1. Sofra Protokol Resmi yemeklerde tm konuklarn rtbe,unvan, siyasi mevki veya temsil ettii mevkie gre oturmalar temel prensiptir. Bu ekilde sofraya oturmaya da sofra protokol denir. 2. Protokol,devlet hayat ve diplomaside uygulanmas gereken kurallar ve bunlarn uygulama ekilleri, eitli resmi tren, ziyafet, kokteyl, karlama, uurlama, konferans gibi diplomatik etkinlikleri, resmi yazmalar ve devletler arasndaki resmi belgeleri kapsamna alr.Sosyal ilikilerde yazl olmayan ancak her toplumda var olan ve yaamn her aamasnda karlalan grg ve nezaket kurallar yer almaktadr. Bu temel zerine resmi ve politik protokol kurallar oluturulmutur. Sosyal hayatta bu uygulamalar, resmi uygulamalarla birleerek gnlk yaamda yer bulunur. 3. Resmi (Protokol) Yemeklerinin nemi Siyasi, diplomatik konuklar ve eliler iin verilen resmi (protokol) yemeklerdir. nemli devlet birimlerinde bulunan grevlilerin verdii yemekleri kapsar. Uluslar aras olaylarda protokol nemlidir. Protokol de kurallar son derece kesindir. Doru olarak uygulanmalar gerekir. Bu tr yemekler genellikle bir salonda, yemek masalarnda oturarak uygulanr. Ayakta verilen hafif yiyecek ve iecek tr ziyafetlere resepsiyon ad verilir. 4. Uluslar aras boyutlardaki protokol yemeklerinde ziyafetlerin bykl, muntazam olmas ziyafeti veren lkenin portresi olarak grlr. Ama, konuun ziyafetten memnun ayrlmasdr. Memnuniyetsizlik ziyafeti veren ahsa deil lke adna olumsuzluk olarak anlalr. 5. Protokol Servisinde Salon Dzenlemesi Konuk younluu fazla olan ziyafetler iin salon dzenlemesi ziyafetin trne bal olarak masa tanzimi yaplrken mutlaka servis personeli arasnda i blm yaplmaldr. Salon dzenlemesinde i blmnn hemen arkasnda masa yerleim plannn krokisini izerek servis ak dzeni kurulmaldr. Masalarn yerletirilmesinde salonda bo alanlar bulunmamaldr. Bu alanlara salonun estetik ve zengin gsterilmesi amac ile tamamlayc aksesuarlar eklenmelidir. 6. Salon dzenlemesinde protokol masalarnn yerletirilmesinde masa ekilleri yuvarlak, uzun yada her ikisi de ayn anda kullanlabilir, yuvarlak masa ile farkl dzenlemeler yaplabilir. Simetrik ve belli bir dzende olmasna zen gsterilir. Uzun masalarda I,U,T,E eklinde masa dzenleri oluturulabilir. Bu ekillerin bykl oturacak kii says ve salon geniliine gre deiiklik gsterir. Masa dzenlemesinde ba masa ve dier masalar olmak zere ikiye ayrlr. 7. Ba masada, ziyafeti veren konuk, adna ziyafet verilen konuk ve yaknlar yerletirilir. Dier masalarda daha uzaktan ilikisi olanlar oturur. Masa eklinin seiminin ziyafeti veren konuk tarafndan yaplmas ve karar verilmesi salanr. Masa dzenlemesine karar verildikten sonra masa zerinde kuver hazrlna geilir. Kuver menye uygun olarak alr, ancak karabiberlik masaya konulmaz, istee bal olarak masaya sonradan getirilir. 8. PROTOKOL MASA HAZIRLII ve SERVS Protokol masas hazrlanrken dikkat edilmesi gerekenler: Protokol masalarna menaj olarak sadece tuzluk konulur. Kokusu nedeniyle biber konulmaz.(istee bal veya servis durumuna gre getirilir.) Ziyafet akam veriliyorsa, eit aralklarla amdanlar yerletirilir. amdanlardaki mum nn gz almamas ve gr kapatmamas iin gz seviyesinden yukarda olmas gerekir. Benzer ekilde, ieklerin gr kapatmayacak ekilde yerletirilmesi gerekir. Servisin rahat yaplabilmesi iin, kuverler arasnda 70-80 cmlik uzakln olmasna dikkat edilmelidir 9. Masa rtlerinin rtlmesi, peetelerin katlanmas, servis taba kullanlacaksa masaya yerletirilmesi, menye gre atal-kak-bak-tatl takmnn masalara konulmas eklinde grevler ayr ayr personele verilerek masann hazrlanmas salanmaldr. Ziyafetlerde eref misafirinin oturduu yerden balayarak saat ynnden devam edilerek numaralandrlmaldr. Protokol yemeklerinde isimlikler kuver tabann nne veya soluna yerletirilmelidir. 10. PROTOKOL SERVS SIRASINDA DKKAT EDLMES GEREKENLER: Protokol servisinde kesinlikle komi grev yapmaz. Yemek garsonu 6-8 kiiye, arap (iecek) garsonu ise 12-14 kiiye servis yapar. Daha fazla kiiye servis yaplmas, servisin aksamasna yol aabilir. Servisten nce servisle ilgili provann, mutlaka ilgili mdr veya ef tarafndan yaptrlmas gerekir. Servis srasnda ilgili ef , sadece ba iaretleriyle servisin yrtlmesini salar. 11. PROTOKOL SERVS SIRASINDA DKKAT EDLMES GEREKENLER: Servis esnasnda mutlaka sessiz olmak gerekir. Yemek servisi ayn anda balar ve bolarn toplanmas da yine ayn anda yaplr. Misafirler salona girmeden amdanlarn yaklmas gerekir. Sofrada kullanlacak ikiler daha nceden belirlendii iin, sunum ve degstasyon masada yaplmaz. kiler (genelde arap) ak olarak servise getirilir ve protokol kurallar erevesinde servis yaplr. 12. Oturma Dzeninde Dikkat Edilmesi Gerekenler Uluslar aras dzeyde protokoln nemli bir yeri vardr ve bu nedenle protokol kurallar eksiksiz olarak uygulanmaldr. Resmi yemeklerde tm konuklarn rtbe, unvan, siyasi mevki veya temsiz ettii mevkie gre oturmalar temel prensiptir. Bu ekilde sofraya oturmaya da sofra protokol denir. Masada rtbe ve mevkice ayn konuklarn olmas durumunda, ev sahibi veya misyon mensuplar ayn misyonda olan yabanc misafirlere yerlerini verirler. Dier yandan, bay ve bayanl toplantlarda imkan nispetinde bay ve bayan sralamasna yer verilir. 13. Bayanlara, elerinin ncelik srasna gre yer verilmekle birlikte, ya ve sosyal durumlar da dikkate alnr. Masalarda ev sahiplerinin oturduu yer odak noktasdr ve dzenleme buna gre yaplr.rnein sadece erkeklerin katld bir yemekte eref konuunun yeri ev sahibinin sa tarafdr. eref konuuna zel bir hrmet gsterilmek isteniyorsa, bu durumda eref konuunu ev sahibinin karsna yerletirmek mmkndr. (masa buna gre dzenlenir.) 14. Ev sahibi bayann da katld yemeklerde; eref konuu bayn yeri ev sahibi bayann sadr, eref konuunun einin yeri ise ev sahibi bayn sadr. Herhangi zorunluluk nedeniyle davetlilerden birisi oturmas gereken yerde oturamayacaksa, yemekten nce bu durum ev sahibi tarafndan kendisine aklanp zr dilenmesi gerekir. Ayn durum ev sahiplerinden birisi iin sz konusu ise, ev sahibesi yerinde kalr, ev sahibi ise yerini deitirir. Bu deiiklik nedeninin de konuklara aklanmas ve zr dilenmesi gerekir. ayet, davete elerle birlikte katlm olmayacaksa, genel oturma dzeni kurallar geerlidir ve rtbece kk olan, rtbece yksek olann soluna oturur. 15. Devlet bakannn erefine verilen yemeklerde (meclis bakannn cumhur bakanna verdii yemek gibi) devlet bakan eref misafiri olmakla birlikte ev sahipliini de stlenir.Yani, devlet bakan devletin hem eref konuu, hem de ev sahibidir. Devlet bakan, baka bir devlet bakannn erefine yemek veriyorsa (dikdrtgen ve oval masa dzenlemesinde) masann ortasnda devlet bakanlar karlkl olarak otururlar. 16. Misafir devlet bakannn ei ev sahibi devlet bakannn sana, ev sahibi devlet bakannn ei ise misafir devlet bakannn sana oturur. Dier davetliler de, rtbe ve mevkilerine gre sralanrlar. 17. At nal eklinde masa dzenlenmise, devlet bakanlar yan yana otururlar. Masann ortasna misafir devlet bakan oturur. Ev sahibi devlet bakannn ei misafir devlet bakannn sana, misafir devlet bakannn ei ise ev sahibi devlet bakannn soluna oturur. Dier davetliler de nceden bahsedilen ekilde sralanr. 18. Bu tr bir masada protokol gerei ncelikle devlet bakanlarna servis yaplmas gerekir. Bununla birlikte bayanlarn baylara gre servis ncelii olduunu da bilmekteyiz. Servis balaynca 4 uzman servis eleman (devlet bakanlar ve eleri iin) ayn anda servise balar, daha sonra iki servis eleman da servisten kar. 19. Bundan sonra ise, nce bayanlara sonra baylara genel kural iinde servis hizmeti yrtlr. Protokol yemeklerinde, davetlilerin masalara oturma dzenini gsteren bir yerleim plan hazrlanr ve servis elemanlar tarafndan gzden geirilir. Birok protokol davetinde, yemek mensnn zel basm da gerekletirilmektedir. 20. eref misafiri bay Ev sahibi bayan Bay eref misafirinin ei bayan Ev sahibi bay Bayan Bay Bayan 21. Bayan Bay Adna yemek verilen yetkilinin ei bayan Adna yemek verilen yetkili bay Bayan Bay 22. Kyafet ve Personel Blm Protokol ziyafetlerinde, servis personelinin gndelik servis kyafetlerinde farkl kyafetler ile servis yapmas salanmaldr. ncelikle ziyafet salonunun kl, masann ne kadar uygun ve estetik yerleimi olursa olsun servis personelinin ayn zen iinde kyafetinin de ayn standartta olmasna zen gsterilmeli, ellere beyaz eldiven kullanlmaldr. Protokol ziyafetinde servis organizasyonu ve personel arasnda yaplacak ideal i blm protokol yemeinin ayn anda ayn yemek srasnda olmasn salad gibi, aksamalarn nlenmesini, konuun memnun ayrlmasn salar. Bu nedenle servis ncesi i blmne bal kalnarak, servis personelinin zerine den grevi yerine getirmesi salanr. 23. Protokol yemek servisin de bir servis personeli 6-8 konua servis yapacak ekilde dzenleme yaplmal, zellikle servis konusunda iyi olan tecrbeli servis personelinin protokol servisinde grevlendirilmesi, konuklar gelmeden nce servis personelinin servis yapacaklar blmn renilerek deneme servisi yaplmas, ev sahibi konuun kim olduu ve nerede oturduu planlanan salon krokisi zerinde servis personeline gsterilir. Servisi yneten maitredhotel ziyafet masasnn ba tarafnda, masaya 3m uzaklkta durarak servis personelini ba ile iaret ederek ynlendirir. Konuklar masaya oturmadan masadaki mumlar yaklmaldr. 24. Servis personeli yemek servisi baladnda ellerinde yemekler ile salona tek sra halinde girerler ve servisteki yerlerini alrlar. Maitre dhotel in iareti vermesiyle servise balanr. Servisin tm salona ayn anda yaplmas salanr. Protokol yemekleri sessizlik ierisinde olmal, grltye neden olabilecek davranlardan kanlmaldr. Devlet bakanlar ve eleri protokol masasnda bulunuyor ise, iki yedek servis personeli grevlendirilerek masada grevli servis personelleri ile karlkl olarak ncelikle 4 birden ayn anda devlet bakanlarna ve elerine servis yapmaldr. Servis bitimine kadar uygulamaya devam edilir. 25. Servis personeli protokolde bulunan btn konuklar yemeini bitirmeden bolar toplamaz.Ancak kural bilmeyen konuklara nezaketen en son kalm ise devam edip etmedii sorulur, tabak masadan kaldrlr. Yine maitre dhotel in iareti ile servis toplanmaya balanr. Ana yemek servisine geildiinde garnitrler mutlaka ayr servis edilmelidir. 26. Protokol servisinde konuklar masadan ayrlmadan iki bardaklar ve kahve bolar masadan alnmaz. nceden iecek olarak tespit edilen arap protokolde bulunan konuklara tadlmas iin takdim edilmez, protokol srasna gre servis yaplr. Protokol yemeklerinde konumalar yaplacak ise maitre dhotel servis personelini toplayarak salondan ayrlmasn salar. Konumann bitip bitmediinin takibi yaplr. Konuma bittiinde servise devam edilir. 27. Yemek Salonuna Gei,Yemekten nce alnan aperatif veya genelde yemek ncesi kokteyl olarak adlandrlan ve 30 dakika sren beraberlikten sonra davetliler bir plan ve nceden ayarlanm bir dzen iinde yemek salonuna geerler. Yemek salonuna geite gerek davetliler ve gerekse ev sahipleri tarafndan uyulmas zorunlu kuralardan bazlar unlardr. Masadaki oturma dzenini gsteren plan, vestiyerden sonra salona giriten nce, uygun bir masaya konulabilecei gibi, yemek salonuna giriine yakn bir yere de konabilir. Yaplan bu oturma plannn uygun ve uyumlu olmasna bilhassa zen gsterilmelidir. 28. Misafirlerin yemek salonuna gemeden nce oturma planndaki yerlerini grmeleri kendilerine kolaylk salayacaktr. Bu suretle masaya geildiinde zellikle yksek rtbeli onur konuklarnn nnde, masadaki yerini bulmak iin, bir oraya bir buraya bakmak gibi skntl bir duruma dmeyeceklerdir. Bu konuda temel ilke, yemek salonuna geildiinde hibir tereddte uramadan direkt olarak masadaki yerini bulabilmektir. Einizin veya refakatinizde bulunan bayann masadaki yerini nceden bilmek, kendisine sylemek, sizin nemli bir grevinizdir. Bayanlarn masadaki yerini aramalar uygun bir davran olmaz. Ev sahibesi, varsa onur konuklarndan balayarak nce hanmlar ve tm konuklar yemek salonuna davet ederler. 29. Eer onur konuu yoksa ev sahibesi, bayanlarla birlikte girerek oturmalarna yardmc olur. Ev sahibi ise tm konuklardan sonra yerini almaldr. Genel bir kural olarak sofraya geite erkekler hanmlar, genler de tm davetlileri beklerler ve izlerler. Hanmlar yerine gider gitmez ev sahibesini beklemeksizin oturur. Hanmlara, salona elik eden bey yardmc olur. Elik yapacak kimse olmad zaman da ya terifat ya da garson yardm eder. 30. Resmi akam yemeklerinde yemek salonuna ilk olarak ev sahibi ile eref misafiri hanm girer. eref misafiri hanm ev sahibinin yanna oturur. Dier misafirler hibir ncelie sahip olmadan iftler halinde yemek salonuna geerler. Ev sahibesi ve erkek eref konuu yemek salonuna en son girerler. Ancak ok yksek mertebeli kiiler ve ok sekin onur konuunun olduu resmi davetlerde, ev sahibesiyle onur konuu ilk nce ve beraberce yemek salonuna girerler. Bunlar ev sahibi ve onur konuunun hanm takip eder. Oturacaklar yerler peetenin veya taban ba tarafnda bulunan yer kartlaryla belirlenmitir. Bu kartlar zerinde sadece unvan ve soyad yazlr. Doktor FURKAN, Bayan MET vb. ef garson tm misafirler oturuncaya kadar ev sahibinin sandalyesinin yan banda bekler. Sonra ev sahibinin sandaki hanmdan servise balar, yemee ev sahibinin balamas beklenir. 31. Yemek ncesinde davetlilerin sofrada oturacaklar masa plann rendikten sonra salarnda ve solarnda yer alan kiileri tanmadklar takdirde, ev sahibinden onlar hakknda ksaca bilgi almalar, yemek esnasndaki konumalar iin yararl olur. Yemek masasnda yerini alan her davetlinin daha balangtan itibaren uyumlu bir grnmde olmas, sa ve solu ile gzellik ya da nllk gibi etkilerin altnda kalmadan eit derecede ilgilenmeleri uygun bir davrantr. le yemeklerinde yemek salonuna girilirken elik yapma konusu yoktur. En son kiminle konuuyorsanz yemee onunla girebilirsiniz. 32. Oturmal bir yemek davetine konuklardan birinin ya da bir iftin gecikmesi halinde sofraya geilmeden ne kadar beklenebilir?lke olarak bir davette tm konuklar eit derecede saygndrlar. Oturmal yemein saati davetiye kartnda belirlenmitir. Konuklardan bu saatte gelmeleri beklenir. Davet saatinden yarm saat sonra sofraya geilecei bilinmelidir. Gecikme, davet saatinden 20 dakika sonra rahatsz edici bir nitelik alr. Geciken kii ya da ift bu arada telefonla beklenmedik bir olay nedeniyle gecikmekte olduklarn ve ok ksa bir sre iinde varabileceklerini bildirir ise ev sahipleri durumu dier konuklara ksaca naklederek onlar beklemek istediklerini sylerler. Geciken konuklarn varmalar ile sofraya geilir. 33. Geciken konuklar, davet saatinden 3035 dakika sonrasna kadar ev sahiplerine bir haber ulatramam iseler, onlarn daha fazla beklenmeleri doru olmaz. Masadaki yerleri deitirilmeden bo braklr, daha da gecikmeli olarak gelirlerse, ev sahibesi masadaki konuklarndan ayrlmaz, yerinden kalkmaz, sadece ev sahibi kalkar onlar karlar ve yerlerini gstererek oturmalarna yardmc olur. Ge gelen konuklar yemek servisi ne aamada ise oradan balarlar. 34. Geciken konuklar, bazen yemek saatinin 13.00 deil 13.30; ya da 20.00 yerine 20:30 olarak kendilerine sylendiini veya kendilerinin yle hatrladklarn ileri srebilirler. Bu bakmdan da telefonla davet etme ynteminin aksaklklara neden olabilecei gz nnde tutularak, davetlerin daima yazl kart gnderme eklinde yaplmasndan vazgeilmemelidir. 35. Resmi yemeklerden nce alnan kokteylin sonuna doru, ev sahibinin sa kolunu eref misafiri hanma uzatmas yemek salonuna gemeye delalet eder. Bu kuraldan yalnz devlet bakan istisnadr. Zira devlet bakan ile ev sahibesi yemek odasna her durumda ilk girer. Yemek davetlerinde ev sahiplerinin salona girite bir Konuk Defteri koyarak davetlilerin buraya isimlerini yazmalarn isterler. 36. Bu, diplomatlarn resmi yemeklerinde uyguladklar bir yntemdir. zel davetlerde bir zaruret yoktur. Yaplmaz ise bir eksiklik saylmaz. Yaplr ise hem davetlilerin imzalarn hatra olarak saklamak istediinize balanarak onlarn duygular okanm, hem de davetlerin kronolojik bir tutana salanm olur. 37. Sonu olarak uygulanmas nerilebilir. Bunun iin kaln ve ciltli, dz beyaz sayfal zel defterin salona giriten nce uygun bir masaya konulmas ve her davet iin ayr bir sayfa alarak stne tarih yazlmas yeterlidir. Defterin kenarna kusursuz yazan bir dolmakalem konulur. Davetlilerin byle bir defteri imzalamalar deil, isim ve soyadlarn ayr ayr ve alt alta yazmalar beklenir. 38. Ev sahipleri, bu defterden baka, evde birde zel gnlerde, iine hatra yazlarn ve imzalarn isteyebilecekleri ayr bir hatra defteri de bulundurabilirler. nemli davetlerde, bilhassa byk ehirlerde ve ok sekin onur konuumuz bulunduu durumlarda, gidilecek yer eer bilinmiyorsa, mutlaka nceden renilmelidir. Gerekirse ofrnz veya bu ilerinizle ilgilenen bir personeliniz bu maksatla nceden gnderilerek bilgi sahibi olunabilir. 39. Yemeklerin zellii Resmi (protokol) ziyafetleri st dzey ziyafetler olmas nedeniyle mennn ve ikilerin zel olmas gerekir. Bu nedenle protokol iin hazrlanacak mennn planlamasnda dikkat edilmesi gereken kurallar vardr. Bunlar ; - Protokol konuunun hangi lkeden geldiini (ya, cinsiyeti, dini inanlar), - Mennn zaman (le veya akam), -Verilecek ikinin menye uygunluu, - Protokol ziyafetinin sresi, -Mevsim zellikleri nemlidir. 40. Mendeki yiyecekler nceden hazrlanp bekletilebilen, zellii bozulmayan, ziyafet servisine uygun yiyecekler olmaldr. Souk ordvr, orba, scak ordvr, balk, et, tatl grubunda yer alan yiyecekler srasyla servis edilir.