1

Międzynarodowa interdyscyplinarna konferencja naukowa

Nauka a oświata mniejszości narodowych w Europie: wczoraj, dzisiaj, jutro

(aspekty edukacyjne, społeczno-polityczne, prawne i historyczne)

zorganizowana przez Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy

6-8 kwietnia 2017 roku

(Dom Kultury Polskiej w Wilnie, ul. Naugarduko 76)

Program Konferencji

Partnerzy konferencji:

Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie

Uniwersytetu w Białymstoku

Europejska Federacja Polonijnych Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych;

Dom Kultury Polskiej w Wilnie.

2

Dzień pierwszy – 6 kwietnia 2017 roku (czwartek)

14.00 – 15.30 Rejestracja uczestników konferencji (Hol w Domu Kultury Polskiej w Wilnie, ul. Naugarduko 76)

15.30 – 16.15 Otwarcie i powitanie uczestników konferencji oraz

wystąpienia gości honorowych:

16.15 – 19.15 Sesja I – plenarna (Sala Koncertowa)

Moderatorzy: prof. nadzw. dr hab. Marek Walancik (Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie

Górniczej, Polska), prof. dr Henryk Malewski (SNPL i Uniwersytet im. Michała Romera, Wilno,

Litwa)

1. Józef Kwiatkowski (Prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie

„Macierz Szkolna”, Wilno, Litwa)

Szkolnictwo polskie na Litwie: stan, wyzwania i perspektywy

2. Prof. nadzw. dr hab. Marek Walancik, dr Bożena Marzec (Wyższa Szkoła Biznesu w

Dąbrowie Górniczej, Polska)

Edukacja mniejszości narodowych w polskim systemie oświatowym

3. Prof. dr hab. Łarysa Leszczenko (Uniwersytet Wrocławski, Polska)

Standardy Rady Europy w dziedzinie edukacji przedstawicieli mniejszości narodowych i

etnicznych a problemy ich realizacji w państwach poradzieckich

4. Dr hab. Krzysztof Nowak (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska)

Problemy szkolnictwa polskiego w Rumunii i Mołdawii dawniej i współcześnie

5. Dr Józef Szymeczek (Uniwersytet w Ostrawie, Czechy)

Polska nauka i oświata w Czechosłowacji (Republice Czeskiej) w latach 1945–2015

6. Prof. dr hab. Zbigniew Kurcz (Uniwersytet Wrocławski, Polska)

Szkolnictwo dla mniejszości i szkolnictwo mniejszości niemieckiej w Polsce. Przegląd

problematyki, doświadczeń i wyzwań w społeczno-politycznych kontekstach

Dyskusja

19.30 – Kolacja integracyjna w restauracji Domu Kultury Polskiej „Pan Tadeusz”

3

Dzień drugi – 7 kwietnia 2017 roku (piątek)

9.00 – 11.00 Sesja II – plenarna (Sala Koncertowa)

Moderatorzy: dr hab. Joanna Januszewska-Jurkiewicz (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska),

dr hab. Henryka Ilgiewicz (SNPL i Instytut Badań Kultury Litwy, Wilno, Litwa)

1. Prof. dr hab. Mikołaj Iwanow (Uniwersytet Opolski, Polska)

Oświata w warunkach polskiej sowieckiej autonomii socjalistycznej w latach 1925–1939

2. Dr hab. Joanna Januszewska-Jurkiewicz (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska)

Szkolnictwo mniejszości narodowych na Górnym Śląsku i Ziemi Wileńskiej w latach

dwudziestych XX wieku. Próba porównania

3. Prof. dr hab. Bożena Urbanek (Instytut Historii Nauki PAN, Warszawa, Polska)

Mniejszości narodowe na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie

4. Dr hab. Henryka Ilgiewicz (SNPL i Instytut Badań Kultury Litwy, Wilno, Litwa)

Dorobek Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie w zakresie nauk historycznych

5. Dr Andrzej Smolarczyk (Politechnika Białostocka, Polska)

Administracja państwowa wobec szkolnictwa mniejszości narodowych na ziemiach

północno-wschodnich II Rzeczypospolitej w latach 1935–1939

6. Dr Mikołaj Brenk (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska)

Edukacja i integracja ludności pochodzenia niemieckiego w społecznościach

wielkopolskich miast w pierwszym dziesięcioleciu po zakończeniu II wojny światowej

7. Dr Zbigniew Siemak (Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku,

Polska)

Problematyka mniejszości narodowych w programach szkolenia Policji Państwowej w

II Rzeczypospolitej

Dyskusja

11.00 – 11.30 Przerwa na kawę

11.30 – 13.30 Sesja III – plenarna (Sala Koncertowa)

Moderatorzy: prof. dr hab. Zdzisław Julian Winnicki (Uniwersytet Wrocławski, Polska),

prof. dr hab. Romuald Brazis (SNPL i USPV, Wilno, Litwa)

1. Prof. dr hab. Zdzisław Julian Winnicki (Uniwersytet Wrocławski, Polska)

Podręcznikowa wizja państwa sąsiedzkiego: Polska i Białoruś – porównanie

2. Prof. dr hab. Romuald Brazis (SNPL i Universitas Studiorum Polona Vilnensis, Wilno,

Litwa)

Rzut oka na paradygmaty naukowe i wątki patriotyczne w podręcznikach fizyki

wydanych w Polsce i Litwie w latach 2003-2016

4

3. Dr Agnieszka Iłendo-Milewska, mgr Izabela Kaczyńska, mgr Iwona Lewkowicz

(Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku, Polska)

Obraz mniejszości narodowych i etnicznych oraz edukacja włączająca na Podlasiu

4. Dr Helena Giebień (Uniwersytet Wrocławski, Polska)

Szkolnictwo polskojęzyczne na Białorusi w świetle ustawodawstwa krajowego: teoria i

praktyka

5. Prof. nadz. dr hab. Magdalena Ratajczak (Uniwersytet Wrocławski, Polska)

Mniejszości narodowe i etniczne w mediach publicznych w Polsce 6. Dr Danuta Kamilewicz-Rucińska (Uniwersytet Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie,

Polska)

Polskie szkolnictwo na Litwie po II wojnie światowej do końca XX wieku

7. Dr Kinga Geben (SNPL i Uniwersytet Wileński, Litwa)

Etnolingwistyczna żywotność polskiej mniejszości narodowej na Litwie

Dyskusja

13.30 – 14.30 Przerwa obiadowa

14.30 – 16.30 Sesja IV – plenarna (Sala Koncertowa)

Moderatorzy: dr hab. Krzysztof Nowak (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska), dr Irena

Fedorowicz (SNPL i Uniwersytet Wileński, Litwa)

1. Dr Barbara Borowska (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska)

Wspieranie nauczycieli polonijnych w kształceniu i upowszechnianiu języka polskiego

jako wartość nadrzędna współczesnej myśli pedagogicznej

2. Dr Urszula Wróblewska (Uniwersytet w Białymstoku, Polska)

Działalność kulturalno-oświatowa Karaimów w II RP

3. Dr Liliana Narkowicz (SNPL, Dortmund, Niemcy)

Rola kobiet i dworu kresowego w kształtowaniu tożsamości narodowej (XIX w.)

4. Mgr Daria Raróg, dr Mariusz Raróg (Uniwersytet Gdański i Akademia Humanistyczna

im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, Polska)

Literatura dziecięca jako element kształtowania poczucia tożsamości narodowej i

bezpieczeństwa kulturowego

5. Mgr Sabina Jakubowicz (SNPL i Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama

Mickiewicza w Poznaniu, Polska-Litwa)

Edukacja domowa i gimnazjalna w zaborze rosyjskim w świetle prozy wspomnieniowej

Jana Bułhaka

6. Doc. dr Mirosław Dawlewicz, dr Irena Fedorowicz (SNPL i Centrum Polonistyczne

Uniwersytetu Wileńskiego, Litwa)

Współpraca polonistów Uniwersytetu Stefana Batorego i Towarzystwa Przyjaciół Nauk

w Wilnie w latach 1922–1939

7. Dr Józef Szostakowski (SNPL i Muzeum Władysława Syrokomli w Borejkowszczyźnie)

Wydawnictwa Muzeum Władysława Syrokomli jako forma upowszechniania literatury

5

Dyskusja

16.30 - 17.00 Przerwa na kawę

17.00 – 19.00 Sesja V - plenarna (Sala Koncertowa)

Moderatorzy: dr Grażyna Kędzierska (Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w

Białymstoku, Polska), dr Elżbieta Kuzborska (SNPL, Wilno, Litwa)

1. Dr hab., prof. UwB Mieczysława Zdanowicz (Uniwersytet w Białymstoku, Wydział

Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie), dr hab. Anna Doliwa-Klepacka (Uniwersytet

w Białymstoku)

Nauka a oświata mniejszości narodowych w świetle mechanizmu przestrzegania

Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych

2. Dr hab. Artur Ławniczak, mgr Tadeusz Juchniewicz (Uniwersytet Wrocławski,

Polska)

Edukacja mniejszości narodowych na Dolnym Śląsku

3. Dr Grażyna Kędzierska (Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku,

Polska)

Działalność edukacyjna i oświatowa mniejszości narodowych na Warmii i Mazurach

4. Dr Andrzej Sęk, dr Marta Wiszniewska (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im.

prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach, Polska)

Ochrona praw mniejszości w Polsce. Analiza problemu na podstawie rozwiązań

prawnych

5. Dr Jarosław Matwiejuk (Uniwersytet w Białymstoku, Polska)

Oświata w systemie ochrony mniejszości narodowych w Polsce

6. Dr Elżbieta Kuzborska (SNPL, Wilno, Litwa)

Wyzwania dla oświaty mniejszości narodowych w państwach bałtyckich

Dyskusja

19.30 – Kolacja w restauracji Domu Kultury Polskiej „Pan Tadeusz”

6

Dzień trzeci – 8 kwietnia 2017 roku (sobota)

9.30 – 11.30 Sesja VI – plenarna (Sala Koncertowa)

Moderatorzy: prof. dr hab. Zbigniew Kurcz (Uniwersytet Wrocławski, Polska), dr hab. prof.

UwB Jarosław Wołkonowski (Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Ekonomiczno-

Informatyczny w Wilnie, Litwa)

1. Dr Kristina Šliavaitė (Lietuvos socialinių tyrimų centras / Litewskie Centrum Badań

Społecznych, Wilno, Litwa)

Przyczyny wyboru szkoły z polskim lub litewskim językiem nauczania na Wileńszczyźnie

(Mokyklos lietuvių ar lenkų mokomąja kalba pasirinkimo priežastys Pietryčių

Lietuvoje)

2. Dr hab. prof. UwB Jarosław Wołkonowski (SNPL i Uniwersytet w Białymstoku, Wydział

Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie, Litwa)

„Koszyk studenta” a polskie szkolnictwo na Litwie

3. Dr Łukasz Wardyn (SNPL i Europejska Fundacja Praw Człowieka)

Przestrzeganie praw człowieka na Litwie w latach 2014-2016. (Prawa mniejszości

narodowych na Litwie)

4. Dr Małgorzata Łobacz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska)

Edukacja wielokulturowa i międzykulturowa – wyzwaniem XXI wieku

5. Dr Marta Ryniejska-Kiełdanowicz (Uniwersytet Wrocławski, Polska)

Dyplomacja naukowa – perspektywy rozwoju

Dyskusja

Podsumowanie i zamknięcie obrad

12.00 – 13.00 Obiad

14.00 – 18.00 Wyjazd do Jaszun

7

Rada Naukowa Konferencji:

prof. dr hab. Halina Taborska (Rektor Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie, Wielka Brytania)

prof. dr hab. Andrzej Baranow (Litewski Uniwersytet Edukologiczny, Litwa)

prof. dr hab. Tadeusz Bujnicki (Uniwersytet Warszawski, Polska)

dr hab., prof. UPH Adam Bobryk (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Polska)

prof. dr hab. Romuald Brazis (Prezydent Universitas Studiorum Polona Vilnensis, Litwa)

prof. dr Bogusław Grużewski (Instytut Pracy i Badań Społecznych, Litwa)

dr hab. Joanna Januszewska-Jurkiewicz (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska)

prof. dr hab. Algis Kalėda (Instytut Literatury Litewskiej i Folkloru, Litwa)

prof. dr hab. Marceli Kosman (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska)

prof. dr hab. Zbigniew Kurcz (Instytut Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Polska)

prof. dr Henryk Malewski (Prezes SNPL, Uniwersytet im. Michała Romera, Litwa)

prof. dr hab. Maciej Marszał (Uniwersytet Wrocławski, Polska)

prof. dr hab. Alvydas Nikžentaitis (Instytut Historii Litwy, Litwa)

prof. dr hab. Waldemar Paruch (Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska)

dr hab., prof. UW Jolanta Sikorska-Kulesza (Uniwersytet Warszawski, Polska)

dr hab., prof. UwB Jarosław Wołkonowski ( Filia UwB w Wilnie, Litwa, Polska)

Komitet Organizacyjny konferencji:

Przewodniczący:

prof. dr Henryk Malewski

Członkowie: dr Irena Fedorowicz

dr Elżbieta Kuzborska

dr Katarzyna Miksza

dr Krystyna Moroz-Łapin

prof. dr Wojciech Stankiewicz