psychofarmaca in de geriatrie - yperman.net · psychofarmaca in de geriatrie risico’s en...
TRANSCRIPT
Psychofarmaca in de geriatrie
Risicorsquos en Valkuilen
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull In feite uitgetest voor schizofrenie = klassiek indicatiegebied
bull Daarbuiten plusmn geen studies zeker niet bij ouderen geen studies bij dementie
bull Te gebruiken bij
ndash Agressie
ndash Hallucinaties
ndash Paranoiumlde deliria
ndash Wanen
ndash Agitatie ()
bull Niet bij desorieumlntatie
bull Geen homogene groep
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
KLASSIEKE psychofarmaca
bull Fenothiazines prothipendyl (dominal) levopromazine (nozinan)
bull Butyrofenonen haloperidol (haldol)
bull Benzamides amisulpiride (solian) sulpiride (dogmatil)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ATYPISCHE psychofarmaca
bull Amipiprazol (abilify)
bull Clozapin (leponex)
bull Olanzapine (zyprexa)
bull Quietapine (seroquel)
bull Risperidone (risperdal)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Geen absoluut onderscheid
ndash Vooropgestelde voordelen zijn niet altijd bewezen
ndash Ongewenste effecten zijn bepalend voor de keuze
ndash Geen verschil in hervalpreventie
Clotiapine (etumine) behoort niet echt tot een van beide groepen
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Atypische
bull minder uitgesproken SHT2- en dopamine2- receptor antagonisme
bull Minder risico op EPS (vooral leponex gunstig) (te gebruiken bij m parkinson) (ook bij therapieresistentie)
bull Minder hyperprolactinemie
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash EPS
ndash Tardieve dyskinesieeumln
bull Acathysie
bull Acute dystonie
ndash Verlaging drempel epileptische crisis
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash Hyperprolactinemie (vooral met risperdal)
ndash Verhoogde veneuze thrombo-embolie
ndash Verlenging QT-interval
ndash Malign neuroleptisch syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull PLOTSE DOOD frequenter bij psychiatrische patieumlnten
ndash retrospectieve observationele cohortstudie New England J Med 2009 - 360 (225-235)
ndash deels te verklaren door cardiotoxisch effect van neuroleptica (vnl QT problemen)
ndash 281000 pt jaar bij 93300 gebruikers zowel voor klassieke als atypische PF
ndash lt-gt 141000 ptjaar voor niet gebruikers (186000) initieel gelijkaardig cardiovasculair risico
ndash (Ter vgl agranulocytose door leponex slechts bij 021000 ptjaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Gewichtstoename
bull Abilify + 44kg over 11 weken Zyprexa tot + 85kg (controlegroep + 02kg)
bull Globaal bij 50 ptn +7 gewichtstoename
ndash HbA1c k risico op diabetes type 2 (reversiebel)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull In feite uitgetest voor schizofrenie = klassiek indicatiegebied
bull Daarbuiten plusmn geen studies zeker niet bij ouderen geen studies bij dementie
bull Te gebruiken bij
ndash Agressie
ndash Hallucinaties
ndash Paranoiumlde deliria
ndash Wanen
ndash Agitatie ()
bull Niet bij desorieumlntatie
bull Geen homogene groep
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
KLASSIEKE psychofarmaca
bull Fenothiazines prothipendyl (dominal) levopromazine (nozinan)
bull Butyrofenonen haloperidol (haldol)
bull Benzamides amisulpiride (solian) sulpiride (dogmatil)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ATYPISCHE psychofarmaca
bull Amipiprazol (abilify)
bull Clozapin (leponex)
bull Olanzapine (zyprexa)
bull Quietapine (seroquel)
bull Risperidone (risperdal)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Geen absoluut onderscheid
ndash Vooropgestelde voordelen zijn niet altijd bewezen
ndash Ongewenste effecten zijn bepalend voor de keuze
ndash Geen verschil in hervalpreventie
Clotiapine (etumine) behoort niet echt tot een van beide groepen
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Atypische
bull minder uitgesproken SHT2- en dopamine2- receptor antagonisme
bull Minder risico op EPS (vooral leponex gunstig) (te gebruiken bij m parkinson) (ook bij therapieresistentie)
bull Minder hyperprolactinemie
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash EPS
ndash Tardieve dyskinesieeumln
bull Acathysie
bull Acute dystonie
ndash Verlaging drempel epileptische crisis
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash Hyperprolactinemie (vooral met risperdal)
ndash Verhoogde veneuze thrombo-embolie
ndash Verlenging QT-interval
ndash Malign neuroleptisch syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull PLOTSE DOOD frequenter bij psychiatrische patieumlnten
ndash retrospectieve observationele cohortstudie New England J Med 2009 - 360 (225-235)
ndash deels te verklaren door cardiotoxisch effect van neuroleptica (vnl QT problemen)
ndash 281000 pt jaar bij 93300 gebruikers zowel voor klassieke als atypische PF
ndash lt-gt 141000 ptjaar voor niet gebruikers (186000) initieel gelijkaardig cardiovasculair risico
ndash (Ter vgl agranulocytose door leponex slechts bij 021000 ptjaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Gewichtstoename
bull Abilify + 44kg over 11 weken Zyprexa tot + 85kg (controlegroep + 02kg)
bull Globaal bij 50 ptn +7 gewichtstoename
ndash HbA1c k risico op diabetes type 2 (reversiebel)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull Niet bij desorieumlntatie
bull Geen homogene groep
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
KLASSIEKE psychofarmaca
bull Fenothiazines prothipendyl (dominal) levopromazine (nozinan)
bull Butyrofenonen haloperidol (haldol)
bull Benzamides amisulpiride (solian) sulpiride (dogmatil)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ATYPISCHE psychofarmaca
bull Amipiprazol (abilify)
bull Clozapin (leponex)
bull Olanzapine (zyprexa)
bull Quietapine (seroquel)
bull Risperidone (risperdal)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Geen absoluut onderscheid
ndash Vooropgestelde voordelen zijn niet altijd bewezen
ndash Ongewenste effecten zijn bepalend voor de keuze
ndash Geen verschil in hervalpreventie
Clotiapine (etumine) behoort niet echt tot een van beide groepen
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Atypische
bull minder uitgesproken SHT2- en dopamine2- receptor antagonisme
bull Minder risico op EPS (vooral leponex gunstig) (te gebruiken bij m parkinson) (ook bij therapieresistentie)
bull Minder hyperprolactinemie
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash EPS
ndash Tardieve dyskinesieeumln
bull Acathysie
bull Acute dystonie
ndash Verlaging drempel epileptische crisis
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash Hyperprolactinemie (vooral met risperdal)
ndash Verhoogde veneuze thrombo-embolie
ndash Verlenging QT-interval
ndash Malign neuroleptisch syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull PLOTSE DOOD frequenter bij psychiatrische patieumlnten
ndash retrospectieve observationele cohortstudie New England J Med 2009 - 360 (225-235)
ndash deels te verklaren door cardiotoxisch effect van neuroleptica (vnl QT problemen)
ndash 281000 pt jaar bij 93300 gebruikers zowel voor klassieke als atypische PF
ndash lt-gt 141000 ptjaar voor niet gebruikers (186000) initieel gelijkaardig cardiovasculair risico
ndash (Ter vgl agranulocytose door leponex slechts bij 021000 ptjaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Gewichtstoename
bull Abilify + 44kg over 11 weken Zyprexa tot + 85kg (controlegroep + 02kg)
bull Globaal bij 50 ptn +7 gewichtstoename
ndash HbA1c k risico op diabetes type 2 (reversiebel)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
KLASSIEKE psychofarmaca
bull Fenothiazines prothipendyl (dominal) levopromazine (nozinan)
bull Butyrofenonen haloperidol (haldol)
bull Benzamides amisulpiride (solian) sulpiride (dogmatil)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ATYPISCHE psychofarmaca
bull Amipiprazol (abilify)
bull Clozapin (leponex)
bull Olanzapine (zyprexa)
bull Quietapine (seroquel)
bull Risperidone (risperdal)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Geen absoluut onderscheid
ndash Vooropgestelde voordelen zijn niet altijd bewezen
ndash Ongewenste effecten zijn bepalend voor de keuze
ndash Geen verschil in hervalpreventie
Clotiapine (etumine) behoort niet echt tot een van beide groepen
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Atypische
bull minder uitgesproken SHT2- en dopamine2- receptor antagonisme
bull Minder risico op EPS (vooral leponex gunstig) (te gebruiken bij m parkinson) (ook bij therapieresistentie)
bull Minder hyperprolactinemie
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash EPS
ndash Tardieve dyskinesieeumln
bull Acathysie
bull Acute dystonie
ndash Verlaging drempel epileptische crisis
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash Hyperprolactinemie (vooral met risperdal)
ndash Verhoogde veneuze thrombo-embolie
ndash Verlenging QT-interval
ndash Malign neuroleptisch syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull PLOTSE DOOD frequenter bij psychiatrische patieumlnten
ndash retrospectieve observationele cohortstudie New England J Med 2009 - 360 (225-235)
ndash deels te verklaren door cardiotoxisch effect van neuroleptica (vnl QT problemen)
ndash 281000 pt jaar bij 93300 gebruikers zowel voor klassieke als atypische PF
ndash lt-gt 141000 ptjaar voor niet gebruikers (186000) initieel gelijkaardig cardiovasculair risico
ndash (Ter vgl agranulocytose door leponex slechts bij 021000 ptjaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Gewichtstoename
bull Abilify + 44kg over 11 weken Zyprexa tot + 85kg (controlegroep + 02kg)
bull Globaal bij 50 ptn +7 gewichtstoename
ndash HbA1c k risico op diabetes type 2 (reversiebel)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ATYPISCHE psychofarmaca
bull Amipiprazol (abilify)
bull Clozapin (leponex)
bull Olanzapine (zyprexa)
bull Quietapine (seroquel)
bull Risperidone (risperdal)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Geen absoluut onderscheid
ndash Vooropgestelde voordelen zijn niet altijd bewezen
ndash Ongewenste effecten zijn bepalend voor de keuze
ndash Geen verschil in hervalpreventie
Clotiapine (etumine) behoort niet echt tot een van beide groepen
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Atypische
bull minder uitgesproken SHT2- en dopamine2- receptor antagonisme
bull Minder risico op EPS (vooral leponex gunstig) (te gebruiken bij m parkinson) (ook bij therapieresistentie)
bull Minder hyperprolactinemie
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash EPS
ndash Tardieve dyskinesieeumln
bull Acathysie
bull Acute dystonie
ndash Verlaging drempel epileptische crisis
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash Hyperprolactinemie (vooral met risperdal)
ndash Verhoogde veneuze thrombo-embolie
ndash Verlenging QT-interval
ndash Malign neuroleptisch syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull PLOTSE DOOD frequenter bij psychiatrische patieumlnten
ndash retrospectieve observationele cohortstudie New England J Med 2009 - 360 (225-235)
ndash deels te verklaren door cardiotoxisch effect van neuroleptica (vnl QT problemen)
ndash 281000 pt jaar bij 93300 gebruikers zowel voor klassieke als atypische PF
ndash lt-gt 141000 ptjaar voor niet gebruikers (186000) initieel gelijkaardig cardiovasculair risico
ndash (Ter vgl agranulocytose door leponex slechts bij 021000 ptjaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Gewichtstoename
bull Abilify + 44kg over 11 weken Zyprexa tot + 85kg (controlegroep + 02kg)
bull Globaal bij 50 ptn +7 gewichtstoename
ndash HbA1c k risico op diabetes type 2 (reversiebel)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Geen absoluut onderscheid
ndash Vooropgestelde voordelen zijn niet altijd bewezen
ndash Ongewenste effecten zijn bepalend voor de keuze
ndash Geen verschil in hervalpreventie
Clotiapine (etumine) behoort niet echt tot een van beide groepen
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Atypische
bull minder uitgesproken SHT2- en dopamine2- receptor antagonisme
bull Minder risico op EPS (vooral leponex gunstig) (te gebruiken bij m parkinson) (ook bij therapieresistentie)
bull Minder hyperprolactinemie
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash EPS
ndash Tardieve dyskinesieeumln
bull Acathysie
bull Acute dystonie
ndash Verlaging drempel epileptische crisis
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash Hyperprolactinemie (vooral met risperdal)
ndash Verhoogde veneuze thrombo-embolie
ndash Verlenging QT-interval
ndash Malign neuroleptisch syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull PLOTSE DOOD frequenter bij psychiatrische patieumlnten
ndash retrospectieve observationele cohortstudie New England J Med 2009 - 360 (225-235)
ndash deels te verklaren door cardiotoxisch effect van neuroleptica (vnl QT problemen)
ndash 281000 pt jaar bij 93300 gebruikers zowel voor klassieke als atypische PF
ndash lt-gt 141000 ptjaar voor niet gebruikers (186000) initieel gelijkaardig cardiovasculair risico
ndash (Ter vgl agranulocytose door leponex slechts bij 021000 ptjaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Gewichtstoename
bull Abilify + 44kg over 11 weken Zyprexa tot + 85kg (controlegroep + 02kg)
bull Globaal bij 50 ptn +7 gewichtstoename
ndash HbA1c k risico op diabetes type 2 (reversiebel)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull KLASSIEKE versus ATYPISCHE
ndash Atypische
bull minder uitgesproken SHT2- en dopamine2- receptor antagonisme
bull Minder risico op EPS (vooral leponex gunstig) (te gebruiken bij m parkinson) (ook bij therapieresistentie)
bull Minder hyperprolactinemie
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash EPS
ndash Tardieve dyskinesieeumln
bull Acathysie
bull Acute dystonie
ndash Verlaging drempel epileptische crisis
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash Hyperprolactinemie (vooral met risperdal)
ndash Verhoogde veneuze thrombo-embolie
ndash Verlenging QT-interval
ndash Malign neuroleptisch syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull PLOTSE DOOD frequenter bij psychiatrische patieumlnten
ndash retrospectieve observationele cohortstudie New England J Med 2009 - 360 (225-235)
ndash deels te verklaren door cardiotoxisch effect van neuroleptica (vnl QT problemen)
ndash 281000 pt jaar bij 93300 gebruikers zowel voor klassieke als atypische PF
ndash lt-gt 141000 ptjaar voor niet gebruikers (186000) initieel gelijkaardig cardiovasculair risico
ndash (Ter vgl agranulocytose door leponex slechts bij 021000 ptjaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Gewichtstoename
bull Abilify + 44kg over 11 weken Zyprexa tot + 85kg (controlegroep + 02kg)
bull Globaal bij 50 ptn +7 gewichtstoename
ndash HbA1c k risico op diabetes type 2 (reversiebel)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash EPS
ndash Tardieve dyskinesieeumln
bull Acathysie
bull Acute dystonie
ndash Verlaging drempel epileptische crisis
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash Hyperprolactinemie (vooral met risperdal)
ndash Verhoogde veneuze thrombo-embolie
ndash Verlenging QT-interval
ndash Malign neuroleptisch syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull PLOTSE DOOD frequenter bij psychiatrische patieumlnten
ndash retrospectieve observationele cohortstudie New England J Med 2009 - 360 (225-235)
ndash deels te verklaren door cardiotoxisch effect van neuroleptica (vnl QT problemen)
ndash 281000 pt jaar bij 93300 gebruikers zowel voor klassieke als atypische PF
ndash lt-gt 141000 ptjaar voor niet gebruikers (186000) initieel gelijkaardig cardiovasculair risico
ndash (Ter vgl agranulocytose door leponex slechts bij 021000 ptjaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Gewichtstoename
bull Abilify + 44kg over 11 weken Zyprexa tot + 85kg (controlegroep + 02kg)
bull Globaal bij 50 ptn +7 gewichtstoename
ndash HbA1c k risico op diabetes type 2 (reversiebel)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull ONGEWENSTE EFFECTEN
ndash Hyperprolactinemie (vooral met risperdal)
ndash Verhoogde veneuze thrombo-embolie
ndash Verlenging QT-interval
ndash Malign neuroleptisch syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull PLOTSE DOOD frequenter bij psychiatrische patieumlnten
ndash retrospectieve observationele cohortstudie New England J Med 2009 - 360 (225-235)
ndash deels te verklaren door cardiotoxisch effect van neuroleptica (vnl QT problemen)
ndash 281000 pt jaar bij 93300 gebruikers zowel voor klassieke als atypische PF
ndash lt-gt 141000 ptjaar voor niet gebruikers (186000) initieel gelijkaardig cardiovasculair risico
ndash (Ter vgl agranulocytose door leponex slechts bij 021000 ptjaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Gewichtstoename
bull Abilify + 44kg over 11 weken Zyprexa tot + 85kg (controlegroep + 02kg)
bull Globaal bij 50 ptn +7 gewichtstoename
ndash HbA1c k risico op diabetes type 2 (reversiebel)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull PLOTSE DOOD frequenter bij psychiatrische patieumlnten
ndash retrospectieve observationele cohortstudie New England J Med 2009 - 360 (225-235)
ndash deels te verklaren door cardiotoxisch effect van neuroleptica (vnl QT problemen)
ndash 281000 pt jaar bij 93300 gebruikers zowel voor klassieke als atypische PF
ndash lt-gt 141000 ptjaar voor niet gebruikers (186000) initieel gelijkaardig cardiovasculair risico
ndash (Ter vgl agranulocytose door leponex slechts bij 021000 ptjaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Gewichtstoename
bull Abilify + 44kg over 11 weken Zyprexa tot + 85kg (controlegroep + 02kg)
bull Globaal bij 50 ptn +7 gewichtstoename
ndash HbA1c k risico op diabetes type 2 (reversiebel)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Gewichtstoename
bull Abilify + 44kg over 11 weken Zyprexa tot + 85kg (controlegroep + 02kg)
bull Globaal bij 50 ptn +7 gewichtstoename
ndash HbA1c k risico op diabetes type 2 (reversiebel)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull Nevenwerkingen met atypische PF
ndash Hypercholesterolemie + hyperlipemie
ndash Verhoogd risico op CVA bij ouderen met dementie (vooral met zyprexa en risperdal)
ndash Globaal verhoogde mortaliteit (meta-analyses ndash cochrane analyse)
ndash Agranulocytose met leponex (ook myocarditis + cmp)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull Eerste keus Haldol (lt2mgdag) Cave EPS Dan Risperdal of Zyprexa (of bij onvoldoende doeltreffendheid)
bull Bij onvoldoende therapietrouw DEPOT-preparaten (bv Risperdal Consta)
bull Kort gebruik (geen studies gt3jaar)
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull ldquoCarerdquo is belangrijker dan ldquocurerdquo
bull Cave 20 ziekenhuisopnames tengevolge onoordeelkundig gebruik van PF
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
bull Voorschriftregels
ndash Gedeeltelijke verbetering met minimum aan nevenwerkingen = vaak beter
ndash Steeds proberen dosis af te bouwen cave oversedatie
ndash Geen te snelle afbouw risico op reboundfenomeen
ndash Vermijd combinaties en opgelet voor interacties
bull NB Malign Neuroleptisch Syndroom
1 Neuroleptica (antipsychotica)
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Idiosyncratische niet voorspelbare reactie op neuroleptica
bull Kan ook bij onderbreking van dopamine-agonisten (bromocryptine)
bull Kan ook bij Parkinson zonder onderbreken van dopaminerge medicatie = neuroleptic malignant like syndrome uitgelokt door infecties chirurgie deshydratatie
bull Prevalentie 002 tot 244 toch eerder zeldzaam
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Hyperthermie
ndash Bewustzijnsaantasting
bull Delirium
bull Somnolentie
bull Coma
bull Mutisme
ndash Autonome dysfunctie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Autonome dysfunctie
bull Zweten
bull Tachycardie
bull Hyper of hypotensie
ndash Neuromusculaire afwijkingen
bull Tandradrigiditeit
bull Tremor
bull Dystonie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Klinisch beeld
ndash Ernstige vormen evolutie naar orgaanfalen met
bull Rabdomyolyse
bull Acuut nierfalen
bull Diffuse intravasale stolling
bull Acuut myocardinfarct
bull Labo CK vaak gestegen
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Symptoomprogressie
ndash Initieel bewustzijnsdaling + rigiditeit
ndash Later autonome dysfunctie + hyperthermie over verloop van enkele dagen
bull Pathofysiologie
Centraal dopamine antagonisme
+
Verhoogd catecholinerge neurotransmissie zowel centraal als perifeer
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetten medicatie
ndash Supportieve therapie
bull Benzodiazepines
bull Controle hyperthermie
ndash Specifiek
bull Dantrolan 3 ndash 5mgkgd in 3 giften IV
bull Dopamineagonisten bromocryptine 5 ndash 20mg6u via maagsonde
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Malign Neuroleptisch Syndroom
bull Behandeling
ndash Bij Tgt40degC coma en ernstige rabdomyolyse
bull Methylprednisolone pulse therapy ook effectief
ndash 1000mg IV ged 3d
ndash (JNeurol Neurosurg Psych 2003)
ndash Verkorting ziekteduur
bull Eventueel ECT
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
2 Antidepressiva
bull Depressie bij ouderen wordt vaak miskend en onderbehandeld (gemaskeerde depressie)
bull Complexe klinische presentatie
bull Atypisch tengevolge co-morbiditeit
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
2 Antidepressiva
bull Frekwent ook ldquovasculaire depressierdquo (reageert minder op antidepressiva)
bull Meta-analyses effectief bij 70 zowel SSRI als TCA als MAO I
bull Andere studies 42 placeborespons
bull Minstens 1 jaar te geven zo niet herval van 50 eerste zes maanden gt 1 jaar te geven bij recidief
bull Preventie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash Risico op dementie zou verhogen tengevolge
bull stressgevoeligheid hippocampus
bull Activiteitsschommelingen in hersenregiorsquos
bull Genetische voorbeschiktheid
ndash Dus zowel risicofactor als voorbode
bull Risico 1 frac12 tot 2x hoger op AD
bull Of toch vroegsymptoom van AD
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
2 Antidepressiva
bull Verband dementie ndash depressie
ndash 13 van de dementerenden is ook depressief
bull Emotioneel op cognitieve deterioratie
bull Recidief oude depressie
bull Neurodegeneratieve redenen
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
2 Antidepressiva
bull DD (DSM IV Criteria)
bull Stemmingsschommelingen Tgo ziekte of medicatie
bull Bipolaire stoornis
bull Dysthymie (=depressieve stemming gt2jaar)
bull Depressiviteit tengevolge life events (bv rouwproces)
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
2 Antidepressiva
bull Evaluatieschalen
ndash Geriatric depression scale
ndash Hamilton rating scale for depression
ndash Clinical global impression
ndash hellip
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
2 Antidepressiva
bull Welke antidepressiva
SSRI = eerste keus
TCA
MAO I
bull Lage dosis gedurende 4 tot 8 weken (= even effectief + minder nevenwerkingen Nice 2004 meta-analyse)
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
2 Antidepressiva
bull Beter een hoog gedoseerd anti-depressivum dan combinaties
bull Cognitieve gedragstherapie overwegen zeker bij mineure depressie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Nausea diarree duizeligheid
ndash Hyponatrieumlmie met risico op agitatie + verwardheid (frekwenter bij SSRI)
ndash Beven + overmatige transpiratie
ndash Verlaging convulsiedrempel
ndash Verhoogde zelfmoordneiging (aanvankelijk vnl bij SSRI)
ndash dervingsverschijnselen
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
2 Antidepressiva
bull Nevenwerkingen
ndash Verlenging QT (vnl citalopram)
ndash Verhoogd bloedingsrisico (in combinatie met anti-trombotische middelen)
ndash Serotoninesyndroom
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Serotoninesyndroom
bull Reactie op zeer brede waaier medicatie
ndash Antidepressiva die interfereren met serotoninemetabolisme (SSRI en MAO I)
ndash Analgetica (fentanyl tramadolhellip)
ndash Anti-epileptica (valproaat)
ndash Linezolide
ndash Lithium
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Serotoninesyndroom
bull Waarschijnlijk onderschat weinig gekend
bull Onrust dikwijls toegeschreven aan oorzakelijke ziekte
bull Triade
1 neuromusculaire klachten (beven hyperreflexie clonus hypertoniciteit)
2 Autonome dysfunctie (tachycardie zweten hyperperistaltiek mydriasis)
3 Aangetast bewustzijn (agitatie + delier stupor rarr coma)
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Serotoninesyndroom
bull Onbehandeld rarr evolutie naar orgaanfalen
ndash Rabdomyolyse
ndash Acuut nierfalen
ndash DIC
ndash Convulsies
bull Snelle evolutie 60 vd pat binnen 6u na inname na stopzetting opklaring binnen de 24u (soms langer (fluoxetine)
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Serotoninesyndroom
bull Pathofysiologie
ndash Overmaat aan serotoninerge neurotransmissie centraal (hersenstam) + perifeer
ndash Hyperthermie tengevolge
bull Spieractiviteit
bull Vasoconstrictie
bull Mitochondriaal (ook bij MDMA toxiciteit)
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Serotoninesyndroom
bull Behandeling
ndash Stopzetting medicatie
ndash Supportief controle agitatiehyperthermie
ndash Serotonine-antagonisten bij ernstige gevallen
bull Cyproheptadine via maagsonde 12mg aan 2mg2u
bull Chloorpromazine 50-100mg IM
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull 6 van de 65+ 13 van de 90+ plusmn 50 agrave 60 Alzheimer Jaarlijkse incidentie 9 tot 141000 inw gt65 jr plusmn 10000 nieuwe gevallen plusmn 5000 gemiddelde overleving na diagnose = 5 agrave 6 jaar verdubbeling te voorzien tegen 2030
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Alzheimer dementie (AD)
ndash Sluipend verloop ndash progressief degeneratief
ndash Geheugenstoornissen
ndash Later ook stoornissen in
bull Orieumlntatie
bull Begrip
bull Taal
bull Beoordelingsvermogen
ndash Apraxie agnosie afasie
ndash Vaak ook depressie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Vasculaire (multi-infarct-dementie) 10 agrave 15 met inbegrip van de gemengde vormen = 35
ndash Plots begin
ndash Sprongsgewijze achteruitgang
ndash Dikwijls ook gang- en mictiestoornissen
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Lewy-Body dementie (neuronale inclusielichaampjes) gefosforyleerde neurofilamenten
ndash Meer uitgesproken aantasting van
bull Aandacht
bull Executieve + visuospatieumlle functies
ndash Visuele hallucinaties nachtelijke onrust
ndash Fluctuerende cognitie
ndash Parkinsonisme
ndash Uitgesproken overgevoeligheid voor neuroleptica
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Fronto-temporale dementie (ziekte van Pick)
ndash Persoonsverandering (gedragsstoornissen)
ndash Emotionele labiliteit of instabiliteit
ndash Stopwoorden spraakachteruitgang
ndash Geheugenstoornissen pas in finale fase
ndash 3 types
bull Ontremde
bull Apatische
bull Dwangmatige
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Andere vormen van dementie
ndash Parkinsondementie
ndash Creutzfeld-Jacob
ndash Aids-dementie
ndash Ziekte van Huntington
ndash NPH
ndash Multipele Sclerose
ndash hellip
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Soorten
bull Donezepil (aricept) 5 ndash 10 mg
bull Galantamine (reminyl) 8 ndash 16 ndash 24 mg
bull Rivastigmine (Exelon) caps (25uitval)
patch 46mg24u
95mg24u
bull Tacrine rarr hepatotoxischrarr stop
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Matig gunstig effect op cognitie bij AD vasculaire en LBD geen eenduidig effect op gedrag (slechts korte termijn studies bij niet geiumlnstitutionaliseerde ptn veel lacunes methodologisch
ndash Stabilisatie tenminste 2 jaar voor aricept
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Nevenwerkingen
bull nausea braken diarree
bull Centrale effecten hoofdpijn duizeligheid epilepsie
bull Urinaire incontinentie
bull Overmatig transpireren
bull Cardiale effecten tgv chronotroop bromotroop effect (01 ndash 1) bradycardie + syncopes (verhoogd valrisico) AV-blok rarr PM
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Cholinesteraseremmers
ndash Globaal weinig uitval (lt10) Responders harr Non Responders Slechts 10 tijdelijke verbetering
ndash Geen vergelijkend onderzoek nevenwerkingen ook tgo interacties bvb met
bull anticholinergica (antagonisme) (incontinentie parkinson hellip)
bull Bradycardiserende medicatie of medicatie met effect op QT
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Derivaat van amantadine
ndash Antagonist van glutamaatreceptoren (NMDA)
ndash Matig ernstige vormen van AD en vasculaire dementie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Nevenwerkingen
bull Hallucinaties
bull Verwardheid
bull Agitatie
bull Duizeligheid en hoofdpijn
bull Bradycardie en AV-block
ndash Risico van anticholinerge effecten bij associatie met anticholinergica
ndash Risico van dopaminerge effecten bij associatie met dopaminerge medicatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Memantine (Ebixa)
ndash Dosering 5 agrave 20 mg
ndash Bescheiden winst na 6 maanden (enkel bij MMSE tussen 10 en 1530)
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Gingko biloba (tanakan en tavonin)
ndash cochrane review
ndash + effect op cognitie na 24 weken (niet op dagelijks functioneren)
ndash Studies met verschillende ziektebeelden en grote variatie meetinstrumenten + beperkt aantal patieumlnten
ndash Veilig
ndash Opgelet bij combinatie met antithrombotica
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
3 Dementieremmers
bull Op MCD geen bewijs van preventief effect
bull Eeacuten studie donezepil rarr minder progressie eerste 12 maanden doch niet meer zo na 3 jaar
bull Preventief effect van
ndash Oestrogenen
ndash NSAID (studie langlopend + gerandomiseerd wijst op + effect zo gt 2 jaar gebruik)
ndash Antioxydantia
ndash Statines
ndash Omega 3 vetzuren
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
4 Hypnotica
Bij voorkeur eerst niet-farmacologische therapie (oorzakelijk) + slaaphygieumlnische maatregelen en cognitieve gedragstherapie
Bij ernstige vormen van insomnia (34 van 75+) Korte periode (lt 1week) Laagst effectieve dosis
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Bewezen doeltreffendheid zowel op slaaplatentie als op slaapduur
ndash Relatief veilig
ndash Voorkeur voor intermediair werkende producten (risico hangover)
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
4 Hypnotica
bull Benzodiazepines
ndash Risico op
bull Rebound slapeloosheid
bull Anterograde amnesie
bull Cognitieve dysfunctie
bull Verhoogde valincidentie
bull Tolerantie reeds na 1 agrave 2 weken
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Soorten
bull Zopiclone (imovane)
bull Zolpidem (stilnoct)
bull (zaleplon)
ndash Normale slaaparchitectuur blijft behouden
ndash Ijlhoofdigheid duizeligheid verwardheid geheugenstoornissen vallen = mogelijk
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
4 Hypnotica
bull Niet- benzodiazepines
ndash Korte halfwaarde
ndash minimale gewenning
ndash Weinig gekend over langetermijn-effecten
ndash Hoge kostprijs
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
4 Hypnotica
bull Valeriaan (relaxine valerial)
ndash ldquonatuurlijkrdquo slaapmiddel
ndash Diverse studies rarr beter dan placebo
ndash Lage dosis voldoende (= 450mg)
ndash Geen ernstige neveneffecten
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Minder productie door epifyse bij ouderen
ndash 2 studies rarr
bull verbeterde slaapefficieumlntie
bull Afname slaaplatentie
bull Minder ontwaak-episodes
bull Toename slaapduur
bull Afbouw benzorsquos mogelijk
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
4 Hypnotica
bull Melatonine (circadin) slow-release 2 mg
ndash Geen afhankelijkheid
ndash Paradoxale slaaponderbrekingen bij langdurig gebruik
ndash Depressie verslechteren
bull Sederende anti-histaminica
ndash Te mijden wegens groter risico op bijwerkingen (zeker oudere generaties)
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
4 Hypnotica
bull Sederende antidepressiva
ndash Tricyclische rarr tegenstrijdige resultaten
ndash Trazodone rarr gunstig
bull Bij gelijktijdig gebruik van SSRI
bull Bij depressieve patienten
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
4 Hypnotica
bull Bij primaire slapeloosheid
ndash Nauwelijks studies
ndash 1ste week beter dan placebo voor slaaplatentie + slaapcontinuiumlteit
ndash Na 2 weken geen verschil meer (tolerantie)
bull Halfleven = langer dan nl slaaptijd
ndash rarrsedatie overdag (23 ptn)
ndash Hypotensie met syncopes
ndash Ventriculaire aritmieeumln + geleidingsstoornissen
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatie van patieumlnten in de zorg
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Spoor de oorzaak op van de onrust
bull Fixatie alleen bij gebrek aan alternatief
bull Kies de juiste vorm van fixatie in overleg met collegarsquos en zo mogelijk de arts
bull Houd de duur van de fixatie beperkt en evalueer
bull Organiseer verhoogd toezicht
bull Informeer patieumlnt zijn familie of vertegenwoordiger
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Fixatie = elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast) met de bedoeling de bewegingsvrijheid van de persoon te beperken
bull Door immobilisatie op bedzetelstoel met inachtneming van de veiligheid van de patieumlnt
bull Al of niet in combinatie met medicatie moet fixatie leiden tot herwinnen van rust enof beveiliging
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Indicaties
ndash Risico op beschadiging van fysieke enof psychische integriteit van de patieumlnt of die van anderen
ndash Risico op onderbreking van levensnoodzakelijke therapie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Fixatie is niet de oplossing om
bull Valincidenten te vermijden (kan de ernst van de letsels zelfs verhogen)
bull Behandeling van onrust (kan agressie uitlokken)
bull Verminderen van werklast (geen fixatie zonder verhoogd toezicht)
bull Toezicht op de patieumlnt (verhoogd toezicht kan afdoende zijn zonder fixatie)
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Immobilisatie verhoogt het valrisico alsmede de ernst van de letsels bij val
bull Huidletsels pols en enkel decubitus skintear schaafwondenhellip
bull Ophanging of verstikking door afsnoeren halsnek
bull Spieratrofie met verlies van mobiliteit
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op fysieke letsels en ongevallen
bull Deshydratatie wanneer de patieumlnt zelf niet meer bij drinken kan geraken
bull Verminderde eetlust
bull Incontinentie
bull Contracturen
bull Constipatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico op psychisch lijden bij de patieumlnt
bull Ontwikkelen van angst en onzekerheid agressie of depressie
bull Agitatie bij verminderd begripsvermogen
bull Sociale isolatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Complicatiesgevaren
ndash Risico voor familie
bull Angst en onzekerheid ivm evolutie en prognose
bull Ontevredenheid en onbegrip over de zorgverlening
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash = technisch-verpleegkundige verstrekking waarvoor geen medisch voorschrift nodig is
ndash Urgente situatie
bull Verpleegkundige
bull Zo snel mogelijk overleg met de arts
bull Informeer de familie voor volgend bezoek
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Niet urgente situatie
bull behandelend arts + team bespreken nood en soort
bull Rapportage in dossier (motivatie)
bull Dagelijks evalueren van de nood aan of aard van fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Wie beslist tot fixatie
ndash Bij wilsonbekwame patieumlnt
bull Vertegenwoordiger raadplegen en informeren
bull Noteer contactpersoon in verpleegdossier
ndash Wilsbekwame patieumlnt
bull Toestemming vereist na informatie
bull Bij weigering professioneel overleg noodzakelijk
bull Bij blijvende weigering geen fixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
1 Voorzettafel bij licht dementerende patieumlnt met neiging tot vallen
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
2 Bolsterhandschoenen om te vermijden dat de patieumlnt katheters sondes hellip verwijdert
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
3 Onrusthekkens
bull bij rustige kalme patieumlnten met verminderd bewustzijn of verminderde orieumlntatie
bull Soms ook op vraag van patieumlnt zelf bv omwille van betere houvast
bull NIET bij verhoogd valrisico
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
4 Stok onder de deur bij patieumlnten die storend zijn voor anderen bij het verlaten van de kamer of bij gevaar voor eigen veiligheid door desorieumlntatie in ruimte en tijd
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
5 Trappelzak of verpleegdeken enkel bij rustige patieumlnten met plukgedrag ne middel om een patieumlnt in bed te fixeren
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
6 3-puntsfixatie = brede lendenband + diagonale fixatie met 1 polsband + 1 enkelband bij ernstig onrustige en geagiteerde patieumlnt ter beveiliging van zichzelf of de omgeving
bull Controleer doorbloeding
bull Diagonaal linker hand rechter voet of omgekeerd
raquo Behandel oorzaak van onrust
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
7 5-puntsfixatie = brede lendenband + bilaterale pols- en enkelfixatie bij ernstig geagiteerde patieumlnten waarbij 3-puntsfixatie onvoldoende blijkt of bij extreme agressie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash Roep voldoende collegarsquos bijeen
ndash Spreek taakverdeling af eacuteeacuten persoon neemt de leiding
ndash Eeacuten vk met voldoende kennis fixeert de rest houdt patieumlnt in bedwang
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
Tips bij 3-punts en 5-puntsfixatie
ndash In bedwang houden
bull druk op knieschijf om benen plat te houden
bull Kruis armen en hou patieumlnt bij de polsen vast
bull Druk schouders naar beneden
bull Houd het hoofd vast om bijten te voorkomen
ndash Eerst lendenen daarna benen dan handen
ndash Controleer fixatiepunten niet te vast niet te los
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
8 Isolatiecel bij extreem agressieve patieumlnt of bij gevaar voor zichzelf (suiumlcide) waarbij nood aan prikkelarme en veilige kamer Maximaal toezicht zonder noodzaak de kamer te betreden
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Types en indicaties
9 Sederende medicatie steeds op voorschrift bij delirante verschijnselen agressie hevige onrust hellip
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Beslissing in team
ndash Betrek patieumlnt enof familie
ndash Streef naar maximaal patieumlntencomfort
ndash Plaats oproepsysteem binnen handbereik van patieumlnt
ndash Organiseer verhoogd toezicht
bull Na frac14 uur en verder na 1frac12 uur
bull Signaleer met gevarendriehoek met oog
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Basisprincipes
ndash Observeer
bull Huidletsels
bull Stevigheid + doorbloeding
bull Patieumlntencomfort
bull Vitale parameters
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Praktische afspraken
ndash Fixatiekoffer op elke afdeling
bull 2 dozen met 3-puntsfixatie
bull 2 dozen met 5-puntsfixatie
ndash Dozen zijn geiumldentificeerd
ndash Volledige setdoos per patieumlnt
ndash Na gebruik steeds laten wassen nagaan of de set volledig is slotjes verwijderen banden in blauw zakje en in plastiek doos
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie
Fixatiebeleid Jan Yperman Ziekenhuis
bull Observaties
ndash Schriftelijke rapportage bij ldquofixatiemaatregelenrdquo
bull Motivering
bull Type en tijdstip
bull Naam en overleg van betrokkenen
ndash Rapporteer mondeling schriftelijk observaties op toezichtsfiche te bewaren in de kamer van de patieumlnt (omcirkel observatiepunten noteer met overeenstemmende cijfers en teken af)
ndash Zorg voor regelmatig toezicht en controle waarschuwingsbord aan de kamer bij 3- of 5-puntsfixatie