Faqe 1

Punime dhe Modele në Reliev

Qendra Kombëtare e Rehabilitimit të të Verbërve, Tiranë 2012

Faqe 2 Faqe 3

Tel:042 259 636 Cel:+355 68 2000 238 Fax:042 259 611 web: www.qkrv.al email: qkrv@shvsh.org.al

Qendra Kombëtare e Rehabilitimit të të VerbërveRr.”Nikolla Lena” Nr. 61Tiranë

Qendra Kombëtare e Rehabilitimit të të Verbërve, Tiranë 2012 ©

Punoi: JULI HILA

Punime dhe Modele në Reliev

Faqe 4 Faqe 5

Kjo broshurë i referohet sektorit të prodhimit të hartave dhe skicave në reliev.Këtu janë të pasqyruara punime të ndryshme të përgatitura me dorë dhe pastaj janë shumëfishuar me anë të pajisjes që quhet termoform.

Punimet janë të ndryshme,gjatë përgatitjes se tyre janë përdo-rur disa elemtë si dru,pllake bakri,tel alumin etj.

Sektori i relievit ka si qëllim kryesor të lehtësoj konceptin e gjërave të ndryshme si konceptin e një mali,një rruge,një fushe etj.,tek personat me mungesë të theksuar shikimi.Pra ky sektor mund të themi se krijon “botën” në miniaturë në shërbim të këtyre personave.

Këto prodhime janë të fushave të ndryshme si historike ku mund të përmendim: monumente të njerzve të historisë së Shqipërisë,hartat e territoreve të Shqipërisë së periudhave të ndryshme që ka kaluar vendi ynë.Po ashtu punimet e relievit janë dhe të asimiluara dhe në gjeografi,ku personat e verbër mund të konceptojnë mjaft lehtë,malin,lumenjtë etj.

Nuk mund të lëmë pa përmendur dhe fushën e astronomisë ku është punuar sistemi diellor me planetet përbërëse të tij. Përgatitja e tyre në një pllakë të vetme druri, ku konceptohen largësia nga toka,dhe distanca nga njëra tjetra dhe orbita që ata kryejnë rreth diellit.Në këtë sekror kryhen edhe punimet në fushën e fizikës dhe të kimisë,siç janë qaret elektrike, trupi i njeriut, harta e Mendelejevit etj.

Të gjitha këto punime së bashku sjellin nga afër natyrën,botën që e rrethon qënien njerëzore.Dhe këto punime i servirën per-sonave me mungesë shikimi për ti ardhur në ndihmë për të koncëptuar gjëra te ndryshme nga jeta e përditshme apo edhe nga librat e shkollës . Gjithashtu kërkohet që personat e verbër të jenë sa më autonom në punët dhe lëvizjet e përditshme duke iu vënë në dispozicion edhe harta të qyteteve ku ata jetojnë.

E gjithë kjo panoramë vjen falë sektorit të relievit i cili është i paisur me disa paisje modern special si Pantograf, Termoforme dhe zy-fuse.

Sektori i RelievitPantografi është një paisje kompjuterike e një precizioni shumë të lartë e cila kryen punime në reliev me materiale të ndryshme të të gjitha llojeve të skicave, hartave dhe grafikëve të historisë gjeografisë, rrugët e qyteteve , trupave gjeometrikë, gjithashtu mund edhe të krijojë sende edhe figura shumë të komplikuara si pamjen e një natyre në miniaturë, monumenteve kulturore që konceptimi i figurës të jetë sa më i lehtë edhe për personat e verbër.

Faqe 6 Faqe 7

Termoformi kryen shumëfishimin me materiale plastike të të gjitha hartave dhe formave për personat e verbër në reliev të cilat prodhohen nga pantografi ose mund të jenë punime të prod-huara me dore. Këto shumëfishime janë më praktike për tu për-dorur nga personat e verber.

Zy-fuse është një paisje speciale, që përdoret për pro-dhimin e librave dhe figurave në reliev. Me këtë paisje kry-hen tekste shkollore, skicat e kryqëzimeve të rrugëve etje. Kjo paisje si bazë kryesore ka vetëm përdorimin e letrës special, e cila është enkas për pro-dhimin në reliev.

Alfabeti i gjuhës shqipe i pasqyruar në shkrimin e rrafshët dhe në shkrimin brail.Në këtë punim janë përdorur dy llojet e shkrimeve njëkohësisht. Në këtë hartë tregohet pasqyrimi i shkrimit brail me shkrimin normal, ku cilës gërmë

në brail i korrespondon në shkrimin e rrafshët.

Më poshtë do të paraqesim disa modele hartash në reliev dhe në shkrimin brail të punuara me dorë duke filluar nga alfabeti.

Faqe 8 Faqe 9

Kjo hartë tregon në reliev dhe në shkrimin brail një pjesë të historisë së kombit shqiptar ndër vite, ku tre-gohen kufijtë ak-tual të republikës së shqipërisë por edhe pretendi-met e fqinjëve dhe qeverisë së atëher-shme përpara cak-timit të kufijvë zyrtarë të cilat janë në fuqi edhe sot.

Harta e trevave të Shqipërisë

Kjo hartë paraqet nga libri i historisë në reliev dhe në shkrimin brail,katër vilajetet shqiptare në vitin 1878 si

Shkodra , Manastiri, Janina dhe Kosova përpara shpalljes së pavarsisë në vitin 1912.

Harta e trevave të vilajeteve të Shqipërisë

Faqe 10 Faqe 11

Në këtë skemë pasqyrohet në reliev shqiponja dy krenare simboli i flamurit shqiptar .

Kjo hartë tregon lumen-jtë dhe liqenet e Shqipërisë, është përgatitur në shkrim-in normal edhe në shkrimin Brail për personat e verbër.Në këtë hartë janë pasqyruar tre liqenet më të medhënj të Shqipërisë si liqeni i Shkodrës i Ohrit dhe liqeni i Prespës, gjithashtu tregohet edhe lu-menjtë kryesorë të Shqipërisë së bashku me degët e tyre. Ku të gjitha këto tregohen në re-liev dhe shkrimin brail për çdo liqen edhe lumë , për të rritur sa më shumë koncep-timin e hartës ttek personat e verbër.

Simboli i flamurit Shqiptar Lumenjtë dhe liqenet e Shqipërisë

Faqe 12 Faqe 13

Harta e shqipërisë tre-gon në reliev të gjitha qytetet e vendit tonë të ndara sipas kufijve të caktuar , të shënuara edhe në shkrimin brail.

Harta e rrugëve të Tiranës tregon disa prej rrugëve krye-sore të qytetit të Tiranës. Ku trego-hen rrugët në re-liev dhe emërtimi në shkrimin brail. Kjo hartë i ndih-mon të verbërit për identifikimin e rrugëve dhe orien-timin e tyre gjatë lëvizjeve në rrugët e qytetit.

Harta e Shqipërisë

Harta e rrugëve të Tiranës

Faqe 14 Faqe 15

Në këtë hartë janë paraqitur në re-liev dhe ne brail te gjitha vendet e antarsuara ne bash-kimin europian si Gjermani,Italia,Franca,Hungaria,Finlanda,Rumania etj.

Në hartën e Britanisë janë paraq-itur të gjitha vendet si Uellsi, Skocia,Irlanda etj. Të gjitha këto vende janë të paraqitura në reliev,ku janë të skicuara dhe me vizë kufitare ndërmjet tyre.Në hartën e Italisë janë paraq-itur të gjitha rajonet përbërse të këtij shteti. Të gjitha së bash-ku japin të plotë në reliev dhe brail hartën e Italisë.Në hartën e Spanjës janë paraqitur të gjitha vendet e këtij shteti të shkruara në shkrimin brail me shkurtime dhe në reliev.

Harta e Bashkimit Europian

Harta e Britanisë, Italisë dhe Spanjës

Faqe 16 Faqe 17

Në këtë hartë tre-gohen kufijtë e shtëteve te konti-nentit europian per-para luftes së parë botërore, ku kufijtë tregohen në reliev dhe shtetet trego-hen në shkrimin brail me shkurtime.Kjo hartë është marë nga librat e historisë.

Në këtë hartë trego-hen ndryshimet e kufijve të shteteve të kontinentit Eu-ropian pas luftës së parë botërore, ku kufijtë trego-hen në reliev dhe shtetet tregohen në shkrimin brail me shkurtime.Kjo hartë është marë nga librat e histo-risë.

Europa para luftës së parë botërore Europa pas luftës së dytë botërore

Faqe 18 Faqe 19

Kjo hartë tregon në reliev dhe në shkrimin brail se si janë kufijtë dhe nga se cilat shtete përbëhet gadishulli I ballkanit.

Në hartën e kontinenteve është treguar se si është formuar globi dhe se si janë të formuara kontinentet dhe oqeanet, të

cilat janë të pasqyruara në reliev edhe në shkrimin brail.

Harta e Ballkanit Harta e Kontinentëve

Faqe 20 Faqe 21

Harta e kontinentit të europës paraqet ndarjet politike të të gjitha shteteve përbërse të tijë. Ku tregohen në reliev kufijtë ndermjet

shteteve dhe përcaktimi në shkrimin brail të secilit shtet.

Historiku i numrave tregon se si perandori apo fise të ndryshme kanë numëruar gjatë gjithë historisë së njerëzimit deri në ditët tona, si p.sh perandoria romake, arabët, fisi maja grekët etj, kjo skemë është mara

nga libri i matematikës.

Kontinenti i EuropësHistoria e numrave

Faqe 22 Faqe 23

Këto skica të mara nga libri I anatomisë tregojnë formën e disa prej organeve kryesore të trupit të njeriut, si zemra mushkria etj,Ku for-

mat janë treguar në reliev dhe shënuar në shkrimin brail.

Faqe 24 Faqe 25

Në këtë hartë të marë nga libri i historisë tregohet në reliev dhe në shkrimin brail kontinenti i europës gjatë sundimit të peran-dorisë Romake, tregohet se deri ku kanë arritur kufijtë e kësaj

perandorie edhe se më cilat perandori ajo ka pasur fqinjë të saj.

Qarkullimi i gjakut është i paraqitur në të gjithë trupin e njeriut, ku mjaft mirë janë të skicuara dhe venat e gja-kut që përshkojnë të gjithë

trupin e njeriut.

Perandoria Romake Sistemi i qarkullimi të gjakut

Faqe 26 Faqe 27

Këto figura tregojnë disa skema të qarqeve elektrike në reliev dhe në shkrimin brail të mara nga librat e fizikës. Janë të pasqyruara

qarku elektrik, qarku I kombinuar dhe qarku në seri.

Qarku në seri Qarku i kombinuar

Faqe 28 Faqe 29

Kjo hartë paraqet sistemin tonë diellor në reliev dhe në shkrimin brail, ku pasqyrohen të gjitha planetet e këtij sistemi të renditura sipas

distancës dhe orbitës që ata kryejnë kundrejt diellit.

Qarku paralel Sistemi diellor

Faqe 30 Faqe 31

Në këtë hartë është paraqitur sistemi i frymëmarrjes

tek trupi i njeriut në reliev dhe në

shkrimin brail. Ku mundë të koncep-tohen lehtë rrugët e frymëmarrjes së

trupit të njeriut nga ana e personave të

verbër.

Në këtë punim janë përdorur dy llojet e shkrimeve njëkohë-

sisht.Të gjitha organet e sistemit të tretjes

të trupit të njeriut si stomaku,mëlçia,ezofagu etj. janë të pasqyruara në reliev,të përgatitura

me punim druri.

Sistemi i frymëmarrjes

Sistemi i tretjes

Faqe 32 Faqe 33

Kjo tabelë tregon radhën e elementeve kimike që janë zbuluar deri tani sipipas mendelejevit e cila është marë nga libri i ki-

misë, të cilat pasqyrohen në reliev dhe në shkrimin brail.

Në këto skema janë paraqitur disa modele në reliev të veçorive dhe dia-fraksionit të valëve të mara nga librat e fizikës. Është përdorur shkrimi brail Me qëllim për tu konceptuar sa më lehtë nga personat e verbër.

Tabela e sistemit periodik Veçoritë e valës

Faqe 34 Faqe 35

Difraksioni i valës

Faqe 36

Qëndra Kombëtare e Rehabilitimit të të VerbërveRr.”Nikolla Lena” Nr. 61Tiranë

Tel: 042 259 636Cel:+355 68 2000 238Fax:042 259 611

www.qkrv.ale-mail: qkrv@shvsh.org.al