przedmiotowe zasady oceniania z geografii -...

Przedmiotowe zasady oceniania z geografii I. Formy bieżącego sprawdzania postępów ucznia

Forma Zakres treści Częstotliwość Zasady

w

kla

- sprawdziany • jeden dział lub połowa minimum dwa w półroczu • zapowiadane przynajmniej z tygodniowym

pisemne obszernego działu wyprzedzeniem (trwające 30 min • adnotacja w dzienniku lekcyjnym p i s e m n e s i e

lub dłużej) • poprzedzone lekcją powtórzeniową, na któ- rej nauczyciel informuje uczniów o narzę-

dziach sprawdzających

Pr

ac e kartkówki • zagadnienia z ostatniego • minimum jedna w półroczu • zapowiedziane z tygodniowym wyprzedze-

(trwające tematu lekcji lub z dwóch, niem lub niezapowiedziane

1 .

do 20 min) trzech ostatnich tematów

pisemne • materiał nauczania z bie- minimum • ocenie może podlegać wybiórczo kilka prac

d o m o w e

w innej formie żącej lekcji lub przygoto- dwie w półroczu lub całej grupy • prace badawcze, np.: wy -

wanie materiału dotyczą-

cego nowego tematu

Pr

ace

konywanie modeli • prace dodatkowe, np.: wy-

2 .

konywanie plakatów, plan-

szy, pomocy dydaktycz-

nych

3. Odpowiedzi ustne • dana partia materiału minimum jedna w półroczu • bez zapowiedzi

4. Praca na lekcji • bieżący materiał naucza- minimum dwie oceny • ocenie podlegają: aktywność, zaangażowa-

(indywidualna nia w półroczu nie, umiejętność pracy samodzielnej oraz

lub zespołowa) praca w grupie

26 Przedmiotowe zasady oceniania

II. Pozostałe ustalenia dotyczące sposobów bieżącego sprawdzania postępów ucznia

1. Sprawdziany pisemne i kartkówki • Sprawdziany pisemne są obowiązkowe.

• Uczeń ma prawo do poprawienia oceny. Termin poprawy, zakres materiału oraz forma uzgadniane są z nauczycielem przedmiotu.

• Sposób oceniania sprawdzianów:

98-100% celujący

97–90% bardzo dobry 89–75% dobry

74–50% dostateczny

49–30% dopuszczający 29-0% niedostateczny

2. Odpowiedzi ustne i prace domowe • Uczeń ma prawo być nieprzygotowany do odpowiedzi ustnej bez usprawiedliwienia lub nie wykonać w półroczu pracy domowej dwa razy w półroczu (dwa nieprzygotowania łącznie na brak pracy domowej i odpowiedzi ustnej).

Uczeń musi uzupełnić zaległą pracę domową.

3. Praca na lekcji Uczeń może otrzymać za aktywność ocenę bardzo dobrą, jeśli otrzyma pięć plusów. Za trzy minusy uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną.

III. Sprawdzenie i ocenianie sumujące postępy ucznia Uczeń otrzymuje za swoje osiągnięcia w danym roku szkolnym oceny: śródroczną i roczną. Wystawia je nauczyciel na podstawie wagi ocen cząstkowych ze wszystkich form aktywności ucznia.

Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa

Wymagania na poszczególne oceny

konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające wykraczające

(ocena dopuszczająca) (ocena dostateczna) (ocena dobra) (ocena bardzo dobra) (ocena celująca) 1. Mapa Polski Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów:

mapa, skala, legenda mapy

• wymienia elementy mapy

• wyjaśnia znaczenie terminów:

wy-sokość bezwzględna, wysokość

względna

• odczytuje wysokość bezwzględną

obiektów na mapie poziomicowej

• podaje nazwy barw stosowanych

na mapach hipsometrycznych

• wymienia różne rodzaje map

• odczytuje informacje z planu mia-sta

Uczeń: • odczytuje za pomocą legendy

znaki kartograficzne na mapie • stosuje legendę mapy do odczytania

informacji • odczytuje skalę mapy • rozróżnia rodzaje skali • oblicza wysokość względną na

pod-stawie wysokości

bezwzględnej od-czytanej z mapy • odczytuje informacje z mapy pozio-

micowej i mapy hipsometrycznej • wyszukuje w atlasie przykłady map:

ogólnogeograficznej, krajobrazo-wej,

turystycznej i planu miasta

Uczeń: • rozróżnia na mapie znaki punk-

towe, liniowe i powierzchniowe • rysuje podziałkę liniową

• wyjaśnia, dlaczego każda mapa ma skalę

• oblicza odległość na mapie wzdłuż

linii prostej za pomocą skali liczbowej

• wyjaśnia, jak powstaje mapa pozio-micowa

• wyjaśnia różnicę między

obszarem nizinnym, wyżynnym a

obszarem górskim

• wyjaśnia różnicę między mapą

ogólnogeograficzną a mapą

krajobra-zową

• przedstawia sposoby orientowania mapy w terenie

Uczeń: • dobiera odpowiednią

mapę w celu uzyskania określonych

infor-macji geograficznych

• przekształca skalę liczbową na mianowaną i podziałkę liniową • oblicza odległość w terenie za po-mocą skali liczbowej

• oblicza odległość w terenie za po-mocą podziałki liniowej

• oblicza długość trasy złożonej z od-cinków za pomocą skali liczbowej

• rozpoznaje przedstawione na ma-

pach poziomicowych formy terenu

• rozpoznaje formy ukształto-

wania powierzchni na mapie hipso-

metrycznej

• omawia zastosowanie map cyfrowych • podaje różnice między mapą turystyczną a planem miasta

Uczeń: • posługuje się planem miasta w

te-renie • podaje przykłady wykorzystania

map o różnej treści • analizuje treść map przedstawiają-

cych ukształtowanie powierzchni Polski

• czyta treść mapy lub planu najbliż-

szego otoczenia szkoły, odnosząc je

do obserwowanych w terenie ele-

mentów środowiska geograficz-

nego • projektuje i opisuje trasę

wycieczki na podstawie mapy

turystycznej lub planu miasta

2. Krajobrazy Polski

Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu

krajo-braz • wymienia składniki krajobrazu • wymienia elementy krajobrazu

naj-bliższej okolicy • wymienia pasy rzeźby terenu Polski • wskazuje na mapie Wybrzeże

Sło-wińskie • wymienia elementy krajobrazu

nad-morskiego • wymienia główne miasta leżące

na Wybrzeżu Słowińskim • wymienia po jednym przykładzie ro-

śliny i zwierzęcia charakterystycz-

nych dla Wybrzeża Słowińskiego • wskazuje na mapie Pojezierze

Ma-zurskie • odczytuje z mapy nazwy

najwięk-szych jezior na

Pojezierzu Mazur-skim • wskazuje na mapie pas Nizin

Środkowopolskich oraz Nizinę Ma-

zowiecką • wskazuje na mapie największe rzeki

przecinające Nizinę Mazowiecką • wskazuje na mapie największe

mia-sta Niziny Mazowieckiej • podaje nazwę parku narodowego leżącego w pobliżu Warszawy

• określa położenie Warszawy na

ma-pie Polski

• podaje różnicę między kra-

jobrazem naturalnym a krajobrazem

kulturowym

• określa położenie najbliższej okolicy na mapie Polski

• przedstawia główne cechy

krajobrazu nadmorskiego na podsta-

wie ilustracji

• omawia cechy krajobrazu Pojezierza Mazurskiego

• wymienia atrakcje tury-styczne Pojezierza Mazurskiego

• przedstawia cechy krajo-brazu Niziny Mazowieckiej

• wymienia atrakcje tury-styczne Niziny Mazowieckiej

• opisuje cechy krajobrazu wielkomiejskiego

• wymienia główne cechy kra-

jobrazu miejsko-przemysłowego Wy-

żyny Śląskiej

• przedstawia cechy krajo-

brazu rolniczego Wyżyny Lubelskiej

• omawia cechy krajobrazu

Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

na podstawie ilustracji

• wymienia dwa przykłady ro-

ślin charakterystycznych dla Wyżyny

Krakowsko-Częstochowskiej

• wskazuje na mapie najwyższe szczyty Tatr

• charakteryzuje pasy rzeźby terenu w Polsce

• opisuje krajobraz najbliższej

okolicy w odniesieniu do pasów

rzeźby terenu

• opisuje wpływ wody i wiatru na nadmorski krajobraz

• przedstawia sposoby

gospo-darowania w krajobrazie

nadmor-skim

• opisuje zajęcia mieszkańców regionu nadmorskiego

• przedstawia wpływ lądolodu na krajobraz pojezierzy

• omawia cechy krajobrazu

przekształconego przez człowieka na

Nizinie Mazowieckiej

• przedstawia najważniejsze

obiekty dziedzictwa kulturowego

w stolicy

• omawia znaczenie węgla ka-miennego na Wyżynie Śląskiej

• charakteryzuje życie i zwy-

czaje mieszkańców Wyżyny Śląskiej

• omawia na podstawie ilu-

stracji powstawanie wąwozów

lesso-wych

• charakteryzuje czynniki

wpływające na krajobraz rolniczy

Wyżyny Lubelskiej

• charakteryzuje na podsta-

wie ilustracji rzeźbę krasową i formy

• dokonuje oceny krajobrazu

najbliższego otoczenia szkoły pod

względem jego piękna oraz ładu i

es-tetyki zagospodarowania

• porównuje na podstawie

mapy Polski i ilustracji rzeźbę

terenu w poszczególnych pasach

• wyjaśnia na podstawie

ilu-stracji, jak powstaje jezioro

przy-brzeżne

• wymienia obiekty dziedzic-

twa przyrodniczego i kulturowego

Wybrzeża Słowińskiego oraz wska-zuje je na mapie

• wyjaśnia znaczenie turystyki na Wybrzeżu Słowińskim

• charakteryzuje najważniej-

sze obiekty dziedzictwa przyrodni-

czego i kulturowego na Nizinie

Mazo-wieckiej

• opisuje zabudowę i sieć ko-munikacyjną Warszawy

• omawia atrakcje turystyczne

na Szlaku Zabytków Techniki

• opisuje za pomocą przykła-

dów rolnictwo na Wyżynie Lubelskiej

• opisuje najważniejsze

obiekty dziedzictwa kulturowego

Wyżyny Lubelskiej

• charakteryzuje na podsta-

wie mapy atrakcje turystyczne

Szlaku Orlich Gniazd

• proponuje zmiany w

zagospoda-rowaniu terenu

najbliższej oko-licy • prezentuje projekt planu

zago-spodarowania terenu

wokół szkoły • przygotowuje prezentację multi-

medialną na temat Wybrzeża Słowińskiego z uwzględnieniem elementów krajobrazu natural-nego i kulturowego

• przedstawia zróżnicowanie

kra-jobrazu krain

geograficznych w pasie

pojezierzy na podstawie mapy • analizuje na podstawie dodatko-

wych źródeł informacji oraz

map tematycznych warunki

rozwoju rolnictwa na Nizinie

Mazowiec-kiej • planuje na podstawie planu mia-

sta wycieczkę po Warszawie • przedstawia pozytywne i nega-

tywne zmiany w krajobrazie Wy-

żyny Śląskiej wynikające z dzia-łalności człowieka

• analizuje na podstawie dodatko-

wych źródeł informacji oraz map

tematycznych warunki sprzyja-

jące rozwojowi rolnictwa na Wy-

żynie Lubelskiej

• wymienia najważniejsze obiekty tu- • wymienia cechy krajobrazu krasowe Wyżyny Krakowsko-Często- • przedstawia argumenty po- • przedstawia historię zamków

rystyczne Warszawy wysokogórskiego chowskiej twierdzające różnicę w krajobrazie znajdujących się na Szlaku Orlich

• wskazuje na mapie pas Wyżyn Pol- • omawia cechy pogody w gó- • opisuje na podstawie ilu- Tatr Wysokich i Tatr Zachodnich Gniazd

skich i Wyżynę Śląską rach stracji piętra roślinności w Tatrach • opisuje dziedzictwo przyrod- • wyjaśnia negatywny wpływ tury-

• wskazuje na mapie największe mia- • wymienia atrakcje tury- • opisuje zajęcia i zwyczaje nicze Tatr styki na środowisko Tatr

sta na Wyżynie Śląskiej styczne Tatr mieszkańców Podhala

• wskazuje na mapie Polski Wyżynę

Lubelską

• wymienia gleby i główne uprawy

Wyżyny Lubelskiej

• określa na podstawie mapy Polski

położenie Wyżyny Krakowsko-Czę-

stochowskiej

• podaje nazwę parku narodowego

leżącego na Wyżynie Krakowsko-

Częstochowskiej

• podaje nazwy zwierząt żyjących w

jaskiniach na Wyżynie Krakowsko-

Częstochowskiej

• określa na podstawie mapy położe-

nie Tatr

• wskazuje na mapie Tatry Wysokie i

Tatry Zachodnie

3. Lądy i oceany


• wskazuje na globusie i ma- • wyjaśnia, co to są siatka • podaje przyczyny odkryć • określa na globusie i mapie • oblicza różnicę wysokości między

pie świata bieguny, równik, południk geograficzna i siatka kartograficzna geograficznych położenie punktów, kontynentów i najwyższym szczytem na Ziemi a

zerowy i 180o, półkule, zwrotniki i • wskazuje główne kierunki • wskazuje na mapie wielkie formy oceanów na kuli ziemskiej największą głębią w oceanach koła podbiegunowe geograficzne na globusie ukształtowania powierzchni Ziemi i • opisuje podróże odkrywcze • przedstawia znaczenie odkryć geo-

• wymienia nazwy kontynen- • porównuje powierzchnię akweny morskie na trasie wyprawy w okresie od XVII w. do XX w. graficznych

tów i oceanów oraz wskazuje ich po- kontynentów i oceanów na podsta- geograficznej Marca Polo

łożenie na globusie i mapie wie diagramów

• wymienia największych po-

dróżników biorących udział w

odkry-ciach geograficznych

• wskazuje akweny morskie

na trasach pierwszych wypraw

geo-graficznych

• opisuje na podstawie mapy szlaki wypraw Ferdynanda Magellana i Krzysztofa Kolumba

4. Krajobrazy świata


• wyjaśnia znaczenie terminu • wyjaśnia różnicę między po- • wskazuje na mapie klimatycznej • oblicza średnią roczną temperaturę • przedstawia zróżnicowanie tempe-

pogoda godą a klimatem obszary o najwyższej oraz powietrza ratury powietrza i opadów atmosfe-

• wymienia składniki pogody • odczytuje z klimatogramu najniższej średniej rocznej • oblicza różnicę między średnią tem- rycznych na Ziemi na podstawie

• wyjaśnia znaczenie terminu temperaturę powietrza i wielkość temperaturze powietrza peratura powietrza w najcieplej- map tematycznych

klimat opadów atmosferycznych w danym • wskazuje na mapie klimatycznej szym miesiącu i najzimniejszym mie- • omawia wpływ człowieka na krajo-

• wymienia na podstawie miesiącu obszary o największej siącu roku brazy Ziemi

mapy tematycznej strefy klimatyczne • wymienia typy klimatów w i najmniejszej rocznej sumie • oblicza roczną sumę opadów • porównuje wilgotne lasy równikowe

Ziemi strefie umiarkowanej opadów • prezentuje przykłady budownictwa, z lasami liściastymi i mieszanymi

• wymienia na podstawie ilu- • omawia na podstawie mapy stref • porównuje temperaturę powie- sposoby gospodarowania i zajęcia strefy umiarkowanej pod względem

stracji strefy krajobrazowe Ziemi klimatycznych i klimatogramów kli- trza i opady atmosferyczne w kli- mieszkańców stref wilgotnych lasów klimatu, roślinności i świata zwierząt

• wskazuje na mapie strefy mat strefy wilgotnych lasów równi- macie morskim i kontynentalnym równikowych oraz lasów liściastych i • analizuje strefy sawann i stepów

wilgotnych lasów równikowych oraz kowych oraz klimat strefy lasów li- • wymienia kryteria wydziela- mieszanych pod względem położenia, warun-

lasów liściastych i mieszanych strefy ściastych i mieszanych nia stref krajobrazowych • porównuje cechy krajobrazu sa- ków klimatycznych i głównych cech

umiarkowanej • omawia na podstawie ilustracji war- • przedstawia na podstawie ilustra- wann i stepów krajobrazu

• podaje nazwy warstw wil- stwową budowę lasów strefy umiar- cji układ stref krajobrazowych na • omawia przykłady budownictwa i • przedstawia podobieństwa i różnice

gotnego lasu równikowego i wska- kowanej półkuli północnej sposoby gospodarowania w strefach między krajobrazami pustyń gorą-

zuje te warstwy na ilustracji • wyjaśnia znaczenie termi- • charakteryzuje warstwy wilgot- pustyń gorących i pustyń lodowych cych i pustyń lodowych

• rozpoznaje rośliny i zwie- nów: preria, pampa nego lasu równikowego • prezentuje przykłady budownictwa i • opisuje na podstawie dodatkowych

rzęta typowe dla lasów równikowych • omawia charakterystyczne • charakteryzuje na podstawie ilu- sposoby gospodarowania w strefie źródeł informacji zróżnicowanie

oraz lasów liściastych i mieszanych cechy klimatu stref sawann i stepów stracji krajobrazy sawann i stepów śródziemnomorskiej przyrodnicze i kulturowe strefy

• wyjaśnia znaczenie termi- • opisuje na podstawie ilustracji świat • omawia klimat stref pustyń gorą- • porównuje budownictwo i życie śródziemnomorskiej

nów: sawanna, step roślin i zwierząt pustyń gorących i cych i pustyń lodowych mieszkańców stref tajgi i tundry • porównuje rozmieszczenie stref kra-

• wskazuje na mapie strefy pustyń lodowych • omawia rzeźbę terenu pustyń go- • analizuje zmienność warunków kli- jobrazowych na Ziemi i pięter roślin-

sawann i stepów • wymienia cechy charaktery- rących matycznych w Himalajach i jej ności w górach

• wymienia gatunki roślin i styczne klimatu śródziemnomor- • omawia cechy krajobrazu śród- wpływ na życie ludności

zwierząt charakterystyczne dla sa- skiego ziemnomorskiego

wann i stepów


pustynia

• wskazuje na mapie obszary

występowania pustyń gorących i

pu-styń lodowych

• rozpoznaje rośliny i zwie-

rzęta charakterystyczne dla pustyń

gorących i pustyń lodowych

• wskazuje na mapie

położe-nie strefy krajobrazów

śródziemno-morskich

• wymienia na podstawie

mapy państwa leżące nad

Morzem Śródziemnym

• rozpoznaje rośliny i

zwie-rzęta charakterystyczne dla

strefy śródziemnomorskiej

• wymienia gatunki upraw

charakterystycznych dla strefy

śród-ziemnomorskiej

• wyjaśnia znaczenie termi-

nów: tajga, tundra, wieloletnia

zmar-zlina

• wskazuje na mapie położe-nie stref tajgi i tundry

• rozpoznaje gatunki roślin i

zwierząt charakterystyczne dla tajgi

i tundry

• wskazuje na mapie Himalaje

• wymienia

charakterystyczne dla Himalajów

gatunki roślin i zwie-rząt

• wymienia obiekty tury-

styczne w basenie Morza Śródziem-

nego

• wymienia charakterystyczne cechy klimatu stref tajgi i tundry

• wskazuje na mapie położe-

nie najwyższych łańcuchów górskich

innych niż Himalaje

• charakteryzuje krajobraz wysokogórski w Himalajach

• opisuje świat roślin i zwie-rząt w Himalajach

• charakteryzuje cechy krajobrazu

tajgi i tundry • charakteryzuje na podstawie ilu-

stracji piętra roślinne w Himala-

jach

Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 7

oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa

Wymagania na poszczególne oceny1

konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające wykraczające (ocena dopuszczająca) (ocena dostateczna) (ocena dobra) (ocena bardzo dobra) (ocena celująca)

1. Podstawy geografii. Rozdział dodatkowy2 Uczeń: • wyjaśnia znaczenie terminu geografia

• przedstawia podział nauk geograficz-nych

• podaje wymiary Ziemi

• wyjaśnia znaczenie terminów: siatka geograficzna, południk, równoleżnik, zwrotnik, długość geograficzna, szero-kość geograficzna

• wskazuje na globusie i na mapie połu-dnik: 0° i 180° oraz półkulę wschodnią i półkulę zachodnią

• wskazuje na globusie i na mapie równik oraz półkule: północną i południową

• wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, skala, siatka kartograficzna, legenda mapy

• wymienia elementy mapy

• wymienia rodzaje skal

• wyjaśnia znaczenie terminów: wyso-kość względna, wysokość bezwzględna, poziomica

• odczytuje z mapy wysokość bez-względną

• podaje na podstawie atlasu nazwy map ogólnogeograficznych i tematycznych

Uczeń: Uczeń: Uczeń:

• przedstawia różnicę między • wyjaśnia, czym się zajmują po- • podaje przykłady praktycznego geografią fizyczną a geografią społeczno- szczególne nauki geograficzne zastosowania geografii ekonomiczną • przedstawia poglądy na kształt • wyjaśnia różnicę między elipsoidą a • wymienia źródła informacji geograficz- Ziemi geoidą nej • wymienia dowody na kulistość • wyjaśnia znaczenie układu współrzęd- • podaje cechy kształtu Ziemi Ziemi nych geograficznych • odczytuje wartości szerokości geogra- • wymienia cechy południków • oblicza na podstawie współrzędnych ficznej zwrotników, kół podbieguno- i równoleżników geograficznych rozciągłość równoleżni- wych oraz biegunów • odczytuje długość i szerokość kową i rozciągłość południkową • podaje cechy siatki geograficznej geograficzną na globusie i na mapie • analizuje treści map wykonanych w róż- • określa położenie geograficzne punk- • odszukuje obiekty na mapie na nych skalach tów i obszarów na mapie podstawie podanych współrzędnych geo- • posługuje się skalą mapy do obliczania • wyjaśnia różnicę między siatką karto- graficznych odległości w terenie i na mapie graficzną a siatką geograficzną • przedstawia skalę w postaci • omawia metody prezentacji zjawisk na • szereguje skale od największej do naj- mianowanej i podziałki liniowej mapach mniejszej • wymienia metody prezentacji • charakteryzuje rzeźbę terenu na pod- • podaje różnicę między wysokością zjawisk na mapach stawie rysunku poziomicowego i mapy względną i wysokością bezwzględną • omawia sposoby przedstawia- ogólnogeograficznej • określa na podstawie rysunku poziomi- nia rzeźby terenu na mapie • odszukuje w atlasie mapy i określa ich cowego cechy ukształtowania po- • oblicza wysokości względne przynależność do poszczególnych ro-

wierzchni terenu • omawia podział map ze względu dzajów • charakteryzuje mapy ze względu na ich na treść, skalę i przeznaczenie

przeznaczenie

Uczeń: • określa przedmiot badań po-szczególnych nauk geograficznych

• ocenia znaczenie umiejętności określa-nia współrzędnych geograficznych w życiu człowieka

• oblicza skalę mapy na podstawie odle-głości rzeczywistej między obiektami przedstawionymi na mapie

• wskazuje możliwość praktycznego wy-korzystania map w różnych skalach

• interpretuje treści różnego rodzaju map i przedstawia ich zastosowanie

2. Środowisko przyrodnicze Polski Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

1 Szarym kolorem oznaczono dodatkowe wymagania edukacyjnych.

2 Rozdział dodatkowy Podstawy geografii w okresie przejściowym ułatwi uczniom po kursie przyrody zrozumienie treści dotyczących współrzędnych geograficznych oraz przećwiczenie najważniejszych umiejętności wykorzystywanych podczas pracy z mapą.

• podaje cechy położenia Polski w Europie na podstawie mapy ogólno-geograficznej podaje całkowitą i admini-stracyjną powierzchnię Polski

• wskazuje na mapie geometryczny śro-dek Polski

• wymienia kraje sąsiadujące z Polską i wskazuje je na mapie

• podaje długość granic z sąsiadującymi państwami

• wyjaśnia znaczenie terminu geologia • wymienia najważniejsze wydarzenia geologiczne na obszarze Polski

• wyjaśnia znaczenie terminów plejsto-cen i holocen

• wyjaśnia znaczenie terminów krajobraz polodowcowy i rzeźba glacjalna

• wymienia formy terenu utworzone na obszarze Polski przez lądolód skandy-nawski

• wymienia pasy rzeźby terenu Polski i wskazuje je na mapie

• wymienia główne rodzaje skał • wyjaśnia znaczenie terminów: pogoda, klimat, ciśnienie atmosferyczne, niż ba-ryczny, wyż baryczny

• wymienia cechy klimatu morskiego i kli-matu kontynentalnego

• wymienia elementy klimatu • wyjaśnia znaczenie terminu średnia do-bowa wartość temperatury powietrza

• wymienia czynniki, które warunkują zróżnicowanie temperatury powietrza i wielkość opadów w Polsce

• wymienia rodzaje wiatrów


przepływ

• wyjaśnia znaczenie terminów system rzeczny, dorzecze, zlewisko

• wskazuje na mapie główne rzeki Europy i Polski

• omawia cechy położenia Eu-ropy i Polski na podstawie mapy ogólno-geograficznej

• opisuje granicę między Europą a Azją na podstawie mapy ogólnogeogra-ficznej Europy

• odczytuje szerokość i długość geograficzną wybranych punktów na ma-pie Polski i Europy

• wskazuje na mapie przebieg granic Pol- ski

• omawia na podstawie mapy płytową budowę litosfery

• omawia proces powstawania gór • wymienia na podstawie mapy geologicz-nej ruchy górotwórcze w Europie i w Polsce

• wymienia i wskazuje na mapie ogólno-geograficznej góry fałdowe, zrębowe oraz wulkaniczne w Europie i w Polsce

• omawia zlodowacenia na obszarze Pol-ski

• opisuje nizinne i górskie formy polodow-cowe

• porównuje krzywą hipsograficzną Polski i Europy

• dokonuje podziału surowców mineral-nych

• wymienia strefy klimatyczne świata na podstawie mapy tematycznej

• podaje cechy przejściowości klimatu

Polski • podaje zróżnicowanie długości okresu wegetacyjnego w Polsce na podstawie mapy tematycznej

• opisuje wody Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej

• rozpoznaje typy ujść rzecznych • charakteryzuje temperaturę wód oraz zasolenie Bałtyku na tle innych mórz świata

• oblicza rozciągłość południ-kową i rozciągłość równoleżnikową Eu-ropy i Polski

• charakteryzuje na podstawie map geologicznych obszar Polski na tle struktur geologicznych Europy

• opisuje cechy różnych typów genetycznych gór

• przedstawia współczesne ob-szary występowania lodowców na Ziemi i wskazuje je na mapie ogólnogeograficz-nej świata

• charakteryzuje działalność rzeź-botwórczą lądolodu i lodowców górskich na obszarze Polski

• omawia na podstawie mapy ogólnogeograficznej cechy ukształtowa-nia powierzchni Europy i Polski

• opisuje rozmieszczenie surow-ców mineralnych w Polsce na podstawie mapy tematycznej

• omawia warunki klimatyczne w

Europie

• charakteryzuje czynniki kształ-tujące klimat w Polsce

• odczytuje wartości tempera-tury powietrza i wielkości opadów at-mosferycznych z klimatogramów

• wyjaśnia, na czym polega asy-metria dorzeczy Wisły i Odry

• opisuje na podstawie mapy ce-chy oraz walory Wisły i Odry

• charakteryzuje i rozpoznaje typy wybrzeży Bałtyku

• wyróżnia najważniejsze cechy wybranych typów gleb na podstawie pro-fili glebowych

• omawia funkcje lasów

• omawia na podstawie mapy

Polski przestrzenne zróżnicowanie lesi-stości w Polsce

• rozróżnia konsekwencje poło-żenia matematycznego, fizycznogeogra-ficznego oraz geopolitycznego Polski

• opisuje jednostki geologiczne Polski i podaje ich charakterystyczne ce-chy

• określa na podstawie mapy geologicznej obszary poszczególnych fałdowań na te-renie Europy i Polski

• opisuje mechanizm powstawania lo-dowców

• wykazuje pasowość rzeźby terenu Polski • przedstawia czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni Polski

• rozpoznaje główne skały występujące na terenie Polski

• podaje przykłady gospodarczego wyko-rzystania surowców mineralnych w Pol-sce

• opisuje pogodę kształtowaną przez główne masy powietrza napływające nad teren Polski

• opisuje na podstawie map tematycznych rozkład temperatury powietrza oraz opadów atmosferycznych w Polsce

• omawia niszczącą i budującą działalność Bałtyku

• omawia procesy i czynniki glebotwórcze • opisuje typy zbiorowisk leśnych w Pol-sce

• opisuje unikalne na skalę światową obiekty przyrodnicze objęte ochroną na terenie Polski

• ocenia najważniejsze działania w zakresie ochrony środowiska

• wykazuje konsekwencje rozcią-głości południkowej i rozciągłości równo-leżnikowej Polski i Europy

• wykazuje zależność między wy-stępowaniem ruchów górotwórczych w Europie a współczesnym ukształtowa-niem powierzchni Polski

• wykazuje zależność między występowa-niem zlodowaceń w Europie a współcze-snym ukształtowaniem powierzchni Pol-ski

• opisuje wpływ wydobycia surowców mi-neralnych na środowisko przyrodnicze

• wykazuje wpływ zmienności pogody w Polsce na rolnictwo, transport i tury-stykę

• ocenia znaczenie gospodarcze rzek Pol-ski

• analizuje główne źródła zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego

• ocenia przydatność przyrodniczą i go-spodarczą lasów w Polsce

• podaje argumenty przemawiające za ko-niecznością zachowania walorów dzie-dzictwa przyrodniczego

• planuje wycieczkę do parku na-rodowego lub rezerwatu przyrody

• określa na podstawie mapy • opisuje świat roślin i zwierząt Bałtyku • ocenia rolę parków narodo-

ogólnogeograficznej położenie Morza • opisuje charakterystyczne typy wych i innych form ochrony przyrody w

Bałtyckiego gleb w Polsce zachowaniu naturalnych walorów środo-

• podaje główne cechy fizyczne Bałtyku • przedstawia na podstawie mapy tema- wiska przyrodniczego

• wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, tycznej rozmieszczenie gleb na obszarze

czynniki glebotwórcze, proces glebo- Polski

twórczy, profil glebowy, poziomy gle- • omawia na podstawie danych staty-

bowe stycznych wskaźnik lesistości Polski

• wymienia typy gleb w Polsce • omawia strukturę gatunkową lasów w

• wyjaśnia znaczenie terminu lesistość Polsce

• wymienia różne rodzaje lasów w Polsce • podaje przykłady rezerwatów przyrody,

• wymienia formy ochrony przyrody w parków krajobrazowych i pomników

Polsce przyrody na obszarze wybranego re-

• wskazuje na mapie Polski parki naro- gionu

dowe • charakteryzuje wybrane parki

narodowe w Polsce

3. Ludność i urbanizacja w Polsce


• wskazuje na mapie politycznej • szereguje województwa pod • omawia zmiany na mapie poli- • omawia zmiany, które zaszły w • analizuje na podstawie dostęp- Europy największe i najmniejsze państwa względem powierzchni od największego tycznej Europy w drugiej połowie XX w. podziale administracyjnym Polski po 1 nych źródeł ekonomiczne skutki utrzymy- Europy do najmniejszego • oblicza współczynnik przyrostu natural- stycznia 1999 r. wania się niskich lub ujemnych wartości

• wskazuje na mapie administra- • prezentuje na podstawie danych staty- nego • omawia na podstawie danych staty- współczynnika przyrostu naturalnego w cyjnej Polski poszczególne województwa stycznych zmiany liczby ludności Polski • podaje przyczyny zróżnicowania przyro- stycznych uwarunkowania przyrostu na- krajach Europy i Polski i ich stolice po II wojnie światowej stu naturalnego w Europie i w Polsce turalnego w Polsce na tle Europy • analizuje konsekwencje starzenia się

• wyjaśnia znaczenie terminów: • omawia na podstawie wykresu przyrost • omawia czynniki wpływające na liczbę • omawia strukturę płci i wieku ludności społeczeństwa europejskiego demografia, przyrost naturalny, współ- naturalny w Polsce w latach 1946–2016 urodzeń w Polsce Polski na tle struktur wybranych państw • analizuje skutki nierównomiernego roz- czynnik przyrostu naturalnego, współ- • omawia przestrzenne zróżnicowanie • porównuje udział poszczególnych grup europejskich na podstawie piramidy płci mieszczenia ludności w Europie i w Pol- czynnik urodzeń, współczynnik zgonów współczynnika przyrostu naturalnego w wiekowych ludności w Polski na podsta- i wieku sce

• wymienia na podstawie danych Polsce wie danych statystycznych • omawia czynniki przyrodnicze i poza- • ocenia skutki migracji zagranicznych w statystycznych państwa o różnym współ- • omawia na podstawie danych staty- • oblicza wskaźnik gęstości zaludnienia przyrodnicze wpływające na rozmiesz- Polsce i w Europie czynniku przyrostu naturalnego w Euro- stycznych średnią długość trwania życia Polski czenie ludności w wybranych państwach • omawia na podstawie dostępnych źró- pie Polaków na tle europejskich społe- • opisuje na podstawie mapy cechy roz- Europy i Polski deł problemy mniejszości narodowych

• wyjaśnia znaczenie terminów: czeństw mieszczenia ludności w Polsce • oblicza przyrost rzeczywisty i w Europie i w Polsce piramida płci i wieku, średnia długość • wyjaśnia przyczyny zróżnicowa- • opisuje skutki migracji zagra- współczynnik przyrostu rzeczywistego • analizuje na podstawie dostęp- trwania życia nia gęstości zaludnienia w Europie i w nicznych w Polsce Polsce nych źródeł skutki bezrobocia w Polsce

• odczytuje dane dotyczące Polsce • porównuje przyrost rzeczywisty ludności • charakteryzuje skutki migracji we- • omawia na podstawie dostępnych źró- struktury płci i wieku oraz średniej długo- • omawia na podstawie mapy te- w Polsce i w wybranych państwach Eu- wnętrznych w Polsce deł zmiany zachodzące w procesie urba- ści trwania życia w Polsce na podstawie matycznej przestrzenne zróżnicowanie ropy • omawia przyczyny rozmieszczenia nizacji w Polsce po II wojnie światowej danych statystycznych gęstości zaludnienia w Polsce • omawia przyczyny migracji wewnętrz- mniejszości narodowych w Polsce

nych w Polsce

• wyjaśnia znaczenie terminu wskaźnik gęstości zaludnienia

• wymienia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Polsce

• wyjaśnia znaczenie terminów: migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji, przyrost rzeczywisty, współczynnik przy-rostu rzeczywistego

• wyjaśnia różnicę między emigracją a imigracją

• odczytuje dane dotyczące wielkości i kierunków emigracji z Polski

• wymienia główne skupiska Polonii • wyjaśnia znaczenie terminu migracje wewnętrzne

• wymienia przyczyny migracji wewnętrz-nych

• wymienia mniejszości narodowe w Pol-sce

• wskazuje na mapie Polski regiony za-mieszkałe przez mniejszości narodowe

• wyjaśnia znaczenie terminów: struktura zatrudnienia, struktura wykształcenia, bezrobocie, stopa bezrobocia, ludność aktywna zawodowo

• odczytuje z danych statystycznych wiel-kość zatrudnienia w poszczególnych sektorach gospodarki

• odczytuje z mapy zróżnicowanie prze-strzenne bezrobocia w Polsce i w Euro-pie

• wyjaśnia znaczenie terminów: urbaniza-cja, wskaźnik urbanizacji

• odczytuje z danych statystycznych wskaźnik urbanizacji w Polsce i w wy-branych krajach Europy


miasto

• wymienia największe miasta i wskazuje je na mapie Polski • wymienia funkcje miast

• wymienia główne przyczyny mi-gracji zagranicznych w Polsce

• określa kierunki napływu imi-grantów do Polski

• podaje najważniejsze cechy mi-gracji wewnętrznych w Polsce

• charakteryzuje mniejszości na-rodowe, mniejszości etniczne i społecz-ności etniczne w Polsce

• podaje przyczyny bezrobocia w

Polsce

• porównuje wielkość bezrobocia w Polsce i innych krajach europejskich na podstawie danych statystycznych

• wymienia typy zespołów miej-skich w Polsce i podaje ich przykłady

• podaje różnicę między aglome-racją monocentryczną a policentryczną

• podaje przyczyny rozwoju naj-większych miast w Polsce

• podaje przykłady miast o róż-nych funkcjach w Polsce

• porównuje strukturę narodowościową

ludności Polski z analogicznymi struktu-rami ludności w wybranych państwach europejskich

• określa na podstawie danych statystycz-nych różnicę w strukturze zatrudnienia ludności w poszczególnych wojewódz-twach

• porównuje stopę bezrobocia w wybra-nych krajach europejskich

• analizuje wskaźnik urbanizacji w Polsce i wybranych krajach Europy

• analizuje rozmieszczenie oraz wielkość miast w Polsce

• charakteryzuje funkcje wybranych miast w Polsce

• omawia przyczyny rozwoju miast w Pol-sce

• przedstawia strukturę wyznaniową Pola- ków na tle innych państw Europy

• omawia strukturę zatrudnienia wg dzia-łów gospodarki w poszczególnych woje-wództwach

• omawia pozytywne i negatywne skutki urbanizacji

• charakteryzuje przemiany współcze- snych miast

• omawia problemy mieszkańców dużych miast

• analizuje wielkość miast w Polsce i ich rozmieszczenie wg grup wielkościowych

• omawia przemiany współczesnych miast

4. Rolnictwo i przemysł Polski


• wymienia funkcje rolnictwa • opisuje warunki przyrodnicze i • przedstawia rolnictwo jako sek- • omawia poziom mechanizacji i • przedstawia korzyści dla pol- • wymienia warunki przyrodnicze i poza- pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w tor gospodarki oraz jego rolę w rozwoju chemizacji rolnictwa w Polsce skiego rolnictwa wynikające z członko-

przyrodnicze rozwoju rolnictwa w Pol- Polsce społeczno- -gospodarczym kraju • charakteryzuje czynniki wpływające na stwa naszego kraju w Unii Europejskiej sce • prezentuje na podstawie da- • omawia regiony rolnicze o najkorzyst- rozmieszczenie upraw w Polsce • dokonuje na podstawie danych staty- • wymienia na podstawie map tematycznych statystycznych strukturę wielko- niejszych warunkach do produkcji rolnej • porównuje produkcję roślinną w Polsce stycznych analizy zmian pogłowia wy-

nych regiony rolnicze w Polsce ściową gospodarstw rolnych w Polsce w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy branych zwierząt gospodarskich w Pol- • wyjaśnia znaczenie terminów: plon, • przedstawia znaczenie gospo- • przedstawia strukturę użytkowania • porównuje produkcję zwierzęcą w Pol- sce po 2000 r. i wyjaśnia ich przyczyny

zbiór darcze głównych upraw w Polsce ziemi w Polsce na tle innych krajów Eu- sce na tle produkcji w innych krajach Eu- • przedstawia perspektywy rozwoju go- • wymienia główne uprawy w Polsce • prezentuje na podstawie da- ropy ropy spodarki morskiej w Polsce • wskazuje na mapie główne obszary nych statystycznych strukturę upraw • prezentuje na podstawie danych staty- • omawia rozwój przemysłu w Polsce po II

upraw w Polsce • wskazuje rejony warzywnictwa stycznych strukturę hodowli w Polsce wojnie światowej

• wyjaśnia znaczenie terminów: hodowla, i sadownictwa w Polsce • przedstawia przemysł jako sektor go- • analizuje przyczyny i skutki restruktury-

pogłowie • przedstawia znaczenie gospo- spodarki i jego rolę w rozwoju spo- zacji polskiego przemysłu

• wymienia główne zwierzęta gospodar- darcze produkcji zwierzęcej w Polsce łeczno-gospodarczym kraju • omawia na podstawie dostępnych źró-

skie w Polsce • wymienia czynniki lokalizacji • omawia przyczyny nierównomiernego deł zmiany zachodzące współcześnie w

• wskazuje na mapie obszary hodowli hodowli bydła, trzody chlewnej i drobiu rozmieszczenia przemysłu w Polsce polskiej energetyce

zwierząt gospodarskich w Polsce • prezentuje na podstawie danych staty- • określa na podstawie dostępnych źródeł

• dokonuje podziału przemysłu na sekcje i • omawia cechy polskiego prze- stycznych strukturę produkcji energii uwarunkowania rozwoju gospodarki

działy mysłu elektrycznej w Polsce na tle wybranych morskiej w Polsce

• wymienia funkcje przemysłu • wymienia przyczyny zmian w krajów Europy • omawia problemy przemysłu stocznio-

• wymienia źródła energii strukturze przemysłu Polski • opisuje na podstawie danych statystycz- wego w Polsce

• wymienia typy elektrowni • lokalizuje na mapie Polski elek- nych strukturę przeładunków w polskich

• wskazuje na mapie największe elek- trownie cieplne, wodne i niekonwencjo- portach morskich

trownie w Polsce nalne • opisuje strukturę połowów ryb w Polsce

• wymienia największe porty morskie w • opisuje wielkość produkcji

Polsce i wskazuje je na mapie energii elektrycznej ze źródeł odnawial-

nych • opisuje na podstawie danych statystycznych wielkość przeładunków w portach morskich Polski

5. Usługi w Polsce Uczeń: • Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

• podaje przykłady różnych ro- • omawia zróżnicowanie usług w • przedstawia usługi jako sektor • wyjaśnia przyczyny zróżnicowa- • ocenia na podstawie dostęp- dzajów usług w Polsce Polsce gospodarki oraz ich rolę w rozwoju spo- nia sieci transportowej w Polsce nych źródeł poziom rozwoju turystyki za-

• wyjaśnia znaczenie terminu ko- • omawia rodzaje transportu lądowego w łeczno-gospodarczym kraju • określa znaczenie transportu w rozwoju granicznej w Polsce na tle innych krajów munikacja Polsce gospodarczym Polski Europy

• wyróżnia rodzaje transportu w • omawia na podstawie map tematycz- • charakteryzuje udział poszczególnych • prezentuje na podstawie dostępnych • omawia na podstawie dostępnych źró- Polsce nych gęstość dróg kołowych i autostrad rodzajów transportu w przewozach pa- źródeł problemy polskiego transportu deł zmiany, które zaszły w geograficz-

• wskazuje na mapie Polski porty w Polsce sażerów i ładunków wodnego i lotniczego nych kierunkach wymiany międzynaro- handlowe, śródlądowe oraz lotnicze • omawia na podstawie mapy tematycz- • omawia ruch pasażerski w portach lotni- • określa znaczenie łączności w rozwoju dowej Polski

• wyróżnia rodzaje łączności nej gęstość sieci kolejowej w Polsce czych Polski gospodarczym Polski • podaje przykłady sukcesów polskich

• wyjaśnia znaczenie terminów: • omawia na podstawie danych staty- • podaje przyczyny nierównomiernego • analizuje na podstawie dostępnych źró- firm na arenie międzynarodowej turystyka, walory turystyczne, infrastruk- stycznych morską flotę transportową w dostępu do środków łączności na tere- deł wpływy z turystyki w Polsce i w wy-

tura turystyczna Polsce nie Polski branych krajach Europy

• dokonuje podziału turystyki • omawia czynniki rozwoju turystyki • charakteryzuje obiekty znajdujące się na • ocenia na podstawie dostępnych źródeł

• wymienia i wskazuje na mapie • wymienia i wskazuje na mapie polskie Liście światowego dziedzictwa UNESCO atrakcyjność turystyczną wybranego re-

regiony turystyczne Polski obiekty, znajdujące się na Liście świato- • charakteryzuje na przykładach walory gionu Polski

• wyjaśnia znaczenie terminów: wego dziedzictwa UNESCO turystyczne Polski • ocenia znaczenie handlu zagranicznego

eksport, import, bilans handlu zagranicz- • omawia strukturę towarową handlu • przedstawia przyczyny niskiego salda bi- dla polskiej gospodarki

nego międzynarodowego lansu handlu zagranicznego w Polsce

• wymienia państwa będące

głównymi partnerami handlowymi Polski

6. Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego Polski


• wymienia źródła zanieczysz- • omawia rodzaje zanieczyszczeń • charakteryzuje wpływ poszcze- • analizuje na podstawie mapy • ustala na podstawie dostęp- czeń środowiska przyrodniczego i ich źródła gólnych sektorów gospodarki na stan tematycznej stan zanieczyszczeń wód nych źródeł, jakie regiony w Polsce ce-

• podaje przyczyny kwaśnych środowiska śródlądowych chują się największym zanieczyszczeniem opadów • wymienia źródła zanieczyszczeń • omawia skutki zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego

komunalnych środowiska naturalnego

7. Relacje między elementami środowiska geograficznego

Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: • wyjaśnia znaczenie terminów: powódź, • opisuje zjawisko powodzi • wymienia czynniki sprzyjające powo- • analizuje konsekwencje stosowania róż- • określa na wybranych przykładach

dolina rzeczna, koryto rzeczne, terasa • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej dziom w Polsce nych metod ochrony przeciwpowodzio- wpływ wylesiania dorzeczy, regulacji ko- zalewowa, sztuczny zbiornik wodny Polski obszary zagrożone powodzią • określa rolę przeciwpowodziową sztucz- wej ryt rzecznych, stanu wałów przeciwpo- • wymienia przyczyny powodzi w Polsce • wskazuje na mapie Polski rozmieszcze- nych zbiorników • omawia największe powodzie w Polsce i wodziowych, zabudowy teras zalewo- • wymienia główne źródła energii w woje- nie największych sztucznych zbiorników • wyjaśnia wpływ warunków pozaprzy- ich skutki wych i sztucznych zbiorników wodnych

wództwach pomorskim i łódzkim wodnych rodniczych na wykorzystanie OZE w wo- • wymienia korzyści płynące z wykorzysta- na wezbrania oraz występowanie i • wymienia przyczyny migracji do stref • podaje przyczyny rozwoju energetyki jewództwach pomorskim i łódzkim nia źródeł odnawialnych do produkcji skutki powodzi w Polsce

podmiejskich wiatrowej i słonecznej w wojewódz- • omawia na podstawie map tematycz- energii • analizuje na wybranych przykładach wa- • wymienia przyczyny wyludniania się wsi twach pomorskim i łódzkim nych zmiany liczby ludności w strefach • analizuje dane statystyczne dotyczące runki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze

oddalonych od dużych miast • omawia przyczyny migracji do stref pod- podmiejskich Krakowa i Warszawy liczby farm wiatrowych w Łódzkiem i Po- sprzyjające produkcji energii ze źródeł

• wymienia podstawowe cechy gospo- miejskich • wskazuje na mapie województw podla- morskiem odnawialnych i nieodnawialnych lub darki centralnie sterowanej i gospodarki skiego i zachodniopomorskiego gminy o • omawia wpływ migracji do stref pod- ograniczające tę produkcję oraz określa rynkowej dużym spadku liczby ludności miejskich na przekształcenie struktury ich wpływ na rozwój energetyki

• wyjaśnia znaczenie terminów: centra lo- • wskazuje na mapie województw podla- • analizuje współczynnik salda migracji na demograficznej okolic Krakowa i War- • identyfikuje na wybranych przykładach gistyczne, spedycja skiego i zachodniopomorskiego obszary przykładzie województw zachodniopo- szawy związki między rozwojem dużych miast

• wymienia główne atrakcje turystyczne o dużym wzroście liczby ludności morskiego i podlaskiego • określa zmiany w użytkowaniu i zago- a zmianami w użytkowaniu i zagospoda- wybrzeża Bałtyku i Małopolski • omawia cechy gospodarki Polski przed • omawia strukturę zatrudnienia w konur- spodarowaniu stref podmiejskich na rowaniu terenu, stylu zabudowy oraz

1989 r. i po nim bacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej przykładzie Krakowa i Warszawy strukturze demograficznej w strefach • omawia na podstawie mapy sieć auto- przed 1989 r. • wyjaśnia wpływ migracji na strukturę podmiejskich strad i dróg ekspresowych • wymienia główne inwestycje przemy- wieku ludności obszarów wiejskich • ukazuje na wybranych przykładach • wymienia rodzaje usług, które rozwijają słowe we Wrocławiu i w jego okolicach • opisuje zmiany, jakie zaszły w strukturze wpływ procesów migracyjnych na struk-

się dzięki wzrostowi ruchu turystycz- • wskazuje na mapie tematycznej przy- produkcji po 1989 r. w konurbacji kato- turę wieku i zmiany zaludnienia obsza- nego kłady miejsc, w których przebieg auto- wickiej i aglomeracji łódzkiej rów wiejskich

strad i dróg ekspresowych sprzyja po- • omawia rolę transportu morskiego w • wykazuje na podstawie dostępnych źró- wstawaniu centrów logistycznych rozwoju innych działów gospodarki deł wpływ przemian politycznych i go- • wskazuje na mapie położenie głównych • analizuje dane statystyczne dotyczące spodarczych w Polsce po 1998 r. na atrakcji wybrzeża Bałtyku i Małopolski ruchu turystycznego nad Morzem Bał- zmiany struktury zatrudnienia w wybra- tyckim i w Krakowie nych regionach kraju • określa wpływ walorów przyrodniczych • identyfikuje związki między przebiegiem wybrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kul- autostrad a lokalizacją przedsiębiorstw

turowego Małopolski na rozwój tury- przemysłowych oraz centrów logistycz- styki na tych obszarach nych i handlowych na wybranym obszarze kraju • identyfikuje związki między transportem

morskim a lokalizacją inwestycji przemy- słowych i usługowych na przykładzie Trójmiasta

8. Mój region i moja mała ojczyzna

Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: • wyjaśnia znaczenie terminu region • charakteryzuje środowisko przyrodnicze • wyjaśnia uwarunkowania zróżnicowania • przedstawia w dowolnej formie (np. • podaje przykłady osiągnięć Polaków w • wskazuje położenie swojego regionu na regionu oraz określa jego główne cechy środowiska przyrodniczego w swoim re- prezentacji multimedialnej, plakatu, wy- różnych dziedzinach życia społeczno-go- mapie ogólnogeograficznej Polski na podstawie map tematycznych gionie stawy fotograficznej) przyrodnicze i kul- spodarczego na arenie międzynarodo-

• wymienia i wskazuje na mapie ogólno- • rozpoznaje skały występujące w regio- • analizuje genezę rzeźby powierzchni turowe walory swojego regionu wej geograficznej sąsiednie regiony nie miejsca zamieszkania swojego regionu • analizuje formy współpracy między wła- • projektuje na podstawie wyszukanych

• wymienia najważniejsze walory przyrod- • wyróżnia najważniejsze cechy gospo- • prezentuje główne cechy struktury de- snym regionem a partnerskimi regio- informacji trasę wycieczki krajoznawczej nicze regionu darki regionu na podstawie danych sta- mograficznej ludności regionu nami zagranicznymi po własnym regionie

• wyjaśnia znaczenie terminu mała ojczy- tystycznych i map tematycznych • prezentuje główne cechy gospodarki re- • prezentuje na podstawie informacji wy- • wykazuje na podstawie obserwacji tere- zna • określa obszar utożsamiany z własną gionu szukanych w różnych źródłach i w do- nowych przeprowadzonych w wybra-

• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej małą ojczyzną jako symboliczną prze- • opisuje walory środowiska geograficz- wolnej formie (np. prezentacji multime- nym miejscu własnego regionu zależno- Polski, topograficznej lub na planie mia- strzenią w wymiarze lokalnym nego małej ojczyzny dialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) ści między elementami środowiska geo- sta obszar małej ojczyzny • rozpoznaje w terenie obiekty charakte- • omawia historię małej ojczyzny na pod- atrakcyjność osadniczą oraz gospodar- graficznego

• przedstawia źródła informacji o małej rystyczne dla małej ojczyzny i decydu- stawie dostępnych źródeł czą małej ojczyzny jako miejsca • planuje wycieczkę po swojej małej oj-

ojczyźnie jące o jej atrakcyjności czyźnie

• wymienia walory środowiska geograficz- zamieszkania i rozwoju określonej dzia- nego małej ojczyzny łalności gospodarczej

Dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia z dysleksją wynika z zaleceń zawartych w opinii PPP i dotyczy dostosowania form, metod i sposobów pracy z uczniem. Dostosowania te obejmują: 1. Wydłużenie czasu na kartkówkach, w miarę możliwości na sprawdzianach. 2. Uwzględnianie trudności z zapamiętywaniem pojęć, nazw (częste powtarzanie i utrwalanie). 3. Stosowanie technik skojarzeniowych ułatwiających zapamiętywanie. 4. W czasie odpowiedzi ustnych wspomaganie, naprowadzanie, dawanie więcej czasu na przypomnienie nazw, terminów. 5. Prowadzenie zajęć metodami angażującymi jak najwięcej zmysłów (wzrok, dotyk, ruch). 6. Wykorzystywanie na zajęciach wielu różnorodnych pomocy dydaktycznych. 7. Stosowanie zróżnicowanych form sprawdzania wiedzy i umiejętności ucznia. 8. W przypadku uczniów z dysgrafią akceptowanie pisma drukowanego. 9. Przy kontroli zeszytów ocenie nie podlega grafia pisma oraz poprawność ortograficzna.

przedmiotowe zasady oceniania z geografii -...

Documents