programa za reformirano gimnazisko obrazovanie nastavna programa po angliski jazik · ·...

MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKA

BIRO ZA RAZVOJ NA OBRAZOVANIETO

PROGRAMA ZA REFORMIRANO GIMNAZISKO OBRAZOVANIE

NASTAVNA PROGRAMA PO

ANGLISKI JAZIK

PRV STRANSKI JAZIK ZA IV GODINA

Skopje, 2003 godina

1

1. IDENTIFIKACIONI PODATOCI

1.1. Naziv na nastavniot predmet: angliski jazik 1.2. Vid na sredno obrazovanie: gimnazisko 1.3. Godina na izu~uvawe: ~etvrta 1.4. Broj na ~asovi • Broj na ~asovi nedelno: 3 ~asa • Broj na ~asovi godi{no: 108 ~asa 1.5. Status na nastavniot predmet: zadol`itelen 2. CELI NA NASTAVNIOT PREDMET 2.1. Op{ta cel Celta na nastavata po angliski jazik e da go osposobi u~enikot da komunicira na angliski jazik vo funkcija na op{toto i ponatamo{noto obrazovanie, da obezbedi mo`nosti za samoobrazovanie i da go podgotvi za ulogata na gra|anin na demokratsko op{testvo. Ovie op{ti celi na predmetot pridonesuvaat za ispolnuvawe na fundamentalnite celi na dvete nivoa, imeno: op{toobra-zovnite celi na Makedonija i celite za li~en razvoj.

2

2.2. Op{ti celi So razvivaweto na li~nite sposobnosti potrebni vo natamo{noto akademsko nadgraduvawe i kako graganin, u~enikot }e dade pridones vo ispolnuvaweto na celite za li~en razvoj. Konkretniot pridones kon ovaa posebna cel e: • u~enikot so svojata osposobenost za komunicirawe na angliski jazik da bide podgotven za permanentno u~ewe i li~en

razvoj niz interakcija so podra~jata nadvor od Makedonija; • preku primenetata metodologija vo procesot na u~eweto na angliskiot jazik, da razvie op{ti, li~ni ve{tini kako {to

se: re{avaweto problemi, sposobnosta za sorabotka, odgovornosta, prilagodlivosta i kreativnosta; • da stekne samodoverba i da razvie povisoka svest za sebesi pri ~itawe, pi{uvawe, zboruvawe i slu{awe na angliskiot

jazik; • da se razvie vo li~nost so poramnomeren razvoj na kognitivnoto, psihomotornoto i afektivnoto (emocionalnoto)

odnesuvawe, {to e va`no za negovata uloga kako pozitiven, kriti~ki ~len na demokratsko op{testvo.

2.3. Posebni celi Po realizacija na Nastavnata programa u~enicite }e mo`at: • da komuniciraat na angliski jazik vo sekojdnevniot i akademskiot kontekst; • da komuniciraat na angliski jazik vo konkreten naso~en kontekst od op{toobrazoven i sekojdneven karakter; • da razvivaat li~ni sposobnosti potrebni za uspe{no funkcionirawe kako gra|ani vo edno demokratsko op{testvo; • da gi razvijat svoite individualni sposobnosti za receptivna i produktivna upotreba na angliskiot jazik vo usten i

pismen kontekst na angliski jazik; • da se zdobijat so odreden socio-lingvisti~ki fond na znaewa koj{to }e im pomogne da vladeat so razli~ni

komunikativni situacii; • da bidat podgotveni za natamo{no obrazovanie vo instituciite za visokoobrazovanie na profesionalno i nau~no pole; • da se zdobijat so informacii za tekovnite nastani vo svetot; • da bidat podgotveni za komunicirawe i pretstavuvawe na svojata zemja i kultura; • da se zapoznaat so kulturnite karakteristiki na drugite zemji i narodi, {to }e go potpomogne sozdavaweto na

me|ukulturna razmena i tolerancija, kako i kriti~ka primena na znaewata.

3

3. POTREBNI PRETHODNI ZNAEWA Za uspe{no sledewe i sovladuvawe na sodrìnite, odnosno za postignuvawe na zacrtanite celi, u~enikot treba da gi ima steknato ve{tinite i znaewata predvideni vo nastavnata programa za treta godina. 4. OBRAZOVEN PROCES 4.1. Oblasti i sodrìni Procesot na u~ewe na angliskiot jazik se deli na odreden broj komponenti za koi podolu e dadena lista na konkretnite celi i na didakti~kite nasoki. Ovie komponenti se: Slu{awe, Zboruvawe, îtawe, Pi{uvawe, Komunikativni modeli, Gramatika, Vokabular i Kultura. 4.2. Struktuirawe na sodrìnite za u~ewe Vo obrazovniot proces navedenite komponenti ne se obrabotuvaat oddelno ili po onoj redosled vo koj se pojavuvaat vo ovaa programa. Vo fakti~kata situacija vo koja se odviva u~eweto, nastavnikot }e gi integrira razli~nite komponenti, so {to jazikot }e se u~i na funkcionalen, holisti~ki na~in.

KOMPONENTA 1: SLU[AWE Celite na komponentata Slu{awe se:

• u~enikot da gi neguva sposobnostite za razlikuvawe fonemi od angliskiot fonetski sistem, akcent, ritam, intonacija;

• da se zapoznava so varijantite na angliskiot jazik;

• da voo~uva gramati~ki osobenosti na govorniot jazik;

• da gi razviva sposobnostite za identifikuvawe za konkretni informacii pri usna komunikacija na op{ti temi;

• da razbira podolgi usni iskazi, poraki i informacii, sostaveni od poznati jazi~ni elementi;

• da gi neguva sposobnostite za razbirawe govor preku povrzuvawe na lingvisti~ki so paralingvisti~ki signali (intonacija, akcent) i nelingvisti~ki signali (gestikulacii);

• da razbira govor od razni govornici vo sekojdnevni situacii.

4

Sodrìni

Konkretni celi

Primeri

Didakti~ki nasoki

Korelacija me|u sodrìnite i

me|u predmetite Fonemi U~enikot sluhovo da

gi prepoznava site bukvi od angliskata azbuka pri speluvawe.

Site bukvi od angliskata azbuka.

Aktivnosti od tipot na ve`bi so slu{awe speluvawe na zborovi so bukvi koi se me{aat so maj~iniot jazik; podvlekuvawe bukvi pri slu{awe zborovi.

So predznaewata od angliskiot i maj~iniot jazik.

Zborovi

Da go identifikuva sluhovo pravopisot na zborovi so speluvawe i pomo{ na dvata prifateni sistemi od imenki (britanski i amerikanski).

That journey was absolutely

awful.

/ei/ /’d٨blju:/ /ef/ /ju:/ /el/

Ve`bi so slu{awe govor od nastavnikot, od audio ili videosnimka, prepoznavawe i podvlekuvawe na zborovi.

Sluhovo da identifikuva zna~ewe na zbor vo kontekst spored izgovorot.

They advised him to go.

/әd’vaizd/

They gave him a good

advice. /әd’vais/

Ve`bi so slu{awe govor od nastavnikot ili audiosnimka, prepoznavawe i opredeluvawe na zna~eweto na zborot; podvlekuvawe zborovi.

Sluhovo da identifikuva zborovi (idiomi, imenski frazi…) spored glavniot/klu~niot zbor.

I had time to kill so I went

to a café and had a coffee.

I was at a loose end so I

went to a café and had a

coffee.

a thatched roof

an open-air pool

Ve`bi so slu{awe na govor od nastavnikot, od audio ili videosnimka, prepoznavawwe zborovi; podvlekuvawe zborovi; pove}e~len izbor.

Re~enici Da moè da identifikuva sluhovo re~enici vo kontekst spored izgovorot.

Politicians who tell lies are

odious.

Politicians, (pause) who tell

lies, (pause) are odious.

Ve`bi so slu{awe re~enici od audiosnimki ili od nastavnikot i opredeluvawe i prepoznavawe na tipovi re~enici; pove}e~len izbor; to~ni/neto~ni re~enici.


5

Da identifikuva op{ti i konkretni informacii vo razli~en kontekst vo govorni situacii.

She was born in 1775, the

seventh of eight children.

Her family was not well off,

and lived in a rambling

rectory in the village of

Steventon, in Hampshire

hills.

Ve`bi so slu{awe tekstovi/govor od nastavnikot ili audiosnimki i povrzuvawe ili podreduvawe sliki; to~ni/neto~ni re~enici; pove}e~len izbor; transfer na informacii vo grafi~ki prikazi, idejni mapi; odgovarawe na pra{awa.

Da mo`e sluhovo da identifikuva razli~ni vidovi informacii vo govorni situacii od op{ta tematika i da postapuva po niv.

A: Can you come to lunch

next Sunday?

B: Oh yes, I’d love to.

A: Could you develop this

for me?

B: Normal six by four?

A: Yes, that’s fine.

B: When do you want them

by?

A: This time tomorrow’s all

right.

Ve`bi so slu{awe govor od nastavnikot ili audio/videosnimka i odgovarawe na pra{awa, poraki, barawa, sledewe instrukcii itn.

So predznaewata od angliskiot i maj~iniot jazik i drugite predmeti.

KOMPONENTA 2: ZBORUVAWE Celite na komponentata Zboruvawe se:

• u~enikot da go usovr{uva izgovorot na fonemite na angliskiot fonetski sistem, akcentot, ritamot i intonacijata; • da se osposobi usno da komunicira vo sekojdnevni situacii, primenuvaj}i gi komunikativnite modeli i jazi~nite elementi predvideni za ovaa godina;

• da gi razviva sposobnostite za usno izrazuvawe na sopstvenite stavovi i mislewa za pra{awa od sekojdnevniot `ivot, kako i da gi potkrepuva so argumenti.

6

Sodr`ini

Konkretni celi

Primeri

Didakti~ki nasoki


me|u predmetite Fonemi U~enikot pravilno

da gi izgovara site bukvi od angliskata azbuka pri speluvawe.

Site bukvi od angliskata azbuka.

Aktivnosti od tipot na ve`bi so speluvawe na zborovi.

So predznaewata od angliskiot.

Zborovi

Da gi speluva zborovite so pomo{ na angliskata azbuka i dvata prifateni sistemi na imenki (britanski i amerikanski);

That journey was absolutely

awful.

/ei/ /’d٨blju:/ /ef/ /ju:/ /el/

Ve`bi so speluvawe na zborovi so pomo{ na dvata prifateni sistemi od imenki.

da producira pravilen izgovor na zborovi (idiomi, imenski frazi) spored klu~niot zbor;

I had time to kill so I went

to a café and had a coffee.

a thatched roof

an open-air pool

Ve`bi so izgovor na zborovi, idiomi, imenski frazi i opredeluvawe na nivnoto zna~ewe.

da producira naglaseni zborovi vo kontekst.

A: Come on, Dave. It�s time to get up. B: I �am getting up. A: What a shame you didn�t see Tom. B: But I �did see Tom.

Ve`bi so izgovor i naglasuvawe zborovi vo kontekst.

Re~enici Da producira re~enici so primena na predvidenite komunikativni modeli i jazi~ni elementi;

Politicians who tell lies are

odious.

Politicians, (pause) who tell

lies, (pause) are odious.

Ve`bi so izgovarawe re~enici, opredeluvawe tipovi re~enici; zavr{uvawe/dopolnuvawe re~enici.

So predznaewata od angliskiot i maj~iniot jazik jazik.

7

da producira op{ti i konkretni informacii vo razli~en kontekst;

Ve`bi so monolo{ko govorni tekstovi od zadadeni elementi; postavuvawe i odgovarawe na pra{awa.

da komunicira so primena na predvidenite komunikativni modeli i jazi~ni elementi;

A: Can you come to lunch

tomorrow?

B: Oh, yes. I’d love to.

A: I went out last night.

B: Who with?

Ve`bi so postavuvawe pra{awa i odgovarawe; dramatizacija na situacii i dijalozi.

So predznaewa od angliskiot jazik, maj~iniot jazik i drugite predmeti.

da reproducira i parafrazira slu{nati/pro~itani informacii od razna tematika so primena na predvidenite komunikativni modeli i jazi~ni elementi;

Elvis Prestley was a rock

and roll singer whose

enormous success changed

popular culture throughtout

the world.

Popular culture throughout

the world was changed by

the enormous success of

Elvis Prestley, a rock and

roll singer.

Ve`bi so parafrazirawe na slu{nati re~enici od nastavnikot ili audiosnimka; transformacii na re~enici; to~ni/neto~ni re~enici.

da moè usno da gi iskaùva sopstvenite stavovi, da se soglasi ili sprotivstavi na tu|i stavovi;

In my opinion…

Generally speaking…

Obviously…

Ve`bi so postavuvawe i odgovarawe pra{awa; dijalozi i dramatizacija na situacii; diskusija vo parovi i grupi; panel diskusija.

da moè usno da se iskaè na zadadena tema.

Say something about…

Describe a/the…

What do you think about…

8

KOMPONENTA 3: ÎTAWE Celite na komponentata îtawe se: • u~enikot da gi neguva sposobnostite za prepoznavawe usno usvoeni zborovi vo nivnata grafi~ka forma; • da gi neguva sposobnostite za prepoznavawe na simbolite na fonetskata transkripcija; • da se osposobuva da gi diskriminira jazi~nite elementi predvideni za ovaa godina vo sloèni re~enici; • da se osposobuva da identifikuva op{ti i konkretni informacii vo podolgi tekstovi na op{ti temi sostaveni od

poznati jazi~ni elementi; • da se osposobuva da ja razbira glavnata ideja (misla) vo podolgi tekstovi na op{ti temi; • da ja razviva èlbata za ekstenzivno ~itawe spored svoite sposobnosti i interesi.

Sodrìni

Konkretni celi

Primeri

Didakti~ki nasoki

Korelacija me|u sodrìnite i me|u

predmetite Bukvi U~enikot da ja prepoznava

i primenuva angliskata fonetska azbuka.

Angliskata fonetska azbuka.

Ve`bi so ~itawe karakteristi~ni bukvi od angliskata azbuka; prepoznavawe bukvi.

So predznaewata od angliskiot jazik.

Zborovi Da gi prepoznava usno usvoenite zborovi vo nivnata grafi~ka forma.

awful /�:fәl/

succeed /�sәk�si:d/ encourage

/in�k٨ri�/

Ve`bi so ~itawe zborovi; prevod od angliski na makedonski i obratno.

So predznaeweta od angliskiot i maj~iniot jazik.

Da gi prepoznava i ~ita poznatite i nepoznatite zborovi so pomo{ na simbolite na fonetskata transkripcija.

/�:fәl/ awful

/�sәk�si:d/ succeed

/in�k٨ri�/ encourage

Ve`bi so ~itawe fonetski transkribirani zborovi.

9

Da identifikuva zborovi i zborovni grupi (idiomi i imenski frazi) spored klu~niot zbor.

I had time to kill so I

went to a café and had

a coffee.

a thatched roof

an open-air pool

a man with a briefcase

in his hand

Ve`bi so ~itawe zborovi i zborovni grupi; prevod od angliski na makedonski i obratno; pove}e~len izbor od definicii na zborovi; sinonimi, antonimi, dopolnuvawe zborovi.

Re~enici Da diskriminira jazi~ni elementi vo podolgi iskazi vo kontekst.

Politicians(,) who tell

lies(,) are odious.

If we had brought a

map, we would know

where we are.

Ve`bi so ~itawe tekstovi i prepoznavawe ili podvlekuvawe delovi od re~enici ili re~enici; popolnuvawe zborovi vo re~enici, dovr{uvawe re~enici; transformacii na re~enici itn.

So predznaewata od angliskiot i maj~iniot jazik;

Da identifikuva op{ti i konkretni informacii vo podolgi tekstovi od op{ta tematika sostaveni od poznati jazi~ni elementi.

Ve`bi so ~itawe izbrani tekstovi i popolnuvawe re~enici, to~ni/neto~ni re~enici, transfer na informacii so grafi~ki prikazi, idejni mapi itn.

so predznaewata od angliskiot i maj~iniot jazik i drugite predmeti.

Da izvle~e konkretni informacii od mapi, grafikoni, tabeli…

Ve`bi so ~itawe i izvlekuvawe informacii od mapi, tabeli, grafikoni… To~ni/neto~ni re~enici; postavuvawe i odgovarawe na pra{awa.

Da ja razbere glavnata misla vo podolgi tekstovi na op{ti temi.

Ve`bi so ~itawe izbrani tekstovi i odgovarawe na pra{awa; rezimirawe na pro~itana sodr`ina.

Da izvle~e zaklu~oci preku sporedba na pove}e pro~itani tekstovi na op{ta tema.

Ve`bi so ~itawe izbrani tekstovi i sporedba na informacii; diskusija po pro~itani informacii.

KOMPONENTA 4: PI[UVAWE Celite na komponentata Pi{uvawe se:

10

• u~enikot da gi neguva sposobnostite za razbirawe na odnosot fonema/grafema;

• da se osposobuva da pi{uva naso~eni sostavi vo koi }e iskaùva li~ni i drugi informacii, poraki, stavovi, mislewa, primenuvaj}i gi komunikativnite modeli i jazi~nite elementi predvideni za ovaa godina;

• da se osposobuva da pi{uva naso~eni sostavi na op{ti temi, vo koi }e opi{uva ili raskaùva primenuvaj}i gi komunikativnite modeli i jazi~nite elementi predvideni za ovaa godina;

• da ja usovr{uva pravilnata upotreba na interpunkciskite znaci;

• da pi{uva pravilno nepoznati zborovi so pomo{ na prifatenite zborovni sistemi.

Sodrìni

Konkretni celi

Primeri

Didakti~ki nasoki


me|u predmetite Bukvi U~enikot da ja primenuva

angliskata azbuka. Angliskata azbuka. Angliskata fonetska azbuka.

Ve`bi so pi{uvawe bukvi karakte-risti~ni za angliskiot jazik; podvlekuvawe bukvi vo zborovi.

So predznaewata od angliskiot jazik.

Zborovi Da pi{uva zborovi spored dadena fonetska transkripcija.

/�:fәl/ awful

/�sәk�si:d/ succeed

/in�k٨ri�/ encourage

Ve`bi so pi{uvawe zborovi spored dadena fonetska transkripcija; pod-vlekuvawe zborovi; pove}e~len iz-bor; to~ni/neto~ni zborovi; diktat.

Da pi{uva fonetska transkripcija na dadeni zborovi.

awful /�:fәl/

succeed /�sәk�si:d/ encourage

/in�k٨ri�/

Ve`bi so pi{uvawe fonetska trans-kripcija na zborovi; podvlekuvawe na zborovi; pove}e~len izbor; to~ni/neto~ni zborovi; diktat.

Re~enici Da pi{uva povrzani misli primenuvaj}i gi jazi~nite elementi i komunikativnite modeli predvideni za ovaa godina.

Politicians(,) who tell

lies(,) are odious.

I wouldn’t have

married him, if I didn’t

love him.

Ve`bi so pi{uvawe kratki i podolgi tekstovi od op{ta tematika; pro{iruvawe na bele{ki; povrzuvawe i podreduvawe re~enici; transformacija na re~enici; varijacii na dadeni tekstovi.

Da popolnuva formulari od razli~ni vidovi.

Ve`bi so popolnuvawe formulari, tabeli, listi.

11

Da pi{uva formalni/neformalni pisma, barawa, zablagodaruvawa, poplaki, izvinuvawa.

Dear Dr. Malone,

My sister and I want to

thank you for the

wonderful books

which just arrived. We

deeply appreciate your

thoughtfulness.

With very best regards,

Sincerely,

Irene and Agnes Howe

Ve`bi so pi{uvawe formalni i neformalni pisma; podreduvawe na dadeni re~enici vo tekst ili pismo.


Da pi{uva kratki i podolgi naso~eni tekstovi so primena na soodvetni komunikativni modeli i jazi~ni elementi.

Ve`bi so pi{uvawe kratki i podol-gi tekstovi so opisi; podreduvawe re~enici vo tekst; pi{uvawe i pre-pi{uvawe varijacii na tekst; pro{i-ruvawe na tekst; rezimirawe na tekst.


Da pi{uva osvrti, mislewa, svoi stavovi za konkretni situacii i barawa.

Ve`bi so pi{uvawe osvrt na daden tekst, (pro~itana kniga, novinarski tekst) ili gledan film.

KOMPONENTA 5: KOMUNIKATIVNI MODELI Celta na komponentata Komunikativni modeli e:

• u~enikot da se osposobi da komunicira vo sekojdnevni i vo ednostavni situacii, primenuvaj}i komunikativni modeli vo ramkite na jazi~nite elementi predvideni za ovaa godina.

Sodr`ini

Konkretni celi

Primeri

Didakti~ki nasoki


me|u predmetite

12

1. Iskaùvawe navika vo sega{no i minato vreme

U~enikot da moè da gi identifikuva i primenuva komunikativnite modeli predvideni za ovaa godina usno i pismeno.

- She�ll frequently email us. - My computer�s always

breaking down. - Our cat was always playing

with a ball. - She used to go to the park

every Sunday.

Aktivnosti od tipot na ve`bi so soodvetni komunikativni modeli za dadena situacija na relacija u~enik - u~enik, u~enik - vozrasen, vozrasen - vozrasen, vraboten - vraboten, vraboten - vrabotuva~, so dramatizacija na dijalozi, supstitucija, varijacii na ve}e obraboteni dijalozi, otvoreni dijalozi, igrawe po ulogi simu-lacii itn. so ili bez koristewe audiovizuelni sredstva.


2. Iskaùvawe na èlbi nasproti vistinskata sostojba i obratno

- I wish I spoke English fluently, but I don�t.

- If only I hadn�t been sacked, but I was.

- We didn�t have any pets. I wish we�d had some pets. I would have had a cat.

3. Iskaùvawe bolka, o~aj, voznemirenost, nesre}a

- I�m terribly sorry, there�s nothing that we can do about this.

- Ouch! I�ve had it with this thing. It just doesn�t work.

- I wish I hadn�t said that.

4. Iskaùvawe prekumernost i skromnost

- We were extremely pleased.

- I’m starving. I could eat a horse.

- We were pleased.

- Yes, I’m a little peckish.

- Yes, I was a bit upset.

13

5. Davawe kriti~ki osvrt na lu|e, `ivotni

- They will eat with their mouths

open.

- My brother is always leaving the

cap off the toothpaste.

- The cat will sleep on my bed.

- You should have remembered his

birthday.

6. Logi~no istaknuvawe na zborot vo re~enicata

- What I like about Tony is his

honesty.

- “Is it second-hand?” “No, it’s

new.”

- But I do like parties!

- But it was London that she

considered to be her home town.

7. Prepoznavawe na natpisi, znaci i nivno interpretirawe

- Watch out! Pickpockets about! (=

Public sign whereever crowds

gather).

- Traspassers will be prosecuted (=

On private property; People who

go into this private property will

be taken to court).

8. Davawe opis na aktivnosti na lu|eto

- A man is sitting on a bench

reading a newspaper and eating a

sandwich.

- There is a gardener with a cap on

his head cutting the grass.

9. Iska`uvawe na sprotivni idei

- I always watch the news on TV,

even though it’s usually

depressing.

- Despite feeling ill, I took the

exam.

14

10. Iskaùvawe namera

- People work to earn money.

- He went to Germany in order to

learn the language.

- I turn the light on so that I could

see what I was doing.

KOMPONENTA 6: GRAMATIKA Celta na komponentata Gramatika e:

• u~enikot da gi razbira jazi~nite elementi na angliskiot jazik predvideni za ovaa godina i pravilno da gi primenuva vo najrazli~ni komunikativni situacii.

Sodrìni

Konkretni celi Primeri Didakti~ki nasoki Korelacija me|u sodrìnite i me|u

predmetite

15

1. Imenki a) broj + imenka + imenka b) slo`eni imenki v) imenki izvedeni od glagol so ~estica g) imenka + predlog + imenka d) imenka + ‘s + imenka i imenka + imenka so razli~no zna~ewe g) imenski frazi

U~enikot da mo`e da gi identifikuva i primenuva predvidenite gramati~ki formi i strukturi vo usna i pismena komunikacija.

a three mile walk a ten-hour flight bomb-site; night shift, handslide, wheelbarrow, rollerblades, litter bin, etc. make-up; outlook, by-pass, hangover, outcome the handle on the car door; the arrival of the police; a story about compassion

cat’s food/ cat food

- an open-air pool

- a driving licence which expires

soon

- a boy on a hill flying a kite

- the road down to the beach

- a two-week adventure holiday

driving through the Sahara Desert

Aktivnosti od tipot na ve`bi so pove}e~len izbor, povrzuvawe zborovi ili delovi od re~enici, podreduvawe zborovi vo re~enici, supstitucii vo re~enici, popolnuvawe i dopolnuvawe re~enici, kombinirawe i transformacii na zborovi i re~enici.


16

2. ^len a) neopredelen ~len so

zanimawa, pred imiwa so tituli, Mr/Mrs/Miss/Ms

b) opredelen so ustanovi, organizacii, institucii, mesta koi ne se va`ni

v) Ispu{tawe na ~lenot pred brojni imenki vo mno`ina, pred nebrojni imenki, so obroci vo op{to zna~ewe, so delovi od ~ove~kotot telo 3. Zamenki a) site relativni zamenki: which, that,

whose, when, where, how

much, whatever, what, why

a telephone engineer; a lawyer; a Mr Smith - the United Nations - the Ford Foundation - to the cinema/theatre - to the seaside - Computers have changed our

lives; Love is external; Dinner is served at 6; broke her leg

- Let me know when you expect

to arrive. - She was brought up in

Scotland, where she was born, but she immigrated after her marriage.

- Have I told you recently how much I love you?

- I�ll buy you whatever you want.

- Do you know the reason why Kate�s changed her mind?

- When she sees what you have done she�ll be furious.

17

4. Pridavki a) komparacija na

pridavki: the +

comparative + the

b) redosledot na pridavkite vo re~enicata

- The harder a job is, the more rewarding I find it.

- an enjoyable film; a disgusting little insect; a large old oval painting; a small square black photograph; an ugly modern American car; a pink Japanese silk blouse.

5. Prilozi a) re~eni~ni prilozi b) komparacija na

prilozi: the +

comparative + the

whereas, nevertheless, in spite of,

despite, even though

The sooner we start, the quicker

we’ll finish.

6. Predlozi a) pridavka + predlog b) glagol + predlog v) glagol + predmet + predmet

- Are you excited about going on

holiday?

- Tom is jelaous of me because

I’m cleverer than him.

- She’s suffering badly from

sunburn.

- Compared to (with) you I’m not

very intelligent at all!

- We have insured our car against

fire and theft.

- She always models herself on

her latest pop idol.

18

7. Glagoli i vremiwa a) modalni glagoli - need/ needn’t have

- will/would za iska`uvawe navika vo sega{no vreme, minato vreme.

b) used to za iska`uvawe navika vo minato vreme - be/get used to +

imenka ili -ing

continually, constantly.

- She needs to rest.

- Does she need to rest?

- She doesn’t need to rest.

- You needn’t bring your books to

class tomorrow.

- You needn’t have written such a

long essay.

- I’ll sit for hours watching TV.

- Every summer our parents would

take us to the seaside.

- Before I had a car, I used to cycle

to work

- I didn’t use to have foreign

holidays. Now I go abroad every

year

1. I was brought up on a farm, so

I’m used to hard work.

2. I must go to bed early. I’m used

to having ten hours sleep a night.

1. I’m getting used to the climate.

2. You’ll have to get used to

driving on the left-hand side of

the road.

19

v) Present Continuous za iska`uvawe navika so prilozite always,

continually, constantly

g) Past Continuous za iska`uvawe navika

d) glagoli so ~estici

8. Re~enici

a) pra{alni re~enici - pra{awa so predlog na krajot - kratki pra{awa

b) odre~ni re~enici

v) pra{alno-odre~ni re~enici

I’m always losing my keys. Tom is

constantly asking questions about

the lesson.

She was always playing with a ball.

cut down on; look down on; make up for; catch up with; fit in with; break off; tell off. What did you say that for? Who does the dictionary belong to? �I�m very cross with you.� �What about?� �I�m going to Australia�. �How long for?� She told me not to lose her book.

He has absolutely no money.

I din’t suppose you’ve seen Tom.

I like not working. It suits me.

“Who broke the window?” “Not

me.”

“Don’t you like tea or coffee?” “No,

I don’t.”

“Can’t you swim?” “Yes, of course I

can.”

20

g) Relativni re~enici - definirani/odredeni

i nedefinirani - (neodredeni)

- The man who lives at number 36

has been arrested.

The fingerprints that were found on the gun were his.

- Zavisni i nezavisni relativni re~enici; - relativni re~enici kaj koi se ispu{ta relativnata zamenka; - relativni re~enici

so predlog;

d) Kondicionalni re~enici - kombinirani: If + Past Pefrect� �would/could/might - so so/as long as; in case; supposing/suppose/imaginep; rovided/ providing (that)

JimKerr, who is lead singer with the

rock band “Simple Minds”,

comes from London.

She arrived on time, which amazed everybody.

- I love the things you say to me. - Sean is a child people immediately

like. - I want you to meet the people I

work with.

- That’s the man the police were

looking for.

- If I hadn’t broken my leg, I would

go on holiday with you.

- I�d have a better job now, if I�d worked harder.

- I�ll lend you the money you need as long as you promise not to waste it. - Supposing you could fly, where

would you go?

- I’ll go to the party provided you go.

21

g) participski klauzi e) infinitivni klauzi

- Can you see the woman dressed in

red sitting in the corner?

- Feeling hungry, I decided to make

myself a sandwich.

- She doesn’t know how many

people to invite.

- He can’t decide what drink to buy.

KOMPONENTA 7: VOKABULAR Celi na komponentata Vokabular se:

• u~enikot da go pro{iruva svojot vokabular so novi zna~ewa na ve}e usvoeni zborovi i novi zborovi i izrazi za aktivna primena vo komunikacijata;

• da gi neguva sposobnostite za slu`ewe so dvojazi~en/ednojazi~en re~nik.

Temi

Konkretni celi

Primeri

Didakti~ki nasoki


me|u predmetite

22

Opis

U~enikot da moè da gi opi{e i sporedi dadenite elementi.

- Opis na poznati li~nosti; - predmeti (aparati vo

doma}instvoto, alati); - gradovi, oblasti, zemji; - prirodni fenomeni.

Aktivnosti so slu{awe i gledawe izbrani audio, odnosno videosnimki, ~itawe tekstovi i supstitucija, podvlekuvawe, transformaci-ja, ilustrirawe zborovi, po-polnuvawe zborovi vo re~eni-ci, povrzuvawe sliki i zboro-vi, odgovarawe na pra{awa, igrawe po ulogi, igri i zagat-ki; prou~uvawe knigi, napisi, bro{uri, prira~nici itn.

So predznaewata od angliskiot jazik i drugite predmeti.

Lica Da moè da go opi{e ìvotot na poznatite li~nosti.

- @ivotot na poznati li~nosti (politi~ari, kompozitori, astronomi, artisti, peja~i i dr.);

- obi~ai i naviki.

Film i muzika Da moè da se iskaùva pismeno i usno za gledan film ili slu{ana muzika.

- Filmovani drami, yvezdite na Holivud, ceremonijata za dodeluvawe Oskar.

- Poznati mjuzikli, kompozitori i peja~i.

Literatura Da moè da se iskaùva za daden pisatel od anglisko govorno podra~je.

- Poznati pisateli od anglisko govorno podra~je; - bigrafii, dela.

Nauka Da moè da se iskaùva pismeno i usno za nau~nite dostignuvawa vo svetot.

- Dostignuvawa vo naukata i tehnikata, nivnite dobri i lo{i strani.

23

Komunicirawe Da moè da pobara i dade informacii po telefon i ostavi poraka i uspe{no go zapo~ne i zavr{i telefonskiot razgovor.

- Telefonski razgovori (formalni i neformalni);

- korespondencija – formalni i neformalni pisma; elektronska po{ta, vebsajtovi, Internet;

- natpisi i upatstva preku ilustracii.

KOMPONENTA 8: KULTURA Celite na komponentata Kultura se:

• u~enikot da se zdobie so znaewa i razbirawe za nekoi sociokulturni karakteristiki na drugite zemji preku sodrìnite od vokabularot i komunikativnite modeli zaradi gradewe pozitiven stav kon pridonesot na sopstvenata i na drugite kulturi za podobro me|usebno razbirawe i sorabotka;

• da razvie po~it kon razli~nosta na drugite kulturi, kako i za predizvicite koi proizleguvaat od ìveeweto/raboteweto vo multietni~ki sredini;

• da se stekne so pogolema svest za sebesi vo odnos kon multietni~kata sredina i me|ukulturnata komunikacija; • da se zdobie so znaewa za faktorite koi vlijaat vrz stilovite na komunicirawe vo razli~nite kulturi.

Temi

Konkretni celi

Primeri

Didakti~ki nasoki


me|u predmetite

24

Pozna~ajni

li~nosti i zna~ajni nastani od naukata,

tehnikata i leteraturata, umetnosta i

muzikata.

Da se dadat konkretni celi za sekoja tema.

- Zna~ajni nastani od

HH vek i li~nostite povrzani so tie nastani;

- `ivotot i deloto na poznati li~nosti i nivnata polo`ba vo op{testvoto.

Aktivnosti so slu{awe i gledawe izbrani audio, odnosno videosnimki, ~itawe tekstovi i povrzuvawe sliki so zborovi, odgovarawe na pra{awa; mikroproekti, igrawe po ulogi, igri i zagatki itn.

So predznaewata od angliskiot jazik i drugite predmeti.

Socijalna istorija

- Socijalna istorija na

svojata zemja i Velika Britanija;

- na~inot na `iveeweto na lu|eto vo eden odreden period od minatoto.

Muzika, film, moda - Poznati li~nosti od muzikata, filmot, modata;

- pretstavnici na popularni pravci i formi na muzika (rok, pop, rap, mjuzikl);

- stilovi na oblekuva-we, vidovi obleka.

Literatura - @ivotot i tvore{tvoto na poznati pisateli i poeti.

Mediumi - Vesnici, spisanija, radio i televiziski programi, reklamirawe – (pozitivni i negativni strani).

25

Komunicirawe - Telefonirawe, kompju-teri, televizija, pe~at, itn.; - pisma (privatni i de-lovni; formalni i neformalni); - natpisi, upatstva preku ilustracii.

4.3. Nastavni metodi i aktivnosti na u~ewe Osnovni nastavni metodi Kako osnovni metodi {to moàt da se koristat vo nastavata po angliski jazik se: direktnata metoda, metodata na tivok pristap (Silent way), sugestopedijata (Suggestopedia), CLL (Community Language Learning) = metoda na u~ewe vo zaednica, ALM (Audio - Lingual Method)= audio-lingvalnata metoda, metodata TPR (Total Physical Response)= kade u~eweto na jazikot e vo koordinacija so fizi~ka aktivnost i mobilnosta na u~enicite. Kako zaklu~ok moè da se kaè deka site ovie metodi porano trebalo da se primenuvaat vo ramkite na komunikativniot priod (koj datira od osumdesettite godini), sega se prepora~uva da se primenuvaat t.n. “soodvetni metodologii” odnosno “Appropriate Methodologies”. Aktivnosti na u~enikot Zavisno od primenetite metodi vo procesot na u~eweto aktivnostite na u~enikot se sveduvaat na: slu{awe, pribeleùvawe, povtoruvawe, ve`bawe, ~itawe, otkrivawe odnosi i zakonitosti, samostojno u~ewe, proveruvawe, primenuvawe, pi{uvawe na tabla, rabota vo parovi i grupi, izrabotuvawe na doma{ni zada~i, diskutirawe, opi{uvawe, raskaùvawe, kriti~ko razmisluvawe, postavuvawe pra{awa, odgovarawe na pra{awa itn. Aktivnosti na nastavnikot Aktivnostite na nastavnikot se sveduvaat na zboruvawe, ~itawe, objasnuvawe, diktirawe, davawe upatstva, pi{uvawe na tabla, demonstrirawe, objasnuvawe, ocenuvawe zada~i, postavuvawe pra{awa, organizirawe rabota vo parovi i grupi, motivirawe na u~enicite, vnesuvawe inovacii vo sodrìnite i na~inot na nivnoto prezentirawe itn. Nastavnikot e dolèn da obezbedi i bezbedna sredina vo koja u~enicite moàt da u~at i da se nadgraduvaat. Toj, isto taka, e dolèn da vr{i “monitoring” ili da sledi {to kaùvaat ili pravat u~enicite za da reagira blagovremeno i da naso~uva. Ulogata na nastavnikot se sostoi i vo toa da reagira smireno i nepristrasno i da dava potkrepa na u~enicite vo procesot na u~eweto.

26

4.4. Organizacija i realizacija na nastavata Nastavata po predmetot }e se organizira i realizira preku obrazovna nastava vo klasi~ni i specijalizirani u~ilnici, i individualni doma{ni zada~i koi }e se izveduvaat vo u~ili{teto ili doma. Za uspe{na realizacija na programskite sodrìni poèlno e paralelkite da ne bidat pogolemi od 15-20 u~enici. 4.5. Nastavni sredstva i pomagala 4.5.1. Nastavni sredstva Za poefikasno postignuvawe na celite se primenuvaat razni nastavni sredstva, pomagala i materijali. Za sodrìnite od predmetot angliski jazik se sugeriraat slednite nastavni sredstva i pomagala: tabla i kreda/bela tabla i markeri, kasetofon, grafoskop, video/TV, a po mo`nost i pristap do Internet. 4.5.2 Knigi i drug materijal za u~enicite Za ovoj kurs po angliski jazik za u~enicite se prepora~uvaat slednive knigi i materijali: 1. Dvojazi~en re~nik (makedonsko-angliski i anglisko-makedonski). 2. Ednojazi~en re~nik (anglisko-angliski). 3. Kompleti za paralelkata od odobreni u~ebni~ki sistemi. 4. Dokolku postoi oprema na raspolagawe toga{, isto taka, i audiovizuelen materijal. 5. Igri, realija (vesnici, spisanija, grafiki i vizuelni izvori) itn. 4.5.3. Knigi i materijali za nastavnicite 1. Primeroci od gorenavedenite knigi/materijali za li~na upotreba. 2. Pretplata preku u~ili{teto na relevantni internacionalni i/ili profesionalni spisanija/vesnici. 3. Kompleti od odbrani u~ebni~ki sistemi. 4. Primeroci od katalozi na materijali za u~ewe na angliskiot jazik.

27

5. Primeroci od knigi so gramati~ki ve`bi. 5. OCENUVAWE NA POSTIGAWATA NA U^ENICITE Uvidot vo napredokot na znaewata i sposobnostite na u~enicite treba da bide planiran, sistematski i permanenten i da se ostvaruva vo sorabotka so site u~esnici vo vospitno-obrazovniot proces. U~enikot treba da bide vrednuvan so 8 ocenki vo tekot na u~ebnata godina (4 ocenki vo prvoto i 4 vo vtoroto polugodie). Vo sekoe polugodie, 2 ocenki od vkupno 4 }e se baziraat na testovi, a drugite 2 }e se baziraat na usni, komunikativni proverki. Posledicite za u~enikot vo slu~aj na neuspeh }e bidat vo soglasnost so op{tata regulativa za srednoto obrazovanie vo Republika Makedonija.

6. KADROVSKI I MATERIJALNI PREDUSLOVI ZA REALIZACIJA NA NASTAVNATA PROGRAMA

Osnovni karakteristiki na nastavnicite Nastavnikot po angliski jazik treba da poseduva li~ni, profesionalni i pedago{ki karakteristiki: da e fizi~ki i psihi~ki zdrav, da go poznava maj~iniot jazik, da nema govorni maani, da e komunikativen i otvoren za sorabotka, da ima pozitiven stav, entuzijazam i imaginativnost; da e soodvetno profesionalno obrazovan so ili bez rabotno iskustvo, da ja saka pedago{kata rabota i da napreduva vo istata, da e dobar organizator, da e kreativen i sposoben za inovacii vo obrazovnata tehnologija, da gi motivira u~enicite i sl. Standard za nastaven kadar 1. Zavr{eni studii po angliski jazik i literatura, nastavna nasoka, VII1 stepen ili angliski jazik i kni`evnost, VII1 stepen. 2. Zavr{eni studii po angliski jazik i literatura, druga nasoka i so pedago{ka, psiholo{ka i metodska podgotovka na

28

soodveten fakultet, VII1 stepen. Standard za prostor i oprema Za srednite u~ili{ta op{to za nastavata po angliski jazik se prepora~uva specijalizirana u~ilnica/kabinet so slednata u~ilni~ka infrastruktura:

• voobi~aen inventar: klupi, stol~iwa, tabla;

• grafoskop (mo`e zaedni~ki za pove}e predmeti);

• u~ilni~ka biblioteka so referensni knigi i knigi sobrani od donacii, pr. Svetska banka);

• kasetofon i video/TV (po mo`nost);

• pristap do Internet (po mo`nost).

7. DATUM NA IZRABOTKA I NOSITELI NA IZRABOTKATA NA NASTAVNATA PROGRAMA

Datum na izrabotka: noemvri 2003 godina Sostav na rabotnata grupa: 1. Zora Bu{ovska, sovetnik vo Biroto za razvoj na obrazovanieto, P.E Ohrid, rakovoditel 2. prof. d-r. Ekaterina Babamova, Filolo{ki fakultet - Katedra za angliski jazik, Skopje 3. Stefanka Ceki}, profesor po angliski jazik, USO “Sv. Kliment Ohridski”, Ohrid 4. Efimija Naumoska, profesor po angliski jazik, USO “Sv. Kliment Ohridski”, Ohrid 8. PO^ETOK NA PRIMENA NA NASTAVNATA PROGRAMA Datum za na po~nuvawe: 01.09.2004 godina

29

9. ODOBRUVAWE NA NASTAVNATA PROGRAMA Nastavnata programa za predmetot angliski jazik ja odobri (donese) ___________________________________________________

______________________________________________________ so Re{enie br. _________________ od____________________ godina.

programa za reformirano gimnazisko obrazovanie nastavna programa po angliski jazik · ·...

Documents