qalta uflebrivi mdgomareoba da genderuli tanasworoba5 sesavali saqartvelosi qalta uflebrivi...

56
saqarTvelos saxalxo damcveli qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 2015

Upload: others

Post on 02-Oct-2020

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 1

saqarTvelos saxalxo damcveli

qalTa uflebrivi

mdgomareoba da genderuli

Tanasworoba

2015

Page 2: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba2

evrokavSiri

gamocemulia evrokavSiris xelSewyobiT.winamdebare gamocemaSi gamoTqmul mosazrebebze srulad aris pasuxismgebeli avtori da is ar asaxavs evrokavSiris Sexedulebebs.

Page 3: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 3

sarCevi

Sesavali ...............................................................................................................5

genderuli meinstrimingi: arsebuli praqtika

da gamowvevebi ..................................................................................................6

qalTa monawileoba gadawyvetilebis miRebis procesebSi ..8

qalebi, mSvidoba da usafrTxoeba ........................................................11

qalTa ekonomikuri aqtivoba da SromiTi uflebebi ...............14

orsulobis, mSobiarobisa da bavSvis movlis

gamo Svebuleba .....................................................................................15

seqsualuri Seviwroeba dasaqmebis adgilze .....................16

martoxela da mravalSviliani mSoblebis uflebrivi

mdgomareoba .......................................................................................................17

mediasaSualebebis roli genderuli Tanasworobis

damkvidrebis sakiTxebSi ............................................................................18

uflebadamcveli qalebis uflebrivi mdgomareoba ..................20

reproduqciuli da sqesobrivi janmrTeloba

da uflebebi .......................................................................................................22

ojaxis dagegmvasTan dakavSirebuli gamowvevebi ..........23

dedaTa da bavSvTa sikvdilianoba ...........................................24

abortebi ...................................................................................................26

adreul asakSi qorwineba ..........................................................................27

qalTa mimarT Zaladoba da ojaxSi

Zaladoba saqarTveloSi ............................................................................32

qalTa mkvlelobebi (femicidi) ..................................................36

ojaxSi Zaladobis msxverplTaTvis arsebuli

servisebis Sefaseba ............................................................................37

ojaxSi Zaladobis msxverplis statusis miniWeba .........39

narkomomxmarebeli qalebis uflebrivi mdgomareoba ...........40

Page 4: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba4

adamianiT vaWroba (trefikingi) ...........................................................42

lgbt pirTa uflebrivi mdgomareoba................................................44

samoqalaqo aqtebSi sqesis Canaweris cvlilebis

SesaZlebloba ........................................................................................45

rekomendaciebi .................................................................................................48

Page 5: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 5

Sesavali

saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos mier gadadgmuli pozitiuri nabijebis miuxedavad, rig sferoebSi ar-sebuli mdgomareoba gansakuTrebul yuradRebas saWiroebs. sakanon-mdeblo regulaciebis da erovnuli samoqmedo gegmebis praqtikaSi efeqtiani ganxorcieleba problemis winaSe dgas.

saqarTvelos saxalxo damcvelis araerTi rekomendaciis miuxedavad, saxelmwifos mier gadadgmuli nabijebi arasakmarisia adreul asakSi qorwinebis arsebuli praqtikis prevenciisaTvis, gansakuTrebiT mZimea ojaxSi Zaladobisa da qalTa mimarT Zaladobis masStabebi, arsebiTad ar gaumjobesebula lgbt pirTa uflebrivi mdgomareoba, kvlav daba-lia qalTa monawileoba gadawyvetilebis miRebis yvela doneze.

misasalmebelia, rom saqarTvelos prezidentis iniciativiT 2015 weli qalTa wlad gamocxadda. aman kidev ufro gaaZliera sazogadoebis interesi da win wamowia sakiTxis mniSvneloba. aseve dadebiTad unda aRiniSnos, rom saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomarisa da saqarTvelos Tavdacvis ministris poziciebi qalebma daikaves. es nabiji kidev erTxel aRniSnavs qalis rols da mniSvnelobas saxelmwi-fos demokratiuli ganviTarebis gzaze, mSvidobisa da usafrTxoebis uzrunvelyofis procesebSi.

araerTxel aRiniSna saqarTvelos iusticiis ministris mier, saqarT-velos saxeliT, „qalTa winaaRmdeg Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis aRkveTisa da prevenciis Sesaxeb“ evropis sabWos 2011 wlis konvenci-is xelmowera, rogorc warmatebuli nabiji. Rrmad gvwams, rom kon-venciis ratificireba mniSvnelovnad gaaumjobesebs qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis daZlevis gzebs, Tumca samwuxarod, konvenciis saratifikacio paketi parlamentisaTvis am dromde ar warudgeniaT.

gansakuTrebiT mniSvnelovania, rom 2015 wlis 16 dekembers, saqarT-velos parlamentma mesame mosmeniT ganixila da miiRo kanonproeqti, romlis momzadebis safuZveli saqarTvelos saxalxo damcvelis mier wardgenili sakanonmdeblo winadadeba gaxda. cvlilebis mixedviT, 17–dan 18 wlamde pirTa qorwinebis registraciis wesi Seicvala imgvarad, rom qorwinebaze nebarTvis gacema mxolod sasamarTlos SeeZleba.

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros mier ganxorcielebuli sainformacio kampaniebisa da policielTa gadamzadebis Sedegad, 2015 wels gaizarda qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis SemTxvevaTa gamovlenis masStabebi. damcavi RonisZiebebis ufro xSir-ma gamoyenebam kidev erTxel dagvanaxa sazogadoebis cnobierebis ama-Rlebisa da servisebis efeqtiani miwodebis mniSvneloba.

Page 6: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba6

genderuli meinstrimingi:

arsebuli praqtika da gamowvevebi

genderuli Tanasworobis sakiTxebis integrirebas gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba yvela tipis saqmianobaSi. saerTaSoriso praqtika cxadyofs, rom is organizaciebi da institutebi, romlebic genderu-li meinstrimingis politikas atareben, organizaciuli ganviTarebis maRali maCvenebliT gamoirCevian.

aRniSnul mosazrebas saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis warmatebuli praqtikac adasturebs. genderuli Tanasworobis depar-tamentis saqmianobasTan erTad, gansakuTrebuli yuradReba eqceva qa-lTa Tanamdebobrivi dawinaurebis sakiTxs da Sida instituciuri meqa-nizmebis gaZlierebas, rogoricaa genderuli Tanasworobis strategia da samoqmedo gegma, aseve seqsualuri Seviwroebis prevenciis doku-menti saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatSi dasaqmebulTaTvis.

genderuli meinstrimingis arsebuli praqtikisa da gamowvevebis Ses-aswavlad, saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatma gaaanaliza aR-masrulebeli xelisuflebis da adgilobrivi TviTmmarTvelobis or-ganoebis saqmianoba. Seswavlili iqna yvela doneze dasaqmebul pirTa genderuli Semadgenloba da genderuli Tanasworobis sakiTxebze pa-suxismgebeli piris anda struqturuli erTeulis arsebobisa da fun-qcionirebis sakiTxi.

genderuli meinstrimingi Sefasebis processac moicavs da amavdrou-lad gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba genderis niSniT segre-girebuli statistikuri monacemebis arsebobas. Sesabamisad, mniS-vnelovania, rom yvela saxelmwifo uwyeba axdendes aseTi monacemebis Segrovebas da Semdgom analizs, aseve siRrmiseulad analizdebodes gamovlenili xarvezebi. Seswavlis Sedegebma aCvena, rom rigi saminis-troebis, iseve rogorc adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis mier, dasaqmebulTa genderuli Semadgenlobis Sesaxeb informacia ar grovdeba. miT ufro ar analizdeba da ar qveyndeba.

Seswavlis Sedegebma cxadyo, rom aRmasrulebeli xelisuflebis do-neze, rogorc saministroebSi, ise saxelmwifo ministris aparatebSi dasaqmebulTa umravlesoba qalia, Tumca xelmZRvanel poziciebze isini naklebad arian warmodgenilni. aRniSnuli garemoeba SesaZloa ukavSirdebodes e.w. SuSis Weris arsebobas, rac uxilav bariers war-moadgens da xels uSlis qalTa Tanamdebobriv dawinaurebas an gad-awyvetilebis miRebis procesSi maT monawileobas. aRmasrulebeli xelisuflebis doneze dasaqmebulTa genderuli Semadgenloba Sem-degnairad gamoiyureba:

Page 7: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 7

warmodgenili Sedegebidan gansakuTrebul yuradRebas ipyrobs saqa-rTvelos Sinagan saqmeTa saministros monacemebi, sadac dasaqmebul kacTa raodenoba mniSvnelovnad aRemateba qalebisas, aseTive viTare-baa sasjelaRsrulebisa da probaciis saministroSi, rac sazogadoeba-Si damkvidrebul genderul stereotipebs srulad pasuxobs.

genderuli Tanasworobis sakiTxebis integrirebisas, gansakuTrebiT mniSvnelovania pasuxismgebeli struqturuli erTeulis Seqmna da gaZliereba, aseTis ararsebobis SemTxvevaSi ki pasuxismgebeli piris gansazRvra. Seswavlis Sedegebma cxadyo, rom arcerT saministros ar aqvs struqturuli erTeuli (departamenti, sammarTvelo, centri) genderuli Tanasworobis sakiTxebze. mxolod sam saministroSia damt-kicebuli pasuxismgebeli piri, xolo danarCen uwyebebSi saqmianobas iTavsebs, an saWiroebisamebr ganisazRvreba pasuxismgebeli piri.

aRsaniSnavia, rom genderuli Tanasworobis sakiTxebze pasuxismgebe-li piris gansazRvra wingadadgmuli nabiji iqneba TiToeuli uwyebis saqmianobaSi. erTi mxriv Tavad uwyebas gauadvildeba informaciis Tavmoyra da instituciuri mexsierebis Camoyalibeba, xolo meore mxriv, dadebiTad aisaxeba genderuli Tanasworobis mimarTulebiT arsebuli saxelmwifo politikis ganxorcielebaze.

diasporis sakiTxebSi ministris moadgileSerigebisa da samoq. Tanasw. sakiTxebSi ministris aparati

evropul da evroatl. struqt. intergraciis saxelmw. aparatisasjelaRsrulebisa da probaciis saministro

energetikis saministroiZul. gadaadg. pirTa, gansaxl. da ltolvilTa saministro

kulturisa ds ZelgTa dacvis saministrogaremosa da bunebrivi resursebis dacvis saministro

Sromis, janmrT. da soc. dacvis saministroSinagan saqmeTa saministro

finansTa saministrosportisa da axalgazrd. saqmeTa saministro

soflis meurneobis saministrosagareo saqmeTa saministro

regionuli ganviT. da infrastruqturis saministroiusticiis saministroTavdacvis saministro

ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministroganaTlebisa da mecnierebis saministro

qali

hyavT

kaci

ar hyavT SeTavsebiT

aRmasrulebeli xelisuflebis doneze dasaqmebulTaraodenoba genderul WrilSi

genderuli Tanasworobis sakiTxebSi pasuxismgebel pirTa raodenoba aRmasrulebel xelisuflebaSi

1821

29

43

42

6098

125

177

119

135167

201108

222

21889

1305

6695

1715

26

41

65

7571

130

131

72

245109

22797

85

9768

2491

40183

7

3

9

Page 8: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba8

aseve Zalian mniSvnelovania, rom aRmasrulebeli xelisuflebis do-neze funqcionirebdes erTi uwyebaTaSorisi meqanizmi genderuli Tanasworobis sakiTxebze. gamomdinare iqidan, rom araerTi samuSao jgufi, komisia da sabWoa Seqmnili, maT saqmianobaSi monawile pirebi ki TiTqmis erTi da igiveni arian, maTi saqmianobac arasistematizebu-li da gafantulia.

dadebiTad unda aRiniSnos, rom 2015 wels moimata im adgilobrivi TviTmmarTvelobebis ricxvma, sadac genderuli Tanasworobis sakiTx-ebze pasuxismgebeli piri - „genderis mrCeveli“ ganisazRvra. aqve unda aRiniSnos, rom adgilobrivi TviTmmarTvelobebidan mowodebuli in-formaciis analizi metyvelebs qalTa dabal warmomadgenlobaze gad-awyvetilebis mimReb poziciebze maSin, rodesac, sakrebuloebSi, gam-geobebsa Tu meriaSi, dasaqmebulTa umravlesoba qalebi arian.

qalTa monawileoba gadawyvetilebis

miRebis procesebSi

qalebi kvlav ganicdian uTanasworo mopyrobasa da diskriminacias cxovrebis sxvadasxva sferoSi, rac gansakuTrebiT TvalsaCino xdeba gadawyvetilebis miRebis procesebSi maTi CarTulobis Sefasebisas. erTi mxriv sazogadoebaSi arsebuli stereotipuli midgomebi da mc-dari warmodgenebi, xolo meore mxriv, specialuri RonisZiebebis sim-cire, qveynis politikur da sazogadoebriv cxovrebaSi qalTa monaw-ileobisTvis barierebs qmnian.

saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobisa da genderuli Tanas-worobis miRwevis sferoSi erT–erT mTavar gamowvevad politikaSi qalTa Tanabari monawileobis sakiTxi rCeba. 2015 wlis genderuli

q. TbilisiaWara

samegreloguria

samcxe-javaxeTiimereTi

raWa-leCxumi da qv. svaneTiqvemo qarTli

kaxeTiSida qarTli

mcxeTa-mTianeTi

genderuli Tanasworobis sakiTxebze pasuxismgebeli pirebi adgilobrivi TviTmmarTvelobebis doneze

hyavT

ar hyavT

SeTavsebiT

0 5 10 15 20 25

Page 9: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 9

uTanasworobis globaluri indeqsis1 mixedviT, saqarTvelo qalTa politikuri monawileobis maCvenebliT 145 qveyanas Soris 114-e adg-ilzea, xolo parlamentSi qalTa warmomadgenlobis maCvenebliT 117-e adgils ikavebs. parlamentTaSorisi kavSiris monacemebis2 mixedviT, saqarTvelo 2015 wlis 1 dekembris mdgomareobiT, 150 qveyanas Soris 111-e adgilzea.

mniSvnelovania, rom xelmZRvanel poziciebze monawileobis maCveneb-liT saqarTvelo 145 qveyanas Soris 49–e adgilzea.3 aRniSnuls cxady-ofs saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier ganxorcielebuli Seswavlis Sedegebi, romlis Tanaxmad, qalebi aRmasrulebeli xeli-suflebis doneze dasaqmebulTa umetes nawils warmoadgenen, Tumca xelmZRvanel poziciebze maTi warmomadgenloba SesamCnevad dabalia.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier saangariSo periodSi gamarTuli sainformacio Sexvedrebisas gansakuTrebuli yuradReba miiqcia soflis ganviTarebis programebSi genderuli Tanasworobis sakiTxebis gaTvaliswinebis da zogadad, qalTa monawileobis sakiTxma. adgilobrivi mosaxleobis informaciiT, qalebi, soflis ganviTarebis programis farglebSi gamoyofili TanxiT sasurveli proeqtis dageg-mvisa da ganxorcielebis arcerT etapze ar monawileoben. amis mizezia is, rom erTi mxriv, qalTa CarTuloba am procesebSi sazogadoebis mx-ridan uaryofiTad aRiqmeba, xolo meore mxriv, Tavad gamgeblis war-momadgenlebi ar iwveven qalebs soflis krebebze.

1 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www3.weforum.org/docs/GGGR2015/cov-er.pdf > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

2 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: < http://www.ipu.org/wmn-e/classif.htm > [bo-los nanaxia 2016 wlis 1 marts].

3 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: < http://www3.weforum.org/docs/GGGR2015/cover.pdf > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

aRmasrulebeli xelisuflebis doneze dasaqmebulTaraodenoba xelmZRvanel poziciaze

diasporis sakiTxebSi ministris moadgileSerigebisa da samoq. Tanasw. sakiTxebSi ministris aparati

evropul da evroatl. struqt. intergraciis saxelmw. aparatisasjelaRsrulebisa da probaciis saministro

energetikis saministroiZul. gadaadg. pirTa, gansaxl. da ltolvilTa saministro

kulturisa ds ZelgTa dacvis saministrogaremosa da bunebrivi resursebis dacvis saministro

Sromis, janmrT. da soc. dacvis saministroSinagan saqmeTa saministro

finansTa saministrosportisa da axalgazrd. saqmeTa saministro

soflis meurneobis saministrosagareo saqmeTa saministro

regionuli ganviT. da infrastruqturis saministroiusticiis saministroTavdacvis saministro

ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministroganaTlebisa da mecnierebis saministro

xelmZRvaneli qali xelmZRvaneli kaci

15

10

6

8

920

14

17

24

3337

3929

38

2022

42

50

52

0

14

20

2736

35

33

18

8848

7031

16

1919

490

839

Page 10: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba10

aRniSnuls adasturebs regionuli ganviTarebisa da infrastruq-turis saministrodan miRebuli informacia, soflis ganviTarebis programebis dagegmvisa da ganxorcielebis procesSi (saTemo krebebi da sxva) monawile pirTa sqesis niSniT diferencirebuli raodenobis Sesaxeb; samwuxarod, saministros4 aRniSnuli informacia ar gaaCnia da mxolod ganxorcielebuli proeqtebis CamonaTvali mogvawodes.

mowodebuli informaciis analizi ki naTlad aCvenebs, rom pri-oritetulia infrastruqturasTan dakavSirebuli sakiTxebi: sa-transporto saSualebebis Sesyidva, saritualo saxlebis mowyoba, TavSeyris adgilebis mowesrigeba da sarwyavi sistemebis gamarTva. aRniSnuli sakiTxebis prioritetulobas ki ZiriTadad kacebi gansaz-Rvraven, radgan swored isini arian gadawyvetilebis mimReb pozicieb-ze. naklebad aris gaTvaliswinebuli is sakiTxebi, romlebic SesaZloa qalebisTvis iyos saWiro. magaliTisTvis, araerTi soflisTvis kvlav problemad rCeba sabavSvo baRebis ararseboba, aseve wyalmomaragebis sakiTxi, romelic mxolod sarwyavi sistemebiT ar Semoifargleba da sacxovrebeli saxlebis wyliT momaragebasac gulisxmobs da Zalian mZime tvirTad awevs soflad mcxovreb qalebs.

2015 weli mniSvnelovani iyo kvotirebis meqanizmis SemuSavebasTan dakavSirebiT wamowyebuli saparlamento ganxilvebis Tvalsazris-iTac. saqarTvelos parlaments am sakiTxTan dakavSirebiT wared-gina parlamentis wevris, nana yeiniSvilis da qalTa moZraobis ini-ciativebi. saqarTvelos saxalxo damcvelma mxari dauWira qalTa moZraobis iniciativas 50/50, romelic gulisxmobs kandidatTa siaSi yoveli meore gansxvavebuli sqesis warmomadgenels. samwuxarod, saqa-rTvelos parlamentis iuridiul sakiTxTa komitetma, sakomiteto ganxilvisas mxari ar dauWira kvotirebasTan dakavSirebul arcerT iniciativas. amasTan, sakmaod maRalia parlamentis wevrTa ricxvi, romlebic ar iziareben qalTa mimarT diskriminaciis yvela formis aRmofxvris komitetis mier, saqarTvelos me–4 da me–5 perioduli an-gariSebis ganxilvis Semdeg miRebul rekomendacias,5 romlis mixedvi-Tac komitetma saxelmwifos mouwoda miiRos droebiTi specialuri zomebi, maT Soris reglamentirebuli kvotebi, konvenciis me–4 muxlis (1 paragrafis) me–7 muxlis da komitetis 23–e da 25-e zogadi rekomen-daciis Sesabamisad.

aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT, saqarTvelos saxalxo damcvelma mosazrebaSi, romelic warudgina saqarTvelos parlaments, aRniSna, rom kvotirebis sistema aris arsebuli uTanasworo mdgomareobidan Tavis daRwevis realuri gamosavali da Sansi, orive sqess Tanabrad mieces SesaZlebloba monawileoba miiRos gadawyvetilebis miRebis procesSi.

4 saqarTvelos regionuli ganviTarebis da infrastruqturis saministros werili #01/181, 25/01/2016.

5 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treaty-bodyexternal/Download.aspx?symbolno=CEDAW%2fC%2fGEO%2fCO%2f4-5&Lang=en > [bo-los nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 11: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 11

qalebi, mSvidoba da usafrTxoeba

msoflio praqtika omisa da mSvidobis axal modelSi aerTianebs qa-lebis CarTulobas sami mimarTulebiT: qalebis dacva SeiaraRebuli konfliqtis dros, qalebis monawileoba saomari moqmedebebis preven-ciasa da Tavidan aridebaSi da qalTa monawileoba gadawyvetilebis miRebis procesSi yvela aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT.

2000 wlis 31 oqtombers, gaerTianebuli erebis organizaciis uSiSroe-bis sabWom erTxmad miiRo rezolucia 1325 – „qalebze, mSvidobasa da usafrTxoebaze“, romelic Tanmdev rezoluciebTan erTad aRiarebs gogonebisa da qalebis gansakuTrebul mniSvnelobas da saWiroebebs konfliqtur da postkonfliqtur viTarebaSi. aRniSnuli rezoluci-is miRebis miuxedavad, 1992 wlidan 2011 wlamde samSvidobo molapar-akebebSi monawileoba miiRo qalTa mxolod 9%-ma,6 rac Zalian dabali maCvenebelia da miuTiTebs qalTa rolis ugulebelyofaze.

gansakuTrebiT mniSvnelovania saqarTvelos mier gadadgmuli nabi-jebis aRniSvna qalebis, mSvidobisa da usafrTxoebis mimarTulebiT. 2011 wlis 27 dekembers damtkicda erovnuli samoqmedo gegma da Seiqm-na erovnuli sakoordinacio jgufi, romelic samoqmedo gegmis ganx-orcielebis paralelurad muSaobda Tavdapirvelad, saqarTvelos parlamentis genderuli Tanasworobis sabWos, xolo Semdgom, saqa-rTvelos premier–ministris samdivnos xelmZRvanelobiT.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparati CarTuli iyo erovnuli sa-koordinacio jgufis saqmianobaSi saTaTbiro xmis uflebiT. amasTan, 2015 wels, genderuli Tanasworobis departamentma erovnuli samo-qmedo gegmis monitoringic ganaxorciela, romlis ZiriTadi mizani erovnuli samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebuli amocanebis Sesrulebis gadaxedva iyo.

monitoringis pirveli etapi samoqmedo gegmaSi miTiTebuli pasux-ismgebeli uwyebebisgan Sesrulebuli aqtivobebis Sesaxeb informaci-is miRebas moicavda, meore etapze daigegma CaRrmavebuli interviuebi da fokus jgufis Sexvedrebi, xolo mesame etapze moewyo Sexvedrebi devnilTa kompaqtur Casaxlebebsa da saokupacio zolis mimdebare so-flebSi - perevi, tirZnisi, urulu da oqtomberi, mcxovreb pirebTan.

monitoringis Sedegebma cxadyo, rom samoqmedo gegma faqtobrivad ar asaxula im mosaxleobaze, romelsac am mimarTulebiT gansakuTrebu-li saWiroebebi gaaCnia. okupirebuli regionebis mimdebare soflebsa da devnilTa CasaxlebebSi mcxovrebi qalebi Zalian bevri problemis winaSe dganan, Tumca maTze mimarTuli damcavi Tu sareabilitacio RonisZiebebis nakleboba TvalsaCinoa.

6 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: < http://www.unwomen.org/en/what-we-do/peace-and-security/facts-and-figures > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 12: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba12

erovnuli samoqmedo gegmis Sesrulebaze pasuxismgebeli saxelmwifo struqturebis umravlesoba mxolod formalur nawilSi faravda na-kisr valdebulebebs. maT ar daugegmavT da ganuxorcielebiaT arcer-Ti specialuri RonisZieba, romelic 1325 rezoluciis moTxovnebis Sesrulebas daisaxavda miznad.

erTaderTi struqtura, romlis saqmianobaSic pirdapir aisaxa ge-gmaSi gawerili amocanebi, saqarTvelos Tavdacvis saministro iyo. 2014 wels saministros mier damtkicebuli genderuli Tanasworobis strategiis farglebSi Camoyalibda genderuli mrCevlebis institu-ti. amasTan, Seiqmna genderuli Tanasworobis monitoringis jgufi, romelic saxelmwifo samoqmedo gegmis ganxorcielebis xelSewyoba-zea pasuxismgebeli. aRsaniSnavia, rom gaizarda samSvidobo misiebSi qalTa CarTulobac, eraysa da avRaneTSi 219–ma qalma miiRo monawil-eoba, SeiaraRebul ZalebSi ki 7% qalia7.

rogorc irkveva, xSir SemTxvevaSi, qalebs ar aqvT samxedro ganaTle-ba, rac aferxebs xelmZRvanel poziciaze maT daniSvnas. saministros mier genderuli Tanasworobis kuTxiT gaweuli samuSaos miuxedavad, arsebobs varaudi, rom bevri kaci jer kidev ar isurvebs mmarTvel poziciaze qalis yofnas da esec, garkveulwilad aferxebs qalTa Car-Tulobas. Sesabamisad, aucilebelia cnobierebis amaRlebasa da samo-qalaqo ganaTlebaze meti aqcentis gakeTeba.

regionebSi8 Catarebuli Sexvedrebis Sedegad gamoikveTa mniSvnelo-vani problemebi, romelTa winaSec konfliqtis Sedegad dazarale-buli regionebis mimdebare soflebSi mcxovrebi da devnili qalebi dganan. im TemebSi, sadac TviTdaxmarebis centrebia9 Camoyalibebuli, qalTa CarTuloba adgilobrivi TviTmmarTvelobis doneze SesamCne-vad maRalia. tirZnissa da perevSi arsebuli TviTdaxmarebis jgufe-bis wevrebi aqtiurad monawileoben biujetis dagegmvaSi, exmarebian adgilobriv mosaxleobas CarTulobis TvalsazrisiT da win sweven sakuTar saWiroebebs. qalebi lobireben bavSvTa servisebis xelmisaw-vdomobis sakiTxebsac da am kuTxiT kacebze metad aqtiuroben. Tumca, rogorc gamoikveTa, sxva, mosazRvre soflebi procesebSi ar monaw-ileoben.

aRsaniSnavia janmrTelobis dacvis sferoSi arsebuli gamowvevebi. devnili da konfliqtis Sedegad dazaralebuli mosaxleobis mier mowodebuli informacia cxadyofs, rom gansakuTrebuli simwvaviT dgas maTTvis fsiqologiuri daxmarebis programebis aucilebloba. erovnuli samoqmedo gegma aRniSnul aqtivobas iTvaliswinebda, Tum-ca saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis samin-istros nakisri valdebuleba ar Seusrulebia.

7 saqarTvelos Tavdacvis saministros werili #MOD 0 15 00874317; 22/10/2015.8 soflebi: perevi, tirZnisi, urulu, oqtomberi.9 „fondi tasos“ mxardaWeriT Seqmnili TviTdaxmarebis jgufebi.

Page 13: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 13

mosaxleobasTan Sexvedrebma janmrTelobis dacvis programebis xe-lmisawvdomobis mimarTulebiT aseve gamokveTa ramdenime mniSvnelo-vani sakiTxi, romelic aferxebs programebiT sargeblobas. aRiniSna soflebSi stomatologis ararsebobis sakiTxi, gansakuTrebiT aseTi saWiroebis mqone bavSvebisaTvis. zogierT sofels ar hyavs ojaxis eqimi da is daaxloebiT 5-6 kilometris daSorebiT, sxva dasaxleba-Si imyofeba. aseve problematuria saswrafo daxmarebis momsaxureba, radgan centridan soflebamde didi manZili gamo is Zalian did dros andomebs gamoZaxebebze misvlas. mosaxleobis TqmiT, qalTa skrininge-bi, romlebic soflebsa da devnilTa CasaxlebebSi tardeba, formal-ur xasiaTs atarebs - imdenad mokle droiT xdeba momsaxurebis gawe-va, rom msurvelTa naxevari ver aswrebs gamokvlevebSi monawileobis miRebas.

monitoringis Sedegebma cxadyo, rom ar arsebobs seqsualuri Zal-adobis msxverplTa sareabilitacio programebi. Sesabamisad, naTelia, rom Tavs iCens erovnuli samoqmedo gegmis farglebSi gadanawilebu-li amocanebis Sesrulebaze pasuxismgebeli organoebis kompetenciisa da Sesabamisobis sakiTxi.

mniSvnelovan gamowvevas warmoadgens xelmisawvdomoba marTlmsaju-lebaze, gansakuTrebiT ki devnili da konfliqtis Sedegad dazara-lebuli qalebisaTvis. ssip iuridiuli daxmarebis samsaxuris mier gaweuli saqmianobis miuxedavad, kvlav dabalia devnili da konfliq-tis Sedegad dazaralebuli mosaxleobis informirebis done qveyanaSi arsebul servisebsa da sakuTar uflebebTan dakavSirebiT. qalebs ar aqvT informacia ojaxSi Zaladobisagan dacvis erovnul meqanizmebze, aseve, ar ician ra tipis momsaxurebis miReba SeuZliaT saxelmwifo xe-lisuflebis organoebisgan. aRniSnulidan gamomdinare, aucilebelia sistemis imgvarad organizeba, rom qalebisaTvis dacvis RonisZiebebi da marTlmsajuleba advilad xelmisawvdomi gaxdes, xolo amisaTvis gansakuTrebiT mniSvnelovania maT winaSe mdgari problemebis, xelis SemSleli faqtorebisa da gamowvevebis detaluri Seswavla.

okupirebuli regionebis mimdebare teritoriebze10 mcxovrebi pire-bis gansakuTrebuli ukmayofilebis sagans warmoadgens samoqalaqo Tavdacvis gakveTilebis formaluri xasiaTi, romelic me-6 klasidan me–12 klasis CaTvliT, erTi semestris ganmavlobaSi11 iswavleba. Sex-vedrebisas aRiniSna, rom kursi Zalian mwir, formalur informacias moicavs.

monitoringis Sedegebma cxadyo, rom erovnuli samoqmedo gegmis ganxorcielebisas, uwyebebma, romlebmac miiCnies, rom dagegmili aq-tivobebi maT mandats ar Seesabameboda, ar moaxdines valdebulebebis delegireba da aseTi aqtivobebi ganuxorcielebeli darCa. aRsaniS-

10 sainformacio Sexvedra tirZnissa da oqtomberSi.11 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros werili # 2 15 00821510;

27/08/2015.

Page 14: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba14

navia, rom erovnuli samoqmedo gegmis SemuSavebis procesSi CarTuli iyo yvela Sesabamisi uwyeba da pirveli kiTxva swored mis damtkice-bamde Sesabamisobis gadaxedvis sakiTxs ukavSirdeba, xolo Semdgom delegirebis, radgan erovnuli sakoordinacio jgufis farglebSi SesaZlebeli iyo amgvari sakiTxebis ganxilva. procesSi CarTulo-bisa da uflebamosilebebis delegirebis procesebSi monawileobis miuxedavad warmoqmnili problema, iZleva varaudis safuZvels, rom pasuxismgebelma uwyebebma saTanadod ar Seafases gaeros uSiSroebis sabWos rezoluciebis ganxorcielebis mniSvneloba.

mniSvnelovan gamowvevas warmoadgenda specifiuri aqtivobebis sim-wirec. rigma uwyebebma erovnuli samoqmedo gegmiT gansazRvruli aq-tivobebis nawili TavianT yoveldRiur saqmianobaSi asaxes da aqcen-tis, „qalebi, mSvidoba da usafrTxoeba“, principi daikarga. swored amitom, aucilebelia samomavlod SemuSavdes erovnuli samoqmedo gegma, romelic samizne jgufebis saWiroebebs pirdapir gaiTvalis-winebs. amasTan, mniSvnelovania samoqmedo gegmis Sesrulebis xarve-zebis Seswavlis Sedegad daigegmos axali mimarTulebebi.

qalTa ekonomikuri aqtivoba da SromiTi uflebebi

genderuli Tanasworobis miRwevisa da qalTa uflebrivi mdgomareo-bis gaumjobesebisaTvis qalTa ekonomikuri aqtivobis zrda da Sromi-Ti uflebebis dacvis xelSewyoba gansakuTrebiT mniSvnelovania. qa-lTa ekonomikuri damoukidebloba da siZliere pirdapir kavSirSia qalTa gaZlierebisa da Rirseuli cxovrebis SesaZleblobasTan, gan-sakuTrebiT ojaxSi Zaladobis SemTxvevaSi.

qalebi aqtiurad monawileoben qveynis ekonomikuri ganviTarebis pro-cesebSi, maRalia maTi Sromis wili dasaqmebis bazarze, Tumca kvlav problemas warmoadgens Tanabari Rirebulebis Sromis Tanabari anaz-Raurebis, diskriminaciis akrZalvisa da Tanamdebobrivi dawinaurebi-sas arsebuli gamowvevebi.

2015 wlis „genderuli uTanasworobis globaluri indeqsis“12 mixed-viT, qveynebis klasifikaciaSi saqarTvelo qveda-saSualo Semosav-lebis jgufs miekuTvneba. wyaros mixedviT1, saqarTvelo 145 qveyanas Soris me–60 adgilzea qalTa ekonomikuri monawileobisa da Sesa-Zleblobebis mxriv, xolo samuSao ZalaSi monawileobis maCveneblis mixedviT 83-e adgils ikavebs, sadac kacebi (79) sWarboben qalebs (61).

amave monacemebis mixedviT, Tanabari Rirebulebis Sromis Tanabari anazRaurebis maCvenebliT saqarTvelo 25–e adgils ikavebs. gansxva-

12 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www3.weforum.org/docs/GGGR2015/cov-er.pdf> [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 15: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 15

vdeba sqesTa Soris Semosavlis saSualo maCveneblis Tanafardoba da am mxriv 145 qveyanas Soris saqarTvelo 110-e adgilzea. kacis savarau-do wliuri Semosavali orjer aRemateba qalisas da Seadgens 10,272 aSS dolars, maSin rodesac qalebi saSualod 5,183 aSS dolars gamo-imuSaveben.

saqarTvelos saxalxo damcvelis rekomendaciis sagani araerTxel gamxdara qalTa SromiTi uflebebis gaumjobesebis sakiTxi. aRniSnu-lis miuxedavad, jerac ar ganaxlebula qalTa SromiTi uflebebis md-gomareobis gaumjobesebisaken mimarTuli sakanonmdeblo reformis me–2 talRa. qmediTi nabijebi ar gadadgmula dasaqmebis adgilze se-qsualuri Seviwroebis prevenciis da sakanonmdeblo mowesrigebisaT-vis. ar dawyebula Sromis saerTaSoriso organizaciis 183–e dedobis dacvis Sesaxeb konvenciis ratificirebis procesi.

orsulobis, mSobiarobisa da bavSvis movlis gamo Svebuleba

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 27–e muxliT garantirebuli ufleba orsulobis, mSobiarobisa da bavSvis movlis gamo SvebulebiT sargeblobis wesTan dakavSirebiT, erTi SexedviT, Tanabrad vrcel-deba mSoblebze, Tumca praqtikaSi gansxvavebul situacias vawydebiT. erTi mxriv problemas warmoadgens damsaqmebelTa damokidebuleba kacis mier bavSvis movlis SvebulebiT sargeblobasTan dakavSirebiT, xolo meore mxriv sazogadoebaSi arsebuli stereotipebi, rom bavSvis movla „qalis saqmea“ da xSir SemTxvevaSi kaci dacinvis obieqtic Sei-Zleba gaxdes, gavlenas axdens saqarTvelos kanonmdeblobiT garan-tirebuli uflebiT sargeblobaze.

amasTan, kvlav problemas warmoadgens saqarTvelos Sromis, janmrTe-lobisa da socialuri dacvis ministris brZanebiT gansazRvruli wesi, romlis mixedviTac orsulobis, mSobiarobis da bavSvis movlis gamo SvebulebiT sargeblobisas saxelmwifo kompensacia mxolod qalze gaicema. aRniSnuli Canaweri ewinaaRmdegeba saqarTvelos organuli kanonis Sromis kodeqsis 27-e muxliT dasaqmebulTaTvis garantire-bul uflebas da genderuli Tanasworobis umniSvnelovanes sakiTxs, romelic gulisxmobs Svilebis aRzrdasa da ganviTarebaSi movaleo-bebis da pasuxismgeblobebis Tanabrad gadanawilebas. amasTan, im saer-TaSoriso xelSekrulebebiT dadgenil wess, romlis monawile mxare-sac saqarTvelo warmoadgens.

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saminis-tros mier mowodebuli informaciis Tanaxmad, saqarTvelos saxalxo damcvelis rekomendaciis Sesabamisad dawyebulia muSaoba aRniSnul

Page 16: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba16

brZanebaSi cvlilebebisa da damatebebis ganxorcielebisaTvis, Tumca sakiTxi am dromde gadauWrelia.

seqsualuri Seviwroeba dasaqmebis adgilze

dasaqmebis adgilze seqsualuri Seviwroeba warmoadgens uflebadar-Rvevis yvelaze gavrcelebul da amavdroulad dafarul problemas, romelic amcirebs Sesrulebuli samuSaos xarisxs, safrTxes uqmnis qalTa da mamakacTa keTildReobas da akninebs genderuli Tanaswo-robis xarisxs. kvlevebi cxadyofs, rom evrokavSiris qveynebSi qa-lebis 40-50% samuSao adgilebze arasasurvel seqsualur mopyrobas, fizikur kontaqts an seqsualuri Zaladobis sxva formebs ganicdis.13

genderuli Tanasworobis Sesaxeb saqarTvelos kanonis me–6 muxlSi mocemulia SromiT urTierTobebSi genderuli Tanasworobis sakiTxi, romelic Seviwroebis zogad definicias gansazRvravs, Tumca aR-niSnuli kanoni dasaqmebis adgilze seqsualuri Seviwroebis faqtze samarTlebrivi reagirebis SesaZleblobas ar iZleva. evrosabWos mier 2011 wlis 12 aprils miRebuli „qalTa mimarT Zaladobis da ojaxSi Zaladobis prevenciisa da aRkveTis Sesaxeb“ (stambolis) konvenciis me-40 muxli saxelmwifoebs uwesebs valdebulebas, miiRon yvela zoma, raTa seqsualuri Seviwroebis gamovlenis yvela forma dasjadi iyos qveynis kanonmdeblobiT. samwuxarod, aRniSnuli konvenciis ratifi-cirebisaTvis saqarTvelos iusticiis saministros mier momzadebuli sakanonmdeblo cvlilebebis paketi seqsualuri Seviwroebis defin-iciis gansazRvras ar iTvaliswinebs.

unda aRiniSnos, rom saerTaSoriso dokumentebiT nakisri valdebule-bebis ganxorcielebis procesSi, sakanonmdeblo regulirebasTan er-Tad, didi mniSvneloba eniWeba damsaqmebelTa mier Sida instituciuri reagirebis meqanizmebis danergvas. warmatebuli qveynebis praqtika aCvenebs, rom damsaqmebelTa mier seqsualuri Seviwroebis prevenciis meqanizmebis danergva gacilebiT efeqtiani da naklebi danaxarjebis momtania darRveuli uflebis aRdgenis TvalsazrisiT. am mxriv aRsan-iSnavia saqarTvelos saxalxo damcvelis mier seqsualuri Seviwroebis prevenciis dokumentis damtkiceba, romelic miznad isaxavs aparatSi dasaqmebulebisaTvis seqsualuri Seviwroebisagan Tavisufali gare-mos Seqmnas.

gansakuTrebiT mniSvnelovania kanonmdeblobis doneze ganisazRvros seqsualuri Seviwroebis definicia Sesabamisi sanqcirebis sistemiT. amasTan, sajaro Tu kerZo dawesebulebebis mier dainergos seqsual-uri Seviwroebis prevenciisa da momxdar faqtebze reagirebis Sida instituciuri meqanizmebi.

13 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: < http://endviolence.un.org/pdf/pressmaterials/unite_the_situation_en.pdf > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 17: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 17

martoxela da mravalSviliani mSoblebis

uflebrivi mdgomareoba

genderuli Tanasworobis miRwevis procesSi arsebuli gamowvevebis fonze gansakuTrebiT mZimea martoxela da mravalSviliani dedebis socialur–ekonomikuri mdgomareoba. martoxela mSoblis statusis gansazRvris miuxedavad, kvlav ar xorcieldeba dacvisa da daxmarebis specialuri RonisZiebebi, xolo mravalSviliani mSoblis statusi am dromde ar gansazRvrula.

qalis mimarT diskriminaciis yvela formis aRmofxvris Sesaxeb kon-venciis me–5 muxlis mixedviT, monawile saxelmwifoebi mimarTaven yvela Sesabamis zomas, raTa uzrunvelyon, rom saojaxo aRzrda gulisxmobdes dedobis, rogorc socialuri funqciis swor gagebas da bavSvis aRzrdisa da ganviTarebis saqmeSi mamakacisa da qalis saerTo pasuxismgeblobis aRiarebas, bavSvis upiratesi interesebis gaTvalis-winebiT. amave konvenciis Tanaxmad, bavSvis aRzrda moiTxovs mamakac-sa da qals, agreTve mTlianad sazogadoebas Soris pasuxismgeblobis gadanawilebas.

aRniSnulis miuxedavad, saqarTveloSi martoxela dedoba ukavSir-deba ara mxolod mamis mxridan bavSvis arsebobis ugulebelyofas da pasuxismgeblobisTvis Tavis aridebas, aramed sazogadoebisa da saxelmwifos mxridan gulgrilobas. erTi mxriv, sazogadoebaSi ar-sebuli stereotipuli damokidebuleba da meore mxriv, saxelmwifos mxridan daxmarebisaken mimarTuli programebis ararseboba martoxe-la dedebis ukiduresad mZime uflebriv da materialur mdgomareobas ganapirobebs.

saqarTvelos iusticiis ministrisa da saqarTvelos Sromis janmrTe-lobisa da socialuri dacvis ministris erToblivi brZanebiT (#79/#01-18n) 2015 wlis 16 ivniss damtkicda „martoxela mSoblis statusis dad-genisa da Sesabamis pirTa Sesaxeb monacemTa warmoebis wesi“. Tumca monacemebis warmoebasTan erTad aranakleb mniSvnelovania daxmare-bis Sesabamisi programebis amoqmedeba.

saqarTvelos iusticiis saministros monacemebiT, saxelmwifo ser-visebis ganviTarebis saagentos monacemTa eleqtronul bazaSi 2015 wels dabadebuli 1393 piris saaqto CanawerSi, mSoblis grafaSi mi-TiTebulia mxolod dedis monacemi. miuxedavad martoxela mSoblis statusis gansazRvrisa, ar arsebobs specialuri programebi, romel-ic martoxela mSobels bavSvis marto aRzrdis tvirTs Seumsubuqebda. moqmedi kanonmdeblobis Tanaxmad, martoxela mSoblebi yvela saxel-mwifo programis mosargebleebi arian da qveprogramebis nawilSi sargebloben prioritetiT, Tumca aRniSnuli programebi arasakmari-sia martoxela mSoblis socialuri uzrunvelyofisTvis.

aseve unda aRiniSnos martoxela mSoblis statusis gauqmebis safuZv-lebSi arsebuli xarvezic. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis amJamin-

Page 18: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba18

deli redaqciiT, martoxela mSoblis statusis gauqmebis erT–erTi safuZvelia piris qorwinebaSi Sesvla, rac avtomaturad ar gulisx-mobs bavSvis mimarT maminacvlis an dedinacvlis movaleobebis war-moSobas.

2015 wlis 25 maiss saqarTvelos saxalxo damcvelma kanonmdeblobiT misTvis miniWebuli uflebamosilebis farglebSi, saqarTvelos par-laments sakanonmdeblo winadadebiT mimarTa. winadadeba martoxela mSoblis statusis Sewyvetis samarTlebrivi safuZvlebis Sesworebas isaxavs miznad. winadadebis mixedviT, aRniSnuli samarTlebrivi sa-fuZveli saWiroa modificirdes imgvarad, rom statusis gauqmebis sa-fuZveli ara mSoblis qorwineba, aramed bavSvis saaqto CanawerSi meo-re mSoblis an kanonieri warmomadgenlis warmoSobis SemTxveva iyos.

aranaklebi problemebis winaSe dganan mravalSviliani mSoblebi. saqa-rTvelos iusticiis saministros mier mowodebuli statistikuri in-formaciis Tanaxmad, 2015 wels 11787 qali gaxda me-3 an meti Svilis deda. saqarTvelos iusticiis saministros monacemebiT, statisti-kuri informacia saqarTveloSi mravalSviliani mSoblis raodeno-bis Sesaxeb ar iwarmoeba, radgan kanonmdeblobiT mravalSviliani mSoblis statusi ar aris gansazRvruli. aRniSnulidan gamomdinare, mniSvnelovania saqarTvelos kanonmdeblobiT ganisazRvros mravalS-viliani mSoblis statusi, aseve SemuSavdes specialuri programebi, socialuri SeRavaTebi, romlebic mravalSviliani ojaxebis social-ur-ekonomikuri mdgomareobis gaumjobesebas xels Seuwyobs.

mediasaSualebebis roli genderuli Tanasworobis

damkvidrebis sakiTxebSi

genderuli uTanasworoba da qalTa mimarT Zaladoba saqarTveloSi kvlav seriozul gamowvevad rCeba. sazogadoebaSi myaradaa fesvgad-gmuli stereotipuli ganwyobebi da diskriminaciuli praqtikebi, rac xSirad qalTa fundamenturi uflebebis darRveviT sruldeba. gansa-kuTrebiT saSiSia tradiciasa da kulturul adaTebs amofarebuli wesebi, romlebic ormag moralur standarts efuZneba (rac epatieba kacs, ar epatieba qals) da arRvevs qalis uflebebsa da Tavisufle-bebs. aRniSnul diskriminaciul praqtikebs, sazogadoeba araTu ebrZ-vis, xSir SemTxvevaSi TanagrZnobas gamoxatavs moZaladeebis mimarT.

sazogadoebis cnobierebis Secvlisa da swori midgomebis damkvidre-baSi mniSvnelovani, SeiZleba iTqvas, erT-erTi wamyvani roli mediasa-Sualebebs da maT saredaqcio politikas ukaviaT. swored maT SeuZli-aT xma miawvdinon TiToeul ojaxs da daanaxon realuri problemebi, maTi simZime da Sedegebi, dadebiTi wvlili Seitanon iseTi faseu-

Page 19: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 19

lobebis damkvidrebaSi, romlebic adamianis ZiriTadi uflebebisa da Tavisuflebebis pativiscemas ganapirobebs.

sityvisa da gamoxatvis Tavisufleba erT–erTi fundamenturi ufle-baa, Tumca qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis faqtebis gaSuqeba gansakuTrebul sifrTxiles saWiroebs, raTa arsebuli diskriminaciuli stereotipebi da praqtika kidev ufro ar gamyardes. „qalTa mimarT diskriminaciis yvela formis aRmofxvris Sesaxeb“ kon-venciis me-5 muxlis Tanaxmad, monawile saxelmwifoebi iReben yvela Sesabamis zomas im praqtikis aRmosafxvrelad, romelic emyareba erT-erTi sqesis arasrulfasovnebis an upiratesobis ideas, an mamak-acis da qalis rolis stereotipul gaazrebas.14

evrosabWo ukanaskneli wlebia am sakiTxiTaa dainteresebuli. nega-tiuri stereotipebis dasamsxvrevad da genderuli Tanasworobis gazrdis mizniT, evrosabWos saparlamento asambleis 2010 wlis 1751 rezolucia mouwodebs saxelmwifoebs kanonmdeblobaSi Seitanon dispoziciebi, romelic miznad isaxavs genderuli stereotipebis wi-naaRmdeg brZolas. amave rezoluciis Tanaxmad, mediaSi gamoyenebuli seqsisturi stereotipebis gavlena sazogadoebriv da gansakuTrebiT axalgazrdebis azris formirebaze savalaloa.

genderuli Tanasworobis sferoSi sakanonmdeblo sivrcis daxvewis mizniT, 2015 wels saqarTvelos saxalxo damcvelma saqarTvelos par-laments telemauwyeblobaSi damkvidrebuli seqsisturi reklamebis Taobaze kanonmdeblobaSi definiciis gansazRvrasTan dakavSirebuli sakanonmdeblo winadadebiT mimarTa, romelic iTvaliswinebs reklam-is Sesaxeb saqarTvelos kanonSi seqsisturi reklamis definiciis gan-sazRvrasa da mauwyeblobis Sesaxeb saqarTvelos kanonSi Sesabamisi sanqcirebis sistemis SemoRebas.

amavdroulad, gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs sazogadoebrivi mau-wyeblis aqtiurobas qalTa uflebrivi mdgomareobis da genderuli Tanasworobis sakiTxebze. rodesac vsaubrobT qalTa monawileobis gazrdaze gadawyvetilebis miRebis procesebSi, ar unda dagvaviwydes aqtiuri, warmatebuli, lideri qalebis warmoCenis aucilebloba. amasTan, arsebuli problemebis swori aqcentireba da sazogadoebrivi azris formirebisas Tanasworobis ideis da suliskveTebis damkvidre-ba. saqarTvelos saxalxo damcveli mniSvnelovnad miiCnevs sazoga-doebrivi mauwyeblis saredaqcio politikaSi genderuli Tanasworo-bis sakiTxebis integrirebas.

14 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: < http://www.ohchr.org/Documents/Profession-alInterest/cedaw.pdf > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 20: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba20

uflebadamcveli qalebis uflebrivi mdgomareoba

msoflios masStabiT uamravi uflebadamcveli qali ganicdis Sevi-wroebasa da Zaladobas Tavisi saqmianobis gamo, radgan is TiTqmis yovelTvis ukavSirdeba tabudadebul Temebze saubars, dumilis kul-turis darRvevas da sazogadoebaSi damkvidrebuli stereotipebis Secvlaze mimarTul muSaobas.

mniSvnelovania, rom 2013 wels organizaciam, „qalTa fondi saqarT-veloSi“, daaarsa premia qali uflebadamcvelebisaTvis da aRniSnuli iniciativiT es dRe daukavSirda meoce saukunis dasawyisSi moRvawe qarTveli feministis, aqtivistisa da publicistis, kato miqelaZis saxels.

aRsaniSnavia, rom gaeros generalurma asambleam, 2013 wlis 4 noembers miiRo rezolucia15 qali uflebadamcvelebis dacvis Sesaxeb. rezolu-cia xazs usvams qali uflebadamcvelebis mimarT arsebul safrTxeebs da riskebs. rezoluciaSi aRniSnulia, rom qali uflebadamcvelebi xSirad arian seqsualuri Zaladobis saSiSroebis winaSe, irRveva maTi fundamenturi uflebebi, xSiria sicocxlis, fizikuri da fsiqologi-uri janmrTelobis, piradi cxovrebis xelSeuxeblobis, maTi reputa-ciis ganzrax Selaxvis faqtebi.

rezolucia aseve aRwers qali uflebadamcvelebis mimarT SesaZlo Zaladobrivi qmedebebis ganxorcielebis iseT gavrcelebul meTodebs, rogoricaa: sainformacio–teqnologiuri Zaladoba da Seuracxyofa, onlain–Seviwroeba da kiber–gadakideba (ukanono adevneba, TvalTva-li), konfidencialobis darRveva, eleqtronuli fostis, mobiluri-sa Tu sxva eleqtronuli xelsawyoebis angariSebis aramarTlzomieri gamoyeneba, rac miznad isaxavs qali uflebadamcvelebis diskredita-cias.

rezolucia mouwodebs saxelmwifoebs gadadgan Sesabamisi nabijebi, raTa aRmoifxvras qali uflebadamcvelebis mimarT arsebuli Zalado-ba, Seuracxyofa, muqara da Seviwroeba. amisTvis rezolucia saxelm-wifoebs sTavazobs gadaixedos Sida samarTlis praqtikaSi efeqtiani ganxorcielebis sakiTxi, Tu ramdenad aZlevs aRniSnuli regulaciebi qal uflebadamcvelebs samarTlebrivi dacvis garantiebs.

miuxedavad imisa, rom aRniSnuli sakiTxi saqarTveloSi aqtualobiT ar xasiaTdeba, saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatisTvis cno-bili gaxda rigi SemTxvevebis Sesaxeb. amasTan, gansakuTrebiT mniS-vnelovania problemis saxeldeba, raTa Tavidan aviciloT arsebuli faqtebis dafarva Tu sxva tipis SemTxvevebSi aRrevis SemTxvevebi.

2015 wels saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Ta-nasworobis departamentma ramdenime SemTxveva Seiswavla, sadac qali

15 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: < http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?sym-bol=A/C.3/68/L.64 > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 21: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 21

uflebadamcvelebis mimarT maTi saqmianobis gamo muqaris faqtebi ga-movlinda. Seswavlil saqmeebSi, gamoikveTa, rom samarTaldamcavi uw-yebis warmomadgenlebs uWirT qal uflebadamcvelebze ganxorciele-buli muqaris faqtebis da riskebis sworad Sefaseba.

SemTxveva #1: a.a.–s saqme

vebgverdze www.youtube.com qali uflebadamcvelis, a.a.-s misamarTiT muqaris Semcveli videofaili aitvirTa. janmrTelobis dazianebis muqara da Seuracxmyofeli gancxadebebi mimarTuli iyo a.a.–s mier adreul asakSi qorwinebis problemaze gakeTebuli gancxadebebis gamo. muqaris adresati safrTxes grZnobda, radgan mas xSirad uwevda tabudadebul sakiTxebze da damkvidrebul mavne praqtikebze saubari da sajaro gamosvlebi.

am saqmis Sesaxeb mivmarTeT saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros centraluri kriminaluri policiis departamentis kiberdanaSaulTan brZolis sammarTvelos. miRebuli pasuxis Tanaxmad, Seiswavles aR-niSnuli saqme, Tumca gamoZieba ar dawyebula, radgan ar ikveTeboda sisxlis samarTlis danaSaulis niSnebi. aqve unda aRiniSnos, rom qmed-iTi nabijebi ar gadadgmula avtoris gamosavlenad.

SemTxveva #2: f.b.-s saqme

f.b.-s, misi Svilis da aseve, organizaciis misamarTiT xorcieldeboda janmrTelobis dazianebisa da sakuTrebis ganadgurebisken mimarTuli muqara. ganmcxadeblis informaciiT, muqaris mizezi mis mier repro-duqciuli da sqesobrivi janmrTelobis, aseve qalTa uflebebis dacva da lgbt sakiTxebze muSaoba iyo.

am saqmis Sesaxeb mivmarTeT saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros. aRsaniSnavia, rom erT welze metia mimdinareobs saqmis gamoZieba da konkretuli Sedegi am dromde ar damdgara.

aRsaniSnavia, rom samarTaldamcavi organos warmomadgenlebi qali uflebadamcvelebis mimarT ganxorcielebul muqaris faqtebs ar aRiqvamen seriozul safrTxed, Tumca saqarTveloSi arsebuli Sexed-ulebebis gamo SesaZlebelia iTqvas, rom safrTxe xSirad realuria da zemoaRniSnul SemTxvevebSi ganmcxadeblebs hqondaT safrTxis re-aluri gancda. swored amitom, gansakuTrebiT mniSvnelovania gaeros generaluri asambleis rezoluciis ganxorcielebisTvis qmediTi nabijebis gadadgma da erovnuli kanonmdeblobis, aseve Sesabamisi uwyebebis mxridan reagirebis praqtikaSi efeqtiani ganxorcielebis sakiTxis gadaxedva da daxvewa.

Page 22: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba22

reproduqciuli da sqesobrivi janmrTeloba

da uflebebi

reproduqciuli da sqesobrivi janmrTeloba adamianis fundamenturi uflebebis Semadgeneli nawilia da gansakuTrebul yuradRebas saW-iroebs. mosaxleobisa da ganviTarebis sakiTxebze saerTaSoriso kon-ferenciis (ICPD, 1994) programis samoqmedo gegmis mixedviT,16 repro-duqciuli janmrTelobis uflebebi dafuZnebulia individebisa da wyvilebis uflebaze diskriminaciis, iZulebisa da Zaladobis gareSe gadawyviton rodis an ra periodulobiT iyolion bavSvi da hqondeT saWiro informacia aseTi gadawyvetilebebis miRebisas. programis mixedviT17, saxelmwifom unda uzrunvelyos samedicino samsaxurebis maRali xelmisawvdomoba, maT Soris reproduqciuli janmrTelobis dacvis TvalsazrisiT, rac gulisxmobs ojaxis dagegmvas da sqesobriv janmrTelobas, momsaxurebis maRal xarisxsa da arCevanis Tavisufle-bas.

mniSvnelovania, rom qalTa diskriminaciis yvela formis aRmofxvris Sesaxeb konvencia (CEDAW) kavSirs xedavs diskriminaciasa da qalis reproduqciul unars Soris da miuTiTebs arCevanis Tavisuflebaze Sobadobis raodenobisa da periodulobis mimarTulebebiT. konvenci-is me-12 muxlis mixedviT18, monawile saxelmwifoebi mimarTaven yvela Sesabamis zomas qalis diskriminaciis aRmofxvrisTvis janmrTelobis dacvis sferoSi, raTa mamakacisa da qalis Tanasworobis safuZvelze uzrunvelyon qalisaTvis samedicino momsaxurebis xelmisawvdomoba, maT Soris ojaxis dagegmvasTan dakavSirebiT.

reproduqciuli uflebebis ganxorcieleba didwilad damokidebu-lia maRali xarisxis samedicino momsaxurebaze. aseve mniSvnelovania is faqtoric, Tu ramdenad flobs servisis miRebis saWiroebis mqone piri Sesabamis informacias da miuwvdeba Tu ara xeli masze. samwux-arod, aRniSnuli sakiTxebi saqarTveloSi kvlav problemas warmoad-gens. saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier organizebuli sainformacio Sexvedrebi da regionuli vizitebi cxadyofs, rom kvlav dabalia sazogadoebis cnobierebis done da informirebuloba rogorc reproduqciul da sqesobriv janmrTelobasa da uflebebze, ise qveyanaSi arsebul servisebsa da programebze.

informaciuli vakuumi da cnobierebis dabali done mTel rig prob-lemebs warmoSobs da saxelmwifosgan gansakuTrebul yuradRebas moiTxovs, radgan reproduqciuli uflebebiT sargebloba mniSvnelo-van gavlenas axdens qveynis socialur, ekonomikur Tu politikur gan-

16 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/programme_of_action_Web%20ENGLISH.pdf > [bolos nanaxia 2016 wlis 1marts].

17 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: < http://en.calameo.com/read/004110021f6f489 646537 >[bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

18 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.supremecourt.ge/files/upload-file/pdf/aqtebi9.pdf > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 23: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 23

viTarebaze. sxvadasxva servisebsa da informaciaze xelmisawvdomobis gansakuTrebuli saWiroeba warmoCinda eTnikuri umciresobiT dasax-lebul regionebSi, radgan sxva problemebTan erTad maTi informire-bis dabal xarisxs enobrivi barierebis arseboba ganapirobebs. amasTan, Zalian mcirea formaluri ganaTlebis programebSi reproduqciuli janmrTelobis Sesaxeb informaciis miRebis SesaZlebloba.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis departamentis mier axalgazrdebTan organizebuli Sexvedrebisas naTlad gamoCnda, rom maT ar aqvT informacia kontracepciasa da abortis xelmisawvdomobaze, arsebul regulaciebze, ojaxis dageg-mvis servisebze. swored amitom, Zalian mniSvnelovania saskolo ga-naTlebis programaSi aRniSnuli sakiTxebis integrireba, rac aseve garkveul gavlenas iqoniebda adreul asakSi qorwinebisa da adreuli dedobis prevenciaze.

aranakleb mniSvnelovania zrdasrulTa ganaTleba da informireba, raSic saxelmwifosTan erTad didi roli ekisreba sazogadoebriv or-ganizaciebsa Tu mediasaSualebebs. sazogadoebaSi arsebuli tabu da arajansaRi damokidebuleba ganapirobebs sakiTxis stigmatizacias. maswavleblebTan Sexvedrisas gamovlinda, rom xSir SemTxvevaSi aras-wori informaciis gamo mSoblebi ewinaaRmdegebian maTi SvilebisTvis reproduqciuli da sqesobrivi janmrTelobis, aiv infeqcia/Sidsis da sxva msgavs Temebze seminarebis Catarebas.

Sesabamisad, mniSvnelovania axalgazrdebisa da zrdasrulebisTvis sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobisa da uflebebis Sesaxeb specialistTa mier dainergos da ganxorcieldes saganmanaTleblo xasiaTis Sesabamisi swavleba/seminarebi, radgan am funqcias mSobeli ver asrulebs SvilebTan arsebuli gaucxoebisa da xSir SemTxvevaSi Tavad sakiTxis ucodinrobis gamo.

ojaxis dagegmvasTan dakavSirebuli gamowvevebi

jandacvis msoflio organizaciis monacemebis mixedviT19, ganviTare-bad qveynebSi daaxloebiT 225 milion qals surs Sewyvitos orsuloba, Tumca maT ar miuwvdebaT xeli kontracepciasa da ojaxis dagegmvis sxvadasxva meTodebze. servisebze naklebi xelmisawvdomoba da infor-maciis dabali done ki pirdapir kavSirSia orsulobis Sewyvetasa da masTan dakavSirebul riskebTan. garda amisa, mniSvnelovania qalebs miewodoT Sesabamisi informacia da CautardeT konsultaciebi kon-tracepciis moxmarebasa da masTan dakavSirebuli Sedegebis Sesaxeb.

19 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: < http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs351/en/> [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 24: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba24

saqarTveloSi kontracepciis moxmareba wina wlebTan SedarebiT gax-Sirda, Tumca bevri qali kvlav ar mimarTavs mas da iyenebs ojaxis dagegmvis naklebad Sedegian meTodebs, rac daugegmav orsulobas iwvevs da qalisTvis did problemas warmoadgens. abortis Semdeg pe-riodSi Zalian cota qali iRebs konsultacias da Sesabamis serviss. gansakuTrebiT araTanabaria servisebze xelmisawvdomoba soflad mcxovreb, ganaTlebisa da informaciis naklebobis mqone jgufebs Soris.

rogorc ukve aRiniSna, saqarTveloSi kontracepciis gamoyenebis mx-riv mdgomareoba gaumjobesebulia, magram mxolod 53%-mde, da aqedan erTi mesamedi iyenebs tradiciul meTodebs, romlebic ZiriTadad uSedegoa da umetes SemTxvevebSi abortiT mTavrdeba.20 amas mowmobs saqarTvelos erovnuli statistikis samsaxuris monacemebic, romlis mixedviT, qveyanaSi hormonaluri kontracepciis gamoyeneba mzardi tendenciiT xasiaTdeba, radgan 2014 wels 2000 welTan SedarebiT is TiTqmis 4-jer gaizarda.21

saqarTveloSi bolo wlebSi momravlda kontracepciasTan dakavSire-buli cnobierebis amaRlebis sainformacio kampaniebi, Tumca saerTo suraTi saSualebas gvaZlevs vivaraudoT, rom aRniSnuli sakmarisi ar aris. mniSvnelovania, rom kontracepciis moxmarebasTan dakavSire-bul informacias gascemdes kompetenturi da profesionali kadri da es servisi mosaxelobas mxolod saerTaSoriso an adgilobrivi arasam-Tavrobo organizaciebis mier ar miewodebodes.

dedaTa da bavSvTa sikvdilianoba

dedaTa da bavSvTa janmrTeloba prioritets warmoadgens mTeli msofliosTvis. reproduqciuli asakis qalTa sikvdilianobis ZiriTa-di mizezi umetesad orsulobisa da mSobiarobis Semdgomi garTulebe-bi xdeba. Sesabamisi servisiT sargeblobas xels uSlis iseTi faqtore-bi, rogoricaa: siRaribe, informaciaze xelmisawvdomobis nakleboba, kulturuli faqtorebi da sxva.

jandacvis msoflio organizaciis monacemebis mixedviT, 2015 wels, msoflioSi daaxloebiT 830 qali gardaicvala orsulobisa da mSo-biarobasTan dakavSirebuli garTulebebis gamo. aRsaniSnavia, rom es SemTxvevebi ganviTarebad qveynebSi 19-jer maRalia, vidre ganviTare-bul qveynebSi da maTi umravlesobis prevencia SesaZlebeli iyo risk-

20 qalTa reproduqciuli janmrTelobis mdgomareoba saqarTveloSi, gaeros mosax-leobis fondi, jon rosi, 2012w.

21 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/health/Qali%20da%20kaci_2015.pdf > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 25: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 25

is drouli gamovlenisa da Sesabamisi Carevis pirobebSi.22

dedaTa janmrTeloba pirdapir kavSirSia axalSobilTa janmrTelo-basTan da piriqiT. aTaswleulis ganviTarebis me-4 mizans 5 wlamde bavSvTa sikvdilianobis 2/3-iT Semcireba warmoadgens. bavSvTa sikv-dilianobis umetesoba dabali ganviTarebis mqone qveynebSi xdeba, rac gamowveulia infeqciuri daavadebebiT, arasakmarisi kvebiTa da gare-mo faqtorebTan dakavSirebuli problemebiT.23

amasTan, 5 wlamde miuRwevel bavSvTa sikvdilianoba ganviTarebad qveynebSi 8-jer maRalia. jandacvis msoflio organizaciis monaceme-biT, dedaTa sikvdilianobis msoflio maCvenebeli sakmaod maRalia, Tumca 1990-2015 wlebSi es maCvenebeli 43%-iT Semcirda.24

gaeros dedaTa sikvdilianobis Sefasebis saagentoTaSorisi jgufis monacemebiT, saqarTvelo moiazreba e.w. B jgufis qveynebs Soris; war-moadgens qveyanas, romelsac ar aqvs dedaTa sikvdilianobis SemTx-vevebis aRricxvis srulyofili sistema.25 Sesabamisad, am mxriv arse-buli gamowvevebis gadasaWrelad da dedaTa da bavSvTa janmrTelobis xelSewyobis RonisZiebebis gansaviTareblad didi Zalisxmevaa saWiro.

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saminis-tros jandacvis sistemis efeqtianobis Sefasebis angariSSi vkiTxu-lobT26, rom kvlav problemas warmoadgens dedaTa sikvdilianobis aRricxva. unda aRiniSnos, rom dedaTa sikvdilianobasTan dakav-Sirebuli kvlevebi ZiriTadad xorcieldeba saerTaSoriso organi-zaciebisa da damoukidebeli eqspertebis daxmarebiT, rac mianiSnebs saxelmwifos moumzadeblobaze, droulad da efeqtianad ebrZolos am mimarTulebiT arsebul gamowvevebs qveyanaSi. amasTan, mniSnelo-vania Sesabamisi saxelmZRvanelo principebi da protokolebi dainer-gos adgilobriv praqtikaSi, raTa xeli Seewyos momsaxure personalis gadamzadebas da Sesabamisi codniT aRWurvas.

22 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs348/en/ > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

23 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/20000 9/1/9789241565110_eng.pdf?ua=1 > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

24 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/200 009/1/9789241565110_eng.pdf?ua=1 > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

25 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: < http://ncdc.ge/Category/Article/2804 > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

26 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.healthrights.ge/wp-content/up-loads/2013/01/jandacvis-sistemis-efekturobis-angarishi.pdf > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 26: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba26

abortebi

jandacvis msoflio organizaciis monacemebis mixedviT, yovelwli-urad msoflioSi daaxloebiT 40-50 milioni aborti aRiricxeba. es mo-nacemi ki dReSi daaxloebiT 125,000 aborts niSnavs.27 abortis Sesaxeb zusti informaciis mopoveba rTulia da misi sizuste damokidebulia servisis miwodebis xarisxze, xolo xelovnuri abortebis Semcireba ZiriTadad kontracefciis gamoyenebasa da cnobierebis dones ukav-Sirdeba.

daavadebaTa kontrolisa da sazogadoebrivi janmrTelobis erovnuli centris mier mowodebuli winaswari monacemebis mixedviT28, 2015 wels saqarTveloSi 29 551 aborti gakeTda, rac wina wlebTan SedarebiT klebis dinamikiT xasiaTdeba. maTi umravlesoba regionebis mixedviT kvlav TbilisSi fiqsirdeba (11 018 aborti), rasac mohyveba imereTi (4 128 aborti) da aWara (3 774 aborti). rac Seexeba abortebis raodenobas asakobriv WrilSi, yvelaze meti aborti gakeTda 25-29-mde asakis qa-lebs Soris (8 465 aborti). agreTve mniSvnelovania informacia, rom-lis mixedviTac, 2015 wels saqarTveloSi 15 wlamde asakis gogonebSi abortis 10 SemTxveva moxda. maTgan, 4 SemTxveva qvemo qarTlSi, 2 - TbilisSi, xolo danarCeni - kaxeTSi, samegreloSi, Sida qarTlsa da samcxe-javaxeTSi.

saqarTveloSi kvlav problemas warmoadgens abortis iseTi forma, rogoric genderuli niSniT sqesis seleqciaa. es tendencia gansa-kuTrebiT sagangaSoa samxreT kavkasiis regionSi, sadac mSoblebi upiratesobas vaJs aniWeben da amis Sedegad yovelwliurad ufro naklebi gogona ibadeba, matulobs sqesTa Soris disbalansi da izr-deba uTanasworobis maCvenebeli. genderuli niSniT sqesis SerCevis fesvebi kulturaSi unda veZeboT, sadac vaJi miiCneva ojaxis gvaris gamgrZeleblad, xolo qals, rogorc Rirebulebis armqones, am kul-turaSi - naklebi mniSvneloba eniWeba. aRniSnul praqtikas, rodesac is sistemur xasiaTs Rebulobs, mohyveba genderuli uTanasworoba, qalTa mimarT Zaladobis riskis zrda, mosaxleobis disbalansi da ada-mianis uflebebis darRveva.

saqarTvelos kanonmdebloba krZalavs orsulobis Sewyvetis samed-icino Carevis sqesis SerCevis mizniT ganxorcielebas. Tumca, 2015 wlis genderuli uTanasworobis globaluri indeqsis monacemebis mixedviT,29 saqarTvelo sqesTa Tanafardobis maCveneblis mixedviT dabadebisas 145 qveynidan 138-e adgilzea.

27 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.worldometers.info/abortions/> [bo-los nanaxia 2016 wlis 1 marts].

28 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros werili #06/382,26/01/2016.

29 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: < http://www3.weforum.org/docs/GGGR2015/cover.pdf >[bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 27: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 27

2015 wels, gaeros mosaxleobis fondma msoflio bankis daxmarebiT ga-naxorciela kvleva, „genderuli niSniT sqesis SerCeva saqarTveloSi“, rac ganpirobebuli iyo aRmosavleT evropis rig qveynebSi dabadebisas sqesTa Soris SesaZlo disbalansTan dakavSirebuli mzardi tendenci-iT. kvlevis mixedviT, saqarTveloSi seleqciur abortebs ZirTadad sami mizezi ganapirobebs: sazogadoebaSi vaJisadmi upiratesobis mini-Weba, Sobadobis kleba 90-iani wlebidan moyolebuli da reproduqci-ul teqnologiaze xelmisawvdomoba. kvlevis Tanaxmad, saqarTveloSi ukve SeiniSneba dabadebisas sqesTa Soris disbalansis klebis ten-dencia, rac xelsayreli momentia saimisod, rom saxelmwifom gadaxe-dos im kulturul normebsa da stereotipebs, romlebic xels uSlis genderuli Tanasworobis miRwevas qveyanaSi da asustebs qalis rols sazogadoebaSi.

evrosabWos saparlamento asambleis 2011 wlis rezolucia30 prenata-luri sqesis seleqciis Sesaxeb saxelmwifoebs da saerTaSoriso saa-gentoebs mouwodebs Zalebis mobilizaciisken sqesis niSniT bavSvTa SerCevis winaaRmdeg sabrZolvelad. amasTan, 2014 wels qalTa mimarT diskriminaciis yvela formis aRmofxvris komitetma saqarTvelos me–4 da me–5 gaerTianebuli angariSis ganxilvisas31 daskvniT rekomen-daciebSi SeSfoTeba gamoTqva seleqciuri abortebis maRal ricxvTan dakavSirebiT da saxelmwifos arsebuli praqtikis aRmosafxvrelad zomebis miRebisken mouwoda.

adreul asakSi qorwineba

saqarTveloSi kvlav problemas warmoadgens adreul asakSi qor-winebis prevencia da SemTxvevebis marTva. samwuxarod, gavrcelebulia rogorc qorwinebis iZulebis, aseve niSnobebis praqtikac. saqarTve-los saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis deparat-amentis mier saxelmwifo uwyebebis mier gatarebuli RonisZiebebis monitoringi cxadyofs, rom adreul asakSi qorwinebis SemTxvevebze efeqtiani reagireba da kanonmdeblobis moTxovnebis Sesruleba kvlav gamowvevas warmoadgens. amasTan, problematuria isic, rom adreul asakSi qorwineba sazogadoebisaTvis miRebul praqtikad iTvleba.

2015 wlis 16 dekembers saqarTvelos parlamentma mesame mosmeniT ga-nixila da miiRo kanonproeqti, romlis momzadebis safuZveli saqarT-velos saxalxo damcvelis mier wardgenili sakanonmdeblo winadadeba gaxda. cvlilebis mixedviT, 17–dan 18 wlamde pirTa qorwinebis reg-

30 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewPDF.asp?FileID=13158&lang=en > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

31 informacia xelmisawvdomia veb–gverdze: < http://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treaty-bodyexternal/Download.aspx?symbolno=CEDAW%2fC%2fGEO%2fCO%2f4-5&Lang=en>[bo-los nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 28: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba28

istraciis wesi Seicvala imgvarad, rom qorwinebaze nebarTvis gacema mxolod sasamarTlos SeeZleba. aseve, dazustda qorwinebis regis-traciis pativsadebi garemoeba da debulebis moqmedebis vada gani-sazRvra erTi wliT.

dadebiTad unda aRiniSnos saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier ganxorcielebuli cvlileba, romlis mixedviTac, bavSvis mier skolis mitovebis SemTxvevaSi eTiTeba mitovebis safuZ-veli. aRniSnulma cvlilebam adreuli qorwinebis masStabebis danaxva nawilobriv SesaZlebeli gaxada.

mniSvnelovania, rom 2015 wels Seiqmna samuSao jgufi adreul asakSi qorwinebis sakiTxebze. samuSao jgufi piris, ojaxSi Zaladobis aRkve-Tis RonisZiebaTa ganmaxorcielebel sauwyebaTaSoriso sabWos far-glebSi imuSavebs da masSi warmodgenili arian Sesabamisi samTavrobo struqturebis warmomadgenlebi, genderis Tematuri jgufis wevrebi (saerTaSoriso da donori organizaciebi) da arasamTavrobo organi-zaciebis warmomadgenlebi.

miuxedavad imisa, rom saqarTveloSi adreul asakSi qorwinebis zusti raodenoba ar aris cnobili, saqarTvelos saxalxo damcvelis apara-tis genderuli Tanasworobis departamentma moagrova is monacemebi, romlebic sxvadasxva uwyebebis kompetenciis farglebSi aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT aRiricxeba.

cxrili #1: adreul asakSi qorwinebis monacemebi (2015 weli)

saqarTvelos iusticiis saministros mier mowodebuli informaciis Tanaxmad,32 2015 wels 611 arasrulwlovani piris qorwineba dareg-istrirda, xolo 2014 wels – 665. mocemuli maCveneblebidan, 95%-is SemTxvevaSi, arasrulwlovani gogo iyo. naTelia, rom adreuli qor-

32 saqarTvelos iusticiis saministros werilebi: #7264; 23/09/2015; #01/14677; 25/01/2016.

raodenoba

bavSvis dabadebis momentisTvis arasrulwlovani mSobeli

2015 wels 16-dan 18 wlamde pirTa registrirebuli qorwineba

arasrulwlovanTa skolis mitovebis faqtebi ojaxis Seqmnis mizeziT

socialuri momsaxurebis saagentos mier Seswavlili adreul asakSi qorwinebis...

0

1449

611

408

47

200 400 600 800 1000 1200 1400 1600

Page 29: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 29

winebis SemTxvevaSi, ZiriTadad, gogonebze vsaubrobT, Tumca, biWebis naadrevi qorwinebis faqtebic xdeba. TiTqmis samjer metia saqarT-velos iusticiis saministros monacemebi,33 romlebic bavSvis regis-traciis momentSi arasrulwlovani mSoblebis raodenobas Seexeba. 2014-2015 wlis monacemebi TiTqmis identuria; Tumca, yvela danarCen monacemebs, romelic adreul asakSi qorwinebasTan dakavSirebiT ar-sebobs, sagrZnoblad aRemateba.

cxrili #2: bavSvis dabadebis momentisTvis arasrulwlovani mSobeli

aRsaniSnavia, rom adreul asakSi qorwinebis mizniT, arasrulwlo-vani pirebi xSirad Tavs anebeben ganaTlebis miRebas. gansakuTrebiT SemaSfoTebelia sabazo safexuris dasrulebamde skolis mitove-bis faqtebi. saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier mowodebuli informaciis Tanaxmad34, 2015 wels, ojaxis Seqmnis mizeziT, swavla 13–dan 17 wlamde 408 moswavlem Sewyvita, xolo 168 SemTxvevaSi, swavlas Tavi 18 wels miRweulma pirma daaneba.

cxrili #4: adreul asakSi qorwinebis mizniT skolis mitovebis maCveneblebi (2015 weli)

33 saqarTvelos iusticiis saministros werilebi: #7264; 23/09/2015; #01/14677; 25/01/2016.

34 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros werilebi # MES 7 15 00971410; 25/09/2015. MES 8 16 00046633; 21/01/2016.

moswavleTa asaki

0

13

14

15

16

17

50 100 150 200

1

16

65

143

183

mxolod deda mxolod mama orive mSobeli

2014 2015

1527

39 61

1372

35 42

Page 30: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba30

savaraudod, es monacemebi zusti ar aris, vinaidan saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier, qvemo qarTlis municipalur er-TeulebSi Catarebuli Sexvedrebis dros, skolis pedagogebi da di-reqtorebi ar iyvnen informirebulni imis Sesaxeb, rom aucilebelia bavSvTa skolis mitovebis mizezebis Sesaxeb statistikis warmoeba da Sesabamisi Setyobinebis gakeTeba.

„bavSvTa dacvis mimarTvianobis (referirebis) procedurebis damt-kicebis Sesaxeb“ (SemdgomSi: referirebis procedurebi) 2010 wlis 31 maisis brZanebaSi detalurad aris gawerili saqarTvelos Sinagan saqmeTa, saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis da saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministroebis mova-leobebi da valdebulebebi, rodesac bavSvis mimarT Zaladobis SemTx-veva warmoiSoba. Tumca, saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis muSaobis Sedegebi cxadyofs, rom adreul asakSi qorwinebis SemTx-vevebTan dakavSirebiT, referirebis proceduriT gaTvaliswinebuli sakiTxebi TiTqmis ar sruldeba.

Seswavla cxadyofs, rom pedagogebis azriT, riskis jgufis bavSvTa identificireba da Sesabamisi struqturebis informireba maT kom-petencias scdeba da isini ver Caerevian e.w. „ojaxis saqmeSi“, skolis gareT arsebul sakiTxebSi. aseve, aseTi Carevis SemTxvevaSi, ar aqvT konfidencialobis SenarCunebis imedi, rac sabolood, maT pasiuro-bas iwvevs. aseTi moqmedebebiT ugulebelyofilia referirebis meqa-nizmi da pedagogebi kanoniT dakisrebuli movaleobis Sesrulebaze uars amboben.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis departamentma Seiswavla samarTaldamcavi organoebis mier adreul asakSi qorwinebis faqtebze reagirebis raodenobrivi maCveneblebi. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 140-e muxlis mixedviT, das-jadia srulwlovani piris sqesobrivi kavSiri 16 wels miuRwevel pir-Tan. saqarTvelos mTavari prokuraturidan mowodebuli informaciis Tanaxmad, aRniSnuli muxliT gaTvaliswinebul danaSaulze reagire-ba sakmaod gazrdilia, rac dadebiTad unda aRiniSnos. 2014 welTan SedarebiT, 2015 wels ssk 140–e muxliT dawyebuli sisxlissamarTle-brivi devnis maCvenebeli 74%–iT aris gazrdili; 2014 wels ssk 140–e muxliT sisxlissamarTlebrivi devna 33 piris mimarT daiwyo, xolo 2015 wels – 129 piris mimarT35.

Tumca unda aRiniSnos, rom saangariSo periodSi gamoikveTa samar-Taldamcavi uwyebebis mier ssk-is 140-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSaulis SesaZlo Camdenis mimarT loialuri damokidebuleba da kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli moTxovnebis gverdis avla. saqme-Ta Seswavlisas gamovlinda SemTxvevebi, rodesac 16 wels miuRwev-elTan srulwlovanis sqesobrivi kavSiris damyarebis faqtze dawyebu-

35 saqarTvelos mTavari prokuraturis werilebi #13/60324; 25/09/2015; #13/5363; 23/01/2016.

Page 31: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 31

li gamoZieba Sewyda usafuZvlod, an gamoZiebis procesi warimarTa imgvarad, rom SesaZlo danaSaulis Camdeni piri pasuxismgeblobisgan gaTavisuflda.

ssk 143–e muxliT isjeba adamianisTvis Tavisuflebis ukanono aRkve-Ta, maT Soris, arasrulwlovnisTvis Tavisuflebis ukanono aRkveTa, romelic SeiZleba iyos qorwinebis mizniT motaceba. aRsaniSnavia, rom 82%-iT gazrdilia ssk 143-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSaulisT-vis pirTa mimarT devnis maCvenebelic, romelic 2014 wels 11 iyo; xolo 2015 wels 60–s miaRwia. am SemTxvevebidan, 2015 wlis pirvel naxevar-Si, devna sul sami piris mimarT daiwyo da samive sisxlis samarTlis saqmeze gamoikveTa, rom Tavisuflebis ukanono aRkveTa qorwinebis mizniT36 moxda, xolo 2015 wlis meore 6 Tvis monacemebiT, sul 57 SemTxveva gamovlinda. Tumca, es ukanaskneli maCvenebeli ar gulisx-mobs mxolod arasrulwlovnisTvis Tavisuflebis ukanono aRkveTas, vinaidan, rogorc saqarTvelos prokuratura gvatyobinebs37, aRniSnu-lis identificireba ver moxerxda.

unda aRiniSnos adreul asakSi qorwinebis SemTxvevisas ssip socialu-ri momsaxurebis saagentos mier arasaTanado reagirebis problema. im SemTxvevaSi, Tu saxeze ar aris iZulebiTi qorwineba, socialuri mom-saxurebis saagentos uWirs adreul asakSi qorwinebis, rogorc prob-lemis identificireba. xSir SemTxvevaSi, socialuri momsaxurebis saagentos mier xazgasmulia qorwinebis nebayoflobiToba da ar tar-deba bavSvis WeSmariti interesebidan gamomdinare kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli RonisZiebebi. 2015 wels socialuri momsaxurebis saagentos mier adreul asakSi qorwinebis Sesaxeb Seswavlili saqmee-bis mTliani raodenoba 47 iyo, rac Zalian cotaa, miTumetes, Tu sxva uwyebebis mier aRricxul SemTxvevaTa ricxvs SevadarebT.38

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier regionebSi gamarTuli sainformacio Sexvedrebis39 Sedegad gamoikveTa, rom adreul asakSi qorwinebis problemis, misi gadaWris gzebisa da arsebuli valdebule-bebis Sesaxeb informaciis done Zalian dabalia. axalgazrdebs ar aqvT informacia sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobisa da ufle-bebis Sesaxeb. maTTvis ucnobia Tu rogor unda moiqcnen orsulobis SemTxvevaSi, risi ufleba aqvT, rogoria abortze xelmisawvdomoba, konfidencialurobis sakiTxi da sxva.

Seswavlis Sedegebma cxadyo, rom socialuri momsaxurebis saagentos, iseve, rogorc skolebs, uZneldeba kanoniT gaTvaliswinebuli saqmia-

36 saqarTvelos mTavari prokuraturis werili #13/60324; 25/09/2015.37 saqarTvelos mTavari prokuraturis werili #13/5363; 23/01/2016.38 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros werilebi

#04/71601, 22/09/2015; #04/3552; 18/01/16.39 Sexvedrebi gaimarTa samcxe–javaxeTis, qvemo qarTlis, kaxeTis regionebSi, aseve

aWaris a/r maRalmTian soflebSi. sul Catarda 30 Sexvedra, 22 qalaqsa da sofelSi, 750 piris monawileobiT.

Page 32: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba32

nobis ganxorcieleba iseT regionebSi, sadac eTnikuri umciresobebi cxovroben, vinaidan enobrivi barieri sagrZnoblad aferxebs muSao-bis process da aseve ganapirobebs servisebis naklebobas. Sedegad ki, zaraldeba iseTi mowyvladi jgufi, rogoric Zaladobis msxverpli bavSvebia.

qalTa mimarT Zaladoba da ojaxSi

Zaladoba saqarTveloSi

Zalian mZimea qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis prob-lemis irgvliv arsebuli realoba, gansakuTrebul SeSfoTebas qalTa mkvlelobebis SemTxvevebi iwvevs. problemis masStabebisa da simZaf-ris gaTvaliswinebiT, ufro meti Zalisxmevaa saWiro imisaTvis, raTa TiToeulma moqalaqem Tavi Zaladobisagan daculad igrZnos.

Zalian didi mniSvneloba eniWeba qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis prevenciis da Zaladobisgan dacvis sakiTxebSi socialur muSakTa CarTvas, rac jer kidev ar ganxorcielebula. saqarTvelos saxalxo damcvelis rekomendacia miuTiTebs socialuri muSakebis ga-Zlierebisa da maTi mxardaWeris mniSvnelobaze, radgan maTi raodeno-brivi simcirisa da datvirTvis pirobebSi axali mimarTulebiT efeq-tiani muSaoba rTuli warmosadgenia.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis departamentis mier am Temis Seswavlam cxadyo, rom gasul welTan SedarebiT gaizarda ojaxSi Zaladobis SemTxvevaTa identificirebis maCvenebeli. rac Tavis mxriv dadebiTi tendenciaa, Tumca amavdrou-lad zrdis ganmeorebiTi SemTxvevebis da damcavi RonisZiebebis ganx-orcielebis monitoringis mimarTulebiT arsebul saWiroebebs.

gansakuTrebiT aRsaniSnavia, saqarTvelos Sinagan saqmeTa saminis-tros da saqarTvelos mTavari prokuraturis mier gadadgmuli nabi-jebi ojaxSi Zaladobis SemTxvevaTa gamovlenis da prevenciis mimar-TulebiT. ganxorcielebuli sainformacio kampaniebi da reagirebis meqanizmebis daxvewa dadebiTad aisaxa SemTxvevaTa identificirebis maCveneblebze.

aseve, mniSvnelovan process gaukeTa organizeba saqarTvelos par-lamentis adamianis uflebebis dacvisa da samoqalaqo integraciis komitetma, rodesac Seqmna Tematuri jgufi qalTa mimarT Zaladobis sakiTxebze. samuSao jgufis farglebSi qalTa moZraobis wevrebis mier momzadebuli specialuri mimarTvis safuZvelze gaimarTa Sesabamisi uwyebebis saparlamento mosmenebi da SemuSavda rekomendaciebis pa-keti. saqarTvelos saxalxo damcvelis aparati CarTuli iyo samuSao jgufis saqmianobisa da rekomendaciebis SemuSavebis procesSi.

Page 33: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 33

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis departamentma Seagrova da gaaanaliza 2015 wels ojaxSi Zaladobis SemTxvevebze warmoebuli statistikuri monacemebi.

cxrili #1: ojaxSi Zaladobis SemTxvevebi (2014–2015)

aRsaniSnavia, rom 2015 wels ssip „112“–is gadaudebeli daxmarebis op-eratiuli marTvis centrSi SesaZlo ojaxSi Zaladobis/konfliqtis Sesaxeb miRebuli Setyobinebebis raodenoba 15 910 Seadgens, Tumca, aRniSnuli monacemebi mxolod pirvelad informacias warmoadgens da saqarTvelos saxalxo damcvelis araerTi rekomendaciis miuxedavad, detalurad ar gaanalizebula.

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros monacemebis Tanaxmad, 2015 wels gamocemuli Semakavebeli orderebis mixedviT gamovlinda 2726 ojaxSi Zaladobis faqti, sadac monawileobda 5106 piri. moZaladisa da msxverplis Sesaxeb arsebuli statistikuri monacemebis Tanaxmad40, moZaladeTa 93% kacia, xolo msxverplTa 87% qali. aseve, sainteresoa da dadebiT tendenciaze migvaniSnebs ojaxSi konfliqtebis maCvene-blebis, romlebic ar kvalificirdeba ojaxSi Zaladobad, Semcireba gasul welTan SedarebiT (ix. cxrili #1). msxverplTa asakobrivi gad-anawilebis mixedviT yvelaze did risk-jgufs (56%) warmoadgenen 25-44 wlamde asakis qalebi da 45 welze meti asakis kacebi (61%).

40 saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros werili #355030/ 12.02.2016.

`112~ – ojaxSi Zaladobis/konfliqtis Setyobineba

ojaxuri konfliqtis statistika

ssk 126 prima da 11 prima – 126 muxlebiT devnis dawyebis maCvenebeli (piri)

damtkicebuli Semakavebeli orderebis raodenoba

gacemuli damcavi orderebis raodenoba

0

87

902

350

1371

9260

173

2726

728

936

15910

4000 8000 12000 16000

2014 2015

Page 34: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba34

cxrili #2: msxverplTa asakobrivi gadanawileba Semakavebeli orderebis mixedviT

msxverplTa asakobrivi gadanawilebis Sesaxeb monacemebi iZleva risk–kategoriebis identificirebis da prevenciuli RonisZiebebis dageg-mvis SesaZleblobas. amasTan, savaraudoa, rom 24 wlamde pirebi nak-lebad mimarTaven Sesabamis samsaxurebs da mniSvnelovania muSaobis am mimarTulebiTac gaZliereba. monacemTa analizis mixedviT, kvlav problemas warmoadgens regionebSi ojaxSi Zaladobis faqtebTan dakavSirebiT mimarTvianoba. gansakuTrebiT dabali maCveneblebia raWa-leCxumis, mcxeTa-mTianeTis, samcxe–javaxeTisa da guriis re-gionebSi.

cxrili #3: gamocemuli Semakavebeli orderebis gadanawileba regionebis mixedviT

rac Seexeba ojaxSi Zaladobis faqtebze, rogorc sisxlis samarTlis danaSaulze reagirebas, saqarTvelos prokuraturis cnobiT, 2015 wels ssk-111-1261 da ssk 1261-e muxlebiT devna 728 piris mimarT dai-wyo, dazaralebulad ki 858 piri iqna cnobili. aRniSnuli maCveneb-lebic dadebiT tendenciaze migvaniSneben im TvalsazrisiT, rom 2015 wels Sesabamisma struqturebma ufro metjer miiCnia ojaxSi Zal-adoba sisxlis samarTlis saqmed, rac sabolood msxverplis dacvis RonisZiebebis TvalsazrisiT sagrZnoblad gaaumjobesebs viTarebas.

<16

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

asakiucnobia

17-24 25-44 >45

qali/msxverpli

kaci msxverpli

40%35%30%25%20%15%10%

5%0

37%

15% 13%

0.4%

9% 5% 6% 8%1.7%2% 1.8%

Tbilisi

imereTi

kaxeTi

raWa-leCxumi

aWara

Sida qarTli

guria

mcxeTa-mTianeTi

qvemo qarTli

samcxe-javaxeTi

samegrelo-z

emo ...

Page 35: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 35

damcavi da Semakavebeli orderebiT gaTvaliswinebuli moTxovnebis anda valdebulebebis Seusruleblobis mimarTulebiT arsebuli mo-nacemebiT, ssk-is 3811-muxliT gamoZieba 36 saqmeze daiwyo, xolo ad-ministraciuli samarTaldarRveva, romelsac ask-is 1752 muxli iT-valiswinebs – 271 SemTxvevaSi dafiqsirda.41 Tumca kvlav gamowvevad rCeba damcavi RonisZiebebis aRsrulebis efeqtiani monitoringi. mniSvnelovania, rom dainergos monitoringis meqanizmi, rac saSuale-bas miscems Sesabamis struqturebs meTvalyureoba gauwion ojaxebs, sadac Zaladobis faqti gamovlinda da amasTan, Seqmnis sainforma-cio bazasac, romelic samomavlod Zalian mniSvnelovan informacias mogvawvdis prevenciuli RonisZiebebis dasagegmad.

statistikuri monacemebis analizTan erTad mniSvnelovania is sistemuri xarvezebi, razec metyvelebs 2015 wlis ganmavlobaSi saqa-rTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis de-partamentis mier Seswavlili ojaxSi Zaladobis SemTxvevebi.

ojaxSi Zaladobis SemTxvevebze reagirebis ganmaxorcielebel ufle-bamosil organoebs Soris problemas warmoadgenda koordinacia da informaciis urTierTgacvla. saqmeTa Seswavlisas gamovlinda xarve-zebi, rogorc samarTaldamcavi uwyebis, ise socialuri momsaxurebis saagentos mier ganxorcielebuli RonisZiebebis Sefasebisas. ramden-ime SemTxvevaSi aRniSnuli uwyebebis mier mowodebuli informacia erTmaneTs ewinaaRmdegeboda da saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatisTvis sirTules warmoadgenda WeSmaritebis dadgena.

samarTaldamcavi organoebis warmomadgenlebma Semakavebeli orde-ris gamoweris nacvlad rig SemTxvevebSi gamoiyenes gafrTxilebis meqanizmi. erTi mxriv problemas warmoadgens samarTaldamcavTa mx-ridan konkretuli saqmis Sefaseba gansakuTrebiT im SemTxvevebSi, Tu adgili ar aqvs fizikur Zaladobas, mxolod fsiqologiuri Zalado-bis arsebobis SemTxvevaSi ki policiis TanamSromels uWirs miiRos Semakavebeli orderis gamoweris gadawyvetileba. xolo meore mxriv, samarTaldamcavi uwyebebis warmomadgenlebi gafrTxilebis oqmis Sedgenis gamarTlebisas miuTiTeben Tavad msxverplis survilze, ga-frTxilebuliyo moZalade da Semakavebeli orderis gamoweraze uars acxadebda.

aRniSnuli argumenti ar SeiZleba miviCnioT gamarTlebulad, radgan msxverpls ar uxsnian Semakavebeli orderis arss da ar ganumartaven, rom gafrTxilebis meqanizms ar aqvs Tanmdevi samarTlebrivi Sedegi da ver uzrunvelyofs mis dacvas ganmeorebiTi Zaladobis SemTxveva-Si. amasTan, msxverplis mdgomareobidan gamomdinare, samarTaldamca-vi uwyebis warmomadgenels gansakuTrebuli roli ekisreba daexmaros msxverpls safrTxis gaazrebaSi, rom man uari ar Tqvas im RonisZiebis gatarebaze, romelic mis dacvas emsaxureba.

41 saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros werili #646505, 15/03/2016.

Page 36: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba36

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis departamentis mier Seswavlili saqmeebidan, aseve gamovlinda SemTx-vevebi, rodesac samarTaldamcavi uwyebis warmomadgenelTa reagire-bisas gaTvaliswinebuli ar aris ojaxSi Zaladobis damaxasiTebeli Tavisebureba - sistematuroba da gangrZobiToba. msxverplis samar-Taldamcav uwyebebSi mimarTvebis istoria xSirad ramdenimewlian periods moicavs, Tumca msxverplis TiToeuli mimarTva calke aRe-bul SemTxvevad aris ganxiluli. calke aRebuli SemTxvevis Sesaxeb mimarTvebi, SesaZloa nakleb mniSvnelovnad gamoiyurebodes, Tumca erTianobaSi, wlebis ganmavlobaSi ganxorcielebuli Zaladoba msx-verpls mSvidad cxovrebaSi uSlis xels da fsiqologiurad mZime md-gomareobamde mihyavs.

qalTa mkvlelobebi (femicidi)

saqarTvelos mTavari prokuraturis monacemebiT, 2015 wels qalTa mkvlelobisa da mkvlelobis mcdelobis faqtebze gamoZieba 26 sisx-lis samarTalis saqmeze daiwyo. aqedan, 14 SemTxveva ojaxSi Zalado-bis pirobebSi iqna Cadenili, xolo 12 SemTxvevaSi danaSaulis Cadenis sxva motivi gamoikveTa. aseve, ojaxis wevris mimarT janmrTelobis dazianebis or SemTxvevas gardacvaleba mohyva. Sesabamisad, 2015 wels qalTa mkvlelobisa Tu mkvlelobis mcdelobis 28 SemTxveva ga-movlinda42.

qalTa mkvlelobis da mkvlelobis mcdelobis raodenobrivi maCveneb-lebis SejamebiT gamoikveTa, rom SemTxvevaTa umravlesoba Cadenilia partnioris, yofili partnioris an piris mier, romelsac uari eTq-va partniorul urTierTobaze. qalTa mkvlelobisa Tu mkvlelobis mcdelobis 50% Cadenilia qmris mier an calmxrivi siyvarulis gamo, 25% sxva ojaxis wevris mier, 25% ki sxva garemoebaSi, rogoric aris yaCaRoba an samezoblo konfliqti.

cxrili #4: qalTa mkvlelobebis monacemebi (2013–2015 wlebi)

42 saqarTvelos mTavari prokuraturis werili #13/11306, 24/02/2016.

2015

2014

2013

ojaxSi Cadenili qalis mkvleloba

colis/partnioris mkvleloba

femicidis SemTxvevebis saerTo raodenoba

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Page 37: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 37

qalTa mkvlelobebis SemTxvevebis analizi gansakuTrebiT mniSvnelo-vania, radgan swored aseTi tipis analizze dayrdnobiT unda daige-gmos Semdgomi nabijebi. detaluri monacemebis SegrovebaSi mizan-mimarTulad unda CaerTon rogorc samarTaldamcavi organoebi, aseve sasamarTlo. am mxriv aRsaniSnavia saqarTvelos mTavari prokuratur-is iniciativiT gakeTebuli analizi.

saqarTvelos saxalxo damcveli uerTdeba qalTa mimarT Zaladobis, Zaladobis mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb gaeros specialuri momx-seneblis, dubravka simonoviCis 2015 wlis 23 noembris mowodebas, rom-lis mixedviTac yvela saxelmwifom mizanmimarTulad unda imuSaos genderuli niSniT motivirebuli qalTa mkvlelobebis prevenciaze, Seqmnan genderuli niSniT qalTa mkvlelobebze zedamxedvelobis sistema, yoveli wlis 25 noembers ki, warmoadginon SemTxvevaTa det-aluri analizi.

qalTa mkvlelobebTan erTad, gansakuTrebuli yuradRebis miqcevas saWiroebs qalTa TviTmkvlelobis is SemTxvevebi, romelTa SesaZlo mizezic, gavrcelebuli informaciis Tanaxmad, sistematuri xasiaTis ojaxSi Zaladoba gaxda. magaliTisTvis, ukve ori welia mimdinareobs gamoZieba x.j.–s TviTmkvlelobamde SesaZlo miyvanis faqtze da am dromde ucnobia saqmis irgvliv arsebuli gamoZiebis mdgomareoba.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier Seswavlili araerTi SemTxvevidan ikveTeba, rom maTi, rogorc TviTmkvlelobamde miyvanis kvalifikacia xSirad imitom ver xerxdeba, rom Zaladobis faqtebi samarTaldamcavi organoebisTvis gardacvalebamde ar xdeba cnobili.

zemoaRniSnuli da Cvens mier Seswavlili TviTmkvlelobis sxva SemTx-vevebi gvaZlevs safuZvels vivaraudoT, rom qalTa mimarT Zaladobis kidev erTi umZimesi Sedegi TviTmkvlelobamde miyvanaa, xolo yvelaze samwuxaro tendencia danaSaulis Camdenis dasjis sirTuleebia.

ojaxSi Zaladobis msxverplTaTvis arsebuli

servisebis Sefaseba

saqarTveloSi ojaxSi Zaladobis msxverplTa momsaxurebis 3 saxelm-wifo dawesebuleba – TavSesafari funqcionirebs. ojaxSi Zaladobis sakiTxis simZafris da masStabebis gaTvaliswinebiT aRniSnul serviss udidesi roli ekisreba. aRsaniSnavia, rom 2015 wels saxelmwifo Tav-Sesafris momsaxurebiT gacilebiT metma ojaxSi Zaladobis msxver-plma isargebla, vidre 2014 wels. detaluri statistikuri monacemi ki ase gamoiyureba:

Page 38: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba38

TavSesafarSi moxvedris samarTlebrivi safuZveli

2013 2014 2015

Semakavebeli orderis safuZvelze 4 11 37

damcavi orderis safuZvelze 1 0 7

identificirebis jgufis mier 15 7 9

sapatrulo policiis oqmiT 9 0 0

dazaralebulad cnobis safuZvelze 0 0 4

jami 29 18 57

2014 wels saqarTvelos saxalxo damcvelis genderuli Tanasworo-bis departamentma ojaxSi Zaladobis msxverplTa TavSesafrebis mon-itoringi ganaxorciela. aRsaniSnavia, rom monitoringi pirvelad Catarda da miznad arsebuli mdgomareobis Sefasebasa da im saWiroe-bebis gamovlenas isaxavda, romelic servisiT mosargebleTa mdgomare-obis gaumjobesebas ukavSirdeba. 2015 wels SevafaseT monitoringis Sedegad momzadebuli rekomendaciebis ganxorcieleba.

Sefasebam cxadyo, rom adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa, dazaralebulTa dacvisa da daxmarebis saxelmwifo fondma deta-lurad Seiswavla saqarTvelos saxalxo damcvelis rekomendaciebi da maTi nawili gaiTvaliswina. aRsaniSnavia, rom gadaixeda sakvebi produqtebis CamonaTvali da daemata bavSvTa kvebisTvis aucilebe-li sakvebi. aseve, fondis yvela struqturul erTeulSi damtkicda ZiZis saStato erTeuli da ganisazRvra misi ufleba-movaleobebi. aR-niSnuli rekomendacia saqarTvelos saxalxo damcvelma beneficiarTa mdgomareobis gasaumjobeseblad, maTTvis muSaobisa da profesiuli gadamzadebis SesaZleblobis Sesaqmnelad gasca, vinaidan mcirewlo-vani Svilebis dedebi, bavSvebis Tundac mcire xniT datovebis Seu-Zleblobis gamo, moklebulni iyvnen amgvar SesaZleblobas.

aRsaniSnavia, rom fondma srulyofilad ver gaiTvaliswina rigi re-komendaciebi. TavSesafarSi socialurad daucveli piris moTavsebis SemTxvevaSi misi Semweobis SeCerebis wesTan dakavSirebiT fondi mok-lebulia reagirebis SesaZleblobas, vinaidan Semweobis SeCerebisa da aRdgenis sakiTxi ssip socialuri momsaxurebis saagentos kompeten-cias ukavSirdeba, Tumca fondis direqciam, amavdroulad, aRniSnu-li sakiTxis ganxilvis procesSi monawileobis mzadyofna gamoTqva. aucilebelia am mimarTulebiT gaaqtiurdes muSaoba da yvela daint-eresebuli mxaris CarTulobiT SemuSavdes Zaladobis msxverplTaT-vis Semweobis SeCerebisa da aRdgenis specialuri wesi, radgan amas gadamwyveti mniSvneloba aqvs msxverplTa reabilitaciisa da daxmare-bis procedurebis srulyofisaTvis.

Page 39: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 39

kidev erTi mniSvnelovani sakiTxi, romelic Zaladobis msxverplTa TavSesafrebis momsaxurebis xarisxTan iyo dakavSirebuli, medikamen-tebiT drouli momaragebis Seferxeba iyo. fondi, Tavis struqturul erTeulebs medikamentebiT „saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb“ saqarT-velos kanonis Sesabamisad uzrunvelyofs. fondis centraluri apara-ti cdilobs dauyovnebliv, an SesaZlo mokle periodSi, „saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb“ kanoniT gaTvaliswinebuli procedurebis dacviT miawodos medikamentebi.43 magram monitoringis Sedegad irkveva, rom procedurebi SesaZloa droSi gaiwelos da dauyovneblivi miwodeba ver moxerxdes, ris gamoc mniSvnelovania gadaixedos medikamentebiT uzrunvelyofis wesi da SemuSavdes iseTi regulaciebi, romelic SesaZleblobas miscems administracias beneficiarebi dauyovnebliv moamaragon saWiro wamlebiT.

ojaxSi Zaladobis msxverplis statusis miniWeba

2015 wlis ivlisidan kvlav ganaaxla muSaoba ojaxSi Zaladobis aRkve-Tis RonisZiebaTa ganmaxorcielebel sauwyebaTaSoriso sabWosTan arsebulma ojaxSi Zaladobis msxverplis statusis ganmsazRvrelma jgufma. mas Semdeg jgufs sul 27 savaraudo msxverplma mimarTa da statusi 18 pirs mieniWa, 6 ganmcxadebels uari eTqva statusis miniWe-baze, xolo 3 saqme ar ganuxilavT, vinaidan ar Seesabameboda jgufis mier saqmis ganxilvisaTvis aucilebel kriteriumebs.

jgufis muSaoba zrdis savaraudo msxverplTa momarTvianobas da Ses-aZleblobas iZleva daxmareba gaewios im pirebs, visac sxvadasxva sub-ieqturi mizezebis gamo ar surT mimarTon policias an sxva Sesabamis saxelmwifo struqturebs, raTa Tavi daaRwion Zaladobriv garemos. statusis miniWebis Sedegad ojaxSi Zaladobis msxverpls aqvs ufleba isargeblos arsebuli saxelmwifo servisebiT, TavSesafriT, fsiqolo-giuri Tu iuridiuli daxmarebiTa da konsultaciebiT.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis departamentis warmomadgenels ufleba aqvs daeswros jgufis Sexve-drebs da isargeblos saTaTbiro xmis uflebiT. rac mniSvnelovania, radganac iZleva misi saqmianobis gaumjobesebisa da arsebuli xarve-zebis gamovlenis SesaZleblobas.

miuxedavad imisa, rom jgufis arseboba dadebiTad aisaxa ojaxSi Zal-adobis msxverplTa gamovlenisa da daxmarebis procesebze, muSaobis procesSi gamovlinda garkveuli xelis SemSleli faqtorebi, rom-lebic aferxeben efeqtian funqcionirebas da SesaZloa jgufis mier miRebul gadawyvetilebebsac eWvqveS ayenebdnen.

43 adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa, dazaralebulTa dacvisa da dax-marebis saxelmwifo fondis werili #07/841, 17/08/2015.

Page 40: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba40

zogierT SemTxvevebSi ojaxSi Zaladobis msxverplis statusis dasa-dgenad saWiro procedurebis mwarmoebeli arasamTavrobo organi-zaciebi arasrulad waradgendnen msxverplis Sesaxeb informacias, rac arTulebda gadawyvetilebis miRebis process da sagrZnoblad zrdida cdomilebis albaTobas.

garda amisa, gamoikveTa statusis gauqmebis proceduris arsebobis saWiroebac. rodesac dgindeba, rom msxverplis mier mowodebuli in-formacia ar Seesabameboda sinamdviles, is ar yofila ojaxSi Zalado-bis msxverpli da motyuebiT moipova statusi, gamosavali ar arsebobs, radgan aseTi procedura gaTvaliswinebuli ar aris.

erT-erTi mniSvnelovani da Zalian mwvave sakiTxia bavSvis mimarT Zaladobis SemTxvevebze reagireba. aucilebelia specialuri wesis SemuSaveba, romelic saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 11981 muxli-sa da referirebis procedurebis gaTvaliswinebiT, jgufs, saqarTve-los saxalxo damcvelsa da warmdgen arasamTavrobo organizaciebs miscems SesaZleblobas mopovebuli informaciis safuZvelze daicvan bavSvTa interesebi. amJamad, jgufisaTvis wardgenili informacia konfidencialuria da misi gamoyeneba dasaSvebia mxolod statusis gansazRvris procedurisaTvis, rig SemTxvevebSi informacia Seicavs arasrulwlovnis mimarT pirdapiri an iribi Zaladobis damadastureb-el faqtebs.

narkomomxmarebeli qalebis uflebrivi

mdgomareoba

msoflio narkoviTarebis angariSis mixedviT,44 narkotikebis momxmare-beli yoveli sami adamianidan - erTi qalia. aRsaniSnavia, rom narko-momxmarebeli qalebisTvis ormag bariers warmoadgens mkurnalobis an zianis Semcirebis programebze xelmisawvdomoba. amas emateba mTeli rigi sistemuri, socialuri, kulturuli Tu sxva tipis barierebi. sx-vadasxva kvleva miuTiTebs, rom qalebis gadawyvetilebaze, moixmaron narkotikuli saSualeba, Zalian didia partnioris zegavlena, amasTan xSirad ukavSirdeba siRaribes da komerciul seqsmomsaxurebas.45

kvlevebis mixedviT, saqarTveloSi narkotikuli saSualebebis 40 000 momxmarebelTa Soris 10% qalia,46 Tumca problemas warmoadgens zus-ti statistikuri monacemebis arseboba, rac Tavis mxriv dakavSire-

44 informacia xelmisawvdomia veb–gverdze: < http://www.unodc.org/documents/wdr2015/World_Drug_Report_2015.pdf > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts];

45 gaeros adamianis uflebaTa sabWos universaluri perioduli mimoxilva, koalici-uri angariSi qalTa uflebebis Sesaxeb, „narkotikebis momxmarebeli qalebi“.

46 ineqciuri narkotikebis momxmareblebis simravlis Sefaseba saqarTveloSi; konse-sus-angariSi, 2010 weli.

Page 41: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 41

bulia sazogadoebriv stigmasTan. qalebisTvis gadamwyvet rols Ta-maSobs bavSvis faqtoric, radgan xSiria narkomomxmarebeli dedisTvis bavSvze meurveobis uflebis CamorTmevis sadamsjelo RonisZiebad gamoyeneba. es faqtori ki aiZulebs narkomomxmarebel qalebs uari Tqvan sxvadasxva servisis miRebaze da Tavi Seikavon saxelmwifo pro-gramebSi CarTvisgan im SemTxvevaSic, rodesac ganicdian Zaladobas partnioris mxridan.

sagangaSoa monacemi, romlis mixedviTac narkotikuli saSualebebis momxmarebeli qalebis daaxloebiT 80% ojaxSi Zaladobis msxverplTa jgufs miekuTvneba.47 aRniSnulis gaTvaliswinebiT ki problemas war-moadgens ojaxSi Zaladobis msxverplTa TavSesafarSi maTi ganTavseba, radgan TavSesafari ver uzrunvelyofs maT saWiroebebze morgebuli servisebis miwodebas.

amasTan, dabrkolebas warmoadgens sazogadoebaSi arsebuli ormagi standarti narkodamokidebuli qalebisa da kacebis Sesaxeb, romlis mixedviTac kacebis SemTxvevaSi didia ojaxis mxridan mxardaWera. narkomomxmarebeli qalebi ki sruliad daucvelni da stigmatizebul-ni arian ojaxebisa da zogadad, sazogadoebisgan.

aRniSnuli gamowvevebis fonze, problemas warmoadgens, rom nar-komaniis winaaRmdeg brZolis saxelmwifo strategia ar iTvaliswinebs genderul aspeqtebs da arsebuli programebi ar pasuxobs qalTa saW-iroebebs. aqve mniSvnelovania, rom qalTa sasjelaRsrulebis dawe-sebulebaSi ar moqmedebs metadoniT Canacvlebis programa. im SemTx-vevaSi, Tu patimari sapatimroSi moxvedramde CarTuli iyo aRniSnul programaSi, igi gahyavT samkurnalo dawesebulebaSi, sadac asrulebs am programas. sxva SemTxvevaSi pacients xvdeba narkologi da adgil-ze uniSnavs mkurnalobas. gamwvavebis SemTxvevaSi ki braldebulis/ms-javrdebulis samkurnalo dawesebulebaSi gahyavT.

2014 wels saqarTvelom qalTa diskriminaciis yvela formis aRmofx-vris komitets me–4 da me–5 gaerTianebuli angariSi warudgina, rome-lic komitetma 58–e sesiis farglebSi ganixila. komitetma daskvniT rekomendaciebSi SeSfoTeba gamoTqva, rom ar arsebobs genderul saW-iroebebze morgebuli samkurnalo servisebi, romelic orientirebu-li iqneba zianis Semcirebaze da metad xelmisawvdoms gaxdis mas qa-lebisTvis.

aRsaniSnavia, rom komitetis 24-e zogadi rekomendacia, romelic ex-eba maRali xarisxis jandacvis servisebze xelmisawvdomobas qalebi-sTvis, mouwodebs saxelmwifos Caataros erovnuli masStabis kvle-va, raTa Semdgomi strategiuli dokumentebis Sesadgenad dadgindes narkomomxmarebeli, maT Soris orsuli qalebis raodenoba. amasTan, saxelmwifom unda SeimuSaos genderulad mgrZnobiare mkurnalobis

47 kavSiri „nabiji momavlisken“, saqarTveloSi narkomomxmarebeli qalebis ojaxebSi arsebuli Zaladoba, 2012 weli.

Page 42: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba42

servisebi, zianis Sesamcireblad, maT Soris qalTa sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi.

adamianiT vaWroba (trefikingi)

adamianiT vaWroba (trefikingi) monobis Tanamedrove forma da ada-mianis uflebebis uxeSi darRvevaa. yovelwliurad mTel msoflioSi, trefikingis msxverpli milionobiT adamiani xdeba. SromiT trefiking-Tan erTad, aqtualuria qalebiT vaWrobis iseTi formebi, rogoricaa seqstrefikingi.

2003 wlidan, saqarTveloSi trefikingi sisxlis samarTlis kodeqsiT dasjadi qmedebaa;48 SemuSavebulia kanoni adamianiT vaWrobis (tre-fikingis) Sesaxeb; adamianiT vaWrobis winaaRmdeg brZolis, msxver-plTa dacvisa da daxmarebisaTvis gansaxorcielebel RonisZiebaTa samoqmedo gegma da instituciur doneze moqmedebs adamianiT vaWro-bis (trefikingis) msxverplTa, dazaralebulTa dacvisa da daxmarebis saxelmwifo fondi, romelic adamianiT vaWrobis msxverpl da dazara-lebul mosaxleobas sxvadasxva momsaxurebas sTavazobs. maT Sorisaa: cxeli xazi, iuridiuli konsultacia, samedicino momsaxureba, Tav-SesafriT uzrunvelyofa. trefikingis msxverplTa Sesaxeb 2015 wlis statistikuri monacemebi49 ase gamoiyureba:

1431da 1432 muxlebiT gaTvaliswinebul danaSaulze dawyebuli gamoZieba, pirTa raodenobis mixedviT

raodenoba

savaraudo seqsualuri eqspluatacia 10

savaraudo SromiTi eqspluatacia 7

arasrulwlovanTa savaraudo yidva-gayidvis faqti 1

sul 18

saqarTveloSi funqcionirebs adamianiT vaWrobis (trefikingis) msx-verplTa ori TavSesafari: Tbilissa da baTumSi. isini adamianiT vaW-robis (trefikingis) msxverplTa, dazaralebulTa dacvisa da daxmare-bis saxelmwifo fondis struqturuli erTeulebia da saxelmwifo biujetidan finansdeba.

TavSesafari aris adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa/dazaralebulTa dacvisa da daxmarebis mizniT Seqmnili momsaxurebis

48 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, mux. 1431 da 1432

49 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: < http://www.atipfund.gov.ge/images/stories/pdf/statistika/2014/statistika2.pdf > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 43: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 43

dawesebuleba, romelic uzrunvelyofs beneficiarTa uflebebisa da interesebis dacvas. kerZod: janmrTelobisa da socialuri dacvis, fsiqologiuri reabilitaciisa da sazogadoebaSi integraciis xe-lSewyobas; amasTan, beneficiarTa niWis, unarisa da potencialis ga-movlenisaTvis Sesabamisi garemos Seqmnas.

2015 wels TavSesafriT mosargebleTa statistikuri monacemebi ase gamoiyureba:

monacemebi adamianiT vaWrobis trefikingis msxverplTa

momsaxurebis Sesaxebpiri

damokidebuli piri

mudmivmoqmedi jgufis statusi safuZvelze TavSesafriT sargebloba

3 1

dazaralebulad cnobis safuZvelze TavSesafriT sargebloba

3 1

cxeli xazis konsultaciiT mosargeble pirTa raodenoba

189

pirTa raodenoba, romlebmac miiRes kompensacia

18

2015 wels saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanas-worobis departamentma adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa momsaxurebis dawesebulebebis (TavSesafari) monitoringi ganaxor-ciela. monitoringis Sedegad gamovlinda, rom TavSesafrebSi arse-buli mdgomareoba keTilsaimedoa. Tumca, gamoikveTa rigi proble-muri sakiTxebic, romelTa mogvarebac mniSvnelovnad gaaumjobesebs servisis miwodebis xarisxs.

aRsaniSnavia, rom dawesebulebas ar aqvs standartebi, romelTa mixed-viTac unda iyos mowyobili sacxovrebeli da gansazRvruli momsax-urebis gawevis wesebi. amasTan, aRsaniSnavia infrastruqturasTan dakavSirebuli problemebic. arcerTi TavSesafari ar aris adaptire-buli SSm pirTaTvis da maTi ganTavseba saWiroebis warmoSobis SemTx-vevaSi faqtobrivad SeuZlebelia. problemas warmoadgens TavSesa-farSi gadamdebi infeqciuri daavadebebis mqone pirTa ganTavsebac.

adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa, dazaralebulTa dac-visa da daxmarebis saxelmwifo fondma mxedvelobaSi miiRo nawili rekomendaciebisa da gvacnoba, rom 2015 wlis bolomde daigegma pandusis mowyoba meore dawesebulebaSic. Tumca aRsaniSnavia, rom SSm pirTa sruli xelmisawvdomobisaTvis mxolod pandusi ar aris sakmarisi da mniSvnelovania Tundac erTi dawesebulebis sruli aRWurva, raTa saWiroebis warmoSobis SemTxvevaSi aRniSnul pirebs srulyofilad moemsaxuron.

Page 44: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba44

mougvarebeli darCa problema gadamdebi infeqciuri daavadebebis mqone pirebisaTvis servisis miwodebis SeferxebasTan dakavSirebiT. vinaidan dawesebulebas ar aqvs Sesabamisi farTi, ver xerxdeba aseTi tipis daavadebis mqone pirTa izolacia, amitom maTi miReba SeuZlebe-lia. specialur angariSSi Sevida Sesabamisi rekomendacia, individua-luri sacxovrisisa Tu calke TavSesafris mowyobis gziT, gadamdebi infeqciuri daavadebis mqone pirTaTvis servisis miwodebasTan dakav-SirebiT, Tumca misi gaTvaliswineba am dromde ver xerxdeba. aseve ar moxerxda TavSesafris ezoebis mowyobasTan dakavSirebuli rekomen-daciis gaTvaliswineba, vinaidan dawesebulebis adgilmdebareoba ar iZleva amis SesaZleblobas50.

adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa, dazaralebulTa dac-visa da daxmarebis saxelmwifo fondis administraciam, beneficiar-Ta uflebebisa da maTi momsaxurebis gaumjobesebis mizniT, gamoTqva mzadyofna Seafasos da gaiziaros saqarTvelos saxalxo damcvelis Sesabamisi rekomendaciebi. saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis departamenti momavalSic gegmavs adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa momsaxurebis dawesebulebis mon-itorings.

lgbt pirTa uflebrivi mdgomareoba

adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciis mixedviT, yvela adami-ani ibadeba Tavisufali da Tanaswori Tavisi RirsebiTa da uflebebiT. gamoxatvis Tavisufleba, Sekrebisa da manifestaciis uflebis real-izaciis SesaZlebloba is ZiriTadi Rirebulebebia, razec dafuZnebu-lia qveynis demokratiuli ganviTareba.

saqarTveloSi ganviTarebulma movlenebma naTlad dagvanaxa, rom ho-mofobiuri ganwyoba mWidro kavSirSia sazogadoebis socialuri da kulturuli Semwynareblobis zogad donesTan. 2012 da 2013 wlebis 17 maiss konstituciuri uflebis realizaciis surviliT Sekrebili adamianebis mimarT ganxorcielda siZulviliT motivirebuli Zal-adobrivi qmedebebi. policiam ki ver SeZlo mSvidobiani aqciis monaw-ileTa janmrTelobisa da usafrTxoebis dacva. 2014 wlis 17 maisi ar aRniSnes lgbt Temis warmomadgenlebma da uflebadamcvelebma, radgan gasuli wlebis gamocdilebiT miiCnevdnen, rom saxelmwifo ver uzrunvelyofda maT usafrTxoebas.

saxelmwifo xelisuflebis organoebisadmi araerTi mowodebis miuxe-davad, sazogadoebrivi cnobierebis amaRlebisa da Semwynareblobis kulturis CamoyalibebisaTvis qmediTi nabijebi ar gadadgmula. kvlav

50 adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa, dazaralebulTa dacvisa da dax-marebis saxelmwifo fondis werili #07/831, 12/08/2015.

Page 45: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 45

problemas warmoadgens siZulviliT motivirebuli danaSaulebis drouli, efeqtiani da angariSvaldebuli gamoZiebis warmarTva. sami weli gavida da samwuxarod, arcerT Zaladobis faqtze ar damdgara samarTlebrivi Sedegi.

aRsaniSnavia adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos 2015 wlis 12 maisis gadawyvetileba - „identoba da sxvebi saqarTvelos winaaRm-deg“, romlis mixedviT, sasamarTlom daadgina 2012 wlis 17 maiss saxelmwifos mier konvenciis me–3 (wamebis akrZalva) da me–11 (Sekre-bisa da gaerTianebis Tavisufleba) muxlebis darRveva me–14 muxlTan (diskriminaciis akrZalva) mimarTebiT. gadawyvetilebis mixedviT, saxelmwifo unda iyos moqalaqeTa fundamenturi uflebebisa da Ta-visuflebebis praqtikaSi ganxorcielebis garanti. aseve unda aiRos pasuxismgebloba, rom am uflebebis realizaciis procesSi safrTxe ar daemuqros maT sicocxlesa da janmrTelobas.

misasalmebelia 2015 wlis 17 maisis, homofobiasa da transfobiasTan brZolis saerTaSoriso dRis, mSvidobian garemoSi aRniSvna. gansa-kuTrebul yuradRebas imsaxurebs is faqti, rom dainteresebul pirebs SesaZlebloba miecaT moexdinaT konstituciuri uflebis realizacia da Sekrebiliyvnen lgbt adamianebis mimarT solidarobis gamosaxata-vad da Zaladobis dasagmobad. aqciis mimdinareoba samarTaldamcavTa gansakuTrebuli mobilizaciisa da dacvis gansakuTrebul pirobebSi warimarTa.

saqarTvelos saxalxo damcvelis rwmunebulebi mTeli dRis ganmav-lobaSi akvirdebodnen qveyanaSi mimdinare movlenebs. ganxorciel-da Catarebuli sami aqciis monitoringi da mTeli dRis ganmavlobaSi muSaobda cxeli xazi, Tumca Zaladobis, aqciis xelSeSlisa Tu adami-anis uflebadarRvevis arcerTi SemTxveva ar gamovlenila.

samoqalaqo aqtebSi sqesis Canaweris cvlilebis SesaZlebloba

kvlav gamowvevas warmoadgens samoqalaqo aqtebSi transgenderi ada-mianebisTvis sqesis Canaweris cvlilebis SesaZlebloba. rac Tavis mx-riv, xelSemSleli faqtoria ganaTlebis miRebis, dasaqmebisa Tu sxva procesebSi. evrokavSirSi Catarebuli kvlevis farglebSi gamokiTx-ul transgender pirTa 73% miiCnevs, rom genderis samarTlebrivi aR-iarebis gamartivebuli procedurebi maT ufro komfortul garemoSi cxovrebis SesaZleblobas miscems51.

genderuli identoba exeba TiToeuli adamianis mier genderis Rrma, Sinagan da individualur gancdas, romelic SesaZloa ar emTxveodes sqess, romelic dabadebisas miakuTvnes. genderis samarTlebrivi aR-

51 saxelmZRvanelo genderis samarTlebrivi aRiareba, 2013 wlis dekemberi, gv.8.

Page 46: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba46

iareba aris adamianis genderuli identobis da saxelis oficialuri aRiareba samarTlebriv dokumentebSi. adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom araerTxel imsjela genderis samarTlebrivi aRiarebis mniSvnelobis Sesaxeb transgenderi adamianebis uflebebis dacvasTan mimarTebaSi52.

garda aRniSnulisa, genderis samarTlebrivi aRiareba mniSvnelovania imdenad, ramdenadac dokumentebi moicaven saxelis da sqesis maid-entificirebel informacias, Sesabamisad, im SemTxvevaSi, rodesac transgender adamianebs ar eZlevaT samoqalaqo dokumentebSi sqesis aRmniSvneli Canaweris Secvlis SesaZlebloba, am dokumentebiT sarge-blobisas izrdeba maTi diskriminaciis riski da albaToba imisa, rom SesaZloa, gaxdnen arasaTanado mopyrobis an Zaladobis msxverplni.

aRsaniSnavia, rom saqarTvelos kanonmdebloba iTvaliswinebs sqesis Canaweris Secvlis sakiTxs, kerZod, „samoqalaqo aqtebis Sesaxeb“ saqa-rTvelos kanonis 78-e muxli sqesis cvlilebas miuTiTebs samoqalaqo aqtebis CanawerSi cvlilebis Setanis safuZvlad, Tumca ar arsebobs dokumentebis CamonaTvali, romelic pirma unda waradginos samoqa-laqo aqtebSi Sesabamisi cvlilebis ganxorcielebisTvis, aseve, ar aris gansazRvruli am muxlis miznebisTvis ra iTvleba sqesis Secvlad.

adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo aRniSnavs53, rom uflebis ganxorcielebasTan dakavSirebuli detaluri proceduris ararse-bobam SesaZloa ganapirobos adamianis uflebis darRveva. miuxedavad imisa, rom saqarTvelos kanonmdeblobiT samarTlebrivi sqesis Secv-lis SesaZlebloba aRiarebulia, praqtikaSi transgender pirTa didi nawili aRniSnuli uflebiT sargeblobis SesaZleblobas moklebulia, Sesabamisi proceduruli wesis ararsebobis gamo.

aRsaniSnavia, rom saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatma Seis-wavla a.x.-s gancxadeba, romlis moTxovna piradobis damadastureb-el dokumentSi sqesis Canaweris Secvlis Sesaxeb ar dakmayofilda. xsenebuli saqmis irgvliv saxalxo damcvelma, „saqarTvelos saxalxo damcvelis Sesaxeb“ saqarTvelos organuli kanonis 21–e muxliT moni-Webuli uflebamosilebis farglebSi, 2015 wlis 18 maiss winadadeba (#08/3703) warudgina saqarTvelos iusticiis saministros. winadadeba Seexeboda samoqalaqo aqtebSi sqesis Canaweris cvlilebasTan dakav-Sirebuli proceduruli wesis SemuSavebas da damtkicebas. saqarTve-los saxalxo damcvelis winadadebis miuxedavad, arsebuli praqtika ar Secvlila da transgender pirTa samarTlebrivi mdgomareoba am mxriv ar gaumjobesebula.

sxvadasxva qveynis kanonmdebloba Tu samarTlebrivi praqtika mimar-Tulia imisken, rom saxelmwifoebma SesaZlebloba miscen transgender

52 saxelmZRvanelo genderis samarTlebrivi aRiareba, 2013 wlis dekemberi.53 maloni gaerTianebuli samefos winaaRmdeg, 1984 wlis 2 agvisto, aplikaciis #8691/79;

§ 79-80.

Page 47: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 47

adamianebs oficialur dokumentebSi saxelisa da sqesis aRmniSvneli Canaweri swrafi, advilad xelmisawvdomi gziT Secvalon. amasTan, Zalian didi mniSvneloba eniWeba gaumarTlebeli SezRudvebis aR-mofxvras, romelic Tan axlavs sqesis Canaweris Secvlis proceduras.

2014 wels qalTa diskriminaciis yvela formis aRmofxvris komitet-ma saqarTvelos me-4 da me-5 gaerTianebuli angariSis ganxilvis Sede-gad momzadebul daskvniT rekomendaciebSi54 mouwoda saxelmwifos „miiRos zomebi lesboseli, biseqsuali da transgenderi qalebis mier gancdil Zaladobasa da SeviwroebasTan dakavSirebiT, aseve, gaauqmos transgenderi adamianebisTvis piradobis damadasturebeli dokumen-tis miRebis procesSi arsebuli SezRudvebi.“

evropis ministrTa sabWos rekomendaciis, „seqsualuri orientaci-is da genderuli identobis safuZvelze diskriminaciasTan brZo-lis zomebis Sesaxeb“ (MC/Rec (2010)5) mixedviT, gansazRvrulia sqesis kvlavminiWebisa da samarTlebriv aRiarebasTan dakavSirebuli moTx-ovnebi. „wevrma saxelmwifoebma unda miiRon Sesabamisi zomebi, raTa cxovrebis yvela sferoSi moaxdinon piris sqesis Secvlis sruli samarTlebrivi aRiareba; kerZod, SesaZlebeli unda gaxdes saxelisa da sqesis Canaweris Secvla swrafi, gamWvirvale da advilad xelmis-awvdomi gziT.“ 55

amave rekomendaciis mixedviT, unda gadaixedos arahumanuri moTx-ovnebi romelTa Sesruleba sqesis samarTlebrivi aRiarebisTvis aris savaldebulo, maT Soris is nawili, romelic fizikuri xasiaTis cvl-ilebebs exeba. amasTan, saxelmwifoebma unda miiRon Sesabamisi zome-bi, raTa uzrunvelyon transgenderi adaminebisTvis sqesis Secvlis momsaxurebis efeqtiani xelmisawvdomoba, romelic Tavisufali iqne-ba aragonivruli moTxovnebisgan. servisebze xelmisawvdomoba unda moicavdes transgenderTa jandacvis sferoSi arsebul fsiqologiur, endokrinologiur da qirurgiul momsaxurebas. arcerT adamians ar unda Cautardes sqesis Secvlis procedura misive Tanxmobis gareSe.56

rekomendaciebis ganmartebiT memorandumSi aRniSnulia, rom zogierT qveyanaSi genderis kvlavminiWebas winapirobad uZRvis iseTi proce-durebi, rogoricaa Seuqcevadi sterilizacia, hormonuli Terapia, winaswari qirurgiuli procedurebi da zogjer imis dasturic, rom adamians SeuZlia Tavisi genderis socialur rolSi didi xnis ganmav-lobaSi cxovreba. memorandumSi aRniSnulia, rom arseboben adamiane-bi, romelTaTvis hormonuli an qirurgiuli procedurebis gavla jan-

54 saqarTvelos me–4 da me–5 gaerTianebuli angariSebi CEDAW komitetSi.55 evropis ministrTa sabWos komitetis rekomendacia wevri saxelmwifoebisTvis „se-

qsualuri orientaciis da genderuli identobis safuZvelze diskriminaciasTan brZolis zomebis Sesaxeb“ – CM/REC(2010) 5. pun. 21.

56 evropis ministrTa sabWos komitetis rekomendacia wevri saxelmwifoebisTvis „se-qsualuri orientaciis da genderuli identobis safuZvelze diskriminaciasTan brZolis zomebis Sesaxeb“ – CM/REC(2010) 5. pun. 20, pun. 35.

Page 48: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba48

mrTelobis gamo SeuZlebelia. Sesabamisad, saWiroa araTanazomieri moTxovnebi gadaixedos da Seicvalos57.

sainteresoa evropis adamianis uflebaTa komisris, Tomas hamarbergis mosazreba58 transgenderi adamianebis mdgomareobasTan dakavSirebiT. Tomas hamarbergi aRniSnavs, rom transgenderi adamianebis ricxvi cotaa, Tumca transgenderTa sazogadoeba mravalferovani. arsebo-ben transgenderebi, romelTac ar aqvT Catarebuli sqesis Secvlis operacia, transgenderebi, romelTac sqesi Secvlili aqvT, transgen-derebi, romelTac ar surT operaciis Catareba an ar aqvT operaciis gakeTebis SesaZlebloba. amasTan, aRniSnavs, rom zogierT SemTxvevaSi, sqesis Secvlis mizniT, operaciuli Careva samedicino Tvalsazris-iT janmrTelobis mdgomareobis gamo gamarTlebuli ar aris, amasTan, gasaTvaliswinebelia, rom msgavsi procedura SesaZloa ewinaaRmdege-bodes individis survilebs da saWiroebebs. mosazrebaSi aRniSnulia, rom transgenderi adamianebis jgufi erTaderTia evropaSi, romelic iZulebiT sterilizacias eqvemdebareba.

rekomendaciebi

genderuli meinstrimingis mimarTulebiT

saqarTvelos mTavrobas:

• Seiqmnas struqturuli erTeuli aRmasrulebeli xelisu-flebis doneze, romelic imuSavebs genderuli Tanasworobi-sa da Zaladobis winaaRmdeg brZolis sakiTxebze. ganisazRv-ros misi mandati, adamianuri da finansuri resursebi

• saministroebma xeli Seuwyon genderuli meinstrimingis ganx-orcielebas specialuri struqturuli erTeulis Seqmnis anda genderuli Tanasworobis sakiTxebze pasuxismgebeli pirebis gansazRvra/damtkicebiT

• xeli Seewyos genderuli Tanasworobis sakiTxebze Sida in-stituciuri politikis dokumentebis (strategia, samoqmedo gegma, koncefcia) Seqmnasa da ganxorcielebas

57 evropis ministrTa sabWos komitetis rekomendacia wevri saxelmwifoebisTvis „se-qsualuri orientaciis da genderuli identobis safuZvelze diskriminaciasTan brZolis zomebis Sesaxeb“ – CM/REC(2010)5 ganmartebiTi memorandumi pun. 20-21.

58 informacia xelmisawvdomia veb gverdze: < https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1476365 > [bolos nanaxia 2016 wlis 1 marts].

Page 49: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 49

adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebs:

• gaZlierdes gamgeobis doneze arsebuli genderuli Tanaswo-robis sakiTxebze pasuxismgebeli pirebis uflebamosileba, saqmianobis areali da resursebi

• sakrebulos doneze xeli Seewyos genderuli Tanasworobis sakiTxebze struqturuli erTeulis Seqmnasa da mdgradobis uzrunvelyofas

gadawyvetilebis miRebis procesebSi qalTa

monawileobis mimarTulebiT

saqarTvelos mTavrobas:

• iwarmoos da gaanalizdes dasaqmebulTa genderuli niSniT segregirebuli statistika qalTa Tanamdebobrivi dawinaure-bis xelSemSleli barierebis gamosavlenad da aRmosafxvre-lad

saqarTvelos parlaments:

• gaiTvaliswinos qalTa diskriminaciis yvela formis aRmofx-vris komitetis rekomendacia da miiRos specialuri droebi-Ti meqanizmi – kvotirebis sistema

adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebs:

• soflis ganviTarebis programebisa Tu TemisaTvis prioritet-uli proeqtebis dagegmvis, ganxorcielebisa da Sefasebis yve-la etapze uzrunvelyos qalTa CarTuloba da monawileoba

• iwarmoos da gaanalizdes dasaqmebulTa genderuli niSniT segregirebuli statistika qalTa Tanamdebobrivi dawinaure-bis xelSemSleli barierebis gamosavlenad da aRmosafxvre-lad

saqarTvelos regionuli ganviTarebisa da

infrastruqturis saministros:

• xeli Seewyos qalTa monawileobas soflis ganviTarebis pro-gramebis dagegmvisa da ganxorcielebis yvela etapze

• dagegmili programebi gaanalizdes da prioritetebis gamov-lenisas gansakuTrebuli yuradReba mieqces genderuli as-peqtebis gaTvaliswinebas

Page 50: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba50

qalebi, mSvidoba da usafrTxoeba mimarTulebiT

saqarTvelos premier-ministris aparats:

• erovnuli samoqmedo gegmis SemuSavebis procesSi Seiswavlos devnili da konfliqtis Sedegad dazaralebuli mosaxleobis xedva da saWiroebebi

• erovnuli samoqmedo gegmis ganxorcielebis yvela etapze uz-runvelyos devnili da konfliqtis Sedegad dazaralebuli mosaxleobis informireba da CarTuloba

• zedamxedveloba gaewios Sesrulebaze pasuxismgebeli pirebis CarTulobasa da maT mier erovnuli samoqmedo gegmiT nakis-ri valdebulebebis ganuxrel Sesrulebas, daixvewos angariS-gebis sistema

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros:

• gadaixedos da daixvewos zogadsaganmanaTleblo dawesebule-bebSi samoqalaqo Tavdacvis swavleba

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri

dacvis saministros:

• daigegmos fsiqologiuri daxmarebis programebi devnili da konfliqtis Sedegad dazaralebuli mosaxleobisTvis

• xeli Seewyos sareabilitacio programebis dagegmvas da ganx-orcielebas seqsualuri Zaladobis msxverplTaTvis

ssip iuridiuli daxmarebis samsaxurs:

• gaZlierdes marTlmsajulebaze qalTa xelmisawvdomobis gazrdisaken mimarTuli RonisZiebebi, devnili da konfliq-tis Sedegad dazaralebuli qalebisTvis gaweuli samarT-lebrivi daxmarebisas gansakuTrebuli yuradReba daeTmos ojaxSi Zaladobis sakiTxebze informirebas

qalTa ekonomikuri aqtivobis da SromiTi uflebebis

mimarTulebiT

saqarTvelos iusticiis saministros:

• ganaxldes qalTa SromiTi uflebebis gaumjobesebisaken mimarTul cvlilebebze muSaoba

• ganisazRvros dasaqmebis adgilze seqsualuri Seviwroebis definicia da SemuSavdes adekvaturi sanqciebis sistema

Page 51: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 51

saqarTvelos mTavrobas:

• daiwyos Sesabamisi procedurebi Sromis saerTaSoriso or-ganizaciis 183-e dedobis dacvis konvenciis xelmowerisa da Semdgomi ratificirebis mizniT

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri

dacvis saministros:

• uaxloes periodSi gadaixedos orsulobis, mSobiarobisa da bavSvis movlis gamo SvebulebiT sargeblobisa da Tanmdevi gasacemlis miRebis wesi, raTa gamoiricxos sqesis niSniT diskriminaciis SemTxvevebi

martoxela da mravalSviliani mSoblebis uflebrivi

mdgomareobis mimarTulebiT

saqarTvelos mTavrobas:

• ganisazRvros mravalSviliani mSoblis definicia da ganxor-cieldes Sesabamisi sakanonmdeblo cvlileba

• SemuSavdes specialuri programebi, socialuri SeRavaTebi mravalSviliani ojaxebis socialur-ekonomikuri mdgomare-obis gaumjobesebis xelSesawyobad

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri

dacvis saministros:

• dainergos martoxela da mravalSviliani mSoblebis daxmare-bisaken mimarTuli RonisZiebebi, maT Soris moxdes socialu-ri SeRavaTebis arsebul sistemaSi gaTvaliswineba

adgilobrivi TviTmmarTvelobebis organoebs:

• xeli Seewyos martoxela da mravalSviliani ojaxebis daxmare-bisaken mimarTuli miznobrivi programebis ganxorcielebas

genderuli Tanasworobis damkvidrebis sakiTxebSi

mediasaSualebebis rolis mimarTulebiT

sazogadoebriv mauwyebels:

• ganxorcieldes genderuli Tanasworobis sakiTxebis integri-reba saredaqcio politikaSi, xeli Seewyos qalTa uflebrivi mdgomareobis da genderuli Tanasworobis mimarTulebiT sainformacio–saganmanaTleblo gadacemebis momzadebas

Page 52: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba52

uflebadamcveli qalebis uflebrivi mdgomareobis

mimarTulebiT

saqarTvelos mTavrobas:

• genderuli Tanasworobis sakiTxebze arsebul samoqmedo geg-mebsa da strategiebSi ganisazRvros uflebadamcveli qalebis uflebrivi mdgomareobis dacvis RonisZiebebi, maT Soris gaeros generaluri asambleis rezoluciis ganxorcielebis sakiTxebi

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros:

• uflebadamcveli qalebis mimarT arsebuli SesaZlo ufle-badarRvevis SemTxvevaSi Camoyalibdes mgrZnobiare midgoma da gaTvaliswinebuli iqnas maTi safrTxis realuri aRqma, saqmianobidan gamomdinare arsebul momatebul riskTan er-Tad

reproduqciuli da sqesobrivi janmrTelobisa da

uflebebis mimarTulebiT

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri

dacvis saministros:

• daigegmos da ganxorcieldes mosaxleobis cnobierebis ama-Rlebis RonisZiebebi reproduqciul da sqesobriv janmrTe-lobasa da uflebebze

• xeli Seewyos mosaxleobis cnobierebis amaRlebas kontra-ceptivebis gamoyenebisa da ojaxis dagegmvis servisebze, maT Soris soflis ambulatoriebis aqtiuri CarTulobiT

• daigegmos da ganxorcieldes genderuli niSniT sqesis sele-qciis prevenciuli RonisZiebebi, maT Soris sainformacio–sa-ganmanaTleblo Sexvedrebi saqarTvelos regionebSi

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros:

• dainergos skolis moswavleTaTvis reproduqciuli da sqeso-brivi janmrTelobisa da uflebebis ZiriTadi sakiTxebis swav-leba

• adgilobriv samedicino dawesebulebebTan TanamSromlobiT moewyos saseminaro swavlebebi skolis moswavleTaTvis re-produqciuli da sqesobrivi janmrTelobis sakiTxebze

Page 53: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 53

adreul asakSi qorwinebis mimarTulebiT

saqarTvelos ganaTlebis da mecnierebis saministros:

• uzrunvelyos maswavlebelTa cnobierebis amaRleba adreul asakSi qorwinebis sakiTxebTan dakavSirebiT arsebul val-debulebebze da reagirebis procedurebis savaldebulo Ses-rulebaze

• adreul asakSi qorwinebis SemTxvevisas ganxorcieldes bavSv-Ta dacvis mimarTvianobis (referirebis) proceduriT gaTval-iswinebuli koordinacia referirebis monawile subieqtebTan

• monitoringi gaewios bavSvTa skolis mitovebis mizezebis aRricxvis sistemis warmoebas, gansakuTrebiT eTnikuri um-ciresobebiT dasaxlebul regionebSi, sadac ikveTeba msgavsi SemTxvevebis aRricxvianobis xarvezebi

saqarTvelos Sromis janmrTelobis da socialuri

dacvis saministros:

• srulyofilad Seiswavlos adreul asakSi qorwinebis da mS-oblebis mxridan ganxorcielebuli ugulebelyofis faqtebi da adreul asakSi qorwinebis SemTxvevebze ganxorcieldes kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli reagireba

• SemuSavdes strategia eTnikuri umciresobis warmomadgeneli pirebisTvis saqarTvelosa Tu saerTaSoriso samarTlebrivi aqtebiT gaTvaliswinebuli valdebulebebis gansaxorcieleb-lad, maT Soris, adreul asakSi qorwinebis SemTxvevebisas ar-sebuli momsaxurebisa da servisebis miwodebis uzrunvelsay-ofad

saqarTvelos mTavar prokuraturas:

• moaxdinos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli reagireba ssk-is 140 muxliT gaTvaliswinebuli danaSaulis yvela SemTx-vevaze

• miiRos prevenciuli zomebi ssk–is 140-e muxliT gaTvalis-winebuli danaSaulis prevenciis mizniT, maT Soris eTnikuri umciresobebiT dasaxlebul regionebSi

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros:

• xeli Seewyos bavSvTa dacvis Sesaxeb referirebis dokumen-tiT gansazRvruli koordinaciis ganxorcielebas socialu-ri momsaxurebis saagentosa da saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan, maT Soris, Setyobinebis val-debulebis Sesrulebas

Page 54: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba54

• uzrunvelyos adreul asakSi qorwinebis SemTxvevebze rea-girebis saxelmZRvanelo principebis SemuSaveba da ubnis in-speqtoris rolis gaZliereba, raTa moaxdinos adgilobrivi Temis (gansakuTrebiT, eTnikuri umciresobis warmomadgenel-Ta) informireba da SesTavazos konsultaciebi adreul asak-Si qorwinebis sakiTxebze.

qalTa mimarT Zaladobis da ojaxSi Zaladobis

mimarTulebiT

saqarTvelos mTavrobas:

• qalTa mimarT Zaladobis, Zaladobis mizezebisa da Sedege-bis Sesaxeb gaeros specialuri momxseneblis rekomendaciis Sesabamisad, Seqmnas genderuli niSniT qalTa mkvlelobebze zedamxedvelobis sistema da statistikuri monacemebis ana-lizi gamoqveyndes yovelwliurad

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros:

• monitoringi gaewios ojaxSi Zaladobis SemTxvevis dros Sina-gan saqmeTa saministros TanamSromlebis mier kanonmdeblo-biT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis ganuxrel Sesrulebas

• Seiqmnas specializebuli struqturuli erTeuli, romelic uSualod iqneba pasuxismgebeli genderuli niSniT Cadenil da ojaxSi Zaladobis danaSaulebze reagirebaze

• dainergos riskis Sefasebis da ojaxSi Zaladobis faqtebze reagirebis Semdgomi monitoringis meqanizmi

• iwarmoos qalTa TviTmkvlelobamde miyvanis SemTxvevebis statistikuri monacemebi da gaanalizdes faqtis irgvliv arsebuli saWiro monacemebi

• gaanalizdes ssip 112–is samsaxurSi SesaZlo ojaxSi Zalado-bis da ojaxuri konfliqtis Sesaxeb miRebuli Setyobinebebi

adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa,

dazaralebulTa dacvisa da daxmarebis saxelmwifo

fonds:

• xeli Seewyos cxeli xazis momsaxurebis xelmisawvdomobas eT-nikuri umciresobis warmomadgeneli pirebisTvis

• gadaixedos medikamentebiT uzrunvelyofis wesi da SemuSa-vdes iseTi regulaciebi, romelic SesaZleblobas miscems administracias dauyovnebliv uzrunvelyos beneficiarTa saWiro wamlebiT momarageba

Page 55: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 55

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri

dacvis saministros:

• TavSesafarSi socialurad daucveli piris moTavsebis SemTx-vevaSi Semweoba imgvarad SeuCerdes, rom servisis datovebis Semdeg is avtomaturad aRudges

• ojaxSi Zaladobis SemTxvevebze efeqtiani reagirebis mizniT gaZlierdes koordinacia da TanamSromloba saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministrosTan

• gaZlierdes socialuri muSakebis roli da CarTuloba qal-Ta mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis SemTxvevebze re-agirebisTvis

narkomomxmarebeli qalebis uflebrivi mdgomareobis

mimarTulebiT

saqarTvelos mTavrobas:

• SemuSavdes da dainergos genderul saWiroebebze morgebuli samkurnalo servisebi, romelic orientirebuli iqneba zianis Semcirebaze da gazrdis qalTa xelmisawvdomobas

• ganxorcieldes erovnuli kvleva da dadgindes narkomomx-marebel qalTa raodenoba, maT Soris dadgindes ramdeni qali saWiroebs mkurnalobas, aseve zianis Semcirebis, sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis servisebs

• gaiTvaliswinos genderuli aspeqtebi da qalTa saWiroebebi narkomaniis winaaRmdeg brZolis saxelmwifo strategiaSi

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri

dacvis saministros:

• Seiswavlos ojaxSi Zaladobis msxverpli narkomomxmarebeli qalebis TavSesafriT uzrunvelyofis saWiroeba da ganxor-cieldes Sesabamisi cvlilebebi, TavSesafris specialuri servisis xelmisawvdomobisaTvis

adamianiT vaWrobis (trefikingis) mimarTulebiT

adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa,

dazaralebulTa dacvisa da daxmarebis saxelmwifo

fonds:

• uzrunvelyos TavSesafris servisis xelmisawvdomoba Sez-Ruduli SesaZleblobis mqone pirTaTvis

Page 56: qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba5 Sesavali saqarTveloSi qalTa uflebrivi mdgomareobis dacva da genderuli Tanasworobis miRweva kvlav gamowvevas warmoadgens. saxelmwifos

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba56

• dainergos gadamdebi infeqciuri daavadebis mqone pirTaTvis servisis miwodeba, individualuri sacxovrisisa Tu calke TavSesafris mowyobis gziT

• mowesrigdes TavSesafrebis ezoebi, gansakuTrebuli yuradRe-ba gamaxvildes usafrTxoebis standartebis srul dacvaze

• SemuSavdes da dainergos adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa momsaxurebis dawesebulebis (TavSesafris) mom-saxurebis standarti, romelic uzrunvelyofs TavSesafris funqcionirebis gamarTvas

lgbt pirTa uflebrivi mdgomareobis mimarTulebiT

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros:

• ganxorcieldes siZulvilis niadagze Cadenili danaSaulebi-sa da siZulviliT motivirebuli sxva SemTxvevebis drouli, efeqtiani da angariSvaldebuli gamoZieba

saqarTvelos iusticiis saministros:

• dainergos transgenderi pirebisTvis saxelmwifo da arasaxel-mwifo dawesebulebebis mier gacemul yvela ZiriTad dokumen-tSi maTi genderuli identobis asaxvis swrafi, gamWvirvale da xelmisawvdomi procedura.