X.25

Standardni protokol za pristup mreži sa komutacijom paketa. Specificira interfejs izmedju krajnjih uredjaja- DTE i mrežne opreme (čvora)- DCE*DTE~ Data Terminal Equipment DCE~Data Circuit terminating EquipmentOmogućava sinhroni unos podataka u mrežu i njihovo napuštanje.

Njime se definisu:•fizicki sloj,•sloj veze podataka i •sloj paketa.

DCE (Data circuit-terminating equipment)Uređaj na mrežnoj strani veze 'korisnik-mreža' (npr. modem). DCE uređaj omogućava fizičko povezivanje na mrežu, prosljeđuje saobraćaj, i daje

signal sata, koji služi za sinhronizaciju prenosa podataka između DCE i DTE uređaja

DTE (Data terminal equipment)Uređaj na korisničkoj strani veze 'korisnik-mreža' (npr. router), koji služi kao izvorište ili odredište podataka (ili oboje). DTE uređaj se na mrežu povezuje kroz DCE uređaj (npr. modem) i koristi signal za sinhronizaciju koji dobija

od DCE uređaja.

Osnovne konverzije signala u postupku pripreme za prenos

Svaka korisnička informacija se mora transformisati(kodovati) u signal podataka(kod). Tu funkciju obavlja koder izvora.Signal se dalje koduje i prilagođava liniji za prenos u linijskom koderuNa prijemnoj strani se obavljaju inverzne funkcije, ove funkcije se obavljaju u linijskom dekoderu i u dekoderu izvora.Koder i dekoder izvora se označavaju kao DTE(Data Terminal EquipmentLinijski koder i dekoder se posmatraju kao deo linije pa se zato označavaju kao DCE(Data Circuit-terminating Equipment) uređaji.Dakle na svakom kraju linije postoji po jedan DTE i DCE uređaj.

X.25 mreža

Javna Privatna

Pruža usluge svim potencijalnim korisnicima.

Koristi se za potrebe jednog ili više korisnika koji razmenjuju informacije unutar svog zatvorenog sistema.

Standard X.25 obuhvata tri sloja:

fizički sloja je mehanicki i električni interfejs između računara korisnika i mreže

sloj veze se bavi uspostavljanjem, kontrolom i raskidanjem veze između korisnika i mreže, greškama nastalim tokom prenosa na liniji između njih

paketskog sloja se bavi formiranjem paketa, adresovanjem, kontrolom protoka, potvrđivanjem isporuke, prekidima, multipleksovanjem.

Prenos podataka se obavlja:

Konekciono

virtuelnom komutiranom linijom koja se dinamički uspostavljavirtuelnom permanentnom (stalnom) linijom koja je fiksna, unapred određena prema dogovoru korisnika i davaoca usluge

Beskonekciono

datagram servisom gde je svaki paket nezavistan i svaki sadrži izvorišnu i odredišnu adresu, mogu se prenositi različitim putevima

Multipleksiranje u X.25 mrežama

Jedna fizička veza DTE- DCE tipa može da podržava istovremeni rad i do 4095 virtuelnih kanala

Br. virtuelnog kanala= logički br. grupe+logički br. kanala(12bitova = 4bita + 8bita)

Veza DTE- DCE omogućava dvosmerno multipleksiranje- paket pridružen nekom virtuelnom kanalu može biti prenošen u oba smera.

Frame relay

Frame-relay je tehnika prenosa koja koristi prednosti velike brzine prenosa podataka uz mali procenat greške.

Prvobitne mreže za paketsku komutaciju su bile projektovane za brzine prenosa podataka izmedju krajnjih korisnika do 2 Mbps, dok su frame-relay mreže projektovane za brzine prenosa do 34 Mbps.

Ključ uspeha u postizanju većih brzina svodi se na ukidanje svih ograničenja koja se odnose na kontrolu greške u prenosu.

Zastavica( flags)- indikacija početka i kraja paketa

Adresno polje

Korisnički podaci

FSC (Frame Check Seqence)*Polje za kontrolu bitova

Format okvira

Frame relay omogućava i:

Iznajmljivanje permanentne virtuelne linije

Koja je jeftinija od fizičke iznajmljene linije

Radi na većim brzinama od X.25 mreze

Impulsi se mogu slati punom brzinom, s tim da srednje korišćenje linije mora biti manje od maksimalno mogućeg.