programmering wetenschappelijk onderzoek astma en copd 2005

76
!"# !"$"$ !"%"& "’ !( )

Upload: trinhkhanh

Post on 11-Jan-2017

217 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

���������������� ������������������� ������������������

������� ����������������

��

!"#������!"$"�����$�������!"%"&"'���� �

!(����)�

��� �����������������������������������������������

Page 2: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

2

Page 3: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

3

���������������� ������������������� ������������������

������� ����������������

���

������ �������������������� ������������������������������������������ �������� ��������� ���������������������������������������� �����

� ���!!�� �� �� ��������"����������������������� ��#����$�����%����

&�������������������������'��(������������������������

����

)$�"��������)$�$�*�� �%����������)$+$�$�,� ����� � � � � ��)!���-../�

0 ������1���, ��������2.34#�2.32�5'������������.-.��///4.62��������7��������$��� �$7��������87���$�!$���

Page 4: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

4

������������* ���((�+���*�+����,#�� �� ����������������-./0� ��������0� 7$���$�"($���* ���,!������$�)$+$�$�,� �������$�)$�$�*�� �%������������$�)$�"����������$�&$+$�9����������������$��$&$:$����������������������$�9$�;�����������������������!�������!��!�� ���������������� ������ �����������,�����#�����������<����������������#����!������������%����&������������������'����

Page 5: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

5

*��(� ����+�

9����������� 4�

5 7��!��2$� �� �!���� 26�

5 7��!��-$� 5���� ���������������������� 2=�

5 7��!��6$� �������������%���������������7���� 2>�

6$2���������?���� 2>�6$-������� ������������ -2�6$6�������������%@� � �������������������� -/�6$/�� �������������(%������������������������� -=�

5 7��!��/$� ����������7���� -4�

/$2� ���������������(���������� -4�/$-� ������ ���������������������������(���������� ->�

/$-$2�����?���� 6-�/$-$-��� ������������ 66�/$-$6���������������� 6/�

/$6� ��A������������(�������� ���������������� 6=�/$/� ��� ������������ ���������������� 6=�

5 7��!��=$� ����B����������!����� 64�

5 7��!��C$� ���@���������� /6�

D�7���������������!������������!!�� />�

,�(������ � =2�

,�(�����2$� 0�� ��������������?���� =6�

,�(�����-$� '����������7����-1������E!F�� ==4�

,�(�����6$� �����?�����E!F�� C2

,�(�����/$� ���?������������� �� ����� ����������?���� 42

,�(�����=$� ����� ������������G� 46

Page 6: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

6

Page 7: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

7

1���+�������

' ��!���������������� ��������������� (���H0� ������������������������(�� ����� �����������*�0�-..=%-..31����������������(���������I���������� (������!���� ����� ����� ���!!� � �� �� ����� ��� "����������������� ������ ��#� ���$� ����%� ���&������������������ ���� ��� '��(�� ����������� ��������� � "��� ��� ������� ���� �������������� ����� � ���� ������ ��� � ���� ��� ��� ��������� ���� ���� ���� ���������@������7 ��!���������������������� ����� ��� �������@����������������*�0$�5��� ���������������� (��������� ���� �����������������(��� ����� ���������� �������@�������� ����� ��� *�0#� ������� ��� ������� ��� ��� ������� ���� ��� ����� ����� ��������@��������� �����%���������#�� ������������������?���%���A�����������(�$���������������� ������� ���� ���!� � �� ��� ����� ���@������ ���� ��� ���� ��� � ���� � �� ����� ���������� ���-..=%-..3$��; ��������������(�����!�������!����� ����� ����� ���@�����1�2���+��� ���������(��� �� ����������� ���� ��� ���� ��� � ���� �� ��� ��@���� ����

�������������(�� ����� ����������������*�0�-����� ����� ���������������������������1� ��������������������� � ���� �������

���������� �� @������� !����� �� ������I�#� ��� �!�� ���!����� ����� �� @���� ��@��!��$�

6�������@���������������?������������7$��5�� ���� ����������� ����@������� 7����!����(7�7����#����������� ���������1�

2$ ����� �������������7������ ����������������������������������������������������!�����������?���#������������������� ���������������@��������� �����%J*�0% ����� ���� �������������7 �!��� ����#�����!����@�(���� �����������������$�

-$ ���������������� ���7����� � ��� ���������� !������������ ������������ ��� ��� �������� ���� ��� ��������(���� ���� @��������� ����� ��� �������� ���� ����%J*�0% ����� ���� �������������������E!F�#��������@�(���� �����������%���������$�

6$ �����������������7������ �������������������������� ������������������������ �������������� @��������� ����� ��� ���� @����� ��������� ��� ��������(��������������� �� �������� � �� ������� ���� ���� ���� �@�(���� ��� ��������7���(������ ��������� ���$�

/$ �� �������������� ���7� ���� � ��� ��� �������� ���� @����� ��������� ����� ����� ������I�� ����7�������� ��� ������� @��������� ����� � ���� ��� �������#� � �����%7 ������ ��� � ���� ����������� ��� ��� ��� ������ @��������(������������������� ���$�

=$ �� ��� ���������������� ��� �� �#� �!����� ��� ��7 ��!������� ����� ����� ������I��!���� ����� ����$��

�5�� �� (��� ���� ��� "�� @������ ��� ������ ����� 7����� ���� ��� ����� ��(��� ��� ���7��������� ��������������� ��������!�!�!��-..6� �������(!���-../$���.������ 2� ��������!�� ��������������� (�����(�������������������7����������������!!��!������������ �� ��� ��@������ ���� ����������� @�������� ����������#� ������������(��� ��� ������� ����������� ���� ����� ��� *�0� ��� ��� �!������ ����� ���� ������ @���77����� ����������������(�� ����� ���������������*�0$����

Page 8: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

8

� ������ ���������������%����*�0%���?���K� ����%������� ��(����������� ������������������� 7 �!��� ����#� ���������� ���� 6� ���� I�� ��� ���������$� �� ����� @�(���� ����� �����7 �!�� �� ��� �� @������ ���� ���?���� ����� ���� ��� �!��������(���� �����$� "�(����� �������B�����(���������������������� ������� @����������!�� ������� �������������������������@���� ��@����$� �� ���� ������ ������ ���� ����� 7 �!��� ����� ��� ������� ��� ������� �����@��������� ������������������������ @�����$��5��@������������������ ������������� �� ���������J 7�*�0������������� ����������������� ����!����@�(���� ����� ��� ������ ���� ��� �� ������� �������� � ��� <� 0����������<0������������$������ �������������� ����!��������������������������������������������(���@@���������� �������� ������ ���� �� ����������*�0$�"�(����������@�(���� ����������7 �!�� ��H�� @�����I�������� �����!@ ���������!�����#������������@�(�������?���������!�����@ ������(���������$�

�����������������������������������������!����@������������������� ��@� ����������������������� ������� ���7� �������� ����� � �� ������� ���� ���� �����!!��!���#� !���� ����� �� ��� �� ������������ ���� ��� �� ������� +G����������� ��� ,������(����� ������ ����+,�������������$��

�.�������� 2� ���������������������������!���������!�����7 �!��� �����������?���� ������ ���� ��(����� ���� ��� ���� ��E!F�� �������#� ������� ��� � �� ��� ���?���� ��� ��� 7 �!��� ���������� ���������� @��������(�������������� ������������� �� ����� ��$� �������E!F����(������� � ������������ ������������ ���� ������� � �� ��� ���?�#� ����� ��� ���?���� �!����� ������������ ����� �������$�����E!F��������������� �����2./-��������������������� �� ��������������������� ��-=.����?���������!��������!����!!��$���������E!F��@����� ��� ���?���� ��� ������ @������ ������� ���� ����� ��� ����� ��� ������� ��������J*�0� ��� ����� ��� ���@���� !����� ����J*�0� ��� ������� ���� ���������'�������� ���������������@���77��������!����������������@��������������������������������@�(���������� ���7� ���� � �$� � �� ���� @������ ������ ������� @���77����� � ���� ���� ������� �����������������@������������ �@��������� ���������� ���@����������������$����� !��������(��� ��� ������� ���� ��� � ������������ ��(�� ���������� � �� ������� ���� �����%�������������22��������� ���������������� �������������������������������������� ��������!����������(������������@�(���� ����������� ������������� ���$�����A������������� ������������������<0�� ���������������%���������(�������������� ��@�������������������������������������� �������������@�������$�"�(��������������������(������������!����������������� ������� ��� �������� ���� � ��� ��� ����� ��� ����� ����� ��� *�0� ��A������������$�0�� ������������ ������������������ ����������������@������ L������������� �����������#�@������� ������� �������� �� �����������#��������� ���������������������������� ��*�0#�����@������7������������� �����@ �� ��� �������#�������������������������?�#� ����� ��� ��������������� ������� ������� ������� ���@����� ��������#������ ����� ���@���������������*�0$���'������� �������� ���� ��� �������������� �@� ���������� �������������(��� ������������ ����������������� ���*�0�@����� !���#� ��(����� ����H�������@�(���� ��I���������� ������������ ���� ���!���� ��� ��� ������� � �� ��� �������������(��� ����� ��� ���� ����� ���*�0$� ���� ������� ����7 ������ � �� ����� @�(���� ��� ����� ��������� ����#������������������!!��!������@�!��$� ���� ������� 2C������������@�� ���!�� ������������������ ������� ��������+,��������!������� ������������������������������ ��

* De term patiënten wordt in de rest van het rapport gebruikt om de hele breedte van NAF-leden aan te duiden, dus inclusief

partners, ouders en andere naasten van patiënten.

Page 9: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

9

�@�������� �����������$� 0�� ������� ���� �@� ���������� �������������� �����#� �����������#� ����� ���������� ������� �����������������*�0#� ����� ����������� �������������������������������7������ 7� �������������������@�(�����#� ����� ����������� ������@�������� ���� � ���!����� ��� ����!����� ����� ��#� ����� ��� ����� �77������������������ ���� @����������� ���� ����� ��� *�0� ��� ����� ��� ����� ��B�� � �����#������ ������������������������������������*�0$����������!���� ����������������(%��������������������������������������������@�(���� �������@�(���� ��#� ��(�� ��� ��� ����!������ � �� 4� �����%���������� ��� !���� �������������(%� ������������������������������������������������ ����#����� �����@������ !��������������J 7�*�0$� �������������������(����������������������������������!�� ��� ������� � �� � ��� ��� ����� ��$� ���� ���!� � �� ��� ���������� ������� ������ ����� �� ���������!���������� �������������������������������@�!��$������@�������������� ������������������������(%������������������������� ����������������������������������������������%@� � ������������������������ ����� ��������@�������#������� �������������(�������� ������� �������$�������(�� ���� ������������@������7��������������������������� ���� ������� �������������� �� �����������(���������#����������������������?�#� ����� ������������������$E$�� ��������� ���#� ����� �� �������� �������������������*�0������ ����������������������� ��������7�� ������(������� ����� ������������������!�������@�����������J*�0$�

�*��������2� �M��!�����������������7���� ��(������������� ��������(��������������!����������������������������7���� ��� ���� ���� �@�(���� ��� ��A��������� � NN�� @����� ��������������������� ���������� ������$�,�(���������� �@�(���� ���������C�� �����������#�4��������������� ��� 4� ���?���� ��������$� "��� @�� ���� ���� ��� ��������� ��@@��� �������������� ��� �������������� ��� ������� ��� ������� ��� ������� ����������� ��������� �������$� �� ���!�������� ������������(��� ����� ���������� ���� /.� ����� ��� ����������� ������������� ��� 2.� ����I�� ����� @ G� 2�$� , �������� ��(�� �������� ����������������� ���!������������@�(� ������������� ������������ ����� ��� �������������� @�(� ��� ����!���� ������� ���� ���� ����� ��� ��������� ��� ���� !��������(�� ����� ����� ����������

'�34������ ������������������� �����*����������� ������������� ��+�� ���������

- �������� ����������������������������������������

- �������� �����������������������������������������

- �������� ���������������������������������������������������������������������������� ������������@�(�( ���������������������������������@�����

- �������� � ����� ���������������� ��� ��������� ���� ���� �������� ����� ��� ��� ������ ���� ����� �����!���7���@����������������7�� ����

- �������� ��������������� ������������������������������������������� ����������������

- �������� ����������������������������� ����������������������������������������������

- �������� � ����� ��� ��������������� ���� ����� ����� ��� ���� ����� �������� � ����� ��� �������������� ������!����� "�� #���������������������������

� �*���������������������� ��+������5���������

- �������� ���������������� �������������������������������� ������!��#�������#���������#���$��

- �������� ���������������� ��������������������������������� �������7�������6.��5������+�7���+����+�� ���8�����

- �������� ������������ ����������������������������������������������������������������� �����$����������

- �������� ������������������������������������ ��������� �����

- �������� ������������������������������������� ��������� �����

Page 10: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

10

-

�� ���� ���� �� � ������� �����7���(��� ��� ��������� ���� ������� ��� ��� ������� ���� ������� �@�(���� ��� ��� � ����(������ �� ��� �������������� ����� ��� ����������� ���� ���������������(��� ������� ��������� �� ��� ������� � �� ������� ���� ��� �������� �������� ���(7���� ��� ���� �� ������ ������ ���� ��� � �� ���� ��������� �������� ���� �� ���� ��������� ��(�$� ���� ��� ��������� ���� ��� !���� ���� � �� 2-� �������������#� 2/�� ���������������2=����?���$��������������������������������7 ���������!��������(������������������������������� ��������������������� �����@ G� -�$� ������� ��������� ��

�.��5������+�������� ����+�� ���8�����

- �������� ���������������������������������������������������������������������

- �������� ����������������������������������������������������������������������

- �������� ���������������������������� ��������������������������� ������� � ����� ���

- �������� ���������������������������� ���������������������������� ������� � ����� ���

- �������� ������������������������������������������������������������������� ����� ����������������.��5������+���5��������+�� ���8����� � �

- �������� �������������������������������������������������������������� ������� � ����� ����

- �������� ��������������������������������������������������������������� ������� � ����� ����- �������� ��������� "����������������������%�������������!��������%����������!������������

- �������� ��������� "����������������������%�������������!��������%����������!�������������

- �������� ���������"�� �������������&��������������� � ������������@�(�������������7������ ���� ����1���������#��� !���#� !������

- �������� ���������"���"�� ���� ������&��������������������������������������������������.��5������+�������� ����+�������������

- �������� ������������� ���������������������������������������������������� ������������������%��

- �������� � ����� ������� ������ ����� ��� ����� ����������� ���� ��� �������������� ����� ��� ���%�� �@���7� � ������77���?���#�@�����������������#��77���������������������O�� ����(������!����������� �����������!�������

- �������� ������������� ���������������������������������������� ��������������������������� �@�(� �@������ ����!�!��������������� ������������ �������

- �������� ������������������������������������������%������� ������������������������� ���.��5������+�������������+�������9�

- �������� ������������������������������������������%�������������������� � ��� ���������������� �.��5�����+������������������+�������

- �������� ������������� ������������"������ ���������������������������� � ����������

- �������� ������������� ������������"������ �������������������������������������������������������� ������������

- �������� ������ �������������������������%������ ������������.��5������+�������������( �����9������+��

- �������� � ����� ��� �������� ���� ��� ��#������ ������� ������������� ��� �������� ��� ���� �@���7� ��� �������!���� ����������������������������������������(������� ����(�����!�������� �������

- �������� � ����� ��� ��������� ��� ���&����� ���%���� ��� ��� ����� ��������� ��� ����� ������� ������ ��������� ����������������������������������

- �������� ���������������� ���"�� ������������������������������������������������������������

- �������� ���������������� ���"�� �������������������������������������������������������������

- �������� ������"������ �������������������� �������������������������������������������� ����������������������������������������������"�� ��� ���

- �������� ������������� �������������� ����������������� ����������������������������� ���� � ������������������������

*����������� �������������+�� ���8����

- �������� � �������� �#����������������� ���� ����� ���������� �� ��������������� ��� ��� �� ��� ������ ��� �������@���7� ��� ��(��� ���� �� *�0%���?���� ��� �!�� ���� ������ ������ ��� ��� ������������� ���� ����� ���� ������ �����������������7������������������������

- �������� � ����� �#���������� ������� ���� ���� �@���7� ��� ��(��� ���� �� ����%���?���� ��� �!�� ���� ������ �������������������������������������� ������������

- �������� ������������������������������������������������������ ��������������%����������&����� ������ ���������������?�������� ��������������(�����

Page 11: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

11

���� ���� �@� �!!� ���!���� @���� !��� � ����� ����� ���7� ���� ���� ��������� ���� ����� ���� ������� �������������$���

'�:��%;%�<*�<*#%%<�%=00#1�>0��%?*!@%�A�%<B�%@10;%A�0

�(�� �����������C

6.� ���������� ������7�� ����� �������

->� �� �����������*�0������������ ���� ��������������������������

->� ��������7�� ����������7��(���������������� �����(�� ����� ���������������

-4� ��������7�� ����������7��(���������������� �����(�� ����� ����������*�0���

-4� ������������������ ����������*�0��!������ �� ���� �

-=� ��������������������� �%� 7��7������������������@�(������

-=� � ��������������������������������������������������J�� ��������� ����@�A��� �����

-=� ����� ������������������������������� ���� ��������������������������

-=� � ����(�������� �����@��������������@�������������������� ��@����������������!�������������������

-=� ������� ������*�0����!�������������������������� �������������������������

-/� ���������� ������7�� ����� ��*�0��

-/� � ����(�������� �����@��������������@���������������*�0� ��@����������������!��������������������

-6� ������������������ ����������������!������ �� ����

-6� ��������!�����*�0��������������� ���������� �������7������ �

-6� ������� �������������B�� %��� ���������7 �������� ������������������� �

--� ���!��#��77����������������?�������������!��������%����������!���� ��*�0�

--� ���!��#��77����������������?�������������!��������%����������!���� �������

--� � ����(�������� �����@������ ���(������������ ������������� ��������?���

-2� �������������� ������������������� �����#������������ 7����������������������

-.� � ����(�������� �����@��������������� ���������*�0� ��@����������������!�������������������

2>� � ����(�������� �����@��������������� ���� ��*�0%���?�������!����������7������������������

2>� ��B�� � ������������������*�0����������� �������� ������������������!���������������

2>� ����������!��������� ������������������� �����#������������ 7�����������������*�0�

23� ��� ������@�������� ���� � �$J� ����$� ����� ��� ����� ����������������#� � ����G�� ���������B������ ����� �7����� �������

23� ��������!������������������������ ���������� ������!��#�������#���������#���$��

23� @�(������������������J*�0%������(�����

23� � ����(�������� �����@��������������� �������������� ��@����������������!�������������������

23� ������������!���������J*�0%���?���������������� ��������������@���������������

23� ����� ���������������*�0��(�������������������7���������������������!������������

24� � ����(������� �@������7������������� ���� ������� ��������(�����������������?��

24� �������(���������J�� ����(�������� ����������������������������$�$�$�� ������� ���@������������������

24� � ����(�������� ��������@��������������7��������!������ ������������ �����@ ��

24� ��B�� � �����������������������

24� �����������������!���������J*�0%������(���� ����������������������������(����

2C� 7�� ��������������������������������?�� �� ������� ����@�!������!��������@������

2C� ������������������������� �� ������ ��������J���������@�(����?�����������J*�0�

26� � ����(������� �����@����������������������������� ��*�0�@�(��!@�������� ��������������� ���

26� � ����77�������������������?������!�����������

>� ����������(���������J�� ����(�������� ��������� ������������ ��������� ���������������!�����������

3� ����������(�������������� ����(�������� ������������������������ �����������

�� �( �����5�+���������� ��� ��������� ��� ��� ���� �� �� ���� ���� � �����!�� !����� ��� ��� ������� ���� ���������������������� �����$������� ��������������������� ���������������������������������� ���������� ����@�(����������� ����������� �$�� �� ����� �������������������� �� ��� ���� �������� ��� � �� ��� ����� ������ � �� ����� ������$� M��!������ ���������������� �������@ ����������@������������������� �������������@����������� �����

Page 12: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

12

������������*�0�� �������(�������$�+����������� ������ �������������������� ������ ���������������� ������ ����� ��� ����������������������������(��������� �������������� ��� � ��� 7������ �����%� ��� ��������������������(�� ����� ��� � ���� ����� ��� �������B�� � ����������������������$�+���!�� ������������ ����� ����� ����������� ����������� ������ ��� ����� ���������� ���� ��� ����&� ������ ��� �� ��� ��$���������� �� ����� ��� ���������� ���� ��� ��������������������������������������� ������ �����������$� �����?������@@��� �������������� �������������������� ��������$� �������� ��� ��� ����� ������ ����� ����� ������ ���� ����� ��� ����������� ���� 7������?��%� ���@������ ������������ ������������ ���������"������ ������������������� ������������������������������ � ���������$�������������� ����������� �����!�������� ������������� ����������������������!����������� �������������������������������������� �����$��M��!���������������������� ����@�������������������� ������ �����(��������H@����������I����#���������@���������� ������������� �������������������������� ���������������� �7� ������$������ �7� ������ ����@�!����� ����������@���77����� ���������� ������ ������� ����� ����� �� ��� ��� ��������(�� ���� ����� ��� � ���� ��� ���!������ ������� �@�(���� ��� ��������� ������!�������� ����� ���� ��� @�������� ���� ��� ������������������� �����$�� ����� ��������?������������ ������������������������������������������ ���!�� ��������� ����@����� �� ��� ������������(��� ������� ����(�� ���!�� �������������(%������������������������(���� ��� ����������������� ����� ��� ���������'�������� � ����� ������� ������ ��� ��� ��� ������� �� ��$��������� ��� ���������� ����"� ����� ��� ��� ������ ��� �� ��� �� ����������(� �� ��� ������� ��� ����$� ���� ����������� ��(�� ���� ������ �� � �� ������� ����� ������ ����� ������$� ��� ������������(���� @�A��� �������� @��(�� ��� ���� @�(���� ��� ������� ���� ��� ������� ��� ���� ������ ���� ��� ������� ��� �������� ���� ����� ��#� ��� ���� ���� � �����!�� !������������������������ ��������������� ��$���' �� ��� 7 ��!������ ���� �� ������ ����� ����� ������I�� ���� ��� ����� ���� ���������������(��� ����� ���������� � ��� ������ ������������ ��� ��� �������� ���� ���!�� ������������������#������7���(������ ��������� ������������H�@� �!!I���@���� !���$�"���������������!�� ������������������7�� ���������� ������ ����PO�� �����������7��������������������������� �������(��� ������77���?��������������������� �������������!�����������������(�������������������!�����������������7���������$�"���������� !����NN�% �%NN������������������!���������������� ���������!������������ ����������(���� ����� ���@�����$� ���������������� ����� ���������� ��(����������� ��������7�������(������������� ��������@�����������������������������������������?�$�� ��� ��@�(���� �������� ����� ����� ������I�� ��� � �@ !���� ���� ��� �!������ ����� ���� ������� ��������7�!��� �������� ���$�������� ��������@@������������������ ��������������������� ����� ��� ��������� �� ��� ������������(��� ������� ��� ���� @������ ��� ��� ��� ����� ��� � �@ !�� �� ������ ���������� ������$� �������� � ���� ��� ���!����� ������������ 7����� ���� ��� �� ���� ���� ����������� ����� �������������� �� ���� ��� � ������ ������������ ����� ��������� %� �@������� �����?������������E!F��������� ����� ��������������� �������@�������(���������������$��5�������������������������� �������7�������� � ����@��������������������������(��� ����� ���������$������������������� ���������������������7������������������������!�������7� �����!��������(��� ����� ���@�����$�, ��������������� ���������������������� ����� ���@������������ �@���������������������������������������(��������������������7����� �� ������I�� �� ��������������� ��(��� ��@�!�� ����������� ������ �!����@������!����������������������������!���$�

† ������������ !������A����������������������(���������������� ������������������ ���������������

�������!���!��������������� ������ ����������� ��������� ������(��� �������$

Page 13: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

13

��

>��2� �(�4"*����(������' ������� ���������� ��� -..=%-..3�� ���� ���������������������� ���� ���������� ���Q� ���� ���!�� ����� ���@������ ��7 ��!������ �� ���� ���������� ������� ��(��� ����� ��������(����$���7 ��!�����������������!��� ����� ���@�����������������@����������� (���H,������� �@���������-..=%-..31��������������(�� ����� ��$I�5�� ���� ����������� ������������� (���@�����!����(7�7����$������������ �����������7����� ���������������(��� ���� ������������(��� ������� ��� �������� ���� ����� ��� ����� ����� ��� *�0� �������� ��� ���?���#� � ������������ ��� �������������$� �� ��� ���� �� ������������7�����7���� � ������ ������������(��� ����������� ���!� ��@�!��� �� @�������������� ����� ����� ������I�� ����������$� �������7����������7��������������������@���������� ��� �������#� ������� ����� ���7���������#� ������� ��������� �� ���� � ����� ���� ����������� ��� ��� ������ @��������(���� ���� ��� ���� ��� � ���$� �� ��������������7���#� ��� �� �#� � ����� ��� ��7 ��!������� ����� ����� ������I��!���� ���$��

5���������� ������@@�������� �������@��������� ���������������7 ��!��������������������������(�������������������������7������!�@������������� ���!!�� �� �� �������� "����������������� ������ ��� � "��#� ���$� ����%� ��� &������������������ ���� ��� '��(������������� ��������� ���� ������ (��� ��� ��� ���1� R�� ����������� �������������(�� ����� �����������*�0� -..=S-..31�H���������������(���������IT$� ������ ���������������� ���� ��� ���!����� ���� ��� ������ (��� ��� ���7� �������� ����� ��� ��� ���� ����!�!�!��-..6� �(!���-../����� �������������������@ ������������������� ���$�5���������� ������(�����7�� ������������� �����(��� �����!�� �������������������������(7���7����������� ���� ���������@�������� ���$�

�0����������5���������� ������@@������� �������!�������!����� ���!�����!��� ����� ���@��������7 ��!�����1�• +��� ���������(��� �� ����������� ���� ��� ���� ��� � ���� �� ��� ��@���� ����

�������������(�� ����� ����������������*�0$��• �� ����� ���������������������������1� ��������������������� � ���� �������

���������� �� @������� !����� �� ������I�#� ��� �!�� ���!����� ����� �� @���� ��@��!��$�

• ����@���������������?������������7�����@������������������!�������!����@@�������������� ����@��� ������?��������7���@�������� @�(� ��� 7 ��!������ ���� ��� ����� ���@�����$� " � ���� �� ������� ��� ������������������� ��� ��� �������� ���� � ������������ @�� ����� @�(� ��� @������7 ��!������$�0��?��������������������7 ��!�����������@������ �������@����������� ������� ����� ������ ���� ���(� ������ 7�� ����$� ���!������ ���� � ����� �������� � �� ��� @�������� �������?���� @�(� @���!�� ������ ���� ��� ������� ����� ��� ��(�� ��������� ��� ��� #� 2>>.O�+�����������$#�2>>3O���������������$#�-..2O�"��7 �������$#�-..-O�* ������<�+����#�-..-�$�

‡� �������� ��� ���������� ������ ��� ��������� ������������� ���� ��� ������������ ����������� � ��

�������������(�������� �������%����

Page 14: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

14

"��� ������ �!����� ���?���� @�(������� ���� ��� �������� ��� ��� ���������� ������� ������� ����� ��$� �� �!�� ������(���� � �7� ����� ��� ��� ���� ������ @�������������?���� ���� �����7����� ������� ��� ��������$� ���� ���������������� @���� ������ ��� ���������� ���� ��� �������������� ��� � ������������ ����� ����� ��� ������������� � �� ����� ��$� "��� ������ ���� �� ��� @�� ��������� ���� ���?���� ��� ��� ������������������� ���� ��� ��� ������� ����� ��� �����������$� " � �� � � ��� ��� @�������� �������?���� @�(� @���!�� ������ � �� �� ��� ������� ����� ��� ������� ���� H������� (!��IO� ����� ������ 7� ����� ���7������������@@���������������?������@��������� 7����?������@@��� ��� ����� �� @�� ����� �� � ������ @�(� @�������(��� @������������ ������� ������� ����� ��� ��� ��� �������� ���� ������ ���� ���?���� � � �����(����� ����@�A��� ����$����������������@@�������������������� ������� ����������������������!�������������7���������������� ���� �������������!����������������� ����(��������@������ ��S������������������� ��� � �����������S�����7�������������� ����� ����(������ �������� �� ����� ��$ "�(����� @�(���� ����#� ���������� ��� �����7���(��� ��� ��������� �������@@������?���#������������������� ������������ ����������������������������!����������� ��@����� ���� ���� ��� ������� ���� ��� �������� ���� �������������� ����� ��� ����������� �� ��� �� ������ ����� ���������$� 5���@�(� ��@@��� ��� ���������� ����%�� ����� ������� ���������� ��� �������� @�������� ��� ��� ��� �������I�� ���� ���������������!����!������������������� ����� ��� �����������������������@����$���?�� �������5�� �� @���� �� ���� ���� ��� ����� �������������#� ���!������� ��� ��� ������������(��� ����� ���������#� � ��� @���������� ��� � 7��!�� -$� �� �� ���� @����� !�� ��������������7���#���������������7������������������7���$�5 7��!��6� ����������!�����������������������%���������������7����1�����7� ������(������ ��������������������������������� �����$� 5�� ���������� ���� ����� ��� ��������(���� � NN�� @����� ������������ ��������(�� � ��� @���� ���� ��� � 7��!�� /$� �������� � ����� ��� �������� ���� ��(�� ��������� ����������� ������������7����������� ����� ��� ��������������� ��������(�� ���������������� �������� �������� ����� ��� ������������������������������(���������� @���������$� �� � 7��!�� =� � ����� ��� ���!����� ���� ��� ����� ������ (���@�����!��������������� 7��!��C�� ��������@�������������������������������� ���$� ����� @�(�����#� ��� �� �#� � ����� ��� �������!���� ���!����� !�� �������������� 7����� ���� ���������������� ������������������������� �������$��

Page 15: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

15

>��2� �(��">������� +����������� �� ���������� 7��!!�� � ��� ������������ � �� ��� �� ���� ���� ������� ������ �� @�������� ���� ��$� ���� ������� ������ ���� ��� ������ ����� 7����� ���� ��� ������������������ ��������� 7����!����(7#������� �����������#�7�����@����$���

$��((�4"1������� ���������+�+������������ ����� "�

��������������������� '����������7���� '����������7���� �������7����� 2��7���� -��7���� 6��7������4" .������ 2� �

�� �����������7���� ���� ���� � ��� ��� ���������� ���� ��� ���������� ���� ������� ��������!���� ���� ���?���� ��� � ������������ ��� @��������� � ����%J*�0% ����� ��$� �� ����� 7���� ��� ��� ������ ���� �����!!��!���� ������� �� ��� ��@���� ����@�������� �����������$�$�$� ����� ����������������*�0$������9��1� ����������������7������(��������7 �!��� �����������?����������� ���%���������� !�������������#��������� ���7���@���� ���#�� �������������7 �!��� ����������� !���� ��� ����!�����$� �� ����� 7 �!��� ����� ��(�� ��� ����%� ��� *�0%� ���?������������� ������ �� @������ ��(� ����� ���� ��� �!�� ������(���� ������ ��� ��� ��������� ������������������������ @������ ���� ��� !����� ����� ����$���7 �!��� ��������������������� ����/����� I��������������$� �� ������@@���33����?����������� �������� ��� 7 �!��� ����O� 6>� ������� ����#� 6.� ������ *�0%���?�#� 26� ������� � �������������*�0����C������������������ !���� 7�������������������?���� ������������7 �����#�����@�(�����2�$�"�(������������B����������7 �!��� �������(���������������������� ������� @����������!�� ������� ������������ �������������@������@����#��������������������������������� ������!�����@ �$� �����!������������ ������ ������7 �!��� �������(����@�!�������@������ ���������������7 �!��� ����$� ��������������������� ������� ��� ������� �����@������ ��� ������� ���� ����� �� @������ ��� ��� ��� ��!�����

Bijeen- komst: Weten- schap- pers

Diepte-interviews: Maatsch.- en gedrags- wetenschap fe

edba

ck

feed

back

7 focus-groepen: Patiënten

3 focus- groepen: Patiënten fe

edba

ck

feed

back

Enquête

Bijeen- komst: Zorg- verleners

Dialoog: 3 actoren- groepen samen fe

edba

ck

feed

back

feed

back

Bijeen- komst: Zorg- verleners

Diepte-interviews: Zorg- verleners

Feed

back

en

prio

rite

ring

Page 16: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

16

@ �� ������!��� ��� ����� � ���� ��������$� �� @�(����� 2� � ����� ��� ���!����� �������7 �!��� �����@���������$��B���+������ 1���������������������������������@�� �������(��@�(����� ���� �� ���������J 7� *�0� ��(�� ��� ���� ������� @�������$� +��� ������ ����!����@�(���� ��� ���� ������������������ !�������������!������ ��������� ���<�0����������<0������������$������ �������������� ����!��������������������������������������������(���@@���������� �������� ������ ���� �� ����������*�0$�"�(��������������@�(���� �������������������������������������� ������� ������������������������������@��������������� � ��� � �� �� ����� ��� *�0$� ���� � ������������ ��(�� ���� ������ �������� �����H�� @�����I���!@ ���������!�����$�' ��������� @��������(����!�����@ ���� ���������� ���� ������� ������� ��� ���?����$� "�(����� ���� ������ @�(���� ��� ��� �����7������ ������#���(����������!������������!������������������������������ �������!��������@�����$�+����@@���2-�� ������������������������!������������� ���$

�&��� ������� 1������������������!��������������������������������� ��������@�����#� ����� �� � �� ����� ����� ������ ��� ������� ���� �����������7���� �-�� 7������ �������(�����$��

�" .�������� 2� ��� �����������7���� ���� ���� � ��� ��� ������� !�������� ���� ��� ������� ���� �(����� ��������������7���� ����� � ���� ��(�� ��� ���$� '��� ��� ����� @��������� ����� ��(����� ��������(���� ���������������������������%J*�0% ����� ��$������9��1� ����� ����������� ���� ��� ���!����� ���� !�� ��� 7 �!��� ����� ��� ���?��������� � ���� ��(�� ��� ���� ��� ���� ��E!F�� �������$� �� � �� ��� ���?���� ��� ���7 �!��� ���������� ���������� @��������(�������������� ������������� �� ����� ��$� �������E!F����(�������� ������������������������������������ ��������?�#�����@�(�������?�����!����� ������������������������ ����� �������$�����E!F����������� ������������ �����2...�������������������������!!��������/-��������������������������������������������@�(�NN���������7 �!��� �������������������������� �������������������������� ���� ��E!F�$�, �������������� ��E!F�� �������@����������������������� ��� � ����� ����������@�!�������������� ���� �����@�������$� �� ������@@���-=.����?���������E!F�������!��������!����!!��$�' ������������7 ������������!����#�����@�(�����-$��B���+������ 1� "�(����� ��� �����������7���� ��� ���!������ �����%���������� ��� 22�H� �����������I����������������� ��������!����������(������������@�(���� ����������� ���� ��(����� ���$�����������������(����� !������� ������������������������<0�� ���������������������������%�����$�����A�������������(�������������� ��@�������������������������������������� �������������@�������$������@�� �����H� �����������I������� ����!����� �� ��� ��@���� ���� ��� � ��� � �� �� ����� ��J 7� *�0$� "�(����� ������������� ��(������������!����������� ������ ���������������������� � ��� ��� ����� ����������������*�0���A������������$��&��� ������� 1� '������� �������� ���� ��� �������������� �@� �����������������������(��� ������������ ���� ����� ��� ����� ��� *�0� @����� !���#� ��(�� ��� ����H�������@�(���� ��I� ��������� ��� �� ������� ���� ���!���� ��� ��� ������� � �� ����������������(��� ����� ���������������*�0$������������ ����7 ������� �������@�(���� ������������� ��������� �!���� ��������� ������� ��������������������� �������+G����������� ���,������(����������� ��� �+,�������������#����������������������������������������������!�����������������������������������������(��

Page 17: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

17

����� ��� �� ��� ��@���� ���� ����� ���*�0$� �� �� ��� ���� 2C� �����������@�� ��������� !�� ������ ���� ��� �� ������� �������� +,�� ������!��� ��� � ������������������������������ �� �@�������������������$����������!���� ����������������(%��������������������������������������������@�(� ��� �������@�(���� ��#� ��(�� ��� ��� ����!������ �� ��� ��������%@� � ��������������������(������ ��������(��� ��4������%������������� !�����������������(%������������������������������������������������� ����#����������@������ !������������ ��J 7� *�0$� �� ��� ���������� ��(�� ����� �������������� ��������� ����� �!����� ������� � �� � ��� ��� ����� ��$� ���� ���!� � �� ��� ���������� ������� ������ ����� �� ���������!���������� �������������������������������@�!��$������@�������������� ������������������������(%������������������������� ����������������������������� ���� ���� ���� ��� �������%@� � ������ �������������� ���� � ���� �� ������@�������#��������������������(�������� ������� �������$��������������������������7�6$/$��

��������������%���������������7������(��� �� �������������� ��������!�!�!��-..6� ������� ����� -../$� �� ���7� �����!������ ��� ���� ������� ��� ��������(���� ��� �������� ��������%����*�0% ����� ��#�������������(���������?���#�� �����������#��������%@� � ���������������������������������(%������������������������$����������!����� 7��!��6$�

�D" *��������2� �

M��!������ ��� ��������7���� ��(�� ��� ����� ��� ��������(���� ��� ���� ���� �@�(���� �����A��������� �NN��@����������������� ��������(�$�,�(���������� �@�(���� ���������C� � �����������#� 4� �������������� ��� 4� ���?���� ��������$� "��� @�� ���� ���� ���������������������� ��������(������@@������������������������������������� ����������������������������������������������� �������$�, ����������(���������� ������������������������ �!����� ��(�� � �� ��� ������� ���� ���� ����� ��� ��������� ��� ���� ����� ����� �������� ��-..=%-..3$�����A������������������� �����������(�������� ����/.� ����� ��� ������������ ������������������ �������������������������� 7��!��/#���������7�2$��M��!������ ���� ���� �� � ������� �����7���(��� ��� ��������� ���� ������� ��� ��� ������������������ �@�(���� ���� ����� �������������������������������� �������(��@�(�������� �@�(���� ���� ������� ��� � ����(������ �� ��� �������������� ����� ���% ��������������� ��� ������������(���������� �� ������������� ���� ���� ���(7��� ����������������������������� ������ ��������������������� ������ �����������(�$����G��� �����7���(��� ��� ��������� ���� ���� ���� � ��� ��� �!� � �� ��� ������������������� ������ ����� ������A������������(������������ ������$�' ��������������������������� ��������������!������(��������� ������$���+�� ��� @��!�� ��� ���� � �� ���� �����7���(��� ��� ��������� ���� ��� ������ ���� �������������(��� ��� �������� �(����� ��� ���� �@�(���� ��$� +��� � ����(�� ������� �������������(�� ��� ������� �(����� ���� ���� �@�(���� ��� ��� ��� ����� ������ ����������������� ����� ��� ���� �@$�$� ����� ������ ���� ����� ��� ����������� � �� ��� ������� ������������������������� �������� 7� ��������� @������� ���!����������!�� �����������!���$� �� �� ����B������� ���� ��� �� @ �������� � �� � ����� ��� ������������������ ����������� �� ��� ������$� �� � !� ���� ���� �@������ ������ ���� ��� �������!������� �������$�+��������7���(������ ��������� �������7��������� ���������� ����(����������� �����������������������#����������������������!������!�������������7 ������������� �(��� ���� ��� ���� �@�(���� ��� ����� � ���� ��(�� ��� ���$� , �������� ���� ���

Page 18: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

18

� ���!��������!��������������� ������������G�������(��������$��������7���(������ ������7�����@�(������������������ ������(����������� �������$��������� ��������� �������!���� ����� ��2-��������������#�2/�� ���������������2=����?���$� �� ����������� @� ��������� ��� ����� ��� ����������� ��� �������� ���(7���!��������2�������2.$�0������� �������(����� ����� ��� �����������������(�� ������������ ��� ��� ����� � ���� ���� ���(7���� �@$�$� 2.#� >� ��� 3�� ���� H��� ����I������$� ���������(�� ��� ���� ����� ��� ��������� ������ � �� ����� ����� ��� ���� ����H��� ����I���������������$� ��������������������������������7 ���������!��������(������������������������������� ��������������������#�� ����������������������� 7��!��/#���������7�6$��

������������7������!�������� ��������������������� ��� �����!���� ����� ������������� ���1�

�)8�"1����2��������������������2� �

�� �����7�����7���� ���7� ���� � ��� ��� 7 ��!������ ���� @����� ��������� ����� ����� ������I�� ��� �������� ���� ����� ��� *�0� �� @����� ���� ���������������(��� ����� ���������#����������@��������(������������������� �������������� ��� @��������(���� ���� ������� ��������� �� ���� ��� ��� ����#� � ���� ��� �������#�������� ����� ���7���������� ��� � ���� ����������$� 5���@�(� �!����� ��� ��������������@�� ������� ������� �������������������������� ��������$�� �� ��� �����������7���#� ��� �� �#� �!����� ��� ���@���77����� ����� ����� ������I��!���� ����� ����$��

� �� ��� � �� � ����� ��� �@��� 2� � ������� ��� 7����� ���� ��� �� ���� ���� @������� �����������������$��

#�5��4"��2� �+��������� +�5����� +�����

� ��7�������������� ��������@������� ������

2�(!��J���$�-..6�

����� ������������������� ����������������������������������������������������!�����������?�������� ���������������@��������� �����%J�*�0% ����� ���� �������������7 �!��� ������������!����@�(���� ����$�

-����$J�����-../�

������������������������� �������������!������������������������������ �������� ���� ��� ��������(���� ���� ��� ����� ������ ��� �������� ��������%J*�0% ����� ��� � �� ������� ���� ���� ��E!F�� ����� ���?���#����� @�(���� ��� ��� �������������� ��� �����%���������� ���� ��������������� ��������������������$�

6�����J(!���-../�

����������������������� �������������������������� ��������������������� ��� �������������� ����� ������ ��� ���� @����� ��������� ��� ��������(��������������� ����������� ��������������������� �@�(���� ���������������7���(������ ��������� ���$�

/J=� ���������������� ���7� ���� � ��� ��� �������� ���� ���� @����� ��������� ����� ���������� ��� ������������ ��� ������������� ��� ������������ ������ � ���� � �����%7 �����#� � ���� ����������#� ��� �������� ��� ������� ����� ���7���������$� �������������������#����� �#� ������� ����� ���������� ���� ����� ����� ��� ��� ���� ��������� @������������I�� ���� ���� ��� � ���� ������������ ������������� ������ ����� ����� ����������!�� ��@������$�

Page 19: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

19

>��2� �(�D"��+������ ��+�������� 2� ��� �� ��� � 7��!�� � ��� ���� �������� �� ��� ���� ��� ���!����� ���� ��(�� �������������!������ ��� �����������%� ��� ��� �����������7���$� ���� ���!����� @������ !�� �������������������� ��������(��������������������� ������ ����$�

D"4������9��

�����!������������7 �!��� �������������������������@�(����� 2$� ��������?����������!���������7 �!��� ����� ������ �����������?�� ����������� �� ����� ����� �����$�������(����!��������������@�(�����/$������!������������7 �!��� �������(����@�!���� ����� �����������������E!F���@�(�����6�$� ' �� ��� ���� ���� ��� ��E!F�� ��(�� ����� �����!���� �������� ��� ������$� �� ������� ������� ��� ���� ������ ���� �������� ������� ���� ������� �������� ���� ��� �� ���������� ����#� ���!�������� ��� ��� ��� ��������(�� ���� ��� �� ����� ��� @ G� 2$� ��� ��������������B������������E!F����!����������������� ��22�������� ������������� ������ ������� ������ ������������������!��������������E!F�#�����@�(�����-�$� ��@ G�2������� ��22�������� ��������������?���������������$���� �� �������7������������@�������(���������������� ���������������

�������

'�34"�������������+�����9���

)� �������� �������������� �����������������������&�������������� ������A�������������������7���(������������������ ��������������������� ������� ��������7�� ���� �� ��� ������ �����$� �������������� ������ ���� ����� �������!���� �������������������������� ����������� 7�(!�������!������ �� �����������������$�

*� +�� "�������������������������������������������������� ������������������������������ ��������@������@����������(����������� �������������������(���������������������������������� ���������������(���������$����!�����������������������(����������B�� �@����(���������������������� ������������������ ���������$�

,� �������� ����������������� ������&����������������������������'���� ���?���� ������� ����� ����� 7� *�0� �� ���� ���� ������� ���� �������#� � ����������#���������?�#���!��#���������������� �������#� �� � � ��������������$�

-� .������������������������"�� ��������������������������������������� �� ��� 7 �!��� ����� ����� ����� ����������� ������� ��� � ��� ����(�� ��� ������ ����(��@�(���������$���������� �������(��@�(�������������������#��!���� 7��� ����!��#�@��!����������#���$��� �����������7B�������������� ���� ���������#�@��������������������(��@�(���������� ��� ��� �������#� ������ ��@�#� @ ��������#� � ��������� ��������� ������� ������������������������������$�

/� �������� ���������"���"�� ���� �����������&���������������������������������������������������

0��?���� �������� ��� � ������ ����%� ��� *�0%������(���� ��� �������� ���� �������������(���� �!����� ���������� 7� ����������� ��� ������ �$� 5���� ��� ������ ������� ����@�����$�

0� 1���������������������������������������������������"�� ��� �����������������������������������������������������������@@������?����� ���������������� ����������� ����������!����#����(������� ��@������������������������#���$��

2� .��������������������������������� ����������� ����������!��������������������������� 7� �� �� ��������� ���� ������ ������������?���� � �� ���� � ��� � ���� �� ����$� ���������� ��� ��� ����� �����(����(�� ������������� ����#� ���������@�(���������?����7������?����� @�����$����

Page 20: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

20

���������������

�� ����@ ���� @���������� ��� ������� ���� ���?���� ��� @��������� � ����� ��� �������������*�0���� ��������� ������� ������������!���������� ���������������������������� ��H�������������������� �������������������������������������(�������!���@������ ������ '+&��5��(��������D�(���#�-..6�$� ��������� ��� ������� �������������������������!��������������������������*�0�������������$��������!������������!���������������������������*�0�������(��@����������������� '+&����� ��@���������!���������7 �!��� �����������(����� !������������ (���������������������� ���$������� ��������(������������?�������7�������������� �@��������������� ����� �������� ������� ���� ����� ��� *�0$� �� � ���� ��� ����� ������ H�������� � ����3� �������� �����������������������&����($�������7 �!��� �����@��������������������������?��������@�(1������������ ����������������� ������@������� ��#�������������� ������������� ������ ������(������� ������������� 7�� �� ����@�(��������#�� ����@$�$�@�(�����!�������������$���� �����#� ������� ��� ��(7��� ��� ����� @���77��� ��������1� H+�� "�� ����������� ���� �������������� ����� �������� ��� ��� ������� ���������(� �*��� '.���������� ���� ����������"�� ������ ������� ���� ��� �������� ����������(� �-�� ��� '�������� � ����3� ���"���"�� ���� �����������&�������������������������������������������������(��/����� �!������ @������������ ����(������� ���� ��� ���� �������� @������� ��� �� �� ���� ������@������������������?���$�5������ � ��������� ����������������������(���@����� !�$�,�(�������������������������� ���������������������������������������(�� ��������������� ����!������ @�(� ��� ���?���� ��� ������� ���� �!�� ���������(��� ��� ������� ��� �!�� �� ��������������$� � � @����� !�� ��� 7 �!��� ����� ��� ��� �77����� ���� ��������� ����������� ��� ����� �� ������ ����(�� � �� ���� � �� ����� ������� ��(�� � �� !����� �������?���$����� ������ ��� ����� ��� '�������� � ����3� ��� �������� ��� ���&����� ��� �������������������(�� M��!������ ��� 7 �!��� ����� ��@@��� ����� ���?���� ������� ���� ����������������� � ���� �������� ��� ���� �������� ���� ��(� ��@@��� ��������� ������ ��(� �!���!��������� ������ ������ 7� *�0�� ��@@��$� �� � ����(��� �������� !����� ��������� ����������� �������@�(�������?���� ����!�����O���(������������������������ ������� ����� I�� ���� ��(� � ���� ��� �!�� �!��������� ������ �� ������� ���� �������� ��� ���

3$ 4���������������� � ����������� ������ ��������� ���������������� ������7������?����� @�������������������?���$��

5� .�������������������������� �������� ���������� �����������������&��������%�����������������������������

����%� ��� *�0%���?���� �� ���� ����� �@������ ���� ��� ������ �������#� ���� ������� �������� ���� ������ ����@���� ��(�� � ��� ��� ����� ����� ��������� ���� ��� !���$� ��@���7� @�(� �@����� ��� ��@�!��� ���� � 77��� ����� ���?���� ������ ����� � �� ��(�� �� �#����7!�#�� 7#����� �$�

)6��4�������������������������� �� ���������������������������� ���������������������� ���������&��������(��� �������� ���� ��� ���?���� ���� @�������� ��(�� @���!������#� � ����� ������� �������$� ���� �������� �!����� ��� ������(���� @���������� @�� ����(���� ��� ���@�����������(���������@�������$�

))��4�����������������������������������������������������������&������������� �� ���������������������� ���� ���

�� ����� � �� ���� ����%������� 7� *�0� ��@ ����� �������� ��� 7� ���� ���� ��� ��� ���� ������ ���������� ��� 77�������������������?�������� �������������!�����#� ���@�������� ��������������(���$�

Page 21: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

21

�� ��#� � ������� �� ����!���������������������� ����� � ������������� ���������������������� 7�����������$��+����� @������������������� ���������� �������!���������7 �!��� �����@�(�������?��������������������������� !�������������� ����������������?��� ����� �������$� ����� �@������������������� ������@�(� �@�������� �����@�(��(������������?�#���������7!����������� 7� � ����� ��� ����������� ����������� ���� �������� ������ ������$�5���� ����@@�����������?��������������� ��@���������������#�7�����#� 7����� ��������(����!������� � �� ���� ������� 7� � �� �@������ ���� ��� �������$� ��� ����� ������ ��(�� H1���������������������������������������������������"�� ��� �������������������(��0���'.���� ������� ����� ��� ����� �� ������ �� ���� ��� ��� ������� ���� ��� ���&����� ������������������������(��5�����'4�����������������������������������������������������������&��� ���������� �� ������� ���� ���������� � ���� �(� �))���� �� ����� �������� �������� ��������������$��; ���%������������ ������� ���� � �� ����� ������� ��(�#� ��(�� H.���� ����������� �������������� ��� � ����������(� �2�� ��� '4��������� ���� ��� � ���������(� �7��� "�(����� ���7 �!��� ����� @�������� �������������?����� ��� ���7������?��� �� @������� ���� � ������ ���� ���������!������ �����������������@������$�+���������*�0%���?������������@�(� �@����� ��� ��(� � �� �!�� ��� ��������� @������ ���� ��� ���� ������ �� ������$� 5!����� ���� ��� ����� �� ����� �!��������� ����� �!�� � ���� � �� ��������� �$�$� ��(�� � �#������ ����(��������(��� ����!������ ���������!��!�������$�"����(����������7 �!��� ����������������� ����������������@������ �����������!����������������������!����������������� ����������������� ����������$�5������ ����(������������������@�(������������7����������� ���������������� ����� ��� ������������ ��������?���$�%+��(��������9�������������� �� ���� ����� ��������� ���� ��� ��E!F�� ����� @�(����� 6#� ����� �� ��(�� ��� ���� ���������������� ����� �!�� ������� ���� �!�� � ����(��� @�(������ ���� ����� ��� ��� ����� �!��� ���!��� �� ������(�����������������$������������� 7� ��(� ���7������������!�������� 7���������������@�(�����������@���!�� ������� �� �� ����� �����������C>#=U������������ ������� ���������O� -2#.U� ����� ��� ��� ���� ��!���� 7� ���� �� ���� �����������O�4#3U� ���� ��� ���� �� ����� ��� 2#CU� ��� ���� ������� ��� ���?���� ��� ��� ���@���� �������������@�(�������!������������$���������������� �����?���������� �� ���@���������������� ����#���7� ��������4.U�������� ���� ������� ���� ���� ��������(�� �� ������� ���!����O� 6.U� ���� ���7 ������ 7� ���� �!�����A���������� ����O�26U����� ��� �������A���������� ����O�����(��@�(���-.U�����!���������������������� ���� ����� ���� �������� 7����� ���� �������������?���@�(���� ���� �� �� ����� ��$�24U���7������������������@�� ��������������� ����� ��������������������� 7��(��� �#� ����������� �����������(���@�� ��������@�(������� 7� ����������������@�� �7���������7$�'��������7�4.U�������������������������������������� �������� �������� ��� � !���������������� ������O�-.U������������������� ��� ������������#�2-U������������������������ �������� 7�@�(���� ����� ����������(��� ������������������7 ������ 7������!�����A���������� ������������������$��

D"�������+������

�M��!���������@�(���� ������������������������������������ ������������������� ��������� ����� ���� �� ����������*�0$�5���@�(���@@������� ������������ ����������������������!��������?������������7$���22���� ������������(������������!����@�(���� ��������

Page 22: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

22

��� ���������� ����� � ���� ������� ����� ��� @ G� -� �����������$� �� � �� ���� ���7� ������ �� ��������@�������(����������$��

����������������������������������

'�3�"�����������+�����+������

• 8�������9������������������5������� ����� @�� ���� ��� ���� ���� ����������� ��� �77���?����� ���������� ���� � ��������#�� �������� �������������!� ������������@����������������������77���������������������� !����� ��� �������������� �����������$� � � � !� ������� ������ ������ �����������������!�������!������ ��������� !���� *"�������� ������@������!������ ����$�� ��������������������@�����!������������� ������������������ ��������������� ���� ����� ������������ ����!�!������ � !� ������� ����� �� � � ���� �77��������� ��������������@�������$��

• 8�������������������������������������5�� � �� �!�����(���� � ����� �������� (�� @�(� ( ���� ��������� ��� ����� ��� ����� ����������������������@�����!��@���������������H������I����� 7�����@���������� ��� ����$���� �� �� ���@���������������( �������������������� ����!����������� 7� ����@���������������������������������������������$������7� ����������������������������!�����(�����������������7��������������#�����@���������� �����������@�������������������@��!�����������������������$�

• ������� ��� ���� ����� � ���� �������� ����� ����� ���� � ���� �� ������������� ����������� ���

5������������@�� ����������������*�0�����������������@����������� !�� �������(����@��������� � ��� ������@�����$��� � !� ������������@�������!������ ������ ������@����������������������@�(��������������������������� $�+����� ����@����������@�(�����!@�������������������������7����� �� !��������!������������ ����@���� ��� �����������?���$�

• 8������������������������������������������"��� �� ������� �������� ���� ��� � ������ � �� ���� @����� � ��!������� ��� @������������ !��������� ��� ���?�$� ���� ��� � ��� @���� ��� �7������� �� ��� �����#� ���� ���@�(� �@����������� ������������ !������������?�� ���� �����@@��$��

• �������� ������������������������������������������,��������� ��� �����������@�(���������*�0��������������������������������$�������������(������!���� ���������� ������� ����$�

• 8������������������������������ ���� ��� � ������ ���� � ����7B����J*�0� �7������� ��� ��� H@�� !�� ��������������%�77��I� @�� ������$� "������ ��7� ���� ���� ���� �77�������� ��@�!��� ����@���������������?�������������$�� ���������� ���������������������� ���� ���������7��������*�0����@������ !�� ����� ����$��

• :��������������������%�������?��� ������������������� ����� ������������ ��� ������ ���� �������(���$�' �������� ����� �� ��� ���� @����� ������ � � ��� ��� ��7 ������ � �� ��� ���?�$�+������������������@������� ������ �� ������(��!��������� ����������������������� ��� ������ ���� � �� ���7�������� � �� ��� �!�����$� , �������� � !� ��� �!���������7��������������������?������ ��� ��%� ����!�����*�0%���?����� �������!�����$�+����� �������������������������?������ �������� ������������ !��

�����������@������. • 4������������������������� ����������

*�0� � �� �������(���� ��� �������� ����� ��� � ����$� � ������������ ��@@��� ������� @����������������� ������������*�0$���� ������(������� ��������� 7����� ��� ������ ��� ����� @�������� ��� ���� � ����� �� ��@�!����$� 5 �� ������� ������� ������ ����� ���� ���� ���������@�� ���������� �������������������� ����@�(� �@��������� ��������� ���$��

• 4��� ;���������� ���5�� � �� ���� ��� ( ������� ����� � ���� ��� ��� ����� �77������� ������� ����� ���������$�D �������������� �������(������������� ����NN���������@�������(���� ����������� ��*�0��������������7��77������7� ��� �������������*�0$��

Page 23: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

23

������

�������� ��@ ������������(��������������� ���������������������@@��������� ������������������ ��$� ' ������ ����� ��A����������� ��� ��� @�� �7�� ���� ���� H8����� ��������� ���� �����������������������������(���������� ������������������ ����!������������� ������������ �� �� �����������#� � !� ��� � ��� ����� �� ����������� � ���� � ����� � �� �� ��������������������� �������$������?����������������������� �������� ������?�������� ������������ ����!����� ��������� ������� ������� ���������$� 5���� �� � ������������(����� ��������� 7� ������������ ��������� �������� ���� ��� ���?�$� ���@�(� ��� ���������������������������������!����������������������?���������������������������������������������!I�$���+������!�� ��@�� �7����������H8�������9����������������(#�@�(� �@������ ��'1�������������� ���� �������� ������� � �� �'���� �������(�� ����� ��� ���%�(� �� '���� ���?���� �����A���������� � ������������ ������� ��� ��!�!!�� ���� ��� � ��� � ����������(�#� ��� ������������������ �����?��������������������(�������!���������������� �� ����������#�@����������#� ���������#� ��$� +��� �!������ ��� ����� ���� ���������������� ��� ��� � �� ���@���� ����� ���� ����� ������� ��� ��� @�������� ���� ���� ���������� ��� � �� ���� ���?����������������������@����@����������� ���(��@����$���5�� ������� ���� ��� � �����������!������ ���� � ������ ���� ������ ��A����������� ����!�� ���@�����$� �������� �����������!�����������(����(��������������������!�����������������!�����#�� �����(J��(���� �����������?������@�������������������!�!!���������� ������(�������������������� �����@���������������� �����������������$�, ��������������� �����������!������ � ��� ��A�7 ������� ��� � �� ������� ���� �������������� �����!I��@�����@���$� H1�� �� ��� ��� ����� ������� ���� ������������ ������(� ������ �������� ��� ������ ��� ������ ���������������7$�������������?����� �����������!������� �� ����#�� ����� ��� ����������������� � ������������ ������� @�������� � �� ���?���� ��� ������7����� !�����������(�� ������������$���+���@����������������� �������� �������� ���� ��������?���������� ������� ������������ �� ������������������?����������� !�������(�������(�� 7������������@��������������������������@@������ ��(����� ����������������@������������������� � �����������$����������������?�������������(������������ ���������� �����������#�������� ����(�� ������� �������������� ����� �������7!��������� ���������������$�+������ ��������������':��������������������%�(������������#�����@�(�������?����������������������� ����������������� ��� ������ ���� �������(�$������ � ��%������������ ��� ������� ��(�� ��������� ���� ��������� �� ����� ��� ����������� ������ ��� ��(�� ���� ����%� ��� *�0%�����7���$� ��� ����� ������ ������ �����

• 1��������������������������������� � ���'�����������(�������������%������ ���?���� @���� �� �!����� @���������� ��� �!�� � ���� ���� � !� ����� ���?�� NN������������!��� ������@@��$�,�(��������� 7�� ����(������������ !����@�(� �@��������� � ������ �!����� ��(�� ��� @�(� ������� �� @���������� �������� ����� �����������!�����$��

• 1���� ���������������������������������� ������$�& �����������!������� � !���� �� ��������� �����!�� ������ ������� �!����� � ����#�� ������ �!�����(��� ����������� ��� ���� ����� ���� ���@���������$� , �������� ��� ��� ���������������������� �������������������������������������������������!�� ��� �����������!��������������(�$�

Page 24: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

24

��A����������� ����� �� ���� ����������������@���� ��� ������� ���?��� ������������ �������(�$���0�� ������� ���� �����7���� ������� ��(�� �� ��� ���� �������� ��(�� H8����� ������������� ������������������(#� H�������� � ����3����������������������������� �������(� ���'8�������������������������(�$�������� ���������(�� �� �������(���������������@ ����$�, �������� ������ ����� ��� ������� 7!���������� �������� @� � ������ ����� ���� �������(�$������������������ � ���������� � �������������!����������� ����!��������(��� ����� ����� ���������!��������@�����$������������������������ ���������� ������������7����*�0�@���7$� �������� ��������������� ����������� ��� ��� � ��� ����� *�0� ������ �� ��� ������� ���� ��� � ��� ���������$���@�������������������������������@�����#��������� �������@�������� ����� ����������������#�@���������������������#������ �� � �@������@�(���� ������������*�0%���?���$� +��� ������ @������������ ����������� ���� � �� ��� � ������������ ���� � ������ �������(����� ������(�1� '������� ������������ ���������������������������� ���� �������������������������� ��(���� '4��� ;���������� ��(�� 71�� ���������$�+����� ��������� �� ��� � �������� ���� ��� ������������ @�� ������ �� ������������ ��� ���� �� ����@��������������*�0#�����!��������(��������������������*�0����!�����$��

D"D������ ���5������ ������ �������

����������������������������������@� � ������� 7��������������������� �������(�������� @�(���� ��� @������ ��� ������ �����@���� ��� ��� ����� ���!���� ��� ������� � �� ���!�� ����� ��$�"���� �@�������������� ������� ������� L����� ����������� �������+,�����������������������������������������������B���� ����� ������ ����� �����(��������� ������� � ����� !���� ���$� ���� ��� ����� ���� ����� ������������� ��� � �� ����������������� ��@����� ���� ���� ����������� ��� ���������� �������� ���������������(����@����@�� �7����� ���� �����������!����������������� ��� ��������#��������������������@�����������������������*�0$������ ���������(�����������������%���� *�0%������������ ����� ��� ����������$� �� � �� ���� ���� 3� ��� ������� ��� @ G� 6����7������� �� ��������@�������(����������$�

'�3D"�����������+����� ���5������ ������ ������� "

�����• �������� ������������������� ��'����#���������� ��(���������#������K�

- ���������������� �������������������V�5 ���������� ��������������V��- �������������������������!������������!�������?����� ����� ������������V� ���������

@������� �����@�� ����������V�• �������� � ����� ��������� ������� ������������������� ��� ����������� ����� ������� ���

�����������������- �����(����� ������������������ !����������������������V�- ���� �� ���(���� � ������ ���?���� �� ������ ���7�(�� ����� ���#� ����(�� @�(� �������� ���

��������(!�����(����(����������� ����V�9������@�� ��� �����������������@�(������ �V�• �������� � ����� �������� ���� ��� ����� �� ����� ����� ��� �������������� ������!��

��� "�� #�������������������������- 5 ���!�����������!�������������!��� ���!������������!����� ����� �����@�!���� �����

����� ������������������ ���7����V�- �����������@�(�@������� �������� ����� ����������7������������@ �� ��!�#����������

�� �7���� ����� ���� ������������!������������V�

Page 25: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

25

��

����� ��� ��������� ��(�� ��� � �� �������%@� � ������� �������������� ����� �������� ����� ��� ����������������������� ������� ����� ��� ����������� 7���� ���� ����� ������ ��� ��� ����������� ���� ��� ���� �������� �� ����������$� ������ ����� �������������� ��������� �����������@���������������� 7%� ��������7�� ���$��

D")������ ��������������� ���� ������� �'������������� ����������(%� ��� ��������������������� ��@@��� �(����� �����%��������������������������!�������������� �������@��������� ������ ����� ����������������*�0$� ���������@������ ���� ��� @�� ����� ����������(%� ��� ��������������������� @�� 77���� �������� ������������� �� �#�������� ����� �������#���������*�0$���������������������������(%������������������������������������@�(���� ��������� !���#���@@�����(�� ��7������������������������������������������ �������� ������(����������(���������� ������������%@� � ��������������������������� �����������$���������������� ���������������������������@ G�/#� ����������������� �� ��������@�������(�����$�

• �������� ������������� �������������������������������#���������������������� ���������<�������������������������=�- ;��� ��� ���?�� @���� � ����� @��������� ���� ��������� � ��� ��� !���� ��� �������!����

�����������V�- ;������� ������(����������������� ���!����������?����7�����7���� �� 7��7�������

� ����V��

*�0�• �������� ������������������� ������#���������� �����������#������K�

- ���������������� ���������������*�0V�5 ���������� ��������������V��- �������������������������!������������!�������?����� ����� ������������V� ���������

@������� �����@�� ������*�0V�• >���� ������� ����������#��������������������������������������������

- ���������@�� ������*�0� �������(����V��- '���������� �������� ��� ������������� �����������#� ��� ��� ���������� ��� ��B�� � ������

����������������������• �������� � ����� �������� ���� ��� ����� �� ����� ����� ��� �������������� ������!��

��� "�� #�������������������������- 5 ���!�����������!�������������!��� ���!������������!����� ����� �����@�!���� �����

����� �����������*�0��� ���7����V�- �����������@�(�@������� �������� ����� ����������7������������@ �� ��!�#����������

�� �7���� ����� ���� ������������!������������V�• �������� ������������������������������������ ��������#����������������������� ����

�����<�������������������������=�%� ;��� ��� ���?�� @���� � ����� @��������� ���� ��������� � ��� ��� !���� ��� �������!���������������V��%� ;��� ��� � ������(����� ���� *�0� ��� ���!��� �������?�� ��7�����7� ��� �� 7� �7�������� ����V��

K��"�������������������� ������� �����@�(���������*�0�@����7�� B�����������!�������������� ��W�!����W������������������ �������$�"����������������!��-�@�(���������*�0�� ���������� ����� L��������!���� ���������� ����� ���77���?������@�!���������������@��������� � ��!����$

Page 26: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

26

������������������������������������������� ����� ����������(%� ��� ��������������������� ����� ���(��������� ��� ��� � ���@����� !���#�������������@ ������������(�������� �� ����������������������� �������������� � �����������$� � � ��(�� �� � �� ��� ����������(%� ��� ��������������������� ������������������������������������� �������������������������� ���������������������������� � ����� ��� ������� ����� ������$� ���������(�� ��� ��� ��� ����������(%� ��������������������������������������(�� �������7�������� ���� ����#�� �������������������$���+������������ �������@���77���������7��� ���� ������������������������������?������� ����� ��� *�0$� �� ������� ���� �� ��� ���?�� ����� ��� ��� ���� ������ @������� ����������������(%�������������������������������������������������� �����������������?���������@�����$���� ����(����� �����������H�������� �����3����������� ���������� ��� ���&����(� ��� '�������� � ����3� ����������������� ����� ��� ��������&����(�� ������������������������ ������$�

'�3)"�����������+����� ��������������� ���� �������

• 8������������������������������5������� ����� @�� ���� ��� ���� ���� @����� ��� � �������� �7�������� ���� ��������������� ���� ������� ��������� ����� �� ��� ������� �� ������� ��� ������(��� ������ ���@���#� ������(���������7$������?��� ��������������� ��������������������� ����J��!������������ ����$�

• :��������������������%��0��?����� ����@���������(��� ������������������(����������H�������(�I$�� ��� ������������7 ������ �������� � �������� ����(������������������?�� ������������� ����$�

• �������� ����������������?������������� �����*������������������@������@���77������� ��X������������������������ ���#����@�A��� �������������������J������7��(����������������@��������� �� ��������� ���������!����!�@���������������� �������������!������������ ������ ��������� ���$�

• @ ���� ����� ��� ����� ��� ���� ���� ��� ����� ���� ��"��� ����� ��������� ������������������� �� ����

5�� ���������� ������ ���� ��� ��� ������ �!����$� ���� �!����� � !���� ���� ����������������������������� ����� ����$��

• �������� ���������������� ����������������&������� @���7#� ����� ������#� ����� ��� ����� ��� ������� !����� ������@ ����� ������������������� ��������J 7��������������������� 7�*�0$���������������������@���� �� ����� ����������� �������������?�������� �����I�� ����������� �����������������������!����� ����@��������� ���� ������ �����������@��������� ���$�

• 1��������� ������������ ������������������������������@��������������*�0�������������������� ��������� �@������@�(�����!@����$�+��� �� ���� @���������� � �� �� ���� ��������� @��!�� ������ ���� ��� ���?�� ���� �����@@�������*�0�@�������������$��

• 4������������ ����������5���������@�������(������������ ������*�0��� ��� ����� ���� ��$�

• �����������������' ������������������A������������������������������ ���@������ �������������������!��(��� ����������$�

• �������� ����������������������������������������&������,�(��������?�������������������� ��������������������(���������� ������������������ �� ����� ��������� �����������$�' ��*�0%���?������������ ����7��������������@������ ��@���� ������������������������� �������������������������������������� ����������$��

• 8������������������������������ � ��� � �� @���� �7������� � ����� �� ��� ���?�#� ��� ������������ � ���� @���������������#� $�$� ��� ���@���� ��� � %� �@������ ���� ��@@��� ���� ���� 7� ��������� �������������(����(��$�

Page 27: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

27

>��2� �(�)"�����������2� ���M��!�����������������7������(������ ����������������������������1��

- ����������� �@�(���� �����(�������� ��������(������������������������������ ��������A��������� �NN��H������������(��� ����� ���������I��Y/$2�O��

- ��� @��!��� ���� ���� �����7���(��� ��� ��������� ���� ��(�� ��� �������������� ����� ��� ����������� ���� ��� ������������(��� ������� ��������� ����� ��������Y/$-�O��

- �(��������@�(���� �����(���������������� �������������!������ �������@�!�������7������� ���� ��� ��� 7� ���� ������� ���� ���� ����� ��� ��������� ��� ����!��������(�� ����� ����� ��������Y/$6���

- ��� �������� �������� ����� ��� �������������(�������������������������������@� ��������Y/$/���

)"4������ ����������������

������������������������(������������������������������������������������������������� � �������� ����� ��� ��������(���� ���� �(����� ��� ���� �@�(���� ��� ���� -� ������ -../����7��������� ����$��� ����� ��� �������������(���������I�������� �������#�������� ��� �� ����������� ����������������$��

*����������� ������������� ��+�� ���������•••• �������� ����������������������������������������•••• �������� �����������������������������������������•••• �������� ���������������������� ������������������������������������������������������ ������������@�(�( ���������������������������������@�����

•••• �������� ���������������������� �����������������������������������������������������������!���7���@����������������7�� ����

•••• �������� ��������������� ������������������������������������������� ����������������

•••• �������� � ����� ��� �������� ���� ����� ��� ������ ��� ������ ��� ��� �������������������������

•••• �������� � ����� ��� ��������������� ���� ����� ����� ��� ���� ����� �������� � �������� ��������������������!����� "�� #���������������������������

�*���������������������� ��+������5���������•••• �������� � ����� ��� ������� ��� ���� ��� ������� ������������� �� ���� ��!��#�

������#���������#���$��•••• �������� ���������������� ��������������������������������� �������7�������6.��5������+�7���+����+�� ���8�����•••• �������� ������������ ����������������������������������������������������������������� �����$����������

•••• �������� ������������������������������������ ��������� �����•••• �������� ������������������������������������� ��������� ������.��5������+�������� ����+�� ���8�����•••• �������� ���������������������������������������������������������������������

Page 28: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

28

•••• �������� ����������������������������������������������������������������������

•••• �������� � ����� ����������� ��� �������� � ���� ���� ��� ���� ���� ������� ������� � ����� ����

•••• �������� � ����� ����������� ��� �������� � ���� ����� ��� ���� ���� ������� ������� � ����� ���

•••• �������� � ����� ������������������ ��������������� ������������������ ���� ������ ����� ����������������

.��5������+���5��������+�� ���8����� � �•••• �������� � ����� ����������� ���� ��� ������������ ���� ���� ��� ���� ���� ������� ������� � ����� ����

•••• �������� � ����� ����������� ���� ��� ������������ ���� ����� ��� ���� ���� ������� ������� � ����� ����

•••• �������� � ����� ��� "��� ������������ �������%�� �����������!�� ��� ���%����������!������������

•••• �������� � ����� ��� "��� ������������ �������%�� �����������!�� ��� ���%����������!�������������

•••• �������� � ����� ���"�� ������ ���� ���&����� ���������� � ����� ������� @�(� ������������7������ ���� ����1���������#��� !���#� !������

•••• �������� � ����� ��� "���"�� ���� ��� ���&���������������� ���������� ��� ���������������������

.��5������+�������� ����+������������� •••• �������� � ����� ������� ������ �� ������ ��������� ���� ������������ ��� ���������� ������������������%��

•••• �������� ������������� ��������������������������������������������������������������%�� �@���7� � ����� �77���?���#� @����� ������������#� �77��������� ������������O�� ����(������!����������� �����������!�������

•••• �������� ������������� ���������������������������������������� ����������������������������@�(� �@������ ����!�!��������������� ������������ �������

•••• �������� ������������������������������������������%������� ������������������������� ��

�.��5������+�������������+�������9�•••• �������� ������������������������������������������%�������������������� � ��� ���������������

�.��5�����+������������������+�������•••• �������� � ����� ������� ������ ��� ��� "������ ����� ���� ��� ��������� ������� � ����������

•••• �������� ������������� ������������"������ �������������������������������������������������������� ������������

•••• �������� ������ �������������������������%������ ������������.��5������+�������������( �����9������+��•••• �������� � ����� ��� �������� ���� ��� ��#������ ������� ������������� ��� �������� ��������@���7�����������!���� ����������������������������������������(������� ����(�����!�������� �������

•••• �������� ������������������ ������&��������%��������������������������������������� ��������������� ����������������������������������

•••• �������� ���������������� ���"�� ������������������������������������������������������������

Page 29: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

29

•••• �������� ���������������� ���"�� �������������������������������������������������������������

•••• �������� ������"������ �������������������� �������������������������������������������� ����������������������������������������������"�� ��� ���

•••• �������� ������������� �������������� ���������������������������������������������� ���� �������������������������

�*����������� �������������+�� ���8����•••• �������� ����������#����������������������������������������������������������� �� ��� ������ ��� ������ �@���7� ��� ��(��� ���� �� *�0%���?���� ��� �!������ ������ �������������������������������������� �����������������������7������������������������

•••• �������� � ����� �#���������� ������� ���� ���� �@���7� ��� ��(��� ���� ���������?��������!������ ������ �������������������������������������� ������������

•••• �������� � ����� �������������� ����� ���� ����� ����������������� ��� ������� �������%����������&����������� ���������������?�������� ��������������(�����

)"��������������+������� ����������������

�������!����� ���� ��� ���� �@�(���� ��� ��� ���� ��� ������������G� �@�(����� =�� ����������������������� ����(������������� ���������������� ���������������� ���(7�������������������������� ����� ��� ������������������� ������� �������7$����� ���!����� ���� ���� ����� ����� �����������#� @������(���� ��� ��� �������� � �� 2-��������������#� 2/� � ������������ ��� 2=� ���?���$� ������ ��� ���?���� ������ �������������?�#�������������*�0����?�#�����*�0����?���������H���?���I������� !������������������������$����� ��� ���!����� @����� ��� ��� ��� ������� ���� @�(��� ����� ����������(%� ������������������������ ���� �� �� ������� ��� ����� ��� ��� ��� ������� ���� ���� �����������$� ���� �������������� ��(�� ��������� �� ��� ��@���� ������������������������(�� ����� ��� ����� ��� � ��� � �������� ���*�0� ��� ��(�� � � ������ ��������������B�������@�(����� ���������������������$�+���������������@�(����@� ������������ ������������� �������������� ���������$� ,�(� ��� ����B��� ���� ��� ���!����� � ���� ���� ��������!���������������� �������� !���1�- �� ��������� ���� �������������� ��� � ������������ ��� ���� �� ����� ��� ���� �� @����

��������#� ���������� ����� �������������� �� ��������� ��(�� ���� � ����������� ��� ����������$��

- 5�������������������� ������ �����(�$��- �����!�������(�����������������7�� ��� �����������#��������������� 7����?�������

��� ��������� ����� ������ ���� ���� �� @���� ��������� ���� ��� ��� ������� ���� ������� ����$�

� �����7����2����������������� ����������� ����� ��� ����������������� ������#�����@�(������������!�������������� ���������� ���������� ������������������Z�2-�#�� ��������������Z2/�� 7����?������Z2=���������� ������$��� ����� ��� �������������(�����������7���������������������I�� �@$�$������&����������#� ������(���� �� ���� � ������ �����������������������(���������$�"����I����(����������������� 7������$������������������������@�(@�� ������ ����� ��� ����������$� ���@���-��������������������������������� ���������� ������������������$��

Page 30: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

30

;��2���4

prioriteiten patienten, wetenschappers en zorgverleners

0 5 10 15 20 25 30 35

angst overgevoeligheidpsychosociale factoren astmapsychosociale factoren COPD

PERSOONLIJKE IMPACTbekendheid COPDregelgeving roken

werkomstandigheden COPDwerkomstandigheden astma

naaste omgevingpsychosociale leefomgeving

INTERACTIE MET OMGEVINGkosteneffectiviteit

verhoging vergoedingenverlaging ziektekostenpremiesTOEGANKELIJKHEID ZORG

mondigheid patientEMANCIPATIE

zorg COPD late faseafstemming zorgvraag / -aanbod

stroomlijning zorgafstemming zorg / dag. Leven

ORGANISATIE ZORGwisselwerking medicijnen

bijwerkingen medicijnennieuwe therapie COPDnieuwe therapie astma

behandeling COPDbehandeling astma

BEHANDELINGCOPD verschillende fasen

diagnostiek COPDdiagnostiek astma

vroegste stadia van COPDvroegste stadia astma

DIAGNOSTIEKinterventie ontstaan COPDinterventie ontstaan astma

rookgedragPREVENTIE

relatie COPD e.a.relatie astma e.a.

CO-MORBIDITEIT mol. en cell. Onderzoek

verloop van COPDtoe- of afnemen astma

omgevingsfactoren COPDomgevingsfactoren astma

genetische factoren COPDgenetische factoren astma

ONSTAAN / MECHANISME

aantal maal geprioriteerd

wetenschappers zorgverlening patiënten

Page 31: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

31

#�5���";����������������� ����������������0��"+��Z������������������ ����� ���� ������������� �������

�punten Onderzoek naar…

30 genetische ontstaansfactoren voor astma

29 vroegste stadia COPD en naar methoden om deze stadia vast te stellen

29 omgevingsfactoren en leefstijlen die van invloed zijn op het ontstaan van astma

27 omgevingsfactoren en leefstijlen die van invloed zijn op het ontstaan van COPD

27 interventies die het ontstaan van COPD kunnen voorkomen

25 het mechanisme van het toe- of afnemen van klachten bij astma

25 rookgedrag van mensen en naar interventies die het starten/ stoppen met roken beïnvloeden

25 de vroegste stadia van astma en naar methoden om deze stadia vast te stellen

25 mogelijkheden voor verbetering van de behandeling van astma op basis van individuele ziektekenmerken

25 het verloop van COPD gedurende het leven en naar de onderliggende mechanismen

24 genetische ontstaansfactoren voor COPD

24 mogelijkheden voor verbetering van de behandeling van COPD op basis van individuele ziektekenmerken

23 interventies die het ontstaan van astma kunnen voorkomen

23 relaties tussen COPD en andere aandoeningen (zoals hartfalen)

23 de invloed van de (psycho-) sociale leefomgeving op kinderen met astma

22 nieuwe, effectievere therapieën (medicamenteus en niet-medicamenteus) voor COPD

22 nieuwe, effectievere therapieën (medicamenteus en niet-medicamenteus) voor astma

22 mogelijkheden voor het beter stroomlijnen van de zorgverlening voor de patiënt

21 de relatie werkomstandigheden en het ontstaan, verergeren of verminderen van astma

20 mogelijkheden voor verbetering in diagnostiek van COPD op basis van individuele ziektekenmerken

19 mogelijkheden voor verbetering van de zorg voor COPD-patiënten gedurende late fasen van de ziekte

19 psychosociale aspecten van COPD in relatie tot het verloop van de ziekte gedurende het leven

19 de relatie tussen werkomstandigheden en het ontstaan, verergeren of verminderen van COPD

18 de vertaalbaarheid van moleculair en cellulair onderzoek naar ziektegerelateerde, complexe celkweeksystemen en proefdiermodellen

18 relaties tussen astma en andere aandoeningen (zoals reuma, eczeem, allergie, etc.)

18 bijwerkingen van astma/COPD-medicijnen

18 mogelijkheden voor verbetering in diagnostiek van astma op basis van individuele ziektekenmerken

18 de interactie tussen astma/COPD-patiënten en de naaste omgeving en verbeteringen ervan

18 diagnostische aspecten COPD tijdens verschillende fasen van de ziekte gedurende leven

17 mogelijkheden tot betere afstemming van zorgprocessen op dagelijkse leven van patiënt

17 wenselijkheid van/ mogelijkheden voor aanpassen van regelgeving t.a.v. roken in openbare gelegenheden

17 mogelijkheden voor het verbeteren van de afstemming tussen zorgvraag en zorgaanbod

17 psychosociale aspecten van astma

17 de wisselwerking tussen astma/COPD-medicijnen onderling en met andere medicijnen

16 factoren die de emancipatie van de patiënt tot mondige zorggebruiker kunnen verbeteren

16 (vermindering van) angst voor overgevoeligheid/ klachten bij patiënten met astma/COPD

13 mogelijkheden om de bekendheid van en de aandacht voor COPD bij publiek en overheid te vergroten

13 kosteneffectiviteit van therapieën en hulpmiddelen

9 de wenselijkheid van/ mogelijkheden voor het verhogen van vergoedingen voor medicatie en hulpmiddelen

8 de wenselijkheid van en mogelijkheden voor het verlagen van ziektekostenpremies

Page 32: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

32

�������������������(����������� ����������� �����!������(����������� ��������������������������������� �����#� � ������ ��������������7���� 2$���������������@��� -#�������� ����� ���� �� ����� ��������������������� ���������������������������������� �������$��� ��(�� ����� ��� ����������� � ������������ �����3���������������������������������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������ ��� ������ ���� ������ ��� �������� ���� ����� ��� ������ ��� ������ ��� ����� ����������������� ������������ ��� �������������� ��� ���� ��� �������� ���� ������������������������� ����������������������������������������������$�����B�������� ����� ��� ������ ������� ��� ��� ������ ��� ��� ��� ����������������������� ���� ������� �������$���� �� ����� ��� ����� ����������� ���� ����� ��� *�0� ��(�� � ������ ����� ����� ������ ������ � @�����$� �� � �� ����� �������� ����� ��� ����������� ������� �� ���������� ��(���������� �����3��������������������������������� ��������� ����������������������� ������ ���� ���� ����� ���� ������ ������� ������ ����� ����������� ���� ����������������������������������������� ������� � ����� ��� ���������� �������������������������������������������������������������������� ������� � ����� ��$���M��!������ ��� ������������� ���� ��� ��@������ ��� ����� ����� ������ ���� ���@����������� �����������������*�0�� �������(�������$���������������� ������ ��������������� ������������������� �����3���������������������������������������������������������������������������������� ���������������������������������������$��+��� ������� � ��� ��� ����� ��@@��� ��� ����������� ���� ��(�� ����������� ���� � �����%� �����������������������(�� ����� ��� � ���� �������� � ����3� �#���������� ������� �������� ��� ���� ����� ��� ����������� ����������� ���� ��� ���������� ���� ��� � ��$� +���!�� ������������ ����� ����� ����������� ����������������������������������������������&������������ �����$������������ ����� ��� ���������� ���� ��� ��������������������������������������� ������ �����������#�� �����?�������������$��������� ������ ����� ������ ����� ����� ������ ���� ����� ��� ����������� ���� 7������?��%� ���@������ ������������ ������������ ���������"������ ������������������� ������������������������������ � ���������$������ ��������� ����� ��� ������������������� �����!�� ������������ ������$�5��� ������ ���������������!������� ���������������������� ������@���� ���$��

/$-$2�0��?����

�0��?����@��(����������������������@@������ ����� �����������7�� ���������������� �����(�� ��������� �������!������ ������������ ����� �����������@������������������������ ���!������ �����$�� �@�� ������������ ���������������� ���"�� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ������� ���� ����� ����� ��� �������� ���� ����� ��� ������ ��� ������ ��� ����������������������������������������� ������������������������������� ����������� "���������������������%����������� ����� ������� �����������������?�������� @ ���������� ����� ��� ����������� ��(�� � �������(�� ������� �� ����#� ��� ���������������� ����������������?������������������� !������������������������������������ ��@@��� ���� ��� �����7���(��� ��� ��������� ���#� ����(�� ��� ������� ���� *�0�

Page 33: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

33

���?��������������?�������*�0�[���������@@������������$���@������������26�������� ������(��� ��� �7� ������ ������� ��� ��� ��� ����� ���� ����� ��� ����� ��������?������������� ���������*�0$���0��?���� ��(�� �� ���� ��A���������������������� ���������������������������������������$�"�(�����@�(���� ��������� �����?����!��������������� ����������@��������� �� �� ����� ��� ��� ����� I�� �� ��� ��������� �������������� �!�� ���� ������ ���������!����������������(�$�5���@�(�����������?�����!�������!��� �� ��������������������!����� ������$� �� ����� ��� ����������� ���� � �� ��� ���?���� ��� ������ ��(�� ����� ������� ��(�� ����������� �������@��������7������?��%� 7�@���������!��$��������� ���������������������������� ��������� �� � ������������ ����������������� ������� ����������$� �� ��(���������� ��� ����� ��� "������ ����� ���&� ������� ������ ����� ��� ��������� ������������������������������� ���� ����������������� �������������������������%�� ���� �������������������������� �������������� ����������������������������������������� ���� �������������������������+��� ��������(����������������������������������� ������������������������������� �������������������� ��������� ����������������������������������������������&������������ �����$����������M��!���������7 �!��� ����������� �����������!����(���������������� ���$��

/$-$-�� ������������

���� ������� �������� ����� ��� ���������������� ��������������(��������!������������(������������������������� �������������������������������������?���$�� �� ���� ��� �������������������� ��������?���� ����� ��������������� ������� ��������7�� ���� ����� ��������������������� ����������� ����� �������������������� ������� ������#�� ������������ �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ����� ���������� ���� ��� ������ ���� ����� ����� ���� ����� ��� ������������ ������ ����� ����������� ���� ��� ������������ ���� ����� ��� ���� ���� ������� ������� � ����� ��$������ ����� ������������������#���������� ��������������?���#����� ��� �������������������� � ����� ��� ��� ������� ���� ������ ��� ����� ���������� ������������ ������������������ ���� ��� ����� ���� ��� ������ ��� �� ��� ��$��������� ���� � ������� ������$�� ��� �����!����������������������[��������?������� ���������� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ������� ��������������������������������� ���������� ������������� ������ �������@@�����(�� ����� ����� �� ������� ��������@������������ �����������#�� ������������ ������������� ����������������������� ���� ������������ ��� ��� ������� �� ������ ���� ��� ���%�� ��� ������������ ��������������������������������������������������������������%���, ����������@@���� ������������������7�� ������� ������� �� ���������������������������������(%������������������������(���� ��������� ���� ����� ����������������������������#����������������������������� ����������������������#������������������������� ���

Page 34: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

34

����������������� ������&��������%������������������������������������������������������������������������������?������������� ��������������� ����� ����� ��@������%����7���������������!������������� ������ ����$�����(���������� �����������"������ ��������&�������� ���������������������������������������������������������� ��������������������"������ ������������������� ������������������������������ � ������������������ ������� ������ ��� ��� �� �������� ���� ��� ��� �������� ����� ����� ���� � ���� � ������������������������������������������ ������������ ����� ����������� "����������������������%�����������������������@@�������� ������$���

/$-$6���������������

�9������� ���������� ���������������������������������� ����� �������������� ����������������� ���������������������������������������������������������������� �������������� �����$�������������� ������� ������������������������(���������$��� ������������������������� �����!��������� ������������[��������?���� ���������� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ������� ������$� �������������������� ���@ �������� ����� ����� ��� ��� ��� ����������� ���� ����� ����� � �� ����� ������#� � ���� ����� ����������������������������������������������������������������������� ��� ����� ����������� ������� ����� ������ ������������� ����� ���� ��� ��� ����� ���������������� �������������� ������� � ��� ��� ����� @�(� ����������� � �� *�0$� ��(� ��� ��������� ����� ��� �������� "��� �������������������%������������� � ��� �������������� ���������������������������������������������������� ��������� ����������� �$������������������������� ����������@������������� �������@��������*�0������@��������(�� ������ ����� ��� �������@���� � ���������$� ������������ ����(���������� ����������������������$��+���@�������(������!���� �����������������(������������ ������������������������������� ��� *�0� ��� ��� ����� ��� ����� ��� ������@�������� ���� � ���!����� ��� ����!����� ����� ������������������������#�� ����G�����������B������ ����� �7����� ������$���@���7#� �����������#� ����� ��������� ��� ��������@ �� ��!��������������S� ����������@������!������ ������ �����(�@����@�!��@������(��� �� ����� ����������� ������������ @����������� ���� ����� ��� *�0$� ' �������(�� � �� ��� �������������� ��� ��� ����� ��� ���������� ������� ������$��,����������� ������������ ���������������� �������� ����� ��� ����������� ��7���������%����@��������@���#� ��@@��� ��� �������������� ��� ������������ � ��� ���?���� ����� ������������������"�� ��������������������������������������������������������������������������� ������$���

Page 35: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

35

)"D;�E������������ ��������������� ��������

�"�(������������ �@�(���� �����(��� �����?���#������������������� ���������������������� ������ �������� ��7 ��!�����1� ��� ��� ���������������$� �� ��(�� �������� ���� � ������ �������������� ���� ��� �������� ���� ����� ��� ����������� @������ ��� ������������(���������� ����@ !���$� �� �������� ��(�� �\�� ��7 ��!������ ��� @� �������� ����������� ������������ ���������������� �� ������ ����� ����� ������I�$���� �������� ��(�� ���������� ��� ���� ���� ���?�1� � ������������� ��� � ����������$� ��� �������������������� ��@@��� @��������� �� ��� �� @����� ��� ��� ��� ����� ���������������� � ��� ��� ��� @������ �������� � �� ��� ����������(� 7� ��� ���������$� ��������������������@@��������@��������� ����� !�!� 7����������������!������������ ����� ��$�����������������

• 5�� ����� ��� ������ ��� �� ���� ��������� ������� �� @������ ��� � ��� 7� �������������

• 5�� ����� ��� ������ ��� �� ���� �� @����� ��� ���� ��������� � � ��� �������� � �����?���� 7�������� ������������

• 5�� ����� ���@���7����� ���������������������������������������������� ��• 5�� ����� ������ @������ ������� �������������� ��@�������@@���������������

��������������• 5�� ����� ������ @�����@���7������������� ����O����� ��������� ��� ���� ���

@������• 5�� ����� ��� @���7� ���� �� @����� �������� ��� ��� � ��� ����� ����� ��� ��������

��A���������� ��#���� ����� ������������� @������������������• 5�� ����� ��� @���7� ���� ����������� ��� ��� � ��#� � �� ��� �77���?���� ���

� ��� ������������������ ���• ,������ ��� ��������� ��(�������������������������������� �������� O� ��� ���� ��

����������������������� ����� ����������� ������������� ��������#������������ ��@�!��@�������!�������������� ����7��G�@������������� ����� ����

��������������

• ��������������������������� ����� �������� O������ ���������7�������������!��� ��

• �����!������������ ����� �����@@������������������� ���������������������������������?�O�@$�$�� �������������������� �����@�������������!�����@������������

• �� ���!����� ���� ��� ����� ��� ��@@��� �!��������(��� ���� ����� ����� �� �������������������������������?��

• 5�� ����� �����(�� �� ��������������!���� �����!�������������• 5�� ����� ����� "����������������� �����• �����������!�� ������������ ����� ���������������� ���������� ����� ����

��������������������$��• 5�� ����� ����������������������!������ ����� ������ �����������������

)")���������������������� ��������

�������� ������������G������@�(�����=��������������� ����(���������������������������������� ��� ���� �@�(���� ��� ��������� �������� ���� 7� ���� ���� ��������� ��(�� �� ����������������� ����� ��� ����������� ���� ��� ������������(��� ������$� �� ������ ������������G���(��2=���� ���������������� ���� ���$�D��� ������������������������

Page 36: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

36

2.�� ������� �������� �������� ����� ��� �������������@� �����������������������������������$������������@��(���� ������ 7���������� �����(���� ������������������������ ����������(�� �������$� '��(���� ���� ����� ��� ��������� �� ���� � ����7� �� ��� �������� 8����� ������� ������8������������� ����$���@���������� ������������� ������������ �����������������(������������������� ����� ��� ���������������@��������(��� �������� ��� �!����� �@�(� �@������ �����������J*�0%���?����� ��������(�@ ����������������� �������������������������!��$���5 ����� ��� ���?���� ���� ��� ��������� ������� �������� �������� ��@@��� ���� ����������������� ����� ��� ����������#� � ���� ��� ���� ��������� �������� �� �������� ������� ��� ���� ���� � ������������ ��� �������������$� ��� �������� ��� ��� � �� ������?�����������������������������������1��������������� "�������������������%�����8����� ��������� � ��������� ����� ���%�&����� � ����7� ��(�� �������� ���� ����� ���� �������$������7�����������?����������� ���������� ����� ��� ��������� ���!��������(���������������� �@������������$���' �� ��� 2-� � ��� ����� �������� ����� ��� ����������� ����� Y� /$-�� ��� ���� ����B����������������� ������������ ���������������$�' ������� ����� ��� �����������@��(�������� �������� ��� ����� ���� @������ �� ����� ����������� � �� �� ��� ������� �� ���������������(��� ������$� �� �������1� 8����� ������� ���� A���� ���������� ���������4����� "��������������� ������8����� ����������������������������������� ���.�������� ��������� ������� � ����� �������� � ��(�� � �� ����� ���� ������� ��� ��������������� �������� ���� ��� � �� ����� �������� ����� ��� ����������$� ���� ������������������������������������ �������� ������������������������ ������������������������ �������������������������������� ����� ������� ��������$����@�(���(�� ����� ����������� ���������������������������������(������(�� �� ���������������� ���#� 7�������� ������������� ���� ��� ����� ��� ����� � ��� � �� ��� ����?��� ���� � ����(������� �� ����� ������ �����������������������@������@������� �������� ����� ��$���� ����� ��� ���������������@�����������@@��� ����� ��������������J*�0��� �����@������� �� ��� ���� @ ���������� �������#� �� � ����7� �� ��� ������!�� A ���������� ������� ������������@����������������������� ����� ��� �������@����������� ��������������J*�0�7������������������!��������� �������������� �����$���� �����7���� �� ����� ����� �������� ����� ��� ����������� �� ����� � �� �� ��� ��������������� �������������8��������������������� ������8�������������� ������������������%�&����$����@������������@��������������� ����������� ���������!�����@��������������� ��$������ ��� ����� ��� ��������� '���������������� ��� ���������� ���� ���� �������� ����� ������������&����(#����������� ��1���������������� �������������� ����� ��������������� ������� ����������������������������������!�$��5�� ����� ���� ����� '��� ������� ���� ������ ��� ����� ���������� ���� ��� ����&���������$��������(������!����(���� �����?��������� ������$�" ���������� ������ ������ ��������� ��� ���������������������������������� ����?������������������ ��������������������(��� ������$� �� �������� ���� ���� ��� ��������� � �� � ������������ ����������������� ��(�� �������� ��(�#� @������� ��� ���� @ ���������� �������#� �1�8�������������� � ��������� ����� ���%�&������ 1������������ ��� � ������ �������� ���� ���A ���������� ������� ������������

Page 37: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

37

>��2� �(��"0��F ���� �( �������� ���������������� �� ��� ����������� ������������� ���� ��(�� ���?���� � �� ��� ����� @�� ����� @�(� ��#� ��������������� ��� � ������������ ��� �������������#� �������� ���� ���� ������������(��� ����� ���������� �������@������������� ���*�0$�"����(������������������#�������������������#�� ����������������������(��������������� ���� ����� ������ ������#���@@������?������������� 7���!����(���������������$� �����?����������!��@�������(������������� 7� *�0� ������������ �� @������ �� ������� ��� ���� �� @������ �� �������� ����� �������������� �������������#��������� ����(�� ��� �����?����������� ��������(�������?���� ���� �� ����(����������(������!���� 7�� ������������� �� ����� ��� ���$� ������� ������� ������ � ��� �� ���������� ��� ��� ��� ������� ���� �������������� ���� ������������ �����������������(��� ����� ���������$����������������(����������@�����!��������7�@���������I�#���������������������(���������� ����������������� �����?������(�������������������� ��������������������� �����#������������ %� �@�������#����@���������������� ����#����@�������������� ������������������ ���$������������������� ��������������@@���@���������������I��������������7������� ����� ������ ������� @�� ���$� �� ��� ������������(��� ������� ��(�� ���� ����� ���� ������ ������� ���� ���?���� �!�� !��������$� ,�(� ������� ����I�� ����@������� ���� ���@����������#����@�������������� ��������(�������������� ��#����@�����������������������!��������?����� �����������@@��� �����?���������7����� ����� ��� ����������������� ������@����$��'������� ������������������� ������ ��������� ������$�' �������?���� ��� � ����������������� ������� �� NN�� ��(�� ��� �!����� ������� ���$� ���7�� ������� ������� ����������� ����@�(� �@������ �����?�������������������������7������� �����������������������E!F������� ������� ��������������� ����4�����������������������������������������������4���������� ���� ��� ����������� ���� ��� ���%��� !��������(�� ��� �� ��� ������� ������� ������� � ������������������!���� ������ ����@����$��������������� ��� �� ��������� ����������������������� ������������������� �����$�� ���(�������������I���������� �����?���������� ������@����1�B������������������ ������������������������������������� 4��������� ���� ��� ����� ���� ����� ���� ��� ����$� �� ���!�������� ������������(��� ����� ���������� ���������7� /$2�� @������ ���� �� � ����� ���� ��� �������� ����� ���� ����� ��� ���� ����� ��� *�0� ��� ��� �������� @�!��@���� � �� ��������������@������� ��������$������������������������ ��������������������� ��� ��������� ��� ��� ���� �� �� ���� ���� � �����!�� ���� ��� ������� !����� ���������������������� �����#� � ������� ��@������ ���!������ ��� �����7���(��� ��� ��������� �����������!���� ������������������������������� �@�(���� ��$��������� ��������������������������� ���������������������������� ���������� ����@�(����������� ����������� �$�����B�������� ����� ���������������������� ���������������������������������� �������$���������������!����������������� ����� ���������������� ������ 7� ��� �������� �� �������� ���� ��� ���� �������� �!����� ��������� 7������������$�� �� ����� ���������������������� ���������� ������� ������� ������$����!������������������ ����������*�0���(�� ������ ����������������� ���������������� ������� ���B�� �@����(����$� +��� � ���� ���������� � �� @��������� �������� ���������7��������������� �@�����$�M��!���������������������� �������@ ����������@������

Page 38: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

38

������������� ���������������������������� ������ ���������������� ����������������*�0�� �������(�������$�'���� ���������� �������������� ����(�� �����@�������������� �� �������� ���� ��� ���� �������� �� ��������$� , �������� ���� ��� ���?�� �(���� ��(����������(������������ ������������ ����������� �� ���$���+��� ������� � ��� ��� ����� ������ ��� ����� ������ ���� ��� ��������� ���� ����� ��� ����������������������������� ������������������ ���������� �����������������(�������������������������������������(�� ����� ���� ���� ����� ����������B�� � ����������������������$�+���!�� ������������������ ����� ����������� ����������������������������������������������&������������ �����$������������ ����� ��� ���������� ���� �� � ��������������������������������������� ������ �����������$� �����?������@@����������������� �������������������� ��������$�M��!���������7 �!��� ����������� �����������!����(���������������� ���$�+���� ����(������������������������ ������������������������ �����������#�������������������������������� @��������@���7$���������� ������ ��������������������� ���������� ����� ������������������7������?��%����@������ ������������ ������������ ���������"������ ������������������� �������������� ��������� ���� ��� � ���������$� M��!������ ��� ���� �@�(���� ��� @����� ��� �������� ����������� ���������������� ��������� ����� ��� �����������@���� !��������������� ��������������!���$����������������?������������������� �������� ����� ��� ���������B������������������ ��������������������������������� �����������������(������������@@�������#�������� �� ��� �������������� ��� � ������������ ��� �� ����� ����������� ����� ����������!��������������7���(������ ��������� ���$���� �������������������������������(��� ��������?��������������� ����� ����� ��� ���������� ������� �����������������(���������� ������ ��� ��� ���$� ��� ��� ���� �@�(���� ��� ��@@��� ��� � ������������ �������������������������(���(�����@����������������������#������ �����7�������������(���� ����� ��� �����������@@�������� ������$����������� ��� ��� � ���������������� ������ ����� ����� ����� ����������� "��� �������������������%�����������������������@@�������� ������$�+���� ����(������������������� �������� ��� � ������������ ���� � ��� ������� ��@@��� ��� ��� � ���������� ���� �������?�� ����@������@���� ��(��� ����������?���� ��� ��� ������!��������������� ������ �������� �����!����������?�� ������������@������$���� �������������� ������� � ��� ��� ����� @�(� ����������� �����7���� � �� *�0$� ��(���� ��������� ����� ��� ����� ��� "��� ������������ �������%�� ����������� � ��� �������������� �� ����� ����� ��� ����� ���������� ���� ��� ������ ���� ����� ��������� ����������� �$������������������������� ����������@������������� �������@��������*�0������@��������(�������� ����� ��� �������@����� ���������$������������� ����(���������� ����������������������$� �� ������������ � ��� ���?���� ��@@��� ��� �������������� ����� ��� ����� ��� ������� ���"�� ������������� ����������������������������������������������� ��������������� ������$���� ������ ��������� ��������?�������� ��������������� ��������� ����������������������7��� ��������������� ����� ��� ��������� ��������������������� �������� ��������(�������?���������@���-�$���5�����@�������(�����@�(������� �����������������?�������� ����������������!��� ��������� ���1� ��� ��� ������� ���� ��� ���?���� ���� @��(���� !�� ��� �����7���(������ ��������� ������(����� �������(��������� ������#�������������������� �����������2=����?���#�26��������������(������ �7� ���������������������� ������������������������������?������������� ���������*�0$�5��������������@�����!������@���������

Page 39: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

39

�������� ��������� ��������� �����@�!��� �������������������� ��������� ����� ������������� 7������*�0����������(���$���.����������+����G(H����� ����2������������������ ����+�� ��� ���� ��������� �� ����� !����� ��� ��� �������� ���� ��� ���?���� ��� ��� ��E!F�� ��� ������ �����������������7���(����� �� ����������������� �@�(���� ����������!!��$�5��@��(��������������� ���������������� ������� ���������(�����������������������E!F�#�� ����.��������������� ����� ��������� ��� � ����������#� ��� ��� ��� ��������� ���� ���� ������� �@�(���� ��� ����������� ����� ������ �������@@�����������$�5���� �� ��(��������� ����1���•••• �� �� ��� ���?���� ���� ���7� ������� ���� ���� ��� ���� �@�(���� ��� ��� ������ ���

�������� ����� ���� �� ���� ��� ������� ���?����� ��� ���� ���� ��� ��E!F�� ���7�������� ���$�0�� ��������!���������� ���7��(�������(��������������������� ����������������E!F�$�

�•••• �� ��E!F�� ��� �������� ���� ��� ����� ���� ��� �� @������ ���� � �� ���?���� �(�����

� ���� ��� ��� ���� ��(�$� �� � ��� ����� �������� �� @������ ��(�� �������� ���������J� ������������ ��� ��� ��E!F�$� ���� ������� ��(�� ��� ��� ��E!F�� ���� �������� ��������� ���� ����� ��#� ����� �� ��� � �� ��� ���� ������� ������� ������������ !������������� ����� ��@��������������������������������������!�����@������������������?�����������$�+���������������������� �@�(���� �������!��������?��������������7�������������������� ����(����������� ����� �����(�������������$�

�•••• "�(������������ �@�(���� �����@@��� ���?���� ���� ����(������ �������� ����������

�������������������� � ������������ ������� ������������� ����� ��$������������������ ������� �� �������� ��������(�����������E!F��� ����#�� ����H������������������������������������� ��� C� ����������I� 7�H�������������������� � ����������I#���(����������������� ��������� ���������������?������$������������������� ���������������� �(����� ��� @�(���� ��� � �� �������������� ��� � ������������ ����� ���������!���� 7� � ������� �!���� ��(�� !�������� ��� ������� ���� �!���� � �� �� ���� ����� ���������$��

�•••• ��� ���������������$�"����(����������7 �!��� �����������?���������������������

����� @������ ���� ���� ����!���� ���������� ���� ��� ���� ���� �������� ��� �������� ������� ���� ������ ����������$� � �� ��� ���������� ���� ��� ������������ $�$�$�� ������� ���@��������������������������������@���� ���� ��������!��$�,�������������������������������������� ����@ ��� !�� �������������������������� ����������� ����$�5������ ����(���������������������!�����������@�(������������7��������� �� ��� ������� ���� ��� ������� H.���� ����������� ����� ��������� ��� � ����������(��'4��������� ���� ��� � ���������(� ��� '1�� �������� ���� ������ ��� ����������������������������"�� ��� �������������������(�� ��������?���$��

&�������� ����M��!���������������������� ����@�������������������� ������ �����(��������H@����������I����#���������@���������� ������������� �������������������������� ���������������� �7� ������$������ �7� ������ ����@�!����� ����������@���77����� ���������� ������ ������� ����� ����� �� ��� ��� ��������(�� ���� ����� ��� � ���� ��� ���!������ ������� �@�(���� ��� ��������� ������!�������� ����� ���� ��� @�������� ���� ��� ������������������� �����$�� ����� ��������?����������!�� ����������������� ������������������������������������������@����� �����������������(���������$��� ������������������ ������� ������� � �� ���?���� ��� ��� ��E!F�� ���� ����� 6�#� ����� � �� �������������� ���� ������������������� ���� 7������ ��������(��������������@�(���� ����� 7����������$� ��

Page 40: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

40

�����������7��������(�������������7���(������ ��������� ���� ���� ������ �������������������������������������������� ������� ����� ����� ��� ����������0��?������@@������H�G���I������ ��������������(���(��@�A��� ���������������������� %� �@������������� �������� �� ����� �����@���#���� ��!� �������������� ����� ��$��'��!�� ��� ����������(%� ��� ��������������������(��� � ��� ��� �� ����� ������� ��� ����� ��� ���������'�������� ������������� ��������������� �����������$��������������������������"� ���������������������� ���������������(� ����������������$��� ����� ��� ����������������� ��� ������������ 7����?����� ������������ ������@������(�������������@�(���� ����� 7����������$�����������!���������������� �@�(���� ��������������������������!���!�� ��� ����������������������� ���������������������� ������ ����� � ��� ����������$� 5�� ��������� ��� � �� ��?������� �� ��� ����� ��������������������(��� ������$� �� ���?���� ��@@��� ������ ����� ��� ����� �������� ���� ��� ��������$������ ����� �������(���� @�A��� �������� @��(�� ��� ���� @�(���� ��� ������� ���� ��� �����������!������� ���� ��� ��� ������� ��� �������� ���� ����� ��#� ��� � �����!�� @������ ����������������� ����� ������ ����� ���� �$� �����#� ����� ������ ������ ����������� ������� ���$� , �������� ������ ����� ����� ������ �� ��� � ��� ���� ��� @�������� ���������� ���� ������� @�(� ��� �������������� ����� ������ ����O� ��� � !���� ����� �!�� �!������������������������(��������$���%+��(�������������������������������������� ������������?���!����$� ���7��!������������7 �!��� �����������?�������7������������!������������ ����$�����������!���7 ��!���������������������� 7 �!��� ����� ������ @�(��� ����� ����������� ���� �������� �� ��(�� ��� ��� ������(���@���������7 �!��� ������������!�� ������������7 �!��� ��$������7���������������������7�����@����������(�� �������� �� ��� �������������� ���� ��� 7�7 �!��� �����������������#� �������������������������������������7�����@����������(�� ������������������ ����� ���� ��������#�������7� �����������7���(�����E!F��������!����� ��� ��������� ����A������������ ��������������������!�������������������������� ���@�(���� ��E!F�������@��������������� ����������������� �������������������������!�������� 7���������������@�(�����������@���!�� ������ � �� �� ����� ��$� �� ������� ���� �� ��������� ���� ����� ���?����������7��@��������� ����#�������������������(�$�� �������!����� ��������� �@�(���� �����(��@�(���������������������A����������������!����������������������������������� ���$������������������������@��������#� �����������������������!�� !�������� ���@�(����������������������������� ���#�������!����������� ���� ���� �� ���� ��������� ��� ����������� ��� ���� ���� @�(� ��� �������������� ����� ������� �� ��� @�������� ���� ���?���� ��� ��� ��� ������� ��� ����!����� ����$� +��� ��������������������������� ��������(��������#������ ������������ �����!����� ����������������������������$���� ��������� ��� ��� ���������� ���� ����� ���������I�� ��� ���� ������������� !����� ����������������� ����� ������ ����$� ����� ��� � ������������ ��� ��� ���������������������������������������� �����������(�� ������� ������#���@@���������?���� ���������������������������������������!�������� ����� ���� ���������������� ������������ ���� ������������(��� ������$� �� ���� @�������� ��� ���?���� ����� ��� �������� �@�(���� �������������7��������������������7� �������$�������� ������ ����(����� �� �������������������(������� @����� ����7 �������������!������ ������� �����������

Page 41: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

41

� ��� @����(����(�� �����!� �� � !���$� M��!������ ��� ���� �@�(���� ��� ��� ��@������ ����������������� ��� � ������������ ���� � ����� � �� ��@����� ���� ��� ���?���$� +�� ���@�(� �@��������� @����� �����?����������������������� �����������������@�������$����������� ��@@��� ����������� ��� ��(� ���� ��� ��������� ��� ��� ��� ������� ��� �������������������!��������!�����$��+����#� ����� ��A����������� @�����!���� ��� ��� !��������(��� ������� ���� ���� ��������7��� ���������������� �����@�������� �������(������� ������ ����� ������������������������!������ ��� �������$���������������������������7�����������!��� �����������������7���������� !�����@�(���������������� �� ��(����� ���� ������ ��������������� �����!����� �����$� �������� ��� ������������(��� ������� ���������� ���� � 7���(�� ���� � ����������� ���� @�(� ��� 7 ��!������� ���� ��� � ������ ����� ����� ������I�� ��� ������������������ �������!���� ������������������� ������ ����#������������ ��������������������������������������� �������������������� ���������� ����7���(�$��

Page 42: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

42

Page 43: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

43

>��2� �(�I"0�5�+�����

• 5���������@������@�(����7 ��!������������� ����� ����� ������I�����!��������(�������� �������� ������������(��� ������� ���� ���� H�@� �!!I� �� @���� !���� ��� ����(���� ���������� ����� ��� ��������������� ��(�� �������� �� ���������������(���������$�"���������������!�� ������������������7�� ���������� ������ ����YO�� �����������7��������������������������� �������(��� ������77���?��������������������� ���� ��� ��� ���!������ ���� �������(��� ������� ��� ��� ���!���� �������������7���������$�"���������� !����NN�% �%NN������������������!���������������� �������� �!����� ������� � ���� �����(���� ����� ���@�����$� ��� @����������� ������ ��@�(���� ����������� ����� ����� ������I������!����������������������������������� �� ������ �� ���� ������ ��7 ��!������ ���� !�������!�� ���� ��� ����� ���@������� ������������� ����$������ ���G������������������� ����������������������$���(�@�����!������#�� �������(����7����� ������� ����������������������%@� � ������� ����� ��� ����������#������� ������ ������������� ���@��������������!��������(������� 7����������������@������� �������@�(� �@������ ��%������������ ����� ��� ����������$�������� ��������@@������������������ ��������������������� ����� ��� ��������� �����������������(�����������������@��������������� ����� ���� �@ !�� ������������������������$��

�• ,�(���� ���������������(��������������������� ����� ��������������������@������

����������� ���� ������ �� ������������ �������������� ��� ����� �� � !���� � ��� � ��������������� �������������!���������������$�5���@�(������������� ��������� ��� � �� ���?���� ��� ��� ��E!F�� � �� ����� �������� ����������� H.��������������������������������� ����������(��'4���������������� � ���������(����'1�������������������������������� ������������� ��� ���"�� ��� ��� ��������

��������(�� ��������?���$• 5�� ����� ��� ���������H�������� ����������������������������������(��������

@��������� ��������?������������������ ������������G#������� ������� ���!���������� @�(� ��� ��E!F����!��������� ��� ���?���$� �� @������ ��� ��� ���� � ��������������� ���?���� �(����� ��� ���� �@�(���� ��� ����� � �� ��� ����� ������#� �������� ��-=.����� �������������� ��E!F����������������$�" ������7������� ������ ������ ��������?��������@�������(���@ ����������$�������������������������� �������������� ������ ������������?����������������@�(����������������������� ����� ����� ������I�$�

�• 5�� H������� ���� ������������ ������� ��� ��� ����(� ��� ����� ��?������� �� ���

����� �������� ������������(��� ������$� " ��� ���������� ��(� �� �������� ��@������� ���� ��� ����� ��� ��������$� ����� ����� ������ ����� ������ ������� !����� ������������������� �����������!������$�5�� ���������������������������������������� ���������������$�5��������������H������I� 7�����!���� ����� ���� ���!������������������� ��$�,�(����!���������������@������������� �������@��������� ���������������� !���� ������������������������� �����!������ ����$��

�• �� � ��%��������������� �����������������������������(��������������� ��(������

��������� ���������� ����������� �����������(����������%����*�0%�����7���$� ����� �����������������A�����������@���������(�������������� ��@�(����������������

§ ������������ !������A����������������������(���������������� ������������������ ���������������

�������!���!��������������� ������ ����������� ��������� ������(��� �������$

Page 44: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

44

������������ ���� ����� ����������� ���� ����������������@���� ��� ����������?��� ���������������������$��

�• ���������������@@@��������� ����!���� ��� !���������������� ����������������

�������������� ����� ���@������� ������������� ���$�� �� ����������!����S��� @����� ��������� ������������(��� ����� ���������S� ������ ��� �����������������������������$���!��������(������������������������������ ��������@��������� �������������������(������������������������7������������������������!���� ���7� �� ��� !��������(��� ����� ���@������ ���� ��� ���� ��� � ���$� ���@����������� ���������������� �����������������������������������(��������������� ��� �����7����� ����� ����� ������I�� �� ���� ����������� ��(��� �� ����������������� ��� ��� �G������� ����� �� ������� ��� ��� ����������� �!�� ��@����� ����������������(�����������������@�����!�������!�������������� �������!���� ������������ ����� ����� ������I��$�

��*��������5����� ������+����A0$������� ���������������������������������� ����(������� �����������������(����������������������������@��������@����������������$���5��@��������������������������� ������ �������� ������1��

� �! � ��������������������������*�0J������������ �������$����@���7�� ���������@!���������$� ����������������! � ����� ��� ����������@����������������������������@����������!������������������������� � ������������!�� ������������������� ��������$��

� ;������������ ��$����@���7��!@���������#����!�� �������������@��� �� �������$�

� D ����(�������������@���7��@��� �� �����������@����������9�� � ��

� ;������������������ �����������@���7�� ����7B����������� �������������$�

� ;��������������@!����!�����@���7����7B������@!��������!�

�,�(������@������� ������������������!�����(�� �����@���77������������ ������ #���� %�������� �����!#��!�������������������������?���� 7��� 7���� ����� ����7!��� ����������@�(� �@��������� �����������!��$������� ��������������!@��������� ��!��������(��@�(������� � ������!����� 7� ����� ���� ���� ��� � ����������� ���� ��� � ��#� ���� ������� �������#���$����� @�������� ������I�� ������ ��@�!��� ���� ��� !�� ����� ���� � $�$� � �� ��� �������!@���������� ����� ��� ��������!��������!����� �����@�(��������@�����������������#����������������@ ����������������!��������� ������!�������7���@������ ����������$�� �� �������������������������@������� �����������������������������$��

Page 45: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

45

18

���������������

���������

����������������������

�����������

Interventie-onderzoek

Doelmatigheidsonderzoek

Implementatie-onderzoek

Beleidsevaluatie

Onderzoek en innovatie

Kennissynthese

Implementatie

Borging

E & F

Onderzoek naar factoren en mechanismen

�+���� ����(�������������������� ����� ��� ������������������������������(���������� ���������������������@������� �������������������������� ��KK1���

���������������

�� ����������� ����� ��� ����������� ��(�� ���� �����7���� ����������� ���� ���@ ���������� ��(7� @������� ������� ����� ������� ����� � �� ���� @�������(�� ����� ���� ����� ������$���(�� ����� �������� ����������������� ������!����� ����� ��$� ��� ������� � �����7�������������������������� ����� ��� ����������������� ������#�����/$-����

� ������ �������]$�

6.� �������������7���(���� ������7�� ����� �������

->� �� �����������*�0������������� ���� ���������������������������

->� ��������7�� ����������7��(���������������� �����(�� �� �����������

-4� ��������7�� ����������7��(���������������� �����(�� �� ����������*�0���

-=� ��������������������� �%� 7��7�����������������������

-=� �� �������������������������������� ���� ���������������������������

-6� ��������!�����*�0��������������� ���������� �������7������ �

--� ���!��#��77����������������?�������������!��������%����������!���*�0�

23� ������@������������� �$J�����$� ����� ������������������������#�� ����G�����������B����������� �7����� �������

23� ��������!������������������������ ���������� ������!��#�������#���������#���$��

** Een aantal onderzoeksonderwerpen is in meerdere domeinen ondergebracht omdat deze uit meerdere typen onderzoek bestaan

(zowel meer toegepast als meer fundamenteel).

Page 46: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

46

<���+���A��������

� ������ �������]�

-=� � ��������������������������������������������������J�� �����@�A��� �����

24� �������(������ J� ����(������� ���������� ������������ $�$�$� � ���� ���@������������������

��

@��������+������

� ������ �������]$�

->� ��� �����������*�0������������� ���� ��������������������������

-4� ������������������$�J@�����$������ ������*�0��!������ �� ���� �

-4� ������������������$�J@�����$������ ������*�0��!������ �� ���� �

-=� ���@��������������@���������������� ��@����������������!��������������������

-/�� ���@��������J��@���������������*�0� ��@����������������!��������������������

-6� ��������!�����*�0��������������� ���������� �������7������ �

-6� ����������� ������������ 7� @�������������� ���� ������ ���� ����� �!������ �� ����

--� � ����(�������� �����@������ ���(������������ ������������� ��������?���

--� ���!��#��77����������������?�������������!��������%����������!���*�0�

--� ���!��#��77����������������?�������������!��������%����������!��������

-.� ���@��������������� ���������*�0� ��@����������������!�������������������

2>� ���@��������������� ���� ��*�0����?�������!����������7������������������

23� ��������!������������������������ ���������� ������!��#�������#���������#���$��

23� @�(������������������J*�0�������(�����

23� '��@��������������� �������������� ��@����������������!�������������������

23� ����� ������� �������� *�0� �(����� �������������� 7����� ���� ��� ������ ���!������������

24� � ����(������� � @����� �7�������� ���� � ���� ������� �� ������(���� ������ �������?��

24� ��������������!���������J*�0%������(���� ����������������������������(����

24� � ����(������� � �� ��� ���@������ ���� ��� �7�������� !����� � �������� ���� �����@ ��

26� � ����77�������������������?������!�����������

>� � ����(������J�������(������ ���� ���� ���� ���� �������� � �� ��������� ����!�����������

3� � ����(��������������������(�������������������������������� �����������

��

;����5(���J �����������������(�������������������� ����� ��� ��������������� �@�� �����������@������� ����$��

Page 47: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

47

0(������

� ������ �������]$�

-6� ���� �������������B�� %��� ���������7 �������� �������������������

2>� ��B�� � ��������������*�0����������� �������� ������������������!���������������

23� ���������!���������J*�0����?���������������� ��������������@���������������

24� ��B�� � �����������������������

2C� 7�� ��������������������������������?�� �� ������� ����@�!������!��������@������

2C� ������������������������� �� ������ ��������J���������@�(����?�����������J*�0�

26� � ����(������� �����@����������^���������*�0�@�(��!@�������� ��������������� ���

��

;��������

� ������ �������]$�

-2� ����������� ������������������� �����#������������ 7����������������������

2>� �������!��������� ������������������� �����#������������ 7�����������������*�0�

Page 48: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

48

Page 49: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

49

<�2������ ���+(������������((���* �����#� 5$�$� ���� +����#� D$� -..-$� "��� ����� ����� 7� 9������� 9!����1� 9!����� 7� �G������� �����G��������$�@������@ �������@�������6-��-�1�-6=%>C$��+������#� '$�$#� D��7���#� �$)$#� :�����B#� 9$#� � ������#� )$#� ���� &�� �� "$� 2>>3$� &�B� �����������1�����������7 ����������������$�8�����.�������D� �����62C1�/C6%/CC$���� ��� #�$)$�2>>.$�*��������������� ����������� �����������1����!���B� 7�����!� ��������������$�@��������E��������#��F�1 ����4�� ��2=��-�1�--C%-/6$�����������#� )$�$#� "����������%���@��#� D$#� ,� ����#� )$+$�$#� ���� ,!�����#� )$�$M$� -..2$�"����������������B1� "��� ���� ���������� 7 �� @� �������� ��������$� 8 ������ ��� @�������� E��������#� F�@����#�-2��/�1�-=6%-CC$��5��(����#��$)$�$�$#�D�(���#�0$�$�� �� ��� ��%�������7��!������������������������������������*�0O��������������-..2J-..-$�0��?������������ ������������#�� '+&�������-..6������������ '������� ��� �������� <� ������!��� D��!���������� ,�����$� 2>>3$�GH8�E��� ������� ���������������������������������$����5���1�����������'�����������������$ �"�@��#�*$#�9��#�5$�$���� �@������������������*�0�������������O���������������������!���� ������!�����������B���������!��������������@������@������������@� ����$�D '������ ��-..-$��"��7 ��#� D$#� ,������B#� *$�$#� * ���#� *$&$#� ���� , �#� )$$� -..-$� * ��!���� ��� ������� ��� ��������������1�7��� ��7��� �V�8�����D� �����������������A����������4��-�1�>-%2.6$������������

Page 50: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

50

Page 51: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

51

'������'������4"�����������+�����9��'�������".�������� 2� ������G(H��'������D"������9���G(H��'������)"*���9�+����+�����������+�����9��'�������"������������� �����3

Page 52: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

52

Page 53: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

53

'������4"�����������+�����9���

"�(�������������������7������(������%����*�0%���?����@�� ������ �������������������7 �!��� ����������������� I�$��������������7����@�� ���!�����������!�������7 �!��� ��������������E!F�$��

.������ 2� ������� �� ����2��( ������

�� 4� �����������%7 �!��� ����� ��(�� ��� !���� ��� ��� ���� I�� ��������J���������#�&�!����J�����7 �� ��� 5����JM� ������$� ���� ���� I�� ������ � � ��� ���� ��� ��� ��������� ������ ����� � ���� ������ ������ �������� =..� ���$� ���� ������ ������� ���������!���� ����$�5���������@@������������������ I��������������(��2/#�2C����62��������C2� ��������!�� ������������� ������������������������������������(��-#�-����6�7 �!��� ���������4� �22�����������$� �������7 �!��� ��������������������������������������������� !���/4� ����� ��� ��� ����������� ���7�(�� ���������� ���� /4� � C3� (���$� '������ ������� -3������������� ����#� 23� ������ *�0� ���?�#� 2.� ������� � ���� ����� ���� *�0� ��� ��� �������=������� !����� 7����������������?���$���' �� ��� 7 �!��� ����� ����� ���� ����������������� ��� ����� ����!�!������ �� � ����� ���$�"�(������������!�������������7 �!�� ���� @�������������?���������������������� ��!��������������������7���� �� ����� ������ ������$��� �������?����� ����(������ ����@�����������������������(�� ����� ��������!����� ���������������� �� �@�� ����@�������� ����� �������I�� 7�S�������� !�����!����� ����@�������$������!������������ �����������%7 �!��� ����� @������ !�� ��(���� ��� �� @������ ���� ���?���� ��� �!��������(��������������!������������� ��������@����������� ���������������!��������!������������������ ����������7������@����$�������������������� �������� ���������� @������!�����������7 �!��� �������(�1�

• 8��"�� ������������������������������#��!���� 7��� ����!��#�@��!����������#���$��• ����������������� ����� ������� ������ �� ���� �����7!������� � 77��#� � ��!����#�

� �#�� 7#����� #�����#��!��������#�� ����#�����#���$����������������7�� ������� ���������� @��������(�1�

• ��� �� �����@��������������7 �� �%!��@�(����������• ����!�����(���������������������(�� �77������������������ �� ������ ��� �������#�

@ ��������#�� ��������� �������#���$��• ���� ����������� ������������• ��@������� ���������������������J 7������������!��������������• D�����������J*�0���������������������!��#�������#�����• �� ������������7 ��������� ����������� ����������(���@�!���• '��� ��������• M�@��������������� �������� ���������������(����@�(��!������������� �������

���������������� ������� ���������� @��������(�1�

• M�@���������������������!������������������ ���������• 5 ���� ����� ����������#��!�������������������������������!���• ��@�������������� ������ ���������• ��@������ ����� �� 7������• M�� ���������������������7�!��������������7B������������������ �������� ������• M�@��������� ��������������� ��������?��• ���������������� �������������@����������������� ������������

Page 54: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

54

• 9������ � ��!������� ��� ������������� !����� ���!������ ��� ������������������!����

• ��@������� ������������� �������• �����������������������(���@�!���

�'��� ��������(��������������������!������������B������ �� �������������@������!����#���� ����������#��� @�����$����������������������������!���@�������� @����@ �� �������������������!��������� ����������������7���$�

.�������� 2� ����������� ����2��( ������

�����������!�������7 �!��� ��������� ���@���-..6�������������������������� @����@ ������������������� ����������!��$�����7 �!��� ������������@�� ���� ��������������(��3#�>����2.���������$�'������-4���������������� ����������24��� !�����2.������������������ 22� ����#� 2-� *�0#� 6� @����� ������� ����(�� 2� ���������� !���� ���� ���� ���� ��������?�$� "�(����� ����� 7 �!��� ����� ��(�� ������� �� @������ ���� ��� @ �� ���� ���#����� ����� ��� ������� @��!��� ���� � �����������!������� ��� ��� ������� � ���������@���������� ���� ��� �!������ � �����������$� �������� ��(�� ��� �������������� ������� ���� ���� ��J 7� �������7������$� �� 7��!!�� %2� � ��� ���� ������� !������ ������� ���� ���!��������(��� ������ @����@ �������������$��%+��(����2��( �����������7� �����������7 �!��� �����!����������������7������(������!���7 ��!�������!��������������������������$���������!�������������� ������������ �����7 �!��� ��������������� ��� ������������������7������������������ �����@������$������� ����!���7 ��!���������������� ������ 7 �!��� ����� ��7� >/U� ���� �������� �� ��(�� ��� ��� ������(��� @������ ���7 �!��� ������������!�� ������������7 �!��� ��$�������������C�U���7������������������������(�� �������7������������������7 ������������������������������#������������������ ���7�(�� ���� ��� ����������� ���(� � �� ���� ��� ��� ��� ������� �G������� ��7 �!������� �� ����� ��$� 9!�������� ��� ���@������� @�� 77��� ��� ����� ��7 ������� ���� ��������!����@�(�@�������� ����� ���������I�#����@���� ����������7��������������7�(������������� ���� ��� ����������#� ��� @���� �7������� ���� � ����� ��� �(����������� �� ���@�� �7�� ���� ��� ����������#� ��� ��� 7��E!����� !�� ����� ���� �������(��� �������$� '�������������������C2���������������6=�@������ �������� �� ��� �������������� ���� ��� 7�7 �!��� �����������������#�23� ������������������ ����� ���� ��������#�->� �����������7���(�����E!F��������!��������--� ����A������������ ����$�����������������

Page 55: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

55

���!!�� %2$���

geen centraal contactpersoon

zorg

onvoldoendebenutten vanlongverpleeg-

kundigen

slechte toegankelijkheid

specialist

gebrek aan holistische benadering

onvoldoende communicatie en coördinatiezorgverlening

ontoereikendmanagement

gezondheidszorg

late diagnose

latedoorverwijzingnaar specialist

ontoereikendecommunicatie

arts-patiënt

gebrek aanempowerment

patiënt

weinig inzichtpatiënt in

zorgsysteem

houdingarts

houdingpatiënt

ontoereikende kennis huisarts

onvoldoendecommunicatie

met alternatieve geneeskunde

weinigbenutten

alternatievebehandelingen

verkeerdgebruik

medicatie

wisselwerkingmedicatie

ontoereikendebegeleidingen follow-up

te weinigtijd

huisarts

suboptimalebehandeling

vermindering kwaliteit van

leven

fysieke klachten

emotioneleproblemen

sociaalisolement

financiëleproblemen

minderinkomen

minder in staat om te

werken

(lange termijn)bijwerkingen

medicatie

ontoereikendemedicatie

lijden aan astma/COPD

over-gevoeligheid

comorbiditeit

onbekendeoorzaken

astma/COPD

hoge kosten

onbegripsociale

omgeving

ontoereikendoverheidsbeleid

openbare gelegenheden

vooroordelentegenrokers

ontoereikendevergoedingen

gebrek aan kennis over astma/COPD

onzekerheidover

medicatie

ontoereikendemedische

opleidingen

gebrek aankennis

alternatieve geneeskunde

Page 56: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

56

Page 57: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

57

'�������".�������� 2� ������G(H�� ��������������������� @����@ ��������� ������������E!F�� ������������������?��������� ������������������� @�����J ���������(������� �������������������������$�������� ���� ��� ��E!F�� @�� ��� !�� ������� ������� ���?���� �!���� � ����� ��������� ������������������ H������I� ���� ��� 4� ���� ���?�� ������ ������@����$� ���� ������� ��(����� �������������� ����(���� ������������ 7������������ �� ����� �����@���� !���$�����E!F����� ���� �������@�(�����6���� ��E!F������������ �������2...������������������������������� �������!!�����������/-��������������������������������� ��������7 �!��� �������������������������� �� ���� ���� ��E!F�� �� ������� ���������$� �������� ��� ��� ��E!F�� �� ��� ��������������� ���������������������� ����$�'������ 2./-������ ��@���������������������@@���-//������E!F�������!��������!����!!����-6#/�U�$�, ����������@@���C������������E!F��������� ����������������� ����!!��$� �� ��������������!��-=.����� ������$��'������������ �����������C-#3�U��� !�����6=#C�U�������������������������������������!���$��������������������� ������� �������� �����#����7�(�#���� ��������������!�������������������7��!!�� %-$�

0

10

20

30

40

0-15

16-3

031

-45

46-6

061

-75

>75as

tma

COPDbe

ide

oude

r/par

tner

over

igba

sis

LBO/V

MBO

MBO/HAVO/V

WO

HBO/WO

% r

espo

nden

ten

leeftijdscategorie aandoening opleidingsniveau�

���!!�� %-$� �� ���������� ���� ���� ������� ���� ���7�(���� ����#� ���� �������� ��� ��������������!�$�

��� �������!���� ��� ���������� ���� ��(�� @�������� � �� ���� ���� ����� ��� �� ���� ���� ����������������� ������� �� ���������!������� ��� ��� �� ���� ���� ��� ����@�(� � �������������� ���?�$������������(����������E!F��� ������ ������������ �� ��������� ���������� ������� ���������� ���������!���������(���1�

Page 58: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

58

��2$ ������ ����������� �������������� ���������������J�*�0�6�K��7�-$ ���!���������(��������������� ������@������������ 7����������������������6���47�6$ ������ ��������������@����!����������J�*�0��������������� ��������6�)�47�/$ ������(���������������@�(������������@@����������@��������������(����6�DID7�=$ ������ �������������������������!��������������J*�0�������(���� ���������������

�������������(����64��47�C$ 5�� ���������� ���� ������� ��� ���@���� ������������� ��� �� ������������ � �� ���

��������64)��7�4$ ��������� ������� ���������������!�����������64�DD7�3$ '������������������� �����������64���7�>$ �����@������� �������������������� !�����������������������������J�*�0�� ��

7�������������������64�4�7�2.$ '�������������������������(������������ �����(��������@�����������(��������������(����

�����$6KKI7�22$ '������������ ���� ����� � �� ��� ������� ���� ������ ��������� ��J 7� ���������(���

��������@�(�� �������������������6K��7�2-$ ��������� ������� ����������������������� ����� ��@�������!�����������������

���� ������6�KI7�26$ �����@���������� ������� �77����� ������������������������������������������(����6���7�

2/$ '�������������� ����� ������������� ������������������ ����6��I7�2=$ ���!������������(������� �����!�������6�DL7�2C$ ��������� �������������� ����� ������!��� ���6L4I7�24$ �����������������@�����#�� ����������� ����������!��������@��(7�@������6ILK7�23$ ,�����@�����������������(���!�������(����������������� ���������������6IIK7�2>$ 9��������� ������(������ ������!�����������������������6I4�7�-.$ ����� ������� @�(� ��� �!������ ���� ��� �������������� ����J� *�0� ������(���#� ���

@�(������������������������������������������������(����6�KI7�-2$ ,����@������!��������?���������������� ���������������������(��6�DI7�--$ ����� @������ ��@@��� � �� ��� ����� ��������� ��� ��� �������� ���� � ���� @�(� ��(��

���� ������� ��� �����I��6�D�7�-6$ ,������ ��������� �����������������������(����6�D�7�-/$ ,����(����(���������!�����(�����@�(��!���������������(����6��L7�-=$ ,�����@������������ �������������(����������������� ���������������6���7�-C$ D�����������!�����@����������������������6)K�7�-4$ ������������@�(��!���������7� �����������������������(����6)��7�-3$ ,������������������������ �������!������ ������������6)LL7�->$ ,������ ���������� ���!������ ��������J�*�0�6)LD7�6.$ ����� @������ � �� ��� ����� ��������� � !���� ��� ��� �������� ���� � ���� @�(� ��(��

���� ������� �� �@�������������������� ��������������(���������6)I�7�62$ ,������ ���������� ������������ ��������J�*�0�6)4�7�6-$ ����� ������� @�(� ���������� ���� ��� �������������� ����J� *�0� ������(���#� ���

@�(������������������������������������������������(����6DKL7�66$ 9��������������� �������J�*�0�� ������!������6DL)7�6/$ ,���� �������!������ ��������������������� ���������������������������!���� ����

���?����6��I7�6=$ 0� 7���� �������!��������@�����������!������� ������������������� ������������������

���������� ������6�LD7�6C$ +N��� ������� �� 7� ����������� ��������������������� ������(������ ������6���7�64$ 9��������� ������(���������� ��������������������� ���������������������������!����

���������6�DL7�63$ 9������������� �������J�*�0�� ������������6�D�7�

Page 59: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

59

6>$ '��@���������7 ������ ���������!��������!��������������������64�L7��/.$ '��@�������� ������������?��@�(�� ������������64IL7�/2$ ,����@������!��������?������ ������������� ���������������������(���64��7�/-$ �������@�!�������� �����������!�������64)�7�

���������!������������ ��E!F��@���������������������7�(���������?������������� ������7� ���!����� �������$�����������( ������� ����4����?���� ��������2=�(����������E!����� ������������7$������� ������ ��������H����������������������� ����� ����������� ������ ��������� 7���������@�(�� ���������������I������ ���������������������� ��������!��������������@�������������7!��� ��������������!�����$�� ������@�(� �@�����H����������� ����� ��� � �� ��� �!�����I� � �� ���� ���� ������ ����� ������� ��� �� ��� �������� ������(����� ��� @����� � ��������� �� ����� � �$� ������ ��� ����� � %� �@������ ������!���������(������ �����@�(�������������#�� ���������� ������������ �������������� ��2.�����$�����������������!����������� ���������������%#�*�0%��������������������(�� �������� $�� ����@�����B�������?���������!������������ ��������� ����� ����������� ��������� ����� ���!��� ������(���� ���� � ���$� ���� ��(�� ��� ����� ��� �������?���������� �����(��� ������ ����������������� ��������(��������� �����������H'���������������������� �� ������ �������������������I��������H�����@����������7������J��������I$���*�0%������������������� ��������������������� ������ ���������������$�"!��������?������������� 7����������������������������������������� ������������@���$��5�� ��������������!#������ �#���(�� ������������������ ��� �����!�� ������������E!F���� ��@@��$� ������� ��� ������� ��� ������� @���� ������(�������� ���� �7���� ��� �������$� ��(���� ��������� ����� ����������� ��������� ������ %� �@��������������������(����(���������������� ������ ��H�����@������������� �������I#�H@�����������������$�$�$�� ������� ���@����������������I����H ����� ������������77�����������������������@������������I$�������� ���� ��� ���� ��� �������� ��� 22� � ���� ��� ������� ��(�� ������ ���� ��� �����������7���#� ��� ��� ���� ��� ���� ��� ���������� !����� �������������� �� ����� ���?�������������$�,�(���������� �������������� @���������7��� ����������������� ��22�����$����������+����G(H������ ��� @����(����(������ ���� ��� ��E!F�� �� ����7�?���� ��� �� �� @��������� ��� ���� ���������������������@������������������E!F�� �������������7���(��� ����������������( �������������*�0�����?������(������������� �� ����!���� ����� ��7������������������������������E!F�$��

• ��� ����� ��� !������ ���� ��� ��E!F�� ����� 2...� ������ ���� ��� ���� ��� ��� ������� �!�B�!���� ���� �����2=�����������!�����=.����4.�(���$���@����(����(�����������������������������E!F��������������������������@�������$��

�• ����������������7�(������������������������7 �!��� ���������������(��� �$������

������������������������� �����������( �������������(������������$���� �������� �� ����������������7����!������������(����� ������������������(���������#���(�� ��� ���� ���������� ��� !���� ��� ( ���� �������?���$� �� ��� ������� ��������������� ����� ����������������*�0�@������@�(������( ������� ������(���������� ������� ���� ��� ��� ������ ���� ��� ���� ������� ���� ��� 7 �!��� ����$� ����

Page 60: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

60

�����������@������������������������������������ ��������!���������������������������������������7�(���� ����$�

������7� �����������E!F����(������� �� ����!���� ���� �����!��������������7�?���$���

• �������E!F�#�����������@�(�����6#�� �������� ���� �����������$�$�$� ����� ����������������*�0$�5��� ��� ����� ���� ���������4� �����������������������E!F�� ��� ��������#� ������� ��� ��������� 4� ���� � ������ ��� ���$� +�� ��� � �� ����� (�������������� ������� ���� ��� � ����(������ ��� ���?���� � � ����� ��� ������ ������������ ������ ��� ��� ������� ��� ��� ������� C� ����������� ���� �����7���� ����� ���@�� 77��$���� !��� ����������!�������@@���������� ������� ���������4� H ����� ��I� � �� ����� ������� ��@@��$� "��� � �� ��� ��� � ������� ���� ��E!F��!������ �����=..����������$� ���������E!F��������� ��� ����� ����������!�����4� ����������������(����$�����������B���������������!����������������@������������@�� ��������������������������� ����������� ���������(������������ ������7������� �� ��� !�����#� ���������� �����7��� ���� !������� ���� ��� ������� !�� �������E!F��� ������(��� ���� ���$��

�• � ���������%�������������������������E!F�� ����!!����������7�?����� 7��������

���� ���� ���%������ ������������ ��� ���� ���� ���� �����$� �� ���!����� ���� 63����� ������������������%������(����@@���@���������������������������������(�������� �������!�������������� ����$�

Page 61: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

61

'������D"������9���G(H��

Deel I: Algemene vragen Deze algemene vragen worden gebruikt voor het verzamelen van gemiddelde gegevens van de deelnemers. 1. Wat is uw geslacht?

� Man � Vrouw

2. In welke leeftijdsgroep zit u?

� 0-15 jaar � 16-30 jaar � 31-45 jaar � 46-60 jaar � 61-75 jaar � ouder dan 75 jaar

3. Wat is uw opleidingsniveau?

� Lager onderwijs (basisschool) � Lager of middelbaar voortgezet onderwijs, zoals MAVO, MULO, LAVO,

LBO (huishoudschool, LTS) � Hoger voortgezet onderwijs, zoals HBS, MBO, HAVO, VWO, gymnasium � Hoger onderwijs: HBO, WO, postacademisch onderwijs

4. Welk type aandoening heeft u? � Nog niet bekend

� Lichte tot matige astma � Ernstige astma � Lichte tot matige COPD

(COPD = longemfyseem of chronische/ astmatische bronchitis) � Ernstige COPD � Astma én COPD � Mijn kind heeft astma � Mijn partner heeft astma/ COPD

5. Hoeveel jaar geleden werd Astma/ COPD bij u gediagnosticeerd?

� Nog niet gediagnosticeerd � Korter dan 1 jaar geleden � 1 tot 2 jaar geleden � 3 tot 5 jaar geleden � 6 tot 10 jaar geleden � 11 tot 15 jaar geleden � 15 jaar of langer geleden

Page 62: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

62

Toelichting deel II en deel III Deel II gaat over allerlei mogelijke wensen die mensen met luchtwegaandoeningen kunnen hebben. Deze wensen gaan over onderwerpen waarmee u als luchtwegpatiënt in het dagelijks leven te maken heeft.

De onderwerpen zijn: 1. Huisartsen 2. Specialisten 3. Uw overige zorgverleners 4. Verloop van uw dagelijks leven 5. Alternatieve geneeswijzen 6. Kosten die u maakt door uw aandoening 7. Onderzoek

In deel II kunt u punten toekennen aan uw wensen. In deel III vragen wij u naar uw interesse in het meedenken over de plannen van het Astma Fonds

Page 63: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

63

Deel II: Punten verdelen over wensen

Per onderwerp mag u maximaal 12 punten verdelen over zes wensen.

Met het aantal punten dat u aan een wens geeft, laat u zien hoe graag u wilt dat de wens werkelijkheid wordt.

U mag dus zelf beslissen hoe u de punten verdeelt, als u in totaal maar op maximaal 12 punten uitkomt!

- Wanneer u bij een onderwerp geen wensen heeft (u bent tevreden), dan kunt u ook een totaal van 0 punten aan dit onderwerp geven.

- Is het onderwerp niet op u van toepassing, dan kunt u dit aangeven met een kruis (X)

- Wanneer uw wensen er niet bij staan, dan kunt u deze wensen op pagina 9 in de daarvoor bestemde ruimte opschrijven.

1. Wensen over uw huisarts

Leest u eerst alle wensen goed door voordat u de 12 punten verdeelt! Ik wil graag dat: Punten

1. Mijn huisarts meer tijd neemt om naar mij te luisteren zodat wij elkaar beter begrijpen

2. Mijn huisarts betere voorlichting aan mij geeft over astma/ COPD

3. Mijn huisarts sneller de diagnose astma/ COPD kan stellen 4. Ik sneller door mijn huisarts doorverwezen word naar

specialisten

5. Mijn huisarts meer kennis heeft over de verschillende astma/ COPD medicijnen, de bijwerkingen en de wisselwerkingen met andere medicijnen

6. Mijn huisarts mij tijdens het hele verloop van mijn ziekte beter begeleidt, zoals met mijn medicijngebruik of mijn therapieën

MAXIMAAL TOTAAL 12

Page 64: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

64

2. Wensen over uw specialisten

Onder specialisten verstaan wij alle artsen die werken in een ziekenhuis en die gespecialiseerd zijn in astma of COPD. Dit zijn bijvoorbeeld longartsen en chirurgen.

Leest u eerst alle wensen goed door voordat u de 12 punten verdeelt! Ik wil graag dat: Punten

7. Mijn specialist meer de tijd neemt om naar mij te luisteren zodat wij elkaar beter begrijpen

8. Mijn specialist betere voorlichting aan mij geeft over astma/ COPD

9. Mijn specialist sneller de diagnose astma/ COPD kan stellen 10. Mijn specialist meer kennis heeft over de verschillende astma/

COPD medicijnen, de bijwerkingen en de wisselwerkingen met andere medicijnen

11. Mijn specialist mij tijdens het hele verloop van mijn ziekte beter begeleidt, zoals met mijn medicijngebruik of mijn therapieën

12. Ik mijn specialist rechtstreeks kan bereiken MAXIMAAL TOTAAL 12

3. Wensen over uw overige zorgverleners Onder uw overige zorgverleners verstaan wij alle mensen die in de zorg werken en die u daarin tegenkomt door uw aandoening, behalve de huisarts of specialisten. Dit zijn bijvoorbeeld: longverpleegkundigen, logopedisten of fysiotherapeuten. Leest u eerst alle wensen goed door voordat u de 12 punten verdeelt!

Ik wil graag dat: Punten 13. Mijn zorgverleners meer de tijd nemen om goed naar mij te

luisteren zodat wij elkaar beter begrijpen

14. Er één contactpersoon of organisatie is waar ik heen kan met mijn vragen en klachten over mijn aandoening

15. Ik professioneel gesteund word in het beter leren luisteren naar mijn eigen lichaam en het leren leven met mijn aandoening

16. Ik beter voor mezelf durf op te komen tegenover de zorgverleners en ik durf te zeggen wat ik precies wil

17. Er meer gebruik gemaakt wordt van longverpleegkundigen 18. Alle zorgverleners (waaronder ook huisartsen en

specialisten) beter met elkaar samenwerken en meer over mij of over mijn aandoening overleggen

MAXIMAAL TOTAAL 12

Page 65: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

65

4. Wensen over het verloop van uw dagelijks leven Leest u eerst alle wensen goed door voordat u de 12 punten verdeelt!

Ik wil graag dat: Punten

19. Mijn familie en vrienden meer begrip hebben voor de klachten die horen bij mijn aandoening en meer rekening met mij houden

20. Mijn collega’s meer begrip hebben voor de klachten die horen bij mijn aandoening en meer rekening met mij houden

21. Onbekenden die ik tegenkom in het dagelijks leven meer begrip hebben voor de klachten die horen bij mijn aandoening en meer rekening met mij houden

22. Mijn lichamelijke klachten, zoals vermoeidheid, minder beperkend zijn voor mijn dagelijks leven

23. Ik minder bang hoef te zijn dat ik last krijg van overgevoeligheid of lichamelijke klachten wanneer ik ergens heen wil gaan, zoals naar feesten of bijeenkomsten

24. De overheid meer rekening houdt met mensen met astma/ COPD door het aanpassen van regels in openbare gelegenheden en op werkplekken

MAXIMAAL TOTAAL 12 5. Wensen over alternatieve geneeswijzen

Let op: onder alternatieve geneeswijzen verstaan wij: homeopathie, stoombaden, kuuroorden, alternatieve ademhalingstherapie (dus geen logopedie), bewegingstherapie (anders dan fysiotherapie) en andere therapieën die door de gewone (reguliere) geneeskunde als alternatief worden gezien.

Leest u eerst alle wensen goed door voordat u de 12 punten verdeelt! Ik wil graag dat: Punten

25. Mijn huisarts meer kennis heeft over alternatieve geneeswijzen

26. De zorgverleners in de gewone en de alternatieve geneeskunde informatie over mij of over mijn aandoening beter aan elkaar doorgeven

27. De zorgverleners in de gewone en de alternatieve geneeskunde mij sneller onderling doorverwijzen

28. De zorgverleners in de gewone en de alternatieve geneeskunde beter met elkaar over mij of over mijn aandoening overleggen

29. De voorlichting naar mij toe over alternatieve geneeswijzen beter is

30. Er meer onderzoek wordt gedaan naar de effecten en de werkzaamheid van alternatieve geneeswijzen

MAXIMAAL TOTAAL 12

Page 66: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

66

6. Wensen over de kosten die u maakt door uw aandoening Leest u eerst alle wensen goed door voordat u de 12 punten verdeelt!

Ik wil graag dat: Punten

31. De kosten voor medicatie en de medicatie hulpmiddelen meer worden vergoed

32. De kosten voor de thuiszorg meer worden vergoed 33. De kosten die nodig zijn voor het aanpassen van mijn woning

om beter te kunnen leven met mijn aandoening, meer worden vergoed (b.v. traplift, sanering van uw woning)

34. De kosten voor de ziektekostenpremie voor mij lager worden 35. Kosten voor activiteiten zoals het aangepast sporten, die mij

worden aanbevolen om de klachten bij mijn aandoening te verminderen, meer worden vergoed

36. Het beleid over de WAO minder streng wordt, zodat ik nog recht heb op een WAO uitkering

MAXIMAAL TOTAAL 12 7. Wensen over onderzoek

Het onderzoek dat in de volgende wensen bedoeld wordt, is bijvoorbeeld onderzoek naar de oorzaken van astma en COPD, of naar medicijnen voor astma en COPD. Leest u eerst alle wensen goed door voordat u de 12 punten verdeelt!

Ik wil graag dat: Punten

37. Er meer onderzoek wordt gedaan naar oorzaken van het ontstaan van de aandoening astma/ COPD

38. Er meer onderzoek wordt gedaan naar het verband tussen astma/ COPD en andere aandoeningen (reuma, eczeem, etc)

39. Er meer onderzoek wordt gedaan naar nieuwe astma/ COPD medicijnen die mijn aandoening beter genezen of de klachten die horen bij mijn aandoening beter verhelpen

40. Er meer onderzoek wordt gedaan naar nieuwe astma/ COPD medicijnen die minder bijwerkingen hebben dan de bestaande medicijnen

41. Er meer onderzoek wordt gedaan naar de wisselwerking tussen alle astma/ COPD medicijnen onderling en met andere medicijnen

42. De bijsluiters van medicijnen begrijpelijker en duidelijker zijn

MAXIMAAL TOTAAL 12

Page 67: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

67

8. Wensen over alle onderwerpen

Let op: U mag in dit onderwerp in totaal 14 punten verdelen over zeven wensen! Leest u eerst alle wensen goed door voordat u de 14 punten verdeelt!

Ik wil graag dat: Punten

43. De hulpverlening door mijn huisarts verbetert

44. De hulpverlening door mijn specialisten verbetert

45. De hulpverlening door mijn overige zorgverleners verbetert

46. De manier waarop mijn omgeving met mij en mijn aandoening omgaat verbetert

47. De hulpverlening door de zorgverleners in de alternatieve geneeskunde verbetert

48. De kosten die ik maak door mijn aandoening verminderen

49. Er meer onderzoek wordt gedaan naar mijn aandoening, zoals naar medicijnen of naar de oorzaak van astma/ COPD

MAXIMAAL TOTAAL 14

Gaat u verder naar deel III

Page 68: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

68

Deel III: De inbreng van mensen met astma of COPD Wij willen graag van u weten hoe belangrijk u de inbreng van mensen met astma of COPD aan projecten van het Astma Fonds vindt. Deel II dat zojuist door u is ingevuld, is een voorbeeld van de manieren waarop mensen met astma of COPD hun ideeën en meningen kunnen overbrengen aan het Astma Fonds. 1. Ik denk dat het geven van mijn persoonlijke mening en ideeën,

zoals via een vragenlijst of interview, een waardevolle bijdrage levert aan het uitvoeren van onderzoek dat wordt ondersteund door het Astma Fonds: (slechts één antwoord aankruisen, a.u.b.)

a. mee eens b. weet ik niet c. soms wel, soms niet

d. mee oneens 2. Zou u in de toekomst benaderd willen worden voor:

(u mag hier meerdere antwoorden aankruisen)

a. Individueel interview aan huis b. Individueel telefonisch interview c. Individueel interview op locatie (waarvoor u moet reizen) d. Invullen van een vragenlijst e. Deelname aan een onderzoekscommissie*

f. Deelname aan een eenmalige bijeenkomst van patiënten en gespreksleiders om te praten over de plannen van het astmafonds

g. Anders, namelijk…………………………………………… ……………………………………………………………….

h. Geen van bovenstaande punten, omdat……………….. ……………………………………………………………….

* onderzoekscommissie = een groep mensen met ervaring op het gebied van astma of COPD die regelmatig bijeenkomt om te praten over onderzoek naar astma of COPD.

Verder naar de laatste vraag! 3. Welke van de in vraag 2 genoemde mogelijkheden zullen bij u ten koste gaan van

uw gezondheid?

Page 69: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

69

(u mag hier meerdere antwoorden aankruisen) a. Individueel interview aan huis

b. Individueel telefonisch interview c. Individueel interview op locatie (waarvoor u moet reizen) d. Invullen van een vragenlijst e. Deelname aan een onderzoekscommissie

f. Deelname aan een bijeenkomst g. geen van bovenstaande

�U kunt hier opmerkingen of toelichtingen opschrijven wanneer u bijvoorbeeld zeer belangrijke wensen gemist heeft in de vragenlijst, of wanneer u tips of commentaar op de vragenlijst heeft:

Hartelijk bedankt! ��

Page 70: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

70

Page 71: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

71

'������)"*���9�+����+�����������+�����9����"�(��������7 �!��� ���������������������?������������������� ����������?�� 7������������������ ����(��������� �����!���������������(�� ����� ��$�5��� ������ ������ ����������������� �����������$� �� ����?�� ��� ������� ��(�� ������������� ��� �����7��� ����I��������� ����� ����� ��� ������������������������������(������������(�� ������@����$��B�����������������������������������������&�����

• �����(�������������� ����� ������� ���������������V�• ;���� ����7B������ ����(����� ������� ������ ��� ���(�� 7V�• ;������ ��� ������������� !�#�� ������!���� ����(������ ��������(��� ������V�• ����������77�������� �����J�!��������J����������� ����� ������������������V��• 5 ��������� �������@� ��������� ������� �����V�• ������ ��������������� ����������� @�����?�� ����� ��������������$�• ����� �� ����� ������ ���������� ��� 77��V�• ��������� �77�������������� ��� ����!��#�� �����@�����#���$�� ������J*�0V�

��(��������������������������������� ���������������$�$� ��������• �� @�������� ������������ � �� ����� ����� � �1� ����� ���@���� @����� ��� !�����

��������������7 �������J���� ��������� �J�������• ������ ��������� ���������7�����7�� ���� ������� �� � � !������������������@@���

��������#�����(��������7��������� ����������������������������������������(�����• ���� ��*9%�������������� �����V�

�B������������������ ����������������������������������

• ���� �������!�������������������� �� ����7B����V�• ������������@����!������������ ������������J� ����7B����V�• ������������@����!������ 7���(�������������%������V�• ����������������!���������� ���� @�������������V�• ����������������!������ ��J�������������������@� ������V�• ������������� �������� �� ���� ��������� ����������J*�0V�• ������������@����!������ �� ��������!�������7�����V�• ������������@����!�������7������������@ ������S���� ��������!�������V�• ������������@����!�������!����������V�

�4���������������������������������&�����

• ����������������!����������!����������(���@�!����������������V�• 5��7�������� ��(�������������������������!� � ����V�• �����(������77��������������@ I�V�• ;��� ��� ���� ������(�� ��� ���� ���%���������� ���(7���� � ���� � �� ���?���� ����

�������������(��� ������!���������!������(7����� 7�*�;��������!��V�• 5�� ���������� ���� ��� ������ �� ��� ���� ����!��� ������ �����#� �������@����

�!�����������$�• �����(������77��������������@ _�V�• �����(������77�������������������� �� ���������@������������� ������J*�0V�• ����� �������� � �� �� � ���!����� ����� ��� ��� ����� ����� ��� ����� ���

�77����������������������� �� ������• ����������77��������������!��� 7�"!����� �@���� ������J*�0%���?���V�• ����������������(����@�������������� ��H��� ��I�� �������������� ����������������

@����������� �����V����

Page 72: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

72

4������������������������������������• ,����� ������������� ���!������ ��� ����������� �������!���� ���� @��!��� ����

��E!F���������?�����������������!�����������������������������������(�����• � ���������������� !�����!������ ������������ ������ ��������@�����$�• �������� �����������!�������������O�• ��� ������(�������������� �����������!�����#� $�$���������!�����#����@�����O�• ��� ���������� �����������!����������������J������ ��O�• �� ��������������������������������� �����(�����������H�������������I�����������

�������������������������@@����� �������B���������������������������������O�• �� ��������(������ ���� ��� ��7 ������ ���� ���?���� ���� ������(���@�!��#� ���

� ���B������$�$����@�����O�• ������� ������/.^���� !�� ����� ����� ���� ������ �� ����� ��������*�0$��

�4������������������������������&�����

• +��� !�����77�����!������������� ��������� ������I��� ����� �����������$��4�������������������������� ������%������������

• ��� ��� ��� ������� !����� � �����#� @�������� ��� @!����!��� ��� ��� �B�� ���� ��������J*�0V�

• ������������� ��������!����� ������V��• D������!������������������� ��@���!������$�• D������!����������������������@���!������$��• ���77�������������!���� 7���(�� !���� �����������7�����!����� �������#�@$�$�

��� �#������ 7���(���V�$�• �� �77����� ���� � 7� ���� @ !�� 77��� �� �@����� ���!�� �!���

��� ������J���J���7�������� ������J*�0%����?���$�• +77������������ �������������#�� ��������������%������� �V�• D������!�����@����������@���!������$�• ����������77��������� ���� ������J*�0V�• D������!���������������������� ����������@���!������$�• ���������!�����������������$�

�#�� +���A0$�

• ����� ��7 ������ ��� ����� � ���� @����(�#� @$�$� ���!��� ����� ������!����� �����������$�

• �������������� ��*�0#���� ��������!������ �����$� �����������7������?����!�� �����!�����@�� ������������������������������ ������� ���@�����!�$�

���

Page 73: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

73

'�������"������������� �����3���� ��� ������������G� ����� �7@�������� 2� ��� -�� @����� !�� ��� ��A���������� ��(�� ��� /.��������� �����"������ �7����� ����� 2=� �������������� ��� ����������������� �����"����������������������0$� �����������G�� ���������� ����������������2����������������@�������(��������(� ����������������������������� ����� ��� ���������������-��� ������� ������������� ���� ��������������������������$���� ����� ������ ����� ��������� ��� ��� ������ � � �� �H���� ���(7��I�� ���� ����� ��� ���������������(7���!��������2�������2.�����������������(�� ��������������� ��@�������(����(���� �������������������@�(�����1��

2 1�����@�������(��� 2.� 1�!�����@�������(��

����� ����������� �������� ������������������� ��� ���� � �������������� �5����2������������ ������������������������������������ ������� ����������� ��������+�� ����������������V�5���@�(�����1�

^^� 1���� ����� ��� ���������� �� ������� �������������������!��^� 1���� ����� ��� ���������� �� ���������������!��.� 1���� ����� ��� ��������������!�����$ $�$����������!��`� 1���� ����� ��� ���������� �� �������������������!��

��������(��1�������� ����(� ��!�����(��� ����� ����� ��� ����������� �� �����������!���.���������� (������� ����� ��� ������������������������������ �������� ���(7������(�� ��������� ������������������������������������������������������������!����#��������������� ���(7�������$� ���� ��� ��� � ��� ��� �#� ��� ���� ��� � ��� ���� ��� ���� ���(7���� ���� ����������������� ��������#���������� ������� ���������������������� ����������$� ��� ���������#� ��������������������@���(7���������!�������$���������(�������� ��������!������!������ ������������#���(�1��%���5������������������������ �(����������� ��������7����������� ��� ������#�

�������� ���� � ��������B����� � �� ��� ���� ���(7���� � !� � ����� ������$� ������ ���(7���� � ����� ��� �����#� ����@�(� ��� � ��� ��������� ��(7��� ���� ���� ����� ��� ��������� � ��� ��� ������ ���� ��(7��� 6� ������� ��� �����#� ��� ���� ��� ���������(7���� ������ ������������(7���-� ���������� ���������������� ��� ���������(7��� ���� ��(7��� 2� ������� ��� �����$� �� @������ �!�#� ��� �������� ���� ���� �������������� ������ ���7� �������� ���� ����� ��� ����������#� ����� ������ ��� � ��� ��������(���#� �������� ��� ���� �� � ������� ��(7��� ���� ������ ��#� ���(���� ����� ����� ���� ��������������� ���(7��������#������ ���-#���$�' ������������� ������������ ������(7����������#�� ���������������4#� ���� �������@�������(7�������� ���6� �������#������������������� �������� ������� ����� ��� �����������$�,�(��������� ���� �����!��������(������ ����6#�-� ��� 2�� ����� ������#�������� ����������� ���������!�������7$�

- 5�� ���������������������� ����������������������� ��� ������#� ������� 7���� ���� �����#� ������ 7� ������ ��� ����� ��� ������������ � �� ��� ���� ������$� 0������� ����� � ����� ��� ����� ��� ����������� ���� ��(�� ������������ ��� ��� ������ ���� ���� ���(7���� �@$�$� 2.#� >� ��� 3�� ���� H��� ����I� �����$� ���������(�� � ��� ���� ����� ��� ���������������� ��������������� ��������H��� ����I����������������

��

Page 74: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

74

,����� �������(�� ������������������@������������������������������!�� ��� ��������$�' ������������ ����� ��� �����������@��������������(������ ���� 7���������������� ����� ����� ������� ������������(��� ������� ���� ��� ��� ��� ��� ���� �� ���� ���(7����� �������� �����$�� ���1� '�������� �����(����������� ������#������������� �������(������ ��������� �������� ���$������������ �!���� ������#��� ����� ��������� ����� ��������7� ����#� ����� �������� ��� � ��� �������� ����� � �� ����� ��� ��������� � �������� ������#��� ����� ��������������� �$������������(�������� ����� ���� ���������������������������� ���������#����������������������� ���!����������� ��������!�������$�+������������� ����������7�������7������ ����� ��� ����������� ��� ��� � ���� ��(7��� @� ������� �@�(� �@����� 22� ����� �������� ���(7���H2.I� ���������������� !����� ������������ ������$� ������������������� ������� ���� ���� ���(7���� � !� ��� @�������� ��� ����� ����� ��� ����������� 6� �!���� �������� � !���� ���(���� ����(�� ������� ���� ������� ������� ����� ��� � ���� ��(7�����@@��� �������$����������������� ����� ��������!������� ������������������������������ ����������������� ������#��������$���025������4"������������� �����3-�����4"

��

Page 75: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

75

�025�������"������������� �����3-������"

�����������

Page 76: Programmering wetenschappelijk onderzoek astma en COPD 2005

76