projekt bio

8/12/2019 Projekt Bio

1/46


2/46

1-Semundjet me te perhapura ne bote qeshkaktohen nga kequshqyerja.

2-Semundjet qe shkaktohen si pasoje e mungesesse vitaminave.

3-Semundjet qe shkaktohen nga mungesa elendeve minerale.

4-Semundjet qe vijne si pasoje e konsumimit teushqimeve OMGJ (transgjenike) dhe vecanerisht

ushqimet qe shkaktojne kancerin si nje ngasemundjet me te rezikshme e qe po perhapetfrikshem ne bote.


3/46


4/46


5/46

MEKANIZMAT QE RREGULLOJNETENSIONIN E GJAKUT:

Rregullimi i tensionit arterial varet nga aktiviteti i qendrave vasomotore qendodhen ne tru dhe nga shume substanca te tjera ne organizem.

Ne veshke prodhohet renina qe, duke vepruar mbi angiotensinogjenin etransformon ne angiotensin ,kjo e fundit ka nje rol vazongushtues dhe

shkakton ngritje te t.a.Angiotensina gjithashtu rrit prodhimin e aldosteronit nga gjendratmbiveshkore.

Aldosteroni mban jonet Na+ dhe thith uje gjate filtrimit te urines ne veshke,si pasoje e ujit te thithur rritet volumi i gjakut qe kontribuon ne rritjen e t.a.

MODIFIKIMI I DIETES:

Eshte pergjithesisht i pranuar fakti qe zvoglimi i sasise Na+ eshte i

dobishem ne njerezit me hipertesion.Gjithashtu dhe :

Shtimi i Kaliumit i magneziumit

Ushtrimet fizike,

Zvogelimi i peshes trupore,

Reduktimi i alkolit.


6/46

OSTEOPOROZA, KUSHRREZIKOHETMSHUMNGASMUNDJAEKOCKAVE?

Statistikat botrore tregojn se 1 n 3 femra dhe 1 n 5 meshkuj t

moshs mbi 50 vje jan t prekur nga smundja e kockave, ndrsa nvendin ton, sipas mjekve, kjo shifr mund t jet edhe m e lart prshkak t kushteve t vshtira t jetess dhe shkalls s ult tdiagnostikimit.

Grat kan nj rrezik tet her m t lart se burrat pr t zhvilluarosteoporoz. Fillimisht shenjat e osteoporozs jan: paksim i masskockore, zvoglim i gjatsis s kocks, dmtime t lokalizuara,

shtypje n nivelin e vertebrave, sidomos atyre t mesit, dmtime tkyit t dors, qafs s femurit ose edhe n vende t tjera kur gruajapson nj traum, qofte edhe t vogl.

Ka tre l lo j osteoporo ze:Osteoporoza q shihet m shpesh tek grat ,osteoporoza q shihet tekmoshat e mdha, sidomos pas moshs 45 vje, ku dominonshkatrrimi i kockave ,osteoporoza q ka lidhje me prdorimin e

kortizonit tek personi.DIETA

Duhet t hani tre vakte dhe tri minivakte n dit. Minivaktet janushqime si fruta, arra, jogurt etj., q t mbani metabolizmin lart.Gjithmon hani mngjes. sht vakti m i rndsishm i dits. dogj q konsumoni duhet t jet me sasi mesatare.


7/46

OBEZITETI, ANOREKSIA, BULIMIAObeziteti konsiderohet nj situate jonormale, ku ka depozitim te teprt teyndyrs ne trup. Kjo ndodh nga marrja e tepert e ushqimit, dmth e energjis seteprt.

Pr t vlersuar gjendjen ushqyese t trupit dhe te obezitetit, prdorim BodyMass Index ( BMI ).

Nje person klasifikohet mbipeshe kur BMI eshte midis 2530 ndersa si obeznese eshte 30.

Shkaktaret e obezitetit:

Obeziteti shkaktohet nga shume faktore, por shkaku themelor eshte ngrenia etepert. Mund te ndodhe te cdo njeri, megjithate disa grupe jane me shume terrezikuar. Faktore qe lidhen me obezitetin jane :

Stresi, lodhja, trishtimi, mosha, disa lloje ilacesh, crregullimet hormonale,nderprerja e pirjes se duhanit, trashegimia, etj.

Anoreksia karakterizohet nga frika e humbjes se kontrollit mbi peshen ose frika

nga obeziteti. Ajo nenkupton nje deshire te ekzagjeruar per te qene i dobet.Personat anoreksike jane kryesisht te seksit femer. Keta persona hane shumepak, preferojne frutat dhe perimet dhe evitojne sheqernat, mishin, yndyrnat,etj.

Bulimia karakterizohet nga nje nevoje e pandalshme per te gelltitur shumeushqim ne nje kohe te shkurter. Me pas, ata persona qe vuajne nga bulimia,perpiqen ta nxjerrin ushqimin qe kane marre, duke provokuar te vjella ose duke

perdorur laksative, ilace qe mund te behen te demshme nese perdoren ne sasite medha.


8/46


9/46


10/46


11/46


12/46


13/46


14/46


15/46


16/46
http://sq.wikipedia.org/wiki/Trurihttp://sq.wikipedia.org/wiki/Zemrahttp://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Muskuli&action=edit&redlink=1http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Indi_nervor&action=edit&redlink=1http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Indi_nervor&action=edit&redlink=1http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Indi_nervor&action=edit&redlink=1http://sq.wikipedia.org/wiki/Yndyrahttp://sq.wikipedia.org/wiki/Karbohidratethttp://sq.wikipedia.org/wiki/Sistemi_nervorhttp://sq.wikipedia.org/wiki/Sistemi_nervorhttp://sq.wikipedia.org/wiki/Sistemi_nervorhttp://sq.wikipedia.org/wiki/Vitamina


17/46


18/46


19/46


20/46


21/46


22/46

SHERBEN Pr ndrtimin dhe

mirmbajtjen e qelizavet trupit si dhe rregullonnivelimin e lngjeve ttrupit

Merr pjes n prcjelljene impulseve nervore dhekontrollin e shtrngimit tmuskujve

Mungesat shfaqen si

Zvoglimi dhe ngarkesae koncentrimit

rregullimi i nivelimit tlngjeve n trup

Ngacmime nervore

Lkur e that dhe mepurra

Dobsim t muskujve


23/46

ShrbenPr ndrtimin dheforcimin e eshtrave dhet dhmbve

sht i domosdoshmpr shtrngimin emuskujve, thrrmimin egjakut dhe prcjelljen eimpulseve nervorePr rregullimin fiziologjikt funksionimit tqelizave dhe torganizmit

Mungesat shfaqen si

Si baz pr zhvillimin eosteoporozs

Smundje t cilat jan tlidhura ngusht memungesn e kalciumit norganizm

Dhmb dhe eshtra tndjeshme


24/46

ShrbenPr aktivizimin e rreth 300enzimave

Pr funksionimin e rregullt t

metabolizmit t yndyrsdhe t sintezs salbuminave

Pengimin aktiv tparaqitjeve tshtrngimeve t muskujve

Mundson punn normalet zemrs

Mungesat shfaqen si

Rritjen e nivelit tkolesterolit n gjak

Komplikimet nfunksionimin e organevejetsore

Probleme me lkurn tshkaktuara nga stresi dhe

ngacmimet


25/46

Shrben

sht prbrja kryesore ehemoglobineve, e

molekulave prprcjelljen e oksigjenit ngjak, e qelizave tmuskujve dhe t disaenzimave, t cilat marrinpjes n krijimin eenergjis prfrymmarrjen e qelizave

Mungesat shfaqen si

Dobsimin e gjakut(anemia), e cila mund t

sjell deri te dmtimi irnd i shndetit tprgjithshm torganizmit

Lkur e that


26/46

Shrben

Ka veprim antibakterialdhe antitumor

Ka veprim t rndsishmantioksidues

Pengon plakjen eparakohshme t qelizave

Kontribuon n rezistencdhe siguron energji norganizm

Mungesat shfaqen si

Organizmi sht i prir prt shfaqur smundjevdekjeprurse

Grumbullimi i lndvehelmuese (radikalt e lir)n organizm

Lodhje nga mungesa e

energjis Humbje imuniteti

Zbokth


27/46

ShrbenForcon sistemin eimunologjis dheqelizat n luft kundrinfektimit

Pr punn normale tsistemit t gjndraveMerr pjes n pun erritjesNxit freskin mentale

dhe vitalitetin

Mungesat shfaqen si

Dobsim i sistemitimunologjik

Mungesa e vullnetit,lodhja, depresioni

Smundje t ndryshme

t lkurs Rnie floku dhe purra

n fytyr


28/46

Shrben

Funksioni kryesor shtndrtimi i hormoneve

mbrojtse Ka veprim

antibakterial norganizm

sht antiseptik dhedezinfektues i mir

Mungesat shfaqen si

Pengesa n rritje dhen zhvillim

Gusha, e cila sht njndr smundjet m tprhapura

Floku i that dhe mzbokth


29/46


30/46


31/46

Organizmat t modifikuara gjenetikisht(OMGJ) -organizma (bimt, kafsht, mikroorganizmat dhepjest e tyre), t krijuara prmes inxhinieris gjenetike,respektivisht modifikimeve gjenetike, si prcaktohet

ne Direktivn e BE-s 2001/18[1]

. Produktet OMGJ ditte sotme prbejn nj nga temat me te diskutuara pasgripit te derrit.

Bimt, kafsht apo mikroorganizmat, te cilave u janndryshuar veorit duke transferuar gjenet e nj llojetjetr me ane te metodave bioteknologjike quhen"organizma me gjenetike te ndryshuar" ose"transgjenike".
http://sq.wikipedia.org/wiki/OMGJhttp://sq.wikipedia.org/wiki/OMGJ


32/46

1- Aspartam (mblsues sintetik):megjithse teknikisht sht njlnd sintetike, prftohet si rezultati kombinacionit t dy amino acidevenatyrale. Kto acide prodhohen ngady lloje t ndryshme bakteresh dhen disa raste njri prej baktereve

ndryshohet pr t shtuarprodhimin.A sht i dmshm aspartam?Aspartam nuk prmban lndgjenetike. Megjithse nuk ekzistonndonj prov e cila t verifikojmundsin e shfaqjes s kanceritnga aspartame tek minjt elaboratorit t cilve iu sht dhnaspartame, sht pare leucemi dhekancer limfatik.


33/46

2. Vaj kanola: vaji kanola ose injohur ndryshe si vaji i lakrs segr sht nj nga lndt m tprdorura. 80% e kanols sprdorur n Kanada shtndryshuar gjenetikisht.

Gjenetika e kanolas ndryshohetpr t rritur imunitetin ndaj disailaeve bujqsore t prdora prt zhdukur bimt e dmshme.N kt mnyr kontrollohen mleht barrat e egr dhe prdoretm pak ila bujqsor dhe merret

m shum prodhim.


34/46

3. Qumshti: hormoni rBGH bn tmundur q lopt t prodhojn mshum qumsht dhe hap rrugn emastitit (infeksionit t gjirit). Ktlop t smura duhet t jenvazhdimisht nn kontrollin edoktorit dhe t mjekohen me

antibiotik. Hormoni rBGH rrezikonnjerzit nga kanceri.Bota sht ndar m dysh prsa iprket siguris s qumshtit tmarr nga lopt t cilave iu shtinjektuar rBGH. Pavarsisht seprdorimi i ktij hormoni shtndaluar n Bashkimin Europian dheAustrali, n Amerik sht lejuardhe FDA nuk ka vendosur ndonjkusht pr prdorimin e ktijqumshti.


35/46

4. Soja: n mes gjith produkteve sojasht produkti me nj ndryshim t thellgjenetik. N vitin 2007 m shum segjysma e bots prodhoi nj lloj tndryshuar. Gjenetika e sojs ndryshohetpr shkaqe t ndryshme. Arsyet m tprhapura jan rritja e imunitetit ndajinsekteve dhe krpudhave, pasurimi i

produktit nga ana e vitaminave, yndyravedhe proteinave. Kshtu mund t prdoretsi ushqim pr kafsht. N t njjtn kohsoja prdoret edhe si kimikat n farmaci.N Amerik nse prdoret soj nprodukte t ndryshme, patjetr shkruhetn etiket dhe kta zakonisht jan sojme gjenetik t ndryshuar. Ktu nuk

bhet fjal vetm pr qumsht soje apotofu, prdoren edhe ushqime qprmbajn soj si buk, gjevrek medrithra, akullore dhe okollat.


36/46

5. Misri: misri prdoret kudo nAmerik. N t vrtet Amerikasht prodhuesi m i madh imisrit. N vitin 2000 Ministria eBujqsis pohoi se 25% e misritt prodhuar n Amerik

ndryshohet gjenetikisht.Produktet q prmbajn misrjan soset e sallatave, margarina,mielli dhe shurupi i misrit.

Misri i pastr mund tinfektohet me OMGJ nga arat

me misr t ndryshuargjenetikisht nprmjet ers.Shkenctart theksojn se nga kyfenomen mund t infektohensiprfaqe t mdha.


37/46

Sipas t dhnave zyrtare, n Shqipri pritet t vijn ngaShtetet e Bashkuara t Ameriks rreth 16 mij ton misrdhe soj e modifikuar gjenetikisht. Ndrkoh, vendet eBashkimit Evropian, pas nj miratimi t nj paket ligjeshnga Parlamenti Evropian, kan ndaluar kategorikisht futjen

e OMGJ-ve n kto vende si dhe t produkteve qprmbajn modifikime gjenetike."N rast se n Shqipri do t prdoren organizmat e

modifikuara gjenetikisht, ather produktet bujqsore qdo t prodhohen n Shqipri do t jen t papranueshmenga vende e BE-s, 'ka do t sjell probleme serioze prmbarvajtjen e marrveshjeve t nnshkruara", ka theksuarLavdosh Fetuni, kryetar i bordit t Shoqats s BujqsisOrganike.


38/46

Prdorimi i organizmave t modifikuara dmton:

Aparatin trets

Krijon alergji

Dmton biodiversitetin Shkakton dm ekonomik te fermert

Dmton marrveshjet e Tregtis s Lir me vendet eBashkimit Evropian.

N Shqipri do t vijn nga SHBA 16 mij ton misrdhe soj e modifikuar gjenetikisht.


39/46

Pak koh m par IFDC-ja zhvilloi nj tender pr importin e misrit dhe sojs t modifikuar gjenetikisht, ndrkohq fituese e ktij tenderi sht kompania "Korparata amerikane pr kredi". Kjo e fundit ka sjell n Shqiprirreth 2 mij ton misr dhe soj, ndrkoh q pjesa tjetr pritet t vij n nj t ardhme shum t afrt.

Ndihma e amerikanve sht kundrshtuar nga Shoqatat e Ambientalistve, t cilt kan deklaruar q organizmat till jan nj dm i madh pr shndetin e shqiptarve, ekonomin e vendit si dhe nj dm i madh ibiodiversitetit.

24 shoqata ambientaliste kan nnshkruar nj peticion drejtuar institucioneve shtetrore dhe parlamentit n tciln krkojn ndalimin e futjes n vend t OMGJ-ve. "Sipas t dhnave tona, ndihma e cila pritet t vij sshpejti nga Shtetet e Bashkuara t Ameriks do t prdoret n blegtori. Por ajo mund t prdoret edhe n

bujqsi pr mbjedhjen e misrit dhe t sojs.Ndrkoh, krkes pr blerjen e ktyre organizmave ka pasur dhe nga ndrmarrjet e industris ushqimore", ka

theksuar Monika Spahivogli, antare e bordit t Shoqats s Bujqsis Organike. Sipas t dhnave, nga kjoshoqat deri tani kan paraqitur krkes pr blerjen e misrit dhe t sojs t importuar nga Amerika rreth 36tregat dhe subjekte private.

Kryetari i ktij bordi Lavdosh Feruni, ka sqaruar se prdorimi i organizmave t modifikuara gjenetikisht, nshndetin e njerzve mund t sjell probleme serioze n aparatin trets si dhe alergji. Sipas tij, prdorimi iktyre organizmave nga fermert shqiptar do t sjell nj efekt negativ ekonomik, pasi do t krijoj nj

vartsi ekonomike t fermerve ndaj kompanive t mdha q merren me tregtimin e OMGJ-ve.

Ndrsa kryetari i shoqats "Masmedia dhe Mjedisi", Xhemal Mato, ka sqaruar pr Gazetn se n projektligjin prbiodiversitetin, i cili sht miratuar nga Ministria e Mjedisit, ekziston nj nen i veant i cili sht proprdorimit t OMGJ-ve.


40/46

Bashkimi Evropian ka shtyrdiskutimin rreth shtjesnse duhet lejuarimportimi i nj lloji tmisrit t modifikuargjenetikisht pasi m heret

kt vit parlamentievropian kishte votuar prt'i dhn fundmoratoriumit mbiushqimet me organizma t

modifikuar gjentikisht.


41/46

"Komisioni i BE-s nuk sht n favor ose kundr OMGJ-ve dhe kultivimit t tyre. Por n botn e sotme ato jannj realitet dhe Evropa nuk mund t qndroj eplogsht dhe ti mohoj vetvetes prgjegjsin politike

pr t marr vendime dhe pr t vn n jet njpolitik risish t prgjegjshme. shprehetkomisioneri i BE-s pr mbrojtjen e konsumatorve,John dalli.

Sot pr sot OMGJ-ja e vetme e lejuar n disa vende shtnj lloj misri, MON810, i cili sht i ndaluar n gjashtvende t BE-s duke prfshir Francn dheGjermanin.


42/46

Prkrahsit e ktij lloj misri thon se ai kaavantazhe si dhe nj rendiment m t lart dhe

rezistenc ndaj dmtuesve, q do t thot sereduktim t prdorit t plehrave kimike dhe tpesticideve.

Kritikuesit, kryesisht aktivist t Greenpeace,krkojn m shum prova shkencore q bimte modifikuara gjenetikisht jan t sigurta.

Jose Luis Romeo Martin, fermer nga rajoni EbroValley i Spanjs, kultivon q prej tet vjetsh

n fermn e tij prej 30 hektarsh misrinMon810. Ai tregon se filloi t prdorte kt llojmisri, sepse kishte vn re se 40 pr qind eprodhimit t tij shkatrrohej nga nj krimb qinfektonte vazhdimisht arn.

Sipas Jose Luis Romeo Martin qndrimi kundrOMGJ-ve sht i pakuptimt dhe nj politikhipokrite.

"Kur sprkasim me pesticide vrasim do gj,

vrasim mushkonjat, vrasim merimangat, dogj q gjallon n fushat tona. Kurse me ktbim t modifikuar gjenetikisht i kemi tgjitha llojet e insekteve n fushat tona. thotJose Luis Romeo Martin.


43/46

Perfitimimi I nje numri mete madh ushqimesh, per tepermbushur nevojatgjithnje ne rritje tekonsumatoreve

Perftimi I prodhimeve necdo kohe

Jetegjatesi e ushqimeve mee larte

Ushqime te me medha nepermasa dhe me te bukurane pamje


44/46

Produktet jane temodifikuaragjenetikishte

Humbasin vleratushqimore

Nuk I shermbejne, por edemtojne organizmin


45/46

Mbani larg nga tavolina pataten OMGJ A konsumohet patate OMGJ n tregun shqiptar? Asnj nukmund t prgjigjet prerazi po ose jo, edhe pse shanset jan t mdha. Kemi vetm nj rast t testuardhe nj prgjigje pr pranin e OMGJ-ve n vend, madje t pamiratuara n tregun europian (rasti imisrit me konglomerat OMGJ-sh n vitin 2004, pas nj analize t kryer n Gjermani me porosi tShoqats s Bujqsis Organike). Q nga sot, prania e patates OMGJ n treg i ka t gjitha gjasat t jet

prezente n tregun shqiptar. Komisioni Europian ka aprovuar t martn kultivimin e patatestransgjenike (OMGJ) Amflora. Ky vendim ka t bj me kultivimin pr qllime industriale dhe prprdorimin e produkteve q vijn nga Amflora n ushqimet pr kafsht. Patatja OMGJ, e njohur siAmflora e zhvilluar nga kompania agro-kimike gjermane, BASF, prmban nj gen q krijon rezistencndaj disa antibiotikve. Kjo do t thot se mund t rritet rezistenca ndaj antibiotikve te njerzit.Greenpeace lajmron q ky prodhim i patates OMGJ krijon nj rrezik t papranueshm prshndetin e njerzve dhe t kafshve, si dhe ndaj mjedisit. Organizata Botrore e Shndetsis dheAgjencia Europiane e Medikamenteve kan lajmruar pr rndsin kritike t antibiotikve tafektuar nga patatja Amflora (WHO, 2005, Canberra, Australia). Lshimi i patates OMGJ n mjedismund t rris rezistencn bakteriale ndaj medikamenteve q shptojn jet, duke prfshir ktu dhemedikamentet pr trajtimin e tuberkulozit. Shum vende t BE-s kan kundrshtuar autorizimin ektij prodhimi OMGJ. Ka shum t ngjar q shtetet e BE-s t refuzojn t mbjellin patate OMGJ nterritoret e tyre. Austria tha se po planifikonte nj ndalim t menjhershm pr kultivimin e patates,ndrsa ministri i Bujqsis i Italis e kritikoi fort vendimin e komisionit dhe premtoi m shumseriozitet pr t mbrojtur bujqsin tradicionale dhe shndetin e qytetarve.


46/46

Perfundimi: Mosgjyko kurre nje libernga kopertina

projekt bio

Documents