CHÓR ŻEŃSKIŽENSKÝ PĚVECKÝ SBOR

MELODIA 1955-2015

Chór żeński MELODIA od sześćdziesięciu lat trafia swym śpiewem do serc i umysłów słuchaczy. Przez pół wieku

kontynuuje bogate tradycje śpiewu chóralnego tego regionu, wzbogaca swój repertuar o coraz bardziej

ambitne pozycje, podnosi swój poziom artystyczny. Sławi w ten sposób w kraju i za granicą dobre imię

chórów zaolziańskich i śpiewu zespołowego.

Aniela Kupiec

Pieśniczko ty naszo…Pieśniczko ty naszo, pieśniczko ludowo,ty umiysz mówić i śmioć sie, i smucić,piekniejszą mosz nute, nejmilsze twe słowo,ty możesz złe chwile na radość obrócić

Naszo pieśniczko ze serca śpiywanoniekiedy cichniesz, by sie zaś obudzići cieszyć nas wszyckich czy wieczór, czy ranoi lecieć na skrzidłach między dobrych ludzi.

Czym można w pełni oddać znaczenie kultury dla tożsamości człowieka? W jaki sposób pokazać, co daje nam wszystkim? Jej wkład w nasze życie wydaje się być nieuchwytny, bo ludzkiej radości i zadumy nie da się zmierzyć, nie da się zważyć pokrzepie-nia i otuchy, zamyślenia i entuzjazmu, refleksji i energii przekazywanej przez twórcę dzieła jego odbiorcy. Nie jest najważniejszym to, czy mamy do czy-nienia z arcydziełem wynoszonym na piedestał przez koneserów i kryty-ków, czy z pięknie wykonaną piosnką ludową. Ważne jest, by dzieło przemówiło do odbiorcy szczerze i autentycznie, by trafiło do serca, wywołując rezonans w jego myślach.

2 3

TRADYCJA, KTÓRA PRZYNOSI CHLUBĘPomimo sześćdziesięciu lat istnienia chór żeński MELODIA nie jest najstar-szym działającym polskim chórem na Śląsku Cieszyńskim. Korzenie zor-ganizowanego śpiewactwa na tych ziemiach sięgają XIX wieku. Muzyka i śpiew towarzyszyła człowiekowi od setek lat. Pieśni okazjonalne prowa-dziły ludzi od narodzin do grobu, byłby obecne przy zabawie, przy pracy i przy uroczystościach rodzinnych i kościelnych. Na cieszyńskiej wsi oka-zją do wspólnego śpiewu były spotkania przy „szkubaczkach, czechracz-kach”, przędzeniu. Od połowy XIX wieku, kiedy zaczęły tu powstawać pierwsze polskie stowarzyszenia, coraz częściej śpiewano na organizowa-nych przez nie uroczystościach, zabawach i spotkaniach towarzyskich. Niebawem zaczęto też zakładać pierwsze chóry.

W regionie jabłonkowskim początek zorganizowanego śpiewu chóral-nego przypada na przełom XIX i XX wieku. Wówczas działało tu jedno z najprężniejszych kół Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, przy któ-rym założono męski zespół wokalny oraz orkiestrę. W Nawsiu pierwszy zespół śpiewaczy powstał w roku 1900 z inicjatywy seniora kościoła ewan-gelickiego, ks. Franciszka Michejdy. Był to chór mieszany Związku Mło-dzieży Ewangelickiej. Obok niego postał w roku 1927 drugi zespół śpiewa-czy, Chór Mieszany Macierzy Szkolnej, który pracował do roku 1936.

Wybuch II wojny światowej przerwał życie społeczne i kulturalne Po-laków na Zaolziu. Odrodziło się ono dopiero po okupacji. W 1947 roku po-

wstają Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej oraz Polski Związek Kulturalno-Oświatowy. Organizacje te mają swe koła miejscowe również w Nawsiu. Dzięki temu w latach 1947-1952 działa tu chór mieszany Stowarzy-

szenia Młodzieży Polskiej pod batutą Karola Heczki, w latach 1950-1954 Chór Młodzieży

SMP i PZKO prowadzony przez Bogusława Stonawskiego, a w latach 1951-1958 chór

męski PZKO prowadzony przez tego samego dyrygenta (śpiewa-cy tego zespołu przechodzą później do jabłonkowskiego

chóru GOROL). W 1955 roku powstaje przy nawiejskim miejscowym

kole PZKO chór żeński nazwany póź-niej MELODIA.

ŚPIEWANIE Z POTRZEBY SERCA (1955 – 1987)Pierwszym dyrygentem chóru żeńskiego MELODIA został Karol Heczko. Początkowo zespół liczył 33 panie. Nie były one w zakresie śpiewu nowi-cjuszkami, gdyż większość z nich miała za sobą doświadczenie śpiewania w innych chórach. O poziomie zespołu świadczy fakt, że już w pierwszym roku istnienia zajął pierwsze miejsce w swojej kategorii w Konkursie Twórczości Ludowej w Cz. Cieszynie. Chór występował także na imprezach PZKO-wskich oraz m.in. dla miejscowej spółdzielni rolniczej. Po dwóch la-tach K. Heczko w związku z nadmiarem obowiązków musiał zrezygnować z funkcji dyrygenta.

Jego miejsce niebawem zajął Andrzej Zielina z Cz. Cieszyna. Kroniki z tego okresu odnotowują, że panie z Nawsia pod jego kierownictwem wzięły udział m.in. w Konkursie Śpiewaczym, w przedstawieniu w Nydku pt. Światło na groniu czy też w Wieczornicy z okazji 10. rocznicy założe-nia PZKO. W niedługim czasie Andrzej Zielina zrezygnował z prowadzenia chóru. Kierownictwo zespołu objął następnie Władysława Winkler.

Ćwierć wieku jego systematycznej pracy z nawiejskim chórem to okres przynoszący zespołowi coraz większe uznanie na konkursach i przeglą-dach, w których chór regularnie uczestniczył. Nie zaniedbywano przy tym występów w rodzimym Nawsiu i innych miejscowościach regionu. W. Winkler, muzyk i nauczyciel Polskiej Szkoły Podstawowej w Jabłon-kowie, objął prowadzenie zespołu w 1962 roku. Od początku w pełni za-angażował się w pracę z chórem, starannie dobierając repertuar i pod-

Występ chóru żeńskiego na Harcowie, 1961 r.

4 5

nosząc umiejętności nawiejskich śpiewaczek na coraz wyższy poziom. Po raz pierwszy chór wystąpił pod jego batutą na Zabawie Szczepanowej 26 grudnia 1962. W niespełna rok później zespół był już gospodarzem przy-gotowanej przez W. Winklera rewii Podwieczorek przy mikrofonie. Rewie i koncerty stopniowo stały się nową tradycją MK PZKO w Nawsiu, w kro-nice zespołu odnotowano kolejne z nich: 300 taktów wiosny, Szarą godzin-kę, Koktajl małych zespołów, Srebrne wesele. W 1967 roku zespół dokonuje w ostrawskim radiu swych pierwszych nagrań. Trwa też współpraca z ja-błonkowskim Gorolem, w ramach której Nawsianki występują regularnie na corocznych Gorolskich Świętach i Dniach Kultury Beskidzkiej.

Doświadczony dyrygent W. Winkler, wzbogaca repertuar MELODII, opra-cowując dla chóru kolejne pieśni. Ponieważ prowadzi w tym czasie rów-nież dziewczęcy chór szkolny jabłonkowskiej Polskiej Szkoły Podstawowej, zachęca absolwentki szkoły do kontynuowania śpiewu w Nawsiu. Stop-niowo pojawiają się więc w zespole obok rodowitych Nawsianek również panie z okolicznych miejscowości.

W latach 70. dochodzi do nagrania kolejnych pieśni dla rozgłośni ostrawskiej, a w 1975 roku zespół świętuje na uroczystym koncercie 20-le-cie swego istnienia. W tym czasie chór liczył 38 członkiń, a na swym kon-cie miał około 420 prób i 100 występów. Następne lata to okres pilnej pracy i coraz bardziej nobilitujących występów nie tylko na Zaolziu, ale m.in. w Warszawie, w siedzibie Towarzystwa Łączności z Polonią Zagranicz-ną, we Wrocławiu na jubileuszu 50-lecia PZCHiO czy w Koszalinie na IV Światowym Festiwalu Chórów Polonijnych. Działalność chóru docenia ZG PZKO przyznając zespołowi i dyrygentowi kolejne odznaczenia związ-

kowe Za zasługi. Dekada ta zakończyła się wspólnymi obchodami 25-lecia chóru i 30-lecia pracy dyrygenckiej W. Winklera.

Dobra passa zespołu trwa w latach 80-tych. Zespół bierze udział w kon-kursie chórów PZKO-wskich w 1984 roku, zwyciężając w kategorii chórów żeńskich. Sukces ten przyczynia się do ponownego wyjazdu na koszaliń-ski festiwal. Bogaty repertuar prezentuje chór na koncercie podsumowu-jącym trzydzieści lat swej działalności. W 1986 roku zajmuje ponownie 1. miejsce w konkursie śpiewaczym PZKO. W. Winkler, zachowuje w reper-tuarze charakterystyczne dla zespołu pieśni ludowe, ale sięga też po coraz trudniejsze utwory, m.in J. Świdra.

Ten udany okres przerywa choroba dyrygenta, który – niestety – nie może już powrócić do wcześniejszego aktywnego życia artystycznego i społecznego. Zespół przez krótki czas prowadzi Jan Cieślar, po nim Bogu-sław Stonawski. Zdecydowany przełom nastaje dopiero na początku kolej-nej dekady.

WZBIĆ SIĘ PIEŚNIĄ NA WYŻYNY (1990 – 2000)Przedstawiciele zespołu, MK oraz ZG PZKO w porozumieniu z pracowni-kami Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, wspólnymi siłami poszu-kiwali dyrygenta dla zespołu. W końcu po dziesięciomiesięcznej przerwie w śpiewaniu zespół rozpoczął próby pod batutą nowej chórmistrzyni, mgr Aleksandry Paszek-Trefon, obecnie prof. dr hab. wykładowcy Akade-mii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Po raz pierw-szy pod jej batutą zespół wystąpił na walnym zebraniu MK PZKO. Efekty dziesięciu miesięcy pracy z nową dyrygentką zaprezentował natomiast 15 grudnia 1990 na Wieczorze Kolęd. Goście tej imprezy nie szczędzili uzna-nia. Nestor zaolziańskiego śpiewactwa, Józef Firla, stwierdził na łamach gazety Głos Ludu m.in: - Dyrygentka, jak na tak krótki czas pracy z zespo-łem, bardzo wiele zrobiła. Prorokuję Nawsiankom dobrą przyszłość.

Kolejny rok upłynął na intensywnych próbach i występach. Chór śpie-wał w Polsce, W Gierałtowicach i Mikołowie, pełnił rolę gospodarza kon-certu laureatów Konkursu Śpiewaczego PZKO, z własnym Koncertem Wio-sennym występował w Nawsiu i Cieszynie. Ponadto zaprezentował się na Dniach Kultury Chrześcijańskiej, przedstawił w Trzyńcu i w Jabłonkowie program kolęd, nagrał 7 pieśni w Rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach. Nic dziwnego, że po roku tak intensywnej pracy można na temat zespołu, który 15.10.1991 przyjął nazwę MELODIA, przeczytać w prasie: Nawsie wzbiło się ponownie na wyżyny.

6 7

2000 zaliczyły kolejny wyjazd zagraniczny. Zaprezentowały samodzielny koncert oraz śpiewały podczas mszy św. w kościele na wzgórzu Kahlen-berg koło Wiednia, w którym modlił się król polski Jan III Sobieski. Ten jakże bogaty okres w dziejach MELODII zakończył się koncertem z okazji 45-lecia chóru i 10-lecia pracy dyrygenckiej A. Paszek-Trefon. Przy tej oka-zji odbyła się także promocja płyty kompaktowej zespołu, zatytułowanej Z biegiem Olzy.

LATA MIJAJĄ, MELODIA TRWA! (2000 – 2005)W połowie roku 2000 pani dyrygent z powodów rodzinnych rozstaje się z MELODIĄ. Zespół przekazuje w ręce swojej wychowanki, mgr Aleksan-dry Zeman, która obecnie jest doktorem sztuki muzycznej w dyscyplinie artystycznej dyrygentura w Zakładzie Dyrygowania i Wokalistyki Insty-tutu Muzyki Wydziału Artystycznego w Cieszynie, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Nowa pani dyrygent po raz pierwszy spotkała się z chó-rzystkami na próbach przed Gorolskim Świętem. Tydzień po święcie ze-spół wyjechał na Ochodzitą upiększyć swym śpiewem I Zjazd Górali Pol-skich. Kolejny występ w Polsce odbył się w Poznaniu, w ramach obchodów Święta Niepodległości, na Koncercie Pieśni Patriotycznej.

W roku następnym MELODIA po raz piąty gości wraz z chórami polonij-nymi z całego świata na festiwalu koszalińskim. Tradycyjnie jest to okazja do występów i poszerzenia repertuaru oraz do nawiązania nowych znajo-mości. Zaowocowało to już w roku następnym, gdy na zaproszenie zaprzy-jaźnionego chóru Kwiaty Polskie, MELODIA wyjechała do Sankt Petersburga.

Wyjazd do Rosji był wielkim wydarzeniem artystycznym w historii chóru, a także jednym z największych osiągnięć organizacyjnych nawiej-skiego zespołu. Przejechano 3956 km zwiedzając Petersburg, stolicę Fin-landii, Helsinki, oraz stolicę Łotwy, Rygę. Wielkim zaszczytem dla chóru była możliwość zaprezentowania swego dorobku artystycznego w peters-burskiej katedrze rzymskokatolickiej pw. Najświętszej Marii Panny, gdzie prócz pieśni religijnych, dawnych i współczesnych oraz stylizacji piosenek ludowych, zespół pod dyrekcją A. Zeman wykonał mszę na chór żeński Leo Delibes’a Messe breve, z udziałem solistów Bronisławy Nowak (sopran), gościnnie Władysława Czepca (tenor) i z akompaniamentem fortepiano-wym w wykonaniu Magdaleny Szwandy. W koncercie wziął też udział znakomity chór mieszany Petersburskie Głosy, w którym śpiewają mło-dzi ludzie polskiego pochodzenia – studenci i absolwenci petersburskich uczelni muzycznych.

Dzięki staraniom i ofiarności chórzystek oraz intensywnej i przemyśla-nej pracy prani dyrygent poziom MELODII w kolejnych latach systematycz-nie się podnosi, repertuar się poszerza, a występów przybywa. Nie sposób wymienić wszystkiego. Wspomnijmy więc przykładowo Mszę Wielkanoc-ną Stanisława Boguni, którą w 1993 roku wykonywały połączone chóry MELODIA i GOROL wraz z solistami, w kościołach Jabłonkowa, Wapienicy oraz w katedrze św. Mikołaja w Bielsku-Białej. Największym sukcesem tegoż roku było wyśpiewanie Srebrnego Pasma i II miejsca w kategorii chórów żeńskich na XXXVI Festiwalu Pieśni Chóralnej w Jihlawie.

W roku 1994 chór wziął udział w koncercie w ramach przewodu arty-stycznego I stopnia A. Paszek-Trefon w zakresie prowadzenia zespołów wokalnych i wokalno-instrumentalnych. Oprócz tego nagrywano pieśni dla Polskiego Radia oraz TVP. Wspomnieć też należy o kolejnym wyjeź-dzie na Festiwal Chórów Polonijnych w Koszalinie. W następnym roku, już 40. w historii chóru, MELODIA zdobyła Srebrne Pasmo na Międzynarodo-wych Praskich Dniach Śpiewu Chóralnego. Zespół odbył też sesję nagra-niową w katowickim radiu i wydał kasetę Beskidy. Czterdziestolecie nie odbyło się bez koncertu jubileuszowego, nad którym patronat objął Kon-sulat Generalny RP w Ostrawie.

Podsumowując 10 lat prowadzenia zespołu przez A. Paszek-Trefon, nie możemy pominąć 1. miejsca i Nagrody Prezydenta Miasta Katowic na Konfrontacjach Chóralnych w Katowicach (1997 r.) oraz prestiżowej Na-rody im. Stanisława Moniuszki na Festiwalu Trojok Śląski w Katowicach (1999). Wymienić należy także koncerty kolęd, wspólne występy z chórem Gorol (nie tylko na tradycyjnym Gorolskim Święcie, ale i na innych impre-zach), regularne występy na festiwalu Trojok Śląski, wielokrotne wyjazdy koncertowe do miejscowości zaolziańskich oraz do Polski.

W 1997 roku zespół wydaje kolejną kasetę, tym razem z kolędami, na-zwaną Hej, ludzie prości, Bóg z nami gości!, a w lipcu roku następnego

chórzystki ponownie reprezentują Zaolzie na koszalińskim festiwalu. Z kolei w maju 1999 roku MELODIA przedstawiła swój kunszt, re-pertuar, a także urodę śląskich strojów ludo-wych, na Ukrainie w trakcie Tygodnia Kultury Polskiej na Rówieńszczyźnie. Chórzystki miały okazję poznać bliżej życie Polaków w tym kraju oraz zwiedzić zabytki i miejsca pamięci histo-rycznego Lwowa. Nawsianki na początku roku

8 9

Po powrocie z Rosji, w tym samym roku MELODIA wzięła udział w VI Święcie Pieśni Gaude Cantem w Bielsku-Białej, gdzie zdobyła Złoty Dyplom i Nagrodę Stowarzyszenia Wspólnota Polska. Systematyczne roz-wijanie techniki śpiewu i doskonalenie interpretacji przyniosły chórowi 1. miejsce i szczególne wyróżnienie za wykonanie utworu Moja Piosnka J. Świdra na IV Międzynarodowych Spotkaniach Chóralnych z Pieśnią Ma-ryjną Ad Gloriam Dei w Pińczowie. Zdobyciem 1. miejsca zakończył się też w rok później udział MELODII w II Festiwalu Chórów Śląskich w Ustroniu.

Uznanie fachowców i podziw słuchaczy potwierdziły, że praca nad dosko-naleniem głosów, staranny dobór repertuaru i fachowe prowadzenie zespo-łu przynoszą odpowiednie owoce. Zostało to uwzględnione przy wyborze ze-społu do występu na prestiżowych Dniach Śląska Cieszyńskiego w Senacie RC. MELODIA wzbogaciła tę imprezę nie tylko pięknym śpiewem, lecz rów-nież urodą strojów śląskich, w których się zaprezentowała. Pod koniec 2004 roku chórzystki przedstawiły jeden ze stałych punktów swego repertuaru: pieśni sakralne oraz kolędy na koncercie charytatywnym z udziałem po-pularnej piosenkarki Marii Rottrowej zorganizowanym przez Diakonię Ślą-ska w Trzyńcu. W szybkim rytmie prób, koncertów, konkursów i wyjazdów prędko upływają tygodnie, miesiące i lata. Nadszedł rok 2005, pięćdziesiąty w historii chóru. Rozpoczęto go, jakże inaczej, kolędą i życzeniami nowo-rocznymi. Punktem kulminacyjnym był jednak wyjazd do Rzymu.

Nawiejskie chórzystki zafundowały sobie na złote gody zespołu występ w Bazylice św. Piotra na Watykanie. Wyjazd do słonecznej Italii i pobyt w Watykanie poprzedziły wzmożone przygotowania artystyczne i działa-nia organizacyjne. Podróż, a przede wszystkim koncert w stolicy chrze-ścijaństwa i największej świątyni świata, przyniosły śpiewaczkom nie-zapomniane wrażenia duchowe i artystyczne. Dyrygent A. Zeman wy-brała do zaprezentowania w Bazylice takie utwory, jak Ave verum corpus F. Poulenca, Sanctus, O. Salutaris i Agnus Dei z Messe breve L. Delibes’a

oraz Moją piosnkę J. Świdra. Zespołowi towarzy-szyła na organach Magdalena Szwanda. Oprócz samego koncertu wielu przeżyć dostarczyło chó-rzystkom również zwiedzanie zabytków Rzymu oraz Wenecji i Florencji, w których zatrzymano się po drodze.

Z okazji jubileuszu 50-lecia swej działalności chór nagrał CD pt. Bóg się rodzi. Znalazły się na niej kolędy i pastorałki w opracowaniu świato-

wej sławy kompozytora Józefa Świdra, Piotra Gruchela oraz innych. Wy-konaniu towarzyszą improwizacje organowe wybitnego muzyka Tomasza Orłowa.

Kolejnym jubileuszowym przedsięwzięciem był uroczysty koncert w Domu PZKO w Nawsiu. Zgromadził pełną widownię miejscowych i przy-jezdnych słuchaczy, gości i sympatyków zespołu. Wśród osób składających życzenia nie zabrakło przedstawicieli władz gminnych z panią wójt Lenką Husarovą na czele. Odczucia uczestników imprezy najtrafniej oddał prezes Zrzeszenia Śpiewaczo-Muzycznego Leszek Kalina, mówiąc: – Należy tyl-ko pogratulować i stwierdzić, że w wypadku pięćdziesięcioletniej MELODII obserwujemy rzadkie zjawisko wiek chórzystek wydaje się obniżać, za to poziom artystyczny zespołu stale rośnie.

Chór Żeński MELODIA ma w swym repertuarze pieśni ludowe, sakral-ne oraz świeckie, kolędy i pastorałki. Wykonuje utwory różnych epok i stylów, rodzimych zaolziańskich autorów, kompozytorów polskich i czeskich, a także znane dzieła światowej chóralistyki. Od swego założe-nia działa jako zespół amatorski. Pomimo pojawiających się od czasu do czasu kłopotów nadal istnieje i nieustannie podnosi swój poziom. Świad-czy to niezbicie o tym, że chodzi o amatorstwo najczystsze, w pierwotnym łacińskim znaczeniu tego słowa. Szczere i prawdziwe umiłowanie śpiewu i umiłowanie tradycji jest studnią z której czerpią zapał i siły członkinie ze-społu. Jeśli do tego dodamy konsekwentne profesjonalne prowadzenie chó-ru, otrzymamy jednoznaczny wynik: muzykę trafiającą do serc, rezonującą w duszy i myśli słuchacza. Danuta Branna

Koncert w Bazylice św. Piotra w Watykanie, 2005 r.

10 11

NIGDY NIE ZAGINIE…Zaczęłam śpiewać w Melodii po ukończeniu 9-tej klasy, razem z moją ser-deczną przyjaciółką Zuzanną Pawlitek. Miałyśmy wtedy szesnaście lat i tak śpiewamy do dzisiaj. Już w szkole podstawowej nasz nauczyciel Wła-dysław Winkler nauczył nas kochać śpiew.

Funkcję prezesa przejęłam dwadzieścia lat temu, po mojej poprzednicz-ce Bronisławie Lasocie. Zgodziłam się na „prezesowanie” na okres dwóch lat…

Zarząd chóru, MK PZKO i ZG PZKO pozyskał dla zespołu panią wówczas mgr Aleksandrę Paszek-Trefon. Zdobywała wtedy pierwsze „szlify dyry-genckie”, a ja, z przerwami „prezesowałam” w sumie przez 5 lat! Był to bardzo pracowity okres w historii chóru. Dzięki wspaniałej pani dyrygent chór podnosił swój poziom, zyskiwał świetne lokaty na konkursach, wy-jeżdżał do Polski, na Ukrainę, do Austrii. Wydał także kasetę Beskidy i Hej, ludzie prości… oraz płytę kompaktową Z biegiem Olzy. Nasza współpraca przerodziła się w przyjaźń, która trwa do dnia dzisiejszego.

W 2000 roku z po-wodów rodzinnych Aleksandra Paszek--Trefon rozstaje się z Melodią, a zespół przekazuje w ręce swojej wychowanki, mgr Aleksandry Ze-man. Przez następ-nych 15 lat kontynu-uję pełnienie funkcji prezeski chóru. Jest to również okres intensywnej pracy, wzajemnego pozna-wania się, akcepta-cji, szacunku, który z czasem przeradza się w podziw dla zdolnej, cierpliwej, wspaniałej Pani Dy-rygent! Oprócz wielu koncertów, owocem naszej 15-letniej pra-cy są także wydaw-nictwa fonograficzne: kolędy polskie Bóg się rodzi z udziałem organisty Tomasza Orlowa oraz album dwupłytowy Ojcowski dom z udziałem pia-nistki Magdaleny Szwandy-Szeligi i Trzynieckiej orkiestry Kameralnej.

To, czym Melodia jest w chwili obecnej, zawdzięcza Wspaniałym Dyry-gentom! Serdecznie dziękuję w imieniu całego zespołu!

Chciałabym także podziękować wszystkim chórzystkom śpiewającym z sercem, a szczególnie pani wiceprezes Halinie Krenżelok za wszelką po-moc oraz długoletniej solistce pani Bronisławie Nowak, która przyprowa-dziła do chóru swoje córki, wnuczki i ozdabia nasze śląskie stroje prze-pięknymi, własnoręcznie robionymi pasami perełkowymi.

Nie sposób podziękować wszystkim imiennie, więc do słowa „dziękuję” dołączam nasze rodziny i swoich najbliższych.

Lidia Lisztwan

12 13

wszystkie, ich lista byłaby za-pewne długa. Warto więc wspo-mnieć o tych, które nie powta-rzają się zbyt często. Zacznijmy od tego, jak mijały lata.

W maju 2006 roku odbył się w nawiejskim Domu PZKO Koncert Wiosenny w ramach projektu transgranicznego Melodia Beskyd współfinan-sowanego ze środków Unii Europejskiej. MELODIA zapre-zentowała w programie bar-dzo ciekawe utwory muzycz-ne, drugą część zaś wypełniły melodie z programu pt.: Całuję Twoją dłoń, Madame w wy-konaniu Chóru kameralnego Cieszyńskiego Ośrodka Kultury z dyrygent Aleksandrą Paszek-Trefon. Goście mogli się w ten sposób przenieść w świat wode-wilu, piosenki kabaretowej i operetkowej. Kolejny koncert w ramach wspomnianego pro-jektu miał miejsce w czerwcu w Cieszynie na prawym brzegu Olzy. Chórzystki z Nawsia wystąpiły w pięk-nych strojach cieszyńskich prezentując pieśni ludowe i utwory wybitnych kompozytorów polskich. Warto nadmienić, iż owocem projektu tran-sgranicznego była prócz koncertów też dwujęzyczna publikacja poświę-cona 50-letniej działalności chóru oraz czesko-polskiej współpracy gmin Nawsie i Wilkowice. Kolejno odnotować należy udział chóru w koncercie muzyki wokalnej i wokalno-instrumentalnej w kościele pw. św. Elżbiety w Cieszynie organizowanym przez Akademię Muzyczną w Bydgoszczy im. Feliksa Nowowiejskiego 25 listopada w ramach przewodu doktorskiego dyrygentki MELODII Aleksandry Zeman. W tym samym dniu MELODIA uhonorowana została nominacją do nagrody „Tacy Jesteśmy” 2006 za po-mysłowy cykl koncertów na Zaolziu w ramach projektu Melodia Beskyd.

EUROPA SŁUCHA MELODII (2005 – 2015)Od sześćdziesięciu lat Chór Żeński MELODIA tworzy pejzaż kulturalny Nawsia. Pomimo to stale pozostaje chórem młodym, a paniom w nim śpiewającym nie brakuje wigoru i animuszu. Jak to się dzieje, w czym tkwi tajemnica? – Myślę, że to mądrość rodów nawiejskich, które podtrzy-mują tradycje śpiewu – mówi dyrygent Aleksandra Zeman. – Całe szczę-ście nie brakuje pań i młodych dziewczyn, które chcą z nami śpiewać. Panie przyprowadzają na próby swoje córki i teraz już wnuczki – dodaje Lidia Lisztwan, prezes chóru. Średnia wieku chórzystek nie przekracza czter-dziestki.

Spójrzmy w karty historii chóru w ostatnim dziesięcioleciu i przynaj-mniej w skrócie przypomnijmy jego bogatą działalność koncertową, kolej-ne sukcesy i osiągnięcia.

W drugim półwieczu swego istnienia MELODIA tak samo jak do tej pory, co roku, bierze udział w wielu imprezach kulturalnych po obu stronach Olzy. Do sztandarowych należą już Gorolski Święto, dożynki w Nawsiu, liczne kon-certy łącznie z koncertami kolęd czy charytatywnymi. Trudno wymienić

Barcelona, 2014 r.

14 15

dał początek współpracy obu zespołów, która zaowocowała wspólnym na-graniem pierwszej części dwupłytowego albumu, na której znalazła się msza Léo Delibes‘a Messe bréve. Cała płyta nazwana została Ojcowski dom i jej drugą część zawierającą przede wszystkim pieśni ludowe, nagrała MELODIA w kolejnym roku w Jastrzębiu Zdroju. W lipcu chórzystki wy-jeżdżają do Bułgarii, by uczestniczyć w IV Międzynarodowym Festiwalu BALKAN FOLK FEST 2010. W kategorii zespołów folklorystycznych uzyska-ły najwyższą lokatę – pierwsze miejsce. Rok 2010 był dla chóru MELODIA szczególny, gdyż obchodził jubileusz 55-lecia swej działalności oraz dzie-sięciolecie pracy z chórem pani dyrygent Aleksandry Zeman. Uroczystości z tej okazji odbyły się w listopadzie w nawiejskim Domu PZKO a ich sym-patycznym akcentem była promocja albumu dwupłytowego z udziałem Trzynieckiej Orkiestry Kameralnej oraz pianistki Magdaleny Szwandy-Szeligi Ojcowski dom.

Chórzystki nie zdążyły jeszcze ochłonąć ze sporej ilości imprez ju-bileuszowych, a już w styczniu roku 2011 wyjechały do Wiśniewa na II Międzynarodowy Festiwal Kolęd i Pastorałek, podbijając serca nie tyl-ko widowni, ale też jurorów, gdyż wywalczyły pierwsze miejsce ex aequo z bandurzystkami Ireną i Natalią Jewtuszok z Ukrainy. Podobny festiwal odbył się w grudniu tego samego roku w Domu PZKO w Nawsiu. Była to jego pierwsza edycja i oprócz gospodarza, miejscowej MELODII, wzięły w nim udział dwa chóry z Polski i siostry bandurzystki z Ukrainy.

Nawiejska Wiosna Muzyczna to jedna z wielu ważnych imprez chóru w roku 2012. Pierwszą edycję spotkania z pieśnią i muzyką MELODIA przy-witała najpiękniejszą porę roku i w gościnne progi nawiejskiego Domu PZKO zaprosiła dwa kolejne chóry. Z Katowic przyjechał Zespół Kameralny Santarello, z niedalekiego Trzyńca zaś Pěvecké sdružení Martinů. W ka-lendarzu imprez zespołu nie zabrakło udziału w prestiżowej imprezie – XXII Festiwalu Muzyki Adwentowej i Bożonarodzeniowej z nagrodą Petra Ebena w Pradze, gdzie wśród trzydziestki chórów z Europy oraz Singapuru MELODIA wyśpiewała Srebrne Pasmo.

W marcu 2013 roku MELODIA koncertowała w Karwinie wspólnie ze zna-komitym młodzieżowym Chórem Koncertowym Permonik, który za kilka dni wyjeżdżał do USA na konkurs w słynnej Carnegie Hall. MELODIĘ zaś czekał wyjazd do Szwajcarii na prestiżowy konkurs chóralny Montreux Choral Festival, do którego zaklasyfikowane zostało dziesięć chórów z ca-łego świata od Wenezueli przez Irlandię, Wielką Brytanię, Belgię, Niemcy, Włochy, Słowenię, Rosję aż po Koreę. Już sama nominacja do konkursu była

Jubileusz 55-lecia Melodii, 2010 r.

W marcu kolejnego roku do Nawsia dociera smutna wiadomość o zgo-nie długoletniego dyrygenta MELODII Władysława Winklera i chórzystki uczestniczą w uroczystościach pogrzebowych w Trzyńcu śpiewając jego ulubione Beskidy. Czerwiec upływa pod znakiem wyjazdu zespołu do sło-necznych Włoch do miejscowości Val Pusteria, gdzie wspólnie z blisko set-ką chórów z całego świata uczestniczy w X Międzynarodowym Festiwalu Chórów. Chórzystki zaprezentowały nasz region w strojach cieszyńskich przedstawiając program złożony ze słynnych pieśni kompozytorów pol-skich, czeskich i włoskich.

Pod koniec stycznia 2008 roku MELODIA wyjeżdża do Myślenic na XVII Myślenicki Festiwal Pieśni Chóralnej Kolędy i Pastorałki, gdzie zdobywa srebrną lokatę. Jury wyróżniło przede wszystkim walory brzmieniowe chóru, kulturę śpiewu oraz trafne i ciekawe interpretacje kolęd. W pierw-szym dniu czerwca nawiejski chór gości w swoich progach w ramach Trojoka Śląskiego trzy chóry z Polski, mianowicie Chór Mieszany Lutnia z Chorzowa, Chór im. Mickiewicza z Rybnika oraz Kameralny Zespół Wokalny z Ustronia. Sympatycznym uwieńczeniem tego roku był artykuł Jacka Kurka w czasopiśmie Życie Muzyczne, w którym pojawiły się między innymi te oto słowa na temat chóru: Melodia to duma Nawsia i Zaolzia. Jej dzieło wyrasta z miłości do ziemi, do tradycji i do człowieka.

Znaczącym wydarzeniem w życiu zespołu było uczestnictwo chóru w kwietniu 2009 roku w pierwszej edycji Trzynieckiej Wiosny Muzycznej w kościele ewangelickim w Trzyńcu organizowanym przez Trzyniecką Orkiestrę Kameralną pod kierownictwem Aleny Kostkowej. Koncert ten

16 17

nego przez Kongres Polaków w RC. W ramach koncertu galowego MELODIA uzyskała najwięcej głosów publiczności i prócz statuetki Taki Jestem otrzy-mała nagrodę pieniężną w wysokości 15 tysięcy koron.

W roku jubileuszowym chór zdobywa kolejne laury na Międzynarodowym Festiwalu Chóralnym Święto Pieśni w Ołomuńcu, który jest jednym z naj-większych konkursów pieśni chóralnej w Republice Czeskiej. MELODIA wy-śpiewała tu złoto. Listopad stoi pod znakiem uroczystych obchodów dia-mentowego jubileuszu chóru, który zbiega się z jubileuszem 15-lecia pracy dyrygenckiej Aleksandry Zeman z MELODIĄ. Wspaniały koncert przygoto-wany z tej okazji przyciągnął do Nawsia rzesze miłośników pieśni chóral-nej z bliższej i dalszej okolicy. Nie zabrakło tradycyjnych Sto lat, kwiatów, życzeń….. – To fantastyczne, że chór od tylu lat działa i ciągle ma zapał do tego, by przygotowywać nowe koncerty. I… od 60 lat jest chórem młodym. A moje życzenie z okazji jubileuszu? By współpraca z MELODIĄ nadal tak dobrze się układała i bym mogła jeszcze wiele lat pracować z tak wspania-łymi chórzystkami. Tu czuje się radość z muzykowania i to jest chyba naj-ważniejsze. – stwierdziła pani dyrygent Aleksandra Zeman. Prezes chóru Lidia Lisztwan jest przekonana, że przyszłość należy do tych, którzy wierzą w piękno swoich marzeń. A tym marzeniem jest, by MELODIA śpiewała jesz-cze co najmniej kolejnych sześćdziesiąt lat.

Emilia Świder

wielkim sukcesem, gdyż każde państwo reprezentował tylko jeden chór. Tym razem przedstawicielem Republiki Czeskiej był świetny chór pezet-kaowski z małej wioski podbeskidzkiej Nawsia. Poziom zespołów uczest-niczących w konkursie był bardzo wysoki i każdy z nich oceniany był na podstawie prezentacji w dwóch programach konkursowych. Na podstawie przesłuchań MELODIA uhonorowana została dyplomem bien czyli dobry, co w kategorii chórów jednorodnych jest dużym wyróżnieniem.

W marcu kolejnego roku w ramach Nawiejskiej Wiosny Muzycznej MELODIA wspólnie z członkami Miejscowego Koła PZKO świętowała setne urodziny nieżyjącego już niestety słynnego hetmana góralskie-go Władysława Niedoby czyli Jury spod Grónia, rodaka z Nawsia, który spędził w wiosce całe swe życie. Jego imię nosi Dom PZKO. Wymieniając najważniejsze osiągnięcia chóru w ciągu ostatnich lat nie sposób nie wspomnieć o wyjeździe na Międzynarodowy Festiwal Cançó Mediterrània Lloret De Mar – Barcelona w Hiszpanii, skąd MELODIA przywiozła dwie cenne nagrody wzbogacając w ten sposób kolekcję swoich sukcesów. W kategorii muzyki sakralnej zdobyła złoty dyplom, zaś w kategorii muzy-ki ludowej inspirowanej folklorem srebro. I w listopadzie nawiejskie chó-rzystki notują kolejny sukces, który zapisze się na kartach historii chóru złotymi literami. Chór Żeński MELODIA wspólnie z fotografem Marianem Siedlaczkiem zostali laureatami konkursu „Tacy Jesteśmy” organizowa-

18 19

go w Cieszynie, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W 2002 r. ukończyła Po-dyplomowe Studia Chórmistrzowskie na Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. W 2006 r. ukończyła 5-letnie Studium Dyrygen-tów Chórów Polonijnych w Koszalinie.

Prowadzi żywą działalność nauko-wą i artystyczną związaną z muzyką chóralną. Uczestniczyła w szkoleniach, warsztatach doskonalących, semina-riach dla dyrygentów, m. in.: Vranov nad Topl’ou (Słowacja, 2007), w Mię-dzyzdrojach (2009), Częstochowie (2010, 2011, 2012). Uczestniczyła w konferen-cjach naukowych m. in.: w AM w Łodzi (20010, 2012), w UŚ na Wydziale Arty-stycznym w Cieszynie (2006, 2012, 2013).

Pisze i publikuje artykuły podejmu-jące zagadnienia związane ze sztuką dyrygowania jak i interpretowania dzieł muzycznych zróżnicowanych pod względem faktury i stylu. Jest autorem artykułów opublikowanych m. in.: w Wartościach w muzyce Tom 1-6 pod red. Jadwigi Uchyły-Zroski (Katowice 2008, 2009, 2010, 2012, 2013, 2014), Kontekstach Kształcenia Muzycz-nego Tom I, Tom III pod red. Ewy Kumik i Grażyny Poraj (Łódź 2011, 2013). Kon-certowała w kraju i poza jego grani-cami, m. in.: Czechach, Austrii, Ukra-inie, Rosji, Finlandii, we Włoszech, w Bazylice św. Piotra na Watykanie, a także Bułgarii, Szwajcarii, Hiszpanii z zespołami: Chórem Żeńskim „Melo-dia” działającym przy PZKO w Nawsiu w Republice Czeskiej (od 2000 r.), Chó-rem Instytutu Muzyki Filii UŚ w Cie-szynie (2003-2006), Polskim Zespołem Śpiewaczym „Hutnik” z Trzyńca w Re-publice Czeskiej (2003-2006), Chórem Kameralnym Cieszyńskiego Ośrodka Kultury „Dom Narodowy” (II dyrygent, 2004-2009), Chórem „Gloriam Dei” działającym przy IT im. Św. J. Kantego w Bielsku-Białej (2007-2014).

Z wymienionymi zespołami zdoby-ła szereg nagród i wyróżnień. Ostat-nie osiągnięcia: z Chórem „Gloriam Dei” - Złota Gwiazda Betlejemska – I miejsce w swojej kategorii na VIII Międzynarodowym Przeglądzie Ko-lęd i Pastorałek „Pastorałka Żywiecka 2014”, z Chórem Żeńskim „Melodia” - Złoty Dyplom w kategorii: muzyka sakralna, Srebrny Dyplom w katego-rii: muzyka inspirowana folklorem na IV Międzynarodowym Festiwalu i Konkursie Chóralnym „Cançó Medi-terrània” Lloret De Mar – Barcelona w Hiszpanii 2014, laureat konkursu „Tacy jesteśmy” (2014) organizowa-nego przez Kongres Polaków w RC – nagroda publiczności, Złoty medal w kategorii chóry żeńskie na Między-narodowym Konkursie Chóralnym Mundi Cantant w ramach 43 Między-narodowego Festiwalu Chóralnego w Republice Czeskiej, SVÁTKY PÍSNÍ FESTIVAL OF SONGS Olomouc (2015). W 2009 r. i 2010 r. – z Chórem Żeń-skim ”Melodia” nagrała w Republice Czeskiej album dwupłytowy „Ojcow-ski dom” z udziałem Trzynieckiej Or-kiestry Kameralnej.

W 2010 r. otrzymała NAGRODĘ IN-DYWIDUALNĄ III stopnia REKTORA UŚ w Katowicach za działalność arty-styczno-badawczą. W tym samym roku odznaczona przez Zarząd Polskie-go Związku Chórów i Orkiestr Oddziału Zagranicznego w Czeskim Cieszynie SREBRNĄ ODZNAKĄ HONOROWĄ za zasługi w pracy społecznej Związku. W 2015 roku otrzymała MIĘDZYNARO-DOWĄ NAGRODĘ IM. STANISŁAWA MO-NIUSZKI pod Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Katowice Marcina Krupy za wybitne zasługi dla społecz-nego ruchu muzycznego i dokonania w budowaniu trwałych wartości etycz-nych, których źródłem jest piękno pie-śni i tradycji muzykowania na Śląsku.

NAJLEPSZE CIĄGLE PRZED NAMI…W roku jubileuszu 60-lecia działal-ności chóru żeńskiego „Melodia” oraz 15-lecia mojej współpracy z ze-społem bardzo dziękuję wspaniałym Chórzystkom na czele z panią pre-zes Lidią Lisztwan za ogromne zaan-gażowanie i trud codziennej pracy. Dziękuję za odwagę stawiania ciągle nowych celów, wytrwałe zmierzanie do ich realizacji, a także umiejętność radosnego pokonywania trudności. Dziękuję za wspólne poszukiwanie i odkrywanie piękna pieśni.

Dziękuję naszym Rodzinom, Przyja-ciołom za wsparcie, okazywaną wy-rozumiałość i wszelką „niewidzialną” pomoc.

Dziękuję poprzednim dyrygentom, szczególnie prof. dr hab. Aleksandrze Paszek-Trefon – mojej mistrzyni dyrygenckiej za lata nauki, dzielenia się wiedzą, umiejętnościami, a także możliwość przeżycia niezliczonych wy-darzeń artystycznych. „Melodia” osiągnęła bardzo wiele i mam świado-mość tego, że byłoby to niemożliwe bez pracy poprzednich dyrygentów.

Dziękuję Władzom Gminy Nawsie na czele z dr Lenką Husarovą oraz Polskiemu Związkowi Kulturalno-Oświatowemu w Nawsiu z jej obecnym prezesem Marianem Waszutem za wielokrotnie okazywaną pomoc.

Naszej publiczności oraz wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób poma-gają nam w organizacji prób, koncertów, wyjazdów, wszelkich przedsię-wzięć chóru, serdecznie dziękuję!

Drogim Chórzystkom życzę ciągłego czerpania radości z muzykowania i dzielenia się nią z innymi. Aleksandra Zeman

ALEKSANDRA ZEMAN, doktor sztuki muzycznej, w dyscyplinie artystycz-nej dyrygentura nadany uchwałą Rady Wydziału Dyrygentury Chóralnej i Edukacji Muzycznej Akademii Mu-zycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w

Bydgoszczy w 2007 r. Od 1999 r. pracuje w Instytucie Muzyki na Wydziale Arty-stycznym w Cieszynie, od 2007 r. jako adiunkt naukowo-dydaktyczny w Za-kładzie Dyrygowania i Wokalistyki In-stytutu Muzyki Wydziału Artystyczne-

20 21

•Laureat konkursu „Tacy jesteśmy” (2014) organizowanego przez Kon-gres Polaków w RC – nagroda publiczności

•Złoty Medal w swojej kategorii na Międzynarodowym Konkursie Chó-ralnym Mundi Cantant w ramach 43 Międzynarodowego Festiwalu Chóralnego w Czeskiej Republice, SVÁTKY PÍSNÍ FESTIVAL OF SONGS Olomouc 2015.

WYDAWNICTWA FONOGRAFICZNE:

•„Beskidy”, Polskie Radio Katowice (1995),•„Hej, ludzie prości Bóg z nami gości”, Studio

DR (1996),•„Z biegiem Olzy”, RAGTIME rekord Ostrava

(2000),•„Bóg się rodzi”, kolędy polskie z udziałem Tomasza Orlowa (improwi-

zacje organowe) RAGTIME rekord Ostrava (2005), •„Ojcowski dom”, album dwupłytowy z udziałem Trzynieckiej Orkie-

stry Kameralnej (Republika Czeska) oraz pianistki Magdaleny Szwan-dy-Szeligi (2009, 2010).

NAJWAŻNIEJSZE NAGRODY CHÓRU ŻEŃSKIEGO „MELODIA”:

• trzykrotnie I miejsce w konkursach śpiewaczych PZKO (1984, 1986, 1991)• „Srebrne pasmo” na Ogólnokrajowym Konkursie Chóralnym w Jihla-

vie w Republice Czeskiej (1993)• „Srebrne pasmo” na Międzynarodowym Konkursie Śpiewu Chóralne-

go w Pradze w Republice Czeskiej (1995)• I miejsce i Nagroda Prezydenta Miasta Katowic na Konfrontacjach

Chóralnych w Katowicach (1997)•prestiżowa Nagroda im. Stanisława Moniuszki na Festiwalu „Trojok

Śląski” w Katowicach (1999)•Złoty Dyplom oraz Puchar Prezesa Oddziału Bielskiego Stowarzyszenia

„Wspólnota Polska” na VII Święcie pieśni „Gaude Cantem” w Bielsku--Białej (2002)

• I miejsce na IV Międzynarodowych Spotkaniach Chóralnych z Pieśnią Maryjną „Ad Gloriam Dei” w Pińczowie (2003) oraz nagroda specjalna za wykonanie utworu J. Świdra „Moja piosnka”

• I miejsce na II Festiwalu Chórów Śląskich w Ustroniu (2004)• „Srebrne pasmo” w kategorii „chóry dorosłe” na VIII Festiwalu Konkur-

sowym Muzyki Adwentowej i Bożonarodzeniowej „Pražské Vánoce” w Pradze w Republice Czeskiej (2007)

• II nagroda w kat. chóry jednorodne na XVII Myślenickim Festiwalu Pieśni Chóralnej „Kolędy i Pastorałki” (2008)

• II miejsce na XVII Myślenickim Festiwalu Pieśni Chóralnej Kolędy i Pastorałki w Myślenicach (2010)

• I miejsce na IV Międzynarodowym Festiwalu Balkan Folk Fest w Kiten w Bułgarii (2011)

• I miejsce na II Międzynarodowym Festiwalu Kolęd i Pastorałek Kolęd-nicze Serce Polskie w Wiśniewie (2012)

•Srebrne Pasmo na XXII Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Adwen-towej i Bożonarodzeniowej z Nagrodą Petra Ebena w Pradze (2012)

•dyplom Bien na 49. Montreux Choral Festival w Montreux w Szwajca-rii (2013)

•Złoty Dyplom w kategorii: muzyka sakralna, Srebrny Dyplom w ka-tegorii: muzyka inspirowana folklorem na IV Międzynarodowym Fe-stiwalu i Konkursie Chóralnym „Cançó Mediterrània” Lloret De Mar – Barcelona w Hiszpanii (2014)

22 23

sie pojawia się po raz pierwszy w urbarzu cieszyńskim w roku 1577. Przez całe wieki, aż do roku 1960, Nawsie było samodzielną gminą. Wtedy stało się integralną częścią Jabłonkowa i tak było aż do roku 1994.

Z dniem 1 lipca 1960 roku Nawsie zostało włączone do Jabłonkowa jako dzielnica administracyjna. Dopiero po referendum w 1993 roku, od 1 stycz-nia 1994 roku, zaczęło funkcjonować jako samodzielna gmina, co niewąt-pliwie korzystnie wpłynęło na jej rozwój. Pierwszym wójtem gminy został Zdeněk Kohut, a od końca 1994 r. aż do dnia dzisiejszego (październik 2015) władzę w Nawsiu sprawuje dr Lenka Husarová. Przedstawiciele gminy de-cydując o nowych inwestycjach służących pożytkowi mieszkańców Naw-sia, wpływają na prężny jej rozwój. Rozbudowują infrastrukturę wiejską oraz dbają o ekologię. Dzięki tym działaniom Nawsie pięknieje i rozkwita.

Warto też wspomnieć o walorach przyrodniczych. W katastrze wsi leży łąka górska Filipka, z której roztacza się piękny widok na okoliczne szczy-ty Beskidów. Od roku 1990 jest pomnikiem przyrody. Występują tu obficie jałowce będące pod ochroną. Tak samo pod ochroną są biotopy mrówek leśnych, które spotkać można w części wsi zwanej Rogowiec.

Emilia Świder

Z KART HISTORII NAWSIANawsie to malownicza wioska na Śląsku Cieszyńskim leżąca u podnóża Beskidów, która rozciąga się po obu stronach Olzy. Zamieszkuje ją niespeł-na cztery tysiące osób.

Jak podają źródła historyczne, za datę założenia wsi uważa się 31 grudnia 1435 roku, kiedy książę cieszyński Wacław I nadał Pawłowi Sikorze, praw-dopodobnie pierwszemu osadnikowi, dziedziczny przywilej wójtowski i za wierną służbę darował mu półtora łanu pola wolnego od opłaty. W naj-starszym urbarzu cieszyńskim z roku 1577 odnotowane jest, że w Nawsiu mieszkało 19 osadników z rodzinami, zaś ród Sikorów, tytułowany często „Panami Nawiejskimi“, piastował funkcję wójtów aż do XIX wieku. Oni też podarowali gminie ziemię pod budowę kościoła i szkoły. W roku 1791 ukoń-czono budowę drewnianego kościoła ewangelickiego, a w 1820 w tym sa-mym miejscu kościoła murowanego. W 1870 roku wzniesiono we wsi mu-rowaną polską szkołę, a czeska powstała w 1925 roku. Do większego rozwo-ju wsi dochodzi w roku 1871 po uruchomieniu Kolei Koszycko-Bogumińskiej przebiegającej przez Nawsie i wybudowaniu tu dużego dworca kolejowego.

Należy wspomnieć, że pierwotnie Nawsie było częścią Starego Jabłon-kowa. Dopiero kiedy niedaleko powstała nowa osada, która podniesiona została do rangi miasta i nazwana Jabłonków, Stary Jabłonków stał się osobną wsią i zaczęto go określać jako Nawsie, co tłumaczyć można „na wsi Jabłonkowie“ rozróżniając od „w mieście Jabłonkowie“. Nazwa Naw-

24 25

PIĘKNY JUBILEUSZ ŻEŃSKIEGO CHÓRU „MELODIA”Chór żeński „Melodia” z Nawsia obcho-dzi piękny Jubileusz 60. rocznicy po-wstania oraz aktywnej działalności ar-tystycznej, która wyraźnie wpisuje się w całokształt życia społecznego, kultu-ralnego i oświatowego Śląska Cieszyń-skiego. Zespół wokalny, kierowany od 2000 roku przez dr Aleksandrę Zeman, nawiązuje do głęboko zakorzenionej tradycji śpiewu chóralnego, do tradycji kulturalnej żywotnej wśród Polaków na Zaolziu. Szanując pamięć o przeszłości zespół sięga do osiągnięć i dorobku wiel-kich poprzedników – założycieli, miło-śników śpiewu i dyrygentów chóru.

Należy przypomnieć, że chór żeński „Melodia” powstał w 1955 roku przy miejscowym kole Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego (PZKO) w Nawsiu. Jego historię tworzyły wybitne osobowości, muzycy i nauczy-ciele, a wśród nich założyciel grupy, Karol Heczko (1955-1957) oraz dyry-genci: Andrzej Zielina (1957-1961), Władysław Winkler (1962-1987, który kierował chórem przez 25 lat, Jan Cieślar (1987-1988), Bogusław Stonawski (1988-1989) oraz Aleksandra Paszek-Trefon (1990-2000), obecnie profesor Akademii Muzycznej w Katowicach, prowadząca zespół przez 10 lat.

W 2000 roku obowiązki dyrygenta podjęła dr Aleksandra Zeman, na-uczyciel akademicki, adiunkt w Zakładzie Dyrygowania i Wokalistyki cieszyńskiego Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego w Kato-wicach, dobrze znana i ceniona w środowisku muzycznym Śląska. Pod Jej kierownictwem zespół rozwija swoje umiejętności wokalne, poszerza repertuar muzyczny, wzbogacając go o nowe utwory literatury chóralnej.

Chór żeński „Melodia” tworzą kobiety mocno zaangażowane we wspól-notę śpiewu, wrażliwe i muzykalne, działające z pasją, z potrzeby ducha i serca, z poczuciem smaku i artystycznego piękna wyrażanego muzyką. Życie zespołu to przede wszystkim cierpliwa i żmudna praca śpiewaków i dyrygenta podczas regularnych prób, skupiona wokół ćwiczeń głoso-wych, czytania oraz interpretowania nowych utworów, utrwalania już poznanych i opanowanych przykładów, uwieńczona późniejszymi wystę-pami publicznymi.

DYRYGENCI I KIEROWNICY ORGANIZACYJNI MELODII W LATACH 1955–2015

1955-1957 dyrygent: Karol Heczko1957-1961 dyrygent: Andrzej Zielina1962-1987 dyrygent: Władysław Winkler prezes: Bronisława Lasota1987-1988 dyrygent: Jan Cieślar prezes: Bronisława Lasota1988-1989 dyrygent: Bogusław Stonawski prezes: Bronisława Lasota1990-2000 dyrygent: Aleksandra Paszek-Trefon prezes: 1990-1992 Lidia Lisztwan 1992-1994 Anna Młynek 1994-1997 Emilia Feber 1997-2000 Lidia Lisztwan2000- dyrygent: Aleksandra Zeman prezes: Lidia Lisztwan

CZŁONKINIE CHÓRU W ROKU 20151. Jitka Bajuszová2. Anna Beiger3. Alena Borska4. Maria Borska5. Anna Cibulec6. Małgorzata Cibulec7. Lidia Ćmiel8. Libuše Delinová9. Halina Farna10. Janina Filipczyk11. Karolina Franta12. Maryla Chobotová13. Edmunda Juroszek14. Ewa Karas15. Halina Krenżelok16. Barbara Krupka17. Stanisława Kufa18. Renata Kulka

19. Anna Kurek20. Ewa Kurek21. Halina Lisztwan22. Lidia Lisztwan23. Romana Lisztwan24. Natálie Lýsková25. Aleksandra Morcinek26. Anna Niedoba27. Danuta Niedoba28. Magdalena Niedoba29. Janina Noga30. Bronisława Nowak31. Zuzanna Pawlitek32. Markéta Pírek33. Agnieszka Rajska34. Irena Rajska35. Anna Rusz36. Renata Vybraněc

26 27

Z okazji pięknego Jubileuszu 60-lecia działalności żeńskiego chóru „Me-lodia” składam całemu zespołowi oraz dyrygentowi, Pani dr Aleksandrze Zeman, najserdeczniejsze życzenia wielu dalszych sukcesów w pracy ar-tystycznej, życzę zadowolenia i radości ze wspólnego muzykowania, życzę owocnego udziału w życiu koncertowym oraz wytrwałości w kultywowa-niu tradycji śpiewaczych. Wspólny śpiew jednoczy ludzi, umacnia więzi rodzinne i społeczne, przynosi wiele satysfakcji i zadowolenia, każdemu uczestnikowi daje poczucie spełnienia, pozwala dyrygentowi i członkom zespołu na uczestnictwo w dziele interpretacji i prezentacji najcenniej-szych dzieł sztuki muzycznej.

Chórowi żeńskiemu „Melodia” z Nawsia życzę wielu doniosłych przeżyć duchowych i muzycznych, spełnienia wszystkich planów i zamierzeń, ży-czę entuzjazmu i gotowości w podejmowaniu nowych wyzwań artystycz-nych. Krystyna Turek

KRYSTYNA TUREK, prof. zw. dr hab. Studia w zakresie teorii muzyki ukoń-czyła w PWSM (obecnie Akademii Mu-zycznej) w Katowicach (1969 r.). Stopień doktora nauk humanistycznych uzy-skała na Wydziale Filozoficzno-Histo-rycznym Uniwersytetu Wrocławskiego (1982 r.). Habilitacja na Wydziale Filo-logiczno-Historycznym Uniwersytetu Opolskiego (1996), tytuł naukowy pro-fesora (2004 r.), profesora zwyczajnego (2010 r.). Od 1973 r. pracuje w Instytu-cie Muzyki na Wydziale Artystycznym w Cieszynie Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, gdzie w latach 2003- -2008 pełniła funkcję Dyrektora Insty-tutu Muzyki oraz w latach 2008-2011 funkcję Zastępcy Dyrektora ds. Na-ukowych. Kierowała również Katedrą Kompozycji i Teorii Muzyki tegoż In-stytutu w latach 2009-2011. Od wielu lat jest redaktorem serii „Muzyka” na Wydziale Artystycznym w Cieszynie.

Zainteresowania badawcze skupia wokół kultury muzycznej Górnego Śląska, twórczości kompozytorskiej, dawnej i współczesnej, tradycji ludo-

wej, zagadnień folkloru, zwłaszcza śląskiej pieśni ludowej, regionalizmu w edukacji muzycznej oraz problema-tyki współczesnej antropotanatologii.

Autorka ponad 160 publikacji, prac redakcyjnych, artykułów i druków zwartych, m.in. Pieśni ludowe na Gór-nym Śląsku w XIX i w początkach XX wieku (Katowice 1986), Ludowe zwy-czaje, obrzędy i pieśni pogrzebowe na Górnym Śląsku (Katowice 1993), Kolę-dy górnośląskie. Wybór źródeł i opra-cowanie (Katowice 1995), Górnośląskie pieśni ludowe (Chorzów 1997), Śląskie pieśni ludowe ze zbiorów rękopiśmien-nych Stanisława Wallisa. Zebrała, wstępem i posłowiem opatrzyła… (Ka-towice 2000), Sylwetki zbieraczy i ba-daczy muzycznego folkloru Śląska (Ka-towice 2001), Dziedzictwo kulturowe Śląska – Folklor dziecięcy. Materiały pomocnicze z zakresu edukacji regio-nalnej (Katowice 2002), Spis kompo-zycji oraz bibliografia prac naukowych i publicystycznych pracowników In-stytutu Muzyki Filii Uniwersytetu Ślą-skiego w Cieszynie (Cieszyn 2003).

Od chwili powstania chór żeński „Melodia” realizuje swoją misję arty-styczną konsekwentnie i planowo. W jego repertuarze znajdujemy obszer-ny zestaw kompozycji różnych epok i stylów, opracowania polskich i ob-cych pieśni ludowych, kolęd i pastorałek, utworów religijnych i świeckich polskiej i europejskiej sztuki chóralnej, od czasu renesansu po muzykę współczesną. To właśnie gama zdobytych umiejętności wokalnych po-zwala na prowadzenie bogatej działalności koncertowej zespołu, świadczy o jego poziomie artystycznym, randze i miejscu w kulturze muzycznej, pozwala na realizowanie własnych celów i zamierzeń. Dowodnym tego świadectwem są archiwalne sesje nagraniowe w studiach Radia Czeskie-go i Polskiego, liczne występy chóru w Republice Czeskiej, w wielu ośrod-kach muzycznych w Polsce, jak również w Austrii, Rosji, Bułgarii, na Ukra-inie i w Bazylice św. Piotra w Rzymie (z okazji 50-lecia zespołu).

Doniosłe znaczenie mają prezentacje artystyczne potwierdzające udział chóru „Melodia” w ważkich zmaganiach konkursowych, licznych przeglą-dach i festiwalach o zasięgu krajowym i międzynarodowym, zwłaszcza zdobywane tam najwyższe nagrody, dyplomy i wyróżnienia. Do ważniej-szych należą konkursy śpiewacze PZKO; nagrody zdobywane w Republice Czeskiej (Jihlava, Praga, Czeski Cieszyn, Ołomuniec), w Bułgarii (Kiten), Szwajcarii (Montreux), Hiszpanii (Barcelona) i w Polsce (Katowice, Bielsko--Biała, Ustroń, Pińczów, Myślenice, Koszalin, gdzie odbywają się światowe Festiwale Chórów Polonijnych).

Na szczególną uwagę zasługują nagrania płytowe, utrwalone w wła-snych wydawnictwach fonograficznych, zatytułowane: „Beskidy”, „Hej lu-dzie prości Bóg z nami gości”, „Z biegiem Olzy”, „Bóg się rodzi”, z udziałem Tomasza Orlowa (improwizacje organowe), „Ojcowski dom”, z udziałem Trzynieckiej Orkiestry Kameralnej oraz pianistki Magdaleny Szwandy--Szeligi.

Retrospektywne spojrzenie na dotychczasową działalność chóru żeń-skiego „Melodia” pozwala na obiektywną ocenę całokształtu osiągnięć artystycznych, kulturalnych i społecznych tego zaolziańskiego zespołu, który aktywnie uczestniczy nie tylko w życiu muzycznym własnego regio-nu, ale również poza jego granicami. Chór z pietyzmem pielęgnuje trady-cje śpiewactwa polskiego na Zaolziu, umiłowania pieśni i muzyki. Swoją działalnością oraz udziałem w uroczystościach rodzinnych, regionalnych, okręgowych, jak również licznych imprezach kulturalnych (np. Festiwale PZKO, Trojoki Śląskie, Gorolski Święta w Jabłonkowie) potwierdza stałą obecność we współczesnej kulturze społeczno-obyczajowej.

28 29

ALEKSANDRA PASZEK-TREFON, prof. dr hab. Ukończyła studia w kla-sie dyrygentury prof. Jana Wojtachy w Akademii Muzycznej w Katowicach. Po studiach zatrudniona została na Uniwersytecie Śląskim Filii w Cieszy-nie. Od 1 października 2003 r. pracuje w Akademii Muzycznej w Katowicach, obecnie w Katedrze Dyrygentury Chó-ralnej prowadząc zajęcia chóru i dyry-gowania.

W dorobku artystycznym posiada nagrody uzyskane głównie z Chórem Instytutu Muzyki Filii Uniwersyte-tu Śląskiego w Cieszynie i Chórem Akademii Muzycznej w Katowicach. Z zespołami tymi dwukrotnie zdobyła I miejsce na Międzynarodowym Kon-kursie Chóralnym „Musica Mundi” w Riva del Garda (1998 i 2006), rów-nież dwukrotnie I nagrodę na „Praga Cantat” (1996 i 2005), podwójny Złoty Dyplom na Międzynarodowym Festi-walu Muzycznym w Llangollen (1999) oraz II miejsce na Festiwalu „Moskwa – Miasto pokoju” (2008), Grand Prix na festiwalu Gaude Cantem w Bielsku--Białej (2002) oraz Złoty dyplom (2009 i 2013) na tymże festiwalu. Trzykrotnie zdobyła I miejsce w kategorii chórów akademickich – Nagrodę H. Karliń-skiego na Ogólnopolskim Turnieju „Legnica Cantat” (1997, 1999, 2005) oraz dwukrotnie I nagrodę na Ogólnopol-skim Konkursie „Canto Lodziensis” w Łodzi (2002, 2004).

W latach 1990–2000 była także dy-rygentem i kierownikiem artystycz-nym Żeńskiego Chóru „Melodia” w Nawsiu. Zespół w tym czasie uho-norowany został licznymi nagrodami.

Jest laureatką dyrygenckich na-gród indywidualnych otrzymanych na konkursach międzynarodowych m. in. „Praga Cantat“ (1996), „Pražské Vánoce” (2007), „Musica Mundi” w Riva del Garda (1998 – jako jedna spośród 90 dyrygentów), Nagrody Spe-cjalnej Bärenreitera za wybitną kre-ację artystyczną, na Festiwalu Muzyki Paschalnej na Krymie 2012 r., a także na konkursach krajowych.

Prowadzone przez nią chóry posia-dają swoje wydawnictwa fonogra-ficzne. Za produkcje płytowe wydane w Polskim Radiu Katowice „O Gwiaz-do Betlejemska” (1999) i „Canzonetta” (2000) otrzymała dwie nagrody „Złotej Płyty”. Wspólnie z Krzysztofem Kol-bergerem stworzyła spektakl słowno--muzyczny „Pater Noster” dedykowa-ny Janowi Pawłow i II z okazji 25-lecia pontyfikatu, który Ojciec Święty przy-jął w Watykanie w wersji CD (2003).

Jest inicjatorką Śląskiego Festiwa-lu Chórów szkół Muzycznych I i II st. im. Józefa Świdra. Pełni funkcje jurora w konkursach chóralnych. Obecnie jest kierownikiem Katedry Dyrygen-tury Chóralnej w Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowi-cach.

JUBILEUSZ, TO CZAS REFLEKSJI, WSPOMNIEŃ I OCZYWIŚCIE WZRUSZEŃ…

Piętnaście lat temu, po wspólnej i niezapomnianej 10-letniej muzycz-nej przygodzie, rozeszły się moje i Chóru Melodia drogi. Wówczas w jubileuszowym wydawnictwie CD „Z biegiem Olzy” pisałam: „Płyta, którą bierzecie Państwo do ręki to owoc… zrodzony z miłości do mu-zyki, z którą obcujemy na co dzień w naszych domach, kościołach, sa-lach koncertowych. Te trzy prze-strzenie stanowią dla amatorów, wywodzących swą nazwę od łaciń-skiego „amo” – co znaczy kochać, chętnie czynić – miejsce nieustan-nego poszukiwania swoich korzeni narodowych i kulturowych”.

Dziś z rozrzewnieniem wspominam setki wspólnie z „Melodią” spędzo-nych godzin prób, koncertów, podróży, nagrań, wielkich radości a niekie-dy też… smutku. Wspominam zawarte w tym Zespole prawdziwe przyjaź-nie trwające do dziś, co cenię sobie bardzo, wraz z moją Rodziną.

Z „perspektywy czasu” chcę wyrazić wdzięczność „Melodii”, że obdarzyła mnie pełnym zaufaniem wtedy, gdy zdobywałam dopiero pierwsze „szli-fy dyrygenckie” i bez wahania pozwoliła się prowadzić niekiedy krętymi ścieżkami a czasami szerokimi drogami muzycznymi.

Dziś dziękuję i serdecznie gratuluję znakomitej Koleżance Pani Dr Alek sandrze Zeman, niegdyś mojej wychowance, z której bardzo jestem dumna. Pani Dyrygent prawdziwie profesjonalnie kontynuuje misję nie-ustannego tworzenia wspaniałego wizerunku Żeńskiego Chóru „Melodia”, zarażając miłością do wielopokoleniowego śpiewu chóralnego liczne mło-de serca i głosy.

Nie sposób nie zauważyć efektów tytanicznej pracy niezawodnej od 20 lat Pani Prezes Lidii Lisztwan, która zawsze bezinteresownie i bezbłęd-nie prowadziła logistyczną i promocyjną działalność na rzecz Zespołu, umiejętnie wspierała dyrygenta, chórzystkom zaś bywała matką a jak trzeba było – szefem!

Droga „Melodio”, Zacna Jubilatko – najserdeczniej gratuluję Wam zna-komitych osiągnięć i sukcesów mierzonych bardzo wysokimi lokatami na festiwalach, konkursach krajowych i międzynarodowych! Gratuluję Wam zawsze mądrych kreacji muzycznych, charakteryzujących się świetnym doborem repertuaru, znakomitą techniką wokalną, wyrafinowanym wy-czuciem stylu, naturalnym frazowaniem i interesującą interpretacją.

Życzę Paniom 100 lat w tak doskonałej kondycji muzycznej na czele z Panią Dyrygent Aleksandrą Zeman i Panią Prezes Lidią Lisztwan.

Z szacunkiem, Aleksandra Paszek-Trefon

30 31

Za začátek organizované pěvecké sborové činnosti na Jablunkovsku po-važují badatelé přelom 19. a 20. století. V tomto období zde působila jedna z nejaktivnějších skupin Polského pedagogického kroužku, jehož součástí byl i mužský pěvecký sbor a orchestr. První údaje o vzniku pěveckého sbo-ru v Návsí pocházejí z roku 1900. Tento smíšený sbor Svazu evangelické mládeže se zrodil díky iniciativě seniora evangelické církve faráře Fran-tiška Michejdy. Vedle něj vznikl v roce 1927 druhý pěvecký soubor: Smíšený sbor Matice školské, který fungoval do roku 1936.

Začátek 2. světové války zastavil kulturní a společenský život polské menšiny na Těšínsku na šest let, po které trvala německá okupace. Tím intenzivněji se začal rozvíjet po skončení války. V roce 1947, po podepsání československo-polské smlouvy, vznikají Sdružení polské mládeže (SMP) a Polský svaz kulturně-osvětový (PZKO). Oba spolky mají své místní skupi-ny také v Návsí. V rámci těchto místních skupin působí v letech 1947-1952 smíšený sbor Sdružení polské mládeže vedený Karolem Heczkem, v letech 1950-1954 Sbor mládeže SMP a PZKO, který vedl Bogusław Stonawski, a v le-tech 1951-1958 řídí tentýž sbormistr mužský sbor PZKO (později členové tohoto sboru přecházejí do jablunkovského sboru GOROL). V roce 1955 byl v místní skupině PZKO v Návsí založen ženský sbor, který v pozdějších le-tech dostal název MELODIA.

MELODIA BESKYD

Motto:Čím by se dal nejlépe vyjádřit význam kultury pro lidskou identitu? Jak lze ukázat, co nám všem kultura dává? Vždyť to, čím neustále obohacuje náš život, je tak nepolapitelné! Nemůžeme měřit lidskou radost ani zamyšlení, nedokáže-me zvážit jak nás posiluje, popsat prožitek, vzpruhu, ener-gii předávanou autory a interprety uměleckého díla tomu, kdo přijímá a vnímá. Není ani tak důležité, zda je to dílo, které oslavují znalci a velebí kritika, nebo jednoduchá a skromná lidová píseň. Podstatné je, aby dílo bylo upřím-né a autentické, aby promlouvalo k tomu, kdo se dívá nebo naslouchá, aby zasáhlo jeho srdce, pocity i myšlenky.

Již šedesát let Ženský pěvecký sbor MELODIA z Návsí promlouvá svými písněmi k srdcím posluchačů. Více než půl století pokračuje ve šlépějích svých předchůdců a rozvíjí místní tradice sborového zpěvu. Obohacuje svůj repertoár čím dál tím náročnějšími skladbami a systematicky pozve-dává svou uměleckou úroveň. Proslavuje tak doma i v zahraničí svou obec i region a také sborový zpěv, který je jedním z charakteristických prvků spolkového života Poláků na Těšínsku.

HISTORICKÉ OHLÉDNUTÍI když MELODIA existuje víc než půl století, zdaleka není nejstarším stále působícím polským pěveckým sborem na Těšínsku. Kořeny spolkové čin-nosti tohoto regionu, k jejímž nejpopulárnějším projevům patřila činnost pěveckých sborů, sahají do poloviny 19. stol. a některá stále aktivní tělesa vznikla v první polovině 20. století.

Zpěv a hudba byla neoddělitelnou součástí lidského života po stovky let. Příležitostní písně provázely člověka od narození až ke hrobu, byly slyšet, když se bavil a veselil, když pracoval a když slavil důležité rodinné udá-losti. Příležitostí ke společnému zpěvu byla na slezském venkově společná práce, ke které se lidé scházeli po domech jako draní peří („szkubaczki“), přástky a další. Na Těšínsku patřil zpěv od druhé poloviny 19. stol. také ke slavnostem, kulturním akcím, zábavám a společenským setkáním po-řádaným polskými národními spolky, které zde v tomto období začínaly působit.

32 33

Základní školy s polským jazykem vyučovacím v Jablunkově, začal praco-vat se sborem od roku 1962. Od samého začátku se této práci věnoval na-plno, vybíral vhodný repertoár a pečoval o postupné rozvíjení pěveckých možností sboristek a kvality souboru. První vystoupení pod jeho vedením se konalo na štěpánské veselici 26. prosince 1962. Neuplynul ani rok a sou-bor se stal pořadatelem a hlavním účinkujícím revue s názvem Podwiec-zorek przy mikrofonie (Podvečer u mikrofonu), kterou připravil W. Winkler. Každoroční koncerty se staly novou tradicí místní skupiny PZKO v Návsí. V kronice souboru jsou zmíněny m.j. programy: 300 taktów wiosny (300 taktů jara), Szara godzinka (O soumraku), Koktail małych zespołów (Kok-tejl malých souborů), Srebrne wesele (Stříbrná svatba). V roce 1967 soubor poprvé nahrává pro ostravský rozhlas. Po celou dobu také trvá spolupráce s jablunkovským sborem GOROL, se kterým ženský sbor z Návsí pravidelně společně účinkuje na každoročních slavnostech Gorolski Święto v Jablun-kově a na Dnech beskydské kultury v sousedním Polsku.

W. Winkler přišel do Návsí jako dirigent s teoretickou průpravou a se zkušenostmi dřívějšího vedení několika hudebních těles. Upravuje zde pro ženský sbor nové skladby a stále rozšiřuje repertoár. Na zkoušky zve ab-solventky jablunkovské školy, kde od 70. let vedl dívčí sbor. Postupně se tak vedle členek z Návsí objevují v souboru nové členky z okolních obcí.

Sedmdesátá léta přinesla souboru další příležitosti nahrávání písní pro ostravský rozhlas, koncerty a soutěže. V roce 1975 se konal slavnostní koncert u příležitosti 20-ti let existence souboru. Z tehdejších novinových článků se mimo jiné dozvídáme, že soubor měl v této době 38 členek a od svého vzniku absolvoval přibližně 420 zkoušek a téměř 100 vystoupení. Po jubilejním ohlédnutí pokračovala pravidelná činnost a koncerty nejen na Těšínsku, ale také např. ve Varšavě v sídle Společnosti pro styk s krajany ze zahraničí, ve Vratislavi na oslavách jubilea 50-ti let činnosti Polského svazu sborů a orchestrů, nebo v přímořském městě Koszalin na 4. Svě-tovém festivalu polských krajanských sborů. Působnost souboru vysoce oceňoval také hlavní výbor PZKO, který souboru a jeho dirigentu udělil svazová vyznamenání Za zásluhy. Tuto dekádu sbor ukončil koncertem u příležitosti 25-ti let činnosti a k 30. výročí dirigentské práce W. Winklera.

Úspěšná byla i nadcházející léta. Z nejdůležitějších dat a událostí při-pomeňme například rok 1984, kdy se sbor účastnil pěvecké soutěže PZKO a ve své kategorii zvítězil. Důsledkem toho byla opětovná účast na festi-valu v Koszalinu. Svůj stále bohatší repertoár sbor předvedl na koncertu, jehož repertoár obsahoval ohlédnutí se za 30-ti lety svého působení. Rok

ZPĚV JAKO SRDEČNÍ ZÁLEŽITOST (1955 – 1987)Prvním sbormistrem ženského pěveckého sboru v Návsí byl Karol Heczko. V době vzniku měl soubor 33 členek, které ve sborovém zpěvu nebyly žádné začátečnice většina měla pěveckou průpravu ze sborů, které zde fungovaly dříve. O tehdejší úrovni vypovídá mimo jiné skutečnost, že už v prvním roce působení získal soubor první místo ve své kategorii „Soutěž lidové tvořivosti“ v Českém Těšíně. Po dvou letech, během nichž sbor vystupoval také na ak-cích PZKO a místního Zemědělského družstva, musel K. Heczko v souvislosti s velkým množstvím dalších povinností rezignovat na funkci dirigenta.

Na jeho místo brzy nastoupil Andrzej Zielina z Českého Těšína. V soudo-bé kronice je zaznamenáno, že se ženy z Návsí pod jeho taktovkou zúčast-nily pěvecké soutěže, vystupovaly v Nýdku v divadelním představení Świ-atło na gróniu a také na slavnosti u příležitosti 10. výročí založení PZKO. Po určité době však musel rovněž tento dirigent rezignovat na vedení sbo-ru. Nastalo tak období vynucené stagnace, které skončilo poté, kdy nabíd-ku vést tento soubor přijal Władysław Winkler.

Čtvrt století systematické práce Władysława Winklera přinášelo soubo-ru postupně stále větší uznání na soutěžích a přehlídkách, jichž se pravi-delně zúčastňoval. Sbor přitom nezapomínal na koncerty pro své věrné posluchače z Návsí a jiných míst regionu. W. Winkler, hudebník a učitel

Melodia v Lloret de Mar, Španělsko, 2014

34 35

led), ve kterém soubor předvedl výsledky několika měsíců práce s novou dirigentkou. Posluchači nešetřili uznáním a nestor sborových aktivit na Těšínsku Józef Firla řekl do novin Głos Ludu mimo jiné: „Dirigentka na to, že se souborem pracovala tak krátce, udělala velmi mnoho. Předpovídám pěvkyním z Návsí dobrou budoucnost“.

Další rok byl obdobím intenzivních zkoušek a vystoupení. Sbor se před-stavil v Polsku ve městech Gierałtowice a Mikołów, byl hostitelem setkání laureátů pěvecké soutěže PZKO, vystupoval doma v Návsí a v Českém Tě-šíně s vlastním pořadem Koncert wiosenny (Jarní koncert). Následovala účast na Dnech křesťanské kultury, nahrávka sedmi písní pro Polský roz-hlas v Katowicích, koncerty koled v Třinci a Jablunkově. Nelze se ani divit, že o sboru, který 15. 10. 1991 přijal název MELODIA, psaly tehdejší noviny: „Soubor z Návsí opět stoupá k výšinám“.

Díky snaze a obětavosti členek sboru a především díky intenzivní a pro-myšlené profesionální práci sbormistryně se úroveň sboru v následujících letech zvyšovala, rozšířil se jeho repertoár a přibylo koncertů. Nelze zde uvést všechny, připomeňme tedy alespoň některé. K těm nejvýznamnějším patřilo provedení Velikonoční mše, jehož autor Stanisław Bogunia, klavíris-ta a skladatel, působil od 90. let jako sbormistr pěveckého sboru českého rozhlasu v Praze. MELODIA zazpívala Mši spolu se sborem Gorol a sólisty v kostelech v Jablunkově, Wapiennicy a v Bielsku-Bialé. Největším úspě-chem tohoto období bylo však získání stříbrného pásma a II. místa v ka-tegorii ženských pěveckých sborů na 36. Festivalu sborové písně v Jihlavě.

Je zde příliš omezený prostor k uvedení všech významných vystoupe-ní v období deseti let, kdy MELODII vedla A. Paszek-Trefon. Připomeňme tedy alespoň 1. místo a cenu primátora města Katowice na Sborových kon-frontacích v Katowicích (1997) a prestižní cenu Stanislava Moniuszka na festivalu Slezský trojok v Katowicích (1999). Samozřejmostí se staly každo-roční koncerty koled, společná vystoupení se sborem Gorol, nejen na slav-nostech Gorolski Święto, ale také na jiných kulturních akcích, pravidel-ná vystoupení na festivalu Slezský trojok a početné koncerty na Těšínsku i mimo tento region.

V roce 1997 vydal sbor další magnetofonovou nahrávku (tentokrát kole-dy), nazvanou „Hej, ludzie prości, Bóg z nami gości!“. V červenci 1998 repre-zentovala MELODIA už tradičně pěvecká tělesa z České republiky na kos-zalinském festivalu. V květnu 1999 měla možnost předvést svůj repertoár a umění, ale také krásu slezských krojů na Ukrajině, kde vystupovala na slavnosti Týden polské kultury v Roveňské oblasti. Členky souboru se zde

na to MELODIA opět obsadila 1. místo v pěvecké soutěži PZKO. Po celou dobu sbormistr zachovával v repertoáru charakteristické lidové písně a zároveň připojoval obtížnější skladby moderních autorů, např. polského soudobé-ho skladatele Józefa Świdra.

Koncem 80. let nastal nečekaný zlom. Nemoc znemožnila W. Winklerovi další dirigentské působení. Soubor po nějakou dobu vedli Jan Cieślar a po něm Bogusław Stonawski. Rozhodující byla však další změna, která přišla na začátku 90. Let.

STOUPAT S PÍSNÍ K VÝŠINÁM (1990 – 2000)O tom, jak vyřešit krizi, přemýšlely jak členky sboru, tak i zástupci místní skupiny PZKO ve spolupráci s filiálkou Slezské univerzity v polském Těší-ně. Po deseti měsících vynucené přestávky se podařilo najít řešení a sbor začal fungovat pod vedením nové sbormistryně Mgr. Aleksandry Paszek--Trefon, která je v současnosti profesorkou Hudební akademie K. Szyma-nowskiego v Katowicích. Koncertní činnost byla obnovena vystoupením na výroční schůzi MS PZKO. Následoval program Wieczór kolęd (Večer ko-

36 37

O pár měsíců později absolvovala MELODIA další soutěž s názvem 4. Mezi-národní sborová setkání s mariánskou písní Ad Gloriam Dei, která se kona-la ve městě Pińczów. Také zde soubor získal 1. místo a navíc zvláštní oceně-ní za provedení skladby Moja piosnka J. Świdra. V následujícím roce získala MELODIA 1. místo na 2. Festivalu slezských sborů v polském Ustroni.

Uznání odborníků a obdiv posluchačů potvrdily, že systematická hlasová příprava, pečlivý výběr repertoáru a odborné vedení sboru přinášejí kva-litní výsledky. Důkazem toho bylo také pozvání k reprezentaci těšínského regionu na prestižních Dnech Těšínského Slezska v Senátu ČR. Ukázalo se, že to byla správná volba a soubor spolu se sbormistryní obohatil tuto třídenní akci nejen krásným zpěvem, ale také půvabem těšínských kro-jů. Koncem roku 2004 MELODIA koncertovala opět doma na charitativním koncertu za účasti stálice české populární hudby Marie Rottrové. Na tomto adventním koncertu pořádaném Slezskou diakonií, vystoupil soubor s vý-běrem vánočních koled v třineckém evangelickém kostele.

Při tak velkém počtu koncertů a soutěží, v neustálém rytmu zkoušek, vystoupení a zájezdů utíkají týdny, měsíce a roky rychle. Už je tu rok 2005, jubilejní, v historii sboru padesátý. Začal tradičně zpěvem koled a novo-ročním blahopřáním.

Kulminačním bodem a završením půl století zpěvu byl zájezd do Říma. Členky sboru z Návsí se rozhodly u příležitosti kulatého jubilea své čin-nosti pro vystoupení ve Svatopeterském chrámu ve Vatikánu. Akce si opět

také blíže seznámily s životem polských krajanů v této zemi a prohlédly si památky a historicky proslulá místa Lvova. Další zahraniční turné absol-vovala MELODIA začátkem roku 2000. Jednalo se o zájezd do Rakouska, kde sbor zpíval v kostele na vrchu Kahlenberg u Vídně. Toto velmi intenzivní období v historii sboru bylo završeno výročním koncertem u příležitosti 45 let působení souboru a 10 let sbormistrovské práce A. Paszek-Trefon. Během této slavnosti bylo také „pokřtěno“ první CD MELODIE s názvem Z biegiem Olzy.

LÉTA PLYNOU, MELODIA NESTÁRNE! (2000 – 2005)V polovině roku 2000 dirigentka opustila soubor z rodinných důvodů. Vedení předala Mgr. Aleksandře Zeman, která je v současnosti doktorem hudebního umění v umělecké disciplíně dirigování v Institutu dirigování a vokalistiky Ústavu dirigování a vokalistiky Institutu hudby Umělecké fa-kulty v Cieszyně, Slezské univerzity v Katovicích. Nová dirigentka se popr-vé setkala s členkami sboru na zkouškách před slavnostmi Gorolski Święto a už o týden později vedla vystoupení souboru v obci Ochodzita na 1. Sjezdu polských horalů. Na další vystoupení v Polsku odjel sbor do Poznaně, kde se prezentoval na oslavách Svátku nezávislosti.

V dalším roce, už popáté, zpívala MELODIA spolu se sbory z celého světa na festivalu v Koszalinu. Tak jako pokaždé byl festival nejen příležitostí předvést pěvecké umění, ale také rozšířit repertoár a navázat spoluprá-ci s jinými soubory ze zahraničí. Výsledek nových přátelství na sebe ne-nechal dlouho čekat. Už v dalším roce MELODIA odjela na pozvání sboru Kwiaty Polskie do ruského Sankt Petěrburgu.

Bez nadsázky lze konstatovat, že cesta do Ruska byla z uměleckého hlediska pro sbor velkou událostí a z hlediska organizačního asi největ-ší výzvou, jakou soubor a jeho vedení přijalo. Výprava urazila celkem 3956 km a navštívila Petěrburg, hlavní město Finska – Helsinky a Lotyšska – Rigu. V petěrsburské katolické katedrále Nejsvětější Marie Panny ME-LODIA předvedla pod taktovkou A. Zeman mši pro ženský sbor Leo Deli-bes’e Messe breve se sólovými partiemi, které zpívala Bronislava Nowak a Vladislav Czepiec. Na klavír doprovázela Magdalena Szwanda. Soubor měl také možnost zpívat společně se znamenitým sborem Krásné hlasy, který tvořili místní Poláci, studenti a absolventi petěrburských hudebních škol. Náročné turné po Rusku však členkám sboru nestačilo. Ve stejném roce se totiž stihly ještě zúčastnit 6. Svátku písně Gaude Cantem v Bielsku--Bialé, kde získaly Zlatý diplom a Cenu sdružení Wspólnota Polska.

38 39

„MELODII“ POSLOUCHAJÍ V EVROPĚŽenský pěvecký sbor MELODIA již šest dekád obohacuje kulturní život Náv-sí a k obci neodmyslitelně patří. Jeho koncerty přitahují bohaté posluchač-ské publikum a písně v provedení sboru dokážou vzít za srdce. MELODIA je sborem věčně mladým a ženy, které v něm zpívají, jsou pořád vitální. Zpívají s chutí i láskou. Čím to je? „Myslím, že tajemství tkví v životní mou-drosti náveských rodů, které udržují a ctí tradice zpívání,“ říká dirigent-ka Aleksandra Zeman. „Naštěstí žen a mladých dívek, které našly zálibu ve zpívání a chtějí s námi zpívat, je docela dost. Nezřídka tak na pódiu vidí-me matky se svými dcerami a dokonce i vnučkami – dodává Lydie Lisztwa-nová, předsedkyně pěveckého sboru. Průměrný věk členek sboru se po-hybuje kolem čtyřicítky, což ve srovnání s ostatními sbory působícími na Těšínsku není obvyklé.

Stránky kroniky Ženského pěveckého sboru MELODIA se v druhé polovi-ně století jeho existence začaly zaplňovat velmi rychle. Výčet koncertních vystoupení i úspěchů by byl hodně dlouhý. Zmiňme proto ve zkratce ales-poň ty, které se neopakují příliš často.

vyžádala intensivní uměleckou přípravu, a také velké osobní nasazení a organizační úsilí jeho vedení. Tou největší a pro všechny zúčastněné nezapomenutelnou odměnou byly nevšední umělecké dojmy a duchovní zážitky. Sbormistryně A. Zeman zvolila pro vystoupení v chrámu sv. Petra mimo jiné skladbu Ave verum corpus F. Poulenca, Sanctus, O. Salutaris a Agnus Dei, které jsou částmi Messe breve Leo Delibes’e, a také píseň Moja piosnka J. Świdra. Na varhany sbor doprovázela M. Szwanda. Kromě vlast-ního vystoupení měly členky sboru možnost shlédnout celou řadu umě-leckých a architektonických skvostů nejen v Římě, ale také v Benátkách a Florencii, kde se cestou soubor zastavoval.

U příležitosti tohoto jubilea nahrávala MELODIA nové CD s koledami, které nese název Bóg się rodzi. Sbormistryně zvolila pro tuto desku tra-diční koledy v úpravě světově proslulého skladatele J. Świdra, P. Gruchela i jiných. Jejich provedení doprovázel varhanními improvizacemi zname-nitý hudebník T. Orłow.

Následoval koncert v Domu PZKO v Návsí, kde se v naplněném hledišti shromáždili nejen místní posluchači, ale také celá řada hostů a sympati-zantů souboru. Mezi gratulanty nechyběli zástupci vedení obce se starost-kou Lenkou Husarovou. Pocity účastníků akce nejlépe vyjádřil předseda pěvecko-hudebního sdružení Leszek Kalina, když řekl: Je potřeba jenom poblahopřát a konstatovat, že v případě padesátileté MELODIE sledujeme poměrně neobvyklý jev – věk členek sboru, zdá se, klesá, avšak umělecká úroveň souboru neustále roste.

Ženský sbor MELODIA má ve svém repertoáru nejen lidové písně nebo klasické sborové skladby, ale i současná díla, duchovní hudbu, koledy. Zpívá skladby z různých epoch a různých stylů, autorů z Těšínska i špič-kových českých, polských a světových skladatelů. Od svého vzniku sbor funguje jako amatérský soubor, v amatérských podmínkách. To, že přes občasné potíže vytrvává a dokonce systematicky zvyšuje svou uměleckou úroveň, dokazuje, že se jedná o skutečný amatérismus tedy činnost vyko-návanou z lásky. Upřímná láska ke zpěvu a zalíbení v tradicích jsou stud-nicí, z níž členky sboru čerpají své nadšení a síly. Pokud k tomu přičteme koncepční a profesionální vedení sboru, dostaneme ten správný výsledek: hudbu, která míří přímo do srdce a rozeznívá duši i myšlenky posluchačů.

Danuta Branna

Melodia v Lloret de Mar, Španělsko, 2014

40 41

jména krásný zvuk sboru, intonaci, kultivovanost projevu a neobvyklou interpretaci koled. První červnový den sbor přivítal v Domě PZKO v Náv-sí v rámci regionálního festivalu Slezský Trojok tři polské pěvecké sbory. Z Chorzowa přijel smíšený sbor Lutnia, z Rybnika Sbor im. Mickiewicze a z Ustroně Komorní vokální sbor. Sympatickým zakončením celého pra-covitého roku byl obsáhlý článek Jacka Kurka v magazínu Hudební život (Życie Muzyczne) na téma pěveckého tělesa z Návsí. Mimo jiné v něm píše: Melodia je chloubou Návsí i celého Těšínského Slezska. Její dílo vyrůstá z lásky k zemi, k tradici i k člověku.

Významnou událostí v životě sboru byla v dubnu roku 2009 účast na prv-ním ročníku Třineckého hudebního jara, které v evangelickém kostele v Třinci organizoval Třinecký komorní orchestr pod vedením Aleny Kost-kové. Koncert se stal začátkem spolupráce obou hudebních těles, která záhy přinesla své ovoce v podobě společné nahrávky první části dvoudes-kového alba obsahující mši Leo Delibessa Messe breve. Celá deska byla na-zvána Ojcowski dom a její druhou část s lidovými písněmi MELODIA na-hrála v Polsku další rok. První prázdninový měsíc sbor odjel do Bulharska na IV. Mezinárodní festival BALKAN FOLK FEST 2010, odkud přivezl první místo vyzpívané v kategorii folklorních souborů. Rok 2010 zaujímá v životě sboru MELODIA zvlášť důležité místo, když slaví 55 let svého vzniku a deset let dirigentské práce Aleksandry Zeman. Tyto významné události oslavil v listopadu v místním Domě PZKO a v jejich rámci došlo i na slavnostní křest dvojalba Ojcowski dom.

Členky sboru si ještě nestačily odpočinout od hektického jubilejního roku a hned v lednu roku 2011 dostaly pozvání do Wiśniewa na II. Mezi-národní festival koled a vánočních písní. Svým projevem si získaly srdce nejen posluchačů, ale i porotců. Společně s banduristkami Irenou a Natalií Jewtuszokovými z Ukrajiny se ex aequo umístily na nejvyšší zlaté příčce. Uveďme jen, že bandura, na němž Ukrajinky působivě hrály, je klasický drnkací hudební nástroj z rodiny harf a guslí. Obdobný festival jako ve Wiśniewě se konal v závěru roku v Návsí. Pozvání na něj přijaly dva polské sbory a se svými bandurami přijely rovněž sympatické ukrajinské sestry. Koncert byl mimořádným hudebním zážitkem, který natáčela Česká tele-vize Ostrava.

Náveské hudební jaro je jen jedno z mnoha dalších významných předse-vzetí sboru v roce 2012. Prvním ročníkem setkání s písní a hudbou tak ME-LODIA přivítala půvabné roční období, kdy příroda opět začíná ukazovat, jak krásná umí být. Členky náveského sboru pozvaly na společné koncer-

MELODIA se stejně jako v předchozím období účastní mnoha kulturních akcí po obou stranách hraniční řeky Olzy. K těm pravidelným určitě patří Gorolski Święto, Dožinky v Návsí, koncerty včetně koncertů koled a chari-tativních. Začněme však pěkně po pořádku.

V květnu roku 2006 se v náveském Domě PZKO konal jarní koncert v rámci česko-polského projektu „Melodia Beskyd“, na který se podařilo získat evropské peníze. První polovina nabídla posluchačům velmi půso-bivé skladby, jež si MELODIA pro ně připravila. V druhé části vystoupení se sálem nesly netradiční melodie v provedení Komorního sboru působícího v rámci kulturního střediska v Cieszyně pod vedením dirigentky Aleksan-dry Paszek-Trefon, která mimochodem dlouhá léta vedla také MELODII. Program byl nazván Całuję Twoją dłoń Madame a hosté si mohli vychut-nat tu správnou atmosféru muzikálu, kterou navodily známé operetní a kabaretní písně. Další koncert v rámci zmiňovaného projektu se usku-tečnil v Cieszyně a sboristky z Návsí se na něm představily v působivých těšínských krojích s lidovými písněmi i skladbami významných polských skladatelů. Dlužno dodat, že dalším výstupem projektu byla dvojjazyč-ná publikace věnována 50-leté činnosti sboru MELODIA a česko-polské spolupráci obcí Návsí a Wilkowice. Ve výčtu akcí nemůžeme opomenout účast náveských sboristek na koncertu vokální a vokálně-instrumentální hudby v kostele sv. Elżbiety w Cieszyně pořádaném 25. listopadu Hudební Akademií Felikse Nowowiejského Bydgoszcz. Konal se u příležitosti uděle-ní Aleksandře Zeman titulu doktor muzických umění v oboru dirigování Stejný den byl sbor poctěn nominací na cenu „Tacy jesteśmy 2006“, kte-rou obdržel za nevšední cyklus koncertů Melodia Beskyd uspořádaných po obou stranách hranice.

V březnu následujícího roku členky sboru zasáhla smutná zpráva o úmr-tí dlouholetého dirigenta MELODIE Władysława Winklera. Sboristky se zú-častnily pohřbu v třineckém kostele a se svým dirigentem se rozloučily jeho oblíbenou písní Beskidy. V červnu pěvecký sbor odjíždí do slunečné Itálie, aby se společně se stovkou hudebních těles z různých koutů svě-ta zúčastnil X. Mezinárodního festivalu sborů, který je nesoutěžní akcí amatérských pěveckých sborů a koná se každoročně v údolí Val Pusteria. MELODIA zpívala v působivých těšínských krojích známé písně význam-ných polských, českých a italských skladatelů.

Koncem ledna roku 2008 se v polském městě Myślenice konal XVII Myślenicki Festiwal Pieśni Chóralnej Kolędy i Pastorałki, na němž ME-LODIA nemohla chybět. Vyzpívala pěkné druhé místo. Porota ocenila ze-

42 43

mečný koncert uspořádaný u této příležitosti přilákal do Návsí milovníky sborového zpěvu z blízkého i dalšího okolí. Oslavenkyně si toto odpoledne opravdu užily a byly vskutku dojaty. Přijímaly fůru gratulací, vinšů i nád-herných kytic jako symbolické poděkování za jejich dlouhodobou aktivní práci. Je pozoruhodné, že sbor funguje tolik let a ženám vůbec nechybí elán k dalším a dalším koncertům. U příležitosti tohoto krásného jubilea bych ráda vyslovila přání, aby i nadále spolupráce s MELODIÍ zůstala tak skvělá jako doposud a abych ještě dlouho mohla pracovat s těmito úžasnými že-nami. Ze společného zpívání a koncertování pociťujeme radost, a to je jistě to nejdůležitější, vyznala dirigentka Aleksandra Zeman. Předsedkyně sbo-ru Lydie Lisztwanová je přesvědčena, že budoucnost patří těm, kteří věří v krásu svých snů. Tím jejím je, aby MELODIA zpívala přinejmenším ještě dalších šest desítek let.

Emilia Świder

tování Komorní sbor Santarello z Katowic a z nedalekého Třince Pěvecké sdružení Martinů. Z bohatého kulturního kalendáře sboru jmenujme dále účast na prestižní akci – XXII. Festivalu adventní a vánoční hudby s cenou Petra Ebena, který probíhal v Praze. V konkurenci třiceti sborů z evrop-ských zemí a Singapuru MELODIA vyzpívala stříbrné pásmo.

V březnu roku 2013 MELODIA hostovala v Karviné. Zpívala společně s vynikajícím Koncertním sborem Permoník, který za pár dnů odjížděl na soutěž do slavné Newyorské Carnegie Hall. MELODIA se naopak chystala do Švýcarska na prestižní soutěž Montreux Choral Festival. Již samotná nominace na tuto akci byla velkým oceněním kvalit sboru, když každý stát vždy reprezentuje pouze jediný soubor. Tentokrát Českou republiku zastupoval skvělý ženský soubor PZKO z malé beskydské vesničky Náv-sí. Konkurovaly mu pěvecká tělesa z celého světa počínaje Venezuelou, přes Irsko, Velkou Británii, Belgii, Německo, Itálii, Slovinsko, Rusko až po Koreu. Úroveň sborů byla vysoká, každý z nich byl hodnocen na základě prezentace ve dvou soutěžních programech. MELODIA získala klasifikaci „bien” čili dobrý, což je v kategorii stejnorodých sborů úspěchem.

Březen následujícího roku se nese ve znamení oslav nedožitých stých narozenin nezištného kulturního animátora, zakladatele polské scény Těšínského divadla a souboru Gorol Władysława Niedoby čili Jury spod Grónia, rodáka z Návsí, který v něm strávil celý svůj pracovitý tvůrčí ži-vot. Jeho jménem byl nazván Dům PZKO. Na přípravách oslav se podíleli jak členové místní skupiny Polského kulturně-osvětového svazu, tak sbor MELODIA. Naše ohlédnutí za úspěchy sboru v období posledních deseti let pokračuje účastí na Mezinárodním festivalu Canco Mediterriana w Lloret i Barceloně ve Španělsku, kde MELODIA připsala na své konto nový úspěch a vybojovala další dvě ceny. V kategorii sakrální hudby získala zlatý di-plom, v kategorii lidové hudby inspirované folklorem stříbro. V listopadu Ženský pěvecký sbor MELODIA společně s fotografem Marianem Siedla-czkiem se stávají laureáty soutěže „Tacy Jesteśmy“ organizované Kongre-sem Poláků v České republice. Na slavnostním večeru MELODIA získala nejvíce hlasů publika a kromě sošky „Taki Jestem“ převzala peněžní od-měnu ve výši 15 tisíc korun.

V jubilejním roce sbor sbírá další vavříny na Mezinárodním sborovém festivalu Svátky písní v Olomouci, který se řadí k největším soutěžním kláním toho druhu v České republice. MELODIA vyzpívala zlato. Vyvrchole-ním jubilejního roku jsou listopadové oslavy diamantového jubilea sboru a zároveň 15. výročí dirigentské práce Aleksandry Zeman s MELODIÍ. Výji-

NEJVĚTŠÍ ÚSPĚCHY SBORU MELODIA

• Stříbrné pásmo na Celostátní soutěži sborového zpěvu v Jihlavě (1993)• Stříbrné pásmo na mezinárodních Pražských dnech sborového zpě-

vu (1995)• Zlatý diplom a Cena sdružení „Wspólnota Polska“ na VI. Svátku písně

„Gaude Cantem“ v Bielsku-Białé (2002)• I. místo na II. Festivalu slezských sborů v Ustroni (2004)• I. místo na IV. Mezinárodním festivalu „Balkan Folk Fest“ v Kiten,

Bulharsko (2011)• Stříbrné pásmo na XXII. Mezinárodním festivalu adventní a vánoční

hudby s cenou Petra Ebena v Praze (2012)• Diplom BIEN na 49. Montreux Choral Festival v Montreux, Švýcarsko

(2013)• Zlatý diplom v kategorii sakrální hudby a stříbrný diplom v kategorii

hudby inspirované folklorem na IV. Mezinárodním festivalu a soutě-ži „Cançó Mediterrània“ v Lloret de Mar a Barceloně, Španělsko (2014)

• Zlatá medaile v kategorii ženské sbory na 43. Mezinárodním festiva-lu pěveckých sborů „Svátky písní“ v Olomouci (2015)

44 45

KRÁSNÉ JUBILEUM ŽENSKÉHO SBORU „MELODIA”Ženský sbor „Melodia” z Návsí slaví krásné jubileum 60. výročí vzniku a aktivní umělecké činnosti, kte-rá se výrazně zapisuje do obra-zu společenského, kulturního a osvětového života Těšínského Slezska. Vokální soubor, který vede od roku 2000 dr Aleksandra Zeman, navazuje na hluboko za-kořeněnou tradici sborového zpě-vu, na kulturní tradici živou mezi Poláky na Zaolší. Soubor si váží minulosti a sahá po úspěších a přínosech velkých předchůdců – zakladatelů, milovníků zpěvu a dirigentů sboru.

Je nutno připomenout, že ženský sbor „Melodia” vznikl v roce 1955 u místní skupiny Polského kulturně-osvětového svazu (PZKO) v Návsí. Jeho dějiny tvořily významné osobnosti, hudebníci a učitelé a mezi nimi zakladatel skupiny Karol Heczko (1955-1957) a dirigenti: Andrzej Zielina (1957-1961), Władysław Winkler (1962-1987, který řídil sbor po dobu 25 let, Jan Cieślar (1987-1988), Bogusław Stonawski (1988-1989) a Aleksandra Pa-szek-Trefon (1990-2000), současný profesor Hudební akademie v Katowi-cích, která vede soubor po dobu 10 let.

V roce 2000 převzala povinnosti dirigenta dr Aleksandra Zeman, aka-demický učitel, odborný asistent v Ústavu dirigování a vokalistiky cies-zynské Umělecké fakulty Slezské univerzity v Katowicích, dobře známá a vážená v hudebním prostředí Slezska. Pod jejím vedením rozvíjí soubor své vokální dovednosti, rozšiřuje hudební repertoár a obohacuje ho o nové skladby sborové literatury.

Ženský sbor „Melodia” tvoří ženy silně angažované pro společenství zpěvu, citlivé a hudebně nadané, jednající se zanicením, z potřeby duše a srdce, s citem pro vkus a hudební krásu vyjadřovanou prostřednictvím hudby. Život souboru je naplněn především trpělivou a obtížnou prací zpě-váků a dirigenta během pravidelných zkoušek, soustředěnou u hlasových cvičení, čtení a interpretace nových skladeb, upevňování již známých a zvládnutých příkladů, korunovanou pozdějšími veřejnými vystoupeními.

STŘÍPKY Z DĚJIN OBCENávsí je malebnou obcí ležící na úpatí Moravskoslezských Beskyd. Rozklá-dá se po obou březích řeky Olzy a čítá necelé čtyři tisíce obyvatel.

Podle historických pramenů je za založení obce považováno datum 31. prosince roku 1435, kdy Pavel Sikora, pravděpodobně první osadník, do-stal od knížete Václava I za věrné služby dědičný fojtský úřad a jeden a půl lánu pole. Z nejstaršího těšínského urbáře z roku 1577 se dozvíme, že v Návsí bydlelo 19 osadníků s rodinami a rod Sikorů titulovaný také „Náveskými pány“ plnil funkci fojtů až do 19. století. Tento rod daroval obci pozemek pro stavbu kostela a školy. Dřevěný kostel byl v obci vybudován v roce 1791 a v roce 1820 jej nahradil zděný, který vznikl na stejném místě. Polské škol-ství má v Návsí své začátky již na konci 18. století, kdy v dřevěném domku „fojtství“ působila škola místních evangelíků. Zděná stavba polské školy byla dokončena v roce 1870 a tato budova slouží svému účelu dodnes. Česká škola vzniká v roce 1925. Značný vliv na rozvoj Návsí mělo uvedení do pro-vozu Košicko – bohumínské dráhy v roce 1871, která vede přes obec. V Návsí bylo postaveno vlakové nádraží a obec se stala důležitým dopravním uzlem.

Původně bylo Návsí částí Starého Jablunkova. Když však poblíž vznikla nová osada, která byla později povýšena na město a nazvána Jablunkov, Návsí se stává samostatnou obcí. Její název se poprvé objevuje v urbáři těšínské komory z roku 1577. Význam slova představuje jablunkovskou ná-ves. Po dlouhá staletí byla obec samostatná. Prvního července roku 1960 bylo Návsí administrativně přičleněno k Jablunkovu, od něhož se na zá-kladě referenda oddělilo teprve v roce 1993. Počínaje lednem 1994 se opě-tovně stalo samostatnou obcí. Tato skutečnost výrazně přispěla k jejímu dalšímu rozvoji. Prvním starostou byl zvolen Zdeněk Kohut, od konce roku 1994 až dodnes (říjen 2015 ) je starostkou obce PaedDr. Lenka Husarová.

Již jedenadvacet let tak obec Návsí samostatně hospodaří a rozhoduje o svých prioritách, o investicích, které uskuteční, prostě o tom, co bude ku prospěchu jejich obyvatel. Byla již vybudována chybějící infrastruktura, velký důraz je kladen na ekologii, a vesnice mění svoji tvář a rok od roku je hezčí.

Zmiňme na závěr alespoň stručně přírodní zajímavosti, s nimiž se v Návsí setkáme. V katastru obce se ve výšce 761 n. m. nachází otevře-ná horská polana Filipka, odkud jsou krásné výhledy na protější vrchol-ky Beskyd. Tato lokalita, kde najdeme velký výskyt chráněného jalovce obecného, byla v roce 1990 vyhlášena přírodní památkou. Stejně tak jsou chráněny vzácné biotypy lesních mravenců, které se vyskytují v části obce zvané Rohovec, jež je rovněž přírodní památkou. Emilia Świder

46 47

KRYSTYNA TUREK, řádný profesor dr hab. Studium v oblasti hudební te-orie ukončila v PWSM (nyní Hudební akademie) v Katowicích (1969). Stupeň doktora humanitních věd získala na Filozoficko-historické fakultě Wrocła-wské univerzity (1982). Habilitace na Filologicko-historické fakultě Opolské univerzity (1996), vědecký titul profe-sora (2004), řádného profesora (2010). Od 1973 r. pracuje v Institutu hudby na Umělecké fakultě v Cieszyně Slezské univerzity v Katowicích, kde v létech 2003-2008 plnila funkci ředitele Institu-tu hudby a v létech 2008-2011 funkci zá-stupce ředitele pro vědu. Řídila také ka-tedru kompozice a teorie hudby tohoto Institutu v létech 2009-2011. Již mnoho let je redaktorem série „Muzyka” (Hud-ba) na Umělecké fakultě v Cieszyně.

Zájem o výzkum soustřeďuje na hu-dební kulturu Horního Slezska, skla-datelskou tvorbu dávnou i současnou, na lidovou tradici, na otázky folkloru, zvláště slezské lidové písně, na regio-nalismus v hudebním vzdělávání a na problematiku současné antropotana-tologie.

Je autorkou více než 160 publikací, redakčních prací, článků a kompakt-ních knih, m.j. Pieśni ludowe na Gór-nym Śląsku w XIX i w początkach XX wieku (Lidové písně v Horním Slezsku v 19. a na počátku 20. století; Katowi-

ce 1986), Ludowe zwyczaje, obrzędy i pieśni pogrzebowe na Górnym Śląsku (Lidové zvyky, obřady a pohřební pís-ně v Horním Slezsku; Katowice 1993), Kolędy górnośląskie. Wybór źródeł i opracowanie (Hornoslezské koledy. Výběr pramenů a zpracování; Katowi-ce 1995), Górnośląskie pieśni ludowe (Hornoslezské lidové písně; Chorzów 1997), Śląskie pieśni ludowe ze zbiorów rękopiśmiennych Stanisława Wallisa. Zebrała, wstępem i posłowiem opa-trzyła… (Slezské lidové písně z ruko-pisných sbírek Stanisława Wallise. Se-brala, úvodem a doslovem doplnila…; Katowice 2000), Sylwetki zbieraczy i badaczy muzycznego folkloru Śląska (Postavy sběratelů a badatelů hudeb-ního folkloru Slezska; Katowice 2001), Dziedzictwo kulturowe Śląska – Folklor dziecięcy. Materiały pomocnicze z za-kresu edukacji regionalnej (Kulturní dědictví Slezska – Dětský foklór. Po-mocné materiály z oblasti regionál-ního vzdělávání; Katowice 2002), Spis kompozycji oraz bibliografia prac na-ukowych i publicystycznych pracow-ników Instytutu Muzyki Filii Uniwer-sytetu Śląskiego w Cieszynie (Seznam kompozic a bibliografie vědeckých a publicistických prací zaměstnan-ců Institutu hudby na pobočce Slezské univerzity v Cieszyně; Cieszyn 2003).

Překlad Jan Branny

Od svého vzniku plní ženský sbor „Melodia” svoje umělecké poslání důsledně a plánovitě. V jeho repertoáru najdeme bohatý soubor skladeb z různých období a stylů, zpracování polských a cizích lidových písní, ko-led a pastorál, náboženských a světských skladeb polského a evropského sborového umění, od doby renesance po současnou hudbu. Právě škála získaných vokálních dovedností umožňuje souboru bohatou koncert-ní činnost, svědčí o jeho umělecké úrovni, významu a místě v hudební kultuře, dovoluje realizovat vlastní cíle a záměry. Svědčí o tom spolehlivě archivní nahrávky ve studiích Českého a Polského rozhlasu, četná vystou-pení sboru v České republice, v mnoha hudebních střediscích v Polsku, a také v Rakousku, Rusku, Finsku, Bulharsku, v Ukraině a v bazilice sv. Pe-tra v Římě (u příležitosti 50-letého výročí souboru).

Důležitý význam mají umělecké prezentace, které potvrzují účast sboru „Melodia” na významných soutěžních akcích, četných přehlídkách a fes-tivalech s tuzemským a mezinárodním dosahem, zvláště pak získávané nejvyšší ceny, diplomy a ocenění. K významnějším patří pěvecké soutě-že; ocenění získávaná v České republice (Jihlava, Praha, Český Těšín, Olo-mouc), v Bulharsku (Kiten), Švýcarsku (Montreux), Španělsku (Barcelona) a v Polsku (Katowice, Bielsko-Biała, Ustroń, Pińczów, Myślenice, Koszalin, kde se konají světové festivaly polonijních sborů).

Zvláštní pozornost si zaslouží deskové nahrávky, nahrané ve vlastních fonografických vydavatelstvích, nazvané: Beskidy (Beskydy), Hej ludzie prości Bóg z nami gości (Hej prostí lidé, navštívil nás Bůh), Z biegiem Olzy (Po proudu řeky Olzy), Bóg się rodzi (Bůh se narodil), za účasti Tomasze Orło-wa (varhanní improvizace), Ojcowski dom (Otcovský dům), za účasti Třinec-kého komorního orchestru a klavíristky Magdaleny Szwandy-Szeligy.

Retrospektivní pohled na dosavadní činnost ženského sboru „Melodia” dovolí objektivně hodnotit celek uměleckých, kulturních a společenských úspěchů tohoto souboru ze Zaolší, který se aktivně účastní nejen hudeb-ního života ve vlastním regionu, ale též mimo jeho hranice. Sbor s pietou pečuje o tradice polského sborového zpěvu na Zaolší, o zálibu ve zpěvu a hudbě. Svojí činností a účastí na rodinných, regionálních, krajských a také četných kulturních akcích (např. jsou to festivaly PZKO, Slezské Trojoky, Horalské svátky v Jablunkově) potvrzuje svoji trvalou přítomnost v současné společensko-zvykové kultuře.

U příležitosti krásného jubilea 60-leté působnosti ženského sboru „Me-lodia” přeji celému souboru a dirigentu, paní dr Aleksandře Zeman, co nejsrdečnějí mnoho dalších úspěchů v umělecké práci, přeji spokojenost

a radost ze společného muzicírování, přeji plodnou účast na koncertním životě a vytrvalost při kultivování pěveckých tradic. Společný zpěv sjedno-cuje lidi, posiluje rodinná a společenská pouta, přináší mnoho satisfakce a spokojenosti, každému účastníku dává pocit naplnění, dovoluje dirigen-tu a členům souboru účastnit se interpretace a prezentace najcennějších děl hudebního umění.

Ženskému sboru „Melodia” z Návsí přeji mnoho významných duchov-ních a hudebních zážitků, splnění všech plánů a záměrů, přeji nadšení a připravenost přijímat nové umělecké vyzvy. Krystyna Turek

48 49

Prof. dr hab. ALEKSANDRA PASZEK-TREFON Ukončila studium v dirigentské třídě prof. Jana Wojtachy v Hudební aka-demii v Katowicích. Po studiích byla zaměstnána na Slezské univerzitě, na pobočce v Cieszyně. Od 1. října 2003 pracuje v Hudební akademii v Katowi-cích, v současné době na katedře sbo-rového dirigování, a vede výuku sbo-rového zpěvu a dirigování.

Za svou činnost v umělecké oblasti získala ocenění zvláště za práci se Sbo-rem Institutu hudby pobočky Slezské univerzity v Cieszyně a Sborem Hu-dební akademie v Katowicích. S těmi-to soubory získala dvakrát I. místo na Mezinárodní sborové soutěži „Musica Mundi“ v Riva del Garda (1998 a 2006), také dvakrát I. cenu na „Praga Cantat” (1996 a 2005), dvojitý Zlatý diplom na Mezinárodním hudebním festivalu v Llangollen (1999 ) a II. místo na fes-tivalu „Moskva – Město míru” (2008), Grand Prix na festivalu Gaude Ca-ntem v Bielsku–Białé (2002) a Zlatý diplom (2009 a 2013) na stejném fes-tivalu. Třikrát získala I. místo v kate-gorii akademických sborů - Cenu H. Karlińského na celopolském turnaji „Legnica Cantat” (1997, 1999, 2005) a dvakrát I. cenu na celopolské soutě-ži „Canto Lodziensis” v Łodzi (2002, 2004).

V létech 1990–2000 byla také dirigen-tem a uměleckým vedoucím ženského sboru „Melodia” v Návsí. Soubor byl v této době poctěn mnohými cenami.

Je laureátem dirigentských indivi-duálních cen, které získala na mezi-národních soutěžích mj. „Praga Ca-ntat” (1996), „Pražské Vánoce” (2007), „Musica Mundi” v Riva del Garda (1998 – jako jedna mezi 90 dirigenty), zvláštní ceny Bärenreitera za výraz-nou uměleckou kreaci, na Festivalu paschální hudby na Krymu v 2012 r., a také na domácích soutěžích.

Sbory pod jejím vedením mají svoje fonografická vydavatelství. Za deskové produkce vydané v Katowickém pol-ském rozhlase (Polskie Radio Katowice) „O Gwiazdo Betlejemska“ (Betlémská hvězdo – 1999) a „Canzonetta” (2000) zís-kala dvě ceny „Zlaté desky”. Společně s Krzysztofem Kolbergerem vytvořila slovně-hudební představení „Pater Nos-ter” věnované Janu Pavlu II. u příležitos-ti 25. výročí pontifikátu, které Svatý otec přijal ve Vatikánu v CD verzi (2003).

Je iniciátorkou Slezského festivalu sborů hudebních škol I. a II. stupně Józefa Świdra. Zastává funkci porotce na soutěžích pěveckých sborů. V sou-časné době je vedoucím katedry sbo-rového dirigování v Hudební akademii K. Szymanowského v Katowicích.

Překlad Jan Branny

JUBILEUM, TO JE DOBA ROZJÍMÁNÍ, VZPOMÍNEK A SAMOZŘEJMĚ DOJETÍ…

Před patnácti léty, po společném a nezapomenutelném 10-letém hudebním dobrodružství, se ro-zešly cesty moje a sboru „Melo-dia”. Tehdy v jubilejním vydání CD „Z biegiem Olzy” jsem psala: „Deska, kterou berete do rukou je narozená z lásky k hudbě, se kterou se stýkáme každodenně v našich domech, kostelích, kon-certních sálech. Tyto tři prostory jsou pro amatéry, jejichž ozna-čení pochází z latinského „amo” - což znamená milovat, mít rád – místo neustálého hledání svých národních a kulturních kořenů.”

Dnes vzpomínám s dojetím na stovky společně s „Melodií” strá-vených hodin zkoušek, koncertů, zájezdů, nahrávek, velkých ra-

dostí a někdy také… smutku. Vzpomínám na skutečná přátelství navá-zaná v tomto souboru, která trvají dodnes, velice si toho vážím, společně s mou rodinou.

Ve „zpětném pohledu” chci vyjádřit vděčnost „Melodii”, že mi projevila plnou důvěru tehdy, když jsem získávala teprve první „dirigentskou vytří-benost” a bez váhání se nechala vést někdy křivolakými stezkami a někdy širokými hudebními cestami.

Dnes děkuji a srdečně blahopřeji skvělé přítelkyni paní Dr. Aleksandře Zeman, kdysi mé žákyni, na niž jsem velmi pyšná. Pani dirigentka sku-tečně profesionálně pokračuje v misi neustálého vytváření nádherného obrazu ženského sboru „Melodia” a infikuje láskou k vícegeneračnímu sborovému zpěvu spoustu mladých srdcí a hlasů.

Nelze si nevšimnout výsledků titánské práce již 20 let spolehlivé paní předsedkyně Lydie Lisztwanové, která vždy nezištně a bezchybně vedla lo-gistickou a propagační činnost ve prospěch souboru, dovedně podporovala dirigenta, pro sboristky zase byla matkou, a když bylo třeba – šéfem!

Drahá „Melodie”, vážená jubilantko – co nejsrdečněji Vám blahopřeji k Vašim výborným výsledkům a úspěchům vyváženým velmi vysokými umístěními na festivalech, tuzemských i mezinárodních soutěžích! Gra-tuluji Vám za vždy moudré hudební kreace, vyznačující se znamenitým výběrem repertoáru, výbornou vokální technikou, rafinovaným citem pro styl, přirozeným frázováním a zajímavou interpretací.

Přeji Vám dámy 100 let v tak znamenité hudební kondici v čele s paní dirigentkou Aleksandrou Zeman a paní předsedkyní Lydií Lisztwanové. S úctou,

Aleksandra Paszek-Trefon

50 51

asistent v Institutu dirigování a voka-listiky Ústavu dirigování a vokalisti-ky Institutu hudby Umělecké fakulty v Cieszyně, Slezské univerzity v Kato-vicích. V r. 2002 ukončila postgraduál-ní sbormistrovské studium na Hudeb-ní akademii Felikse Nowowiejského v Bydhošti. V roce 2006 ukončila 5-leté studium dirigentů polonijních sborů v Koszalině.

Aktivně působí v oblasti vědecké a umělecké spojené se sborovou hud-bou. Účastnila se školení, vzdělávacích workshopů, seminářů pro dirigenty, m.j.: ve Vranově nad Topl’ou (Sloven-sko, 2007), Mezizdrojích (2009), Čen-stochové (2010, 2011, 2012). Účastnila se vědeckých konferencí mj.: na AM v Lo-dži (20010, 2012), na Slezské univerzitě na Umělecké fakultě v Cieszyně (2006, 2012, 2013).

Píše a publikuje články zabývající se problémy umění dirigování a také interpretace hudebních děl diferen-covaných z hlediska faktury a stylu. Je autorem článků publikovaných m.j.: ve Wartości w muzyce Tom 1-6, redig. Jadwiga Uchyła-Zroska (Katovice 2008, 2009, 2010, 2012, 2013, 2014), Konteksty Kształcenia Muzycznego Tom I, Tom III, redig. Ewa Kumik a Grażyna Poraj (Lodž 2011, 2013). Koncertovala v Polsku i v zahraničí, m.j.: v Česku, Rakousku, Ukrajině, Rusku, Itálii, v Bazilice sv. Petra ve Vatikánu, a také v Bulharsku, Švýcarsku, Španělsku se soubory: Žen-ským sborem „Melodia” púsobícím u PZKO v Návsí v České republice (od 2000 r.), se sborem Institutu hudby pobočky Slezské univerzity v Cieszyně (2003-2006), polským sborem „Hutnik” z Třince v České republice (2003-2006), Komorním sborem Cieszynského kul-turního střediska „Dom Narodowy” (II. dirigent, 2004-2009), sborem „Glo-riam Dei” působícím u IT Sv. J. Kanteho v Bielsku-Białé (2007-2014).

S výše uvedenými sbory získala řadu cen a čestných uznání. Posled-ní úspěchy: se sborem „Gloriam Dei” – Zlatá betlémská hvězda – I. místo ve své kategorii na VIII. Mezinárodní přehlídce koled a pastorál „Žywiecká pastorála 2014”, s ženským sborem „Melodia” – Zlatý diplom v katego-rii: sakrální hudba, Stříbrný diplom v kategorii: hudba inspirovaná folk-lórem na IV. Mezinárodním festivalu a sborové soutěži „Cançó Mediterrà-nia” Lloret De Mar – Barcelona ve Španělsku 2014, laureát soutěže „Tacy jesteśmy” (2014) organizované Kongre-sem Poláků v CR – cena publika, Zlatá medaile v kategorii ženské sbory na Mezinárodní pěvecké soutěži Mundi Cantant v rámci 43. Mezinárodního pěveckého festivalu v České republi-ce, SVÁTKY PÍSNÍ FESTIVAL OF SONGS Olomouc (2015). V roce 2009 a r. 2010 – s ženským sborem „Melodia” nahrála v České republice dvoudeskové album „Ojcowski dom” za účasti Třineckého komorního orchestru.

V roce 2010 obdržela INDIVIDUÁLNÍ CENU III. stupně REKTORA Slezské uni-verzity v Katovicích za umělecko-vý-zkumnou práci. Ve stejném roce ji vy-znamenal Zarząd Polskiego Związku Chórów i Orkiestr Oddziału Zagra-nicznego (Vedení Polského svazu sbo-rů a orchestrů, zahraniční pobočky) v Českém Těšíně STŘÍBRNÝM ČEST-NÝM ODZNAKEM Svazu Za zásluhy v práci pro společnost. V roce 2015 obdržela MEZINÁRODNÍ CENU STA-NISŁAWA MONIUSZKY pod čestným patronátem primátora města Kato-vice Marcina Krupy za významné zá-sluhy pro společenské hudební hnutí a za úspěchy při budování trvalých etických hodnot, jejichž pramenem je krása písně a hudební tradice ve Slezsku.

Překlad Jan Branny

TO NEJLEPŠÍ JE STÁLE PŘED NÁMI…V jubilejním roce 60-leté činnosti ženského pěveckého sboru „Me-lodia” a mé 15-leté spolupráce se souborem velice děkuji skvělým sboristkám v čele s paní předsed-kyní Lydií Lisztwanovou za vytr-valou angažovanost a za každo-denní náročnou práci. Děkuji za odvahu stavět si stále nové cíle, vytrvale směřovat k jejich reali-zaci, a také za umění překonávat obtíže s úsměvem. Děkuji za spo-lečné hledání a odhalování krásy písní.

Děkuji našim rodinám, přáte-lům za podporu, za prokazovanou shovívavost a za veškerou „nevi-ditelnou” pomoc.

Děkuji předchozím dirigentům, zvláště paní prof. dr hab. Aleksan-

drze Paszek-Trefon – mé dirigentské učitelce za roky výuky, za předávání znalostí, dovedností a také za možnost prožít nespočet uměleckých udá-lostí. „Melodia” dosáhla řady úspěchů a jsem si vědoma toho, že by to nebylo možné bez práce předchozích dirigentů.

Děkuji vedení obce Návsí v čele s dr Lenkou Husarovou a Polskému kul-turně-osvětovému svazu v Návsí s jeho současným předsedou Marianem Waszutem za mnohokrát poskytovanou pomoc.

Našemu publiku a všem, kteří nám jakýmkoliv způsobem pomáhají or-ganizovat zkoušky, koncerty, cesty, realizovat veškerá předsevzetí sboru, za to vše srdečně děkuji!

Drahým sboristkám přeji, aby trvale čerpaly radost z muzicírování a dě-lily se o ni s ostatními. Aleksandra Zeman

ALEKSANDRA ZEMAN, doktor hu-debního umění v umělecké disciplíně dirigování, titul přiznaný na zákla-dě usnesení Rady Fakulty sborového dirigování a hudebního vzdělávání

Hudební akademie Felikse Nowowiej-ského v Bydhošti v roce 2007. Od roku 1999 pracuje v Institutu hudby na Umělecké fakultě v Cieszyně, od roku 2007 jako vědecko-didaktický odborný

Aniela Kupiec

Pieśniczko ty naszo…

Dybyś ty umilkła, że mówić sie boisz,znak by to zły był dlo naszej prziszłości,

bo lud, co nie śpiywo, nad przepaścią stoii wartko się do nij stoczy z pochyłości.

Ale ty nie bedziesz, pieśniczko, nędzarką,bo człowiek prosty jako skarb cie cyni

i niesie twój uśmiych jak kwiotko w podarku,ty jak drzewo wieczne bedziesz się zielynić.

Publikacja powstała dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Gminnego w NawsiuZdjęcia Wiesław Przeczek, Gustav Beiger i archiwum chóru

Opracowanie graficzne Marian SiedlaczekDruk PROprint, s.r.o. Czeski Cieszyn

Nawsie 2015