UNIVERSITETI I GJAKOVËS ‘’FEHMI AGANI’’

FAKULTETI I EDUKIMIT

PROGRAMI: Edukim Fillor

PUNIM DIPLOME

“Teknologjitë e informacionit dhe komunikimit në mësim nga distanca”

Mentori: Kandidatja:

Prof.Asoc.Dr. Edmond Beqiri Arbenita Shala

Gjakovë, 2019

2

PËRMBAJTJA

1. Parathënie ......................................................................................................................... 4

2. Abstrakti ........................................................................................................................... 5

3. Hyrje ................................................................................................................................. 6

4. Qëllimi .............................................................................................................................. 7

5. Konceptet e mësimit në distancë ...................................................................................... 8

5.1. Mësimi në distancë në Kosovë dhe në rajon .............................................................. 10

6. Roli i kompjuterit dhe internetit në mësim nga distanca ................................................ 12

6.1. Roli i internetit në edukim .......................................................................................... 14

6.2. Përdorimi i internetit në Republikën e Kosovës ........................................................ 15

- Përdorimi i internetit sipas moshave ......................................................................... 16

- Vendi i preferuar i përdorimit të internetit ................................................................. 16

- Përdorimi i internetit sipas gjinisë ............................................................................. 17

- Përdorimi i internetit bazuar në nivelin e edukimit të popullësisë ............................. 17

- Sa shpesh përdoret interneti? ...................................................................................... 18

7. Përparësitë e mësimit në distancë................................................................................... 19

7.1. Vështirësitë e mësimit elektronik ............................................................................... 20

8. Mësimi elektronik (e-learning)....................................................................................... 21

- Forumet në internet:.................................................................................................... 21

- Dërgimi i atypëratyshëm i porosive: .......................................................................... 22

3

- ‘Wikit’: ....................................................................................................................... 22

- ‘Voip - Voice over IP’ (VOIP): .................................................................................. 22

- Kasetat audio .............................................................................................................. 22

- E-mail-i: ...................................................................................................................... 22

- TV kablovik dhe IPTV ............................................................................................... 22

- Telekonferencat / konferencat telefonike: .................................................................. 23

- Bisedat me anë të kompjuterit: ................................................................................... 23

- Telebisedat kompjuterike: .......................................................................................... 23

- Udhëtimet grupore elektronike: .................................................................................. 23

- Mësimdhënësit: ........................................................................................................... 23

9. Teknologjitë bashkëkohore në shoqërinë moderne ........................................................ 24

9.1. Plani kombëtar për avancimin e mësimit bashkëkohor në Republikën e Kosovës........25

10. Përfundime dhe rekomandime ....................................................................................... 29

11. Literatura ........................................................................................................................ 31

4

1. Parathënie

Si fjalë e parë në këtë punim, falenderoj Zotin që më ka ndihmuar të arrij në këtë pikë të

studimeve të mia dhe të kem rastin të punoj këtë punim diplome, me të cilin dhe shënoj

përfundimin e studimeve të mia bachelor pranë Fakultetit të Edukimit në programin Fillor.

Pastaj falenderoj familjen time, prindërit e mi, të cilët më rritën në një ambient ku leximi dhe

studimi janë një nga elementet më të rëndësishme në jetë. I falenderoj për përkrahjen e

deritanishme, dhe iu detyrohem shumë për fillimin dhe finalizimin me sukses të këtij rrugëtimi,

sa të vështirë aq edhe të bukur.

Njehëkohësisht falenderime të posaçme kam për mentorin tim, Prof.Asoc.Dr. Edmond Beqiri,

që me mbështjetjen pa kursim, inkurajimin dhe ndihmën e tij, bëri që unë t’a përfundoj këtë

punim në mënyrën më të mirë të mundshme.

JU FALEMINDERIT!

Arbenita Shala

5

2. Abstrakti

Sot, çdokush mund t’i qaset botës përmes përdorimit të internetit dhe mund të komunikojë me

shpejtësi.

Gjatë elabourimit të këtij punimi kam paraqitur konceptet e mësimit në distancë, përparësitë

dhe mangësitë e tyre, gjithashtu kam shtjelluar edhe rolin e kompjuterit dhe internetit në mësimin

nga distanca.

Çdo herë dëgjojmë për zhvillimet e shumta të teknologjisë, dhe gjithnjë e më shumë gjërat po

bëhen me përdorimin e kompjuterit, prandaj rëndësia e tij në kohën e sotme është mjaft e madhe

dhe roli i tij në shoqëri është i padiskutueshëm.

Gjithashtu në kohën e sotme është mjaft i njohur edhe termi e – learning, që nënkupton një

formë elektronike të mësimit që bazohet në një teknologji të avancuar.

Shpërthimi i dijeve shihet sot si diqka që secili ka mundësi t’a gjejë atë çfarë i nevojitet dhe në

çdo kohë, dhe interneti shihet i domosdoshëm të përdoret nga të gjitha moshat.

Fjalët kyqe :

- Teknologji

- Informacion

- Internet

- E - Learning

6

3. Hyrje

Ky punim paraqet një pasqyrë të mësimit në distancë, si metodë e re e mësimnxënies, që

realizohet përmes teknologjisë së komunikimit, për të arsimuar njerëzit që ndodhen në vende të

ndryshme. Mësimi në distancë e ka origjinën e tij në mesin e shekullit XIX në Europë dhe në

SHBA.

Shumica e njerëzve që përfituan nga një mësim i tillë i përfshin ata me pamundësi fizike, gratë

të cilat nuk lejoheshin të regjistroheshin në institucionet e edukimit të hapura vetëm për burrat,

njerëzit që kishin punë gjatë kohës normale të shkollës dhe ata që jetonin në rajone të largëta ku

nuk kishte shkolla, poashtu ky lloj mësimi u krijua edhe për njerëzit që dëshironin të mësonin,

por nuk kishin kushte për të ndjekur shkollat tradicionale.

Gjithashtu zhvillimi i sistemeve telefonike në largësi të mëdha gjatë shekullit XX, shtuan

mundësitë e mësuesve në distancë për të rritur numrin e nxënësve, kurse në vitet 1980 – 1990

hyri në përdorim teknologjia e telekonferencës, ku iu mundësua mësuesve të bisedonin, dëgjonin

dhe shihnin studentët e tyre në kohë reale, pavarësisht ku ndodheshin ata.

Mësimi në distancë është një metodë për të hyrë në kurse të studimit edhe pse nxënësit dhe

mësuesit e tyre mund të jenë në lokacione të ndryshme fizike.1

Përderisa deri dje leximi dhe shkrimi në mënyrë tradicionale konsideroheshin si elemente

kryesore të shkollimit, në botën e sotme shkollimi informativ kompjuterik dita-ditës po bëhet më

i domosdoshëm për shkëmbimin e diturisë dhe bartjen e shkathtësive themelore te

nxënësit.Interneti ofron shërbime të shumta dhe të paimagjinueshme, dhe u bë shkak kryesor që

mësuesit dhe nxënësit të realizonin mësimin në distancë nëpërmjet kompjuterëve.2

E-learning përfshin mësimdhënien, përdorimin e informacioneve dhe të teknologjisë

informative dhe si një medium i veçantë i mësimdhënies dhe nxënies i mundëson

studentit/nxënësit t’i kryen të gjitha aktivitetet nëpërmjet kompjuterit dhe lidhjes me internet, apo

duke i kombinuar me metodat tradicionale të mësimit.

1https://www.edu.gov.mb.ca/k12/dl/

2http://www.mod.gov.al/botime/html/revista/

7

4. Qëllimi

Qëllimi i këtij punimi është të informohemi rreth mësimit në distancë dhe komunikimit të

mësuesit dhe nxënësit, gjithashtu të kuptojmë konceptet e mësimit në distancë dhe rolin që ka

interneti në realizimin e këtij mësimi.

Qëllim tjetër i këtij punimi është që të kuptojmë mësimin në distancë në Kosovë dhe

krahasimin e tij me vendet e rajonit.

Gjithashtu nëpërmjet këtij punimi kuptohet mësimi elektronik E – learning dhe rëndësia e tij.

Ky punim ka për qëllim hulumtimin mbi qëndrimet e mësimdhënësve dhe nxënësve në

përdorimin e teknologjisë informative në shkollat fillore, përputhjen e saj me planet dhe

programet e reja mësimore, përshtatshmërinë e mësimdhënies duke shfrytëzuar teknologjinë, si

dhe zhvillimin e shkathtësive komunikuese përmes tyre, duke vënë në pah të metat që mund t’u

përvidhen mësimdhënësve nga anashkalimi i teknikave bashkëkohore e të cilat më pas

reflektojnë te nxënësit të nxënit në mësim etj. Hulumtimi bazohet në çështjet si:

- sa nxënësit i vlerësojnë njohuritë e tyre në përdorimin e teknologjisë në të nxënit në

mësim?

- sa mësimdhënësit i vlerësojnë njohurit e tyre në përdorimin e teknologjisë në

mësimdhënie?

- cilat pajisje teknologjike nxënësit i kanë në dispozicion?

- cilat pajisje teknologjike mësimdhënësit i kanë në dispozicion?

- sa shkollat i aplikojnë metodat e mësimdhënies të bazuara në teknologjinë bashkëkohore?

8

5. Konceptet e mësimit në distancë

Mësimi në distancë e ka origjinën e tij në mesin e shekullit XIX në Europë dhe në SHBA.

Ideatorët dhe zbatuesit e parë të mësimit në distancë përdorën teknologjinë më të mirë të kohës

së tyre, sistemin postar për të krijuar mundësi për njerëzit që dëshironin të mësonin, por nuk

kishin kushte për të ndjekur shkollat profesionale.

Mësimi në distancë është formë e arsimimit, e cila realizohet përmes teknologjive moderne të

komunikimit, me qëllim të mësuarit të nxënësve. Programet e mësimit në distancë ua

mundësojnë të interesuarve dhe mësuesve të ndërveprojnë me njëri-tjetrin nëpërmjet mjeteve

kompjuterike, internetit, satelitëve artificialë, telefonave, radiove, televizioneve dhe teknologjive

të tjera.

Shumë vende në botë kanë përdorur forma të ndryshme të mësimit nëdistancë në sistemin e

tyre të edukimit. Në vitin 1963, ish-kryeministri i Anglisë, Uilson, hodhi idenë e krijimit të

"Universitetit në ajër", duke theksuar përdorimin e radios dhe të televizionit për qëllime të

mësimit, metodë që disa vjet më parë ishte përdorur dhe po vijon në Shtetet e Bashkuara të

Amerikës (SHBA) dhe Bashkimin Sovjetik.3

Metoda e mësimit ka rezultuar me vlerë, veçanërisht në shtetet e zhvilluara si dhe tregues i

rëndësisë dhe i vlerave të mësimit në distancë është edhe dhënia e gradave shkencore master dhe

doktor nga universitetet ku zbatohet një program i tillë.

Zhvillimi i madh teknik dhe shtrirja e gjerë e dy fushave themelore të elektronikës, radios dhe

televizionit, në vitet 1920-1940 shënojnë dy ngjarje të rëndësishme në jetën e njerëzimit, dhe

mësuesit i përdorën këto teknologji të reja për t’iu shpërndarë programet edukative - arsimore

miliona të interesuarve, duke shtuar mundësitë e të mësuarit në distancë përkundër pengesave të

institucioneve tradicionale shkollore.

Mësimi në distancë përdor ndërthurjen e teknologjive të ndryshme të komunikimit për të rritur

aftësitë e mësuesve dhe studentëve për të komunikuar me njëri-tjetrin.

3http://www.mod.gov.al/botime/html/revista/

9

Edukimi në distancë po zgjerohet me një ritëm më të shpejtë duke kufizuar kufijtë kombëtar

dhe rajonal.Me ardhjen dhe përhapjen e teknologjisë së informacionit dhe komunikimit (TIK),

arsimi në distancë është futur në një rrugë bashkëpunimi, rrjetëzimi dhe globalizimi.

Cilësia dhe akreditimi i programeve dhe përvojave të mësimit në distancë janë bërë shumë

domethënëse në sistemin arsimor të mundësuar nga TIK.4

Arsimi në distancë përcaktohet si arsim i bazuar në institucione formale ku grupi i mësimit

është i ndarë dhe ku sistemi telekomunikues interaktiv përdoret për të lidhur nxënësit, burimet

dhe instruktorët.

Përkufizimet kryesore të mësimit në distancë janë:

Së pari është koncepti që arsimi në distancë bazohet në mënyrë institucionale. Kjo është

ajo që e dallon arsimin në distancë nga vetë studimi;

I dyti kompetent për përkufizimin e arsimit në distancë është koncepti i ndarjes së

mësuesit dhe studentëve, më së shpeshti ndarja mendohet në terma gjeografikë, ku

mësuesit janë në një vendndodhje dhe studentët në të tjera;

Telekomunikacioni interaktiv është përbërësi i tretë i përcaktimit të arsimit në distancë.

Ndërveprimi mund të jetë sinkron ose asinkron në të njëjtën kohë ose në periudha të

ndryshme.5

Mundësitë e arsimit në distancë po rriten shpejt përmes përdorimit të komunikimeve të

ndërmjetësuara nga kompjuteri, dhjetëra e mijëra rrjete janë të lidhura me miliona njerëz që

përdorin internetin në të gjithë botën, ndërkaq arsimi në distancë nënkupton që ofrohet udhëzim

dhe studenti i qaset asaj në periudha të veçanta, ose në çdo kohë që është i përshtatshëm për të.

4Open and Distance Education in Global Environment: Opportunities for Collaboration - ‘’Suresh

Garg’’ – oct 30,2008

5Distance education - Lee Ayres Schosser and Micheal Simonson

10

5.1. Mësimi në distancë në Kosovë dhe në rajon

Kohët e fundit mësimi në distancë po bëhet gjithnjë e më i avancuar. Metoda e mësimit në

distancë ka rezultuar me vlerë, veçanërisht në shtetet e zhvilluara, ndërsa sa i përket Kosovës, me

gjithë hartimin e Strategjisë për Zhvillimin e E-learning (mësimit elektronik), mësimi në

distancë, përmes teknologjisë informative, ka filluar të zbatohet vetëm në disa shkolla

profesionale ekonomike, në firma ushtrimore, të cilat shërbejnë për kryerjen e praktikës

profesionale dhe qëllimi i tyre është përgatitja e nxënësve për tregun e punës.

Shkollat profesionale, në të cilat mësimdhënia zhvillohet edhe përmes mjeteve teknologjike

pamore gjenden në Skenderaj, Fushë-Kosovë, Lipjan dhe në Prizren.

Në Kosovë, sipas gjetjeve nga hulumtimi i itpilotproject.eu, përdorues të internetit janë 377,000,

shpërndarje të internetit ka 50 %, shkollat me kompjuterë janë 10 % dhe ka një kompjuter për

270 nxënës – student.6

ECDL është kualifikim i pranuar në mbarë botën, i cili u mundëson individëve të vërtetojnë

diturinë e tyre në aftësitë dhe njohuritë kompjuterike. ECDL pranohet si standard prej më shumë

se 88 shteteve evropiane dhe botërore.

Përveç këtij projekti që është duke u realizuar në shkollat e arsimit parauniversitar në Kosovë,

projekt tjetër që është duke u realizuar për mësimin në distancë është edhe EU-IT pilot projekti

“In The Field Of Education”që e ka për qëllim aftësimin e mësimdhënësve për E-learning dhe ky

projekt tani më është duke u realizuar. Ekzistojnë disa qendra private të cilat e kanë aplikuar E-

learning. E-learning është një department edukimi që funksionon në kuadër të E-office, një

qendër mësimi e trajnimeve dhe e bizneseve, në bazë virtuale.

E-office ofron mundësi mësimi duke sjellë çështjet etike te rinia në gjithë botën, përmes E-

learning apo mësimit elektronik/virtual. Kjo qendër ka marrë iniciativën për zhvillimin e kurseve

në shkolla fillore dhe në çerdhe të Prishtinës.

E-office ka mbajtur kurse të ndryshme të matematikës, artit dhe gjuhës, të shkencave, aftësive

kompjuterike, të shëndetësisë, shkathtësive jetësore dhe kurse të gjuhës angleze.

6 Bardhyl Musai, Mirjana Rrapo, “ Aspekte të mësimdhënies “, Prishtinë, 1997

11

Sa i përket informimit nga distanca, në komunën e Prizrenit në vitin 2008, është realizuar

projekti suksesi info dhe prindërit suksesin e fëmijëve të tyre kanë pasur mundësi ta përcjellin

përmes internetit. Përveç notave nëpër tremujor, ata kanë pasur mundësi të informohen me

internet edhe për mungesat e fëmijëve të tyre, apo eventualisht edhe për ndonjë problem që e ka

shkaktuar fëmija i tij.7

Ndërsa në kolegjin “Universum” në Prishtinë ekziston platformë elektronike sistemi E-

learning (të mësuarit elektronik) dhe sistemi I-net (burim multimedial i informacionit), dhe

tabelat digjitale me lapsat digjital përmes të cilit mundësohet këmbimi i informatave, nxënës -

mësimdhënës, si dhe organizimi i mësimit në distancë.

Sa u përket shteteve rajonale, siç është Maqedonia, është ndërtuar shkolla e parë elektronike

apo E-shkolla, e cila e realizon mësimin nga distanca. Në këtë shkollë, me emrin “Boro

Petrushevski”, u instalua rrjeti kompjuterik jokabllovik, që mundësoi lidhjen me një shkollë në

SHBA. E-shkolla (E-school) është një projekt që ka filluar me krijimin e 3D animacione dhe

filma të animuar. Ky projekt, po ashtu, ka të bëjë edhe me trajnimin e profesorëve për aplikim të

teknologjisë informative në mësim dhe në përpunimin e projekteve në të cilën kanë marrë pjesë

një numër i madh i profesorëve. Kjo shkollë realizon bashkëpunimn dërkombëtar me shkolla të

tjera, me profesione të ngjashme, me shumë shtete evropiane, si me, Malin e Zi, Zagrebin në

Kroaci, Mariborin në Slloveni, Stara Zagora në Bullgari, Alborgun në Danimarkë dhe

Budapestin në Hungari.

Në Shqipëri është hartuar projekti “ Kualifikimi në distancë “ në vitin 1997, i cili e vë në

dispozicion televizionin, duke transmetuar në program të posaçëm njësi mësimore, ku zbatohen

metodologji të reja dhe të filmuara për mësuesit. Televizioni ndihmon në konkretizimin e

informacionit, e bën më të prekshëm atë, e shmang monotoninë gjatë përvetësimit dhe, ajo më e

rëndësishmja është që e mundëson shpërndarjen e njëkohshme të informacionit në tërë territorin.

7https://www.botasot.info/16 prill 2011

12

6. Roli i kompjuterit dhe internetit në mësim nga distanca

Përdorimi i përhapur i kompjuterëve dhe internetit ka bërë që mësimi në distancë të jetë më i

lehtë dhe i shpejtë, dhe sot shkollat virtuale dhe universitetet virtuale ofrojnë kurrikula të plota në

internet. Kapaciteti i internetit për të mbështetur metodat e mësimdhënies me zë, video dhe tekst

bëri që format e mëparshme të dallueshme të telefonit, videokonferencës, radios, televizionit dhe

arsimit të bazuar në tekst të bëhen disi të tepërta. Të gjithë jemi dëshmitarë të zhvillimit të

shpejtë të rrjeteve kompjuterike, të kapaciteteve të tyre të paimagjinueshme përpunuese

dhe përparimeve të skajshme në teknologjinë e ruajtjës së informacionit.

Kompjuteri është një mjet i rëndësishëm që ka disa përparësi në mësimin në distancë, të cilat

janë :

Kompjuterët mund të lehtësojnë mësimin hap pas hapi;

Kompjuterët janë një mjet për multimedia. Me aftësi për të integruar grafikë, printime, zë

dhe video, ato mund të lidhin në mënyrë efektive teknologji të ndryshme;

Kompjuterët janë ndëraktivë;

Teknologjia e kompjuterëve po përparon shumë shpejt;

Kompjuterët e rrisin shumë mundësitë e futjes dhe hyrjes në informacion.

Ndër përparësitë që interneti ofroi për publikun e gjerë, në gjysmën e parë të viteve 1990,

është shërbimi i quajtur rrjeti i gjerë botëror (WWW), që e bëri atë mjaft të vlerësuar dhe

tërheqës. Nëpërmjet WWW është e mundur të integrohen tekste, grafikë, figura, video dhe zëra

me anë të një mjeti të vetëm. Duke marrë në konsideratë mundësitë që i siguron WWW, që në

fillim, pedagogët e vlerësuan atë si një mjet shumë produktiv për mësimdhënien në distancë.8

Forumet në internet, grupi për diskutime në internet dhe komuniteti i mësimit në internet

mund të kontribuojnë në një përvojë efektive të edukimit në distancë. Hulumtimet tregojnë se

socializimi luan një rol të rëndësishëm në disa forma të arsimit në distancë.

8www.universities.com/Distance_Learning/

13

Në një ueb faqe për mësimin në distancë kryesisht mund të vendosen :

Detyrat dhe testet;

Informacione mbi kursin dhe drejtuesin e tij;

Komunikimi me klasën;

Materiali që mbulohet dhe përgatitet në klasë;

Shfaqja e detyrave dhe testeve, bërja e tyre drejtpërdrejt (online) ose dërgimi i tyre te

pedagogu, zgjidhje ushtrimesh, këshilla ose shembuj të atyre që kërkohet të realizohen

nga nxënësit;

Demonstrime, vizatime, video, audio, hidhen materiale që ndihmojnë në konceptimin

praktik dhe kuptimin sa më të mirë të problemit që është në diskutim si dhe;

Materialet e referencës. Listohen materialet në formë të printuar dheelektronike, që janë

shtesë e tekstit mësimor.9

Pedagogu kanadez, A. Bates, njëri prej ekspertëve më në zë për formësimin dhe organizimin e

mësimit në distancë, përmend këto arsye më të forta të shfrytëzimit të teknikës dhe teknologjisë

moderne për mësimin në distancë të cilat janë :

a. Rritet dukshëm cilësia e të nxënit dhe mësimit;

b. Zvogëlohen shpenzimet e nevojshme për të nxënë dhe mësim;

c. Përparohet mënyra e qasjes së të nxënit dhe mësimit;

d. Të nxënit dhe mësimi bëhen shumë ekonomikë;

e. Përmes tabelës elektronike arsimtarët mund të konsultohen me kolegët e vet në qytetin e

njëjtë ose edhe në gjithë vendin;

f. Bën të mundur përparimin e nxënësve sipas tempit dhe mundësive individuale që ka;

g. Mundëson të nxënit dhe mësimin permanent (lifelong learning) dhe përsosjen dhe

perfeksionin e përhershëm professional.10

9http://www.mod.gov.al/botime/html/revista/mars2019

10 Islam Krasniqi “ Sisteme e Strategji të Mësimdhënies Bashkëkohore “ Prishtinë, 2005

14

6.1. Roli i internetit në edukim

Interneti ka lind si nevojë e domosdoshme e komunikimit në mes universiteteve në Amerikë.

Gjatë punës së studenteve në projekte të përbashkëta bartja e disketave nga kompjuteri në

kompjuter ka qenë e mundimshme, andaj aplikimi i një lidhje direkte mes kompjuterëve ka

zgjidh këtë problematikë. Nga e-mail mesazhet e para që janë përdor e deri më sot shumçka ka

ndryshuar lidhur me internetin. Nëse sot do t’i pyesim nxënësit se për çka përdorim internetin, do

të marrim përgjigjëje të kundërta me idejen që ka qenë në fillim.

Teknologjia e internetit pothuajse tani është bërë pjesë e pandashme e shkollave bashkohore,

ku përdoret si burim i materialeve dhe projekteve nga ana e nxënësve dhe mësimdhënësve, duke

mos i ndier kufizimet e hapësirës punuese dhe kohës që janë përballur gjithnjë në mësimdhënien

tradicionale. Interneti po gjen zbatim pothuajse në të gjitha lëndët arsimore, këtë teknologji

mësimdhënësit dhe nxënësit e shfrytëzojnë mjaft mirë në hulumtimet e tyre të pavarura në

gjetjen e të dhënave të ndryshme. Gjithashtu përdorimi i internetit në shkolla rrit komunikimin

duke lehtësuar bashkpunimin mes mësimdhënësve dhe nxënsëve, që do t’u mundësoj

përvetësimin e praktikave më të mira arsimore. Në këtë mënyrë nxënësi ka një mendim më kritik

dhe ka mundësi të gjejë alternativa të ndryshme në zgjidhjen e problemeve të caktuara.11

Teknologjia e internetit në shkollë dukshëm ka rrit aktivitetin e nxënësve në procesin

mësimor, si dhe pavarsinë e tyre në përgjithësi. Sot dihet se kompjuteri dhe interneti kanë një rol

kyç në edukimin e të rinjëve, mirëpo për çudi ende ka dyshime që realiteti virtual ka një

kontribut të rëndësishëm në arsimimin e gjeneratave të reja.

Sot shpesh kemi kundërthënie mes mësimdhënësve lidhur me atë se cili material mësimor

është më i mirë: librat apo interneti. Natyrisht se përgjigjëje të saktë në këtë pyetje nuk ka, por që

një gjë është e sigurt, që materiali më i mirë për nxënës është ai i cili është më interesant për ta,

më i kuptueshëm dhe me të cilin janë të familjarizuar. Deshëm apo jo ta pranojmë këtë realitet,

nxënësit pas shkollës fillimisht kyçen në internet e më pas shfletojnë librat. Thjesht po të

bisedosh me nxënës do të vijmë në përfundim për kohën që ata kalojn në internet që është shumë

më e madhe se koha që kalojnë me libra. Dhe përfundimisht ky realitet nuk mund të ndryshojë.

11http://te886.pbworks.com/f/Tech%2Bin%2Bthe%2BClassroom.pdf

15

6.2. Përdorimi i internetit në Republikën e Kosovës

Sipas hulumtimeve të zhvilluara lidhur me shtrirjen, shfrytëzimin dhe shërbimet e internetit në

Kosovë nga tabela e mëposhtme shihet se12

:

Karakteristikat e përgjithshme Shërbimet më të popullarizuara

Rreth 85 % ekonomi familjare kanë qasje në

internet

https://www.facebook.com

Rreth 87% e shtëpive urbane dhe 83 % e

shtëpive rurale kanë qasje në internet.

http://www.skype.com

Rreth 76% apo 1.080.036 individ kanë qasje në

internet

Posta elektronike

52% e ekonomive familjare posedojnë laptop https://www.youtube.com

37% e ekonomive familjare janë të paisur me

kompjuter të dytë

Shikimi i portaleve të ndryshme

elektronike

65.37% e përdorusëve shfrytëzojnë internetin

përmes telefonave të mençur

https://twitter.com/

Interneti në Kosovë më së shumti përdorët për

argëtim dhe shoqërim

Shikimi i filmave online

Në Kosovë një numër i mjaftueshëm i shkollave

kanë qasje në internet

http://sq.wikipedia.org

Ende mbetet problematikë infrastruktura e

teknologjisë në shkolla, sidomos te proporcioni

në mes kompjuterëve dhe nxënësve, që nuk arrin

nivelin e kënaqëshëm si dhe vendosjen e

kompjuterëve nëpër mësojtore

www.bibloteka-ks.org

12http://www.mfa-ks.net/repository/docs/STIKK_raport_alb_2013_short_web.pdf

16

- Përdorimi i internetit sipas moshave

Fig.6.2 Paraqitja grafike e përdorimit të internetit sipas moshave

- Vendi i preferuar i përdorimit të internetit

Fig.6.3 Paraqitja grafike e vendit nga më së tepërmi përdoret interneti

27%

27% 19%

15%

8%

2% 2%

Përdorimi i internetit në Kosovë sipas grup-moshave

mosha 10-19 vjeq

mosha 20-29 vjeq

mosha 30-39 vjeq

mosha 40-49 vjeq

mosha 50-59 vjeq

mosha 60-64vjeq

mosha mbi 65 jeq

94.21

26.6

12.41 12.17 0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

shtëpi punë shkollë/fakultet në shtëpin e

shokut/shoqës

Vendi i përdorimit të internetit në Kosovë

%

17

- Përdorimi i internetit sipas gjinisë

Fig.6.4 Paraqitja grafike e përdorimit të internetit sipas gjinisë

- Përdorimi i internetit bazuar në nivelin e edukimit të popullësisë

Fig.6.5 Paraqitja grafike e përdorimit të internetit nga qytetarët bazuar në nivelin e edukimit

të tyre

57%

43%

Përdorimi i internetit sipas gjinisë në Kosovë

meshkuj femra

të pa edukuar me shkollë

fillore

me shkollë të

mesme

me studime

deridiplomike

studime

postdiplomike

% 0.48 15.84 49.76 30.96 2.96

0

10

20

30

40

50

60

Përdorimi i internetit nga qytetarët bazuar në edukimin e tyre

18

- Sa shpesh përdoret interneti?

Fig.6.6 Paraqitja grafike e frekuencës së përdorimit të internetit

87%

10%

1% 1%

1%

Frekuenca e përdorimit të internetit

çdo ditë

tre herë gjatë javës

gjatë vikendit

një harë në javë

një herë në muaj

19

7. Përparësitë e mësimit në distancë

Mësimi në distancë mund të zgjerojë aksesin në arsim dhe trajnim si për popullatën e

përgjithshme ashtu edhe për bizneset, pasi struktura e tij fleksibël e planifikimit zvogëlon efektet

e shumë kufizimeve kohore të imponuara nga përgjegjësitë dhe angazhimet personale.

Komunikimi në ditët e sotme në internet u lejon studentëve të lidhen me shkolla dhe programe

të akredituara në të gjithë botën që janë jashtë mundësive për të mësuar personalisht.

Duke pasur këtë mundësi që të përfshihen në institucione globale përmes arsimit në distancë,

një grup mendimesh i larmishëm u paraqitet studentëve permës komunikimit me shokët e tyre të

klasës.

Kjo është e dobishme sepse studentët kanë mundësinë të ‘’ndërthurin mendime të reja me të

vetat, dhe të krijojnë një themel të fortë për të mësuar’’.13

Gjithashtu ua mundëson njerëzve të zgjasin kohën e edukimit të tyre nga një numër i kufizuar

vitesh shkollore, pra ua mundëson arsimimin gjatë gjithë jetës.

Poashtu, mësimi në distancë i ndryshon marrëdhëniet që lidhen me fuqinë dhe autoritetin,

ndërmjet pedagogëve dhe studentëve.

Përparësitë e mësimit elektronik janë :

o Përmes multimediave mund të bëhet vizualizim më i mirë i përmbajtjes mësimore;

o Komunikim më i mirë midis mësimdhënësve dhe nxënësve;

o Përmes kompjuterëve mund të bëhet testim i automatizuar, administrim më i lehtë dhe më

i shpejtë.

Ka barazi dhe komunikim të hapur në mes studentëve dhe profesorëve, gjë që nuk ndodh në

arsimin tradicional dhe ç’është shumë me rëndësi studentët-nxënësit i rrisin mundësitë e tyre për

të njohur kultura dhe përvoja të ndryshme edukative.

13 ’Education benefits of Online Learning’’

20

Mësimi në distancë gjithashtu mund të ofrojë një mundësi përfundimtare për adoleshentët që

nuk lejohen më në popullatën e arsimit të përgjithshëm për shkak të çrregullimeve të sjelljes.

Në vend që këta studentë të mos kenë mundësi të tjera akademike, ata mund të vazhdojnë

shkollimin e tyre nga shtëpitë e tyre dhe të fitojnë gradën e tyre, duke u ofruar atyre një shans

tjetër për të qenë pjesë integrale e shoqërisë.

7.1. Vështirësitë e mësimit elektronik

Sikur përparësitë e cekura më lartë mësimi në distancë përfshinë edhe disa mangësi si

mungesa fizike e instruktorit që do të thotë që ata mund të mos jenë të disponueshëm për të

udhëhequr ose mbështetur studentin kur i duhen më shumë.

Edhe mbështetja që ekziston ka të bëjë me studentin që formulon pyetje dhe kërkon ndihmë,

diçka që disa studentë mund t’a kenë të vështirë. Nëse studenti ka një koncept ose ka mungesa të

ndërtesave jetësore në njohuritë e tyre, ata mund të mos jenë të vetëdijshëm për këto çështje.

Vetëm duke punuar një-në-një me një mësues do t'i ndihmojë ata të zgjidhin këtë problem të

zakonshëm.

Gjithashtu edhe ndjenja e izolimit është një ndër vështirësitë e mësimit në distancë.

Një shumë e të mësuarit është i bazuar në kolegë pasi studentët përdorin diskutimin dhe

grupet për të punuar përmes materialit.

Mësimi i të tjerëve, shpjegimi i koncepteve, përgjigjja e pyetjeve dhe mbrojtja e pozicioneve

janë të shkëlqyera për të mësuarit dhe të menduarit në mënyrë kritike.

Nga ana shoqërore, fëmija gjithashtu mund të ndjehet i izoluar dhe të humbasë ndërveprimin

që gëzojnë në një mjedis në klasë.

21

8. Mësimi elektronik (e-learning)

Një ndër termat e shumtë që përdoren për të përshkruar mësimin që jepet në internet, është

edhe E-learning. E-learning është një formë e mësimit që bazohet në teknologji elektronike, në

shumicën e rasteve, i referohet një kursi, programi ose shkalle të dorëzuar plotësisht online.

Mirëpo nuk është një kurs i dhënë përmes një DVD ose CD-ROM, kasetë video ose përmes

një kanali televiziv, por është interaktive në atë që ju gjithashtu mund të komunikoni me

mësuesit tuaj, profesorët ose studentët e tjerë në klasën tuaj.

Nganjëherë dorëzohet drejtpërdrejt, ku ju mund të “ngritni në mënyrë elektronike” dorën tuaj

dhe të ndërveproni në kohë reale.

Gjithmonë ka një mësues ose profesor që bashkëvepron / komunikon dhe gradon pjesëmarrjen

tuaj, detyrat tuaja dhe testet tuaja.

E-learning së pari ka funksionuar në SHBA dhe nga atje është shpërndarë

në botë. Një ndër teoritë e mësimdhënies E-Learning është:

Konstruktivizmi: mësimdhënësit nuk japin mësim, ata mundësojnë zbulimin e gjërave të reja

përmes lojërave dhe eksperimenteve të ndryshme.14

Strategjitë e E-learning janë të ndërkëmbyeshme dhe sigurojnë një mekanizëm për

organizimin e mësimit siç janë : ligjëratat, prezantimet, puna në grupe dhe puna e shpërndarë, si

dhe leximi dhe hulumtimi i pavarur.

Metodat përmes së cilave realizohet mësimi E-learning janë:

- Forumet në internet:

Janë mënyra të komunikimit që nxënësit ose studentët komunikojnë në grup për çështjet që i

nevojiten për mësim. Komunikimi i tyre bëhet për tema të cakura.

Mund të jenë asikon,privat apo publik, i hapur apo i mbyllur.

14Bazat e TIK-ut dhe të E-learning në edukim, Program trajnimi, Komisioni

Evropian,

22

- Dërgimi i atypëratyshëm i porosive:

Bëhet pëmes ‘MSN Messenger’, ‘Yahoo Messenger’, ‘Google Talk’, ‘Skype’, komunikim

të sinkronizuar elektronik, me tekst me zë dhe me video.

- ‘Wikit’:

Janë koleksione të faqeve të internetit të lidhura me njëra tjetrën që i’a mundësojnë secilit që

të editojë përmbajtjen e faqeve të wikipedia-s.

Gjithashtu nxënësit/studentët apo mësimdhënësit paraqesin pyetje për temën e caktuar dhe u

përgjigjen atyre, bëhet vendosja e detyrave të shtëpisë, materialeve të kursit, udhëzimeve për

studim dhe të tjerave. Përparësi është se përmes ‘Wikit’ në arsim u jepet rasti

prindërve që të jenë pjesë e klasës.

- ‘Voip - Voice over IP’ (VOIP):

Është mekanizëm për telefonatat që bëhet përmes lidhjes broadband të internetit.

P.sh; skype në arsim mundëson që mësimdhënësit të bëhen rrjet me mësimdhënësit e tjerë

të teknologjisë për dhënien e udhëzimeve, lidhjen e nxënësve/studentëve me ekspertët në mbarë

botën, lidhjen e nxënësve/studentëve që mësojnë lëndë të ngjashme apo të ndërlidhura.

- Kasetat audio

Sigurojnë reproduktimin auditativ të përmbajtjeve mësimore, janë lehtë të përdorshme dhe

kanë audio-editorin , mund të shfrytëzohen më lehtë, bashkëveprimi midis pjesëmarrësve është

më i vogël dhe grupi i nxënësve apo nxënësi individualisht mund ti shfrytëzojë njëherazi.

- E-mail-i:

Përmes e-mail-it mund të bëhet shpërndarje më e shpejtë e përmbajtjeve të ndryshme

mësimore, grafike e ilustruese grupit apoindividit. Përdorimi i tij mund të bëhet vetëm në

mjedise-shkolla me rrjet apo internet të instaluar.

- TV kablovik dhe IPTV

Televizori ndihmon në konkretizimin e informacionit, e bën më të prekshëm atë dhe shmang

monotoninë gjatë përvetësimit. Marrja e informacioneve të nxënësve përmes TV kablovikut

bëhet përmes shumë shqisave. Këto informacione mund t’i marrë njëherazi grupi i nxënësve ose

edhe individualisht.

23

- Telekonferencat/ konferencat telefonike:

Përmes telekonferencave dhe konferencave telefonike mund të bëhet komunikimi dhe

inkuadrimi individual dhe grupor i nxënësve dhe mësimdhënësve. Koha e shfrytëzimit është e

kufizuar dhe marrja e informacioneve nga nxënësit/studentët bëhet përmes shumë shqisave.

- Bisedat me anë të kompjuterit:

Bisedat përmes kompjuterit kombinojnë informacionet gojore, konceptuale, vizuale dhe

auditative,duke mundësuar një qasje komplekse dhe të afërt me realitetin. Për realizimin e këtyre

bisedave janë të nevojshme: modemi, linja telefonike për lidhjen e kalkulatorit dhe kamera e

vogël.

- Telebisedat kompjuterike:

Janë të sinkronizuara dhe të pasinkronizuara. Telekonferenca e sinkronizuar është një mënyrë

e prezantimit ‘online’, ku të gjithë pjesëmarrësit janë të pranishëm në të njëjtën kohë që kërkon

një afat kohor për t’u organizuar, siç janë ueb konferencat. Ndërsa telekonferencat e

pasikronizuara janë mënyrë e prezantimit ‘online’, ku pjesëmarrësit, materialit i qasen në orarin e

tyre.

- Udhëtimet grupore elektronike:

Nxënësit përmes kamerës udhëtojnë në vende të largëta dhe shikojnë monumente të ndryshme

gjeografike, kulturore, historike. Përmes kësaj teknike nxënësit nuk shkojnë në ekskursion, por

ekskursioni vjen në klasë. Gjatë kësaj teknike duhet siguruar komunikim i drejtpërdrejtë i

nxënësve me udhëheqësin.

- Mësimdhënësit:

I ndihmojnë nxënësit me informacione lidhur me mësimet, seminaret dhe vlerësimin e

tyre.Mësimdhënësit udhëheqin punën e nxënësve për gjetjen dhe konsultimin e burimeve të

nevojshme për mësim përmes bibliotekave digjitale në çdo pikë të planetit tonë.15

15Bazat e TIK-ut dhe të E-learning në edukim, program trajnimi organizuar nga

Komisioni Evropian, 2011

24

9. Teknologjitë bashkëkohore në shoqërinë moderne

Teoria që kompjuteri dhe interneti në përgjithësi do t’i japin fund mësimdhënies klasike dhe

se e ardhmja është te mësimi në distancë, më së miri këtë mund t’a ilustrojmë me shembullin e

kinemasë shtëpiake dhe asaj klasike (shikimin e filamve). Të gjithë ne dimë, se nga vitet e

tetëdhjeta të shekullit të kaluar ishin shfaqur mundësitë e shikimit të filmave nëpër shtëpi.

Kushtet për ta realizuar një gjë të tillë kanë qenë të thjeshta dhe të lira, incizimi i filmit në shirit

ka qenë punë e thjeshtë. Sot këto kushte janë thuajse të njejta me kushtet në kinema (si në

aspektin e fotografisë apo të zërimit). Por një gjë që e dimë është se kinemat ende ekzistojnë.

Sipas një hulumtimi që është bërë nga disa psikologë, është se njerëzit nuk shkojnë në kinema

vetëm për t’a shikuar filmin, por që ta përjetojnë atë në mënyrën emocionale me një sallë të

mbushur plotë. Kjo është një arsye e cila na bënë të besojmë se mësimdhënia klasike nuk do të

zhduket në tërësi. Ekziston mundësia kur kompjuteri dhe interneti do t’a gjejnë mënyrën e tyre

për të na zëvendësuar, kur për një arsye të caktuar nuk do të mundemi të shkojmë në vendin e

punës. Mirëpo njerëzit edhe më tej do të kërkojnë raportet e drejtpërdrejta që i ofron vendi klasik

i punës. Psh: efekti i videokonferencës do të ishte shumë i vogël, po që se në sfond nuk do të

ekzistonte konferenca klasike, konsultimet, apo komunikimet pëmes telefonit apo postës

elektronike. Sot kompjuterët dhe paisjet tjera teknologjike me të madhe po përdoren në shkolla

jo vetëm si objekt por edhe si ambient për të mësuar. Mësimdhënësit duhet të dinë se si ti

përdorin këto teknologji si gjatë përgaditjes së orës mësimore ashtu edhe gjatë ligjerimit në orë.

Mësimdhënësit bashkëkohorë duhet të posedojnë njohuri elementare nga lëmi i kompjuterikës

dhe telekomunikacionit. Vetëm një mësimdhënës me këso aftësi do të mund ta përgadis nxënësin

për sfidat të cilat i sjell shoqëria bashkëkohore në të cilën jetojmë. Mësimdhënësi duhet të di t’i

shfrytëzojë dhe përdorë një sasi të pafundëm të informacioneve. Për grumbullimin e këtyre

informacioneve, mjet bazë është kompjuteri dhe sistemet moderne telekomunikuese. Interneti sot

si rrjeti më i madh kompjuterik në botë paraqet burimin më të madh të këtyre informatave, të

cilat janë të formave të ndryshme, si: fotografi, tekst, videoklip dhe multimedia, të cilat shumë

lehtë mund t’i aplikojmë në mësimdhënie.16

16

Teknika të tjera për zhvillimin e mendimit kritik, Udhëzuesi 4, Prishtinë: QAK

25

9.1. Plani kombëtar për avancimin e mësimit bashkëkohor në Republikën e Kosovës

Sot, nxënësit jetojnë në një botë të rrethuar me teknologji. Pra,teknologjia është nevojë e ditës.

Evolucioni i shkollës kërkon një staf të përgatitur mirë, por dhe nxënësit duhet të jenë domosdo

në trendët e reja që sjell koha.

Shmangia nga forma klasike e shkollës, ku shkollat dhe klasat më shumë ngjanin me fabrikat

dhe ku mësuesi sillej si një shef duke urdhëruar, tani duhet mbështetur një shkollë tjetër,

bashkëkohore, ku nxënësi duhet të jetë kreativ, hulumtues dhe vlerësues. Kjo është

domosdoshmëri për një mësim dhe shkollë cilësore. Pikërisht, përdorimi i kompjuterit dhe i

teknologjisë informative nëpër klasa nxitë te nxënësi imagjinatën dhe e bën atë kreativ e

hulumtues për të mësuar në vazhdimësi. Ligjërimet e thata të mësuesve duhet zëvendësuar me

format vizuale dhe qasje tjetër në klasat e sotme.

Zhvillimi i shoqërisë moderne, e me këtë edhe shkollave moderne është një nga detyrat

primare në Ministrinë e Arsimit të Republikës së Kosovës. Departamenti i Telekomunikimit i

Ministrisë së Zhvillimit Ekonomik ka këshilluar Ministrin e Arsimit për zhvillimin e planit të

veprimit për e-mësim dhe punën e saj të mëtutjeshme në këtë sektor. Me qëllim të ndërtimit të

një infrastrukture me një brez të gjërë frekuencor, në të cilin mund të kenë qasje të gjitha shkollat

e Kosovës, përfshirë edhe ato në viset rurale.

Për sa i përket procesit të planifikimit strategjik vlerësohet se Republika e Kosovësa ka

hartuar dhe po zbaton Strategjinë Kombëtare për Arsimin Parauniversitar 2011-2016, e cila

parashtron synime dhe objektiva afatshkurtër dhe afatmesëm për sistemin dhe paraqet politikat

për prioritetet strategjike për vitet që pasojnë deri në vitin 2016.

Kjo strategji përfshin arsimin parashkollor, arsimin parësor dhe dytësor, arsimin e mesëm të

përgjithshëm, arsimin profesional dhe atë të lartë. Në kuadër të kësaj strategjie janë parashikuar

një sërë politikash dhe masash konkrete të cilat duhet të ndërmerren nga ana e

institucioneve përgjegjëse në kuadër të aplikimit të Teknologjisë së Informacionit dhe

Komunikacionit në sistemin arsimor.

26

Ky proces në arsimin e mesëm është synuar të fokusohet kryesisht në:

zhvillimin e përmbajtjeve dixhitale mësimore dhe i materialeve

multimediale,

pajisjen e shkollave me laboratorë të lëvizshëm dhe programe aplikative me

qëllim përmirësimin e vijueshëm të cilësisë së mësimdhënies,

integrimin e teknologjisë së informacionit në lëndët e ndryshme të kurrikulës shkollore,

vijimin me përmirësimin e shërbimit të internetit në të gjithë shkollat dhe

përdorimi i tij në arsim si një mjet burimor për materiale mësimore nga të

gjithë nxënësit dhe mësuesit,

krijimin e kapaciteteve të nevojshme nëpërmjet trajnimit të vijueshëm të të

gjithë mësuesve të arsimit parauniversitar do të shërbejë si bazë që ata të

jenë konfidentë në përdorimin e teknologjisë në procesin e mësimdhënies.17

Në kuadër të kësaj strategjie, janë hartuar një sërë objektivash të cilat fokusohen në:

përmirësimin e infrastrukturës së teknologjisë në arsim,

aplikimi on-line për sistemin Universitar,

integrimin i teknologjisë në mësimdhënie/mësimnxënie,

implementimi i kurrikulës së re të rishikuar i teknologjisë për klasat 1-12,

reformimi i kurrikulës së arsimit bazë 1-9, për integrimin e teknologjisë duke

filluar nga arsimi bazë, dhe si metodologji mësimdhënie në klasat e para të edukimit,

hartimi i standardeve të teknologjisë për nxënësit, mësuesit dhe administratorët e

shkollave,

zhvillimi i përmbajtjes on-line (biblioteka dixhitale, e-libra).18

17http://www.uni-pr.edu/getattachment/b0997082-4539-497d-9622-a706294c9307/Plani-strategjik-i-arsimit-ne-

Kosove-2011-2016.aspx 18

http://www.altri.al/pdf/elbroshur.pdf

27

Fig.9.1 Zhvillimi i strategjise së mësimit bashkëkohor në Kosovë

Sipas një projekti i cili është financuar nga BE-ja ka gjetur mbështetje të plotë nga Ministria e

Arsimit e Shkencës dhe e Teknologjisë (MASHT), që ka të bëjë lidhur me promovimin e e-

mësimit dhe teknologjisë në arsim. Përmes këtij projekti të financuar nga BE-ja është arritur që:

40 shkolla dhe institucione arsimore t’i pajisë me pajisje teknologjike,

2000 mësimdhënës t’i trajnojë në përdorimin e teknologjisë dhe e-mësimit gjatë

mësimdhënies në klasë,

60 punonjës mbështetës të teknologjisë t’i trajnojë në mirëmbajtjen e pajisjeve

teknologjike,

100 zhvillues të e-përmbajtjes t’i trajnojë se si të zhvillojnë materialin e e-përmbajtjes, i

cili do të përdoret në shkollat e Kosovës.19

Entuziazmi dhe angazhimi i pjesëmarrësve të projektit – mësimdhënësve dhe drejtorëve të

shkollave, Universitetit të Prishtinës, qendrave didaktike, Departamenteve Komunale të Arsimit

në tërë Kosovën – ka qenë esencial për suksesin e projektit.

19http://www.itpilotproject.eu/

28

Për të siguruar qëndrueshmërinë e këtyre aktiviteteve, është esenciale që Qeveria e Kosovës të

rrisë ndarjen e fondeve të saj për implementimin e teknologjisë në arsim.Komunat dhe shkollat

kanë për detyrë të sigurojnë se pajisjet mirëmbahen në mënyrë të duhur dhe se komuna dhe

shkollat ndajnë fonde për të mbuluar shpenzimet operacionale të pajisjeve.

Fig.5.2 Strategjia e zhvillimit të mësimit elektronik

Duke iu referuar komenteve të mësimdhënësve të Kosovës, përdorimi i teknologjisë dhe

pajisjeve të e-mësimdhënies në klasë i bënë ligjëratat më interesante si dhe i stimulon nxënësit,

pasi që procesi zhvillohet në mënyrë interaktive dhe përdorimi i teknologjisë i bënë lëndët më të

gjalla. Gjithashtu sjellja e nxënësve ka ndrruar pozitivisht me aplikimin e teknologjisë në

edukim. Pasi që teknologjia paraqet një mjet mjaft atraktiv, nxënësit paraqiten më entuziast për

të mësuar. Me përdorimin e aplikacioneve të ndryshme në shkolla nxënësit ndihen më të

motivuar për studim. Dëshira e nxënësve është më e theksuar për të qëndruar në klasë duke

dhënë kontributin e tyre rreth temës mësimore, e gjithë kjo si rezultat i përdorimit të

teknologjisë. Bazuar në hulumtimet e bëra (AL-Batainneh & Brooks) është kuptuar se përdorimi

i teknologjisë nga ana e nxënësave ka zhvilluar vet sjelljet e tyre.20

20https://www.scribd.com/doc/45916854/Role-of-Technology-in-Education

29

10. Përfundime dhe rekomandime

Ky punim paraqet gjendjen e përdorimit dhe inkorporimit të teknologjisë bashkëkohore në

mësimdhënie dhe të nxënit në mësim në shkolla. Aplikimi i teknologjive në shkolla është faktor

shumë me rëndësi në transformimin e shkollave klasike në ato bashkëkohore.

Analiza e rezultateve tregon se mësimdhënësit janë kryesisht pozitiv me qëndrimet e tyre në

lidhje me përdorimin e teknologjive të informacionit dhe komunikimit në mësimdhënie, si në

përmirësimin e procesit mësimor, kështu që dhe zhvillimin e tyre profesional.

Përfundimet e nxjerra nga ky punim janë:

- Mësimi në distancë është formë e arsimimit, e cila realizohet përmes teknologjive

moderne të komunikimit;

- Metoda e mësimit në distancë siguron një rrugë me kosto efektive në përdorimin e

burimeve të kufizuara akademike;

- Metoda e mësimit në distancë përdoret jo vetëm në veprimtaritë civile, por edhe në

Forcat e Armatosura të shteteve të ndryshme, të cilat zbatojnë programe specifike në

interes të personelit ushtarak;

- Zhvillimi i sistemeve telefonike të besueshme në largësi të mëdha gjatë viteve të para të

shekullit XX, ka shtuar mundësitë e mësuesve në distancë për të rritur numrin e

studentëve;

- Kompjuteri është një mjet i rëndësishëmi cili ka përparësi të shumta në mësimin në

distancë;

- Një ndër përparësitë që interneti ofroi për publikun e gjerë, në gjysmën e parë të viteve

1990, është shërbimi i quajtur rrjeti i gjerë botëror (WWW), që e bëri atë mjaft të

vlerësuar dhe tërheqës;

- E-learning është një formë e mësimit që bazohet në teknologji elektronike;

- Vlerësohet se numri i fëmijëve që janë të interesuar dhe e përdorin internetin “E-learning

for kids” është afër 1,5 milion;

30

- Mësimdhënësit i përdorin teknologjitë informative për të shpërndarë programet edukative

arsimore te miliona të interesuar, duke dhënë mundësitë e të mësuarit përballë pengesave

të institucioneve tradicionale shkollore;

- Sa i përket Kosovës, me gjithë hartimin e Strategjisë për Zhvillimin e E-learning

(mësimit elektronik), mësimi në distancë, përmes teknologjisë informative, ka filluar të

zbatohet vetëm në disa shkolla profesionale ekonomike, në firma ushtrimore, të cilat

shërbejnë për kryerjen e praktikës profesionale dhe qëllimi ështëpërgatitja e nxënësve për

tregun e punës.

Rekomandimet:

- Rekomandoj se në shkollat tona është e nevojshme të bëhet vendosja e kritereve për

përdorimin e teknologjisë informative në mësim;

- Mendoj që duhet të krijohet një sektor që ka për detyrë të eksplorojë dhe të

eksperimentojë me teknologjitë e përparuara, të bazuara kryesisht në pedagogji për të

çuar më përpara procesin e të mësuarit dhe mësimdhënien;

- Duhet të hartohen kurrikulat e lëndëve sipas standardeve, si dhe të bëhet përshtatja e tyre

me mësimin elektronik të integruar;

- Është i nevojshëm të bëhet organizimi i seminareve, konferencave dhe tryezave të

ndryshme me mësimdhënës dhe nxënës, për të nxitur integrimin e teknologjisë

informative në klasa;

- Rekomandoj që mësimi elektronik E – learning, përmes teknologjisë informative, të filloj

të zbatohet dhe përdoret në të gjitha shkollat e Kosovës, pasi që është mjaft atraktiv dhe i

rëndësishëm për nxënësit;

- Mendoj që është shumë e rëndësishme të mbahen sa më shumë trajnime të

mësimdhënësve për programe kompjuterike, si dhe për ECDL, për shkak se për fat të keq

shkollat e Kosovës ende nuk janë të përgatitura për të marrë pjesë në rrjetet botërore të

mësimit në distancë;

- Gjithashtu rekomandoj që shkollat t’a kenë teknologjinë informative të komunikimit dhe

nxënësit së bashku me mësimdhënësit t’a përdorin për të gjitha lëndet mësimore.

31

11.Literatura

1. Islam Krasniqi - “ Sisteme e Strategji të Mësimdhënies Bashkëkohore “ Prishtinë, 2005

2. Howard, P., Elizabeth, R.H., Matt, K.& Kim, M. (2007) Using Technology with

classroom instruction that works.USA

3. Plani Strategjik i Arsimit të Kosovës, 2011-2016

4. Open and Distance Education in Global Environment: Opportunities for Collaboration -

‘’Suresh Garg’’ – oct 30,2008

5. Bardhyl Musai, Mirjana Rrapo, “ Aspekte të mësimdhënies “, Prishtinë, 1997

6. Distance education - Lee Ayres Schosser and Micheal Simonson

7. ’Education benefits of Online Learning’’

8. Bazat e TIK-ut dhe të E-learning në edukim, program trajnimi organizuar nga

Komisioni Evropian, 2011

Referencat:

1. https://www.edu.gov.mb.ca/k12/dl/

2. http://www.mod.gov.al/botime/html/revista/

3. https://www.botasot.info/16 prill 2011

4. www.universities.com/Distance_Learning/

5. https://sq.wikipedia.org/wiki/Arsimi_në_distancë

6. https://ad.rks-gov.net/sq/e-learning

7. http://www.indiaeducation.net/online-education/articles/advantages-and-disadvantages-

of-distance-learning.html