programlanab lr denetley cler ders – 05ozersenyurt.net/dersler/plc/plc_ders_05.pdf · plc’lerde...
TRANSCRIPT
�������������������� ������������������ ���������������� ���
PROGRAMLANAB�L�R DENETLEY�C�LER
DERS – 05
�������������������� ������������������ ���������������� ���
PLC Tipinin SeçilmesiPLC tipinin seçilmesi için PLC menüsünden Type… seçene�ine tıklanarak açılan ileti�im kutusunun ekrana gelmesi sa�lanır. Buradaki açılır liste kutularından projede kullanaca�ımız PLC tipini ve CPU versiyonunu seçtikten sonra Read PLC butonuna tıklamamız gerekir.Communications … dü�mesini tıklayarak ileti�im ayalarını kontrol edebilirsiniz.
�������������������� ������������������ ���������������� ���
Hafıza Alanları ve AdreslenmeleriPLC’lerde veriler de�i�ik kullanım amaçları için ayrılmı� hafıza alanlarında bulunur.Herhangi bir hafıza alanındaki veriye eri�mek için adresinin kullanılması gerekir. Adresler Bit, Bayt, Word ve Double Word olarak ifade edilebilir.
Bit, Bayt ve Word kavramları
�������������������� ������������������ ���������������� ���
Giri�ler
PLC’de giri�ler kendileri için ayrılmı� 8 bitlik bayt alanları ile adreslenir. Bu adreslemede I (Input) giri� anlamına gelen alan belirtecidir.
�������������������� ������������������ ���������������� ���
Giri�lerI[Bayt numarası].[Bit numarası] I0.4 0. giri� baytının 4. biti
Fonksiyonel komutlar giri�lere Bayt, Word ve Double word boyutunda eri�im sa�lar. Bu tür adresleme de a�a�ıdaki format kullanılır.
I[Alan boyutu ].[Byte numarası] ( Alan boyutu B,W,D harfleriyle belirtilir)IB5 IW0 ID0
Word uzunlu�undaki adreslemeler IW0, IW2, IW4,….�eklinde 2 aralıklı olarakyapılmalıdır. Aksi takdirde tanımlanan word adresleri birbirlerinin bayt alanlarını kullanırlar.
�������������������� ������������������ ���������������� ��
Çıkı�lar
PLC’de çıkı�lar kendileri için ayrılmı� 8 bitlik byte alanları ile adreslenir. Alan belirteci olarak çıkı� anlamına gelen Q ( Quit) ) harfi kullanılır.
�������������������� ������������������ ���������������� ��!
Çıkı� adres bitlerine eri�mek için kullanılacak adresin yazım formatı a�a�ıdaki gibidir.
Çıkı�lar
Q[Bayt numarası].[Bit numarası] Q 0.0 Q 1.5
Çıkı� hafızasına Bayt, Word ve Double word boyutunda eri�mek için a�a�ıdaki format kullanılır.
Q[Alan boyutu ].[Byte numarası] QB0 QW0
�������������������� ������������������ ���������������� ��"
M Hafıza Alanları
M hafıza alanları kendileri için ayrılmı� 8 bitlik bayt alanları ile adreslenir. Hafıza alan belirteci M harfidir.
�������������������� ������������������ ���������������� ��#
M Hafıza Alanları
M hafıza bitlerine eri�mek için kullanılacak adresin yazım formatı a�a�ıdaki gibidir.
M [Bayt numarası].[Bit numarası] M2.4
M hafızasına Bayt, Word ve Double word boyutunda eri�mek için a�a�ıdaki format kullanılır.
M[Alan boyutu ].[Byte numarası] MW0 MD4
�������������������� ������������������ ���������������� ���$
V Hafıza (Data) Alanları
Data alanlarına de�i�ken hafıza alanı ya da kısaca V hafızası adı verilir. V hafıza alanları program akı�ı sırasında olu�an ara sonuçları saklamak için kullanılabilece�i gibi proses için gerekli de�i�kenleri ve sabitleri yazmak için de kullanılabilir.
V hafıza alanları kendileri için ayrılmı� 8 bitlik byte alanları ile adreslenir. Hafıza alan belirteci V harfidir.
�������������������� ������������������ ���������������� ����
V Hafıza (Data) Alanları
V hafıza bitlerine eri�mek için kullanılacak adresin yazım formatı a�a�ıdaki gibidir.
V [Bayt numarası].[Bit numarası] V25.2
V hafızasına Bayt, Word ve Double word boyutunda eri�mek için a�a�ıdaki format kullanılır.
V[Alan boyutu ].[Byte numarası] VB100 VW47 VD5
�������������������� ������������������ ���������������� ����
L (Lokal ) Hafıza Alanları
Lokal hafıza, ana program ve her alt program için ayrı ayrı ayrılmı� 64 bayt büyüklü�ündeki hafıza alanlarıdır. Lokal hafıza alanlarının esas kullanım amacı alt programlara de�i�ken parametreler göndermektir.
Program Ladder veya FBD editörleri ile yazılıyorsa Lokal hafıza alanlarınınson 4 baytlık kısmı program tarafından kullanılır. Bu durumda programcı ilk 60 byte’lık kısmını kullanabilir. STL editörü ile çalı�ılması durumunda 64 byte’lık lokal hafıza alanının tamamı kullanılabilir.
L hafıza alanları kendileri için ayrılmı� 8 bitlik byte alanları ile adreslenir. Hafıza alan belirteci L harfidir.
�������������������� ������������������ ���������������� ����
L (Lokal ) Hafıza Alanları
L hafıza bitlerine eri�mek için kullanılacak adresin yazım formatı a�a�ıdaki gibidir.
L [Bayt numarası].[Bit numarası] L0.0
L hafızasına Bayt, Word ve Double word boyutunda eri�mek için a�a�ıdaki format kullanılır.
L[Alan Boyutu ].[Byte numarası] LB50 LW5
�������������������� ������������������ ���������������� ����
AC (Akümülatör) Hafıza Alanları
Akümülatörler, okuma ve yazma yapılabilecek hafıza alanlarıdır. Akümülatörler V, M, Q gibi bazı hafıza alanlarına veri aktarmak veya bu alanlardan veri almak için kullanılabilir.
S7 – 200 PLC’lerde 32 bit ( Double Word) uzunlu�unda 4 adet akümülatör bulunur. Akümülatör alanları AC0, AC1, AC2, AC3 �eklinde adreslenir. Akümülatör içeriklerine Byte, Word ve Double Word uzunlu�unda eri�ebiliriz. Bir akümülatör alanına hangi uzunlukta eri�ilece�i kullanıldı�ı komutun i�lem uzunlu�una ba�lıdır.
�������������������� ������������������ ���������������� ����
HC (Hızlı sayıcı HSC) Hafıza Alanları
Hızlı sayıcılar 20 KHz – 30 KHz gibi yüksek frekanslı sinyallerin sayılmasındakullanılırlar. Normal sayıcılarda oldu�u gibi yukarı sayıcı, a�a�ı sayıcı ve a�a�ı yukarı sayıcı olarak kullanılabilirler. Hızlı sayıcıların giri� sinyali kare dalga olarak tek sinyal olabildi�i gibi çift sinyal de olabilir. Hızlı sayıcıların sayma i�lemini gerçekle�tirebilmeleri için programlanmaları gerekir.
Hızlı sayıcıların saymı� oldu�u anlık de�erler kendileri için ayrılmı� double worduzunlu�undaki hafıza alanlarında saklanır. Bu alanlara eri�mek için hızlı sayıcı adresleri kullanılır. Yeni nesil S7 – 200 PLC’lerde 6 adet hızlı sayıcı bulunmaktadır. Hızlı sayıcı hafıza alanları HC0, HC1, HC2, HC3, HC4, HC5 �eklinde adreslenir. Hızlı sayıcı adreslerine yalnızca double word uzunlu�unda i�lem yapan komutlarla eri�ilebilir.
�������������������� ������������������ ���������������� ���
S (Sıralayıcı kontrol rölesi SCR ) Hafıza Alanı
SCR’ler birbirini takip eden i�lem adımları �eklinde çalı�an makineler için kolay programlama imkanı sa�lar. SCR’ler kumanda programının lojik segmentler halinde ifade edilmesine olanak verir. Bu segmentler kullanılarak programın içerisine birbirini takip eden adımlardan olu�an sıralı bir akı� yerle�tirilebilir.
SCR’ler ile sıralı çalı�an program adımları olu�turulurken S hafıza alanları kullanılır. Sıralayıcı hafıza alanları kendileri için ayrılmı� 8 bitlik bayt alanları ile adreslenir.
�������������������� ������������������ ���������������� ���!
S (Sıralayıcı kontrol rölesi SCR ) Hafıza Alanı
S hafıza bitlerine eri�mek için kullanılacak adresin yazım formatı a�a�ıdaki gibidir.
S[Bayt numarası].[Bit numarası] S1.0
S hafızasına Bayt, Word ve Double word boyutunda eri�mek mümküdür. Bu türadreslemede a�a�ıdaki format kullanılır.
S[Alan boyutu ].[Byte numarası] SB0 SW5
�������������������� ������������������ ���������������� ���"
Analog Giri� ve Analog Çıkı� Hafıza Alanları
S7 – 200 PLC’lere ba�lanacak analog giri� çıkı� modülleri ile sıcaklık, basınç gibi analog de�erler 16 bitlik dijital de�erlere çevrilirken, 16 bitlik dijital de�erler, dijital de�erlerle orantılı bir akım veya gerilim de�erlerine dönü�türülebilir.Analog giri�lerden elde edilen word uzunlu�undaki bilgiye eri�mek için analog giri� adresleri kullanılır. Analog giri�ler AIW0, AIW2, AIW4, AIW6 �eklinde adreslenir ve bu adreslerdeki bilgiye sadece word uzunlu�unda i�lem yapan komutlar ile eri�ilebilir.Anolog çıkı�lar ise AQW0, AQW2, AQW4 �eklinde adreslenir ve giri�lerde oldu�u gibi bu adreslere de word uzunlu�unda i�lem yapan komutlar ile eri�ilebilir.Analog giri� ve çıkı� adres sayısı analog giri� çıkı� modülünde bulunan analog giri� ve analog çıkı� sayısı kadardır.
�������������������� ������������������ ���������������� ���#
Özel Hafıza Alanları
Özel hafıza alanları CPU ile program arasında ileti�im sa�layacak çe�itli kontrol fonksiyonlarını gerçekle�tirmeyi sa�lar. Özel hafıza alanlarına genellikle bit düzeyinde eri�im sa�lanır ve her bir özel hafıza biti özel bir görevi üstlenir.
Özel hafıza alanları kendileri için ayrılmı� 8 bitlik byte alanları ile adreslenir. Hafıza alan belirteci olarak SM kullanılır.
�������������������� ������������������ ���������������� ���$
Özel Hafıza Alanları
�� SM0.0: Bu bit daima lojik 1 de�erindedir. Dolayısıyla ladder yöntemiyleyazılan programlarda SM0.0 bitinin atandı�ı kontak daima enerji akı�ına izinverir.�� SM0.1: Bu bit ilk taramada lojik 1, ikinci taramada lojik 0 de�erini alır.Sayıcıların ve kalıcı tip zaman rölelerinin reset edilmesinde kullanılabilir.�� SM0.3: Enerji verildikten sonra ilk taramada 1, sonraki taramalarda 0 de�erini alır.�� SM0.4: 60 saniye periyodlu fla�ördür. Bu bit periyodik olarak 30 saniye lojik 1, 30 saniye lojik 0 de�erini alır.�� SM0.5: 1 saniye periyodlu fla�ördür. Bu bit periyodik olarak 0,5 saniye lojik 1, 30 saniye lojik 0 de�erini alır.�� SM0.6: Bu bit periyodik olarak bir taramada 1, di�erinde lojik 0 de�erini alır.
�������������������� ������������������ ���������������� ����
��������������� ��
������������������������������������������������������������������� ��������������������!�"������#�������$"��������������!�"������ ������� ��������%������������$"����������&�������&'()**� ��������������������%������+"� ��������������������������!������,-�-�������������������"+�����������,��,��,���$"����.��/�����������0�����������������12�(�����������3��2���4����������������-�������������������1�������#��!�(�����������3��2��53�/����������-���������������1266(�����������3��27
2�(8�����������!�����������������������������&'()**� �������2����0��!�������"�����������������#��2�(����������������������"����������������������9���2�����0��!�������"����������$"�������0�����������������"�������9���������"����������,���������:��9����+��-�����������8�%���+����6������������;�����������9!��������������0������
�������������������� ������������������ ���������������� ����
�2��������������<�����������0!����6�����������%����������������������+�������$"������������%���<��������������0!����6��������9����%���������������������9���!�"���=�����������������%�������������������<��������������0!����6��������9������9����������� ����%������"�����%�����������������������!��������-���!�����!���%������0�������0�����!���%���-���������������������������9��+!�,��:�,�����2��������������9����������������������2����0�����!��"%"���+��<�����������0!����6�+�������������9�����������$"��2��������������9�����<�����������0!����6�����������������9��9���2�����!��"%"���+��������������������"�������#���������>�����������������9����!�"�"�����9�6������+�����
�������������������� ������������������ ���������������� ����
?������������������������������%���� ��1 ��9�������3���%����������������������%���������������$"������� ������,-�-�������������%����-��0����#�������$"�����@�9A�@*�9�#��@**�9���������$"�-��0�����%������� ����������!�!��+����������������������������:%�������9�����������&�������&'()**� �������� �)))�����)BC������������9�����-��0�����%����������%��������+�!���#�����������
�� ������� � ���� ��� ���
@�9 �5)�#���DC �*�#���CE
@*�9 �55(�5C�#���D'(�@** �@(�E�#���CB(�CF
@**�9 �5'(�C5�#���@*@(�)BB �B(�5@�#���CD(�DB
�������������������� ������������������ ���������������� ����
>�����������������������������#���!�"����9��9�����������0�!�����������"������������������������9�-����9��#����������%������������������$"���������%����1 �3���%����5)'C'���%����������������+�����
&'()**� �������� �)))��������������-��
� �����:���������-��0������%�����������
���������E*��������������"����������� ����%����)**���������������E*����������������-��0������+�!����+����%�������-��0�����%����@**��9��!�����2�������������9������$"��"�"����:���+"����������������!�"��"����%������������������"���������!�"��
/�������>�����G� ��H� ��0���8�%���/�������>�����G)**�H�@**��9��G)****��9��G)*�9������
$"�"����������"������������%���<�����������0!����6������#������%������E*�������������)*�9��9!�����������-�������������+�������!�"����%��������
�������������������� ������������������ ���������������� ����
������$���9�����+���9�!0�+"�!�"������������+���"��������������9���9�������������&�����+"�!�"���+�9����%������������+�������#�����������������+���9��@*�9��9!���������#�����������$"����+������������#����9��9�!0�+"�!�"���+�9��������������#��������������$"�����������-������������� �������������������#�� ����!�"����9��9������0�!������������
:�,����"����������������������!������"�"����������90����������+�����������&�����+"�!�"��!��������-��A�&�!0�+"�!�"��!���������0���+����!������������������$"����������� ��������������!�,�,���+�%�����������������������+������9���!���!��������������������A�+"������������� �������-������!�,�,���+�%�����9����0����9�����������������������������+��@*�9��9!���������9���9�����%������+�����������9:���!�"9"�!��"%"�����+"�����+�������������������������-�#�������4"�����������������������@*�9��#����������������+���9��!��+�����
/�������>�����G� ��H� ��0���8�%������������������/�������>�����G@****�H�@��9��G@****��9��G�� !���"������������/�������>�����G@***�H�@*��9��G@****��9��G�� !���#������������/�������>�����G@**�H�@**��9��G@****��9��G�� !�$"����������������������������+���9���"������������������������9�%����+������$"������������������9���5)�������������@������!������!����� ���������������-��0����-!��!��������"������������6�����#������
�������������������� ������������������ ���������������� ���
������$���9�����+���9�!0�+"�!�"������������+���"��������������9���9�������������&�����+"�!�"���+�9����%������������+�������#�����������������+���9��@*�9��9!���������#�����������$"����+������������#����9��9�!0�+"�!�"���+�9��������������#��������������$"�����������-������������� �������������������#�� ����!�"����9��9������0�!������������
�$%&%�'!$�!'&�����$"�!�"�<*�@&�!0�$"�!�"�<*�*>������������5'@����+��I*�*)����+��I*�@
�������������������� ������������������ ���������������� ���!
����������"������9�9�����������!��"%"���+�����9��������:��9���!��"���7�����2�( 8������������"�����������266(8�����������!������-����������+�����
�������������������2����0���5F������������9���"���������������5F����������������+�����!���������0���9���"��������������8�#������<*�@�����������9��������9��9�����I*�@��!���%��,���������I*�@�+!+��������;�����������#���������A���+����� �������I*�@�-�������������6�!������+�%��������������9,��������#������������������I*�@��!���%��+"���������������1�,�,�����3��:��#����0���������
�������������������� ������������������ ���������������� ���"
<*�@������������;������%������5F����:�,���+�%��������0�����!���%���-�����%�������5F������������9������;�9���!��"%"�����I*�@�+!+�����������;�9���5F������������������0�����!���%��,�������������;�������������<*�@��������;�9����9����%������5F������������9������;��������� ����%����������������������������I*�@����:�,�������5F���0�����!���%�����-����� �������I*�@�#��I*�)-������������;�9���+������������
/�������>�����G ��H� ��0���8�%����GE**�H�@**��9��GE*�9�
9!����I*�*�-��������+�%���!����9�9������"��"���������
�������������������� ������������������ ���������������� ���#
�������������������� ������������������ ���������������� ���$
�������()�$���*��+�+
&��������������������������+��9,����������;��"��"�����%�����-������������&�����������-������������%��9������������������+�%���!����+"�!��#�����!���%���2���"�"�"�#��266��"�"�"�!�"���9�����������$"�9������������������+�%�������!���%���266��"�"�"�����2���"�"�"�����-��%�����9��������%����+����������&������������,�,����:���+"�9����������#������������ �����������9�����������.�+������9�����10��!"����3��"�����9�����A�������9����8�18!J���!"����3�#����%�����9����8�10K8!J���!"����3��"����K���%��9����������&�������&'()**� ������� ���������:���9������9���9����%������������ )HH�9���9�����)BC������9������#������1�*(�)BB3
�������������������� ������������������ ���������������� ����
"�����9������1��3�"�����9���������������1�3������,�9���������������1*�����@����:�,�,�,���3�������9�������%������+��������������HH���������%�����������%���� L����1 ��9���L��"�3������#�����+,�,�9���HH�+����9���!�"�����9���1�3�������������%�����#����9����!�"�"��������%�����9��������%����9�6���������
=��%��&������1��83�=��%��9���������������1�83������,�9���������������������9�������%������+�������������HH���������%����*�������9���HH�+����9���!�"����8�������������%�����9������+����9�6��������#����������%��� L���%�������������0������&�6����"�������%�����9�������������"�"��
"�����=��%��&������"�����9���������������1�3������,�9����������������"�����9����A����%��9���������������1�83������,�9����������������9�����%��9������&�����������������%�����HH�!�����������9���������%����9�������&��������������0����%���������������%��������������%���� L������������������=�������%����HH��������%���� L���������#����+,�,�9���HH�+����9���!�"���8�%����"�"����9�6���������9���������������%�����#������9����!�"�"��������%�����9������9�6�����������8�9�����9�� L���%������"�����%�����9�������������"�"��
�������������������� ������������������ ���������������� ����
�������������������� ������������������ ���������������� ����
�������������������� ������������������ ���������������� ����