qualite de l'electricite©minaire ulg 2012_edj.pdf · unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200...
TRANSCRIPT
![Page 1: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/1.jpg)
QUALITE DE L'ELECTRICITE
Emmanuel DE JAEGER (UCL)
Alain ROBERT (UCL)
Université de Liège - 12/12/2012
Séminaire organisé par le Professeur Jean-Louis LILIEN
1
![Page 2: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/2.jpg)
Sommaire
• Qualité et CEM
• Phénomènes perturbateurs
• Concepts de la normalisation
• Evaluation de la qualité
• Indices et objectifs de qualité
• Raccordement des installations perturbatrices
• Maîtrise de la qualité
• La qualité dans le marché libéralisé
2
![Page 3: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/3.jpg)
Electromagnetic Compatibility (EMC)
Compatibilité Electromagnétique (CEM)
3
(Source: UIE)
![Page 4: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/4.jpg)
EMC
All disturbing phenomena (BF or HF)
Reaching sensitive equipment through
• Electricity supply
• Inductive/conductive coupling, radiation
• Input / output signals
• Earth connection
4
EMC
All disturbing phenomena (BF or HF)
Reaching sensitive equipment through
• Electricity supply
• Inductive/conductive coupling, radiation
• Input / output signals
• Earth connection
![Page 5: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/5.jpg)
Power Quality =
Voltage Continuity + Voltage Quality
• frequency• magnitude• waveform• symmetry
(Reliability of supply)
5
![Page 6: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/6.jpg)
Sommaire
• Qualité et CEM
• Phénomènes perturbateurs
• Concepts de la normalisation
• Evaluation de la qualité
• Indices et objectifs de qualité
• Raccordement des installations perturbatrices
• Maîtrise de la qualité
• La qualité dans le marché libéralisé
6
![Page 7: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Interruption
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5200
100
0
100
200
Dips
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5200
100
0
100
200
Transients< 10 ms
0 0.005 0.01 0.015 0.02200
0
200
Overvoltages
0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025200
0
200
400
Flicker
0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3 0.35 0.4 0.45200
100
0
100
200
Unbalance
0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1200
100
0
100
200
Frequency variation
0 0.05 0.1 0.15 0.2
100
0
100
Harmonics
0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 0.03200
0
200
FondamentalHarmonique 5Tension déformée résultante
t
Voltage Quality:
Major disturbances overview
![Page 8: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/8.jpg)
Continuité – Coupures longues
Type Coupures longues
Origine Court-circuit, surcharge, décl.
Intempestif, maintenance…
Conséquences Arrêt équipement, pertes produc-
tion, dégâts
Solutions Alimentation de secours (réseau),
alimentation sans interruption
8
![Page 9: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/9.jpg)
Fréquence - Déviations
9
![Page 10: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/10.jpg)
Amplitude - Déviations
10
![Page 11: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/11.jpg)
Amplitude – Creux de tension
11
![Page 12: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/12.jpg)
Creux de tension: définition
• IEC 61000-2-x
Les creux de tension sont des réductions
soudaines de la tension excédant normalement 10 % en un point d’un système électrique, suivies d’un retour de la tension après une courte période de temps, d’un demi-cycle à quelques secondes
• EN 50160Une soudaine réduction de la tension fournie à une valeur comprise entre 90 % et 1% de la tension déclarée, suivie d’un retour de la tension après une courte période de temps
12
![Page 13: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/13.jpg)
Défauts dans les réseaux publics et chez les
utilisateurs
• Courts-circuits
– Défauts de câbles dus à des causes externes
– Effet du vent sur les lignes ou les arbres
– Foudre
– Oiseaux dans les réseaux aériens et éclateurs
– Animaux (chats, rats,… ) en sous-stations MT
• Temps d’élimination des défauts
– entre 0.1 et 0.2 s en HT,
– entre 0.2 et 2 s en MT
– en BT ...
13
![Page 14: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/14.jpg)
Phénomène imprévisible et … inévitable
• Creux
– Nombre: 10 … 10.000 / an
– Durée: 10 ms à 60 s
– < 1 s, amplitude < 60 % (∆ U)
• Interruptions
– ± 70 % des interruptions < 1 s
14
![Page 15: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/15.jpg)
0
50
100
150
200
250
300
350
400
0 20 40 60 80 100 120 140 160
Nombre de défauts par 100 km et par an
Plan deTension(kV)
Statistiques de défauts par plan de tension
15
![Page 16: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/16.jpg)
Elimination d’un défaut
feeder 1 feeder 2
0
0
t0
t
U1
U1
U2
U2
t
t
t
t0
t0 : appearance of the fault
transientfault
(semi-)permanentfault
: clearance of the fault
: reclosing
: clearance of the fault when reclosed on the faulty feeder
: manual reclosing (after repair)
t1
t1
t1
t2
t2
t2
t3
t3
t4
t4
200ms
200ms
500ms to 10 sec
500ms to 10 sec
16
![Page 17: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/17.jpg)
• Elimination d’un défaut: exemple
17
![Page 18: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/18.jpg)
Creux de tension: typesDéfaut monophasé
Charge connectée en étoileCharge connectée en triangle
18
![Page 19: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/19.jpg)
Creux de tension: types
Défaut phase - phase
Charge connectée en étoile
Charge connectée en triangle
19
![Page 20: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/20.jpg)
1
2
3
4
1. extruder
2. spinpomp
3. koeling
4. positioneringsmotoren
• Problème des équipements synchronisés
• Perte de matières premières coûteuses
• Pertes de production
• Dégâts
• Délais non tenus (journaux)
• …
Effets des creux sur les processus industriels
20
![Page 21: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/21.jpg)
Exemples de caractéristiques d’aptitude
(immunité): matériel IT
21
![Page 22: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Exemples de caractéristiques d’aptitude
(immunité): contacteurs
![Page 23: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/23.jpg)
Comportement des moteurs asynchrones
23
2950
2960
2970
2980
2990
3000
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2
Time (s)
Spe
ed (
rpm
)
-2000
-1500
-1000
-500
0
500
1000
1500
2000
2500
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2
Time (s)
Cur
rent
(A
)
![Page 24: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/24.jpg)
L
Redresseur à diodes
Réseau
C Vdc
OnduleurMachine àinduction
Charge
Variateurs de vitesse pour moteur asynchrone
(Adjustable Speed Drives)
24
![Page 25: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/25.jpg)
Creux de tension déséquilibré
25
![Page 26: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/26.jpg)
Creux de tension triphasé déséquilibré
Effets sur les courants de lignes
26
![Page 27: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/27.jpg)
Principes d’une étude d’immunisation
a. Modification de l’équipement b. Réglage des protectionsc..
Immunisation globale d. Adaptation du réseau
Protection
Moteurs
Autres
a
bc d
Processus sensible
Alimentationdu consommateur
Réseau
27
![Page 28: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/28.jpg)
� Arrêt contrôlé (“propre”) d’un processus
� Redémarrage automatique (attention à la sécurité !!!)
� Possibilités de “passer au travers de la perturbation” (ride
through), sous certaines conditions
� Immunisation complète de l’installation ou d’une partie de
l’installation
Détermination des niveaux
d’immunisation nécessaires
28
![Page 29: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/29.jpg)
� Pilotage des convertisseurs pendant défaut, reprise « au vol »
� Adaptation du réglage des protections
� Immunisation complète de l’installation ou d’une partie de
l’installation:
� Uninterruptible Power Supply (UPS): on-line, off-line, statique,
dynamique…
� Flywheels
� Dynamic Voltage Restorer
� …
� Modification de l’architecture réseau
Exemples de solutions techniques
29
![Page 30: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/30.jpg)
Classement de toutes les solutions
€ 0
€ 50.000
€ 100.000
€ 150.000
€ 200.000
€ 250.000
€ 300.000
€ 350.000
€ 400.000
now a b c d e
Immunization COSTNon Quaity COST
PB-method
€ 0
€ 20.000
€ 40.000
€ 60.000
€ 80.000
€ 100.000
€ 120.000
€ 140.000
€ 160.000
1 2 3 4
Year
NQ-cost
investment
30
![Page 31: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/31.jpg)
70 kV
DEUXA4
NINOV4
NINOVC
HERFE4
Fabelta Ninove
GERDB4
NINOV3
150 kV
15 kV
EIZE+3R
BRUEG3.2
EIZER3R
Kapittelstr.
de katBokkendriesch
Albertlaan
slachthuis
EDN
Burchtdamkerk
industriepark
De Roose Stwg
400 V
WELL+4R
AALST4
AALSTC
AALST3
BAASR4
MERCH4
DENDL ESSNE4
kam disp
Denderhoutem
stadhuis
Bosstraat
Bogaert
BRUEG3.1
TERL3
SCHEL3MERCATOR
MERCH3
BRUEGEL
RONSE
RUIEN4AVELGEM
I II III
Structure d’origine du réseau Structure Future
Voltage to Fabelta >75 % 50-75% 25-50% <25%
70 kV
DEUXA4
NINOV4
NINOVC
HERFE4
NINOV3
150 kV
15 kV
EIZE+3R
BRUEG3.2
EIZER3R
Kapittelstr.
de katBokkendriesch
Albertlaan
slachthuis
EDN
Burchtdamkerk
industriepark
De Roose Stwg
WELL+4R
AALST4
AALSTC
AALST3
BAASR4
MERCH4
DENDL ESSNE4
kam disp
Denderhoutem
stadhuis
Bosstraat
Bogaert
BRUEG3.1
TERL3
SCHEL3MERCATOR
MERCH3
BRUEGEL
RONSE
RUIEN4AVELGEM
FABELTA
GERDB4
Solutions « réseau »
31
Voltage
![Page 32: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/32.jpg)
Amplitude – Creux de tension
Coupures brèves
Type Creux de tension, coupures brèves
Origine Court-circuit,
enclenchement de gros moteur
Conséquences Arrêts d'équipements,
pertes de production, dégâts
Solutions Conditionneur de réseau,
conception équipement sensible,
alimentation sans interruption
32
![Page 33: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/33.jpg)
Amplitude –
Fluctuations de tension / Flicker
33
![Page 34: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/34.jpg)
Flicker =�The disturbance produced on the lighting by
voltage variations�The subjective sensation which is experienced
by human beings when subjected to a fluctuating luminance
What is Flicker ?
34
![Page 35: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/35.jpg)
� Voltage fluctuations between 0,1 et 30 Hz
� Max. amplitude < 10 %
� Perception level : 0,2% rectangular
0,3% sinusoidal
� Maximum sensibility of the eye at 8.8 Hz
Flicker: major physical characteristics
35
![Page 36: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/36.jpg)
Amplitude –
Fluctuations de tension / Flicker
Type Fluctuation rapide (flicker)
Origine Installations fluctuantes, charges
cycliques
(four à arc, soudeuse, moteur à
démarrage fréquent, éolienne…)
Conséquences Papillotement de l'éclairage
Solutions Compensateur synchrone,
compensateur statique,
conditionneur actif,
condensateur série36
![Page 37: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/37.jpg)
Forme d’onde –
(Inter)Harmoniques
37
![Page 38: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/38.jpg)
-1.50
1.5
-1
0
1
-1
0
1
-1
0
1
50 100 150 200 250 300 350frequency (Hz)0
1amplitude (V)
amplitude (V)
frequency (Hz)0
1
50 100 150 200 250 300 350
frequency (Hz)0
1
50 100 150 200 250 300 350
amplitude (V)
frequency (Hz)0
1
50 100 150 200 250 300 350
amplitude (V)
time
time
time
time
amplitude (V)
amplitude (V)
amplitude (V)
amplitude (V)
Distorted voltage
Fundamental
3rd harmonic
5th harmonic
Distorted spectrum
38
![Page 39: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/39.jpg)
Effect of the phase :
39
![Page 40: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/40.jpg)
Interharmonic disturbances
40
![Page 41: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/41.jpg)
Sources of harmonic currents :Non linear loads (having a current – voltage characteristic which is not linear)
Voltage
Current
Time (s)
41
� Saturated magnetic coil � Electrical Arcs� Power electronics
![Page 42: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/42.jpg)
Single phase rectifier bridgewith capacitive filter
T V C F L
H 3 8 0 à 9 0 % 8 5 à 9 0 %
H 5 6 0 à 7 0 % 6 0 à 6 5 %
H 7 5 0 à 6 0 % 3 5 à 4 0 %
42
![Page 43: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/43.jpg)
THD WATERLOO (3 years) Wed
0,00%
0,20%
0,40%
0,60%
0,80%
1,00%
1,20%
1,40%
1,60%
1,80%
2,00%
0:00:00 6:00:00 12:00:00 18:00:00 0:00:00
Time
THD_env.max 1996
THD_env.max 1997
THD_env.max 1998
43
![Page 44: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/44.jpg)
Variable speed drive for induction motor
44
![Page 45: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/45.jpg)
Current absorbed by variable speed drive for induction motor
45
![Page 46: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/46.jpg)
Drives for asynchronous motors
�Harmonics of rank h = pk - 1 et pk + 1p = pulse index for the rectifierk = 1, 2, 3, ...
�Determining elements :� Operating point� The way to charge the filtering capacitor conditioned by
the AC inductance and the filtering circuit
46
![Page 47: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/47.jpg)
47
![Page 48: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/48.jpg)
Active Front End Variable Speed Drive
48
![Page 49: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/49.jpg)
Propagation of harmonics
Production of a perfect sin wave at the electric power station
Transport grid
Sum of harmonic currents
Harmonic emission
Auto disturbance
Disturbance due to other grid user
Harmonic emission
Appearance of harmonic
Probably disturbing the neighboursvoltage due to the current Ih.
49
![Page 50: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/50.jpg)
Propagation of harmonics
Upstream grid
50
![Page 51: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/51.jpg)
Distorting Load
51
![Page 52: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/52.jpg)
Propagation of harmonics
Without important capacitors in the network
�Propagation to a higher voltage level� Good propagation of harmonic currents� Important attenuation of harmonic voltages by the effect
of voltage divider
�Propagation to a lower voltage level� Important attenuation of current harmonics� Smooth attenuation of voltage harmonics (attenuation
effect of non disturbing loads)52
![Page 53: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/53.jpg)
Good harmonicvoltage
propagation
Good harmoniccurrentpropagation
Transformer (HV/MV)
Transformer (MV/LV)
53
![Page 54: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/54.jpg)
Propagation of harmonics
With important capacitors in the network
�Parallel resonance � Amplification of harmonic currents injected to higher
voltage levels� Generation of important harmonic voltages
�Series resonance� Amplification of harmonic voltages coming from a higher
voltage level
54
![Page 55: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/55.jpg)
Parallel resonance
55
![Page 56: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/56.jpg)
HV
MV
( )h
n
cc L
Zh U
S h Q h P
=− +
2
22 2 2
Parallel resonance
56
Impe
danc
e (O
hm)
Frequency (Hz)
![Page 57: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/57.jpg)
Series resonance
57
Uh2
Uh2
![Page 58: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/58.jpg)
HV
MV
Series resonance
( )hHM
n tfo
n tfo cc cc L
TS
S h u Q h u P
=− +
22 2 2 2
58
Tra
nsfe
rt c
oeffi
cien
t T
hHM
Frequency (Hz)
![Page 59: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/59.jpg)
• Anti-harmonic self
– To protect the capacitors
– Change the resonance frequency to a less
dangerous frequencyEnkel C5
0.00
10.00
20.00
30.00
40.00
50.00
60.00
70.00
80.00
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Harmonische
Am
plitu
de
Amplitude (Ohm)
59
Mitigation techniques (1)
![Page 60: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/60.jpg)
• Passive filtering
Elektrolyse
Klassieke belastingC1H5
C2H7
C3H5
C4H7 C5
C6H11
C7H13
15 kV
150 kV
S = 36 MVAUcc = 17.5 %
0.00
10.00
20.00
30.00
40.00
50.00
60.00
70.00
80.00
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Harmonische
Am
plitu
de
Amplitude (Ohm)
60
Mitigation techniques (2)
![Page 61: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/61.jpg)
• Active filtering
ActiveFilter
-1 ,3
1 ,3
0 3 6 0
-1 , 3
1 , 3
0 3 6 0
-1 ,3
1 ,3
0 3 6 0
FEEDER
FUNDAMENTAL ONLY
ONLYHARMONICS
61
Mitigation techniques (3)
![Page 62: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/62.jpg)
Forme d’onde –
(Inter)Harmoniques
Type Harmonique
Origine Installations non linéaires
(électronique de puissance, arcs)
Conséquences Effets thermiques ou diélectriques,
dysfonctionnements
Solutions Filtrage passif ou actif,
self anti-harmonique,
déclassement d'appareil
62
![Page 63: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/63.jpg)
Forme d’onde –
(Inter)Harmoniques
Type Interharmonique
Origine Installations non linéaires et
fluctuantes,
télécommande centralisée…
Conséquences Papillotement de l'éclairage
fluorescent, dysfonctionnements…
Solutions Filtrage passif ou actif,
amortissement de filtres,
conception équipement sensible
63
![Page 64: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/64.jpg)
Forme d’onde - Transitoires
64
![Page 65: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/65.jpg)
Commutation notches
65
![Page 66: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/66.jpg)
Forme d’onde - Transitoires
Type Surtension transitoire
Origine Court-circuit, commutations, foudre
Conséquences Déclenchements, danger pour les
personnes et pour les matériels
Solutions Séparation galvanique,
parasurtenseur, enclenchement
"synchronisé", résistance de pré-
insertion
66
![Page 67: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/67.jpg)
Symétrie - Déséquilibre
67
![Page 68: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/68.jpg)
Symétrie - Déséquilibre
Type Déséquilibre
Origine Installations déséquilibrées
(traction ferroviaire…)
Conséquences Echauffement de machines
tournantes, vibrations,
dysfonctionnement de protections
Solutions Dispositif d'équilibrage,
conditionneur de réseau
68
![Page 69: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/69.jpg)
Sommaire
• Qualité et CEM
• Phénomènes perturbateurs
• Concepts de la normalisation
• Evaluation de la qualité
• Indices et objectifs de qualité
• Raccordement des installations perturbatrices
• Maîtrise de la qualité
• La qualité dans le marché libéralisé
69
![Page 70: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/70.jpg)
Concepts de la normalisation
70
( Source: Norme CEI 61000-2-2)
![Page 71: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/71.jpg)
Sommaire
• Qualité et CEM
• Phénomènes perturbateurs
• Concepts de la normalisation
• Evaluation de la qualité
• Indices et objectifs de qualité
• Raccordement des installations perturbatrices
• Maîtrise de la qualité
• La qualité dans le marché libéralisé
71
![Page 72: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/72.jpg)
Evaluation de la qualité
• Coupures: opérateurs du réseau
• Fréquence: un seul enregistreur
• Amplitude I• Forme d’onde > qualimètres (CEI 61000-4-30)• Symétrie I
72
![Page 73: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/73.jpg)
Evaluation Q – AmplitudeFlickermètre :
� Pst (“Pegel short time”) sur 10 min
� Plt (“Pegel long time”) sur 2 h
73
![Page 74: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/74.jpg)
Seuil de perceptibilité du flicker
pour différents types de lampe
74
![Page 75: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/75.jpg)
Evaluation Q – Forme
(Inter)Harmoniques: analyseur de Fourier
� Vh/V1 (ou Vih/V1)
75
![Page 76: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/76.jpg)
Evaluation Q – Symétrie
Déséquilibre: mesure 3 tensions et Fortescue
� Vi/Vd (ou V0/Vd)
76
![Page 77: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/77.jpg)
Sommaire
• Qualité et CEM
• Phénomènes perturbateurs
• Concepts de la normalisation
• Evaluation de la qualité
• Indices et objectifs de qualité
• Raccordement des installations perturbatrices
• Maîtrise de la qualité
• La qualité dans le marché libéralisé
77
![Page 78: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/78.jpg)
Indice de Q – Coupures longues
Σ ENS 8760 ⋅ 60 ⋅ Σ ENS
AIT = (h/client/an) = (min/client/an)
YAP YEC ⋅ 106
Σ (T ⋅ PNS) Σ ENS
AID = = (min/interruption)
Σ PNS Σ PNS
AIT
AIF = (interruptions/client/an)
AID
78
![Page 79: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/79.jpg)
Indice de Q – Creux de tension
79
![Page 80: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/80.jpg)
Indice de Q – Creux de tension
Pour un utilisateur donné, se baser sur la courbe
d’aptitude : tension résiduelle vs. durée
des process critiques.
Exemple:
moteur
asynchrone
(Ur = tension
Directe)
80
![Page 81: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/81.jpg)
Indices et objectifs de qualité
pour Pst, Plt, Vh/V1, Vi/Vd
• Analyse statistique � choix de percentiles
• Exemple, Flicker : mesures 1 semaine, puis
– Caractéristiques de la tension
• BT : Plt95 <= 1
• MT : Plt95 <= 1
– Niveaux de planification
• MT : Pst95 <= 0,9 / Plt95 <= 0,7 / Pst99 <= 0,9-1,35
• HT : Pst95 <= 0,8 / Plt95 <= 0,6 / Pst99 <= 0,8-1,2
81
![Page 82: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/82.jpg)
Sommaire
• Qualité et CEM
• Phénomènes perturbateurs
• Concepts de la normalisation
• Evaluation de la qualité
• Indices et objectifs de qualité
• Raccordement des installations perturbatrices
• Maîtrise de la qualité
• La qualité dans le marché libéralisé
82
![Page 83: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/83.jpg)
Réseau: Puissance de court-circuit
• Scc standard:
• Scc effective:
car
• Scc apparente:
tient compte de
• Scc contractuelle
83
![Page 84: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/84.jpg)
Limites d’émission
• Stade 1: évaluation simplifiée
par ex. Limitation du rapport Si/Scc
• Stade 2: partage du gâteau (des lim. de planif.)
par ex.
ou
(E = lim émiss, L = lim planif, α = exp loi add)
• Stade 3: acceptation à titre précaire
84
![Page 85: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/85.jpg)
Vérification a posteriori
• Harmoniques
– Mesures avant (1) et après (2),
rang h et percentile p :
– Mesure des courants harmoniques
• Flicker
– Enregistrement (U, I) et simulation
• Déséquilibre
– Moins compliqué
85
![Page 86: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/86.jpg)
Sommaire
• Qualité et CEM
• Phénomènes perturbateurs
• Concepts de la normalisation
• Evaluation de la qualité
• Indices et objectifs de qualité
• Raccordement des installations perturbatrices
• Maîtrise de la qualité
• La qualité dans le marché libéralisé
86
![Page 87: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/87.jpg)
• Continuité de la tension
• Coupures longues
• Qualité de la tension
– Fréquence Qualité du réseau
• Déviations (Concept., entret., exploit.)
– Amplitude
• Déviations
• Creux et coupures brèves
• Fluctuations (flicker)
– Forme d’onde
• (Inter)harmoniques Limites d’émission
– Symétrie
• Déséquilibre87
![Page 88: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/88.jpg)
Sommaire
• Qualité et CEM
• Phénomènes perturbateurs
• Concepts de la normalisation
• Evaluation de la qualité
• Indices et objectifs de qualité
• Raccordement des installations perturbatrices
• Maîtrise de la qualité
• La qualité dans le marché libéralisé
88
![Page 89: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/89.jpg)
Aim of regulation :socio-economic optimum
89
![Page 90: QUALITE DE L'ELECTRICITE©minaire ULg 2012_EDJ.pdf · Unbalance 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 200 100 0 100 200 Frequency variation 0 0.05 0.1 0.15 0.2 100 0 100 Harmonics ... • IEC](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022051806/5ffb718d4266671dbb76b0ca/html5/thumbnails/90.jpg)
FIN
merci pour votre attention
90