projekti për fuqizimin e të rinjve në bashkitë tiranë dhe...
TRANSCRIPT
![Page 1: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/1.jpg)
Projekti për Fuqizimin e të Rinjve
në Bashkitë Tiranë dhe Durrës
Gjetjet kryesore të studimit të shpejtë
mbi “Nevojat për Trainim”
4 Nëntor 2010
![Page 2: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/2.jpg)
Qëllimi i TNA
Identifikim i mjeshtërive të cilat mundësojnë rritjen e akesit nëpunësim tek të rinjtë e papunë
Identifikim i mungesave në ofertë (fuqi punëtore) për profesionet qëkërkon tregu lokal i punës
Identifikim i barrierave që pengojnë të rinjtë të fitojnë mjeshtëritë e nevojshme për tregun e punës
Identifikim i karakteristikave të ofrueve të trainimit, pikat e forta dhe të dobta të tyre
Nxjerrja e rekomandimeve për ndërhyrje, brënda synimeve/objektivave të projektit.
![Page 3: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/3.jpg)
Metodologjia
Bazohet në tërheqjen e informacionit nga disa
burime:
(a) rishikim dokumetash dhe raportesh
egzistues (ILO & ShKP 2009; ShKP – Analiza e tregut të punës,
2009)
(b) mbedhje të dhënash cilësore (intervista
individuale dhe intervista në grup)
(c) konsultime me aktorë të interesuar
![Page 4: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/4.jpg)
Karakteristika të demografisë dhe zhvillimit
ekonomik - Tiranë dhe Durrës
Popullsia e grupmoshës 15-29 vjec në Tirane dhe Durrës ështënë rritje: nga 23 përqind ne 2001, në 27 përqind në 2009.
Tirana dhe Durrësi janë zona të rëndësishme ekonomike (me rreth 262,000 të punësuar në sektorin formal (23 %).
Sekori privat zë 57 përqind : tregtia me shumicë e pakicë, industria përpunuese (ushqimore, textile, lëkurë-këpucë), sektori i shërbimeve (hoteleri, bar –restorante, riparim dhe shërbimim automjetesh), transporti dhe magazinimi, ndërtimi.
Rreth 43 përqind e punësimit në sektorin privat jo-bujqësor vjen nga vet-punësimi.
![Page 5: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/5.jpg)
Të rinjtë janë të dis-advantazhuar
në tregun e punës Nuk ka të dhëna sakta mbi nivelin e papunësisë në
qytetet Tiranë dhe Durrës.
LFS në 2007 ka treguar se në nivel rajonal, papunësia në Tiranë dhe Durrës, është respektivisht 20.2 përqind and 10.2 përqind.
Nivelin nacional: 13.4 përqind.
Të rinjtë e grupmoshës 15-29 vjec, mbajnë nivele me te larta papunësie me 23 përqind ndaj niveleve 6-14 përqind për grup-moshat e tjera. (LFS, 2007)
![Page 6: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/6.jpg)
Roli i arsimit dhe kualifikimit
profesional në punësimin e të rinjëve
Zhvillimi ekonomik i Tiranës dhe i Durrësit kërkon fuqi punetorë e kualifikuar. Dhënia e mundësisë për të zotëruar mjeshtëri (profesionale, të jetës, të sjelljes në punë) rrit nivelin e punësimit tek të rinjtë dhe ju mundëson përfitimin e nje pagë më të lartë.
Arsimi dhe zotërimi i një profesioni është i rëndësishëm:
Të papunet me nivel të ulët asimor, të papunëet me nivele tëulta kualifikimi profesional ose që nuk zotërojnë asnjëprofesion- ndeshim më shumë vështirësi në gjetjen dhe mbajtjen e një pune ( të dhënat nga LFS- dhe Zyrat e Rajonale të Punësimit).
![Page 7: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/7.jpg)
Papunësia – mospërputhje me
kërkesën e tregut të punës
Problemi i mos-perputhjes është present tek :
të rinjtë e papunë afatgjatë
si edhe
disa grupe specifike:
të rinjtë e komuniteteve Rome/Egjyptiane,
të rinjtë me aftësi të kufizuara (fizike, mendore, sensore),
të rinjtë me histori përkujdesi social,
të rinj që kanë jetuar e vazhdojnë të jetojnë në varfëri.
![Page 8: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/8.jpg)
Papunësia e lidhur me risqe në
planin individual
Papunësia është risk i të jetuarit në varfëri, i përfshirjes nëkrim dhe delinkuence, i përdorimit të substancave të dëmshmedhe i përfshirjes në prostitucion.
Papunësia rrit nevojën e të rinjëve për të përdorur substanca tëndaluara me qëllim të ndryshuarit e mënyrës se si ata ndihen.
Ka nje lidhje ndërmjet papunesisë, përdorimit të substancave dhe dhunës.
Prostituimi është i lidhur me papunësine dhe varfërinë dhe infektimi me HIV/AIDS dhe STS është risk i lartë.
![Page 9: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/9.jpg)
Barrierat për punësim në rrafshin
individual (këndvështrimi i të rinjëve të
papunë)
Mungese e një profesioni
Nivel i ulët arsimor
Mungesë e një historie/eksperience punësimi
Mungesë e mjeteve financiare për të ndjekur një trainim tëcilesishëm profesional
Mungesë e mjeteve financiare për të filluar një bisnes tëvogël/mungesë kolaterali për të marrë kredi
Mungesë interesi për një vënd të caktuar pune për shkak tëaplikimit të pagave të ulta ose për shkak se profesioni nukështë ai i preferuari
Diskrimimin nga punëdhënësi (të rinjtë me aftësi të kufizuar, të rinjtë e komunitetit Roma/Egjyptian)
![Page 10: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/10.jpg)
A ka vende të lira pune në Tiranë
dhe Durrës?
Përgjigja: PO
Sipas Zyrave të Punës, ne 2009 vendet vakante
të shpallura janë plotesuar në masat 61 përqind
në Tiranë dhe 48 përqind në Durrës.
![Page 11: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/11.jpg)
Aresyet pse vendet vakante të punës
nuk plotesohen me fuqi punëtore
68 përqind e punëdhënësve të intervistuar deklaruan se punëmarrësit e rinj të kontraktuar prej tyre, ju mungonin pothuajse totalisht mjeshtëritë dhe karakteristikat që ata kishin nevojë:
Çfarë ?
Niveli i ulët arsimor
Mungesë ose nivel i ulët mjeshtërish profesionale
Nivel i ulët ose mungesë, në shprehi të punës
Mungesë eksperience pune
![Page 12: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/12.jpg)
Cilët janë sektorët me tendenca
positive punësimi dhe profesionet me
të kërkuara ?Në Tiranë:
ndërtimi, industria përpunuese (tekstile), shërbimet (fast-foodet, restorantet dhe bar-kafe), tregtia e vogël, artizanati, riparimi dhe shërbimi i automjeteve.
Në Durrës
tregtia, industria përpunuese (ushqimore dhe tekstile), turizmi dhe shërbimet (bar-resorantet)
![Page 13: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/13.jpg)
Lista e profesioneve më të kerkuara në tregun e punës
• Kamarier dhe sherbime bar-restoranti (guzhinier, barist, punonjese pastrimi)
• Hotel (manaxher, puntor mirembajtjeje, punetore pastrimi, punonjes sigurie)
• Shitese ne tregtine e pakices
• Prestar dhe rrobaqepes ( industri tekstile)
• Punetor ne makinerite qepese (industri tekstile)
• Punetor mirembajteje dhe riparim (industri tekstile)
• Punetore dhe specialiste ne ndertim (murator, hidraulik, suvatues, shtrues pllakash, bojaxhi, elektricist)
• Specialist per instalim/riparim paisjesh elektroshtepiake (kondicionere, boilere, makina larese, lavastovilje,
soba, etj)
• Specialist per instalim dhe riparim panelesh diellore
• Kujdestare femijesh
• Ndihmese per perkujdes personal dhe te shtepise
• Berber dhe parukiere
• Punetor ne fabrikat e kepuces
• Mekanike e teknike per sherbime e riparime automjetesh
• Sekretare dhe asistente aministrative
• Punetor ne indstrine/punishtet e mobilerise
• Instalues dhe riparues ashensoresh,
• Punetor ne punishtet e duralumimit
• Vincier (ndertim dhe porti detar)
• Saldator
![Page 14: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/14.jpg)
Ku do të drejtohemi për trainimet e
nevojshme ?
Në Tiranë dhe Durrës operojë disa entitete /struktura trainuese
Modelet
Struktura publike,
Struktura jo-publike (private dhe OJF),
Trainerë/ekspertë individuale
Bisnese private
Secili model:
nuk mund të ofrojë i vetëm shërbimet e trainimit që kërkohen;
ka anë të dobta dhe anë të forta,
Këto vecori do të merren në konsideratë përgjatë procesit tëkontraktimit të
shërbimeve të trainimit.
![Page 15: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/15.jpg)
Konkluzione
Tirana dhe Durrësi karakterizohen nga (a) nje % e lartë e papunësisë brënda grupmoshës të re dhe (b) e nevojës në rritje që bisneset që punësojnë fuqi punëtore të kualifikuar jo vetëm në “profesione tëcaktuara” por edhe me “shprehi të punës”.
Kapërcimi i boshllëqeve nëpërmjet ofrimit të njëtrainimi professional adekuat dhe të cilesishëm, ju rrit mundësitë të rinjëve për të fituar një pune stabël dhe me të ardhura të mjaftueshme.
![Page 16: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/16.jpg)
Konluzione (vazhdim)
Papunësia “kontribuon” në praktikimin e sjelljeve tëdëmshme: si abuzim me substancat e ndaluara, risk ndaj HIV/AIDS dhe STS për shkak të sjelljeve të rrezikshme seksuale, përfshirjes në veprimeve delinkuente apo kriminale si viktima apo autorë.
Fuqizimi i të rinjëve të papunë me njohuri mbi “mjeshtëri tëjetës” i ndihmon ata të mbijetojnë dhe të prosperojnë nëambientin ku ata jetojnë.
Transmetimi i njohurive mbi “mjeshtëritë e jetës”, “përkëthen”njohuritë, sjelljet dhe vlerat në veprime jo të dhunëshme e tëshëndetëshme që përmirësojnë te jetuarit e të rinjëve, promovojnë të jetuarit në paqe sociale, qytetarinë dhe demokracinë.
![Page 17: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/17.jpg)
Konluzione (vazhdim)
Çfarë trainimesh do të mbulohen nga projekti i Fuqizimit të të Rinjëve?
1) Trainime profesionale në profesionet më të kërkuara
2) Mjeshtëri të jetës (aftësi në zgjidhjen e problemeve, në tëmenduarit kritik, komunikim, aftësi ndër-personale, menaxhimi i drejtë i emocioneve, aftësi vendimarrëse, etj.)
3) Trainime mbi Fillimin e një Bisnesi të Vogël
4) Etike pune dhe mjeshtëri të punuarit me efektivitet (etike veshjeje, adaptim dhe përpikmëri, aftësi komunikuese, bashkëpunim në grup, aftësi për lexim dhe kryerjen e veprimeve matematikore bazë)
![Page 18: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/18.jpg)
Konluzione (vazhdim)
Çfare trainimesh do te mbulohen nga projekti i Fuqizimit te te Rinjeve?
5) Sjellje të shëndetëshme ( HIV/AIDS dhe ndryshim ne sjelljet seksuale, drogat dhe substancat e dëmshme)
6) Mjeshtëri për t´u përfshirë në jetën sociale (qytetaria dhe rolet e përgjegjësitë, pjesëmarrja në vendimarrje dhe politike, etj)
7) Të drejtat e grave ( të drejtat e grave në sferen publike dhe atëpersonale, dhuna ndaj grave si shkelje e të drejtave të grave, etj)
![Page 19: Projekti për Fuqizimin e të Rinjve në Bashkitë Tiranë dhe ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Need_Assessment.pdf · Roli i arsimit dhe kualifikimit profesional](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040803/5e3d4cdd81acff2045146210/html5/thumbnails/19.jpg)
F A L E M I N D E R I T