projektna radionica 23.01.2014, janošhalma

LOLAMAR-2013Ka lokalno baziranim politikama tržišta rada u prekograničnim ruralnim

oblastima

Priručnik

Projektna radionica23.01.2014, Janošhalma

POGLAVLJA PRIRUČNIKAPOGLAVLJA PRIRUČNIKA

1. OSVRT NA ISTRAŽIVAČKO PODRUČJE PROJEKTA LOLAMAR,

2. OSNOVNI NALAZI ANKETE,

3. PRIMERI DOBRE PRAKSE,

4. ZAKLJUČCI/PREPORUKE ZA DONOSIOCE ODLUKA.

• Područje u Srbiji obuhvata Zapadnobački okrug i četiri opštine − Sombor, Kula, Apatin i Odžaci (veličina teritorije 2.488 km2).

PODRUČJE POSMATRANJAPODRUČJE POSMATRANJA

DEMOGRAFIJADEMOGRAFIJA

• Stanovništvo posmatranih opština u Zapadnobačkog okruga, od popisa stanovništva u 2002. godini kada je brojalo 214.000, pa do 2011. godine, opalo je na 188.087 ljudi, što prikazuje smanjenje za 25.913 lica (12,0%).

• Stanovništvo Zapadnobačkog okruga: Sombor 85.905 stanovnika (45,7%), Kula 43.101 stanovnik (22,9%), Odžaci 30.154 stanovnika (16,0%), Apatin 28.929 stanovnika (15,4%).

• U proseku 26,3% populacije Zapadnobačkog okruga ima 60 godina i više.

• Prosečna starost stanovništva u AP Vojvodini iznosi 41,8 godina, dok je na nivou Zapadnobačkog okruga prosečna starost stanovništva viša i iznosi 43,3 godine.

• Očekivano trajanje života (v r v tn st r st k u ć d živ ti е о а а а о ој е о еživ r đ n d t r đ n u periodu 2010-2012) na nivou о о е о е е о е о Zapadnobačkog okruga za muškarce iznosi 70,4, a za žene 76,6.

• U Zapadnobačkom okrugu je u 2011. godini bilo 1.713 preduzeća (1.466 mikro, 188 malih, 48 srednjih i 11 velikih), što projektovano na 1.000 stanovnika iznosi 9,1 preduzeća.

• Na nivou Zapadnobačkog okruga je u 2011. godini zabeleženo 5.367 preduzetnika (8,8% od nivoa AP Vojvodine).

• Ukupan promet koji sektor MSPP ostvaruje na nivou Zapadnobačkog okruga u 2011. godini iznosi 104.323 miliona RSD (7,3% prometa ostvarenog na nivou AP Vojvodine).

• Ukupna BDV koju ostvaruje MSPP sektor Zapadnobačkog okruga u 2011. godini iznosi 18.567 miliona RSD (7,9% BDV-a AP Vojvodine).

• SDI po glavi stanovnika u periodu 2001-2013. godine iznosi 4.576 EUR (na nivou AP Vojvodine 3.593 EUR.

PRIVREDAPRIVREDA

NEAKTIVNOSTNEAKTIVNOST• Na nivou AP Vojvodine, 59,3% stanovništva je ekonomski neaktivno, dok je na nivou

Zapadnobačkog okruga ekonomski neaktivno 61,3% stanovništva (115.217).• U strukturi neaktivnih lica dominiraju penzioneri (41,5%), pri čemu je visok udeo i

dece mlađe od 15 godina (21,6%).

Ekonomski neaktivna lica na nivou Zapadnobačkog okruga, 2011. godine

Izvor: Republički zavod za statistiku, Popis stanovništva, domaćinstava i stanova 2011

• Broj nezaposlenih lica na nivou AP Vojvodine u septembru 2013. godine iznosi 198.658. Na nivou Zapadnobačkog okruga iznosi 21.785, odnosno čini 11,0% ukupnog broja nezaposlenih lica Pokrajine.

Nezaposlena lica na nivou lokalnih samouprava Zapadnobačkog okruga, septembar 2013. godine

NEZAPOSLENOSTNEZAPOSLENOST

Izvor: Nacionalna služba za zapošljavanje, Stanje u septembru 2013. godine

• Starosna struktura nezaposlenih lica pokazuje da najveći broj nezaposlenih lica pripada starosnom dobu 25-29 godina starosti (13,3%) i starosnom dobu 45-49 godina starosti (13,1%).

Starosna struktura nezaposlenih lica Zapadnobačkog okruga, septembar 2013.



21,8%

• Najveći broj nezaposlenih lica Zapadnobačkog okruga pripada kategoriji dugoročno nezaposlenih lica, s tim što je 19,2% ukupnog broj nezaposlenih lica nezaposleno od jedne do dve godine, dok je 13,5% nezaposleno od tri do pet godina.

Nezaposlenost na nivou Zapadnobačkog okruga prema trajanju, septembar 2013.



62,7%

FORMALNA ZAPOSLENOST FORMALNA ZAPOSLENOST

Apatin Kula Odžaci SomborPrerađivačka industrija 38,8 22,5 29,2 28,1Zdravstvena i socijalna zaštita 13,0 9,4 10,2 14,1Obrazovanje 12,5 15,4 15,9 11,9Poljoprivreda, šumarstvo i ribarstvo 8,4 11,4 17,2 9,6Trgovina na veliko i malo; popravka motornih vozila 5,8 15,4 5,8 11,2Državna uprava i obavezno socijalno osiguranje 5,3 3,4 6,3 6,5Građevinarstvo 3,8 2,2 0,7 1,5Saobraćaj i skladištenje 3,1 8,3 6,6 5,6Stručne, naučne, inovacione i tehničke delatnosti 2,0 2,7 1,3 1,3Snabdevanje vodom i upravljanje otpadnim vodama 2,0 5,2 0,4 2,4Finansijske delatnosti i delatnost osiguranja 1,2 0,8 1,0 1,4Usluge smeštaja i ishrane 1,1 0,6 0,1 0,8Umetnost, zabava i rekreacija 0,8 1,0 1,2 1,3Ostale uslužne delatnosti 0,8 0,9 0,3 0,5Informisanje i komunikacije 0,7 0,1 0,8 1,1Snabdevanje električnom energijom, gasom i parom 0,6 0,0 0,7 1,5Administrativne i pomoćne uslužne delatnosti 0,2 0,6 2,3 1,0

Izvor: Republički zavod za statistiku, Istraživanje RAD, mart 2013. godine

• Formalna zaposlenost na nivou AP Vojvodine iznosi 442.395 lica, a na nivou Zapadnobačkog okruga 36.250 lica (8,2%).

• U generisanju formalno zaposlenih na nivou okruga u najvišem procentu učestvuje Sombor (53,6%). Kula učestvuje sa 18,0%, Apatin sa 14,3%, dok je najniže učešće zabeleženo u Odžacima, sa 14,1%.

OSNOVNI NALAZI ANKETE– ZAPADNOBAČKI OKRUGOSNOVNI NALAZI ANKETE– ZAPADNOBAČKI OKRUG

Upitnik je poslat na 40 adresa, pri čemu je do završetka roka prikupljeno 17 odgovora (42,5%) koji pripadaju različitim institucijama lokalne administracije na nivou Zapadnobačkog okruga.

• Najveći problem lokalne zajednice u kontekstu zapošljavanja predstavlja nedostatak radnih mesta.

• Na nepovoljnu situaciju u zapošljavanju najviše utiče to što u naselju nema tržišnih ulaganja u otvaranje novih radnih mesta (veće firme, multinacionalne kompanije).

• Kao najčešći razlog problema nezaposlenosti navodi se starost nezaposlenih lica prijavljenih za određeno radno mesto.

• Neaktivna lica, odnosno društvene grupe koje su isključene sa tržišta rada u najvišem procentu čine:

Lica starija od pedeset godina, Lica koja su dugoročno nezaposlena, Mladi početnici i Nekvalifikovana radna snaga.

21,8%62,7%

31,6%

• Lokalne inicijative koje se odvijaju s ciljem zapošljavanja društvenih grupa koje su isključene sa tržišta rada ogledaju se u:

Sprovođenju projekata, Javnim radovima (namenski raspisani za potencijalno ugrožene kategorije kao sto su

Romi, žene, mladi ili osobe sa invaliditetom), Različitim vrstama obuka, Stručne prakse i programa za pripravnike, Programa za gerontodomaćice i Ogranizovanju sajmova za zapošljavanje.


Kao primer dobre prakse navodi se opština Apatin koja preko Centra za socijalni rad od 2009. godine realizuje program Pomoć u kući koji se finansira iz budžeta opštine.

Preko tog programa zapošljava se veliki broj žena koje predstavljaju teže zapošljivu kategoriju.

• Lokalni edukativni programi koji bi bili korisni na lokalnom nivou :• Obuke za pisanje projekata, projektni menadžment i komunikaciju sa

donatorima; • Upoznavanje sa kalendarom konkursa pojedinih ministarstava ili sekretarijata

(npr. ministarstva ili sekretarijata za poljoprivredu);• Konkretne obuke za rad na nekim mašinama koje se nalaze u proizvodnim

pogonima, obuke za zanate;• Program za razvoj usluga u sektoru seoskog turizma; • Program obuka i treninga za organizovano bavljenje starim zanatima i kreativnom

industrijom;• Program obuka iz oblasti uzgoja, prerade i produkcije biološki ispravne hrane;• Razvijanje preduzetničkog duha kod mladih i biznis inkubator za mlade

preduzetnike;• Informisanje o zakonskim obavezama koje važe u preduzetništvu;• Rad na računaru;• Učenje stranih jezika; • Edukacija nezaposlenih lica u oblasti preduzetništva, kao i edukacija već

registrovanih preduzetnika u cilju efikasnijeg poslovanja.


• Razvoj srpsko-mađarskih privrednih veza je od visoke važnosti za poboljšanje lokalnog zapošljavanja, ali ih trenutno ne karakteriše zapošljavanje srpskih državljana (i obrnuto).

• Kao jedna od karakteristika srpsko-mađarske privredne povezanosti navodi se rad u sivoj ekonomiji.


Potencijal za zapošljavanje počiva u poljoprivredi, zatim u preradi hrane, lakoj industriji i ekonomskim uslugama, a značajnu ulogu u zapošljavanju trebalo da ima sektor malih i srednjih preduzeća.

Primeri da oni koji su isključeni sa tržišta rada obavljaju izrazito korisnu delatnost:•Projekti koje sprovode nevladine organizacije i udruženja građana; •Volonterizam u oblasti sporta, kulture i rad u nekoliko seoskih nevladinih organizacija;•Odazivanje na akcije uređenja groblja, parkova, seoskih centara, pošumljavanje itd. koje su organizovane od strane mesne zajednice i Ekološkog pokreta MZ Bački Brestovac; •Rad domaćica, održavanje okućnica i obrada zemlje – rad na sopstvenom gazdinstvu.

Stana Pajkovići-mejl: [email protected]

projektna radionica 23.01.2014, janošhalma

Documents