Psychologia rozwoju

Periodyzacja rozwojuPeriodyzacja rozwoju

1. Okres prenatalny: 0-9 m.ż.1. Okres prenatalny: 0-9 m.ż.-------- Narodziny---------------- Narodziny--------2. Okres niemowlęcy: od narodzin do 1 r.ż.2. Okres niemowlęcy: od narodzin do 1 r.ż.

w tym okres noworodkowy: od narodzin do 1 w tym okres noworodkowy: od narodzin do 1 m.ż.m.ż.

3. Okres poniemowlęcy: od 1 r.ż. do 3 r.ż.3. Okres poniemowlęcy: od 1 r.ż. do 3 r.ż.4. Wczesne dzieciństwo: 2, 3 r.ż. do 6, 7 r.ż. 4. Wczesne dzieciństwo: 2, 3 r.ż. do 6, 7 r.ż. 5. Średnie dzieciństwo: 6, 7, r.ż. do 11, 12 r.ż.5. Średnie dzieciństwo: 6, 7, r.ż. do 11, 12 r.ż.6. Okres dorastania: 11, 12 r.ż. do 17, 18, 20 r.ż.6. Okres dorastania: 11, 12 r.ż. do 17, 18, 20 r.ż.7. Wczesna dorosłość: 17, 18, 20 r.ż. do 40, 45 7. Wczesna dorosłość: 17, 18, 20 r.ż. do 40, 45

r.ż.r.ż.8. Średnia dorosłość: 40, 45 r.ż. do 60, 65 r.ż.8. Średnia dorosłość: 40, 45 r.ż. do 60, 65 r.ż.9. Późna dorosłość: 60, 65 r.ż. do ------9. Późna dorosłość: 60, 65 r.ż. do ----------------Śmierć-------------------Śmierć---------

Istota rozwoju:Istota rozwoju:ZMIANA - czyli uwzględnienie ZMIANA - czyli uwzględnienie perspektywy czasowej;perspektywy czasowej;Definicja zmianyDefinicja zmiany: różnica między stanem : różnica między stanem poprzednim a obecnym danego obiektu poprzednim a obecnym danego obiektu zaobserwowana po upływie pewnego zaobserwowana po upływie pewnego czasu.czasu.

Jednak Jednak nie każda zmiananie każda zmiana oznacza rozwój! oznacza rozwój!

ZMIANA ROZOWOJOWAZMIANA ROZOWOJOWA- to każda zmiana, - to każda zmiana, która w efekcie zwiększa równowagę między która w efekcie zwiększa równowagę między jednostką, a światem zewnętrznymjednostką, a światem zewnętrznym

Jak badać rozwój ?

•Wady i zalety•Jakie masz propozycje

Strategia badań poprzecznychW strategii tej porównuje się w określonym czasie grupy osób różniących się wiekiem.

Zalety:+ strategia szybka i stosunkowo mało kosztowna+ badania można łatwo powtórzyć+ służy stwierdzaniu różnic między grupami wiekowymi oraz różnych tendencji rozwojowych,które mogą być następnie badane bardziej szczegółowo

Słabości:- ponieważ badane zachowanie obserwowane jest tylko w jednym momencie badania wykonane przy użyciu metody poprzecznej nie informują o różnicach wewnątrz indywidualnych- osoby należące do bardzo odległych grup wiekowych mają odmienne doświadczenia kulturowe i społeczne, zatem uzyskane wyniki mogą odzwierciedlać bardziej różnice w tym zakresie niż rzeczywiste różnice rozwojowe związane z wiekiem

Strategia badań podłużnych

W badaniach prowadzonych zgodnie ze strategią longitudinalnych. Badana jest grupa osób w ciągu jakiegoś czasu zwykle kilku, kilkunastu lat. Obserwacje i testy wykonuje się w różnym czasie.

Zalety:+ badania dostarczają danych o rozwoju jednostek w danym okresie+ za pomocą tych badań można badać stabilność rozwoju+ można też określić wpływ wcześniejszego doświadczenia indywidualnego na późniejszy rozwój

Wady:- pochłaniają wiele czasu i pieniędzy- istnieje duże prawdopodobieństwo, że część badanych z różnych powodów nie weźmie udziału w różnych badaniach, rezultatem tego może być nieprzypadkowa zmiana właściwości badanej grupy, która zakłóci wyniki całego badania- powtórzenie badań może dać nierealistyczne wyniki z uwagi na różnicę wpływów społecznych w różnym czasie historycznym

W psychologii długo rozwój rozumiano W psychologii długo rozwój rozumiano tak, jak w naukach biologicznych;tak, jak w naukach biologicznych;Podstawowe kategorie tak rozumianego Podstawowe kategorie tak rozumianego rozwoju:rozwoju:- - WZROSTWZROST: ilościowe zwiększanie się : ilościowe zwiększanie się rozmiarów (np. przyrost wagi, liczby rozmiarów (np. przyrost wagi, liczby komórek);komórek);- - DOJRZEWANIEDOJRZEWANIE: rozwój komórek do : rozwój komórek do takiego stanu, w którym organizm może takiego stanu, w którym organizm może w pełni je wykorzystać;w pełni je wykorzystać;- - UCZENIE SIĘUCZENIE SIĘ: stosunkowo trwała : stosunkowo trwała zmiana zachowania będąca rezultatem zmiana zachowania będąca rezultatem doświadczenia. Zależna od dojrzewania.doświadczenia. Zależna od dojrzewania.

Rezultat przyjęcia biologicznego modelu Rezultat przyjęcia biologicznego modelu rozwoju - uznawanie za zmianę rozwoju - uznawanie za zmianę rozwojową taką, którą cechowało:rozwojową taką, którą cechowało:1. Jednokierunkowość 1. Jednokierunkowość (monotoniczność);(monotoniczność);2. Nieodwracalność;2. Nieodwracalność;3. Trwałość;3. Trwałość;4. Autonomiczność.4. Autonomiczność.

1. 1. JednokierunkowośćJednokierunkowość: zmiany prowadzą : zmiany prowadzą do określonego stanu końcowego; na do określonego stanu końcowego; na bazie prostszych zmian nadbudowują bazie prostszych zmian nadbudowują się bardziej skomplikowane; się bardziej skomplikowane;

2. 2. NieodwracalnośćNieodwracalność i i3. 3. TrwałośćTrwałość - oznacza to, że stany - oznacza to, że stany

organizacji wewnętrznej, które raz organizacji wewnętrznej, które raz powstały, nie mogą być cofnięte ani powstały, nie mogą być cofnięte ani oduczone; stanowią bazę do nowych oduczone; stanowią bazę do nowych procesów zmian;procesów zmian;

4. 4. AutonomicznośćAutonomiczność - oznacza, że zmiany - oznacza, że zmiany rozwojowe są ściśle powiązane i rozwojowe są ściśle powiązane i wyznaczane przez czynniki wyznaczane przez czynniki wewnętrzne, tkwiące w strukturze wewnętrzne, tkwiące w strukturze systemu psychicznego.systemu psychicznego.

Efekt tak rozumianych zmian:Efekt tak rozumianych zmian:1. Zmiany mają charakter powszechny 1. Zmiany mają charakter powszechny w danej populacji;w danej populacji;2. Zmiany są ściśle powiązane z 2. Zmiany są ściśle powiązane z wiekiem;wiekiem;3. Zmiany są przewidywalne.3. Zmiany są przewidywalne.

Ostatnio takie podejście do rozwoju Ostatnio takie podejście do rozwoju poddawane jest krytyce - poddawane jest krytyce - podkreślana jest rola czynników podkreślana jest rola czynników środowiskowych!środowiskowych!

Inne charakterystyki zmian rozwojowych:Inne charakterystyki zmian rozwojowych: 1. Zmiany ilościowe: narastanie, 1. Zmiany ilościowe: narastanie, przybywanie, ale bez naruszenia przybywanie, ale bez naruszenia struktury wewnętrznej zjawisk czy struktury wewnętrznej zjawisk czy procesów (np. zwiększanie się zasobu procesów (np. zwiększanie się zasobu słów);słów);2. Zmiany jakościowe: przekształcanie 2. Zmiany jakościowe: przekształcanie się wewnętrznej organizacji czynności się wewnętrznej organizacji czynności psychicznych i zachowania (np. nowy psychicznych i zachowania (np. nowy sposób rozumienia świata).sposób rozumienia świata).

Czy rozwój to tylko zmiana na + ?

1. Zmiany progresywne: narastanie, 1. Zmiany progresywne: narastanie, powiększanie się, doskonalenie, np. powiększanie się, doskonalenie, np. szybsze tempo uczenia się, lepsze szybsze tempo uczenia się, lepsze rozumienie, itp.;rozumienie, itp.;

2. Zmiany regresywne: inwolucja, atrofia, 2. Zmiany regresywne: inwolucja, atrofia, zanik.zanik.

Zmiany te występują w każdym okresie Zmiany te występują w każdym okresie życia - progresja może wystąpić u ludzi życia - progresja może wystąpić u ludzi starych, a regres u dzieci. starych, a regres u dzieci.

1. Zmiany intraindywidualne: 1. Zmiany intraindywidualne: zachodzące w psychice i zachodzące w psychice i zachowaniu jednostki;zachowaniu jednostki;

2. Zmiany interindywidualne: 2. Zmiany interindywidualne: występujące w podobny sposób u występujące w podobny sposób u większości ludziwiększości ludzi

(Wg H. Bee)(Wg H. Bee)1. 1. Zmiany powszechneZmiany powszechne: wspólne dla : wspólne dla

przedstawicieli gatunku, związane z przedstawicieli gatunku, związane z wiekiem (uwarunkowane wiekiem (uwarunkowane dojrzewaniem);dojrzewaniem);

2. 2. Zmiany wynikające z Zmiany wynikające z przynależności do danej kulturyprzynależności do danej kultury (uwarunkowane zegarem społecznym);(uwarunkowane zegarem społecznym);

3. 3. Zmiany indywidualneZmiany indywidualne wynikające z wynikające z osobistych przeżyć. osobistych przeżyć.

Nowe podejście do rozwoju: Nowe podejście do rozwoju: psychologia psychologia life spanlife span P.Baltesa P.Baltesa1. Rozwój psychiczny człowieka trwa całe 1. Rozwój psychiczny człowieka trwa całe

życie;życie;2. Rozwój człowieka ma charakter:2. Rozwój człowieka ma charakter:

a) a) wielowymiarowywielowymiarowy, co oznacza, że , co oznacza, że istnieją odrębne wzorce rozwojowe dla istnieją odrębne wzorce rozwojowe dla różnych zjawisk życia psychicznego i różnych zjawisk życia psychicznego i zachowania;zachowania;b) b) wielokierunkowywielokierunkowy - czyli progresywny i - czyli progresywny i regresywny;regresywny;

3. Rozwój człowieka cechuje się 3. Rozwój człowieka cechuje się intraindywidualną intraindywidualną plastycznością, plastycznością, tzn. tzn. poszczególne funkcje są w różnym poszczególne funkcje są w różnym stopniu podatne na modyfikacje,stopniu podatne na modyfikacje,m.in. ze względu na ilość i jakość m.in. ze względu na ilość i jakość doświadczeń;doświadczeń;Efekt: Efekt: Indywidualizacja form rozwojuIndywidualizacja form rozwoju

4. Człowiek jest istotą rozwijającą się w 4. Człowiek jest istotą rozwijającą się w rozwijającym się świecie;rozwijającym się świecie;

5. Rozwój człowieka jest 5. Rozwój człowieka jest „współdeterminowany” przez grupy „współdeterminowany” przez grupy czynników:czynników:

a) indywidualny wiek a) indywidualny wiek chronologiczny;chronologiczny;

b) okres historyczny;b) okres historyczny;c) czynniki pozanormatywne - c) czynniki pozanormatywne -

zdarzenia zdarzenia losowe losowe spowodowane własnymi spowodowane własnymi wyborami.wyborami.

ZMIANA ROZWOJOWAZMIANA ROZWOJOWA

Odnosi się Odnosi się NIE NIE do stopnia progresywności do stopnia progresywności wobec stanu wcześniejszego,wobec stanu wcześniejszego,

ALE:ALE:do do stopnia adaptacyjności -stopnia adaptacyjności -

Przejawiającej się w zdolności jednostki do Przejawiającej się w zdolności jednostki do konstruowania nowych jakościowo relacji konstruowania nowych jakościowo relacji ze światem, z ze światem, z uwzględnieniemuwzględnieniem zmian zmian zachodzących w danym czasie w zachodzących w danym czasie w organizmie i otoczeniu.organizmie i otoczeniu.

Podkreśla się, że człowiek jest układem Podkreśla się, że człowiek jest układem dynamicznym, którego zmiany dynamicznym, którego zmiany zachodzą w kontekście stale zachodzą w kontekście stale zachodzących zmian w świecie.zachodzących zmian w świecie.

Ponieważ zmiany ciągle następują, Ponieważ zmiany ciągle następują, stałe stałe jest tylko to, że są zmiany. jest tylko to, że są zmiany. Reszta Reszta jest relatywna i nieprzewidywalna jest relatywna i nieprzewidywalna

odejście od badań normatywnych!odejście od badań normatywnych!

Okres sensytywny i krytycznyOkres sensytywny i krytycznyKoncepcja Koncepcja okresu krytycznegookresu krytycznego pochodzi pochodzi

z badań nad zwierzętami: istnieją w z badań nad zwierzętami: istnieją w rozwoju okresy szczególnej wrażliwości rozwoju okresy szczególnej wrażliwości organizmu na obecność określonego typu organizmu na obecność określonego typu doświadczeń.doświadczeń.

W badaniach nad ludzkim rozwojem W badaniach nad ludzkim rozwojem zyskała miano koncepcji okresu zyskała miano koncepcji okresu sensytywnego.sensytywnego.

Okres sensytywnyOkres sensytywny: okres miesięcy lub : okres miesięcy lub lat, w trakcie którego dziecko może być lat, w trakcie którego dziecko może być szczególnie wrażliwe na specyficzne szczególnie wrażliwe na specyficzne formy doświadczenia lub podlegać formy doświadczenia lub podlegać szczególnemu wpływowi na skutek ich szczególnemu wpływowi na skutek ich nieobecności.nieobecności.

Problem akceleracji rozwoju:Problem akceleracji rozwoju:- przyspieszenie rozwoju w porównaniu z - przyspieszenie rozwoju w porównaniu z

poprzednimi pokoleniami.poprzednimi pokoleniami.

OKRES PRENATALNY

OD POCZĘCIA DO NARODZIN

CECHY ŻYCIA DZIECKA W OKRESIE PRENATALNYM

1. DYNAMICZNOŚĆ I ADAPTABILNOŚĆA) od jednej komórki - do wysoko wyspecjalizowanego organizmu

(12 miliardów komórek w mózgu, 10 bilionów komórek nerwowych);

B) masa ciała powiększa się 10-11 milionów razy (w wieku od narodzin do dorosłości - tylko 22 razy);

C) długość i ciężar:- długość komórki jajowej: 0,15 mm, plemnika - 0,03 mm

(pięciokrotnie mniejszy od jaja) do ok. 50 cm dziecka przy urodzeniu;

- ciężar komórki jajowej: jedna milionowa część grama; ciężar plemnika 90 tysięcy razy mniejszy niż komórki jajowej do ok. 3,5 kg dziecka przy urodzeniu.

2. FIZJOLOGICZNA DOMINACJA DZIECKAA) Wyzwala zmiany w hormonach matki;B) Ćwiczy funkcje ważne dla przetrwania po urodzeniu się

(połykanie wód płodowych, oddawanie moczu, ssanie, obracanie się, podskoki);

C) Wyznacza termin porodu;D) Radzi sobie z poczuciem głodu (pijąc wody płodowe lub

nie pijąc, gdy są niesmaczne).

3. ROZWOJOWI POSZCZEGÓLNYCH STRUKTUR TOWARZYSZY ROZWÓJ ICH FUNKCJI

4. ROZWÓJ STRUKTUR I FUNKCJI ODBYWA SIĘ ZGODNIE Z ZASADĄ CEFALOKAUDALNĄ I PROKSYMODYSTALNĄ

zaczynając od głowy (ruchy gałek ocznych i szyi), przez tułów (ruchy rąk i tułowia) po nogi (dowolne ruchy nóg, chód).

od osi podłużnej ciała do boku, począwszy od mięśni położonych przy kręgosłupie, przez mięśnie ramion, przedramion, dłoni i palców.

5. CECHY OKRESU PRENATALNEGO OBSERWOWANE SĄ TAKŻE PO NARODZINACH DZIECKA (DO OKOŁO 5-6 MIESIĄCA ŻYCIA)

A) Odruchy bezwarunkowe;B) Zasady rozwoju cefalokaudalnego i

proksymodystalnego;C) Przewaga mięśni zginaczy.

ROZWÓJ PRENATALNY

1. OKRES ZYGOTY - od zapłodnienia do 2. tygodni. Zagnieżdżenie się zygoty w ścianie macicy. Początki specjalizacji komórek: niektóre tworzą masę wewnętrzną, z której powstanie EMBRION; inne tworzą masę zewnętrzną, z której powstaną STRUKTURY PODTRZYMUJĄCE EMBRION.

2. OKRES ZARODKOWY (EMBRIONALNY) - od 3. do 8. tygodnia.A) Różnicowanie się komórek masy wewnętrznej;B) Zmiany w masie komórek zewnętrznych, ukształtowanie się trzech systemów podtrzymujących embrion.

Ad. A)- - Trzy listki zarodkowe: 1. ENDODERMA - zaczątek organów

wewnętrznych i gruczołów; 2. EKTODERMA - zaczątek tych struktur organizmu, które będą miały kontakt ze światem zewnętrznym (układu nerwowego, skóry i włosów, sensorycznych części oka, nosa i ucha); 3.MEZODERMA - zaczątek mięśni, chrząstki,kości, serca, narządów płciowych i niektórych gruczołów;

-- Pierwsze funkcje: w końcu 3. tygodnia zaczyna funkcjonować zaczątek układu krwionośnego.

Ad. B)--Ukształtowanie się worka owodniowego, łożyska i pępowiny.

III. OKRES PŁODOWY - od 9 do 38., 40. tygodnia.

ROZWÓJ PRENATALNY - PSYCHOLOGICZNE PODEJŚCIEI TRYMESTR ŻYCIA DZIECKA- 13 dnia powstają zawiązki układu nerwowego, 20 dnia zawiązki

mózgu;- od 21 dnia pracuje serce;- w 41 dniu obserwuje się odruchy nerwowe świadczące o

początkach współdziałania układu nerwowego i mięśniowego;- w 43 dniu odnotowano pierwsze oznaki fal mózgowych;- między 7 a 10 tygodniem zaczynają docierać pierwsze impulsy

nerwowe z oka poprzez nerw oczny do mózgu;- w połowie 7 tygodnia pojawia się wrażliwość okolicy warg na

dotyk, lekkie ich podrażnienie wywołuje uogólnioną reakcję całego ciała w postaci zwrotu tułowia;

- w 7 tygodniu zróżnicowanie gruczołów płciowych pozwala na rozróżnienie płci;

- W 10 tygodniu zasadnicze części mózgu są już ukształtowane;- w 12 tygodniu dziecko zaczyna połykać wody płodowe i

reagować na ich smak;- pomiędzy 8 a 12 tygodniem - intensywna aktywność ruchowa.

II TRYMESTR ŻYCIA DZIECKA- w 15 tygodniu początek ruchów chwytnych;- w 4 miesiącu powierzchnia mózgu jest pofałdowana,

uformowany jest móżdżek, rozpoczyna się mielinizacja włókien nerwowych w rdzeniu kręgowym;

- od 17 tygodnia - ćwiczenia ruchów ssących;- między 4 a 5 miesiącem życia reaguje na zmiany temperatury,

na intensywną zmianę oświetlenia, na bardzo silne dźwięki;- na przełomie 5 i 6 miesiąca nabywa zdolności bycia w stanie

czuwania i stanie snu;

- W 6 miesiącu PROPORCJE ZBLIŻONE DO TYCH, JAKIE DZIECKO BĘDZIE MIAŁO PRZY URODZENIU.

III TRYMESTR ŻYCIA DZIECKA- Przyrost wagi, wypijanie wód płodowych (ok.. 15 do 40

mililitrów płynu owodniowego na godzinę);- nie przybywa już komórek nerwowych, przemiany mają

charakter jakościowy, powstają ośrodki mózgowe poszczególnych zmysłów;

- występuje zdolność zapamiętywania;- dalszy rozwój odruchów bezwarunkowych.

TERATOGENY MOŻLIWY SKUTEK

__________________________________________________________LEKI TERAPEUTYCZNE

ASPIRYNA - PORONIENIE, KRWAWIENIE,

KŁOPOTY NOWORODKA Z ODDYCHANIEM

WITAMINA A - ZNIEKSZTAŁCENIA GŁOWY I USZU, USZKODZENIA SERCA I C.U.N.

STREPTOMYCYNA - UTRATA SŁUCHU

TALIDOMID - DEFORMACJA KOŃCZYN, USZKODZENIE NARZĄDÓW WEWN., ŚMIERĆ

TERATOGENY MOŻLIWY SKUTEK__________________________________________________________NARKOTYKIKOKAINA - ZAHAMOWANIE WZROSTU,

PRZEDWCZESNY PORÓD, DRAŻLIWOŚĆ

NOWORODKA, SYNDROM GŁODU NARKOTYCZNEGO;

HEROINA - JAK WYŻEJ ORAZ SYNDROM NAGŁEJ ŚMIERCI;

LSD I MARIHUANA - PRAWDOPODOBNY POWÓD PRZEDWCZESNYCH

PORODÓW; UWAŻANE ZA PRZYCZYNĘ ODRYWANIA SIĘ KAWAŁKÓW CHROMOSOMÓW.

TERATOGENY MOŻLIWY SKUTEK___________________________________________________________WARUNKI ZWIĄZANE Z MATKĄWIEK - NASTOLETNIE MATKI ORAZ KOBIETY

POWYŻEJ 35 ROKU ŻYCIA CZĘŚCIEJ MAJĄ DZIECI Z NIŻSZĄ WAGĄ URODZENIOWĄ;

WRAZ Z WIEKIEM WZRASTA PRAWDOPODOBIEŃSTWO URODZENIA

DZIECKA Z ZESPOŁEM DOWNA

ALKOHOL - USZKODZENIE MÓZGU I SERCA, ZAHAMOWANIE WZROSTU,

OPÓŹNIENIE UMYSŁOWE, PŁODOWY ZESPÓŁ ALKOHOLOWY (FAS)

PALENIE PAPIEROSÓW - ZAHAMOWANIE WZROSTU, WCZEŚNIACTWO

TERATOGENY MOŻLIWY SKUTEK

______________________________________________________CUKRZYCA - TRZYKROTNY WZROST

PRAWDOPODOBIEŃSTWA WYSTĄPIENIA WSZELKICH

TYPÓW WAD WRODZONYCH (m.in. BEZMÓZGOWIE,

ROZSZCZEPIENIE KRĘGOSŁUPA, WADY WRODZONE SERCA);

NIEDOŻYWIENIE - WIĘKSZE PRAWDOPODOBIEŃSTWO

ZAHAMOWAŃ WZROSTU, WCZEŚNIACTWO.

TERATOGENY MOŻLIWY SKUTEK__________________________________________________________INFEKCJEAIDS - WRODZONE DEFORMACJE

RÓŻYCZKA - OPÓŹNIENIE UMYSŁOWE, USZKODZENIA OCZU,

GŁUCHOTA

SYFILIS - OPÓŹNIENIE UMYSŁOWE, ŚLEPOTA, GŁUCHOTA,

PORONIENIE, ŚMIERĆ

TOKSOPLAZMOZA - ANOMALIE ROZWOJU GŁOWY I MÓZGU, OPÓŹNIENIE

UMYSŁOWE

TERATOGENY MOŻLIWY SKUTEK

_________________________________________________________ZAGROŻENIA ŚRODOWISKOWEOŁÓW - PORONIENIE, ANEMIA,

OPÓŹNIENIE UMYSŁOWE

RTĘĆ - ANOMALIE ROZWOJU GŁOWY I MÓZGU, BRAK

KOORDYNACJI RUCHOWEJ, OPÓŹNIENIE

UMYSŁOWE

PROMIENIOWANIE - BIAŁACZKA, ANOMALIE ROZWOJU GŁOWY,

CIAŁA I RĄK, ZMIANY GENETYCZNE, PORONIENIE, URODZENIE

MARTWEGO DZIECKA

NOWORODEK Ocena funkcji życiowych dziecka- problem wagi urodzeniowej:

poniżej 2500 - niska masa urodzeniowaponiżej 1500 - bardzo niska masa urodzeniowaponiżej 1000 - skrajnie niska masa urodzeniowa

- Skala Apgarpomiar: 1 minuta

3 minuta 5 minuta10 minuta

Skala Apgar (1953 r.)O C E N A

_____________________________________________

Appearance - Zabarwienie skóry 0 1 2

Puls - Czynność serca 0 1 2Grimace - Odruchy 0 1 2Activity - Napięcie mięśniowe 0 1

2Respiration - Czynność oddychania 0 1 2____________________________________________

Skala ocen7 - 10 punktów - dobry stan4 - 6 punktów - średni stan (tlen)0 - 3 punkty - ciężki stan (konieczne

wspomaganie oddychania i pracy serca

Charakterystyka noworodkaOdruchy bezwarunkowe1. Typowe dla noworodka i człowieka dorosłego -

mruganie, źrenicowy, wydzielanie śliny, wydalanie moczu i kału;

2. Występujące u noworodka (i niemowlęcia)- ssania, patrzenia, krzyku (wrodzone zachowania zorganizowane)

- Babińskiego (zanika pod koniec 1 r.ż.)- chwytny (zanika ok. 2 miesiąca życia)- toniczno-szyjny (zanika ok. 3 - 4 miesiąca życia)- Moro (obejmowania) (zanika ok. 5 miesiąca życia)- oczno-karkowy Peipera- pływania (zanika po kilku tygodniach)- kroczenia (zanika w 2 - 3 miesiącu życia).

•Odruch Babińskiego (ang. Babinski sign, Babinski reflex, Babinski phenoemenon) – jeden z podstawowych objawów sprawdzanychpodczas badania neurologicznego.

•Polega na odruchowym wyprostowaniu palucha z jego zgięciem grzbietowym w trakcie drażnienia skóry boczno-dolnej powierzchni stopy.•Występuje jako objaw fizjologiczny do 2. roku życia, po tym czasie jest traktowany jako patologiczny i świadczy o uszkodzeniu drogi korowo-rdzeniowej.

• Odruch chwytny – odruch fizjologiczny polegający na zaciśnięciu palców i przywiedzeniu kciuka w reakcji na uciśnięcie strony dłoniowej palców.

• Odruch jest fizjologiczny dla pierwszych miesięcy życia. Powinien zaniknąć w kończynach górnych po 4. miesiąca życia, a kończynach dolnych po 12 miesiącach.

Odruch toniczny szyjny asymetryczny –występuje u noworodków od chwili urodzenia do 6. miesiąca życia. Przetrwanie tego odruchu ponad 6 miesiąc życia dziecka świadczy o nieprawidłowym funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego, co może w późniejszych okresach życia przejawiać się zaburzeniem rozwoju funkcji lokomocyjnych.

Sposób wywołania odruchu• U dziecka ułożonego na plecach. Następnie skręca się głowę w bok

(w prawą lub lewą stronę). W przypadku prawidłowej reakcji dochodzi u dziecka do tonicznego wyprostu kończyny górnej i dolnej po stronie, w którą zwrócona jest twarz i zgięcia kończyn po stronie, w którą zwrócona jest potylica.

• Odruch Moro, inaczej zwany odruchem obejmowania – odruch występujący w odpowiedzi na gwałtowną zmianę położenia ciała noworodka, nagły hałas, ostry dźwięk.

• Noworodek reaguje energicznym wyprostowaniem kończyn górnych i dolnych, wygięciem pleców w łuk i odchyleniem głowy do tyłu, po czym zaciska pięści, a odrzuconymi wcześniej na boki rękami wykonuje powolny ruch objęcia klatki piersiowej.

• Konsekwencje …..

• odruch oczno - karkowy Peipera (jest to cofnięcie głowy noworodka na działanie silnego światła na oko noworodka).

• odruch pływania - nie boją się zanurzyć głowy i otworzyć oczu pod wodą, a gdy do otwartej buzi dostaje się woda po prostu instynktownie wstrzymują oddech

• odruch kroczenia - Podtrzymywane pod pachą, podnosi, prostuje nóżki i porusza nimi na przemian – jak przy stawianiu kroczków.Skąd się wziął? W ten sposób, zdaniem niektórych naukowców, objawia się pierwotny instynkt chodzenia – jednak źródło tego odruchu nie jest do końca zbadane.

• odruch ssania muśnięcie w policzek, odwraca główkę w kierunku tego bodźca, otwiera usta i jest gotowe do ssania. Kiedy w buzi poczuje pierś lub np. palec, zaczyna ssać. Potrafi skoordynować ssanie z połykaniem pokarmu.

Postawa noworodka- asymetria- tendencja do przewagi mięśni zginaczyProporcje- głowa = 1/4 długości ciała, tułów = 1/2 długości ciała, nóżki

= 1/4;- obwód głowy większy od obwodu klatki piersiowej;- twarz szeroka, szyja krótka;- kończyny stosunkowo krótkie, stopy i dłonie duże;- tułów długi, duży brzuch, klatka piersiowa beczkowata;- duża powierzchnia ciała w stosunku do masy ciała.

Układy- krążenie 2 x szybsze niż u człowieka dorosłego;- układ oddechowy - niewielka pojemność płuc, a duże

zapotrzebowanie na tlen, więc większa liczba oddechów (dorosły - 16/min., noworodek - 75/min.);

- układ pokarmowy - jama ustna mała, język krótki i gruby, jelita stosunkowo długie, ale delikatne;

- układ kostny - budowa włóknisto-chrząstkowa, mało soli mineralnych, kości czaszki twardsze od innych, CIEMIĄCZKO DUŻE - u zbiegu kości ciemieniowych i czołowej (zarasta ok. 15 miesiąca życia), CIEMIĄCZKO MAŁE - u zbiegu kości ciemieniowych i potylicznej ( zarasta w I kwartale).

Zdolności percepcyjne noworodka1. Potrafi skupić oboje oczu na jednym punkcie odległym ok. 20

-25 cm;2. Słyszy dźwięki o wysokości i natężeniu specyficznym dla

głosu ludzkiego; rozróżnia głos matki;3. Wyczuwa 4 podstawowe smaki - słodki, kwaśny, gorzki i

słony; odróżnia zapach matki od zapachu obcej kobiety.

Tryb życia- 90% czasu noworodek przesypia !- ok. 3 tygodnia pojawia się regularny dwugodzinny cykl: sen -

czuwanie (dzieci kobiet zażywających w czasie ciąży kokainę mają kłopoty w ustaleniu cyklu snu i czuwania);

- noworodek może jeść nawet 10 razy dziennie!