quechua conchucos sur nt

255
MUSHOG TESTAMENTO El Nuevo Testamento de nuestro Señor Jesucristo en el quechua del Sur de Conchucos

Upload: guillerolorteguilucas

Post on 14-Dec-2015

92 views

Category:

Documents


31 download

DESCRIPTION

quechua jw

TRANSCRIPT

Page 1: Quechua Conchucos Sur Nt

MUSHOG

TESTAMENTO

El Nuevo Testamentode nuestro Señor Jesucristo

en el quechua del Sur de Conchucos

Page 2: Quechua Conchucos Sur Nt

El Nuevo Testamentode nuestro Señor Jesucristo

en el quechua del Sur de Conchucos

Primera edición, 2002Segunda edición, 2008

Publicado por© La Liga Bíblica 2008

Usted es libre de copiar, distribuir y comunicar públicamente la obra bajo las condicionessiguientes:

· Reconocimiento. Debe reconocer los créditos de la Liga Bíblica (pero no de unamanera que sugiera que tiene su apoyo o apoyan el uso que hace de su obra).· No comercial. No puede utilizar esta obra para nes comerciales.· Sin obras derivadas. No se puede alterar, transformar o generar una obraderivada a partir de esta obra.

Page 3: Quechua Conchucos Sur Nt

MUSHOG TESTAMENTO

San Mateo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 5San Marcos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 36San Lucas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 55San Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 87Hechos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 110Romanos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 1391 Corintios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 1532 Corintios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 166Galatas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 174Efesios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 180Filipenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 185Colosenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 1881 Tesalonicenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 1912 Tesalonicenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 1941 Timoteo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 1962 Timoteo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 200Tito · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 203Filemon · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 205Hebreos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 206Santiago · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2171 Pedro · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2212 Pedro · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2251 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2282 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2323 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 233Judas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 234Apocalipsis · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 236Mushog Testamentuchö palabracunata tantiyatsicuycuna · · · · · · 251

Page 4: Quechua Conchucos Sur Nt
Page 5: Quechua Conchucos Sur Nt

5

a 1.1 Ayllu ninanga “castan miragcunapita aywaragnincuna” ninanmi. Tsaynömi Jesucristupis Abrahampa y Davidpa aylluncunapita cargan.

Jesucristo Abrahampa ayllun cangan(Lucas 3.23-38)

1 1Jesucristoga yurishga rey *Davidpa ayllun aywaragpitam.Davidnam cashga *Abrahampa ayllunpita aywarag. Cay

runacunam cayashga Abrahampa y Davidpa aylluncuna.a

2 Abrahampa tsurinmi cargan Isaac.Isaacpa tsurinmi cargan Jacob.Jacobpa tsurinmi cargan Juda y mas waquin waugincuna.

3 Judapa tsurincunam cayargan Fareswan Zara. Paycunapamamanmi cargan Tamar.

Farespa tsurinmi cargan Esrom.Esrompa tsurinmi Aram.

4 Arampa tsurinmi Aminadab.Aminadabpa tsurinmi Nahason.Nahasonpa tsurinmi Salmon.

5 Salmonpa tsurinmi cargan Booz. Boozpa mamannamcargan Rahab.

Boozpa tsurinmi cargan Obed. Obedpa mamannam carganRut.

Obedpa tsurinmi cargan Jese.6 Jesepa tsurinnam cargan rey David.

Rey Davidpa tsurinmi cargan Salomon. Salomongayurirgan Uriaspa viüdanchömi.

7 Salomonpa tsurinmi cargan Roboam.Roboampa tsurinmi Abias.Abiaspa tsurinmi Asa.

8 Asapa tsurinmi Josafat.Josafatpa tsurinmi Joram.Jorampa tsurinmi Uzias.

9 Uziaspa tsurinmi Jotam.Jotampa tsurinmi Acaz.Acazpa tsurinmi Ezequias.

10 Ezequiaspa tsurinmi Manases.Manasespa tsurinmi Amon.Amonpa tsurinmi Josias.

11 Josiaspa tsurinmi cargan Jeconias y mas waquinwaugincuna.

Jeconias yuringan witsancunam *Israel runacunataBabilonia soldäducuna prësu tsariscärir apayarganBabilonia nacionman.

12 Tsaychönam Jeconiaspa tsurin Salatiel yurirgan.Salatielpa tsurinmi cargan Zorobabel.

13 Zorobabelpa tsurinmi Abiud.Abiudpa tsurinmi Eliaquim.Eliaquimpa tsurinmi Azor.

14 Azorpa tsurinmi Sadoc.Sadocpa tsurinmi Aquim.Aquimpa tsurinmi Eliud.

15 Eliudpa tsurinmi Eleazar.Eleazarpa tsurinmi Matan.Matanpa tsurinmi Jacob.

16 Jacobpa tsurinnam cargan Mariapa runan Jose. Y Mariapawawanmi cashga Jesus, Tayta Dios cachamungansalvamagllantsic.

17Tsaynömi ari Abraham cawangan witsanpita hasta Davidyuringanyag chunca chuscu (14) runacunarä cayashgaAbrahampa ayllun aywaragcuna. Tsaynöllam David cawanganwitsanpitapis Israel runacunata Babiloniaman apayanganwitsanyag chunca chuscu runacunarä cayashga Davidpaayllun aywaragcuna. Tsaynöllam Babiloniaman apayanganwitsanpitapis Jesucristo yuringanyag chunca chuscurunacunarä cayashga tsay aywaraglla.

Jesucristo yuringan(Lucas 2.1-7)

18Salvamagnintsic Jesucristo caynömi yurirgan. MariawanJose täyänanpäna willanacushga caycarpis manamjuntacäyarganrätsoga. Tsaynö caycaptinpis *Espiritu Santupamunayninwanmi Mariaga geshyag ricacurgan. 19Geshyagnaricacuptin Josega llänu runa carmi Mariapä imatapisparlargantsu. Payga mana quejacuyllapam jagiriytamunargan. 20Tsaynö jagiriyta munaycaptinmi Tayta Diospa*angelnin Joseta suëñuyninchö nirgan: “Unay rey Davidpacastan Jose, Mariaga manam ima runawanpistincucashgarätsu geshyag ricacunanpä, sinöga Espiritu

SAN MATEO

Jesucristupä gellganganMateum cay libruta gellgargan. Jucag jutinmi cargan Levi. Payga Israel runa carpis Roma nacionpä impuestu cobracogmi

cargan. Tsaypitam Mateutaga Jesus acrargan apostolnin cananpä. Jesuswan purirmi rurangancunata ricargan ywillacungancunata wiyargan. Tsaymi cay libruta Mateo gellgargan Tayta Dios cachamungan salvacog cangantamusyanantsicpä. Mateupä masta musyanayquipä liyinqui Mateo 9.9-13; Marcos 2.13-17; Lucas 5.27-32.Cay libruchöga Mateo tantiyatsimantsic Señor Jesus ima castapita yuringantam (1.1-17), yuricuptin Egiptuman Josewan

Maria apayangantam (1.18-pita 2.23-yag), y Jesus Galileachö yachatsicur gallaycungantam (capïtulu 3-pita 4-yag).Tsaynömi Mateo tantiyatsimantsic Señor Jesus runacunata jircanchö yachatsingancunata (capïtulu 5-pita 7-yag). Jesus

imaycatapis Tayta Dios munangancunatam runacunata yachatsirgan, geshyagcunatam allïtsirgan, supaycunata runacunapitamgargurgan, y imayca milagrutapis rurarganmi (capïtulu 8-pita 18-yag).Israel autoridäcuna wanutsiyänanpä cagta musyarpis Jesusga Jerusalenman aywarganmi nänicunachöpis runacunata

yachatsirnin (capïtulu 19-pita 23-yag). Jerusalenchöpis willacurganmi manarä ciëlupita cutimuptin imacunapis päsananpäcagta (capïtulu 24-pita 25-yag).Tsaynömi Mateo tantiyatsimantsic Señor Jesus wanunganpita cawarimushga canganta (capïtulu 26-pita 28-yag).

Page 6: Quechua Conchucos Sur Nt

6

b 1.21 Jesus jutega “salvacog runa” ninanmi.

Santupa munayninwanmi geshyag ricacushga. Tsaynöcaycaptinga mana ajayllapa Mariata goricuy. 21Ollguwamratam Maria geshyacunga. Paypa jutinmi canga Jesus,runacunata jutsa ruraynincunapita perdonar salvananpäcaptinmi” nir.b22Tsaycuna päsanan captinmi Tayta Diospa willacognin

*profëta caynö gellgargan:

23 “Jipashmi, virgenllarä caycar, geshyacunga ollguwamrata.

Tsay wamrapämi niyanga ‘Emanuel’ canganta.Emanuel ninanga ‘Diosnintsic nogantsicwan caycan’

ninanmi”.

24Tsaypita Jose punuycanganta riccharcamurnam angelningannö Mariata ädisirpis goricurgan. 25Mariaga Josewantaycarpis manam punuyargantsu. Wawan yuriycuptinnamJosega nirgan: “Jesusmi jutinga canga” nir.

Estrëllacuna estudiag runacunaBelenman Jesusta adorag chäyangan

2 1Israel nacionchö *Herodes rey caycangan witsanmiJudea provinciapa Belen marcanchö Jesus yurirgan.

Yurisquiptinnam Jerusalenman chäyargan juclä nacionpitamusyag estrëlla estudiag runacuna caynö tapupacurnin:2“Israel runacunapa mandagnin rey cananpä llullu yureg¿maychötä caycan? Rupay yargamunan cag lädupita estrëllayargamogta ricashga carmi shayämurgö payman adoragnin”nir.3Tsayta wiyaycurga rey Herodes chiquicurninmi

yarpachacurgan paylla rey cacuyta munar. TsaynöllamJerusalenchö tag runacunapis pasaypa mantsariyargan caynönir: “Cananga ¿imanörä cashun Herodeswan?” nirnin.4Tsaynam Herodesga mandag *sacerdöticunata y *Moisesgellgangan ley yachatsicogcunata gayaycatsimur tapurgan:“¿Maychötä salvacogniquicuna Cristo yurinan cargan?” nir.5Paycunanam niyargan: “Judea provinciapa Belen

marcanchö yurinanpämi Tayta Diospa willacognin profëtagellgargan caynö:

6 ‘Belenchömi Israel runacunapa mandacognin rey yuringaJudea provinciachö jatusag marcacunapita tsay marca

tacshalla caycaptinpis’ nir”.

7Tsayta wiyaycurnam Herodesga pacayllapa gayatsirgantsay estrëlla estudiagcunata. Paycuna chaycuyaptinmitapurgan yargamog estrëllata imaypitana ricayangantapis.8Imaypita ricayangantapis willayaptinnam Herodes nirgan:“Belenman aywar tsay wamrata ashiyämuy. Tarirningawillayämanqui nogapis adoragnin aywanäpä” nir.9Tsaynö rey Herodeswan parlar usharirnam estrëlla estudiag

runacuna aywayargan. Aywaycäyaptinnam tsay ricayanganestrëllapis ñöpancunallata Belenman aywargan wamracaycangan wayiman chäyanganyag. Chaycuyaptinnam tsaypushag estrëlla pärasquirgan wayi janan derëchachö. 10Tsaywayi jananchöna pärasquegta ricärirnam itsanga estrëllaestudiagcuna feyupa cushicuyargan. 11Tsaymi tsay wayimanyaycurirnin tariyargan llullu Jesus maman Mariawancaycagta. Tsaychö ricaycurnam ñöpanman gonguricuycurllulluta adorayargan. Nircurnam apayangancunatachurapäyargan öruta, *inciensiuta, y “*mirra” ninganperjümita. 12Tsaynam paycunata Tayta Diossuëñuynincunachö parlapargan Herodes cagman mananacutiyänanpä. Tsaynö willashgana carmi juclä nänipanamarcancunaman cuticuyargan.

Egipto nacionman Jesusta Jose geshpitsingan13Estrëlla estudiag runacuna marcancunaman

cuticuyaptinnam Joseta suëñuyninchö Tayta Diospa angelninnirgan: “Rey Herodesmi llulluta wanutsinanpä ashitsinga.Canantä ras sharcur Jesusta mamantinta Egiptuman geshpitsiycutimunayquipä willangäyag” nir.14Tsaynö niptinmi Josega pagas ricchacarcamur Jesusta

mamantinta pusharcur Egiptuman aywacurgan. 15Tsaychömipaycuna täcuyargan Herodes wanunganyag. Tsaynö päsanancaptinmi Tayta Dios unay tantiyatsirganwillacognin profëtata. Tsayprofëtam gellgargan caynö: “Egiptupitam gayamurgäwamräta” nir.

Herodes mandaptin Belenchöwamracunata wanutsiyangan

16Estrëlla estudiag runacuna Jesusmaychö cangantapis willagmana cutiyaptinnam rey Herodesga pasaypa ajargan. Tsaynö ajarnamJesusta wanutsiytamunar soldäduncunata cachargan Belenmarcachöy ñöpan quinranmarcacunapitapis ollguwamracunatawanutsiyänanpä. Estrëlla estudiag runacuna imaypitana estrëllataricayanganta willapäyashga captinmi Herodes tantiyacurgan Jesus juco ishcaywatayogna canganta. Tsaymi wamracunata wanutsiyarganyurishgapita ishcaywatayogyag. 17Tsaycuna päsaptinmi TaytaDiospa unaywillacognin profëta Jeremias gellgangan cumplicargan.Paymi caynö gellgargan:

18

llaquicurnin wagaycäyan.Wawancuna ushacäyaptinmi shogayaptinpis manana

päraypa Raquel wagaycan”.

Egiptupita Jesusta Jose cutitsimungan19Tsaypitaga Egiptuchö Jose caycällaptinrämi rey Herodes

wanusquirgan. Tsaynam suëñuyninchö Tayta Diospa angelninJoseta nirgan: 20“Jose, cananga mamantinta Jesustapushacurcur Israelman cuticuy. Jesusta wanutsiytamunagcuna wanuyashganam” nir.21Angel tsaynö niptinmi jinan öra Josega Israelman

cuticurgan mamantinta wamrata pushacurcur. 22Tsaynöcutirnam Jose mayasquirgan Judea provinciachö Herodespatsurin Arquelauna troquinchö rey caycanganta. Tsaynam Josemantsarirgan Judeaman cutiyta. Tsaynö mantsariptinmi TaytaDios suëñuyninchö nirgan Judeaman aywananpa rantinGalilea provinciamanna aywacunanpä. 23Galileaprovinciaman chaycurnam Nazaret marcaman aywargantsaychöna täcuyänanpä. Tsaycuna päsanan captinmi TaytaDiospa unay willacognin profëta caynö gellgargan:“Salvacogga Nazaret marcapita cangantam niyanga” nir.

Juan Bautista salvacog chämunanpäna willacungan(Marcos 1.1-8; Lucas 3.1-9, 15-17; Juan 1.19-28)

3 1Señor Jesus yachatsicur manarä gallaptinmi Juan BautistaTayta Diospa willacuyninta willacur gallaycurgan. Judea

provincia quinran tsunyagcunapa puriptinmi runacuna tsaymanaywayargan willacunganta wiyayänanpä. Tsaychö willacurmicaynö nirgan: 2“Tayta Dios cachamungan salvacog reychämunganam. Tsaynö caycaptinga jutsa rurayniquicunata jagirirDiosnintsic munangannöna cawayay” nir.3Tsaynö Juan Bautista willacunanpä captinmi Tayta Dios

nirgan unay willacognin profëta Isaiasta caynö gellgananpä:

“Tsunyagchömi gayaraypa gayarar willacunga:‘Jutsa rurayniquicunata jagirir alistacuyay Señornintsicta

chasquicuyänayquipä.

1–3

Page 7: Quechua Conchucos Sur Nt

7

c 3.11 “Mana chasquicogcunataga in ernuman gaycunga” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “ninawan bautizanga” nirmi gellgaraycan.Ninawan bautismupäga waquin runacuna niyan in ernuman gaycucäyänanpä cagta. Waquincunanam niyan Espiritu Santupa munayninwanbautizacuy canganta, Hechos 2.3-chö ningannö.

Mandacog runa shamuptin chasquicuyänayquipänänicunata limpiapacur puestucog cuenta salvacogtachasquicuyänayquipä alistacuyay’ nir”.

4Juan Bautistapa röpanga cargan *camëllupa cerdanpitarurashgam. Wachäcanpis cargan camëllupa garanpitarurashgam. Juanpaga micuyninpis cargan chucllushnöcurucunam y chumpac mishquicunam.5Willacur puringanta wiyarnam Jerusalenpita y Judea

provinciapa maytsay marcancunapita atsca runacuna Juancaycanganman aywayargan willacunganta wiyayänanpä.6Tsaynö willacunganta wiyarmi runacuna tantiyacuyarganjutsa rurag cayanganta. Jutsa rurag cayanganta tantiyacurTayta Diosta perdonta mañacuyaptinnam Juan bautizarganJordan mayuchö.7Tsaymannam *fariseo y *saduceo cagcuna

bautizacuyänanpä shayämurgan. Jinatanam tsay runacunataJuan nirgan: “¡Culebra casta runacuna! ¿Imanirtä gamcunayarpäyanqui jutsata rurayangayquipita Tayta Diosin ernuman mana gaycuyäshunayquipä cagta? 8Tayta Diosin ernuman mana gaycuyäshunayquipä jutsarurayniquicunata jagirir pay munanganta rurarna cawayay.9Ama yarpäyaytsu unay *Abraham casta cayangayquipitaTayta Dios salvayäshunayquipä cagta. Tayta Dios munargaAbraham casta runacunaman cay rumicunatapisticrascäratsinmanmi. 10Mana alli wayog jachacunatacuchupita muturir ninaman gaycognömi Tayta Dios jutsaruragcunata in ernuman gaycunanpäna caycan”.11“Nogaga yacullawanmi bautizaycä jutsa rurayniquicunata

jagirir Tayta Dios munangannö cawayänayquipä. Perusalvacog shamogta chasquicogcunamanmi itsanga EspirituSantuta Tayta Dios cachamunga y mana chasquicogcunatagain ernumanmi gaycunga.c Tsaynö captin salvacogmanga niichicllapis manam nogaga iwalätsu. 12Payga trïgutawayrananpä jurquitan aptashganam caycan. Nircur trïgutawayrarirnam päjantaga ninaman gaycunga y trïguntanamwayinman apacunga. Tsaynömi jutsa ruragcunataga imaypismana upeg ninaman gaycunga y Tayta Dios munanganmancawagcunatanam gloriaman apacunga”.

Jesucristo bautizacungan(Marcos 1.9-11; Lucas 3.21,22)

13Galilea provinciapitam Jesuspis aywargan Jordanmayuman Juan bautizananpä. 14Tsayman chasquiptingabautizayta Juan manam munargantsu caynö nirnin: “TaytaDios cachamungan salvacog caycaptiquega ¿imanöpatä canangamta bautizäman? Antis nogatachir gambautizaycamanquimanga” nir.15Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Imanö captinpis

bautizamaylla. Gam bautizamänayquitam Tayta Diosgamunan”.Tsaynö niptinmi Juan bautizargan. 16Bautizacusquir

yacupita yarguraycarnam Jesus ricasquirgan ciëluquichacasquiptin Espiritu Santo palumanö paymanuraycämogta. 17Y nircurmi ciëlupita Tayta Dios caynönimungan wiyacämurgan: “Paymi cuyay tsurï. Nogamunangänö cumpliptinmi cushishga caycä” nir.

Jesucristuta Satanas tentayta munangan(Marcos 1.12,13; Lucas 4.1-13)

4 1Tsaypitanam Jesusta Espiritu Santo tsunyag jircamanpushargan tsaychö *Satanas tentayta munaptin Jesus

poderninwan gargunanpä.

2Tsay jircachöga chuscu chunca (40) junag y chuscu chuncapagas imatapis mana micuypam Tayta Diosman mañacurJesus cargan. Tsaypitaga pasaypam mallagacuycurgan.3Tsaynö caycaptinnam Satanas yurisquir nirgan: “Diospatsurin caycarga mä, cay rumicunata tantaman ticratsiy” nir.4Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “*Diospa palabran

gellgaranganchö caynömi nican: ‘Manam tantata micurllatsurunacuna cawayan, sinöga Dios ningancunatacäsucuyanganwanpis allimi cawayan’ nir”.5Tsaypitanam wap Jerusalen *templu jananchöna Jesusta

Satanas ricacascatsirgan. 6Nircurmi nirgan: “Diospa tsurincaycarga caypita patsaman mä jegarpuy. Diospa palabrangellgaranganchöga caynöchä nin:

‘Gamta cuïdashunayquipä angelnincunatam Dioscachamunga.

Paycunam tsariyäshunqui patsaman jegaptiquipis.

7Niptinmi Jesus nirgan: “Manam gam nimangayquitarurashätsu. Diospa palabran gellgaranganchöga caynöminican: ‘Ama Tayta Dios ningancunata manacagman churayta

.8Tsaypitaga jirca puntan altuchönam Satanas Jesusta wap

ricacascatsimurgan. Tsaypitanam maytsay nacioncunata ytsaychö imayca riquëzacunata ricascäratsirgan. 9Nircurminirgan: “Gonguriycur nogata adoramaptiquega cayricangayqui nacioncunata y llapan riquëzancunatamgoycushayqui munayniquichöna tsaräcunayquipä” nir.10Tsaynö niptinmi Jesus nirgan: “¡Witicuy, Satanas! Diospa

palabran gellgaranganchöga caynö nirmi nican: ‘TaytaDiosllatam adoranayqui y payllatam sirvinayqui’ nir”.11Tsaynö niycuptinmi Satanas illacasquirgan. Tsaypitanam

angelcuna yuripasquir Jesusta yanapayargan.

Galileachö Jesus yachatsicur gallaycungan(Marcos 1.14,15; Lucas 4.14,15)

12Juan Bautista carcelchö wichgaraycaptinnam Jesus Galileaprovinciachö marcan Nazaretman cuticurgan. 13TsaypitanamCapernaum marcaman aywacurgan tsaychöna täcunanpä.Tsay marcaga cargan Galilea gocha cuchunchö, Zabulon yNeftali castacuna täcuyangan marcacunachömi. 14TsaychöSeñornintsic tänanpä captinmi Tayta Diospa willacogninprofëta Isaias caynö gellgargan:

15 “Galilea gochapa ñöpancunachö tag mana Israel runacuna,Jordan mayupa wac-tsimpanchö tag runacuna,Zabulon y Neftali casta runacunapisllapayqui wiyayämay.

16 Tsacäpacushganö llutan ruraychö cawag runacunamTayta Diospa alli willacuyninta wiyayashga.

Tayta Dios ninganta mana cäsucogcunamanmi rupayatsicyagnörä Tayta Diospa alli willacuynin chashga”.

17Isaias gellgangannö Capernaumchö taycarninmi Jesuswillacur gallaycurgan: “Tayta Dios cachamungan salvacog reychämunganam. Tsaynö caycaptinga jutsa rurayniquicunatajagirir Tayta Dios munangannöna cawayay” nir.

Chuscu runacunata discïpulun cayänanpä Jesus gayangan(Marcos 1.16-20; Lucas 5.1-11)

18Juc junagnam Galilea gocha cuchunpa aywaycanganchöJesus ricasquirgan ishcay pescag runacuna mällancunata

3 4

Page 8: Quechua Conchucos Sur Nt

8

d 5.1,2 Runacunata jircanchö Jesus yachatsingan gellgaraycan Mateo capïtulu 5-pita 7-yag.

yacuman mashtaycäyagta. Paycunaga cayargan Simon ywaugin Andres. Simonpa jucag jutinmi cargan Pedro.19Paycunatam Jesus nirgan: “*Discïpulücuna cayänayquipänogawan aywacushun. Gamcunata yachatsiyäshayquipescäduta tsariyänayquipa rantin Diospa alli willacuynintarunacunata willapäyänayquipä cagtana”.20Tsaynö niptinmi mällancunata jagisquir jinan öra

Jesuswan aywacuyargan.21Tsaypita yargur mas washaläninta aywaycäyanganchönam

ricasquirgan Santiagutawan Juantana. Paycunagapapänincuna Zebedeuwanmi *büquiman jamaycurmällancunata allitsaycäyargan. Paycunatapis Jesus gayargandiscïpuluncuna cayänanpämi. 22Tsaynö gayariptin paycunapisjucllam Jesuswan aywayargan papänincunata büquichöjagisquir.

Atsca runacunata Jesus allïtsingan(Lucas 6.17-19)

23Tsaypitanam Jesus purirgan Galilea provincia quinranmarcacunapa. Tsay marcacunachömi runacuna*goricäcuyänan wayicunachö Tayta Diospa alli willacuynintawillacur yachatsicurgan. Tsaynömi tucuyläya geshyawangeshyagyashgacunatapis allïtsirgan. 24Siria nacionmarcacunachöpis mayayarganmi geshyagcunata Jesusallïtsinganta. Tsaymi Jesus caycanganman apayämurganimaycaläya geshyacunawan geshyagyashgacunata,*supaycuna löcuyätsingan runacunata, wanuy geshyawanñacagcunata, y paralïticucunata. Tsay llapan geshyagyashgarunacunatam Jesus allïtsirgan.25Feyupam runacuna Jesusta gatiräyargan Galilea

marcacunapita, Decapolis marcacunapita, Jerusalenpita, Judeamarcacunapita, y Jordan mayu wac-tsimpan quinranpitapis.

Runacunata jircanchö Jesus yachatsir gallaycungan(Lucas 6.20-23)

5 1,2Tsaypita juc junagnam atsca runacunata ricarnin jucjircanman Jesus discïpuluncunawan witsargan tsaychö

yachatsinanpä. Tsaychö Jesus jamaycurmi yachatsicurgan caynö:d

3 “Cushishgam cawayanga Tayta Diosllaman imaypismañacur cawag runacunaga. Paycunataga TaytaDiosmi ñöpanman pushanga.

4 Cushishgam cawayanga cay vïdachö llaquicogcuna.Paycunataga Tayta Diosmi consulanga llaquicuychömana cayänanpä.

5 Cushishgam cawayanga llänu shonguyog car runamayincunawan alli cawagcuna. Paycunagagloriachömi herenciata chasquiyanga.

6 Cushishgam cawayanga mallagaypanörä yacunaypanöräTayta Dios ninganman cawayta munagcunaga.Paycunataga Tayta Dios mana dejaypam yanapanga.

7 Cushishgam cawayanga runa mayinta cuyapagcuna.Paycunata Tayta Dios cuyapangam.

8 Cushishgam cawayanga jutsata mana ruraypa Tayta Diosmunangannö cawagcuna. Paycunam Tayta Diospañöpanman chäyanga.

9 Cushishgam cawayanga runa mayinta amishtatsegcuna.Paycunataga Tayta Dios ‘Gamga wamrämi canqui’ningam.

10 Cushishgam cawayanga Tayta Dios munangannöcawayanganpita chiquishga cagcuna. Paycunagagloriachö pipis mana chiquishgam cawayanga”.

11“Nogaman criyicayämungayquipita runacunaashlliyäshuptiqui, chiquiyäshuptiqui, y llullacurcur

imaycatapis manacagcunata tumpayäshuptiqui cushicuyay.12Noga raycur ñacagcunataga Tayta Diosmi ciëluchö premiutagoyäshunqui. Gamcunatanömi unay profëtacunatapisñacatsiyargan. Tayta Dios tsay profëtacunata premiutagongannöllam gamcunatapis goyäshunqui. Tsaynö cananpäcaycaptinga ñacarpis cushicuyay”.

Cachiman y actsiman iwalatsicur Jesus yachatsicungan(Marcos 9.50; Lucas 14.34,35)

13“Gamcunaga cay patsachö cachinömi cayanqui. Micuyta cachigustuta manana gor imapäpis mana välegnömi gamcunapis TaytaDios munangannö mana cawarga imapäpis väliyanquitsu.Gamlagyashga cachita pipis maypis jichariyangannömigamcunatapis in ernuman gaycuyäshunqui”.14“Tsaynöpis gamcunaga Tayta Dios munangannö cawarnin

runacunapä actsi cuentam caycäyanqui. Juc marca jircanniragchö carga maytsaymanpis ricacanmi. 15Tsaynöllamactsita tsaritsirpis alëriman churantsic wayichö atsicyänanpä.Manam imaypis tsaritsintsictsu catri jawancunamanchuranantsicpäga. 16Runacuna ricayänanpä actsi atsicyagnömigamcunapis runacuna ricayäshunayquipä Dios munangannöcawayänayqui. Tsaynö cawagta ricayäshurmi paycunapistantiyacuyanga Tayta Dios munangannöna cawayänanpä”.

Moises y profëtacuna gellgayangancunaruracänanpä Jesus ningan

17“Ama yarpäyaytsu Moises gellgangan leycunata y profëtacunagellgayangancunata imapäpis mana cuentaycangäta. Nogagashamurgö tsay leycuna imapä cangantapis tantiyatsinäpämi.18Ciëlupis cay patsapis manarä ushacaptinmi Moises gellgangan yprofëtacuna gellgayanganga llapanpis cumplinga Tayta Diosmunangannölla. 19Tsaynö caycaptinga pipis tsaygellgashgacunachö ningancunata mana cäsur y juccunatapis manacäsunanpä yachatsirga Tayta Diospa ñöpanchö manam imapäpiscuentashgatsu canga. Pipis tsay gellgashgacunachö ningancunatacäsur y juccunatapis cäsunanpä yachatsirmi itsanga Tayta Diospañöpanchö alli ricashga canga. 20Tsaynö caycaptinga gamcunaTayta Dios ningancunata cumpliyay. Fariseucunanö y leyyachatsicogcunanö cumpleg tucurga Tayta Diospa ñöpanmanmanam imaypis chäyanquitsu”.

Runa mayintsicta mana ajanapänapäJesus yachatsicungan

21“Gamcuna musyayanquim Moises gellganganchö caynöninganta: ‘Ama runa mayiquita wanutsinquitsu. Runa mayintawanutsegcunaga juzgashgam canga’. 22Tsaynö niptinpis nogagacaynömi nï: Manam runa mayinta wanutseg cagllatatsu Tayta Diosjuzganga, sinöga runa mayinta ajanapag cagtapis, ashlleg cagtapis,y ‘Gamga imapäpis manam välinquitsu’ neg cagtapis Tayta Diosmijuzgarnin in ernuman gaycunga”.23,24“Tsaynö caycaptinga runa mayiquiwan

resentitsinacushga carga Tayta Diospä ofrendataapaycangayquitapis ofrendayquita dejaycur puntatagaresentitsinacungayquiwanrä amishtag ayway. Tsaypita itsangatsay apaycangayqui ofrendata Tayta Diospä goycunqui”.25“Tsaynölla imapitapis chiquinacungayqui quejashuyta

yarpaptinga autoridäman manarä char arreglanqui. Tsaynömana arreglaptiquega juezman apatsishuptiqui juezgawardiyacunawanmi carcelman wichgatsiyäshunqui.26Tsaypitaga manam rasllaga yargunquitsu jaga cayniquitallapanta mana pägacurga”.

Adulteriu jutsata mana rurayänanpä Jesus yachatsicungan27“Gamcuna musyayanquim Moises gellganganchö caynö

ninganta: ‘Nagana majayog carga ama adulteriu jutsata

4 5

Page 9: Quechua Conchucos Sur Nt

9

rurayaytsu’. 28Tsaynö niptinpis nogaga caynömi nï:Yarpayniquicunallachöpis juc warmita munaparga adulteriujutsataga maynam rurayarguyquina”.29“Tsaynö carnin juc warmita ricärirninllapis munaparga

ñawiquita jipirir jitariycuy. In ernuman gaycushgacanayquipa rantinga mas allim canman tsulla ñawillapisgloriaman chaptiqui. 30Tsaynölla juc warmita munaparninmaquiqui yatapaptinga tsay maquiquita rogurir jitariycuy.In ernuman gaycushga canayquipa rantinga allim canmantsullan maquillapis gloriaman chaptiqui”.

Majancunapita mana raquicäyänanpäJesus yachatsicungan

(Mateo 19.19; Marcos 10.11,12; Lucas 16.18)31“Gamcuna musyayanquim Moises gellganganchö caynö

ninganta: ‘Pipis warminpita raquicayta munarga divorciupapelta ruratsun raquicangan musyashga cananpä’. 32Tsaynöniptinpis nogaga caynömi nï: Pipis warminpita amaraquicätsuntsu. Warmin juc runawan mana puriycaptinraquicarga quiquin ollgu cagmi jutsayog caycan warmin jucrunaman aywananpäpis. Tsaynöllam ollgu cagpis raquicashgawarmiwan tarninga adulteriu jutsata ruraycan”.

Mana juranapä Jesus yachatsingan33“Tsaynömi gamcuna musyayanqui Moises gellganganchö

caynö ninganta: ‘Imatapis ruranayquipä Diospa jutinchöaunicurga mana gongayllapa cumplinqui’. 34,35Tsaynöniptinpis nogaga caynömi nï: Ama nunca juranquitsu Diospajutinta jayarir ‘Por Dios’ nirnin. Tsaynölla ama juranquitsu‘Por mi ciëlu’ nirnin o ‘Por Jerusalen’ nirninpis. Ciëloga TaytaDios jamaräcunan *trönunmi. Jerusalenga Tayta Diosacrangan marcam. Tsaymi ‘Por mi ciëlu’ o ‘Por Jerusalen’ nirjurarninga Tayta Diospa jutinta llutalla jayareg cuentacaycäyanqui. 36Waquinnam ‘Por mi vïda’ nirnin jurayan. Niimata nirninpis ama jurayanquitsu. Tayta Diosllam munayyogcaycan hasta agtsayquita yanaman ni yuragmanticratsinanpäpis. Tsaymi ‘Por mi vïda’ nir jurarnin TaytaDiospa jutinta llutalla jayareg cuenta caycäyanqui.37Jurayänayquipa rantin imatapis aunicurga aunicuyanquicumpliyänayquipä. Y mana aunicur itsanga amaaunicuyanquitsu. Imatapis jurayparä aunicurga llutantamnicäyanqui”.

Runa mayintsic mana allita ruramaptintsic manaajanapänapä Jesus yachatsicungan

(Lucas 6.29,30)38“Musyayanquim Moises gellganganchö caynö ningantapis:

‘Pipis ñawiquita jipiptinga quiquinpa ñawintapis jipisquinqui.Tsaynölla quiruyquita jipishuptiquipis quiquinpa quiruntapisjipisquinqui’. 39Tsaynö niptinpis nogaga caynömi nï: Runamayiqui imachöpis mana allita rurashuptiqui amananaparanquitsu. Lagyaycushuptiquipis jucag lädu cagcärayquitana camapaycunqui. 40Pipis demandashurcamisayquita gechushuptiqui punchuyquitapis apacunanpäcachaparinqui. 41Juc runa gepinta juc lëwa aywayyagapapänayquipä obligashuptiqui juc lëwa masyagpispäsatsipasquinquirä. 42Imatapis mañacushuptiquegagaraycunqui. Tsaynöpis imatapis ‘Mañaycallämay’nishuptiquega mañaycunqui”.

Chiquimagnintsicta cuyanapä Jesus yachatsicungan(Lucas 6.27,28,32-36)

43“Tsaynöllam musyayanqui runacuna caynö niyanganta:‘Cuyanacungayquiwanga cuyanacunqui. Chiquishogniquitagachiquinqui’ nirnin. 44Tsaynö niyaptinpis nogaga caynömi nï:Chiquiyäshogniquicunataga cuyayanqui. Chiquishurcontrashogniquicunapäpis Tayta Diosman mañacuyay

cawayninchö yanapananpä. 45Chiquishogniquicunata tsaynöcuyarga Tayta Diospa wamrancunam cayanqui. Tayta Diosgaalli runacunapä y mana alli runacunapäpis rupaytañawitsimunmi. Tsaynöllam alli rurag runacunapä y mana allirurag runacunapäpis tamyatapis tamyatsimun.46Cuyanacuyangallayquiwan cuyanacuyaptiquega manam imapremiutapis Tayta Dios goyäshunquitsu. Runacunapitachiquishga *impuestu cobracogcunapiscuyanacuyangallanwanga cuyanacuyanmi.47Cuyanacuyangallayquiwan saludanacurga ¿ima allitatäruraycäyanqui? Tayta Diosman mana criyicogcunapiscuyanacuyangallanwanga saludanacuyanmi. 48Tayta Dioscuyacog cangannö gamcunapis cuyacog cayay”.

Alli ruraychö cawayänanpä Jesus yachatsicungan

6 1“Runacunata yanapar ama rurayaytsu tsayta ricayäshuralabayäshunayquillapäga. Tsaynö cayaptiquega Tayta

Dios manam ima premiutapis goyäshunquitsu”.2“Faltapacogcunata yanapayangayquita alabacurnin ama

jucta juctarä willacuyanquitsu waquin runacunanöga.Paycunaga pillatapis yanapayangantaga willacurnin puriyancornëtata tucar gayarätsegnöran goricäcuyänanwayicunachöpis y cällicunachöpis. Tsaynö cayaptinmipaycunapäga runacuna alabayangan premiulla canga.3Gamcuna faltapacogcunata yanaparninga pitapis manamwillapäyänayquirätsu. 4Pitapis mana willapaypafaltapacogcunata yanapayangayquipitam Tayta Dios premiutagoyäshunqui”.

Tayta Diosman mañacuypä Jesus yachatsicungan(Lucas 11.2-4)

5“Runacuna ricayänallanpämi waquin yachag tucogcunagaTayta Diosman mañacuyan goricäcuyänan wayicunachöpis ycällicunachöpis. Gamcunaga paycunanö ama yachagtucuyanquitsu. Tsaynö yachag tucuyanganpitam paycunagarunacuna alabayangan premiullawanna cayanga. 6GamcunagaTayta Diosman mañacurnin pipis mana ricayäshunayquipäwayiquicunaman wichgacurcur mañacuyanqui. Tsaymañacuyangayquita Tayta Dios wiyarmi imaycachöpisyanapayäshunqui. Y gloriachönam premiuta goyäshunqui”.7,8“Waquin runacuna Tayta Diosman mañacur yaparir

yaparir juc niyanganllatam mañacuyan tsaynö mañacuyaptinTayta Dios mas wiyananta yarpar. Gamcuna ama tsaynögamañacuyanquitsu. [Tsaypa rantinga mañacuyay manallaquicuypa.] Tayta Diosga manarä mañacuyaptiquim imatamiñishtiyangayquitapis musyaycanna. 9Gamcunaga TaytaDiosman mañacuyay caynö:

‘Ciëluchö caycag Tayta Dioslläcuna,llapan runacuna gamta adorayälläshuy.

10Munangayquinö llapan runacunapis gamllamanyäracamur cawaycuyätsun.

Ciëluchö munangayquinölla cay patsachöpiscamacaycullätsun.

11 Cada junagpä micuylläcuna ama faltaycatsillaytsu ari.12 Runa mayï mana alli ricamaptinpis noga perdonangänölla

jutsäcunapita perdonaycayämay.13 Jutsaman Satanas ishquitsiyämayta munaptinpis

tsapaycayällämay,y yanapaycayällämay llutancunata imaypis mana

rurayänäpä..

14“Gamcuna runa mayiquicunata perdonayaptiquega Tayta Diosgamcunatapis perdonayäshunquim. 15Si gamcuna runamayiquicunata mana perdonayaptiquega jutsatarurayangayquicunata Tayta Dios manam perdonayäshunquitsu”.

5 6

Page 10: Quechua Conchucos Sur Nt

10

Ayünuchö imanö cayänanpäpis Jesus yachatsicungan16“Tayta Diosman mañacuyänayquipä ayunarga ama

waquin runacunanö cayanquitsu. Paycunaga ayunarcaycäyanganta runacuna tantiyayänanllapämi wamayashgapuriycäyan. Tsayta ricar Tayta Diosman mañacog cayangantarunacuna alabayaptinnam paycunaga tsay premiullawannacayanga. 17Gamcuna ayunarninga imaypis cacuyangayquinöcärayquicunata shüpacur y agtsayquicunata nagtsacurcacuyay. 18Tsaynö rurayaptiquega runacuna manammusyayangatsu ayünuchö caycäyangayquita. Tsayta TaytaDioslla musyarmi ayunar mañacuyangayquipita premiutagoyäshunqui”.

Rïcuyayllapä mana yarpachacunantsicpäcagta Jesus yachatsicungan

(Lucas 12.33,34)19“Cay patsachö imaycayogpis cayllapä cagta ama

yarpachacuyaytsu. Cay patsachöga imayca riquëzatampuyupis ushan, ismurpis ushacan, y runapis suwan. 20Caypatsachö rïcuyayllapä yarpachacuyänayquipa rantingayarpachacuyay faltapacogcunata yanaparcuyänayquipä cagta.Tsaynö yanapanacur cawarga jana patsamanna imaycariquëzatapis churacog cuentanam caycäyanqui. Janapatsachöga mananam puyupis ushangatsu, ni ismurpisushacangatsu, ni runapis suwangatsu. 21Imaycayogpiscayllapä cagta yarpachacurmi manana Tayta Diosmangayarpäyanquinatsu”.

Ningancunata cäsuyänanpä Jesus yachatsicungan(Lucas 11.34-36)

22“Mas alli canman cay ningäcunata cäsucuyaptiquim.23Nogata mana cäsumarninmi Tayta Dios munangantagaruraycäyanquitsu. Tsaymi tantiyacuyanquitsu tsacaychönöjutsa rurag cayangayquita”.

Tayta Diosllata cäsuyänanpä Jesus yachatsicungan(Lucas 16.13; 12.22-31)

24“Manam pipis ishcay patrontaga sirvinmantsu. Ishcaypatronyog carga jucninta cäsucur jucagtaga manamcäsunnatsu. Jucninta cuyarnin jucagtaga mananamcuyannatsu. Tsaynöllam rïcuyayllapä yarpachacogcunapis‘Tayta Diospa sirvegninmi cä’ nicarpis pay munangannögamana cawayantsu”.

Tayta Diosman imaypis yäracuyänanpäJesus yachatsicungan

(Lucas 12.22-34)25Tsaynö parlapasquirpis caynömi nirgan: “Ama

yarpachacuyanquitsu: ‘Canan ¿imatarä micushä? ¿Imataräupushä? ¿Imatarä jaticushä?’ nirnin. Micuynintsic manacaptinpis röpantsic mana captinpis cushicushun Tayta Dioscawayta gomangantsicpita. 26Shumag tantiyacuyaypishgucuna imanö cawayangantapis. Paycunaga manammurucuyantsu, manam cosichayantsu, ni tröjacuyantsu.Tsaynö caycaptinpis Tayta Diosmi micuynincuna faltätsintsu.Gamcunaga tsay pishgucunapitapis mas välegmi cayanquiTayta Diospäga. 27Tsaynö imaycapä mayläya yarpachacurpis¿pirächi tamäñunpita masllataga jatunyarcunman?”

28“Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä gamcunayarpachacuyanqui alli röpashga cayänayquipä cagllatarä?Tantiyacuyay waytacuna imanö cuyaypä tuctuyangantapis.Tsaycunaga manam aruyantsu ni putscacuyantsu. Perunicarpis imanö cuyayllapämi ricacuyan. 29Waytacunacuyayllapä tuctuyangannöga manam unay rey Salomonjaticungan röpancunapis iwalargantsu. 30Tsay waytacunatsaquirinanlla caycaptinpis Tayta Diosga ima shumagtam

tuctutsin. Tsaynö cuyayllapäta tuctuycätsirga ¿manatsurägamcunatanäga yanapayäshunquiman röpashgacayänayquipä, yäracuyniynag runacuna?”31“Tsaynö caycaptinga ama yarpachacur puriyaytsu:

‘¿Imatarä micushä? ¿Imatarä upushä? ¿Imatarä jaticushä?’nirnin. 32Tsaycunata yarpachacurga puriyan Tayta Diosmanmana yäracog runacunallam. Gamcunaga tsay mana yäracogrunacunanö ama yarpachacuyaytsu. Tayta Diosgamusyaycanmi imata miñishtiyangayquitapis. 33Imamiñishtiyangayquipäpis yarpachacuyänayquipa rantingaTayta Dios munanganta rurar cawayänayquipä cagtayarpachacuyayga. Pay munangannö cawayaptiquega imatamiñishtiyangayquitapis Tayta Dios manam faltätsingatsu”.34“Tsaynö caycaptinga ama yarpachacuyaytsu waray

junagpä cagtaga. Tayta Dios canan junagyanapayäshungayquinölla cada junagpis manamdejayäshunquitsu”.

Runa mayintsicta mana juzganantsicpäJesus yachatsicungan(Lucas 6.37,38,41,42)

7 1“Ama runa mayiquipa vïdanta ashiyanquitsu,gamcunapis Tayta Diospita mana juzgashga

cayänayquipä. 2Runa mayiquicunapa wasan rimayaptiqui tsaywasarima cayangayquillamanmi Tayta Dios gamcunatapisniyäshunqui mana alli rurag cayangayquita”.3“Gamcunaga ¿imanirtä runa mayiquicunapa ñawinchö

shucata jipicuriyänanta munar ricapäyanqui, quiquiquicunapañawiquicunachö geru cuentatarä jipicuriyänayqui caycaptin?4Ñawiquicunachö geru cuenta caycaptinga ¿imanöparä runamayiquitarä niyanquiman: ‘Ñawiquichö shucatajipipasquishayqui’ nirnin? 5¡Yachag tucogcuna! Puntatagañawiquicunachö cagtarä jipicuyay. Tsayrämi ricaytapuëdiyanqui runa mayiquipa ñawinchö caycagtajipipäyänayquipäga”.6“Tayta Diospa alli willacuyninta willapäcuyaptiqui mana

chasquicuyaptinga mejor ama willapäyanquinatsu. Willaparsïgiyaptiquega ajacurcuyangallanam. Tsaynö manachasquicuycagta willaparninga alläpa chaniyog aläjata cuchillutscananpä jitapaycog cuentam caycäyanqui”.

Tayta Diosman mañacunantsicpä Jesus yachatsicungan(Lucas 11.9-13)

7,8“Imaypis Tayta Diosman mañacuyay. Imata miñishtirpisrugacuyay. Puncupita gayacognörä mañacuyay. TaytaDiosman mañacogcunaga chasquiyanmi. Imata miñishtirpisrugacogcunaga tariyanmi. Gayacogcunataga Tayta Dioswiyanmi”.9“Gamcunata maygayquitapis wamrayquicuna tantata

mañacuyäshuptiqui ¿rumitatsurä aptaparcuyanquiman? 10Ytsaynölla pescäduta mañacuyäshuptiquipis ¿culebratatsuräaptaparcuyanquiman? 11Gamcunaga mayläya yaga carpiswamrayquicunataga alli cagllatam garayanqui. Tsaynögamcunapis caycäyaptiquega ciëluchö caycag Tayta Diosgamasrämi imaycatapis allicunallata faltätsiyäshunquitsu”.12“Runa mayiqui alli ricashunayquita munarga gamcunapis

paycunata alli ricayay. Runa mayintsicwan tsaynö alliricanacur shumag cawanantsicpämi Moises gellganganchöpisy profëtacuna gellgayanganchöpis nin”.

Ciëlupa aywana cag nänita acranantsicpäJesus yachatsicungan

(Lucas 13.24)13,14“Ciëluman aywag nänega llanullam. Tsay näniman

yaycuyänayquipäga puncupis quichquim. Peru in ernumanaywag nänim itsanga anchu. Tsay nänipaga puncunpisjatunmi. Tsaynö captinmi in ernumanga atsca runacuna

6 7

Page 11: Quechua Conchucos Sur Nt

11

e 8.4 Leprawan geshyag runacuna allisquir ima ofrendatapis apayänanpä cagta musyanayquipä liyinqui Levitico 14.1-32.

aywaycäyan. Ciëlumanmi itsanga wallcaglla. Gamcunagaimaycanöpapis ciëluman chätsicog cag nänipa aywayay”.

Llutan yachatsicogcunapä Jesus musyatsicungan(Lucas 6.43,44)

15

yachatsicogcunata ama chasquipäyanquitsu. Paycunaga TaytaDiosman criyicog tucullarmi runacunata yaycapäyanüshacunaman atog yachayllapa yaycognölla. 16Imanöcawayangantapis ricarmi musyayanqui mana alli willacogcayanganta. ¿Acäsu casha jachapitacu üvata pallantsic? Nihïgustapis manam cardun jachapitatsu pallantsic.17,18Chirimöyaga manam goyrumshatatsu wayun. Tsaynöllamgoyrumshapis mana wayuntsu chirimöyataga. 19,20Ima jachapismana allita wayungannömi mana alli willacogcunapis manaallicunata rurar cawayan. Tsaynö cawayaptinmi musyayanquillutan yachatsicogcuna cayanganta. Chacracunachö goyrumshacaptin siquipita muturir rupatseg cuentam paycunapisin ernuman gaycucäyanga rupayänanpä”.

Tayta Diosta cäsucogcunalla gloriamanaywayänanpä Jesus willangan

(Lucas 13.25-27)21“Manam jutïta jayarir ‘Señorllä’ niyanganllawantsu pipis

gloriaman yaycuyanga. Gloriamanga yaycuyanga Tayta Diosmunanganta rurar cawagcunallam. 22Fisyu nal junagchögaatscagmi niyämanga: ‘Señorllä, gampa willacuyniquitamwillacur purirgä. Y gamman criyicurmi supaycunatapisrunacunapita gargurgä. Tsaynöllam gamman yäracuynïwanmilagrucunatapis rurargä’. 23Tsaynö niyämaptinpis nogagacaynömi nishä: ‘Gamcunaga manam cäsuyämarguyquitsu.¡Ñöpäpita witicuyay, mana alli rurag runacuna!’ nirninmi”.

Wayita shäritseg runaman iwalatsingan(Lucas 6.47-49)

24“Noga ningänö pipis cawag cagga alli cimientushga wayishäritsishganömi caycäyanqui. 25Pasaypa tamyaptin gashgayyacu shamurpis y vientuptinpis cimientushga wayega manamimananpistsu. 26Noga yachatsingäcunata mana cäsucogrunacunam itsanga allpa janallanchö shäritsishga wayinöllacayan. 27Tsay cimientuynag wayitaga yacu goricarshamurninpis y feyupa vienturninpis juchuratsinmi”.28Jesus tsaynö yachatsicuptinmi tsaychö runacuna

espantacur cushicuyargan: 29“¡Moises gellgangan leycunatayachatsicogcunapitapis Jesusga mas yachagmi!” nirnin.

Leprawan geshyag runata Jesus allïtsingan(Marcos 1.40-45; Lucas 5.12-16)

8 1Jircanchö yachatsicunganpita Jesus urämuptin atscagrunacunam gatiräyargan. 2Tsay uraycämogmanmi juc

leprösu Jesuspa ñöpanman gonguricuycur rugacurgan:“Taytay, cay geshyäpita alliycatsillämay” nirnin.3Tsaynö rugacur niptinmi Jesus yataycurgan: “Cananpitaga

allisquishganam canqui” nir.Tsaynö nisquiptinmi jinan öra tsay *lepra geshyan allisquirgan.

4Nircurmi Jesus nirgan: “Ama pitapis willanquitsu noga allïtsingäta.Tsay willacunayquipa rantingaMoises gellganganchö ningannöllatempluman ayway Diospä ofrendata apacurcur sacerdötiricashunayquipä.e Sänuna cangayquita sacerdöti nishuptiquimitsanga llapanpis musyayanga rasunpa allishgana cangayquita”.

Romapita capitanpa wätayninta Jesus allïtsingan(Lucas 7.1-10; Juan 4.43-54)

5Tsaypita Capernaum marcaman Jesus chäriptinnam *Romasoldäducunapa juc capitannin Jesusman aywaycur rugar

caynö nirgan: 6“Taytay, wätaynïchä pasaypa antsa wayïchöujuraycan. Mananachä cuyupacunnapistsu”.7Tsaynö niptinmi Jesus nirgan: “Canantämi aywä

allïtsinäpä” nir.8Tsaynö niptinmi capitan nirgan: “Taytay, Israel

runacunawan mana chänacuycäyaptëga ¿imanöparächiwayïman aywanquiman? Tsaypa rantinga cayllapita niycullaywätaynï allisquinanpä. 9Nogapis mandamagnïpamunayninchömi callä. Tsaynöllam nogapa munaynïchöcaycäyan mandangä soldädücunapis. Maygantapis imamanpismandaptëga aywanmi. Maygantapis ‘Gam shamuy’ niptëgashayämunmi. Imatapis rurananpä mandaptëga wätaynïpisrurayanmi. [Gamga nogapitaga imaycawanpis masmunayyogmi canqui. Noga musyämi imapis ningayquegaruracasquinanpä cagta]” nir.10Capitan tsaynö niycuptin Señor Jesusga feyupam

cushicurgan. Tsaynam gatiragnin runacunata nirgan: “Cayrunanö rasunpa yäracuyyog runawannöga manam Israelrunacunachöpis tincurgötsu. 11Gloriamanga atscagmichäyanga rupay ñawimunan cag lädupita y rupay jeganan caglädupitapis. May tucuypitapis chaycur gloriachömi*Abrahamwan, Isaacwan y Jacobwan jamacuyangamicuyänanpä. 12Peru waquin runacunam itsanga Diospawillacuyninta yacharpis nogaman mana yäracayämunganpitagloriamanga chäyangatsu. Gloriaman mana chagcunagapasaypa tsacayman gaycushgam cayanga. Tsaychömi pasaypawagarnin imanö caytapis manana puëdir quiruncunatapisuchuyangarä”.13Tsaynö nisquirnam capitanta Jesus nirgan: “Cananga

wayiquipa cuticuy. Yäracamungayquinöllam wätayniquiallishgana caycan” nir. Tsay ningan öram capitanpa wätayninallisquirgan.

Pedrupa suegranta Jesus allïtsingan(Marcos 1.29-31; Lucas 4.38,39)

14Tsaypita Pedrupa wayinman Jesus aywarnam tarirganPedrupa suegran pasaypa antsa achacharnin cämachöujuraycagta. 15Tsaynam geshyagpa maquinta Jesusyataycuptin jinan öra allisquirgan. Allisquirnam jucllacusnacurgan paycunata garananpä.

Imaycaläya geshyawan geshyagcunata Jesus allïtsingan(Marcos 1.32-34; Lucas 4.40,41)

16Patsa tsacaycaptinnam apayämurgan Jesusman supaygeshyatsingan runacunata. Tsay supaycunatam Jesusga jucshimillachö runacunapita gargurgan. Tsaynöllam imaycaläyageshyawan geshyagcunatapis allïtsirgan. 17Tsaycunaruracänan captinnam Diospa unay willacognin profëta Isaiascaynö gellgargan:

“Salvacog shamogmi geshyaycag runacunata allïtsinga” nir.

Gatirayta munag runacunata Jesus tantiyatsingan(Lucas 9.57-62)

18Atsca runacuna gorirapäyaptinnam discïpuluncunata Jesusnirgan: “Listacuyay büquiwan gochapa wac-tsimpanmanpäsanapä” nir.19Büquiman yarcuyänanpä caycaptinnam Moises gellgangan

leycunata yachatsicog juc runa Jesusta nirgan: “Maypaaywaptiquipis gamtaga gatiräshayquim, taytay”.20Tsaynö niptinmi Jesus nirgan: “Atogcunapaga

machaynincuna canmi. Pishgucunapapis geshuncuna canmi.Peru noga Tayta Diospita shamogpaga manam ni jucwayïllapis cantsu maychö punuycunällapäpis” nir.

7 8

Page 12: Quechua Conchucos Sur Nt

12

f 9.1 Nazaret marcachö shacshacushga carpis willacur gallarnaga Jesus Capernaum marcachönam täcurgan.

21Tsaypitanam juc discïpulun nirgan: “Tayta Jesus, papänïwanuptin pampaycurga gamta gatishayquim”.22Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Pampaytarä

shuyacunayquipa rantinga juclla nogawan aywacushun.Wanogcunataga quëdagcunanachir pampacuyanga” nir.

Vientuta yacu lagchicachagta Jesus päratsingan(Marcos 4.35-41; Lucas 8.22-25)

23Tsaynö nisquirnam discïpuluncunawan büquiman Jesusyarcurgan. 24Gochata aywaraycäyaptinnam Jesusgagepamanpachö punucasquirgan. Tsayyagnam feyupavientuwan yacu lagchicachar gallaycurgan büquitapisjundicätsiytana munarnin. 25Tsaynam discïpuluncuna Jesustaricchatsir niyargan: “¡Ricchay, salvaycayämay, taytay!¡Jundicaycantsicnachä!” nir.

26Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “¿Imanirtä tsayläyamantsacäyanqui? ¿Manacu nogaman yäracayämunqui?”Tsaynö nisquirnam ichircur vientutapis yacutapis

päracunanpä nirgan. Y jinan öram tsaynö niycuptin vientupisyacupis pärasquirgan. 27Tsayta ricarnam discïpuluncunagaespantashga quiquin pura ninacuyargan: “Yacupis vientupiscäsuycunanpäga ima runanatä cay runaga” nir.

Supay löcuyätsingan ishcay runacunata Jesus allïtsingan(Marcos 5.1-20; Lucas 8.26-39)

28Gochata päsarirnam discïpuluncunawan Jesus chäyarganGadara marcapa washaläninman. Tsaychönam supaylöcuyätsingan ishcay runacuna panteonpita yargayämurgan.Tsaychö tsay demöñuyog runacuna pasaypa mantsaripäcayaptinmi tsay panteon puncupaga pipis päsayagtsu.29Jesusta ricasquirnam tsay ishcay runacuna mantsarirgayararnin niyargan: “¡Diospa tsurin Jesus! Manaräöräcunachömi cayman shamurguyqui in ernumangaycayämänayquipäna” nir.30Paycuna cayanganpita mas washalänin quinrannam atsca

cuchicuna micuycäyargan. 31Tsaymi tsay supaycunarugacuyargan Jesusta: “Cay runacunapita gargayämarga tagaycuchicunallaman yaycucuycuyänäpä cachaycayällämay” nir.32Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan cuchicunaman

aywacuyänanpä. Tsaynam supaycuna ishcan runacunapitayargusquir jegacuycuyargan tsay cuchicunaman.Cuchicunanam acataycachaycar tunapita gochamanjegarpäriyargan. Tsaychömi augacaypa llapan cuchicunawanuyargan.33Tsayta ricaycurnam cuchi mitsegcunaga cörrilla

aywayargan marcaman. Chaycurnam runacunatawillacuyargan löcuyashga runacunapita supaycunata Jesusgargunganta y cuchicuna gochaman jegar wanuyanganta.34Tsaycunata willacuyaptinnam runacuna aywayargan Jesuscaycanganman ima päsangantapis ricagnin. Tsaymanchaycarnam mantsarirnin Jesusta niyargan tsaymarcancunapita jucläpa aywacunanpä.

Pullan cuerpun wanucashga runata Jesus allïtsingan(Marcos 2.1-12; Lucas 5.17-26)

9 1Tsaypitanam büquiman yarcurcur Jesusga cuticurgantaycangan Capernaum marcaman.f 2Tsaychöna Jesus

caycanganta musyasquirnam pullan cuerpun wanushgageshyagyashga runata andamiawan wantushga chätsiyargan.Señor Jesusga payman yäracuyanganta musyarnam tsaygeshyagta nirgan: “Hïju, ama llaquicuytsu. Jutsarurayniquicunata perdonargönam” nir.3Tsaynö niptinmi Moises gellgangan leycunata waquin

yachatsicogcuna yarpachacuyargan: “Dios tucurnin tsaynönirga Tayta Diospa contranmi llutanta parlaycan” nir.

4Tsaynö yarpaycäyanganta musyarnam Jesus nirgan:“¿Imanirtä gamcuna llutanta yarpäyanqui? 5¡Shumagtantiyacuy! ¿Runapa jutsancunata perdonaycu ogeshyancunata allïtsiycu, maygantä mas aja? 6Nogaga TaytaDios cachamashga captinmi munayyog cä runacunapajutsancunata perdonanäpä. Tsayta musyayänayquipämi cayrunata allïtsimushä”.Tsaynö nisquirnam tsay geshyagyashga runata nirgan:

“¡Sharcuy! Andamiayquita apacurcur wayiquipa aywacuy”nir.7Tsaynö niycuptinmi tsay runa jinan öra allisquir wayinpa

aywacurgan. 8Tsayta ricaycurmi runacuna pasaypaespantashga cushicurnin Tayta Diosta alabayargan caynö nir:“¡Tayta Dios yanapaptinmi tsaycunata Jesus ruraycan!¡Manam imaypis mayarguntsictsu pipis caynö ruragtaga!”

Jesus Mateuta discïpulun cananpä ningan(Marcos 2.13-17; Lucas 5.27-32)

9Tsaypita aywacurnam Jesus ricargan Mateo jutiyog jucrunata. Mateoga *Roma nacionpä *impuestu cobracogmicargan. Tsaynam cobrar jamaraycagta ricaycur Jesus nirgan:“Discïpulü canayquipä acu, aywacushun” nir. Tsaynö niptinmiMateo sharcur Jesuswan aywacurgan.10Tsaypitam Mateupa wayinchö Jesus discïpuluncunawan

micuycäyaptinna chäyargan waquin invitäduncuna.Paycunaga cayargan Romapä impuestu cobracog mayincunamy waquin mana alli ricashga cag runacunam. 11Tsaytaricarnam fariseucunaga jamurarnin Jesuspa discïpuluncunataniyargan: “¿Imanirtä mayistruyquicunaga juntacan impuestucobracogcunawan y tsay waquin jutsachö cacogrunacunawanpis?” nir.12,13Tsaynö niyanganta wiyarnam Jesus nirgan: “Nogaga

shamurgö manam alli rurag runacunallamantsu Diospawillacuyninta willapagnin, sinöga shamurgö jutsachöcawacogcunatapis willapänäpämi. Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican: ‘Manam ashmacunata*altarchö rupatsiyänallayquitatsu munä, sinöga cuyapäcogcayänayquitam munä’ nirmi. Tsaynö nicaptinpis gamcunaga¿imanirtä mana alli ruragcunatapis cuyapäyanquitsu?Llapanpis Diospa willacuynintaga tantiyatsiyänantamiñishtiycäyanmi, geshyagcuna jampicogtamiñishtiyangannölla. [Tsaymi paycunawanpis nogaga juntacüDiospa alli willacuyninta tantiyatsinäpä]”.

Ayünupä Jesusta tapuyangan(Marcos 2.18-22; Lucas 5.33-39)

14Juc cutichönam Juan Bautistapa gatiragnincuna Jesusmanwitiycur tapuyargan: “Nogacuna y fariseucunaga imaypisayunayämi. Peru gampa discïpuluyquicunaga ¿imanirtäayunayantsu?” nir.15Tsaynam Jesus nirgan: “Jucta niyäshayqui. Juc casacuyestachö ¿compañagnincuna ayunayantsurä? Tsaynöllamdiscïpulücunapis nogawan caycarga ayunayänantsu. Nogawanusquiptïmi itsanga ayunayanga”.16“Tsaynö manam pipis macwa röpata remendantsu mushog

ratashwanga. Tsaynö remendayaptinga mushog ratashgagenticätsirmi macwa cagtaga rachicäratsinman. 17Tsaynömitsayrä puwatsishga aswataga mana pipis jirpuntsu tsillinaycagurpumanga. Tsay tsillinaycag urpuman jirpushgaga aswapogurmi tsay urputa masrä tsillicäratsinman. Tsaynamaswapis ushacanman y urpupis paquicar ushacanman. Tsaynöcaptinmi sänu urpuman tsayrä puwashga aswataga jirpuntsic.[Tsaynömi nogapa willacuynïpis mushog car gamcunapaüsuyquicunamanga iwalantsu. Tsaymi discïpulücunataniyänayquitsu nogawan caycäyanganyagga ayunayänanpä]”.

8 9

Page 13: Quechua Conchucos Sur Nt

13

g 10.14 Israel runacunaga üsuncunamanmi chaquincunapita polvuta tapsicuriyag Tayta Dios castigananpä cagta musyatsir.

Juc autoridäpa wamranta Jesus cawaritsingan y yawarapaywan geshyag warmita allïtsingan

(Marcos 5.21-43; Lucas 8.40-56)18Tsaynö parlaycaptinmi Israel runacunapa autoridänin juc

runa chaycur Jesuspa ñöpanman gonguricuycur nirgan:“Taytay, warmi tsurillächä wanusquishga. Acuri jinallachöaywayculläshun cawarircatsillämunayquipä” nir.19Tsaynö rugacuptinmi discïpuluncunawan Jesus

aywayargan tsay runapa wayinman. 20,21Nänitaaywaycäyaptinnam chunca ishcay (12) watana yawarapaywan geshyacog juc warmipis gepancunata aywargancaynö yarpar: “Jesuspa röpallantapis yataycurgaallisquishämi” nirnin. 22Tsaynö nir yataycuptinnam Jesusgagepapa ticraycur warmita nirgan: “Ama llaquicuytsu, hïja.Nogaman yäracamuyniquipam allisquirguyqui” nir. Tsaynöniycuptin tsay warmega allisquirganmi.23Tsaypita tsay Israel runacunapa autoridäninpa wayinman

chaycurnam tariyargan ayachö müsicucuna tucaycäyagta yrunacunapis pasaypa wagaycäyagta. 24Tsayta ricaycurmiJesus nirgan: “Wagtapa yargucuriyay. Cay wamragacawarimunga punucashga caycanganpitariccharcamognöllam” nir.Tsaynö Jesus niptinnam runacuna asicuyargan. 25Peru

imanö captinpis Jesus ningannöllam wagtamanyargacarayämurgan. Runacuna yargacarayämuptinnamwanushga caycag wamra sutaraycanganman Jesus yaycurgan.Nircurnam maquinpita tsarircur wamrata cawatsirsharcatsimurgan. 26Tsaynö cawaritsir milagruta rurangantagamaytsay marcacunamanpis willacur chätsiyarganmi.

Ishcay gapracunata Jesus allïtsingan27Tsaypita Jesus aywacuptinnam ishcay gapracuna

gatipäyargan: “¡Unay rey *Davidpa castan Jesus,ñawilläcunata alliscatsiyällämay!” nir.28Tsaynö nir gatiraycäyaptinmi patsacungan wayiman Jesus

yaycurirgan. Tsaychönam tsay gapracunata Jesus tapurgan:“¿Gamcuna criyiyanquicu ñawiquicunata allïtsinäpä cagta?”nir.Tsaynö niptin paycunanam niyargan: “Aumi, taytay.

Criyiyällämi alliycatsiyämänayquipä cagta” nir.29Tsaynam ñawincunata Jesus yataycur nirgan: “Nogaman

yäracayämungayquipita ñawiquicuna allisquitsun” nir.30Tsaynö nisquiptinmi juclla ñawincuna allisquirgan.

Tsaypitam paycunata Jesus nirgan: “Ama pitapiswillapäyanquitsu allïtsingäta” nir.31Tsaynö nicaptinpis paycunaga yargurillarnam pitapis

maytapis willacuyargan Jesus allïtsinganta.

Shimin mana parlag runata Jesus allïtsingan32Tsay gapracuna jegariyaptinnam Jesus caycanganman

runacuna apayämurgan shimin mana parlag juc runata. Tsayrunataga supaymi upayätsishga canä. 33Tsay runapita supaytaJesus garguriptinmi upayashga caycanganpita juclla parlargallaycurgan. Tsayta ricarmi runacuna cushicur niyargan:“¡Manam imaypis ricarguntsictsu pipis caynö allïtsicogtaga!”nir.34Tsaynö niyaptin fariseucunam itsanga niyargan: “Manam

Tayta Diospa poderninwantsu supayta tsay runapitagargushga, sinöga supaycunapa mandagnin Satanaspapoderninwanmi gargushga” nirnin.

Runacunata Jesus cuyapangan35Maytsay marcacunachöpis estanciacunachöpis Jesusga

Tayta Diospa alli willacuynintam yachatsicurgan

goricäcuyänan wayicunachö. Nircurmi imaycaläya geshyawangeshyagcunatapis allïtsirgan. 36Tsaynö maytsay marcacunapapurirmi Jesusga ricargan runacuna imayca mitsegniynagüshacunanö cayagta. Tsaynö lluta cawacuyanganta ricarmiJesus cuyapargan. 37Tsaymi discïpuluncunata nirgan:“Cosëcha poguraycagnöpis maytsicag runacunam caycäyanTayta Diospa alli willacuyninta juclla chasquicuytamunagcunaga. Tsaynö captinpis wallcagllam tsay alliwillacuyta willacogcunaga cayan. 38Tsaynö captin gamcunaTayta Diosman mañacuyay willacogcuna mas atscacayänanpä” nir.

Jesucristupa chunca ishcay apostolnincuna(Marcos 3.13-19; Lucas 6.12-16)

10 1Tsaypitanam chunca ishcay (12) discïpuluncunataJesus nirgan supaycunata runacunapita garguyänanpä

y tucuyläya geshyawan geshyagcunata allïtsiyänanpä.2Tsay *apostolcunaga cayargan:

Simon (Simonpa jucag jutinmi cargan Pedro),Simonpa waugin Andres,Zebedeupa tsurincuna Santiaguwan Juan,

3 Felipe,Bartolome,Tomas,Mateo (Mateoga Roma nacionpä impuestuta cobragmicargan),

Alfeupa tsurin Santiago,Tadeo,

4 “Celote” ningan Simon, yJesusta ranticog Judas Iscariote.

Alli willacuyninta willacur puriyänanpäapostolnincunata Jesus cachangan

(Marcos 6.7-13; Lucas 9.1-6)5Tsay chunca ishcay apostolnincunata Jesus willacog

cacharnin caynömi nirgan: “Ama aywayanquitsu mana Israelrunacunapa marcancunamanga, ni ama yaycuyanquitsu*Samaria provincia marcacunamanga. 6Tsaypa rantinga Israelrunacunallaman aywayanqui. Paycunam ogracashgaüshacunanöga caycäyan. 7Paycunata willapäyanqui: ‘TaytaDios cachamunanpä cag salvamagnintsic rey chämushganam’nir. 8Geshyagcunata allïtsiyanqui. Wanushgacunatapiscawaritsiyanqui. *Lepra geshya ushaycagcunatapisallïtsiyanqui. Y supaycunatapis runacunapita garguyanqui.Allïtsirga ama pitapis cobrayanquitsu. Nogapis gamcunatamanam cobrätsu allïtsiyänayquipä podernïta gornin”.9,10“Ama apayanquitsu gellëta ni millcapata ni

trocanayquicunata. Jatiräyangayqui llangiquicunallawanaywayanqui. Arupacogcunata pachancuna mana faltaypagarayangannömi mayman chäyangayquichöpis manafaltätsiyäshunquitsu”.11“May marcaman o may jallgacunaman charpis tapucuyanqui

mayganpis alli runa canganta. Alli runaman charningawayillanchö patsaräcuyanqui juc marcaman päsayangayquiyag.12Tsay patsatsiyäshog runapa wayinman char shumagsaludacuyanqui. 13Tsay wayiyog chasquiyäshuptiquega payllachöpatsaräcuyanqui. Mana chasquiyäshuptiquega jucmannapäsacuyanqui posädata ashirnin. 14Runacuna willacuyangayquitamana chasquicuyaptinga tsay marcapitapis yargur aywacuyanquichaquiquicunapita polvuta tapsirir.g 15Willacungayquita manachasquicog runacunaga syu nal junagmi castïgutachasquiyanga. Sodoma y Gomorra marcacunachö tagcunacastigashga cayanganpitaga masmi castigashga cayanga”.

9 10

Page 14: Quechua Conchucos Sur Nt

14

Diosman criyicungantsicpita runacunachiquimänantsicpä cagta Jesus willacungan

(Marcos 13.9-13; Lucas 21.12-17)16“Shumag tantiyacuyay. Gamcunataga cachaycä

üshacunata atogman gaycapag cuentam mana alli runacunacayanganman. Tsaynö caycaptinga culebranöpismaya-mayalla puricuyanqui. 17Chiquiyäshogniqui runacunagaautoridäcunamanpis apatsiyäshunquim. Waquincunagagoricäcuyänan wayicunachöpis magayäshunquim. 18Nogamancriyicamog cayangayquipitam autoridäcunamanpis y nacionmandag reycunamanpis apayäshunqui castigayäshunayquipä.Tsaychömi paycunatapis y waquin mana Israel runacunatapismusyatsiyanqui noga runacunata salvanäpä shamungäta.19,20Tsaynö autoridäcunaman entregayäshuptiquipis amallaquicuyanquitsu: ‘Cananga ¿imatarä niycushä?’ nirnin.Paycunapa ñöpanchö manam quiquiquicunapayarpayllayquicunapitatsu parlayanqui. Espiritu Santumtantiyatsiyäshunqui imata parlayänayquipäpis”.21“Nogaman criyicamunganpitam chiquirnin wauginta

autoridäcunaman entregayanga wanutsishga cananpä.Waquinnam tsurincunata entregayanga wanutsiyänanpä ywaquinnam taytantapis entregayanga wanutsiyänanpä.22Nogata chasquicamar criyicayämungayquipitam pipitamaypitapis chiquishga cayanqui. Tsaynö chiquishga carpishasta wanuyanganyagpis nogaman yäracamog cagmi TaytaDiospa ñöpanman chäyanga. 23Juc marcachöchiquiyäshuptiquega juc marcaman empëñu päsacuyanqui.Llapan Israel nacion marcacunaman manarä chäyaptiquimnogaga cutimushä”.24,25“Ama yarpäyaytsu noga raycur imaypis mana

chiquishga cayänayquipä cagtaga. Nogata runacunachiquiycäyämarga gamcunatanäga masrämi chiquiyäshunqui.Nogatapis ‘¡Satanasmi payga!’ nicäyämarga gamcunatapisSatanaspita cayangayquitam niyäshunqui”.

Pitapis mana mantsacuypa willacuynintawillacunapä Jesus yachatsicungan

(Lucas 12.2-7)26“Cay patsachö runacuna chiquiyäshuptiquipis mana

mantsariypa willacuynïtaga willacuyay. Tsaynö allita rurarwillacuyaptiqui runacuna mana chasquicuyanganpismusyacangam Tayta Dios syu nal junagchö juzgaptin.27Tsaynö caycaptinga willacungäta mana wiyag cagcunatagagamcunana pita maytapis willacuyanqui. Tsaynöwillacuyänayquipämi gamcunata willapaycä. 28Nogapawillacuynïta willacuyaptiqui runacuna wanutsiyäshurpisalmayquicunataga manam imanayangatsu. Tsaynöcaycaptinga manam pitapis mantsacuyänayquitsu.Paycunapita mantsacuyänayquipa rantinga Tayta Diosllatamantsacuyay. Paymi munayyog caycan almantintain ernuman gaycunanpäpis”.29“Pishgucuna runacunapä mana alläpa cuestaptinpis Tayta

Diospäga välinmi. Wanunanta mana munaptinga ni jucllayllapismanam wanuyantsu. 30Tsaynömi agtsayquicunatapis yupashgatapayga caycätsin. 31Pishgucunapitapis mas väleg cayaptiqui TaytaDios cuïdaycäyäshuptiquega pipitapis manammantsariyänayquitsu”.

Jesus raycur runacunachö parlagcunaimanö cayänanpä willacungan

(Lucas 12.8,9)32“Pipis nogaman criyicog canganta mana pengacuypa

willacuptinga nogapis Tayta Diospa ñöpanchö paycunapafavorninmi parlashä. 33Pipis nogapita pengacur willacuynïtamana willacuptinga nogapis Tayta Diospa ñöpanchöpaycunata ‘Manam regïtsu’ nishämi”.

Jesusman criyicogcuna chiquishga cayänanpä ningan(Lucas 12.51-53; 14.26,27)

34“Ama yarpäyaytsu nogaman criyicayämungayquipitamana chiquishga cayänayquipä cagta. Criyicamogcunatagaimaypis chiquiycäyangam. 35Nogaman criyicamunganpitamtsurinpis taytanpa contran canga. Tsaynöllam mamanpacontran wawanpis canga. Y llumtsuyninpis suegranpacontranmi canga. 36Tsaynömi ari chiquiyäshogniquicunagacayanga quiquiquicunapa castayquicunapita gallaycur”.37“Nogaman criyicamunganpita maman chiquiptinpis,

taytan chiquiptinpis, o tsurin chiquiptinpis noga ningäta rurarimaypis cawatsun. Peru noga ningäcunata mana cäsumarmamanpa, taytanpa, o tsurinpa munayninchö cacog caggamanam rasunpatsu criyicamun. 38Imaycachö ñacarpisnogaman criyicamur cawayätsun. Wanunganyag noganingäcunata mana cäsumag cagcunaga manam rasunpatsunogaman criyicayämun. 39Noga munangänö mana cawarquiquin munangannö cawagcunaga in ernumanmigaycucäyanga. Imayca ñacaychö carpis noga munangänöcawagcunam itsanga gloriaman chäyanga”.

Tayta Diospa ñöpanchö premiutachasquiyänanpä Jesus willacungan

(Marcos 9.41)40“Gamcunata pipis chasquiyäshurga nogatapis

chasquiycäyämanmi. Y nogata chasquimarga cachamagnïTayta Diostapis chasquiycäyanmi. 41Tayta Diospawillacogninta chasquicogcunaga gloriaman char willacogcunapremiuta chasquiyangannöllam chasquiyanga. TsaynöllamTayta Dios ninganta cumplir alli rurag runata chasquicogcagpis gloriaman char tsay alli rurag runa premiutachasquingannölla chasquiyanga. 42Nogata chasquicamag cagtapitapis yacullanpis garaycog cagga Tayta Diospitam premiutachasquinga”.

11 1Tsaynö chunca ishcay (12) apostolnincunatawillapayta ushasquirmi Jesusga Galilea provinciapa

marcancunapa purirgan Diospa alli willacuyninta willacurnin.

Juan Bautistapa cachancuna Jesusman tapog aywayangan(Lucas 7.18-35)

2Carcelchö caycarmi Juan Bautista mayargan Señor Jesusmilagrucunata ruraycanganta y Diospa alli willacuyninta willacurpuriycanganta. Tsaynam discïpuluncunata Jesusman cachargancaynö tapuyämunanpä: 3“¿Gamcush canqui Tayta Dioscachamungan salvacog, o juctaräcush shuyacuyäshä?” nir.4Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan: “Canan aywar Juanta

niyay cay ricaycäyangayquicunata y wiyaycäyangayquicunata.5Gapracuna ricayannam. Mana puriyta puëdegcuna puriyannam.*Leprawan geshyagcunapis allïyashgam. Upacunapis wiyayannam.Wanushgacunapis cawariyämushgam. Muchuychöcawagcunamanpis Diospa alli willacuyninga chaycannam.6Tsaycunata willayaptiquim cushicunga nogapita. Nogamanimaypis yäracamungannölla yäracamutsun”.7Tsaypita Juan Bautistapa cachancuna cuticusquiyaptinnam

runacunata Jesus Juanpita parlapar nirgan: “Tsunyagjircaman Juanta ricapäyänayquipä aywar manam jachatavientu cuyutsegman ricapagtsu aywayargayqui. 8Y manamalläpa chaniyog röpan jatishga canganta ricapäyänayquipätsuaywayargayqui. Tsaynö chaniyog röpashgacunaga reypawayincunallachömi taycäyan, manam tsunyagcunachötsu.9Manam tsaycunata ricagtsu aywayargayqui, sinöga TaytaDiospa willacognin profëta canganta ricayänayquipämi.10Juanpämi Tayta Diospa palabran gellgaranganchö nican:

‘Salvacog manarä willacuptinmi juctarä cachashäwillacuynïta willacunanpä.

10 11

Page 15: Quechua Conchucos Sur Nt

15

h 11.14 Eliaspita y Juan Bautistapita masta musyanayquipä liyinqui Mateo 17.10-13; Lucas 1.17; Juan 1.21; Malaquias 3.1; 4.5,6.i 11.21 Tiro y Sidon marca runacuna imanö cayangantapis musyanayquipä liyinqui Isaias capïtulu 23; Ezequiel capïtulu 26-pita 28-yag;Amos 1.9,10. j 11.23 Sodoma marcata Tayta Dios ninawan ushacätsirgan tsay runacuna feyupa jutsasapa cayanganpitam. Tsaypita mastamusyanayquipä liyinqui Genesis capïtulu 19 y Ezequiel 16.48-50. k 12.4 Consagrädu churarag tantapita masta musyanayquipä liyinquiLevitico 24.5-9 y 1 Samuel 21.1-6.

Pay willacunganta chasquicurmi runacuna jutsaruraynincunata jagirir salvacogta shuyacuralistacuyanga’ nir.

11Tsay ningannölla Tayta Dios Juanta willacognin cananpäacrashga captinmi puntataga Juanrä tantiyashga nogasalvacog rey cangäta. Tsaynö captinpis discïpulücunamnogawan purishga carnin Juanpitaga maslla willacuynïtatantiyacuycäyan”.12,13“Moises gellgangancunachöpis, Tayta Diospa

profëtancuna gellgayangancunachöpis, y Juan Bautistawillacungancunapis nican noga salvacogniquicuna caypatsaman shamunäpä cagtam. Tsaymi Juan willacurgallanganpitapis runacuna Tayta Diospa willacuynintagachasquicuycäyan. Tsaynö captinpis waquin runacunagamanam munayantsu willacuyninta willacunanta, sinögaimaycanöpapis tsapatam churapaycäyan. 14Tsaynöllam TaytaDiospa palabranga gellgaraycan Elias shamur willacunanpäcagpis. Tantiyayaptiqui mana tantiyayaptiquipis Juan Bautistawillacuptinmi cumplishga Elias shamur willacunanpägellgarangan.h 15Tsay ningäcunata wiyacog cagga shumagtantiyacuyay”.16,17Tsaynö nisquir Jesus mastapis nirganmi: “Canan tiempu

runacunaga yupay tucog wamracunanömi caycäyan. Manamchasquicuyantsu noga ningäcunata ni Juan Bautistaningancunata. Wamracuna pucllar pinculluta tucapaptinyanasancuna tushuyta mana munagnömi noga ningäcunatapismana chasquicuyta munayantsu. Tsaynö ‘Aya pampaytapucllar nogacuna cantayämushä, gamcuna wagayämunqui’niyaptin yanasancuna wagayta mana munayangannömi JuanBautista ningancunatapis mana chasquicuyta munayantsu.18Juan Bautistaga imaypis ayunarmi mana vïnuta upogtsu.Tsaynö captinmi niyag: ‘¡Payga Satanaspa munayninchö carmitsaynö cacun!’ nirnin. 19Noga runacunawan juntacarimaycatapis micuptï y vïnuta upuptïnam niyäman: ‘Micullarupullar puricun’ nirnin. Tsaynömi niyäman: ‘Payga jutsasaparunacunawanpis y impuestu cobrag sacyapacogcunawanpisjuntacanmi’ nirnin. Tsaynö niyämaptinpis Juantawannogataga Tayta Diosmi cachayämashga willacuynintawillacuyänäpä. Tsaynö cachayämanganta runacunatantiyacuyanga Tayta Dios munanganta ruraycäyangätaricarmi”.

Jutsancunata mana dejagcuna in ernumangaycucäyänanpä cagta Jesus willangan

(Lucas 10.13-15)20Imayca milagrucunata ruraycaptinpis waquin

marcacunachöga runacuna manam ichicllapis Jesuspawillacuyninta cäsuyargantsu. Tsaymi paycunapä Jesus nirgan:21“Corazin marca runacuna y Betsaida marca runacuna,¡gamcunataga Tayta Dios mana cuyapaypamcastigayäshunqui! Gamcunachö milagrucunata rurangänö Tiroy Sidon marcacunachöi milagrucunata ruraptëga maynamTayta Diosta perdonta mañacur jutsa ruraynincunatadejariyanman cargan. Tsaynö jutsancunapita llaquicurninmaynam arripenticur cotenciapita röpata jaticurcur uchpamanjamaycur wagayanman cargan. Gamcunaga milagrucunatarurangäta ricaycarpis manam jutsa rurayniquicunata dejaytamunayanquitsu. 22Tsaynö jutsa rurayniquicunata manadejayangayquipitam syu nal junagchö Tiro y Sidonrunacunapitapis masrä castigacäyanqui. 23Capernaum marca

runacuna, ¿gamcunaga ‘Tayta Diospa ñöpanmanmi chäshä’niyanquipischi? Tayta Diospa ñöpanman chäyänayquiparantin gamcunaga in ernullamannam gaycucäyanqui.Gamcunachö milagrucunata rurangänö Sodoma marcachöruräman cargan, cananyagmi tsay marca caycanmanräcargan.j 24Tsaymi gamcunaga Sodoma runacunacastigacäyanganpitapis masrä castigacäyanqui syu nalchö”.

Tayta Diosta Jesus alabangan(Lucas 10.21,22)

25Tsaypitanam Tayta Diosman Jesus mañacur nirgan:“Papällä, ciëluchö y cay patsachöpis imaycawan munayyogmigamga caycanqui. Gamta alaballämi, Tayta Dios. Yachagtucogcunata tantiyatsinayquipa rantinga llänu runacunachömitantiyatsicurguyqui nogata cachamangayquita. 26Tsaynöcananpä yarpangayquinöllam ruracashga, papällä” nir.27Nircurnam discïpuluncunata nirgan: “Papällämi

llapantapis munaynïman churamushga, tsurin captï. Nogaimanö cangätapis payllam musyaman. Tsaynöllam papälläimanö cangantapis nogalla musyä. Tsaymi tantiyatsingäcagcunalla musyayanqui Tayta Dios imanö cangantapis”.28“Tayta Dios munangannö cawayta mana camäpacogcuna,

nogata chasquicayämay. Chasquicayämaptiquegallapayquitam yanapayäshayqui. 29Yachatsingänölla cawayay.Tsaynö cawarmi tantiyacuyanqui cuyapäcog cangäta y manaruna tucog cangäta. Tsaynöpam alli cawayta tariyanqui.30Noga yanapaptï munangänö cawayga manam ajatsu”.

Säbadu jamapay junagchö Jesuspadiscïpuluncuna trïguta pallayangan

(Marcos 2.23-28; Lucas 6.1-5)

12 1Tsaypita juc *säbadu jamapay junagchömidiscïpuluncunawan Jesus päsaraycäyargan

poguraycag trïgu cuchunpa. Tsaynam discïpuluncunagamallagarnin trïguta pallascärir cuparir uchuyargan.2Tsaycunata ricarnam fariseucuna Jesusta niyargan: “Säbadujamapay junag mana arucuy caycaptin ¿imanirtädiscïpuluyquicuna trïguta pallaycäyan?” nir.3Tsaynam Jesus nirgan: “Atsca cuti liyiycarpis ¿manacu

gamcuna tantiyayanqui unay *David gatiragnincunawan mallagarimata rurayangantapis? 4Paymi Tayta Diosman mañacucuyänanwayiman yaycurir tsaychö consagrädu churarag tantatagatiragnincunantin micuyargan.k Tsay tantata sacerdöticunallamicuyänanpä caycaptinpis tsayta micur Davidga manam imajutsatapis rurargantsu. [Mana micunanpä cagta David micuptinpisallita ruranganta yarparga ¿imanirtä niyanqui discïpulücunasäbadu jamapay junagchö trïguta pallarir uchuyangan jutsacanganta?] 5Gamcunaga Moises gellganganta atsca cuti liyiycarpis¿manacu tantiyayanqui säbadu jamapay junag templuchösacerdöticunapapis imayca ruraynincuna jutsa mana canganta?6Tsaynöllam nogapa discïpulücunapis conviënegllata ruraycäyan.Tsaynö carmi mana jutsatatsu ruraycäyan säbadu jamapayjunagchö mana jamaparpis. 7Gamcunaga manamtantiyacuyanquitsu Tayta Diospa palabran gellgaranganchö caynöninganta: ‘Nogapa jutïchö ashmacunata *altarchörupatsiyangayquipitapis masga munä runa mayiquicunatacuyapäyänayquitam’ nir. Tsaycunata tantiyacurga manamdiscïpulücunapä imatapis parlacachäyanquimantsu. 8Tsaynöcaptinmi noga Tayta Diospita shamushga car munayyog caycäsäbadu jamapay junagchöpis runacuna imata rurayänanpäcagtapis ninäpä”.

11 12

Page 16: Quechua Conchucos Sur Nt

16

Säbadu jamapay junagchö maquinwanucashga runata Jesus allïtsingan

(Marcos 3.1-6; Lucas 6.6-11)9Tsaypita aywarnam Jesus yaycurgan Tayta Diosman

mañacur goricäcuyänan wayiman. 10Tsaychö goricagrunacunawanmi caycargan maquin wanucashga runapis. Tsaywayichö caycag waquin fariseucunanam Jesusta tapuyargan:“Säbadu jamapay junag caycaptin ¿maquin wanucashgarunata allïtsinquimancu o manacu?” nir. Tsaynö tapuyarganallïtsiptinga tsay achäquilla Jesuspa contransharcuyänanpämi.11Tsaymi Jesus nirgan: “Maygayquipapis üshayquicuna

pözuman jegacurpuptin ¿manatsurä jinan öra jipegaywayanquiman säbadu jamapay junagchöpis? 12Runacunagaüshapitapis alläpa mas cuyaymi. Tsaynö captinmi säbadujamapay junagchöpis allita rurarnin cay geshyagtaallïtsimushä”.13Nircurnam tsay maquin wanucashga runata Jesus nirgan:

“Maquiquita mashtamuy” nir.Tsaynö niptin maquinta jayarircuptinnam sänuna

ticrasquirgan. 14Säbadu jamapay junagchö tsaynöallïtsinganta ricarnam fariseucuna tsay goricäcuyänanwayipita yargurir willanacuyargan Jesusta imanöpawanutsiyänanpäpis.

Jesucristo imanö cananpäpis profëta Isaias gellgangan15Tsaynö fariseucuna willanacuyanganta musyarnam

Jesusga tsaypita aywacurgan. Y atsca runacunam gepantaaywayargan. Gepanta aywagcunataga imaycageshyancunapitapis Jesus allïtsirganmi. 16Tsaynö allïtsirminirgan: “Ama pitapis willacuyanquitsu noga allïtsingäta” nir.17Jesus tsaynö cuyapäcog cananpämi unay profëta Isaiasgellgargan Tayta Dios caynö ningancunata:

18 “Willacuynïta willacunanpä cachamungä salvacog runamunangäcunata ruraptinmi cushicü.

Payman Espiritu Santuta cachaptïmi mana dejaypayanapanga.

Tsaynöpam pitapis maytapis willapanga willacuynïtachasquicogcunata salvanäpä cagta y manachasquicogcunata in ernuman gaycunäpä cagta.

19 Runacuna gayapäyaptinpis manam imatapis ningatsu.Maypa tsaypa purirpis manam parlangatsu: ‘Nogaga mas

yachagmi cä’ nirnin.20 Llaquicuyyogcunata manam lïsu tupangatsu, sinöga

cuyapangam.Jutsa rurag runacunata manam jucllatsu castiganga,

sinöga yätsingam munangäta rurarna cawayänanpä.21 Tsaynöpam maychö tsaychö runacunapis payman yäracur

salvacäyanga”.

Satanaspa poderninwan supaycunata Jesusgargunganta fariseucuna yarpäyangan(Marcos 3.20-30; Lucas 11.14-23; 12.10)

22Tsaypitanam supay wiscuyätsingan upayashga runataJesus cagman chätsipäyargan allïtsinanpä. Tsay runapitasupayta Jesus garguriptinmi parlarganna y ricarganna.23Tsaynö allïtsegta ricarmi runacuna cushicur ninacuyargan:“¿Salvamänantsicpä Tayta Dios cachamungan Davidcastatsurä payga canman?” nir.24Tsaynö niyanganta wiyarnam fariseucuna niyargan: “Cay

runaga manam Tayta Diospa poderninwantsu supayta tsayrunapita gargun, sinöga supaycunapa mandagnin Satanaspapoderninwanmi” nir.25Tsaynö parlaycäyanganta musyarnam Jesus nirgan:

“Manam yarpaycäyangayquinötsu. Cay ningäta

wiyarcayämay. Juc nacionchö runacuna quiquincuna purachiquinacurga wanutsinacurmi ushacätsinacuyanman.Tsaynömi juc marcachö o juc wayichö tagcunapisquiquincuna pura chiquinacur wacpa caypa gargunacuycarushacäyanman. 26Tsaynö caycaptinga gamcuna amayarpäyaytsu Satanaspa poderninwan supaycunata gargungäta.Supaycunata mandagnin Satanas garguptinga poderniynagnaticrarmi ushacätsinacuyanman”.27“Gamcunachö waquin runacuna supaycunata

runacunapita garguyaptin yarpäyanqui Tayta Diospapoderninwan garguyangantam. Tsaynö yarpaycarga ¿imanirtänogapäga yarpäyanqui Satanaspa poderninwan supaycunatagargungäta? Tsay llutan yarpayniquicunawanmimanacagcunata parlayanqui. 28Nogata Espiritu Santoyanapamaptin supaycunata gargungäta ricarmi gamcunamusyayanqui Tayta Diospita salvacog rey shamungäta”.29Satanaspita mas puëdeg canganta tantiyatsirmi Jesus

caynö nirgan: “Juc lïsu runa wayinta täpaycaptinga manampipis imantapis suwapanmantsu. Tsaynö täpaycaptinpispaypita mas puëdeg runa chaycurmi itsanga pancaycurimaycancunatapis apacunman. [Tsay cuentanömi nogapispuëdeg caynïwan runacunata Satanaspa maquinpita jipiycä]”.30“Pipis ningäcunata mana cäsumag cagcunanam Satanaspa

munayninchö cayan. Y nogata cäsumag cagga nogamunangätam ruraycäyan”.31,32“Runacuna llutanta rurar jutsa ruraynincunata y

manacagcunata parlayangancunata perdonta mañacuyaptingaTayta Dios perdonangam. Tsaynömi Tayta Diospitashamungäta mana tantiyar nogapä llutanta parlayaptinpisTayta Diosga perdonanga. Peru salvacog cangäta EspirituSanto tantiyaycätsiptin contran captinmi itsanga Tayta Diosimaypis perdonanganatsu”.

Prütayog y prütaynag plantamanrunacunata Jesus iwalatsingan

(Lucas 6.43-45)33“Ima plantatapis prütanpita regingantsicnömi runatapis

regintsic parlacuyninpita alli runa cangantapis y mana allicangantapis. 34¡Culebra casta runacuna! Quiquiquicuna tsaynömana alli caycarga ¿imayrächi allitaga parlayanquiman?Shonguyquicunachö llutancunata yarpäyangayquillatamimaypis parlaycäyanqui. 35Pipis shongunchö allita yarpargaallitam parlan. Peru mana alli yarpayyog cagmi itsangallutancunallata imaypis parlan. 36Manacagcunataparlagcunataga parlanganmanmi syu nal junagchö TaytaDios pitapis juzganga. 37Tsaymi gamcunatapis shimiquicunaparlanganman Tayta Diosga niyäshunqui jutsayogcayangayquitapis o jutsaynag cayangayquitapis”.

Milagrutarä Jesus rurananta munayangan(Marcos 8.11,12; Lucas 11.29-32)

38Tsaypitanam waquin fariseucuna y Moises gellganganleycunata yachatsicogcuna Jesusta niyargan: “Señor Jesus,Tayta Dios rasunpa cachamushungayquita musyayänäpä imamilagrullayquitapis ricaytam munayä” nir.39Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcunaga Tayta Diosman mana

yäracog mana alli runacuna carmi milagrutarä ricaytamunaycäyanqui. Gamcuna munayangayquinöräga manam imamilagrutapis rurashätsu. Tsaypa rantinga Tayta Dios jucmilagrutam ruranga profëta Jonas cawaycaptin rurangannö”.40“Musyayangayquinöpis unay Jonastam quimsa junag

quimsa pagas jatuncaray pescädupa pachanchö caycanganpitayargatsimurgan. Tsaynömi nogatapis quimsa junag quimsapagas pamparangäpita cawatsimanga. 41Jonas Diospawillacuyninta willacuptin wiyarmi Ninive marca runacunajutsa ruraynincunata jagiriyargan. Jonaspitapis masimaycawan munayyog caycaptï willacungätaga canan witsan

12

Page 17: Quechua Conchucos Sur Nt

17

l 12.42 Rey Salomonta watucag shamog reinapita musyanayquipä liyinqui 1 Reyes 10.1-13.

runacuna manam cäsucuyantsu. Tsaymi syu nal junagchöNinive runacuna sharcayämunga: ‘Jonas willacungantachasquicuyangänö ¿imanirtä Tayta Diospa tsurinwillacunganta chasquicuyargayquitsu?’ niyänanpä”.42“Musyayangayquinöpis Salomonpa yachatsicuyninta

wiyananpämi ‘Sabah’ ningan nacionpita juc reinapis carutashamurgan Jerusalenman.l Paypis syu nal junagchösharcamungam canan witsan runacunata ‘Salomonpayachatsicuyninta noga chasquicungänö ¿imanirtä gamcunapisTayta Diospa tsurin yachatsicunganta manachasquicuyargayquitsu?’ ninanpä”.

Maypitapis yargunganman supay cutingan(Lucas 11.24-26)

43“Juc runapita supay yargucur jäcogcunapam aywantänanpä ashirnin. 44Maychöpis mana tarirnam yarpasquintärangan runaman yapay cutiycuyta. Tsaynö cutirnam taririntsay runapa shongunta shumag churapacushga pitsapacushgawayitanörä. 45Tsaynöta tariycurnam tsay runaman cutinpaypita mas mana allin cag ganchis (7) supaycunatapushacurcurna tsay runachö cangan täcuyänanpä. Tsaymipuntata canganpitapis mas peyormanna ticracurin. Tsaynömipäsanga canan witsan mana alli runacunawanpis”.

Mamannö y waugincunanö pï cangantapisJesus yachatsingan

(Marcos 3.31-35; Lucas 8.19-21)46Tsaynö Jesus yachatsicuycaptinmi mamanwan

waugincuna tsayman chäyargan. Paycunaga puncullachömishuyaycäyargan Jesuswan parlayta munarnin. 47Paycunataricarnam juc runa Jesusta willargan: “Mamayquiwanwaugiquicunam puncuchö shuyaraycäyäshunqui” nir.48,49Tsaynö willaptinmi discïpuluncunaman ricärir Jesus

nirgan: “Paycunam mamänö y waugïcunanö cayan. 50PipisTayta Dios munanganta rurag cagcunam mamänö,waugïcunanö, y panïcunanö cayan” nir.

Willacuyninta muruwan Jesus iwalatsingan(Marcos 4.1-9; Lucas 8.4-8)

13 1Tsaypitanam wayipita yargurir Jesus aywarganGalilea gocha cuchunman. 2Tsaymannam atsca

runacuna goricäyargan Jesuspa willacuyninta wiyayta munar.Tsaynam Jesus büquimanna yarcurgan tsaypitayachatsimunanpä. 3Tsaypitam imayca iwalatsicuycunawanyachatsicur gallaycamurgan caynö nirnin: “Juc runam aywanätrïguta murucog. 4Tsaymi muruta matsiptin waquin murucunatiuyanä näniman. Y nänichö mashtaraycagtanam pishgucunachaycur upshascärinä”.5,6“Waquin cag murucunanam tiuyanä shaga shagallaman.

Tsaychöga jegarcamurpis allpa mana captinmi achaywantsaquiscärinä. 7Waquin murucunanam tiuyanä cashacunarurinman. Tsaychöpis jegarcamur garwashtaycällarmitsaquiscärinä”.8“Waquin cag murucunanam alli allpaman chänä.

Tsaycunaga alli jegamurmi alli espïgayog canä. Waquinespïgam wayunä pachac (100) trïguta, waquin espïgacunamwayunä jogta chunca (60) trïguta, y waquincunanam wayunäquimsa chunca (30) trïguta”.9“Cay ningäcunata wiyag cagga tantiyacuyay” nirmi Jesus

parlapargan.

Imaycaman iwalatsiypa imanir Jesus yachatsicungan(Marcos 4.10-12; Lucas 8.9,10)

10Tsaynö Jesus muruwan iwalatsicuypa yachatsicuptinmidiscïpuluncuna tapuyargan: “Tayta, tsay

yachatsiyämangayquita ¿imacunamantä iwalatsinqui? Manamtantiyayällätsu” nir.11Tsaymi Jesus nirgan: “Gamcunataga tsay ningäcunata

tantiyatsiyäshayquim. Mana cäsumag cagcunatam itsangamana tantiyatsishätsu. 12Tsaynö captinmi pipis yachacuytamunagcunaga yachatsingäcunata shumag tantiyacuyanga.Peru yachacuyta mana munagcunaga wiyarpis manamtantiyayangatsu. 13Tsaymi noga yachatsicü imamanpisiwalatsiypa. Tsay yachatsingäcunata cäsucuyta mana munagcagga manam imaypis tantiyayangatsu, ricaycarpis niwiyaycarpis. 14Tsaynö cananpämi Tayta Dios ninganta unayprofëta Isaias gellgargan:

‘Milagru rurangäcunata ricaycarpis willacuynïtawiyaycarpis manam paycuna tantiyayangatsu.

15 Cay runacunapaga shonguncunapis chucruyäcurcushgam.Tsaymi rinrincunapis tsapacashganö, ñawincunapis

gemtsicashganö caycäyan.Tsaynö carmi paycunaga imata yachatsingäcunatapis

tantiyacuyantsu.Tsaymi nogataga cäsuyämantsu alli cawaytana tariyänan

caycaptin’ nir”.

16“Gamcunam sïga imata yachatsingäcunatapistantiyacuyanqui. 17Unay profëtacuna y Tayta Diosmunangannö cawag runacunapis cay rurangäcunataga ricaytamunayargannam. Ricamayta munarpis manamricayämashgatsu. Tsaynömi noga willacungäcunata wiyaytamunarpis mana wiyacuyashgatsu. Gamcunam sïgaricaycäyämanqui y wiyaycäyämanqui”.

Muruwan iwalatsir yachatsinganta Jesus tantiyatsingan(Marcos 4.13-20; Lucas 8.11-15)

18“Cananmi tantiyatsiyäshayqui murucog runaman iwalatsiryachatsingäcunata. 19Trïgu muroga Diospa alli willacuyninmi.Muru tiuyangan nänega chucru shongu runacunamanmiiwalan. Tsaynö shonguyog carmi Diospa willacuynintawiyarpis chasquicuyantsu. Tsaynam wiyayangallantapisSatanas gongaratsin. 20Muru tiuyangan shaga allpanamwaquin runacunaman iwalan. Paycunaga Diospa alliwillacuyninta wiyar cushishgam chasquicuriyan. 21Tsaynöcushishga chasquicurpis shagachö allpa mana captin trïgujegarcamur tsaquireg cuentam, criyicuyanganpita imaycañacaycunaman charninga Diospa willacuyninta dejariyan.22Muru tiuyangan casha rurinchö allpaga waquinrunacunamanmi iwalan. Paycunaga Diospa alli willacuynintawiyarpis masga yarpachacuyan imaycayogpis cayllapä yquiquincuna munayangannö cawayänanpä cagllatam.Tsaycunapä yarpachacuywanmi Tayta Diostaga gongariyan”.23“Muru changan alli allpaga waquin runacunamanmi

iwalan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta cushishgachasquicurmi Diosnintsic munangannö cawayan. Alli allpachöjuc murullapita quimsa chunca (30) trïgu o jogta chunca (60)trïgu o pachac (100) trïgu wayungannömi Tayta Diosmunangannö cawagcunaga cayan”.

Trïguwan iwal cebadilla gewa jegamungan24Tsaypitapis juccuna in ernuman aywayänanpä cagta y

waquincuna gloriaman chäyänanpä cagta tantiyatsirmi Jesuscaynö nirgan: “Juc runam chacranman aywanä trïgutamurucog. 25Tsay murucunganmannam juc chiquipagnin runatsacaypa aywaycur murungan trïgu jananman cebadillatajichaycamunä. 26Tsaynam trïgun jegamuptin cebadillapisjegamunä. 27Tsaypita trïguman tirapagcuna aywarnaduëñunta willayänä: ‘Taytay, ¿trïgutaga acrashgallatamer

12 13

Page 18: Quechua Conchucos Sur Nt

18

mururgayqui? Tsaynö muruycaptiquega ¿maypitatätrïguyquichö cebadillaga pasaypa jegaycamushga?’ nir.28Tsaynö willayaptinnam trïguyog ninä: ‘Pipis chiquipämagcagmi tsaytaga jichapaycamashga canman’ nir. Tsaynöniptinnam arognincuna tapuyänä: ‘Tsayöraga ¿munanquicutsay cebadillacunata jipiyänäta?’ nir. 29Tsaynö niyaptinnamduëñun ninä: ‘Ama jipiyanquitsu. Cebadillata jipirga trïgutamlluquipacuyanqui. 30Trïguwan iwal cosëchayagshacshacunanpä dejaycuyay. Cosëchachönam sigagcunaacrapaypa sigayämunga. Cebadillantam cayayanga. Y

.

Diospa willacuyninta ñäbuspa murunmany levadüraman Jesus iwalatsingan

(Marcos 4.30-32; Lucas 13.18-21)31Tsaypita mastapis Jesus yachatsirganmi caynö nir:

“Diospa alli willacuyninga ñäbuspa murunnömi. 32Tsaymuroga pasaypa ichishagllam. Peru nicarpis jegarcamurgawaquin gewacunapitapis mas jatunmi ricacun. Tsay ñäbuswiñaptin rämancuna mashtacangannömi Diospa alliwillacuynin maytsaymanpis mashtacanga. Tsayrämancunachö pishgucuna geshuncuna rurarircushicungannömi runacunapis Diospa alli willacuynintachasquicur cushishga cawayanga”.33Nircur mastapis yachatsicur Jesus caynömi nirgan: “Tayta

Diospa alli willacuyninga levadüranöllam caycan. Juc runatantata rurar quimsa arröba machcaman levadüratawiñaptinmi mäsaga shumag jacan. Tsay levadüra wallcallacaycar mäsata atscayätsir jacatsingannömi Diospa alliwillacuynin maytsayman chaptin chasquicogcunapis masräatscagyäyan”.

Imaycaman iwalatsinganta discïpuluncunataJesus tantiyatsingan

(Marcos 4.33,34)34Jesusga runacunata yachatsirnin imaycamanpis

iwalatsiypam imaypis yachatsirgan. 35Tsaycunawanmicumplirgan Tayta Diospa willacognin profëta caynö nirgellgangan:

“Imaycamanpis iwalatsiypam runacunata yachatsishä.Patsa camacangan junagpita pipis mana

tantiyangancunatam tantiyatsishä” nir.

Trïguchö cebadillaman iwalatsiypa yachatsingantaJesus tantiyatsingan

36Tsaypitanam runacunata aywacuyänanpä nisquirdiscïpuluncunawan Jesus yaycurgan juc wayiman. Tsaychömidiscïpuluncuna niyargan: “Taytay, trïguchö cebadillagewaman iwalatsiypa yachatsicungayquitatantiyaycatsiyämay” nir.37Tsaynam Jesus nirgan: “Tsay trïguta murucog runaga

nogam cä. 38Tsay chacraga cay patsam. Tsay trïgunam Diospaalli willacuyninta chasquicog cag runacuna. Y tsay trïguchöcebadillanam Satanaspa mandunchö cawacog cag runacuna.39Murucogta chiquipagnin cebadillata murucuynin jananmanjichapag cag runanam Satanas. Y cosëchanam syu nalninan. Cosëchata goregcunanam *angelcuna cayan”.40“Trïgupita cebadillata acragnömi syu nal junagchö

Satanas munanganta rurar cawag runacunata angelcunaacrasquir in ernuman gaycuyanga. 41Noga Tayta Diospitashamogmi angelnïcunata cachamushä jutsamanishquitsicogcunata y jutsa ruragcunata gorircur in ernumangaycuyänanpä. 42Tsaychömi quiruncunatapis uchurräwagayanga. 43Peru Tayta Dios munanganta cumplegcunamitsanga glorianchöna car cushicuyanga. Cay ningäcunatawiyag cagcunaga shumag tantiyacuyay”.

Tayta Diospa munayninchö caway imaycapitapismas alli cangan

44Mastapis discïpuluncunata yachatsirganmi caynö nirnin:“Juc runa chacrapa puriycar tarisquinä atsca gellëpamparaycagta. Tsay gellëta tariycurna pasaypa cushicunä.Nircurna yarpachacunä: ‘¿Imatatä ruräman cay gellëquiquïpana ticrasquinanpä?’ nir. Nicangantaga cangallanmanpampaycur cushishga imaycancunatapis ranticuscärinä.Nircurna tsay gellë pamparaycangan chacrata rantisquinä.Tsaynöpana tsay runa pamparaycag gellëta jipir rïcuyänä.[Tsaynöpis Tayta Diospa ñöpanman chayga ima cushicuypämicay patsachö imaycayog cangantsicpitapis]”.45Nircur Jesus caynöpis nirganmi: “Diospa alli willacuyninta

chasquicogcunaga alläpa valoryog perlas rumipita aläjataranteg cuentam caycäyan. 46Perlas aläja ranteg runam örupitamas valoryogta tariycur mayläya chanin captinpis wayintapischacrantapis ranticuscärinä tsay aläjata rantinanpä.[Tsaynöpis Tayta Diospa ñöpanman chayga ima cushicuypämicay patsachö imaycayog cangantsicpitapis]”.

Fisyu nalchö runacunata Tayta Dios acrananpä willangan47Yapaypis Jesus caynömi yachatsicurgan:

“Musyayangayquinöpis mällata lamarman mashtaycurimaycaläya pescädutam runacuna tsariyan. 48Nircurnamlamar cuchunman jipirayämun tsaychöna acrayänanpä.Tsaychö acrarnam micunapä cagta canastaman wiñayan ymana micunapä cagtana jitariyan. 49Tsaynöllam syu naljunagchöpis llapan runacunata acrananpä Tayta Diosangelnincunata cachamunga. Alli runacunatam raquinga jutsarurag runacunapita. 50Jutsachö cacogcunatam in ernumangaycunga. Tsaychöga jutsa rurayta mana dejayanganpitamwagar quiruncunatapis uchuyangarä”.

Yachatsinganta discïpuluncunapisyachatsiyänanpä Jesus ningan

51Tsaynö yachatsicurirnam Jesus tapurgandiscïpuluncunata: “¿Cay ningäcunata gamcunatantiyayanquicu?”Tsaynö niptinnam niyargan: “Aumi, taytay. Tantiyayämi”

nirnin.52Tsaynam Jesus nirgan: “Tayta Dios munangannö

cawayänayquipä yachatsingäcunata tantiyarga waquinrunacunatapis shumag yachatsiyanqui. Tsaynö yachatsirgatröjapita maran cagcunata y tsayrä churacuyangayquitajipiramur garacognömi gamcunapis unay cagyachatsicuycunata y mushog yachatsicuycunatayachatsiyanqui” nir.

Nazaretchö Jesus yachatsingan(Marcos 6.1-6; Lucas 4.16-30)

53Tsaynö imaycacunaman iwalatsiypa yachatsicurirmi Jesusaywacurgan. 54Marcan Nazaretman chaycurnam Diospawillacuyninta yachatsicurgan goricäcuyänan wayichö.Tsaychö yachatsicuptinnam runacuna espantar niyargan:“Tsaynö yachatsicog cananpäga ¿maychötäshi tsayläyayachacuycushga? ¿Ima munayninwantäshi tsayläyamilagrucunatapis ruran? 55¿Manacu tagayga carpintëruJosepa tsurinlla? ¿Y manacu maman Maria? ¿Manacuwaugincunapis cayan Santiago, Jose, Simon, y Judas? 56Ypanincunatapis regintsicmi. Tsayöraga ¿maychönatäyachacushga canman yachatsimagnintsic tucunanpäga?”57Tsaynö nirmi Jesus yachatsicungancunataga mana

cäsupäyargantsu. Tsaymi Jesus nirgan: “Juclämarcacunachöga Tayta Diospa willacognin profëtatachasquiyanmi. Peru quiquinpa marcanchöga manamcäsupäyantsu” nir.

13

Page 19: Quechua Conchucos Sur Nt

19

58Tsaynö mana criyicuyaptinmi juc ishcay milagrucunallatamarcanchöga rurargan.

Juan Bautistata Herodes wanutsingan(Marcos 6.14-29; Lucas 9.7-9)

14 1Tsay witsanmi Galilea provinciapa mandagnin rey*Herodesta runacuna willayargan Jesus Diospa

willacuyninta willacur y milagrucunata rurar puriycanganta.2Tsaynam yanapagnincunata Herodes nirgan: “Payga JuanBautistam cawarimushga canman. Tsaymi munayyog caycanmilagrucunata rurananpäpis” nir.3,4Peru Juan Bautista cawaycaptinllarämi Herodes waugin

Felipipa warmin Herodiasta gechurgan. Tsaynam JuanBautista Herodesta nirgan: “Waugiquipa warminta tsarararmana allitam ruraycanqui” nir. Tsaynö ninganpitam JuanBautistata Herodias chiquirnin wanutsiyta munargan. Tsaynöchiquirnam waynan Herodesta willapargan Juanta carcelmanwichgatsinanpä.5Herodesga Juanta wanuratsiyta mantsarirgan, llapan

runacunapis “Juanga Tayta Diospa willacognin profëtam”niyaptinmi. 6Tsaypita Herodespa santunchönam Herodiaspajipash wawan selläma gälacurrä shumag tushuycurgan llapaninvitäducunapa ñöpanchö. Tsaynö tushungan Herodestagafeyupam gustaycurgan. 7Tsaymi tsay jipashta nirgan:“Cananga imatapis nimaylla. Mañamangayquitagagarashayquillam” nir.8Tsaynö niptin tsay jipashga maman yätsingannöllam

Herodesta nirgan: “Jatun matichö Juan Bautistapa umantagoycamänayquitam munä” nir.9Tsayta mañaycuptinmi itsanga rey Herodesga pasaypa

llaquicurnin yarpachacurgan. Juanta wanutsiyta manamunaycarpis invitäduncunapa ñöpanchö aunishga carmi jucsoldäduta cachargan Juanta wanuratsir umanta jipashmanapapämunanpä. 10Tsaynam carcelman soldädu aywar Juantawanuratsirgan. 11Nircurnam umanta roguriycur matichö aparjipashta goycurgan. Tsayta chasquisquir jipashgamamanmanmi apapaycurgan. 12Tsaynö rurayangantamusyasquirnam Juanpa discïpuluncuna ayanta apacuyarganpampayänanpä. Nircurnam Jesusta willayargan Juanta tsaynöwanutsiyanganta.

5,000 runacuna micuyänanpä milagruta Jesus rurangan(Marcos 6.30-44; Lucas 9.10-17; Juan 6.1-14)

13Tsaypitanam Jesus milagrucunata rurar puriycangantaHerodes musyargan. Tsay Herodes musyangantamayaycurnam Jesus büquiman yarcurcur tsunyagpaquiquillanna aywacurgan. Tsaynö aywacuptinpis runacunagamusyayarganmi mayman aywangantapis. Tsaymi chaquillapaaywayargan Jesusta taripäyanganyag. 14Büquipitayarpurirnam Jesus tarirgan atsca runacuna tsaychö shuyararcaycäyagta. Tsaynam runacunata ricaycur Jesus cuyapargan yapayangan geshyagcunata allïtsirgan.15Tsaypitanam tardiyaptinna Jesusta discïpuluncuna

niyargan: “Caychöga manam imapis cantsu runacunatagaranantsicpä. Tardiyaycaptinnaga llapancunapisaywacuyätsunna tsay quinran marcacunapa micuynincunarantiyämunanpä” nir.16Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan: “Manam paycuna micuy

ashegräga aywaycäyanmantsu. Gamcuna micuynincunagagarayay” nir.17Tsaynö niptinnam discïpuluncuna niyargan: “¡Imäcunatarächi

cayläya manana atipaypä runacunataga garayäman! Caychö pitsgatantawan ishcay pescädullachä millcapäcuna caycan, taytay” nir.18Tsaymi Jesus nirgan: “Tsay millcapayquicunata apayämuy”

nirnin.19Nircurnam discïpuluncunata nirgan runacunata

gewacunallaman jamatsiyänanpä. Tsaypitanam pitsga tantata

y ishcay pescäduta aptarcur Jesus ciëluman ñuquircur TaytaDiosman mañacurir agradesicurgan. Nircurnam tantatapaquiscärir pescäduntinta discïpuluncunata macyargan llapanrunacunata aypuyänanpä. 20Tsaymi llapancuna micuyarganpachajunta. Sobrapacuyangantanam discïpuluncunagoriyargan chunca ishcay (12) canastacunaman juntata.21Tsaychö micogcunaga cayargan pitsga waranganömi (5,000)ollgu caglla, warmicuna ni wamracuna mana yupashga.

Gocha jananpa Jesus aywangan(Marcos 6.45-52; Juan 6.15-21)

22Tsaypitanam discïpuluncunata Jesus nirgan: “Büquimanyarcurcur wac-tsimpaman puntaraycäyay. Y nogana caychörunacunata wayincunaman cuticuyänanpä yätsimushä” nir.23Tsaynö nisquirnam jircan niragman witsargan TaytaDiosman mañacunanpä. Tsaychö mañacuycaptinmi patsapistsacasquirgan. 24Büquiwan puntagcunaga carutanamaywaycäyargan. Tsaynö aywaraycäyaptinnam gochata vientupasaypa lagchicachätsirnin gallaycurgan.25Tsaypitanam gällu cantay öranöna caycaptin yacu jananpa

Jesus aywargan discïpuluncuna cagman. 26Tsaynö yacujananpa aywaycagta ricaycurmi discïpuluncuna pasaypamantsacar gayaräyargan: “¡Almachä ëllu shamuycan!” nir.27Tsaynö mantsacäyaptinnam Jesus nirgan: “¿Imatatä

mantsacuyanqui? Nogachä cä” nir.28Tsaymi Pedro valoracuycur nirgan: “Taytay, rasunpa gam

carninga nogapis yacu jananpa gam cagman aywamunäpäniycuy”.29Tsaynö niptin Jesusga caynömi nirgan: “Shamuy ari” nir.Tsaynam büquipita yargurir yacu jananpa Jesus cagman

Pedro aywargan. 30Aywaycanganchönam pasaypa vientuyacuta jananman lagchicachätsiptin feyupa mantsacargan.Tsaychö jundicarnam gayarargan: “¡Salvaycallämay, taytay!”nir.31Tsaynö niptinmi Jesus maquinpita tsarircur nirgan: “Ä,

mana yäracuyniynag runa, ¿imanirtä nogaman manayäracamunquitsu?” nir.32Tsaypita büquiman yarcurcuyaptinnam vientoga

tsunyarpurgan. 33Tsayta ricaycurnam büquichödiscïpuluncuna Jesuspa ñöpanman gonguricuycur niyargan:“Taytay, rasunpam gamga Tayta Diospa tsurin canqui” nir.

Genesaretchö geshyagcunata Jesus allïtsingan(Marcos 6.53-56)

34Galilea gochapa wac-tsimpanman päsarirnam chäyarganGenesaret marcapa wac-lädunman. 35Tsayman Jesuschanganta musyaycurnam maypita tsaypitapis imaycaläyageshyagcunata apapäyargan. 36Tsay apapäyangangeshyagcunaga Señor Jesusta rugacuyargan: “Taytay,röpayquipa cuchullantapis yataycuyäshä allisquiyänäpä”nirmi. Tsaynö nir röpanta yataycog cagga llapanmigeshyancunapita allisquiyargan.

Llutan yarpagcuna jutsayog ricacuyangan(Marcos 7.1-23)

15 1Tsaypitanam fariseucuna y Moises gellgangantayachatsicogcuna Jerusalenpita aywayargan Jesusta

tapuyänanpä. Chaycurnam niyargan: 2“¿Imanirtädiscïpuluyquicunaga üsuntsicta mana cäsuypa maquincunatamana awicullar micuycäyan? Tsaynö carga manam cäsuyantsuunay cag runacuna yachatsimangantsictaga” nir.3Tsaynö niyaptinnam paycunatapis Jesus nirgan:

“Gamcunapis ¿imanirtä Diospa palabran gellgarangantacumpliyänayquipa rantin tsay üsucunallata masgacumpliyanqui? 4Diospa palabran gellgaranganchöga caynöminin: ‘Taytayquita mamayquita respitar alli ricanqui. Mamantataytanta mana alli ricag cagtaga wanuratsiyätsun’ nir.

13–15

Page 20: Quechua Conchucos Sur Nt

20

m 15.22 “Mana Israel casta warmi” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “Cananea warmi” nirmi gellgaraycan. Cananea runacunaga manaIsrael castam cargan.

5,6Tsaynö nicaptinpis gamcunaga runacunatayachaycätsiyanqui mamancunata ni taytancunata mananayanapayänanpämi. Tsaynö yachatsirmi nipäyanquimamancunata y taytancunata caynö niyänanpä: ‘TaytaDiosllapänam imaycäcuna cacun. Mananam gamcunatagayanapayämannatsu’ nirnin. Tsaynö yachatsirmi gamcunagaDiospa palabran gellgaranganta manana cäsur imapäpiscuentayanquitsu. 7¡Tayta Diosman mana criyicog jananshongu runacuna! Gamcuna tsaynö cayänayquipä cagtamusyarnam Tayta Dios profëta Isaiasta tantiyatsirgan caynönir gellgananpä:

8 ‘Cay runacunaga janan shongullam “Tayta Dioslläcuna”nir jutïta jayag tucuyan.

Manam llapan shonguncunawantsu nogamancriyicayämun.

9Willacuynïta yachatsicuyänanpa rantinmi unay cagüsuncunallaman sïgiycäyan.

Tsaynö cayaptinmi paycuna adorayämanganpis ni imapämana välintsu’ nir”.

10Nircurnam runacunata gayaycur Jesus nirgan: “Cananllapayqui cay ningäcunata shumag tantiyayämay. 11Imatapismicunganwantsu manam runaga jutsayog ricacun, sinögashiminpita yargamunganwanmi jutsayogga ricacun”.12Niptinnam discïpuluncuna Jesusman witiycur niyargan:

“Tsaynö niptiqui, taytay, fariseucunaga feyupa rabyashgamcaycäyan” nir.13,14Tsaynö willayaptinnam Jesus nirgan: “Gamcunaga

paycuna ima niyangantapis ama cäsupäyaytsu. Chacrapitamana alli cag gewacunata lluquirir jitariyangannömipaycunatapis Tayta Dios in ernuman jitaringa. Paycunagayachag tucurpis wiscunömi cayan. Mä, ¿wiscuyashga runawiscu mayinta pushanmantsurä? Tsaynö carnin ishcancunampözumanpis jegarpuyanman. Tsaynömi paycunapisyachatsicuynincunata cäsupagnintin in ernumangaycucäyanga”.15Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “Runa micunganpä y

shiminpita yargamog cagpä ningayquitarä tantiyarcatsiyämay,taytay” nir.16Tsaymi Jesus nirgan: “¿Gamcunapis manaräcu

tantiyaycuyanqui? 17Ima micuyta micurpis runaga manammicunganwanga jutsayogtsu ricacun, sinöga ima micuytapismicunganga päsacunllam. 18Llutancunata parlarmi jutsayoggaricacun. Tsaynö llutancunataga parlan y ruran shongunchömana allicunata yarparmi. 19Runacunaga shongunchöllutancunata yarparmi runa mayinta wanutsin, adulteriujutsata rurayan, majaynagrä caycar piwanpis lluta puricuyan,suwacuyan, llullacuyan, y runa mayinpä rimar puriyan.20Tsaycunata rurarmi jutsayog ticran. Manam micuycunatamicurtsu ni manam micuy örapä maquinta mana awicullarcanganwantsu jutsayogga ticran”.

Mana Israel warmi Jesusman yäracungan(Marcos 7.24-30)

21Tsaypitanam Jesus aywargan Tiro y Sidonprovinciacunapana. 22[Tsay quinran marcacunachögatäyargan mana Israel runacunam.] Tsaynam mana Israel castajuc warmim Jesusman witiycur rugacurgan: “¡Unay reyDavidpa castan Jesus, cuyapaycallämay! Warmi wawallätamsupay imaypis löcuyätsin. ¡Tsay geshyapitaallïtsipaycallämay!” nir.23Tsaynö niptin Jesusga manam imatapis parlacurgantsu.

Tsaynam discïpuluncuna Jesusta niyargan: “Taytay, tagay

warmita niycuy aywacunanpä. Umantsictapis nanatsirchägayarar gatirämantsic” nir.24Tsaymi Jesus nirgan: “Tayta Dios cachamashga Israel

runacunallaman yanapagmi. Paycunaga ogracashgaüshacunanömi caycäyan”.25Tsaynö niptinnam tsay warmi Jesuspa ñöpanman

gonguricuycur rugar nirgan: “Taytay, ¡amari yaga caycuytsu!¡Yanapaycallämay ari!” nir.

26Tsaynam Jesus nirgan: “Manam allitsu canman Israelmayïcunatarä yanapanä caycaptin, gamcunatarä puntapuntata yanapasquiptëga. Tsayga canman wamracunapä cagtatantata allgucunata jitapaycog cuentam”.27Tsaynö niptinnam warmi nirgan: “Aumi, taytay. Tsaynö

captinpis ämun shicwapacungantaga allguncunapismicuyanmi” nir.28Tsaynam Jesus nirgan tsay warmita: “¡Imanömi nogaman

yäracuyniqui! Gam rugacamangayquega ruracätsun” nir.Tsay öram tsay warmipa wawan allisquirgan.

Atscag geshyagcunata Jesus allïtsingan29Tsaypita aywacurnam Jesus chargan Galilea gocha

cuchunman. Nircurnam juc jircaman witsarcur tsaychöjamacurgan. 30Tsaymanga atsca runacunam goricäyargan.Tsaynö goricarmi chätsipäyargan puriyta mana puëdegratacunatapis, gapracunatapis, macllucunatapis, parlaytamana puëdegcunatapis, imayca geshyawan geshyagcunatapis.Paycunata llapantam Jesus allïtsirgan. 31Tsaycunata ricarrunacunaga espantarmi cushicur niyargan: “Canangaupacunapis parlayannam, macllucunapis allisquiyashganam,puriyta mana puëdeg ratacunapis puriyannam, y gapracunapisricayannam” nir. Tsaynö nirmi Israel runacuna adorayanganTayta Diostana paycunapis alabayargan.

4,000 runacuna micuyänanpä milagruta Jesus rurangan(Marcos 8.1-10)

32Tsaypitanam discïpuluncunata gayaycur Jesus nirgan:“Cay runacuna cuyapaypämi caychö caycäyan. Paycunacaychö cayan quimsa junagnam. Manam imancunapis cantsumicuyänanpä. Mallagllata wayincunapa cuticuyänanpäniptëga aywaycäyanganchö wanurpis wanuycuyangachir” nir.33Tsaynö niptinnam discïpuluncuna niyargan: “Taytay, ¿cay

tsunyagchöga maychörächi tariycushwan micuyta caytsicarunacuna micuyänanpäga?” nir.34Tsaynam paycunata Jesus tapurgan: “Gamcunapa

millcapayquicuna ¿ayca tantatä capuyäshunqui?” nir.Paycunanam niyargan: “Ganchis (7) tantallam y juc ishcay

pescädullam caycan, taytay” nir.35Tsaynö niriyaptinmi llapan runacunata nirgan

jamacuyänanpä. 36Jamaycuyaptinnam pescädutawan ganchistantata aptarcur Tayta Diosman Jesus mañacurgan. Nircurnampaquiscärir discïpuluncunata macyargan runacunataaypuyänanpä. 37Tsaynam llapancuna micuyargan pachajunta.Sobragtanam goriyargan ganchis canastacunaman juntata.38Tsaychö micogcunaga cayargan ollgu caglla chuscuwaranganömi (4,000), warmicuna ni wamracuna mana yupashga.39Tsaypitanam büquiman yarcurcur discïpuluncunawan Jesusaywacurgan Magdala marca wacläninman.

Milagruta rurananpä Jesusta autoridäcuna niyangan(Marcos 8.11-13; Lucas 12.54-56)

16 1Magdalaman chaycuyaptinmi fariseucuna ysaduceucuna aywar Jesusta niyargan: “Tayta Dios

rasunpa cachamushungayquita musyayänäpä, mä imamilagrutapis ruramuy nogacuna ricayänächö” nir.

15 16

Page 21: Quechua Conchucos Sur Nt

21

n 16.4 Jatuncaray pescädupa pachanchö quimsa junag canganpita Jonas cawaycar yargamungannömi Jesucristupis quimsa junagpamparaycanganpita cawarimushga. o 16.18 Pedro jutega “rumi” ninanmi.

2Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Rupay jegangan örapucutay garwashyaptin gamcuna niyanqui: ‘Waraygausyanganam’ nir. 3Tsaynömi pucutarar patsa warämuptinpisgamcunaga niyanqui ‘Canan junagga tamyangam’ nirnin.Tsaycunatapis cösa tantiyaycarga ¿imanirtä tantiyayanquitsuTayta Dios cachamashga captin noga ruraycangäcunataga?4Gamcunaga manam rasunpaypatsu Tayta Diosmancriyiyanqui. Tsaymi pay cachamanganta musyayänanpägamilagrutarä ricayta munayanqui. Munayangayquinöga manammilagruta rurashätsu. Tayta Diospa profëtan Jonastajatuncaray pescädupa pachanpita cawaycagtayargatsimungannömi itsanga milagruta ruranga”.nTsaynö nisquirmi Jesus tsaypita aywacurgan.

Fariseucunapa yachatsicuyninpitacuïdacuyänanpä Jesus yätsingan

(Marcos 8.14-21)5Galilea gochata päsarirnam Jesuspa discïpuluncuna

yarpasquiyargan gongaycur tantata manamillcapacuyanganta. 6Tsayta parlaycäyaptinnam Jesus nirgan:“Fariseucunapa y saduceucunapa levadüranta pagtächasquiycäyanquiman” nir.7Tsaynam discïpuluncuna quiquincuna pura ninacuyargan:

“Tantata mana millcapacamungantsicpitam tsaynönicämantsic” nirnin.8Tsaynö nicäyanganta wiyarnam Jesus nirgan:

“¡Yäracuyniynag runacuna! ¿Imanirtä parlaycäyanqui tantatamana apayämungayquita? Nogaga manam tantapitatsuparlaycä. 9Gamcunaga ¿manacu yarpäyanqui pitsgatantallapita pitsga waranga (5,000) runacuna micuyänanpämilagruta rurangäta? ¿Mananacu yarpäyanqui tsay junagsobrag tantacunata atsca canastacunaman goriyangayquitapis?10Tsaynöpis gamcunaga ¿manacu yarpäyanqui ganchis (7)tantallapita chuscu waranga (4,000) runacuna micuyänanpämilagruta rurangäta? ¿Y manacu yarpäyanquisobragcunatapis canastacunaman goriyangayquita? 11Tsaynöcaycaptinga ¿imanirtä gamcunaga yarpäyanqui tantallapäparlaycangäta? Tantata munarga yapaypis milagrutagaruraramümanmi. Nogaga parlaycä fariseucunapa ysaduceucunapa levadürancunapita cuïdacuyänayquipäcagtam” nir.12Tsaynö niptinran discïpuluncuna tantiyarcuyargan

fariseucunapa y saduceucunapa yachatsicuyninta manachasquipäyänanpä levadüraman jitaycullar nicanganta.

Jesus salvacog canganta Pedro ningan(Marcos 8.27-30; Lucas 9.18-21)

13Tsaypita Cesarea de Filipos marcacunaman chaycurnamdiscïpuluncunata Jesus tapurgan: “¿Pï cangätatä nogapärunacuna yarpäyan?” nir.14Tsaynö tapuptinnam discïpuluncuna niyargan: “Waquin

runacunaga niyan: ‘Juan Bautistam ëllu’ nirmi. Waquinnamniyan unay profëta Elias cangayquita. Tsaynömiwaquincunapis niyan unay profëta Jeremias cangayquita omaygan profëtapis cawamushga cangayquita”.15Tsaynö niyaptinnam paycunatana Jesus tapurgan:

“Gamcunaga ¿pï cangätatä yarpäyanqui?” nir.16Tsaynam Simon Pedro nirgan: “Gamga Tayta Diospa

tsurin salvacogmi canqui, taytay” nir.17Tsaymi Pedruta Jesus nirgan: “Allitam nirguyqui, Jonaspa

tsurin Simon. Tsayta ninayquipäga Tayta Diosmitantiyatsishurguyqui. Manam pipitapistsu yachacurguyqui.18Pedro, tsaynö nishga carmi gamga cimientu rumi cuentacanqui.o Tsay cimientu rumi jananchömi noga sharcatsishä

iglesiäta. Tsaynö captin nogaman criyicamogcunata niSatanaspis manam imanangatsu. 19Gamtam gloria vïdapallävinta goycushayqui. Cay patsachö gam wichgangayquimciëluchöpis wichgashga canga. Y cay patsachö gamquichangayquim ciëluchöpis quichashga canga”.20Tsaynö nisquirmi discïpuluncunata Jesus nirgan:

“Gamcuna amarä pitapis willacuyanquitsu Tayta Dioscachamangan salvacog cangäta” nir.

Wanunanpä cagta Jesus willacungan(Marcos 8.31–9.1; Lucas 9.22-27)

21Tsaypitanam discïpuluncunata Jesus willarganJerusalenman aywaptin autoridäcuna, sacerdöticuna, y leyyachatsicogcuna chiquir ñacatsiyänanpä cagta. Nircurminirgan wanutsiyaptinpis quimsa junagtaga cawamunanpäcagta.22Tsaynö niptinnam Jesus llutanta parlaycanganta yarpar

jucläman gayasquir Pedro nirgan: “[Tsaynö cananpä captinga¿imapätä Jerusalenmanpis aywanqui?] ¡Tsaytaga TaytaDiospis ama munaycutsuntsu!” nir.23Tsaynö Pedro michaptinnam Jesus nirgan: “¡Cay runapita

yarguy, Satanas!” Nisquirnam Pedruta nirgan: “Gamga tsaynömichämar Tayta Dios munanganta ruranätam munanquitsu,sinöga runacuna yarpangannöllam ruranäta munaycanqui”.24Nisquirmi discïpuluncunata nirgan: “Pipis discïpulü cayta

munarga imayca ñacacuyman charpis noga munangänöllaimaypis cawatsun. Quiquinpa munayllanchöga amanacawatsuntsu. 25Pipis quiquinpa munayllanchö cawag caggamanam salvacionta taringatsu. Peru noga ningänö cawagcagmi itsanga mana ushacag alli cawayta taringa. 26Almanin ernuman gaycucänan captinga ¿imapänarä välingamayläya rïcu canganpis? Pasaypa rïcu carpis manamsalvaciontaga rantiyangatsu. 27Noga angelnïcunawanmi yTayta Diospa poderninwanmi cutimushä. Tsaynö cutimur alliruragcunatam premiuta goshä y mana allita ruragcunatamin ernuman gaycushä. 28Caychö caycagpitawaquinniquicunaga manarä wanurmi ricayämanqui TaytaDiospa munayninchö caycagta”.

Jircachö chipipegtarä Jesusta quimsadiscïpuluncuna ricayangan

(Marcos 9.2-13; Lucas 9.28-36)

17 1Tsaypita jogta junagtanam Pedruta, Santiaguta, ySantiagupa waugin Juanta pusharcur Jesus witsargan

juc jircaman. 2Tsaychömi discïpuluncuna ricaycäyaptin SeñorJesuspa cäran rupaynörä pasaypa chipipirgan. Röpanpispasaypa yullag pürum atsicyargan. 3Tsaychönam ricayarganMoiseswan Elias yuripasquir Jesuswan parlaycäyagta.4Tsaynam Pedro Jesusta nirgan: “Taytay, allipärä cayman

nogacuna shacayämurgä. Canan itsan caychö quimsa tsucllataruraycayämushä, jucta gampä, jucta Moisespä, y jucta Eliaspä” nir.5Tsaynö Pedro parlapaycaptinmi pasaypa yullag püru

pucutay paycunata tsapasquirgan. Tsaynam pucutay rurinpitaTayta Dios caynö nimurgan: “Paymi cuyay tsurï. Nogamunangänö llapantapis ruraptinmi cushicü. Payniyäshungayquicunata cäsucuyay” nir.6Tsaynö nimogta wiyaycurmi *apostolnincunaga pasaypa

mantsariywan patsaman lätacacuycuyargan. 7Tsaynöcaycäyaptinmi paycunata yataycur Jesus nirgan: “Amamantsacäyaytsu. Sharcuyay” nir.8Tsaynö niptin ñuquircuyänanpäga Jesus japallannam caycänä.9Jircapita uraraycämurnam paycunata Jesus nirgan: “Cay

ricayangayquicunata pitapis ama willapäyanquirätsu nogawanungäpita cawamungäyag” nir.

16 17

Page 22: Quechua Conchucos Sur Nt

22

p 17.13 Eliaspita y Juan Bautistapita masta musyanayquipä liyinqui Mateo 11.14; Lucas 1.17; Juan 1.21; Malaquias 3.1; 4.5,6.

10Tsaynam quimsan discïpuluncuna Jesusta niyargan: “Leyyachatsicogcunaga niyan salvacog shamunanpäga Eliasräpuntata shamunanpä cagtam. Tsayöraga gampa puntayquita¿imanirtä Eliasräga shamushgatsu?”11,12Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan: “Elias shamunanpä

cagta niyangannöllam payga shamushgana. Tsay shamognogapä willacuptinpis manam runacuna chasquicuyashgatsuwillacunganta. Chasquicuyänanpa rantinmi payta chiquirwanutsiyargan. Tsaynömi noga Tayta Diospita shamogtapisrunacuna wanutsiyämanga”.13Jesus tsaynö niptin discïpulucunaga tantiyayargan Juan

Bautistapä parlaycangantam.p

Wanuy geshyawan geshyag jövinta Jesus allïtsingan(Marcos 9.14-29; Lucas 9.37-43)

14Jircapita urämurnam runacuna caycäyanganman Jesuschargan. Tsaychönam juc runa Jesuspa ñöpanmangonguricuycur rugacur nirgan: 15“Taytay, cay wamrallätacuyapaycullay. Payta wanuy geshya tsariptinmi ninamanpisyacumanpis jegar ushan. 16Discïpuluyquicunamanpisapamuptïpis manam allïtsiyashgatsu” nir.17Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “¡Yäracuyniynag

runacuna! ¿Imayyagrä gamcunawan caycäshä? Apayämuytsay jövinta” nir.18Tsaynam ñöpanman chaycatsiyaptin jövinta ñacatseg

supayta Jesus ollgutupargan. Tsaynö ollgu tupaycuptinmisupayga jinan öra jövinpita yargusquir aywacurgan. Tsayörapita jövinga allishganam quëdasquirgan.19Tsaypitanam quiquillancuna caycarna discïpuluncuna

Jesusta tapuyargan: “¿Imanirtä nogacunaga supayta garguytapuëdiycuyargötsu?” nirnin.20Tsaynam paycunata Jesus nirgan: “Janan shongulla Tayta

Diosman yäracurmi gamcunaga garguyta puëdiyarguyquitsu.Nostäza murunöllapis yäracuyniquicuna ichic captinga cayjircata ‘Caypita jucläman witisquiy’ niyaptiquipiswitisquinmanmi. Tayta Diosman rasunpaypayäracuyaptiquega manam imapis ajatsu gamcunapä canga.21[Tsaynömi puëdeg supaycunataga runapita garguntsicDiosman mañacuywanrä y ayünuwanrä]”.

Quiquin wanunanpä cagta Jesus yapay willacungan(Marcos 9.30-32; Lucas 9.43-45)

22Galilea provincia quinranpa discïpuluncunawan purirmiJesus nirgan: “Noga Tayta Diospita shamogta entregayämangachiquimagnïcunapa maquincunamanmi wanutsiyämänanpä.23Tsaynö wanuratsiyämaptinpis quimsa junagtagacawamushämi” nir.Tsaynö niptin discïpuluncunaga feyupam llaquicuyargan.

Templupä impuestuta Pedro pägananpä Jesus ningan24Tsaypitanam Capernaum marcaman discïpuluncunawan

Jesus chäyargan. Tsaychömi templupä impuestucobracogcuna Pedruta tapuyargan: “¿Jesusga pägancutemplupä impuestuta?” nir.25Tsaynö niyaptinnam Pedro nirgan: “Aumi, päganmi” nir.Tsaynö nisquirmi Jesus caycangan wayiman Pedro

aywargan Jesusta tapunanpä. Tsaychö manarä tapuptinmiJesus nirgan: “Pedro, ¿imaninquitä gamga? Mandacogreycuna ¿pitatä impuestuta cobrayan, tsurincunatacu o juclärunacunatacu?” nir.26Tsaymi Pedro nirgan: “Mandunchö cag juclä runacunatam

impuestutaga cobrayan”.Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Tsayöraga mandacog

reypa tsurincuna impuestuta mana pägaycäyaptinga nogapisDiospa tsurin car papänïpa templunpä impuestuta

pägämanräcu. 27Imanö captinpis cobracogcuna manaajäyänanpä gochaman aywar anzuëluyquiwan pescädutatsarimuy. Punta tsaringayqui pescädupa shiminchömi gellëcanga. Tsay gellëta nogapitapis y gampitapis impuestutapägaycamunqui” nir.

Wamranö nogantsicpis canantsicpä tantiyatsingan(Marcos 9.33-37; Lucas 9.46-48)

18 1Tsaychömi discïpuluncuna Jesusta tapuyargan:“Imaycapis munayniquichö caycaptinga

¿maygäcunatatä mas mandag cayänäpä churayämanqui,taytay?” nir.2Tsaynö niyaptinnam wamrata ñöpancunaman Jesus

gayargan. 3Nircurmi discïpuluncunata nirgan: “Wamracunallullu yarpaynincunawan manam yarpachacuyantsu waquincagpita mas puëdeg caytaga. Tsaynö gamcunapis amayarpachacuyaytsu waquin cagpita mas puëdeg cayänayquipäcagtaga. Tsay manacag yarpayniquicunawan gamcuna manamgloriaman chäyanquitsu. 4Juccunapita mas puëdeg caypämana yarpagcunataga gloriachömi puëdeg caymanchurayäshayqui. 5Tsaynö captin cay wamranö cagcunata pipisyanaparga nogata yanapaycämagnömi caycäyanqui”.

Jutsaman pitapis mana ishquitsinantsicpä willangan(Marcos 9.42-48; Lucas 17.1,2)

6“Nogaman criyicamogcunata pagtä pitapis jutsataruraycätsiyanquiman. Tsaynö runacunataga mejormijatuncaray mulinu rumita cuncanman wataparcur lamarmanjitarpuyanman. 7Peru imanö captinpis jutsamanishquitsicogcunaga imaypis cangam. Tsaynö cayanganpitatsay jutsaman ishquitsicogcuna, allau ¡imanö cuyapaypäräcastigashga cayanga!”

Jutsata mana ruranantsicpä willangan(Mateo 5.29,30)

8“Tsaynö captin maquiqui o chaquiqui jutsamanishquitsishuptiquega rogurir jitariycuy. Chaquiyog maquiyogmana nunca upeg ninaman gaycucänayquipa rantinga masallim canga tsulla chaquillapis tsulla maquillapis gloriamanyaycuptiqui. 9Tsaynölla ñawiquipis jutsata ruratsishuptiquegaogtirir jitariycuy. Ishcan ñawiyog in ernumangaycucänayquipa rantinga mas allim canga tsulla ñawillapisgloriaman chaptiqui”.

Ogracashga üshaman runacunata iwalatsingan(Lucas 15.3-7)

10“Tayta Diospa ñöpanchö caycag angelcunam llapancriyicogcunata imaycay örapis ricaycämun. Tsaynöcaycaptinga criyicogcunata ama lluta runamancuentayanquitsu. 11[Paycunata jutsancunapita salvanäpämiTayta Dios cachamashga]”.12“Pipis pachac (100) üshanpita jucta ograycur ¿manatsurä

waquin cagcunata juc puchaman goriycur juclla aywanmanashegnin? 13Nircur tsay ogracag üshanta tariycurga imanöräcushiycunman, waquin cag üshancunapä cushicurpis.14Tsaynöllam ciëluchö caycag Tayta Dios munantsu paymancriyicogcuna ni jucllayllapis in ernuman aywayänanta”.

Llutanta ruragcunata alliyätsinapä Jesus ningan(Lucas 17.3)

15“Tayta Diosman criyicog mayiqui imachöpis mana allitarurashuptiquega puntataga quiquillanta parlapanquitantiyatsirnin mana allita ruraycäshungayquita.Tantiyatsiptiqui chasquicuptinga perdonanacur allicawaymanmi yapay chäyanqui. 16Tantiyatsiptiqui mana

17 18

Page 23: Quechua Conchucos Sur Nt

23

q 19.12 Eunucu ninanga “capashga runa” ninanmi. Unay tiempucunam waquin runacuna capashga cayargan mana warminäyänanpä. Tsaycapashgacunaga cayargan mandacog reypa warmincunata cuïdagcunam. Y paycunatam reypa mandunchö cayänanpäpis churayag.

chasquicuptinga ishcay o quimsa criyicog mayiquicunatanapushanqui jutsata ruraycanganta tantiyatsiyänanpä.17Paycunatapis mana cäsuptinga llapan criyicogmayiquicunapa ñöpanchöna ninqui jutsa ruraynintapaycunapis tantiyatsiyänanpä. Tsaychöpis mana cäsucuptingallapayqui criyicogcuna paywan amana juntacäyanquinatsu.Tsay runata ricayanqui Tayta Diosta mana cäsucog runatanö y*impuestuta cobracog runatanö”.18“Tsay mana cäsucogcunata alliyätsiyänayquipä gamcuna

munayyogmi cayanqui. 19Yapaypis gamcunata nï: Jucishcagllapis Tayta Diosman mañacuyaptiqui yanapayäshunquiwillanacur tsay mana cäsucogcunata shumag yätsipartantiyatsiyänayquipämi. 20Juc ishcagllapis Tayta Diosmanmañacuyänayquipä goricäyaptiqui gamcunawanmi imaypisnoga caycäshä”.

Imaypis perdonanacur cawanapä Jesus ningan21Tsaynö yachatsicuptinnam Pedro tapurgan: “Criyicog

mayï imachöpis mana allita ruramaptinga tsayöraga, ¿aycacutitä perdonäman, taytay? ¿Ganchis (7) cutitsurä?” nir.22Tsaynö tapuptinmi Jesus nirgan: “Manam ganchis

cutillaga perdonanquimantsu, sinöga ayca cutipisperdonanquimanmi”.23Tsaynö nisquirnam Jesus willapargan caynö nir: “Juc

nacion mandacog reypam cargan atsca yanapagnin runacuna.Tsay yanapagnincunatam rey nirgan llapancuna cuentatagoyänanpä”.24“Tsaynö cuentata mañaptinnam chätsipäyargan jagan cag

runata. Tsay runaga yupaytapis manana atipaypämimandacogpa jagan cargan. 25Jagata pägacunanpä imanpismana capuptinnam rey wätaynincunata mandargan: ‘Cayrunata, warminta, tsurincunata, imaycancunatapis apayayranticuyänayquipä. Ranticusquirna tsay gellëta apayämunquijagäpita tsarinäpä’ nir. 26Tsaynö niptinmi tsay jaga runagagonguricuycur maquinta tsogpacurcur rugacurgan: ‘Taytay,amari ranticaycayämaytsu. Imaycanöpapis jagayquitagapägaycushayquichir’ nir. 27Tsaynö rugacuptinnam reycuyaparnin llapan jaganta perdonaycur dejaycurgan”.28“Tsaynö perdonacärir aywacuycanganchönam

tincucurcunä arog mayin juc runawan. Paygawallcamanpallam jagan canä rey perdonangan runapa.Tsaymi tsay perdonashga runaga cuncapita tsarisquirllapiränä ‘¡Jagäta ras pägamay!’ nirnin. 29Tsaynö niptinnamarog mayinga gonguriycur ruganä: ‘Ichicllata shuyaycamay,taytay. Llapan jagayquita pägalläshayquim’ nir. 30Tsaynörugacuptinpis tsay perdonashga cag runaga manam arogmayinta ichicllatapis shuyasquiyta munanätsu. Tsayshuyärinanpa rantinmi carcelman wichgatsinä jagantapäganganyag”.31“Tsaynö ruranganta ricaycurnam waquin arog

mayincunaga feyupa ajanäyänä. Tsaynam mandag reymanaywar willayänä tsay perdonangan runa arog mayintacarcelman wichgatsinganta. 32Tsaynam perdonangan runatajinan öra gayascatsir rey ninä: ‘¡Mana cuyapäcog malafë runa!Gamtaga rugacamaptiqui llapan jagätachä perdonargö.33Tsaynö cuyapar perdonaycaptëga gamga ¿imanirtä arogmayiquitaga cuyapayta yacharguyquitsu?’ nir. 34Tsaynöpasaypa rabyashgam mandacog rey quiquintapis carcelmanwichgatsinä tsaychö wardiya castigananpä llapan jagantapäganganyag”.35Tsaynö willapäcurirmi Jesus nirgan: “Runa

mayiquicunata llapan shonguyquicunawan manaperdonayaptiquega gamcunatapis Tayta Dios manamperdonayäshunquitsu” nir.

Runa majanpita mana raquicänanpäcagta Jesus yachatsingan

(Marcos 10.1-12)

19 1Tsaynö yachatsicur ushasquirnam Jesus Galileaprovinciapita aywar Jordan mayupa wac-tsimpanpa

tumargan Judea provinciaman. 2Tsay quinranpa puriptinJesuspa gepanta atsca runacunam aywayargan. Tsaychöpisgeshyagcunata allïtsirganmi.3Tsayman fariseucuna charnam llutanta parlatsiyta munar

yachayllapa Jesusta tapuyargan: “¿Imaycallapis casquiptinwarminpita runa raquicanmancu o manacu?” nir.4Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan: “¿Manacu gamcuna

liyiyarguyqui Tayta Diospa palabran gellgaranganta? Tsaychönican Tayta Dios ollgutapis warmitapis camashga captinjuntacar täyänanpämi. 5Tsaynöpanam warmipis ollgupismamanpita y taytanpita yargucurna mushog castana ruracan.6Tsaynö ishcanpis manana dejanacunanpä Tayta Diosjuntangantaga manam pipis raquinmantsu”.7Tsaynö niptinmi fariseucuna tapuyargan: “Tsayöraga

¿imanirtä Moises gellganganchö nican divorciu papeltarmapasquir warminta gargurinanpä cagta?” nir.8Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Tayta Diosga ollguta

warmita camargan majatsacarnin mana raquicaypacayänanpämi. Tsaynö captinpis runacuna munaynincunachöcawacuyaptinmi Tayta Dios Moises tantiyatsirgan tsaynögellgananpä. 9Maygan runapis warmin adulteriu jutsata manaruraycaptin juc warmiwan targa punta cag warmintamracchataycan. [Tsaynömi runanpita raquicashga warmiwantarpis jutsata ruraycan]”.10Tsaynam discïpuluncuna niyargan: “Tsaynö captinga

manachä allitsu majayog caypis” nirnin.11Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Majayog cayga allim.

Tsaynö caycaptinpis Tayta Diosmi permitin waquincunagamajaynagllapis täcuyänanta. 12Waquin runacunagayuriyashga majaynaglla täcuyänanpämi. Waquinnam eunucuqcar majaynaglla täcuyan. Waquincunam itsanga Tayta Diospaalli willacuyninta willacur puricuyänan captin mananamajatsacaytaga yarpäyannatsu. Pipis majaynaglla täcuytamunarga majaynaglla täcun allim”.

Wamracunapä Tayta Diosman Jesus mañacungan(Marcos 10.13-16; Lucas 18.15-17)

13Tsaypitanam wamracunata Jesus caycanganmanapayämurgan umanta yataycur Tayta Diosman mañacunanpä.Tsay apapagcunatanam discïpuluncuna michäyargan.14Tsaynam discïpuluncunata Jesus nirgan: “Tsay wamracunanoga cagman shacayämunanta ama michäyaytsu. Caywamracunanö cagcunam Tayta Diospa ñöpanman chäyanga”nir.15Tsaynö nisquirmi wamracunapa umanman maquinta

churarcur Tayta Diosman mañacurgan. Nircurnam tsaypitaaywacurgan.

Rïcu jövinwan Jesus parlangan(Marcos 10.17-31; Lucas 18.18-30)

16Juc cutichönam juc jövin Jesusman aywaycur nirgan:“Tapuculläshayqui, taytay. ¿Imatatä ruräman Tayta Diospañöpanman chänäpä?” nirnin.17Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Tayta Diospa ñöpanman

chayta munarga munangannö mandamientuncunata cumplircaway. Ñöpanman runacuna imanöpa chäyänanpä cagtapisTayta Dios nishgana caycaptinga ¿imanirtä nogatarägatapucamanqui?”

18 19

Page 24: Quechua Conchucos Sur Nt

24

r 19.18,19 Tsay mandamientucunapita masta musyanayquipä liyinqui Exodo 20.12-16; Deuteronomio 5.16-20; Levitico 19.18.

18Tsaynö niptinnam tsay jövin tapurgan: “¿Mayganmandamientucunatatä cumplïman, taytay?” nir.Tsaynam Jesus nirgan: “Runa mayiquita ama wanutsinquitsu,

adulteriu jutsata ama rurayanquitsu, pipa imancunatapis amasuwacunquitsu, runa mayiquita ama llullapanquitsu,19taytayquitawan mamayquita shumag respitanqui, tsaynöpis runamayiquita cuyapanqui”.r20Tsaynö Jesus niptinnam jövin nirgan: “Tsaycunataga

wamra cangäpitam cumplirgö, taytay. ¿Imatä masfaltämanman cumplinäpä?”21Niptin Jesusnam nirgan: “Tsay llapancunata cumplishga

carpis Tayta Diospa ñöpanman chänayquipäga llapanimaycayquicunatapis ranticusquir tsay gellëtanafaltapacogcunata aypuy. Tsaynö rurarninga gloriachömi manaushacag riquëzata chasquinqui. Tsaycunata rurapacurirnogawan aywashun yachatsingäta yachacunayquipä”.22Tsaynö niycuptinga pasaypa wamayashgam tsay jövin

aywacurgan. Payga alläpa rïcu carninmi pasaypawamayargan.23Tsaynam discïpuluncunata Jesus nirgan: “¡Imanö ajam

rïcu runacuna gloriaman yaycuyänanpäga! 24Tsaypa rantingamas fäcilchi aujapa uchcunpa juc *camëllu ashmapispäsarinman rïcu runacuna gloriaman yaycuyänanpäcagpitaga”.25Tsayta wiyarnam discïpuluncuna pasaypa yarpachacur

niyargan: “Tsaynö captinga ¿pinarä salvacur gloriamanyaycunga?”26Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Quiquillanpitaga

runacuna manam gloriaman yaycuyangatsu. Tayta Diosllamjutsancunapita perdonar gloriaman yaycatsinga” nir.27Tsaymi Pedro nirgan: “Nogalläcunaga imaycäcunatapis

jagiriycayämurgö gamta gatiräyäna raycurmi, taytay.Tsaypitaga ¿imatä canga nogacunapäga?” nir.28Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Fisyu nal junagchö llapan

runacunata juzgaptïmi chunca ishcay (12) *trönucunachöjamacuyanqui. Tsaychömi gamcunapis chunca ishcay castapitamirag Israel runacunata juzgayanqui. 29Nogaman criyicamunganraycur pipis wayinta, waugincunata, panincunata, mamanta,taytanta, tsurincunata, chacrancunatapis jagireg cagga pachac(100) cuti mastam chasquiyanga. Y wanucurnam Tayta Diospañöpanman chäyanga imayyagpis cushishgana cayänanpä.30Tsaynömi riquëzancunapä yarparagcunaga gloriaman manayaycuyangatsu. Waquincunam itsanga Diosnintsic raycurimaycancunatapis jagireg cagcuna gloriaman chäyanga”.

Peyuncunaman iwalatsiypa Jesus yachatsingan

20 1Tsaypitam Jesus nirgan: “Tayta Diospa munayninchöcawagcunaga cay cuentuchö willacungänömi

caycäyan. Juc runam tsaca tsacallana peyun asheg yargunäüva chacranchö arutsinanpä. 2Tsayna payga peyuncunata tariraycata pägananpäpis nisquir üva chacranman arog cachanä”.3“Tsaypitana peyun yaycuy öranöna yapay pläzapa cutir

runacunata tarinä aruyta ashir caycäyagta. 4Tsayna paycunataninä: ‘Gamcunapis üva chacräman arog aywacuyällay.Aruyangayquipitaga complëtutam pägayälläshayqui’ nir.Tsaynö niptin paycunapis cushishga aywayänä”.5“Tsaypita yapaypis tsay runaga yargunä peyuncuna asheg,

pullan junagnö y tardi mallwaynö rupay caycaptinpis. Tsaynataringan runacunatapis mincacur chacranman arog cachanä”.6“Tsaypita rupay ullunaycaptinpis yapay pläzapa yargur

runacunataga tarinä puriycäyagta. Tsayna paycunatapis ninä:‘¿Gamcunapaga manacu aruyniquicuna can? Caychö goyatchäpuricuycäyanqui’ nir”.7“Tsaynö niptinna paycuna niyänä: ‘Manam pipis

mincacayämashgatsu arupäyänäpä, taytay’ nir”.

“Tsayna ninä: ‘Tsayöraga gamcunapis chacräman aywayayüvata pallayämunayquipä’ nir”.8“Tsaypita patsa tsacanaycaptinna tsay üva pallatseg runa

mayoralninta ninä: ‘Llapan arogcunata gayascärir pägaycuygepatarä arog chagcunapita gallaycur goyat arogcunayag’.9Tsayna gayatsimuptin shayämunä tardirä arog yaycogcuna. Ypaycunata päguta chasquiyänä juc jornal tincuta. 10Tsaynöchasquiyanganta ricarna goyat arog cagcunaga pägananpäwitir yarpäyänä masllata chasquiyänanpä cagta. Tsaynöyarparpis juc jornal tincullata chasquiyänäga. 11Tsaynawaquin cagcunawan iwallla chasquirna goyat arogcunagachacrayogtaga ajar niyänä: 12‘Tsayrä yaycamogcuna juc örallaaruriyanganpita ¿imanirtä nogacunatawan iwal pägasquinqui,tsayläya achaychöpis aruycäyaptï?’ nir”.13“Tsaynö niyaptinna chacrayog runa ninä:

‘Parlangantsicnöllam pägaycällä. Manam gamcunataengañaycä imätsu, taytay. 14Parlangantsicnö pägutachasquiycarga ¿imatanatä munayanqui? Noga munarnachirgepa yaycamogcunatapis gamcunatawan iwalpis pägacü.15Quiquïpa gellënïta imata ruracuptïpis manam gamcunagacuentayogtsu cayanqui. ¿Alli runa carnin tsaynö pägaycuptïcuchiquicuyanqui?’ nir”.16Tsaynö willacurmi Jesus nirgan: “Tsay arupacuyman

punta yaycogwan gepa yaycogpis iwal pägutachasquiyangannömi puntata criyicogcunawan tsayräcriyicogcunapis llapancuna gloriaman chäyanga”.

Wanutsiyänanpä cagta yapayna Jesus willacungan(Marcos 10.32-34; Lucas 18.31-34)

17Jerusalenman aywaycäyanganchönam discïpuluncunatajucläman gayarir Jesus nirgan: 18,19“Gamcunagamusyayanquim Jerusalenman aywaycangantsicta. Tsaychöminoga Tayta Diospita shamogta sacerdöticunapamandagnincuna y ley yachatsicogcuna prësu tsariyämanga.Nircurmi wanutsiyämänanpä juclä mana Israel runacunapamaquincunaman entregayämanga. Tsay runacunamanentregaycayämaptinmi asipäyämanga, astayämanga, y nircurcruci cayämanga. Tsaynö captinpis quimsa junagtagacawamushämi”.

Santiagupa y Juanpa maman Jesusta rugacungan(Marcos 10.35-45)

20Tsaypitanam Santiaguta y Juanta pusharcur mamanaywargan Jesus cagman. Tsaynam Jesuspa ñöpanmangonguricuycur nirgan: “Rugaculläshayqui, taytay”.21Tsaynö niptinnam Jesus tapurgan: “¿Imachö yanapanätatä

munanqui?” nir.Tsaynam tsay warmi nirgan: “Taytay, mandacur

cangayquichö cay ishcan wawäcunata churaycullanqui gamtamandäshiyäshunayquipä, jucta derëcha cag läduyquiman yjucagtana itsogniqui cagman” nir.22Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Gamcunaga manam

musyayanquitsu imata mañacuyänayquipä cagtapis. Nogañacar awantanäpä cagta ¿gamcuna awantayanquimantsurä?”nir.Tsaynam paycuna niyargan: “Aumi, awantayämanmi,

taytay” nir.23Jesusnam nirgan: “Rasunpa gamcunapis noga

ñacangänöga ñacayanquim. Tsaynö captinpis itsognïman oderëchämanpis jamatsishä Tayta Dios nimangan cagllatam”.24Tsaynö mañacunganta wiyaycurnam waquin cag

discïpulucunaga ajanapäyargan Santiagutawan Juanta.25Tsaynam discïpuluncunata gayaycur Jesus nirgan:“Gamcuna musyayangayquinöpis nacion mandagcunagamandacog cayayninman yäracuycurmi runacunata

19 20

Page 25: Quechua Conchucos Sur Nt

25

s 21.8 Unay runacunapa üsuncunachöga juc rey marcaman yaycuptinmi respitarnin jacuncunata, punchuncunata, y palmëra jachaparämancunata näniman gopipäyag. t 21.19 Tsay hïguspa yuran verdiragrä captinpis prütan mana cangannömi waquin runacunapis jananshongulla Tayta Diosman criyicog tucuyan. Tsaymi hïguspa yuranta Jesus tsaquitsirgan janan shongu criyicog cagcuna in ernumanaywayänanpä cagta discïpuluncuna tantiyacuyänanpä.

munayanganman mandayan. 26,27Gamcunaga manam tsaynöcayta yarpäyanquimantsu. Tsaypa rantinga waquinrunacunapita mas alli ricashga cayta munarga runamayiquicunatarämi imaycachöpis yanapayänayqui.28Tsaynömi nogapis Tayta Diospita shamurgö runacunataimaycachö yanapanäpä, manam munangäta ruratsinäpätsu.Tsaynömi ari shamurgö runacuna raycur wanur salvanäpä”.

Ishcay gaprata Jesus allïtsingan(Marcos 10.46-52; Lucas 18.35-43)

29Jerico marcapita Jesus aywacuptin atsca runacunamgatipäyargan. 30Aywaraycäyaptin näni cuchunchönam ishcaywiscuyashga runacuna jamaraycäyargan. Paycunam Jesuspäsaycagta wiyar gayacuyargan: “¡Unay rey Davidpa castanJesus, nogacunata cuyapaycayällämay!” nir.31Tsaynö gayacuyaptin runacunaga ajäpäyargan

upälläcuyänanpämi. Tsaynö ajäpäyaptinpis masrämipaycunaga gayacuyargan: “¡Rey Davidpa castan Jesus,nogacunata cuyapaycayällämay ari!” nir.32Tsaynö gayaräyaptinnam Jesusga aywaycanganta

ichisquir tapurgan: “¿Imachö yanapanätatä gamcunamunayanqui?”33Niptinnam paycuna niyargan: “Ñawïcunata

allïcatsinayquitam munayällä, taytay” nir.34Tsaynö gayacur mañacuyaptin cuyapasquirnam

ñawincunata yataycurgan. Tsaynö yataycuptillanmi jinan öraallisquirgan. Tsaynam paycunapis Jesusta gaticurcurnaaywacuyargan.

Jerusalenman Jesus yaycungan(Marcos 11.1-11; Lucas 19.28-38; Juan 12.12-19)

21 1Tsaypitanam discïpuluncunawan Jesus aywayarganJerusalenman. “Olivos” ningan jircan washa lädunpa

Betfage marcaman yaycuraycarnam puntatsir ishcaydiscïpuluncunata cachargan: 2“Aywayay tagay marcapa. Tsaymarcaman yaycuna ricogllachömi tariyanqui maltallawawayog ashnu wataraycagta. Tsayta pascarir apayämunqui.3Pipis ‘¿Imapätä ashnüta pascayanqui?’ niyäshuptiqueganiyanqui: ‘Señor Jesusmi cachayämashga. Rätupallatamcutiratsiyämushä’ nirnin”.4Tsaycuna ruracänanpä cagtam Tayta Diospa unay

willacognin profëta caynö gellgargan:

5 “Israel runacuna, ricayay malta ashnun muntashgamandacogniquicuna shamuycagta.

Mulan muntashga Jerusalenman shamunanpa rantinmilluta runanölla ashnun muntashga yaycaycämun”.

6Jesus ningannöllam discïpuluncunaga aywar malta ashnutawawantinta apayämurgan. 7Nircurmi punchuncunata tsay maltaashnuman carunapäyargan Jesus muntacunanpä. 8Tsaynömuntacushga Jesus aywaptinnam waquin runacuna jacuncunatapunchuncunata jipirir Jesus aywangan näniman gopipäyargan.Waquincunanam palmëra jachapa rämancunata paquirir paquirirnäniman mashtapäyargan payta cushishga chasquicurnin.s9Tsaynam ñöpanta y gepanta aywagcunapis cushicuywan caynögayaräyargan: “¡Tayta Dios cachamungan mandamagllantsiccaychönam caycan! Payga unay rey Davidpa castanmi. ¡Tayta Diosimayyagpis alabashga caycullätsun!” nir.10Tsaynö Jerusalenman Jesus yaycuptinnam runacuna

wayincunapita yargascärayämurgan jucninpis jucninpistapunacurnin: “¿Pirä tagay runaga?” nir.

11Tsaynam runacuna niyargan: “Payga Galileachö Nazaretmarcapita Jesusmi. Payga Tayta Diospa willacognin profëtam”nir.

Templuman Jesus yaycungan(Marcos 11.15-19; Lucas 19.45-48; Juan 2.13-22)

12Tsaypita templuman yaycurirnam templupa patiunpitaJesus gargurgan ranticur caycagcunatapis yrantipacogcunatapis. Tsaynömi gellë trocatsegcunapamësancunatapis y paluma ranticogcunapajamacuyänancunatapis jitar cumar ushargan. 13Tsaynörurarmi paycunata nirgan: “Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican: ‘Temploga canga nogaDiosllayquicunaman mañacayämunayquillapämi’. Tsaynögellgaraycaptinga ¿imanirtä gamcuna ticraycätsiyanquiladroncunapa machaynintanöna?” nir.14Tsaychönam gapracunapis y ratacunapis Jesuspa

ñöpanman witipäyargan. Paycunataga llapantam allïtsirgan.15Tsaynö allïtsinganta ricaycurnam mandacog sacerdöticuna yley yachatsicogcuna feyupa ajäyargan. Tsaynöllam ajäyarganwamracuna caynö negta wiyarpis: “¡Mandamänantsicpä reyDavidpa castanta cachamunganpita Tayta Dios alabashgacatsun!” nir. 16Tsaynö ajarninmi Jesusta niyargan:“¿Wiyanquicu tsay wamracuna nicäyanganta?”Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Aumi, wiyämi. ¿Manacu

gamcuna liyiyarguyqui Diospa palabran caynögellgaraycanganta: ‘Tayta Dios, gamta alabayäshunayquipä,wasgishga wamracunatapis y chuchuycag wamracunatapistantiyatsirguyquim’ nir?”17Tsaycunata nisquirnam patsarangan Betania marcaman

aywacurgan.

Hïguspa yuran tsaquinanpä Jesus ningan(Marcos 11.12-14, 20-24)

18Warayninnam Jerusalenman Jesus cutiycanganchömallagacuycurgan. 19Tsaynam hïguspa yuranta ricasquiraywargan prütanta micurcuyta munar. Prütanta ashir manatariycurnam raprallan verdiraycagta ricaycur nirgan:“¡Cananpitaga manam imaypis wayunquinatsu!” nirnin.Tsaynö niycuptin jinan öram hïguspa yuran tsaquicurgan.t20Tsayta ricaycurmi discïpuluncuna Jesusta tapuyargan:

“¿Imanöpatä tsay hïguspa yuran tsaquisquishga?” nir.21Tsaynam Jesus nirgan: “Llapan shonguyquicunawan Tayta

Diosman yäracurga cay hïgus yurata tsaquiratsingänöllam,gamcunapis imayca milagruta rurayta puëdiyanqui. Tagayjircata ‘¡Lamarman witicuriy!’ niyaptiquipis witicurinmanmi.22Llapan shonguyquicunawan yäracur imatapis TaytaDiosman mañacurga chasquiyanquim”.

Jesus imaycawan munayyog canganta mana criyiyangan(Marcos 11.27-33; Lucas 20.1-8)

23Tsaypita Jerusalenman chärirnam Jesus templumanyaycurgan. Tsaychö yachatsicuycaptinmi mandacogsacerdöticuna y Israel runacunapa autoridänincuna Jesustatapuyargan: “Gamga ¿ima puëdeg cayniquiwantä templuchöranticogcunata gargurguyqui? ¿Pitä mandashurguyqui tsaynögargunayquipä?” nir.24,25Tsaynö niyaptinmi paycunatapis Jesus tapurgan:

“Gamcunatapis canan mä, tapuyäshayqui. ¿Pitä Juantacachamurgan bautizacunanpä, Tayta Dioscu o runacunacu?Tapungäta niyämaptiquega nogapis willayäshayquimtsaycunata ruranäpä pï cachamangantapis”.

20 21

Page 26: Quechua Conchucos Sur Nt

26

Tsaynö Jesus niptinnam quiquincuna pura niyargan: “Amanishuntsu Tayta Dios cachamunganta. ‘Tayta Diosmicachamushga’ nishgaga ‘¿Imanirtä criyiyargayquitsu?’nimäshunmi. 26Y tsaynölla ama nishuntsu runacunacachamungantapis. Tsaynö niycushgaga sagmarchirushaycamäshun. Llapanmi yarpäyan Diospa willacognin Juancanganta”.27Tsaynö willanacurirmi paycuna niyargan: “Manam

musyayätsu pï cachamungantapis” nir.Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan: “Gamcunapis mana

willaycayämaptiquega nogapis manam willätsu pipamunayninta rurar templupita ranticogcunata gargungätapis”.

Mandacog sacerdöticuna mana allicayanganta Jesus ningan

28Tsaypitanam Jesus nirgan: “Juc runapam ishcaytsurincuna capunä. Tsaynam mayor cag tsurinta ninä: ‘Auhïju, canan junag arupaycallämay ari’ nir. 29Tsaynö rugaptintsurin ninä: ‘Manam tiempü cantsu yanapanäpä’ nir. Tsaynönisquirpis yarpachacurirga papänin yanapag aywanämi.30Tsaypitana jicpa cag tsurintapis mincacunä. Payga ninä:‘Achyä ari shamushächir, papä’ nirnin. Arog aywananpätsaynö aunircurpis manam arusheg aywanätsu”.31Tsaycunata willapäcurirmi mandacog sacerdöticunata y

autoridäcunata Jesus tapurgan: “Tsay ishcan waugicunapita¿maygan cagtä papänin mandanganta cumplirgan?” nir.Tsaynö niptinnam “Mayor cag tsurinmi” niyargan.Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcunapis mana wiyacog jicpa

cag tsurinnömi caycäyanqui. Tsay mayor cag tsurin ñëgarcuryanapangannömi Romapä *impuestu cobragcuna y jutsa ruragwarmicunapis caycäyan. Jutsancunata jagirirga Tayta Diospamunayninchöna cawar yarpachacurnam Tayta Diospañöpanman chäyanga. Peru gamcunam itsanga Tayta Diospañöpanman chäyanquitsu. 32Juan Bautistaga yachatsirgan jutsaruraycunata jagirir Tayta Dios munangannönacawayänayquipämi. Tsaynö willacuycaptinpis gamcunagamanam cäsucuyarguyquitsu. Tsay impuestu cobragcuna yjutsa rurag warmicunam itsanga Juan willacungancunatacäsucuyashga. Tsaynö paycuna cäsucuyangantana ricaycarpisgamcunaga manam imaypis cäsucuyarguyquitsu”.

Mana criyicogcuna imanö cayänanpäcagta Jesus willacungan

(Marcos 12.1-12; Lucas 20.9-19)33Tsaypita mastapis Jesus caynö willacurganmi: “Juc runam

chacranman üvata plantatsinä. Nircurmi maytsayninpagenchatsinä. Tsaypitam pogushga üvapa yacunta jipinanpäpözutapis jinan chacrallachö ruratsinä. Tsaynömi üvatatäpatsinanpä tsucllatapis ruratsinä. Tsaynö llapantapisruraycatsirmi chacran arog runacunata arrendacuycur juclämarcapa aywacunä”.34“Cosëcha gallaycuptinnam wätaynincunata cachanä chacra

arrendunpita cobracayämunanpä. 35Cobracog chäyaptinna chacraarrendaragcuna waquinta magayämunä, waquintana wanutsiyänä,y waquintanam sagmaraycar cutitsiyämunä. 36Tsaynöruraycäyaptinpis chacrayogga yapay mastana wätaynincunatacachanä. Paycunatapis tsaynölla rurayämunä”.37“Tsayna chacrayogga yarpachacunä: ‘Cananga cachashä

jucllaylla cuyay tsurïtam. Paytaga capazmi respitayämunga’nir. 38Tsaynö yarpasquirna cachanä. Tsayna tsurinaywaraycagta ricasquir willanacuyänä: ‘Tagä shamuycan caychacrawan quëdagpä cag heredëru. Nogantsicpäna cay chacracacunanpä tagayta wanuratsishun’ nir. 39Tsaynöwillanacuyangannölla duëñupa tsurin chaycuptin chacrapitajucläman jipisquir wanuscatsiyänä”.40“Tsaynö rurayanganpita tsay üva chacrayogga ¿imatarä

ruranga chacranta gechuyta munag runacunata?”

41Niptinnam paycuna niyargan: “Tsay mana allirunacunataga mana cuyapaypachir wanutsir ushanga.Nircurchir tiempunllachö arrendunta pägag cagta chacrantagaarrendacunga” nir.42,43Tsaynam Jesus nirgan: “Tsay chacra arrendarag mana

alli runacunata ushacätsingannömi gamcunatapis Tayta Diosin ernuman gaycuyäshunqui. Pay munanganman cawagrunacunatam itsanga salvacionta taritsinga. Gamcunain ernuman mana gaycucayta munarga Tayta Diospapalabran gellgarangan caynö ninganta tantiyacuyay:

‘Wayi sharcatsegcuna “Cay rumi manam allitsu” nirjitariyangantam juc alli albañilga mayistrarumimanrä ticraratsin.

Tsaynömi nogata runacuna mana välegpäcuentayämaptinpis Tayta Diosga alläpa väleg canäpächuramashga. Tsayga ima cushicuypämicriyicogcunapä’.

44Pipis tsay mayistra rumiman ishquirga tacacunmi. Y pipajananmanpis tsay rumi cuchpacarga pasaypam ushacäratsin.[Tsaynömi pipis nogaman mana criyicamog cagga in ernuchöñacayanga]”.45Tsaycunaman iwalatsiypa yachatsicuptinmi

sacerdöticunapa mandagnincuna y fariseucunatantiyacuscäriyargan paycuna castigacäyänanpä Jesusparlaycanganta. 46Tsaynam rabyanar prësu tsariyta munarpiscamäpacuyargantsu runacunata mantsaparnin. Llapanrunacunam parlar niyargan Jesus Tayta Diospa willacogninprofëta canganta.

Casaray estaman iwalatsir Jesus yachatsicungan(Lucas 14.15-24)

22 1Tsaypitanam gloriaman yaycuypä cagtana Jesusyachatsirgan casacuy estaman iwalatsiypa caynö nir:

2“Juc reymi ollgu tsurin casacuptin estata ruranä.3Tsaynam wätaynincunata cachanä invitangan runacunatacasacuy estaman pushayämunanpä. Tsay invitäduncunagamanam ni mayganpis aywayta munayänätsu. 4Tsaypitayapaymi waquin wätaynincunatana cachanä caynö nirgayayämunanpä: ‘Törucunata y weran weran cagashmacunata pishtascäratsir micuyta cusnacatsishganamcaycan. Llapanpis gayatsingäcuna päsacayällämutsun tsurïcasacuycaptinga’ nir. 5Tsaynö gayatsiptinpis manam nimayganpis aywayänätsu. Tsay aywayänanpa rantinmiwaquincuna aywacuyänä chacran arog. Waquinnamaywayänä negociuncunaman ranticog. 6Waquinnam tsaycachancunata magayänä y wanutsiyänä”.7“Tsaynam esta rurag reyga feyupa ajarna soldäduncunata

cachanä wätaynin wanutsegcunata wanutsiyänanpä ymarcancunatapis rupatsir ushacätsiyänanpä. 8Nircurnamwätaynincunata ninä: ‘Tsurïpa casamientunta celebranäpällapanpis listunam cashga. Tsaynö caycaptinpis tsaygayatsingä runacuna imapäpis mana cuentayämarmi manashayämushgatsu. 9Cananga cällicunapa aywar runacunatapitapis maytapis willayämuy cay listapacushga estamanshayämunanpä’ nir”.10“Tsaynö niycuptinnam wätaynincunaga tincuyanganpita

alli runatapis mana alli runatapis willayaptin aywayänäwayipis juntagpä. 11Tsaynam reyga runacunaman ricagyaycurna ricasquinä tsaychö juc runa casacogta mana respitarlluta röpashgalla caycagta. 12Tsaynam tsay runata tapunä:‘Amïgu, ¿imanirtä cayman yaycamurguyqui alli röpayquitamana trocacullar?’ nir. Tsaynö tapuptinnam tsay runagaimaninäpistsu mana trocacullar aywashga car. 13Tsaynamwätaynincunata rey ninä: ‘Cay runa tsurïta imapäpis manacuentar tsaynö shamunganpita chaquinta maquinta pancarcur

21 22

Page 27: Quechua Conchucos Sur Nt

27

u 22.17 Waquin runacuna niyargan Roma nacionman impuestuta pägayänanpä cagtam y waquinnam niyargan impuestuta pägarga TaytaDiospa contranta ruraycäyanganta. v 22.21 Caway gomagnintsic Tayta Diosllam caway vïdantsicwanga munayyog. Tsaymi Tayta Diospacagga caway vïdantsic caycan.

tsacayman jitarpayämuy. Tsaychömi wagar quiruntapis uchuryarpayta taringa’ nir”.14Tsaynö cuentacurirmi Jesus nirgan: “Tsaynö Tayta Dios

llapan runacunata gloriaman chäyänanpä gayatsiptinpistsurinta respitar cäsucogcunallam ñöpanmanga chäyanga” nir.

Impuestuta pägayänanpä o manapägayänanpä Jesusta tapuyangan(Marcos 12.13-17; Lucas 20.20-26)

15Tsaypitanam fariseucuna templupita yargurirwillanacuyargan achäquita ashirninna alli shimillancunapaJesusta parlapäyänanpä, tsaychö llutanta niptinga prësurapatsiyänanpä. 16Tsaynam imata niyänanpäpis shumagyacharcatsir fariseucuna cachayargan runancunata yHerodespa janan sharcog runacunata. Tsay aywagcunamJesusta niyargan: “Taytay, nogacuna musyayämi Tayta Diosmunangannö runacuna cawayänanpä imaypisyachatsicuycangayquita. Gamga imata yachatsicurpismaychöpis mana mantsapacuypam yachatsicunqui. 17Canangajucta tapucuyälläshayqui, taytay. ¿Roma nacionmanimpuestuta pägashwancu o manacu?” nir.u18Llutanta parlatsiyta munar yachayllapa tapuyanganta

musyarnam Jesus nirgan: “¡Alli tucur parlagcuna! ¿Imanirtägamcuna tsaynö tapupäyämänayquipä willanacuyarguyqui?19Mä, ricatsimay tsay impuestuta pägacuyänayqui gellëta”.Tsaynö niptinmi tsaraycäyangan gellëta Jesusta

aptaparcuyargan. 20Tsayta ricaycurnam Jesus tapurgan: “Caygellëchö ¿pï runapa reträtuntä caycan? ¿Pipa jutintägellgaraycan?” nir.21Tsaynö tapuptinnam niyargan: “Romachö

mandamagnintsic *emperadorpam”.Tsaynam Jesus nirgan: “Tsayöraga, emperadorpa cagta

emperadorta goycuyay. Tayta Diospa cagtagav Tayta Diostagoycuyay”.22Tsaynö niptinnam tsay runacuna imaniytapis mana

puëdirna aywacuyargan.

Wanushgacuna mana cawariyämunanpä cagtasaduceucuna yarpäyangan

(Marcos 12.18-27; Lucas 20.27-40)23Tsay junagllam waquin saduceo cag runacunapis

Jesusman chäyargan. Nircurmi wanushgacunacawariyämunanpä cagta mana criyir caynö niyargan:24“Taytay, Moises gellganganchöga caynömi nican: ‘Juc

runa tsuriynaglla wanucuptin gepa cag wauginna llumtsuyninviüdawan tätsun. Tsaynöpam viüdachö wamran yuriptin tsaywanog cag wauginpa tsurin cuentana canga’ nir. 25Tsaymicanan cuentariyäshayqui, taytay. Ganchis (7) waugicunashcayänä. Mayor cagshi juc warmiwan tänä. Payga tsurinmanarä captinshi wanucunä. Tsayna gepan cag wauginnashtänä tsay viüdawan. 26Tsaypita paypis tsurin manarä captinshiwanusquinä. Tsaypita mas ñuñushga cagna tänä tsayviüdawan. Paypis wanusquinä tsurin manarä captinllarä.Tsaynölla llapan waugiwanpis tsay viüdaga wanuyayllantatänä. 27Tsaypitana tsay viüdapis wanucunä. 28Canan mä,niyämay. Wanushgacunata Tayta Dios cawaritsimunanjunagga ¿mayganpa warmintä canga, ganchis waugiwantashga caycaptinga?”29Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Tsaynö nirnin Diospa

palabran gellgaranganta liyiycarpis imata ningantapis manamtantiyayanquitsu. Runacunata Tayta Diosmi poderninwancawaritsimunga. 30Wanuyanganpita cawarircamurga mananamwarmiyog ni gowayogpis cayanganatsu, sinöga ciëluchö caycag

angelcunanöllanam cayanga. 31Wanushgacuna cawariyämunanpäcagta ¿manacu liyiyarguyqui Diospa palabran gellgaranganta?[*Abraham, Isaac, y Jacob wanunganpitaga alli unaytarämi TaytaDios Moisesta parlapargan caynö:] 32‘Nogaga Abraham, Isaac, yJacob adoraycäyangan Diosmi cä’ nir. Wanushgacuna manacawariyämunan captinga ¿imanöpatä Abraham, Isaac, y JacobTayta Diosta adoraycäyanman? Tsaynö caycaptinga ¿imanirtägamcuna mana criyiyanquitsu wanushgacuna cawariyämunanpäcagta ni runacuna almayog cayanganta?”33Tsay ningancunata wiyaycurnam runacuna cushicuyargan

Jesuspa yachatsicuyninpita.

Mas cäsucuypä cag mandamientupitaJesusta fariseucuna tapuyangan(Marcos 12.28-34; Lucas 10.25-28)

34Tsaypita saduceucunata Jesus upällaratsingantamusyarnam fariseucuna goricaycur yapay willanacuyarganJesusta achäquita ashiparnin llutancunata parlatsiyta munar.35Tsaynö willanacurirmi ley yachatsicog juc musyag runaJesusta tapurgan: 36“Taytay, ¿maygan mandamientutatä mascäsucushwan?” nir.37Tsaynö tapuptinmi Jesus nirgan:

llapan yarpayniquiwan imaypis Tayta Diosta cäsurnin cawayay’.38Tsay mandamientum llapan mandamientupitapis mascumplinantsicpäga caycan. 39Tsaynöllam jucag mandamientupisnican: ‘Runa mayiquita llapan shonguyquiwan cuyay’ nir. 40Tsayishcay mandamientuta cumplirga Moises gellgangan llapanmandamientucunata y profëtacuna gellgayanganmandamientucunatapis cumpliycag cuentam caycäyanqui” nir.

Salvacog shamog runalla mana cangan(Marcos 12.35-37; Lucas 20.41-44)

41Tsaypitanam fariseucuna tsaychö goriraycäyaptinpaycunatana Jesus tapurgan:42“Gamcunapäga ¿maygan castapitatä salvacog yuringa?” nir.Tsaynö tapuptinmi niyargan: “David castapitam yuringa,

taytay”.43Tsaynam Jesus nirgan: “[Unay rey Davidpa castanpita

captinmi gamcunaga yarpäyanqui salvacog shamog runallacanganta. Payga manam runallatsu, sinöga Diosmi.] Runallacaptinga ¿imanirtä rey caycar quiquin Davidpis Espiritu Santotantiyatsiptin salvacog rey canganta ninman cargan? Tsayningantam David gellgargan caynö:

44 ‘Salvacogga mandacog reynïmi.Tsaymi payta Tayta Dios ninga:“Jamacamuy derëcha cag lädüman nogawan iwal

mandacog canayquipä.Tsaypitam llapan chiquishogniquicunata castigar

sitiunman churashun” nir’.

45Tsaynö caycaptinga ¿imanöpatä salvacogga Davidnö runallacanman quiquin Davidpis salvacog rey canganta nicaptinga?”46Tsaynö niptin manam pipis contestayta puëdiyargantsu.

Tsaymi tsay junagpita tsariyta munagcuna mastaga tapupaytaalmitiyargannatsu.

Fariseucuna llutan ruraynincunatajagiriyänanpä Jesus gayapangan

(Marcos 12.38-40; Lucas 11.37-52; 20.45-47)

23 1Nircurnam runacunata y discïpuluncunata Jesusnirgan: 2,3“Ley yachatsicogcunapis y fariseucunapis

Diospa palabranta yachatsiyäshuptiqui cäsucuyay. Peru

22 23

Page 28: Quechua Conchucos Sur Nt

28

w 23.5a Israel runacunapa üsuncunachöga Bibliapita gellgarcurmi ichic cajïtaman wiñayag. Tsaytanam urcuncunaman o ricrancunamanwatarcur puritsiyag, Exodo 13.9-chö ninganta cumpliyta yarpar. Tsay cajïtapa jutinmi cargan lacteria. x 23.5b Israel runacunagaröpancunapa chuscun cuchunmanmi plëcuta churapäyag Tayta Dios ningannölla. Tsay plëcuyog röpancunata ricarmi Tayta Diospamandamientuncunata yarpäyag. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Numeros 15.37-40 y Deuteronomio 22.12.

itsanga paycuna munayanganman cawayangannöga amacawayaytsu. Diospa palabranta yachatsicurpis quiquincunagamanam cumpliyantsu. 4Paycunaga runacuna imanö caytapismana camäpacuyanganyagmi Moises gellgangan leycunamanyapa-yaparcur cumplitsiyta munayan. Tsaynö captinpisshumag alli tupayllapa yachatsiyänanpa rantinmi ollgütupayparä yachatsiyan”.5“Paycunaga waquin runacunapitapis lacteriancunataw

mas jatunta ruraycur puritsiyan ricagcuna ‘Payga Tayta Diostacäsucog alli runam’ niyänallanpämi. Tsaynöpis waquinrunacunapita mas ata plëcucunatamx röpancunapa chuscuncuchunman churapäyan ricagcuna ‘Payga Tayta Diostacäsucog alli runam’ niyänallanpä. 6Paycunagamicupacuycunaman gayatsiyaptinpis mësamanrämi jamacuytamunayan. Tsaynöllam goricäcuyänan wayicunachöpis allincag jamacunamanrä jamacuyta munayan. 7Paycunagapläzacunachöpis yachatsicog cayayninpita runacunaalabayänallantam munayan”.8“Gamcuna ama paycunanöga cayanquitsu. Gamcunata noga

yachatsirgö manam yachag tucuyänayquipätsu, sinögadiscïpulücuna car tsay waugilla cayangayquitatantiyacuyänayquipämi. 9Pï yachatsicogtapis Diosnintsictanörägaama ricayanquitsu. Tayta Diosmanga manam pipis iwalantsu.10Gamcuna willacuynïta yachatsicur ama alabashga caytamunallar puriyanquitsu. Manam tsaynö cayänayquipätsu nogagamcunata yachatsirgö. 11Maygayquicunapis alli ricashga caytamunarga mana yachag tucuypa runa mayiquicunatamimaycachöpis yanapayänayqui. 12Maygayquipis yachag tucogcayaptiquega Tayta Dios manam imapäpis cuentayäshunquitsu.Mana yachag tucur pitapis maytapis yanapag cagcunatam TaytaDiosga altuchö tsaranga”.13“¡Allau ley yachatsicogcuna y fariseucuna! Gamcunataga

Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui. Gamcunagayachag tucurmi Diospa alli willacuyninman mas mastacabalarcur llutancunata yachatsiyanqui. Runacunata tsaynöpantatsiyangayquipitam quiquiquicunapis Tayta Diospañöpanman chäyanquitsu”.14[“¡Ley yachatsicogcuna y fariseucuna! Gamcunataga Tayta

Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui. Gamcunaga TaytaDiosman mañacur imanömi gälacuyanqui runacunaparicanallanchöga. Nicarrämi viüdacunapataga cuyapag tucullarimaycantapis ushapäyanqui. Tsaynö rurayangayquipitamgamcunata Tayta Dios in ernuman gaycuyäshunqui”.]15“¡Ley yachatsicogcuna y fariseucuna! Gamcunataga

yachag tucog cayangayquipitam mana cuyapaypa Tayta Dioscastigayäshunqui. Gamcunaga maypa tsaypapis aywayanquifariseo cayman runacuna yaycuyänanpä yachatsillarmi.Tsaynö yachatsiyaptiqui yachacuscärirnam gamcunapitamasna yachag tucuyan. Tsaynö cayangayquipitam gamcunapisy paycunapis in ernuchö ñacayanqui”.16“¡Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui!

Gamcunaga niyanqui: ‘Nogantsicga Diospa palabrangellgaranganta yachatsirnin gaprata jancharag cuentam manamusyagcunata yachaycätsintsic’ nirmi. Tsaynö nirpisquiquiquicunam tantiyacuyanquitsu llutancunata yachatsirpantaycätsiyangayquita. Mana tantiyacurmi nicäyanqui: ‘Pipistemplupa jutinchö imatapis aunicur jurarnin manacumpliyaptinpis manam imananpistsu. Templu rurinchö örupajutinchö jurarmi itsanga tsaytaga cumpliyänayqui’ nir.17¡Mana tantiyacog musyag tucogcuna! Nagana templupajutinchö aunicur jurarga, peru templu rurinchö caycag örupajutinchöpis juraycäyanquinachä”.

18“Gamcunaga caynö nirpis runacunata yachatsiyanquim:‘Imatapis rurayänanpä aunicur altarpa jutinchö pipis jurarninmana cumpliyaptinpis manam imananpistsu. Peru altarjananchö churarag ofrendapa jutinchö jurarmi itsan tsaytagacumpliyänayqui’ nirnin. 19¡Mana tantiyacog runacuna!Nagana altarpa jutinchö aunicur jurarga, peru altar jananchöofrendapa jutinchöpis juraycäyanquinachä”.20“Altarpa jutinta jayarirga manam altarpa jutillantatsu

jayariycäyanqui, sinöga altar jananchö churarag cagcunapajutintapis jayariycäyanquinam. 21Templupa jutinta jayarirpismanam templupa jutillantatsu jayariycäyanqui, sinögatempluchö caycag Tayta Diospa jutintapis jayariycäyanquim.22Tsaynömi ciëlupa jutinta jayarirnin ciëluchö Tayta Diosjamaraptin quiquin Tayta Diospa jutintapis jayariycäyanqui.¿Tsaycunatacu mana tantiyacuycuyanquitsu?”

23“¡Allau ley yachatsicogcuna y fariseucuna! GamcunatagaTayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui. Gamcunagatempluman Tayta Diospä garaynin apayänayquipä mentatapis,anistapis, ni comïnutapis chunca (10) aptay capuyäshuptiquijuc aptaytaga imaypis raquiycäyanquim: ‘Tayta Diospapalabran gellgaranganmanmi llapantapis cumpliycäyä’ nirnin.Tsaycunata rurarpis manam runa mayiquicunawan allegacawayanquitsu ni manam cuyapäyanquitsu. Nircur imataaunircurpis manam cumpliyanquitsu. Diospä ichic garaytaapar cumplingayquinölla runa mayiquicunata alli ricayay,cuyapäyay, y imata aunirpis cumpliyay”.24“¡Mana tantiyacog yachag tucogcuna! Tayta Dios ninganta

juc ishcaycunata cumplirninpis mas cumpliypä cagcunatagamanam cumpliyanquitsu. Tsaynö carmi yacuchö chuspitashuyshuycurrä upurpis mana mayaylla jatuncaray *camëlluashmata ultacurcognörä caycäyanqui”.25“¡Ley yachatsicogcuna y fariseucuna! Gamcunataga Tayta

Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui. Tutumayquicunatay matiquicunata janallanta awirir rurin ganrata dejaycognömicaycäyanqui. Tutumapa y matipa rurinchö ganra caycagnömillutan yarpayniquicunawan y imaycapä mallagcayangayquicunawanga ganra shongu caycäyanqui. 26¡Manatantiyacog fariseucuna! Puntataga cuentata gocuyay jutsarurayniquicunata jagiyänayquipä cagta. Tsaynöpam TaytaDiosta chasquicur pay munangannö cawayanqui”.27“¡Ley yachatsicogcuna y fariseucuna! Gamcunataga Tayta

Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui. Gamcunaga ayapamparangan cuyayllapä rurashga nïchunömi caycäyanqui.Nïchupa janan cuyayllapä captinpis rurinchöga ¡imanömitullucunapis ismur asyaycan! 28Tsaynöllam gamcunapisrunacuna ricayäshunayquillapäga, ä alli tucuycuyanqui. Perumana alli yarpayniquicunawanga ¡ima ricog melanaypämicaycäyanqui!”29“¡Allau ley yachatsicogcuna y fariseucuna! Gamcunataga

Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui. Tayta Diospawillacognin profëtacuna gellgayangancunata cumpleg tucurpismanam imapäpis cuentayanquitsu. Tsaynö carnin allicayangayquita runacuna niyänallanpämi tsay profëtacunapamparäyangan jananchö capillancuna ruraparnin adornarpiscayanqui. 30Y niyanquiran tsaypis: ‘Tsay witsancuna cawarganogacuna manam profëtacunata wanutsïshiyämantsu cargan’nir. 31Tsaynö nirpis profëtacuna gellgayangancunata manacäsucur gamcunaga paycunata wanutseg unayrunacunanöllam caycäyanqui. 32¡Tayta Diospa unaywillacognin profëtacunata wanutsiyangannölla nogatapiswanutsiyämayna ari! Fisyu nal junagchö unaywanutsicogcunapitapis masmi gamcuna castigacäyanqui”.

23

Page 29: Quechua Conchucos Sur Nt

29

y 24.15 Templuman yaycuycur mana alli runa imayca llutancunata rurananpä cagpita musyanayquipä liyinqui Daniel 9.27; 11.31; 12.11.z 24.29 Tsaycuna päsayänanpä cagpita masta musyanayquipä liyinqui Isaias 13.10; 34.4; Joel 2.10.

33“¡Culebranö mana alli runacuna! Tayta Diosin ernumanna gaycuyäshunayqui caycaptinga ¿imanöparäsalvacuyanqui? 34Noga cachamungä willacogcunata yyachatsicogcunata gamcuna chasquicuyänayquipa rantinmiwaquinta cruci caypa wanutsiyanqui, waquintanamgoricäcuyänan wayicunachö munaylla astayanqui y marcanmarcanmi carcelcunaman wichgatsiyanqui. 35Tsaynöcayangayquipitam gamcunata Tayta Dios juzgayäshunquiAbelta wanutsegtanö, Berequiaspa tsurin Zacariasta altarpañöpanchö wanutsegtanö, y mas waquin profëtacunatawanutsegcunatanö. 36Allau, tsaynö cayangayquipitamgamcunataga Tayta Dios mana cuyapaypa castigayäshunqui”.

Jerusalen marcata ricärir Jesus wagangan(Lucas 13.34,35)

37Tsaypitam Jesus nirgan: “¡Jerusalen runacuna! ¿ImanirtäTayta Dios cachamungan profëtacunataga y alli willacuynintawillacogcunataga unaypitapis wanutsiyanquilla? Nogagaimanömi gamcunata goriyta munargö, imayca wallpachipsancunata goriycur ogllagnöpis. Tsaynö goriytamunaycaptïpis gamcunaga munayangayquichömicacuyarguyqui. 38,39Tsaynö cayangayquipita gamcunata TaytaDios dejariyäshunquim y chiquiyäshogniquicunammunanganta rurar marcayquicunatapis ushacätsiyanga. TaytaDios goricamaptin manam ricayämanquinatsu ‘Tayta Dioscachamungan salvayämaglläcuna shacallämuy’ niyangayquijunagyag”.

Templu juchunanpä cagta Jesus willangan(Marcos 13.1,2; Lucas 21.5,6)

24 1Templupita yargurir Jesus aywacuycaptinnamdiscïpuluncuna niyargan: “¡Cuyayllapä jatusag

rumicunawan sharcatsishga templuntsic imanö shumagmi, autaytay!”2Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Cay ricaycäyangayqui

templu imanö cuyayllapä sharcatsishga carpis juc junagchipyaypa ushacätsishgam canga. Manam ni juc rumipispergaranganchö quëdangatsu” nir.

Manarä cutimur imacunarä päsananpäcagta Jesus willangan

(Marcos 13.3-13; Lucas 21.7-19)3Tsaypita discïpuluncunawan Jesus aywacurnam Olivos

jircanchö jamapäyargan. Tsaychönam discïpuluncunatapuyargan: “Ningayquinö ¿imaytä templuta ushacätsiyanga,taytay? Tsaynöpis cutimunayquipäga y cay patsaushacänanpäga ¿imacunarätä päsanga, taytay?” nir.4Tsaynö tapuyaptinmi Jesus nirgan: “Pipis llutanta

yachatsicur mana pantatsiyäshunayquipä shumagtantiyacuyay. 5Atscagmi criyitsicogcuna shayämunganogaman ituycullar: ‘Nogam salvacogga cä’ nirnin. Tsaynönirmi atsca runacunata criyitsiyanga. 6Maytsaynacioncunachöpis gyërra captin y wanutsinacuy captin amamantsacäyanquitsu. Tsaycunarämi puntataga päsanga.Tsaycuna captinpis cay patsaga manarämi ushacangarätsu.7Juc nacionwan jucag nacionmi gyërraman yaycuyanga.Tsaynöllam muchuy captin mallagay canga. Terremötupismaytsaychömi canga. 8Tsaynö captinpis ñacaycunapagallaycunallanrämi tsaycunaga canga”.9“Tsay witsancunam nogaman criyicamogcunata runacuna

chiquirnin prësu tsariyanga, ñacatsiyanga, y wanutsiyanga.10Tsaynö ñacaycuna captinmi nogaman criyicayämunganpitawaquincuna witicuriyanga. Nircurnam mana witicogcunatanachiquir autoridäcunaman apatsiyanga castigayänanpä. 11Tsay

tiempucunam Tayta Diospa willacuyninta willacog tucogcunamasrä yuriyanga llutancunata criyitsicur. 12Maytsaychöpischiquinacuyllana captinmi runacuna cuyanacurgacawayanganatsu. 13Tsaynö captinpis wanunganyagpisnogaman criyicamog cagcunam Tayta Diospa ñöpanmanchäyanga. 14Cay alli willacuynïta maytsay runacunamanwillacuriyaptinrämi noga cutimushä”.

Feyupa ñacaycuna cananpä Jesus willangan(Marcos 13.14-23; Lucas 21.20-24)

15“Tayta Diospawillacognin profëta Danielmi gellgargantempluman yaycuycurmana alli runa imayca llutancunata rurananpäcagtapis.y Tsay gellgangannöllam llapanpis ruracanga. (Jesucristotsaynö ninganta liyegcunaga shumag tantiyacuyätsun.) 16Tsaymanaalli runa templuman yaycuptin Jerusalen quinranmarcacunapitageshpir aywacuyätsun. 17Wayincunapitapis juclla geshpicuyätsunimancunamanpis manana jipeg cutiypa. 18Chacranchö caycagcunapisgeshpir aywacuyätsun.Wayincunaman ama cutiyätsunnatsutrocanancunaman jipegrä. 19Tsaymantsariypä ñacay junagcuna allaugeshyagwarmicuna y llullu wawayogwarmicuna, paycuna ¡imacuyapaypärä cayanga! 20Tayta Diosmanmañacuyay tsay junagcunatamyawitsanman ni säbadu jamapay junagmanmana camacänanpä.21Tsay junagcunaga alläpa cuyapaypämi runacuna ñacayanga. Caypatsata Tayta Dios camanganpitapis manam tsaynö ñacaygacashgatsu. Ymananam yapayga tsaynö ñacaycuna canganatsu.22Acrangancunata cuyaparmi Tayta Dios tsay ñacaycunatapäratsinga. Tsay ñacaycunatamana päratsiptinga llapanpisushacäyanmanmi”.23“Tsay junagcunam runacuna niyanga: ‘Tayta Dios cachamungan

salvacog caychömi’ o ‘Wacchömi caycan’ nirnin. Tsaynö niyaptin amaichicllapis criyiyanquitsu. 24Tsaynöpis waquinga ‘Tayta Dioscachamangan salvacogmi cä’ o ‘Diospawillacognin profëtam cä’nirmi llullacuyanga. Runacunata criyitsiyänan cashgam imaycamilagrucunatapis rurayanga. Imaycanöpa engañarpis Tayta Diosmancriyicogcunatagamanam engañayta puëdiyangatsu. 25Tsaycunamanarä päsaptinmi gamcunata willaycä criyitsicur llutanyachatsicogcunatamana cäsupäyänayquipä”.26“Pipis ‘Tayta Dios cachamungan salvacog tsunyag jircachömi

caycan’ niyäshuptiqui ama ricag aywayanquitsu. ‘Washachömipacaraycan’ niyäshuptiquipis ama criyiyanquitsu. 27Ciëluchötillagucuy jucagläpita jucagläyag atsicyaptin runacunaricayangannömi noga ciëlupita cutimogtapis llapan runacunaricayämanga. 28Tsunyagcunachöwiscurcuna tumaycacharmusyatsicuyanmaychöpis wanushga ashma jitaraycangantam.[Tsaynömi noga ningäcuna ruracagta ricar musyayanqui noga caypatsaman cutimunäpäna cagta]”.

Ciëlupita cay patsaman cutimunanpäcagta Jesus willangan

(Marcos 13.24-27; Lucas 21.25-28)29“Tsaynö feyupa ñacaycuna päsariptin rupaypis ni quillapis

mananam atsicyanganatsu. Y nircur llapan estrëllacunashushuyämungam. Ciëlupis sicsicyangam.z 30Tsaypitaran nogataricayämanga pucutay jananta chipipirrä shamuycagta. Tsaynöshamuycagta ricaycayämarmi itsangamaytsay runacunapis pasaypamantsarir wagayanga. 31Tsay junag Tayta Dios cornëtata jinchitucaratsimuptinmi *angelnïcunata cachamushä. Paycunammaytsaypitapis nogaman criyicamogcunata goriyämunga”.

Hïgus jachaman iwalatsir imay cutimunanpäcagtapis Jesus tantiyatsingan

(Marcos 13.28-31; Lucas 21.29-33)32,33“Cay hïgusman iwalatsir ningäcunata yarparäyanqui.

Musyayanquim tamya tiempu gallaycuptin hïgus jachapa

23 24

Page 30: Quechua Conchucos Sur Nt

30

a 25.2-4 Jesus cawanan witsanga olïvu jachapa murunpitam acëtita rurayag atsquicuyänanpä. Tsay witsancuna kerosënega manarancarganrätsu.

yuran wegllimunanpäna canganta. Tsaynömi cay ningäñacaycuna gallaptin gamcunapis tantiyayänayquinacutimunäpä cercana canganta. 34Cay ningäcuna gallaptin tsaytiempu runacuna manarä wanuyaptinmi llapanpis cumplinga.35Ciëlu y cay patsa ushacäcuptinpis noga ningäcunagallapanmi ruracanga”.

Jesus imay öra cutimunanpä cagta mana pipis musyangan(Marcos 13.32-37; Lucas 17.26-30, 34-36)

36“Tsaycuna imay junag imay öra päsananpä cagtagaangelcunapis ni nogapis manam musyayätsu. Tsaytagaquiquin Tayta Diosllam musyaycan”.37“Unay *Noe cawanan witsan mana yarpashgata Tayta

Dios *diluviuta cachamungannömi nogapis mana yarpashgatacutimushä. 38Tsay witsanga diluviu manarä captin runacunamicur, upyar, casaracurmi cacuyargan. Tsaynö cawacuyarganNoe büquitanö *arcata ruraycur tsayman yaycunganjunagyagmi. 39Tsaynö caycagman Tayta Dios illagpitapasaypa tamyata gallatsipaycamuptinmi cay patsaman yacujuntargan. Tsaynöpam arcaman llapan mana yaycog cagrunacuna ushacäyargan. Nogapis tsaynöllam runacuna manamusyayangan öra illagpita cutimushä”.40“Cutimungä junag ishcag runacuna chacrachö aruycagpita

nogaman criyicamog cagtam gloriaman pushacushä y manacriyicamog cagtanam jagirishä. 41Maraynincunachö ishcagagacuycag warmicunapita nogaman criyicamog cagtampushacushä y mana criyicamog cagtaga jagirishämi. 42Manammusyayanquitsu imay öra cutimunäpä cagtapis. Tsaynöcaycaptinga imaypis Tayta Dios munangannö cawarmishuyacaycäyämänayqui”.43“Juc runa wayinta ladron suwapänanpä cagta musyarga

mana punuypa maya-mayallanam waranman. 44Tsaynömigamcunapis Tayta Diosman mañacur caycäyänayqui. Manayarpashgata cutimur jutsallachö caycagtatä tariycüman”.

Alli empliyäduman y mana alli empliyädumaniwalatsir yachatsingan

(Lucas 12.41-48)45“Juc patron maypapis illarga mas yäracuypä cag

empliyäduntam haciendanchö dejan imaycancunatapis shumagricaycänanpä y waquin empliyäduncunatapis öranchö gararcaycänanpä. 46Tsay patron illanganpita cutir yätsingannöllapantapis ruraycagta tariycur imanörä cushicur alabanman tsayempliyädunta. 47Empliyädun tsaynö alli portacuptinnam paypamaquinmanna churanman llapan imaycantapis ricananpä. 48Perumana yäracuypä cag empliyädum itsanga yarpan: ‘Patronnïmanarämi rasllaga cutiramungarätsu’ nirnin. 49Tsaynö yarparnamempliyädu mayincunatapis magar ushan y estacunachö puricur,micur, upyar cacun. 50Tsaynö caycagman patronnin manayarpashgata illanganpita chaycurga, 51empliyädun manaallicunata ruraycagta tariycur patronnin magacacharcurmigargunga. Tsaynömi janan shongulla criyicogcunatapis Tayta Diosin ernuman gargunga. Tsaychömi wagar quirutapisuchuyangarä”.

Chunca jipashcunaman iwalatsir Jesus yachatsingan

25 1Ciëlupita cutimur imanö cananpä cagta tantiyatsirmiJesus caynöpis nirgan: “Chunca jipashcunam

chiuchincuna listacurir aywayänä casacushga jövinmanchasquicog. 2-4Tsaynö aywagcunaga pitsga cag jipashcunaacëtincunaa apayänä ushacäpacur wiñayänanpä. Pitsga cagjipashcunaga acëtincuna manam apayänätsu. 5Tsay casacogjövin mana chaptinnam shuyaraycäyanganta llapancunapispunucäriyänä”.

6“Tsaynö punucashga caycäyaptinnam pullan pagasnöna jucruna gayacunä: ‘¡Casacog jövin yaycaycämunnam!’ nir.7Tsaynö gayacunganta wiyarna llapan jipashcuna listacuyänäpayta chasquicuyänanpä. 8Tsaychönam chiuchincunamanacëtita yapay wiñayänanpä mana apag cagcuna waquin cagjipashcunata mañacur niyänä: ‘Chiuchïcunam upiycanna.Acëtiquicunata raquiparcayämay chiuchïcunamanwiñayänäpä’ nir. 9Tsaynö niyaptinmi acëtiyog cag jipashcunaniyänä: ‘Gamcunata raquiparga manam aypäpacuyäshätsuquiquïcunaga. Antis aywar rantiscayämuy quiquiquicunaatsquicuyänayquipäga’ nir. 10Tsaypitanam acëti rantegaywayanganyag casacog jövinga chärinä. Tsaynam tsay listushuyacuycag jipashcunata estanman yaycatsinä. Y nircurnampuncuta wichgacascamunä. 11Tsaypita acëti ranteg aywagjipashcuna cutiycurnam tariyänä puncu wichgaraycagtana.Tsaynam paycuna gayacuyänä: ‘¡Puncutaquichapaycayällämay, taytay!’ nir. 12Tsaynö gayacuyaptinnamcasacog jövinga ruripita contestamunä: ‘Gamcunata manamregïtsu. ¿Pirä cacuyanquipis?’ nirnin”.13Tsaycunata parlapasquirnam Jesus nirgan: “¡Gamcunapis

tsay pitsga jipashcunanö listacushga caycäyanqui! Nogagamana yarpashgatam cutimushä. Manam musyayanquitsu imayjunag ni imay öra cutimunäpä cagtaga”.

Empliyäduncuna arunanpä patronnin gellëta jagipangan(Lucas 19.11-27)

14Tsaypita caynöpis Jesus nirganmi: “Juc rïcu runam juclänacionpa aywacur empliyäduncunata gellënincuna jagipänäcutimunganyag tsay gellëwan aruycäyänanpä. 15Jucnintamjagipänä pitsga waranga (5,000) gellëta. Jucagtana jagipänäishcay waranga (2,000) gellëta. Jucnin cagtana jagipänä jucwaranga (1,000) gellëta, paycuna imanöpis cayangantatantiyapaycur. Nircurnam caru marcapa aywacunä. 16Tsaypitsga waranga gellëta chasqueg cag empliyädunga shumagnegociuta rurar pitsga waranga masta miratsinä. 17Ishcaywarangata chasqueg cagpis tsaynöllam negociuwan shumagarur ishcay waranga masta miratsinä. 18Juc waranga gellëtachasqueg cagmi itsanga ratashwan gepiycur pampaycunä”.19“Tsaypita unay ricogta patronnincuna cutirnam

empliyäduncunata cuentata mañanä jagipangan gellëwanimanö aruycäyanganta musyananpä. 20Tsaynö cuentatamañaptinnam pitsga waranga gellëta chasqueg cagempliyädun pitsga waranga masta entregar ninä: ‘Taytay,pitsga warangata gollämangayquita pitsga waranga mastamgellëniquita miratsillargö’ nir. 21Tsaynö niptinnam patronninninä: ‘Gamga alli empliyädum canqui. Wallcallawanpisshumag arur miratsingayquipitam cananga mas imaycäwanpismunayyogna canayquipä churashayqui. Tsaynö cangayquipitacanan estata rurashun’ nir”.22“Tsaypitanam chänä ishcay waranga gellëta chasqueg cag

empliyädunpis caynö nir: ‘Taytay, ishcay warangatagollämangayquita ishcay waranga mastam gellëniquitamiratsillargö’. 23Tsaynö niptinnam patronnin ninä: ‘Gampisalli arog empliyädum canqui. Wallcallata jagipaycungäwanshumag arungayquipitam cananga imaycäwanpis munayyogcanayquipä churashayqui. Tsaynö cangayquipita cananestata rurashun’ nir”.24“Tsaypitanam juc waranga gellëta chasqueg

empliyädunpis chaycur ninä: ‘Taytay, noga musyämi gamimaycapäpis mallagashga cangayquita. Manamurucungayquipitam gorinquipis. Tsaynömi manamurungayquiman cosichagpis aywanqui. 25Tsaynö feyucangayquita musyarmi mantsapacur gellëniquita patsamanpampaycurgä. Tsaymi gayatsimaptiqui gellëniquita mana

24 25

Page 31: Quechua Conchucos Sur Nt

31

faltagta apallämurgö’ nir. 26,27Tsaynö niptinnam patronninninä: ‘¡Gamga mana yäracuy gela empliyädum canqui! Malafëcangäta yarpaycarga ¿imanirtä gellënïta bancullamanpischurargayquitsu cutimur wachayyogtana goricunäpä?’ nir.28Tsaynö nisquirnam tsaychö caycag runacunata ninä: ‘Tagaygela empliyädupita gellënïta gechusquir goycuyay chuncawaranga (10,000) gellë tsararag cagta. 29Noga ningätacumpleg cagcunataga imaycäwanpis munayyog cananpämichurashä. Peru mana cumplegcunatam itsanga imaycantapisgechusquir gargurishä. 30Cay imapäpis mana välegempliyäduta tsacayman jitayay. Tsaychö wagar quiruntapis

.

Fisyu nal junagpä Jesus willangan31“Noga, Tayta Diospita shamog, cutimushä llapan

angelcunawan chipipirrämi. Nircurmi jamacushä llapanrunacunata juzganäpä. 32Tsay junagga maytsay nacioncunapitamllapan runacunata angelnïcunawan goritsimushä. Tsaychömiraquishä mitsicog runa üshancunata cabracunapita raquegnö.33Nogaman criyicamog cagtam derëchä cag läduman raquishä. Ymana criyicamog cagtaga itsognï cag lädumanmi raquishä.34Tsaynö raquiscärirnam noga derëchächö caycagcunata caynönishä: ‘Gamcunataga Tayta Dios pasaypam cuyayäshunqui. Caypatsata manarä camarmi imaycacunatapis gamcunapä Tayta Diospatsätsipacurganna. Patsätsipacungan gloriamanmi nogapushayäshayqui. 35Gamcunam mallagar puriptï pachägaraycayämargayqui. Tsaynömi yacunar puriptïpis yacügaraycayämargayqui. Tsaynöllam wayiquicunaman chämurgorpaytucuptï patsaycatsiyämargayqui. 36Röpaynag puriptïgamcunam jatircatsiyämargayqui. Geshyaptïpis gamcunamgawaycayämargayqui. Carcelchö captï gamcunamwatucaycayämargayqui’ nirnin”.37“Tsaynö niptïnam allita rurar cawashga cag runacuna

tapuyämanga: ‘Taytay, ¿imaytä mallagar puriycagta garayargä?¿Imaytä yacunar puriycagta upurinayquipä yacuta garayargä?38¿Imaytä wayïcunaman chämurgayqui patsaycatsiyänäpä? Yröpaynag puriptiqui ¿imaytä jatircatsiyargä?’ 39Tsaynöminiyämanga: ‘Geshyaptiqui o carcelchö captiqui ¿imaytäwatucagniqui shayämurgä?’ nirnin. 40Tsaynö niyaptinnam nogacaynö nishä: ‘Imayca ñacacuyninchö runa mayiquicunata yanapagcagcunam nogata yanapaycämag cuenta cayarguyqui’ nir”.41“Nircurnam itsognï cag läduchö caycag runacunata nishä:

‘¡Gamcunaga nogalläpa ñöpäpita witicuyay! Satanas y supaycunagaycucäyänanpä caycag in ernumanmi gamcunagagaycucäyanqui. 42Mallagar puriptïpis gamcunaga manamgaraycayämargayquitsu. Y yacunar puriptïpis manam upurcunäpäyacü garaycayämargayquitsu. 43Tsaynömi wayiquicunamangorpaytucur chämuptï gamcuna mana patsaycatsiyämargayquitsu.Röpaynag captïpis manam jatircatsiyämargayquitsu. Geshyaptïpiscarcelchö wichgaraptïpis manam watucaycayämargayquitsu’ nir”.44“Tsaynö niptïnam itsognïchö caycag runacuna niyämanga:

‘Peru taytay, ¿imaytä gamta ricayargö mallagagta, yacunagta,wayïcunaman chämogta, röpaynag puregta, geshyaycagta,carcelchö wichgaraycagta nogacuna yanapayänäpä?’ nir. 45Tsaynöniyämaptinmi paycunata nishä: ‘Ñacaychö cagcunata manacuyapashga car nogatapis manam cuyapäyämargayquitsu’ nir”.46Tsaynö willapäcurirnam Jesus nirgan: “Tsay mana

cuyapäcog cagcunaga in ernuman gaycucarmi tsaychöimayyagpis ñacayanga. Tayta Dios munangannö runa mayintayanapag cagcunam itsanga imayyagpis gloriachö cawayanga”.

Jesusta wanutsiyänanpä mandacogsacerdöticuna willanacuyangan

(Marcos 14.1,2; Lucas 22.1,2; Juan 11.45-53)

26 1Tsaynö yachatsicurirnam discïpuluncunata Jesusnirgan: 2“Musyayangayquinöpis *Pascua esta

gallaycunanpä ishcay junagllanam faltaycan. Tsaychömi noga

Tayta Diospita shamogta chiquimagnïcunapa maquincunamanentregayämanga cruci cayämänanpä” nir.3Tsaypitanam mandag sacerdöticuna y Israel runacunapa

autoridänincuna goricäyargan mas mandacog cag sacerdötiCaifaspa wayinman. 4Tsaychömi willanacuyargan runacunatamana mayatsiyllapa Jesusta tsarisquir wanutsiyänanpä. 5Tsaywillanacurmi niyargan: “Amarä cay estachöga imatapisrurashuntsu. Fiestachö tsarishgaga runacunam contrantsicsharcuyanga” nir.

Jesuspa umanman perjümita warmi wiñapangan(Marcos 14.3-9; Juan 12.1-8)

6Tsaypita Betania marcamanmi Jesus aywargan “Leprösu”niyangan Simonta wayinman watucagnin. 7Tsaychöjamapaycaptinnam juc warmi chargan rumipita rurashgalindu frascuchö perjümin aptashga. Tsay perjümega feyupachaniyogmi cargan. Tsaynam mësachö Jesus caycagmanwarmi witiycur Jesuspa umanman tsay perjümita wiñapargan.8Tsaynö wiñapagta ricarnam discïpuluncuna ajarnin niyargan:“¿Imapätä tsaynö lluta jichar perditsin tsay perjümita?9Tsaynö perditsinanpa rantinga nogantsicta goycamashwancargan tsayläya chaniyogtaga ranticusquir tsay gellëwanmuchogcunata yanapanantsicpä” nir.10Tsaynö niyangancunata wiyarnam Jesus nirgan:

“¿Imanirtä gamcuna parlacachäyanqui? Nogapäga allitachäruraycan. 11Muchogcunata yanaparninga imaypiscaycäyanquirämi. Peru nogawanga mananam gamcunajuntaräyanquinatsu. 12Cay warmega perjümita wiñapaycämanpampacänäpä alistamarninnam. 13Cay rurangantagamaytsaychöpis alli willacuynïta willacuyanganchögawillacuyangam”.

Jesusta ranticunanpä mandacog sacerdöticunawanJudas conträtuta rurangan

(Marcos 14.10,11; Lucas 22.3-6)14Tsaypitanam Jesuspa discïpulun Judas Iscariote aywargan

mandacog sacerdöticunaman parlag. 15Tsaynö parlarminirgan: “Runacuna tsunyäriyangan öra Jesusta prësutsariyänayquipä willaptï ¿aycatatä pägayämanqui?” nir.Tsaynö niptinnam paycuna niyargan: “Nogacuna

pägayäshayqui quimsa chunca (30) yurag gellëtam” nir.16Tsaynö conträtuta rurasquirnam Judas yarpachacurgansacerdöticunaman imay öra willacog cutinanpäpis.

Pascua merendata discïpuluncunawan Jesus micungan(Marcos 14.12-25; Lucas 22.7-23; Juan 13.21-30;

1 Corintios 11.23-26)17Tsaypita levadüraynag tantata micuyänan *Pascua esta

semäna gallaycunan junagnam discïpuluncuna Jesustatapuyargan: “Taytay, ¿maychötä listacayämushä Pascuamerendata micunantsicpä?” nir.18Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan: “Marcapa aywar juc

runata niyanqui: ‘Señor Jesusmi cachayäman.Wanutsiyänanpä öran captinnash discïpuluncunawan Pascuamerendata wayiquichö micuyta munaycan’ nir”.19Tsaynö Jesus niptin discïpuluncunaga yätsingannöllam

Pascua merendata tsay wayichö listapacuyargan. 20Tsaypitapatsa tsacanaycaptinnam chunca ishcay (12)discïpuluncunawan Jesus mësaman jamacurgan. 21Tsaynammicuycäyangantana Jesus nirgan: “Gamcunapita jucniquimchiquimagnïcunapa maquinman entregayämanqui”.22Tsaynö niptinnam wamayarnin jucninpis jucninpis Jesusta

tapuyargan: “¿Nogatsurä tsayta ruraycüman, taytay?” nir.23Tsaynam Jesus nirgan: “Nogawan juc matillachö tantata

tullpurcur micuycagmi chiquimagnïcunapa maquinmanentregamanga. 24Noga Tayta Diospita shamogtaga Diospapalabran gellgaranganchö ningannöllam ñacatsir

25 26

Page 32: Quechua Conchucos Sur Nt

32

b 26.50 Cay versïculuchö Jesus ninganta waquincunaga ticratsiyan caynömi: “Imatapis ruranayquipä cagtaga jucllana ruray” nir.c 26.53 Juc tröpachöga cayargan jogta waranga (6,000) soldäducunam. Tsaymi Jesus nirgan ganchis chunca ishcay waranga (72,000)angelcunapita masta cachamunanpä cagta.

wanutsiyämanga. Peru allau tsay ranticamag runa imanöcuyapaypärä canga. Payga mejor ama yurinmanpistsucargan”.25Tsaynö niptinnam ranticog Judas Jesusta tapurgan:

“¿Taytay, nogacu callä?” nir.Jesusnam nirgan: “Quiquiquim tsayta nirguyqui” nir.26Tsaynö micuycäyaptinnam Jesus tantata aptarcur Tayta

Diosman mañacur agradesicurgan. Nircurnam paquirirdiscïpuluncunata macyargan: “Cay tantata llapayqui micuyay.Cayga cuerpümi” nir.27Tsaynömi vïnuyog väsuta aptarcurpis Tayta Diosman

mañacur agradesicurgan. Nircurnam discïpuluncunatamacyargan: “Cay vïnuta llapayqui uputsinacuyay. 28Cayvïnoga yawarnïmi. Noga yawarnïta jichar wanuptïmi TaytaDios runacunawan *mushog conträtuta ruranga nogamancriyicamog cagcunata jutsancunapita perdonananpä.29Yapayga manam vïnuta upushänatsu Tayta Diospañöpanchö gamcunawan mushog vïnuta upungäyag”.30Tsaynö nisquir alabanzacunata cantasquirnam

discïpuluncunawan Jesus aywacuyargan Olivos jircanman.

Pedro ñëgananpä cagta Jesus ningan(Marcos 14.27-31; Lucas 22.31-34; Juan 13.36-38)

31Olivos jircanman chaycurnam Jesus nirgan: “Tayta Diospapalabranchö caynömi nican: ‘Üsha mitsicogta wanuscatsiptïüshancuna wacpa caypa mashtacarmi aywacuyanga’ nir. Tsayningannöllam canan pagas llapayqui jagiriycamaraywacuyanqui. 32Tsaynö captinpis wanuscatsiyämaptincawarcamurga gamcunapita mas puntatam Galileamanaywashä tsaychö tincunantsicpä”.33Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “Waquin cagcuna

jagiriyäshuptiquipis nogaga manam dejashayquitsu, taytay”nir.34Tsaynam Jesus nirgan: “Pedro, canan pagas gällu manarä

cantaptinmi gam quimsa cuti ñëgamanqui”.35Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “¡Ishcantsicta

wanutsimänantsic captinpis manam ñëgashayquitsu, taytay!”nir. Pedro ningannöllam waquin cag discïpuluncunapisniyargan.

Getsemanichö Jesus Tayta Diosman mañacungan(Marcos 14.32-42; Lucas 22.39-46)

36Tsaypitanam Jesus aywargan discïpuluncunawanGetsemani huertaman. Tsaychönam discïpuluncunata nirgan:“Tayta Diosman mañacamungäyag gamcuna cayllachöjamaraycäyay”.37Nisquirnam Pedruta y Zebedeupa tsurincuna

Santiagutawan Juanta mas washaläman pushargan. Tsaychöfeyupa llaquicurnam paycunata nirgan: 38“Wanunayparällaquicuymi entëru tullüta almäta päsashga. Cayllachöshuyaycäyämay Tayta Diosman mañacurnin”.39Tsaynö nisquirmi mas washaläman aywargan Tayta

Diosman mañacog. Tsaychönam pasaypa llaquicurningonguricuycur patsaman umpucurcur mañacurgan: “Papällay,cay ñacanäpäna cagpita munarninga jipiycallämay. Peruitsanga ama noga munangänöga catsuntsu, sinöga gammunangayquinö callätsun” nir.40Tsaynö mañacunganpita cutirnam tarirgan quimsan

discïpuluncuna punucashga caycäyagta. Tsaynam Pedrutanirgan: “Pedro, ¿gamcunaga manacu juc örallapis TaytaDiosman mañacuyta puëdiycuyarguyqui? 41Ricchacur TaytaDiosman mañacuyay. Mana dejamayta munaycarpis TaytaDiosman mana mañacurga jagiriycayämanquim”.

42Tsaynö nisquir cutirirnam yapay Tayta Diosmanmañacurgan: “Papällay, runacuna ñacatsimarwanutsiyämänan captinpis gam munangayquinö callätsun”nir.43Tsaynö Tayta Diosman mañacunganpita cutirpis tarirgan

quimsan discïpuluncuna cangan wanuypa punucashgacaycäyagtam. 44Tsaynö caycagta ricaycurpis yapay cutiycurTayta Diosman mañacurgan puntata mañacungannöllam.45Tsaypita cutiycamurnam paycunata nirgan: “¿Cananpisgamcunaga jinallacu punucuycäyanqui? ¡Ricchayay! Cananganoga Tayta Diospita shamogta jutsasapa runacunapamaquincunaman entregayämänanpä öra chämushganam.46¡Sharcuyayna! Chiquimagnïcunapa maquinman entregamagrunaga yaycaycämunnam” nir.

Jesusta prësu tsarircur apacuyangan(Marcos 14.43-50; Lucas 22.47-53; Juan 18.3-12)

47Tsaynö discïpuluncunawan Jesus parlaycaptinllarämiJudas Iscariote chargan atsca runacunata pushashga. Tsayrunacunaga chäyargan espädancunawan ygarrötincunawanmi. Paycunataga cachayargan mandacogsacerdöticuna y respitädu mayor runacunam Jesusta prësutsariyänanpä. 48Judasga caynö nirmi runacunata yätsirgan:“Mayganpis mutsangä cagmi Jesusga canga prësuyänayquipä”.49Tsay ningannömi Jesusman witiycur Judasga mutsaycurgan:“¿Allillacu, tayta?” nirnin.50Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Au Judas, ¿cayyagräcu

shamuycurguyqui?”bTsaynö niptin runacunaga Jesusta jinan öram prësu

tsariyargan.51Tsaynö prësu tsariyaptinnam juc discïpulun mas

mandacog cag sacerdötipa wätayninpa rinrinta espädanwanroguscapurgan. 52Tsayta ricaycurnam Jesus nirgan:“Espädayquita churay. Pipis espädawan runa mayintawanutseg cagtaga espädawanmi quiquintapis wanutsiyanga.53¿Gam manacu musyanqui Tayta Diosman mañacuriptïchunca ishcay (12) tröpac angelcunata caymancachaycamuptin janä sharcuyänanpä cagta? 54Tsaynöangelcunata nogapa janä cachaycamuptinga ¿imanöparäcumplinga runacuna wanutsimänanpä Diospa palabranchögellgaraycanganpis?”55Tsaynö nisquirnam tsay runacunata Jesus nirgan:

“¿Imanirtä ladron captïnö gamcuna shayämurguyquiespädayquicunawan y garrötiquiwan nogaman prësuyämag?Nogaga goyay goyaypis templuchömi yachatsicurgö. Tsaychöcaycaptëga ¿imanirtä prësu tsariyämargayquitsu? 56TaytaDiospa willacognin profëtacuna gellgayangannöllam cayruraycäyangayqui llapanpis camacaycan”.Tsaynö nicaptinnam Jesusta japallanta jagisquir

discïpuluncuna geshpir aywacuyargan.

Jesusta mandacog sacerdötipa wayinman chätsiyangan(Marcos 14.53-65; Lucas 22.54,55,63-71; Juan 18.13,14,19-24)

57Tsaynö Jesusta prësu apacuyargan mas mandacognin cagsacerdöti Caifaspa wayinmanmi. Tsaychömi ley yachatsicogcuna ymas waquin puëdeg autoridäcuna goricashga caycäyargan.58Jesusta apacuyaptin Pedroga caru gepallantam aywarganCaifaspa wayinman yaycatsiyanganyag. Tsayman yaycaratsiyaptinPedrupis gepantam yaycurirgan. Wayipa patiunchömi templucuïdag runacunawan juntu jamaraycargan ima päsangancunatapisricararnin.59Mandacog sacerdöticunawan puëdeg autoridäcunaga

Jesusta imaycanöpapis wanutsiyänantam munayargan.

26

Page 33: Quechua Conchucos Sur Nt

33

d 27.9 Zacarias 11.12,13. Maygan profëtacuna gellgayanganpäpis parlayta munar Israel runacunaga niyag Jeremias gellganganllatam. TsaymiMateupis cayta gellgar Zacarias ninanpa rantinga Jeremias nirganlla. Y profëta Zacariasmi gellgargan Jesucristupä “Paypa preciun” nir.

Tsaymi runacunata ashiyargan Jesuspita manacagcunataniyänanpä. 60Paycuna manacagcunata niyaptinpis Jesuspacontran sharcogcunaga manam ima jutsantapis tariyargantsuwanutsiyänanpänöga. Tsaypitanam ishcay runacuna niyargan:61“Cay runaga caynöchä nirgan: ‘Templuta juchuratsirmi nogaquimsa junagllata sharcatsishä’ nir”.62Tsaynam sacerdöticunapa mandagnin cag Jesusta

tapurgan: “¿Manacu imatapis parlacunqui tsaynöniyäshuptiqui? ¿Imanirtä tsaynö contrayqui nicäyäshunqui?”63Tsaynö niptinpis manam ni imata Jesus parlacurgantsu.

Tsaynam sacerdöticunapa mandacognin yapay nirgan:“Poderösu Tayta Dios ricananchömi gamta tapü. Rasuncagllata nimay. ¿Rasunpacu Tayta Diospa tsurin salvacogcanqui?” nir.64Tsaynam Jesus nirgan: “Aumi, ningayquinö rasunpaypam

cä. Nogata juc junag ricayämanqui imaycawan munayyogTayta Diospa derëcha cag lädunchö jamaraycagtam. Ytsaypitanam pucutay jananchö shamuycagta ricayämanqui”.65Tsaynö niptinnam mandacog sacerdöti rabyanaywan

röpantapis rachirrä nirgan: “Cay runa tsaynö nicaptinga¿imapänatä mas testïgucunatapis munantsic? Gamcunawiyayarguyquim quiquin Dios tucurna parlaycanganta.66Tsaynö captinga gamcuna ¿imaniyanquitä?” nir.Tsaynam tsaychö caycag runacuna niyargan: “¡Tayta Diospa

contranmi parlashga! ¡Tsaynö canganpita cay runagawanutsun!”67Tsaynö nirmi cäranman togapäyargan y magayargan.

Waquinnam lagyar ushayargan: 68“Tayta Dios cachamungansalvacog carga mä, niyämay ‘¿Pitä lagyashurguyqui? .

Jesusta Pedro “Manam regïtsu” ningan(Marcos 14.66-72; Lucas 22.56-62; Juan 18.15-18, 25-27)

69Tsayyag Pedroga jamaraycargan wayi puncu cagllachömi.Tsaychö jamaraycagta ricarnam juc empliyäda jipash witiycurnirgan: “Gamtapis Jesuswan puriycagtam ricargä” nir.70Tsaynam runacuna wiyaycaptin Pedro nirgan: “Manam

musyätsu imata parlapaycämangayquitapis”.71Tsaynö nisquirmi Pedroga puncu cagman witicuycurgan.

Tsaychönam juc jipashpis payta ricaycur nirgan: “Nogapis cayrunataga Jesuswan puriycagtam ricargä”.72Tsaynö niptinnam Pedro jurar nirgan: “Nogaga manam

regïtsu tagay runataga” nir.73Tsaypita mas rätun ricogtanam tsaychö caycag runacuna

Pedruman witipar niyargan: “Gamga rasunpaypa tagayrunawan puregmi canqui. Paypanömi parlacuyniquipis” nir.74Tsaynam Pedro jurar nirgan: “Tagay runaga pirä cacunpis.

Manam regicullätsu”.Tsaynö nicaptinmi gällu cantasquirgan. 75Gällu cantasquiptinmi

itsanga Pedro yarpasquirgan Jesus caynö ninganta: “Manarä gällucantaptinmi quimsa cuti ñëgamanqui”. Tsayta ninganta yarpasquirPedro wagtaman yargusquirmi pasaypa llaquicur wagargan.

Jesusta Pilatuman prësu apayangan(Marcos 15.1; Lucas 23.1,2; Juan 18.28-32)

27 1Tsaypita patsa waräriptinnam mandacogsacerdöticuna y Israel runacunapa puëdeg

autoridänincuna willanacuyargan Jesusta wanutsiyänanpä.2Tsaynö cösa willanacurirnam maquipita watarcur Jesustaapatsiyargan Roma nacionpita mandacog *Pilatuman.

Judas Iscariote jurcacungan(Hechos 1.18,19)

3Jesusta wanutsiyänanpä autoridäcuna willanacuyangantamusyasquirnam Judas Iscariote pasaypa llaquicurgan.

Ranticunganta pësacurmi quimsa chunca (30) yurag gellëtachasquinganta cutitsipaycurgan sacerdöticunaman. 4Tsaynöcutitsirnam paycunata nirgan: “Jutsamanmi jegarpurgöjutsaynag runata gamcunata entregarnin”.Tsaynö niptinnam niyargan: “¡Imanöpis cacuy!

Nogacunataga manam imapis gocayämantsu” nir. 5Tsaynöniyaptinmi Judasga tsay gellëta templuman jichariycuraywacurgan. Nircurnam jinan öra jurcacurgan.6Tsaynam mandacog sacerdöticuna tsay gellëta gorircur

niyargan: “Cay gellëga runapa yawarninpa chaninmi. Tsaynöcaptin manam ofrenda gellëmanga tallushwantsu” nir.7Tsaynam willanacur tsay gellëwan rantiyargan manca

rurag runapa chacranta. Tsay chacrata rantiyargan juclänacion runacuna wanur tsaychö pampacuyänanpämi.8Jesuspa yawarninpa chanin captinmi tsay chacrapa jutintarunacuna niyan “Yawar Pampa” nirnin. 9Mandacogsacerdöticuna chacrata tsaynö rantiyanganwanmi cumplirganTayta Diospa unay willacognin profëta Jeremias gellgangan.Tsay gellganganga caynömi nican: “Paypa preciund aycacananpäpis Israel runacuna niyangannöllam quimsa chunca(30) gellëta chasquiyargan. 10Tsay gellëwanmi Tayta Diosningannölla manca rurag runapa chacranta rantiyargan” nir.

Jesusta Pilatuman chätsiyangan(Marcos 15.2-5; Lucas 23.3-5; Juan 18.33-38)

11Tsaypita mandacog Pilatuman Jesusta prësuchaycatsiyaptinnam tapurgan: “¿Rasunpacu gamga canquiIsrael runacunapa mandacog reynin?”Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Gam ningayquinöllam cä”

nir.12Tsaychö mandacog sacerdöticuna y puëdeg autoridäcuna

imaycata llullacurcur niyaptinpis Jesusga manam imatapisparlacurgantsu. 13Tsaynam Pilato nirgan: “¿Manacu imatapisninqui gampa contrayqui imaycata niyäshuptiquipis?”14Tsaynö niptinpis Jesusga manam imatapis parlacurgantsu.

Tsaymi Pilatoga imaniytapis puëdirgannatsu.

Jesusta wanutsiyänanpä Pilato ningan(Marcos 15.6-15; Lucas 23.13-25; Juan 18.39–19.16)

15Wata watam Pascua estachöga Pilato cachaycog jucprësuta runacuna mañayangan cagta. 16Tsaychömi prësuwichgaraycargan juc runa Barrabas jutiyog. Paypa mana allirurag cayninga pipita maypitapis regishgam cargan.17,18Jesusta chiquipar payman prësu apayanganta musyarnamtsaychö goricashga caycag runacunata Pilato tapurgan:“¿Maygan prësutatä cachaycunäta munayanqui, Barrabastacuo reyniquicuna Jesustacu?” nir.19Tsaypita Jesusta juzgar Pilato jamaraycaptinmi warmin

willacascatsirgan caynö nir: “Jesus niyangan runagajutsaynagmi. Ama paypa contran mëticuytsu. Canan pagaspasaypa mana allicunatam suëñupäcuycurgö tsay runataprësurätsiyaptin”.20Tsaynö warmin willacatsishga captin Pilato Jesusta cachariyta

munaptinpis tsaychö caycag mandacog sacerdöticuna y llapanautoridäcunam runacunata aquishapäyargan: “Barrabastacachariy. Jesusga wanutsun” niyänanpä.21Tsaynö niyaptinmi yapay Pilato tapurgan: “¿Maygantatä

cacharishä?” nir. Niptinnam runacuna gayararrä niyargan:“¡Barrabasta cachariycuyga!” nirnin.22Tsaynö niyaptin Pilatunam nirgan: “Tsaynö captinga cay

apayämungayqui reyniquicuna nisha Jesustaga ¿imatatärurashä?” nir.Tsaynam llapan runacuna niyargan: “¡Payga *cruzchö

wanutsun!” nir.

26 27

Page 34: Quechua Conchucos Sur Nt

34

e 27.51 Tsay templu rurinchö alli awashga jatun cortïnapä musyanayquipä liyinqui Exodo 26.31-33; Hebreos 9.1-10; 10.19,20.

23Tsaynam Pilato nirgan: “Cruzchö wanunanpäga ¿imamana allitatä rurashga?”Tsaynö niptin runacuna masrämi gayarar niyargan: “¡Ari,

cruzchö wanutsun!” nirnin.24Runacuna tsaynö masrä gayaraypa niyaptinnam ima

ruraytapis manana puëdirgantsu. Tsaynö caycangantanamyacuta apascatsimur llapancunapa ñöpanchö maquinta awicurnirgan: “Nogaga manam cuentayognatsu callä. ¡Cay runatagamcunana wanutsirpis mana wanutsirpis cacuyay!” nir.25Tsaynö niptinnam runacuna niyargan: “Nogacunam y

wamräcunam cay runa wanunganpita cuentayog cayäshä” nir.26Runacuna tsaynö niyaptinnam Pilato Barrabasta

cachaycurgan. Nircurnam Jesusta astarcatsir Romasoldäducunaman entregaycurgan cruci cayänanpä.

Jesusta soldäducuna burlacuyangan(Marcos 15.16-20; Juan 19.2,3)

27Tsaypitanam soldäducuna Jesusta apayargancuartelnincunaman. Tsayman llapan soldäducunagoricaycurmi maytsayninpa jiruruparäyargan. 28Nircurmiasipäyänan raycur röpanta llogtiscatsir reypa pucamantuntanö agshutsiyargan. 29Tsaynömi cashapitacorönatapis umanman churapäyargan. Derëcha cagmaquinmanpis väratam aptapäyargan. Nircurmi ñöpanmangonguricog tucur asipar niyargan: “¡Alabashga catsun Israelrunacunapa reynin!” nir.30Tsaynömi togaparpis ushayargan. Aptaraycangan värata

gechurirmi jucrä jucrä uman umallan wiruyargan. 31Tsaynöimaycata rurar ajayasquirnam agshutsiyangan puca mantutallogtiratsir cangan quiquinpa röpantana jatitsiyargan.Nircurmi cruci cayänanpä apayargan.

Jesusta cruzchö clavayangan(Marcos 15.21-32; Lucas 23.26-43; Juan 19.17-27)

32Tsaynö Jesusta cruzchö clavag apaycarnam tincuyarganCirene marcapita Simon jutiyog juc runawan. Paytam Jesusapaycangan cruzta umrutsiyargan.33Nircurnam Jesusta chätsiyargan Golgotaman. Golgota

ninanga cargan “calavëra sitiu” ninanmi. 34Tsaychönamvïnutawan juc usuncätsicog jampita Jesus upunantamunayargan nanayta mana mayananpä. Tsaynam yawarcurgamana upuyta munargantsu.35Tsaypita Jesusta cruci casquirnam soldäducuna Jesuspa

röpanta sortiyayargan mayganpis gänag cag apacunanpä.36Nircurnam soldäducuna tsaychö täpar quëdayargan.37Tsaypita juc letrërutanam tablachö gellgarcur cruzpapuntanman clavayargan. Tsay letrëruchöga caynömigellgayargan: “CAY JESUSGA ISRAEL RUNACUNAPAREYNINMI” nirnin.38Jesusta cruci cayangan lädunmannam ishcay

ladroncunata cruci cayargan, jucagta derëcha cag lädunmany jucagtana itsog cag lädunman. 39Cruzchö Jesus caycagtaricarnin tsaypa päsag runacunapis asiparmi umancunataawirninrä niyargan: 40junagllata sharcaratsishä’ nicarga mä salvacuy ari. Tayta Dioscachamungan salvacog rasunpa carga ¿imanirtä cruzpitayarparamunquitsu?” nirnin.41Tsaynömi mandacog sacerdöticuna, ley yachatsicogcuna,

y puëdeg autoridäcunapis Jesusta asiparnin niyargan:42“Juccunataga salvarganchä. Canan ¿imanirtä quiquingasalvacuyta puëdintsu? Israel runacunapa reynin caycarga, mäcruzpita yarparamutsun nogantsicpis paymannacriyicunantsicpä. 43‘Tayta Diospa tsurinmi cä’ y ‘Paymanmiyäracü’ nimargantsicchä. Rasunpa tsurin captinga, mä TaytaDios cuyapar salvatsun ari” nir.

44Tsaynöllam ñöpanchö cruci caraycag ladroncunapisburlacuyargan.

Jesus wanungan(Marcos 15.33-41; Lucas 23.44-49; Juan 19.28-30)

45Tsay junagga pullan junagpitam patsapis tsacasquirgantardi mallwayyag. 46Tardi mallwaychö rupay caycaptinmiJesus llapan callpanwan nirgan: “Eli, Eli, ¿lema sabactani?”nir. (Tsay ninanga “Tayta Diosllä, Tayta Diosllä, ¿imanirtädejariycamarguyqui?” ninanmi.)47Tsaynö niptin tsaychö caycag waquin runacunaga

caynömi niyargan: “Diospa willacognin profëta Eliasmanmigayacuycan” nir.48Tsaynam juc runa hisöputa gerupa puntanman watarcur

upucuyänan ayag vïnuman tullpurgan Jesusta shogutsinanpä.49Tsaynö ruraptinnam waquin runacuna niyargan: “Amatsayta ruraytsu. Mä, ricashun Elias shamungacush cruzpitajipeg” nir.50Tsaypitaga Jesus yapay fuertipa gayarasquirmi

wanusquirgan. 51Jesus wanusquingan öram templuchö alliawashga jatun cortïnapise janapita urayninpa rachisquirgan.Tsaymi pasaypa patsa tsuctsucyaptin gagacunapis paquicarushargan. 52,53Tsaypita Jesus cawascamuptinnam Tayta Diosmunangannö alli rurag runacunapis pamparanganpita atscagcawariyämurgan. Nircur Jerusalen marcaman yaycuyaptinmiatsca runacuna paycunata ricayargan.54Jesusta täpaycag capitanpis soldäduncunapis patsa

pasaypa cuyuptin y imaycapis päsangancunata ricarninpasaypam mantsacäyargan. Tsaymi niyargan: “¡Cay runagarasunpam Tayta Diospa tsurin cashga!” nir.55Tsaychömi atsca warmicunapis carulällapita ricaräyargan.

Tsay warmicunaga yanaparnin Galileapita gatiragcunamcayargan. 56Paycunawanmi caycargan Maria Magdalena,Santiagupa y Josepa maman Maria, y Zebedeupa warmin.

Jesusta pampayangan(Marcos 15.42-47; Lucas 23.50-56; Juan 19.38-42)

57Tsaypita patsa tsacanaycaptinnam Pilatuman charganArimatea marcapita Jose. Payga rïcu runam cargan. YJesucristuman criyicog runam carganpis. 58Tsaynam Pilatutamañargan Jesuspa ayanta cruzpita jipirir pampaycunanpä.Tsaynö mañaptinnam Pilato soldäduncunata nirgan Jesuspaayanta cachapaycuyänanpä. 59Tsaynö cachapariyaptinnamlïnupita fïnu säbanaswan piturgan. 60Nircurnam gagachötsayrä uchcutsishga *sepultüraman Jesusta pampargan. Tsaysepultürataga quiquin pampacunanpämi Jose uchcutsinä.Tsaypitanam jatuncaray rumiwan sepultürapa puncuntatsapaycur aywacurgan. 61Pay aywacuptinpis Maria Magdalenamas jucag Mariaga Jesuspa sepultüran ñöpanchömi jinajamaraycäyargan.

Soldäducuna Jesuspa sepultüranta täpayangan62,63Jesus wanunganpita warayninga cargan säbadu jamapay

junagmi. Tsaynam sacerdöticunapa mandagnincuna y fariseucunaPilatuman aywar niyargan: “Taytay, tsay llullacog runa ningantamyarpasquiyargö. Paymi nirgan: ‘Wanungäpita quimsa junagllatamcawarimushä’ nirnin. 64Tsaymi gamta niyälläsoldäduyquicunawan sepultürata quimsa junag päsanganyagtäpaycatsillänayquipä. Mana täpatsiptiquega tsacaypadiscïpuluncuna aywaycurmi Jesuspa ayanta suwasquiyanga.Nircurmi runacunata criyitsiyanga ‘Wanunganpitam Jesuscawariscamushga’ nirnin. Tsaynö nir llullacuyaptingapuntacunapitapis masrämi runawan mana allichö cashun” nir.65Tsaynö niyaptinnam Pilato nirgan: “Soldäducunata aywar

churayämuy täpayänanpä”.

27

Page 35: Quechua Conchucos Sur Nt

35

f 28.10 Griegu idiömachöga “Waugïcunata aywar willayay” nirmi gellgaraycan. Discïpuluncunapämi Jesusga waugïcuna nirgan.

66Tsaynö niptinmi aywar sepultüra tsaparag rumipa juc cuchuntacërawan lagayargan pipis quichaptin imaptingamusyacänanpä.Nircurnam soldäducunata täpayänanpä dejaycur cutiriyargan.

Wanunganpita Jesus cawarimungan(Marcos 16.1-8; Lucas 24.1-12; Juan 20.1-10)

28 1Säbadu jamapay junag jamapärirnam domingumanwarämogga tsaca tsacallanaMariaMagdalenawan jucag

Maria aywayargan Jesuspa ayanman perjümita wiñapäyänanpä.2Tsaynö aywaycäyaptinnamTayta Dios cachamungan angel ciëlupitaurämuptin feyupa patsa cuyur gallaycurgan. Angel sepultüramanchaycur tsaparag rumita witiscatsirmi jananman jamaycurgan. 3Tsayangelga tillagucuynörämi atsicyargan. Röpanpis rashtanö yullagrämicargan. 4Tsayta ricaycur Jesuspa ayan täpag soldäducunaga pasaypamantsariywanwanushganömi jitacascäriyargan. 5Warmicunachaycuyaptinnam angel nirgan: “Amamantsacäyaytsu. Musyämicruci caypawanutsiyangan Jesusta ricag shayämungayquita.6Mananam caychönatsu caycan. Manarä wanurniyäshungayquinöllam cawamushgana. Mayman churayangantapismasqui ricaycuyay. Mananam cannatsu”.7Tsaynö nisquirnam tsaywarmicunata nirgan: “Canantä aywar

discïpuluncunata willayay Jesus cawarimunganta. Y nircur niyanquiGalileaman aywar tsaychö Jesuswan tincuyänanpä cagta”.8Angel tsaynö nisquiptin warmicunagamantsacashga

caycäyanganta feyupa cushicurnam Jesuspa discïpulucunamanwillagempëñu cuticuyargan. 9Tsaynö aywacuycäyaptinmi paycunata Jesusyuripasquir saludargan. Tsaynam gonguricuycur chancantamacallacurcur adorayargan. 10Tsaynam Jesus nirgan: “Amamantsapäyämaytsu. Cananga discïpulücunataf aywar willayayGalileaman juclla aywayänanpä y tsaychö paycunawan tincuyänäpä”nir.

Pamparanganpita Jesus illacangantasoldäducuna willacuyangan

11Warmicuna cuticuriyaptinnam sepultürata täpagsoldäducunapis Jerusalenman aywar mandacog

sacerdöticunata willayargan llapan imapäsangancunatapis. 12Tsaynö willayaptinnam mandacogsacerdöticunaga waquin autoridäcunawanwillanacusquir soldäducunata gellëta pägayargan caynönirnin: 13,14“Jesuspa ayan illacanganta Pilatomusyaptinga nogacunam paywan parlayäshä gamcunataimatapis mana niyäshunayquipä. Gamcunanamrunacunata niyanqui: ‘Jesuspa discïpuluncuna tsacaypashamuycurmi punucasquiyangäyag ayanta suwaypaapacuyashga’ nir”.15Tsaynö gellëta chasquipacurir sacerdöticuna

niyangannöllam soldäducunaga runacunata willacurningallaycuyargan. Tsay manacagta willacuyanganpitamcananyagpis Israel runacunaga mana criyiyantsu Jesuscawamunganta.

Discïpuluncunata Jesus alli willacuynintawillacuyänanpä ningan

(Marcos 16.14-18; Lucas 24.36-49; Juan 20.19-23;Hechos 1.6-8)

16Tsaypitaga Jesuspa chunca juc (11) discïpuluncunaGalilea provinciaman aywarnam chäyargan Jesus mayninchötincuyänanpä ningan jircaman. 17Tsaychö Jesuswantincurnam adorayargan. Peru waquinga ricaycarpis manamcriyiyarganrätsu cawarimunganta.18Tsaynam Jesus discïpuluncunata nirgan: “Cay

patsachöpis y gloriachöpis imaycawan munayyogcanäpämi Tayta Dios churamashga. 19Tsaymi gamcunatacachä maytsay nacionpapis aywar discïpulücunacayänanpä pitapis maytapis yachatsiyämunayquipä.Nogaman criyicamogcunataga bautizayanqui TaytaDiospa jutinchö, nogapa jutïchö, y Espiritu Santupajutinchö. 20Tsaynö ari paycunata yachatsiyanqui llapanningäcunata cäsucuyänanpä. Manam ni imaygongayäshayquitsu ni jagiriyäshayquitsu cay patsaushacäriptinpis”. [Tsaynö catsun.]

27 28

Page 36: Quechua Conchucos Sur Nt

36

Tsunyagcunachö purir Juan Bautista salvacogshamunanpä cagta willacungan

(Mateo 3.1-12; Lucas 3.1-9, 15-17; Juan 1.19-28)

1 1Canan musyatsiyäshayqui Tayta Diospa tsurinsalvamagnintsic Jesucristo ima cushicuypä alli willacuyta

willacunganta y ruranganta.2Jesus Tayta Diospa willacuyninta willacur manarä

gallaptinmi Juan Bautistaga salvamagnintsic shamunanpäcagta willacuycarganna. Juan willacunanpä cagtaga unay*profëta Isaiasmi gellganä Tayta Dios caynö ninganta:

“Willacuynïta willacur gallanayquipäga juctarämimusyatsicogta cachashä gamta runacuna shumagchasquicuyäshunayquipä.

3 Payga tsunyagcunachö purirmi caynö gayarar willacunga:‘Tayta Dios aunicungan salvacog runa chämuptin

chasquicuyänayquipä jutsayquicunata dejariyay..

4Isaias gellgangannölla unay Juan Bautistagatsunyagcunachö purir runacunata willacurgan caynö nirmi:“Tayta Dios jutsayquicunapita perdonayäshunayquipä manaalli rurayniquicunata dejayay bautizanäpä”. 5Tsaynöwillacuptinnam Jerusalenpita y tsay entëru Judeaprovinciapita Juan cagman chäyargan. Tsaynam runacunajutsa ruraynincunata jagiriyänanpä niyaptin Juan bautizarganJordan mayuchö.6Juan jatirangan röpanga cargan *camëllupa cerdanpita

rurashgam, Tayta Diospa willacognin unayprofëtacunapanölla. Wachäcanpis garapitam cargan.Chucllushnö curucunatam y chumpac mishquicunatammicogpis.7Pay caynö nirmi willacurgan: “Chämunganam imaycawan

munayyog Tayta Dios cachamungan salvamagnintsic. Nogagamanam puëdïmantsu umpuycur paypa maquinta ni chaquintamutsaycuyllatapis. 8Nogaga gamcunata bautizaycä

yacullawanmi. Payga bautizayäshunqui *EspirituSantuwanmi”.

Jesusta Juan bautizangan(Mateo 3.13-17; Lucas 3.21,22)

9Tsay junagcunam Galilea provinciachö Nazaret marcapitaJesus aywargan Jordan mayuchö Juan runacunatabautizaycagman. Tsaychömi paytapis Juan bautizargan.10Yacupita yarguraycarnam Jesus ricargan ciëluquichacasquiptin palumanö Espiritu Santo paymanuraycämogta. 11Jesuspa jananman paluma rataycuptinnamTayta Dios ciëlupita caynö nimungan wiyacämurgan: “Gammicuyay tsurillä canqui. Noga munangänö llapantapisruraptiquim alläpa cushicü” nir.

Jesusta Satanas tentayta munangan(Mateo 4.1-11; Lucas 4.1-13)

12Tsaypitanam tsunyagpana Jesusta Espiritu Santopushasquirgan. 13Tsaychöga cargan chuscu chunca (40) junagmi,jäcogchö täcog ashmacunawan juntu. Tsayman chaycurmi*Satanas Jesusta jutsaman ishquitsiyta munar imaycataparlapargan. Satanas Jesusta tentayta mana puëdircuraywacusquiptinnam *angelcuna chaycur Jesusta wallquiyargan.

Tayta Diospa alli willacuyninta Jesus willacur gallangan(Mateo 4.12-17; Lucas 4.14,15)

14Juan Bautistata rey *Herodes carcelman wichgascatsiptinnamJesusga Galilea provincia quinranna Tayta Diospa alliwillacuyninta willacur gallaycurgan caynö: 15“Tayta Diospawillacuyninta musyatsicuy tiempu chämushganam. Salvacog reygamcunachöna caycaptinga jutsa rurayniquicunata jagirir TaytaDios munangannöna cawayay” nir.

Punta cag discïpuluncunata Jesus gayangan(Mateo 4.18-22; Lucas 5.1-11)

16Tsaypita juc junagnam Galilea gocha cuchunpaaywaraycarna Jesus ricasquirgan pescädu tsareg ishcay

SAN MARCOS

Jesucristupä gellganganMarcosmi cay libruta gellgargan Jesus rurangancunata y willacungancunata musyanantsicpä. Bibliachöga manam

nimantsictsu Jesucristuwan Marcos puringanta. Peru itsanga nimantsic apostol Pabluwan y Bernabewan Señor Jesucristupa alliwillacuyninta willacur puringantam. Marcospä masta musyanayquipä liyinqui Hechos 12.12,25; 13.5,13; 15.36-39;Colosenses 4.10; 2 Timoteo 4.11.Cay libruchöga Marcos tantiyatsimantsic pasaypa atsca runacuna Señor Jesusta gatiräyangantam (1.45; 2.1,2; 2.13; 2.15;

3.7,8; 4.1; 5.21; 6.32-34; 8.1,2,9; 10.1; 11.1-10). Tsaynö atsca runacuna gatiräyaptin Jesuspaga mana tiempunpis canätsudiscïpuluncunawan micunallanpäpis (3.20; 6.31).Tsaynöpis Marcos tantiyatsimantsic Señor Jesus imaycachöpis munayyog cangantam. Tsaynö carmi quiquin Tayta Dios

caycagnö runacunata yachatsirgan (1.22,27; 2.18-22) y jutsancunapita perdonargan (2.1-12). Tsaynömi säbadu jamapayjunagchö runacuna imata rurayänanpä o mana rurayänanpä cagtapis nirgan (2.23-28). Nircurmi nirgan imayca micuypismicunantsicpäga allilla canganta (7.1-23).Tsaynöpis Marcos musyatsimantsic Jesus supaycunata runacunapita gargungantam (1.21-28; 5.1-20; 7.24-30; 9.14-29),

geshyagcunata allïtsingancunatam (1.31-34; 1.41; 2.11,12; 3.5; 3.7-12; 10.52; 6.5; 3.9,10; 5.25-34; 6.53-56), y wanushgapitarunatapis cawaritsimungantam (5.35-43).Tsaynömi musyatsimantsic Jesusga poderyog car pasaypa vientutapis y gocha lagchicachagtapis päratsinganta (4.35-41).

Nircurmi musyatsimantsic maytsica runacuna micuyänanpä milagruta ruranganta (6.35-44) y gocha jananpapis patsapanöpuringanta (6.45-52). Jesus poderyog cangantaga tantiyantsic wanunganpita cawarimushga captinmi (capïtulu 16).

Page 37: Quechua Conchucos Sur Nt

37

waugicuna mällancunata gochaman jitaycäyagta. Paycunagacayargan Simonwan Andresmi. 17Tsaynam paycunata Jesuscaynö nirgan: “*Discïpulücuna cayänayquipä nogawanaywacushun. Nogam yachatsiyäshayqui runacunata TaytaDiospa alli willacuyninta willapäcayämunayquipä” nir.18Tsaynö niptin paycunaga mällancunatapis jagisquirmiJesuswan aywacuyargan.19Tsaynö aywaraycarnam mas washaläninchöna Jesus

tarisquirgan ishcay runacuna *büquincunachö mällancunataallitsaycäyagta. Paycunaga cayargan Zebedeupa ishcantsurincunam, Santiaguwan Juan. 20Paycunatapis Jesusdiscïpuluncuna cayänanpä gayaptin jinan öram sharcuraywacuyargan papänincuna Zebedeuta arupagnincunatawanbüquichö jagiriycur.

Juc runapita supayta Jesus gargungan(Lucas 4.31-37)

21Tsaypitaga paycunawannam Jesus chärirgan Capernaummarcaman. *Säbadu jamapay junagchönam *Israel runacunaTayta Diosman mañacur *goricäcuyänan wayiman aywarganyachatsicunanpä. 22Tsaychö Jesusga yachatsicurgan manam*Moises gellgangan leycunata yachatsicogcunawiyayangallanta yachatsicogcunanötsu. Payga yachatsicurganquiquin Tayta Dios parlaycagnömi. Tsaymi runacunaga feyupacushicuyargan.23Tsay goricäcuyänan wayichömi caycargan supay

löcuyätsingan runapis. Tsaychö Jesus caycagta wiyaycurmisupayyog runa caynö gayarargan: 24“Jesus Nazaret runa¿imatatä munanqui nogacunawan? ¿Nogacunamanshamurguyqui ushacätsiyämänayquipäcu? ¡Noga regïmiDiospa tsurin salvacog cangayquita!” nir.25Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “¡Upälla supay, yargucuy

cay runapita!” nir.26Tsaynam supay pasaypa runata tsuctsucyätsir gayarar

yargucurgan. 27Tsayta ricaycur llapan runacuna espantashgamninacuyargan: “Manam imaypis wiyarguntsictsu cay runayachatsicungantanöga. ¡Payga ima puëdegnarä!¡*Supaycunapis cäsuyänächä!” nir.

28Tsay witsancunallanam Galilea marcacunachömusyasquiyargan Jesuspa yachatsicuyninta y supaytarunacunapita gargunganta.

Atsca runacunata Jesus allïtsingan(Mateo 8.14-17; Lucas 4.38-41)

29Tsaypitanam goricäcuyänan wayipita yargusquirna Jesusaywargan Santiaguta y Juanta pusharcur Simonpa, Andrespawayinman. 30Tsayman chäyänanpämi Simonpa suegranujuraycargan pasaypa antsa achacharnin. Tsaytanamrunacuna Jesusta willayargan. 31Tsaynam Jesus geshyagujuraycanganman yaycurirgan. Nircur maquipita tsarircursharcarcatsiptinmi jinan öra allisquirgan. Chacwanga tsaycushicuypitam micuynincuna garargan.32Tsaypita patsa tsacanaycaptinnam Jesusman apayämurgan

imaycaläya geshyawan geshyagcunata y supayyog runacunata.33Tsay marcachö runacunaga pasaypam juntäyargan wayiñöpan quinranmanpis. 34Tsaychö Jesusga allïtsirganimaycaläya geshyapitam payman chagcunataga. Tsaynöllamgargurgan supaycunata runacunapita. Jesusga manammunargantsu supaycuna paypita imata parlarcuyänantapis.

Jesus tsunyagchö Tayta Diosman mañacungan(Lucas 4.42-44)

35Warayninnam tsacagllana Jesus shäricusquir aywacurganjuc tsunyagman Tayta Diosman mañacunanpä. 36TsaynamSimon Jesusta watucasquir waquin discïpuluncunawan ashegaywayargan. 37Jesusta tarisquirnam nirgan: “Runacunamashiyäshunqui, taytay” nir.

38Tsaynö niptin Jesusnam nirgan: “Paycuna ashiyämaptinpisgamcunawanga waquin marcacunapanam aywashun TaytaDiospa willacuyninta yachatsimunäpä. Tsaypämi noga caypatsaman shamurgö” nir.39Tsaynömi ari Jesusga maytsay Galilea marcacunapa

purirgan, goricäcuyänan wayicunachö yachatsicur yrunacunapita supaycunata gargurnin.

Leprawan geshyagta Jesus allïtsingan(Mateo 8.1-4; Lucas 5.12-16)

40Juc cutinam *lepra geshyawan geshyacog runa Jesuspañöpanman gonguricuycur nirgan: “Cuyapämarnï cay geshyätaalliycatsillämay, taytay” nir.41Tsaynam Jesusga cuyaparnin yataycur caynö nirgan:

“Munämi allisquinayquita” nir. 42Tsaynö niptin jinan öramtsay runa limpiu ticrar allisquirgan.43Tsaynam alli yätsiycur nirgan: 44“Ama pitapis

willacunquitsu noga allïtsingäta. Cananga *templumanaywacuy unay Moises gellgangan leychö ningannö ofrendataapacurcur. Tsaychö *sacerdöti ricaycushurniquimpuri cashgana cangayquita musyatsicamunga”.45Tsaynö nicaptinpis tsay runaga mana wiyacuypam pitapis

maytapis willacur purirgan Jesus allïtsinganta. Tsaytamusyaycurnam runacunaga maypitapis tsaypitapis chäyarganJesus caycangan cagman allïtsinanpä. Tsaynö captin Jesusgamay marcaman chaytapis mana puëdirnam aywacurgantsunyagpana. Maypa aywaptinpis Jesustaga runacunagatiraycäyarganmi.

Pullan cuerpun wanucashga runata Jesus allïtsingan(Mateo 9.1-8; Lucas 5.17-26)

2 1,2Tsaypita juc ishcay junagcuna päsariptin Jesusyapaymi cutirgan Capernaum marcaman. Tsaychöna

caycanganta musyasquirnam tsaymanpis atsca runacunagoricäyargan wayi puncuncunachöpis quichquiypa.Tsaychömi Jesus yachatsicurgan Tayta Diospa alliwillacuyninta. 3Tsaynö yachatsicuycaptinmi pullan cuerpunwanucashga runata chuscog runacuna andamiawanwantushga chätsiyargan. 4Runacuna pasaypa quichquicashgacayaptinmi paycunaga Jesus cagman yaycatsiyta manapuëdiyargantsu. Tsaynam wayi jananman yarcurcur,uchcusquir cachäyargan andamiantinta Jesuspa ñöpanman.5Jesusga musyarganmi tsay runacuna payman

yäracuyanganta. Tsaynam tsay geshyaycag runata nirgan:“Hïju, jutsayquicunapita perdonashgam canqui” nir.6Tsaynam tsaychö waquin ley yachatsicogcuna Jesus

ninganta wiyar shonguncunachö yarpäyargan: 7“Cay runaga¿imanirtä tsaynö parlan Diostapis piñatsir? Tayta Diosllamjutsa ruragcunataga perdonan” nir.8Tsaynö yarpäyanganta musyarnam Jesus paycunata nirgan:

“¿Imanirtä gamcuna llutanta yarpäyanqui? 9,10Tayta Diosminogata cachamashga cay patsachö runacunata jutsancunapitaperdonanäpä. Cananmi Tayta Dios rasunpa cachamangantamusyayänayquipä ‘Andamiayquita aparcur aywacuy’ nirallïtsishä ricayänayquicunachö”.11Tsaynö nisquirmi Jesus runata nirgan: “Cananga allishganam

canqui. Sharcur andamiayquita aparcur wayiquipa aywacuy” nir.12Tsaynö niycuptin jinan öram sharcur llapancuna

ricaraycäyaptin andamianta apacurcur aywacurgan. Tsaytaricarninnam runacuna espantacur Tayta Diosta alabar niyargan:“Tayta Dios yanapaptinmi tsaycunata Jesus ruraycan. ¡Manam niimaypis pay rurashantanöga ricarguntsictsu!” nir.

Mateuta discïpulun cananpä Jesus acrangan(Mateo 9.9-13; Lucas 5.27-32)

13Tsaycuna päsanganpitanam Jesus gocha cuchunmancutiycur caycargan. Tsayman pasaypa runacuna goricäyaptin

1 2

Page 38: Quechua Conchucos Sur Nt

38

a 2.14 Mateupa jucag jutinmi cargan Levi.

paycunatapis yachatsirganmi. 14Tsaychö yachatsicurirmarcamanna Jesus cutirnam ricasquirgan Alfeupa tsurinMateoa *Roma nacionpä *impuestuta cobracur jamaraycagta.Tsaynam payta nirgan: “Discïpulü canayquipä nogawanaywacushun”. Niptin Mateoga wap sharcurmi Jesuspa gepantaaywargan.15Tsay tardi Mateoga Jesusta discïpuluncunatawanmi

wayinman pushargan micuyänanpä. Tsaychö Jesusgamicuycargan impuestu cobracogcunawan y jutsaruragcunawanmi. (Jesustaga imaycanö cawacog runacunamgatiräyag.) 16Tsaynam tsaychö Jesus micuycagta ricaycur leyyachatsicogcuna y *fariseucuna discïpuluncunata tapuyargan:“¿Imanirtä mayistruyquicunaga juntacan impuestucobracogcunawanpis y jutsasapacunawanpis?” nir.17Tsaynö niyanganta wiyarnam Jesus paycunata nirgan:

“Geshyagcunallam jampicogta miñishtiyan. Manam sänucagcunaga imata munayantsu. Nogaga manam shamurgö allirurag runacunallata Tayta Diospa willacuynintatantiyatsinäpätsu, sinöga jutsa ruragcunatapis tantiyatsinäpäshamushga carmi paycunawanpis juntacü” nir.

Jesuspa yachatsicuynin runacunapaüsuncunaman mana iwalangan(Mateo 9.14-17; Lucas 5.33-39)

18Juc cutinam Juan Bautistapa discïpuluncuna y fariseucunaTayta Diosman mas mañacur ayünuchö caycäyargan.Tsaynam runacuna Jesusman aywaycur tapuyargan caynö:“Juanpa discïpuluncunaga y fariseucunaga ayunaycäyanmi. Ygampa discïpuluyquicunaga ¿imanirtä manaayunaycäyantsu?” nir.19Tsaynam Jesus nirgan: “¿Casacuy estaman

invitashgacuna ayunayanmantsurä? Tsay invitashgacunagacasarag noviuwan juntu caycarnin cushishgam micuyan.20Tsaynöllam nogapa discïpulücunapis nogawan juntucayarga ayunayanmantsu. Peru wanuscatsiyämaptinmi itsangaayunayanga” nir.21Tsaynö nisquirpis caynömi nirgan: “Manam pipis macwa

röpanta mushog ratashwanga remendantsu. Mushogratashwan remendashgaga genticäratsirmi rachiratsinman.22Tsaynöpis manam pipis wiñantsu tsayrä puwatsishga aswatatsillinaycag uylluman. Tsaynö carga masran tsilliratsinman.Tsaynöpam aswapis ni uyllupis ushacärinman. Tsaymi tsayräpuwatsishga aswataga wiñantsic alli uylluman. [Tsaynöminogapa yachatsicuynïpis mushog carnin mana iwalantsugamcunapa üsuyquicunamanga. Tsaymi discïpulücunataniyänayquitsu noga cawaycaptïräga ayunayänanpä]”.

Säbadu jamapay junagchö Jesuspadiscïpuluncuna trïguta quiptupacuyangan

(Mateo 12.1-8; Lucas 6.1-5)23Juc säbadu jamapay junagchönam discïpuluncunawan

Jesus aywaraycäyargan trïgu poguraycag cuchunpa. Tsaynöaywaraycäyangantanam discïpuluncunaga trïguta quiptuscärircuparir micuyargan. 24Tsayta ricarnam fariseucuna Jesustatapuyargan: “Canan junagga manachä arucuy junagtsu.Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä discïpuluyquicuna trïgutaquiptupacur puriycäyan?” nir.25,26Tsaynam Jesus nirgan: “¿Gamcunaga manacu

liyiycarpis yarpäyanqui rey *David mallagar imataruranganta? Unay sacerdöti Abiatar mandag caycänanwitsanmi David soldäduncunawan puriycar millcapancunamanana captin mallagäyänä. Tsaynam Tayta Diosmanmañacucuyänan ruriman David yaycusquir sacerdöticunallamicuyänanpä cag churarag tantata micurinä. Nircurmi garanägatiragnincunatapis. [David mana micunanpä cagta

micuringanpis ¿jutsacu cashga gamcunapä?] 27Tsaynömidiscïpulücunapis mana jutsatatsu ruraycäyan ‘Jamapayjunagchö trïguta ama quiptupacuyätsuntsu’ niyaptiquipis.Tayta Diosga runacunata cuyarninmi ‘Säbadu junagchöjamapäyay’ nishga alli cayänanpä, manam runacunapa imaruraynincunata ricapäyänayquipätsu. 28Y nogapis Tayta Dioscachamashga captinmi munayyog caycä säbadu junagchöpisrunacuna imata rurananpä o mana rurananpä cagtapisninäpä”.

Säbadu jamapay junagchö maquinwanucashga runata Jesus allïtsingan

(Mateo 12.9-14; Lucas 6.6-11)

3 1Juc cutichönam Jesus yapay yaycurgan Tayta Diosmanmañacur goricäcuyänan wayiman. Tsaychömi maquin

wanucashga juc runata tarirgan. 2Tsaychö fariseucuna Jesustaricapaycäyargan shonguncunallachö yarpachacurmi: “Mä¿canan jamapay junag mana arucuy caycaptin cay runataallïtsingacush o manacush? Tsay runata allïtsiptinga tsaymiachäqui canga autoridäcunaman apatsinapä” nir.3Tsaynö yarpaycäyanganta musyarnam tsay maquin

wanucashga runata Jesus nirgan: “Jau, sharcur tsay chöpimanichïmuy” nir.4Nircurnam tsay fariseucunata tapurgan: “Tayta Dios ¿imata

ruranantsictatä munan jamapay junagchö? ¿Cay geshyaycagrunata cuyapashwancu o dejarishwancu ñacacunanpä?” nir.Tsaynö niptin paycuna manam imatapis parlacuyargantsu.5Tsaynam Jesus ajanarnin ricascärirgan mana cuyapäcog

cayanganta musyar. Y nircurmi tsay runata nirgan:“Maquiquita mashtamuy” nir. Niptin tsay runa maquintamashtasquir sänunam ticrasquirgan.6Tsaynam fariseucuna upällalla yargusquir willanacuyargan

rey Herodespa cumpinchincunawan Jesusta wanutsiyänanpä.

Galilea gocha cuchunchö atscagrunacuna Jesusman goricäyangan

7Goricäcuyänan wayipita yargusquirnam Jesusdiscïpuluncunawan aywacuyargan gocha cuchunmanna.Tsaypa aywayaptinpis Galilea runacunaga gatipäyarganmi.8Jesus milagruta rurangancunata musyarmi pasaypa runacunajuntapäyargan Judeapitapis, Jerusalenpitapis, Idumeapitapis,Jordan mayu wac-tsimpan quinranpitapis, Tirupitapis, ySidonpitapis.9Tsaynö pasaypa runacuna goricäyaptinnam Jesus

discïpuluncunata nirgan: “Canan juc büquita listu catsiyayrunacuna juntämuptin gochaman yaycunapä” nir.10Runacunaga maypita tsaypitapis goricäyargan

geshyagcunata allïtsishga captin “Yatayllapis yataycushä”nirninmi. 11Tsaynömi supaycunapis Jesustaricayangancunachöga pasaypa mantsariyargan. Tsaymitsaychö supay löcuyätsingan runapis Jesuspa ñöpanmangonguricuycur gayaycachar nirgan: “¡Gamga imaycawanmunayyog Diospa tsurinmi canqui!” nirnin.12Tsaynam Jesus supaycunata ajäpargan Tayta Diospita

shamushga canganta ni ichicllapis mana parlayänanpä.

Chunca ishcay apostolnincunata Jesus acrangan(Lucas 6.12-16)

13Tsaypitanam Jesus jircanman witsarcur gayargangatiragnincunata. 14Tsaychö goricasquiyaptinmi chuncaishcay runacunata (12) acrargan caynö nir: “Cananpitaganogawanmi gamcuna puriyanqui. Nircurmi maypa tsaypapisaywayanqui Tayta Diospa willacuyninta willacuyänayquipä,15supaycunata runacunapita garguyänayquipä, ygeshyagyashgacunata allïtsiyänayquipä” nir.

2 3

Page 39: Quechua Conchucos Sur Nt

39

b 3.22 Satanaspa jucag jutinmi Beelzebu.

16Tsay chunca ishcay acrashga runacunaga caycunamcayargan:

Simon (Paypa jutintaga quiquin Jesusmi ticratsirganPedruman),

17 Zebedeupa tsurincuna Santiago y Juan (Paycunatapiscuyay jutincuna churargan “Boanerges” nirmi.Boanerges ninanga “magacuypa tsurincuna” ninanmi),

18 Andres,Felipe,Bartolome,Mateo,Tomas,Alfeupa tsurin Santiago,Tadeo,“Celote” ningan Simon, y

19 Jesusta ticrapur ranticog Judas Iscariote.

Ley yachatsicogcuna Jesuspa contran parlayangan(Mateo 12.22-32; Lucas 11.14-23; 12.10)

20Tsaypita discïpuluncunawan Jesus Capernaumman cutirpatsaräyangan wayimanmi yaycuyargan. Tsaymanpis atscarunacuna quichquiypa goricäyaptin manam micuytapispuëdiyargantsu. 21Shumag yachatsicur parlaptin tsaytsicarunacuna goricäyanganta musyarnam Jesuspa castancunagoreg aywayargan yarpachacur: “Jesusga löcuyasquishgamëllu” nirnin.22Jerusalenpita charnin ley yachatsicogcunam itsanga

Jesuspä niyargan: “Cay runaga manam Tayta Diospapoderninwantsu runacunapita supayta gargun, sinögasupaycunapa mandagnin Satanaspab poderninwanmi” nir.23Tsaynö llutancunata niyaptinnam tsay ley

yachatsicogcunata gayarir Jesus tantiyatsir caynö nirgan:“¿Imanöparä Satanas quiquin pura gargunacunman?24Musyangantsicnöpis juc nacion ishcayman raquicashgacarnin, quiquincuna pura chiquinacur tsay runacunawanutsinacurmi ushacätsinacuyanman. 25Tsaynölla jucwayichö tagcunapis quiquincuna pura chiquinacurga tsaycastacuna raquicar gargunacurmi ushacätsinacuyanman.26Tsay cuentanöpis Satanas runacunapita supaycunatagargurga quiquin puram ushacätsinacuyanman”.27“Tsaynö manam pipis juc lïsu runa wayinta täpaycaptinga

imantapis suwapanmantsu. Tsaynö täpaycaptinpis paypitamas puëdeg runa chaycurmi itsanga pancaycur imantapisapacapunman. [Tsay cuentanömi nogapis puëdeg caynïwanSatanaspa maquinpita runacunata jipiycä]”.28Nircurmi caynöpis nirgan: “Runacuna jutsa

ruraynincunapita y manacagcunata parlayangancunapitaperdonta mañacur Tayta Diospa perdonninta alcanzayangam.29Peru salvacog cangäta Espiritu Santo tantiyaycätsiptinconträ parlayaptinmi itsanga Tayta Dios imaypisperdonanganatsu”.30Tsaynö Jesus nirgan ley yachatsicogcuna “Satanaspa

poderninwanmi runacunapita supaycunata gargun” niyashgacaptinmi.

Maman y waugincuna Jesusta ashir chäyangan(Mateo 12.46-50; Lucas 8.19-21)

31Tsaypitanam Jesuspa maman waugincunawan chäyarganyachatsicuycangan wayi cagman. Yaycuyänanpä manaalliptinmi wagtallapita gayatsiyargan. 32Tsaynam lädunchöjamarag runacuna Jesusta caynö niyargan: “Mamayquimwaugiquicunawan wagtachö caycäyan ashiyäshurniqui”nirnin.

33Tsaynö niyaptinnam Jesus paycunata nirgan: “Cananmusyatsiyäshayqui picuna nogapa castäcunanöcayangantapis”. 34Nisquirnam lädun quinran jamaraycäyagrunacunata ricapascärir nirgan: “Cay ñöpächö caycagcunamnogapa mamänö waugïcunanö cayanqui. 35Pipis Tayta Diosmunangannö cawag cagcunam cayan nogapa waugïnö,panïnö, y mamänö” nir.

Juc runa murucunganpita Jesus parlapangan(Mateo 13.1-9; Lucas 8.4-8)

4 1Tsaypita yapaynam Galilea gocha cuchunchö JesusTayta Diospa willacuyninta yachatsicur gallaycurgan.

Tsaychö runacuna pasaypa quichquiypa goricäyaptinnamgochachö büqui caycagman Jesus yarcurcur jamacurgantsaypita yachatsicamunanpä. 2Tsaynam imaycaiwalatsicuycunawan Jesus yachatsicamurgan caynö nirnin:3“Cay parlapangäcunata shumag tantiyacuyay. Juc runam

trïgu murucog yargunä chacraman. 4Tsaymi matsiptinnawaquin cag tiuyanä näniman. Näniman tiuyashgacaycagtanam pishgucuna chaycur upshascärinä. 5Waquinmurucunanam tiuyanä shaga shagallaman. Tsaychöshumagllaga allpa mana captin tsay murucuna rasllajegascäramunä. 6Allillaga trïgupa matsun mana captinnaachaywan tsaquiscärinä. 7Waquin murucunanam tiuyanäcashacuna rurinman. Cashacuna shacshar tsapariptinnammana ni jucpis wayunätsu. 8Y waquin cag murucunanamchänä alli allpaman. Tsaychöga shumag jegascäramur wiñarpogunä cada espïgachö quimsa chunca (30), jogta chunca(60), y juc pachac (100) gränuyag”.

9Tsaynö parlasquirmi Jesus nirgan: “Cay ningäcunata wiyagcagga tantiyacuyay” nir.

Cäsucogcunallata tantiyatsinanpä Jesus willangan(Mateo 13.10-17; Lucas 8.9,10)

10Tsaypita waquin runacuna aywacusquiyaptinga Jesusquëdarirgan chunca ishcay acrangan runacunawan y waquingatiragnincunallawannam. Tsaynam tsaychö runacunatapuyargan caynö: “Taytay, tsay yachatsicungayqui¿imaninantä?” nirnin.11Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan: “Gamcunataga

cäsucog cayaptiqui tantiyatsiyäshayquimparlapaycangäcunata. Mana cäsumag cagcunam itsanga niimanöpa parlapaptïpis mana tantiyayangatsu. 12Tsaynörunacunapäga *Diospa palabranchöpis nicanmi:

‘Noga rurangäcunata ricaycarpis manam criyiyantsu.Y willacungäcunata wiyaycarpis manam cäsucuyantsu.¿Tsaynö caycartsurä Tayta Diospa perdonninta

alcanzaycuyanman? .

Murucog runapita parlapanganta Jesus tantiyatsingan(Mateo 13.18-23; Lucas 8.11-15)

13Tsaynö parlapärirnam Jesus nirgan: “Tsaynöiwalatsicuycunawanmi noga yachatsicü. Tsaymi murucogrunaman iwalatsir parlapangäta mana tantiyayaptiqui canantantiyatsiyäshayqui”.14“Trïgu muroga Diospa alli willacuyninmanmi iwalan.

Murucog runaga tsay willacuyta willacogcunamanmi iwalan.15Muru tiuyangan nänega chucru shongu runacunamanmiiwalan. Tsaynö shongu carmi waquin runacunaga TaytaDiospa willacuyninta wiyarpis chasquicuyantsu. Juc ishcaywiyayangallantapis Satanasmi gongaratsin. 16Muru tiuyanganshaga allpanam waquin runacunaman iwalan. PaycunagaDiospa alli willacuyninta wiyar cushishgam chasquicuriyan.17Tsaynö cushishga chasquicurpis shagachö allpa mana captin

3 4

Page 40: Quechua Conchucos Sur Nt

40

c 5.9 Legion ninanga “atsca waranga o miles” ninanmi.

trïgu jegarcamur tsaquireg cuentam, criyicunganpita imaycañacaycunaman char Diospa willacuyninta dejariyan. 18Murutiuyangan casha rurinpis waquin runacunamanmi iwalan.19Paycunaga Diospa alli willacuyninta wiyarpis masgayarpachacuyan imaycayogpis cayllapä y quiquincunamunayangannö cawayänanpä cagllatam. Casha rurinchö trïgujegarcamurpis illacäregnömi yarpaynincunapita Tayta Diospawillacuyninpis gongacärin”.20“Muru changan alli allpaga waquin runacunamanmi

iwalan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta cushishgachasquicurmi alli ruraychöna cawayan. Alli allpachö jucmurullapita quimsa chunca (30) trïgu o jogta chunca (60)trïgu o pachac (100) trïgu wayungannömi Tayta Diosmunangannö cawagcunaga cayan”.

Jesus willacuyninta actsiman iwalatsingan21Tsaypita discïpuluncunata tantiyatsir mastapis Jesus

nirganmi: “Actsita manam churantsictsu cajon rurincunamanni catri jawancunaman. Musyayangayquinöpis actsitagachurantsic alëricunamanmi shumag atsicyänanpä. 22Tsay actsialërichö car shumag atsicyagnö, gamcuna Tayta Diospawillacuyninta runacunata shumag willapäcuyaptiquim,tantiyacuyanga alli cawaychö cawayänanpä”.23“Cay ningäcunata wiyag cagga tantiyacuyay.

24Willapangäcunata wiyar chasquicurninga yachatsingäcunatamasmi tantiyacuyanqui. 25Tsaynö wiyacur cäsucogcunatagaTayta Dios masmi yanapanga shumag tantiyacuyänanpä. Perumana cäsucog cagcunaga wiyarpis manam tantiyayangatsu”.

Tayta Diospa willacuyninta chasquicogcunatamurucuyman Jesus iwalatsingan

26-29Tsaypita mastapis Jesus nirganmi: “Juc runachacranchö trïguta murucuriptin jegamun gewallaran.Tsaypita wiñar wiñarnam shicshimun. Nircur poguriptinnagacosichagllanam chärin. Tsay trïgu murucog runa manamtantiyantsu Tayta Dios murucuyninta jegatsir shacshatsirruraycanganta. [Tsaynömi runacuna mana tantiyayantsu jutsaruraychö cawayninpita alli cawayman Tayta Diosticraycätsinganta]”.

Tayta Diospa willacuyninta Jesusñäbuspa murunman iwalatsin(Mateo 13.31,32; Lucas 13.18,19)

30Tsaynö mastapis Jesus yachatsirganmi caynö nirnin:31“Tayta Diospa willacuyninga imayca ñäbuspa murunnöllam.Tsay muru ichiclla caycarpis jegarcamurmi itsanga jatunyarllapan gewacunatapis jagisquir atsca rämayogman ticrarin.32Tsaynö captinmi rämancunaman pishgucunapis rataycurgeshuncuna rurayan. [Tsay ichic murullapita ñäbuspa rämanmashtacangannömi Tayta Diospa alli willacuyningamaytsaymanpis chaycan]”.

Imaycaman iwalatsiypa discïpuluncunataJesus yachatsingan

(Mateo 13.34,35)33Tsaynö imaycamanpis iwalatsiypam Jesus runacunata

Tayta Diospa willacuyninta yachatsirgan. 34Manam imaypistsaynö mana iwalatsicuypaga runacunata yachatsirgantsu.Discïpuluncunataga imamanpis iwalatsiypaparlapangancunata shumagmi tantiyatseg.

Vientuwan gocha lagchicachagta Jesus päratsingan(Mateo 8.23-27; Lucas 8.22-25)

35Tsaypita patsa tsacanaycaptinnam discïpuluncunata Jesusnirgan: “Acu päsashun gocha wac-tsimpanman” nir.

36Niptinnam discïpuluncuna Jesus caycangan büquimanyarcurcur runacunata gocha cuchunchö jagiriycuraywacuyargan. Waquin runacunaga juc büquicunawangepantam aywayargan. 37Tsaynam pullan gochataaywaraycäyaptinna pasaypa vientu gochata lagchicachätsirgallacuycurgan wamayaypä. Büquiman yacu wiñacaptinnamjundicar gallaycurgan. 38Jesusga gepa cuchuchömi jaunachöpunucashga caycargan. Tsaynam discïpuluncuna pasaypamantsacashga riyatsir niyargan: “¡Tayta Jesus, ricchay!¡Jundicaycantsicnachä!” nir.

39Tsaynam Jesus wap shärircur caynö nirgan: “Amanavientu vientuynatsu ni yacu lagchicachaynatsu” nir.Nisquiptin jinan öram yacupis vientupis pärasquirgan.

40Nircurnam discïpuluncunata Jesus nirgan: “¿Imanirtätsayläya mantsacashga caycäyanqui? ¿Manaräcu nogamanyäracayämunqui?” nir.41Tsayga discïpuluncuna quiquincuna puram pasaypa

mantsacashga parlapänacuyargan: “Cay runaga ¿ima runanaräcacunpis tsayläya vientupis yacupis pay ningantacäsuycunanpä?” nirnin.

Runapita supaycunata Jesus gargungan(Mateo 8.28-34; Lucas 8.26-39)

5 1Tsaynö aywaraycarnam Galilea gochapa wac-tsimpan“Gerasa” ningan marcaman päsariyargan. 2Tsaychö Jesus

büquipita yarpuriptinnam supay löcuyätsingan juc runa carupanteonpita yargascamur cörrillapa shamurgan. 3Tsay runagapanteoncunachö täcogmi cargan. Supaycunapa munayninchöcaptin mana ni pipis tsarayta puëdiyänätsu ni cadinacunawanpancarninpis. 4Atsca cuti chaquipita maquipita runacunapancayaptinpis supayyog car tsay runaga cadinatapis ichicichicllaman rachir ushacätseg. Manam ni pipis puëdiyänätsuni imanaytapis. 5Tsay runaga pagasnin junagnin purinägayarar gagacunapapis panteoncunapapis rumicunawantacacurnin.6Tsaynam Jesusta ricasquir tsay runa cörrillapa aywargan

Jesuspa ñöpanman gonguricog. Tsaynö payman aywaptinnamJesus nirgan: “¡Gam supay, cay runapita yarguy!” nir.7,8Niptinnam ñöpanman gonguricuycur mantsarir supayyog

runa gayarargan: “Poderösu Tayta Diospa tsurin Jesus, ¿imatatämunanqui nogacunawan? ¡Gamta rugacümi Tayta Dios raycur!¡Ama cay runapita gargamarnï condenaycamaytsu!” nir.

9Tsaynam supayta Jesus tapurgan: “¿Imatä jutiqui?” nir.Niptinnam supay nirgan: “Nogapa jutëga Legionmi.c Legion

niyäman pasaypa atscag cayaptïmi” nir. 10Tsaynö nisquirmiJesusta rugacurgan: “Ama nogacunata caru marcacunamangagargaycayämaytsu” nirnin.11Tsay caycäyangan washa lädun jircan niragchömi atsca

cuchicuna micuycäyargan. 12Tsaynam supaycuna Jesustayapay rugar niyargan: “Tagaychö caycag cuchicunallamancachaycayämay yaycucuycuyänäpä” nir.13Tsaychö cuchicunaman aywayänanpä Jesus niptinnam

runapita yargurir ishcay waranganö (2,000) cuchicunamanyaycucuycuyargan. Tsaynam cuchicunaga acataycachaycargochaman jegarpäriyargan. Tsaychömi chipyaypa shengacarwanuyargan.14Tsayta ricaycur cuchi mitsegcunaga geshpir aywacuyargan

marcapam ricayangancunata willacuyänanpä. Tsaywillacuyaptinnam runacunaga marcapita shayämurgan: “Mäimash päsaycushga” nirnin. 15Jesus caycanganmanchaycurnam ricayargan supay löcuyätsingan runatrocapäcushga shumag syunchöna jamaraycagta. Tsaytaricaycur runacunaga pasaypam mantsariyargan.16Marcapita chag runacunata willayargan supayyog runata

Jesus allïtsingantam y gochaman cuchicuna jegayangantam.

4 5

Page 41: Quechua Conchucos Sur Nt

41

d 5.41 Arameu idiömachö Jesus parlarmi nirgan: “Talita cum” nir. Tsay ninanga “wamra, sharcamuy” ninanmi. e 6.11 Waquin unaygellgashgacunachö caynöpis ninmi: “Ushacäcuy junag chämuptinga Sodomawan Gomorra marcacunachö castïgu canganpitapis masmi castïgucanga willacuyangayquita mana chasquicuyanganpita” nir.

17Tsaynam runacuna Jesusta rugar niyargan tsay marcapitajucläpa aywacunanpä.18Tsaynam Jesus büquiman yarcuraycaptinna alliyag runa

rugar nirgan: “Taytay, gamwan aywacuytam noga munä.Pushacallämay” nirnin.19Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Nogawan

aywacunayquipa rantinga wayiquipa cutir marcamayiquicunata willay gamta cuyapäshurniqui Tayta Diosallïtsishungayquita” nir.20Tsaynam runa marcanman cutiycur Decapolis provinciapa

maytsay marcancunapa purirgan Jesus cuyapar paypäruranganta willacurnin. Tsay willacunganta wiyarninrunacunaga imanömi espantacur parlayargan supaylöcuyätsinganpita Jesus allïtsinganta.

Jairupa tsurinta y yawar apaywangeshyacog warmita Jesus allïtsingan

(Mateo 9.18-26; Lucas 8.40-56)21Tsaypita Jesus büquiwan gocha wac-tsimpanman

chärinanpäga pasaypa atscam runacuna quichquishgagoriraycäyargan Jesusta shuyacur. 22Tsaymannam Israelrunacunapa autoridänin Jairo jutiyog runa chärirgan. Paygacargan Tayta Diosman mañacur goricäyangancunachömandacogmi. Tsay runam Jesuspa ñöpanman gonguricuycurrugacur nirgan: 23“Taytay, warmi tsurïchä wanuycanna. Acujinallachö wayïman aywayculläshun maquillayquiwanyataycunayquipä. Tsayga allircur cawangam” nir. 24TsaynamJairuwan Jesus aywaraycäyargan wayinman. Y atscarunacunam gepanta aywayargan.25Tsay runacunachömi juc warmi aywargan chunca ishcay

(12) watana yawar apaywan geshyagyashga. 26Tsay warmegaatscag jampicogcunachö jampicurninpis manam allirgantsu.Tsaynöpam imaycancunatapis pasaypa ranticurna ushargan.Payga jampicur allïnanpa rantin masmi antsargan. 27Tsaywarmega geshyagyashga runacunata Jesus allïtsingantamusyarmi runacunapa rurinllapa yaycuycur Jesuspa röpantayataycurgan. 28Tsay warmega yarpänä shongunllachö:“Jesuspa röpallantapis yataycurga allisquishämi” nir.29Tsay yarpangannö Jesuspa röpanta gepallanpa

yataycuptinmi yawar aywaynin pärasquirgan. Y jinallanchömiquiquin warmipis allisquingantaga mayasquirgan. 30Tsaywarmi allinganta tantiyasquirnam gepanchö runacunamanticraycur Jesus tapurgan: “¿Pitä yataycamushga röpäta?” nir.31Tsaynam discïpuluncuna niyargan: “Tayta Jesus, ¡cay

atsca runachöga imanöparächi musyashwan röpayquita pïyatamungantapis! ¿Imanirtä gamga tapucunqui: ‘¿Pitä röpätayatamushga?’ nirnin?”32Tsaynö niyaptinnam Jesus llapanta ricapargan: “Mä ¿pishi

yatamashga?” nir. 33Tsaynam warmi allisquinganta tantiyarmantsariywan tsuctsucyarrä Jesuspa ñöpanmangonguricuycurgan caynö nir: “Señor Jesus, nogallämiröpayquita yataycallämurgö”.34Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Hïja, nogaman

yäracamurmi tsay geshyayquipita allirguyqui. Canangacushishgana cuticuy” nir.35Jesus tsaynö parlapaycaptinmi Jairupa willacognincuna

chaycur caynö niyargan: “Tayta Jairo, tsuriquegawanushganam. ¿Imapänatä Jesustapis wayiquimanpushanqui?” nir.36Tsaynö negta wiyaycurnam Jesus Jairuta ricarcur nirgan:

“Ama llaquicuytsu. Nogallaman yäracamuyga” nir.37Tsaynam Jairupa wayinman Jesus aywargan

discïpuluncuna Pedruta, Santiaguta, y Juanta pusharcur.

Waquincuna aywayänantaga manam munargantsu. 38Jairupawayinman chaycur rasunpapis tarisquiyargan wamrawanushgana caycagtam y tsaychö atsca runacuna pasaypawagaycäyagtam. 39Tsaynam Jesus caynö nirgan: “¿Imatatätsayläya wagayanqui? Cay wamra wanushga caycarpispunuycagnöllam riccharcamunga” nir. 40Tsaynö niptinJesustaga runacuna asipäyarganmi.Tsaynam llapan runacunata wagtaman gargascamur Jesus

quimsan discïpuluncunawan y wamrapa papäninwanmamanwan yaycuyargan aya sutaraycanganman.41Tsaychönam Jesus wamrata maquinpita tsarircur caynönirgan: “Wamra, sharcamuy” nirnin.d42Tsaynö niptin wamraga jinan öram sharcarcamur purir

gallaycurgan. Tsay wamraga cargan chunca ishcay (12)watayogmi. Jesus cawarircatsimuptin wamrapagapapänincuna pasaypa espantacurmi cushicuyargan.43Tsaypitanam paycunata Jesus nirgan: “Cay wamrata

cawatsimungäta pitapis willacuycäyanquimantä” nir.Nisquirnam nirgan wamrata micunan garayänanpä.

Jesus marcan Nazaretchö yachatsicungan(Mateo 13.53-58; Lucas 4.16-30)

6 1Tsaypitanam Jesus discïpuluncunawan cuticurganNazaret marcanman. 2Tsaychönam säbadu jamapay

junagchö Israel runacuna Tayta Diosman mañacurgoricäcuyänan wayichö Jesus yachaycätsirgan. Tsaynamrunacuna yachatsicunganta wiyar niyargan: “Cayga¿maychönatäshi tsayläya yachacaycamushga? ¿Y imapoderninwanrä imayca milagrucunatapis ruran? 3¿Paygamanacu Mariapa wawan carpintërulla, Santiagupa, Josepa,Judaspa, Simonpa waugin? Y panincunapis caymarcallachöchä nogantsicwan täräyan” nir.Tsaynö nirninmi mana cäsuyargantsu Jesus

yachatsicungancunata. Tsaymi Jesus caynö nirgan:4“Jucläcunachöga Tayta Diospa willacognin profëtawillacungancunata runacuna chasquicuyanmi. Peru quiquinpamarca mayincunaga, castancunaga, wayinchö cagcunagamanam cäsupäyantsu” nir.5Tsaynö payman mana criyicuyanganpitam quiquinpa

marcanchöga juc ishcay geshyagcunallata maquinta churarallïtsirgan. Manam mastaga milagrucunata rurargantsu.6Tsaynö cayanganpita marca mayincunapä Jesus feyupamllaquicurgan. Tsaypita yargucurnam Jesus marcan marcannapurir runacunata yachatsirgan.

Chunca ishcay discïpuluncunata Diospa willacuynintawillacuyänanpä Jesus cachangan

(Mateo 10.1,5-15; Lucas 9.1-6)7Tsaypita juc cutinam Jesus chunca ishcay (12)

discïpuluncunata gayaycur ishcay ishcay cachargan TaytaDiospa willacuyninta willacuyänanpä y runacunapitasupaycunata garguyänanpä. 8Tsaynö paycunata cacharninminirgan: “Canan aywar tucrullata apayanqui. Ama alporjata,millcapata, ni gellëta apayanquitsu. 9Jatiräyangayquillangiquicunallawan y janayquicunachö röpayquicunallawanaywacuyanqui. 10Maychöpis pipis wayinmanpatsatsiyäshuptiqui tsayllachö cacuyanqui tsay marcapitaaywacuyangayquiyag. 11May marcamanpis chäyaptiqui sïcushrunacuna mana chasquiyäshunquitsu o yachatsiyangayquitawiyayta mana munayangatsu, tsaypita aywacuyanquichaquiquicunachö polvuta tapsicusquir. Tsaynöga rurayanquimana chasquiyäshungayquipita Tayta Dios paycunatacastigananpä cagta musyatsirmi”.e

5 6

Page 42: Quechua Conchucos Sur Nt

42

12Tsaynö cachaptin discïpuluncuna aywar yachatsicuyarganJesus ningannöllam: “Jutsa rurayniquicunata jagirir TaytaDiospa perdonninta mañacur allina cawayay” nirnin. 13Nircuratsca cutim runacunapita supaycunata garguyargan ygeshyagcunapa urcunman acëtita wiñar allïtsiyargan.

Juan Bautista imanö wanungan(Mateo 14.1-12; Lucas 9.7-9)

14-16Jesuspa imayca milagru ruraynincunata maytsaychömirunacuna musyayargan. Tsaynam waquincuna niyargan:“Juan Bautistash wanunganpita cawaramushga canman.Tsaymi Diospa willacognin car imayca milagrucunatapisruraycan” nirnin. Waquinnam niyargan: “Payga Tayta Diospawillacognin profëta Eliasmi” nirnin. Y waquincunanamniyargan Tayta Diospa unay willacognin maygan profëtapiscanganta. Tsaynö niyanganta musyarnam rey Herodes nirgan:“Tsay runaga Juan Bautistam canga. Paymi umantaroguycätsiptïpis cawarimushga” nir.17,18[Caynömi päsargan Juan Bautistapa umanta rey

Herodes rogutsingan.] Unaymi Herodes waugin Felipipawarmin Herodiasta gechusquir targan. Tsaynam HerodestaJuan nirgan wauginpa warmin tsararay mana alli canganta.Tsay ninganpitam Juantaga Herodiasna chiquir wanutsiytamunargan. Tsaynö chiquiparmi tsay warmi waynan Herodestanirgan Juanta prësutsir carcelman wichgatsinanpä.19,20Carcelman wichgatsirpis jutsaynag alli runa Juancanganta musyarninmi Herodesga respitargan. TsaymiHerodias Juanta wanutsiyta munaptinpis Herodesgatsaparganrä. Juan imayca parlapangancunata Herodescushishga wiyarpis manam tsay jutsa ruraynintagajagiycurgantsu.21Tsaypita Herodias Juanta wanutsiyänanpä pasaypa

shuyacuycaptinnam Herodespa santun junag chärirgan.Tsaynam Herodes santun junagchö gayatsirganautoridäcunata, militarcunata, y Galilea provinciachö välegrunacunata wayinchö micuyänanpä.22,23Tsaychö Herodiaspa jipash wawan imaläya pasaypa

shumagmi tushuycurgan. Tsaynö cösa tushungan imanömillapantapis tsaychö cagcunataga gustaycurgan.Tsaynam jipashta Herodes nirgan: “Canan itsanga imaycata

munangayquitapis mañamaylla. Gamtaga garaycümi caymandacuycangä nacionpa pullanninta mañamaptiquipis” nir.24Tsaynö niptinnam jipashga aywar mamanta tapurgan:

“Tiyü Herodesmi imaycatapis garamayta munan. ¿Imatatämañashä, mamay?” nirnin.Niptin mamannam nirgan: “Mañay Juan Bautistapa

umanta” nir.25Tsaynam jipashga Herodesman cutiycur nirgan: “Noga

munä Juan Bautistapa umanta plätuchö goycamänayquitam”nir.26Tsayta mañaptinmi itsanga Herodes pasaypa

llaquicuyman churacasquirgan. Invitäduncunapa ñöpanchöjurar aunicushga carmi imata mañaptinpis jipashtaga ñëgaytapuëdirgantsu. 27Tsaynam jinan öra juc soldäduta cacharganJuanpa umanta apapämunanpä. 28Soldädunam carcelmanaywar Juanpa umanta rogusquir plätuchö jipashta goycurgan.Y jipashnam mamanta apapaycurgan. 29Tsayta rurayangantamusyasquir Juanpa discïpuluncunam aywar ayantapampacuyargan.

5,000 runacuna micuyänanpä milagruta Jesus rurangan(Mateo 14.13-21; Lucas 9.10-17; Juan 6.1-14)

30Tsaypita Jesuspa *apostolnincuna willacuyninta willacurpuriyanganpita cutir llapancunam cangan goricäyargan.Tsaynö goricarnam paycuna Jesusta willapäyarganyachatsicur puriyanganchö imanö cayanganta. 31Jesus maypuringanmanpis runacunaga quichquiypam goricäyargan.

Tsaynam tsaychö runacuna quichquiparäyaptin ni micuytapismana puëdiyargantsu. Tsaynam Jesus nirgan: “Cayrunacunapita yargur acu aywacushun quiquintsicllajäcogninchö jamacurinantsicpä” nir.32Tsaynö nirnam büquiman yarcurcur discïpuluncunawan

Jesus jäcogmanpaman aywacuyargan. 33Tsaypa aywayaptinpisrunacuna ricar maytsaypita goricarmi gocha cuchunmangapuntantana chäriyargan. 34Tsayman Jesus chärirnambüquipita yarpurir tarirgan pasaypa atsca runacuna tsaychöpisshuyarar caycäyagta. Tsay runacunaga imayca mitsegniynagüshacunanömi mana cäsushga cacuyargan. Tsaymi paycunatacuyapar Tayta Diospa willacuyninta Jesus yachatsirgan.35Tsaychö yachatsicuycaptin patsa tardiyaptinnam

discïpuluncuna niyargan: “Taytay, tardiyasquinnam. Caytsunyagchöga manam imapis cantsu cay runacunamicuyänanpä. 36Cay runacunata niycuy aywacur imallatapisrantir micuyänanpä” nir.37Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Gamcuna

micuyänanpä garayay” nir.Tsaynam paycuna niyargan: “Caytsicag runapäga ¿ayca

gellëwanrä micuytapis rantiycayämüman?” nir.38Tsaynö niyaptin Jesusnam tapurirgan: “¿Imayquicunallatä

capuyäshunqui? Mä ricärayämuy” nir.Ricäramurnam niyargan: “Pitsga tantawan ishcay

pescädullam caycan, taytay” nir.39Tsaynam Jesus nirgan: “Cay pampa ogu janancunallachö

llapancuna juc pucha juc puchaman jamacuriyätsun” nir.40Ningannömi runacuna pitsga chuncapa (50) y juc pachacpa(100) goricar jamacuriyargan.

41Tsaynam Jesus tsay pitsga tantata y ishcay pescädutatsarircur ciëluman ñuquircurnin Tayta Diosman mañacuragradesicurgan. Nircurnam tsay tantata paquirirdiscïpuluncunata macyargan runacunata aypuyänanpä.Tsaynöllam tsay ishcay pescädutapis paquirir paycunatamacyargan. 42Tsaychö runacuna pachajuntam micuyargan.43Manana munar sobrapacuyangantanam tantatawanpescäduta discïpuluncuna goriyargan chunca ishcay (12)canastacunaman. 44Tsaychö micogcunaga cayargan pitsgawarangam (5,000) ollgucuna, warmipis wamrapis manayupashga.

Gocha jananpa chaquillapa Jesus aywangan(Mateo 14.22-33; Juan 6.15-21)

45Tsaypitanam discïpuluncunata Jesus nirgan: “Gamcunabüquiman yarcurcur gochapa wac-tsimpan Betsaidamarcaman puntaraycäyay” nir. Ningannö discïpuluncunaaywaraycäyaptinnam tsay gocha cuchunchö caycagrunacunata nirgan paycunapis aywacuyänanpäna.46Nircurnam Jesusga juc jircanman japallan witsargan TaytaDiosman mañacunanpä.47Tsaypita gocha pullanta büquiwan discïpuluncuna

aywaraycäyaptinnam patsa tsacasquirgan. Jesusgajircanchömi jinalla mañacur caycargan. 48Gochachö büquitavientu wacman cayman apaptin discïpuluncunaga pasaypañacarmi aywaycäyargan. Tsaynam gällu cantay öranöna Jesuspaycuna cagman japar aywargan yacu jananpa. Tsaynöaywaraycäyaptin Jesusga washa läduncunapam päsagtucurgan. 49Tsaynam discïpuluncuna gocha jananpa almatanöaywaycagta ricar mantsacarnin gayaräyargan. 50Tsaynömantsacäyaptinnam Jesus parlapar caynö nirgan: “¡Amamantsacäyaytsu! Noga Jesusmi cä” nir.51Tsaynö nir büquiman yarcurcuptin jinan öram vientupis

pärasquirgan. Tsaycunata ricar discïpuluncunaga pasaypaespantashgam cayargan. 52Discïpuluncunaga tsaytsicarunacuna micuyänanpä milagruta ruranganta ricashgacaycarpis Jesus poderösu cangantaga manamtantiyacuyargantsu.

6

Page 43: Quechua Conchucos Sur Nt

43

f 7.34 Arameu idiömachö Jesus parlarmi nirgan: “Efata” nir. Tsay ninanga “quichacay” ninanmi. Tsaynö nirgan runapa rinrincunaquichacasquinanpä y shiminpis parlananpä.

Genesaretchö geshyagcunata Jesus allïtsingan(Mateo 14.34-36)

53Tsaypita Galilea gochapa wac-tsimpan Genesaretpampaman chärirnam büquita watayargan gocha cuyurchöpinman mana yaycatsinanpä. 54Tsaychö büquipita Jesusyarpuriptin jucllam runacunaga regiriyargan. 55Paycunanamwaquin runacunataga aywar willacuyargan Jesus maychöcaycangantapis. Tsayta musyarnam geshyagcunataandamiawan wantushga Jesus caycanganman apayargan.56Maytsay ciudäcunapa, marcacunapa, estanciacunapa Jesuspuriptin maypapis aywanganpam geshyagcunatachätsipäyargan röpallantapis yataycuyänanpä. Tsaygeshyacogcuna röpanpa cuchullantapis yataycurga llapanpisallïyarganmi.

Mana alli yarpaypita llutan rurayman runacunachäyanganta Jesus yachatsicungan

(Mateo 15.1-20)

7 1Juc cutinam Jerusalenpita aywar fariseucunawan leyyachatsicogcuna Jesus cagman chäyargan. 2Tsaychömi

Jesuspa discïpuluncuna maquincunata mana awicullarmicuycäyagta ricar quiquincuna pura parlacachäyargan.3Fariseucunaga y llapan Israel mayincunaga unay runacunapaüsuncunata cumplirmi manarä micur maquincunatarä awicurpuri cacuyagrä limpiu caycaptinpis. 4Tsaynömirantipacuyanganpita cutirpis manarä maquita awicurga manajamacuyagtsu. Tsaynö imaycaläya üsuncunawan Tayta Diostarespëtuchö tsararmi täzancunatapis, matincunatapis,mancancunatapis, jamacuyänancunatapis micuyänanpägaawiyagrä shumag limpiu caycaptinpis.5Tsaynam fariseucunawan ley yachatsicogcuna Jesusta

tapuyargan: “¿Imanirtä discïpuluyquicunaga unay runacunapaüsuncunata mana cäsur micuyänanpä maquincunataawicuyantsu?” nir.6Tsaynö niyaptin Jesusnam nirgan: “Gamcunaga janan

shongulla Tayta Diosman criyicurmi yachag tucuyanqui.Tsaynö runacunapämi unay profëta Isaias gellgargan TaytaDios caynö ninganta:

‘Cay runacunaga shimincunallawanmi nogata adorayämagtucuyan.

Manam llapan shonguncunawantsu nogaman yäracayämun.7 Tsaynö carninmi adorayämanganpis mana cangan

cuentalla caycan.Noga ningäta yachatsicuyänanpa rantinmi quiquincunapa

üsuncunallata runacunata yachaycätsiyan’ nir”.

8,9Tsaynö nisquirnam Jesus nirgan: “Isaias gellgar ningannöllamgamcunapis Tayta Diosta mana cäsucur musyag tucurnin unayüsuyquicunallata sïgiycäyanqui. 10Tayta Diospa mandamientuntaunay Moises gellganganchöpis caynömi nican: ‘Papäniquitamamayquita respitar alli ricanqui. Papäninta mamanta manarespitag cagtaga supayta apatsiyätsun’ nir. 11Tayta Diospamandamientun tsaynö niptinpis gamcunaga yachatsicuyanquicaynö niyänanpämi: ‘Papä, mamay, imaycäcunapis TaytaDiosllapämi caycan. Tsaynö captin manam yanapayniquitapuëdïnatsu’. 12Tsaynö nir yachatsiyaptiquinam mananapapänincunata ni mamancunata yanapayannatsu. 13Tsaynöcunatayachatsicurmi unay üsuyquicunata sïgillar cacuyanqui, Tayta Diosmandacungantaga imapäpis mana cuentaypa. Tsaynö carmigamcunaga yarpäyangayquita imaycatapis rurallar caycäyanqui”.14Tsaycunata nisquirmi Jesus runacunata gayaycur caynö

nirgan: “Tsay nimungäcunata llapayquicuna shumag

tantiyacuyay. 15Runacunaga jutsayog ticrayanshonguncunachö mana allicunata yarpar llutancunataparlayanganpitam y rurayanganpitam, manam ima micuytapismicuyanganpitatsu. 16[Tsay ningäta wiyacog caggatantiyacuyätsun]”.17Tsaynö parlapasquirnam Jesus discïpuluncunawan

wayiman yaycurirgan. Tsaychönam paycuna tapuyargan:“Tsay yachatsicungayquita tantiyaycatsiyämay” nirnin.18Tsaynam Jesus caynö nirgan: “¿Gamcunapis manacu

tsayta tantiyaycuyanqui? Runacuna manam micunganpitatsujutsayog ricacun. 19Ima micuypis micungantsicgapäsacunllam. Tsaymi micuyta micuyanganwanga runa manaima jutsamanpis chaycantsu” nir. (Tsaynö nirmi Jesustantiyatsicurgan ima micuypis micunapä allilla canganta.)20Nircur yapaypis nirganmi: “Runacunaga shonguncunachö

llutancunata yarparmi mana allicunata parlayan y rurayan.21Tsaynö llutan yarpayyog carmi majancunawannö piwanpislluta puricuyan, suwacuyan, wanutsicuyan, 22adulteriu jutsatarurayan, runacunapa imantapis munapäyan, runa mayintamana allita ruratsiyan, llullacuyan, imayca viciucunachöpuriyan, runacunapa imanpis capuyaptin chiquicuyan,wasarima cayan, mana imapäpis väliycar runa tucurnicachäyan, y imayca jutsa ruraycunallachö cawayan. 23Tsayllapan mana alli ruragcuna shonguncunachöyarpäyanganpitam jutsayog cayman chäyan”.

Mana Israel warmi Jesusman yäracungan(Mateo 15.21-28)

24Tsaypitanam Jesus aywacurgan Tiro provinciapana.Tsayman changanta runacuna mana musyayänanpämi jucwayiman patsacurgan. Payga manam mayman pacacuytapispuëdirgantsu. 25Tsaychö cayanganta musyasquir jinan öramjuc warmi Jesus cagman shamurgan. Paypa warmi wawantamsupay munayninchö caycätsirgan. Jesus cagman chasquirnamñöpanman gonguricuycurgan. 26Nircurnam Jesusta rugacurnirgan: “Wawäpita supayta garguycullay, taytay” nir. Tsaywarmega cargan Jesus puriycangan Sirofenicia nacionpitam.27Tsaynam warmita Jesus nirgan: “Manam allitsu canman

Israel mayïcunatarä yanapanä caycaptin, gamcunatarä puntapuntata yanapasquiptëga. Tsayga canman wamracunapä cagtatantata allgucunata jitapaycog cuentachir” nir.28Tsaynam warmi nirgan: “Taytay, tsaynö caycaptinpis

ämun shicwapacungantachä allgucunaga micuyan”.29Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Gam tsaynö nirguyqui

nogaman rasunpa yäracamurmi. Canan wayiquipa cuticuy.Wawayquipita supay yargushgatanam tarinqui” nir.30Tsaynö nisquiptin warmi wayinman chärirnam tarirgan

wawanpita supay yargushgatana.

Juc upata Jesus allïtsingan31Jesusga Tirupita päsacurgan Sidon provinciamannam.

Tsaypita cutirnam Decapolis marcacunapa päsar Galilea gochacuchunman chärirgan. 32Tsaymannam runacuna chätsipäyarganmana wiyag mana parlag runata caynö rugacur: “Señor Jesus,maquillayquita churar cay runata alliycatsillay ari” nir.33Tsaynam Jesus runacunapita witirir runapa rinrinman

dëdunta jatirgan. Y dëdunman togaycurnam runapa galluntayataycurgan. 34Nircurnam ciëluman ñuquircur Tayta Diosmanmañacurirgan. Tsaynam runata nirgan: “¡Canan wiyayna yparlayna!” nirnin.f35Tsaynö nisquiptin jinan öram runapa upayashga

rinrincuna quichacasquirgan y parlar gallaycurgan. 36Tsaynötsay runata alliscatsirnam tsaychö runacunata Jesus nirgan:“Ama pitapis willacuyanquitsu cay runata allïtsingäta” nir.

6 7

Page 44: Quechua Conchucos Sur Nt

44

g 8.15 Jesusga “Pagtä fariseucunapa levadürancunata chasquipaycäyanquiman” nirgan fariseucuna payman mana criyir cayangannödiscïpuluncuna mana yäracuyaptinmi.

Tsaynö nicaptinpis mana wiyacuypam llapancunapiswillacur puriyargan caynö nir: 37“¡Imaycatapis Jesusgaruraycun pasaypa espantacuypätam! Llapan rurangancunapisallillam. Cananga mana wiyagcunapis wiyayannam. Manaparlagcunapis parlayannam” nirnin.

4,000 runacuna micuyänanpä Jesus milagruta rurangan(Mateo 15.32-39)

8 1Tsaypita juc ishcay junagtanam yapayna Jesuscaycanganman atsca runacuna goricäyargan. Tsaychö

micuyänanpä mana imapis captinmi discïpuluncunata Jesusgayarir nirgan: 2“Cay runacunata noga cuyapänam. Quimsajunagnam nogantsicwan cayan. Y manam capuyannatsumicuyänanpä imancunapis. 3Tsaynö mallagllatawayincunaman cachaycushgaga nänichöpis mallagaywanwanucuycuyangachi. Waquincunaga carupitam cayanpis” nir.4Tsaynö niptinnam discïpuluncuna niyargan: “Caytsica

runapäga ¡maychörächi tarishwan imatapis! Caytsunyagchöga imapis cantäcu, taytay” nir.5Tsaynam Jesus tapurgan: “¿Aycatä tantayquicuna

capuyäshunqui?”Niptin paycunanam niyargan: “Ganchisllam (7) caycan” nir.6Tsaynö niyaptinnam llapan runacunata Jesus nirgan juc

puchaman jamacuyänanpä. Nircur tantata tsarircurnam TaytaDiosman mañacur agradesicurgan. Tsaypitanam tantatapaquirir paquirir discïpuluncunata macyargan runacunataaypuyänanpä. 7Tsaynömi acapalla pescäducunataapapäyaptinpis Tayta Diosman mañacurgan. Nircurmidiscïpuluncunata macyargan runacunata aypuyänanpä.8Tsaypita llapancuna pachajunta micuriyaptinnam putsog

tantata pescäduntinta goriyargan ganchis (7) canastacunamanjunta juntatarä. 9Tsaychö micogcunaga cayargan chuscuwaranganömi (4,000). Tsaynö micuriyaptinnam runacunatawayincunapa aywacuyänanpäna Jesus nirgan. 10Nisquirdiscïpuluncunawanmi büquiman yarcurcur Dalmanutamarcacunapana aywacuyargan.

Jesus milagruta rurananta autoridäcuna munayangan(Mateo 16.1-4)

11Tsaypita tsay Dalmanuta quinran Jesus caycangantamusyarirnam fariseucuna Jesusman aywayargan caynö nir:“Tayta Dios rasunpa cachamushungayquita musyayänäpä, mäcanan ricayänächö ima milagrutapis ruramuy”.12Tsaynö niyaptinnam Jesus llaquicur jamayta cachar

nirgan: “¿Imanirtä milagrutarä ruranäta munayanqui? TaytaDiospita shamungäta mana criyiyangayquipitam gamcunapäima milagrutapis rurashätsu”.13Tsaynö nisquirmi büquiman yarcurcur gocha

wac-tsimpanmanna aywacurgan.

Discïpuluncuna payllaman imaycachöpisyäracuyänanpä Jesus ningan

(Mateo 16.5-12)14Tsaypita büquiwan gochata aywaraycarnam

discïpuluncuna parlayargan jucllaylla tantancunacapuyanganta. Paycunaga gongaycurmi masllatagamicuynincuna apayänätsu. 15Tsaynö micuy jananrimanacuyanganta wiyarnam Jesus nirgan: “Pagtäfariseucunapa y rey Herodespa levadürancunatachasquipaycäyanquiman” nir.g16Tsaynam discïpuluncuna mana tantiyar quiquincuna pura

ninacuyargan: “Tantantsic mana captinchir tsaynö nimantsic” nir.17Tsaynö niyanganta mayarnam Jesus yapay nirgan:

“Gamcuna ¿imanirtä yarparaycäyanqui pachapä cagllata,

Tayta Diosman mana yarpaypa? 18Yachatsingäcunatawiyaycarpis ¿manacu tantiyaycuyanqui? Milagrucunatarurangäta ricaycarpis ¿manacu criyiycäyämanqui maypitashamungätapis? 19Pitsga tantallapita pitsga waranga (5,000)runacuna micuyänanpä milagruta rurangäpita ¿ayca canastatanta putsogtatä goriyargayqui?”Niptin paycunam niyargan: “Chunca ishcay (12)

canastatam, taytay” nir.20Tsaynam Jesus yapay nirgan: “Ganchis (7) tantapita

chuscu waranga (4,000) runacuna micuyänanpä milagrutarurangäpita ¿ayca canasta tanta putsogtatä goriyargayqui?”Niptin paycunanam niyargan: “Ganchis canastacunamanmi”

nir.21Tsaynam Jesus nirgan: “Ciëlupita shamur Tayta Diospa

poderninwan imaycata rurangäta musyaycarnaga, ¿imanirtänogaman mana yäracayämunquirätsu?” nir.

Betsaida marcachö gaprata Jesus allïtsingan22Tsaypitanam Jesus discïpuluncunawan Betsaida

marcaman chäyargan. Tsaymannam juc gaprayashga runatachätsiyargan. Nircurnam rugayargan tsay runata yataycuralliycatsinanpä. 23Tsaynam Jesus tsay gaprata jancharcurmarcapita wagtaman jipirgan. Nircurnam ñawinta togapinwanllushisquir umanman maquinta churarcur tapurgan:“¿Ricanquicu?” nirnin.24Tsaynam gapraga ñöpan quinranpa ricachacur

gallaycurgan caynö nirnin: “Aumi yangallaga ricallänam,taytay, runacuna imayca jachanö puriycagcunata” nir.25Tsaynö niptin runapa ñawinta Jesus yapay yataycuptinmi

ñawincuna allisquirgan y imaycatapis shumag atsicyagtanamricargan. 26Tsaynö alliscatsirnam Jesus tsay runata wayinpacuticunanpä caynö nirgan: “Cananga marcaman manachayllapa castayquicunaman cuticuy allïshayquitawillacunayquipä” nir.

Jesus Tayta Dios cachamungan salvacogcanganta Pedro ningan

(Mateo 16.13-20; Lucas 9.18-21)27Tsaypitanam Cesarea de Filipos marcacunapa

discïpuluncunawan Jesus aywargan. Tsaynö aywaraycarnampaycunata tapurgan: “¿Noga pï cangätatä runacuna niyan?”nir.28Niptinnam discïpuluncuna niyargan: “Waquin runacunam

niyan Juan Bautista cangayquita. Waquincunam niyan unayTayta Diospa willacognin profëta Elias cangayquita. Ywaquincunanam niyan Tayta Diospa willacognin juc profëtacangayquita”.29Tsaynö niyaptinnam paycunatana Jesus tapurgan: “Y

gamcunaga ¿noga pï cangätatä yarpäyanqui?” nir.Tsaynam Pedro nirgan: “Gamga Tayta Dios cachamungan

salvacogmi canqui, taytay” nir.30Tsaynö niycuptin Jesusnam nirgan: “Gamcuna amarä

pitapis willacuyanquitsu Tayta Dios cachamungan salvacogcangäta” nirnin.

Wanutsiyänanpä cagta Jesus willacungan(Mateo 16.21-28; Lucas 9.22-27)

31Nircurnam discïpuluncunata parlapargan caynö nir: “Nogaciëlupita shamogta runacuna alläpa ñacatsirmimaltratayämanga. Autoridäcuna, sacerdöticunapamandagnincuna, y ley yachatsicogcuna conträ sharcurmiwanutsiyämanga. Peru wanutsiyämanganpita quimsajunagtaga cawarimushämi” nir. 32Tsaynö niptinnam Jesusllutanta parlaycanganta yarpar Pedro jucläman gayasquir

7 8

Page 45: Quechua Conchucos Sur Nt

45

h 9.12,13 Juan Bautista Jesucristupita willacuptinmi cumplishga Elias shamur willacunanpä cag Tayta Diospa palabran gellgarangan. Eliaspitay Juan Bautistapita masta musyanayquipä liyinqui Mateo 11.14; 17.10-13; Lucas 1.17; Juan 1.21; Malaquias 3.1; 4.5,6. i 9.29 Waquin unaygellgashgacunachöga “Cayläya supayta garguyänayquipäga Tayta Diosmanmi mañacuyänayqui y ayünuchöran cayänayqui” ninmi.

nirgan: “Tayta Dios ama munaycutsuntsu tsaycunapäsashunayquita, taytay” nir.33Tsaynö niptinnam Satanas Pedruta parlaycätsinganta

musyar discïpuluncunaman ricarcur Jesus nirgan: “¡Cayrunapita yarguy, Satanas!” Nisquirnam nirgan: “Pedro, gamgarunacuna yarpangannöllam nicämanqui. Gamga Tayta Diosninganta cumplinäpä cagta manam mayanquitsu”.34Tsay nisquirnam runacunata y discïpuluncunata gayarir

nirgan: “Pipis discïpulü cayta munarga quiquinpamunayninllachöga ama cawatsuntsu. Ima ñacayta päsarpisTayta Dios munangannö cawatsun. 35Pipis quiquinpamunayllanman cawacog cagga manam gloria vïdamanchangatsu. Pipis willacuynïta chasquicur Tayta Diosmunangannö cawag cagmi gloria vïdachöga cushishgacawanga. 36Juc runata imapärä välinman jinanpä mundupaduëñun canganpis gloriaman mana chänan captinga.37In ernuman gaycucaptinnaga mananam gellëninpis niimanpis salvanganatsu. 38Pipis nogapita y willacuynïpitarunacunapa ñöpanchö pengacuptinga tsay pengacamagcunatamanam nogapis cäsushätsu, Tayta Diospa *angelnincunawanchipipir ciëlupita cutimungä junag”.

9 1Tsaynö nisquirnam Jesus nirgan: “Waquinniquicunagacawaycällarran ricayämanqui Tayta Dios cachamangan

salvacog rey chipipirrä caycagta”.

Quimsa discïpuluncunawan Jesus juc jircaman witsangan(Mateo 17.1-13; Lucas 9.28-36)

2Tsaypita jogta junagtanam Jesus jircanman witsarganPedruta, Santiaguta, y Juanta pushacurcur. Tsaychömipaycuna ricaraycäyaptin Jesus pasaypa chipipir jucnömanticrasquirgan. 3Röpanpis pasaypa yullag pürumanmi chipipirticrargan. 4Nircurnam discïpuluncuna ricaycäyaptinMoiseswan Elias yuripasquir Jesuswan parlayargan.5Tsaynam Jesusta Pedro caynö nirgan: “Taytay, ima

allipämi cayman shacayämurgä. Cananga rurayämushäquimsa tsucllacunata, jucta gampä, jucta Moisespä, y juctanaEliaspä” nir. 6(Tsaychö quimsan discïpuluncunapis pasaypamantsacashga carmi imanö niytapis mana puëdir Pedrotsaynöllana parlapargan.)7Tsaynö nicaptinnam pucutay tsapacurcuptin pucutay

rurinpita Tayta Dios nimurgan: “Paymi cuyay tsurï. Payniyäshungayquicunata cäsucuyay” nirnin.8Tsaypita discïpuluncuna ricachacusquiyänanpäga Jesus

japallannam läduncunachö shaycänä.9Tsaypitanam jircapita uraraycämurna Jesus nirgan:

“Jircachö ricayangayquicunata amarä pitapiswillacuyanquitsu, nogata wanuscatsiyämaptincawamungäyag” nir.10Tsay ningannöllam discïpuluncuna mana pitapis

willacuyargantsu. Peru quiquincuna puram itsangatapunacuyargan: “¿Imaninanrä ‘Wanusquirmi cawamushä’ninganga cashga?” nirnin.11Tsaynam quimsan discïpuluncuna Jesusta niyargan: “Ley

yachatsicogcunaga niyan: ‘Salvacog chämunanpäga Eliasrämipuntataga shamunga’ nirmi. Tsaynö cananpä caycaptingagampa puntayquita ¿imanirtä Eliasräga shamushgatsu?”12,13Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Elias shamunanpä cagta

niyangannöllam payga shamushgana. ‘Tayta Dios cachamungansalvacogta chasquicuyänayquipä jutsayquicunata jagiyay’ nirwillacuptinpis manam runacuna chasquicuyashgatsu. TaytaDiospa palabran ningannöllam chasquicuyänanpa rantinwanutsiyargan. Tsaynöllam noga Tayta Diospita shamogtapisrunacuna mana alli ricar wanutsiyämanga”.h

Supay geshyatsingan wamrata Jesus allïtsingan(Mateo 17.14-20; Lucas 9.37-43)

14Jircapita discïpuluncunawan cutimurnam tariyarganatscag runacuna goriraycäyagta y tsaychö waquin cagdiscïpuluncuna ley yachatsicogcunawan rimanacuycäyagta.15Tsayman Jesus yaycuraycagta ricasquirnam runacunapasaypa cushishga cörrilla taripäyargan.16Tsay runacunaman chaycurnam Jesus discïpuluncunata

tapurgan: “¿Imatatä paycunawan rimanacuycäyanqui?” nir.17Tsaynö nicaptinnam juc runa nirgan: “Tayta, ollgu

tsurïtam apamurgö alliycatsipallämänayquipä. Paytagasupaymi upayätsishga. 18Tsaynöpis maytsaychömi wanuygeshya tsariptin ishquir pushgayta agtun quiruntapis uchur.Tsaynö captinmi gamta mana tarir discïpuluyquicunatapisrugargö tsurïpita supayta garguycuyänanpä. Peru paycunagamanam puëdiyashgatsu” nir.19Tsaynö niptinmi Jesus nirgan: “¡Yäracuyniynag runacuna!

¿Nogallarätsurä tsaycunata ruraycäshä? ¡Imayyagrägamcunawan caycäshä! Canan apayämuy tsay wamrata” nir.20Tsaynam Jesuspa ñöpanman wamrata apaycuyaptin supay

tsuctsucyätsir patsaman ishquiriycatsirgan. Y wamranampushgayta agtur goshpargan.21Tsayta ricaycurnam Jesus wamrapa papäninta tapurgan:

“¿Imaypitanatä supay tsuriquita ñacatsin?” nir.Niptinnam papänin nirgan: “Pishi canganpitanam tsaynö

ñacatsin, taytay. 22Supayga wanutsiyta munar atsca cutinamninamanpis yacumanpis ishquitsishga. Taytay, imallatapisrurayta puëdirninga canan cuyapäcog cayniquiwanyanapaycallämay ari” nir.23Tsaynö rugacuptinnam Jesus nirgan: “Nogaman rasunpa

yäracamuptiquega tsuriqui allingam. Tsaynöyäracamogcunataga imaycachöpis yanapashämi” nir.24Tsaynam wamrapa papänin wap nirgan: “Gammanga

yäracamümi, taytay. Yanapaycallämay llapan shongüwangamllaman imaypis yäracunäpä”.25Tsaynam runacuna mas atscagna goricaraycaptin supayta

Jesus nirgan: “Upayätsicog supay, cay wamrapita yarguy.Imaypis cutiycämunquimantä” nir.26Tsaynö Jesus niycuptin supayga jinan öram gayarar

wamrata tapsiriycur aywacurgan. Supay yargusquiptinwamraga wanushganömi jitaraycar quëdasquirgan. Tsaychörunacunanam niyargan: “Wamraga wanusquisham ëllu” nir.27Tsaynam Jesus wamrata maquinpita tsarircur jayarcuptinallishgana ichircamurgan.28Tsaypitanam discïpuluncunawan juc wayiman Jesus

yaycurgan. Tsaychönam japallantana Jesusta tapuyargan:“Taytay, ¿imanirtä nogacunaga tsay supayta garguyta manapuëdiycuyargötsu?” nir.29Niyaptinnam Jesus nirgan: “Tsayläya puëdeg supayta

garguyänayquipäga Tayta Diosmanmi mañacuyänayqui” nir.i

Wanutsiyänanpä cagta Jesus yapay willacungan(Mateo 17.22,23; Lucas 9.43-45)

30Tsaypitanam Jesus Galilea provinciapana discïpuluncunawancuticuyargan. Payga manam munargantsu runacuna musyasquirjuntapäyänanta. 31Munarganga discïpuluncunallawanparlacuriytam. Tsaynam nirgan: “Tayta Dios cay patsamancachaycämaptinpis nogataga chiquimagnïcunapa maquinmanmientregayämanga wanutsiyämänanpä. Wanutsiyämaptinpis quimsajunagtaga cawamushämi” nir.32Tsaynö parlapaptinpis discïpuluncunaga manam

tantiyayargantsu imapä nicangantapis. Tsaynö mana

8 9

Page 46: Quechua Conchucos Sur Nt

46

j 9.43 Versïculu 44 y 46 manam cantsu unay mas punta cag griegu idiömachö gellgashgacunachö. Waquin unay juc ishcaygellgashgacunachöga versïculu 48-chö ningannöllam, 44-chöpis y 46-chöpis yurin. k 9.45 Liyiy cay 9.43-pa nötanta.

tantiyarmi imapita wanutsiyänanpä cagta tapurcuytagamantsariyargan.

Discïpuluncuna mayganpis masmandacog cayta munayangan(Mateo 18.1-5; Lucas 9.46-48)

33Tsaypita Capernaum marcaman chaycurnam patsaranganwayiman yaycuyargan. Tsaychönam discïpuluncunata Jesustapurgan: “¿Imata rimanacurtä nänita shayämurguyqui?” nir.34Tsay tapuptin discïpuluncunaga upällallam cacuyargan.

Paycunaga imata rimanacuyangantapis willacuytapengacuyargan, mayganpis llapancunapita mas mandacogcayta munar rimanacushga carmi.35Tsaynam Jesus jamaycur discïpuluncunata nirgan:

“Maygayquipis mas puëdeg cayta munarga llapancunapasirvegninmi cayänayqui” nir.36Tsaynö nisquirnam juc wamrata gayasquir margarcurnin

discïpuluncunata nirgan: 37“Pipis cay wamratanö runamayinta alli ricag cagmi nogata chasquiycämag cuentacaycäyan. Nagana nogata chasquimarninga cachamagnï TaytaDiostapis chasquiycäyanmi”.

Tayta Diosta cäsucur allita ruragcunata manamichäyänanpä Jesus ningan

(Lucas 9.49,50)38Tsaynam discïpulun Juan nirgan: “Taytay, nogacuna

ricayargö supayyog runacunapita jutiquichö juc runasupaycunata gargogtam. Pay nogantsicwan mana puriptinmimichäyargö” nir.39Tsaynam Jesus nirgan: “Ama michäyanquitsu.

Nogantsicwan mana purishga carpis nogaman yäracamurimayca milagrutapis rurarga allillatam ruraycan. Tsaynöcarninga manam nogapa conträtsu caycäyan. 40Pipis nogatacäsumag cagcunaga munangätam ruraycäyan. 41Nogamancriyicamogcunata pipis juc täza yacullatapis garaycog cagtamTayta Dios yanapanga”.

Jutsaman pitapis mana ishquitsinapä Jesus yätsingan(Mateo 18.6-9; Lucas 17.1,2)

42Jesus tsaynö yachatsicurir mastapis nirganmi: “Pipisnogaman criyicamog cagta jutsa rurayman ishquitsegcunagamana cuyapaypam castigacäyanga. Tsaypa rantinga mas allimcanman jatuncaray mulinu rumita cuncanman wataparcurlamarman jitarpuyaptinpis”.43“Tsaynölla maquiqui jutsata ruratsishuptiqui mejormi tsay

maquiquita roguriycunquiman. Ishcan maquiquiwan mananaupeg ninaman gaycucänayquipa rantinga tsulla maquillapisgloriaman yaycuptiquim mas allega canga”.j45“Jutsa rurayman chaquiqui apashuptiqui mejor tsay

chaquiquita roguriycunquimanmi. Ishcan chaquiquiwanin ernuman gaycucänayquipa rantinga mas allim canmantsulla chaquillapis gloriaman chaptiqui”.k47“Tsaynöpis jutsa rurayman ñawiqui ishquitsishuptiqui

mejormi tsay ñawiquita ogtiriycunquiman. Ishcanñawiquiwan in ernuman gaycucänayquipa rantinga mas allimcanga jucag ñawillayquiwanpis Tayta Diospa ñöpanmanyaycuptiqui”.48“In ernuchöga curucunapis runata micucuycanmi y ninapis

manam ni imay upintsu. 49Tsayman yaycogcunaga llapancunamnina rauraycagchö imayyagpis rupacuycangalla”.50“Musyangantsicnöpis cachega allim micuyta gustuta

gonanpä. Tsay cachi micuyta gustuta gongannö gamcunapiscriyicog mayiquicunawan alli cawayay. Mana tsaynö cawargagamlagyashga cachinöpis manam imapä väliyanquitsu”.

Majayogcuna mana raquicäyänanpä Jesus yachatsicungan(Mateo 19.1-12)

10 1Capernaum marcapita Jesus aywacurnam charganJudea marcacunaman y Jordan mayu

wac-tsimpanman. Tsaymanpis pasaypa runacuna goricäyaptinimaypis yachatsicungannömi Jesus yachatsicurgan.2Tsay yachatsicuycagman fariseucuna chaycurmi Jesusta

llutancunata parlatsiyta munar tapuyargan caynö: “Jau señor,¿allicu warminpita juc runa raquicanman?” nir.

3Tsaynam Jesus nirgan: “Moises gellgangan leycunachö¿imatä nin tsay raquicay janan?”

4Tsaynö niptin paycunanam niyargan: “Moisesga caynömiyachatsicurgan: ‘Pipis warminpita raquicayta munargadivorciu actata rmapänacuycur raquicäcuyätsun’ nirnin”.5Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Moisesga tsaynö

gellgargan gamcuna llutalla warmiquicunata jagirircawacuyaptiquim. 6[Tsaynö captinpis Tayta Diosga manamrunacuna majanpita raquicänanpätsu camargan.] TaytaDiospa palabran gellgaranganchömi nin: ‘Ollguta warmitaTayta Dios camargan juntacar täyänanpä. 7Tsaynöpamollgupis warmipis papäninpita mamanpita yargucurmajanwanna tacucäcuyan. 8Tsaynam ishcancunapis mushogcastaman ruracäyan’ nir. Tsaynö Tayta Dios ningannöllamnagana juntacarga mana jäpanönatsu, sinöga juccastallamannam ticrariyan. 9Tsaynö cananpä Tayta Dioscamacaycätsiptinga manam pipis majanpita raquicanmantsu”.10Tsaypitanam wayichö caycarna discïpuluncuna Jesusta

tapuyargan: “Tantiyaycatsiyämay majayogcunaraquicäyangan janan, taytay” nir.11Tsaynam Jesus nirgan: “Pï runapis warminpita

raquicasquir jucwan targa tsay runa adulteriu jutsatamruraycan, punta cag warminpa contran. 12Tsaynöllamwarmipis gowanpita raquicasquir jucwan targa adulteriujutsata ruraycan” nir.

Tayta Diosman wamracunapä Jesus mañacungan(Mateo 19.13-15; Lucas 18.15-17)

13Tsaypita juc cutichönam runacuna Jesusman wamrancunataapapäyargan maquinta umancunaman churar Tayta Diosmanmañacapänanpä. Jinatanam discïpuluncuna michar cutitsiyargan.14Tsayta ricarnam Jesus ajäpar nirgan: “¡Ama michäyaytsunogaman wamracuna shayämunanta! Pipis cay wamracunanöllullu shongu cagcunatam Tayta Dios glorianman päsatsinga.15Wamra papänincunaman yäracungannö pipis Tayta Diosmanmana yäracogcunaga manam gloriaman yaycuyangatsu”.16Tsaynö nisquirnam wamracunata margacurcur,

umancunaman maquinta churar Tayta Diosman mañacurganimaypis yanapaycunanpä.

Juc rïcu runa Jesuswan parlangan(Mateo 19.16-30; Lucas 18.18-30)

17Tsaypita Jesus aywacuycaptinnam juc runa cörrilla aywarñöpanman gonguricuycur nirgan: “Taytay, gamga alli ruragrunam canqui. Mä niycamay, ¿imatatä ruräman gloriavïdaman chänäpä?” nir.18Tsaynam Jesus nirgan: “¿Imanirtä alli rurag cangäta

nimanqui? Manam pï runapis alli ruragga cantsu. TaytaDiosllam alli ruragga. 19Gam mandamientuncuna caynöninganta musyanquinam. ‘Ama runa mayiquitawanutsinquitsu. Ama adulteriu jutsata ruranquitsu. Amasuwacunquitsu. Ama runa mayiquita manacagtatumpanquitsu. Ama runa mayiquita imatapis criyitsinquitsu.

.

9 10

Page 47: Quechua Conchucos Sur Nt

47

20Tsaynö niptinnam tsay runa nirgan: “Taytay, tsaycunatagawamra cangäpitachä cumpliycä” nir.21Tsaynam Jesus alli cayninwan runata ricaparcur nirgan:

“Tsaynö llapanta cumpliycarpis Tayta Diosman criyicungayquimusyacänanpä jucta ruranayquiran faltäshunqui. Cananwayiquiman cutiycur llapan imaycayquicunatapisranticuscärir pobricunata aypuy. Tsayta rurarga jana patsachömana ushacag riquëzatam chasquinqui. Nircur nogamanyäracamur aywacamuy” nir.22Tsaynö Jesus niycuptinmi itsanga runa yarpachacur

wamayashga jegasquirgan alläpa rïcu carnin.23Tsaynam Jesus maytsaypa ricapascärir discïpuluncunata

nirgan: “Ajallarämi rïcu runacuna Tayta Diospa glorianmanyaycuyänanpäga” nir.24Jesus tsaynö ningancuna discïpuluncuna yarpäyangannö

mana captin pasaypam yarpachacuyargan. Tsaymi Jesusnirgan: “Gloriaman yaycuyga imanö ajam riquëzancunamanyäracogcunapäga. 25Tsaypa rantinga mas fäcilchi jatuncaray*camëllu ashmapis aujapa uchcunpa ullusquinman, juc rïcuruna gloriaman yaycunanpä cagpitaga” nir.26Tsaynö Jesus niptinnam discïpuluncuna pasaypa

yarpachacur tapuyargan: “Tsaynö captinga ¿pirä salvacunga,taytay?” nirnin.27Tsaynam Jesus discïpuluncunata yapay ricapascärir

nirgan: “Runacuna quiquincunallapitaga manam salvaciontatariyantsu. Tayta Diosmi pitapis jutsancunapita perdonarsalvan. Paypäga manam imapis ajatsu”.28Niptinnam Pedro nirgan: “Taytay, nogacunaga llapan

imaycäcunatapis jagisquirmi gamta gatiraycäyä”.29,30Tsaynö niptin Jesusnam nirgan: “Alli willacuynïta

willacur pipis wayinta, wauginta, paninta, mamanta,papäninta, tsurincunata, chacrancunata jagireg caggajaginganpita pachac (100) cuti mastam cay patsachö taringa.Capungam wayinpis, waugincunapis, panincunapis,mamanpis, tsurincunapis, chacrancunapis. Ñacatsiptinpiswillacuynïta willacogcunaga gloria vïdachömi imayyagpismana ushacaypa cawanga. 31Tsaynömi imaycayogpis cayllapäyarpachacogcunapaga imaycanpis faltanga y gloriamanpismana yaycuyangatsu. Noga raycur imaycancunatapis jagiregcagcunam itsanga gloriaman chäyanga”.

Wanutsiyänanpä cagta yapaypis Jesus willacungan(Mateo 20.17-19; Lucas 18.31-34)

32Tsaypitanam discïpuluncunawan Jerusalenman Jesusaywaraycäyargan. Discïpuluncunaga yarpachacurninmiwamayashga aywaycäyargan. Waquin gatiragnincunapismantsacashgam aywaycäyargan. Tsaynam chunca ishcaydiscïpuluncunallata jucläman gayasquirnin Jesus parlapargan:33“Gamcuna musyayanquim Jerusalenman aywaycangantsicta.Tsaychömi noga Tayta Diospita shamogta runacuna prësurapayämanga sacerdöticunapa mandagnincunaman y leyyachatsicogcunaman. Paycunanam wanutsiyämänanpä Romaautoridäcunapa maquinman apatsiyämanga. 34Tsaychöminogapita burlacuyanga, togapäyämanga, astayämanga, ywanutsiyämanga. Peru wanutsiyämanganpita quimsajunagtam cawamushä”.

Ishcag discïpuluncuna mandacog caymanchurananpä Jesusta niyangan

(Mateo 20.20-28)35Tsaypitanam Zebedeupa tsurincuna Santiaguwan Juan

Jesusman witiycur niyargan: “Taytay, juctarugacuyälläshayqui”.36Niyaptinnam Jesus nirgan: “¿Imatatä yarpaycäyanqui?”

nir.37Tsaynam paycuna niyargan: “Gam poderösu cayniquiwan

mandacur cangayquichö gamta mandäshiyänäpä

churaycayämay, jucnïta derëcha cag läduyquiman y jucnïtanaitsog cag läduyquiman” nir.38Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Gamcunaga manam

musyayanquitsu imata mañacuyänayquipä cagtapis. Ayagtaultarpog cuentam noga ñacashä. ¿Nogata ñacatsiyämangannögamcunatapis runacuna ñacatsiyäshuptiquiawantayanquimantsurä?” nir.39Tsaynam paycuna niyargan: “Aumi, taytay.

Awantayämanmi”.Niyaptin Jesusnam nirgan: “Rasunpam noga ñacangänö

gamcunapis ñacayanqui. 40Peru tsaynö captinpis derëchä oitsognï cagchöga cayanga Tayta Dios ningan cagcunallam”.41Tsaynö mañayanganta musyasquirnam waquin

discïpuluncuna Santiagupäwan Juanpä ajäyargan. 42TsaynamJesus llapancunata gayasquir nirgan: “Gamcunamusyayangayquinöpis may nacioncunachöpis mandacogautoridäcunaga puëdeg caynincunawanmi llapan runacunatamanduncunachö catsiyan. 43Gamcunachöga manam tsaynöcanmantsu. Gamcuna alli ricashga cayta munarningawaquincunatarä yanapayay. 44Maygayquipis nogapa discïpulücayta yarpag cagga waquincunapa sirvegninrämi cayänayqui.45Tsaynömi nogapis Tayta Diospita shamurgö runacunataimaycachöpis yanapanäpä, manam munangäta ruratsinäpätsu.Tsaynö carmi runacuna raycur wanushä jutsancunapitaperdonashga cayänanpä”.

Gaprayashga Bartimeuta Jesus allïtsingan(Mateo 20.29-34; Lucas 18.35-43)

46Tsaypitanam chäyargan Jerico marcaman. Tsaychö Jesusdiscïpuluncunawan carir aywacuyaptinpis atscag runacunamgepanta gatipäyargan. Tsay aywaycäyangan nänicuchunchömi juc gapra Bartimeo jutiyog runa jamaraycarganlimushnata mañacurnin. Tsay gaprayashga runaga “Timeo”ninganpa tsurinmi cargan. 47Tsaynam Jesus Nazaret runapäsaycagta musyasquir gapra gayarar nirgan: “Unay rey*Davidpa castan Jesus, cuyapaycallämay ari” nir.

48Tsaynö gayacuptin runacunaga gaprata ajäpäyargan:“¡Upälla cay!” nirmi.Tsaynö niyaptinpis payga mas fuertipam gayacurgan: “¡Rey

Davidpa castan, cuyapaycallämay!”49Niptinnam Jesus ichisquir nirgan: “Tsay runata

gayayämuy” nir.Tsaynam paycuna aywar niyargan: “Cushicuy. Jesusmi

gayashunqui”.50Niyaptinnam gapra punchuntapis jitasquir wap sharcur

aywargan. 51Jesuspa ñöpanman chasquiptinnam tapurgan:“¿Imachö yanapanätatä munanqui?” nir.Tsaynam runa nirgan: “Taytay, gaprayashga car ricaytam

munallä”.52Niptinnam Jesus nirgan: “Cananga ricayna. Nogaman

yäracamungayquipitam allirguyqui” nir. Tsaynam gapragawap ricachacusquirgan. Tsaypitanam Jesuspa gepantacushishga aywacurgan.

Jerusalenman Jesus yaycuptinrunacuna cushicur chasquicuyangan

(Mateo 21.1-11; Lucas 19.28-40; Juan 12.12-19)

11 1Tsaypita Jerusalenman yaycuraycarnam chäyargan“Olivos” ningan jircanman. Tsay jircan

wac-wagtanchömi Betfage y Betania marcacuna cargan.Tsaypitam Jesus cachargan ishcay discïpuluncunata caynö nir:2“Aywayay tagay wac-tsimpapa. Tsaychömi tariyanquimanarä pipis muntacushga juc pollïnu ashnu wataraycagta.Tsayta pascasquir apayämunqui. 3Pipis ‘¿Imapätä tsayashnuta apayanqui?’ niyäshuptiquega niyanqui: ‘SeñorJesusmi miñishtin muntacunanpä. Rätupayllatamcutiratsiyämushä’ nir”.

10 11

Page 48: Quechua Conchucos Sur Nt

48

4Tsaynam ishcan discïpuluncuna aywar tariyargan Jesusningannölla wayi puncu näni cagchö ashnu wataraycagta.5Tsayta pascaycäyagta ricaycurnam runacuna tapuyargan:“¿Imapätä cay ashnuta pascayanqui?” 6Niyaptindiscïpuluncunanam niyargan Jesus yätsingannölla. Tsaynamrunacuna dejaycuyargan discïpuluncuna apayänanpä.7Jesus caycangan cagman chäratsiyaptinnam

punchuncunata carunaparcuyaptin Jesus muntacurgan.8Tsaynö muntashga aywaraycaptinnam runacunapunchuncunata jacuncunata näniman mashtayargan.Waquincunanam jachapa rämancunata paquiscärirmashtayargan Jesus aywangan näniman. 9Nircurnam llapanrunacuna Jesuspa ñöpanta gepanta aywar cushicuypitagayaraypa gayarar niyargan:

“¡Tayta Dios cachamungan mandamagllantsic reyalabashga caycullätsun!

¡Ima cushicuypämi nogantsicman cachaycamungan!10 Unay David rey cangan watacunachönömi cananga gamna

mandayämag reylläcuna canqui.Gracias ciëluchö caycag Tayta Dioslläcuna” nirnin.

11Tsaypita Jerusalenman Jesus chaycurnam templumanaywargan. Tsaychö ricapacusquirnam tardiyaptinnaBetaniaman cuticurgan discïpuluncunawan.

Hïguspa yuran tsaquinanpä Jesus ningan(Mateo 21.18,19)

12Tsaypita warayninnam Betaniapita aywaraycarna Jesusmallagacuycurgan. 13Tsaynam ricasquirgan hïguspa yuranverdirä caycämogta. Tsaynöta ricarnam prütanta pallagaywargan. Peru yuranllatam tarirgan manarä hïguspa tiempuncaptin. 14Tsaynam discïpuluncunapa wiyananchö hïguspayuranta Jesus nirgan: “Cananpita manam pipis prütayquitamicunganatsu” nir.

Templupita ranticogcunata Jesus gargungan(Mateo 21.12-17; Lucas 19.45-48; Juan 2.13-22)

15Jesus Jerusalenman chaycurnam templuman yaycurgan.Tsaychö ranticogcunata y rantipacogcunata tariycurnamgargur ushargan. Gellë trocatsegcunapa mësancunatapis,paluma ranticogcunapa jamacuyänancunatapis wicaparmiushargan. 16Nircur micharganmi templupa puncun quinranrantipacuynincunata puritsiyänantapis. 17Tsaycunatarurasquirnam runacunata ajäpar nirgan: “Tayta Diospapalabranchö caynömi gellgaraycan: ‘Temploga nogaDiosllayquita maytsaypitapis shamur adorayämänayquipämi’nir. Tsaynö nicaptinga ¿imanirtä gamcunaga ladroncunapamachaynintanö catsiyanqui?” nir.18Tsaynö Jesus rurangancunata musyarnam sacerdöticunapa

mandagnincuna y ley yachatsicogcuna willanacuyarganwanutsiyänanpä. Peru Jesuspa yachatsicuynincunarunacunapä alläpa alli captinmi paycunata mantsardejaycuyarganrä.19Tsaypita patsa tsacanaptinnam Jerusalenpita Jesusga

discïpuluncunawan aywacuyargan.

Hïguspa yuran tsaquishgatana ricayangan(Mateo 21.20-22)

20Waraynin Jerusalenman cutiraycarnam Jesus mananawayunanpä ningan hïguspa yuran matsunpita tsaquishgacaycagta discïpuluncuna ricayargan. 21Tsayta ricaycurnamPedro yarpasquir Jesusta nirgan: “¡Taytay, ricaycuy! Ganyantagay hïgusta ‘Mananam wayunquinatsu’ ningayquitsaquishgana caycan” nir.22Niptinnam Jesus nirgan: “Tayta Diosman yäracuyay.

23Pipis payman yäracur tagay jircata ‘Tsaypita lamarman

witicuriy’ niyaptiquipis witicurinmanmi. 24Gamcuna TaytaDiosman yäracuycur mañacurnin imatapismañacuyangayquitaga alcanzayanquim. 25Tayta Diosmanmañacuyangayqui öra pipis mana alli ricäyäshogcunapäyarpar perdonayanqui. Tsaynöpam gamcunatapis Tayta Diosperdonayäshunqui llapan jutsayquicunapita. 26[Gamcunaperdonacuyta mana yachayaptiquega Tayta Dios manamgamcunatapis perdonayäshunquitsu]”.

Jesus templupita imanir runacunata gargungantaautoridäcuna tapupäyangan(Mateo 21.23-27; Lucas 20.1-8)

27Tsaynam Jesus discïpuluncunawan yapayna Jerusalenmanchäriyargan. Templuchö Jesus puriraycaptinnamsacerdöticunapa mandagnincuna, ley yachatsicogcuna, y maswaquin autoridäcuna aywar tapuyargan caynö: 28“Gam ¿imapuëdeg cayniquiwantä cay templupita ranticogcunatagargurguyqui? Tsaycunata ruranayquipä ¿pitäcachamushurguyqui?” nirnin.29,30Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Gamcunatapis mä

jucta tapuyäshayqui. ¿Pitä Juanta cachamurgan bautizananpä,Tayta Dioscu o runacunacu? Tapungäta niyämaptiqueganogapis willayäshayquim tsaynö ruranäpä pïcachamangantapis”.31Tsaynö niptinnam quiquincuna pura willanacur niyargan:

payta chasquicuyargayquitsu?’ nirmi. 32‘Runacunallamcachamushga’ nishganam llapan runacuna janantsicmanshayämunga. Paycunaga Tayta Dios Juan Bautistatacachamungantam yarpäyan”.33Tsaynö willanacurirnam Jesusta niyargan: “Nogacuna

manam musyayätsu Juanta pï cachamungantapis”.Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Gamcunapis mana

willaycäyämaptiquega nogapis manam willätsu caycunataruranäpä pï cachamangantapis”.

Contrancunata chacra arrendagcunamanJesus iwalatsingan

(Mateo 21.33-46; Lucas 20.9-19)

12 1Tsaypitanam Jesus yachatsicurnin nirgan: “Jucrunam chacranman üvata plantatsinä. Nircur

maytsayninpa genchatsinä. Tsaynö gencharatsirna üvapayacunta gapinanpäpis juc puchachö pözuta ruratsinä.Nircurnam täpatsinanpäpis jinan chacrachö juc tsucllataruratsinä. Tsaynö llapantapis rurascatsirnam tsaychöarupagnin runacunata arrendädu jagipaycur juclä carumarcapa aywacunä. 2Tsaypita üva cosëcha gallariptinna jucempliyädunta cachanä payta töcangan cagta gorimunanpä.3Tsayna empliyädun chäriptinga chacran tsararag runacunamagacacharcur mana imatapis raquipällar garguriyänä”.4“Tsayna chacrayog runaga juctana empliyädunta cachanä.

Paytapis tsaynölla chacran tsararag runacunaga samgarumantapis paquir usharcur imaycata gayaparcurrägarguriyänä. 5Tsaypita mas juctana chacrayog cachanä.Paytaga wanuratsiyänä. Tsayna chacrayogga mas atscagtanacachanä. Paycunatapis waquinta magayänä, waquintanawanutsiyänä”.6“Tsä, chacrayogpaga cuyay tsurinllana quëdasquinä.

Tsayna payta cachanä caynö yarpar: ‘Cay tsurïtaga respitarninmanam imanayämunganatsu’ nirnin”.7“Tsayna chacrayogpa tsurin yaycuraycagta ricasquirga

chacra arrendarag runacunaga willanacuyänä: ‘Tagaymi caychacrawanga heredëru quëdanga. Payta wanuriycatsishunchacran nogantsicpäna cacunanpä’ nir”.8“Tsaynö willanacusquirna chacrayogpa tsurintapis

tsarisquir wanuratsiyänä. Nircur ayantapis chacranpitajucläman jitariyänä”.

11 12

Page 49: Quechua Conchucos Sur Nt

49

l 12.11 Cay iwalatsicuy caynötam yachatsimantsic. Chacrapa ämunga Tayta Diosmi. Tsay chacrayogpa tsurinnam Jesucristo. Tsay chacraarrendarag wanutsicogcunanam Jesucristupa contragnincuna. Chacrayogpa empliyäduncunanam Tayta Diospa willacognin profëtacuna.m 12.14 Waquin runacuna niyargan Roma nacionman impuestuta pägayänanpä cagtam y waquinnam niyargan impuestuta pägarga TaytaDiospa contranta ruraycäyanganta. n 12.17 Caway gomagnintsic Tayta Diosllam caway vïdantsicwanga munayyog. Tsaymi Tayta Diospacagga caway vïdantsic caycan.

9Tsaycunata parlapärirnam Jesus nirgan: “Quiquinchacrayog chaycur ¿tsay runacunata imatarä ruranga?Chacran arrendaragcunata wanuscäratsirmi juccunatanachacranta arrendacunga”.10Tsaynö nisquirnam Jesus nirgan: “Gamcuna in ernuman

mana gaycucayta munarga tantiyacuyänayquim caynö nirTayta Diospa palabran gellgarangantapis:

‘Wayi cimientog runa “Cay rumega manam allitsu” nirjitariyangan cagrämi alli albañilpäga mayistrarumimanrä ticrarin.

11 Tsaynömi nogata runacuna mana välegpäcuentayämaptinpis Tayta Diosga alläpa väleg canäpächuramashga. Tsayga ima cushicuypämi

.l

12Tsaynö Jesus parlapäriptin tsaychö autoridäcunacontrancuna parlaycanganta musyarnam prësuytanamunayargan. Peru atscag runacunata mantsacurninmiimatapis mana rurayllapa aywacuyargan.

Impuestuta pägayänanpä o manapägayänanpäpis Jesusta tapuyangan

(Mateo 22.15-22; Lucas 20.20-26)13Tsaypitanam fariseucuna y rey Herodespa

cumpinchincuna willanacur Jesusman aywayargan allishimincunallapa tapucog tucur, Roma mandacogpa contranparlaptinga tsaynöpa prësuyänanpä. 14Chaycurnam caynöniyargan: “Taytay, nogacuna musyayämi rasun cagllataimaypis gam yachatsicungayquita. Gamga Tayta Diosmunangannö runacuna cawayänanpämi yachatsicunqui. Imataparlarpis pitapis mana mantsapacuypam ninqui. Tsaynöcaptin tapucuriyälläshayqui. Munayninchö catsimagnintsicRoma nacionpä impuestuta ¿pägashwancu o manacupagashwan?” nir.m15Tsaynam paycuna yachay shimincunawan

parlapaycäyanganta musyarnin Jesus nirgan: “¿Imanirtäimaycanöpa llutancunata parlatsiyämaypä wanuycuyanqui?Mä, juc gellëta apamur ricatsiyämay” nir.16Tsaypita gellëta apapaycuyaptinnam Jesus nirgan: “Cay

gellëchöga ¿pipa reträtuntä caycan? ¿Pipa jutintägellgaraycan?”Niptinnam paycuna niyargan: “Romachö mandamagnintsic

*emperadorpam” nir.17Tsaynam Jesus nirgan: “Emperadorpa cagtaga

emperadorman apaycapuyay. Tayta Diospa cagtagan TaytaDiosta goycuyay” nir.Tsaynö niptinnam imatapis mana niyta puëdirna

upällacurpuyargan.

Wanushgacuna cawamunanpä cagtasaduceucuna Jesusta tapuyangan(Mateo 22.23-33; Lucas 20.27-40)

18Tsaypitanam *saduceucunana Jesus caycanganmanchäriyargan. Paycunaga yarpäyargan wanushgacuna mananacawayämunanpä cagtam. Tsaymi tapucurnin caynö niyargan:19“Taytay, Moises gellganganchöga caynömi nican: ‘Juc runatsuriynaglla wanucuptin gepa cag wauginna llumtsuyninviüdawan tätsun. Tsaynöpam viüdachö wamran yuriptin tsaywanog cag wauginpa tsurin cuentana canga’ nir. 20Tsaymicanan cuentariyäshayqui. Ganchis (7) waugicunash cayänä.

Mayor cagshi juc warmiwan tänä. Payga tsurin manaräcaptinshi wanusquinä. 21Tsayna viüdawan gepan cagwauginna tänä. Paypis manarä tsurin captinshi wanusquinä. Ytsaynöpis mas gepan cag wauginna viüdawan tänä. Paypiswanusquinälla. 22Tsaynöllash llapan waugicunapis tsaywarmillawan täyänä. Peru tsurincuna manarä captinwanucuyänä. Tsä, tsaypitaga warmipis wanucunä. 23Ywanushgacunata Tayta Dios cawaritsimungan junagga¿maygan cag waugipa warmintä canga, llapancunawan tashgacaycaptinga?” nir.24Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcuna tsaynö nir Tayta Diospa

palabran gellgaranganta manam tantiyayanquitsu. Tsaymipoderösu cayninwan runacunata cawaritsimunanpä cagtamana musyayanquitsu. 25Wanushgacuna cawarircamurgamananam warmiwan ollgu täyanganatsu, sinöga ciëluchöcaycag *angelcunanöllam cayanga. 26Wanushgacunacawariyämunanpä Moises gellganganta liyiycarpis ¿manacutantiyacuyanqui? *Abraham, Isaac, y Jacobwanuyanganpitaga alli unaytam shiraca rauraycag muntirurinpita Moisesta Tayta Dios nimurgan: ‘Nogaga Abraham,Isaac y Jacob adoraycäyämangan Diosmi cä’ nir. 27Tsaynönishga captinmi musyantsic wanushgallanchö paycunataTayta Dios mana dejaringanta. Tsayta mana tantiyarmigamcunaga pantacashgallarä caycäyanqui”.

Tayta Diospa mandamientun maygancag mas cäsuypä canganta tapuyangan

(Mateo 22.34-40; Lucas 10.25-28)28Saduceucunata tsaynö Jesus ningan ley yachatsicog runata

alläpam gustaycurgan. Tsaynam Jesusman witiycur tapurgan:“Taytay, Diospa llapan mandamientunpita ¿maygan cagtatämas cäsushwan?” nir.29Tsaynam Jesus nirgan: “Mas cäsuypä cag

mandamientunga caynömi nican: ‘Israel runacuna, wiyacuyay.Diosniquicunaga jucllayllam. Payga Señorniquicunam.30Diosta cäsurnin cawayay llapan shonguyquiwan, llapanyarpayniquiwan, llapan callpayquiwan’. 31Gepan cagmandamientunpis tsaynömanpallam: ‘Runa mayiquitaquiquiquitanö cuyanqui’ nin. Tsay ishcan mandamientucunammas cäsuypäga” nir.32Tsaynö Jesus niptinnam tsay ley yachatsicog runa nirgan:

“Allim tsay llapan ningayqui, taytay. Gam ningayquinöllamDiosnintsicga jucllaylla. Manam juc Diosga cannatsu. 33Llapanshonguntsicwan, yarpaynintsicwan, callpantsicwan Tayta Diostacäsurnin y runa mayintsictapis quiquintsictanö cuyarninga allitamruraycantsic. Rasunpapis tsaynö cawangantsicmi masga välinleynintsic ningannö ashmacunata templuman apar *altarchö TaytaDiosta adorar rupatsingantsicpitapis” nir.34Tsaynö alli yarpayninwan ley yachatsicog runa niptinnam

Jesus nirgan: “Gamga Tayta Diospa ñöpanman chänayquipäcagta tantiyaycanquinam” nir.Tsaynö Jesus niptin mananam pipis ni imata tapupayta

puëdiyargannatsu.

Salvacog shamog Diosnintsic cangan(Mateo 22.41-46; Lucas 20.41-44)

35Tsaypita templuchö yachatsicuycarnam Jesus nirgan:“Unay rey David castapita carpis salvacogga manamrunallatsu. Payga Diosmi. Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä leyyachatsicogcuna niyan runalla canganta? 36Espiritu Santotantiyatsiptinmi quiquin Davidpis caynö nir gellganä:

12

Page 50: Quechua Conchucos Sur Nt

50

‘Salvacogga mandacog reynïmi. Paytam Tayta Dios ninga:“Jamacamuy cay derëcha cag lädüman llapan

chiquishogniquicunata munayniquichöcatsinayquipä” nir’.

37‘Salvacogga mandacog reynïmi’ nir David nicaptinga,salvacog shamogga ¿imanöpatä runalla canman?”Tsaynö Jesus yachatsicuptin atscag runacunam wiyayargan.

Ley yachatsicogcunanö mana cayänanpä Jesus yätsingan(Mateo 23.1-36; Lucas 20.45-47)

38Nircur tsaynö yachatsicurninmi Jesus nirgan: “Pagtatä leyyachatsicogcuna munaynincunata rurar cawacuyangannöpaycunata cäsur cawaycäyanquiman. Paycunaga chaquipuntanyag röpancuna jatipäcushga cällicunachöpis puriyan,runacuna ‘Tayta Dios munangannömi paycunaga cawayan’niyänanta munallarmi. 39Paycunaga goricäcuyänanwayicunachöpis mas allin cag jamacuyänancunachöranjamasquiyan. Micupacuypä invitashga carpis mas allin cagjamacunacunataran ashiyan. 40Tsaynö alli tucuycarmiviüdacunapataga imaycancunatapis sacyapar ushayan. Nircurtsaycunata rurarirga runacuna mana tantiyayänanpämi manaima rurashganö unayrä Tayta Diosmanpis mañacurmayaräyan. Tsaynö cayanganpitam paycunataga Tayta Diosmana cuyapaypa castiganga”.

Pobri viüdapa ofrendan Tayta Diospä alläpa väleg cangan(Lucas 21.1-4)

41Tsaypita templuchö Jesus jamaycarnam ricarganofrendata wiñacuyänan cäjaman runacuna gellëtawiñaycäyagta. Tsaychömi capogyog runacuna lasag gellëtawiñaycäyargan. 42Tsaymanmi juc wactsa viüdapis chaycurishcay ichishag pöcu valoryog gellëllata wiñargan.43Tsayta ricaycurnam discïpuluncunata gayasquir Jesus

nirgan: “Allau, cay pobri viüdapa ofrendanga mas valoryogmicashga Tayta Diospäga. 44Waquin cagcunaga capuyanganpitaputsogllantam garaycuyashga. Cay wactsa warmega tsayllanacawacunanpä caycaptinpis capungan cagtam wiñaparcushga”nir.

Templu juchutsishga cananpä cagta Jesus willacungan(Mateo 24.1,2; Lucas 21.5,6)

13 1Tsaynam templupita Jesus yarguycaptinna jucdiscïpulun nirgan: “¡Caytsican templu imaläya

shumag rumicunawan pergashgam, au taytay!” nir.2Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Ricaycangantsic caytsican

templu juchungam. Manam ni juc rumipis pergaraycarquëdangatsu. Chipyaypa juchurmi ushacanga” nir.

Cay patsa manarä ushaptin imacunaräpäsananpä cagta Jesus willacungan

(Mateo 24.3-14; Lucas 21.7-19)3Tsaycunata nisquirnam Jesus aywargan discïpuluncunawan

templupa wac-tsimpan Olivos jircanman. Tsaychö Jesusjamacuriptinnam discïpuluncuna Pedro, Santiago, Juan, yAndres tapuyargan caynö: 4“Taytay, ¿imaytä ningayquinötempluta juchutsiyanga? ¿Imanöpatä musyayäshä tsaycunaruracar gallaycunanpä cagta?” nirnin.5Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Pagtatä pipis llullapar

llutancunata criyiycätsiyäshunquiman. 6Atscagmi nogapa jutïchöllullacogcuna chäyämunga: ‘Nogaga salvacog Cristum cä’ nir.Tsaynö nirninmi atsca runacunata criyitsiyanga. 7Maytsaychöpis‘Gyërram caycan’ nirnin runacuna parlayaptinpis amamantsacäyanquitsu. Rasunpapis puntataga tsaycunarämi päsanga.Tsaycuna päsaptinpis cay patsa ushacar manam gallangarätsu”.8“Juc nacion runacunam pelyanga jucag nacionwan, juc

marcam jucag marcawan. Maytsaychöpis terremötu captin

patsam alläpa cuyunga. Mallagay watacunam canga. Tsaynöcaptinpis tsayga wagacuypa gallaycunanllarämi canga”.9“Gamcuna alcäbu cacuyanqui. Runacunam autoridäcunaman

apatsiyäshunqui. Goricäcuyänan wayicunachömi astayäshunqui.Puëdeg autoridäcunapa, mandacog reycunapa ñöpancunamanmichätsiyäshunqui nogapa willacuynïta willacuyangayquipita.Tsaychömi paycunatapis gamcuna yachatsingäcunatawillacuyanqui. 10Cay patsa manarä ushacaptinmi maytsaynacioncunaman Tayta Diospa alli willacuyninga willacushgacanga. 11Gamcunaga ama yarpachacuyanquitsu prësuautoridäcunaman apayäshuptiqui imata parlayänayquipäpis.Parlayangayqui öram Espiritu Santo tantiyatsiyäshunqui imanöniyänayquipä cagtapis”.12“Tsay witsancunaga mana criyicog wauginmi criyicog

wauginta autoridäcunaman entregaycunga wanutsiyänanpä.Tsaynömi taytancuna tsurincunata entregayanga wanutsiyänanpä.Tsurincunapis papänincunata chiquiparninmi wanutsiyanga.13Nogaman criyicayämungayquipitam pipis maypischiquiyäshunqui. Tsaynö imayca ñacaycunata päsarpis manaajayaypa criyicamog cagmi Tayta Diospa ñöpanman chäyanga”.

Feyupa ñacaycuna cananpä Jesus willacungan(Mateo 24.15-28; Lucas 21.20-24)

14“Tayta Diosta adoracuyänan templuman Satanaspa cachanruna yaycuycur Diosnintsicta ajätsir imaycatapis ruragta ricarninllapayqui criyicogcuna Judea jircacunapa geshpir aywacuyanqui.(Señornintsic cay ninganta liyeg cagga yarpasquirtantiyacuyanqui.) 15Tsay junagga wayichö caycagcuna, amaimayquicunamanpis jipeg yaycuyanquinatsu. 16Chacracunachöcaycagcuna, ama trocanayquicunaman jipegllapiswayiquicunaman cutiyanquitsu. 17Tsayläya ñacay junagcunachö,allau geshyag warmicuna y llulluncuna chuchuycag warmicuna.18Tsay ñacay junagcuna tamya tiempuchö mana cananpä TaytaDiosman llapayqui mañacuyanqui. 19Tsay junagcunaga imaynuncapis mana ñacayanganmanmi runacuna pasaypa mantsaripäñacayanga. Cay patsata Tayta Dios camangan junagpitapisrunacuna manam tsaynöga ñacayashgatsu. Y mananam ni imayñacayanganapistsu. 20Tsay ñacaycunata Tayta Dios manapäratsiptinga llapan runacunam chipyaypa ushacäyanman.Tsayläya ñacaychö gloriaman aywagpä cagcunata Tayta Dioscuyaparninnam tsay ñacayta päraratsingarä”.21“Tsaynö captin pipis ‘Cay runam salvadorga’ o ‘Washachömi

caycan salvamagnintsic runaga’ niyäshuptiqui ama ichicllapiscriyiyanquitsu. 22Atscagmi criyitsicogcuna niyanga: ‘Tayta Dioscachamangan salvacogmi cä’ o ‘Diospa willacognin profëtam cä’nirnin. Tsaynö nirmi imayca milagrucunatapis rurayangarunacuna paycunaman criyicurcuyänanpä. Tsaynö imaycanöcriyitsirmi Tayta Diosman criyicogcunata waquintagaengañayangarä. 23Tsaycuna päsananpä cagta musyaycarnagagamcuna alcäbu cacuyanqui”.

Jesus ciëlupita cay patsamancuticamunanpä cagta willacungan

(Mateo 24.29-31; Lucas 21.25-28)24“Tsayläya ñacacuycuna päsasquiptinga mananam rupaypis

ni quillapis atsicyanganatsu. 25Estrëllacunapis ciëlupitashushuyämungam y ciëlupis sicsicyangam. 26Tsaypitanamnoga ciëlupita pucutay jananchö pasaypa chipipirräshamuycagta runacuna ricayämanga. 27Nircurmi puëdegangelnïcunata cachashä maytsay cay mundu entërupitaacrashga cag runacunata cuchu cuchupita goriyämunanpä”.

Hïgus jachaman iwalatsir imaycutimunanpä cagtapis Jesus tantiyatsingan

(Mateo 24.32-35; Lucas 21.29-33)28“Cay hïgusman iwalatsir ningäcunata yarparäyanqui.

Musyayanquim tamya tiempu gallaycuptin hïgus jachapa

12 13

Page 51: Quechua Conchucos Sur Nt

51

yuran tsegllimunanpäna cagta. 29Tsaynömi cay ñacaycunagallaptin gamcunapis tantiyayänayquina cutimunäpä cercanacanganta. 30Cay ningäcuna gallaptin tsay tiempu runacunamanarä wanuyaptinmi llapanpis cumplinga. 31Ciëlu y caypatsa ushacäcuptinpis noga ningäcunaga llapanmi ruracanga”.

Jesus imay öra cutimunanpä cagta mana pipis musyangan(Mateo 24.36-44)

32“Fisyu nal imay junag imay öra cananpä cagtaga manammusyayantsu ciëluchö caycag puëdeg angelcunapis ni nogapis.Tsaytaga musyaycan papänï Tayta Diosllam. 33Tsaynöcaycaptinga gamcuna imaypis Tayta Diosman mañacullarcaycäyanqui”.34“Nogapa cutimuynëga canga juc wayiyog runa caru

marcata aywacur cutingannömi. Tsay runa sirvegnincunatajuc juc aruynincuna goycur y täpacogtapis patsätsipacuycuraywacurnin ¿imayrä wayinman cutinman, 35patsa tsacaytsuräo pullan pagastsurä o gällu cantay öratsurä o patsawarayrätsurä? Sirvegnincuna imay öra chänanpä cagta manamusyaycarninga imaypis wiyag wiyagchir caycäyanman.Tsaynö nogapa cutimuynï imay cananpä cagtapis manamusyaycarga gamcunapis wiya-wiyalla caycäyanqui. 36Manayarpashgata cutimur pagtatä tariycäman Tayta Diosman manayarpagta. 37Gamcunata ningänöllam llapantapis willä:Imaypis Tayta Diosman mañacur listulla caycäyanquicutimunäta shuyacur”.

Jesusta wanutsiyänanpä autoridäcuna willanacuyangan(Mateo 26.1-5; Lucas 22.1,2; Juan 11.45-53)

14 1*Pascua esta semänachö levadüraynag tantatamicuyänanpä ishcay junagllanam faltaycargan. Tsay

estachö Jesusta yachay shimincunawan tsarisquirwanutsiyänanpämi willanacuyargan sacerdöticunapamandagnincuna y ley yachatsicogcuna. 2Tsaynö willanacurpiswaquincunaga niyargan: “Fiesta witsanga amarä imatapisrurashuntsu. Tsaychö tsaripacushgaga runacunajanantsicmanmi shayämunga” nir.

Jesuspa umanman perjümita warmi wiñapangan(Mateo 26.6-13; Juan 12.1-8)

3Tsay junag Jesusga Betania marcachömi “Leprösu”niyangan Simonpa wayinchö caycargan. Tsaychömerendaycäyaptinnam juc warmi chargan pasca rumipitafrascuchö alläpa chaniyog mucuchag perjümin aptashga. Tsayperjümega cargan “nardu” ningan jachapitam. Tsaynamwarmi frascupa shiminta paquisquir Jesuspa umanman tsayperjümita wiñapargan.4Tsaynam tsaychö juc ishcay runacuna tsayta ricarnin ajar

niyargan: “¿Imapärä tsayläya chaniyog perjümita cay warmilluta jichan? 5Tsay perjümipa chaninga runapa juc watajornalninnöchäpis. ¿Tsaytaga manatsurä ranticushwan carganfaltapacogcunata yanapanapä?” nirnin.6Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Ama payta ajäpäyaytsu.

Nogapäga alläpa allitam rurashga. 7Faltapacogcunatagamunayangayqui öracuna yanapayanquiran. Peru nogatagamananam ricayämanquinatsu. 8Cay warmega maypitashamungätapis musyarmi tsayläya chaniyog perjümitawiñapämashga. Pay tsaynö ruramanganwanmipampayämänanpä listuna caycä. 9Maychö tsaychöpis alliwillacuynïta willacogcuna parlayangam cay warmi nogapäallita rurar umäman perjümita wiñapämangantaga”.

Puëdeg autoridäcunaman Jesusta ranticunanpä JudasIscariote conträtuta rurangan(Mateo 26.14-16; Lucas 22.3-6)

10Tsaypitanam Jesuspa discïpulun Judas Iscariotesacerdöticunapa mandagnincunaman parlag aywargan caynö

nir: “Jesus quiquillan caycangan öram regitsiyäshayqui prësuapacuyänayquipä”.11Tsaynö nisquiptinnam sacerdöticuna cushishga

auniyargan gellëta pägayänanpä. Tsaypitaga Judasshuyacurnam gallaycurgan Jesus quiquillan caycangan öraregitsinanpä.

Discïpuluncunawan Pascua merendata Jesus micungan(Mateo 26.17-25; Lucas 22.7-14, 21-23; Juan 13.21-30)

12Levadüraynag tantata micuyänan Pascua esta semänagallaycunan junagnam cargan. Tsay junagga wata watamIsrael runacuna carnishcunata pishtar micuyag. TsaymiJesustapis discïpuluncuna tapuyargan: “Taytay, ¿maychötäcanan nogacuna Pascua merendata micunantsicpäpuestucayämushä?” nir.13Tsaynam ishcay discïpuluncunata Jesus nirgan:

“Jerusalenpa aywayay. Tsayman charmi ricayanqui juc runatauylluwan yacuta apaycagta. 14Tsay runapa gepantaaywayanqui may wayiman changanyagpis. Tsay runayaycuringan wayipa duëñunta niyanqui: ‘Señor Jesusmitapucun: ¿Maygan cuartuyquichötäshi discïpuluncunawancanan Pascua merendata micuyanga?’ nir. 15Tsaynö niyaptiquiwayiyognam ricatsiyäshunqui altuschö jatun cuartunogantsicpä alistashgatana. Tsaychö listacäyämunquimicunantsicpä” nirnin.16Tsaynö niyaptinnam ishcan discïpuluncuna aywacuyargan

Jerusalenman. Tsayman chärirnam Jesus ningannöllatariyargan llapantapis alistapacushgata. Tsaychönamdiscïpuluncuna Pascua merendata micuyänanpälistapacuyargan.17Tsaypita patsa tsacanaycaptinnam Jesus tsayman chargan

chunca ishcay discïpuluncunawan. 18Tsaynam mësachömicuycäyanganta Jesus nirgan: “Gamcuna caychö nogawanmicuycagpita jucniquim chiquimagnïcunapa maquinmanentregayämanqui” nir.19Tsaynö niptin llapanpis wamayacurcuyarganmi. Tsaynam

jucnin jucninpis niyargan: “Tsaynö captin ¿nogatsurä tsaytaruraycüman, taytay?” nirnin.20Tsaynam Jesus nirgan: “Caychö jucniqui nogawan tsay

matillachö tantata tullpur micuycag cagmi chiquimagnïcunapamaquinman entregamanga. 21Noga Tayta Diospita shamogtagaDiospa palabran gellgaranganchö ningannöllam runacunawanutsiyämanga. Peru allau ranticamagnï runa, ima cuyapaypäräcanga. Pay ama mejor yurinmantsu cargan” nir.

Jesus Santa Cënata rurangan(Mateo 26.26-30; Lucas 22.15-20; 1 Corintios 11.23-25)

22Tsaynö nisquirnam micuycäyaptinna tantata aptarcurJesus Tayta Diosman mañacur agradesicurgan. Nircurnamtantata paquirir discïpuluncunata macyargan caynö nir: “Caytantata llapayqui micuyay. Cayga nogapa cuerpümi” nirnin.23Tsaynömi väsuchö vïnuta aptarcurpis Tayta Diosman

mañacur agradesicurgan. Nircur discïpuluncunata macyariptinllapancunam upuyargan.24Tsaynam Jesus nirgan: “Cayga nogapa yawarnïmi. Noga

yawarnïta jichar wanuptïmi Tayta Dios runacunawan *mushogconträtuta ruranga nogaman criyicamog cagcunata jutsancunapitaperdonananpä. 25Yapayga mananam vïnuta upushänatsu TaytaDiospa ñöpanchö gamcunawan mushog vïnuta upungäyag”.26Tsaynö nisquirnam juc alabanzata discïpuluncunawan

cantacurir aywayargan Olivos jircanman.

Discïpulun Pedro ñëgananpä cagta Jesus willacungan(Mateo 26.31-35; Lucas 22.31-34; Juan 13.36-38)

27Tsaypita Olivos jircanman chärirnam Jesus nirgan: “Cananpagasmi llapayquicuna jagiriycamar geshpir aywacuyanqui.Tayta Diospa palabran gellgaranganchömi nin:

13 14

Page 52: Quechua Conchucos Sur Nt

52

‘Üsha mitsicogta wanuscatsiyaptinmiüshancuna wacpa caypa mashtacar aywacuyanga’ nir.

28Tsay cuentanömi nogata wanuscatsiyämaptin gamcunawacpa caypa aywacuyanqui. Peru Tayta Dioscawaratsimaptinga Galileaman puntayquicunatam aywashätsaychö tincunantsicpä” nir.29Tsaynö Jesus niptinnam Pedro nirgan: “Waquincuna

jagiriycuyäshur aywacuyaptinpis nogaga manamdejashayquitsu, taytay” nir.30Tsaynam Jesus nirgan: “Pedro, canan pagasmi nogapä

tapuyäshuptiqui quimsa cuti ‘Manam regïtsu’ nir ñëgamanquigällu manarä ishcay cuti cantaptin”.31Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “Ishcantsicta

wanutsimänantsic captinpis ¡manam ñëgashayquitsu, taytay!”nir.Pedro ningannöllam waquin cag discïpuluncunapis

niyargan.

Getsemani huertachö Tayta Diosman Jesus mañacungan(Mateo 26.36-46; Lucas 22.39-46)

32Tsaypitanam Getsemani huertaman aywayargan.Tsaychönam discïpuluncunata Jesus nirgan: “Gamcunagacayllachö jamaräcuycäyay. Nogana mas washalämanaywasquir Tayta Diosman mañacaramushä” nir.33Tsaynö nisquirnam discïpuluncunata Pedruta, Santiaguta,

y Juanta mas washaläman ricog pushargan. Tsaychönampasaypa llaquinar paycunata nirgan: 34“Pasaypa tullücunagotucarmi wanunayparä llaquicuy chaycamun. GamcunapisTayta Diosman mañacur cayllachö shuyaycäyämay”.35Tsaynö nisquirnam mas washaläman aywargan.

Tsaychönam gonguricuycur umpuycur Tayta Diosmanmañacurgan tsay alläpa ñacayta mana sufrinanpä. 36Tsaychömañacurmi nirgan: “Papällay, gampäga manam imapis ajatsu.Cay ñacanäpä cagpita munarninga jipiycamay. Peru itsangaama noga munangänöga catsuntsu. Gam munangayquinöllacaycutsun” nir.37Tsaynö mañacunganpita cutirnam quimsan

discïpuluncuna punucashga caycagta tarir Pedruta nirgan:“Simon, ¿punuycanquicu? ¿Gamcunaga manacu ni jucörallapis Tayta Diosman mañacuyta puëdiycuyarguyqui?38Ricchar Tayta Diosman mañacuyay Satanas jutsaman manaishquitsiyäshunayquipä. Tayta Diosman mana mañacurganingäcunata mana cäsumarmi jagiriycayämanqui”.39Tsaypita yapay Jesus cutirpis puntata mañacungannöllam

mañacurgan. 40Y discïpuluncunaman cutiycurnin yapaypistarirgan pasaypa punuycäyagllatam. Discïpuluncunaga Jesustaricaycur manam imaniytapis puëdiyargantsu pengacurnin.41Tsaynam Jesus yapay Tayta Diosman mañacog aywargan.

Tsaypita discïpuluncunaman cutiycurnam nirgan: “¿Jinallacupunucuyanqui? Cananga örä chämushganam noga TaytaDiospita shamogta jutsasapacunapa maquinmanentregayämänanpä. 42¡Sharcuyayna! Nogata ranticamagrunaga yaycaycämunnam runancuna pushashga” nir.

Jesusta prësu apayangan(Mateo 26.47-56; Lucas 22.47-53; Juan 18.3-12)

43Tsaynö Jesus nicaptinnam discïpulun Judas Iscariotechargan, espädancunawan tucruncunawan atsca runancunapushashga. Tsay runacunataga cachayargan sacerdöticunapamandagnincuna, ley yachatsicogcuna, y waquinautoridäcunam.44Tsayman chaycur Jesusta regiyänanpämi Judas caynö nir

yachatsirgan: “Nogam saludagnin puntashä. Tsay mutsarsaludangä cagmi canga prësuyänayquipä” nir. 45Tsayningannömi Jesuspa ñöpanman Judas witiycur “Señorllä” nircäranchö mutsaycurgan. 46Tsaynam Jesusta tsarir

prësuyargan. 47Tsaynö tsaripacuyaptin juc discïpulunnamichic espädanta jipisquir sacerdöticunapa mandacogninpasirvegninman aywar rinrinta jipicagpä walluscapurgan.48Tsaypita prësu apacuyaptinnam Jesus nirgan:

“Gamcunaga ¿imanirtä espädayquicunawantucruyquicunawan shayämunqui imayca ladrontanöpisprësuyämänayquipä? 49Runacunata yachatsirnin goyaygoyaypis templuchö cargächä. Tsaychöga ¿imanirtä prësutsariyämargayquitsu? Cananga Tayta Diospa palabrangellgaranganchö ningannöllam prësu apayämanqui”.50Tsaynö nicaptinllanam Jesusta jagiriycur llapan

discïpuluncuna aywacuyargan. 51,52Peru juc jövinga Jesustagatirganmi tsacaypa wancurangan röpanllawan. Jinatarunacuna tsariyaptinnam tsay jövinga wancuranganpitaullusquir jinaylla geshpir aywacurgan.

Autoridäcunapa ñöpanman Jesusta chätsiyangan(Mateo 26.57-68; Lucas 22.54,55,63-71; Juan 18.13,14,19-24)

53Tsaypitanam Jesusta chätsiyargan sacerdöticunapamandacognin cagpa wayinman. Tsaymannam goricäyargansacerdöticunapa mandagnincuna, ley yachatsicogcuna, ywaquin autoridäcuna. 54Pedroga Jesuspa caru gepallantamaywargan tsay wayi puncunyag. Tsaychö wardiyacunawanmipayga jamaycur ninachö mashacuycargan.55Tsaychö Jesusta wanutsiyta munarninmi sacerdöticuna y

waquin autoridäcuna ashiyargan runacunata Jesusta contrarparlayänanpä. Peru manam tariyargantsu ima mana alliruraynintapis. 56Jesuspä manacagta runacuna parlarninpisjucläya jucläyata parlarmi quiquincuna puraticrapunacuyargan.57Waquincunaga llullacurmi Jesusta contrar niyargan:

58“Nogacunam cay runa Dios tucur parlagta wiyayargö: ‘Cayruna rurangan templuta noga juchuscatsirmi quimsajunagllata sharcatsishä. Y noga rurangä temploga manamruna rurangannötsu canga’ negta”. 59Tsaynö manacagcunatanirpis manam waquincuna parlayangannötsu niyargan.60Tsaynam sacerdöticunapa mandacognin cag llapancunapa

chöpincunapita sharcurcur Jesusta tapurgan: “¿Manacuimatapis ninqui tsaynö contrayqui parlayaptin?¿Imaninquitä?” nir.

61Tsaynö niptinpis Jesus mana imatapis contestayllapamupällalla cacurgan.Tsaynam tsay sacerdöti yapay tapurgan: “¿Gamcu Tayta

Dios cachamungan salvacog canqui? ¿Gamchi Diospa tsurincanqui?” nir.62Tsaynam itsanga Jesus nirgan: “Aumi, tsaynömi cä.

Nogata gamcuna ricayämanqui Tayta Diospa derëcha caglädunchö caycagtam y pucutay jananta ciëlupitashamuycagtam”.63Tsaynö niptinnam sacerdöticunapa mandacognin pasaypa

ajarnin röpantapis rachisquirrä nirgan: “Cay runa tsaynönicaptinga ¿imapänatä testïgucunatapis miñishtintsic?64Gamcuna wiyayarguyquim cay runa Dios tucurnin tsaynönegta. Cananga ¿imaniyanquitä? ¿Wanutsishuncu o amacu?”nir.Tsaynam llapan runacuna juc shimilla niyargan: “¡Cay

runaga Dios tucunganpita wanutsun!” nir.65Tsaypitanam runacuna togapäyargan. Nircurmi ñawinta

tsaparcur magar niyargan: “Dios caycarga mä, pïmagashungayquitapis niyämay” nir.Y tsaynömi wardiyacunapis Jesusta cäranchö lagyar

ushayargan.

Jesusta mana regeg tucur Pedro ñëgangan(Mateo 26.69-75; Lucas 22.56-62; Juan 18.15-18, 25-27)

66Pedroga ruri wayi puncunchömi caycargan. Tsaymanmichargan mandacog sacerdötipa sirvegnin warmi. 67Paymi

14

Page 53: Quechua Conchucos Sur Nt

53

o 15.1 Roma emperador maytsay nacioncunata mandunchö catsirmi Pilatutapis Israelman mandacog cananpä cachargan. Tsaymi PilatumanräJesusta apayargan. p 15.34 Arameu idiömachö Jesus parlarmi nirgan: “Eloi, Eloi ¿lema sabactani?” nir. Tsay ninanga “Tayta Diosllä, TaytaDiosllä, ¿imanirtä nogata dejariycamarguyqui?” ninanmi.

Pedruta ninachö mashacuycagta ricaycur nirgan: “Gampistagay Nazaret runa Jesuswan puregmi canqui, ¿au?”68Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “Tagay runataga manam

noga regïtsu. ¿Imatarä nicamanquipis?” Tsaynö nisquirnamwagta puncuman yargusquirgan. Tsaychö caycaptinnam gällucantasquirgan.69Tsaypita puncuchö Pedro shaycagta tsay warmi

ricaycurnam waquincunata nirgan: “Tagay runaga Jesuswanpuregmi”.70Tsaynö niptin Pedroga yapaymi Jesuspä “Noga manam

regïtsu” nirgan.Tsaypita rätun niragtanam tsaychö shaycag runacuna

Pedruta niyargan: “Gamga rasunpaypa Jesuswan puregGalilea runam canqui. Tsay runacunanömi canquipis” nir.71Tsaynam Pedro jurar nirgan: “Tagay runata nogallä

manam regicütsu. Payga ¿may runarä cacunpis?” nir.72Tsaynö nisquillaptinnam yapay gällu cantasquirgan.

Tsaynam Pedro yarpasquirgan Jesus caynö ninganta: “Gällumanarä ishcay cuti cantaptinmi quimsa cuti gam nogapä‘Manam regïtsu’ nimanqui” nir. Tsay ninganta yarpasquirmiitsanga Pedro pasaypa llaquicur wagargan.

Pilatuman Jesusta prësu apayangan(Mateo 27.1,2; Lucas 23.1-5; Juan 18.28-38)

15 1Tsaypita patsa waraycaptinnam sacerdöticunapamandagnincuna, ley yachatsicogcuna, y waquin

autoridäcuna, llapan puëdegcuna goricasquir willanacuyarganJesusta wanutsiyänanpä. Tsaynö willanacurirnam Jesustamaquinpita watarcur mandacog *Pilatuman apayargan.o2Tsaychö Pilatunam Jesusta tapurgan: “¿Gamcu Israel

runacunapa mandagnin rey canqui?” nir.Jesusnam nirgan: “Aumi, gam ningayquinömi cä”.3Tsaynö niycuptin sacerdöticunapa mandagnincunaga

leynincunapa contran cangantam niyargan. 4Pilatoga yapaymitapurgan: “¿Manacu imatapis ninqui imaycata contrayquiniyaptin?” nir.5Tsaychö Jesus imatapis mana parlacuptinnam Pilatoga

pasaypa yarpachacurgan.

Jesusta wanutsiyänanpä Pilato dejaycungan(Mateo 27.15-26; Lucas 23.13-25; Juan 18.39–19.16)

6Pilatoga yachacashganam wata wata *Pascua estasemänachö runacuna mañayangantaga juc prësuta cachag.7Jesusta prësuyänan witsanmi Barrabas jutiyog runacumpinchincunawan carcelaraycäyargan. Paycunaga Romanacionpa contran carmi wanutsipacushga cayargan. 8Pilatocagman atscag runacuna goricascärirmi mañayarganüsuncunaman juc prësuta cachaycunanpä.9Tsaynam Pilato tapurgan: “Israelcuna, ¿reyniquicuna

Jesustacu cachaycunäta munayanqui?” nir.10Pilato tsaynöga nirgan sacerdöticunapa mandagnincuna

Jesusta chiquipar apayanganta musyarmi. 11Tsay sacerdöticunapamandagnincuna runacunata yachatsiyashgana cayaptinnamllapancuna juc shimilla gayarar niyargan: “Ama Jesustagacachaytsu. Barrabasta cachaycunayquitam munayäga” nirnin.12Tsaynö niyaptinnam Pilato nirgan: “Cay reyniquicunataga

¿imatatä rurashä?”13Niptin runacunanam gayarar niyargan: “¡Payga *cruzchö

wanutsun!” nir.14Tsaynam Pilato nirgan: “Wanunanpäga ¿ima mana allitatä

rurashga?”Tsaynö niptin llapan runacunam masrä gayarar niyargan:

“¡Cruzchö wanutsun!” nir.

15Tsaynam Israel runacunawan Pilato allichö caytamunarnin Barrabasta cachasquirgan. Jesustanam alli cösaastascatsirnin, Roma soldäducunata cachapaycurgan cruzmanclavar wanutsicuyänanpä.

Soldäducuna Jesusta burlacuyangan(Mateo 27.27-31; Juan 19.2,3)

16Tsaypitanam Jesusta Roma soldäducuna apayargancuartel puncuman. Nircurnam tsayman llapan soldäducunatagayatsiyargan. 17Tsaychönam Jesusta burlacur reypa pucamantuntanö agshutsiyargan y cashapita corönata umanmanchurapäyargan. 18Nircurnam Jesusta niyargan: “¡Vïva Israelrunacunapa reynin!” nir.19Tsaynö nirmi tucruwan umanchö wiruyargan y

togapäyargan. Ñöpanman gonguricuycurmi adorag tucurninburlacuyargan. 20Tsaynö pasaypa munayanganta rurasquirmitsay mantuta llogtiscatsir quiquinpa röpantana jatipäyargan.Nircurmi apayargan cruzchö wanutsiyänanpä.

Jesusta cruzchö clavayangan(Mateo 27.32-44; Lucas 23.36-43; Juan 19.17-27)

21Tsaynö Jesusta cruzchö clavag apaycarnam tincuyarganjuc runa Simon jutiyog chacranpita aywacuycagwan. Tsaynampayta obligar niyargan Jesus apaycangan cruzta apananpä.Tsay runaga caru Cirene marcapitam cargan, Alejandrupa yRufupa papänin. 22Tsaypitanam “Golgota” ninganmannaJesusta chäratsiyargan. (Golgota ninanga “calavëra sitiu”ninanmi.) 23Tsaychönam vïnuman usuncätsicog jampi“*mirra” ninganta wiñarcur Jesusta goyargan upunanpä. Perupayga manam upuyta munargantsu.24Tsaypita cruzman Jesusta clavapacusquirnam röpanta

soldäducuna sortiyayargan mayganpis gänag cag apacunanpä.25Jesusta cruzman clavayanganga macyarcuy öranömi cargan.

26Imapita wanutsiyanganta runacuna musyayänanpämi jucletrëruta cruzpa puntanman clavayargan caynö gellgarcur:“CAYGA ISRAEL RUNACUNAPA REYNINMI” nir. 27Y Jesuspalädunmannam ishcag ladroncunata cruzman clavayargan, juctaderëcha cag lädunman y juctana itsognin cag läduman. 28[Tsaynöruracanganwanmi cumplirgan Diospa palabran caynögellgarangan: “Jutsasapacunawan iwalatsishgam cangasalvacogga” nir.]29Tsay Golgotapa runacuna päsarmi cruzchö Jesus

clavaraycagta ricarnin asipar niyargan: “Gamga ‘Templutajuchuscatsir quimsa junagllatam sharcatsishä’ nirgayquichä.30Tsaynö puëdeg caycarninga, mä mana wanunayquipäcruzpita yarparamuy ari” nirnin.31Tsaynö burlacurninmi sacerdöticunapa mandagnincunapis

ley yachatsicogcunapis quiquincuna pura ninacuyargan:“Juccunata salvananpä cagtaga nirganchä. Canan quiquinga¿imanirtä salvacuyta puëdintsu? 32Mandamagnintsic ciëlupitaruna carninga, mä tsay cruzpita yarparamutsun. ¡Tsaytaricarninga criyishwanmi rasunpa Dios cachamunganta!” nir.Tsaynöllam läduncunachö clavaraycag ladroncunapis

Jesusta burlacuyargan.

Jesus wanungan(Mateo 27.45-56; Lucas 23.44-49; Juan 19.28-30)

33Tsaypitaga pullan junagpitam quimsa öra patsa tsacasquirgan.34Tsay öram Jesus fuertipa gayarar nirgan: “Tayta Diosllä, TaytaDiosllä, ¿imanirtä nogata dejariycamarguyqui?” nir.p35Tsaynö niptinnam tsaychö runacuna niyargan: “¡Wiyayay!

Tayta Diosta gayaycan unay willacognin profëta Eliastacachamunanpä” nir.

14 15

Page 54: Quechua Conchucos Sur Nt

54

q 15.38 Tsay templu rurinchö alli awashga jatun cortïnapä musyanayquipä liyinqui Exodo 26.31-33; Hebreos 9.1-10; 10.19,20.r 16.9-20 Cay versïculucuna 16.9-20 manam cantsu unay mas punta cag griegu idiömachö waquin gellgashgacunachö.

36Tsaypita juc runanam cörrilla aywar gerupa puntanmanesöputa watarcur upucuyänan ayag vïnuman tullpurgan.Nircurnam Jesusta shiminman churapargan shogunanpä.Tsaynö ruraptinnam waquin runacuna niyargan: “Mä,shuyäyay. Ricashun Elias shamungacush cruzpita jipinanpä”nirnin.37Tsaypitanam Jesus fuertipa gayarasquir wanusquirgan.38Tsay örallam templu rurinchöpis alli awashga jatun

cortïnaq urayninpa ishcayman rachisquirgan. 39Jesus imanöwanunganta ricashga carnin soldäducunapa capitanninminirgan: “Rasunpam cay runaga Diospa tsurin cashga” nir.40Tsaychö caycag juc ishcay warmicunapis carulällapitam

ricaraycäyargan. Tsay warmicunaga cayargan MariaMagdalena, Salome, y Santiagupa Josepa mamancuna Maria.Santiagoga cargan Josepa gepa cag wauginmi. 41Tsaywarmicunam Galilea marcacunachö Jesusta gatirarimaycancunallawanpis yanapayargan. Tsay warmicunawanmiatsca warmicunapis Jerusalenman shayämushga cayarganJesusta gatirnin.

Jesusta pampayangan(Mateo 27.57-61; Lucas 23.50-56; Juan 19.38-42)

42Jesus wanurgan viernis tardim. Cada viernismitardipaypaga Israel runacuna säbadu jamapay junagpälistacuyag. 43Tsay junag rupay jeganaycaptinnam juc runaArimatea marcapita Jose jutiyog valoracuycur Pilatumanaywargan Jesuspa ayanta pampananpä negnin. Paygaautoridä mayincunapita alli respitashga runam cargan. TaytaDiosman criyicog carmi shuyacurganna Tayta Diosaunicungannölla salvacogta cachamunanpä cagta.44Tsaynö Jesuspa ayanta mañaptin Pilatoga quiquillanchömi

yarpachacurgan: “¿Wanushganatsurä canman?” nirnin.Tsaynam soldäducunapa capitanninta gayascatsir tapurgan:“¿Jesusga wanushganacu?” 45Niptinnam capitanga“Wanushganam” nirgan.Tsaynam Pilato Jesuspa ayanta Jose pampacunanpä

cachaparirgan. 46Tsaypitanam Jose aywarnin jatun shumaglïnu säbanasta rantisquir Jesuspa ayanta cruzpita jipisquirninwancurgan. Tsaynam gagachö uchcushga *sepultüramanpampargan. Nircur sepultürapa puncuntanam jatun parararumiwan tsapargan. 47Tsaychö Maria Magdalena y Josepamaman Maria ricayargan mayman Jesuspa ayantapampayangantapis.

Wanunganpita Jesus cawarimungan(Mateo 28.1-8; Lucas 24.1-12; Juan 20.1-10)

16 1Tsaypita säbadu jamapay junag päsasquiptinnamüsuncunaman Maria Magdalena, Salome, y Santiagupa

maman Maria mucuchag perjümicunata rantiyargan Jesuspaayanta shupayänanpä. 2Tsaynö listapacusquir domingogapatsa warasquillaptinnam tsay warmicuna aywayargan Jesuspamparanganman. 3Tsayman paycuna yaycuraycarnamparlayargan: “Cananga ¿pirä sepultüra puncu tsaparag rumitawititsipaycamäshun?” nirnin.4Tsaynam yaycuraycar ricaycuyänanpäga sepultüra tsaparag

rumega wititsishgana caycänä. 5Sepultüra rurinmanyaycusquirnam chaquinyag pasaypa yullag röpashga jövinderëcha cag läduchö jamaraycagta tariyargan. Tsaytaricaycurnam tsay warmicuna pasaypa mantsacäcuyargan.6Tsaynam tsay jövin nirgan: “Ama mantsacäyaytsu. Noga

musyämi cruzchö wanutsiyangan Nazaret runa Jesusta

ashiycäyangayquita. ¡Payga cawamushganam! Manamcaychönatsu. Masqui ricaycuyay churarangantapis. 7Canantägamcuna aywar llapan discïpuluncunata Pedrutapis willayay.Paycunata ningannöllam Galileaman puntata Jesus aywangatsaychö tincuyänayquipä” nir.8Tsaynö jövin niptin warmicunaga mantsacaywan

sicsicyarrämi sepultürapita yargur aywacuyargan. Tsaynöpasaypa mantsacaywanmi näni quinran tincuyanganrunacunataga mana imatapis parlapäyargantsu.

Maria Magdalenata Jesus yuripangan(Mateo 28.9,10; Juan 20.11-18)

9[Jesusga cawarimurgan dominguman warämogmi. Tsayjunagga patsa wärayllanam Maria Magdalenata yuripargan.Paypitam Jesus ganchis (7) supaycunata gargurgan.10Tsaynam Maria discïpuluncunaman Jesus cawamungantawillacurnin chänanpäga pasaypa llaquicurnin wagaycäyargan.11Jesus cawamunganta Maria willacuptinpis manamichicllapis criyiyargantsu.

Ishcay discïpuluncunata Jesus yuripangan(Lucas 24.13-35)

12Tsaypita tardipaypanam ishcag discïpuluncunaJerusalenpita aywaycäyargan. Tsaynam paycunawan juntuJesus aywargan tsay nänipa. Tsay discïpuluncunaga manamregiyargantsu Jesus canganta. 13Tsaypita regircurmi itsangawaquin discïpuluncunaman aywar willacuyargan. Paycunawillacuyaptinpis discïpulu mayincunaga manamcriyiyargantsu.

Jesus willacuyninta willacur puriyänanpädiscïpuluncunata yätsingan

(Mateo 28.16-20; Lucas 24.36-49; Juan 20.19-23; Hechos 1.6-8)14Tsaypitanam chunca juc (11) discïpuluncuna juc wayichö

micuycäyargan. Tsayman Jesus yuripasquirnam nirgan:“Yäracuyniynag runacuna, cawarimungäta ricamagcunawillayäshuptiquipis ¿manacu noga rasunpa cawamungätacriyicuyanqui?” nir.15Tsaynö nisquirnam discïpuluncunata yätsir nirgan:

“Maytsay marcacunapa aywarnin pita maytapiswillacuyanqui: ‘Jutsa rurayniquicunata jagiriyaptiquega TaytaDios perdonarmi salvayäshunqui’ nir. 16Pipis criyicurbautizacurga salvacionta taringam. Mana criyicog cagmiitsanga in ernuman aywanga. 17Llapan shonguncunawancriyicamogcunaga milagrucunatapis rurayangam. TaytaDiospa poderninwan supayyog runacunapitam supaycunatagarguyanga. Mana parlayangan idiömacunatam parlayanga.18Wanutsicog culebra caniptinpis manam wanuyangatsu.Venënuwanpis manam imanacäyangatsu. Geshyagcunamanmaquincunata churarmi allïtsiyanga” nir.

Jesus ciëluman aywacungan(Lucas 24.50-53; Hechos 1.9-11)

19Discïpuluncunata tsaynö yätsipasquiptinnam SeñorJesustaga Tayta Dios ciëlupa apacurgan. Nircurmi Tayta Diosderëcha cag lädunman jamatsirgan. 20Tsaypitadiscïpuluncunaga maytsaypam aywayargan Jesus ningannöwillacurnin. Tsaynö puriyaptin Tayta Dios yanaparganmimilagrucunata rurayänanpäpis. Tsaynö cayaptinmi runacunaJesucristupa alli willacuynin rasunpa canganta musyayargan.Tsaynö catsun.]r

15 16

Page 55: Quechua Conchucos Sur Nt

55

a 1.17 Jesucristo manarä shamuptin profëta Eliasta Tayta Dios cachamunanpä cagtam runacuna shuyacuyargan (Malaquias 4.5,6). Eliaspitamasta musyanayquipä liyinqui 1 Reyes capïtulu 17-pita 19-yag y 2 Reyes 2.1-18.

San Lucaspa willacuynin

1 1-4Noga Lucas cay libruta gellgä Jesucristo cawangantam.Jesucristo willacuyta gallaycunganpita patsam llapan

rurangancunata *apostolnincuna ricayargan. Tsayricayangancunata willacuyänanpämi Jesus yätsirganapostolnincunata. Paycuna willacuyaptinmi wiyagcunaJesucristupäga juccuna juccunapis gellgayashga. Tsayminogapis cösa tapupacuycur mas alli cananta munar shumagyarpachacuycur cay libruta gellgä gallaycunganpita patsaimanö cangantapis. Tsaynöpam gampis, respitashga Teo lo,musyanqui willayäshungayquicuna rasun cag canganta.

Juan Bautista yurinanpä cagta angel willacungan5Israel nacionchö *Herodes mandacog rey caycänan

witsanmi Zacarias jutiyog runa caycargan *sacerdöti. Paygacargan Abias jutiyog sacerdötipa castanmi. Zacariaspawarminnam cargan Isabel. Paypa taytanpis sacerdötim cargan.6Paycuna Tayta Dios mandangancunata cumplirmi imaypisallilla cawacuyag. Tsaymi pipis paycunapäga mana allitagaparlayagtsu. 7Isabel gollog captin wawan manam cargantsu.Ishcanpis rucu chacwannam cayargan.8Tsaypitanam Zacariaspa y sacerdöti mayincunapa turnun

chämuptinna Jerusalenman aywayargan *templuchö TaytaDiosta sirviyänanpä. 9Tsaychömi üsuncunaman sortiyayarganmaygan sacerdötipis templuman *inciensiu goshnitsegyaycunanpä. Tsaymi Zacariasta töcargan. 10Templu rurinchöZacarias inciensiuta goshnitsinganyagnam llapan runacunaDiosman mañacuycäyargan templupa patiunchö.11Tsaychö inciensiuta goshniycätsiptinmi *altarpa derëcha

cag lädunchö Tayta Dios cachamungan juc *angel Zacariastayuripasquirgan. 12Tsaymi tsay angelta ricaycur Zacariasfeyupa mantsacargan. 13Tsaynam angel caynö nirgan:“Zacarias, ama mantsacaytsu. Tayta Diosmi wiyashurguyquirugacungayquita. Warmiqui Isabelmi geshyacunga ollguwamrata. Paypa jutinmi canga Juan. 14Tsuriqui yuriycuptinmipasaypa cushicunqui. Gam cushicungayquinöllam llapanrunacunapis cushicuyanga. 15Tayta Dios munangantamtsuriqui ruranga. Manam vïnuta ni ima shincatsicogcunatapisupungatsu”.“Manarä yuricurmi *Espiritu Santuta chasquinga Diospa

willacuyninta willacunanpä. 16Tsaynö willacuptin *Israelrunacuna atscagmi jutsancunata jagirir Tayta Diosmunangannöna cawayanga. 17Tayta Diospa munayninwanunay *profëta Elias willacungannömi paypis willacunga.a Yrunacunatam yätsinga wayincunachöpis cuyanacurcawayänanpä. Mana cäsucogcunatapis willangam alli

cawaymanna ticrayänanpä Tayta Dios munangannö.Tsaynöpam runacunata musyatsinga salvacog shamogtachasquicuyänanpä”.18Angel tsaynö niptinnam Zacarias tapurgan: “¿Imanöpatä

musyäman cay nimangayquicuna rasunpa canganta? Nogagarucunam cä. Warmïpis chacwannam. Tsaynö caycaptinga¿imanöpanatä tsurï canman?” nir.19Niptinnam angel nirgan: “Tayta Diospa willacognin angel

Gabrielmi cä. Paymi cachamashga cay alli willacuyta gamtawillanäpä. 20Cay willaycangäcunaga llapanmi cumplinga.Ningäcunata mana criyimangayquipitam cananga manaparlanquirätsu tsuriqui yuringanyag” nir.21Templupa patiunchö shuyaraycag runacunanam jucnin

jucninpis niyargan: “¿Imanirtä cay örayag Zacariasyargamuntsu?” nirnin.22Tsaypitanam templupita yargaraycämur shimin watpashga

captin sëñasllapana tantiyatsirgan shuyaragnin runacunata.Tsaynam itsanga tantiyasquiyargan templu rurinchö imapisyuripanganta.23Tsaypita juc semäna templuchö ruraynincunata

ushapacusquirnam wayinpana Zacariasga cuticurgan.24Warmin Isabelnam geshyag ricacurna pitsga quillantinwayillanchö cacurgan. 25Tsaymi cushicurnin nirgan: “TaytaDiosmi nogata cuyapämashga. Cananpitaga runacunamananam parlayämanganatsu: ‘Mana wachacog gollogwarmim payga’ nirnin”.

Jesus yurinanpä cagta angel willacungan26,27Isabel geshyag ricacunganpita jogta quillatanam Tayta

Dios cachamurgan angel Gabrielta virgen Mariaman. Tsayjipashga Galilea provincia Nazaret marcachömi tärargan.Mariaga aunishganam caycargan unay rey *Davidpa castanJosewan casarayänanpä. 28Tsayman chaycurmi angel nirgan:“¡Cushicuy, Maria! Tayta Diospa cuyayninmi canqui”.29Tsaynö niptinmi Maria mantsacashga yarpachacurgan:

“¿Imanirtä tsaynö niman?” nir.30Tsaynam angel nirgan: “Maria, amamantsariytsu. Tayta Diosmi

gamta cuyashunqui. 31Cananpitaga geshyagmi ricacunqui.Wawayquim yuringa ollgu. Paypa jutinmi canga Jesus. 32Poderösucaptinmi runacuna ‘Diospa tsurinmi’ niyanga. Paytam Tayta Dioschuranga imaycawanmunayyog cananpä, unay castan reyDavidtanö. 33Paypamunayninchömi gamcuna imayyagpis cayanqui.Paymunayyog canganga imayyagpis manam ushacangatsu”.34Tsaynö angel niptinnam Maria tapurgan: “Runawan

manarä juntacarga ¿imanöpatä geshyag ricacüman?”35Niptinmi angel nirgan: “Espiritu Santo gamman

shamuptinmi Tayta Diospa poderninwan geshyag ricacunqui.

SAN LUCAS

Jesucristupä gellganganLucasmi cay libruta gellgargan Jesuspa ruraynincunata y alli willacuynincunata musyanantsicpä. Lucasga cargan mëdicum.

Jesucristo cawanan witsan Lucasga manam paywanga purirgantsu. Apostol Pablo Jesuspa alli willacuyninta willacur puriptinmipaywan puriyargan. Tsaynam Lucas cay librutaga gellgargan Jesuspä shumag tapupacuycur. Teo lo jutiyog runam Lucastagagastuncunapä yanapanä cay libruta gellgananpä. Y tsaynömi Lucas gellgargan “Hechos” ningan librutapis. Lucaspita mastamusyanayquipä liyinqui Hechos 16.10-17; 20.5-15; 21.1-18; 27.1-pita 28.16-yag; Colosenses 4.14; Filemon 24; 2 Timoteo 4.11.

Page 56: Quechua Conchucos Sur Nt

56

b 1.55 Abrahamta Tayta Dios auninganta musyanayquipä liyinqui Genesis 22.17,18. c 1.59 Israel runacunapa üsuncunachöga llullu wamrayurisquir juc semänata cumpliriptinmi pallunpa garanta ichic roguparcuyag. Y tsay junagmi wamrapa jutintapis churayag.

Tsaymi wawayqui ‘Diospa tsurin’ gayashga canga. 36Tsaynömicastayqui Isabelpis chacwanna caycar geshyacunga. Paytagarunacuna ‘Gollog warmim’ niyashgam. Cay quillawanga jogtaquillanam geshyag ricacungan. 37Tayta Diospäga manamimapis ajatsu” nir.38Tsaynam Maria nirgan: “Nogalläga Dioslläpa

munayninchömi callä. Pay munangannö callätsun”.Tsaynö nisquiptinnam angel illacasquirgan.

Isabelta Maria watucangan39Angel yuripanganpita waraynincunanam Maria alistacur

aywargan Isabelman watucagnin. Zacariaswan Isabelgatäräyargan Judea provinciapa jircan ricoglla marcachömi.40Tsaynam wayincunaman chaycur Maria saludargan Isabelta.41,42Saludariptinmi Isabelpa pachanchö wamra cuyurirgan.Tsaynam Espiritu Santo munangannölla Isabel cushicurninnirgan: “¡Bendïtam canqui! Llapan warmicunapitam TaytaDios gamta acrashurguyqui. Geshyag caycangayquiwawayquipä Tayta Dios imanömi cushicun. ¡Paypis bendïtum!43Imaläyam cushicuycü Dioslläpa mamanwatucaycamangayquita. 44Saludamangayquita mayasquirpachächö caycag wawäpis cushicur cuyushgam. 45¡Cushicuy!Tayta Diospa angelnin nishungayquicunaga llapanmicumplinga. Payta criyicungayquipitam cushishga cawanqui”.

Tayta Diosta Maria alabangan46Tsaynam Maria nirgan:

“Llapan shongulläwanmi Tayta Diosta alabaycullä.47 Cuyapäcog Tayta Dios juc salvacogta cachamunanpä

cagtam cushicü.48 Llänu shonguyog cangätam Tayta Dios ricamashga.Cananpitaga llapan runacunapis mana gongaypam

yarparaycäyangalla nogapä allita ruranganta.49 Poderösu Tayta Diosmi nogapä rurashga alläpa allicunata.Paynöga manam pipis cantsu.

50 Tayta Dios imaypis cuyapanmi munangantaruragcunataga.

51 Pipis mana rurangancunatam poderninwan ruranga.Puëdeg tucogcuna yarpäyangancunataga manacagmanmi

churanga.52Mandacogcunatam mandacuyninpita gargunga.Llänu shonguyogcunatanam yanapanga.

53Muchuychö cagcunatam imaycanpis faltätsingatsu.Mana cuyapäcog rïcucunatanam itsanga gechurnin

imaycantapis ushacätsinga.54 Israel runacunata cuyaparmi yarparaycangalla yanapananpä.55 Tsaynö imayyagpis cuyapänanpämi aunirgan unay

*Abrahamta y paypita miragcunatapis”.b

Tsaynö nirmi Tayta Diosta Maria alabargan.56Isabel cagchö quimsa quillanö tärarcurnam wayinpana

Maria cuticurgan.

Juan Bautista yuringan57Tsaypitanam Isabelpa quillan tincusquiptin geshyacurgan

ollgu wamrata. 58Tsayta musyaycur castancunapis yreginacungancunapis alläpam cushicuyargan Tayta Diospaypä allita ruranganta.59Tsaypita semänayogna wamra caycaptinnam Zacariaspa

wayinman castancuna aywayargan tsay wamrantaüsuncunaman *señalayänanpä.c Tsaychömi taytanpa jutinllatachurayta munayargan. 60Tsaynam maman nirgan: “¡Manamtsaynö jutin canmantsu! Juan catsun jutinga”.

61Isabel tsaynö niptinmi waquin runacuna niyargan:“Manam pipis cantsu castayquicunachö tsay jutiyogga” nir.62Tsaypitanam ima jutinta churayänanpäpis sëñasllapa

Zacariasta tapuyargan. 63Tsaynö tapuyaptinnam paymañargan juc tacshalla tablata tsaychö gellgananpä.Nircurnam gellgargan: “Juanmi jutinga canga” nir. Zacariaspistsurinpa jutin Juan cananta munaptinmi tsaychö caycagrunacunaga espantacuywan ricaraycar quëdasquiyargan.64Tsaypita jinan öra Zacariaspa shimin pashtasquiptinmiTayta Diosta alabargan.65Tsaycunata ricarnam tsaychö llapancunapis

cushicuyargan. Tsaycuna päsangantanam pipis maypisparlayargan tsay entëru marcacunachö. 66Tsayta wiyagcunagayarpachacuyargan: “¡Cay wamra wiñarcur ima alliräcaycunga!” nirninmi. Y runacuna parlayangannöllam tsaywamrata Tayta Dios shumag yanapargan.

Tayta Diosta Zacarias alabangan67Tsaynam Espiritu Santo parlatsiptin Zacarias nirgan:

68 “Tayta Dios alabashga catsun.Payga salvamänantsicpänam caycan.

69Mandu ruragnin rey Davidpa castancunapita munayyogsalvacogmi yuringa.

70 Tsaynö cananpämi unay profëtancunawanmusyatsimargantsic.

71 Tsaynöllam musyatsimargantsic chiquimagnintsiccunapitajipimänantsicpä cagta.

72 Abrahamta y paypita miragnincunatapis auningancunatamanam gongashgatsu.

73 Paytam Tayta Dios aunirgan74 chiquimagnintsiccunapa mandunpita jipimänantsicpä,Tayta Dios munangantana mana mantsariypa

ruranantsicpä,75 y cada junagpis munanganta rurarna cawanantsicpä”.

76Tsaypita wamranta margacurcurnam Zacarias nirgan:

“Gam llullu wamra, salvacogta chasquicuyänanpäwillacuptiquim runacuna musyayanga Diospawillacognin profëta cangayquita.

77 Gammi tantiyatsinqui jutsancunapita Tayta Dios perdonarrunacunata salvananpä cagta.

78 Runacunata cuyaparmi Tayta Dios salvacogtacachamunga.

79 Tsaymi salvacog shamur tsacaychönö cawagcunatatantiyatsinga jutsancunata jagirir allinacawayänanpä”.

Tsaynömi Zacarias nirgan.80Tsaypita wamraga wiñayllantam yachacurgan Tayta Dios

munangannö cawayta. Tsunyag jircacunallachömi täcurganIsrael runacunata Diospa willacuyninta willapaytagallaycunganyag.

Jesus yuringan(Mateo 1.18-25)

2 1Juan Bautista yuricunan witsanmi Cesar Augusto*emperador car mandangan cag nacioncunachö llapan

runacuna censucuyänanpä nirgan. 2Tsay censucuy witsangaCirenio jutiyog runam Siria provinciachö mandacogcaycargan. 3Tsaynam llapan runacuna marcancunamanaywayargan yuricuyanganchö censucuyänanpä.

1 2

Page 57: Quechua Conchucos Sur Nt

57

d 2.22 Punta cag ollgu wawanta geshyacuycur Israel warmicuna chuscu chunca junagmi wayincunallachö cacuyag. Tsaypita mastamusyanayquipä liyinqui Levitico 12.1-4. e 2.23 Punta cag ollgu wamracunata Tayta Diospa munayninman churayanganta musyanayquipäliyinqui Exodo 13.2; 13.12,13; Numeros 3.11-13, 45-47. f 2.24 Warmicuna geshyacuyanganpita ofrendata templuman imapä apayangantamasta musyanayquipä liyinqui Levitico 12.2-8. g 2.37 Israel runacuna goricäcuyänan templu jatuncaraymi cargan. Tsayga entërunpampergashga cargan. Tsaychömi Tayta Diosman mañacucuyänan iglesia y atsca cuartucunapis cargan. Nircur sacerdöticuna, viüdacuna, ywaquinpis posadacuyänanpäpis carganmi.

4,5Tsaymi Mariawan Josepis Galilea provincia Nazaretmarcapita Judea provincia Belen marcaman aywayargancensucuyänanpä. Tsayman aywayargan Josepa unay castanrey David tsay marcachö yuricushga captinmi. Tsay junagcunaMariapaga quillan tincushganam caycargan geshyacunanpä.6Belenchö caycäyaptinnam Mariapa öranna captin pachannatsarisquirgan. 7Belenman censucog aywagcuna pasaypaquichquishga cayaptinmi posädacuyänanpä wayita mana tarirgeshyacuycurgan llullu wawanta ashmacuna punucuyänanramädallachö. Tsaychö inchanawan piturcurnam tsayllamanpunuycatsirgan.

Üsha täpagcunata angelcuna yuripäyangan8Belen marcapa ñöpan ricogchömi üsha mitsicogcuna

täpaycäyargan üshancunata. 9Tsaymanmi Tayta Diospa*angelnin chipipirrä yuripasquirgan. Üsha täpagcunagapasaypam mantsacaycuyargan. 10Tsaynam angel nirgan: “Amamantsacäyaytsu. Gamcunapä alli willacuytam apamurgö.Tsayta wiyarmi llapan runacuna cushicuyanga. 11Tayta Dioscachamungan salvacogmi unay rey Davidpa marcanchöyuricushga. Paymi runacunata salvanga. 12Paytam tariyanquiashmacuna punucuyänan ramädallachö inchashga caycagta.Tsaytanö tarirmi cay nicangä rasun canganta musyayanqui”.13Tsaynö parlapaycaptinmi tsay angelpa ñöpanchö atsca

angelcunana yurisquiyargan Tayta Diosta caynö alabarnin:

14 “¡Ciëluchö caycag Tayta Dios adorashga catsun!¡Cay patsachöpis Tayta Diosta adoragcunapä alli caway

catsun!” nir.

15Tsaypita angelcuna ciëluman cutisquiyaptinnam üshatäpagcuna jucnin jucninpis caynö ninacuyargan: “Tayta Dioswillacaycätsimuptinga acu, acu aywashun Belenman imapäsangantapis ricanantsicpä” nir.16Tsaynö nirmi llapancuna empëñu aywayargan. Belenman

chaycurnam tariyargan Joseta, Mariata, y llulluntapisashmacuna punucuyänan ramädallachö. 17Chaycurmitsicogcunaga willacuyargan angel yuripasquir llullupäwillangancunatam. 18Tsaynö willacuyaptinmi tsaychöcaycagcuna cushicuyargan. 19Mariaga tsaycunapäsangancunata shongunllachömi yarparargan. 20Tsaymitsicogcuna angel willangannölla llulluta ricaycurnam TaytaDiosta agradesicurnin alabar cuticuyargan.

Jesusta templuman apayangan21Tsaypita wamra semänayog caycaptinnam üsuncunaman

llulluta *señalayargan. Jutinmi churayargan Jesusta, Mariataangel yuripar ningannölla.22Maria geshyacunganpita chuscu chunca (40) junagtanamd

Josewan aywayargan Jerusalenman. Chaycurnam templumanllulluta apayargan Tayta Diospa munayninmanentregayänanpä. 23Tsaycunata cumpliyargan *Moisesgellganganchö ningannöllam.e Tsaychömi nican: “TaytaDiospa munayninman churayay mayor cag ollguwamrayquicunata” nir. 24Warmicuna geshyacuyanganpitaofrendata apayänanpä caynömi Moises gellgargan: “Ishcaycullcushta o ishcay pushapa palumacunata apayanqui” nir.fTsayta cumplirmi Mariapis apargan templuman.25,26Tsay witsancunam Jerusalenchö täcurgan Simeon

jutiyog juc runa. Payga alli rurag carmi Tayta Diosta alabarcawargan. Paytam Espiritu Santo musyatsirgan salvacogta

ricaycurrä wanucunanpä cagta. Tsay runam shuyacurganIsrael runacuna ñacayanganpita salvacog shamur jipinanpäcagta. 27,28Tsaymi Simeonta Espiritu Santo templumanpushaptin tsaychö ricargan Mariawan Jose llullutaapaycäyagta. Paycunaga aywayargan Moises gellgangan leytacumplirninmi. Tsaynam llulluta margarcur Tayta Diostaalabar nirgan:

29,30“Tayta Diosllä, cananga cumplirguyquinamnimangayquita.

Cananga ricargönam cachamungayqui salvacogta.Ricangächönaga cushishgana wanuculläshä.

31Maytsaychöpis runacuna musyayangam cay salvacogtagam cachamungayquita.

32 Tsaymi mana Israel runacunapis tantiyacuyangasalvanayquipä cagta.

Tsaynö captinmi gamta alabayäshunqui: ‘¡Ima allirä Israelrunacunata Tayta Dios acrargan tsay castachösalvacognintsic yurinanpä!’ nirnin”.

33Simeon tsaynö ningancunata wiyarmi Josewan Mariayarpachacuyman churacäyargan. 34Tsaynam Simeon TaytaDiosman mañacurgan paycunata yanapaycunanpä. NircurMariatanam nirgan: “Cay wawayquiman criyicuyanganpitamwaquin Israel marca mayintsiccunapis salvacionta tariyanga.Payman mana criyicog cagcunaga in ernumanmi aywayanga.Cay llullu jövinyarnam Tayta Diospa willacuyninta parlaptinatsca runacuna chiquiyanga. 35Tsaynöpam wawayquimancriyicuyanganpis o mana criyicuyanganpis musyacanga.Tsaycuna päsaptinmi gampa shonguyqui tucsiycushganöränananga” nir.36Tsay junagcunaga templuchömi caycargan Diospa

willacognin profëta Ana jutiyog chacwanpis. Paypa taytangacargan Fanuel jutiyog runam, y Aser castapitam cargan. Paygajipashllam runawan casaracurgan. Casacunganpita ganchis (7)watallatam runan wanurgan. 37Tsaymi viüdalla cacurganpuwag chunca chuscu (84) wata. Payga templupita imaypismana yarguypam pagasta junagta Tayta Diosta sirvirtäcurgan.g Tsaynöpis ayunarmi Tayta Diosman mañacog.38Tsaychö Simeonwan Maria y Jose parlaycäyaptinnamAnapis llulluman witiycur Tayta Diosta agradesicurgan.Nircurnam runacunata willapargan ñïñu Jesus salvacogcanganta.

Nazaret marcanchö Jesus wiñangan39Tsaypitanam Tayta Dios mandacungancunata templuchö

cumplisquirnin Josewan Maria cuticuyargan Galilea provinciaNazaret marcanman. 40Tayta Dios yanapaptinmi wiñayllantañïñu Jesusga mas yachagna y callpayogna ticrargan.

Jövinna caycar templuman Jesus aywangan41Jesuspa papäninwan mamanga cada watam Jerusalenman

aywayag *Pascua estaman päsag. 42Jesus chunca ishcay (12)watayogna caycaptinmi paywanpis aywayargan tsay estaman.43Tsaypita esta ushaynam Josewan Maria cuticuyarganmarcancunapana. Jerusalenchö Jesus quëdangantaga manamcuentata gocuyargantsu. 44Paycunaga waquin runacunawan Jesusaywaycanganta yarparmi juc junagta aywaycäyangantaräwatucasquir ashiyargan. Castancunata reginacungancunatatapupacurpis manam tariyargantsu. 45Manana tarirmi cutiyarganJerusalenman ashirnin.

2

Page 58: Quechua Conchucos Sur Nt

58

h 3.16 “Mana chasquicogcunataga in ernuman gaycunga” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “ninawan bautizanga” nirmi gellgaraycan.Ninawan bautismupäga waquin runacuna niyan in ernuman gaycucäyänanpä cagta. Waquincunanam niyan Espiritu Santupa munayninwanbautizacuy canganta, Hechos 2.3-chö ningannö. i 3.19 Tsay warmipa jutinmi cargan Herodias.

46Chäyanganpita warayninrämi Jesusta tariyargantempluchö yachag runacunapa chöpincunachö jamaraycagta.47Tsaychömi wiyagcunapis cushicuyargan tsay runacunawanpasaypa yachag cayninwan parlapänacunganpita. 48Tsaynamtsaychö tariycur mamancuna pasaypa cushicuyargan.Tsaynam maman nirgan: “Waway, ¿imanirtä caychöquëdacurgayqui? Nogacuna pasaypa llaquirniquimashiycuyargö” nir.49Tsaynam Jesus nirgan: “Mamay, ¿imanirtä ashiyämar

tantiyayarguyquitsu cay templuchö caycangäta? ¿Manacumusyayanqui papänï Tayta Diospa ruraynincunataräcumplinäpä cagta?” 50Tsaynö niptin paycunaga manam imapänicangantapis tantiyayargantsu.51Tsaypitanam cuticuyargan Nazaretman. Tsaychömi

taytanwan maman mandangancunata Jesus rurargan.Mamannam shongullanchö yarparargan llapan imapäsangancunatapis. 52Wiñayllanta Jesus imaycapä yarpayyogticraptinmi Tayta Diospis y runacunapis cushicuyargan.

Juan Bautista willacungan(Mateo 3.1-12; Marcos 1.1-8; Juan 1.19-28)

3 1,2Zacariaspa tsurin Juan tsunyag jircachö caycaptinmiTayta Dios nirgan willacuyninta willacunanpä. Tsay

witsanmi Tiberio Cesar chunca pitsga (15) watana *Romanacionchö maytsay nacioncunapa mandagnin caycargan.Paymi *Poncio Pilatutapis churargan Judea provinciachömandacog cananpä. Herodestanam mandacog churarganGalilea provinciaman. Herodespa waugin Felipitanam mandagchurargan “Iturea” y “Traconite” ningan provinciacunaman.Tsaynömi Lisaniastapis mandacog churargan Abiliniaprovinciaman. Jerusalenchönam Anaswan Caifas llapansacerdöticunapa mandagnin caycäyargan.3Tsaymi Jordan mayu cuchun quinran marcacunapa Juan

purirgan caynö willacurnin: “Jutsayquicunata jagirirninbautizacuyay. Tsaynöpam Tayta Dios perdonayäshunqui” nir.4Juan tsaynö willacunanpämi Diospa willacognin profëta

Isaias caynö gellgargan:

“Tsunyagcunachö purirmi juc runa caynö gayararwillacunga:

‘Tayta Dios cachamungan salvacog runa chämuptinchasquicuyänayquipä jutsayquicunata dejariyay.

Mana alli rurayniquicunapita yarpachacuyay.5 Tsaynö rurayay ragra nänicunata pampatsagnö,jirca nänicunata, wicsu nänicunata, y shalla nänicunata

allitsagnöpis.6 Tsaynö listacushmanna Tayta Dios salvacogta

.

7Tsaynö Juan willacuptin runacuna bautizacuyänanpäaywagcunata caynömi nirgan: “¡Culebra casta runacuna!¿Gamcunaga ‘Bautizacuyangällawanmi salvacuyäshä Diospacastïgunpita’ niyanquipischi? 8Tayta Dios in ernuman managaycuyäshunayquipä jutsa rurayniquicunata jagirir paymunanganta rurarna cawayay. Ama yarpäyaytsu: ‘Unay*Abraham casta cayangäpitam Tayta Dios salvamanga’ nir.Tayta Dios munarga Abraham casta runacunaman cayrumicunatapis ticrascäratsinmanmi. 9Mana alli wayogjachacunata cuchupita muturir ninaman gaycognö jutsa ruragrunacunata in ernuman Tayta Dios gaycunanpä listunamcaycan”.10Juan tsaynö niptinnam runacuna tapuyargan: “Tsayöraga

¿imatatä rurayäman?” nir.

11Tsaynö niyaptinmi nirgan: “Ishcay trocanayquicunacapuyäshuptiquega goycuyanqui mana capog cagcunata.Tsaynölla lasag micuyniquicuna capuyäshuptiquegaraquipaycuyanqui faltapacog cagta” nir.12Niptin tsaynöllam *impuestuta cobragcunapis

bautizacuyänanpä aywar tapuyargan: “Taytay, nogacunaga¿imatatä rurayäman?”13Tsaynam Juan nirgan: “Cobrayänayquipä cagllata

cobrayanqui. Ama sacyacog cayanquitsu”.14Tsaynöllam tapuyargan soldäducunapis: “Nogacunaga

¿imatatä rurayäman?”Niyaptinnam Juan nirgan: “Ama pipa gellënintapis o

imantapis puëdeg tucur gechuyanquitsu. Tsaynölla runamayiquicunata ama manacagtaga tumpayanquitsu.Pägayäshungayquillawan conformacuyanqui”.15Tsaychö runacunaga salvacog cay patsaman shamunanpä

cagta musyarnam yarpachacuyargan: “¿Juantsurä Tayta Dioscachamungan salvacog canman?” nir.16Tsaymi ñöpancunachö caycag runacunata Juan nirgan:

“Nogaga yacullawanmi gamcunata bautizaycä. Tayta Dioscachamungan salvacog shamogmi itsanga Espiritu Santuwanchasquicogcunata bautizanga. Mana chasquicogcunatagain ernumanmi gaycunga.h Tsaynö captin salvacogmanga niichicllapis manam nogaga iwalätsu. 17Payga trïgutawayrananpä juc runa jurquitan aptashganönam caycan.Trïguta wayrarnin päjantaga ninamanmi gaycun ytrïguntanam wayinman apacun. Tsaynömi Tayta Dioscachamungan runa jutsa ruragcunata imaypis mana upegninaman gaycunga y Tayta Dios munanganmancawagcunatam gloriaman apacunga”.18Tsaynö parlaparmi Juan runacunata tucuynöpa

tantiyatsirgan Diospa willacuyninta. 19Nircurnam llapanrunacunachö Juan nirgan: “Herodesga waugin Felipipawarmintai gechurnin y llapan jutsata rurarnin manam allitatsururaycan”.20Tsaynö ninganta musyaycurmi ajarnin Juanta Herodes

prësutsir carcelman wichgayänanpä mandargan. Tsaynöwichgatsir mas jutsayognam ricacurgan.

Jesus bautizacungan(Mateo 3.13-17; Marcos 1.9-11)

21Carcelman Juanta manarä wichgayaptinmi runacunatabautizaycaptin Jesuspis chargan bautizacunanpä. Tsaychöbautizacusquir Jesus Tayta Diosman mañacuycaptinmi ciëluquichacasquirgan. 22Tsaypitam Jesusman Espiritu Santourämurgan imayca palumanö. Y Tayta Diosmi ciëlupita caynönimurgan: “Gammi cuyay tsurillä canqui. Noga munangänöllapantapis ruraptiqui alläpam cushicü” nir.

Jesus Adanpa ayllunpita aywarag cangan(Mateo 1.1-17)

23Jesusga bautizacurgan quimsa chunca (30) watayognam.Tsaypitanam Diospa willacuyninta willacur gallaycurgan.Jesuspäga runacuna yarpäyargan Josepa tsurin cangantam.

Josega canä Elipa tsurinmi.24 Elinash canä Matatpa tsurin.Matatnash canä Levipa tsurin.Levinash canä Melquipa tsurin.Melquinash canä Janapa tsurin.Jananash canä Josepa tsurin.

25 Josenash canä Matatiaspa tsurin.Matatiasnash canä Amospa tsurin.

2 3

Page 59: Quechua Conchucos Sur Nt

59

Amosnash canä Nahumpa tsurin.Nahumnash canä Eslipa tsurin.Eslinash canä Nagaipa tsurin.

26 Nagainash canä Maatpa tsurin.Maatnash canä Matatiaspa tsurin.Matatiasnash canä Semeipa tsurin.Semeinash canä Josepa tsurin.Josenash canä Judapa tsurin.

27 Judanash canä Joananpa tsurin.Joanannash canä Resapa tsurin.Resanash canä Zorobabelpa tsurin.Zorobabelnash canä Salatielpa tsurin.Salatielnash canä Neripa tsurin.

28 Nerinash canä Melquipa tsurin.Melquinash canä Adipa tsurin.Adinash canä Cosampa tsurin.Cosamnash canä Elmodampa tsurin.Elmodamnash canä Erpa tsurin.

29 Ernash canä Josuepa tsurin.Josuenash canä Eliezerpa tsurin.Eliezernash canä Jorimpa tsurin.Jorimnash canä Matatpa tsurin.

30Matatnash canä Levipa tsurin.Levinash canä Simeonpa tsurin.Simeonnash canä Judapa tsurin.Judanash canä Josepa tsurin.Josenash canä Jonampa tsurin.Jonamnash canä Eliaquimpa tsurin.

31 Eliaquimnash canä Meleapa tsurin.Meleanash canä Menapa tsurin.Menanash canä Matatapa tsurin.Matatanash canä Natanpa tsurin.

32 Natannash canä Davidpa tsurin.Davidnash canä Jesepa tsurin.Jesenash canä Obedpa tsurin.Obednash canä Boozpa tsurin.Booznash canä Salmonpa tsurin.Salmonnash canä Nahasonpa tsurin.

33 Nahasonnash canä Aminadabpa tsurin.Aminadabnash canä Arampa tsurin.Aramnash canä Esrompa tsurin.Esromnash canä Farespa tsurin.Faresnash canä Judapa tsurin.

34 Judanash canä Jacobpa tsurin.Jacobnash canä Isaacpa tsurin.Isaacnash canä Abrahampa tsurin.Abrahamnash canä Tarepa tsurin.Tarenash canä Nacorpa tsurin.

35 Nacornash canä Serugpa tsurin.Serugnash canä Ragaupa tsurin.Ragaunash canä Pelegpa tsurin.Pelegnash canä Heberpa tsurin.Hebernash canä Salapa tsurin.

36 Salanash canä Cainanpa tsurin.Cainannash canä Arfaxadpa tsurin.Arfaxadnash canä Sempa tsurin.Semnash canä Noepa tsurin.Noenash canä Lamecpa tsurin.

37 Lamecnash canä Matusalenpa tsurin.Matusalennash canä Enocpa tsurin.Enocnash canä Jaredpa tsurin.Jarednash canä Mahalaleelpa tsurin.Mahalaleelnash canä Cainanpa tsurin.

38 Cainannash canä Enospa tsurin.Enosnash canä Setpa tsurin.Setnash canä Adanpa tsurin.Y Adannam cashga Tayta Dios camangan.

Jesusta Satanas tentayta munangan(Mateo 4.1-11; Marcos 1.12,13)

4 1Jesus Jordan mayuchö bautizacusquirga EspirituSantupa munayninchönam ricacusquirgan. Tsaypita

Espiritu Santo pushaptinnam tsunyag jircaman aywacurgan.2Tsaychö chuscu chunca (40) junag imatapis mana micuypamcacurgan. Tsaynö caycangantanam pasaypamallagacuycurgan.3Tsaychömi *Satanas engañayta munar Jesusta nirgan:

“Diospa tsurin caycarga mä, cay rumita tantaman ticraratsiy”.4Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “*Diospa palabran

gellgaranganchö caynömi nican: ‘Manam micungallanwantsurunacuna cawayan, [sinöga Dios ningancunatacäsucuyanganwanpis allimi cawayan] .5Tsaypitanam Satanas juc altuman wap jayarircur

ricascäratsirgan maytsay marcacuna pasaypa chipipegtarä.6Nircurmi nirgan: “Cay ricaycangayqui imaläya shumagmarcacunam. Cay llapan ricaycangayquicunataentregayämargan munangä cagta pitapis goycunäpämi. 7Gamñöpäman gonguricuycur nogata adoramaptiquega gamllatanallapantapis goycushayqui munayniquichöna tsaräcunayquipä”nir.8Tsaynam Jesus nirgan: “Diospa palabran

gellgaranganchöga caynömi nican: ‘Tayta Diosllatamadoranayqui y payllantam sirvinayqui’ nir”.9Tsaypitanam wap Jerusalenman apasquir templu

jananchöna Jesusta Satanas ricascatsirgan. Nircurmi nirgan:“Diospa tsurin rasunpaypa carga mä, caypita patsamanjegarpuy. 10Diospa palabran gellgaranganchöga caynöchä nin:‘Gamta cuïdashunayquipä angelnincunatam Dios cachamunga.11Paycunam tsariyäshunqui patsaman jegaptiquipis

.12Niptin Jesusnam nirgan: “Diospa palabran gellgaranganchöga

caynöpis ninmi: ‘Ama Tayta Dios ningancunata manacagman.

13Tsaynam engañayta mana puëdircur juc tiempupäyarparaycar witicurirgan.

Jesus Galileachö Tayta Diospa alliwillacuyninta willacur gallangan

(Mateo 4.12-17; Marcos 1.14,15)14Tsaypitam Espiritu Santupa munayninwanna Jesus

cuticurgan Galilea provinciaman. Tsay marcacunachörunacuna pasaypanam parlayargan alli yachatsicog canganta.15Tsay marcacunapa Tayta Diosman mañacur *goricäcuyänanwayicunachömi Jesus yachatsicurgan. Tsaynam runacunaalabarnin niyargan: “Payga alläpa allim yachatsicuycun” nir.

Nazaret marcachö Jesus willacungan(Mateo 13.53-58; Marcos 6.1-6)

16Tsaypitanam Jesus aywargan quiquinpa marcanNazaretmanna. Payga imaypis yaycungannömi *säbadujamapay junagchö yaycurgan Tayta Diosman mañacurgoricäcuyänan wayiman. Tsaychönam llapancunapapuntanman aywargan Diospa palabranta liyimunanpä.17Tsaychö liyimunanpämi unay profëta Isaias gellgangantamacyayargan. Tsaytanam quichasquir liyirgan caynö nir:

18 “Espiritu Santupa munayninchömi caycä.Tayta Diosmi acramashga pobri runacunata alli

willacuyninta willapänäpä.Tsaynömi cachamashga runacunata jutsancunapita

jipinäpä, gapracunapa ñawinta allïtsinäpä, y manaalli cawaypita alli cawayman jipinäpä.

19 Tsaynö Tayta Dios cachamashga willacungäpita runacunasalvacionta tariyänanpä”.

3 4

Page 60: Quechua Conchucos Sur Nt

60

j 5.1 Galilea gochapa jucaglä cuchunchömi cargan Genesaret marca. Tsaymi Galilea gochataga “Genesaret gocha” niyagpis. Tsaytam Lucas cayversïculuchö gellgashga “Genesaret gocha” nir.

20Tsaynö liyisquirnam Jesus cutiycatsirgan goricäcuyänanwayichö cuïdacog runata. Cutiycatsir jamacuriptinnamtsaychö caycag llapan runacuna payta pasaypa ricaräyargan.21Tsaymi Jesus nirgan: “Tsay liyimungächö noga ruranäpäcagcunanam gellgaraycan. Tsaychö gellgarangannöllamcumpliycangäta gamcuna ricaycäyanqui”.22Tsaynö niptinmi llapan runacuna Jesuspä espantar

parlayargan: “¿Imatatä pay musyan tsaynö parlananpä?¿Cayga manacu Josepa tsurinlla?” nir.

23Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcuna yarpaycäyanquim: ‘Caynöniyämaytapis mä, Capernaum marcachöpis milagrucunatarurashga caycarga marcantsicchöpis milagrucunata ruramutsun’nir. Y tsaynöllam yarpaycäyanqui runacuna parlayangannöllacaynö niyämaytapis: ‘Jampicog carga quiquinrä jampicutsun’ nir”.24Nircurmi nirgan: “Juclä marcacunachöga Tayta Diospa

willacognin profëtata chasquicuyanmi. Peru quiquinpamarcanchöga manam cäsupäyantsu. [Tsaynö manachasquicayämaptiquim milagrucunatapis rurashätsu caymarcäcunachöga.] 25,26Yarpäyay Diospa willacognin Eliascawanan witsan imanö päsangantapis. Quimsa wata jogta quillamana tamyaptin llapan marcacunachö pasaypa muchuytapäsayänä. Tsay witsan Israel nacionchö atsca viüdacuna ñacarcayaptinpis Tayta Dios manam cachanätsu Elias yanapananpämaygan viüdatapis. Tsaypa rantinga cachanä juclä Sidonnacionchö ‘Sarepta’ ningan marcallamanmi, tsaychö juc viüdatayanapananpä. 27Tsaynömi Diospa willacognin Eliseo cawananwitsanpis Israel nacionchö atscag *lepra geshyawan geshyagcunacayänä. Tsay geshyawan atscag geshyaycäyaptinpis Eliseo manashallïtsinätsu maygantapis. Juclä Siria nacionpita juc runa Naamanjutiyogllatam allïtsinä”.28Tsaynam Jesus tsaynö ninganta wiyaycur tsaychö caycag

runacuna cuentata gocusquiyargan juclä chiquishgarunacunarä Tayta Diosman mas yäracog cayanganta. Tsaymipasaypa rabyanäyargan. 29Tsaynö rabyanarnam marcapitajipisquir Jesusta apayargan gagapa quillunninman tsaypitacumariycuyänanpä. Paycunapa marcanga cargan tsay gagajananchömi. 30Tsaychö cumariycuyta munayaptinpisrunacunapa chöpinpita yargurirmi Jesus aywacurgan.

Supay löcuyätsingan runata Jesus allïtsingan(Marcos 1.21-28)

31Tsaypitanam Galilea provinciachö Capernaum marcamanJesus aywargan. Tsaychömi cada säbadu jamapay junagchörunacunata yachatsirgan. 32Pipis pay yachatsicungannöshumag mana yachatsiptinmi runacuna cushicur niyargan:“Parlamungantaga cumplishunmi” nir.33Tsay goricäcuyänan wayichömi caycargan supay

löcuyätsingan runa. Paymi gayarar nirgan: 34“¡Jesus Nazaretruna! ¿Imatatä munanqui nogacunawan? ¿Nogacunamanshamurguyqui ushacätsiyämänayquipäcu? ¡Noga regïmiDiospa tsurin salvacog cangayquita!” nir.35Tsaynö niptinmi Jesus supayta nirgan: “¡Upälla supay,

yargucuy cay runapita!” nir. Tsaynö niycuptin llapan runacunapañöpanchö tsay runata tapsiriycurmi supay aywacurgan.36Tsaynam runacuna jucnin jucninpis ninacuyargan: “Manamimaypis wiyarguntsictsu cay runa yachatsicungantanöga. ¡Paygaima puëdegnarä! ¡*Supaycunapis cäsuyänächä!” nirnin.37Supayta gargunganta mayarnam tsay quinran marcacunachö

runacuna parlayargan Jesus alläpa poderyog canganta.

Atscag geshyagcunata Jesus allïtsingan(Mateo 8.14-17; Marcos 1.29-34)

38Tsaypitanam goricäcuyänan wayipita Jesus aywarganPedrupa wayinman. Tsay wayiman chaycunanpäga Pedrupa

suegranmi ujuraycargan pasaypa antsa achacharnin. Tsaymitsaychö caycag runacuna Jesusta rugacuyargan paytaallïtsinanpä. 39Tsaynam Jesus tsay geshyaycag warmimanwitiycur nirgan geshya yargucunanpä. Niycuptin jinan öramallisquirgan. Tsay warminam sharcurcur tsaychö caycagrunacunata juclla micuynincuna garargan.40Tsaypita rupay ullunaycaptinnam Jesusman apayämurgan

imaycaläya geshyawan geshyaycagcunata. Tsaygeshyagcunata yataycuptinmi llapanpis alliscäriyargan.41Tsaynömi atscag geshyagcunapitapis supaycunayarguyargan caynö gayararnin: “¡Gamga Diospa tsurinmicanqui!” nir.Tsaynö supaycuna niyaptin Jesusga manam munargantsu

paypita imata parlarcuyänantapis.

Goricäcuyänan wayicunachö Jesus Tayta Diospawillacuyninta willacungan

(Marcos 1.35-39)42Tsaypita patsa warasquiptinnam tsay marcapita Jesus

aywargan tsunyag jircaman. Tsaymanpis runacunaga ashirninchäyarganmi. Tsaychö tariycurnam rugacuyargan paycunapitamana aywacunanpä. 43Tsaymi Jesus nirgan: “Waquinmarcacunachöpis Diospa willacuyninta willacunärämi caycan.Tsaypämi nogata Tayta Dios cachamashga” nir.44Tsaynömi ari Jesusga maytsay Israel marcacunapa purir

goricäcuyänan wayicunachö willacurgan Diospa alliwillacuyninta.

Pedro atsca pescäducunata tsaringan(Mateo 4.18-22; Marcos 1.16-20)

5 1Genesaret gochaj cuchunchö Jesus caycaptinnamquichquiypa runacuna goricäyargan Diospa willacuyninta

wiyayänanpä. 2Tsay gocha cuchunchömi Jesus ricasquirganishcay *büquicuna caycagta. Pescag runacunanagabüquincunapita yargurirmi mällancunata awiycäyargan.3Tsaychö pasaypa atsca runacuna quichquiparäyaptinnamPedrupa cag büquinman Jesus yarcurcur rugacurgancuchunchö büqui caycagta mas chöpin niragmanwitircatsiyänanpä. Tsaynam tsay büquiman jamaycurtsaypitana runacunata yachatsicamurgan.4Yachatsiyta ushasquirnam Pedruta nirgan: “Cananga

büquiquita apayay mas chöpin niragman. Nircur tsaychöjitayay mällayquicunata pescäducunata tsariyämunayquipä”nir.5Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “Taytay, canan pagas

warat pescaycarpis manachä ni jucllayllatapistsariycuyargötsu. Gam niyämaptiquega mälläcunata mä,yapay jitayäshä ari”.6Tsaynö nirmi mällancunata shumag mashtaycur pasaypa

atscata pescäducunata tsariyämurgan, mällancunapisrachinäyanganyag. 7Tsaynam jucag büquichö pescagmayincunata gemllar gayacuyargan jipïshir yanapayänanpä.Paycuna aywarnam ishcan büquincunaman pescäducunataraquiyargan büquincunapis jundinanganyag.8-10Tsaychömi caycargan Zebedeupa tsurincuna

Santiaguwan Juanpis. Paycunaga cayargan Pedrupa pescagmayincunam. Pasaypa atsca pescäducunata tsariycurmillapancunapis espantacur mantsacäcuyargan. Tsaymi SimonPedro Jesuspa ñöpanman gonguricuycur nirgan: “Nogagajutsasapa runam callä, taytay. Manam gampa ñöpayquichöcayta merëcillätsu” nir.Niptinnam Jesus nirgan: “Tsayta ama mantsariytsu.

Cananpita pescäduta tsariyänayquipa rantinga Diospa alliwillacuyninta runacunatanam willapäcayämunqui”.

4 5

Page 61: Quechua Conchucos Sur Nt

61

k 5.14 Lepra geshyawan geshyag runacuna allircur imata rurananpä cagcunapita masta musyanayquipä liyinqui Levitico 14.1-32.l 5.27 Mateupa jucag jutinmi cargan Levi. m 5.36-38 Yachatsicuynincunata Jesus iwalatsirgan mushog röpaman y tsayrä puwashgaaswaman. Runacunapa unay yachatsicuynincunataga iwalatsirgan macwa röpaman y tsillishga uylluman. Tsaynö iwalatsirmi Jesusyarpachacatsirgan quiquinpa yachatsicuyninwan unay cag yachatsicuycunaga mana iwalanganta.

11Tsaynö niptinmi gocha cuchunchö büquincunata yimaycancunatapis jagiriycurnin Jesuswan aywacuyargan.

Leprawan geshyagta Jesus allïtsingan(Mateo 8.1-4; Marcos 1.40-45)

12Juc cuti Jesus juc marcachö caycaptinnam charganleprawan geshyacog juc runa. Tsay runam Jesuspa ñöpanmangonguricuycur nirgan: “Taytay, cay geshyäpitaalliycatsillämay” nir.13Tsaynö niptinnam Jesus yataycurgan “Cananpita gam

allirguyquinam” nirnin. Tsaynö nir yataycuptinmi tsayrunapita jinan öra tsay lepra geshyan illacasquirgan.14Nircurnam Jesus nirgan: “Ama pitapis willapanquitsu

noga allïtsingäta. Cananga templuman aywacuy unay Moisesgellgangan leychö ningannö ofrendata apacurcur.k Tsaychösacerdöti ricaycushurniquim awicashgana cangayquitamusyatsicamunga” nir.15Tsaynö Jesus imayca milagru ruraynincuna musyacänanta

mana munaycaptinpis maytsaychömi masna musyacargan.Tsaynam mas atscana goricäyargan yachatsingancunatawiyayänanpä y geshyancunapita alliyätsinanpä. 16Jesusgatsunyagcunaman aywaycurmi Tayta Diosmanga imaypismañacog.

Juc paralïticuyashga runata Jesus allïtsingan(Mateo 9.1-8; Marcos 2.1-12)

17Juc wayichömi Jesus runacunata yachaycätsirgan. Tsaychömijamaraycäyargan *fariseucuna y Moises gellgangan leyyachatsicogcuna. Paycunaga shayämushga cayänä Galileaprovinciapa maytsay marcancunapita, Judea provinciapita, yJerusalenpita. Tayta Diospa poderninwanmi Jesusga caycargangeshyagyashgacunata allïtsirnin. 18Tsaymanmi runacunaquirmawan wantushga chätsiyämurgan paralïticuyashga runata.Paycunaga imaycanöpapis Jesuspa ñöpanman yaycatsiytammunayargan. 19Tsaychö pasaypa runacuna quichquicashgacayaptinmi imanö caytapis mana puëdiyargantsu. Tsaynam wayijananman yarcarcatsir wayi jananta uchcusquir wascawanwatarcur cachäyargan quirmantinta Jesuspa ñöpanman. 20Jesusgamusyarganmi tsay runacuna payman yäracunganta. Tsaynam tsaygeshyaycag runata nirgan: “Jutsayquicunapita perdonashgamcanqui” nir.21Tsaynam tsaychö waquin ley yachatsicogcunawan fariseucuna

yarpachacuyargan: “¿Pitä cay runaga llutancunata parlar Diostaajätsin? Tayta Diosllam jutsa ruragcunataga perdonan” nir.22Tsaynö yarpaycäyanganta musyarnam Jesus paycunata

nirgan: “¿Imanirtä gamcuna llutanta yarpäyanqui? 23,24TaytaDiosmi nogata cachamashga cay patsachö runacunatajutsancunapita perdonanäpä. Cananmi Tayta Dios rasunpacachamanganta musyayänayquipä ‘Quirmayquita aparcuraywacuy’ nir allïtsishä ricanayquicunachö” nir.Tsaynö nisquirnam Jesus runata nirgan: “Cananga allishganam

canqui. Sharcur quirmayquita apacurcur wayiquipa aywacuy” nir.25Tsaynö niycuptin tsay runanam llapancuna goriraycäyaptin

ñöpancunapita jinan öra jitarangan quirmanta icshacurcurwayinpa aywacurgan Tayta Diosta alabarnin. 26Tsayta ricarmillapan runacuna cushishga alabayargan Tayta Diosta: “¡Payrurangantanöga imaypis manam ricarguntsictsu!” nirnin.

Jesus discïpulun cananpä Mateuta acrangan(Mateo 9.9-13; Marcos 2.13-17)

27Tsay wayipita yargurir Jesus aywaycarnam ricärirganMateo jutiyogl juc runa *impuestuta cobrar jamaraycagta.

Tsaymi Jesus nirgan: “*Discïpulü canayquipä nogawanaywacushun”.28Niptinnam sharcurcur tsaychö imaycantapis jagiriycur

Jesuswan Mateo aywacurgan.29Tsaynö discïpulun cananpä Jesus acranganpitam

agradesicurnin estata Mateo rurargan wayinchö. Tsaychömiimpuestuta cobrag mayincunawan mas waquin runacunapisJesuswan micuycäyargan. 30Tsaynö imaycaläya runacunawanJesus caycagta ricaycurnam fariseucuna y ley yachatsicogcunaparlacacharrä Jesuspa discïpuluncunata niyargan: “¿Imanirtägamcuna impuestu cobracogcunawanpis yjutsasapacunawanpis juntacar micuyanqui upuyanqui?” nir.31Tsaynö niyaptinnam Jesus caynö nirgan:

“Geshyagcunallam jampicogta miñishtiyan. Manam sänucagcunaga imata munayantsu. 32Nogaga manam shamurgöalli rurag runacunallata Tayta Diospa willacuynintatantiyatsinäpätsu, sinöga jutsa ruragcunatapis tantiyatsinäpäshamushga carmi paycunawanpis juntacü”.

Mushog yachatsicuyninta Jesus tantiyatsingan(Mateo 9.14-17; Marcos 2.18-22)

33Tsaypitanam Jesusta tapuyargan: “Juan Bautistapa*discïpuluncuna y fariseucunapa discïpuluncuna imaypisayunayanmi Tayta Diosman mañacur. Gampadiscïpuluyquicunaga ¿imanirtä ayunayantsu?” nir.34,35Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “¿Imanirtä

discïpulücuna ayunayänanta munayanqui? ¿Casacuyestaman invitashgacuna ayunaycunmantsurä? Tsayinvitashgacunaga casarag noviuwan juntu caycarnin micurupur cushishga cayangannöllam discïpulücunapis nogawanjuntu cayanganyagga ayunayanrätsu. Peruwanuscatsiyämaptinmi itsanga ayunayanga” nir.36Tsaynö nisquir caynöpis Jesus nirganmi: “Manam pipis

macwa röpanta mushog ratashwanga remendantsu. Mushogratashwan remendashgaga genticäratsirmi rachiratsinman. Ymanam shumagga ricacunpisnatsu macwa röpachöga”.37“Tsaynöpis manam pipis wiñantsu tsayrä puwatsishga

aswata tsillicaycag uylluman. Tsaynö carga masrantsilliratsinman. Tsaynöpam aswapis jichacasquinman yuyllupis ushacärinman. 38Tsaymi tsayrä puwatsishga aswatagawiñantsic alli uylluman. Tsaynö ruraptinga aswapisjichacantsu ni uyllupis manam paquicantsu”.m39“Y manam pipis unayna churarashga vïnuta yawarcur

tsayrä rurashga cagtaga upuyta munannatsu: ‘Unaynachurarashga cag vïnu mas alli caycan’ nirnin. [Tsaynöllamunay cag yachatsicuycunawan yachacashga car canan nogayachatsingäcunataga runacuna chasquicuyta munayantsu]”.

Säbadu jamapay junagchö Jesus munayyog cangan(Mateo 12.1-8; Marcos 2.23-28)

6 1Juc säbadu jamapay junagchönam discïpuluncunawanJesus aywaraycäyargan trïgu poguraycag cuchunpa.

Tsaynö aywaraycäyangantanam discïpuluncunaga trïgutaquiptuscärir cuparir micuyargan. 2Tsayta ricarnamfariseucuna niyargan: “Canan junagga manachä arucuyjunagtsu. Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä trïguta quiptupacurpuriycäyanqui?” nir.3Tsaynam Jesus nirgan: “¿Gamcunaga manacu Diospa

palabranta liyiycarpis yarpäyanqui unay rey David mallagarimata ruranganta? 4David soldäduncunawan puriycarmillcapancuna manana captin mallagäyänä. Tsaynam TaytaDiosman mañacucuyänan ruriman David yaycusquir

5 6

Page 62: Quechua Conchucos Sur Nt

62

sacerdöticunalla micuyänanpä cag churarag tantata micurinä.Nircurmi garanä gatiragnincunatapis. [David manamicunanpä cagta micuringanpis ¿jutsacu cashga gamcunapä?Tsaynömi discïpulücunapis mana jutsatatsu ruraycäyan‘Jamapay junagchö trïguta ama quiptupacuyätsuntsu’niyaptiquipis]”.5Tsaynö nisquirpis Jesus nirgan: “Noga Tayta Dios

cachamashga captinmi munayyog caycä säbadu junagchöpisrunacuna imata rurananpä o mana rurananpä cagtapisninäpä”.

Maquin wanucashga runata säbadujamapay junagchö Jesus allïtsingan

(Mateo 12.9-14; Marcos 3.1-6)6Tsaypita juc säbadu jamapay junagchönam Tayta Diosman

mañacur goricäcuyänan wayiman Jesus yaycurganyachatsicamunanpä. Tsaychömi maquin wanucashga jucrunata tarirgan. 7Ley yachatsicogcunawan fariseucunanagaJesusta ricapaycäyargan shonguncunallachö yarpachacurmi:“Mä, ¿canan jamapay junag mana arucuy caycaptin cayrunata allïtsingacush o manacush? Allïtsiptinga tsaymiachäqui canga autoridäcunaman apatsinapä” nir.8Tsaynö yarpaycäyanganta musyarnam tsay maquin

wanucashga runata Jesus nirgan: “¡Sharcur tsay chöpimanichïmuy!” nir. Niptin tsay runaga chöpincunamanmiichircurgan.9Nircurnam tsay fariseucunata Jesus nirgan: “Canan mä

niyämay. ¿Tayta Dios imata ruranantsictatä munan jamapayjunagchö? ¿Cay geshyaycag runata cuyapashwancu odejarishwancu ñacacunanpä?” nir.10Tsaynö nisquirnam tsay quinran caycag runacunata

ricaycachasquir runata nirgan: “Maquiquita mashtamuy” nir.Niptin tsay runa maquinta mashtasquir sänunamticrasquirgan.11Säbadu jamapay junagchö tsaynö allïtsinganta ricarnam

fariseucuna pasaypa rabyanar willanacuyargan Jesustaimanöpa wanutsiyänanpäpis.

Jesus chunca ishcay apostolnincunata acrangan(Mateo 10.1-4; Marcos 3.13-19)

12Tsay junagcunam juc tsacay Jesus juc jircanman aywaycurTayta Diosman mañacuycar warargan. 13Tsaypita patsawarasquiptinnam llapan discïpuluncunata gayargan. Nircurmipaycunapita acrargan chunca ishcay (12) runacunata*apostolnincuna cayänanpä. 14Paycunaga cayargan:

Simon (Paytam jutinta Jesus churapargan “Pedro” nir),Simonpa waugin Andres,Santiago,Juan,Felipe,Bartolome,

15Mateo,Tomas,Alfeupa tsurin Santiago,“Celote” ningan Simon,

16 Santiagupa waugin Judas, yJesusta ranticog cag Judas Iscariote.

Atscag runacunata Jesus allïtsingan(Mateo 4.23-25)

17Jircapita Jesus uraycarnam juc patacchö atscagdiscïpuluncuna y waquin runacunapis goriraycagta tarirgan.Tsay runacunaga shayämushga cayargan Judea provinciapita,Jerusalenpita, lamar cuchun Tiro y Sidon marcacunapita.18Paycunaga goricäyargan Jesus yachatsicunganta wiyayta

munarmi y geshyancunapita alliyta munarmi. Tsaychö supaylöcuyätsingan runacunapis allïyarganmi. 19Jesus poderninwanrunacunata allïtsiptinmi jucpis jucpis yatayta munayargangeshyancunapita allisquiyänanpä.

Cushicuypä y llaquicuypä Jesus willacungan(Mateo 5.1-12)

20Tsaynam Jesus discïpuluncunata ricaycur nirgan:

“Cay vïdachö ñacacog cagcunata gloria vïdachöga TaytaDios alli cawaychömi catsiyäshunqui.

21 Cushishgam cawayanqui cay vïdachöga mallagaychöcagcunaga. Gloria vïdachö mananammallagäyanquinatsu.

Cushishgam cawayanqui cay vïdachö wagacuychöcagcunaga. Gloria vïdachö cushicuyllachömi TaytaDios catsiyäshunqui.

22 Nogata gatiräyämangayquipita runacunachiquiyäshuptiqui, garguyäshuptiqui, yashlliyäshuptiqui ama llaquicuyaytsu.

23Noga raycur ñacagcunataga Tayta Diosmi gloria vïdachöpremiuta goyäshunqui. Gamcunatanömi unayprofëtacunatapis ñacatsiyargan. Tayta Dios tsay profëtacunatapremiuta gongannöllam gamcunatapis goyäshunqui. Tsaynöcananpä caycaptinga ñacarpis cushicuyay”.24Tsaynö nisquirnam waquincunatapis Jesus nirgan:

“¡Allau, cushishgalla cawacog rïcu runacuna! Pobricunataimayquicunallatapis mana garaycungayquipitamwasha vïdachöga wagacur ñacayanqui.

25 ¡Imaycayquicunapis mana faltäpuyäshuptiqui cushishgallacagcuna! Juc vïdachöga manam Diospita imatapischasquiyanquitsu.

¡Quiquillayquicuna imatapis llutanta rurasquirasicogcuna! Gamcunaga pasaypa llaquicurmiwagayanqui.

26 ¡Allau, gamcunachö llapan runacunapita alabashga caytamunagcuna! Llutan yachatsicogcunata unay runacunaalabayangannöllam gamcunatapisalabaycäyäshunqui”.

Chiqui runacunata cuyanantsicpä Jesus willacungan(Mateo 5.38-48; 7.12)

27“Shumag cawacuyänayquipä cay ningäta tantiyacuyay.Nogata gatirayämangayqui raycur chiquiyäshogniquicunatagacuyayanqui. Alli shonguyquicunawan ricayanqui mana alliricashogniquicunatapis. 28Rimayäshogniquicunapä allillataparlayanqui. Chiquiyäshur contrashogniquicunapäpis TaytaDiosman mañacuyay cawayninchö yanapananpä.29Lagyaycuyäshuptiquipis jucag lädu cag cärayquicunatanacamapaycuyanqui. Punchuyquicunata gechuyäshuptiquegachompayquicunatapis llogtipaycuyanqui. 30Imallatapismañacuyäshuptiquega garaycuyanqui. Tsaynö imayquicunatapisgechuriyäshurniqui apacuyaptinga ama ‘Cutiycatsimay’niyanquitsu. 31Runa mayiquicuna alli ricayäshunayquita munargagamcunapis paycunatarä alli ricayanqui”.32“Cuyanacuyangallayquiwan cuyanacuyarga ¿ima allitatä

ruraycäyanqui? Jutsasapa runacunapis cuyanacuyangallanwangacuyanacuyanmi. 33Alli cagcunallawan alli cawarga ¿ima allitatäruraycäyanqui? Jutsasapa runacunapis tsaynöllaga cawayanmi.34Yanapanacog puralla imachöpis yanapanacurga ¿ima allitatäruraycäyanqui? Yaga runacunapis yanapagnincunallatagayanapanmi imatapis garanacuyänan raycurllaga”.35“Gamcunaga chiquiyäshogniquicunata cuyayay.

Paycunapä allicunallata rurayay. Imatapis mañaycur ama

6

Page 63: Quechua Conchucos Sur Nt

63

yarpäyaytsu pägayäshunayquitaräga. Tsaynö alli cawargapoderösu Tayta Diospa wamrannam cayanqui. Paypa wamrancarnam ciëluchö listangancunata chasquiyanqui. Tayta Diosgacuyapanmi jutsa ruraychö cawacogcunata. 36Tsaynö captinTayta Dios cuyapäcog cangannö gamcunapis cuyapäcogcayay”.

Runa mayintsicta mana jamuränantsicpä willacungan(Mateo 7.1-5)

37“Tayta Dios mana juzgayäshunayquipä jamuräcur runamayiquicunapa vïdanta ama ashiyanquitsu. Llutantarurayaptinpis ama contran sharcuyanquitsu. Contransharcuyänayquipa rantinga perdonayanqui, Tayta Diosgamcunatapis perdonayäshunayquipä. 38Runa mayiquicunatacuyapar imallatapis garaycuyaptiquim Tayta Diosgamcunatapis mas masta cutitsiyäshunqui tupuyquipitapisjichag jichag. Cuyapäcog cayangayquinöllam gamcunapisTayta Diospa cuyapäcuyninta chasquiyanqui”.39“Juc gapra runa gapra mayinta manam pushanmantsu.

Pushanacurga ¿manatsurä pözumanpis ishcanjegacurpuyanman? Nogapita imatapis manarä yachacurgagamcunapis gapranöllam caycäyanqui. 40Maygan yachacogpismanam yachatsegninpita mastaga yachantsu. Tsaynömiyachatsingäcunata shumag cäsumag cagga gamcunapis nogacawangänö cawayanquiman”.41“Gamcunaga ¿imanirtä runa mayiquicunapa ñawinchö

shucata jipicuriyänanta munar ricapäyanqui, quiquiquicunapañawiquicunachö geru cuentatarä caycaptin? 42Ñawiquicunachögeru cuenta caycaptinga ¿imanöparä runa mayiquitaräniyanquiman: ‘Ñawiquichö shucata jipipasquishayqui’ nirnin?¡Yachag tucogcuna! Puntataga ñawiquicunachö cagtarä jipicuyay.Tsayrämi ricayta puëdiyanqui runa mayiquipa ñawinchö caycagtajipipäyänayquipäga”.

Imanö cawayninpita runata reginantsicpä willacungan(Mateo 7.17-20; 12.34,35)

43-45Nircur imanö runacuna cayangantapis caynöpamtantiyatsirgan: “Alli wayog jachaga allillatam wayun y mana alliwayog jachaga mana allillatam wayun. Tsaynöllam wayuyninpitaregintsic ima jacha cangantapis. Hïgusga manam cashacunapaprütantsu ni üva manam shiracapa mullacantsu. Ima jachatapiswayuyninpa regingantsicnöllam runacunatapis cawayninpitamusyantsic alli runa canganta o mana alli runa cangantapis.Tsaynömi ari alli runacunaga allillata parlayan shonguncunachöallita yarpar. Y mana alli runacunaga mana allicunatam parlayanshonguncunachö yarpäyanganllata”.

Jesusta cäsucog runa y manacäsucog runa imanö canganpis

(Mateo 7.24-27)46“¿Imanirtä gamcuna ‘Señor, gampa manduyquichömi

caycä’ niyämanqui, noga ningäta mana cäsuycämarga?47Canan tantiyatsiyäshayqui wiyacamag runa imanöcangantapis. 48Wiyacamag runaga alli cimientushga wayisharcatsishganömi caycan. Tsay alli rurashga wayega atscagashgay yacu miramur jaytaptinpis manam juchuntsu. Tsaywayi mana juchognöllam nogata cäsumag cagcunagain ernuchö ushacaypita salvacunga syu nal junagchöpis.49Ningäcunata wiyaycar mana cäsumag cagmi itsanga allpajanallanchö sharcatsishga wayinölla. Tsay cimientuynagwayitaga gashgay yacu goricar shamurninpis juchuratsinmi”.

Capitanpa wätayninta Jesus allïtsingan(Mateo 8.5-13; Juan 4.43-54)

7 1Runacunata tsaynö parlapayta ushasquirnam Jesusaywargan Capernaum marcaman. 2Tsaychömi juc

capitanpa cuyay wätaynin wanuyta ricarna pasaypa antsa

geshyaycargan. 3Tsaynam Jesus runacunata allïtsingantamayarna tsay capitan Jesusman cachacurgan Israel mayorrunacunata: “Rugacaycayämuy wätaynïta allïcatsinanpä” nir.4Tsaymi paycuna Jesus caycanganman chaycur

rugacuyargan: “Taytay, capitanpa wätaynintashallïtsipaycullanqui. Capitanga alli runam. 5Marcamayintsiccunawanpis payga allim cawan. Tsaynö alli carninpaymi goricäcunantsic wayitapis sharcatsishga” nir.6Tsaynö rugacuyaptinmi Jesus aywargan paycunawan.

Capitanpa wayin cagman Jesus yaycuraycaptinnamamïguncunata capitan taripätsirgan Jesusta caynö niyänanpä:“Amanash afanacullanquinatsu, taytay. Capitangamusyannash wayinman mana chayllapanapis allitaruraycunayquipä cagta. Musyaynash, taytay, Israelrunacunapa üsuyquicunachö juclä runacunawan chänacuymana alli cangan. 7,8Tsaynöpis payga musyanshi Israelrunacuna juclä runacunawanga mana parlapänacuyanganta.Tsayshi quiquinga shamushgatsu rugacuycushunayquipä”.“Pay musyanshi gam munayyog cangayquita. Tsayshi

cayllapitana niycullanqui wätaynin allisquinanpä. Paypismandagninpa munayninchöshi. Tsaynöshi paypamunayninchöna cayan mandangan soldäduncunapis. Tsayshimaygantapis ‘Ayway’ niptin aywayan, ‘Shamuy’ niptinshayämun, y wätayninta ‘Cayta ruray’ niptinpis ruran. Gamimaycawan munayyog captiqui musyanshi imapisningayquega ruracasquinanpä cagta”.9Tsaynö ninganta wiyaycurmi Jesus cushicur paywan

aywaycag runacunata nirgan: “Paynö llapan shongunwanyäracamag runaga manam Israel runacunachöpis cantsu” nir.10Tsaynö nisquiptin capitanpa cachancuna cutiycurmi

tariyargan tsay wätay allisquishgana caycagta.

Viüdapa wawanta Jesus cawatsingan11Tsaypitanam Jesus discïpuluncunawan Capernaum

marcapita “Nain” ningan marcaman aywaycäyargan.Tsaychömi atscam runacunapis paycunawanaywaraycäyargan. 12Tsaypita marcaman yaycuraycarnamtincusquiyargan ayata pampayänanpä apaycäyagwan. Tsayapaycäyangan ayaga cargan juc viüdapa japayllallanwawanmi. Atscag runacunam llaquiparnin aywaycäyarganpampäshiyänanpä. 13Tsay viüda pasaypa wagagtaricaycurnam Jesus cuyapar nirgan: “Ama wagaytsu” nir.14Tsay ayata apaycagcunaman witiycuptinnam paycuna

ichisquiyargan. Tsaynam tsay aya cäjata Jesus yataycurgan.Nircurnam nirgan: “¡Jövin, sharcuy!” nir.15Tsaynö nisquiptin jövin jinan öram jamarcamur ñöpan

quinranchö caycag runacunata parlapar gallaycurgan.Tsaypita viüdatanam Jesus nirgan: “Ama wagaynatsu.Wawayqui cawarimushganam” nir.16Tsayta ricaycurmi llapan runacuna cushicurnin Tayta Diosta

alabayargan caynö: “Diospa willacognin profëtam nogantsicmanchaycamushga. Cananmi sïga Tayta Dios cachaycamushgaimaycachöpis cuyapäcog cayninwan yanapaycamänantsicpä” nir.17Tsaynömi ari Jesuspa ruraynincuna musyacargan Judea

provinciachö y ñöpan quinran marcacunachöpis.

Juan Bautistapa cachancuna Jesusman tapog aywayangan(Mateo 11.2-6)

18Jesus rurangancunatam Juan Bautista carcelchöcaycagman aywar Juanpa discïpuluncuna willayargan. Tsaynöwillaycäyaptinpis carcelchö caycarnin Juangayarpachacurganmi salvador shamogpäga. Tsaymi Jesusmancachargan ishcay cag discïpuluncunata caynö tapuyämunanpä:19 , ojuctaräcush shuyacuyäshä?’ niyämuy” nir.20,21Juanpa ishcan cachancuna Jesus cagman chäyänanpäga

Jesus alliycätsirgan atscag tucuyläya geshyagcunatam, supay

6 7

Page 64: Quechua Conchucos Sur Nt

64

n 7.41 Tsay jutsasapa warmiwan Jesus iwalatsirgan atsca jaga tucushga runaman. Tsay fariseo runatanam iwalatsirgan wallcalla jaga tucushgacag runaman.

geshyatsingancunatam, y gapracunatam. Tsaymi Jesustatapuyargan: “Tayta, gampita Juanmi musyayta munaycan.¿Gamcush canqui Tayta Dios cachamungan salvacog, ojuctaräcush shuyäyäshä?” nir.22Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan: “Canan aywar Juanta

niyay cay ricayangayquicunata y wiyayangayquicunata.‘Gapracuna ricayannam. Mana puriyta puëdegcunapuriyannam. *Leprawan geshyagcunapis allïyashgam.Upacunapis wiyayannam. Wanushgacunapiscawariyämushgam. Muchuychö cawagcunamanpis Diospa alliwillacuyninga chaycannam’. 23Tsaycunata willayaptiquimcushicunga nogapita. Nogaman imaypis yäracamungannöllayäracamutsun”.

Juan Bautista Diospa willacognin profëta cangan(Mateo 11.7-15)

24Tsaypita Juanpa cachancuna cutisquiyaptinnamrunacunata Jesus Juanpita parlapar nirgan: “Tsunyagjircaman Juanta ricag aywar manam jachata vientucuyutsegman ricapagtsu aywayargayqui. 25Y manam alläpachaniyog röpan jatishga canganta ricapäyänayquipätsuaywayargayqui. Tsaynö chaniyog röpashgacunaga reypawayincunallachömi taycäyan, manam tsunyagcunachötsu.26Manam tsaycunata ricagtsu aywayargayqui, sinöga TaytaDiospa willacognin profëta canganta ricayänayquipämi.27Juanpä cagtaga Tayta Diospa palabran gellgaranganchöpisnicanmi:

‘Salvacog manarä willacuptinmi juctarä cachashäwillacuynïta willacunanpä.

Pay willacunganta chasquicurmi runacuna jutsaruraynincunata jagirir salvacogta shuyacuralistacuyanga’ nir.

28Tsay ningannölla Tayta Dios Juanta willacognin cananpächurashga captinmi puntataga Juanrä tantiyashga nogasalvacog rey cangäta. Tsaynö captinpis discïpulücunamnogawan purishga carnin Juanpitaga maslla willacuynïtatantiyacuycäyan”.29“Juan ninganta chasquicurmi hasta mas jutsasapa

cagcunapis tantiyayargan Diospa willacuynin rasun cagllacanganta. Tsaynöpam jinan öra Juan paycunata bautizargan.30Peru fariseucunawan ley yachatsicogcunagabautizacuyargantsu, jutsa ruraynincunapita perdonananpäTayta Diosta mana mañacurmi”.

Juan Bautistapä y Jesuspä runacuna imanö yarpäyangan(Mateo 11.16-19)

31,32Tsaynö nisquir Jesus mastapis nirganmi: “Canan tiempurunacunaga yupay tucog wamracunanömi caycäyan. Manamchasquicuyantsu noga ningäcunata ni Juan Bautistaningancunata. Wamracuna pucllar pinculluta tucapaptinyanasancuna tushuyta mana munagnömi noga ningäcunatapismana chasquicuyta munayantsu. Tsaynö ‘Aya pampaytapucllar nogacuna cantayämushä, gamcuna wagayämunqui’niyaptin yanasancuna wagayta mana munayangannömi JuanBautista ningancunatapis mana chasquicuyta munayantsu.33Juan Bautistaga imaypis ayunarmi mana vïnuta upogtsu.Tsaynö captinmi gamcuna niyarguyqui: ‘Payga Satanaspamunayninchö carmi tsaynö cacun’ nirnin. 34Nogarunacunawan goricar imaycatapis micuptï y vïnuta upuptïnamniyämanqui: ‘Micullar upullar puricun’ nirnin. Tsaynöllam‘Payga jutsasapa runacunawanpis y *impuestu cobragsacyapacogcunawanpis juntacanmi’ niyämanqui. 35Tsaynö nir

mana chasquiyämaptiquipis Juantawan nogataga TaytaDiosmi cachayämashga willacuyninta willacuyänäpä. Tsaynöcachayämanganta runacuna tantiyacuyanga Tayta Diosmunanganta ruraycäyangäta ricarmi”.

Perdonashga cagcuna Tayta Diosta mas cuyangan36Tsaypitanam Simeon jutiyog juc fariseo runa Jesusta

pushargan wayinchö micuyänanpä. Wayinman chascatsirnamjamaratsirgan. 37Tsayman Jesus aywanganta musyaycurmi jucpuricog mañösa warmi chargan shumag frascuchö perjüminapacurcur. 38Jesuspa ñöpanman gonguriycur jutsantawagacuriptinmi Jesuspa chaquinman wegin juturgan. Tsaywegin jutungantanam agtsanwan pitsapargan. NircurnamJesuspa chaquinta mutsaycur wiñapargan apangan perjümita.39Tsayta ricaycurmi tsay invitag fariseo runa caynö

yarpargan: “Rasunpa Diospa willacognin profëta carga cayruna musyanmanmi cay warmi imanö cangantapis. Mañösawarmi caycaptinga manam consientinmantsuyataycunantapis”.40Tsaynö yarpanganta tantiyapasquirnam Jesus nirgan

runata: “Simon, jucta willashayqui”.Niptinnam tsay fariseo nirgan: “Mä willaycamay, taytay”

nir.41Niptinnam Jesus nirgan: “Ishcay runacunam juc rïcu

runapa jagan cayänä. Jucnin jagan canä ishcay wata arupacurgänangannö. Jucagna canä ishcay quilla arur gänangannö.n42Tsayna runacuna jagan cayanganta pägayta manapuëdiyaptin ishcancunatapis cuyapar manana cobranänatsu.Canan mä nimay: ¿Maygan cagtä tsay gellëyog runata masagradesicurgan?” nir.43Tsaynam Simon nirgan: “Mas lasag jaga cagchir, taytay”.Niptinnam Jesus nirgan: “Allim yarpayniqui” nir.44Nircurnam tsay warmita ricärirna Simonta nirgan: “Cay

warmi imanir tsaynö ruraycämangantapis manam gamtantiyanquirätsu. Üsuntsic caycaptinpis wayiquimanyaycaramuptï gamga manam yacuta garamarguyquitsuchaquïta awirinäpä. Cay warmim itsanga chaquïman weginjutungantapis agtsanwan pitsapämashga. 45Yaycamuptïmanam mutsacuyniquiwan saludamarguyquitsu. Paymiitsanga yaycascamuptï jinan öra chaquïta mutsacushga.46Umämanpis manam acëtita wiñapämarguyquitsu. Paymiitsanga chaquïman perjümita wiñapämashga. 47Cay warmegajutsasapa carmi perdonta taringanta pasaypa cushicurninagradesicur tsaycunata rurashga. Waquincunam itsanga ‘Nogamanam alläpaga jutsayogtsu cä perdonta ashinäpäga’ nirnin niichicllapis Tayta Dios agradesicuyantsu”.48Nircurnam tsay warmita nirgan: “Cananga llapan

jutsayquicunapita perdonashganam canqui” nir.49Tsaynam mësachö jamaycag runacuna quiquin pura caynö

ninacuyargan: “¿Pinatä payga jutsancunapita runacunataperdonananpäga?” nir.50Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan tsay warmita:

“Nogaman yäracamungayquipitam Tayta Diospa castïgunpitasalvacurguyqui. Cananga cushishgana aywacuy” nir.

Jesusta yanapag warmicuna

8 1Tsaypitaga Jesus purirgan marcan marcan Tayta Diospaalli willacuyninta willacurmi chunca ishcay (12)

*apostolnincunawan. 2Paywanmi aywayargan Satanaspamunayninpita jipingan warmicuna y geshyancunapitaallïtsingan warmicuna. Paycunawanmi aywargan MariaMagdalenapis. Tsay warmipitam Jesus gargurgan ganchis (7)supaycunata. 3Tsaynöpis aywarganmi Herodespa yanapagninCuzapa warmin Juana, Susana, y waquin warmicuna.

7 8

Page 65: Quechua Conchucos Sur Nt

65

o 8.30 Legion ninanga “atsca waranga o miles” ninanmi.

Paycunam Jesusta y discïpuluncunata yanapayargancapuyanganpita imaycancunallawanpis.

Diospa willacuyninta murucuywan iwalatsingan(Mateo 13.1-9; Marcos 4.1-9)

4Maytsay marcacunapitapis atscanam runacunagoricäyargan Jesuswan puriyänanpä. Tsaychömi caynö nirparlapargan: 5“Juc runam trïgu murucog yargunä chacraman.Tsaynam matsiptinna waquin cag tiuyanä näniman. Runacunanänipa purirnam tiuyashgataga jaruscäriyänä y pishgucunapischaycur upshascärinä. 6Waquin murucunanam tiuyanä shaganricogllaman. Tsaychöna ras jegarcamur shumagllaga allpamana captin tsaquiscäriyänä. 7Waquin murucunanam tiuyanäcashacuna rurinman. Tsaychöpis jegarcamurgarwashtaycällarmi tsaquiscärinä. 8Y waquin cagmurucunanam chänä alli allpaman. Tsaychöga shumagjegascäramur wiñar pogunä cada espïgachö juc pachac (100)gränuyag”.Tsaynö parlapärirnam Jesus runacunata caynö nirgan: “Cay

ningäcunata wiyag cagga tantiyacuyay” nir.

Imaycaman iwalatsiypa imanir Jesus yachatsicungan(Mateo 13.10-17; Marcos 4.10-12)

9Tsaynam discïpuluncuna Jesusta tapuyargan: “Taytay, tsayyachatsicungayqui ¿imaninantä?” nir.10Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan: “Gamcunataga

cäsucog cayaptiqui tantiyatsiyäshayquimparlapaycangäcunata. Mana cäsumag cagcunam itsanga niimanöpa parlapaptïpis mana tantiyayangatsu. Tsaynörunacunapäga Diospa palabranchöpis nicanmi:

‘Noga rurangäcunata ricaycarpis manam criyiyantsu..

Murucuypä willapanganta tantiyatsingan(Mateo 13.18-23; Marcos 4.13-20)

11“Cananmi tantiyatsiyäshayqui murucog runaman iwalatsiryachatsingäcunata. Trïgu muroga Diospa alliwillacuyninmanmi iwalan. 12Muru tiuyangan nänega chucrushongu runacunamanmi iwalan. Tsaynö shongu carmi waquinrunacunaga Diospa willacuyninta wiyarpis chasquicuyantsu.Juc ishcay wiyayangallantapis Satanas gongaratsiptinmisalvacionta tariyanganatsu”.13“Muru tiuyangan shaga allpanam waquin runacunaman

iwalan. Paycunaga Diospa alli willacuyninta wiyar cushishgamchasquicuriyan. Tsaynö cushishga chasquicurpis shagachö allpamana captin trïgu jegarcamur tsaquireg cuentam, criyicunganpitaimayca ñacaycunaman char Diospa willacuyninta jagiriyan”.14“Muru tiuyangan casha rurinpis waquin runacunaman

iwalan. Paycunaga Diospa willacuyninta wiyarpis masgayarpachacuyan imaycayogpis cayllapä y quiquincunamunayangannö cawayänanpä cagllatam. Casha rurinchö trïgujegarcamurpis illacäregnömi yarpaynincunapita Diospawillacuyninpis gongacärin”.15“Muru changan alli allpaga waquin runacunamanmi

iwalan. Paycunaga Diospa willacuyninta llapanshonguncunawan chasquicurnin mana dejaypam alliruraychöna cawayan. Alli allpachö murucuy pasaypawayungannömi Tayta Dios munangannö cawayan”.

Jesus willacuyninta actsiman iwalatsingan(Marcos 4.21-25)

16Tsaypita discïpuluncunata tantiyatsir mastapis Jesusnirganmi: “Manam pipis actsita tsaritsir churantsu cajon

rurincunaman ni catri jawancunaman. Musyayangayquinöpisactsitaga churayan alëricunamanmi shumag atsicyänanpä.17Tsay actsi alërichö car shumag atsicyagnö, gamcuna TaytaDiospa willacuyninta runacunata shumag willapäcuyaptiquimtantiyacuyanga alli cawaychö cawayänanpä”.18“Willapangäcunata wiyar chasquicurninga

yachatsingäcunata masmi tantiyacuyanqui. Tsaynö wiyacurcäsucogcunataga Tayta Dios masmi yanapanga shumagtantiyacuyänanpä. Yachag tucur mana cäsucog cagcunamitsanga wiyarpis manam tantiyayangatsu”.

Jesusta castan gayayangan(Mateo 12.46-50; Marcos 3.31-35)

19Tsay wayichö Jesus yachatsicuycaptinmi mamanwanwaugincuna chäyargan parlayta munarnin. Atsca runacunagoricashga cayaptinmi Jesus caycangan cagmanga yaycuytapuëdiyargantsu. 20Tsaychö paycunata ricarnam juc runaJesusta willargan: “Mamayquiwan waugiquicunam puncuchöshuyaraycäyäshunqui” nir.21Tsaynö willaptinnam Jesus nirgan: “Diospa willacuyninta

wiyacur cäsumag cagcunam cayan nogapa mamänö ywaugïcunanöga” nir.

Pasaypa vientuwan gochalagchicachagta Jesus päratsingan

(Mateo 8.23-27; Marcos 4.35-41)22Juc cutinam discïpuluncunata Jesus nirgan: “Acu

päsashun gochapa wac-tsimpaman” nir. Nisquirnambüquiman yarcurcur aywacuyargan.23Gochata aywaraycäyaptinnam Jesusga gepamanpachö

punucasquirgan. Tsayyagnam pasaypa vientuwan yaculagchicachar gallaycurgan büquitapis jundicätsiytanamunarnin. 24Tsaynam discïpuluncuna Jesusta ricchatsirniyargan: “¡Tayta Jesus, jundicaycantsicnachä!” nir.Tsaynam Jesus sharcurcur vientutapis yacutapis

päracunanpä nirgan. Y jinan öram tsaynö niycuptin vientupisyacupis pärasquirgan. 25Nircurnam discïpuluncunata nirgan:“¿Imanirtä nogaman mana yäracaycayämanquirätsu?” nir.Tsayga discïpuluncuna quiquincuna puram pasaypa

mantsacashga parlapänacuyargan: “Cay runaga ¿ima runanaräcacunpis tsayläya vientupis yacupis pay ningantacäsuycunanpä?” nirnin.

Runapita supaycunata Jesus gargungan(Mateo 8.28-34; Marcos 5.1-20)

26Tsaynö aywaraycarnam chäyargan Gerasa marcapawashaläninman. Tsayga cargan Galilea provinciapawac-tsimpanchömi. 27Tsaychö Jesus büquipita yarpuriptinnamsupay löcuyätsingan juc runa shamurgan. Tsay runaga löcuyanganjunagpitapis gallapächullam puricog. Panteonllachömi täcogpis.28,29Tsay runata imayca munangantam supay ruratsirgan.Maquinta chaquinta cadinawan pancayaptinpis cadinatapisrachisquirmi tsunyag jircacunapa aywacog.Tsaynam tsay runata ricaycur Jesus nirgan: “¡Gam supay,

cay runapita yarguy!” nir.Niptinnam ñöpanman gonguricuycur gayarargan: “Poderösu

Tayta Diospa tsurin Jesus, ¿imatatä munanqui nogacunawan?¡Cay runapita gargamarnï ama condenaycamaytsu!” nir.

30Tsaynam Jesus tapurgan: “¿Imatä jutiqui?” nir.Niptinnam supay nirgan: “Nogapa jutëga Legionmi”.o Tsaynö

nirgan pasaypa atsca supaycuna payman yaycushga captinmi.31Tsaynö nisquirmi Jesusta rugacurgan: “Ama nogacunata

in ernumanga garpaycayämaytsu” nirnin. 32Tsaynam janaganchöatsca cuchicuna caycagta ricärir rugacuyargan cuchicunamanyaycucuycuyänanpä. Jesusnam nirgan aywar yaycucuycuyänanpä

8

Page 66: Quechua Conchucos Sur Nt

66

tsay rugacuyanganman. 33Tsaymi supaycuna runapita yarguriryaycucuycuyargan tsay cuchicunaman. Tsaynam cuchicuna junishtunapita acataycachaycar jegarpäriyargan gochaman. Tsaychömicuchicuna shengacar wanuyargan.34Cuchi mitsegcunanam tsayta ricaycur geshpir

aywacuyargan marcapa ricayangancunata willacuyänanpä.35Tsay willacuyaptinnam runacunaga marcapita shayämurgan:“Mä imash päsaycushga” nirnin. Jesus caycanganmanchaycurnam ricayargan supay löcuyätsingan runatrocapäcushga shumag syunchöna Jesuspa ñöpanchöjamaraycagta. Tsayta ricaycur runacunaga pasaypammantsariyargan.36Marcapita chag runacunata willayargan supayyog runata

Jesus allïtsingantam. 37Tsaynam pasaypa mantsariywan tsayGerasa runacuna Jesusta rugar niyargan marcanpita jucläpaaywacunanpä.38Tsaynam Jesus büquiman yarcuraycaptinna alliyag runa

rugar nirgan: “Taytay, gamwan aywacuytam noga munä.Pushacallämay” nirnin.Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: 39“Nogawan

aywacunayquipa rantinga wayiquipa cutir marcamayiquicunata willay gamta Tayta Dios allïtsishungayquita”nir.Tsaynam runa marcanman cutiycur willacurgan Jesus

cuyapar milagruta ruranganta.

Jairupa tsurinta Jesus cawaritsingan y yawarapaywan geshyag warmita allïtsingan

(Mateo 9.18-26; Marcos 5.21-43)40Gerasapita Jesus Capernaum marcaman cutiptinnam

pasaypa atsca runacuna quichquishga goriraycäyargan Jesustashuyacur. 41,42Tsaymanmi Israel runacunapa autoridänin Jairojutiyog runa chärirgan. Payga cargan Tayta Diosman mañacurgoricäyangancunachö mandacogmi. Paypa chunca ishcay (12)watayog jucllaylla warmi tsurinmi wanuycarganna. TsaymiJesuspa ñöpanman gonguricuycur rugacurgan wamranmanallïtseg aywaycunanpä. Jesus Jairupa wayinmanaywaptinnam atsca runacuna gepanta aywayargan.43Tsay runacunachömi juc warmi aywargan chunca ishcay

(12) watana yawar apaywan geshyagyashga. Tsay warmegaatscag jampicogcunachö jampicurninpis manam allirgantsu.44Tsay warmega runacunapa rurinllapa yaycuycurmi Jesusparöpanpa cuchunta yataycurgan. Tsaynö yataycuptin jinanöram yawar apaynin pärasquirgan. 45Tsay warmi allingantatantiyasquirnam Jesus runacunata tapurgan: “¿Pitäyataycamashga?” nir.Tsaynam tsaychö llapanpis “Manam nogallätsu, manam

nogallätsu” niyargan. Tsaynö niyaptinnam Pedro nirgan:“Tayta Jesus, cayläya quichqui aywaycashgaga jucninjucninpis yatayäshungayquita ¿imanöparä musyashwan?” nir.46Tsaynö niptinpis Jesus yapaymi nirgan: “Musyämi

mayganpis yataycamar podernïwan allisquinganta” nir.47Tsaynam warmi imanö caytapis mana puëdirna

tsuctsucyarrä Jesuspa ñöpanman gonguricuycurgan.Nircurnam willargan imanir yataycunganta y jinan öraallisquinganta. 48Tsaynam Jesus nirgan: “Hïja, nogamanyäracamurmi tsay geshyayquipita allirguyqui. Canangacushishgana cuticuy” nir.49Jesus tsaynö parlapaycaptinmi Jairupa wayinpita juc

willacognin runa chaycur Jairuta nirgan: “Tayta Jairo,tsuriquega wanushganam. ¿Imapänatä Jesustapis wayiquimanpushanqui?” nir.50Tsayta wiyaycurnam Jesus Jairuta nirgan: “Ama

llaquicuytsu. Nogallaman yäracamuptiquega tsuriquicawarimungam” nir.51-53Tsaynam Jairupa wayinman chaycur wanushga

wamrapä wagaycäyagta ricaycur Jesus nirgan: “Ama

wagayaytsu. Cay wamra wanushga caycarpis,punuycagnöllam riccharcamunga” nir.Tsaynö niptin Jesustaga runacuna asipäyarganmi. Tsaynam

wamra wanushga caycanganman Jesus yaycatsirgan Pedruta,Juanta, Santiaguta, y Jairutapis warmintinninta. Waquincunaaywayänantaga manam munargantsu. 54Nircurnam Jesuswamrata maquinpita tsarircur caynö nirgan: “Wamra,sharcamuy” nirnin.55Tsaynö niptin wamra jinan öram cawarircamur

sharcurgan. Tsaynam Jesus nirgan tsay wamrata pachangarayänanpä. 56Wamran cawarimunganta ricaycurpapänincuna pasaypa espantacurmi cushicuyargan.Tsaypitanam Jesus nirgan: “Cay wamrata cawatsimungätapitapis willacuycäyanquimantä” nir.

Chunca ishcay (12) discïpuluncunata Jesus cachangan(Mateo 10.5-15; Marcos 6.7-13)

9 1Tsaypitanam chunca ishcay apostolnincunata gayaycurpoderninta Jesus gorgan runacunapita supaycunata

garguyänanpä y tucuyläya geshyawan geshyacogcunataallïtsiyänanpä. 2Nircurnam paycunata cachargan Diospa alliwillacuyninta willacuyänanpä y geshyacogcunataallïtsiyänanpä caynö nirnin: 3“Maypa aywarpis amaapayanquitsu tucruyquicunata, alporjayquicunata,millcapayquicunata, ni gellëniquicunata. Janayquicunachöröpayquicunallawan aywacuyanqui. 4Maychöpis pipiswayinman patsatsiyäshuptiqui tsayllachö cacuyanqui tsaymarcapita aywacuyangayquiyag. 5May marcamanpischäyaptiqui sïcush runacuna mana chasquiyäshunquitsu,tsaypita aywacuyanqui chaquiquicunachö polvutatapsicusquir. Tsaynöga rurayanqui manachasquiyäshungayquipita Tayta Dios paycunata castigananpäcagta musyatsirmi”.6Tsaynö cachaptin discïpuluncuna marcan marcanmi

puriyargan Diospa willacuyninta willacurnin. Tsaynömi atscaggeshyagcunatapis allïtsiyargan.

Rey Herodes yarpachacungan(Mateo 14.1-12; Marcos 6.14-29)

7Jesus tsaynö discïpuluncunawan milagrucuna rurayangantaGalilea provinciapa mandagnin Herodes pasaypamyarpachacurgan. Tsaynam runacuna parlar niyargan: “JuanBautistam cawarimushga” nir. 8Waquincunam niyarganprofëta Elias canganta. Y waquincunanam niyargan unaywillacognin maygan profëtapis cawamunganta. 9Juancawarimunganta runacuna niyaptinmi Herodes yarpachacurnirgan: “Paypataga quiquïchä umantapis rogutsirga ¿piräcanman tsay runa? Tsay runata imanöparä nogapisregiycüman” nir.

5,000 runacuna micuyänanpä milagruta Jesus rurangan(Mateo 14.13-21; Marcos 6.30-44; Juan 6.1-14)

10Tsaypita apostolcuna willacuyninta willacur puriyanganpitacutir Jesusta willapäyargan yachatsir puriyanganchö imanöcayanganta. Tsaynö willapäriyaptinnam paycunata pusharcurnaJesus aywargan Betsaida marcapa tsunyagnin quinranman.11Tsaypa aywayanganta musyaycur atscag runacuna gepantaaywayaptin tsaychöpis Jesusga Diospa willacuynintawillacurganmi y geshyagcunatapis allïtsirganmi.12Patsa tardiyaptinnam discïpuluncuna Jesusta niyargan:

“Taytay, cay tsunyagchöga manam imapis cantsu cayrunacuna micuyänanpä ni patsacuyänanpä. Paycunata niycuyaywacur imallatapis rantir micuyänanpä” nir.13Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Gamcuna

micuyänanpä garayay” nir.Tsaynam paycuna niyargan: “¡Imäcunatarächi

tincuycätsiyäman! Caychö capayäman pitsga tantawan ishcay

8 9

Page 67: Quechua Conchucos Sur Nt

67

pescädullachä. Micuy ranteg mana aywar imarga ¿imataräcaytsica runacunata garaycuyämanpis?” nir.14Tsaychö runacunaga cayargan pitsga waranganömi

(5,000) ollgucuna, warmipis wamrapis mana yupashga.Tsaynam discïpuluncunata Jesus nirgan: “Jamatsiyay llapanrunacunata pitsga chuncacama (50)”.15Ningannömi discïpuluncuna llapanta jamatsiyargan.

16Tsaynam Jesus tsay pitsga tantata y ishcay pescädutatsarircur ciëluman ñuquircur Tayta Diosman mañacuragradesicurgan. Nircurnam tsay tantata y pescäduta paquirirdiscïpuluncunata macyargan runacunata aypuyänanpä.17Tsaychö runacuna pachajuntam micuyargan. Manana munarsobrapacuyangantanam tantatawan pescäduta discïpuluncunagoriyargan chunca ishcay (12) canastacunaman.

Tayta Dios cachamungan salvacogcanganta Jesuspä Pedro ningan(Mateo 16.13-19; Marcos 8.27-29)

18Tsaypita juc junagnam Jesus discïpuluncunawan caycarTayta Diosman quiquillan mañacurgan. Mañacuytaushasquirnam paycunata tapurgan: “¿Noga pï cangätatärunacuna yarpäyan?”19Tsaynam discïpuluncuna niyargan: “Waquin runacunam

niyan Juan Bautista cangayquita. Waquincunam niyan unayprofëta Elias cangayquita. Y waquincunanam niyan unay jucprofëta wanunganpita cawamushga cangayquita” nir.20Tsaynö niyaptinnam paycunata Jesus tapurgan: “Y

gamcunaga ¿noga pï cangätatä yarpäyanqui?” nir.Tsaynam Pedro nirgan: “Gamga Tayta Dios cachamungan

salvacogmi canqui, taytay” nir.

Wanunanpä cagta Jesus willacungan(Mateo 16.20-28; Marcos 8.30–9.1)

21Tsaynö Pedro niptinnam discïpuluncunata Jesus nirgan:“Ama pitapis willayayrätsu noga salvacog cangäta. 22TaytaDios cachamangan runa caycaptïpis pasaypa ñacatsirmimaltratayämanga. Autoridäcuna, sacerdöticunapamandagnincuna, y ley yachatsicogcuna conträ sharcurmiwanutsiyämanga. Peru wanutsiyämanganpita quimsajunagtaga cawamushämi”.23Nircur llapan gatiragnincunatapis caynömi nirgan: “Pipis

discïpulü cayta munarga quiquinpa munayllanta rurar amacawatsuntsu. Imayca ñacaychö carpis nogaman yäracamurcawayätsun. Wanunganyagpis noga ningäcunata cäsumagcagcunaga rasunpam nogaman criyicayämun. 24Nogamunangänö mana cawar pipis quiquinpa munayninta rurarcawacogcunaga in ernumanmi gaycucäyanga. Imaycañacayta päsarpis noga munangänö cawagcunam itsangagloriaman chäyanga. 25Cay patsachö imaycayog cayanganpis¿imapärä pitapis välin Tayta Diosta mana cäsunganpitain ernuman garpucänan captinga? 26Pipis nogapita ywillacuynïpita pengacuptinga tsay pengacamagcunata manamnogapis cäsushätsu, Tayta Diospa *angelnincunawan chipipirciëlupita cutimungä junag. 27Waquinniquicunacawaycällarran ricayämanqui Tayta Dios cachamangansalvacog rey chipipirrä caycagta”.

Jircachö Jesus chipipegta quimsandiscïpuluncuna ricayangan(Mateo 17.1-8; Marcos 9.2-8)

28Tsaypita semänatanam Jesus juc jircanman witsarganTayta Diosman mañacunanpä. Tsaypa witsarnam pusharganPedruta, Juanta, y Santiaguta. 29Tsaychö Jesus Tayta Diosmanmañacuycaptinmi gagllan jucnöman ticrasquirgan y röpanpispasaypa yullag pürumanmi ticrasquirgan. 30Tsaynöcaycaptinnam unay profëtacuna Moiseswan Eliasyuripasquirgan. 31Tsay pasaypa chipipiycagchömi parlayargan

Jerusalenchö Tayta Dios munangannö Jesus wanunanpäcagtapis.32Tsaychö Pedroga ishcay discïpulu mayincunawanmi

punuy atipaptin ricchaycäyargan. Tsaymi ricayargan tsayprofëtacunawan Jesus chipipirrä parlaycäyagta. 33Tsaynamtsay runacuna illacasquiyänanpäna caycaptin Jesusta Pedronirgan: “Taytay, ima allipämi cayman shacayämurgä.Cananga rurayämushä quimsa tsucllacunata, jucta gampä,jucta Moisespä, y juctana Eliaspä” nir. (Imanö niytapis manapuëdirmi Pedro tsaynöllana parlapargan.)34Tsaynö Pedro parlapaycaptinmi pucutay paycunata

tsapasquirgan. Discïpulucunam pasaypa mantsariyargan.35Tsaynam pucutay rurinpita Tayta Dios caynö nimurgan:“Paymi cuyay tsurï. Pay niyäshungayquicunata cäsucuyay”nirnin.36Tayta Dios tsaynö niscamuptinga Jesus japallannam

caycänä. Tsay ricayangancunata discïpuluncuna manampitapis willacuyarganrätsu.

Wanuy geshyayog wamrata Jesus allïtsingan(Mateo 17.14-18; Marcos 9.14-27)

37Waraynin jircapita uräyämuptinnam atscag runacunaJesusta taripäyargan. 38Tsaynam tsay runacunapita juc runaJesusta rugar caynö nirgan: “Tayta, cay jucllaylla tsurillätamana ajayllapa ricaycullay. 39Supaymi illagpita gayarätsin.Pampaman ishquitsin. Poshgaytapis agtutsin. Mana dejaypampasaypa tsuctsucyätsin. 40Tsaynö captinmi gamta mana tarirdiscïpuluyquicunatapis rugacurgö tsurïpita supaytagarguycuyänanpä. Peru paycunaga manam puëdiyashgatsu”nir.41Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Yäracuyniynag jutsasapa

runacuna, ¿nogallarätsurä tsaycunata ruraycäshä? ¡Imayyagrägamcunawan caycäshä! Canan apayämuy tsay wamrata” nir.42Tsaynam Jesuspa ñöpanman wamrata apaycuyaptin supay

tsuctsucyätsir patsaman ishquiriycatsirgan. Tsayta ricaycurmisupayta Jesus ollgutupargan wamrapita yargunanpä. Jinanöram wamra sänuna ticrasquiptin Jesus papänintaentregargan. 43Tsaynö Tayta Diospa poderninwan supaytagargunganta ricarmi runacuna espantacur cushicuyargan.

Wanutsiyänanpä cagta Jesus yapay willacungan(Mateo 17.22,23; Marcos 9.30,31)

Tsaycunata rurangancunapita runacuna cushishgacaycäyaptinpis discïpuluncunata Jesus nirgan caynömi:44“Wiyayämay shumag y yarparäyay. Noga Tayta Diospitashamogta runacuna entregayämanga chiquimagnïcunapamaquinmanmi” nir.45Tsaynö Jesus parlapaptinpis discïpuluncunaga manam

tantiyayargantsu runacuna wanutsiyänanpä cagta. Tsaynömana tantiyarmi imapita tapurcuytaga mantsariyargan.

Mayganpis mas alli ricashga cayta munayangan(Mateo 18.1-5; Marcos 9.33-37)

46Tsaypitanam Jesuspa discïpuluncuna quiquin purarimanacuyargan: “Maygantsicshi mä llapantsicpa mandagnincashun” nir. 47Tsaynö yarpaycäyanganta musyarirmi Jesusñöpanman juc wamrata ichïtsirgan. 48Nircurnam nirgan: “Pipiscay wamratanö runa mayinta alli ricag cagmi nogatachasquiycämag cuenta caycäyan. Nagana nogata chasquimarningacachamagnï Tayta Diostapis chasquiycäyanmi. Juccunapita maspuëdeg caypä mana yarpagcunaga mas alli discïpulümi cayanqui”.

Tayta Diosta cäsucur allita ruragcunata manamichäyänanpä Jesus ningan

(Marcos 9.38-40)49Tsaynam discïpulun Juan nirgan: “Taytay, nogacuna

ricayargö supayyog runacunapita jutiquichö juc runa

9

Page 68: Quechua Conchucos Sur Nt

68

p 10.1 Waquin unay gellgashgancunachö nin ganchis chunca (70) gatiragnincuna canganta. q 10.12 Sodomachö tärag runacunata Tayta Dioscastiganganta musyanayquipä liyinqui Genesis 19.1-29. r 10.13 Tiro y Sidon marca runacuna imanö cayangantapis musyanayquipä liyinquiIsaias capïtulu 23; Ezequiel capïtulu 26-pita 28-yag; Amos 1.9,10.

supaycunata gargogtam. Pay nogantsicwan mana puriptinmimichäyargö”.50Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Ama michäyanquitsu.

Nogantsicwan mana purishga carpis Tayta Diospawillacuyninta cäsucurga allillatam ruraycan. Tsaynö carningamanam nogantsicpa contrantsictsu caycan”.

Santiagutawan Juanta Jesus ajäpangan51Jesus ciëluman cutinanpä ricognam tiempu

chaycämurgan. Tsaynö caycaptinpis mana mantsacuypamJesus aywargan Jerusalenman. 52Tsay aywaycarnamcachacurgan *Samaria provinciachö juc marcaman, tsaychöpatsacuyänanpä wayi asheg. 53Tsay marcachö runacunamanam chasquiyta munayargantsu, Jerusalenpaaywaycanganta musyar. 54Tsaynö mana chasquiyaptinnamSantiaguwan Juan niyargan: “¿Elias ñöpata rugacungannöTayta Diosta rugacuriyämancu ciëlupita nina runtutacachaycamuptin cay runacuna ushacasquiyänanpä?” nir.55Tsaynam paycunata Jesus ajäpargan: [“Tayta Dios

gamcunatapis cuyapaycäyäshuptiquega ¿imanirtäjuccunapäga tsaynö yarpäyanqui?”]56Tsaynö nisquirmi juclä marcapa aywacuyargan.

Gatirayta munag runacunata Jesus tantiyatsingan(Mateo 8.19-22)

57Tsaynö aywaycäyaptinmi juc runa Jesusta nirgan: “Tayta,maypa aywaptiquipis gamtaga gatiräshayquim”.58Tsaynö niptinmi Jesus nirgan: “Atogcunapaga

machaynincuna canmi. Pishgucunapapis geshuncuna canmi.Peru noga Tayta Diospita shamogpaga manam ni jucwayïllapis cantsu maychö punuycunalläpäpis” nir.59Tsaynö nisquirmi juc runata Jesus nirgan: “Discïpulü

canayquipä nogawan aywacushun” nir.Niptinnam tsay runa nirgan: “Tayta Jesus, papänï wanuptin

pampaycurga gamta gatishayquim” nir.60Tsaynam Jesus nirgan: “Papäniquita pampaytarä

shuyacunayquipa rantinga juclla nogawan aywacushunDiospa alli willacuyninta willacunayquipä. Wanogcunatagaquëdagcunanachir pampacuyanga” nir.61Tsaypita juc runapis caynömi nirgan: “Tayta Jesus,

nogapis gamwan aywacuytam munä. Itsanga castäcunataräwillaycamushä aywacunantsicpä”.62Niptinnam paytapis Jesus nirgan: “Pipis gepapa

ticracushgaga manam yapyantsu. Tsaynö castayquipä yimaycayquicunapäpis yarparaycarga nogapa discïpulü caytamanam puëdinquitsu”.

Jesus 72 gatiragnincunata Diospawillacuyninta willacog cachangan

10 1Tsaypitanam Jesus acrargan ganchis chunca ishcay (72)gatiragnincunata.p Nircurnam ishcay ishcay cachargan

pay aywananpä cag marcacunaman. 2Tsaynö cacharninmi Jesuscaynö nirgan: “Maytsicag runacunam listuna caycäyan Diospa alliwillacuyninta wiyacur chasquicuyänanpä. Imayca jatun chacrachöwallcag runacunalla cosichaycagnömi willacogcunaga wallcagllaräcayan. Tsaymi Tayta Diosta rugacuyänayqui willacogcuna masatsca cayänanpä. 3Cananga aywar willacuyay. Gamcunatacachaycä atsca atogcunaman üshacunata gaycapaycog cuentam,Diospa willacuyninta mana alli yaga runacunatapiswillacuyänayquipä”.4“Ama apayanquitsu gellëniquicunata, gepiquicunata, ni

llangiquicunata. Piwanpis nänichö tincurga ama parlacurcacuyanquitsu”.

5“Pipa wayinman charpis wayiyogta niyanqui: ‘Alli cawaycaycutsun cay wayichö’ nir. 6Tsay wayiyogchasquiyäshuptiquega niyangayquinömi alli caway canga tsaywayinchö. Mana chasquiyäshuptiquega manam paypäga allicaway cangatsu. 7Pipis chasquiyäshogniquicunapawayillanchö posadaräcuyanqui. Ama wayin wayinrägapuriyanquitsu mas allitarä munar. Arupacog runa arunganpitapägunta chasquinmi. Tsaynömi gamcunapis Tayta Diospawillacuyninta willacuyangayquipita imamiñishtiyangayquitapis chasquiyanqui. Pipis imallatapisgarayäshuptiqui micucurcuyanqui”.8“May marcamanpis chäyaptiqui runacuna

chasquicuyäshurniqui tsaychö imallatapisgarayäshungallayquita micuyanqui. 9Tsay puriyangayquimarcacunachö geshyagcunata allïtsiyanqui. Y runacunataniyanqui: ‘Tayta Diospa alli willacuyninta musyatsicuy tiempuchämushganam’ nir. 10May marcaman chäyaptiquipisrunacuna mana chasquiyäshuptiquega cälliman yargusquirniyanqui: 11‘Cay chaquïcunachö polvuta tapsiyä mana alliyaga cayangayqui musyacänanpämi. Ima captinpis musyayaysalvacog rey gamcunaman chämunganta’ nir. 12Tsaynö manachasquiyäshungayquipitam tsay runacunata Tayta Dioscastiganga unay tiempu Sodoma marcachö castiganganpitapismas cuyapaypäq cay patsa ushacangan junag”.

Jutsancunata mana dejagcuna in ernumangaycucäyänanpä cagta Jesus willangan

(Mateo 11.20-24)13“Corazin marca runacuna y Betsaida marca runacuna,

¡gamcunataga Tayta Dios mana cuyapaypamcastigayäshunqui! Gamcunachö milagrucunata rurangänö Tiroy Sidon marcacunachör milagrucunata ruraptëga maynamTayta Diosta perdonta mañacur jutsa ruraynincunatadejariyanman cargan. Tsaynö jutsancunapita llaquicurninmaynam arripenticur cotenciapita röpata jaticurcur uchpamanjamaycur wagayanman cargan. Gamcunaga milagrucunatarurangäta ricaycarpis manam jutsa rurayniquicunata dejaytamunayanquitsu. 14Tsaynö jutsa rurayniquicunata manadejayangayquipitam syu nal junagchö Tiro y Sidonrunacunapitapis masrä castigacäyanqui. 15Capernaum marcarunacuna, ¿gamcunaga ‘Tayta Diospa ñöpanmanmi chäshä’niyanquipischi? Tayta Diospa ñöpanman chäyänayquiparantin gamcunaga in ernullamannam gaycucäyanqui”.16Tsaynö nisquirnam discïpuluncunata nirgan: “Gamcuna

willacuynïta willacuyaptiqui wiyayäshurga nogatapiswiyaycäyämanmi. Y gamcunata mana chasquiyäshogcunaganogatapis manam chasquiyämantsu. Nogata mana chasquimagcagga cachamagnï Tayta Diostapis manam chasquiycäyantsu”.

Jesuspa discïpuluncuna willacuyanganpita cutiyangan17Tsaypita juc ishcay semänacuna päsariptinnam ganchis

chunca ishcay (72) discïpuluncuna willacuyanganpitacushishga cutiyargan Jesusman: “¡Runacunapita supaycunatapoderniquiwan garguyaptï yargushgam, taytay!” nirnin.18Tsaynam Jesus nirgan: “Au, musyämi supaycuna

runacunapita yargungantaga. Ciëlupita tillagucur räyuratamungannömi Satanaspa puëdeg caynin illagaycan.19Nogam podernïta gamcunaman churargö llapan manaallicunata jarurir päsayänayquipä. Tsaynö Satanaspa puëdegcaynintapis mana cäsuypa cayaptiquega imatapis mananamrurayäshunquinatsu. 20Runacunapita supaycunata gargurcushicuyangayquipitaga masrä cushicuyay jutiquicuna TaytaDiospa librunchö gellgaraycanganta”.

9 10

Page 69: Quechua Conchucos Sur Nt

69

Tayta Diosta Jesus alabangan(Mateo 11.25-27; 13.16,17)

21Tsaypitanam Jesus Espiritu Santupa munayninwancushicur Tayta Diosta alabar caynö nirgan: “Papällä,ciëluchöpis cay patsachöpis imaycawan munayyogmi gamgacaycanqui. Gamta alaballämi, Tayta Dios. Yachag tucogcunatatantiyatsinayquipa rantinga llänu runacunachömitantiyatsicurguyqui nogata cachamangayquita. Tsaynöcananpä yarpangayquinöllam ruracashga, papällä” nir.22Nircurnam discïpuluncunata nirgan: “Papällämi

llapantapis munaynïman churamushga, tsurin captï. Nogaimanö cangätapis payllam musyaman. Tsaynöllam papälläimanö cangantapis nogalla musyä. Tsaymi tantiyatsingäcagcunalla musyayanqui Tayta Dios imanö cangantapis”.23Tsaypita discïpuluncunallawan caycarnam paycunata

nirgan: “Gamcunam imata rurangäcunata ricar y imatayachatsingäcunata wiyar tantiyacuyanqui noga imanöcangätapis. 24Unay profëtacunapis y mandacog reycunapis cayrurangäcunataga ricayta munayargannam. Ricamaytamunarpis manam ricayämashgatsu. Tsaynömi nogawillacungäcunata wiyayta munarpis mana wiyacuyashgatsu.Gamcunam sïga ricaycäyämanqui y wiyaycäyämanqui”.

Runa mayinta Samaria runa cuyapangan25Tsaypita juc cutichönam juc ley yachatsicog runa Jesus

yachag canganta o mana yachag cangantapis musyananpäcaynö tapurgan: “Taytay, ¿imatatä ruräman imaypis manaushacag alli cawayman yaycunäpä?” nir.26Tsaynö niptin Jesusnam nirgan: “Mä, puntata gamtarä

tapurishayqui. ¿Imatatä tantiyanqui Moises gellganganleycunata liyir?”27Niptinnam tsay runa nirgan: “Mana ushacäcog alli

cawayman runa yaycunanpäga tsay leycunachöga caynöminican: ‘Llapan shonguyquiwan Tayta Diosman yäracurcawanqui. Tsaynö llapan voluntäniquiwan, llapancallpayquiwan, y llapan yarpayniquiwan munangantaruranqui. Y runa mayiquicunatapis llapan shonguyquiwancuyanqui’ nir”.28Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Tsaytaga allitam

nirguyqui. Tsay ningayquicunata cumplirga gampis manaushacag alli cawayman yaycunquim”.29Tsaynö niptinnam tsay ley yachatsicog runa Jesusta yapay

tapurgan: “Tsayöraga gampä ¿picunatä runa mayëga, taytay?”30Tsaynam Jesus “Puntataga wiyamayrä” nir caynö nirgan:

“Juc runam aywaycänä Jerusalen marcapita Jerico marcaman.Tsaynö aywaycaptin ladroncuna pasaypa magacacharcurjatirangan röpanta y imaycantapis gechusquir wanushgatanöjagirir jegariyänä”.31“Tsay nänipam aywaycänä juc sacerdöti. Tsayna

wanushgatanöna runa jitaraycagta ricaycarpis tsaysacerdötega manapis ricag tucur päsacunä. 32Tsaypitasacerdötipa juc yanapagninpis tsaynöta ricaycar mana ricagtucullar yagacurir päsacunä”.33“Juc *Samaria runana tsay nänipa aywaycar tsayman chänä.

Israel runacuna Samaria runacunawan chiquinacuycarpis tsaySamaria runaga tsaynö yawarllana jitaraycagta ricaycur pasaypacuyapasquinä. 34Tsayna acëtiwan y vïnuwan jampipaycurratashcunawan wataparcur ashnunman muntarcatsir apanäpatsacungan wayiyag. Nircur tsaychö payga jampir ichicjucläyanganyag täparänä. 35Tsaypita warayninna tsay cuyapäcogruna bulsicunpita gellëta jipisquir päganä tsay wayiyogta ishcayjunag arupacur gänangantanö: ‘Cay geshyagta ricapaycällanquicutimungäyag, taytay. Imachöpis masta gastacuptiquega

.36Jesus tsaynö willapayta ushasquirnam tsay ley

yachatsicog runata tapurgan caynö nir: “Tsay quimsan

runacunapita ¿maygan cagtä wanuycagna runa mayintacuyapargan?”37Tsaynö niptinnam tsay runa nirgan: “Samaria runam,

taytay” nir.Tsaynam Jesus nirgan: “Canan gampis tsay cuyapäcog

runanölla runa mayiquita cuyapanqui”.

Martapa y Mariapa wayinchö Jesus yachatsingan38Tsaypita aywacurnam Jesus discïpuluncunawan

chäyargan juc tacshalla marcaman. Tsaychö Martapawayinman Jesus chaycuptinnam pay patsatsirgan. 39Martapañañan Marianam Jesuspa ñöpanman jamacuycurgan, TaytaDiospä parlapangancunata wiyayta munar. 40Martam itsangatsay wayinchö imayca ruraynincunata ruracuycargan. Tsaymiimayca ruraynincuna captin Jesusta nirgan: “Señor Jesus,¿imanirtä ñañä tsaychö jamaräcun noga caychö imaycaruraycunawan ñacaycaptï? Niycullay yanapamänanpä” nir.41Tsaynam Jesus nirgan: “Marta, ¿imanirtä tsaynö

nimanqui? Gamga alläpa yarpachacunqui imapisrurayniquicunallapämi. 42Tsay quiquiquipa rurayniquillapäyarpachacunayquipa rantinga Tayta Dios ningancunatayachacunayquipä cagtam yarpachacunayqui. Mariagayachatsingäcunatam wiyaycäman. Tsaynö yachacungantagamanam pipis gechunganatsu”.

Tayta Diosman mañacunantsicpä Jesus yachatsicungan(Mateo 6.9-15; 7.7-11)

11 1Tsaypita juc cutichönam Jesus mañacuycargan TaytaDiosman. Mañacuyta ushasquiptinnam juc discïpulun

Jesusta nirgan: “Discïpuluncunata Juan Bautistayachatsingannö nogacunatapis yachaycatsiyämay TaytaDiosman mañacuyänäpä, taytay” nir.2Tsaynam Jesus nirgan: “Caynömi Tayta Diosman

mañacuyänayqui:

‘Ciëluchö caycag Tayta Dioslläcuna,llapan runacuna gamta adorayälläshuy.Munangayquinö llapan runacunapis gamllaman

yäracamur cawaycuyätsun.[Ciëluchö munangayquinölla cay patsachöpis

camacaycullätsun.]3 Cada junagpä micuylläcuna ama faltaycatsillaytsu ari.4 Runa mayï mana alli ricamaptinpis noga perdonangänölla

jutsäcunapita perdonaycayämay.Jutsaman Satanas ishquitsiyämayta munaptinpis

tsapaycayällämay,[y yanapaycayällämay llutancunata imaypis mana

rurayänäpä.Tsaynö caycullätsun] .

5Nircur Tayta Diosman imaypis mañacuypä Jesus caynömiwillapargan: “Juc runash pullan pagas aywanä amïgunpawayinman: ‘Vicïnu, quimsa tantayquita mañacushayqui. 6Jucamïgümi wayïman posadacamushga. Imalläpis manamcaycapamantsu garaycunäpä’ nir. 7Tsaynö mañacuptinshivicïnunga ninä: ‘¿Imanirtä cay örarä shamunqui tsaytamañacamag? Puncüpis trancashganam y wamräcunapispunucuycäyannam. Cay öraga manam gamta atiendiytapuëdïnatsu’ nir”.8Tsaynö nisquirnam Jesus caynö nirgan: “Sharcamuyta

mana munaycarpis yaparir yaparir gayacuptinga vicïnungarangam miñishtinganta. Manam amïgun canganpitatsugaranga, sinöga pasaypa gayacuptin manana atiparmi. [Yagarunacunapis tsaynö yanapacog caycaptinga Tayta Diosgamasrämi yanapayäshunqui.] 9,10Tsaymi Tayta Diosmangaimaypis mañacuyänayqui. Imata miñishtirpis rugacuyay.Puncupita gayacognörä mañacuyay. Tayta Diosman

10 11

Page 70: Quechua Conchucos Sur Nt

70

s 11.30 Jonastaga quimsa junag jatuncaray pescädupa pachanchö caycanganpita Tayta Diosmi yargatsimurgan. Jesustapis quimsa junagmipamparanganpita cawatsimurgan. Jonaspita masta musyanayquipä liyinqui Bibliachö “Jonas” ningan libruta. t 11.31 Rey Salomonta watucagshamog reinapita musyanayquipä liyinqui 1 Reyes 10.1-13.

mañacogcunaga chasquiyanmi. Imata miñishtirpisrugacogcunaga tariyanmi. Gayacogcunataga Tayta Dioswiyanmi”.11“Gamcunata maygayquitapis wamrayquicuna [tantata

mañacuyäshuptiqui ¿rumitatsurä aptaparcuyanquiman?]Pescäduta mañacuyäshuptiquipis ¿culebratatsuräaptaparcuyanquiman? 12Tsaynöpis runtutamañacuyäshuptiqui ¿atapoguy curutatsuräaptaparcuyanquiman? 13Gamcunaga mayläya yaga carpiswamrayquicunataga alli cagllatam garayanqui. Tsaynögamcuna caycäyaptiquega ciëluchö caycag Tayta Diosgamasrämi alli cagllata garayäshunqui. Tsay alli cagga EspirituSantum”.

Satanaspa munayninchö Jesuscaycanganta runacuna niyangan(Mateo 12.22-30; Marcos 3.20-27)

14Juc cutinam upayashga runapita supayta Jesus gargurgan.Supay yargusquiptinnam tsay runa parlayta gallaycurgan.Tsaynö allïtsegta ricaycur runacuna espantacurcushicuyargan. 15Tsaynö caycaptinpis waquin runacunaganiyargan: “Manam Tayta Diospa poderninwantsu supaytagargushga, sinöga supaycunapa mandagnin Satanaspapoderninwanmi” nir. 16Waquinnam Jesusta tapog tucurniyargan: “Tayta Diospa poderninwan supayta gargungayquitamusyayänäpä mastapis milagrutaga ruraramuy ari” nir.17Tsaynö parlaycäyanganta musyarnam Jesus nirgan:

“Manam yarpaycäyangayquinötsu. Cay ningätawiyarcayämay. Juc nacionchö runacuna quiquincuna purachiquinacurga wanutsinacurmi ushacätsinacuyanman.Tsaynömi juc marcachö o juc wayichö tagcunapisquiquincuna pura chiquinacur wacpa caypa gargunacuycarushacäyanman. 18Tsaynö caycaptinga gamcuna amayarpäyaytsu Satanaspa poderninwan supaycunata gargungäta.Supaycunata mandagnin Satanas garguptinga poderniynagnaticrarmi ushacätsinacuyanman”.19“Gamcunachö waquin runacuna supaycunata

runacunapita garguyaptin yarpäyanqui Tayta Diospapoderninwan garguyangantam. Tsaynö yarpaycarga ¿imanirtänogapäga yarpäyanqui Satanaspa poderninwan supaycunatagargungäta? Tsay llutan yarpayniquicunawanmimanacagcunata parlayanqui. 20Nogata Espiritu Santoyanapamaptin supaycunata gargungäta ricarmi gamcunamusyayanqui Tayta Diospita salvacog rey shamungäta”.21Satanaspita mas puëdeg canganta tantiyatsirmi Jesus

mastapis nirgan: “Juc lïsu runa wayinta täpaycaptinga manampipis imantapis suwapanmantsu. 22Tsaynö täpaycaptinpispaypita mas puëdeg runa chaycurmi itsanga tucrunta gechuririmantapis apacunman. [Tsay cuentanömi nogapis puëdegcaynïwan Satanaspa maquinpita runacunata jipiycä]”.23Nircurmi caynöpis Jesus nirgan: “Pipis ningäcunata mana

cäsumag cagcunanam Satanaspa munayninchö cayan. Ynogata cäsumag cagga noga munangätam ruraycäyan”.

Maypitapis yargunganman supay cutingan(Mateo 12.43-45)

24“Juc runapita supay yargucur jäcogcunapam aywantänanpä ashirnin. Maychöpis mana tarirnam yarpasquintärangan runaman yapay cutiycuyta. 25Tsaynö cutirnamtaririn tsay runapa shongunta shumag churapacushgapitsapacushga wayitanörä. 26Tsaynöta tariycurnam tsayrunaman cutin paypita mas mana allin cag ganchis (7)supaycunata pushacurcurna tsay runachö cangan

täcuyänanpä. Tsaymi puntata canganpitapis mas peyormannaticracurin”.

Tayta Diosta cäsucogcuna cushicungan27Jesus tsaynö parlaycaptinnam runacunapa chöpinpita juc

warmi nimurgan: “¡Diospa willacognin cangayquipita imacushishgarä wachaycushog y shacshatsishog mamayquicaycan!” nir.28Tsaynö niptin Jesusnam nirgan: “Mamä

cushicungannöllam Tayta Dios ninganta chasquicurwiyacogcunapis masrä cushishga caycäyan”.

Milagrutarä Jesus rurananta munayangan(Mateo 12.38-42; Marcos 8.12)

29Tsaypitanam runacuna Jesus caycangan cagmangoricäyaptin caynö nirgan: “Gamcunaga Tayta Diosman manayäracog mana alli runacuna carmi milagrutarä ricaytamunaycäyanqui. Gamcuna munayangayquinöräga manam imamilagrutapis rurashätsu. Tsaypa rantinga Tayta Dios jucmilagrutam ruranga profëta Jonas cawaycaptin rurangannö”.30“Musyayangayquinöpis unay Jonastam jatuncaray

pescädupa pachanchö caycanganpita yargatsimurgan.sTsaynömi nogatapis pamparangäpita cawatsimanga”.31“Salomonpa yachatsicuyninta wiyananpämi ‘Sabah’

ningan nacionpita juc reinapis caruta shamurganJerusalenman.t Paypis syu nal junagchö sharcamungamcanan witsan runacunata ‘Salomonpa yachatsicuyninta nogachasquicungänö ¿imanirtä gamcunapis Tayta Diospa tsurinyachatsicunganta mana chasquicuyargayquitsu?’ ninanpä”.32“Tsaynöpis Jonas Diospa willacuyninta willacuptin wiyar

Ninive marca runacuna jutsa ruraynincunata jagiriyargan.Jonaspitapis mas imaycawan munayyog caycaptïwillacungätaga canan witsan runacuna manam cäsucuyantsu.Tsaymi syu nal junagchö Ninive runacuna sharcayämunga:‘Jonas willacunganta chasquicuyangänö ¿imanirtä TaytaDiospa tsurin willacunganta chasquicuyargayquitsu?’niyänanpä”.

Alli shonguyog cagcuna Jesusta chasquiyangan(Mateo 5.15; 6.22,23)

33Tsaypitanam Jesus nirgan: “Actsita tsaritsir alërimanmichurantsic wayiman yaycogcuna shumag ricayänanpä. Manamimaypis tsaritsintsictsu catri jawancunaman churanantsicpäga.34Runacuna ricayänanpä actsi atsicyagnömi gamcunapisrunacuna ricayäshunayquipä noga ningäcunata cäsuyänayqui.Nogata mana cäsumarninmi Tayta Dios munangantagaruraycäyanquitsu. Tsaymi tantiyacuyanquitsu tsacaychönöjutsa rurag cayangayquita. 35Waquin runacuna ‘Tayta Diosmunangannömi cawaycä’ nicarpis manam rasunpaypatsuTayta Dios munangannö cawaycäyan. Pagtatä tsayrunacunanö cayanquiman. 36Willacungäcunata rasunpischasquicurga Tayta Dios cachamanganta shumagmitantiyayanqui, tsacaychö actsiwan imaycacunatapisricaycagnöna”.

Fariseucunata Jesus gayapangan(Mateo 23.1-36; Marcos 12.38-40; Lucas 20.45-47)

37Jesus parlayta ushasquiptinnam juc fariseo runa invitarganmicuyänanpä. Tsaynam wayiman chaycur Jesus jamacurgan.38Israel runacunaga unay runacunapa üsuncunata cumplirmimanarä micur maquincunatarä awicuyag limpiu caycaptinpis.Tsaymi Jesus maquincunata mana awicullar micuycäyagta ricaryarpachacurnin invitag fariseo runa Jesusta ricapargan.

11

Page 71: Quechua Conchucos Sur Nt

71

u 11.50,51 Abelta wanutsiyanganta musyanayquipä liyinqui Genesis 4.8. Zacariasta wanutsiyanganta musyanayquipä liyinqui2 Cronicas 24.20-22.

39Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcunaga maquiquicunataawirpis pucilluyquicunata y matiquicunata janallanta awirirrurin ganrata dejaycognömi caycäyanqui. Pucillupa y matiparurinchö ganra caycagnömi llutan yarpayniquicunawan yimaycapä mallag cayangayquicunawanga raccha shongucaycäyanqui. 40¡Mana tantiyacog runacuna! ¿Manacumusyayanqui Tayta Dioslla cuerpuyquicunata camarshonguyquicunatapis ruranganta? 41Tsaymishonguyquicunapis awishga cuenta cananpäga pobricunatacuyapar yanapayay. Tsaynö rurayaptiquimi Tayta Diospägashonguyquicuna limpiu canga, manam maquiquicunallaga”.42“¡Allau, fariseucuna! Gamcunataga Tayta Dios mana

cuyapaypam castigayäshunqui. Gamcunaga templuman TaytaDiospä garaynin apayänayquipä huertayquicunapitamentatapis, anistapis, ni imatapis chunca (10) aptaycapuyäshuptiqui juc aptaytaga imaypis raquiycäyanquim:‘Tayta Diospa palabran gellgaranganmanmi llapantapiscumpliycäyä’ nirnin. Tsaycunata rurarpis manam runamayiquicunawan allega cawayanquitsu ni manamcuyapäyanquitsu. Nircur imata aunircurpis manamcumpliyanquitsu. Diospä ichic garayta aparcumplingayquinölla runa mayiquicunata alli ricayay,cuyapäyay, y imata aunirpis cumpliyay”.43“¡Allau, fariseucuna! Gamcunata Tayta Dios mana

cuyapaypam castigayäshunqui. Gamcunaga goricäcuyänanwayicunachö allin cag jamacunamanrä jamacuytamunaycäyanqui. Tsaynöpis gamcuna munaycäyanquipläzacunachö yachatsicog cayangayquipita runacunaalabayäshunallayquitam”.44“¡Allau, Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui!

Gamcuna runacuna ricayäshunayquillapäga, ä allitucuycuyanqui. Peru pamparanganchö ismushga ayanömimelanaypä caycäyanqui Tayta Diospäga. Tsaynö mana allishonguyog cayangayquitaga runacuna manam musyayantsu”.45Tsayta wiyarnam Moises gellgangan ley yachatsicog juc

runa nirgan: “Tsaynö nirga nogacunatapiswiyaycätsiyämanquim, taytay” nir.46Niptin Jesusnam nirgan: “¡Allau, gamcunapis ley

yachatsicogcuna! Tayta Dios mana cuyapaypamcastigayäshunqui. Gamcunaga runacuna imanö caytapis manacamäpacuyanganyagmi Moises gellgangan leycunamanyapa-yaparcur cumplitsiyta munayanqui. Tsaynö captinpisshumag alli tupayllapa yachatsiyänayquipa rantinmi ollgütupayparä yachatsiyanqui”.47“¡Allau gamcuna! Tayta Dios mana cuyapaypam

castigayäshunqui. Gamcunaga alli cayangayquita runacunaniyänallanpämi unay runacuna wanutsiyangan profëtacunapamparäyangan jananchö capillancunarä rurapäyanquipis.48Tsaynö ruraparpis profëtacuna gellgayangancunata manacäsur paycunata wanutseg unay runacunanöllam gamcunapiscaycäyanqui”.49“Tsaynö captinmi imanö cananpä cagtapis musyar Tayta

Dios unay nirgan: ‘Cachamushä willacog profëtäcunata yapostolnïcunata. Waquintam wanutsiyanga y waquincagtanam chiquir ñacatsiyanga’ nir. 50,51Tsaynöcayangayquipitam gamcunata Tayta Dios juzgayäshunquiAbelta wanutsegtanö, Berequiaspa tsurin Zacariasta altarpañöpanchö wanutsegtanö, y mas waquin profëtacunatawanutsegcunatanö”.u52“¡Allau ley yachatsicogcuna! Tayta Dios mana

cuyapaypam castigayäshunqui. Runacuna Diospawillacuyninta yachacuyta munayaptinpis yachag tucurmillutancunata yachatsicuyanqui. Rasunpaga quiquiquicunapisDiospa willacuynintaga manam cäsuyanquitsu”.

53,54Tsaynö Jesus niptinnam ley yachatsicogcunawanfariseucuna ajanacurcuyargan. Tsaypitanam Jesustarabyanapar tapupäyargan imaycaläya tapucuycunata Romamandacogpa contran parlaptinga tsaynöpa prësuyänanpä.

Alli tucogcunata Tayta Dios juzgananpä Jesus ningan

12 1Jesus tsaynö parlaycaptinrämi pasaypa atscarunacuna wayi ñöpanman goricäyargan. Tsaychö

parlanganta wiyayta munarninmi cumanacur jarunacurräcaycäyargan. Tsaynam discïpuluncunata Jesus nirgan:“Fariseucunaga ‘Tayta Dios ningancunata llapantam ruraycä’nicarpis manam cumpliyantsu. Pagtä paycunanö gamcunapiscaycäyanquiman. 2Pacayllapa jutsa rurayniquicuna imaymusyacarpis musyacangam. Manam ima rurayniquicunapismana musyacagga cangatsu. 3Tsaynömi puncuta wichgarcurpacayllapa parlayangayquicunapis mayacanga. Ushacäcuyjunagga imayca llutan rurayniquicunatapis Tayta Diosjuzgangam”.

Pitapis mana mantsacuypa willacuynintawillacunapä Jesus yachatsicungan

(Mateo 10.28-31)4“Cuyay amïgücuna, nogapa willacuynïta willacuyaptiqui

runacuna wanutsiyäshurpis almayquicunataga manamimanayangatsu. Tsaynö caycaptinga manam pitapismantsacuyänayquitsu. 5Paycunapita mantsacuyänayquiparantinga Tayta Diosllata mantsacuyay. Paymi munayyogcaycan almantinta in ernuman gaycunanpäpis”.6“Pishgucuna runacunapä mana alläpa cuestaptinpis Tayta

Diospäga välinmi. Payga manam gongantsu ni jucllayllatapis.7Pishgucunatapis tsaynö ricaycarga gamcunatanäga masrämiTayta Dios imanö cayangayquitapis ricaycäyäshunqui. Hastaagtsayquicunatapis yupashgatam payga caycätsin. Tayta Diostsaynö ricaycäyäshuptiquega pipitapis amamantsariyanquitsu”.

Jesuspa favornin parlagcunaimanö cayänanpä willacungan

(Mateo 10.32,33; 12.32; 10.19,20)8“Pipis nogaman criyicog canganta mana pengacuypa

willacuptinga nogapis Tayta Diospa y angelnincunapa ñöpanchöpaycunapa favorninmi parlashä. 9Pipis nogapita pengacurwillacuynïta mana willacuptinga nogapis Tayta Diospa yangelnincunapa ñöpanchö paycunata ‘Manam regïtsu’ nishämi”.10“Tayta Diospita shamungäta mana tantiyar nogapä

llutanta parlayaptinpis Tayta Diosga perdonangam. Salvacogcangäta Espiritu Santo tantiyaycätsiptin conträ captinmiitsanga Tayta Dios imaypis perdonanganatsu”.11“Nogaman criyicamog cayangayquipitam goricäcuyänan

wayicunaman, juezcunaman, y waquin autoridäcunamanapayäshunqui castigayäshunayquipä. Tsaychö amallaquicuyanquitsu: ‘¿Imanöparä cananga salvacuycushä?’ o‘¿Imatarä niycushä?’ nirnin. 12Espiritu Santumtantiyatsiyäshunqui imata parlayänayquipäpis”.

Imapäpis mallagashga runa manacanantsicpä Jesuspa yachatsicuynin

13Runacunapa chöpinpitam juc runa caynö nimurganJesusta: “Taytay, waugïta niycuy töcamangan cag herenciätaraquipämänanpä” nir.14Tsaynam Jesus nirgan: “Amïgu, manam juezniquitsu noga

cä tsaynö nimänayquipäga” nir. 15Nircurnam runacunatanirgan: “Ama imapäpis mallagashga cayanquitsu. Allicawayga manam imaycayogpis cayaptiquirätsu” nir.

11 12

Page 72: Quechua Conchucos Sur Nt

72

16Nircurpis Jesus caynö nirmi willapargan: “Juc rïcu runammurucunganpita pasaypa cosëchata gorinä. 17Tsayna tsay rïcuruna yarpachacunä: ‘Cananga ¿maymantä caytsica micuynïtachurashä? Wayï manam aypannatsu churanäpä’ nir. 18Tsaynöyarpachacurna ninä: ‘Canan tröja wayïta pascasquirchir juctasharcatsishä mas jatuncarayta. Tsaymanmi llapan goringämicuynïcunata y imaycäcunatapis churashä. 19Tsaynöchuracuycuptëga atsca watapämi micuynïcuna canga. Tsaynöchuracuycurmi itsanga micur upyar cushishgallanacawacushä’ nir. 20Tsaynö yarpachacurir caycaptinna TaytaDios ninä: ‘¡Llutan yarpag malafë togshu! Canan pagasmi gamwanunqui. Llapan churangayquicuna ¿pipärä quëdanga?’ nir”.21Tsaynö parlayta ushasquirmi Jesus nirgan: “Tsay rïcu

runa, runa mayincunata mana yanapar wanungannömi llapanmalafë runacunapis runa mayinta mana yanaparga TaytaDiospita imatapis chasquiyangatsu”.

Tayta Diosman imaypis yäracuyänanpäJesus yachatsicungan

(Mateo 6.25-34)22Nircur discïpuluncunatapis Jesus nirgan caynömi: “Ama

yarpachacuyanquitsu: ‘Canan ¿imatarä micushä? ¿Imataräjaticushä?’ nirnin. 23Micuynintsic mana captinpis röpantsic manacaptinpis cushicushun Tayta Dios cawayta gomangantsicpita.24Shumag tantiyacuyay pishgucuna imanö cawayangantapis.Paycunaga manam murucuyantsu, manam cosichayantsu, nitröjacuyantsu. Tsaynö caycaptinpis Tayta Diosmi micuynincunafaltätsintsu. Gamcunaga tsay pishgucunapitapis mas välegmicayanqui Tayta Diospäga. 25Tsaynö imaycapä mayläyayarpachacurpis ¿pirächi tamäñunpita masllataga jatunyarcunman?26Imaycapis ushacagcunallapa yarparäyänayquipa rantinga,imayca mana faltätseg Tayta Diosman yäracullar cawacuyay”.27“Tantiyacuyaywaytacuna imanö cuyaypä tuctuyangantapis.

Waytacunagamanam aruyantsu ni putscacuyantsu. Peru nicarpisimanö cuyayllapämi ricacuyan.Waytacuna cuyayllapätuctungannögamanam unay rey Salomon jaticungan röpancunapisiwalargantsu. 28Tsaywaytacuna tsaquirinanlla caycaptinpis TaytaDiosga ima shumagtam tuctutsin. Tsaynö cuyayllapäta tuctuycätsirga¿manatsurä gamcunatanäga yanapayäshunquiman röpashgacayänayquipä, yäracuyniynag runacuna?”29“Tsaynö caycaptingamanam yarpachacuyänayquitsu imata

micuyänayquipä ni imata upuyänayquipäpis. 30Tsaycunatayarpachacurga puriyan Tayta Diosmanmana yäracog runacunallam.Gamcunaga tsaymana yäracog runacunanö ama yarpachacuyaytsu.Tayta Diosgamusyaycanmi imatamiñishtiyangayquitapis. 31Tsayimapäpis yarpachacuyänayquipa rantinga Tayta Diosmunangantarurar cawayänayquipä cagta yarpachacuyayga. Paymunangannöcawayaptiquega imatamiñishtiyangayquitapis Tayta Diosmanamfaltätsingatsu”.

Rïcuyayllapä mana yarpachacunantsicpäcagta Jesus yachatsicungan

(Mateo 6.19-21)32“Cuyay gatirämagnïcuna, ama llaquicuyaytsu. Gamcunatam

Tayta Dios acrayäshurgayqui imayyagpis paywan cawayänayquipä.33Capuyäshungayquita imayquicunatapis ranticusquir manacapogcunata yanapayay. Tsaynö runamayiquicunawan cuyanacurcawarga ciëluchömi Tayta Dioswan imayyagpis alli cawaytachasquiyanqui. Tsaytagamananam runapis suwangatsu ni puyupisushangatsu. 34Imaycayogpis cayllapä cagta yarpachacurmimananaTayta Diosmanga yarpäyanquinatsu”.

Jesuspa cutimuyninpä alistacushgacanantsicpä yachatsicuynin

(Mateo 24.45-51)35,36“Gamcuna listacushga maya-mayallana caycäyay noga

ciëlupita cutimuptï chasquicayämänayquipä. Casaracuy

estapita patronnin cutimunanta empliyäduncunashuyacogcunanölla nogatapis shuyacaycäyämanqui.Actsicurcur puncuta quichapänanpä shuyaragnöllagamcunapis listacushga caycäyay. 37Tsay patron illanganpitacutir yätsingannö shuyaycagta tariycur imanörä cushicuralabanman tsay empliyädunta. Mësaman jamaycatsir quiquinpatronmi sirvinga. 38Tsay patron illanganpita imay örachänanpä cagta mana musyar empliyäduncunashuyacuyangannöllam, nogatapis maya-mayalla listacushgashuyacayämänayqui ciëlupita cutimunäta musyaycarga.Tsaynö shuyacaycäyämagta tariptëga imanö cushicuyrägamcunapä caycunga”.39,40“Manam pipis punucunmantsu ladron suwapänanpä

cagta musyarga. Maya-mayallam waranman imancunatapistäpaycar. Tsay ladronta shuyacognölla gamcunapismaya-mayalla imaypis caycäyay, noga cutimunäpä cagtamusyaycarga. Noga ciëlupita cutimushä manayarpäyämangayqui öram”.41Tsaynam Pedro tapurgan: “Tsaynö cay

iwalatsicuycunawan yachatsicungayquega ¿nogacunallapäcu ollapan runacunapäwancu?” nir.42Niptinnam Jesus nirgan: “Musyayangayquinöpis juc patron

maypapis illarga mas yäracuypä cag empliyäduntamhaciendanchö dejan imaycancunatapis shumag ricaycänanpä ywaquin empliyäduncunatapis öranchö garar caycänanpä. 43Tsaypatron illanganpita cutir yätsingannö llapantapis ruraycagtatariycur imanörä cushicur alabanman tsay empliyädunta.44Empliyädun tsaynö alli portacuptinnam paypa maquinmannachuranman llapan imaycantapis ricananpä. 45Peru manayäracuypä cag empliyädum itsanga yarpan: ‘Patronnï manarämirasllaga cutiramungarätsu’ nirnin. Tsaynö yarparnam empliyädumayincunatapis magar ushan y estacunachö puricur, micur,upyar cacun. 46Tsaynö caycagman patronnin mana yarpashgataillanganpita chaycurga empliyädun mana allicunata ruraycagtatariycur patronnin magacacharcurmi gargunga. Tsaynömi jananshongulla criyicogcunatapis Tayta Dios in ernuman gaycunga.Tsaychömi wagar quirutapis uchuyangaräga”.47,48“Juc empliyädu mana musyayninpa imatapis llutanta

ruraptinga patronnin manam alläpatsu castiganga. Perupatronnin ninganta musyaycar mana wiyacuypa llutancunataruraptinmi itsanga patronnin pasaypa castiganga. Tsaynöllampipis Tayta Dios munanganta musyaycar mana cumplirgacastïguman gaycucäyanga”.

Jesusman criyicogcuna chiquishgacayänanpä cagta ningan

(Mateo 10.34-36)49“Cay patsaman noga shamurgö chasquimag cagcuna salvashga

cayänanpä y mana chasquimag cagcuna mana salvashgacayänanpämi. Cay nicangäcuna maynapis ruracaraycanmanna.50Peru tsaycuna ruracänan captinpis puntataga nogataran pasaypañacarcatsiyämarrä wanutsiyämanga. Tsaytam pasaypa llaquicurshuyarä hasta cumplinganyag”.51“Ama yarpäyaytsu nogaman criyicayämungayquipita mana

chiquishga cayänayquipä cagtaga. Criyicamogcunataga imaypischiquiycäyäshunquim. 52Cananpitaga nogamancriyicamunganpitam juc wayichö tagcuna quiquincuna purachiquinacuyanga. 53Taytanmi tsurinpa contran canga y tsurinpistaytanpa contranmi canga. Mamannam wawanpa contran canga ywawannam mamanpa contran canga. Llumtsuyninmi suegranpacontran canga y suegrannam llumtsuyninpa contran canga”.

Jesusta Tayta Dios cachamungantarunacuna mana tantiyayangan

(Mateo 16.2,3)54Tsaypitanam runacunata Jesus nirgan: “Rupay ullunan

cagpa pucutay yurimuptinga: ‘Tamyanganam’ niyanqui, y

12

Page 73: Quechua Conchucos Sur Nt

73

niyangayquinöllam tamyan. 55Tsaynömi imaypis Negebregionpita vientumuptin: ‘Cananga rupacuypam achaycunga’niyanqui, y niyangayquinöllam achan. 56¡Manatantiyacogcuna! Tsaycunatapis cösa tantiyaycarga ¿imanirtätantiyayanquitsu Tayta Diospita shamushga car nogaruraycangäcunata?”

Runa mayintsicta llutanta rurargaarreglanantsicpä Jesus yachatsingan

(Mateo 5.25,26)57“Y nircur Tayta Dios cachamaptinga ¿imanirtä

chasquiyämanquitsu? 58Pagtä nogata manachasquiyämangayquipita Tayta Dios in ernumangaycuyäshunquiman. Imapitapis chiquinacungayquiquejayäshuyta yarpaptinga autoridäman manarä chararreglanqui. Tsaynö mana arreglaptiquega juezmanapatsishuptiqui juezga wardiyacunawanmi carcelmanwichgatsiyäshunqui. 59Tsaypitaga manam rasllagayarguyanquitsu jaga cayniquicunata llapanta manapägacurga”.

Mana cäsucog runa in ernuchöcastigashga cananpä willacungan

13 1Tsaynam runacuna Jesusta willayargan caynö:“Galilea runacuna templuchö Tayta Diosta adorarnin

ashmacunata *altarchö rupaycätsiyaptinmi *Pilatosoldäduncunata cachanä tsay runacunata wanutsiyänanpä”nir.2Tsaynö willayaptinnam Jesus nirgan: “Ama yarpäyaytsu

waquin Galilea runacunapita tsay wanog runacuna masjutsayog car wanuyanganta. 3Manam Tayta Diospacastïgunwantsu paycuna tsaynö wanuyashga. Gamcunamitsanga Tayta Diospa castïgunwan in ernuchö ñacayanquijutsayquicunata mana jagiyangayquipita. 4TsaynömiJerusalenchö Siloe törri juchur chunca puwag (18)runacunata wanutsirgan. Tsaynö captinpis ama yarpäyaytsutsaychö quëdag runacunapita tsay wanog runacuna masjutsayog cayanganta. 5Manam Tayta Diospa castïgunwantsupaycunapis tsaynö wanuyargan. Gamcunam itsanga TaytaDiospa castïgunwan in ernuchö ñacayanqui jutsayquicunatamana jagirninga”.

Mana wayog hïgusman mana cäsucogrunata Jesus iwalatsingan

6Tsaynöpis mana cäsucog runacunata mana wayoghïgusman iwalatsirninmi Jesus caynö nirgan: “Juc runapachacranchömi canä hïgus. Tsaynam duëñun aywanähïgusninman ricapacog: ‘¿Mä wayuncush o manacush?’ nir.Tsay runaga tarinätsu ni jucllayllatapis prütanta. 7Tsayna ninächacran cuïdag runata: ‘Quimsa watanam shamü cayhïgusman pallag y manam ni jucllayllatapis tarirgötsu. Cananmutusquir jitariy cay chacrapita. Mana wayogtaga ¿imapätäardëllaga cay chacrachöpis catsishun?’ nir. 8Tsaynö niptinnachacran cuïdag runa ninä: ‘Taytay, mä juc wata shuyärishunräari. Cananga entërunpa ogtipärirmi wanun wiñapäshä.9Tsaynö ruraptïchir wayurga wayungarä. Tsaychö mananawayuptinga muturiycunquichir’ nir”.

Säbadu jamapay junagchö curcayashgawarmita Jesus allïtsingan

10Juc säbadu jamapay junagchönam runacunagoricäcuyänan wayichö Jesus yachatsicuycargan. 11Tsaychömicaycargan supay curcayätsingan juc warmi. Payga manaderichacaypam chunca puwag (18) watantin tsaynöllacacurgan. 12Tsay warmita ricaycurnam runacunapa ñöpanmanpäsaratsir Jesus nirgan: “Cananga allishganam canquicurcayashga cangayquipita” nir.

13Tsaynö nirnin yataycuptinmi jinan öra allisquirgan.Allisquir derichacarcurnam tsay warmi Tayta Diostaalabargan.14Tsaynam säbadu jamapay junagchö Jesus tsay warmita

allïtsishga captin tsay goricäcuyänan wayichö mandacog runaajacurcurgan. Tsaynö ajarninnam runacunata nirgan: “Jogtajunagllam runacuna aruyänanpäga. Tsay junagcunachöshayämunquiman alliyta munarga. Canan säbadu jamapayjunagchörä gampis puricuycanqui” nir.15Tsaynam Jesus nirgan: “¡Janan shongu yachag tucog

runacuna! Gamcuna säbadu jamapay junagchö ¿manacutöruyquicuna ashnuyquicuna wataraptin pascasquiryacurcatsiyanqui? 16Cay Israel warmita allau chunca puwag(18) watantin Satanas geshyatsiptinmi curcayashga cacushga.Säbadu jamapay junagchö quiquiquicunapis ashmayquicunatacuyapäyangayquinölla, ¿imanirtä cay warmita cuyapaytayachayanquitsu?”17Tsaynö niycuptinnam chiquegnincunaga pasaypa

pengacuyargan. Waquin runacunam itsanga cushicuyarganallita rurangancunata ricar.

Diospa willacuyninta ñäbuspa murunmany levadüraman Jesus iwalatsingan

(Mateo 13.31-33; Marcos 4.30-32)18,19Tsaynö mastapis Jesus yachatsirganmi caynö nirnin:

“Tayta Diospa alli willacuyninga imayca ñäbuspamurunnöllam. Tsay ichiclla muru jegarcamurga jatunyarmirämancunapis mashtacanganrä. Tsaynö captinmirämancunaman pishgucunapis rataycur geshuncuna rurayan.Tsay ichic murullapita ñäbuspa räman mashtacangannömiTayta Diospa alli willacuyninga maytsaymanpis chaycan”.20,21Nircur mastapis yachatsicur Jesus caynömi nirgan:

“Tayta Diospa alli willacuyninga levadüranöllam caycan. Jucruna tantata rurar quimsa arröba machcaman levadüratawiñaptinmi mäsaga shumag jacan. Tsay levadüra wallcallacaycar mäsata atscayätsir jacatsingannömi Diospa alliwillacuynin maytsayman chaptin chasquicogcunapis masräatscagyäyan”.

Tayta Diosta cäsucogcunalla gloriamanaywayänanpä Jesus willangan

(Mateo 7.13,14;21-23)22Tsaypita Jesus Jerusalenman aywarnam marcacunapa

päsargan yachatsicuraycar. 23Tsaychömi juc runa tapurgan:“Taytay, ¿wallcagllacu cayan salvacogpä cagcuna?” nir.Tsaymi Jesus nirgan: 24“Atscag o wallcaglla captinpis

gamcunaga imaycanöpa salvacionta ashiyay. Salvacurgloriaman yaycuyänayquipäga quichqui puncupanörämipäsayänayqui. Atscag yaycuyta munarpis wallcagllamyaycuyanga”.25“Gamcuna ‘Diospa palabranta wiyangäpitam gloriaman

yaycushä’ nirpis rasunpaga cawayniquicunachö manamcäsucuycäyanquitsu. Wanucuyangayqui öra tsaynö manacäsucuyangayquipitam gloria wayiyog puncuntawichgacascamuptin gamcuna tacacuyanqui: ‘Puncuyquitaquichapaycallämay, taytay’ nir. Tsay wayiyognamniyämushunqui: ‘Gamcunataga manam regïtsu. ¿Piräcacuyanquipis?’ nir. 26Tsaymi gamcuna niyanqui: ‘¿Imanirtäregiyämanquitsu? Micurchä upurchä purirgantsic. Ymarcäcunachöpis yachatsirguyquichä’ nir. 27Paynamniyämushunqui: ‘Gamcunaga manam cäsuyämarguyquitsu.¿Pirä cacuyanquipis? ¡Ñöpäpita witicuyay, jutsasaparunacuna!’ nirnin”.28“Tsaynam ciëluman manana yaycur *Abrahamta, Isaacta,

Jacobta, y profëtacunata rurichö caycagta ricarnin pasaypawagayanqui. Quiruyquicunatapis uchuyanquirämi yaycuytamanana puëdirnin. 29Maytsaypitapis shamog runacuna

12 13

Page 74: Quechua Conchucos Sur Nt

74

ciëluman yaycog cagmi itsanga Tayta Dios alistangan micuytacushicurrä micuyanga. 30Tayta Dios munangannö cawagcunacay patsachö mana alli ricashga carpis ciëlumangayaycuyangam. Tayta Diosta mana yarpar lluta cawaychöcawag cagcunam itsanga in ernumanna gaycucäyanga”.

Jerusalen marcata ricärir Jesus wagangan(Mateo 23.37-39)

31Tsaypitanam waquin fariseucuna chäyargan Jesuscaycanganman caynö nir: “Caypita aywacuy cawaytamunarga. Rey Herodesmi wanutsishuyta munan”.32Tsaynam Jesus nirgan: “Pay wanutsimayta munaptinpis

manam imapis gocamantsu. Canan warayllanam supaycunatarunacunapita gargushä y geshyagcunatapis allïtsishä.Tsaycunallawannam cumplinga llapan ruranäpä cagcuna.33Tsaypitarämi Jerusalenman aywashä tsaychö wanutsishgacanäpä. Tayta Diospa willacognin profëtacuna Jerusalenchöwanuyangannömi nogapis Jerusalenchörä wanushä”.34“¡Jerusalen runacuna! ¿Imanirtä Tayta Dios cachamungan

profëtacunataga y alli willacuyninta willacogcunatagaunaypitapis wanutsiyanquilla? Nogaga imanömi gamcunatagoriyta munargö, imayca wallpa chipsancunata goriycurogllagnöpis. Tsaynö goriyta munaycaptïpis gamcunagamunayniquicunata rurarmi cacuyarguyqui. 35Tsaynöcayangayquipita gamcunata Tayta Dios dejariyäshunquim ychiquiyäshogniquicunam munanganta rurarmarcayquicunatapis ushacätsiyanga. Tayta Dios goricamaptinmanam ricayämanquinatsu ‘Tayta Dios cachamungansalvayämaglläcuna shacallämuy’ niyangayqui junagyag”.

Jacapäcushga runata Jesus allïtsingan

14 1Tsaypita säbadu jamapay junagchönam Jesusaywargan juc mandacog fariseupa wayinman micog.

Tsaychömi waquin fariseucunapis Jesus imatarurangancunatapis musyapacur caycäyargan. 2,3Y tsaychömientëru cuerpun jacapäcuycag runapis caycargan. Jesus tsaytaricaycurmi ley yachatsicogcunatawan fariseucunata tapurgan:“Gamcunapä säbadu jamapay junag caycaptinpis ¿cay runataallïtsishwancu o manacu?” nir.4Tsaynö niptin imatapis mana parlacuyaptinnam

geshyaycag runata Jesus yataycurgan allisquinanpä.Alliscatsirnam nirgan: “Cananga aywacuyna wayiquipa” nir.5Nircurnam fariseucunata nirgan: “Maygayquipapis

wamrayquicuna o ashmayquicuna pözuman ishquishga captin¿manatsurä juclla jipeg aywayanquiman, säbadu jamapayjunag caycaptinpis? Tsaynöllam nogapis geshyagcunata allïtsïsäbadu jamapay junagchöpis”.6Tsaynö niptin manam imaniytapis puëdiyargantsu.

Invitashgacunapita Jesus parlapangan7Tsay fariseupa wayinchö waquin invitashgacuna,

llapancunapitapis mas alli tucurmi, wap aywar mësamanräjamascäriyargan. Tsayta ricaycurmi Jesus yätsirnin caynönirgan: 8,9“Pipis invitayäshuptiqui mësamanräga ama rasjamacuyanquitsu. Gamcunapita mas respitädu runachämuptin ‘Mësapita witicuy pay jamacunanpä’ niyäshuptiquipengacushgam jamaraycäyangayquipita witicuyanqui”.10“Mësaman juclla jamacunayquipa rantinga

shuyäriyanquirä, invitayäshogniqui ‘Amïgu, mësallamanpäsacamuy’ niyäshungayquiyag. Tsaynöjamarayätsishuptiquim itsanga mësachö waquin jamagcunapisrespitayäshunqui. 11Tayta Diosga manam pitapis yanapantsualli tucogcunataga. Payga imaypis yanapan llänu shonguyogmana runa tucogcunatam”.12Nircurnam wayinman invitag runatapis Jesus nirgan:

“Invitanacur micungayqui öra ama gayatsinquitsucuyanacungayqui cagllata, ni waugillayquita, ni

castallayquita, ni rïcu cag vicïnullayquitaga. Tsaynörurayaptiquega paycunapis cutitsiyäshunquillam. 13Tsayparantinga päsaratsinqui pobricunata, ratacunata, ygapracunata. 14Paycunaga manam ni imanöpapiscutitsiyäshunquitsu. Tsaytaga Tayta Diosnam cutitsiyäshunquijutsaynag runacunata cawatsimungan junag”.

Tayta Diosta mana cäsucogcuna ciëlumanmana aywayänanpä willacungan

(Mateo 22.1-10)15Tsaynam jamaraycanganpita juc invitashga runa nirgan

Jesusta: “¡Taytay, ima cushishgarä cayanga ciëluchö TaytaDios alistangan micuyta micogcuna!”16Tsaynö niptinmi picuna micuyänanpä cagtapis Jesus

caynö nir tantiyatsirgan: “Juc runam atsca runacunatainvitanä juc junag wayinchö micupacur goyäyänanpä.17Tsaynam invitangan junagna empliyädunta cachanä tsayinvitangan runacunata päsatsiyänanpä. 18Tsayna empliyädunwillag chaptin jucnin ninä: ‘Rantingä chacra ricagrämiaywanä caycan. Nogapita ama resentiycullätsuntsu’ nir.19Jucagna ninä: ‘Pitsga par törücunam rantiycurgö. Tsaymialli o mana alli jarungantapis musyanäpä yapyag aywaycä.“Yapaychönash shallämunga” niycullay’ nir. 20Y mas jucnincagna ninä: ‘Tsayrämi casaracurgö y manam puëdimushätsu’nir. Tsaynö nir llapanpis invitangan runacunaga manaaywayänätsu”.21“Tsayna tsay gayamog aywag empliyädun cutiycur

patronninta willanä runacuna imanö niyangantapis. Tsaynöwillaptinna patronnin pasaypa rabyacunä. Tsaypitanaempliyädunta ninä: ‘Cällicunapa aywar pushamuypobricunatapis, gapracunatapis, y ratacunatapis’ nir. 22Tsaynapatronnin ninganta cumplir empliyädun ninä:‘Cumplillargönam llapan nimangayquicunata, taytay.Mandamangayquinö llapanta päsaycätsimuptïpis wayiquimanmanarämi runacuna juntäyantsu’ nir. 23Tsayna patronninninä: ‘Nänicunapapis y chacracunapapis aywar taringayquicag runacunata imaycanöpapis pushamuy wayïmanjuntäyanganyag. 24Tsay yupay tucog invitangäcunamayganpis micuyänanta mananam munänatsu’ nir”.

Salvacionta imanöpa tarinapä Jesus yachatsingan(Mateo 10.37,38)

25Tsaypita atscag runacuna gatiräyaptin aywaraycarnamJesus nirgan: 26“Nogaman criyicamunganpita taytanchiquiptinpis, maman chiquiptinpis, majan chiquiptinpis, otsurin chiquiptinpis noga ningäta rurar imaypis cawatsun.Peru noga ningäcunata mana cäsumar mamanpa, taytanpa,majanpa, o tsurinpa munayninchö cacog cagga manamrasunpatsu discïpulü”.27“Imaycachö ñacarpis nogaman criyicamur cawayätsun.

Wanunganyag noga ningäcunata mana cäsumag cagcunagamanam rasunpatsu discïpulü. 28Nogaman mananacriyicamogcunaga juc runa wayi rurayta gallaycatsirdejaregnömi cayanqui. Pipis wayita rurananpäga shumagrämiyarpachacun tsay wayita ushananpä gastun aypanganta omana aypangantapis. 29Pipis wayita gallar cimientuycullardejasquiptinga llapan ricagcunam jamuräyan: 30‘Tagay runagamana puëdiycar wayita rurar gallaycatsishga manapisushananpä’ nir”.31“Y tsaynömi juc nacion maygan nacionwanpis

pelyananpäga cösarä yarpachacuyanman. Alli cösayarpachacurirmi itsanga ninman: ‘Mä, ¿ishcay chuncawaranga (20,000) soldäducunata juc chunca waranga(10,000) soldädulläwan vincïmancush o manacush?’ nir.32Pelyayta mana puëdinan captinga jucag cag mandagcarullachörä caycaptinmi willacogninta cachanman:‘Mananash pelyashunnatsu. Munangayqui cagtash

13 14

Page 75: Quechua Conchucos Sur Nt

75

imäcunatapis apacunqui’ nir willananpä. 33Tsaynölla discïpulücayman manarä yaycur llapan imayquicunatapis noga raycurdejariyänayquipä cagtarä shumag yarpachacuyay.Imayquicunatapis jagiriyta mana munarga manam discïpulücayanquimantsu”.

Cachiman iwalatsicur Jesus yachatsicungan(Mateo 5.13; Marcos 9.50)

34,35“Gamcunaga cay patsachö cachinömi cayanqui. Micuytacachi gustuta manana gor imapäpis mana välegnömigamcunapis Tayta Dios munangannö mana cawarga imapäpisväliyanquitsu. Gamlagyashga cachita pipis jichariyangannömigamcunatapis in ernuman Tayta Dios gaycuyäshunqui. Cayningäcunata wiyag cagga tantiyacuyay”.

Ogracashga üshata taringanman iwalatsingan(Mateo 18.12-14)

15 1Tsaypitanam *impuestu cobracogcunawan Diostamana cäsucog runacunapis aywayargan Jesus

parlanganta wiyayänanpä. 2Tsayta ricaycurnamfariseucunawan ley yachatsicogcuna Jesusta jamurarniyargan: “¿Imanirtä cay runaga jutsasapacunawanpisgoricaycur micuycan?” nir.3Tsaynö niyaptinmi Jesus iwalatsicuywan parlapargan:

4“Pipis pachac (100) üshanpita jucta ograycurga ¿manatsuräwaquin cagcunata juc puchaman goriycur juclla aywarashinman hasta taringanyag? 5Tariycurga cushishgagachimatancarcur apacunman. 6Wayinman chaycurgavicïnuncunatapis amïguncunatapis cushicurchi willapanman:‘¡Ograngä üshätam tariycamurgö!’ nirnin”.7Tsaynö willaparnam Jesus nirgan: “Tsay runa üshanta

tarisquir cushicungannöllam Tayta Dioswan angelnincunapiscushicuyan juc runa jutsancunata jagirir Tayta Diostachasquicuptin. Isgun chunca isgun (99) alli cawag runacunapäcushicuyanganpita masrämi cushicuyan jucllayllapisjutsallachö cawacog runa jutsanta dejarir Tayta Diostachasquicuptin”.

Ogracashga gellëman iwalatsingan8“Tsaynö pï warmipis chunca gellëninpita jucta ograycur

¿manatsurä actsita tsarircatsir juclla ashinman wayintapispitsapacur ograngan gellëninta taringanyag? 9Ashiycangantatariycurga wayinchö cushicurninchi willacunman: ‘¡Ograngägellënïtam tarisquirgö!’ nirnin. 10Tsaynömi Tayta Dioswanangelnincunapis cushicuyan juc runallapis jutsa ruraynintajagirir Tayta Diosta chasquicuptin”.

Aywacog jövinman iwalatsingan11Mastapis Jesus caynö nirganmi: “Juc runapash ishcay

ollgu tsurincuna canä. 12Tsayshi gepa cag tsurin papänintaninä: ‘Papä, nogata töcamangan cag herenciägoycamänayquitam munä’ nir. Tsaynö niptinshi papäninraquipaycunä paypä cagcunata”.13“Tsaypita juc ishcay junagllatanash llapan

chasquingancunata ranticuscärinä. Nircur tsay gellënintaapacurcur aywacunä juclä caru marcapa. Tsaychönashmunanganta rurar llapan gellëninta manacagcunallachöusharinä. 14,15Tsaypita ushacäpacusquirga imanö caytapismana puëdir mallagänäna. Y tsay marcachö muchuygallaptinna tsay jövinga pasaypa mallagar aruyta ashinä.Tsayna juc hacendädu runa chasquinä cuchinta mitsitsinanpä.16Cuchita mitsirnash pasaypa mallagar cuchipa micuynintapismicuytana munanä. Tsaynö mallagaptinpis micuy manacaptinshi pipis garanätsu”.17“Tsayshi yarpachacunä: ‘Papänïpa arognincunaga

pachajunta micurchir caycäyan, noga caychö mallagaywanunaycaptï. 18Caynö canäpa rantinga papänï cagpa

cuticushä. Chaycurga caynömi nishä: “Papä,perdonaycallämay. Gomangayquicunata manacagcunachöusharmi jutsata rurargö. Manam gam munangayquinötsu niDiosnintsic munangannötsu cawargö. 19Cananpitaga amacuentamaytsu tsuriquitanöga. Juc mincayniquitanöllanachasquiycallämay” nir’. 20Tsaynö yarpachacusquir cuticunäpapänin cagpa”.“Tsayshi wayinman carulällatarä aywaycagta ricaycur

papänin cuyapaywan cörrilla taripagnin aywar pasaypacushicuywan macallacurcunä. 21Tsayshi tsuringa yarpangannöninä: ‘¡Perdonaycallämay, papä! Gomangayquicunatamanacagcunachö jutsata rurarmi ushargö. Manam gam

.22“Tsaynö parlapar manarä ushaptinshi papäninga

empliyäduncunata ninä: ‘Mas alli röpacunata ras jipiyämuytrocacunanpä. Tsaynö sortïjata y zapatuta jipiyämuyjaticunanpä. 23Nircur weran cag torïtuta pishtayay. ¡Cananitsanga estata rurashun! 24¡Cay tsurëga wanunganpitacawarimognömi! ¡Ogracanganpitam cutimushga!’ Tsaynö nircushicurnin estata rurayänä”.25“Tsaynö estachö cayanganyag mayor cag tsuringa

chacrachö arucuycänä. Tsaypita wayinpa aywaycanganchögawiyanä wayinchö cushicurnin estachö caycäyagta. 26Tsaynajuc wätayninta gayaycur tapunä imanir estataruraycäyanganta. 27Tsaynö tapuptinna willanä caynö:‘Waugiquim cutimushga. Tsay cushicuywanmi papäniquipishtatsishga weran cag torïtuta’ nir”.28“Tsaynö willaptinshi pasaypa payga rabyarnin wayinman

yaycuyta munanätsu. Tsaynash papänin aywar ruganäwayiman yaycunanpä. 29Tsayshi papäninta ninä: ‘Papä, gammusyangayquinöpis maypapis mana yarguypam yanapaycällapan nimangayquicunata rurar. Tsaynö yanapaycaptïpisimaypis manam goycamargayquitsu ni juc cabrallatapisamïgücunawan estata rurar micurcuyänalläpäpis. 30Cay gelatsuriqui jutsa rurayllachö cawacog warmicunawangellëniquita ushasquir cutiycamuptinmi itsangapishtatsirguyqui weran cag torïtutarä’ nir”.31“Tsaynö niptinnash taytan ninä: ‘¡Aumi, hïju! Gamga

mana yargucuypam nogawan caycällanqui. Tsaymi llapanimaycäcunapis gamllapäna. 32Peru waugiqui jutsa ruraynintajagirir cutimushga caycaptinga, ¿imanirtä cushicuypitaestata mana rurashwantsu?’ nir”.

Tayta Diosman mana criyicogcunawanpis allicawanantsicpä yachatsicuynin

16 1Tsaypita discïpuluncunata yachatsirmi Jesus nirgan:“Patronninmi juc mayoralninta churanä

imaycanwanpis munayyog cananpä. Tsaypita patrontarunacuna willapäyänä imaycancunatapis lluta tsaymayoralnin ushaycanganta. 2Tsayta musyaycurna patronningayaycatsimurnin ninä: ‘Runacuna gampä parlayanimäcunatapis llutalla ushaycangayquitam. Cananga cuentatagomay llapan imata rurangayquitapis. Cananpitaga mananamimaycäcunawanpis munayyognatsu canqui’ nir”.3“Tsaynö niptinna tsay mayoralga quiquillanchö

yarpachacur ninä: ‘¿Imatarä canan rurashä patronnïgargamaptinga? Manam callpäpis cantsu chacrachö arunäpä.Limushna mañacuytapis pengacümi. 4Al n patronnïgargamaptinpis amïgücuna canmi chasquiyämänanpä’ nir”.5“Tsaynö yarpachacurcur patronninpa jagan cag runacunata

juc jucllaylla gayaycatsimur punta cagta tapunä: ‘¿Aycatäpatronnïpa jagan canqui?’ 6Tsaynö tapuptin jucnin cag ninä:‘Paypa jagan cä ishcay pachac (200) lata acëtim’. Tsayna tsaymayoral ninä: ‘Canan cay recïbuchö rmamuy, pachac (100)

.7“Tsaypita jucnin cagtana tapunä: ‘Gamga ¿aycatä jagan

canqui?’ Tsayna tsay runa ninä: ‘Paypa jagan cä ishcay

14–16

Page 76: Quechua Conchucos Sur Nt

76

waranga (2,000) arröba trïgunmi’. Tsaynö niptinna ninä:‘Canan cay recïbuchö rmamuy, juc waranga pitsga pachac(1,500) .

8,9“Tsay mayoral rurangan mana alli caycaptinpispatronninga payta caynö alabanämi: ‘Tsay runaga amishtärurayta yachanmi, arucuyninpita yargusquir imanöcawananpäpis’ nir”.Tsaynö willapärirnam Jesus nirgan: “Manam munätsu

gamcuna tsay runanö manacagcunata rurayänayquita.Gamcunapis amishtäta rurayay capuyäshungayquicagcunallawanpis, peru sïga noga yachatsicungätawillacuyaptiqui chasquicur ciëluman aywayänayquipä.10-12Alli amïgun cangayquita regishunayquipä imantapaytacuycushuptiquipis ama ricapacunquitsu. Tsaypa rantingacuïdapanqui. Tsaynö honrädu captiquega Diospawillacuyninta willacuyaptiquipis chasquishunquim. Y manayäracuypä cayaptiquega manam cäsuyäshunquitsu niimapäpis”.13Tsaypita caynöpis Jesus nirganmi: “Manam pi runapis

ishcay patrontaga sirvinmantsu. Ishcanta sirvirga jucagningantam ruran y jucagtaga manam cäsunnatsu. Tsaynömigellëllapä yarparag runacuna Tayta Dios ningantagarurayanquinatsu. Tsaymi rïcu cayllapä yarpachacuywan TaytaDios munangannöga cawayanquitsu”.

Jesus yachatsingancunatana cäsucuyänanpä cangan(Mateo 11.12,13; 5.31,32; Marcos 10.11,12)

14Tsaynö yachatsingancunata wiyarnam gellëllapäayrayashga fariseucuna Jesuspita asicuyargan. 15TsaynamJesus nirgan: “Gamcuna runacunapa ñöpanchö allitucuyaptiquipis Tayta Dios musyaycanmi gamcunapashonguyquicuna imanö cangantapis. Tsaymi imanöpiscayangayquita mana musyar runacuna respitayäshuptiquipisTayta Diospäga tsay alli tucungayquicuna melanaypä caycan”.16“Moises gellgangancunachöpis, Tayta Diospa profëtancuna

gellgayangancunachöpis, y Juan Bautista willacungancunapisnican noga salvacogniquicuna cay patsaman shamunäpäcagtam. Tsaymi Juan willacur gallanganpitapis runacunaTayta Diospa willacuynintaga chasquicuycäyan. Tsaynöcaptinpis waquin runacunaga manam munayantsuwillacuyninta willacuyänanta, sinöga imaycanöpapis tsapatamchurapaycäyan”.17“Tsaynö nogapa willacuynïtana chasquiyaptinpis ama

yarpäyaytsu profëtacuna gellgayangan mana cumplinanpäcagta. Cay patsa y ciëlu juc junag ushacaptinpis profëtacunagellgarangancunaga llapanmi cumplinga”.18“Pï runapis majanpita raquicasquir jucwan targa tsay runa

adulteriu jutsatam ruraycan. Tsaynöllam majanpitaraquicashgawan pipis targa jutsata ruraycan”.

Gloriapä y in ernupä Jesus willacungan19Tsaypitanam Jesus willapargan caynö nir: “Juc rïcu runam

canä selläma alli röpacunallata jatirag. Cada junagamïguncunawan esta rurayllachö car alli micuycunallatamicuyag. 20Tsay rïcu runapa wayi puncunchö limushnamañapacog Lazaro jutiyog runa jamaränä entëru garanpa geriushashga. 21Payga ‘Rïcu runapa mësanpita micuy shicwagllatapis,imanöparä micurcamüman’ ninä. Y tsaychö allgucunapis Lazarupagerinta lagwapäyänä. 22Tsaypita Lazaro wanusquiptingaangelcuna apacuyänä ciëlupa Abraham caycangan cagman. Y rïcuruna wanuptinna castancuna pampayänä”.23“Tsay rïcu runapa alman in ernuchö rupanä. Tsaychö

rupaycarna carupita ricasquinä ciëluchö Lazaro Abrahampañöpanchö caycagta. 24Tsayna rïcoga gayacunä: ‘TaytaAbraham, cuyapaycallämay. Lazaruta cachaycallämuydëdunta yacuwan ushmarcatsir shimïta ogurcatsipamänanpä.Cay ninachö rupar manam awantänatsu’ nir”.

25“Tsaynö niptinna Abraham ninä: ‘Hïju, yarpay gamimaycayqui jananchö cangayqui öra alli vïdallachöcawangayquita. Lazaroga pobri carnin pasaypam ñacargan.Tsaymi payta cananga caychö cushishga cay töcan ygamtanam tsaychö ñacacuy. 26Y jinachöpis pasaypamantsaripä wanyaycag ragram jarcämantsic. Tsaymi gamcangayqui cagman pipis tsimpamuyta puëdintsu ni gampispuëdimunquitsu tsimpamuyta cay nogacuna cagman’ nir”.27“Tsaynö niptinna rïcu runa ninä: ‘Tayta Abraham,

rugacungä raycur papänïpa wayinman Lazaruta cachaycullay.28Tsaychö pitsgarämi waugïcuna caycäyan. Paycunatawillaycamutsun cay ñacayman mana shayämunanpä’ nir”.29“Abrahamna ninä: ‘Paycuna tsaräyanmi Moises y waquin

profëtacuna gellgayangan *Bibliata. Tsaychö ningancunatacäsucuyätsun’ nir”.30“Tsayna rïcu runa ninä: ‘Tayta Abraham, tsay Bibliata

tsarararpis tsaytaga manam cäsucuyangatsu. Juc runawanunganpita cawarircur willacuptinmi itsanga jutsa

.31“Tsaynö niptin Abraham ninä: ‘Bibliatapis mana

cäsuycarga wanunganpita cawarircur willacog cutiptinpismanam cäsuyangatsu’ nir”.

Imaypis perdonanacunapä Jesus yachatsicungan(Mateo 18.6,7,21,22; Marcos 9.42)

17 1Tsaypita juc cutinam discïpuluncunata Jesus nirgan:“Jutsata rurayänayquita Tayta Dios mana munaptinpis

jutsaman ishquitsicogcunaga imaypis cangam. Paycunatagamana cuyapaypam Tayta Dios castiganga. 2Nogamancriyicamogcunata pagtä pitapis jutsata ruraycätsiyanquiman.Tsaynö runacunataga mejormi jatuncaray mulinu rumitacuncanman wataparcur lamarman jitarpuyanman.3Musyayanquinam gamcunapis. Pagtatä jutsamanishquitsicogcunanö cayanquiman”.“Runa mayiqui imachöpis mana allita rurayäshuptiqui

llutanta ruraycanganta shumag tantiyatsinqui. Tsay llutanrurayninta yarpachacusquir ‘Perdonaycallämay’niyäshuptiquega perdonayanqui mana ajanaypa. 4Pipis jucjunagchö ganchis (7) cuti mana allita ruraycushur‘Perdonaycallämay, cananpitaga mananachir gampä manaallita ruraycushätsu’ niyäshuptiquega perdonaycunqui”.5Tsaynö niptinnam apostolnincuna Jesusta niyargan:

“Taytay, gamman yäracayämuptïpis ajam ningayquicunatacumpliyga. Yanapaycallämay imaypis gamta cäsucuyänäpä”.6Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Nostäza murunöllapis

yäracuyniquicuna ichic captinga cay jachata ‘Matsupitalluquicasquir lamarman jawicäramuy’ niyaptiquipisjawicäramunmanmi. Tayta Diosman rasunpaypayäracuyaptiquega manam imapis ajatsu gamcunapä canga”.

Tayta Dios nimangantsicta empliyädu cuentallacäsucunantsicpä willacungan

7“Manam ima patronpis, empliyäduncuna yapyanganpita omitsicunganpita chasquiptin ‘Jamacullay micunayquipä’ niyantsu.8Tsaypa rantinga llapanpis niyan: ‘Cusnacamuyrägaramänayquipä. Noga micaramuptïran gamga micunqui’ nirmi.9Tsaynö mandanganta ruraycaptinpis manam pipis agradesicuntsutsay empliyädun rurananpä cagllata rurashga captin”.10“Tsay empliyädunöllam gamcunapis Tayta Diospäga cayanqui.

Tsaymi Tayta Dios munanganta rurarpis mana yarpäyänayquitsu‘Payga alli ruragmi’ niyäshunayquipä cagtaga. Tsaypa rantinganiyay: ‘Nogacunaga Tayta Diospa empliyädunmi cayällä. Tsaymipay munangallanta rurayällä’ nir”.

Leprawan geshyaycag chunca runacunata Jesus allïtsingan11Jerusalen marcaman aywaraycarnam Jesus

discïpuluncunawan päsayargan Samaria y Galilea

16 17

Page 77: Quechua Conchucos Sur Nt

77

v 17.20 Jesus runalla canganta yarparmi fariseucuna mana tantiyayargantsu Tayta Dios cachamungan salvacog cangantaga.w 17.32 Lotpa warmin imanö wanungantapis musyanayquipä liyinqui Genesis 19.26.

provinciacunapa lindërunpa. 12Tsaypita juc tacshallamarcaman chäyänanpä caycaptinmi *leprawan geshyaycagchunca runacuna Jesusta ricasquiyargan. Tsaymi carulällapitagayacuyargan: 13“Tayta Jesus, ¡nogacunatacuyapaycayällämay!” nir.14,15Paycunata ricaycurnam Jesus nirgan: “Aywayay

sacerdöticunaman allishgana cayangayquitamusyatsicayämunanpä”.Tsaynö aywaycäyangantam geshyancunapita llapancunam

allisquiyargan. Alliyanganta cushicurninmi jucnin cag runacutiycurgan “Cay geshyäta alliycatsimangayquipita TaytaDiosta alaballämi” niraycar.16Jesuspa ñöpanman chaycurnam gonguricuycurgan

“¡Agradesicullämi alliycatsimangayquipita, Taytallä Jesus!”nir. Tsay runaga cargan Samaria marcapitam.17Tsaynam Jesus nirgan: “Allegcunaga cayarguyqui

chuncagchä. ¿Maytä waquin cagga? 18Cay juclä marcarunallam cutiycamushga Tayta Diosta ‘Gracias’ nicuralabarnin”.19Tsaynö nisquirnam tsay runata Jesus nirgan: “Sharcur

aywacuy. Tayta Diosman yäracuyniquipam salvacashganacanqui”.

Ciëlupita cutimuynin imanö cananpä Jesus willangan(Mateo 24.23-28, 37-41)

20Juc cutinam Jesusta fariseucuna tapuyargan, “¿Imaytäsalvacogta Tayta Dios cachamunga allina cawanantsicpä?Salvacog chämunanpäna canganta musyayänäpä ¿imaseñalcunatä canga?” nir.vTsaynam Jesus nirgan: “Manam ima señaltaräga

ricayanquitsu. 21Manam pipis niyäshunquirätsu: ‘Caychömi owashachömi señalta ricargö’ nir. Tayta Diosga salvacogtacachamushganam gamcuna mana cuentata gocuyaptiquipis”.22Tsaynö nisquirnam discïpuluncunata nirgan: “Ciëluman

aywasquiptï gamcuna llaquicuywanmi cutimunätamunayanqui. Tsaynö munayaptiquipis manam jucllagacutimushärätsu. 23Runacuna niyanga: ‘Tayta Dioscachamungan salvacog caychömi’ o ‘Wacchömi caycan’ nirnin.Tsaynö niyaptin ama llutallaga criyiyanquitsu. 24Ciëluchötillagucuy jucagläpita jucagläyag atsicyaptin runacunaricayangannömi noga ciëlupita cutimogtapis llapan runacunaricayämanga. 25Tsaycuna manarä päsaptinmi puntatagarunacuna chiquiyämar pasaypa ñacatsiyämanga”.26“Unay *Noe cawanan witsan mana yarpashgata Tayta

Dios *diluviuta cachamungannömi nogapis mana yarpashgatacutimushä. 27Tsay witsanga diluviu manarä captin runacunamicur, upyar, casaracurmi cacuyargan. Tsaynö cawacuyarganNoe büquitanö *arcata ruraycur tsayman yaycunganjunagyagmi. Tsaynö caycagman Tayta Dios pasaypa tamyatagallatsipaycamuptinmi cay patsaman yacu juntargan.Tsaynöpam arcaman mana yaycog cag runacuna llapanushacäyargan”.28“Tsaynömi Lot cawanan witsanpis Tayta Diospa castïgun

mana yarpashgata shamunanpä canganta mana musyarninrunacuna micur, upyar, rantir, ranticur, murupacur, ywayitapis sharcatsir caycäyargan. 29Sodoma marcapita Lotyargusquiptinnam itsanga ciëlupita nina tamya unyamurgan.Tsaychömi llapan runacuna rupaycar ushacäyargan. 30Nogapistsaynöllam runacuna mana musyayangan öra illagpitacutimushä”.31“Tsay junagga wayichö caycagcuna ama

imayquicunamanpis jipeg yaycuyanquinatsu. Tsaynöllachacrachö caycagcunapis wayinman amana cutiyätsunnatsu.32Yarpäyay Lotpa warmin marcanman cuticuycuyta

munanganpita wanunganta.w 33Pipis noga munangänö manacawar quiquinpa munayllanman cawacog cagga manam gloriavïdaman changatsu. Pipis willacuynïta chasquicur Tayta Diosmunangannö cawag cagmi gloria vïdachöga cushishgacawanga”.34“Cutimungä junag juc cämallachö ishcag

punuycagcunapita nogaman criyicamog cagtam apacushä ymana criyicamog cagtanam jagirishä. 35Maraynincunachöishcag agacuycag warmicunapita nogaman criyicamog cagtampushacushä y mana criyicamog cagtaga jagirishämi.36[Tsaynömi ishcag runacuna chacrachö aruycagpita nogamancriyicamog cagta pushacushä y mana criyicamog cagtanamjagirishä]”.37Tsaynam tsayta wiyaycur discïpuluncuna tapuyargan:

“Tsaynö captinga ¿maymantä apayämanquega, taytay?” nir.Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan: “Tsunyagcunachö

wiscurcuna tumaycachar musyatsicuyan maychöpis wanushgaashma jitaraycangantam. [Tsaynömi noga ningäcunaruracagta ricar musyayanqui noga cay patsamancutimunäpäna cagta]”.

Tayta Diosman mana ajayaypamañacunantsicpä yachatsicuynin

18 1Mana ajayaypa Tayta Diosman mañacuyänanpämicay iwalatsicuywan discïpuluncunata Jesus

yachatsirgan caynö nirnin:2“Juc marcachömi juc juez canä Tayta Diosta mana

mantsacog ni runacunatapis mana cuyapag. 3Tsay marcachötäcog canä juc viüdapis. Payga tsay juezman aywanä atscacutina ‘Quejacungäta ¿imaytä arreglaycamanqui, taytay?’ nir.4,5Tsaynö cutillana cutiptinpis juezga mana cäsunätsu.Nicanganta itsanga tsay juez yarpachacur ninä: ‘Diosta manamantsapacurpis ni runacunata mana cuyaparninpis caywarmipa demandunta juclla arreglaycushä. Manaarreglaptëga imaycay örapis cutiycämungallam fastidiamarumätapis nanatsirnin’ nir”.6,7Tsaynö willapärirnam Jesus nirgan: “Tsay juez mana alli

caycarpis viüda quejacunganta arreglaycaptinga ¿Tayta Diosmanatsurä cäsuycuyäshunquiman payman yäracogcunapagasta junagta mañacuyaptiqui? Tayta Diosga imamañacuyangayquitapis manam shuyarätsiyäshunquitsu.8Tsaynö rugacur mañacog cagtaga Tayta Dios manashuyarätsiypam yanapanga. Peru itsanga noga cay patsamancutimur ¿gamcunata tariyäshayquirätsurä Tayta Diosllamanyäracur pay munangannö caycagta?”

Jutsantsicpita perdonta Tayta Diosmanmañacunapä Jesus yachatsicungan

9Juc cutichönam Jesus willapargan waquin runacuna allitucur juccunata jamuräyanganta caynö nir:10“Ishcay runacunam aywayänä templuman Tayta Diosman

mañacuyänanpä. Jucnin cag canä fariseo y jucagna canä manaalli ricashga *impuestu cobracog runa. 11Tsay fariseo cagrunaga ichircur caynö mañacunä: ‘Gracias, Dios Taytay.Gamta agradesicümi waquin cag runacunanö mana cangäpita.Paycunaga cayan suwacogmi, mana alli ruragmi, majancunataengañar adulteriu jutsata ruragmi. Manam nogaga tagayimpuestu cobracog runanöga cätsu. 12Nogaga ayunäpis ishcaycutim cada semänachö. Tsaynöllam arur gänangäpitadiezmutapis gollämü templuman’ nir”.13“Impuestu cobracog cag itsanga carulällaman ichicuycunä.

Payga jutsasapa car ciëlumanpis mana ichicllapis ñuquinätsu,sinöga feyupa llaquicur ninä: ‘Cuyapämar perdonaycallämay,Tayta Dios. Nogalläga jutsasapa runam callä’ nir. 14Tsay

17 18

Page 78: Quechua Conchucos Sur Nt

78

impuestuta cobracog cagga wayinman cutinä jutsanpitaperdonashgana. Fariseo cagtam itsanga Tayta Diosperdonanätsu. Tsaynömi pipis alli canganta parlacachagcagtaga Tayta Dios pengacatsinga. Jutsa rurayninta tantiyacurperdonta mañacog cagtaga allim ricanga”.

Tayta Diosman wamracunapä Jesus mañacungan(Mateo 19.13-15; Marcos 10.13-16)

15Tsaypita juc cutichönam runacuna Jesusman pishiwamrancunata apapäyargan maquinta umancunaman churarTayta Diosman mañacapänanpä. Jinatanam discïpuluncunamichar cutitsiyargan. 16Tsayta ricarnam Jesus nirgan: “Amamichäyaytsu nogaman wamracuna shayämunanta. Pipis caywamracunanö llullu shongu cagcunatam Tayta Diosglorianman päsatsinga. 17Wamra papänincunamanyäracungannö pipis Tayta Diosman mana yäracogcunagamanam gloriaman yaycuyangatsu”.

Juc rïcu runa Jesuswan parlangan(Mateo 19.16-30; Marcos 10.17-31)

18Juc cutichönam juc mandacog rïcu runa Jesusta nirgan:“Taytay, gamga alli rurag runam canqui. Mä niycamay,¿imatatä ruräman gloria vïdaman chänäpä?” nir.19Tsaynam Jesus nirgan: “¿Imanirtä alli rurag cangäta

nimanqui? Manam pï runapis alli ruragga cantsu. TaytaDiosllam alli ruragga. 20Gam mandamientuncuna caynöninganta musyanquinam. ‘Ama adulteriu jutsata ruranquitsu.Ama runa mayiquita wanutsinquitsu. Ama suwacunquitsu.Ama runa mayiquita manacagta tumpanquitsu. Papäniquita

.21Tsaynö niptinnam tsay runa nirgan: “Taytay, tsaycunataga

wamra cangäpitachä cumpliycä” nir.22Tsaynam Jesus nirgan: “Tsaynö llapanta cumpliycarpis

Tayta Diosman criyicungayqui musyacänanpä juctaruranayquiran faltäshunqui. Canan llapanimaycayquicunatapis ranticuscärir pobricunata aypuy. Tsaytarurarga jana patsachö mana ushacag riquëzatam chasquinqui.Nircur nogaman yäracamur aywacamuy” nir.23Tsaynö Jesus niycuptinmi itsanga runa yarpachacur

wamayashga jegasquirgan alläpa rïcu carnin. 24Tsaynöwamayacurcogta ricarnam Jesus nirgan: “Ajallarämi rïcurunacuna Tayta Diospa glorianman yaycuyänanpäga.25Tsaypa rantinga mas fäcilchi jatuncaray *camëllu ashmapisaujapa uchcunpa ullusquinman, juc rïcu runa gloriamanyaycunanpä cagpitaga” nir.26Tsaynö niptin wiyagcunanam Jesusta tapuyargan: “Tsaynö

captinga ¿pirä salvacunga, taytay?” nirnin.27Tsaynam Jesus nirgan: “Runacuna quiquincunallapitaga

manam salvacionta tariyantsu. Tayta Diosmi pitapisjutsancunapita perdonar salvan. Paypäga manam imapisajatsu”.28Niptinnam Pedro nirgan: “Taytay, nogacunaga llapan

imaycäcunatapis jagisquirmi gamta gatiraycäyä”.29,30Tsaynö niptin Jesusnam nirgan: “Alli willacuynïta

willacur pipis wayinta, warminta, wauginta, paninta,mamanta, papäninta, tsurincunata jagireg cagga jaginganpitaatsca cuti mastam cay patsachö taringa. Ñacatsiptinpiswillacuynïta willacogcunaga gloria vïdachömi imayyagpismana ushacaypa cawanga”.

Wanutsiyänanpä cagta yapay Jesus willacungan(Mateo 20.17-19; Marcos 10.32-34)

31Tsaypitam chunca ishcay (12) apostolnincunata gayaycurJesus nirgan: “Musyayanquim Jerusalenpa aywaycangantsicta.Tsaychömi noga Tayta Diospita shamogta wanutsiyämanga.32Israel autoridäcunam Roma autoridäcunapa maquinmanapatsiyämanga. Tsaychömi nogapita burlacuyanga,

ashlliyämanga, togapäyämanga, astayämanga, ywanutsiyämanga. 33Peru wanutsiyämanganpita quimsajunagtaga cawarimushämi” nir.34Tsaynö niptin discïpuluncunaga manam tantiyayargantsu

imapä parlaycangantapis.

Jerico marcachö gaprata Jesus allïtsingan(Mateo 20.29-34; Marcos 10.46-52)

35Tsaypitanam Jerico marcamanna Jesusdiscïpuluncunawan yaycuraycäyargan. Tsaychömi nänicuchunchö jamaraycargan juc gaprayashga runa limushnatamañacur. 36Tsaynam atsca runacuna aywaycäyagta mayarnintsay gapra tapucurgan: “¿Imatä callan?” nir.37Tsaynam runacuna willayargan: “Jesus Nazaret runam

päsaycan”.38Tsaynö willaycuptinnam gayacurgan: “Unay rey *Davidpa

castan Jesus, cuyapaycallämay ari” nir.39Tsaynö gayacuptin puntata aywaycagcunaga gaprata

ajäpäyargan: “¡Upälla cay!” nirmi.Tsaynö niyaptinpis payga mas fuertipam gayacurgan: “¡Rey

Davidpa castan, cuyapaycallämay!”40Niptinnam Jesus ichisquir nirgan tsay gaprata

apapäyänanpä. Ñöpanman chaycatsiyaptinnam tapurgan:41“¿Imachö yanapanätatä munanqui?” nir.Tsaynam runa nirgan: “Taytay, gaprayashga car ricaytam

munallä”.42Niptinnam Jesus nirgan: “Cananga ricayna. Nogaman

yäracamungayquipitam allirguyqui” nir.43Tsaynam gapraga wap ricachacusquirgan. Tsaypitanam

Jesuspa gepanta cushishga aywacurgan Tayta Diostaalabaraycar. Tsayta ricaycurnam llapanna runacuna TaytaDiosta alabayargan.

Jesusta Zaqueo wayinman chasquicungan

19 1-3Jerico marcachömi tärargan Zaqueo jutiyog juc rïcuruna. Payga cargan impuestu cobragcunapa

mandagninmi. Tsaynam Jerico marcapa atsca runacunawanJesus päsaycaptin Zaqueoga tacshalla carnin Jesusta ricaytapuëdirgantsu. 4Tsaymi payga puntancunapa cörrilla aywar jucgeruman yarcusquirgan Jesus päsaycagta ricananpä.5Tsaynam Jesus tsaypa päsaraycarna Zaqueo achparaycagta

ricasquirnin nirgan: “Zaqueo, ras yarpamuy. Canangawayiquichömi patsatsimanqui” nir.6Niptinmi Zaqueoga yarpascamur Jesusta cushicur

pushargan wayinman. 7Tsayta ricaycurnam runacuna Jesuspärimar gallaycuyargan: “¿Imanirtä jutsasapa runapa wayinmanaywaycan patsacunanpä?” nir.8Tsaypita wayinchö caycarnam Zaqueo Jesusta nirgan:

“Señor Jesus, llapan riquëzäpa pullanninta cay pobricunataraquipaycushä. Y pipa imantapis gechushga carga cananmichuscu cuti masta cutiycatsishä” nir.9Tsaynö niptin Jesusnam nirgan: “Cananmi salvacionta

alcanzayarguyqui cay wayichö llapayqui täragcunantin. Unay*Abraham Tayta Diosman yäracungannömi gampisyäracurguyqui”.10Tsaynö nisquirnam runacunata Jesus nirgan: “Nogataga

Tayta Dios cay patsaman cachamashga jutsasapa runacunatasalvanäpämi”.

Empliyäduncuna arunanpä patronnin gellëta jagipangan(Mateo 25.14-30)

11Jesus salvacionpä parlanganta wiyarnam runacunayarpäyargan: “Jerusalenman chaycushgaga reynintsiccaymannachir juclla Jesusga churacanga” nir. Cay patsamancutimurrä rey cananpä cagta mana musyarmi tsaynö parlayargan.Tsaymi Jesus juc munayyog runawan iwalatsir parlapargan

caynö nir: 12“Juc munayyog rïcu runatam caru marcachö

18 19

Page 79: Quechua Conchucos Sur Nt

79

mandacog *emperador gayatsinä: ‘Tärangayqui marcayquichömandacog rey canayquipä chasquicog shamuy’ nir. 13Tsaymitsay rïcu runa manarä wayinpita yargur chuncaempliyäduncunata gayascäratsir jucninta jucnintapis atscagellëta jagipänä: ‘Cutimungäyag gellënïwan aruycäyanqui’ nir.14Tsaynö nir aywacusquiptinnam marca mayincuna gepantanacachayänä willacogcunata caynö niyänanpä: ‘Manam tsayrunata mandagnïcuna cananpä munayätsu’ nir”.15“Tsaynö marca mayincuna mana munaycaptinpis

marcanchö mandacog cananpäga chasquicunä. Tsaypitamarcanman cutiycurna tsay rïcoga gayatsinä gellënin tsararagempliyäduncunata gellënin aycatana wachangantapismusyananpä. 16Tsay puntata chag cag ninä: ‘Taytay,gollämangayquita chunca cuti mastam gellëniquitamiratsillargö’ nir”.17“Tsaynö niptinna patronnin ninä: ‘Gamga alli empliyädum

canqui. Wallcallawanpis shumag arur miratsingayquipitamcananga chunca marcapa mandagnin canayquipächurashayqui’ nir. 18Tsaypitana chänä jucag empliyädunpiscaynö nir: ‘Taytay, gollämangayquita pitsga cuti mastamgellëniquita miratsillargö’ nir. 19Tsaynö niptinna patronninninä: ‘Pitsga marcapa mandagnin canayquipämi gamtachurashayqui’ nir”.20“Jucnin cag empliyädunna ardë tsapacullarna ninä:

‘Caychömi caycan gellëllayqui, taytay. Päñuwan gepircurmichuraycurgö. 21Gamga tsaripacunqui mana quiquiquipatash ycosichanquipis mana arurcurshi. Tsaynö yaga runa captiquimmantsapacur churaycurgä’ nir”.22,23“Tsaynö niptinna patronnin ajäpar caynö ninä: ‘¡Gamga

mana yäracuy empliyädum canqui! Quiquiquipashimiyquipitam gamga juzgacanqui. Malafë cangätayarpaycarga ¿imanirtä gellënïta bancullamanpischurarguyquitsu cutimur wachayyogtana goricunäpä?’ nir.24Tsaynö nisquirna tsaychö caycag runacunata ninä: ‘Tagaymana yäracuy empliyädupita gellënïta gechusquir goycuyay

.25“Tsaynö niptinna niyänä: ‘Taytay, peru paypaga chunca

cuti masta wachatsinganpis capunnachä’ nir”.26“Niyaptinna patronnin ninä: ‘Noga ningäta cumpleg

cagcunataga imaycäwanpis munayyog cananpämi churashä.Peru mana cumplegcunatam itsanga imaycantapis gechusquirgargurishä. 27Y nircur mandacog rey canäta mana munar

.

Jerusalenman Jesus yaycuptinrunacuna cushicur chasquicuyangan

(Mateo 21.1-11; Marcos 11.1-11; Juan 12.12-19)28Tsaynö runacunata willapasquirnam Jerusalenpa Jesus

aywacurgan discïpuluncunawan. 29“Olivos” ningan jircanwac-wagtanchömi Betfage y Betania marcacuna cargan.Tsaycunaman yaycuraycarnam Jesus cachargan ishcaydiscïpuluncunata caynö nir: 30“Aywayay tagay wac-tsimpapa.Tsaychömi tariyanqui manarä pipis muntacushga juc pollïnuashnu wataraycagta. Tsayta pascasquir apayämunqui. 31Pipis‘¿Imapätä tsay ashnuta apayanqui?’ niyäshuptiquega niyanqui:‘Señor Jesusmi miñishtin muntacunanpä’ nir”.32Jesus ningannö discïpuluncuna aywarnam tariyargan

ashnu wataraycagta. 33Tsayta pascaycäyagta ricaycurnamämun tapurgan: “¿Imapätä ashnüta pascaycäyanqui?” nir.34Tsaynö niptinmi paycuna niyargan: “Tayta Jesusmi

miñishtin” nir.35Jesus caycangan cagman chäratsiyaptinnam

punchuncunata carunaparcuyaptin Jesus muntacurgan.36Tsaynö muntashga aywaraycaptinnam runacunapunchuncunata jacuncunata näniman mashtayargan.37Tsaynam Olivos jircantana uraycäyaptin gatiragnincunacushicur Tayta Diosta alabayargan llapan milagrucunata

ruragta ricayanganpita caynö nir: 38“¡Tayta Dioscachamungan mandamagllantsic rey imayyagpis alabashgacaycullätsun! ¡Gracias ciëluchö caycag Tayta Dioslläcuna!”39Tsaynam tsay runacunachö aywag fariseucuna

chöpincunapita niyargan: “Mayistru, gatiräshogniquicunaupälläcuyänanpä ajäpay” nir.40Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Paycunata

upälläcuyänanpä niycuptëga rumicunapis gayararmi TaytaDiosta alabayanga”.41Tsaypitam Jerusalen marcata ricärir Jesus wagar caynö

nirgan: 42“Jerusalenchö täragcuna, canan junagllapistantiyacuriyanquimanran cargan nogata chasquimar salvaciontatariyänayquipä cagta. Peru gamcuna manamchasquiycäyämanquitsu. 43Tsaynö cayangayquipitam gamcunapächämunga ñacacuy junagcuna. Chiquiyäshogniquicunamaytsayniquicunapa jirurupasquiyäshuptiqui manam maypapisgeshpiyta puëdiyanquitsu. 44Wamrayquicunapis ni imapis manamgeshpingatsu. Chipyaypam ushacätsiyäshunqui. Wayiquicunatapisjuchutsirmi ushacätsiyanga. Manam ni juc rumillapis pergaraycarquëdangatsu. Tsaynömi ruracanga Tayta Dios cachamungansalvacogta mana chasquiyangayquipita”.

Templupita ranticogcunata Jesus gargungan(Mateo 21.12-17; Marcos 11.15-19; Juan 2.13-22)

45Jesus Jerusalenman chaycurnam templuman yaycurgan. Tsaychöranticogcunata tariycurnam gargur ushargan. 46Tsay runacunataajäpar nirgan: “Tayta Diospa palabran gellgaranganchö caynöminican: ‘Temploga noga Diosllayquitamaytsaypitapis shamuradorayämänayquipämi’ nir. Tsaynö nicaptin ¿imanirtä gamcunagaladroncunapamachaynintanö catsiyanqui?” nir.47Tsaypitanam templuchö cada junag Jesus yachatsicurgan.

Tsaymi sacerdöticunapa mandagnincuna, ley yachatsicogcuna,y waquin autoridäcuna yarpachacuyargan Jesustaimaycanöpapis wanutsiyänanpä. 48Tsaychö llapan runacunaJesus yachatsingancunata shumag wiyayaptinmi imaruraytapis puëdiyarganrätsu.

Jesus templupita imanir ranticogcunatagargunganta autoridäcuna tapupäyangan

(Mateo 21.23-27; Marcos 11.27-33)

20 1Jesus Jerusalenman yapay chaycurnam Tayta Diospaalli willacuyninta templuchö yachatsicuycargan.

Tsaymannam chäyargan sacerdöticunapa mandagnincuna, leyyachatsicogcuna, y mas waquin autoridäcuna. 2Tsaychönamtapuyargan caynö: “Gam ¿ima puëdeg cayniquiwantä caytemplupita ranticogcunata gargurguyqui? Tsaycunataruranayquipä ¿pitä cachamushurguyqui?” nirnin.3Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Gamcunatapis mä jucta

tapuyäshayqui. 4¿Pitä Juanta cachamurgan bautizananpä,Tayta Dioscu o runacunacu?”5Tsaynö niptinnam quiquincuna pura willanacur niyargan: “

‘Tayta Diosmi cachamushga’ nishgaga nimäshun ‘¿Imanirtäpayta chasquicuyargayquitsu?’ nirmi. 6‘Runacunallamcachamushga’ nishganam llapan runacuna janantsicmanshayämur samgaypa wanutsimäshun. Paycunaga Tayta DiosJuan Bautistata cachamungantam yarpäyan”.7Tsaynö willanacurirnam Jesusta niyargan: “Nogacuna

manam musyayätsu Juanta pï cachamungantapis”.8Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Gamcunapis mana

willaycäyämaptiquega nogapis manam willätsu caycunataruranäpä pï cachamangantapis”.

Contrancunata chacra arrendagcunamanJesus iwalatsingan

(Mateo 21.33-46; Marcos 12.1-12)9Tsaypitanam Jesus yachatsicurnin nirgan: “Juc runam

chacranman üvata plantatsinä. Nircurmi tsaychö arupagnin

19 20

Page 80: Quechua Conchucos Sur Nt

80

x 20.22 Waquin runacuna niyargan Roma nacionman impuestuta pägayänanpä cagtam y waquinnam niyargan impuestuta pägarga TaytaDiospa contranta ruraycäyanganta. y 20.25 Caway gomagnintsic Tayta Diosllam caway vïdantsicwanga munayyog. Tsaymi Tayta Diospacagga caway vïdantsic caycan.

runacunata arrendädu jagipaycur juclä caru marcaman täragaywacunä. 10Tsaypita üva cosëcha gallariptinnam jucempliyädunta cachanä payta töcangan cagta gorimunanpä.Tsayna empliyädun chäriptinga chacran tsararag runacunamagacacharcur mana imatapis raquipällar garguriyänä”.11“Tsayna chacrayog runaga juctana empliyädunta cachanä.

Paytapis tsaynölla chacran tsararag runacunaga samgarumantapis paquir usharcur imaycata gayaparcurrägarguriyänä. 12Tsaypita mas juctana chacrayog cachanä.Paytapis tsaynölla magar ushasquir yawarllatana jinayllatagarguriyänä”.13“Tsaynam chacrayog yarpachacurna ninä: ‘¿Cananga

imatatä rurashä? Cachashä cuyay tsurïtachir. Paytagarespitarnin manam imanayämunganatsu’ nirnin”.14“Tsayna chacrayogpa tsurin yaycuraycagta ricasquirga

chacra arrendarag runacunaga willanacuyänä: ‘Tagaymi caychacrawanga heredëru quëdanga. Paytaga wanuriycatsishunchacran nogantsicpäna cacunanpä’ nir. 15Tsaynöwillanacusquirna chacrayogpa tsurintapis tsarisquirwanuratsiyänä. Nircur ayantapis chacranpita juclämanjitariyänä”.Tsaycunata parlapärirnam Jesus nirgan: “Quiquin chacrayog

chaycur tsay runacunata ¿imatarä ruranga? 16Chacranarrendaragcunata wanuscäratsirmi juccunatana chacrantapisarrendacunga”.Tsaynö niptinmi runacuna niyargan: “Tayta Diosnintsic

cuyapaycallämäshun tsaynö ajanaywan nogantsictapis manacastigaycamänantsicpä”.17Tsaynö niyaptinnam paycunata ricapärir Jesus nirgan:

“Gamcuna in ernuman mana gaycucayta munargatantiyacuyay caynö nir Tayta Diospa palabran gellgaranganta:

‘Wayi cimientog runa “Cay rumega manam allitsu” nirjitariyangan cagrämi alli albañilpäga mayistrarumimanrä ticrarin’.

18Pipis tsay mayistra rumiman ishquirga tacacunmi. Y pipajananmanpis tsay rumi cuchpacarga pasaypam ushacäratsin.[Tsaynömi pipis nogaman mana criyicamog cagga in ernuchöñacayanga]”.19Tsaynö Jesus parlapäriptin sacerdöticunapa

mandagnincuna y ley yachatsicogcuna contrancunaparlaycanganta musyarnam prësuytana munayargan. Peruatscag runacunata mantsacurninmi tsay örallagaprësuyarganrätsu.

Impuestuta pägayänanpä o manapägayänanpäpis Jesusta tapuyangan

(Mateo 22.15-22; Marcos 12.13-17)20Tsaypitanam autoridäcuna Jesus caycanganman

musyapacogcunata cachayargan alli tucuycullarparlapäyänanpä. Autoridäcunaga munayargan Romamandacogpa contran parlaptinga tsaynöpa prësuytam.21Tsaynam Jesus cagman chaycur caynö niyargan: “Taytay,nogacuna musyayämi rasun cagllata imaypis gamyachatsicungayquita. Gamga Tayta Dios munangannörunacuna cawayänanpämi yachatsicunqui. Imata parlarpispitapis mana mantsapacuypam ninqui. 22Tsaynö captintapucuriyälläshayqui. Munayninchö catsimagnintsic Romanacionpä impuestuta ¿pägashwancu o manacu pagashwan?”nir.x23Llutanta parlatsiyta munar alli shimicunallapa

tapuyanganta musyarnam Jesus nirgan: 24“Mä, juc gellëta

apamur ricatsiyämay” nir. Tsaynam ricaycatsiyaptinna nirgan:“Cay gellëchöga ¿pipa reträtuntä caycan? ¿Pipa jutintä caychögellgaraycan?”Niptinnam paycuna niyargan: “Romachö mandamagnintsic

emperadorpam” nir.25Tsaynam Jesus nirgan: “Emperadorpa cagtaga emperadorman

apaycapuyay. Tayta Diospa cagtagay Tayta Diosta goycuyay” nir.26Tsaynö atsca runacunapa chöpinchö niycuptin manam

imaniytapis puëdirna upällacurpuyargan.

Wanushgacuna mana cawariyämunanpä cagtasaduceucuna yarpäyangan

(Mateo 22.23-33; Marcos 12.18-27)27Tsaypitanam *saduceucunana Jesus caycanganman

chäriyargan. Paycunaga yarpäyargan wanushgacuna mananacawayämunanpä cagtam. Tsaymi Jesusta tapurnin caynö niyargan:28“Taytay, Moises gellganganchöga caynömi nican: ‘Juc runatsuriynaglla wanucuptin gepa cag wauginna llumtsuyninviüdawan tätsun. Tsaynöpam viüdachö wamran yuriptin tsaywanog cag wauginpa tsurin cuentana canga’ nir. 29Tsaymi canancuentariyäshayqui. Ganchis (7) waugicunash cayänä. Mayorcagshi juc warmiwan tänä. Payga tsurin manarä captinshiwanusquinä. 30Tsayna viüdawan gepan cag wauginna tänä. Paypismanarä tsurin captinshi wanusquinä. 31Y tsaynöpis mas gepan cagwauginna viüdawan tänä. Paypis wanusquinälla manarä tsurincaptin. [Tsaynöllash llapan waugincuna tsay warmillawan täyänä.Y tsuriynaglla llapanpis wanuyänä.] 32Tsä, tsaypitanash warmipiswanucunä. 33Y wanushgacunata Tayta Dios cawaritsimunganjunagga ¿maygan cag waugipa warmintä canga, llapancunawantashga caycaptinga?” nir.34,35Tsaynam Jesus nirgan: “Tsay warmi manam mayganpa

warminpis canganatsu. Cay vïdallachömi warmiyog yrunayogpis cayan. Tayta Dios cawascatsimuptin ciëlumanaywagcunaga mananam majayog cayanganatsu. 36Tsaychögaangelcunanöllanam mana wanucuypa cawayanga. TaytaDiospa wamrancunanam cayanga cawatsimushga captin.37Wanushgacuna cawayämunanpä Moises gellgangantaliyiycarpis ¿manacu tantiyacuyanqui? *Abraham, Isaac, yJacob wanuyanganpitaga alli unaytam shiraca rauraycagmunti rurinpita Moisesta Tayta Dios nimurgan: ‘NogagaAbraham, Isaac, y Jacob adoraycäyämangan Diosmi cä’ nir.38Tsaynö nishga captinmi musyantsic wanungallanchöpaycunata Tayta Dios mana dejaringanta. Tsaynöllam pitapismaytapis cawatsimunga criyicamog cagtaga”.39Tsaynö Jesus niycuptinnam ley yachatsicogcuna niyargan:

“Allitam tsaytaga niycurguyqui, taytay” nir.40Tsaypitaga mananam pipis mastaga tapuyargannatsu.

Salvacog shamog Diosnintsic(Mateo 22.41-46; Marcos 12.35-37)

41Tsaypitanam Jesus paycunatana nirgan: “Unay rey Davidcastapita carpis salvacogga manam runallatsu. Payga Diosmi.Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä ley yachatsicogcuna niyanrunalla canganta? 42Unay rey Davidpis ‘Salmo’ ninganlibruchö caynö nirmi gellganäna:

‘Salvacogga mandacog reynïmi. Paytam Tayta Dios ninga:“Jamacamuy cay derëcha cag lädüman, 43llapan

chiquishogniquicunata munayniquichöcatsinayquipä” nir’.

44‘Salvacogga mandacog reynïmi’ nir David nicaptinga,salvacog shamogga ¿imanöpatä runalla canman?”

20

Page 81: Quechua Conchucos Sur Nt

81

Ley yachatsicogcuna alli tucuyangan(Mateo 23.1-36; Marcos 12.38-40; Lucas 11.37-54)

45Llapan runacuna wiyaycäyaptinmi discïpuluncunata Jesusnirgan: 46“Pagtatä ley yachatsicogcuna munaynincunata rurarcawacuyangannö paycunata cäsur cawaycäyanquiman.Paycunaga chaqui puntanyag röpancuna jatipäcushgacällicunachöpis puriyan, runacuna ‘Tayta Dios munangannömipaycunaga cawayan’ niyänanta munallarmi. Paycunagagoricäcuyänan wayicunachöpis mas allin cagjamacuyänancunachöran jamasquiyan. Micupacuypäinvitashga carpis mas allin cag jamacunacunataran ashiyan.47Tsaynö alli tucuycarmi viüdacunapataga imaycancunatapissacyapar ushayan. Nircur tsaycunata rurarirga runacuna manatantiyayänanpämi mana ima rurashganö unayrä TaytaDiosmanpis mañacur mayaräyan. Tsaynö cayanganpitampaycunataga Tayta Dios mana cuyapaypa castiganga”.

Pobri viüdapa ofrendan Tayta Diospä alläpa väleg cangan(Marcos 12.41-44)

21 1Tsaypitam templuchö Jesus ricasquirgan rïcurunacuna gellëta ofrenda wiñacuyänan cäjaman

wiñaycäyagta. 2Tsaychömi ricargan juc wactsa viüdapisishcay ichishag pöcu valoryog gellëllata wiñaycagta. 3Tsaytaricaycurmi discïpuluncunata Jesus nirgan: “Allau, cay pobriviüdapa ofrendanga mas valoryogmi cashga Tayta Diospäga.4Waquin cagcunaga capuyanganpita putsogllantamgaraycuyashga. Cay wactsa warmega tsayllana cawacunanpäcaycaptinpis capungan cagtam wiñaparcushga” nir.

Templu juchutsishga cananpä cagta Jesus willacungan(Mateo 24.1,2; Marcos 13.1,2)

5Tsaychö caycäyaptin discïpuluncunaga parlaycäyargantemplu pergarangan rumicuna cuyayllapä cangantam yshumag adornashga cangantam. Tsaynö niptinnam Jesusnirgan: 6“Ricaycangantsic caytsican templu juchungam.Manam ni juc rumipis pergaraycar quëdangatsu. Chipyaypajuchurmi ushacanga” nir.

Cay patsa manarä ushaptin imacunaräpäsananpä cagta Jesus willacungan

(Mateo 24.3-14; Marcos 13.3-13)7Tsaynam discïpuluncuna Jesusta tapuyargan: “Taytay,

¿imaytä ningayquinö templuta juchutsiyanga? ¿Imanöpatämusyayäshä tsaycuna ruracar gallaycunanpä cagta?” nirnin.8Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Pagtatä pipis llullapar

llutancunata criyiycätsiyäshunquiman. Atscagmi nogapajutïchö llullacogcuna chäyämunga: ‘Nogaga salvacog Cristumcä’ o ‘Ushacäcuy tiempu chämushganam’ nir. Tsaynöniyäshuptiquipis gamcuna ama cäsuyanquitsu.9Maytsaychöpis ‘Gyërram caycan’ nirnin runacunaparlayaptinpis ama mantsacäyanquitsu. Rasunpapis puntatagatsaycunarämi päsanga. Tsaycuna päsaptinpis cay patsagaushacar manam gallangarätsu”.10Mastapis nirgan: “Juc nacion runacunam pelyanga jucag

nacionwan, juc marcam jucag marcawan. 11Maytsaychöpisterremötu captin patsam alläpa cuyunga. Mallagaywatacunam canga. Imaycaläya geshyacunam canga. Tsaynömiciëluchöpis ricacämunga mantsacäcuypä imayca señalcuna”.12“Tsaycuna manarä päsaptinmi runacuna autoridäcunaman

apatsiyäshunqui. Goricäcuyänan wayicunachömiastayäshunqui. Carcelcunamanmi wichgatsiyäshunqui. Puëdegautoridäcunapa, mandacog reycunapa ñöpancunamanmichätsiyäshunqui nogapa willacuynïta willacuyangayquipita.13Tsaychömi gamcuna yachatsingäcunata paycunatapiswillacuyanqui. 14Gamcunaga ama yarpachacuyanquitsu prësuautoridäcunaman apayäshuptiqui imata parlayänayquipäpis.

15Nogam tantiyatsiyäshayqui imata niyänayquipä cagtapis.Tsaymi maygan chiquiyäshogniquicunapis imaniytapiscamäpacuyangatsu ni contrayäshunquinatsu. 16Tsaywitsancunaga gamcunata mana criyicog taytayquicunamautoridäcunaman entregaycushunqui prësutsariyäshunayquipä. Tsaynömi waugiquicuna, castayquicuna,y amïguyquicuna entregayäshunqui prësu tsariyäshunayquipä.Tsaynöpam waquinniquicunataga wanutsiyäshunqui.17Nogaman criyicayämungayquipitam pipis maypischiquiyäshunqui. 18Tsaynö rurayäshuptiquipis amallaquicuyanquitsu. Ima päsayäshuptiquipis Tayta Dios manamdejaycuyäshunquitsu. 19Tsaynö caycaptinga imaycañacaycunata päsarpis mana ajayaypa criyicamog cagmi TaytaDiospa ñöpanman chäyanga”.

Feyupa ñacaycuna cananpä Jesus willacungan(Mateo 24.15-21; Marcos 13.14-19)

20“Jerusalen marca ushacänanpäna caycangantamusyayanqui soldäducuna maytsayninpajirurupasquishgatana ricarmi. 21Llapayqui criyicogcuna Judeajircacunapa geshpir aywacuyanqui. Jerusalenchöcaycagcunapis geshpir aywacuyanqui. Chacracunachöcaycagcunapis ama cutiyanquinatsu wayiquicunaman. 22Tsayjunagcunam runacuna castigashga cayanga. TsaynöpamDiospa palabran gellgarangancuna llapanpis cumplinga.23Tsayläya ñacay junagcunachö, allau geshyag warmicuna yllulluncuna chuchuycag warmicuna. Tsay junagcunaga alläpacuyapaypämi runacuna ñacayanga. 24Waquintamwanutsiyanga y waquintam prësu apayanga juclä carunacioncunaman. Tayta Diosta mana cäsucog runacunamJerusalen marcata munaynincunachö tsaräyanga munayyogcaynin ushacäcunganyag”.

Ciëlupita cay patsaman cutimunanpäcagta Jesus willangan

(Mateo 24.29-31; Marcos 13.24-27)25“Tsayläya ñacacuycuna päsasquiptinga mananam rupaypis

ni quillapis atsicyanganatsu. Estrëllacunapis ciëlupitashushuyämungam. Lamarpis mantsacäcuypä bunyaypabunyarmi gayaranga. Tsaycuna päsaptinmi llapan runacunamantsacaywan turwäyanga. 26Ciëlu sicsicyagta ricarmirunacuna pasaypa mantsacaywan ‘¿Imanörä cay patsa canga?’nir wanur pitiyangarä. 27Tsaypitanam noga ciëlupita pucutayjananchö pasaypa chipipirrä shamuycagta runacunaricayämanga. 28Tsaycuna llapanpis ruracar gallaycuptinnogaman yäracamogcuna cushicuyanqui. Musyayanquinamtsay ñacaycunapita jipiptï gloriaman aywayänayquipänacagta”.

Hïgus jachaman iwalatsir imay cutimunanpäcagtapis Jesus tantiyatsingan

(Mateo 24.32-35; Marcos 13.28-31)29Nircur caynöpis Jesus tantiyatsirganmi: “Cay hïgusman

iwalatsir ningäcunata yarparäyanqui. 30Musyayanquim tamyatiempu gallaycuptin hïgus jachapa yuran tsegllimunanpänacagta. 31Tsaynömi cay ñacaycuna gallaptin gamcunapistantiyayänayquina ciëlupita cutimunäpä cercana canganta.32Cay ningäcuna gallaptin tsay witsan runacuna manaräushacäyaptinmi llapanpis cumplinga. 33Ciëlu y cay patsaushacäcuptinpis noga ningäcunaga llapanmi ruracanga”.

Jesus cutimunanpä listuna canantsicpä willacungan34“Mana yarpashgata cutimur pagtatä gamcunata

tariycäman imayca jutsallachö cawaycagta, machashga imacaycäyagta, o imaycayogpäpis yarpachacuywan gongamashgacaycäyagta. 35Tsaynö llutan cawacogcunaga manam ni jucpisgeshpingatsu Tayta Diospa castïgunpita. 36Tsaymi imaycay

20 21

Page 82: Quechua Conchucos Sur Nt

82

örapis Tayta Diosllaman mañacur listullana caycäyänayqui.Tsaynöpaga mananam in ernuman aywayanquinatsu, sinöganogapa ñöpämanmi cushishgalla chäyämunqui”.37Tsaynömi ari Jesus junagpa templuchö yachatsicurir

tsacaypana Olivos jircanman aywag tsaychö punurquëdananpä. 38Cada goya cada wäray templuman Jesusyachatsicog aywaptin imanömi runacuna goricäyagyachatsicunganta wiyayänanpä.

Judas Iscariote Jesusta ranticunanpä conträtuta rurangan(Mateo 26.1-5, 14-16; Marcos 14.1,2,10,11; Juan 11.45-53)

22 1*Pascua esta semänachö levadüraynag tantatamicur gallaycunanpänam caycargan. 2Tsay estachö

Jesusta yachay shimincunawan tsarisquir wanutsiyänanpämiwillanacuyargan sacerdöticunapa mandagnincuna y leyyachatsicogcuna. Peru tsaychö gorirag runacunaajacurcuyänanta mantsacurmi tsariyarganrätsu.3Tsaynö yarpaycäyaptinmi Satanas yaycurgan Judas

Iscariotipa shongunman. Judaspis Jesuspaga apostolninmicargan. 4Paymi sacerdöticunapa mandagnincunaman y templutäpag wardiyacunapa mandagnincunaman parlag aywaycurcaynö nirgan: “Jesus quiquillan caycangan öramregitsiyäshayqui prësu apacuyänayquipä”.5Tsaynö nisquiptinnam sacerdöticuna cushishga auniyargan

gellëta pägayänanpä. 6Tsaypitaga Judas shuyacurnamgallaycurgan Jesus quiquillan caycangan öra regitsinanpä.

Pascua merendata discïpuluncunawanmicuyänanpä Jesus alistangan

(Mateo 26.17-25; Marcos 14.12-21; Juan 13.21-30)7Levadüraynag tantata micuyänan Pascua esta semäna

gallaycunan junagnam cargan. Tsay junagga wata watamIsrael runacuna carnishcunata pishtar micuyag. 8Tsaymi Jesuscachargan Pedrutawan Juanta “Pascua estachö merendatamicunantsicpä puestucayämuy” nir.9Tsaynam paycuna tapuyargan: “Taytay, ¿maychötä

puestuyämushä?” nirnin.10Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Jerusalenpa aywayay.

Tsayman charmi ricayanqui juc runata uylluwan yacutaapaycagta. Tsay runapa gepallanpa aywayanqui maywayinman changanyagpis. 11Tsaychömi wayiyogta niyanqui:‘Señor Jesusmi tapucun: ¿Maygan cuartuyquichötäshidiscïpuluncunawan canan Pascua merendata micuyanga?’ nir.12Tsaynö niyaptiqui wayiyognam ricatsiyäshunqui altuschöjatun cuartu nogantsicpä alistashgatana. Tsaychölistacäyämunqui micunantsicpä” nirnin.13Tsaynö niyaptinnam ishcan discïpuluncuna aywacuyargan

Jerusalenman. Tsayman chärirnam Jesus ningannöllatariyargan llapantapis alistapacushgata. Tsaychönamdiscïpuluncuna Pascua merendata micuyänanpälistapacuyargan.

Micuyangan öra Jesus Santa Cënata rurangan(Mateo 26.26-30; Marcos 14.22-26; 1 Corintios 11.23-25)

14Tsaynam merenday örana captin discïpuluncunawan Jesusjamacuyargan micuyänanpä. 15Tsaychömi Jesus nirgan:“Imanömi munaycurgö cay Pascua merendata gamcunawanmicuyta manarä wanungäyag. 16Caynö cay Pascua merendatamananam micushänatsu Tayta Diospa ñöpanchö gamcunawanmicungäyag”.17Tsaynö nisquirnam micuycäyaptinna väsuchö vïnuta aptarcur

Jesus Tayta Diosman mañacur agradesicurgan. Nircurnamdiscïpuluncunata macyargan caynö nir: “Cay vïnuta llapayquiupuyay. 18Yapayga mananam vïnuta upushänatsu Tayta Diospañöpanchö gamcunawan mushog vïnuta upungäyag”.19Tsaynömi tantata aptarcurpis Tayta Diosman mañacur

agradesicurgan. Nircurnam paycunata paquipargan: “Cayga

nogapa cuerpümi. Cay tantata micur gamcuna raycurwanungäta yarpäyanqui”.20Tsaynöllam merendata ushasquir väsuchö vïnuta

aptarcurpis nirgan: “Cayga nogapa yawarnïmi. Nogayawarnïta jichar wanuptïmi Tayta Dios runacunawan*mushog conträtuta ruranga criyicamog cagcunatajutsancunapita perdonananpä”.21“Tsaynö caycaptinpis gamcuna caychö nogawan

micuycagpita jucniquim chiquimagnïcunapa maquinmanentregayämanqui. 22Noga Tayta Diospita shamogtaga Diospapalabran gellgaranganchö ningannöllam runacunawanutsiyämanga. Peru allau ranticamagnï runa, ¡imacuyapaypärä canga!”23Tsaynö niptinmi jucnin jucninpis discïpuluncuna

ricänacur tapunacuyargan: “¿Maygantsicrä ticrapuycantsic?”nirnin.

Apostolnincuna mayganpis masmandag cayta munayangan

24Tsaypita mayganpis mandacog cayta munar gechunacurmidiscïpuluncuna rimanacuycäyargan. 25Tsaynörimanacuyaptinmi Jesus nirgan: “Cay mundu entëruchönacion mandagcuna munayanganmanmi mandacuyan. Tsaynölluta mandacog cayaptinpis ‘Alli runam payga’ niyanran.26Gamcunaga ama tsaynö mandacog cayta yarpäyaytsu.Tsaypa rantinga llänu shonguyquicunawanmi cawayänayquipitapis maytapis cuyaparnin. 27Musyayanquim patroncunamësachö micuptin empliyäduncuna sirviyanganta. Nogagatsay empliyäducunanöllam cawangäyagga caycä, manampatronnötsu. Tsaymi gamcunapis noganölla cawayänayqui”.28“Imayca ñacaychö captïpis gamcuna nogawanmi imaypis

cayarguyqui. 29Tsaymi gamcunata churayäshayqui mandacogcayänayquipä, Tayta Dios nogata mandacog canäpächuramangannö. 30Gamcunaga nogawanmi micuyanqui yupuyanqui. Tsaynömi cutimuptï jamacuyanqui mandacogcunajamacuyänan *trönuman, Tayta Dios quiquinpä acranganrunacunata mandacuyänayquipä”.

Pedro ñëgananpä cagta Jesus ningan(Mateo 26.31-35; Marcos 14.27-31; Juan 13.36-38)

31Tsaypitanam Pedruta Jesus nirgan: “Pedro, SatanasmiTayta Diosta rugacushga: ‘Jesuspa discïpulun Pedrutallutancunata ruratsishä’ nir. 32Tsaymi gampä Tayta Diosmanmañacurgö Satanas munanganta ruratsishuptiquipis TaytaDiosllaman yapay shumag yäracunayquipä. Tsaynö canganyäracurmi criyicog mayiquicunata valoratsinqui paycunapisnogaman shumag yäracayämunanpä”.33Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “Ishcantsicta carcelman

apar wanutsimänantsic captinpis manam ñëgashayquitsu,taytay” nir.34Tsaynam Jesus nirgan: “Pedro, canan pagasmi nogapä

tapuyäshuptiqui quimsa cuti ‘Manam regïtsu’ nir ñëgamanquigällu manarä cantaptin”.

Jesuspa wanuynin cercana caycangan35Tsaypitanam discïpuluncunata Jesus tapurgan: “Gellëniynagta,

punchuynagta, y llangiynagta willacuyänayquipä cachaptï¿imallapis faltäyäshurgayquicu?” nir.Tsaynam paycuna niyargan: “Manam imapis

faltäyämargantsu, taytay”.36,37Jesusnam nirgan: “Diospa palabran gellgaranganchö

caynö nirmi gellgaraycan: ‘Jutsasapacunawan iwalatsishgamcanga’ nir. Tsaynö gellgaraycan nogapämi. Cananpitagawillacog aywar imallayquicunapis apayanqui. Espädaynagcagga punchuyquicunata ranticusquirpis rantiyay”.38Tsaynam discïpuluncuna niyargan: “Caychö caycan ishcay

espädäcuna, taytay”.

21 22

Page 83: Quechua Conchucos Sur Nt

83

Niptin Jesusnam nirgan: “Gamcuna manamtantiyayanquitsu imata nicayämangayquitapis”.

Olivos jircanchö Jesus Tayta Diosman mañacungan(Mateo 26.36-46; Marcos 14.32-42)

39Tsaypitam Jesus aywargan imaypis aywangannö Olivosjircanman discïpuluncunawan. 40Tsayman chaycurnamdiscïpuluncunata nirgan: “Tayta Diosman mañacuyay Satanasjutsaman mana ishquitsiyäshunayquipä” nir.41Tsaynö nisquirmi mas washaläman aywasquirnin

gonguricuycur Tayta Diosman mañacurgan caynö nir:42“Tayta Diosllä, cay ñacanäpä cagpita munarningajipiycamay. Peru itsanga ama noga munangänöga catsuntsu.Gam munangayquinölla caycutsun”.43Tsaynö Jesus pasaypa llaquicur rugacuycaptinmi juc angel

yuripasquir valoratsirgan mana alläpa llaquicunanpä.44Tsaynö captinpis llapan shongunwan Tayta Diosmanmañacuptinmi jumpinpis yawarnörä patsaman juturgan.45Tayta Diosman tsaynö mañacunganpita cutiycurnindiscïpuluncunata tarirgan llaquicuypita chip wanuypapunucashga caycäyagtam. 46Tsaynam Jesus nirgan:“¿Punuycäyanquicu? Ricchar Tayta Diosman mañacuyaySatanas jutsaman mana ishquitsiyäshunayquipä” nir.

Jesusta prësu tsarircur apacuyangan(Mateo 26.47-56; Marcos 14.43-50; Juan 18.3-11)

47Tsaynö Jesus nicaptinnam discïpulun Judas Iscariotechasquirgan atsca runancuna pushashga. Nircurnam Jesuspañöpanman witiycur saludar cäranchö mutsaycurgan.48Tsaynam Jesus nirgan: “Judas, ¿chiquimagnïcunamanentregamänayquipäcu mutsaycamanquirä?” nir.49Tsaynam prësurna apacuyänanpä cagta tantiyasquir

discïpuluncuna Jesusta niyargan: “Taytay, espädäcunawangocachascayämushä” nir. 50Tsaynö nirmi mas mandagnin cagsacerdötipa wätayninpa derëcha cag rinrinta juc discïpulunespädanwan walluriycurgan jipicagpä.51Tsaymi Jesus nirgan: “¡Amana imanayaynatsu!” Nisquirmi

runapa rinrin wallucashgata yataycullar alliscatsirgan.52Jesusta prësu apayänanpä shamogcunaga cayargan

mandag sacerdöticuna, templu täpag wardiyacunapamandagnincuna, y Israel runacunapa autoridänincunam.Paycunatam Jesus nirgan: “Gamcunaga ¿imanirtäespädayquicunawan tucruyquicunawan shayämunqui imaycaladrontanöpis prësuyämänayquipä? 53Runacunatayachatsirnin goyay goyaypis templuchö cargächä. Tsaychöga¿imanirtä prësu tsariyämargayquitsu? Cananga Satanaspamunayninta rurayänayquipä öra chämushganam”.

Jesusta Pedro ñëgangan(Mateo 26.57,58,69-75; Marcos 14.53,54,66-72;

Juan 18.12-18, 25-27)54Tsaypitanam Jesusta prësu tsarircur apayargan

sacerdöticunapa mandacogninpa wayinman. Payta prësuapacuyaptin Pedro caru gepallantam aywargan. 55Runacunagasawan rurinchö ninata tsarircatsirmi mashacuycäyargan.Tsayman yaycurirmi Pedrupis paycunawan mashacuycargan.56Tsaychömi Pedro mashacuycagta ricaycur juc wätay warminirgan: “Cay runapis Jesuswanmi purirgan” nir.57Tsayta wiyaycurmi mantsariycanganta Pedro nirgan:

“Warmi, nogalläga manam payta regicütsu” nir.58Tsaypita rätunnintanam juc runapis Pedruta ricaycur

nirgan: “Gampis paywan puregmi canqui”.Niptinmi Pedro nirgan: “Nogaga manam paywan imaypis

purillashga cätsu” nir.59Tsaypita juc öratanöna jucnam nirgan: “Rasunpaypam cay

runaga Jesuswan pureg Galilea runa. ¡Tsay runacunanömicaycanpis!” nir.

60Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “¡Manam musyätsu imataparlapaycämangayquitapis!”Pedro tsaynö nicaptinmi gällu cantasquirgan. 61Tsaynam sï

Jesus ticraycur ricaycuptinrä Pedro yarpasquirgan caynöninganta: “Gällu manarä cantaptinmi quimsa cutiñëgamanqui”. 62Tsay ninganta yarpasquirmi itsanga Pedrowagtaman yargusquir pasaypa llaquicur wagargan.

Prësognin runacuna Jesusta burlacur magacuyangan(Mateo 26.67,68; Marcos 14.65)

63Tsaypitanam prësognin runacuna burlacur Jesustamagayargan. 64Nircurmi ñawinta tsaparcur niyargan: “¡Dioscaycarga mä, pï magashungayquitapis niyämay!” nir.65Tsaynö nirmi tucuyta rurarnin burlacuyargan.

Israel puëdeg autoridäcunapañöpanman Jesusta chätsiyangan

(Mateo 26.59-66; Marcos 14.55-64; Juan 18.19-24)66Patsa warasquiptinnam Israel runacunapa puëdeg

autoridänincuna, mandag sacerdöticuna, y leyyachatsicogcuna despächuncunaman goricäyargan.Tsaychönam Jesusta tapuyargan: 67,68“Canan mä, willayämay.¿Rasunpacu gam Tayta Dios cachamungan salvacog canqui?”nir.Tsaynam Jesus nirgan: , paymi cä’ niyäshayquipis

gamcuna criyiyämänayqui captinchi. 69Cananpitaga nogaciëluchö caycäshä poderösu Tayta Diospa derëcha caglädunchömi” nir.70Tsaynö niycuptinmi llapancuna niyargan: “Tsayöraga,

gam Diospa tsurinchä canqui, ¿au?” nir.Tsaynam Jesus nirgan: “Aumi, gamcuna niyangayquinöllam

cä” nir.71Paycunanam niyargan: “Quiquinpis Diospa tsurin

canganta nicämashgaga ¿imapänatä testïgutapis ashishun?[Tsaynö Dios tucuycarga ¡wanutsishga catsun!]”

Pilatuman Jesusta prësu apayangan(Mateo 27.1,2; Marcos 15.1-5; Juan 18.28-38)

23 1Tsaypitanam llapancuna contrarna Jesustamaquinpita watarcur mandacog *Pilatuman

apayargan. 2Tsaychönam Pilatuta niyargan: “Cay runagallutancunatam yachatsicuycan. Manam munantsu Romapäimpuestuta runacuna pägayänantapis. Jinachöpis quiquinminogacunapa mandayämag rey canganta nicäyäman. [Tsaynömandag tucog cagga wanutsishga catsun]”.3Tsay niptinnam Jesusta Pilato tapurgan: “¿Rasunpacu

canqui Israel runacunapa mandacognin rey?” nir.Jesusnam nirgan: “Gam ningayquinöllachä cä”.4Tsaynam Pilato nirgan mandacog sacerdöticunata y

tsaychö goricashga caycag runacunata: “Cay runa llutantayarpaptinpis, nogataga ¿imatä gocaman? Ima jutsantapismanam tarïtsu”.5Tsaynö niptinnam Israel autoridäcunaga masrä niyargan:

“¡Manam tsaypis tsaynötsu! Romapa contransharcuyänanpämi runacunata pasaypa aquishapaycan. Galileaprovinciapita hasta cay Judea provincia quinranyagpistsaynöllam yachatsicuycan”.

Herodesman Jesusta apapäyangan6Tsayta wiyarnam paycunata Pilato tapurgan: “¿Rasunpacu

Galileapita cay runaga?” nir.7“Aumi, payga Galileapitam” niyaptinnam Galilea

provinciapa mandagnin Herodesman Jesusta apatsirgan. Tsayjunagcuna Jerusalenchömi unas Herodespis caycargan.8Jesuspä parlayangancunata wiyashga carmi Herodesga

puntapitana ñöpanchörä ima milagrullatapis ruranantamunargan. Tsaymi Jesusta ricaycur cushicurgan. 9Tsaychö

22 23

Page 84: Quechua Conchucos Sur Nt

84

z 23.45 Tsay templu rurinchö alli awashga jatun cortïnapä musyanayquipä liyinqui Exodo 26.31-33; Hebreos 9.1-10; 10.19,20.

Herodes yaparir yaparir tapupaptinpis Jesus manam imatapisparlacurgantsu. 10Mandag sacerdöticunawan leyyachatsicogcunapis Jesuspa contranmi imaycatapis niyargan.11Nircurnam soldäduncunawan rey Herodes asipäyänanraycur Jesusta reytanörä catsiyargan quiquinpa mantuntajatiparcur. Tsaypitanam cangan cutitsirgan Pilato cagman.12Tsay junagmi Herodeswan Pilato amishtayargan puntatachiquinacurcur.

Jesusta wanutsiyänanpä Pilato dejaycungan(Mateo 27.15-26; Marcos 15.6-15; Juan 18.39–19.16)

13Jesusta Pilatuman cutiycatsiptinnam Pilatuna gayatsirganmandacog sacerdöticunata, autoridäcunata, y waquinrunacunatapis. 14Tsaychö llapancuna goricasquiyaptinnamnirgan: “Gamcuna cay runata apayämurguyqui: ‘Cay runagarunacunatam yachaycätsin mandagnintsicpa contransharcuyänanpä’ nirnin. Ñöpayquicunachö tapurga manam imajutsantapis tarirgötsu contran niyämangayquinöga.15Tsaynömi Herodespis may tarishgatsu ima jutsantapis.Tsaymi cayman cutitsimushga. Tantiyacuyay. Manam imajutsanpis cantsu wanutsishga cananpäga. 16Tsaymi paytaastarcatsillar cachaycushä” nir.17[Pilatoga yachacashganam wata wata *Pascua esta

semänachö runacuna mañayangantaga juc prësuta cachag.]18Tsaymi Pilato Jesusta cacharinanta munaptin runacuna jucshimilla gayaraypa niyargan: “Ama Jesustaga cachaytsu.Barrabasta cachaycunayquitam munayäga” nirnin.19(Barrabasga carcelchö wichgaraycargan Roma nacionpa

contran sharcunganpita y runacunata wanutsinganpitam.)20Tsaymi Pilato yapay runacunata parlapargan Jesusta

cachaycuyta munarnin. 21Tsaynö parlapaptinpis runacunagamasrämi gayaräyargan: “¡*Cruzchö wanutsun! ¡Cruzchöwanutsun!” nirnin.22Tsaynam Pilato yapay nirgan: “Wanunanpäga ¿ima mana

allitatä rurashga? Manam tarïtsu ima jutsantapis. Tsaymiastarcatsillar cachaycushä”.23Tsaynö niptin llapan runacunam masrä gayarar niyargan

cruzchö wanutsinanpä. 24,25Tsaynö masrä gayaräyaptinnamJesusta runacunaman Pilato entregaycurgan munayangantaruracuyänanpä. Runacuna mañacuyangannöllam Barrabastacachaycurgan Romapa contran sharcushga caycaptinpis yrunacunata wanutsishga caycaptinpis.

Jesusta cruzchö clavayangan(Mateo 27.32-44; Marcos 15.21-32; Juan 19.17-27)

26Tsaynö Jesusta cruzchö clavag apaycarnam tincuyarganCirene marcapita juc runa Simon jutiyog chacranpitaaywacuycagwan. Paytam niyargan Jesus apaycangan cruztaumrurcur Jesuspa gepanpa apananpä. 27Tsaytsica runacunamJesuspa gepanta aywaycäyargan. Tsaychömi atscagwarmicunapis llaquicurnin wagaraycar aywaycäyargan.28Tsaymi wagaycag warmicunata Jesus nirgan: “Jerusalenwarmicuna, ama nogapäga wagayaytsu. Wagayaygaquiquiquicunapis y wawayquicunapis imanö ñacayänayquipäcagta. 29Feyupa ñacaycuna captinmi pasaypa llaquicuywanrunacuna niyanga: ‘¡Cushicuyätsun wawaynag warmicuna!’nir. 30Tsaychömi runacuna ñacaycunata mantsariywangagacunatapis: ‘¡Janäcunaman juchuriycamuy jucllawanucuyänäpä!’ niyanga. 31Nogatapis caynöñacaycätsiyämarga imanönarä gamcunatagañacatsiyäshunqui”.32Tsaynö Jesusta apaycar ishcag ladroncunatapis

apayarganmi Jesustawan juntu cruci cayänanpä. 33Tsaypita“Calavëra” ninganman chaycatsirnam Jesusta cruzmanclavayargan. Apayangan ladroncunatapis cruci cayargan

jucnin cagtam Jesuspa derëcha cag lädunman y jucagtanamitsogninman. 34Tsay öram Jesus nirgan: “Papällay, caycruci cayämag runacunata cuyaparnin perdonaycuy. Manammusyayantsu imata ruraycäyangantapis”.Soldäducunanam sortiyayargan Jesuspa röpanta. 35Tsaychö

runacuna ricaraycäyaptinmi autoridäcuna Jesusta asiparninniyargan: “Juccunataga salvaycacharganchä. Canan quiquinga¿imanirtä salvacuyta puëdintsu? Tayta Dios cachamungansalvacog carninga, mä tsay cruzpita yarparamutsun”.36Tsaynöllam soldäducunapis asiparnin Jesusta

uputsiyargan upucuyänan ayag vïnuta: 37“Israel runacunapamandagnin rey caycarga mä, quiquiqui salvacuy” nir.38Imapita wanutsiyanganta runacuna musyayänanpämi juc

letrëruta cruzpa puntanman clavayargan caynö gellgarcur:“CAYGA ISRAEL RUNACUNAPA REYNINMI” nir.39Tsaypitanam jucag cruci caraycag runapis Jesusta

asiparnin nirgan: “Salvacog carga mä, tsaypita salvacuriy ari,nircur nogacunatapis salvayämänayquipä”.40Tsaynö niptinmi jucnin cag ajäpargan: “Gampis paynö

ñacaycarga ¿manacu Tayta Diosta mantsacunqui?41Nogantsicga jutsantsiccunapitam ñacaycantsic. Paygamanam ima jutsatapis rurashgatsu”.42Nircurmi Jesusta nirgan: “Señor Jesus, nogalläta

yarparcallämanqui ari, cay patsaman mandacogcutimungayqui junag” nir.43Tsaynam Jesus nirgan: “Cananpitaga nogawanmi canqui

Tayta Dioslläpa ñöpanchö”.

Jesus wanungan(Mateo 27.45-56; Marcos 15.33-41; Juan 19.28-30)

44Tsaypitaga pullan junagpitam quimsa öra rupay manaatsicyaptin patsa tsacasquirgan. 45Tsay örallam templururinchöpis alli awashga jatun cortïnaz urayninpa ishcaymanrachisquirgan. 46Tsaypitam Jesus fuertipa gayarasquirminirgan: “¡Tayta Diosllä, maquiquimannam cawaynillätachuraycamü!” nir. Tsaynö nisquirmi wanusquirgan.47Tsaynö imayca päsangancunata ricaycurnin

soldäducunapa capitanninmi Tayta Diosta alabagnö ticrarnirgan: “Rasunpam cay runaga jutsaynag cashga” nir.48Tsaychö caycag runacunapis aywacuyargan pasaypa

llaquicurninmi. 49Jesuswan reginacogcunanam itsangacarulällapita ricaräyargan. Tsaynöllam yanaparnin Galileapitagatirag warmicunapis tsaychö cayargan.

Jesusta pampayangan(Mateo 27.57-61; Marcos 15.42-47; Juan 19.38-42)

50,51Juc runam cargan Jose jutiyog, Tayta Dios munangannöcawacog. Payga cargan Judea provinciachö Arimateamarcapitam. Paypis Israel runacunapa autoridäninmi cargan.Waquin autoridäcuna Jesusta wanutsiyänanpäwillanacuyaptinpis payga manam munargantsu. Josegacriyirgan Tayta Dios aunicungannö salvacogta cachamunanpäcagtam. 52Paymi Pilatuman aywargan Jesuspa ayantapampananpä negnin. 53Pilato “Pampay ari” nisquiptinnamJesuspa ayanta cruzpita jipisquir lïnu säbanaswan wancurgan.Nircurnam pampag apargan manarä pipis pampacungangagachö uchcushga *sepultüraman.54Jesus wanurgan viernis tardim. Cada viernismi

tardipaypaga Israel runacuna säbadu jamapay junagpälistacuyag. 55Galileapita Jesuswan shamog warmicunanamJoseta gatipar aywayargan sepultüraman. Tsayman chaycurmiricayargan Jesuspa ayanta imanö churangantapis. 56Tsaypitawayiman cutiycurninnam alistacuyargan mucuchagperjümicunata üsuncunaman Jesuspa ayanmanwiñapäyänanpä. Llapanta alistapacusquirnam Tayta Diospa

23

Page 85: Quechua Conchucos Sur Nt

85

a 23.56 Israel runacunapä viernis patsa tsacaypitam säbadu jamapay junag gallaycog. b 24.42 Waquin unay gellgashgacunachö nicancancashga pescädutawan chumpac mishquita micungantam.

mandamientunta cumplir jamapäyarganrä säbadu jamapayjunag captinna.a

Jesus wanunganpita cawarimungan(Mateo 28.1-10; Marcos 16.1-8; Juan 20.1-10)

24 1Tsaypita dominguman warämognam tsaca tsacallanawarmicuna aywayargan Jesus pamparangan cagman,

alistayangan perjümicunata apacurcur. 2Chaycuyänanpägapamparangan uchcuta tsaparag rumipis juclämanwititsishgam caycänä. 3Tsayman yaycur manamtariyargannatsu Señor Jesuspa ayanta.4Tsaynö mantsacashga caycäyaptinmi ishcay *angelcuna

chipipiycag röpashga paycunapa ñöpancunachöricacusquiyargan. 5Warmicuna paycunata ricaycurnampasaypa mantsariywan gonguriycuyargan. Tsaynam tsayyuripag angelcuna niyargan: “¿Imanirtä ashiycäyanquiwanushgacuna pamparanganchö cawaycagna runata?6Mananam caychönatsu caycan. ¡Payga cawamushganam!Yarpäyay Galilea provinciachö caycarnin caynöniyäshungayquita: 7‘Noga ciëlupita shamog runatam jutsasaparunacunapa maquincunaman entregayämanga. Cruzchöwanutsiyämaptinpis quimsa junagtam cawamushä’ nir”.8Tsaynö angel niyaptinrämi paycunapis yarpasquiyargan

Jesus tsaynö rasunpaypa ningancunata. 9Tsaymi Jesuspamparaycangan cagpita cutiycurnin willayargan chunca juc(11) apostolcunata y tsaychö runacunatapis. 10Tsaywillacogcunaga cayargan Maria Magdalena, Juana,Santiagupa maman Maria, y paycunawan aywag maswarmicuna. 11Jesus cawamunganta warmicunawillacuyaptinpis apostolcunaga manam ichicllapiscriyiyargantsu, manacagcunata parlaycäyanganta yarpar.12Waquin cag mana criyiyaptinpis Pedrum itsanga cörrillapaaywacurgan Jesus pamparangan cagman. Rurimangawaycunanpämi säbanaswan wancuyangannölla caycänä.Ayanta mana tariycurmi pasaypa mantsacashga cuticurgan.

Emaus nänichö ishcay discïpuluncunata Jesus yuripangan(Marcos 16.12,13)

13Tsay junagmi Jesuspa ishcay gatiragnincunaaywaycäyargan Emaus marcapa. Emaus cargan Jerusalenpitaishcay öra aywaynöllam. 14Paycunaga aywaycäyargan Jesustawanutsiyanganta parlaraycarmi. 15Tsaynö parlaraycaraywaycäyaptinmi Jesus yurisquir paycunawan juntuaywargan. 16Tsaynö juntu aywaycarpis tsay discïpuluncunamanam tantiyayargantsu Jesus canganta.17Tsaynam Jesus tapurgan: “Jau amïgucuna, ¿imata parlartä

aywaycäyanqui?” nir.Paycunaga pasaypa llaquinashga carmi ichicuycuyargan.

18Tsaynam Cleofas jutiyog cag nirgan: “Pascua estamanshamog runacunaga llapanmi musyayan ganyancunaJerusalenchö ima päsacungantapis. ¿Manacu gamgamusyanqui?”19Niptinnam Jesus nirgan: “Mä willayämay. ¿Imatä

cashga?” nir.Paycunanam niyargan: “Nazaret marcapitam Jesus jutiyog

cargan Diospa willacognin profëta. Payga Tayta Diospawillacuynintam willacushga y Tayta Diospa poderninwanmiimayca milagrucunatapis rurashga. 20,21Nogacunagayarpäyargä Roma nacionpa mandunpita pay jipimänantsicpäcagtam. Tsaynö captinpis paytam sacerdöticunapamandagnincunawan autoridänintsiccuna Romaautoridäcunaman entregayashga wanutsiyänanpä. NicaptinmiRomanucuna cruzchö wanutsiyashga. Canan junagwangaquimsa junagnam Jesus wanungan. 22Manam tsaypis

tsayllatsu. Y mas mana criyiypäga nogacunawan puregwaquin warmicuna mantsacäcuypätam willacuyan. PaycunaJesusta pampayanganman tsaca tsacallana aywar ayantashitariyashganatsu. 23Tsaypita wayiman cutiycamurwillayämashga Jesus cawamunganta. Angelcunashyuripasquir paycunata Jesus cawamunganta willayashga.24Tsaynöllam waquin cag discïpuluncunapis pamparangancagman aywar warmicuna willacuyangannölla Jesuspa ayantatariyashganatsu”.25Tsaynam Jesus paycunata nirgan: “¿Imanirtä gamcunaga

pasaypa llaquicushga caycäyanqui? Diospa profëtancunaniyangancuna, gamcunapä ¿imanirtä aja criyiyrä? 26¿Manacuyarpäyanqui salvacogga ñacarcurrä wanunganpita cawasquirTayta Diospa ñöpanman cutinanpä cagta?”27Tsaypitaga paycunata tantiyatsirgan quiquinpä imanö

gellgaraycanganta, Moises gellgangancunapita gallaycurwaquin profëtacuna gellgayanganyag.28Tsaypita Emaus marcaman chaycurnam paycunapita Jesus

päsacog tucurgan. 29Tsaynö päsacuyta munaptinnam: “Patsatsacaycannam, cayllachöna quëdacushun” niyargan. Tsaynöniyaptinnam Jesus paycunawan quëdacurgan.30Tsaypita wayichönam jamacurirna Jesus tantata aptarcur

Tayta Diosta agradesicusquir paquirir paycunata macyargan.31Tsay öram itsanga tsay discïpuluncuna Jesus cangantatantiyasquiyargan. Tsaypita Jesus jinallanchömiillacasquirgan.32Illacasquiptinnam quiquin pura caynö parlayargan: “Jesus

captinchir shonguntsicpis atsicyasquirgan nänita sharaycämurDiospa palabranta parlapämashga” nir.33Nircurnam paycuna jinan öra Jerusalenman cutiyargan.

Chaycurnam tariyargan chunca juc (11) apostolcuna y waquingatiragnincuna goriraycagta. 34Tsaychönam tsay ishcayJesuswan tincog discïpulucunata apostolcuna willaparniyargan: “¡Rasunpaypam Señornintsic salvacog cawamushga!Pedrutapis yuripashgam”.35Niyaptinnam paycunapis willayargan nänichö imanö

päsangantapis y tantata paquingan öra Jesustaregiyangantapis.

Apostolnincunata Jesus yuripangan(Mateo 28.16-20; Marcos 16.14-18; Juan 20.19-23; Acts 1.6-8)

36Tsaynö unas parlaycäyaptinmi Jesus paycunapachöpinchö ricacusquirgan: “Gamcunachö alli cawacuycaycullätsun” nir.37Paycunanam pasaypa mantsacaycuyargan alma canganta

yarparnin. 38Tsaynö mantsacäyaptinnam Jesus nirgan:“¿Imanirtä mantsacashga caycäyanqui? Noga cangäta¿imanirtä criyiyanquitsu? 39Ricayay maquïta y chaquïtapis.¡Nogam cä! Yatayämay. Ricayämangayquinöpis manamalmatsu cä. Almaga aytsaynag y tulluynagmi”.40Tsaynö nirninmi ricatsirgan maquinta y chaquintapis.

41Tsaynam discïpuluncuna pay canganta ricaycurcriyiyänanpä ajallarä captinpis cushicuyargan. Tsaynöcaptinmi rasunpa pay canganta criyiyänanpä Jesusmañacurirgan: “¿Imallayquicunapis cancu micurinäpä?” nir.42Tsaynö niptinmi garayargan cancashga pescäduta.b43Tsaycunatam micurgan paycunapa ñöpancunachö.44Micusquirnam nirgan: “*Bibliata gellgag llapan

profëtacunapis gellgayarganmi nogata caycuna päsamänanpäcagtaga. Gamcunawan caycar willargä llapan tsaygellgaraycangancuna cumplinanpä cagtam. Tsaywillangänöllam päsamashga”.45Tsaynö nirmi Tayta Diospa palabran gellgarangancunata

tantiyatsirgan caynö nir: 46“Tayta Dios cachamungan

23 24

Page 86: Quechua Conchucos Sur Nt

86

salvacogga wanunganpita quimsa junagta cawamunanpäcagpis gellgaraycanmi. 47,48Musyayangayquinöpis tsaygellgarangannöllam llapanpis päsashga. Tsaymi nogapajutïchö runacunata willapäyänayqui jutsa ruraynincunatajagirir nogaman yäracuyänanpä. Tsaynöpam Tayta Diosperdonanga jutsa ruraynincunata. Jerusalenpita gallaycurmaytsaypapis aywar llapan runacunata tsaynöwillapäyanqui”.49“Gamcunamanmi noga cachamushä papänï Tayta Diosllä

aunicungan Espiritu Santuta. Itsanga Jerusalenllachöshuyaraycäyanqui Espiritu Santuta chasquiyangayquiyag.Chasquicusquirnam Tayta Diospa poderninwanna cayanquipay munangannö cawayänayquipä”.

Jesus ciëluman aywacungan(Marcos 16.19,20; Acts 1.9-11)

50Tsaypitanam discïpuluncunata Jesus pusharganJerusalenpita Betania quinranman. Tsaychö caycarnamricranta quichasquir Tayta Diosman mañacurganpaycuna mana gongaypa yäracuyänanpä. 51Tsaynö Jesuspaycunapä bendicionta mañacusquiptinmi Tayta Diosciëlupa apacurgan. 52Tsaychö discïpuluncuna Jesustagonguripärasquirmi cushishga cuticuyarganJerusalenman. 53Tsay junagpitaga Tayta Diostaalabayänanpä cada junagmi templuman goricäyag.[Tsaynö catsun.]

24

Page 87: Quechua Conchucos Sur Nt

87

a 1.21a Malaquias 4.5 gellganganchö Tayta Dios nirgan salvacog manarä shamuptin unay willacognin Elias cutimunanpä cagtam. EliaspäwanJuan Bautistapä masta musyanayquipä liyinqui Mateo 11.14; 17.10-13; Lucas 1.17. b 1.21b Moises ningannö Tayta Dios cachamunanpä cagprofëtapä masta musyanayquipä liyinqui Deuteronomio 18.15-19. c 1.23 Tsunyag jircachö willacogpä masta musyanayquipä liyinquiIsaias 40.3.

Jesucristo Diosnintsic y runa cangan

1 1,2Manarä imapis camashga caycaptinnam Tayta Diospawillacuyninta apamog Jesucristoga caycarganna.

Imaypitapis jucllayllam Tayta Dioswan cayargan. Y payDiosnintsicmi. 3Paywanmi Tayta Dios camargan llapanimaycacunatapis. Manam cantsu ni imapis Jesucristuwanmana camanganga. 4Llapan cawagcunapis paypitarämicawayta chasquiyan. Tayta Diospa alli willacuynintamusyatsicurninmi runacunapä actsinö caycan. 5Tsaynömusyatsicuycaptinpis tsacaychönö jutsallachö cawarninmirunacuna Diosnintsicta chasquiyashgatsu.6,7Tayta Diosmi acrargan Juan Bautistata Jesucristo

shamunanpä cagtana willacunanpä. Pay willacurganJesucristuta runacuna chasquicuyänanpämi. 8Waquinrunacuna Juan Bautistapä “Tayta Dios cachamungansalvacogmi” nir yarpäyaptinpis manam paytsu cargansalvacogga, sinöga willacogllanmi.9Jesucristoga cay patsaman shamurgan llapan runacunata

Tayta Diospa willacuyninta musyatsicunanpämi.10,11Jesucristuwan Tayta Dios imaycata camashgacaycaptinpis, cay patsaman shamuptin runacuna manamtantiyacuyargantsu ciëlupita shamunganta. Tsaymi manachasquiyargantsu. 12Waquinmi itsanga Jesucristuta chasquicurcriyiyan salvacognintsic canganta. Payta chasquicogcunatamTayta Dios “Wamräcunanam gamcunaga cayanqui” nin.13Manam mamanpita yuringanpitatsu Diospa wamrancunagacayan, sinöga Jesucristuta chasquicuyanganpitam.14Jesucristoga runaman ticrarmi nogantsicpa

rurintsiccunachö cawargan. Paywan purirmi nogacunamusyayargä imaycawan munayyog canganta ycuyamangantsicta. Tayta Diospa japallan tsurinta ricarmimusyayargä Tayta Dios imanö cangantapis. 15JesucristupämiJuan Bautista willacurgan: “Shamogpä cag salvacogganogapita mas puëdegmi. Payga manarä noga yuriptïmiimaypitapis caycarganna” nir.16,17Unay tiempu Tayta Dios tantiyatsiptin sirvegnin

*Moisesga gellgargan leycunatam. Tsaytanam quiquin Moisesrunacunata tantiyatsirgan. Señor Jesucristum itsanga

cuyamarnintsic tantiyatsimantsic Tayta Dios perdonarsalvamänantsicpä cag mushog willacuyninta.18Manam pipis Tayta Diostaga ricashgatsu. Paytaga ricashga

japallan tsurin Jesucristullam. Paypita shamushga carninmimusyatsimantsic Tayta Dios imanö cangantapis.

Jesucristo shamunanpä cagta Juan Bautista willacungan(Mateo 3.11,12; Marcos 1.7,8; Lucas 3.15-17)

19Jordan mayuchömi Juan Bautista runacunatabautizaycargan. Tsaymanmi Jerusalen marcachö autoridäcunacachayargan *sacerdöticunata y templuchö yanapagnincunata“¿Mä Tayta Dios cachamungan salvacogcush pay?” nirtapuyänanpä. 20Paycuna tapuyaptinnam Juan rasun cagllatawillacur nirgan: “Manam nogaga shuyacungantsic salvacogtsucä” nir.21Tsaynam yapay tapuyargan: “Tsayöraga ¿pitä canqui?

¿Tayta Diospa unay willacognin *profëta Eliascu?” nir.aJuannam nirgan: “Manam Eliastsu cä”.Paycunanam yapay tapuyargan: “Tsayöraga ¿unay Moises

gellgangannö Tayta Dios cachamunanpä cag profëtacucanqui?” nir.bJuannam nirgan: “Manam tsaypistsu cä”.22Tsaynam paycuna niyargan: “Tsayöraga ¿maygantä

canqui? Cachayämagnïcunaman cutir willayänäpä niyämayquiquiqui pï cangayquitapis” nir.23Niptinnam Juan nirgan: “Nogaga unay Isaias

gellgangannö willacogllam cä. Tsaymi cay tsunyagcunachöpisshamog runacunata willacuycä jutsancunata jagiriyänanpä.Tsaynö willacuptïmi listuna caycäyanga salvacog shamogtachasquicuyänanpä”.c24Tsaynö niptinnam Juanta *fariseo cagcuna tapur niyargan:

25“Tayta Dios cachamungan salvacog mana caycarga, ni Elias,ni shamogpä cag profëtapis mana caycarga, tsayöraga ¿imamunayyog cayniquiwantä cay runacunata gamgabautizaycanqui?” nir.26Tsaynam Juan nirgan: “Nogaga bautizaycä yacuwanmi

salvacogta chasquicuyänanpä. Payga cay patsamanchämushganam. Peru gamcuna manam tantiyayanquirätsutsay salvacog pï canganta. 27Poderösu captin nogaga

SAN JUAN

Jesucristupä gellganganApostol Juanmi cay libruta gellgargan. Payga puntata Juan Bautistapa discïpulunrämi cargan. Tsaypitarämi Jesuspa

discïpulun cargan. Jesuswan purirmi rurangancunata ricargan y willacuyninta wiyargan. Tsaymi cay libruta Juan gellgargansalvamagnintsic Jesucristo Tayta Diospa tsurin canganta musyanantsicpä. Tsayta musyarnam Jesusman yäracurnin caypatsachö y gloriachöpis cushishgallana cawashun.Jesus Israel runacunachö yuricur paycunawan cawaptin yarpäyargan runalla cangantam. Jesuspa discïpuluncunapis

tsaynöllam yarpäyargan wanuscatsiyaptin cawarimunganyag. Tsaypitarämi tantiyayargan rasunpaypa Dios canganta y runacangantapis. Tsaynö rasunpaypa Dios y runa carmi quiquin Jesus parlargan: “Nogaga Tayta Dios cachamangan salvacogmi cä”nir.Runacuna cay libruta liyir Diosnintsicllapä tantiyayänanta munarmi llänu shonguyog cayninwan Juan quiquinpa jutintaga

gellgashgatsu. Payga “cuyay discïpulu” nillar churashga.

Page 88: Quechua Conchucos Sur Nt

88

d 1.40 Tsay ishcag Jesusta gatiragcunaga cayargan Andreswan cay libruta gellgag cag apostol Juanmi. e 1.51 Jacobpa suëñuyninpita mastamusyanayquipä liyinqui Genesis 28.10-17. f 2.6 Israel runacuna üsuncuna consagrädu yacuwan awir puri cacuypita masta musyanayquipäliyinqui Marcos 7.3,4.

umpuycur maquinta ni chaquinta mutsaycuyllatapis manampuëdïtsu”.28Juanta tsaynöga tapuyargan Jordan mayupa wac-tsimpan

Betaniachö runacunata bautizaycaptinmi.

Jesus shamuycagta Juan Bautista ricangan29Tsaypita warayninnam Jesus shamuycagta ricaycur Juan

Bautista caynö nirgan: “¡Ricayay! Paymi Tayta Dioscachamungan salvamagnintsic. Paymi *Pascua estachöcarnishta wanutsiyangannö wanunga runacuna jutsancunapitaperdonashga cayänanpä. 30Paypämi parlargä nogapita maspuëdeg canganta. Manarä noga yuricuptïmi payga imaypitapiscaycarganna”.31“Salvamagnintsicta Tayta Dios cachamunanpä canganta

musyaycarpis manarä bautizarga manam nogapismusyargötsu pï cangantapis. Tsaynö captinpis nogagarunacunata yacuwan bautizaycargö salvacog chämuptinchasquicuyänayquipämi. 32,33Salvamagnintsic pï cangantapismusyanäpäga Tayta Diosmi nimargan: ‘Bautizaycaptiquimaygan runapa jananmanpis *Espiritu Santo palumanöratamuptinmi musyanqui cachamungä salvacog canganta.Payga runacunata bautizanga Espiritu Santuwanmi’. 34Tsaynimangannöllam Jesusman Espiritu Santo ratagta ricargö.Tsaymi gamcunata willä Tayta Diospa tsurin canganta”.

Jesuspa punta cag discïpuluncuna35Warayninnam Jordan mayuchö Juan Bautista ishcag

*discïpulunwan caycäyargan. 36Tsaynam tsaypa Jesuspäsaycagta ricasquir Juan nirgan: “¡Ricayay! Paymi TaytaDios cachamungan salvamagnintsic” nir.37Tsaynö ninganta wiyarnam Juanta dejasquirna, ishcan

discïpuluncuna Jesusta gatircur aywacuyargan. 38Tsaynamgepan aywagcunaman ticraycur Jesus tapurgan: “¿Maypatäaywaycäyanqui?”Niptinnam niyargan: “Taytay, ¿maychötä gam tanqui?” nir.39Jesusnam nirgan: “Acu, aywashun. Regitsiyäshayqui”.Tsaynam juntuna aywayargan patsaranganyag. Y patsa

tardiyaptinnam tsayllachö quëdacuyargan parlacur. 40JuanBautista ninganta wiyarir Jesusta gatir jucag aywagga carganSimon Pedrupa waugin Andresmi.d41Tsaypitanam Andres jinan öra aywacurgan waugin

Simonta ashegnin. Tincusquirnam nirgan: “¡Nogacunam TaytaDios cachamungan salvacogwan tincuyargö!” nir.42Tsaynam Andres wauginta Jesusman pushargan.

Chäriyaptinnam Simonta ricaycur Jesus nirgan: “GamgaJonaspa tsurin Simonmi canqui. Cananpitaga jutiqui cangaPedrum” nir.

Felipita y Natanaelta discïpuluncunacayänanpä Jesus acrangan

43Warayninnam Galilea provinciaman aywayta Jesusyarpargan. Tsaynö yarpachacur caycanganchö Felipiwantincusquirnam nirgan: “Acu, nogawan aywacushun discïpulücanayquipä” nir.44Betsaida marcapitam Felipega cargan. Tsaychö yuricogmi

cayargan Andreswan Pedrupis. 45Jesus tsaynö niptinnam Felipeaywacurgan Natanaelta ashegnin. Tincusquirnam nirgan:“¡Tincusquiyargö Tayta Dios cachamungan salvacogwanmi! PaygaNazaret marcapita Josepa tsurin Jesusmi canä. Paypämi unayMoises y waquin cag profëtacuna gellgayargan cay patsamanshamunanpä cagta. ¡Y chämushganam!”46Tsaynam Natanael nirgan: “Nazaret marcapitaga

¿imayllatä pipis alli runa cashga?” nir.

Niptinnam Felipe nirgan: “Masqui acu, aywashunreginayquipä”.47Washa lädunta yaycuycagta ricasquirnam runacunata

Jesus nirgan: “Cay runaga mana mantsacuypa parlagmi.Paymi sï, selläma *Israel runaga”.48Tsay ninganta wiyarnam Natanael tapurgan: “Taytay,

¿imanöpatä nogata gam regimanqui?” nir.Tsaynam Jesus nirgan: “Nogaga musyämi imanö shonguyqui

canganta y maychö cangayquitapis. Felipe manarägayashuptiquim nogaga ricargö hïgus jachapa rurinchöjamaraycangayquitapis”.49Tsaynö niptinnam Natanael nirgan: “Taytay, Diospa

tsurinmi gamga canqui, Israel runacunapa mandacogninnogacuna shuyacuyangä rey” nir.50Tsaynam Jesus nirgan: “¿‘Hïgus jachapa rurinchömi

ricargö’ niycullaptïcu, gam tantiyanqui Tayta Diospa tsurincangäta? Cananpitaga imaypis mana nunca ricayangayquitamgamcunata ricatsiyäshayqui. 51[¿Yarpäyanquicu unay Jacobsuëñuyninchö *angelcuna ciëlupita uraycämogta ywitsaycagta ricanganta?] Tsayta suëñuyninchö ricarmi Jacobtantiyargan Tayta Dios paywan caycanganta.e Tsaynömigamcunapis milagru rurangäcunata ricar tantiyayanqui Diosgamcunawan caycanganta”.

Juc casamientuchö Jesus yacuta vïnuman ticratsingan

2 1Tsaypita quimsa junagtanam casacuy esta carganGalilea provinciachö Cana jutiyog marcachö. Jesuspa

mamanpis tsaychömi caycargan. 2Y Jesuspisdiscïpuluncunawan invitädum cayargan tsay casacuyestaman. 3Tsaynam casacogpa pullan estachö vïnuncunaushacasquiptin Jesusta maman caynö nirgan: “Vïnuncunamushacasquishga. ¿Maypitarä canan jipiycäyämunga?” nir.4Jesusnam nirgan: “Mamïta, ¿imanirmi tsayta nicämanqui?

Manaran örä chämunrätsu milagruta ruranäpä”.5Tsaynö niptinpis maman payman yäracurnam tsayestachö yanapacogcunata nirgan: “Wawämandayäshungayquillata rurayay” nir.6Tsaychömi jogta jatusag magma aswanacuna cargan. Tsay

aswanacunaga Israel runacunapa üsuncunaman consagräduyacu wiñaragmi cargan maquincunata awirpuri cacuyänanpä.f 7Tsaynam Jesus tsay yanapacogcunatanirgan: “Cay aswanacunaman yacuta wiñayay” nir.Paycunanam yacuta juntag juntag wiñariyargan. 8Jesusnam

nirgan: “Canan ichic chagarcur apapäyay sirvienti yawananpä”.Tsaynam Jesus ningannö yanapacogcuna chagarcur apapäyargan.

9Tsay sirvientinam yawarirgan alläpa shumag vïnuta. Manammusyargantsu yacullapita canganta. Yanapacogcunallammusyayargan aswanaman yacuta wiñashga car. Tsay sirvientinamnoviuta gayarirnin caynö nirgan: 10“¡Achallag jau, cay vïnogaimaläya shumagtä! Caynö estacunachöga allin cag vïnutarämipuntataga garacuntsic. Tsaypitarämi lluta cagtaga garacur gallantsic.Gamga cay allin cag vïnutachä cay örayag churarätsirguyqui” nir.11Tsay “Cana” ninganmarcachö yacupita vïnuman ticratsirmi Jesus

rurargan punta cagmilagruta. Tsayta ricarmi discïpuluncunatantiyacuriyargan Tayta Dios cachamungan salvacog canganta.12Tsaypitanam Capernaum marcaman Jesus aywargan

mamanwan, waugincunawan, y discïpuluncunawanpis.Tsaychöga patsaräyargan juc ishcay junagcunallam.

Templuchö ranticogcunata Jesus gargungan(Mateo 21.12,13; Marcos 11.15-18; Lucas 19.45-46)

13Israel runacunapa Pascua estancuna yaycapaycaptinnamJerusalen marcaman Jesus aywargan. 14Tsayman chärirnam

1 2

Page 89: Quechua Conchucos Sur Nt

89

g 2.14 Jesus cawanan witsan Israel runacuna Roma nacionpa gellënintam manijayag imatapis rantipacuyänanpä. Üsuncunaman Tayta Diospäofrendata templuman apayänanpäga tsay gellëtaga trocaratsiyagran. h 3.14 Unay tiempu Israel runacuna tsunyagta aywar Tayta Diostamanam cäsucuyargannatsu. Tsaymi Tayta Dios cachargan venënuyog culebracunata runacunata canir wanutsinanpä. Tsayta ricarnam runacunapasaypa mantsacäyargan. Tsaynam Tayta Dios runacunata cuyaparna Moisesta mandargan broncipita culebratanö ruraycur gerupa puntanmanwarcunanpä. Tsayta ricarninnam maygan canicashga cag runapis mana wanurgannatsu. Tsay cuentanöllam Señor Jesucristutachasquicogcunapis jutsancunapita perdonashga cayanga. Masta musyanayquipä liyinqui Numeros 21.4-9.

taririrgan *templupa puncuncunachö runacunaranticuycäyagta torïtucunata, üshacunata, y palumacunata.Nircurnam tarirgan gellë trocatsegcunata.g 15Tsaytaricaycurnam chicötiwan astarnin gargurgan üshantintatorïtuntinta templupita tsay sacyacog runacunata. Y gellëtrocatsegcunapa mësancunatapis cumar ushargangellënincunapis chipyaypa mashtacagpä. 16Tsaychö palumaranticogcunatanam ajäpar nirgan: “¡Wagtaman caycunatajipiyay ras! Cay temploga papänïman mañacuna wayim. Amamercädutanöga llutaga catsiyaytsu” nir.17Jesus tsaynö ruranganta ricärirninmi discïpuluncuna

yarpasquiyargan *Diospa palabranchö caynögellgaraycanganta “Wanutsiyämaptinpis Tayta Diostaadorayänan wayitam michäcur respitatsishä” ninganta.18Tsaynam Israel autoridäcuna niyargan: “¿Ima puëdeg

cayniquiwantä cay ranticogcunata garguruyqui? Mä, imamilagrutapis ruramuy Tayta Dios rasunpacachamushungayquita musyayänäpä” nir.19Niyaptin Jesusnam nirgan: “Cay templuta juchutsiyay

milagruta ricayta munarga. Tsaytanam noga quimsajunagllata sharcaratsimushä” nir.20Tsaynam paycuna caynö niyargan: “¡Imanötä cayga! Cay

templutaga chuscu chunca jogta (46) watachöran sharcatsirushayargan. ¿Tsaytsurä gamga quimsa junagllatasharcatsinquiman?”21Tsaynö nirga Jesus manam templuta yapay sharcatsinanpä

cagtatsu parlargan, sinöga wanunganpita quimsa junagllatacawamunanpä cagtam. 22“Sharcaratsimushä” ningantagadiscïpuluncuna yarpasquiyargan Jesus wanurircawamuptinran. Tsayrämi tantiyasquiyargan Diospapalabranchö gellgaranganpis y Jesus parlanganpis rasunpacamacanganta.

Runacuna imanö cangantapis Jesus musyangan23Tsay Jerusalen marcapa Pascua estancunachö Jesus

caycarninnam tucuyläya milagrucunata rurargan. Tsaycunataricarninnam atscag runacuna tantiyayargan Tayta Dioscachamungan salvacog canganta. 24,25Peru Jesusgamusyaycarganmi runacuna janan shongulla paymancriyiyanganta y shonguncunachö imata yarpäyangantapis.

Jesuswan Nicodemo parlangan

3 1Juc fariseo runam cargan Nicodemo jutiyog. Payga Israelrunacunapa autoridäninmi cargan. 2Paymi juc tsacay

Jesusman aywaycur caynö nirgan: “Taytay, nogacunamusyayämi Tayta Dios yachatsiyämänayquipäcachamushungayquita. Tayta Dios mana yanapaptinga manampipis milagrucunata ruranmantsu gamnöga” nir.3Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Jau, cananmi

tantiyatsishayqui. Gampis yapay mana yuricurga imaypismanam ciëluman chanquitsu” nir.4Tsaynam Nicodemo espantashga nirgan: “Rucu runana

caycarga ¿imanöpatä yapay yurïman? ¿Pipis mamanpapachanman yapay cutinmantsurä?” nir.5Tsaynam Jesus nirgan: “Manam mamayquipa pachanman

cutinayquipätsu nicä, sinöga yacuwan y Espiritu Santupamunayninwan yacupita yapay yurinayquipämi. Tsaynö manayuricurninga jutsayquicunapita limpiashgana mana cargaimaypis manam ciëluman chanquitsu. 6Manam pipismamanpita yuringanpitatsu Diospa wamrancuna cayan.Espiritu Santupa munayninwan yuricunganllapitam Diospa

wamrancunaga cayan. 7¿Cay niycungätacu yarpachacunqui?Ni imanö captinpis llapan runacunapis yapayran yuriyänansalvacuyänanpäga”.8“Vientoga maypitapis tsaypapis vientumun munanganpam.

Wallwallyagta mayarninpis runacuna manam tantiyayantsumaypita shamunganta ni maypa aywanganta. Tsaycuentanöllam runacuna tantiyayantsu Espiritu Santomunayninwan yuricatsir mushog cawayman ticratsiptinpis”.9Tsaynam Nicodemo nirgan: “¿Imanörä canman ari?

Manam tantiyallätsu, taytay”.10Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Israel runacunapa

yachatsegnin caycarpis ¿cay ningäta manachitantiyaycunquitsu? 11Nogam musyangäcunata y ciëluchöricangäcunata willapaycä. Tsay ningäcunata tantiyaytagatantiyanquim, peru itsanga manam criyimanquitsu. 12EspirituSantupa munayninwan yuricuypä cagta mana criyicamarga¿imanöparä criyimanquiman ciëluchö cagcunapitawillapaptïnäga?”13“Manam pipis ciëluman aywar cutimushgatsu tsaychö

imanö cangantapis willamänantsicpä. Nogallam ciëluchöcaycangäpita Tayta Dios cachamaptin cay patsaman shamurgöwillacunäpä. 14Tsaypitanam Tayta Dios munanganta cumplirwanushä. Musyangayquinöpis tsunyagta aywarmi unayMoises broncipita culebratanö ruraycur tucrupa puntanmanwarcurcur sharcatsirgan.h Tsaynöllam nogatapis *cruzmanclavarcurnin sharcatsiyämanga. 15Tsaynö wanuptï nogamanyäracamog cagcunaga ciëluman chäyangam imayyagpiscawayänanpä”.[Tsaynömi Nicodemuwan Jesus parlayargan.]

Tayta Dios runacunata cuyapangan16Cuyacog Tayta Diosllantsic runacunata alläpa

cuyaparninmi cay patsaman cachamurgan cuyay japallantsurinta. Pipis payman yäracog cagcuna in ernuman manamaywayanganatsu, sinöga gloriamanmi aywayanga imayyagpistsaychö cawayänanpä. 17Tsurinta Tayta Dios cachamurganrunacunata jutsancunapita perdonar salvananpämi, manamin ernuman gaycunanpätsu. 18Tsaymi pipis tsurinJesucristuman yäracurninga mana in ernuman aywanganatsu.Peru waquincunaga mana yäracuyanganpitam in ernumanaywayanga.19,20Jesucristo cay patsaman shamur runacunata tantiyatsirgan

jutsasapa cayangantam y rasunpa Tayta Diospa perdonnintamiñishtiyangantam. Tsaynö tantiyaycätsiptinpis tsacaychönöcawar jutsancuna musyacänanta mana munarmi Jesucristutamana chasquicuyantsu. 21Jesucristuta chasquicog cagcunamitsanga jutsancunata jagiriyan. Tsaynö jagiriyaptinmi allinacawayänanpä Tayta Dios yanapaycangan musyacan.

Jesuspä Juan Bautista willacungan22Nicodemuwan parlasquirnam Jesus aywargan

discïpuluncunawan Judea provincia marcacunapa. Tsaychönamdiscïpuluncuna juc ishcay junagcuna runacunata bautizayargan.23,24Juan Bautistapis jinallam runacunata bautizaycarganautoridäcuna carcelman manarä wichgatsiyaptin. Juanga “Enon”ninganchö, Salim marcapa lädun ricogllachömi runacunatabautizargan. Tsaychö lasag yacu captinmi atsca runacunaaywayargan tsayman bautizacog.25Tsay junagcunam Juan Bautistapa discïpuluncunata juc

runa nirgan: “Juan bautizanganpita mas allega Jesusbautizangan cagmi” nir.

2 3

Page 90: Quechua Conchucos Sur Nt

90

i 4.14 Warmi mana tantiyaptinpis tsay cawatsicog yacuman Espiritu Santutam Jesus iwalatsin.

26Tsaynö niptinnam Juanta discïpuluncuna niyargan:“Taytay, Jordan mayupa wac-tsimpanchö runacunatabautizaycaptiqui chämurgan juc runa bautizag. Tsayrunapämi niyämargayqui: ‘Cay runaga Tayta Dioscachamungan salvacogmi’ nir. Cananga paypadiscïpuluncunapis atsca runacunata bautizaycäyanchä.Tsaynachir llapan runacuna payllamanna bautizacogaywacuyan. Nogantsicmanga shayämunnatsu” nir.27Tsaynam Juan caynö nirgan: “Tsaynö alläpa atsca

aywayan paymanga, Tayta Dios tsaynö cananpä permitishgacaptinmi. 28Gamcuna wiyayangayquinöllam noga nirgä:‘Manam quiquïtsu salvacogga cä’ nir. Nogataga Tayta Dioscachamashga salvacog chämunanpäna willacunäpämi.29Jipashwan juc noviu casacuptin amïgun cushicungannöllam,nogapis alläpa cushicü runacuna salvamagnintsicmannaaywayaptin. 30Manam yarpachacuyänayquitsu runacunanogaman manana shamuptin. Tsaynö cananpämi Tayta Dioscamacätsishga”.31“Ciëlupita shamushga carmi Jesusga imaycawanpis alläpa

munayyog caycan. Nogaga cay patsallapita carmi paymangamana ichicllapis iwalätsu. 32Tayta Dios cachamungansalvacogga willamantsic ciëluchö wiyangantam yricangancunatam. Tsaynö willacuptinpis waquin runacunamanam criyiyantsu pay ningancunataga. 33Jesusmancriyicogcunam itsanga tantiyayan Tayta Dios cachamungansalvacog canganta. 34Tsaycunataga paymi willacuycanEspiritu Santupa munayninwan. Paynöga ni pipis manamwillamantsictsu”.35“Tayta Dios poderösu carninmi imaycatapis churashga

cuyay tsurinpa maquinman quiquinnö munayyog cananpä.36Pipis Tayta Diospa tsurinta chasquicog cagga cay patsachö ygloriachöpis cushishgallam cawanga. Mana chasquicogcagcunam itsanga tsay alli cawacuyta tariyangatsu. Paycunagain ernuchömi ñacayanga imayyagpis”.

Samaria warmiwan Jesus parlangan

4 1Fariseucunaga musyariyargan Juan Bautistapita masatscagtana runata Jesus bautizaycangantam. 2Peru

rasunpa cagga manam quiquin Jesustsu cargan, sinögadiscïpuluncunallam bautizaycäyargan. 3Fariseucunaparlayanganta Jesus musyarirnam Judea provinciapita Galileaprovinciaman discïpuluncunawan cuticurgan.4Judeapita Galileaman nänega päsargan Samaria

provinciaparämi. 5Tsay nänipa aywaraycarnam Samariachö“Sicar” ningan marcaman chäriyargan. Tsay marcachömi unayJacob tsurin Joseta chacran jagipänä. 6Tsay chacrachömiJacob pözuta uchcutsinä yacupä. Tsaynam pullan junagnacaptinmi Jesus aywaycanganta pishipasquir tsay pözu cagmanjamasquirgan.7,8Discïpuluncunaga micuyänanpä rantipacogmi marcapa

aywashga cayargan. Aywayanganyag tsay pözu cagchöjamapaycaptinnam juc Samaria warmi yacucog chärirgan.Tsay warmitam Jesus yacuta mañacurgan: “Yacuyquitagararamay upurcunäpä” nir.9Israel runacunawan *Samaria runacuna mana alli

ricanacuyaptinmi tsay warmega espantacur caynö nirgan:“Noga Samaria warmitaga ¿imanöpatä gam Israel runa caycaryacuta mañacamanqui?”10Tsaynö niptinnam Jesus caynö parlapargan: “Tayta Diospa

palabran gellgaranganta tantiyarga y pï cangäta musyargagammi nogata yacutaga mañacamanquiman.Mañacamaptiquega tsuya yacutam garaycüman” nir.11Tsaynam warmi nirgan: “Taytay, manachä chaganayquipä

imayquipis capushunquitsu. ¿Imanöparä tsayläya ruripitayacuta jipimunquiman garamänayquipä? 12Unay Jacobmi cay

pözuta uchcutsinä yacuta upuyänanpä. Cay pözullapitamcastancuna, ashmancuna, y quiquinpis yacuta upuyänä.Paypis cay yacullata upushga caycaptinga gamga, ¿maypitatäjipimunquiman tsay nimangayqui yacutagaramänayquipäga?” nir.13Tsaynam Jesus nirgan: “Pipis cay yacullata upog cagga

yapaypis yacunaycangallam. 14Noga garangä yacuta pipisupog cagga manam imaypis yacunanganatsu. Tsay yacum sïgacawatsicog mana imaypis pullcaypa aywag yacoga. Tsaytaupurga mana ushacag cawaytam tarinqui”.i15Tsaynö niptin warmega mana tantiyarmi nirgan: “Taytay,

mä tsay tsuya yacuyquita garaycallämay manana yacunänäpäni imaypis manana yacu jipeg cayman shamunäpä” nir.16Jesusnam nirgan: “Canan aywar runayquita gayamuy y

shayämuy cayman” nir.17Tsaynam warmi nirgan: “Runäga manam cantsu, taytay”.Niycuptinnam Jesus nirgan: “Rasuntam nicämanqui. 18Peru

pitsgam runayqui capushurguyqui. Canan tsarangayqui cagpismanam runayquitsu. Tsaytaga rasun cagtam nimarguyquirunayqui mana canganta”.19Tsayta wiyarnam warmi nirgan: “Taytay, gamga Tayta

Dios ninganta parlag profëtam ëllu canqui. 20Tsayöraga mätapurishayqui. Unay awilücunaga tagay jircaman aywaycurmiTayta Diosta adoracuyag. Peru Israel runacunaga niyanqui:‘Jerusalen marcallachömi Tayta Diostaga adoracunantsic’ nir.Mä ¿maychötä adorashwan?”21Tsaynö niptinnam Jesus caynö nirgan: “Mä wiyamay,

warmi. Cananpitaga manam aywayanquinatsu Tayta Diostaadoracog tagay jircaman ni Jerusalenman. 22Tayta Diostaadorarpis gamcunaga manam shumag musyayanquitsu payimanö cangantapis. Quiquin Tayta Dios Israel runacunatatantiyatsishga captinmi nogacuna musyayä Tayta Dios imanöcanganta y imanöpa salvamänantsicpä canganta. 23Israelrunacuna y mana Israel runacunapis Espiritu Santotantiyatsiptin llapan shonguncunawan Tayta Diosta adoracuytiempu chämushganam. Tsaynö adoranantsictam paygamunan. 24Tayta Diosga Espiritu carmi maychö tsaychöpiscaycan. Tsaymi maytsaychöpis Espiritu Santo munangannöllapan shonguntsicwan paytaga adoranantsic”.25Warminam nirgan: “Noga musyämi cay patsaman juc

salvacog shamunanpä cagta. Pay chämurnam tsaycunatatantiyatsimäshun” nir.26Jesusnam nirgan: “Tsay salvacogpä nicangayquega nogam

cä, canan öra gamwan parlaycag” nir.27Tsaynö parlaycäyaptinnam discïpuluncuna

rantipacuynincunawan chäriyargan. Tsay Samaria warmiwanparlaycagta tariycurnam espantashga quiquincuna puraricaränacuyargan. Itsanga manam mayganpis tapuyargantsuimanir parlayangantapis.28Tsaypitanam tsay warmi yacucuna uyllunta jagiriycur

marcapa cörrillapa aywacurgan runacunaman willacog:29“¡Shayämuy! Llapayqui shayämuy caychö caycag runataregiyänayquipä. Paymi nogata niycamashga imaycatarurangäcunatapis. ¿Paytsurä ciëlupita salvacog canman?” nir.30Tsaynö warmi willacuptinnam Jesusman atscag marcamayincuna aywayargan.31Tsayyagnam Jesusta discïpuluncuna niyargan: “Taytay,

micurillay ari cay apayämungäta”.32Tsaynö niyaptin paynam nirgan: “Nogapa micuynëga

jucrämi. Tsayta manaran musyayanquitsu” nir.33Tsaynö niptinnam quiquincuna pura ninacuyargan: “Pï

carpis imallatapis may apapäyämushgam micunanpä” nir.34Tsaypitanam Jesus nirgan: “Nogapa micuynëga

cachamagnï Tayta Dios mandamanganta cumplingämi. 35Mäwiyarcayämay. Runacuna parlayanmi: ‘Usya tiempupä chuscu

3 4

Page 91: Quechua Conchucos Sur Nt

91

quillarämi faltan, tsayrämi cosëcha gallanga’ nir. Nogaga nï:Murucuynincunata cosichayänanpä listu caycaptin o manarälistuna caycaptinpis, cay shamuycag Samaria runacuna Diospawillacuyninta wiyayänanpä listunam caycäyan. Tsaynöwiyacur nogaman criyicogcunaga mana ushacag cawaytamtariyanga. Ima cushicuypärä caycunga tsay runacuna ciëluchöcosëcha cuentanö goricar”.36“Willacungantsicta chasquicogcuna cay patsachö y

gloriachöpis cushishgallam cawayanga. Tsaynöchasquicuyaptinmi alli cosëcha captin cushicungantsicnöpasaypa cushicushun”.37,38“Puntata murucog cuentam unay profëtacuna

willacuyargan noga shamunäpä cagta. Canan chämushganacarmi gamcunata cachaycä willacuynïta willacuyaptiquinogaman criyicayämunanpä. Tsaymi willayangayquitarunacuna chasquicuyaptin cosëchata goreg cuentacaycäyanqui”.39Tsaynö Jesus discïpuluncunawan parlaycäyaptin tsay

Samaria warmega marcanchö acataycachayparan willacurgan:“Jesusmi shimpiycamashga imayca ruraynïcunata” nir. Tsaynöwillacunganta wiyarninnam atscag marca mayincunacriyiyargan Tayta Dios cachamungan salvacog canganta.40Tsaynam Jesusman chaycur Samaria runacuna rugayarganpaycunawan quëdarinanpärä. Tsaynö rugayaptinnam ishcayjunag paycunawan quëdacurgan. 41Jesus tsaychöyachatsicuptinmi mas atscag runacuna criyicuyargan salvacogcanganta.42Tsaynö criyicurninnam tsay warmita runacuna niyargan:

“Manam gam niyämaptiquillarätsu Jesusman criyicuyä.Cananga pay yachatsicunganta quiquïcuna wiyarmi musyayärunacunata salvananpä Tayta Dios cachamunganta”.

Juc autoridäpa tsurinta Jesus allïtsingan43Ishcay junag Samariachö goyärirnam marcan Galilea

provinciaman päsacurgan. 44,45Galilea runacunaga Pascuaesta päsag Jerusalenman aywashga carmi ricayargan tsaychöJesus milagru rurangancunata. Y Galileaman Jesuschäriptinnam yapay milagruta ruranganta ricayta yarparmarca mayincuna cushicuyargan. Itsanga manam ichicllapiscriyiyargantsu yachatsicuyninmanga. Marca mayincunatsaynö mana criyiptinmi Jesus nirgan: “Diospa willacuynintawillacogcunata marca mayincunaga manam cäsupäyantsu”nir.46,47Tsaypita päsarirnam Galileachö Cana marcaman Jesus

cutirgan. Tsaychömi punta cag milagruta rurar yacutavïnuman ticratsirgan. Tsaychö Jesus caycangantamusyasquirmi Capernaum marcapita juc autoridä aywargantsurin geshyaptin. Tsaynam Jesuswan tincusquir rugacurninnirgan: “Taytay, wamrallä wanuycannachä. Wayilläpashamuycullay ari alliycatsillänayquipä” nir.48Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcuna Diospita shamungäta

criyiyämanquimanräcu imayca milagrucunata ruragta manaricamarga”.49Niptinnam tsay autoridä nirgan: “Taytay ñïñu, manarä

wamrallä wanuptin jinallachö aywayculläshun ari” nir.50Tsaynam Jesus nirgan: “Wayiquipa cuticuyna. Tsuriquega

alliyashganam” nir.Jesus ninganman yäracurnam runa cuticurgan marcanpa.

51Warayninnam marcanman yaycuraycar tincusquiyargansirvegnincuna taripagnin aywagwan. Tsaynam niyargan:“¡Antis tsurillayquega allisquishganam, taytay!”52Niyaptinnam tapurgan: “¿Imay örapitatä wamrallä

jucläyargan?” nir.Paycunanam niyargan: “Ganyan pullan junag tumaypitam

jucläyärirgan”.53Tsaynö niyaptinnam runa yarpärirgan tsay örachö Jesus

“Tsuriquega alliyashganam” ninganta. Tsaynam wayinchö

cagcunawan llapancuna criyicuyargan Tayta Dioscachamungan salvacog canganta.54Tsay wamrata allïtsir ishcay cutinam milagruta Jesus

rurargan marcan Galilea provinciachö.

Unayna geshyacog runata Jesus allïtsingan

5 1Tsaypitanam Jesus aywargan Jerusalen marcachö Israelrunacunapa estancunaman. 2Jerusalenchö “Üsha

yaycunan puncu” ningan cagchömi can juc jatun armacunaquita. *Hebreu parlaychöga tsay quitata niyan “Betesda”nirmi. Tsay quitaga pitsga puncuyogmi cargan. 3Tsaypuncucunachömi atscag geshyagyashga runacuna, gapracuna,ratacuna, inväliducuna patsachö jitaräyagllana. [Paycunamtsay quita cagchöga shuyarar caycäyag yacu cuyuycachagtam.4Tsay yacutam cuyurcatsegyan ciëlupita unay unayllataurämur juc *angel. Tsaymi yacu cuyusquiptin tsay quitamanpunta yaycog cagga imayca geshyapitapis allisquiyag.]5Tsaychömi caycargan juc runa quimsa chunca puwag (38)

watana geshyacog. 6Tsaynam tsay runa jitaraycagta Jesusricaycurnin atsca watana geshyanganta tantiyapasquirtapurgan: “¿Alliyta munanquicu?” nir.7Tsaynam runa nirgan: “Aumi, taytay, alliytaga munallämi.

Peru quitachö yacu cuyuycachascamuptin manam ni pïnïpiscantsu tsay öra jitarpamänanpä. Sharcur ñacangäyagmi jucnallalliscamar ullurpun”.8Niptin Jesusnam nirgan: “Canan sharcur gopiquita aparcur

aywacuy”.9,10Niycuptin jinallachömi runa allisquir gopinta goricurcur

cushishga aywacurgan.*Säbadu jamapay junag captinmi Israel autoridäcuna tsay

alliyashga runata caynö niyargan: “Jau runa, ¿imanirtä cananjamapäcuy junagchö gopiqui aparicushga puriycanquileynintsicpa contran caycaptin?” nir.11Tsaynam runa nirgan: “Allïtsimagnï runam nimashga:

‘Gopiquita aparcur aywacuy’ nir”.12Tsaynö niptinnam autoridäcuna tapuyargan: “Gopiquita

aparcur aywacunayquipä ¿pitä nishurguyqui?”13Peru tsay runa manam musyargantsu ni maygan

allïtsingantapis, atscag runacuna tsaychö goricashga cayaptin.14Tsaypitanam templuchöna tsay runawan tincusquir Jesus

nirgan: “Cananga allishganam canqui. Amana jutsa ruraymancutiynatsu. Yapay jutsa rurayman cutirgageshyangayquipitapis mas peyormi geshyanqui”.15Tsaynö niycuptinnam tsay runa autoridäcunaman

aywargan willag Jesus allïtsinganta. 16Säbadu jamapayjunagchö runata allïtsinganpitam Israel autoridäcuna Jesustachiquipäyargan.17Chiquipäyanganta tantiyasquirnam Jesus nirgan: “Papänï

Tayta Dios imaycay örapis allillata ruraptinmi nogapispaynölla allita rurar tsay runata allïtsirgö”.18Tsaynö niptinmi tsay autoridäcuna yarpäyargan Dios

tucunganta. Jamapay säbaduta mana cäsunganpita masgaajäyargan “Papänïmi Tayta Dios” ningantam. Tsaycunapitammasrä chiquirnin wanutsiyta munayargan.

Tayta Diospa tsurin imaycawan munayyog cangan19Tsaypita Jesusnam nirgan: “Manam quiquï

munangällatatsu rurä. Tayta Diospa tsurin car papänïrurangannöllam nogapis ruraycä. 20,21Munangantaruranäpämi tsurin captï poderninta nogaman churamushga.Tsaymi syu nalchö wanushgacunata papänï Tayta Dioscawatsimunanpä munayyog cangannö nogapiswanushgacunata cawatsimunäpä munayyog cä. 22Nircurmillapan runacunata juzgashä imanöpis cawayanganman.23Tsaymi noga tsurintaga respitayämänan. Maygan runapisnogata mana respitamarninga cachamagnï papänïtapis manamrespitayantsu”.

4 5

Page 92: Quechua Conchucos Sur Nt

92

j 6.14 Tsay profëta shamunanpä cagpita masta musyanayquipä liyinqui Deuteronomio 18.15 y Juan 1.21.

24“Shumag tantiyayämay. Pipis willacungäta wiyacur ycachamagnï papänïman yäracurga manam in ernumanaywangatsu, sinöga gloriamanmi aywanga tsaychö imayyagpiscawacunanpä. 25Paycuna cay patsachö ñacarpis nogamanyäracamurga cushishgallam cawayanga. Wanuyaptinnamwanunganpita cawatsimushä. 26Wanushgacunatacawatsimunäta y cäsumag cagcunata yanapanätam papänïTayta Dios munan. 27Tsaynöllam Tayta Diospita shamushgacar llapan runacunata juzgashä”.28“Ama tsay ningäcunata espantacuyaytsu. Chämungam juc

junag llapan pamparagcunatapis noga cawatsimunäpä. 29Allirurag cagcunam gloria vïdachö imayyagpis cawayanga. Manaalli rurag cagcunaga in ernullachönam imayyagpisñacacuyanga. 30Papänï munanganta cumplirmi juzgashäga pïallita ruranganta, pï mana allita rurangantapis”.

Tayta Diospa willacuyninta manachasquicogcunapä Jesus willacungan

31“Gamcuna cay nicangäcunata manam criyiyämanquitsu‘Jesusga quiquillanpitam willacun’ nir. 32Tsaynö llutancunatayarparmi pantayanqui. Papänï Tayta Dios atscaläyapamtantiyatsiyäshunqui noga willacungä rasun caglla canganta”.33“Tayta Dios cachamurgan Juan Bautistata puntamur

nogapä willapäcuraycänanpä. Payman gamcunamusyapacogcunata cachayaptiquim niyäshurgayqui:‘Jutsayquicunata jagisquir listuna cayay salvacog shamogtachasquicuyänayquipä’ nir. 34,35Tsayta wiyasquirmi gamcunatsay öralla ardë cushishga wiyag tucusquiyargayqui. CananmiJuan niyäshungayquita tantiyatsiyäshayqui. Noga pï cangätamusyar salvacuyänayquipämi payga willacurgan”.36“Nogapä Juan willacunganta criyir mana criyirpis

tantiyacuyanquimanmi Tayta Dios cachamaptin shamungäta,noga rurangä milagrucunata ricaycarninga. Tsayrurangäcunaga Tayta Dios munangannöllam. 37TsaynöllamTayta Diospis musyatsiyäshunqui nogata cachamanganta,quiquin mana parlapäyäshurniquipis y manayuripäyäshurniquipis. 38Tsaynö musyaycätsiyäshuptiquipisnogata mana chasquicamarga Tayta Diosta manamcäsucuycäyanquitsu”.39“Gamcunaga Tayta Diospa palabran gellgaranganta liyir

yarpäyanqui: ‘Tsayta cäsucullarmi Tayta Dioswan manaushacag cawayta tarishun’ nir. Tsay yarpäyangayquicunaganoga shamunäpä cagnam gellgaraycargan. 40Tsaynöcaycaptinpis gamcuna manam nogata chasquimaytamunayanquitsu. Mana chasquicamarga mayjina yachacurpisalli cawayta manam imaypis tariyanquitsu”.41,42“Noga musyämi Tayta Diostaga ardëlla cäsog

tucuyangayquita. Tsaynö captinpis nogaga willacuycäshällamgamcuna chasquiyämaptiqui o mana chasquiyämaptiquipis.43Cachamag papänï Tayta Diosta rasunpaypa cäsurninganogatapis cäsumar chasquiyämanquimanmi. Mana allirurayniquicunata parlapaptïmi gamcuna chiquipäyämanqui.Sïcush pipis quiquinpa munayllanpita shamunman gamcunataalabapäyäshur, tsaytaga cushishgaran chasquiriyanquiman.44Tsaynö quiquiquicuna puralla allichö cayta munaralabanacuycarga ¿imanöparä Tayta Dios munangannöcawayanqui?”45,46“Gamcuna yarpäyanqui nogata mana chasquiycämarpis

unay Moises gellgangan leycunata cumplillar salvacuyänayquipäcagtam. Manam tsaynötsu. Moises gellgangancunachöganogapämi gellgaraycan. Tsay gellgangancunata rasunpa cäsurganoga ningäcunatam chasquiyanquiman. Nogapä gellgangancunatamana cäsuyangayquipita quiquin Moisesmi shimpiyäshunquiTayta Diospa ñöpanchö. 47Moises nogapä gellgangancunata manacäsucuycarga ¿criyiyanquimanräcu noga parlangäcunatapis?”

Milagruta 5,000 runacuna micuyänanpä Jesus rurangan(Mateo 14.13-21; Marcos 6.30-44; Lucas 9.10-17)

6 1Tsaypitanam Galilea gochapa wac-tsimpanman Jesuspäsargan. (Tsay gochapa jucag jutinmi Tiberias gocha.)

2Tsaypa päsaptinmi gepanta atscag runacuna aywayargangeshyag runacunata allïtsinganta ricashga carnin. 3TsaynamJesus juc jircanman witsarcur discïpuluncunawan tsaychöjamaraycäyargan. 4Tsaypa gepancunata aywagcunachömicayargan Jerusalenman Pascua estacog aywagcunapis.5Tsaynam paycuna cagman atscag runacuna

witsaraycäyagta ricar discïpulun Felipita Jesus tapurgan:“Caytsicag runacuna micuyänanpä ¿canan maypitarä micuytarantimushun?” nir. 6Jesus tsaynöga tapurgan Felipeimaningantapis musyananpämi. Payga musyargannammicuyta imanöpa garananpä cagtapis.7Tsay Felipimi nirgan: “Puwag (8) quillachö arupacur

gänapacungantsicwan rantishgapis ¡maypitarächitincutsishwan llapancuna ichic ichiclla micuriyänanpäpis!”nir.8Tsaynam Simon Pedrupa waugin Andres Jesusta caynö

nirgan: 9“Taytay, caychö juc ollgu wamrapam caycäpunpitsga cebäda tantanwan ishcay pescädun. Peru ¿tsayllagatincunmanräcu caytsica runacunapäga?”10Niptin Jesusnam discïpuluncunata nirgan: “Runacunata

niyay tsay shumag gewacuna jananllachö jamacuriyänanpä”nir. Tsaychö runacunaga pitsga waranganömi (5,000)cayargan ollgu cagcunalla, warmicuna ni wamracunapis manayupashga.11Nircurnam tsay pitsga tantata Jesus tsarircur Tayta Diosta

agradesicurgan. Tsaypitanam discïpuluncunata macyarganrunacunata aypuyänanpä. Tsaynöllam ishcaypescäducunatapis rurargan.12Runacuna pachajunta micusquiyaptinnam

discïpuluncunata Jesus nirgan: “Llapan putsogcunata goriyayimatapis mana jagiypa”. 13Niptin discïpuluncunanam putsogtagoririyargan chunca ishcay (12) canastacunaman juntagjuntag.14Tsay milagruta Jesus ruranganta ricaycurninnam

runacuna cushicur espantashga caynö ninacuyargan: “Cayrunaga rasunpachä unay Moises gellgangan shamunanpä cagprofëta” nir.j15Tsaycunata ricarmi runacuna yarpäyargan imaycanöpapis

reynincuna churayänanpä. Señor Jesusga rey churayänantamana munarmi japallanna jircaman aywacurgan.

Gocha jananpa Jesus puringan(Mateo 14.22-27; Marcos 6.45-52)

16Tsaypitanam tsacanaycaptinna discïpuluncuna Galileagocha cuchunman aywayargan Jesusta shuyäyänanpä. 17Jesusjircapita mana charcuptinnam tsacanaptinna discïpuluncuna*büquiman yarcurcur quiquillancunana wac-tsimpaCapernaum marcaman aywacuyargan. 18Tsay jatun gochajananta aywaycäyaptinnam pasaypa vientuptin gochagaalläpa lagchicachar gallacuycurgan. 19Carutanaaywaycarninnam Jesusta ricasquiyargan yacu jananpa japarpaycunaman aywaycagta. Tsaynö aywaycagta ricasquirpasaypam mantsacäyargan. 20Tsaynam Jesus gayacur nirgan:“¡Ama mantsacäyaytsu! Jesusmi noga cä” nir.21Tsaynö niptinnam cushicur büquiman Jesusta janchayargan. Y

rasllanam aywaycäyangan marcamanpis chäriyargan.

Jesus imayyagpis cawatsicog micuy cangan22Tsay quëdag runacunaga musyayarganmi jucllaylla büqui

caycagwan Jesuspa discïpuluncuna aywacuyanganta.

5 6

Page 93: Quechua Conchucos Sur Nt

93

k 6.31 Tsay “manah” ningan micuyga Israel runacunapa parlacuyninchö “¿imatä cay?” ninanmi. Tsay micuypita masta musyanayquipä liyinquiNumeros 11.7-9 y Exodo 16.4-35.

Tsaynam warayninga yapay goricäyargan tsaychö Jesuswantincuyta munar. 23Tsaynö goriraycäyagman Tiberiasmarcapitapis juc runacuna büquincunawan chäyarganmi Jesustantata miratsinganta musyashga car. 24Tsaychö Jesustapis nidiscïpuluncunatapis mana tarirnam llapancunana jinan öraaywacuyargan tsay büquicunawan Capernaum marcamanJesusta ashir.25Tsaynam Galilea gochapa wac-tsimpanman chärir Jesus

yachatsicuycagta tarisquiyargan. Tsaynam tapuyargan:“Taytay, ¿imanöpatä cayman shamurguyqui?” nir.26Niyaptin Jesusnam nirgan: “Gamcuna ashiycäyämanqui

manam Tayta Dios cachamanganta tantiyartsu, sinögapachajunta micutsingällapitam. 27Ama yarpachacuyaytsupacha micuyllapäga. Tsayga ushacärinllam. Tsaypa rantingayarpachacuyay Tayta Dios munangannö mana ushacagcawayta tariyänayquipä cagta. Tsay alli cawaymanchätsinäpämi papänï Tayta Dios cay patsaman cachamashga”.28Tsaynö niptinnam runacuna tapuyargan: “Tsaynö

imayyagpis cawayänäpä tsayöraga ¿imata rurayänätatä TaytaDiosga munan?” nir.29Tsaynam Jesus nirgan: “Tayta Diosga munan noga

tsurinman criyicayämunayquitam. Tsaypämi cay patsamancachamashga”.30Niptin runacunanam niyargan: “Diospa tsurin carga mä,

¿ima milagrucunatapis mas shumagcunataräruraramunquiman? 31Unay tiempu tsunyagcunata aywarmiMoises waran waran milagruta rurar ‘*manah’ ningan micuytarunacunata micutsirgan.k Tsaynömi Diospa palabrangellgaranganchö willamantsic. [Paynölla gampis märuraramunquiman ari]”.32,33Niyaptinnam Jesus nirgan: “Shumag tantiyayämay.

Manam Moisestsu tsay micuyta garargan unay runacunata,sinöga papänï Tayta Diosmi. Payllam garayäshunqui ciëlupitacachämungan micuytapis cay patsachö runacunataimayyagpis cawatsinanpä”.34Tsaynam runacuna tsay micuytana mañar niyargan:

“Taytay, cananpitaga tsay micuyta ari garaycayällämay” nir.35Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Imayyagpis cawatsicog

micuyga nogam cä. Nogaman criyicamogcunagapachajuntagpä micushganömi y yacuta jimagpä upushganömiimaypis cushishga cawayanga. 36Puntata ningänöpis nogamilagru rurangäcunata ricaycarpis manamcriyicayämunquitsu”.37“Papänï Tayta Dios acrangan cagcunaga nogaman

criyicayämungam. Tsaynö criyimogcunataga llapancunatamchasquishä. 38Nogaga cachamagnï Tayta Diospa manduntaruranäpämi ciëlupita cay patsaman shamurgö. 39,40Paygamanam munantsu acrangan cagcuna ni jucllayllapisin ernuman aywananta. Payga munan ciëluchö imayyagpiscawayänantam. Tsaymi syu nal junagpis noga tsurinmancriyicamog cagcunataga cawatsimushä Tayta Dioswanimayyagpis cawayänanpä”.41“Ciëlupita shamog tantaga nogam cä” ninganpitam

Capernaum marca autoridäcuna ajanasquiyargan. 42Tsaynöajanarnam quiquincuna pura parlayargan caynö nir: “Cayrunaga Josepa tsurin Jesuschä. Musyantsicmi papänin mamanpï cangantapis. ¿Imanirtä ‘Ciëlupitam shamurgö’ nimantsic?”43Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Ajanapäyämänayquipa

rantin shumag tantiyacuyay. 44Cachamagnï Tayta Dios manatantiyatsiptinga manam ni pipis nogata chasquimanmantsu.Chasquimag cagcunataga cay patsa ushacangan junagcawatsimushä gloriachö imayyagpis cawayänanpämi. 45TaytaDiospa willacognin profëtacuna gellgayanganchömi nican:‘Llapan runacunatapis Tayta Dios tantiyatsingam’. Tsay

ningannömi Tayta Diosta cäsucog cagcunaga nogatapischasquiycäyäman”.46“Ciëlupita shamushga car nogallam Tayta Diosta regï.

Manam pipis mas paytaga regintsu. [Tsaymi Tayta Diospitayachacuyta munag cagcunaga noga ningäcunatachasquiyämänan.] 47Nogaman criyicamog cagcunallam TaytaDiospa ñöpanchö imayyagpis cawayanga”.48“Nogaga imayyagpis cawatsicog micuymi cä.

49Rasunpaypam unay runacuna tsunyagta aywar Tayta Diosciëlupita cachämungan micuycunata micuyargan. Tsaycunatamicuycarpis paycunaga wanuyarganmi. 50Peru canangaciëlupita Tayta Dios cachamunganpämi noga willacuycä. Tsaycag micuymi sï cawatsiyäshunqui imayyagpis. 51Nogam tsayciëlupita shamog cawatsicog micuyga cä. Runacuna manaushacag cawayta tariyänanpämi wanuratsiyämaptinpiscawarimushä. Tsaymi noga cawag micuyta micog cagtagawanuptinpis cawatsimushä imayyagpis ciëluchöcawayänanpä”.52Jesus tsaynö niptinnam tsay runacuna mana tantiyacur

jucnin jucnin ninacuyargan: “¿Imanöpatä cay runa quiquinpacuerpuntaga micatsimäshun?” nir.53Tsaynam Jesus yapay nirgan: “Mä shumag tantiyayämay.

Tayta Dios ciëlupita cachamungan captïmi gamcuna ciëlumanaywayänayquipä nogaman criyicamur cawayänayqui.Criyicamur cawarmi cuerpüta micuyanqui y yawarnïtaupuyanqui. Mana tsayga manam ciëluman aywayanquitsu.54Tsaynö nogapa cuerpüta micur yawarnïta upur cagcunatamsyu nalchö cawatsiyämushayqui ciëluchö imayyagpiscawacuyänayquipä. 55Nogaga cä rasunpa cag cawatsicogmicuymi. Y yawarnëga rasunpa cag cawatsicog yacum.56Gamcuna nogaman criyicayämur nogatammicuycäyämanqui y yawarnïtapis upuycäyanqui. Tsaynöcriyicayämangayquipitam juc shongunölla nogawancawayanqui. Nogapis gamcunawan juc shongunöllamcawaycä imaypis yanaparniquicuna”.57“Cachamagnï Tayta Dios cawatsicog carmi nogata

cawatsiman. Tsaynöllam nogapis criyicamog cagta imayyagpiscawatsishä. 58Nogaga musyaycätsï ciëlupita shamog cagmicuy cangätam. Unay runacunata Tayta Dios micuynincunagaranganpitapis mas allin cag micuymi nogaga cä. Paycunagaciëlupita micuyta micuycarpis wanuyarganmi. Nogamancriyicamur micumag cagmi itsanga gloriachö imayyagpiscushishgalla cawayanga”.59Tsaynömi Jesus yachatsirgan Capernaum marcachö Tayta

Diosman mañacur *goricäcuyänan wayichö.

Atscag runacuna Jesusman manana criyir aywacuyangan60Jesus tsaynö yachatsicungancunata wiyarirnam tsay

atscag gatiragnincuna ajanar ninacuyargan: “Cayyachatsicunganga alläpa aja tantiyaychä. ¿Pirä tsaytaentiendinman?” nir.61Tsaynö ajanäyanganta tantiyarnam Jesus nirgan: “Noga

ningäcunata tantiyayänanpäga rasunpapis ajallaran. Tsaynöcaptinmi waquinniquicunaga ningäcunatachasquicuyanquitsu. 62Peru ¿imaniyanquirä noga TaytaDiospa cachan juc junag ciëluman cutiycagtanaricascayämarnï? Tsaypitam itsanga yarpachacur niyanqui:‘Jesus yachatsimangantsiccunata chasquicushwan cargan’ nir.63Nogata jagirayämar quiquillayquicunaga manam ciëlumanchäyanquitsu. Yachatsingäcunata chasquicuyaptiquim itsangaEspiritu Santo imaypis yanapayäshunqui alli cawaychöcayänayquipä y ciëluman chäyänayquipä. 64,65Espiritu Santotsaynö yanapayäshunayqui caycaptinpis waquinniquicunagayachatsingäcunata manam chasquicuyanquitsu. Tsaynö mana

6

Page 94: Quechua Conchucos Sur Nt

94

l 7.2 Unay tiempu Israel runacunata Tayta Dios Egipto nacionpa mandunpita geshpitsirmi apacurgan tsunyagcunapa. Tsaymi tsunyagcunataaywar punuyag tashmacunata ruraycullar. Tsaynö tsunyagcunachö puriyaptinpis Tayta Dios manam imancunapis faltätsirgantsu. Unayrunacuna tsaynö päsayanganta yarpäyänanpämi Israel runacuna wata wata “Tashma” ningan estata rurayag. Tsay estachömi päsayag jucsemäna tincu pagaspa tashmallachö punur. Tsay estaga cargan cosëcha ushayllam, Pascua estapita jogta quillallatana. m 7.21 Unaynageshyacog runata allïtsinganpita musyanayquipä liyinqui Juan 5.1-18. n 7.23 Tayta Diosmi Israel runacunata nirgan llullu yurishga ollguwamrapa cuerpunta señalayänanpä puwag junag cumpliriptin. Tsaymi paycuna säbadu jamapay junagman camacaptinpis señalayag(Levitico 12.3 y Genesis 17.10-14). Tayta Dios “Säbadu jamapay junagchö ama arunquitsu” nicaptinga Israel runacuna tantiyayanman cargantsay señalacuy mana arucuy canganta, sinöga cuyapar yanapacog cayangantam tantiyayanman cargan. Y tsaynöllam geshyacog runata Jesusallïtsingan ima jutsapis cashgatsu, säbadu jamapay junag captinpis.

chasquiyämänayquipä cagta musyarnam noga nirgä: ‘TaytaDios mana tantiyatsiptinga manam ni pipis nogatachasquimanmantsu’ nir”.Jesusga imaypitapis musyargannam mana chasquiyänanpä

cagta y maygan runa ticrapunanpä cagtapis.66Jesus tsaynö yachatsicuptinmi atscag gatiragnincuna

jagisquir aywacuyargan. 67Runacuna tsaynöaywacuyaptinnam tsay chunca ishcay (12) discïpuluncunataJesus nirgan: “¿Gamcunapis paycunanö aywacuytacumunayanqui?”68Niptinnam Simon Pedro nirgan: “Taytay, ¿pimanrä mä

aywayäman? Gamllachä parlanqui mana ushacag gloriavïdapä cagta. 69Nogacunaga criyiyämi Tayta Dioscachamungan salvacog cangayquita” nir.70Tsaynam Jesus nirgan: “Nogam gamcunata acrargö

chunca ishcay (12) discïpulücuna cayänayquipä. Tsaynöacracuynï caycarpis jucniquim *Satanaspa munayninchöcaycäyanqui”.71Jesusga tsaynö parlargan Simon Iscariotipa tsurin

Judaspämi. Discïpulun caycarpis Judas Jesustagaranticunannam cargan chiquipagnin runacunawanutsiyänanpä.

Jesuspa waugincuna Tayta Dios cachamungan salvacogcanganta mana criyiyangan

7 1Tsaypitaga Galilea provinciachö marcan marcannamJesus yachatsicur purirgan. Israel runacunapa

autoridänincuna wanutsiyta munayaptinmi Judeaprovinciamanga aywargantsu. 2Peru Israel runacunapa“Tashma” ningan estancunal gallananpä juc ishcayjunagllana faltaycaptinnam Jesusta waugincuna niyargan:3“Cayllachöga ama cacuytsu. Mä, Judea provinciamanpisayway gatiräshogniquicuna tsaychöpis milagru rurangayquitaricäyänanpä. 4Pipis alli regishga cayta munarga manampacayllapaga imatapis rurantsu. Imayca milagrucunatapuntacunatapis ruraycarga llapan runacuna musyayänanpäJerusalen marcachöpis ruramuy” nir.5Tsaynö waugincunapis Jesusta niyargan Tayta Dios

cachamungan salvacog canganta mana criyirmi.6Tsaynam waugincunata Jesus nirgan: “Manaran tsayman

aywanäpä örärätsu. Peru gamcuna aywayänayquipägaimaycay örapis allillam. 7Gamcunataga tsay llutacawacogcuna manam chiquiyäshunquitsu. Nogatam itsangachiquiyäman jutsa rurag cayanganta nillaptï. 8Tsay estamangamcunalla aywayay. Noga aywanäpäga manaran örächämunrätsu” nir. 9Tsaynö nirninmi Galileachö Jesusquëdacurgan.

Tashma estachö Jesus yachatsicungan10Waugincuna Tashma estaman jegariyaptinrämi Jesuspis

aywargan pitapis mana willayllapa. 11Jerusalen estachöJesusta mana ricarmi autoridäcuna tapupacuyargan:“¿Maychörä tsay runa caycan?” nir.12Atscag goricashga runacunanam quiquincuna pura

Jesuspä parlayargan. Juccunam niyargan: “Payga alli runam”nir. Waquincunanam niyargan: “Manam allinötsu. Runacunatacriyitsirmi llullapan” nir. 13Paycuna autoridäcunatamantsarninmi tsaynö shapshapyayllapa parlapänacuyargan.

14Tsay pullan estancunachönam templuman Jesusyaycusquir runacunata yachatsirgan. 15Yachatsicungantawiyarninnam autoridäcuna caynö niyargan: “Nogantsicwanpismana liyishga caycar ¿imanöparä cayläya yachaycun?” nir.16Tsayta wiyarirnam Jesus nirgan: “Nogaga yachä

cachamagnï Tayta Dios yachatsimashga captinmi. Manamquiquilläpitatsu tsaynö yachatsicü. 17YachatsingäcunaDiospita canganta musyayta munarga Dios munangannöcawayay. Tsaynöparämi tantiyayanqui quiquïpa yarpaylläpitamana yachatsingäta. 18Waquin runacunaga alli ricashga caytamunar quiquinpa yarpayllanpitam yachatsicur puriyan.Nogaga manam tsaynötsu yachatsicü, sinöga Tayta Diosmunangannöllam, chasquiyämaptinpis o manachasquiyämaptinpis. 19Gamcunaga unay Moisesgellgangancunata tsararaycäyanquim Tayta Dios munangannöcawayänayquipä. Tsaynö captinpis manam maygayquicunapispay ningannö cawaycäyanquitsu. Manam tsayllapistsu. TaytaDios munangannö cawaptïpis nogataga chiquimarnïwanutsiyämaytanam munaycäyanqui”.20Jesus tsaynö niptinnam tsay runacuna caynö niyargan:

“¿Pitä wanutsishuyta munan? Demöñuyogmi gamga canqui”nir.21Jesusnam nirgan: “Jamapay säbadu junagchö unayna

geshyacog runata allïcatsingäpitam gamcunagawanutsiyämayta munayanqui.m 22Mä tantiyayämay. UnayMoisesmi yachatsicurgan ollgu wamrapa *cuerpuntaseñalacuypä. (Moises yachatsiptinpis tsay üsoga cargan masunaypitam.) Tsay Moises gellgangancunata cumplir säbadujamapay junagman camacaptinpis señalayanquim.23Wamrayquicunata säbadu jamapay junagchöpisseñalaycarga ¿imanirtä ajäcurcuyanqui säbadu junagchögeshyacog runata noga allïtsingäpita?n 24Manarä allipamusyaycur ama niyämaytsu llutan rurag cangäta. Imataparlayänayquipä cagtapis shumagrä yarpachacuyay”.

Maypita shamunganta Jesus willacungan25Tsaynam Jerusalenchö tärag waquin runacuna

ninacuyargan: “¿Manacu cay runaga wanutsiyänanpäashiycäyangan runa? 26Llapan runacuna wiyananpäparlaptinpis imatapis niyantäcu. ¿Autoridäcunapis Tayta Dioscachamungan salvacog cangantatsurä yarpaycäyan? 27Perunogantsicga Jesus may marcapita cangantapis musyantsicmi.Salvacog rasunpa shamuptinga manam pipis musyangatsumaypita shamungantapis” nir.28,29Tsayta wiyaycurnam templuchö yachatsicuycarnin Jesus

caynö nirgan: “May marcapita cangäta musyaycarpis gamcunagamanam rasunpaypatsu tantiyayanqui maypita cangätapis. NogagaTayta Diospitam shamurgö. Manam quiquïpa munaynïpitatsu caypatsaman shamurgö, sinöga cachamagnï Tayta Diospamunayninllapitam. Paypita shamushga car noga musyämi TaytaDios imanö cangantapis. Gamcunaga manam musyayanquitsu”.30Jesus tsaynö niptinnam autoridäcuna ajanaparna prësu

tsariyta munayargan wanutsiyänanpä. Peru wanunanpä öranmanarä captinmi tsariyarganrätsu. 31Tsaynö captinpis atscagrunacuna Jesusman yäracurninnam niyargan: “Rasunpa TaytaDios cachamungan salvacog shamurga ¿cay runapitamasnatsurä milagrucunata ruraycunga? Atsca milagrucunataruraptinmi criyiyä salvacog Cristo canganta”.

6 7

Page 95: Quechua Conchucos Sur Nt

95

o 7.37 Israel runacunapa “Tashma” ningan estancunaga cargan puwag junagmi. Fiesta ushangan junagrämi diya junag cargan. Tsayjunagchömi juc acrashga sacerdöti jatun altarpa maytsayninman awabenditata jichag. Tsay yacu aywagta ricarmi runacuna yarpäyag EspirituSanto shamunanpä cagtana. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Levitico 23.36. p 8.6 Tsay jutsa rurag warmita fariseucuna Jesusmanchätsir tapuyaptin “Moises ningannö samgashun” niptinga Roma autoridäcunamanmi prësu apayanman cargan. “Cay warmita amasamgashuntsu” niptinnam “¿Imanirtä cäsunquitsu Moises gellgangan leycunata?” niyanman cargan.

Fariseucuna Jesusta prësutsiyta munayangan32Runacuna tsaynö parlayanganta wiyasquirnam

sacerdöticunapa mandagnincunawan fariseucuna cachayargantemplu täpag wardiyacunata Jesusta prësu tsariyänanpä.33Tsay prësu tsaregcuna chäyänanpäga Jesus caynömi

yachatsicuycargan: “Juc ishcay quillallanam faltancachamagnï Tayta Diosman cuticunäpä. Tsayyagllanamgamcunawan caycäshä. 34Ashiyämarpis mananamtariyämanquitsu. Noga aywangämanga manam gamcunaaywayta puëdiyanquitsu” nir.35Tsaynö niptinnam runacuna jucnin jucninrä ninacuyargan:

“¿Mayparä pay aywanga nogantsic mana tarinantsicpäga?¿Juclä nacionchö täcog marca mayintsiccunamantsuräaywanga yachatsicunanpä? o ¿Diosman manacriyegcunamantsurä? 36¿Ima ninantä ‘Ashiyämarpis manamtariyämanquitsu’ ninganga? ¿Imanirtä pay aywanganmanchayta mana puëdinantsicpä nicämantsic?” nir.

Diya junag Tashma estachö Jesusllapancunata parlapangan

37Tashma esta ushanan diya junagchömi llapancunaupällalla *altarman ricacushga jamaraycäyargan.o TsaynamJesus ichircur llapancuna wiyayänanpä nirgan: “Pipisyacunaypanörä Tayta Dioswan cawayta munag cagganogaman yäracamutsun. 38Pucyu pashtagpita tsuya yacumana ushacaypa yargamungannömi nogaman yäracamogcagcunapa shongunchö Espiritu Santo imaypis caycanga.Tsaynö cananpä cagtaga Diospa palabran gellganganchöpiswillacuycanmi”.39Tsaynö nirninmi Jesus yachatsicurgan runacuna Espiritu

Santuta chasquicuyänanpä. Tsaynö captinpis wanunganpitaJesus cawamuptinrämi payman criyicog cagcuna EspirituSantuta chasquiyargan.

Jesuspita runacuna jucta jucta yarpäyangan40Jesus ninganta wiyasquirnam tsaychö caycag waquin

runacuna niyargan: “Moises gellgangannö shamunanpä cagwillacog profëtachä payga” nir. 41Waquincunanam niyargan:“Manam payga profëtallatsu, sinöga quiquinmi Tayta Dioscachamungan salvacog Cristo”.Peru waquincunaga niyargan: “Mä, Galilea runa caycarga

¿imanöpatä payga salvacog canman? 42Diospa palabrangellgaranganchömi nican: ‘Unay rey *David castapitamsalvacogga canga’ nir. Tsaymi salvacogga yuringa Belenmarcachö Davidpa marcan captin”.43Tsaynö nir waquincuna allita yarpäyaptinpis

waquincunaga Jesuspä mana allitam yarpäyargan. 44Waquincagcunaga prësurnam apayta munayargan. Tsaynö yarparpismanam ni mayganpis tsariyargantsu.

Autoridäcuna Jesusman mana criyiyangan45Tsaypitaran Jesusman prësog cachacuyangan wardiyacuna

cuticuyargan sacerdöticunapa mandagnincuna y fariseucunacayanganman. Chäriyaptinnam tapuyargan: “¿Imanirtä tsayJesusta prësu apayämurguyquitsu?” nir.46Paycunanam niyargan: “¡Payga alläpa shumagmi

parlaycun! Manam pï runapis pay parlanganmangaiwalantsu”.47Tsaynö niyaptinnam fariseucuna niyargan: “¿Hasta

gamcunatapis criyiratsiyäshurguyquinacu? 48¿Acäsu maygan

autoridäcunapis ni nogacunapis payman criyiyäcu?49Maldiciäduyashga mana imapäpis väleg runacunallamleynintsiccunata mana mayarnin paymanga criyiyan” nir.50,51Tsaynö niyaptinnam Nicodemo fariseo mayincunata

nirgan: “Leynintsiccuna mandamangantsicnöpis cay runa imacangantapis mana musyaycurga manamcastiganantsicllanatsu. Ima cangantapis musyasquirmi itsangacastigashunpis”. (Nicodemoga puntatam Jesusman aywarganparlacurinanpä.)52Tsaynam paycuna Nicodemuta niyargan: “Gampis Galilea

provinciapitachi canqui paypa favornin sharcunayquipä.Masqui Diospa palabran gellgaranganta cösa liyir tantiyacuy.Mayninchöpis manam nimantsictsu Galileapita ni juc profëtashamunanpä cagta”.53[Tsaynö nisquirnam juc jucllaylla wayincunapa

aywacuyargan.

Jesusman adultera warmita chätsiyangan

8 1Tsaypitanam Jesusga Olivos jircanpana aywacurgan.2Nircur warayninnam cutirgan templuman. Pay

caycanganman atsca runacuna goricasquiyaptinnam Jesusgayapayna yachatsicur gallaycurgan.3Tsaymannam chätsiyargan juc warmita fariseucuna ley

yachatsicogcuna. Tsay warmitash tarishga cayänä gowantaengañar juc runawan punuycagta. Tsaynam tsay runacunapachöpinman ichiycatsir Jesusta niyargan: 4“Mayistru, caywarmitam tariyargö gowanta engañar juc runawanpunuycagta. 5Unay Moises gellgangan leynintsicchöminimantsic caynö warmicunataga rumiwan samgayllapawanutsinapä. Y gamga ¿tsayta imaninquitä?”6Tsaynöga tapuyargan Jesusta achäquita ashiparnin

imatapis autoridäcunapa contran parlaycuptinga tsayllapitanaprësu apayänanpä.p Tsaynö tapuyaptin Jesusga umpuycurmipatsachö dëdunwan gellgar caycargan. 7Tsay runacunayaparir yaparir tapuyaptinnam ichircur nirgan: “Maygayquipisjutsata mana rurag cag, mä cay warmita puntata samgayayari”.8Tsaynö nisquirnam yapay umpuycur patsachö jinalla

gellgaycargan.9Jesus ninganta tantiyacusquirnam runacuna mas rucu

cagcunapita gallaycur juc jucllaylla jegascäriyargan.Llapancuna aywacusquiyaptinnam warmillawanna Jesusquëdasquirgan. 10Tsaynam Jesus ichircur warmita cuyaparnirgan: “Jau warmi, ¿tsay apayämushogniquicuna maytä?¿Manacu ni jucllayllapis samgayäshurguyqui?” nir.11Niptinnam warmi nirgan: “Manam ni jucpis

samgayämashgatsu, taytay”.Niptin Jesusnam nirgan: “Nogapis manam munätsu

samgacashga canayquita. Cananga wayiquipana aywacuy.Peru cananpitaga amana gowayquita engañar jutsa ruraymancutinquinatsu” nir.]

Runacunapä actsinö canganta Jesus willacungan12Tsaypitanam atsca runacuna goricäyaptin Jesus yapay

yachatsicur nirgan: “Cay patsachö runacunapäga actsinömi cä.Tsaymi nogaman criyicamogcunaga tsacaychönöga manacawayanganatsu. Tayta Dioswanmi imaypis cushishgacawayanga” nir.13Tsaynam fariseucuna parlacachar niyargan: “Tsaycunata

quiquillayqui nicaptiquega ¿imanöpatä nogacunacriyiyäman?”

7 8

Page 96: Quechua Conchucos Sur Nt

96

14Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan: “Testïgu captinpis omana captinpis noga ningäcunaga rasun cagmi. Ciëlupitashamungäta y tsayman cuticunäpä cagta musyämi.Gamcunam itsanga mana musyayanquitsu maypitashamungäta ni mayman cuticunäpä cagtapis. 15Tsaymiquiquiquicunapa yarpaynillayquicunapita nogapä llutantayarpaycäyanqui. Nogaga manam gamcunanötsu pipäpisllutanta yarpä. Tsaynöpis nogata juzgayämangayquinögapitapis manacagtaga manam juzgätsu. 16Cachamagnï TaytaDios nogawan imaypis captinmi pitapis juzgarga rasuncagllata juzgä”.17“Yarpäyay masqui Moises gellganganta. Tsay

gellganganchöpis caynömi nican: ‘Ishcag testïgucuna jucparlayangallanta niyaptinran criyiyanman rasun cagcanganta’. 18Tsay ningannöllam ishcay testïgucuna nogapänican. Cachamagnï papänïmi juc testïgu. Jucag testïgunamquiquï. Tsaynö papänïpis nogapis tsaynölla nicäyaptëgagamcuna criyiyämanquimanmi ningäcuna rasun cagcanganta”.19Tsaynö niptinnam fariseucuna tapuyargan: “Ningayquinö

canganta tapuyänäpä ¿maychötä papäniqui caycan?” nir.Jesusnam nirgan: “Gamcunaga manam musyayanquitsu

papänï pï cangantapis ni noga pï cangätapis. Noganingäcunata criyiyämanquimanmi papänï pï cangantapismusyayänayquipä” nir.20Tsaynömi templuchö Jesus parlargan limushna cäjacuna

churaräcunan lädunchö. Tsaynö runacunapa ñöpanchöparlaptinpis manam ni mayganpis prësuyargantsu wanunanpäöran manarä chaptin.

Jesus pï cangantapis runacuna mana tantiyangan21Tsaypitanam Jesus nirgan: “Noga yachatsingäcunata mana

chasquicogcunaga aywangäman imaypis manamchäyanquitsu. Aywacuptï ashimarpis manamtariyämanquinatsu. Nogata mana chasquicamagcunajutsallachönam quëdayanqui”.22Tsaynö niptinmi runacuna ninacuyargan: “¿Imanirtä

aywacunanpä cagta nicämantsic? ¿Payga wanutsicuytatsuräyarpaycan o imatarä? Tsaychir pay canganman manachänantsicpä cagtaga nicämantsic” nir.23,24Tsaynam Jesus nirgan: “Nogaga ciëlupitam shamurgö.

Gamcunaga cay patsallapitam cayanqui. Tsaymi pï cangätawillapaptïpis criyiyämanquitsu. Tsaynö manacriyiyämangayquipitam jutsallachö car gamcuna imaypisciëluman chäyanquitsu”.25Tsaynö niptinnam niyargan: “Tsayöraga ¿pitä gam

canqui? Willayämay ari” nir.Jesusnam nirgan: “Pi cangätapis parlapar gallangäpitam

gamcunata willaycä. 26Gamcuna jutsayog cayangayquicunataninäpä atscarämi caycan. Imanö cayangayquitapis nicämanam quiquilläpa yarpaylläpitatsu, sinöga cachamagnïpapänï nimangancunallatam nicä. Pay nimangancunagallapanpis rasun cagllam”.27Jesus tsaynö parlapaycaptinpis paycunaga manam

tantiyayargantsu Tayta Dios cachamunganta. 28Tsaynö manatantiyayaptinmi Jesus nirgan: “Noga ciëlupita shamogtawanutsiyämangan öram gamcuna tantiyayanqui pï cangäta ycachamagnï Tayta Dios nimangannölla parlangäta. 29Papänïimaypis nogawanmi caycan. Pay munangannölla ruraptïmiimaypis jagimantsu”.30Jesus tsaynö niptinnam atscag runacuna criyiyargan Tayta

Dios cachamungan salvacog canganta.

Mana criyicogcuna Satanaspamunayninchö cayanganta Jesus ningan

31Tsaynö janan shongulla criyiyanganta musyarnam Jesusnirgan: “Gamcuna yachatsicungänölla cawarga rasunpaypa

discïpulücunam cayanqui. 32Tsaynö cawarmi tantiyayanquiyachatsingäcuna rasun caglla canganta. Tsaynöpaga mananamSatanaspa munayninchönatsu cawayanqui”.33Tsaynö niptinmi niyargan: “Unay *Abraham casta

caycäyaptëga ¿imanirtä tsaynö niyämanqui? Nogacunagamanam imaypis Satanaspa munayninchötsu cawayargö,sinöga Tayta Diospa munayllanchömi”.34Niyaptin Jesusnam nirgan: “Shumag tantiyayämay.

Jutsallachö cawarga manam Diospa munayninchötsucawaycäyanqui. Jutsasapa cagcunaga llapanpis Satanaspamunayninchömi cawayan. 35Tsaynö cawagcunaga manamDiospa wamrantsu cayan. Nogaga Tayta Diospa tsurin carmiimaypis paypa munayllanchö caycä. 36Tsaymijutsayquicunapita gamcunata salvaptï carcelchöwichgaraycangayquipita yargusqueg cuenta ticrariyanqui”.37“Musyämi Abraham casta cayangayquita. Tsaynö caycarga

¿imanirtä ningäcunata chasquicuyanquitsu? Y nircur¿imanirtä wanutsiyämayta munayanqui? 38Nogaga papänïTayta Diospa ñöpanchö musyangäcunatam gamcunataparlapä. Tsaynö captinpis Satanas munangannö cawarmigamcunaga mana cäsuyämanquitsu. Satanasmi gamcunapagataytayquicuna”.39Jesus tsaynö niptinnam paycuna niyargan:

“Llutancunatam tsaytaga parlaycanqui. Abraham casta cayaptïnogacunapaga paymi taytäcuna” nir.Tsaynam Jesus nirgan: “Abraham casta carpis manam

gamcuna cawayanquitsu pay alli cawangannöga.40Abrahamga imaypis manam yarpargantsu Diospawillacogninta wanutsiyta. Gamcunaga wanutsiyämaytammunaycäyanqui Tayta Dios musyatsimangancunatawillacullaptï. 41Tsaynö mana alli cayaptiquim gamcunapataytayquicunaga Satanas. Tsaymi paypa mandunllata imaypisruraycäyanqui”.Tsaynö niptinmi paycuna ajaypa niyargan: “¡Manam

Satanaspa tsurintsu cayä! ¡Nogacunapa taytäcunaga TaytaDiosmi!” nir.42Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Tayta Dios rasunpaypa

papäniquicuna captinga nogatam chasquiyämanquiman.Manam quiquïpa munaylläpitatsu nogaga cay patsamanshamurgö, sinöga paymi ciëlupita cachamashga. 43¿Imanirtätsayläya allillata parlapaycaptïpis gamcunatantiyaycayämanquitsu? Chasquiyämayta mana munarmimana tantiyayämanquitsu”.44“Gamcunapa taytayquicunaga Satanasmi, tsay llapan

*supaycunapa mandagnin. Paypa carmi munangallantaimatapis ruraycäyanqui. Imay tiempupitapis Satanasga runaushagmi cashga. Y tsaynömi gamcuna nogatapiswanutsiyämayta munaycäyanqui. Satanasga sellämallullacurmi imaypis criyitsicun. 45Nogaga mana llullacuypamgamcunata parlapaycä. Tsaynö parlapaptïpis manam niichicllapis criyiyämanquitsu”.46“Mä, maygayquicunapis shimpiyämay si nogapa ima

jutsällapis captinga. Rasun cagta parlaycaptëga ¿imanirtächasquiyämanquitsu? 47Diospa wamranna cagcunagawillacuyninta cäsucuyanmi. Gamcunam itsanga Diospawamrancuna mana car payta ni nogata mana cäsur ni imapäcuentayämanquitsu”.

Abraham manarä yuriptin salvacog Cristo cangan48Tsaynö Jesus niptinnam runacuna ajar niyargan: “Gamga

maldiciäduyashga Samaria runam canqui. Gamtaga Satanasmilöcuyaycätsishunqui” nir.49Jesusnam nirgan: “Manam supayyogtsu cä, sinöga

papänïpa munaynintam ruraycä. Tsaynö captinpis gamcunagamanacagcunatam niycäyämanqui. 50Chasquiyämaptiquipis omana chasquiyämaptiquipis nogaga papänï munangannöllamwillacuycä. Pitapis mana chasquimag cagtaga papänïmi

8

Page 97: Quechua Conchucos Sur Nt

97

q 9.22 Runacuna goricäcuyänan wayipita autoridäcuna pitapis garguyag imaypis manana cutinanpämi. Tsaymi manana cutirgannatsu TaytaDiosta adorananpä ni runacuna sesionta ruraptin parlananpäpis.

juzganga. 51Yachatsicungäcunata cäsucur chasquimag cagmiitsanga imaypis wanungatsu”.52Niptin paycunanam niyargan: “Cananmi sï rasunpa

musyasquiyä gamchö Satanas caycanganta. Abrahampis yTayta Diospa willacognin profëtacunapis llapanmiwanuyargan. ¿Imanöpatä gamga ninqui: ‘Yachatsicungäcunatacäsucog cagga manam wanungatsu’ nir? 53Gamga manamAbrahampita mas munayyogtsu canqui. Paypis wanushgam.Llapancunapis Tayta Diospa willacognincuna wanuyashgam.Y gamga ¿imanatä canqui manana wanunayquipäga?”54Tsaynö niyaptin Jesusnam nirgan: “Tsaycunata niptï ama

yarpäyaytsu alabacuycangäta. Papänï Tayta Diosga llapanrunacuna nogata chasquiyämänantam munan paywanimayyagpis cawayänanpä. Gamcunaga llutallam Tayta Diospajutintapis jayariyanqui ‘Tayta Diosllantsicmi’ nir. 55Tsaynöparlarpis papänï imanö canganta ni imata ruranganta manammusyayanquitsu. Nogam itsanga llapanta musyä imanöcangantapis. Paypita shamushga carmi nimangancunallataparlaycä. Gamcunanö yachatsicurga manam rasun cagtagaparlämantsu, sinöga llullacogmi cäman. 56‘Abraham castamnogacunaga cayä’ niyämaptiquipis Abrahamga manamgamcunanötsu cargan. Payga Tayta Diosman yäracurmicushishga cawargan cay patsaman noga shamunäpä cagtamusyar”.57Tsaynö niptinnam tsay runacuna Jesusta niyargan:

“Gamga manam Abraham yarpangancunataga musyanquitsu.Manarä ni pitsga chunca (50) watayog caycar ¿imanöpatäAbrahamta reginquiman cargan?”58Niyaptin Jesusnam nirgan: “Tantiyayämay. Abraham

manarä yuriptinmi nogaga caycargäna”.59Jesus tsaynö niycuptinmi itsanga Dios tucuycanganta

yarpasquir runacuna rumitana aptapacuyargan samgaypawanutsiyänanpä. Tsaynö samgayta munayaptinnamrunacunapa chöpincunapa aywar templupita Jesusaywacurgan.

Gapra runata Jesus allïtsingan

9 1Jerusalen marcachö discïpuluncunawan puriycarnamricasquiyargan yuringanpita gapra runata. 2Tsaynam

Jesusta discïpuluncuna tapuyargan: “Taytay, ¿imanirtä cayruna gapra yuricushga? ¿Papäninpa y mamanpajutsancunapitacu o quiquinpa jutsanpitacu?” nir.3Tsaynam Jesus nirgan: “Tsaytaga manam allitatsu

tapuyämanqui. Manam quiquinpa ni papäninpa ni mamanpajutsanpitatsu gapra yurishga, sinöga tsaynö yurishga noga allïtsiptïTayta Dios poderyog canganta runacuna musyayänanpämi.4Tsaymi cay patsachö cangäyag cachamagnï Tayta Diosmunanganta ruraycä. 5Tsaynö munanganta rurarmi runacunapäactsinö caycä, Tayta Dios imanö canganta musyatsicur”.6Tsaynö nisquirnam Jesus togayninwan mituta rurasquir

gaprapa ñawinman llushiparcurgan. 7Nircurnam nirgan:“Canan Siloe pözuman ayway ñawiquita awiscamunayquipä”nir. (*Hebreu parlaychöga tsay Siloe ninanga “cachamushga”ninanmi.)Tsay gapranam aywar awicascamur wayinman cuticurgan

ricachacuycarna. 8Tsaymi marca mayincuna y paytaregegnincuna sänuna caycagta ricarnin caynö parlayargan:“¿Limushnata mañacur täcog gapra runacu?” nir.9Waquincunanam niyargan: “Au, paymi”. Juccunanam

niyargan: “Manam paytsu. Itsanga pay ricogllam”.Tsaynö niyaptin tsay quiquin alliyashga runanam nirgan:

“Aumi, nogam callä”.10Tsaynam tapuyargan: “¿Imanöpatä cananga ricanquina?”

nir.

11Paynam nirgan: “Jesus jutiyog runam mituta rurasquirñawïman llushiparcamargan. Nircurnam cachamargan Siloepözuman aywar ñawïta awicamunäpä. Ningannöawicusquiptïnam ñawillä ricachacurirgan”.12Tsaynö niptinnam runacuna yapay tapuyargan:

“¿Maychötä caycan tsay allïtsishogniqui runaga?” nir.Tsaynö tapuyaptinnam nirgan: “Manam musyätsu maychö

caycangantapis” nirnin.

Alliyashga runata fariseucuna tapupäyangan13Tsaypitanam fariseo runacunaman tsay alliyashga gaprata

apayargan. 14,15Jamapay säbadu junagchö alliyanganpitamfariseucuna payta tapupäyargan: “¿Imanöpatä alliyarguyqui?”nir.Tsaynam runa nirgan: “Juc runam ñawïman mituta

llushiycamurgan. Tsaypita awicusquiptïnam ñawilläricachacusquirgan, taytay” nir.16Niptinnam waquin fariseucuna niyargan: “Tsay allïtsicog

runaga manam Tayta Dios cachamungantsu canman. TaytaDiospita carninga jamapäcuy säbadu junagchöga manampitapis allïtsinmantsu” nir.Niyaptin waquincunanam niyargan: “Tayta Dios

cachamungan runa mana carninga ¿imanöpam tsaynöespantacuypä milagrucunata ruranman?” nir.Tsaynö ninacurmi tsay fariseucuna quiquincuna purapis juc

yarpayllaga cayargantsu. 17Tsaypita yapaypis tsay alliyashgarunata tapupäyarganmi: “Gamga ¿imaninquitä ñawiquitaallïtsishogniquipä?”Niyaptin paynam nirgan: “Nogaga yarpä tsay runa Tayta

Diospa willacognin profëta cangantam” nir.18Tsaynö niptin manam criyiyargantsu gaprapita alliyashga

canganta. Tsaynam runapa papäninta mamantagayatsiyämurgan. 19Chäriyaptinnam paycunata tapuyargan:“¿Cay runa wamrayquicunacu? ¿Rasunpacu gapra yuricurgan?Y cananga ¿imanöpatä alliyashga?” nirnin.20Tsaynam papänincuna niyargan: “Aumi, nogacunapa

wamräcunam. Yuringanpitam gapra cashga. 21Peru cananga¿imanöparä ricallanna ari? Nogacunapis manam musyayätsupirä allïtsicushgapis. Payga yarpayyog runanam. Quiquintatapuyällay” nir.22Autoridäcunata mantsacurmi tsaynöga papänincuna

niyargan. Puntatam autoridäcuna willanacushgana cayarganmayganpis “Jesusga Tayta Dios cachamungan salvacogmi”neg cagcunata Tayta Diosman mañacur goricäcuyänanwayipita garguyänanpä.q 23Tsayta mantsacurmi tsayalliyashga runapa papänincuna niyargan: “Payga yarpayyogrunanam. Quiquinta tapuyay” nir.24Tsaynam tsay alliyashga runata autoridäcuna yapay

gayatsir niyargan: “Poderösu Dios ricaraycäshunquim. Rasuncagta willacuy. Manam rasunpaypatsu tsay runaallïtsishurguyqui. Nogacuna musyayämi tsay runata TaytaDios mana cachamunganta”.25Niyaptin tsay alliyashga runanam nirgan: “Nogaga manam

musyallätsu Tayta Dios cachamunganta o manacachamungantapis. Peru imallatam musyäga gapra cangäpitaalliycatsimangallantam”.26Tsaynö niptinnam yapay tapuyargan: “¿Imatatä Jesus

rurashurguyqui ñawiqui ricananpä?” nir.27Paynam caynö nirgan: “¡Peru willargönachä! Willaptïpis

gamcunaga manachä criyiyämanquitsu. ¿Imanirtä yapariryaparir tapupäyämanqui? ¿Gamcunapis paypa gatiragnincaytacu munayanqui?”28Tsaynö niptinnam autoridäcuna niyargan: “Gamchi paypa

yachatsicuynintaga cäsucuycanqui. Nogacunaga unay Moises

8 9

Page 98: Quechua Conchucos Sur Nt

98

r 10.3 Jesus cawanan witsanga runacunapa üshan juc cunchallachömi tallucashga punuyag. Tsaychömi üsha täpag runa puncutaquichapasquiptin mitsicognin üshancunata gayag.

yachatsicungancunatam cäsucuyä. 29Diospa palabrangellgaranganta liyir musyayämi Moisesta Tayta Diosparlapanganta. Tsay allïtsishogniqui runa jutsasapa captinmanam paytaga Tayta Dios imatapis parlapashgatsu” nir.30Tsaynam runa nirgan: “¿Imanötä tsayga? Espantacullämi

gamcuna jutsasapa canganta yarpäyaptiqui. Nogallätagapaymi ñawïta allïcatsimashga. 31Milagrucunata rurananpägaTayta Dios imaypis manam jutsasapacunataga yanapantsu.Payta adorar munangancunata ruragcunallatam yanapan.Tsaytaga musyayanquim. 32Manam imaypis musyarguntsictsuyuricuyninpita gapra runata pipis allïtsinganta. 33Payta TaytaDios mana cachamushga captinga manam caycunata ruraytapuëdinmantsu”.34Tsaypita tsay alliyashga runa ninganta wiyaycurnam

autoridäcuna ajacurcur niyargan: “¡Gamga jutsasapam canqui!Tsaynö caycarga ¿imanöparä nogacunataga yachatsiyämagtucunquiman?” nirnin.Tsaynö nirnam goricäcuyänan wayipita tsay runata

gargusquiyargan Tayta Diosta tsaychö imaypis mananaadorananpä.

Jesusman mana criyicogcuna35Tsay allïtsingan runata garguyanganta Jesus musyarirnam

paywan tincusquir tapurgan: “¿Tayta Dios cachamungansalvacogman yäracunquicu?” nir.36Niptin tsay runanam nirgan: “Musyämi salvacog

shamunanpä cagtaga, taytay. Shamushgana captinga pïcangantapis willaycamay noga payman yäracunäpä”.37Niptin Jesusnam nirgan: “Paywanga tincurguyquinam. Y

nogam cä” nir.38Tsaynam Jesuspa ñöpanman gonguricuycur nirgan:

“Taytay, gamman yäracullämi” nir.39Tsaypitanam llapancunatana Jesus nirgan: “Runacuna

jutsallachö captinmi nogaga cay patsaman shamurgöpaycunata salvanäpä. Waquincuna ‘Jutsäcunapitaperdonaycallämay’ nirmi chasquiyämanga salvacuyänanpä.Tsay chasquimag cagcunaga gapra runa ricangannönamticrariyanga. Mana chasquimagcunam itsanga quiquincunallaalli cayanganta yarpar in ernuman aywayanga”.40Jesus ninganta wiyasquirnam tsaychö caycag fariseucuna

niyargan: “Tsayöraga nogacunam sï salvashgana carin ernumanga aywayäshätsu” nir.41Tsaynö niyaptin Jesusnam nirgan: “Gamcuna rasunpaypa

salvashga cayta munar nogata chasquiyämaptiquim TaytaDios perdonayäshunqui. ‘Salvashganam cä’ nicarpis nogatamana chasquiyämaptiquega Tayta Dios manamperdonayäshunquitsu” nir.

Jesus quiquin alli mitsicogman iwalatsicungan

10 1Tsaypitanam Jesus yachatsicur nirgan: “Üshacunapacunchanman mitsicogninnö puncunpa mana yaycog

cagga ladronmi. 2Cunchan puncunpa yaycog cagmi itsangamitsicognin. 3Mitsicognin yaycunanpämi puncuta täpagquichaparin.r Tsaymi mitsicognin jutinpa jutinpa gayaptinüshancunapis shiminta mayarir cunchanpita yargacayämun.4Llapan üshancuna yargascayämuptinnam payga üshancunapapuntallantana aywacun mitsicog. Mitsicognin cangantaregirninmi washqui üshacunanöpis gepallantana aywayan.5Mana regirninga runacunata manam gatipäyantsu.Mitsicognin mana captin mantsaparninmi geshpiraywacuyan”.6Tsaynö nir iwalatsicuypa Jesus yachatsicuptinmi tsaychö

cag runacuna mana tantiyayargantsu imapäparlaycangantapis.

7Yapaypis yachatsicurnin Jesus caynömi nirgan: “Nogaga cäüshacunapa cunchanman yaycuna puncunömi. 8,9Tsaymipuncupa üshacuna cunchaman yaycungannö nogamanyäracamur runacuna ciëluman yaycuyanga. Üshancunatamitsicognin alli gewachö mitsingannömi nogamanyäracamogcunatapis alli cawayta garashä. Manarä noga caypatsaman shamuptï waquin runacuna puriyargan: ‘NogatamTayta Dios cachamashga runacunata salvanäpä’ nir llullacur.Paycunaga cunchapita üshata suwacognömi Diosmanyäracogcunatapis engañayar criyitsiyargan yäracuyänanpä.10Ladronga shamun suwacunanpä, wanutsinanpä, yushacätsinanpämi. Nogam itsanga shamurgö runacuna caypatsachö y ciëluchöpis cushishgalla cawayänanpä”.11“Tsaynöpis üshacunapa alli mitsegninnömi cä. Nogaga alli

mitsicognin carmi üshäcuna raycur wanushäpis. 12Pägallapämitsipacog cagga leon shamogta ricaycur üshancunatajagisquirmi geshpir aywacun. Leon üshacunaman chaycurgagaticachar chipyaypam mashtacascatsin. 13Tsaynö runagapägallapä mitsipacurmi üshacunataga mana cäsupar geshpirjegasquin”.14,15“Rasunpaypam nogaga üshapa alli mitsicogninnö cä.

Papänëga musyanmi imanö cangäta y nogapis musyämi payimanö cangantapis. Tsaynöllam noga musyä criyicamogcagcuna imanö cayangantapis. Y paycunapis musyayanminoga imanö cangätapis. Tsaynö carmi paycuna raycur nogawanushä. 16Manam cayllachötsu üshänö cagcuna cayan.Maytsaychöpis cayanmi. Paycunapis ningäcunatacäsucuyangam. Tsaymi paycunatapis gorir üshapa allimitsicogninnö noga shumag ricayäshayqui llapayquitana”.17“Nogaman yäracamogcuna raycurmi wanushä y

cawamushä. Tsaynö cäsucungäpitam papänï cushicun.18Papänïpa munayninta rurar quiquïmi munayyog caycäwanunäpä y cawamunäpäpis. Tsaymi quiquï mana munaptëgachiquiyämagnïcuna wanutsiyämangatsu”.19Jesus tsaynö niptinnam waquin runacuna yarpäyargan

allita ninganta y waquincunanam yarpäyargan mana allitanicanganta. 20Atscagmi niyargan: “Satanasmi paytagalöcuyätsishga. Tsaynö caycaptinga ¿imanöpatä parlangantapiscäsushun?” nir.21Waquincunanam niyargan: “Satanas löcuyätsingan runa

manam tsaynö shumagga parlanmantsu. ¿Acäsu tsaynölöcuyashga runa gaprapa ñawinta allïtsinmancu?” nir.

Runacuna mana chasquiyanganta Jesus ningan22,23Tamya witsanmi Jerusalen marcachö *templupa

aniversariunta celebraycäyargan. Tsay templupa estanchömiJesus puriycargan “Salomon” ningan alarchö. 24Tsaychörunacunanam Jesusta jirurupasquir niyargan: “¿Imayyagtäyarpachacur shuyaräyäshayqui willayämänayquipä? GamTayta Dios cachamungan salvacog carninga canan jucllawillayämay”.25Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Willaytaga willargönam.

Peru gamcuna manam criyiyämanquitsu. Tsaynölla papänïpapoderninwan milagrucunata ruraycaptïpis manamtantiyacuyanquitsu. 26Gamcunaga criyiyämanquitsu quiquïpaüshäcunanö mana carninmi. 27Üshäcunanö cagcunam itsangacäsuyämarnï nogata gatiräyäman. Tsaynömi nogapis paycunaimanö cangantapis musyä. 28,29Mana ushacag cawaytam cäsumagcagcunata garashä mana ogracaypa imayyagpis cushishgallacawayänanpä. Tsay cawayta garanäpäga papänï Tayta Diosnogamanmi poderninta churamushga. 30Papänïwan nogajucllayllam cayä”.31Tsaynö niptinnam runacuna rumitana aptapacuyargan

Jesusta samgayänanpä. 32Tsaynam Jesus nirgan: “Papänïpa

9 10

Page 99: Quechua Conchucos Sur Nt

99

poderninwanmi runacunata yanapar atsca milagrucunatañöpayquicunachö rurargö. ¿Maygan milagruta rurangäpitatäcanan samgayämayta munayanqui?” nir.33Paycunanam niyargan: “Manam ni maygan milagruta

rurangayquipitatsu samgayta munayä, sinöga gam runallacaycar Dios tucuycangayquipitam”.34,35Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Mandamientucunata

unay chasquicogcunapäga Tayta Diospa palabrangellgaranganchö caynömi nican: ‘Gamcuna wamräcuna carminoganö caycäyanqui’ nir. Diospa palabran llapanpis rasuncagllata nicaptinga 36¿imanirtä yarpäyanqui ‘Tayta Diospatsurinmi cä’ niptï llutanta nicangäta? Tsurin captïmi TaytaDios cay patsaman cachamashga”.37“Rurangäcuna papänï Tayta Dios munangannö mana

captinga manachi criyiyanquimantsu ‘Diospa tsurinmi cä’niptïpis. 38Rurangäcuna papänï munangannö caycaptingacriyiyämay. Tsaynö rurangäcunata ricarninnamtantiyacuyanqui papänïwan noga caycangäta y pay nogawancaycanganta”.39Tsaynö Jesus niptinnam yapay prësuytana munayargan.

Tsaynö captinpis maquincunapitanam geshpir aywacurgan.40Tsaypitanam Jordan mayupa wac-tsimpanmanna

discïpuluncunawan aywacuyargan. (Tsaychö mas puntatamrunacunata Juan Bautista bautizargan.) 41Tsaymannam atscagrunacuna chaycur niyargan: “Juan Bautista ima milagrutamana rurarpis Jesuspäga willacurgan rasun cagllatamllapantapis”.42Tsaynö nirmi atscagna criyicuyargan Tayta Dios

cachamungan salvacog canganta.

Jesuspa amïgun Lazaro wanungan

11 1Betania marcachömi Jesuspa amïgun Lazaro ishcaypanincunawan täcuyargan. Paycunapa jutincunaga

cargan Maria y Marta. Tsaychömi Lazaro pasaypa antsageshyaycargan. 2(Panin Mariam perjümiwan Jesuspachaquinta llushir agtsanwan pitsapänan cargan.) 3Lazaroantsaptinnam panincuna juc runata Jesusman cachayarganwillacog: , cuyanacungayqui Lazarum pasaypa antsageshyaycan’ niycamuy” nir.4Tsaynö willayaptinnam Jesus nirgan: “Lazaruta tsay geshya

tsarishga manam wanushgallanchö usharänanpätsu, sinögaTayta Dios poderösu canganta runacuna musyayänanpämi.Tsaynöpam musyayanga Tayta Dios poderninta nogamanchuramunganta” nir.5Lazaruwan panincunawan Jesus cuyanacuycarpis 6manam

jinan örallaga aywargantsu, sinöga ishcay junagran tsaycaycangallanchö quëdacurgan. 7Tsaypitanamdiscïpuluncunata nirgan: “Acu, cutishun Lazarupa marcanJudea provinciaman”.8Tsaynam discïpuluncuna niyargan: “Taytay, ganyancunarächä

tsaychöga runacuna samgaypa wanutsiyäshuyta munayargan.¿Tsaynö caycaptincu gam yapay cutiyta munaycanqui?” nir.

9,10Niyaptin Jesusnam nirgan: “Ama mantsacuyaytsu.Wanutsiyämänanpäga manarämi örä chämunrätsu.Musyangantsicnöpis tsacaypa puregcunaga mantsacuyanmi.Junagpa puregcunaga manam mantsacuyantsu. Tsaynö manamantsacuypa gamcunaga ningäcunata ruraycäyanquiwanucuptïpis nogaman yäracamur” nir.11Nircurnam Jesus nirgan: “Betaniachö tärag amïguntsic

Lazaroga punucashgam caycan. Acu aywar riyatsimushun”.12Tsaynö niptinnam discïpuluncuna niyargan:

“Punucashgalla carninga riyamungachir, taytay”.13Tsaynö nir discïpuluncuna manam tantiyayargantsu Jesus

imapä parlaycangantapis. Lazaro punucashgalla cangantayarparmi tantiyayargantsu wanushga canganta.14Tsaynö yarpäyaptinmi Jesus nirgan: “Lazaroga

wanushgam. 15Itsanga ama llaquicuyaytsu mana allïtsingäpita.

Canan milagruta ruramuptïmi gamcuna tantiyayanqui TaytaDios cachamanganta. Y acu, aywashun pay cagman” nir.16Tsaynam discïpulu mayincunata “Millïshu” niyangan

Tomas nirgan: “Jesus aywaycaptinga wanutsimäna captinpisaywashun” nir.

Lazarupa panincunawan Jesus tincungan17Lazarupa marcan Betaniaman chärirnam Jesus

discïpuluncunawan musyariyargan chuscu junagna Lazaropamparanganta. 18,19Jerusalenpita Betania marcaman juc öraaywaynölla captinmi atscag runacuna aywayargan Mariata yMartata shogar wallquiyänanpä. 20Tsaypita Betaniaman Jesusyaycuraycagta musyasquirnam Marta aywargan taripagnin.Mariaga wayinllachömi quëdacurgan. 21Marta Jesuswantincusquirnam nirgan: “Taytay, gam caychö captiquega turillämanam wanuycunmantsu cargan. 22Imaycamañacungayquitapis Tayta Diosga ruranmi. Tsaynöpisturilläta alliycatsinquimanchir cargan” nir.23Jesusnam nirgan: “Turiquega cawamungam” nir.24Tsaynö niycuptinnam Marta nirgan: “Aumi. Musyämisyu nal junag wanushgacuna cawamuptin turilläpiscawamunanpä cagtaga” nir.25,26Tsaynam Jesus nirgan: “Nogam cawatsimü

wanushgacunata. Nogata chasquimag cagtaga wanuptinpiscawaritsimushämi Tayta Dioswan imayyagpis cawayänanpä.Marta, ¿criyinquicu tsay ningäta?”27Tsaynö niptinmi nirgan: “Aumi, taytay. Noga criyïmi.

Gammi Tayta Diospa tsurin salvacog canqui”.

Lazaro pamparanganchö Jesus wagangan28Tsaynö nisquirninnam Jesusta jagirir Marta cuticurgan

ñañan Mariata gayag. Chaycurnam Mariata gayaycurquiquillanta willargan: “Jesusmi chascamushga ygayashunquim” nir.29Tsaynö niptinnam Mariaga wap sharcur aywargan tincog.

30Jesusga manarä marcaman yaycurmi Martawantincunganllachörä caycargan. 31Maria ras sharcur aywagtaricarninnam tsay wallquegnin runacuna gepanta aywayargan“Lazaro pamparanganmanchir aywaycan wagapag” nirnin.32Jesus caycanganman Maria chasquirnam ñöpanman

gonguricuycur nirgan: “Taytay, gam caychö captiquega turillämanam wanuycunmantsu cargan”.33Tsaynam Maria y wallquegnincuna wagayagta ricaycurnin

Jesus sientipar alläpa llaquipargan. 34Tsaynam tapurgan:“¿Mayninchötä pamparaycan?” nir.Paycunanam niyargan: “Acu ricatsiyäshayqui, taytay”.35Tsaynam pamparangan cagman aywaycar Jesuspis

Lazarupä wagargan. 36Tsaynö wagagta ricarninnam runacunaniyargan: “Imaläyarä Lazaruwan cuyanacuycurgan” nir.37Waquincunanam itsanga niyargan: “Gapra runatapisalliycätsirga ¿manatsurä Lazarutapis allïtsinman cargan manawanunanpä?” nirnin.

Lazaro wanunganpita Jesus cawatsingan38Jesus tsaynö llaquicurnam chargan Lazaro pamparangan

cagman. Pamparangan *sepultüranga gagachö uchcushgamcargan. Tsay sepultüraga tsaparargan jatun rumiwanmi.39Chaycurnam Jesus nirgan: “Tsay tsaparag rumita wititsiyay”nir.Tsaynö niptinnam Lazarupa panin Marta nirgan: “Taytay,

chuscu junagnam wanungan. Cananyagga asyannachir” nir.40Jesusnam nirgan: “¿Manacu nirgö nogaman

yäracayämuptiquega Tayta Diospa poderninta ricayänayquipäcagta?”41Tsaypita rumita witiscatsiyaptinnam Jesus ciëluman

ñuquircur nirgan: “Papällay, mañacungäta wiyamangayquitagamta agradesicamümi. 42Imaypis wiyamangayquita

10 11

Page 100: Quechua Conchucos Sur Nt

100

s 12.3 Tsay witsanmi runacuna patsachö wegucaycur micuyag. Tsaynöpam chaquinta Maria agtsanwan pitsapargan. t 12.5 Tsay perjümipachaninmanga juc wata arupacur gänapacuyanganran tincog cargan feyupa chaniyog captin. u 12.12,13 Palmëra jachapa rämanga Israelnacionpa bandërannömi cargan. Tsaynö Israel runacuna rämancunawan chasquicuyag väleg runa chaptinmi. Tsaynömi paycuna cushicurchasquicuyargan Jesusta jachancunawan “Roma nacionpa mandunpitam payga libramäshun” nir.

musyarmi gamman mañacamü yanapaycamänayquipä.Yanapamangayquita ricarmi caychö caycag runacunamusyayanga gam cachamangayquita” nir.43Tsaynö mañacusquirnam Jesus fuertipa nirgan: “¡Lazaro,

yargamuy!” nir.44Tsaynam pamparaycanganpita Lazaroga cawarcamur

yargascamurgan maquin, chaquin, y uman wancupacushga.Tsaynam Jesus nirgan: “Lazaruta pascayay wayinpanaaywacunanpä” nir.

Jesusta wanutsiyänanpä autoridäcuna willanacuyangan(Mateo 26.1-5; Marcos 14.1,2; Lucas 22.1,2)

45Tsaypita Lazaruta cawatsinganta ricaycurnin Mariatawallqueg runacuna atscagmi criyiyargan Jesusta Tayta Dioscachamunganta. 46Waquin cagcunanam fariseucunamanaywaycur willapäyargan wanunganpita Lazarutacawascatsimuptin atsca runacuna Jesusman criyicuyanganta.47Sacerdöticunapa mandagnincuna y fariseucuna tsaytawiyasquirnam Israel runacunapa autoridänincunatagayatsiyargan sesionta rurayänanpä. Llapancunagoricasquirnam niyargan: “¿Imanaycuntsicnatä tsay runata?Atsca milagrucunatanachä ruraycunpis. 48Payta manatsaritsishganäga llapanpis munayanga nacionnintsicmanmandacog churaytanachir. Tsayta musyasquirga *Romachömandamagnintsic pasaypa ajarchir soldäduncunatacachamunga templuntsicta ushacätsiyänanpä y nircurllapantsicta wanutsimänapä” nir.49Tsaynö niyaptinmi llapan sacerdöticunapa mandagnin cag

Caifas nirgan: “Gamcunaga manam imatapis tantiyayanquitsu.50Llapantsic wanunantsicpa rantinga tsay runalla wanutsunsalvacunantsicpä. ¿Manacu tsayta tantiyayanqui?” nir.51,52“Tsay runalla wanutsun llapantsic salvacunantsicpä” nir

Caifas nirgan Roma runacuna ushacätsiyänanta manamunarmi. Payga manam tantiyargantsu runacunapajutsancunapita wanur salvananpä cagta. Mana tantiyaptinpisllapan sacerdöticunapa tsay watachö mandagnin captinmitsaynö Tayta Dios parlatsirgan. Pay ningannöllam Jesuswanurgan Israel runacunata y mana Israel runacunatapissalvarnin.53Tsay junagpitanam autoridäcuna willanacuyargan Jesusta

wanutsiyänanpä. 54Tsayta musyarnam Judea provinciapitaJesus aywacurgan tsunyag jircapana “Efrain” ninganmarcaman. Tsaychömi discïpuluncunawan quëdacuyargan.55Tsay junagcuna *Pascua estancuna chämuptinnam

maytsaypita Jerusalenman llapan Israel runacunaaywayargan. Tsaychönam Pascua estata shuyarninüsuncunamannö alistacuyargan Tayta Diospa perdonnintamañacur. 56Tsay estachömi Jesusta ashiyargan. Manatincurninnam templupa patiunchöna runacunatapunacuyargan: “Gamcuna ¿imatatä yarpäyanqui? ¿Jesusgaestaman shamungatsurä o manatsurä?” nir.57Sacerdöticunapa mandagnincunawan fariseucunaga

runacunata yachatsipacushganam cayargan: “Jesus maychöpiscanganta musyarninga juclla willacayämunquiprësuyämunäpä” nir.

Perjümita Jesuspa chaquinman Maria wiñapangan(Mateo 26.6-13; Marcos 14.3-9)

12 1Pascua estapä jogta junagllana faltaycaptinnamBetania marcaman Jesus aywargan. Tsaychömi

wanushgapita cawatsimungan Lazaro täcurgan. 2TsaymanJesus watucagnin chaycuptinmi cushicuypita Lazarupa

panincuna cusnacuyargan paywan micuyänanpä. Tsaychönaminvitangancunawan Jesus jamacuriptin Lazarupis jamacurganpaycunawan micunanpä. Tsaymannam panin Martallapancunata sirvirgan.3Micuycäyaptinnam Maria chärirgan juc frascu alläpa

chaniyog perjüminwan. Tsay perjümega cargan “nardu”ningan jachapita. Nircurnam Jesuspa chaquinman wiñaparcuragtsanwan pitsapargan.s Y wayi juntam tsay perjümegapasaypa mushcuycurgan. 4Tsayta ricaycurnam Jesustaticrapog cag discïpulun Judas Iscariote ajashga nirgan:5“¿Imanirtä cay perjümita jichar perdiycätsin cay warmi?Tsay jichanganpa rantinga ranticusquir tsay gellëwannawactsacunata yanapashwan cargan” nir.t 6Tsaynö nir Judasgamanam wactsacunapä rasunpa yarpartsu nirgan, sinögadiscïpulu mayincunapa goricuyangan gellënincuna tsararagcarmi quiquin böyanan raycur nirgan.7Tsaynam Jesus Judasta nirgan: “Cay perjümita

wiñapäcamangantaga ama ajanaytsu. Manarä wanuptï caynöcuerpüta ruramarmi alistashgatana caycätsin pampayämänanpä.8Wactsacunaga cay patsachö gamcunawan imaypis caycäyangam.Nogam itsanga manana gamcunawan cashänatsu” nir.

Lazarutapis autoridäcuna wanutsiyta munayangan9Tsaypitanam Betania marcachö Jesus caycanganta

musyasquirna atscag runacuna tsayman aywayarganmusyapacog. Y Lazarutapis ricaytam munayarganwanunganpita Jesus cawatsimunganta musyashgana carnin.10,11Lazaruta cawatsimunganpita Jesusman atsca runacunayäracushga cayaptinmi sacerdöticunapa mandagnincunaLazarutapis wanutsiyta munayargan.

Jesus Jerusalenman yaycungan(Mateo 21.1-11; Marcos 11.1-11; Lucas 19.28-40)

12,13Warayninnam runacuna musyasquiyargan JerusalenmanJesus aywaycanganta. Tsaynam Pascua estaman aywagcunaJesusman chasquicog aywayargan palmëra jachaparämancuna aptashga.u Jesus yaycuraycaptinnam llapancunagayaraypa niyargan:

“¡Tayta Dios cachamungan mandamagllantsic reyalabashga caycullätsun!

Ima cushicuypämi nogantsicman cachaycamungan.Gammi mandacog reylläcuna caycanqui. ¡Alabashgacaycullay, taytay!” nirnin.

14Jesusga mallwa ashnun muntashgam Jerusalenmanyaycurgan. Tsaynö cananpäga Diospa palabrangellgaranganchömi willacun caynö nir:

15 “Jerusalen marca runacuna, ama llaquicuyaytsu.Ricayay mallwa ashnun muntashga reyniquicuna

shamuycagta”.

16Tsaynö Jerusalenman ashnun muntashga Jesus chäriptindiscïpuluncunaga manam tsay öra tantiyayargantsu imanirtsaycuna päsaycanganta. Wanunganpita cawascamuptinrämitantiyasquiyargan payta tsaynö päsananpä cag Diospapalabran gellgaranganchö ninganta.17Lazaruta Jesus cawatsinganta ricag runacunaga maychö

tsaychöpis willacuyarganmi ricayanganta. 18Tsaynö milagrururanganta musyayashga carninmi atscag runacuna cushishgaJesusman chasquicog aywayargan.

11 12

Page 101: Quechua Conchucos Sur Nt

101

v 12.41 Isaias ciëluchö ricangancunata musyanayquipä liyinqui Isaias capïtulu 6-ta.

19Jesusta pasaypa atsca runacuna gatiräyaptinmifariseucuna quiquincuna pura ninacuyargan: “¿Imanötäcashun? Llapancunanachä payta gatiräyan” nir.

Wanucunanpä cagta Jesus willacungan20Pascua esta captinmi maytsay nacioncunapitapis

Jerusalenman aywayargan mana Israel runacunapis.21Paycunam Felipiman aywaycur rugacuyargan caynö nir:“Jesuswanmi nogacunapis tincuyta munayällä, taytay” nirnin.(Felipega cargan Galilea provincia Betsaida marcapitam.)

22Tsaynö rugacuyaptinmi Felipe aywaycur Andrestawillargan. Tsaynam ishcancunana aywar Jesusta willayargan.23Tsaynö willayaptinnam Jesus nirgan: “Noga ciëlupita

shamog llapan runacuna raycur wanunäpä örächaycämunnam. 24Shumag tantiyayämay. Musyangantsicnöpistrïguta murur mana pampashgaga manam jegamuntsu.Tsaynöllam noga mana wanuptëga pipis salvacungatsu.Wanuptïmi itsanga runacuna salvacuyanga. 25Quiquinmunangallanman cawag cagga manam pipis salvacungatsu.Tayta Dios munangannö cawag cagmi itsanga salvacurpaywan cushishgalla imayyagpis cawayanga. 26Mayganpisdiscïpulü cayta munag cagga noga cawangänö cawatsun.Imanö ñacarpis mana ajayaypa gatirämätsun. Tsaynögatirämagcunataga papänï Tayta Dios imanö shumagräricaycunga”.

Jesus wanutsiyänanpä cagta willacungan27“Feyupa llaquinaymi tsaricaycamashga. ¿Papälläta ‘Cay

ñacanäpä cagpita jipiycamay’ nir rugacushätsurä? ¡Manam!Tsaynö wanunäpämi cay patsaman shamurgö”. 28Tsaynönisquirmi Tayta Diosta nirgan: “Papällay, gammunangayquinö runacuna adorayälläshuy” nir.Tsaynö rugacuptinmi ciëlupita Tayta Dios nimurgan:

“Runacuna adorayämänanpä mañacamangayqui imaypisningayquinöllam canga”.29Tsayta wiyaycurnam tsaychö caycag waquin runacuna

caynö niyargan: “Räyum cashga” nir. Waquinnam “Jucpuëdeg angelmi Jesusta parlapämushga” niyargan.30Tsaynam Jesus nirgan: “Manam gamcuna

yarpäyangayquinötsu. Tayta Diosmi tsaynö nimushgamunangannö nicangäta tantiyayänayquipä. 31Runacunanogata wanutsimänanpä cag öra chaycämunnam. TsaynöpisSatanas cay patsachö munayyog caycanganpita gargucashgacananpänam caycan. 32Y cruzman clavasquirichiscatsiyämaptinmi Israel runacunata y mana Israelrunacunatapis tantiyatsishä yäracayämänanpä”.33Tsaynö nirmi Jesus musyatsicurgan imanö wanunanpä

cangantapis. 34Tsaymi runacuna niyargan: “Diospa palabrangellgaranganchöga nican salvamagnintsic imayyagpiscawananpä cangantam. Tsayöraga ¿imanirtä nicanquiwanunayquipä cagtaga? Tsaynö nirga ¿rasunpacu salvacogCristo canqui?” nir.35Tsaynam Jesus nirgan: “Aumi, Tayta Dios cachamangan

salvacogmi cä. Tsaynö captinpis juc ishcay junagllanam TaytaDios nimangancunata yachatsiyäshayqui. Tsaymigamcunawan caycangäyag yachatsingäcunata chasquicuyay.Junagpa pureg runa aywananpä cagta musyanmi. Tsaynömiyachatsingäcunata chasquicogcunaga musyayan Tayta Diosperdonar salvananpä cagta. Tsacaypa pureg runagaishquinanpä cagta manam musyantsu. Tsaynömiyachatsingäta mana chasquicogcunaga musyayantsuin ernuman aywayänanpä cagta. 36Gamcunawancaycangäyag yachatsingäcunata chasquicuyay. Tsaynöpamtantiyayanqui Tayta Dios munangannö cawayänayquipäcagta”.

Tsaynö nisquirnam Jesus aywacurgan y runacunaga manammusyayargantsu maypa aywangantapis.

Runacuna payman mana yäracuyangantaJesus willacungan

37Tsaytsica milagrucunata Jesus ruranganta ricaycarpisrunacuna manam criyiyargantsu Tayta Dios cachamungansalvacog canganta. 38Tsaynö mana criyiyaptinmi Diospa unaywillacognin profëta Isaias gellgangannö cumplirgan. Tsaygellganganga caynömi nican:

“Tayta Dios, willacuyniquita runacuna manamchasquiyantsu.

Milagrucunata ricarpis manam criyiyantsu” nir.

39Tsaynö mana criyicogcunapäga Isaias mastapis caynömigellgargan:

40 “Ñawincuna ricaycaptin y rinrincuna wiyaycaptinpiswiscunö upanö ticrar willacuyninta manatantiyananpämi Tayta Dios permitirgan.

Y tsaynömi shonguncunatapis chucruyätsirgan paymanmana yäracuyänanpä.

Tsaymi Tayta Dios cacharirgan jutsancunapita mananaperdonashga cananpä” nir.

41Isaias tsaynö gellgargan runacuna Jesusta manachasquicuyänanpä cagta musyarnam. Paytam Tayta Diosricatsirgan Jesus glorianchö munayyog caycagta.v42Waquincuna mana chasquicuycäyaptinpis atscag

autoridäcunaga criyicuyarganmi Tayta Dios cachamungansalvacog canganta. Tsaynö criyicurpis Jesusman yäracogcayangantaga manam parlayargantsu goricäcuyänan wayipitawaquin fariseo autoridäcuna garguyänanta mantsapacurnin.43Tayta Diospita alli ricashga cayänanpa rantinmi masnincagga munayargan runacunallapita alabashga cayta.

Mana cäsucogcunata Tayta Dioscastigananpä cagta Jesus willacungan

44Tsaynam fuertipa Jesus nirgan: “Nogata chasquicamagcagga cachamagnï Tayta Diostapis chasquiycanmi. 45Nogataregimag cagga cachamagnï Tayta Dios imanö cangantapistantiyanmi. 46Tsaynö runacunata noga tantiyatsï tsacaychönöjutsallachö cawaycäyanganpita Tayta Dios munangannönacawayänanpämi. Tayta Dios munanganta musyatsicurmi caypatsachö runacunapä actsinö caycä”.47,48“Ningäcunata wiyaycarpis mana cäsumarga

castigashgam cayanqui. Manam nogatsu castigayäshayqui,sinöga Tayta Diosmi castigashunqui ‘Cachamungä Jesusnishungayquicunata ¿imanirtä cäsuyargayquitsu?’ nirnin.Nogaga cay patsaman shamurgö runacunata manamcastiganäpätsu, sinöga jutsancunapita perdonar salvanäpämi”.49“Manam quiquilläpa yarpaylläpitatsu willacuycä, sinöga

cachamagnï Tayta Dios nimangancunallatam. 50Tsaynöwillacuptïmi runacuna salvacur mana ushacag alli cawaytatariyanga. Tsaymi papänï Tayta Dios nimangannölla imaypiswillacuycä”.

Discïpuluncunapa chaquinta awiparcuyanacuyänanpä Jesus yachatsicungan

13 1Israel runacunapa Pascua estancunagallaycunanpänam caycargan. Jesusga musyarganmi

tsay witsancuna wanunanpä öranna chaycanganta. Paymanllapan criyicogcunata cuyarninmi Jesusga munarganimaycachöpis yanapayta wanuyta tarirpis.

12 13

Page 102: Quechua Conchucos Sur Nt

102

w 13.23 Jesuspa lädunchö tsay jamaraycag cuyay discïpuloga cargan cay libruta gellgag cag Juanmi.

2Discïpuluncunawan Jesusga merendayänanpänamcaycargan. Tsaychö Simon Iscariotipa tsurin JudastagaSatanas yarpätsishganam cargan Jesusta ranticunanpä.3Tsaynö päsanan captinpis Jesusga musyarganmi imaycatapismunayninman Tayta Dios churanganta y pay cagmancuticunanpä cagta.4Tsaychö micuycäyaptinnam Jesus sharcur mantunta

llogtirir secacuna ratashta tsegllanman watacurcurgan.5Nircurnam tïnaman yacuta wiñasquir discïpuluncunapachaquinta awipayta gallaycurgan. Awipasquirnamtsaquitsipargan tsararangan ratashwan.6Chaquinta awipänanpä caycaptinnam Simon Pedroga

nirgan: “Taytay, gamga chaquïta manamawipämanquimantsu”.7Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Gam manam

tantiyanquitsu imanir awipaycangätapis. Nircurrämitantiyamanqui” nir.8Tsaynam Pedro nirgan: “Imanö captinpis chaquïtaga

manam awipämanquimantsu, taytay”.Niptinmi Jesus nirgan: “Chaquiquita mana awipaptëga

manam discïpulü canquimantsu”.9Tsaynam Simon Pedro nirgan: “Tsayöraga taytay, ama

chaquillätaga maquïtapis y umätapis awipaycallämay” nir.10Jesusnam nirgan: “Armacushgana caycaptiquega

chaquillayquitanam awipänä. Tsaynöna carmi gamcunagaawicushga cuentanö jutsayquicunapita limpiuna cayanqui.Jucniquicunam itsanga jutsata mana jagir mana limpiutsucaycäyanqui”.11Tsaynöga nirgan juc discïpulun ranticunanpä cagta

musyarninmi.12Llapancunapa chaquincunata awisquirnam mantunta

jaticurcur yapay jamacurgan. Nircurnam caynö nirgan:“¿Tantiyayanquicu imanir chaquiquicunata awipangäta?13Gamcuna niyangayquinöllam munayyog y yachatsicog cä.14Nogaga yachatsiyäshogniquicuna caycarpissirvipacognöllam chaquiquicunata awipargö. Tsaynöllamgamcunapis jucniqui jucniquipis awipänacuyänayqui.15Tsaynö rurargö gamcunapis noga cuyangänöllaperdonanacur cuyanacuyänayquipämi. 16Musyangantsicnöpissirvegninga manam patronninpita mas munayyogtsu.Tsaynöllam mandacog runapis cachacogninmandangancunallata ruran. 17Tsaymi gamcunapis noganingäcunata rurayänayqui. Tsay ningäcunata cumplirgacushishgam cawayanqui”.18“Gamcunata nogam acrargä discïpulücuna cayänayquipä.

Tsaynö caycaptinpis ningänö jucniquim conträ sharcuyanqui.Tsaypämi Diospa palabran gellgaranganchö nican: ‘Nogawanmicur caycagmi conträ sharcunga’ nir. Tsay ningangacumplingam. 19Tsaycuna manarä päsaptinmi gamcunatawillapaycä tsaynö cananpä cagta. Ningänölla päsaptinranmusyayanqui Tayta Dios cachamangan salvacog cangäta.20Willacuynïta willacogcunata chasqueg cagcunaga nogatapischasquiycäyämanmi. Y nogata chasquicamarnaga cachamagnïTayta Diostapis chasquiycäyanmi”.

Judas ranticunanpä cagta Jesus willacungan(Mateo 26.20-25; Marcos 14.7-21; Lucas 22.21-23)

21Tsaynö nisquirnam shongunchö Jesus pasaypallaquicurnin nirgan: “Gamcunapita jucniquim ranticamanga”nir.22Tsaynam discïpuluncuna jucnin jucninpis

ricapänacuyargan maygancunapä nicangantapis manamusyarnin. 23Tsay nicangan öra paypa mas cuyay cagdiscïpulunpisw Jesuspa lädunchömi micur caycargan.24Tsaymi tsay cuyay discïpulunta Simon Pedro sëñasllapa

tapurgan mayganpä parlaycangantapis Jesusta ninanpä.25Tsaynam payga tapurgan: “Taytay, ¿maygäcunatä tsaygacaycäyä?” nir.26Tsaynö tapuptinnam Jesus nirgan: “Tsayga tantata

matichö tullpurcur garangä cagmi canga” nir. Tsaynönisquirnam tantata tullpurcurnin gararirgan Simon Iscariotipatsurin Judasta. 27Satanas Judaspa shongunman yaycushganacaptinmi Jesus caynö nirgan: “Ruranayquipä cagtajinallachöna ruray” nir.28Tsaychö discïpuluncuna manam ni mayganpis

tantiyayargantsu imanir tsaynö nicangantapis. 29Discïpulumayincunapa gellënincuna tsarag captinmi Judaspägayarpäyargan estapä imallatapis rantipacamog Jesuscachaycanganta. Waquincunanam yarpäyargan wactsacunatayanapag cachaycanganta.30Tsaynam Jesus garangan tantata chasquisquirnin Judasga

jucllana yargurirgan Satanas munanganta rurananpä. Patsagatsacashganam cargan.

Cuyanacuypä Jesus yachatsicungan31,32Judas yargusquiptin waquin cagcunallawan Jesus

quëdasquirnam nirgan: “Örä chaycämunnam noga ciëlupitashamog wanunäpä. Wanusquiptïmi quiquin Tayta Dioscawaritsimanga. Cawascatsimaptinran runacuna tantiyayanganoga Diospa tsurin cangäta y Tayta Dios munayyogcanganta”.33“Cuyay wamrallänö cagcuna, ichicllanam faltaycan

gamcunata jagirinäpä. Waquincunata ningänöllamgamcunatapis canan nicä: Nogata ashiyämarpis mananamtariyämanquitsu. Aywanäpä cagman gamcuna manarämichäyanquirätsu”.34“Cananmi juc mushog mandamientuta yachatsiyäshayqui.

Jucniqui jucniquicunapis shumag cuyanacuyanqui gamcunatanoga cuyangänölla. 35Ningänölla cuyanacuyaptiquim llapanrunacuna tantiyacuyanga nogapa discïpulücunacayangayquita”.

Pedro ñëgananpä cagta Jesus parlangan(Mateo 26.31-35; Marcos 14.27-31; Lucas 22.31-34)

36Tsaynam Simon Pedro tapurgan: “Taytay, ¿maypatäaywacunqui?”Niptin Jesusnam nirgan: “Noga aywangä cagmanga

manaran aywanquirätsu. Peru gampis wanur shamunquinam”nir.37Tsaynam Pedro nirgan: “Taytay, ¿imanirtä cananga gampa

gepayquita shamümantsu? Gam raycur noga wanunäpäpislistum caycä”.38Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “¿Rasunpatsurä noga

raycur wanunayquipä listu caycanqui? Tsaynö nirpis gällumanarä cantaptinmi quimsa cuti ‘Manam regïtsu’ nimanqui”nir.

Tayta Diosman chänantsicpä Jesuspawillacuynin näni cuenta cangan

14 1Tsaypitanam discïpuluncunata Jesus nirgan: “Amagamcuna llaquicuyaytsu. Tayta Diosman yäracuyay.

Tsaynölla nogamanpis yäracayämuy. 2Papänï caycanganchögaatsca wayicunam caycan täräyänayquipä. Tsaymanmipuntashä gamcuna shayämunayquipä alistag. Tsaychö manacaptinga manam alistag aywanäpä willacümantsu.3Alistapacascamurnam cutimushä gamcunata pushanäpä.Tsaynöpam noga tärangä cagchö gamcunawan täräshun.4Noga aywangä cagman chäyänayquipäga gamcunamusyayanquinam maygan nänipa aywayänayquipäcangantapis”.

13 14

Page 103: Quechua Conchucos Sur Nt

103

5Tsaynö niptinnam Tomas nirgan: “Taytay, maymanaywanayquipä cangantapis mana musyaycarga ¿imanöpatämusyayäman maygan nänipa aywayänäpä cagtapis?” nir.6Tsaynam Jesus nirgan: “Nogallaman yäracayämuy. Papänï

Tayta Dios caycanganman chäyänayquipäga nogampushayäshayqui. Chäyänayquipä willacuynëga rasun cagllamy nogallam runacunatapis cawatsï. Tsaymi nogatachasquicamag cagcunalla papänïman chäyanga. 7Puntatamanam nogata regiyämarguyquirätsu. Canan regiyämarninchasquicayämarnam itsanga papänïtapis chasquiycäyanqui”.8Tsaynam Felipe nirgan: “Taytay, nogaga gamta regirpis

manarämi Tayta Diosta ricargörätsu. Tayta Diostaregiycatsillämay”.9Niptin Jesusnam nirgan: “Felipe, ñöpapitana gamcunawan

caycaptïpis ¿manacu cananyag pï cangäta musyaycunqui?Nogata regimag cagga Tayta Diostapis reginmi. Nogataregiycämarga ¿imanirtä rugacamanqui Tayta Diostaregitsinäpä? 10¿Manacu criyinqui Tayta Dios nogawancaycanganta y nogapis paywan caycangäta? Imaypis nogawanTayta Dios captinmi ningäcuna y rurangäcunapis quiquïpayarpaylläpitatsu, sinöga pay munangannöllam. 11TsaymiTayta Dioswan noga caycangäta y paypis nogawancaycanganta nicaptëga criyiyämanquiman. Tsay ningäcunatamana criyimarpis milagru rurangäcunata ricaycargacriyiyämay ari”.12“Papänï Tayta Diosman cuticuptïmi nogaman

yäracamogcunaga noga ruranäpä cagcunata rurayanga.Tsaynö rurayaptinmi masna runacuna tantiyacur nogamancriyicayämunga. 13Tsaynö imaycatapis rurayänayquipäganogaman yäracamur papänïman mañacuyay.Mañacuyaptiquega noga yanapayäshayquim. Tsaynöpamrunacuna maytsaychöpis Tayta Diosta cäsucur alabayanga.14Nogaman yäracamur mañacayämaptiquega imaycatapisgamcunapä rurashämi”.

Yäracogcunalla Espiritu Santutachasquiyänanpä Jesus ningan

15“Gamcuna nogaman yäracamurga llapan ningäcunatacäsucuyay. 16Tsaynö cawanayquipämi Tayta Diosman mañacushäEspiritu Santuta gamcunaman cachamunanpä. Espiritu Santunamimaypis gamcunawan caycanga yanapayäshurniqui. 17Nogamanmana yäracamogcunaga Espiritu Santuta manam chasquiyangatsu.Paycunaga manam tantiyayantsu Espiritu Santo pï cangantapis.Gamcunam itsanga ningäcunata criyir tantiyayanqui EspirituSanto munayyog cayninwan yanapacog canganta. Espiritu Santoshamurnam gamcunawan imaypis caycanga”.18,19“Ama yarpäyaytsu manana tincunantsicpä cagta.

Wanungäpita cawarcamurga gamcunawan tincushunrämi.Tayta Diosta mana cäsucogcunawanga mananamtincushänatsu. Noga wanurpis cawamungänöllam gamcunapiscawayämunqui. 20Tsay öram tantiyayanqui Tayta Dioswancaycangäta y gamcunawanpis noga caycangäta”.21“Yachatsingäcunata wiyacog cagga rasunpaypam

nogaman yäracayämun. Tsay yäracamogcunataga papänïpis ynogapis cuyar yanapayäshämi. Tsaynöpam musyatsicushäimaypis cuyacog cangäta”.22Tsaynö niptinmi Santiagupa tsurin Judas (mana Iscariote

cag) tapurgan: “Taytay, nogacunata yanapayämänayquicaycaptinga ¿imanirtä waquin runacunatapis manayanapaycunquimantsu?” nir.23Tsaynam Jesus nirgan: “Nogaman yäracamur

cäsucamagcunallatam cuyaparnin papänïwan yanapayäshä.Tsaymi cawascamur paycunawan imayyagpis cashä.Tsaynöllam papänïpis paycunawan canga. 24Nogamanyäracamur cäsumagcunallam ningäcunata rurayan. Nogawillapaycangäcunataga manam quiquïpa yarpaylläpitatsu,sinöga cachamagnï papänïllapitam”.

25“Cay ningäcunata willapaycä gamcunawancaycangäyagllam. 26Gamcunapita aywacuptïnam EspirituSantuta Tayta Dios gamcunaman cachamunga. Paynam TaytaDiospa willacuyninta y llapan ningäcunatapisyarpätsiyäshunqui”.27“Gamcunapita aywacuptïpis ama llaquicuyaytsu ni

mantsacäyaytsu. Aywacurpis gamcunatayanapaycäyäshayquim alli ruraychö shumag cawayänayquipä.Noga yanapangänöga manam pipis yanapayäshunquitsu.28Papänï caycangan cagman cushishga aywacuptïpiscutimunäpä cagtaga musyayanquim. Paypa munayninchöcaycangäta musyaycarga gamcunapis cushicuyanquimanmi,papänï cagman cuticuptïpis. 29Gamcunata tsaynö willapaycämanarä aywacurmi. Aywacusquiptïnam musyayanquiningäcuna rasunpaypa canganta”.30,31“Satanaspa munayninta rurar prësu tsariyämänanpä

runacuna shayämunganam. Tsaymi gamcunawan parlanäpätiempu canganatsu. Satanasga imata ruramänanpäpis manammunayyogtsu. Tsaynö caycaptinpis paypa mandunta rurarrunacuna shayämuptin manam imatapis parlacushätsu.Tsaynöpam musyayanga Tayta Dios nimangannöllallapantapis cumpliycangäta”.“Acu, caypita aywacushunna”.

Üva plantapa yuranman iwalatsicuypaJesus yachatsicungan

15 1Tsaypitapis jinallam Jesus parlapargan: “Nogaga üvaplantapa yurannömi cä. Papänïnam tsay üva plantapa

duëñunnö. 2Nogaman yäracamogcunaga üvaparämancunanömi cayan. Tsaymi maygan rämapis manawayuptinga papänï mutucachasquin. Peru cösa wayog cagtagapapänï shumag cuïdarmi llaumapan mas wayunanpä.3Gamcuna shumag llaumapashga üva plantanömiyachatsingäcunata chasquicur jutsayquicunapitaperdonashgana caycäyanqui. 4Üvapa räman troncunchö manacarga manam wayunmantsu. Tsay cuentanöllam gamcunapisnogaman mana yäracayämurga Tayta Dios munangannöcawayanquitsu”.5“Nogaga cä üvapa yurannömi. Gamcunanam rämäcunanö

caycäyanqui. Tsaymi nogaman yäracayämuptiquegayanapayäshayqui Tayta Dios munangannö cawayänayquipä.Tsaynöpam gamcunapis üva planta pasaypa wayognö allitarurar cawayanqui. Nogaman mana yäracamurga manam TaytaDios munangannö cawayanquitsu. 6Pipis nogaman manayäracamog cagcunaga mutucachasquir tsaquicunanpäjitasquiyangannömi canga. Tsay tsaquishga rämacunatagagorisquirmi cayascäriyan”.7“Tsaymi nogaman imaypis yäracamur yachatsingäcunata

cäsucur cawayay. Tsaynö cawarga llapanmañacayämangayquitam chasquiyanqui. 8Noga munangänöcawarmi rasunpaypa discïpulücuna cayanqui. Gamcuna allicawayangayquipitam runacuna nogata chasquiyämanga.Tsaynö chasquiyämaptinmi papänï alläpa cushicunga”.9,10“Papänï cuyamangannömi nogapis gamcunata cuyä.

Tsaynö cuyaycaptëga gamcunapis cäsuyämar cawayay.Tsaynöllam nogapis, papänï cuyamaptin, nimangancunatacäsucü. 11Gamcunata tsaynö parlapaycä noga cushishgacawangänö gamcunapis cushishga imaypiscawayänayquipämi”.12“Mandangäta cäsucur jucniqui jucniquipis cuyanacuyay

gamcunata noga cuyangänölla. 13Rasunpaypa cuyacog cargapipis cuyanacunganpäga vïdantapis ogranmi. Tsaycuyacuynöga manam cuyacuy cannatsu. 14Llapan ningäcunatacäsumarga gamcunapis cuyay amïgücunam cayanqui. 15Jucsirvipacog runataga manam patronnin willapantsu imatayarpaycangantapis. Gamcunataga cuyarninmi papänïnimangancunata llapanta willapargö”.

14 15

Page 104: Quechua Conchucos Sur Nt

104

16“Cuyaynïcuna caycäyanqui manam gamcuna nogataacrayämangayquipitatsu, sinöga gamcunata nogaacrangäpitam. Tsaymi gamcunata cachaycä willacuynïtawillacuyänayquipä. Tsaynöpa musyatsicuyaptiquim runacunasalvacur Tayta Dios munangannö imayyagpis allinacawayanga. Nogaman yäracayämur imaycatapis papänïtamañacuyaptiquega garayäshunquim. 17Tsaymi gamcunatanicä jucniqui jucniquipis shumag cuyanacurcawayänayquipä”.

Discïpuluncunata y quiquintachiquiyänanpä cagta Jesus ningan

18“Runacuna chiquiyäshuptiquega ama llaquicuyaytsu.Nogata chiquiyämangannöllam gamcunatapischiquiyäshunqui. 19Tayta Diosta mana cäsucogcuna jutsarurayllachö cawayangannö cacuyaptiquega gamcunatapiscuyacurcuyäshunquim. Tayta Dios munangannöcawayaptiquim chiquiyäshunqui. Tsaynö chiquiyäshuptiquipispay munangannö cawayänayquipämi gamcunata nogaacrargö”.20“Ningäta yarpäyay. ‘Juc sirvipacog runa manam

patronninpita mas munayyogtsu’ ningänöllam cananpisgamcunata nicä: Patronninta chiquipagcunagasirvegnincunatapis chiquiyanmi. Tsaynöllam nogatachiquimag cagga gamcunatapis chiquiyäshunqui. Y nogatachasquimag cagcunaga gamcunatapis chasquiyäshunquim.21Runacuna tsaynö chiquiyäshunqui discïpulücunacayangayquipitam y cachamag papänïta mana cäsucogcayanganpitam”.22-24“Tayta Diospa willacuyninta willacurmi runacunata

tantiyatsirgö pay cachamashga captin. Tsaynöga tantiyatsirgöpipis mana ricangan milagrucunata rurarmi. Tsaynötantiyaycätsiptïpis nogata chiquimag cagga jutsayogmicaycäyan. Mayganpis nogata chiquimag cagga papänïtapischiquiycanmi. 25Diospa palabran gellgaranganchöpis caynöminican: ‘Ima jutsaynag caycaptïmi chiquiycäyäman’ nir. Tsaygellgarangannöllam llapanpis cumpliycan”.26“Noga papänï cagman aywacur Espiritu Santuta

cachamuptïmi cay patsaman shamunga runacunata pï cangätatantiyatsinanpä. 27Tsaynölla gamcunapis runacunatagawillapar tantiyatsiyay nogawan purishga caycarga”.

16 1“Chiquiyäshunayquipä cagta y Espiritu Santoshamunanpä cagtapis gamcunawan caycangäyagmi

nicä. Tsaynö chiquiyäshuptiqui llaquicurpis nogallamanimaypis yäracayämunqui. 2Goricäcuyänan wayipitapisgarguyäshunquim. Tsaynömi waquinniquicunatawanutsiyäshunqui, Tayta Dios munangannö allitaruraycäyanganta yarpar. 3Tsaynö rurayäshunqui papänïtapisni nogatapis mana chasquiyämarmi. 4Tsaynörurayäshuptiquim yarpäyanqui tsaycuna päsananpäningäcunata. Gamcunawan caycaptëga runacuna nogallatamchiquiyämargan. Aywacuptïnam itsanga gamcunatapischiquiyäshunquina. Tsaymi manarä aywacungäyag gamcunatawillapaycä tsaynö chiquiyäshuptiqui manallaquicuyänayquipä”.

Criyicogcunaman Espiritu Santuta Jesuscachamunanpä cagta willangan

5,6“Cananga cachamagnï papänï cagman aywacunäpänamcaycä. Tsaynö captinpis waraycuna imanöpis cawayänayquipäcagta mana yarpachacurmi gamcunaga pasaypa wamayashgaticrasquiyarguyqui. 7¿Imanirtä llaquicuyanqui? AywacurpisEspiritu Santutam gamcunaman cachamushä mana dejaypayanapayäshunayquipä. Mana aywaptëga manam EspirituSanto shamungatsu. 8Espiritu Santo shamurnam runacunatatantiyatsinga jutsayog cayanganta, alli tucog cayanganta, ytsaynö cayanganpita in ernuman aywayänanpä cagta.

9Tsaynömi runacunata tantiyatsinga nogata chasquicamarjutsancunapita perdonashga cayänanpä. 10Tsaynöga ‘Nogaallita rurarmi cawaycä’ nir yarpagcunatam ciëlumancuticusquiptï Espiritu Santo tantiyatsinga Tayta Diosmunangannö mana cawaycäyanganta. 11Tsaynöllamtantiyatsinga Satanaspa munayllanchö cayanganpitain ernuman aywayänanpä cagta. Tsaynömi Satanaspisin ernuman gaycucanga tsaychö imayyagpis castigashgacananpä”.12,13“Atscarä gamcunata willanäpä captinpis Espiritu Santo

shamurnam llapanta tantiyatsiyäshunqui. Payga manamquiquinpa yarpayllanpitatsu tantiyatsiyäshunqui, sinöga TaytaDios yarpangancunallapitam. Tsaynöllam tantiyatsiyäshunquiimapä wanungäta y imapä cawamungätapis. 14,15Tayta Diosmunangannöllam noga rurangäcunapis caycan. Tsaymi TaytaDios munangancunata Espiritu Santo tantiyatsiyäshurniquinoga rurangäcunatapis y ningäcunatapistantiyaycätsiyäshunqui”.16“Gamcuna caypita mananam ricayämanquinatsu. Peru

tsaypita waraycunaga tincurishunrämi”.

Discïpuluncuna llaquicuychö carcurpiscushicuyänanpä cagta Jesus willangan

17Tsaynö niptinnam discïpuluncuna tapunacuyargan jucninjucninpis: “Caynö nirnin ¿imatarä nicämantsic? ¿Imanirränimantsic: ‘Mananam ricayämanquinatsu’ nir? Y nircurga¿imanirrä nin: ‘Tsaypita waraycunaga tincushunrämi’? Y¿imanirrä ‘Papänï cagpanam aywacushä’ nin? 18¿Imaypitaräpayta ricashuntsu? Manam tantiyantsictsu imataparlapaycämangantsictapis”.19Tsaynö yarpachacuycäyanganta musyarmi Jesus nirgan:

“¿‘Ricayämanquinatsu’ y ‘Tincushunrämi’ ningäpäcu gamcunatapunacuycäyanqui? 20Aywacuptï waquin cushicuptinpisgamcunaga feyupa llaquicurmi wagayanqui. Tsaynöllaquicusquirpis tsaypitaga cushicuyanquim. 21Musyantsicmijuc geshyag warmi wachacunan öra pachan tsariptin warmimayincuna llaquicuyanganta. Wamran yurisquiptinmi itsangacushicuywan manana yarpäyannatsu nanatsicurwachacuyanganta. 22Tsaynöllam gamcuna canan llaquicurpisyapay tincurishgaga alläpa cushicuyanqui. Tsaycushicungayquitaga imayca päsayäshuptiquipis manamgongayanquitsu”.23“Yapay tincushgaga mananam tapuyämanquinatsu imanir

tsaynö parlangätapis. Tsaymi nogaman yäracayämuptiquillapan mañacuyangayquita papänï garayäshunquipuntacunata ningänölla. 24Canan junagyagpis Tayta Diosmanmañacuyarguyqui pay cachamanganta mana musyarmi.Cananpitaga nogaman yäracamur papänïta imatapismañacuyay. Tsaynö mañacurga chasquiyanquim gamcunacushishgana cawacuyänayquipä”.

Jesus imaycacunapita ñacarpis Tayta Diosmunanganta cushishga cumplingan

25“Gamcunata imayca iwalatsicuycunawanmi yachatsirgö.Cananga mananam tsaynöpanatsu parlapäyäshayqui. TaytaDiospita ningäcunata llapantapis tantiyatsiyäshayquim.26,27Yachatsingäcunata tantiyarirnam nogaman yäracamurTayta Diosman mañacuyanqui. Tsaynö mañacuyaptiquegawiyayäshunquim llapan mañacuyangayquicunata. Paygacuyayäshurniqui nogarä gamcunapä mañacunäta manamshuyarangatsu, sinöga jucllam mañacungayquicunatachasquiyanqui. Tsaynö cuyayäshunqui paypita shamungätacriyiyämar chasquiyämangayquipitam. 28Papänïpañöpanpitam cay patsaman noga shamurgö. Tsaynöllampapänïpa ñöpanman cuticushä”.29Tsaynö niptinnam discïpuluncuna niyargan: “Cananmi

itsanga llapan parlapäyämangayquita shumagna tantiyaycäyä.

15 16

Page 105: Quechua Conchucos Sur Nt

105

Mananam iwalatsicuycunawan niyämangayquitanönatsuparlaycanqui. 30Tsaynöpam musyayä llapanta imaycatapisgam musyangayquita. Nogacuna mana tapupaycäyaptïpiswillaycäyämanquim mana tantiyayangäcunataga. TsaymiTayta Diospita shamungayquita criyiyä”.31Tsaynam Jesus nirgan: “¿Tsayrächi rasunpa

criyiycäyämanqui? 32Cananga öra chämushganam japallätajagiriycamar llapayquicuna wacpa caypa aywacuyänayquipä.Tsaynö jagirayämaptiquipis manam japalläga cashätsu papänïTayta Dios nogawan caycaptinga”.33“Cay llapancunatapis gamcunata nicä runacuna

chiquiyäshuptiquipis nogaman imaypisyäracayämunayquipämi. Nogaman yäracamogcuna caypatsachö cayangayquiyagga ñacayanquiran. Tsaynö captinpisama gongayanquitsu noga gamcuna raycur wanuptïsalvacionta alcanzayänayquipä cagta. Tsaynö caycaptingaimayca llaquicuy päsayäshuptiquipis nogaman yäracullarcawayay”.

Jesus Tayta Diosman mañacungan

17 1Tsaynö yachatsicur ushasquirnam Jesus ciëlumanñuquircur Tayta Diosman mañacur nirgan:

“Papällay, cananga wanucunä öra chämushganam.Wanuptïpis cawariycatsillämanqui. Cawarircamur runacunatasalvaptïmi imayyagpis alabayäshunqui. 2Llapanrunacunatanam munaynïman churamurguyqui, tsaynöpaentregamangayqui cagcunata salvaptï gampa ñöpayquichöimayyagpis cawayänanpä. 3Gamwan imayyagpis gloriachöcawayänanpä salvaptïmi tantiyayanga gamlla imaycawanmunayyog cangayquita y cachamangayqui salvacog nogacangäta”.4“Llapan nimangayquicunata cay patsachö cumplir

munayyog cangayquita musyatsicurgönam. 5Canangapushacallämayna, papällay, gampa ñöpayquichö cay patsamanarä camashga captin munayyog cangänö cananpisñöpayquichö munayyog canäpä”.

Discïpuluncunapä Jesus mañacungan6“Papä Tayta Diosllä, tsaynömi discïpulücunapä

mañacaycallämü. Paycunataga acrargayqui munaynïchöcawayänanpämi. Tsaymi paycuna willacuyniquita yachatsiptïchasquicuyashga. 7Cananga musyayannam llapanyachatsingäcuna gam munangayquinölla canganta. 8Gamcachamangayquita tantiyarmi llapan yachatsingäcunatachasquicuyashga. 9,10Cay discïpulücunata munaynïmanchuramurguyqui gampa munayniquichö y nogapamunaynïchö cawayänanpämi. Paycunaga tantiyacuyashganamgampita shamungäta. Tsaymi paycunapä mañacaramü,papällay”.11“Poderösu cayniquiwan paycunata ricaycuy y

yanapaycullay imaypis yachatsingänö cawayänanpä.Tsaynöpam tsay yarpaylla cangantsicnö paycunapis cuyanacurtsay yarpayyoglla car juc shongulla cayanga. Tsaynömañacaycallämü gampa ñöpayquimanna cuticamunäcaptinmi, papällay. Paycunam itsanga cay patsachöcayangarä”.12“Paycunatam poderniquiwan shumag ricargö nogaman

yäracayämunganpita mana witicuyänanpä. Tsaynö ricaptïmimayganpis witicushgatsu. Jucmi itsanga in ernumanaywananpäna ogracashga, gampa palabrayquigellgaranganchö cumplinan captin”.13“Tsaymi discïpulücunapä gamman mañacaycamü shumag

ricaycunayquipä, papällay. Gampa ñöpayquiman shacamurnoga cushishga cangänö paycunapis cushishgallacawaycuyätsun”.14“Gampa willacuyniquita paycunata willapangäta cäsucur

manam waquin runacunanönatsu cawaycäyan, sinöga noga

cawangänönam cawayan. Tsaynö cawayaptinmi runacunachiquiyan. 15Chiquiyaptinpis manam cay patsapita jucllagoricunayquipätsu gamman mañacamü, sinöga cay patsachöcayanganyag paycunata shumag ricaycunayquipämi.Paycunata ricaycullay Satanas llutanta mana ruratsinanpä.16Cay patsachö canan cawaycarpis manam cay patsallachöcawayänanpätsu caycäyan, sinöga ciëluchö noga canäpäcangannöllam paycunapis caycäyan”.17“Papällay, ama jutsa ruraychö cayänanta munaycuytsu.

Gam munangayquinö shumag cawayänanpä willacuyniquitatantiyaycatsillay. 18Alli willacuyniquita willacunäpäcachamangayquinöllam paycunatapis noga cachaycäwillacuyniquita willacuyänanpä. 19Gam munangayquita rurarnoga cawargö paycunapis munangayquita rurarcawayänanpämi. Tsaynömi ari discïpulücunapämañacaycallämü”.

Llapan criyicogcunapä Jesus mañacungan20“Discïpulücuna willacuyniquita musyatsicuyaptinmi

waquin runacunapis nogaman criyicayämunga. Tsaymipaycunapäpis gamman mañacamü, papällay. 21Gammanmañacü juc shongulla cawangantsicnö paycunapis tsayyarpaylla car juc shongulla cawayänanpämi.Yarpäyangancuna y rurayangancuna munangantsicnöllacaycullätsun, cachamangayquita tantiyar waquin runacunapiscriyicayämunanpä. 22Gamwan noga juc shongullacawangantsicnö paycunapis cuyanacur juc shongullacawayänanpämi willacuyniquita yachatsirgö. 23Noga gamwanjuc shongulla cawangantsicnömi paycunawanpis cawayargö.Tsaynö cawayanganta ricarmi cachamangayquita tantiyarninwaquin runacunapis criyicayämunga. Tsaynöpamtantiyacuyanga nogata cuyamangayquinölla paycunatapiscuyangayquita”.24“Nircur, papällay, llapan criyicamog cagcunapis ciëluchö

nogawan cayänantam munä. Ciëluchö carnam ricayämangapasaypa chipipirrä munayyog rasunpa cangäta. Tsaynögacargänam cay patsata manarä camashgapis. Tsaynö munayyogcaycagta ricayämänantam munä”.25,26“Papällay Tayta Dios, gam imata munangayquitapis

runacuna manam tantiyayantsu. Nogam itsanga musyägampita shamushga car. Criyicamogcuna tantiyayänanpämipaycunata yachatsirgö. Wanungäpita cawarcamur mastapisyachatsishämi. Tsaynöpam nogata cuyamangayquinöpaycunapis cuyanacuyanga”.

Jesusta prësuyangan(Mateo 26.47-56; Marcos 14.43-50; Lucas 22.47-53)

18 1Tsaynö Tayta Diosman mañacusquirnamdiscïpuluncunawan Jesus yargur aywacuyargan

“Cedron” ningan ragrapa wac-tsimpanman. Tsaychömi olïvujachacuna cayangan huertaman yaycuyargandiscïpuluncunawan.2Tsaychö imaypis goricäcuyänan captin Jesusta ranticog

Judas Iscariotipis musyarganmi tsaychöna caycäyanganta.3Tsaymannam Judas chärirgan sacerdöticuna y fariseucunamandangan wardiyacunata y juc tröpa Roma soldäducunatapushashga. Paycunaga chäcuriyargan actsincunawan,tucruncunawan, y espädancunawanmi.4Jesusga musyargannam ima päsananpä cagtapis. Tsaynö

musyaycarmi puntataga tapurirganrä: “¿Pitatä gamcunaashiycäyanqui?” nir.5,6Paycunanam niyargan: “Nazaret marcapita Jesustam

ashiyä”.Niyaptin Jesusnam nirgan: “Payga nogam cä”.Jesus tsaynö niycuptinnam llapancuna mantsariywan

gepapa ishquiscäriyargan. (Läduncunachömi caycarganranticognin Judas Iscariotipis.)

16–18

Page 106: Quechua Conchucos Sur Nt

106

x 18.15 Tsay Pedruwan Jesuspa gepanta aywag discïpuloga cargan cay libruta gellgag cag Juanmi.

7Tsaynam yapay Jesus tapurgan: “¿Pitatä ashiycäyanqui?”nir.Niptinnam yapay niyargan: “Jesus Nazaret runatam ari”.8Niyaptinnam Jesus nirgan: “Willargönam noga cangäta.

Nogata ashiyämarga nogallata apayämay. Discïpulücunataitsanga aywacuyänanpä dejaycuyay”.9Tsaynö “Dejaycuyay” niycuptinmi camacargan puntata

Tayta Diosman mañacur caynö ningan: “Discïpulücunatagashumagmi ricargö nogawan puriyanganpita mayganpis manawiticuyänanpä”.10Tsaynam Simon Pedro espädanta jipisquir juc runapa derëcha

cag rinrinta rogusquirgan jipicagpä. (Tsay rinrin rogucag runagacargan mandacog sacerdötipa sirvegnin Malcu jutiyogmi.)11Tsaynö ruraptinmi Pedruta Jesus nirgan: “¡Espädayquita

cutitsiy canganman! Wanunäpä papänï munaptinga listumcaycä wanunäpä” nir.

Mandag sacerdöti Anasman Jesusta apayangan(Mateo 26.57,58; Marcos 14.53,54; Lucas 22.54)

12Tsaypitanam soldäducuna mandagnincunawan, y Israelautoridäcuna Jesusta maquipita matawarcur prësu apacuyargan.13Nircurnam chätsiyargan Anaspa wayinman. Anasga cargansacerdöticunapa mandagnin cag Caifaspa suegrunmi. 14(Caifasgapuntatanam autoridäcunawan willanacushga cargan: “Tsayrunalla wanutsun llapantsic wanunantsicpa rantin” nir.)

Pedro Jesusta regiycar ñëgangan(Mateo 26.69,70; Marcos 14.66-68; Lucas 22.55-57)

15Jesusta apacuyaptinnam Simon Pedro y juc mas discïpuluxgatiräyargan. Tsay jucag discïpuloga mandag sacerdötiwanreginacushga carmi ruri patiuman Jesusta yaycatsiyangan örallanayaycurirgan. 16Pedroga wagta puncullachömi quëdacurgan. Tsayjucag discïpuloga mandag sacerdötipita regishga carmi puncuchöcuïdacog warmita rugacurgan Pedrutapis ruriman päsatsinanpä.17Pedro yaycuraycaptinnam tsay puncu quichapäcog warminirgan: “¿Gampis tagay runapa discïpulunmer canqui?”Niptinnam Pedro nirgan: “Nogaga manam discïpuluntsu cä” nir.18Tsaychö pasaypa alaptinmi ninachö empliyäducuna y

wardiyacuna mashacuycäyargan. Y Pedrupis paycunawanmimashacuycargan.

Mandag sacerdöti Anas Jesusta tapupangan(Mateo 26.59-66; Marcos 14.55-64; Lucas 22.66-71)

19Tsaynam Jesusta Anas tapupargan: “¿Picunatädiscïpuluyquicuna cayan? ¿Imatatä yachatsicunqui?” nir.20,21Jesusnam nirgan: “¿Imanirtä tsaynö nogata

tapumanqui? Nogaga manam pacayllapaga imatapisyachatsicurgötsu. Goricäcuyänan wayicunachö y templuchömiimaypis yachatsicurgö. Yachatsicungäta wiyagcunammusyayan imata yachatsicungätapis. Paycunata tapupayga”.22Tsaynö niptinmi juc wardiya Jesusta cäranchö

lagyaycurgan caynö nirnin: “¿Imanirtä tsaynö contestanquimandacog sacerdötita?” nir.23Tsaynam Jesus nirgan: “¿Imaningätä mana alli caycushga?

Si mana allita parlashga captëga nimay. Y llutanta manaparlaycaptëga ¿imanirtä lagyamanqui?” nir.24Tsaypitanam jina maquipita matawashgallata Jesusta

Anas apatsirgan mashan Caifasman. Payga cargansacerdöticunapa mas mandagnin cagnam.

Pedro Jesusta yapay ñëgangan(Mateo 26.71-75; Marcos 14.69-72; Lucas 22.58-62)

25Tsayyagpis Simon Pedroga jinallam nina lädunchömashacuycargan. Tsaynam waquin runacuna niyargan:“¿Gampis manacu tagay runapa discïpulun canqui?” nir.

Tsaynö niyaptin Pedrunam nirgan: “Nogaga ari manamdiscïpuluntsu cä”.26Tsaypitapis yapaymi Pedruta nirgan mandag sacerdötipa

juc sirvegnin runa: “Gamtaga paywan caycagtam ricargä olïvujachacuna cagchö” nir. (Tsay tapog runaga cargan rinrinrogucashga Malcupa castanmi.)27Pedro yapay “Manam regïtsu” nicaptinnam gällu

cantasquirgan Jesus ningannölla.

Pilatuman Jesusta apayangan(Mateo 27.1,2; Marcos 15.1-5; Lucas 23.1-5)

28Tsaypita patsa waraycaptinnam Caifaspa wayinpitaJesusta Israel autoridäcuna apapäyargan *Pilatupadespächunman. Payga Roma nacionpita mandacogmi cargan.Tsayman chascatsirninnam Pilatupa despächunmangayaycuyargantsu. Mana Israel runacunapa wayinman yaycurgaleynincuna ningannö manam *Pascua esta micuytamicuyanmantsu cargan.29Tsaynam despächunpita Pilato yargascamur tapurgan:

“¿Ima mana alli ruranganpitatä cay runata apayämurguyqui?”nir.30Niptin paycunanam imaniytapis mana puëdir niyargan:

“Jutsata mana rurashga captinga manam gammanapayämümantsu” nir.31Tsaynam Pilato nirgan: “Noga juzganäta munarga

willayämay ima jutsan cangantapis. Managa, mä paytaapacuyay gamcuna leyniquicunamannö imanöpisjuzgacuyänayquipä”.Tsaynö niptinmi paycuna niyargan: “Musyangayquinöpis

nogacunataga manam leynïcuna conviëniyämantsu pitapiswanutsiyänäpä. Gammi Romapita autoridä car munayyogcanqui juzgarcur payta wanutsinayquipä”.32(Roma autoridäcunaga jutsayogcunata imaypis

*cruzchörämi wanutsiyag. Tsaynöpam cumplirgan Jesus“Nogata cruzchömi wanutsiyämanga” ningan.)33Tsaynam despächunman Pilato yaycusquir Jesusta

gayarirnin tapurgan: “¿Rasunpacu Israel runacunapa reyningam canqui?” nir.34Jesusnam nirgan: “¿Quiquillayquipitacu tsaynö

tapumanqui, o Israel autoridäcuna nogapä niyäshuptiquicu?”35Niptin Pilatunam nirgan: “¿Acäsu noga Israel runacu cä

tsaycunata musyanäpäga? Gampa marca mayiquicunam ysacerdöticunapa mandagnincunam nogamanapayämushurguyqui. ¿Ima mana allitatä rurarguyqui caymanapayämushunayquipä?” nir.36Tsaynam Jesus nirgan: “Manam imatapis mana allita

rurargötsu. Cayman autoridäcunam apayämashga mandacogtucungäta yarparnin. Nogaga manam cay patsachörunacunapa mandacognintsu cä. Cay patsachö mandacogcaptëga gatirämagcunam pelyayanman cargan nogata prësumana apayämänanpä”.37Tsaynö niptinmi Pilato nirgan: “Tsayöraga mandacogchi

canqui”.Niptin Jesusnam nirgan: “Aumi, gam ningayquinöllam

mandacog cä. Tsaymi cay patsaman shamurgö Tayta Diospawillacuyninta yachatsicunäpä. Diospa willacuynintayachacuyta munag cagcunaga ningäcunata chasquicuyanmi”nir.38Tsaynam Pilato nirgan: “¿Pitä musyanman Diospa

willacuynintaga?”

Jesusta cruzchö wanutsiyänanpä Pilato entregaycungan(Mateo 27.15-31; Marcos 15.6-20; Lucas 23.13-25)

Jesusta tapurirnam Israel autoridäcuna caycäyanganmanyargusquir Pilato nirgan: “Noga manam tarïtsu cay runapa

18

Page 107: Quechua Conchucos Sur Nt

107

y 19.7 Roma nacion Israel runacunata mandunchö tsararmi munayargantsu Israel runacuna jutsayogcunatapis wanutsiyänanta. Tsayparantinga quiquin Roma autoridäcunarämi jutsayogcunata wanutsiyargan. z 19.12 Romapita emperadorga cargan maytsay nacioncunawanmunayyogmi. Payrämi llapan reycunatapis mandag. Tsaynö mandacog carmi Israel nacionman mandacog cananpä Pilatutapis churargan.

ima jutsantapis. 39Gamcunaga musyayanquinam cay Pascuaestachö cada wata juc prësuta cachanäpä cagta. ¿Israelrunacuna reyniquicunata cacharinätacu munayanqui?” nir.40Tsaynö niptinnam llapancuna gayaraypa niyargan:

“¡Apayämungä Jesustaga ama cachaytsu! ¡Barrabastacachasquiyga!” nir. (Tsay Barrabasga cargan Roma nacionpacontran runa wanutsegmi.)

19 1Tsaynö niyaptinnam soldäducunata Pilatomandargan Jesusta astayänanpä. 2Soldäducunanam

cashapita corönata rurasquir Jesuspa umanman jatipäyargan.Nircurnam reypa granäti mantuntanö agshutsiyargan.3Ñöpanman witi-witiycurmi cäranchö lagyar burlacurninniyargan: “¡Ricayay Israel runacunapa reyninta!” nir.4Tsaypitanam despächunpita yapay yargurir Pilato nirgan:

“Nogaga manam tarïtsu cay runachö ima jutsatapis. Tsaymipayta cayman jipimushä imanö cangantapis ricayänayquipä”.5Tsaynö nirmi wagtaman Jesusta jipiramurgan cashapita

coronashgata y granäti mantun agshucushgata. TsaynamPilato nirgan: “Ricayay cay apayämungayqui runata” nir.6Tsaynö Jesusta ricaratsiptinnam sacerdöticunapa

mandagnincunawan wardiyacuna gayaraypa niyargan:“¡Cruzchö wanutsun! ¡Cruzchö wanutsun!”Tsaynö nir gayaräyaptinmi Pilato nirgan: “¡Peru cay runa

manam ima jutsatapis rurashgatsu wanunanpäga! Mätsayöraga gamcunana aparnin cruzchöpis wanutsicuyay”.7Tsaynö niptinnam Israel autoridäcuna niyargan:

“Musyangayquinöpis nogacunallaga manam munayyogtsucayä pitapis wanutsiyänäpäga.y Nogacunapa leynïcunachöganican ‘Diospa tsurinmi cä’ neg cag runaga wanunanpämi.Tsaymi gamman payta apayämurgö, munayyog carninwanunanpä niptiqui soldäduyquicuna wanutsiyänanpä”.8Diospa tsurin tucunganta niyaptinga Pilato feyupam

mantsarirgan. 9Tsaynam despächunman cutiycatsir Jesustayapay tapurgan: “¿Gam maypitatä canqui?” nir.Tsaynö niptin Jesusga manam imatapis contestargantsu.10Tsaynam Pilato nirgan: “Tapuycaptëga ¿imanirtä mana

contestamanquitsu? ¿Gam manacu musyanqui nogamunayyog cangäta? Noga munaptïmi cruzchöpiswanutsiyäshunqui o cachariyäshunquipis”.11Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Autoridä caytaga Tayta

Diosmi goshurguyqui. Mana tsayga manam puëdinquimantsuwanutsimayta ni cacharamayta. Tsaymi maquiquiman apamagcagcuna gampita mas jutsayog caycäyan”.12Tsaynö niycuptinnam Pilatoga cachariyta munargan

Jesusta. Peru Israel autoridäcuna cacharinanta mana munarmimasrä runacunawan gayaräyargan caynö nir: “Mandacog reytucurmi tsay runaga Romapita mandacamog *emperadorpazcontran caycan. Tsaymi payta cacharga gampis tsaymunayyog emperadorpa contran canqui” nir.13Tsaynö nisquiyaptinnam itsanga Pilato wagtaman jipitsimurgan

Jesusta. Cruzchöwanutsiyänanpä o cachariyänanpä cagtanimunanpämi “Gabata” ninganman aywaycur jamaycurgan.(*Hebreu parlaychöga tsay Gabata ninanga “empiedrashga patsa”ninanmi.) 14Tsayman jamaycurnam Israel runacunata Pilato nirgan:“Gamcunapamandacogniquicunata ricayay”. (Tsayga cargan Pascuaesta säbadu jamapay junagpä pullan junagllana faltaycaptinmi.)15Tsaynam runacuna pasaypa gayaräyargan: “¡Wanutsun!

¡Wanutsun! ¡Cruzchö wanutsun!” nir.Tsaymi Pilato nirgan: “¿Imanirtä mandacogniquicunata

cruzchö wanutsishä?” nir.Tsaynam sacerdöticunapa mandagnincuna niyargan:

“Nogacunapa mandacognïcunaga Romapita emperadorllam”nir.

16Tsaynö niyaptinnam Pilato Jesusta paycunapamaquincunaman entregaycurgan cruzchö wanutsiyänanpä.

Cruzman Jesusta clavayangan(Mateo 27.32-44; Marcos 15.21-32; Lucas 23.26-43)

17Tsaypitanam Jesusta apacuyargan cruzta umrurcatsir“Calavëra” ningan jircaman. (Tsay Calavëra ningan sitiupagajutin “Golgota” hebreu parlaychöga.) 18Tsaymanchaycatsirnam cruzman Jesusta soldäducuna clavayargan.Paytawanmi ishcay runacunatapis cruci cayargan, jucagtajucag lädunman, jucagtana jucag lädunman.19Tsaypitanam Pilato juc letrëruta rurarcatsir apatsirgan

cruzpa puntanman clavayänanpä. Tsay letrëruchömi caynögellgarargan: “JESUS NAZARET MARCAPITA, ISRAELRUNACUNAPA REYNIN” nir. 20Hebreu, latin, y *grieguparlaycunachömi tsaynö gellgarargan. Jesus clavaraycangansitiu Jerusalen marcapita cercalla captin Israel runacunagaatscagmi liyiyargan tsay letrëruta. 21Tsaymi sacerdöticunapamandagnincuna Pilatuta niyargan:reyninmi’ nirga ama gellgarätsuntsu, sinöga ‘Israelrunacunapa reynin tucogmi’ nir gellgarätsunga” nir.22Tsaynö niyaptinnam Pilato nirgan: “Gellgarangannöllana

catsun” nir.23Jesusta cruzman clavapacusquirnam röpanta gorisquir

chuscun soldäducuna aypunacuyargan. Rurinchö cagjatirangan tünicantam itsanga, costüraynag shumag captin,caynö ninacur sortiyayargan: 24“Ama caytaga rachishuntsu.Sortiyasquishun. Mä maygantsictashi töcamäshun” nir.Tsaynöpam cumplirgan Diospa palabran gellgaranganchö

Jesuspä: “Quiquincuna puram aypunacuyanga röpäta ysortiyayangam tünicätapis” ningan.25Jesus clavaraycangan cruz chaquinchömi caycäyargan

Jesuspa maman, mamanpa ñañan, Cleofaspa warmin Maria, yMaria Magdalena. 26Tsaynam tsay mas cuyangan cagdiscïpulun mamanwan shaycäyagta ricaycamur Jesus nirgan:“Mamïta, nogapa rantëga Juannam wawayqui canga” nir.27Nircurnam tsay discïpuluntapis nirgan: “Juan, cananpitagagamnam mamalläta ricaycunqui mamayquitanö”.Tsaynö ninganpitam tsay junagpitaga Jesuspa mamanta

Juan apacurgan wayinman quiquinpa mamantanö ricänanpä.

Jesus wanuringan(Mateo 27.45-56; Marcos 15.33-41; Lucas 23.44-49)

28Wanusquinanpä ricognam Diospa palabrangellgaraycangan cumplisquinanpä Jesus nirgan: “Yacunämi”nir.29Tsaychömi soldäducunapa upucuyänan ayag vïnuncuna

caycargan. Tsaymi juc soldädu tsay vïnuta esöpumanushmascatsir gerupa puntanman watarcur Jesuspa shiminmanchuraparcurgan. 30Tsay vïnuta yawarcurnam Jesus nirgan:“Cananga llapantanam cumplirgö”.Nisquillarnam wanusquirgan.

Jesuspa llapsha pachanta lanzawan soldädu tucsingan31Pascua esta säbadu jamapay junag gallaycunanpäna

captinmi Israel runacunapa autoridänincuna munayargantsuwanushgacuna cruzchö jinalla clavaränanta. TsaymiPilatuman aywaycurnin rugacuyargan cruzchö clavaraycagrunacunapa chancancunata paquiscärir cruzpita ayancunatajipitsinanpä. 32Tsaymi soldäducuna aywaycurnin ishcayclavaraycag ladroncunapa chancancunata paquiscäriyarganras wanuriyänanpä. 33Jesusta wanushgatana tarirmichancanta manana paquiyargannatsu. 34Wanushgana

18 19

Page 108: Quechua Conchucos Sur Nt

108

a 20.2 Tsay Pedruwan cuyay cag discïpuloga cargan cay libruta gellgag cag Juanmi. b 20.16 Hebreu parlaychöga “rabuni” nirganmi Jesustaricärir. Rabuni ninanga “taytallä” ninanmi. c 20.17 Griegu idiömachöga “Waugïcunata aywar willayay” nirmi gellgaraycan.Discïpuluncunapämi Jesusga waugïcuna nirgan.

caycaptinpis Jesuspa llapsha pachantam itsanga lanzawan jucsoldädu tucsiycurganrä. Tsaynö tucsiptin yawarwan yacumyargascamurgan.35Noga Jesuspa *apostolnin Juanmi tsaycunata ricargä.

Tsaymi imanö cangantapis gellgaycä Tayta Dios cachamungansalvacog pay canganta gamcunapis criyiyänayquipä. 36Llapantsaycuna päsargan Diospa palabran gellgaraycangancumplinanpämi: “Manam ni juc tullullantapis paquiyangatsu”37y “Runacuna ricayangam llapsha pachantatucsiyangantapis” ningan.

Jesusta pampayangan(Mateo 27.57-61; Marcos 15.42-47; Lucas 23.50-56)

38Tsaypitanam Arimatea marcapita Jose jutiyog runaPilatuman aywar rugargan Jesuspa ayanta pampananpä.Autoridäcunata mantsacurninmi payga Jesuspa discïpuluncanganta willacurgantsu. Pilato “Apaylla” niptinnam Josecutiycur Jesuspa ayanta apacurgan pampaycunanpä.39Tsaynömi Nicodemupis aywargan quimsa arröbanöperjümita apacurcur. Tsay perjümi rurashga cargan “*mirra” y“aloe” ningan jachacunapitam. (Mas puntatapis Nicodemogatsacayllapa aywarganmi Jesuswan parlananpä.) 40Israelrunacunapa üsuncunamanmi Josewan Nicodemo tsayperjümita säbanasman jichayargan. Jichaycurnam Jesuspaayanta wancuyargan pampayänanpä.41Jesusta wanutsiyangan lädunchömi cargan juc prüta

huerta. Tsay huertachömi cargan manarä pipis pamparanganmushog sepultüra. 42Pascua esta säbadu jamapay junaggallaycunanpäna captinmi cercalla sepultüra captintsayllamanna Jesuspa ayanta pampaycuyargan.

Jesus cawamungan(Mateo 28.1-10; Marcos 16.1-8; Lucas 24.1-12)

20 1Dominguman warämogga Maria Magdalena tsacatsacallanam aywargan Jesus pamparaycanganman.

Chärirnam tarisquirgan sepultüra tsaparag rumi wititsishgacaycagta. 2Tsaynöta ricaycurnam cörrillapa cutir Pedrutawantsay cuyay cag discïpuluntaa willargan: “¡SepultürapitagaJesuspa ayanta apacuyashgam! Manam musyaytsu maypaapacuyanganpis” nir.3Tsaynö niptinnam Pedro y jucag discïpulu cörrillapa

aywacuyargan Jesus pamparangan cagman. 4Jucnin caggaPedrupita mas cörrirmi puntata chasquirgan. 5Tsaynampuncullapita gawaycurnin ricargan säbanasta Jesuswancurangantanölla. Manam rurimanga yaycurgantsu.6Simon Pedrunam gepanta chasquir ruri sepultürayagyaycusquirgan. Paypis taririrgan säbanasllatam tsaychöcaycagta. 7Jesuspa uman watarag ratashtapis juc läduchömidoblashga churaraycagta tarirgan.8Tsaypitarämi puntata chag cag cuyay discïpulunpis

ruriman yaycusquir criyirirgan Jesus cawamunganta. 9Tsaynöcaycaptinpis manam tantiyayarganrätsu Diospa palabranchöcawamunanpä cag gellgarangantaga.10Tsaypitanam ishcan discïpuluncuna cuticuyargan patsacur

goriräyangan wayiman.

Maria Magdalenata Jesus yuripangan(Marcos 16.9-11)

11,12Maria Magdalenaga sepultüraman cutiycurmi wagarquëdacurgan. Tsaynö wagaycanganta mas rurimangawaycurmi ricasquirgan ishcay *angelcuna yurag röpashgacaycagta. Jucag angelmi jamaraycargan Jesuspa uman cangancagchö y jucagnam chaquin cangan cagchö. 13Tsay

angelcunanam Mariata tapuyargan: “¿Imanirtä waganqui?”nir.Tsaynö niyaptinnam Maria nirgan: “Jesuspa ayantam

apacuyashga, taytay. Manam musyätsu maypaapacuyangantapis” nir.14Tsaynö nisquirnam gepapa ticranganchö ricasquirgan

Jesus tsaychö shaycagta. Itsanga manam tantiyargantsu paycangantaga. 15Tsaymi Jesus tapurgan: “Warmi, ¿imanirtäwaganqui? ¿Pitatä ashiycanqui?” nir.Tsaychö huerta täpag runa canganta yarparmi Maria nirgan:

“Señor, ayalläcunata mayman apashga carpis willaycamaynoga goricamunäpä” nir.16Tsaynam Jesus “Maria” niycurgan.Niycuptinnam Jesus canganta tantiyacusquir “¡Taytallä

Jesus!” nirgan.b17Aywacunanpä canganta yarparmi maquipita Jesusta

tsarirgan. Tsaynam Jesus nirgan: “Ama tsarimaytsu.Manarämi papänï cagman aywacürätsu. Antis jinallachöaywar discïpulücunatac willay: ‘Caynömi nimashga nir:“Papänï cagman aywacushänam. Payga gamcunapapispapäniquicunam y Diosniquicunam” ’ nirnin”.18Tsaynö niptinnam Maria Magdalena juclla

discïpuluncunaman aywar nirgan: “¡Nogaga Jesuswanmitincusquirgö!” Tsaynö nisquirnam willargan Jesusningancunata.

Discïpuluncunata Jesus yuripangan(Mateo 28.16-20; Marcos 16.14-18; Lucas 24.36-49)

19Jesus cawarimungan domingu tsacaynam discïpuluncunawayi rurinchö goricashga caycäyargan. Israelautoridänincunata mantsacurninmi puncuta cösatrancapacuyargan. Tsaymannam wap Jesus chöpincunamanresultasquir nirgan: “¡Gamcunachö alli cawacuycaycullätsun!” nir. 20Tsaynö nisquirninnam ricatsicurganmaquinta y llapsha pachanchö tucsiyanganta. Señor Jesusrasunpa cawarimungantam ricaycurnin discïpuluncunapasaypa cushicuyargan.21Tsaypitanam Jesus yapay nirgan: “¡Gamcunachö alli

cawacuy caycullätsun! Papänï nogata cachamangannöllamgamcunatapis canan noga cachä pay munanganta rurarwillacuyninta willacuyänayquipä”.22Tsaynö nisquirninnam discïpuluncunata pücapascärir

nirgan: “Espiritu Santuta chasquiyay. 23Espiritu Santupamunayninwan carnam niyanqui nogaman criyicamog cagcunajutsancunapita perdonashga cayanganta y manacriyicamogcuna mana perdonashga cayanganta”.

Discïpulun Tomaspis Jesusta ricaycurräcawamunganta criyingan

24Discïpuluncunata Jesus yuripangan öraga “Millïshu”niyangan Tomas manam tsaychötsu cargan. 25TsaypitaTomaswan discïpuluncuna tincusquirnam willayargan:“Señornintsic Jesustam ricayargö” nir.Tsaynam Tomas nirgan: “Maquinta clävu uchcunganta

mana ricarga, tsayman dëdüta mana jatirga, y llapsha pachantucsishgata mana yatarga, manam criyïtsu rasunpacawarimunganta” nir.26Tsaypita juc semänatanam discïpuluncuna yapay tsay wayichö

goricashga caycäyargan. Y Tomaspis tsaychönam caycargan.Puncuta trancacurcur caycäyaptinmi wap chöpincunaman Jesusyapay yurisquir nirgan: “¡Gamcunachö alli cawacuy caycullätsun!”27Nircurnam Tomasta nirgan: “Tomas, maquïta ricay y

clävu uchcunganman dëduyquita jatiy. Cay llapsha pachäta

19 20

Page 109: Quechua Conchucos Sur Nt

109

d 21.1 Galilea gochapa jucag jutinmi cargan Tiberias gocha. e 21.2 Zebedeupa ishcay tsurincunaga cayargan cay libruta gellgag cag Juan ywaugin Santiago. Juanga Jesuspa mas cuyay cag discïpulunmi cargan.

tucsiyämangantapis yatay. ¿Imanirtä cawamungätacriyinquitsu? Cananpita nogaman criyicamuy”.28Tsaynö niptinnam cushicurnin Tomas nirgan: “¡Gamga

Diosllämi canqui, taytallay!”29Jesusnam nirgan: “Tomas, canan ricaycamarräcu criyinqui

cawamungäta. Mana ricaycämar nogaman criyicamogcunacushicuyätsun” nir.

Imapä cay libruta gellganganta Juan willacungan30Atsca milagrucunatam Jesus rurargan discïpuluncunapa

ñöpanchö. Tsaycunaga manam llapantsu cay libruchögellgaraycan. 31Caycunatam itsanga noga gellgargö Jesussalvamagnintsic canganta y Tayta Diospa tsurin cangantacriyiyänayquipä. Payman yäracurninga imayyagpis TaytaDioswanmi cawayanqui.

Ganchis (7) discïpuluncunata Jesus yuripangan

21 1Tsaypitanam Jesus yapay discïpuluncunatayuripargan Galilea gochad cuchunchö. 2Tsaychö

caycäyargan Simon Pedro, “Millïshu” niyangan Tomas, yNatanaelpis. Natanaelga cargan Galilea provinciachö “Cana”ningan marcapitam. Zebedeupa ishcay tsurincunae y masishcay discïpulu mayincunapis tsaychömi caycäyargan.3Tsaynam Pedro nirgan: “Nogaga canan pescagmi aywä”.Tsaynö niptinnam waquincuna niyargan: “Acu,

nogacunawanpis yanapayänäpä aywashun” nir.Nircurnam büquiman yarcurcur gochaman jegaycuyargan.

Tsaynö captinpis manam tsay pagasga ni juc pescädullatapistsariyargantsu. 4Patsa waranaycaptinnam Jesus gochacuchunman yuripasquirgan. Tsaychö ricarpis Jesus cangantadiscïpuluncuna manam tantiyayargantsu. 5Tsaymi Jesusgayaycur nirgan: “¡Amïgucuna! ¿Naganacu pescädutatsariyanqui?” nir.Paycunanam niyargan: “Manam ni jucllayllatapis

tsariyärätsu”.6Tsaynam Jesus nirgan: “Büquipa derëcha cag lädunman

masqui mällata mashtayay. Tsaychömi pescädutatsaricuycuyanquega” nir.Ningannölla mällata mashtaycurga manam yacupita

jipiytapis puëdiycuyargantsu pasaypa pescäduyog captin.7Tsaynam Pedruta tsay cuyay cag discïpulun nirgan:“¡Tagayga Señornintsic Jesuschä!” nir.Tsayta wiyaycurnam Pedro pescananpä llogticungan

röpanta jaticurcur nädar gallaycurgan Jesus cagmanyargamur. 8Waquincunanam büquillachö aywayargan mällatapescäduntinta garachashga. Gochapita manam alläpacarunatsu cargan cuchunman chäyänanpä. Juc pachac (100)metrunöllanam cargan. 9Tsaypita gocha cuchunmanchasquirnam mällata jagiycur büquipita yarguyargan.Tsaychömi tarisquiyargan tantata y nina shanshachöcancashga pescädu churaraycagta.10Tsaynam Jesus nirgan: “Tsariyämungayqui

pescäducunapita juc ishcayta apayämuy cancapacurinapä”nir.11Simon Pedrunam büquiman yarcurcur mällata

wagtaman garachargan pescäducunata jipinanpä. Tsaymällachöga cargan juc pachac pitsga chunca quimsa (153)pescäducunam. Tsaytsica pescädu caycaptinpis mällagamanam rachirgantsu. 12Tsaynam Jesus nirgan: “Shayämuymicunantsicpä” nir.

Paycunaga Jesus canganta musyarmi ni mayganpistapuyargantsu pï cangantapis. 13Jesus witiycurninnam tantatapescäduntinta paycunata garargan.14Galilea gocha cuchunchö tincuyanganwanga quimsa

cutinam cawarimunganpita Jesus yuripargandiscïpuluncunata.

Pedruwan Jesus parlangan15Tsaypita micur ushasquiyaptinnam Pedruta Jesus

tapurgan: “Jonaspa tsurin Simon, ¿waquin cagdiscïpulücunapita mascu gam cuyamanqui?” nir.Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “Aumi, taytay.

Musyanquim noga cuyangäta”.Jesusnam nirgan: “Tsayöraga nogaman criyicamogcunata

shumag ricanqui”.16Nircurnam yapay Pedruta Jesus tapurgan: “Jonaspa tsurin

Simon, ¿gam cuyamanquicu?” nir.Tsaynam Pedro nirgan: “Aumi, taytay. Gam musyanquim

cuyangäta”.Niptinmi nirgan: “Tsayöraga nogaman yäracamogcunata

shumag ricanqui” nir.17Tsaypitapis yapaymi Jesus tapurgan: “Jonaspa tsurin

Simon, ¿gam cuyamanquicu?” nir.Tsaynö quimsa cutina “Cuyamanquicu” nirnin Jesus

tapuptinnam Pedro wamayacurcur nirgan: “Taytay, gamgallapantachä musyanqui, y gamta cuyangätapis musyanquichä”nir.Niptinnam Jesus nirgan: “Tsayöraga nogaman

yäracamogcunata shumag ricanqui. 18Jövinllarä cargaröpayquicunata gustuyquimanmi jaticurgayquimunangayquipa maypapis aywanayquipä.Rucuyayniquichönam itsanga ricrayquita quichaycuyäshurjuccunarä jatipäyäshunqui. Nircurnam manamunangayquicunapapis apayäshunqui” nir.19“Gampatapis ricrayquita quichariyangam” nirmi Jesus

tantiyatsirgan payman yäracunganpita Pedrupis cruzchöwanunanpä cagta. Nircurnam Jesus Pedruta nirgan:“Willacuynïta willacur sïginqui noganö wanuyman charpis”.

Jesus Pedruta yapaypis yätsingan20Tsaypita Pedro ticraycurnam ricasquirgan tsay cuyay cag

discïpulu Jesuspa gepanta aywaycagta. (Tsay cuyaydiscïpuloga manarä Jesus wanuptinmi lädunchö micuycanganöra tapurgan maygan ranticunanpä cangantapis.) 21Tsaynamdiscïpulu mayinta Pedro ricasquir Jesusta tapurgan: “Taytay,Juantaga ¿imatä päsanga?” nir.22Tsaynö tapuptinnam Jesus nirgan: “¿Imanirtä paypä

tapumanqui? Cay patsaman cutimungäyag pay cawanantamunaptïpis gamga llapantapis ningäcunallata ruray”.23Tsaynö niptin waquin runacunaga yarpäyargan imaypis

manana wanunanpä cagtam. Tsaynö yarpäyaptinpis “Juangacutimungäyagmi cawanga” nirgantsu manam, sinöga “Paycawananta munaptïpis gamga ningäcunallata ruray” nirganmi.

Apostol Juan cay libruta gellgag canganta willangan24Noga Juan, Jesuspa discïpulun carmi llapanta ricashga

carnin cay libruta gellgargö. Llapan gellgangäcunaga rasuncagllam. 25Cay gellgangäcunapitaga mascunatam Jesusrurargan. Llapan rurangancunata gellgarga manam imaypisushämantsu cargan. [Tsaynö catsun.]

20 21

Page 110: Quechua Conchucos Sur Nt

110

a 1.1 Teo lo jutiyog runaga Lucas ishcan librucunata gellgaptin gastuncunapäshi puestupänä. Teo loga “Tayta Dios cuyag” ninanmi.b 1.13a Bartolomepa jucag jutinmi cargan Natanael. c 1.13b Santiagupa waugin Judaspa jucag jutinmi cargan Tadeo.

Espiritu Santuta chasquicuyänanpä Jesucristo willangan

1 1Jesucristo cay patsachö llapan rurangancunatam yyachatsingancunatam punta cag librüchö gellgamurgä.

Tsayta gellgamurgä gampis musyanayquipämi, don Teo lo.a2,3Jesucristum wanunganpita cawarircamur ciëluman manaräcuticur *apostolnincunata chuscu chunca (40) junagyag atscacuti yuripargan. Rasunpaypa cawamunganta musyayänanpämiimaycanöpa paycunata tantiyatsirgan. Tayta Diospamunayninchöna cawayänanpä cagta yätsirirmi *Espiritu Santomunangannö nirgan willacuyninta willacur puriyänanpä.4Señor Jesus apostolnincunawan caycarninmi paycunata

yätsir nirgan: “Puntata willangänömi Tayta Diosauniyäshurgayqui gamcunaman Espiritu Santutacachamunanpä. Tsaymi Jerusalenpita amaräaywacuyanquirätsu Espiritu Santuta chasquicuyangayquiyag.5Ñöpata Juan Bautistaga yacullawanmi runacunatabautizargan. Cananmi itsanga ningänölla Tayta Diosgamcunata Espiritu Santuwan bautizayäshunqui caypita jucishcay junagcunallatana”.

Ciëluman Jesucristo cuticungan6Tsaypita juc cutichönam goriraycäyanganta apostolnincuna

Jesucristuta tapuyargan: “Taytay, ¿canantsurä cay Israelnacionpita tsay mandacog *Roma runacunata gargunqui,paycunapa munayninchö cayangäpita gampamunayniquichöna cayänäpä?” nir.7Tsaynö tapuyaptinmi Jesus nirgan: “¿Imapätä musyayta

munayanqui tsaytarä? Imay junag imay öra tsay päsananpäcagtaga Tayta Diosllam musyaycan. Payllam munayyogtsaycunata rurananpäga. 8Imanö captinpis gamcunataconviëniyäshunqui, Espiritu Santuta chasquirir poderyognaticrayänayquipä cagmi. Nircurmi noga yachatsingäcunata yricayangayquicunata willacuyänayqui Jerusalenchö, Judeaprovinciachö, Samaria provinciachö, y maytsaymarcacunamanpis chätsirnin”.9Tsaynö parlayta ushasquirmi Tayta Diospa poderninwan

ciëluman Jesus aywacurgan. Apostolnincunaricaraycäyaptinmi pucutay rurinman yaycur illacasquirgan.Tsaypitaga mananam ricayargannatsu. 10Imanöaywangantapis ricaraycäyaptinmi ishcay yullag püru röpashgarunacuna ñöpancunaman yuripasquirgan. 11Tsay runacunamniyargan: “Galilea runacuna, ¿imanirtä ciëlumanricaraycäyanqui? Ñöpayquicunapita Jesucristo ciëluman

aywacunganta ricayangayquinöllam cay patsaman cutimunga”nir.

Judas Iscariotipa troquin Matiastana acrayangan12Tsaypitanam Olivos jircanchö caycäyanganpita

Jesucristupa apostolnincuna cuticuyargan Jerusalenman. Tsayjircanpita Jerusalenman cargan pullan öra aywaynöllam.13Chaycurnam patsaräyangan wayipa altusninmanyarcuyargan. Paycunam cayargan Pedro, Juan, Santiago,Andres, Felipe, Tomas, Bartolome,b Mateo, Alfeupa tsurinSantiago, Simon “Celote” ningan, y Santiagupa wauginJudas.c 14Tsay wayichö goricaycurmi paycuna Tayta Diostajuc shongulla mañacuyag imaypis. Paycunawanmi goricäyagJesucristupa maman Maria, Jesucristupa waugincuna, ywaquin warmicunapis.15Tsay junagcunam Jesucristuman criyicogcuna pachac

ishcay chuncanö (120) goricäyargan apostolcunawan.Tsaychönam Pedro nirgan: 16-19“Waugicuna panicuna,musyangantsicnöpis Judas Iscariote nogacunawanmi purirgan.Paytapis nogacunanölla apostol cananpämi SeñornintsicJesucristo acrargan. Tsaynö caycarpis Judasga Señornintsictaranticurirmi runacunata apapargan prësu tsariyänanpä.Nircurnam tsay ranticungan gellëwanna chacrata rantirgan.Tsay chacrachömi uray sengaypa jegargan pachan pashtagpä.Tsaynö pachan pashtariptinnam agishnincunapisyargamurgan. Tsaypitam Jerusalen runacuna tsay chacrapajutinta churayargan ‘Yawar Pampa’ nir. Jesucristuta ranticurJudas wanunanpä cagta musyarmi unay rey *Davidta EspirituSanto tantiyatsirgan *Bibliachö juc Salmuta Judaspä cagtanagellgananpä. 20Tsay Salmuchömi caynö gellgaraycan:

‘Tärangan wayinpis jagirishga catsun.Ama pipis tsaychö tärätsunnatsu’ nir.

Tsaynöllam juc Salmuchöpis Judaspä caynö gellgaraycan:

‘Pay rurananpä cagta jucna ruratsun’ nir”.

Nircurnam Pedro nirgan: “Tsay Salmuchögellgarangannöllam Judasta päsashga. 21,22Tsaynö captinmijuctana acrashwan Judaspa troquin apostol cananpä. Peruitsanga acrarga acrashun Jesus bautizacunganpita patsaciëluman cuticunganyag pureg cagta. Jesucristuwan tsaynöpuregcunaga caychö caycäyanmi. Tsaymi paycunapita

HECHOS

Apostolcunapa ruraynincunaLucasmi Mushog Testamentuchö ishcay librucunata gellgargan. Punta cag gellgangan librum “San Lucas”. Gepa cag librunam

“Hechos” ningan. San Lucas libruchömi gellgargan Jesucristo rurangancunata musyanantsicpä. Cay Hechos cag libruchönamgellgashga Jesucristo ciëluman cutisquiptin apostolnincuna Espiritu Santo yanapaptin rurayangancunata. Tsaynöpammusyantsic Jesucristupa alli willacuyninta runacuna maytsaymanpis chätsiyanganta.Apostol Pablo Jesucristupa willacuyninta willacuptinmi Lucas chasquicurgan. Nircurmi compañargan waquin marcacunaman

aywaynincunachö. Tsaynö Pabluta compañashga carmi Lucas gellgashga cay libruchö “nogacuna” ningancunata. LiyinquiHechos 16.10-17; 20.5-16; 21.1-18; 27.1-pita 28.16-yag. Lucaspä masta musyanayquipä liyinqui Colosenses 4.14;2 Timoteo 4.11; Filemon 24.

Page 111: Quechua Conchucos Sur Nt

111

d 1.23 Tsay Josepam cuyay jutincuna cargan ishcay. Waquin niyag Barsabas y waquinnam Justo. e 2.1 “Pentecostes” ningan esta cargancosëcha ushaymi. Tsay estata rurayag Pascua estata rurayanganpitaga pitsga chunca (50) junag päsasquiptinmi, mäyu quilla ushay o juniuquilla gallaycunanchö. f 2.17 Tayta Dios ricatsingancunata musyanayquipä liyinqui Hechos 9.7,10; 10.3,10; 12.7; 18.9.

maygantapis jucta churanantsic Judaspa troquin apostolcananpä. Paypis nogacunanö apostolna carmi Jesuscawamunganta willacur puringa”.23Pedro tsaynö niptinmi ishcay runacunapä yarpäyargan.

Jucmi cargan Jose.d Jucagnam cargan Matias.24Ishcancunapita mayganpis apostol cananpä cagtamusyayänanpämi Tayta Diosta rugacur mañacuyargan caynö:“Taytay, gammi musyanqui llapan runacunapa shonguncunaimanö cangantapis. Tsaymi canan musyatsiyämänayquitamunayä cay ishcay runacunapita mayganta acrangayquitapis.25Mayganpis acrangayqui cagmi canga Judaspa troquinapostolniqui. Judasga jutsa rurayman ishquishga carmiapostolniqui caycanganta jagirishga. Tsaypitam wanurin ernuman gaycucashga” nir.26Tayta Diosta tsaynö mañacusquirnam suertita ricayargan.

Tsaymi suerti yargamurgan Matiaspä. Tsay junagpitanamMatiaspis Jesucristupa apostolninna cargan.

Espiritu Santo shamungan

2 1Tsaypita “Pentecostes” ningan estae junagnamJesucristuman llapan criyicog cagcuna juc wayillaman

goricäyargan. 2Tsaychö goriraycäyangantam mayasquiyarganshucucuy vientunörä pasaypa gayarar ciëlupita shamogta.Tsay vientoga chargan goricäyangan wayimanmi. 3Tsaynamtsay wayichö goriraycagcuna ricayargan rachicar rachicarninacunanö janancunaman unyagta. 4Tsay örapitanam itsangaEspiritu Santuyogna llapancuna ticrasquiyargan. Nircurnampaycuna parlar gallaycuyargan mana parlacuyanganimaycaläya parlaycunata.5Tsay witsanmi maytsay nacioncunapitapis *Israel runacuna

Jerusalenman chäyargan Pentecostes esta päsag. 6Tsaymitsay wayichö shucucuy vientunö gayaranganta wiyarninrunacuna aywayargan ricayänanpä. Tsaychömi tsaygoriraycag runacuna wiyayargan Espiritu Santuyogcuna jucnacioncunapa imaycaläya parlacuynincunata parlaycäyagta.Tsaynö parlayanganta wiyarmi espantacur cushicuyargan

caynö nir: 7“Cay llapan parlaycagcunaga ¿manacu Galilearunacuna cayan? ¡Galilea runacuna caycar nogantsicpaparlacuynintsiccunatapis parlaycäyanchä! 8¿Imanöpatäshipaycuna yachacuycuyashga nogantsic parlangantsicnöparlayänanpäga? 9Shamurguntsic maytsay marcacunapitachä.Partiapita, Mediapita, Elampita, Mesopotamiapita, Judeapita,Capadociapita, Pontupita, Asiapita, 10Frigiapita, Pan liapita,Egiptupita, Libiachö cag Cirene quinran marcacunapita, yRomapitapis. 11Waquinnintsicga yuringantsicpita patsamIsrael runacuna cantsic. Y waquinnintsicnam mana Israelrunacuna caycarpis Diosta chasquirgantsic Israel runanöcanantsicpä. Cretapitapis, Arabiapitapis caychö goricashgamcaycantsic. Maytsaypita cashgapis quiquintsicpaparlacuynintsicchömi parlapaycämantsic Diosnintsicnogantsicpä imaycatapis rurangancunata”.12Tsaymi pasaypa espantacur quiquin pura tapunacuyargan:

“¿Imaninantä cayga?” nir.13Peru waquincunam itsanga burlarcurnin niyargan: “Cay

runacunaga shincashgachä ëllu caycäyan. Tsaychä imataparlayangantapis musyayantsu” nir.

Jesucristupä runacunata Pedro willapangan14Tsaynö niyaptinnam apostol mayincunawan sharcurcur

Pedro parlapar caynö nirgan: “Jerusalenchö y maytsaychöpistärag Israel mayicuna, cay nimungäta shumag wiyayämay.15Manam gamcuna yarpäyangayquinötsu nogacunashincashga caycäyä, 16sinöga Tayta Dios ninganta willacognin

unay *profëta Joel Bibliachö gellgangannöllam cananrasunpaypa cumpliycan. 17Paymi Tayta Dios ningancunatacaynö gellgargan:

‘Espiritu Santuta cachamushä salvacogta chasquicogcagcunaman.

Nogata chasquicamarga salvacuyänanpä cagtamwillacuyanga ollgu tsuriquicuna y warmitsuriquicunapis.

Jövincunapis jipashcunapis noga ricatsingäcunatamricayanga.f

Rucucunata chacwancunatapis suëñuynincunachömimusyatsishä.

18 Tsay witsan munangäta ruragcunamanmi Espiritu Santutacachamushä.

Tsaynöpam warmipis ollgupis ningäcunata willacunga.19,20Ciëluchömi ricacätsimushä espantaypä mana

ricayangayquicunata.Rupaymi atsicyanganatsu.Quillam yawarnö ticranga.Cay patsachö pasaypa wanutsinacuytam ricayanqui.Maytsaychöpis nina rupaptinmi cay patsa goshniwan

chipyaypa tsapashga caycagta ricayanqui.Tsaycuna päsasquiptinran noga llapan runacunata

juzganäpä chämushä. Tsay chämungä junagnögaimaypis mananam yapayga canganatsu.

21 Pipis salvacogta rugacurnin payllaman yäracur mañacog.

22Joel tsaynö gellganganta yarpäratsirnam Pedro mastapisnirgan: “Israel marca mayicuna, cay parlamungäcunatashumag wiyayämay. Musyayangayquinöpis Nazaretmarcapitam Jesus cargan Tayta Dios acrangan runa. Tsaynöacrangan canganta musyanantsicpämi Tayta Diospoderninwan yanapargan imaycaläya milagrucunatarurananpä. 23Tsaynö caycaptinpis gamcunam Jesusta prësutsarisquir mana alli runacunapa maquinman entregayargayquicruci caypa wanutsiyänanpä. *Diospa palabranchö imaypisningannöllam entregayargayqui. 24Lluta runalla carmiwanungallanchöga ushacäcunman cargan. Runacunawanuycätsiyaptinpis Tayta Diosmi cawaritsimushga tsurincaptin. 25Tsaynömi Jesucristupäga unay rey *Davidpiscaynöna gellgargan:

‘Imaypis nogawanmi caycanqui, taytay. Tsaymi imatapisnoga mantsarïtsu.

26 Shongüpis cushicurmi atsicyan. Cushishgallamalabarniqui cantacurilläpis. Tsaymi gammanyäracullar cawaycällä.

27Munangayquita ruraptïmi pamparangällachögajagiramanquitsu. Tsaynölla manam munanquitsu ayäismunantapis, sirvegniqui captï.

28 Gammi musyatsillämanqui alli cawacuypä cagta.Tsaynöpam imayyagpis gampa ñöpayquichö

.

29Tsaynö David gellganganta willapayta ushasquirmi Pedronirgan: “Israel mayicuna, tsaynö gellgar unay rey Davidmanam quiquinpätsu gellgargan, sinöga Jesucristupämi.Musyantsicmi David wanur mayninchö pamparangantapis.30Tayta Dios ninganta willacog profëtam rey Davidga cargan.Paytam Tayta Dios nirgan: ‘Gampa miragniquicunapitam jucruna yuringa imayyagpis rey cananpä’ nir. 31Tsaymi Davidga

1 2

Page 112: Quechua Conchucos Sur Nt

112

imayca ricaycagnöna tsay yurinanpä cagtana gellgargan. Ypayga salvamagnintsic Jesucristum. Tsaynömi gellgarganpaypa ayanpis pamparangallanchö mana quëdananpä cagta ymana ismunanpä canganta”.32“David gellgangannöllam Jesucristuta Tayta Dios

cawatsimushga. Tsaynö cawamungantaga llapämi ricayargä.33Nircurnam Jesusta derëcha cag lädunman Tayta Diosjamatsishga llapan runacunapis paypa munayninchö cananpä.Tsaypitanam Tayta Dios auningan Espiritu Santutanogacunaman cachamushga. Tsaynö cachamushga captinmipoderninwan imaycaläya parlaycunapa parlatsiyämangantacanan wiyaycäyanqui. 34,35Shumag tantiyacuyay. Davidgamanam Jesusnöga cuerpuntintsu wanunganpita cawarcamurciëluman witsashga. Peru gellgarganmi itsanga SeñornintsicJesucristupä:

‘Tayta Diosmi salvacognïta ninga:“Jamacuy derëcha cag lädüman noga poderösuwan iwal

carnin chiquishogniquicunata munayniquiman.

36Tsaypita yapaymi Pedro nirgan: “Israel marca mayicunashumag tantiyacuyay llapayquicuna. Gamcuna Jesusta*cruzchö wanutsishga caycäyaptiquipis Tayta Diosmi paytachurashga paypa munayninchö canantsicpä ysalvamänantsicpä”.37Tsaynö niptinmi runacuna feyupa llaquicurnin tapuyargan

Pedruta y waquin apostolcunata: “Tsaynö captinga ¿imatatärurayäman?” nir.38Tsaynam Pedro nirgan: “Llapayquicuna jutsa

rurayniquicunata jagirir Jesucristuman criyicur bautizacuyay.Tsaynö rurayaptiquim Tayta Dios jutsayquicunapitaperdonayäshunqui. Y tsaynöpanam gamcunamanpis EspirituSantuta cachamunga. 39Espiritu Santutaga manamnogacunallapätsu Tayta Dios cachamushga, sinögacachamushga gamcunapä, tsuriquicunapä, y maytsaychöpisllapan acrangan cagcunapämi”.40Tsaypita mastapis Pedro tantiyatsirganmi: “Waquin

runacuna jutsa rurayllachö cawayaptinpis gamcunaga amatsaynö jutsallachöga cayaynatsu” nir.41Tsaynö Pedro ninganta chasquicogcunaga atscagmi tsay

junag bautizacuyargan. Tsay bautizacogcunaga cayarganquimsa waranganömi (3,000). 42Tsaypitanam apostolcunayachatsiyanganta chasquicur Jesucristuman criyicogcunacuyanacur cawacuyag. Imaypis goricäyag imaycallatapismicuyänanpämi y Tayta Diosman mañacuyänanpämi.

Jesucristuman punta cag criyicogcunapa cawaynincuna43Llapancunapis espantashgam cayag Diospa poderninwan

apostolcuna milagrucunata rurayaptin. 44Tsaychö llapancriyicogcuna juc yarpayllam cawayag capuyanganpitaimaycallatapis raquipänacurnin. 45Tsaynömi chacrancunatapisy imaycancunatapis ranticuyag. Tsay gellëtanam aypuyagfaltapacogcunata. 46Cada junagmi *templuman goricäyagTayta Diosman mañacuyänanpä. Wayincunachöpis tsaynöllamgoricaycur cushishgalla micuyag. 47Tayta Diosta alabayaptinllapan runacunam paycunata respitayag. Tsaynöpamwarayninman waraynincunaman Jesucristuta chasquicogcunamasrä atscagyäyargan.

Ishcan chaquin wanushga runataapostolcuna allïtsiyangan

3 1Juc junagnam tardipaypa Pedruwan Juan imaypisaywayangannö templuman aywayargan Tayta Diosman

mañacuyänanpä. 2Yaycuraycarnam ricayargan juc runatayuricuyninpitana ishcan chaquin wanushga caycagta. Tsayrunatam cada junag castancuna apayag templuchö “Shumag

Puncu” ningan yaycucunaman, tsaypa päsagcunata caridätamañacunanpä.3Tsaynam tsay runa Pedrutawan Juanta ricaycur

paycunatapis caridäta mañacurgan. 4Tsaynö mañacuptinnamPedro nirgan: “Amïgu, shuyäramay” nir.5Tsaymi tsay caridäta mañapacog runa yarpachacurgan:

“¿Imatarä goycamanga?” nirnin.6Tsaynam tsay runata Pedro nirgan: “Manam gellënëga

cantsu gamta garaycunäpä. Peru noga yäracungä Jesucristupapoderninwanmi itsanga yanapashayqui. Cananga paypapoderninwan juclla sharcur puriy”.7Tsaynö nisquir Pedro tsay runata derëcha cag maquinpita

jancharcuptinga jinan öram chaqui moguncunapis sänunaticrasquirgan. 8Tsaynam itsanga juclla sharcurcur tsay runapurir gallaycurgan. Nircur paycunawan templuman yaycurgancushicur saltacacharrä allinganta Tayta Diosta alabarnin.9,10Tsay alleg runa Diosta alabarnin saltaycachar puriycagtaricarmi llapan runacuna espantacur cushicuyargan. Tsayminiyargan: “¡Ricayay! ¡Tagay inväliduyashga runa puriycanna!Payga imaypis Shumag Puncu niyanganchö taycullar caridätamañapacogchä cargan” nir.

Jesucristupä Pedro templuchö willacungan11Tsaypitanam tsay alliyashga runa Pedrutawan Juanta

macallacurcur mana dejaycurgantsu. Paycuna “Salomon”ningan alarchö caycagta ricaycurnam runacuna cushicurnincörrilla aywayargan ricayänanpä.12Tsaymi tsay runacunata ricaycur Pedro nirgan: “Israel

marca mayicuna, ¿imanirtä nogacunata ricapäyämanqui?Manam quiquïcunapa munaynïcunawantsu ni jutsaynagcayangäpitatsu cay runata allïtsiyargö, sinöga SeñorJesucristum poderninwan allïtsishga cay runata. 13UnayAbraham, Isaac, y Jacob, tsay llapan Israel runacuna adoraryäracungantsic Tayta Diosmi Jesucristuta churashgallapanpita poderyog cananpä. Tsaynö caycaptinpis gamcunagaautoridäcunamanmi entregayargayqui wanutsiyänanpä.*Pilato cachaycuyta munaptinpis gamcunaga manammunayargayquitsu. 14Tsaypa rantinga Pilatuta niyargayquijutsayog cagta cachaycur jutsaynag alli rurag cagtawanutsiyänanpämi. 15Tsaynöpam wanutsiyargayqui allicawayman apamagnintsic Señornintsicta. Tsaynö wanutsishgacaycaptinpis Tayta Dios cawatsimushgam. Cawamungantaganogacunam ricayargä”.16“Cay chaquin wanushga regiyangayqui runataga Señor

Jesucristum poderninwan allïtsishga. Jesucristuman yäracuyangäraycurmi ricaycäyangayquinöpis cananga allishgana caycan”.17“Israel marca mayicuna, gamcuna, y autoridäniquicunapis

manam musyayarguyquitsu salvamänantsicpä Tayta DiosJesucristuta cachamunganta. Tsaynö mana musyarmiwanutsiyargayqui. 18Tayta Dios unay willacogninprofëtacunatawanmi willacatsimur nirgan: ‘Runacunamancachamungä salvacogtaga wanutsiyangam’ nir. Tsaymigamcuna payta wanutsiyangayquiwan cumplishga tsaywillacognincuna niyangannölla”.19,20“Cananga Jesucristuta wanutsiyangayquipita Tayta

Diosta rugacuyay perdonayäshunayquipä. Imayca jutsarurayniquicunata dejariycur pay munangannöna cawayay.Tsaynöpam Tayta Dios llapan jutsata rurayangayquicunataperdonayäshunqui. Y Jesucristuta Tayta Dios gamcunamanyapaymi cachamunga paypa ñöpanchö alli cawayänayquipä.21Jesucristoga ciëluchö canga Tayta Dios imaycacunatapiscamacätsipacur ushangan junagyagmi. Tsaypitarämicutimunga. Cutiscamuptinmi itsanga imaycapis Tayta Diosmunangannöna canga. Tsaynö cananpä cagtaga Tayta Diospawillacognin profëtacuna unaypitam willacuyargan”.22“Tsaynömi unay *Moisespis Israel runacunata

Jesucristupä willapargan: ‘Tayta Diosmi gamcunapita acranga

2 3

Page 113: Quechua Conchucos Sur Nt

113

g 3.25 Abrahamta Tayta Dios tsaynö auninganpita musyanayquipä liyinqui Genesis 12.3; 22.18; 26.4; 28.14. h 4.1 Saduceucunaga manamcriyiyargantsu runacuna wanuyanganpita cawariyämunanpä cayanganta. Liyinqui Hechos 23.6-8. i 4.27 Cay cag Herodesmi Juan Bautistapaumanta rogutsirgan (Marcos 6.14-29). Tsaynöpis Israel autoridäcuna Jesucristuta wanutsinanpä tsarir paypa ñöpanman pushayaptin tsaychömiasipänan raycur quiquinpa mantunta agshuparcurgan (Lucas 23.8-12).

nogatanö willacogninta. Paytam cäsucuyanqui llapanningancunata. 23Pipis tsay willacogta mana cäsucog cagtagaTayta Dios manam chasquingatsu’ nir”.24“Tsaynöllam Tayta Diospa willacognin unay profëtacuna

Samuelpita gallaycur willacuyargan salvacog shamuptinsalvacunantsicpä cagta. 25Tsay profëtacunawillacuyangannöllam Jesucristo chämushgana. TsaymiJesucristuta chasquicuyaptiqui Tayta Dios salvayäshunqui.Tsaynöpam Tayta Dios cumpliycan *Abrahamtaauningantapis. Abrahamta aunirmi Tayta Dios caynö nirgan:‘Gampita miragcunapitam maytsay marcachö runacunapisbendicionta chasquiyanga’ nir.g 26Abrahamta auningannöllamJesucristuta chasquicur tsay bendicionta chasquiycantsic. Tsaybendicionga jutsa rurangantsiccunata jagirir Tayta Diosmunangannö cawanantsicpä Jesucristo salvamangantsicmi.Paytam Tayta Dios nogantsicman cachamurgan waquinrunacunapita puntata chasquicunantsicpä”.

Autoridäcunapa ñöpanmanPedrutawan Juanta chätsiyangan

4 1Juanwan Pedro runacunata willapaycäyaptinmichäyargan *sacerdöticuna y *saduceucuna,h templuchö

wardiyacunapa capitanninta pusharcur. 2Tsaychömi tsayapostolcuna runacunata tantiyaycätsiyargan caynö: “SeñorJesus wanunganpita cawamushga captinmi llapantsicpiswanungantsicpita cawarimushun” nir.Tsayta wiyaycurmi tsay autoridäcuna pasaypa

ajacurcuyargan. 3Tsaynö ajarmi Pedruta Juanta prësurapacuyargan. Tardina captinnam carcelman wichgayarganwarayninyag. 4Tsaynö captinpis Pedro y Juanwillacuyanganta wiyagcunaga atscagmi Jesucristumancriyicuyargan. Tsay criyicogcunaga cayargan pitsgawaranganömi (5,000), warmicuna wamracuna manayupashga.5Tsaypita warayninnam Jerusalenchö goricäyargan Israel

runacunapa mandagnincuna, respitädu mayor cag runacuna, y leyyachatsicogcuna. 6Paycunawanmi goricäyargan sacerdöticunapamandagnin cag Anaspis. Tsaychömi cayargan Anaspa castanCaifas, Juan, Alejandro, y mas llapan puëdeg cag castancuna.7Tsaychö llapan goricaycur Pedruta y Juanta carcelpitajipiscatsimurmi tapuyargan: “¿Ima munayyog cayniquicunawantägamcuna cay inväliduyashga runata allïtsiyarguyqui? Gamcunata¿pitä cachayämushurguyqui?” nir.

8Tsaynam Espiritu Santo valoratsir yanapaptin Pedronirgan: “Señor autoridäcuna, wiyayämay. 9,10Tsay runataimanöpa allïtsiyangätapis musyayta munayaptiquega cananmusyatsiyäshayqui imanöpa allingantapis. Payga sänuyashgacaycan Jesucristo allïtsishga captinmi. Jesustam gamcunacruci caypa wanutsiyargayqui. Tsaynö wanuycätsiyaptiquipispaytaga Tayta Diosmi cawatsimushga. Tsayta musyayätsunIsraelchö llapan runacunapis. 11Señor Jesucristuta manaimapäpis cuentayanganpäga Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican:

‘Wayi cimientog runacuna “Cay rumega manam imapäpisvälintsu” nir jitariycuyangan cagran alli albañilpägatsay rumega mayistra rumimanrä ticrarin’ nir.

12Tsay jitariyangan mana väleg rumitanölla Jesucristutapisrunacuna mana välegpä cuentayaptinpis, Tayta Diosmimusyatsimarguntsic Jesucristo salvamagnintsic canganta.Manam paypita mas jucga cannatsu salvamänantsicpäga”.

13Tsaynö ishcan apostolcuna mana mantsariypaparlayaptinmi autoridäcuna ninacuyargan: “Paycunagaescuëlachö mana liyishga caycar imatapis allillaga manamusyaycar ¿imanöpanatä tsayläya parlaycuyan?” nir.Nicäyangantaran tantiyacuyargan Jesuspa *discïpuluncunacayanganta. 14Tsaymi imaniytapis camäpacuyargantsu, tsayallïtsiyangan runa ñöpancunachö captin.15,16Tsaynam Pedrutawan Juanta wagtaman yargascatsir

quiquin pura willanacuyargan: “¿Imatatä ruraycushuncaycunata? Jerusalenchö llapan runacunam musyayan tsayinväliduta allïtsiyanganta. Tsaytaga manam ñëgashwantsu.17Waquin marcacunamanpis tsay allïtsiyangan manamusyacänanpä nishun cananpita witsaymanga Jesuspä pitapisimatapis manana willapäyänanpä”.18Tsaynö cösa yätsinacurcurmi apostolcunata wagtapita

gayascatsimur niyargan: “Cananpita waraymantä pitapisimatapis Jesuspä willapaycäyanquiman niyachatsicuycäyanquiman” nir.19Niyaptinmi Juanwan Pedro niyargan: “Shumag

tantiyacuyay, taytacuna. Manam allitsu canman Tayta Diosningancunata jagiriycur gamcuna niyämangayqui cagtarärurayaptëga. 20Ricayangäta wiyayangätaga nogacuna pitapismaytapis willapaycäyäshämi”.21Chaquin wanushga runata allïtsiyanganpita llapan

runacuna Tayta Diosta alabayaptinmi autoridäcuna paycunatamanana imanayargantsu. Alli cösa anyarcurmi itsanganiyargan: “Tsaynölla cananpita willacur puriyaptiquegacastigayäshayquim” nir. Tsaynö jurapärirmi cachaycuyargan.22Jesucristupa poderninwan alleg runaga chuscu chunca

(40) watapitaga masyogllanam cargan.

Tayta Diosman mañacuyangan23Juanwan Pedro carcelpita yargusquirnam aywacuyargan

criyicog mayincuna cagman. Tsaychömi paycunatawillapäyargan sacerdöticunapa mandagnincuna y respitädumayor cag runacuna jurapäyanganta. 24Tsaynöwillacuriyaptinnam llapancuna Tayta Diosman mañacurrugacuyargan caynö nir: “Tayta Dioslläcuna, gammicamargayqui ciëlutapis, cay patsatapis, lamartapis, y llapanimaycacunatapis. 25Espiritu Santuyquim unay rey Davidtatantiyatsirgan caynö nir gellgananpä:

‘¿Imanirtä runacuna pasaypa ajar büllata ruraycäyan?¿Imanirtä manacagcunata willanacuyan?

26Mandacog autoridäcuna goricaycur willanacuyan Diospacontran y cachamungayqui salvacogpa contran

.

27“David gellgangannöllam *Herodespis,i Poncio Pilatupis,marca mayïcunapis, y maytsaypita shamog juc nacion runacunapiscay Jerusalen marcachö goricäyargan cachamungayquiJesucristupa contran sharcuyänanpä. 28Tsaynöga rurayashgaunaypitana permitingayquita cumplirmi. 29Cananpis autoridäcunajurapäyämanganta ricaycanquim, Tayta Dioslläcuna. Tsaymigamllaman nogacuna yäracayämü. Valorta goycayämay manamantsariypa willacuyniquita willacuyänäpä. 30Yanapaycayämay,taytallay, geshyagcunata poderniquiwan alliycatsiyänäpä.Tsaynöpa cachamungayqui Jesucristuman runacunacriyicuyänanpä yanapaycayämay mastapis imayca milagrucunataruraycuyänäpä”.31Tsaynö Tayta Diosman mañacur ushasquiyaptinmi tsay

goricäyangan wayi cuyusquirgan. Tsaychö llapanmi Espiritu

3 4

Page 114: Quechua Conchucos Sur Nt

114

Santupa poderninwan quëdariyargan. Tsaypitanam TaytaDiospa alli willacuyninta mana mantsariypa willacurgallaycuyargan.

Jesucristuman criyicogcuna yanapanacuyangan32Tsaychö Jesucristuman llapan criyicogcuna, atscag carpis,

juc yarpayllam cayargan. Mayganpa imancuna capuyaptinpismanam “Quiquïllapämi” niyargantsu, sinöga llapancunamiwalanacuyargan. 33Mana mantsacuypam apostolcunagaSeñornintsic Jesucristo cawamunganta willacuyargan. YJesucristuta chasquicogcunata Tayta Dios pasaypamyanapargan alli cawacuychö cayänanpä. 34,35Paycunagamanam mayganpis faltäpacuyagtsu. Tsaynö cayänanpämichacrancunata wayincunata ranticuycur gellënincunataapostolcunaman churayargan. Paycunanam llapancunataaypuyag faltapacuyanganman.36Tsaynömi rurargan Levipa castan Chipre *islapita Josepis.

Paypa jutintam apostolcuna churayargan “Bernabe” nir. Tsayjutega “valoratsicog runa” ninanmi. 37Paypis chacrantaranticusquirmi tsay gellëta apostolcunata goycurganfaltapacogcunata yanapayänanpä.

Ananias warmin Sa rawanllullacuyanganpita wanuyangan

5 1Tsaynömi Ananias jutiyog juc runapis warmin Sa rawancösa willanacurir chacrancunata ranticuyargan. 2Tsaymi

ishcan yachatsinacurcur tsay gellëta waquin cagtaraquicuycur waquillantana apostolcunaman Ananiasapapargan.3Waquillanta chaycatsiptinmi Pedro nirgan: “Ananias,

¿imanirtä Espiritu Santuta llullaparnin *Satanas munangantarurarguyqui? ¿Imanirtä ‘Cayllam ranticuyangä llapan gellë’nirnin waquin cagtaga quëdatsicuycuyarguyqui?4Ranticuyangayqui chacraga ¿manacu quiquiquicunapacashga? Ranticuyangayqui gellëpis ¿manacu quiquiquicunapacashga? Tsaynö caycaptinga rasun cagta parlanayqui raycur¿imanirtä llullacunqui? Manam nogacunallatatsullullapäyämarguyqui, sinöga Diosnintsictam”.5Pedro tsaynö niycuptinmi Ananias jinan öra wanusquirgan.

Tsaynö Ananias wanusquinganta musyarmi runacuna pasaypamantsacäyargan. 6Tsayman jövincuna chaycurnam Ananiaspaayanta wancurcur apacuyargan pampayänanpä.7Tsaypita quimsa öratanönam chargan Ananiaspa warmin

Sa rapis. Pay manam musyargantsu gowan wanunganta.8Tsaymi Pedro tapurgan caynö: “Sa ra, mä, willamay.¿Runayqui apamungan gellëllachöcu chacrayquicunataranticuyargayqui?” nir.Tsaymi Sa ra nirgan: “Au, tsayllachömi ranticuyargä,

taytay” nir.9Niptinmi Pedro nirgan: “¿Imanirtä gamcuna

yachatsinacuyarguyqui Diospa Espirituntallullapäyänayquipä? ¡Ricay! Tagay jövincuna gowayquipaayanta pamparamurna puncuchöna caycäyan.Llullacungayquipita gamtapis apayäshunquinam pampag”.10Tsaynö niycuptin jinan öram Pedrupa ñöpanchö Sa rapis

wanusquirgan. Tsaynam jövincuna yaycur tariyarganwanushgana jitaraycagta. Tsaynöta ricaycur paytapisapayargan jinan öram gowanpa lädunman pampayänanpä.11Ananiaswan Sa ra llullacuyanganpita wanuyangantamusyaycurmi Jesucristuman llapan criyicogcuna y waquinrunacunapis pasaypa mantsacäyargan.

Geshyagcunata apostolcuna allïtsiyangan12Runacuna ricaycäyaptinmi apostolcuna Diosnintsicpa

poderninwan atsca milagrucunata rurayag. LlapanmiJesucristuman criyicogcuna imaypis templuchö “Salomon”ningan alarman goricäyargan. 13Tsaynö goricarnin

respëtuwanmi ricayag. Peru Ananias wanunganta mantsarirmiwaquin runacunaga paycunaman manana witipäyargantsu.14Ni imanö captinpis cada junagmi warmipis ollgupisJesucristuta chasquicurnin mas atscagyarna cabalacaycäyag.15Cällipa Pedro cada päsaptinmi geshyagcunata

jipipäyämog andamiantinta cämantinta caynö yarparnin:“Pedro päsaptin llantuyllanpis janancunaman chaptinmaygallanpis allisquiyangam” nir. 16Tsaynöllam maytsaymarcacunapitapis Jerusalenman shayämurgan imaycaläyawangeshyagcunata y supayyogcunatapis apacurcur. Tsaygeshyagcunaga llapanpis allïyarganmi.

Apostolcunata prësuyangan17Tsaycunata rurayanganta musyarnam mandacog sacerdöti

y paywan pureg saduceo cag runacunapis apostolcunatamasrä chiquicurcuyargan. 18Tsaynö chiquiparnam prësutsariscatsir carcelman wichgatsiyargan. 19Peru Tayta Diospa*angelnin pagaspa chaycurmi carcel puncucunata quichasquirpaycunata jipiscamurgan. Nircurmi nirgan: 20“Aywayaytempluman. Tsaychö runacunata willapäyanqui Jesucristutachasquicur salvacuyänanpä cagta” nir.21Tsaynam tsay angel ningannölla tsaca tsacallana

templuman aywar apostolcuna runacunata willapäyarganJesucristuta chasquicuyänanpä.Tsayyagnam mandacog cag sacerdöti, sacerdöti

mayincunawan gayatsinacuyargan llapan autoridäcunasesionta rurayänanpä. Llapancuna willanacurirnamwardiyacunata cachayargan carcelpita apostolcunatajipiyämunanpä. 22Tsay wardiyacuna carcelman chaycurnamtariyargannatsu apostolcuna wichgaraycagta. Tsaynamcutiyargan caynö nir: 23“Carcel puncuta shumagwichgaraycagtam tariyargö. Y prësu cuïdagcunapispuncucunachö ichiraycäyashgam. Ruriman yaycurmi itsanga¡maygan prësutapis tariyargönatsu!” nir.

24Tsayta wiyaycurmi templuchö wardiyacunapa capitanniny puëdeg sacerdöticunapis tapunacuyargan: “¿Imanöparägeshpisquiyashga canman? Cananga ¿imanötä cashun?”nirnin.25Tsaynö pasaypa yarpachacuychö caycäyaptinnam juc runa

chaycur nirgan: “Carcelman wichgayangayqui runacunagatempluchönam runacunata yapayna yachaycätsiyan” nir.26Tsaynö niptinnam jinan öra wardiyacunata pushacurcur

capitan aywargan apostolcunata cangan apayämunanpä. Perutsaychö runacuna apostolcunapa favornin sharcursamgayänanta mantsacurmi mana magayllapanaapayämurgan. 27Tsaynam apostolcunata chätsiyarganautoridäcuna goricäcuyänanman. Tsaychö mandacog cagsacerdötim nirgan: 28“¿Manacu gamcunata willayargä imaypisJesuspita manana willapäcuyänayquipä? Tsaynö nicaptïpis¿imanirtä sïgiyanqui runacunata willaparnin? Nircurrä tsaypisnogacunata tumpaycäyämanqui: ‘Paycunam Jesustawanutsiyashga’ nir”.29Tsaynam Pedro y waquin cag apostolcunapis niyargan:

“Gamcuna niyämangayquicunata rurayänäpa rantinga TaytaDios niyämangancunatam cumpliyänä. 30Gamcuna Jesustacruci caypa wanutsishga caycäyaptiquipis imaypitapis Israelrunacuna adorar yäracungantsic Tayta Diosmi wanunganpitacawatsimushga. 31Nircurmi mandamagnintsic ysalvamagnintsic cananpä Señor Jesucristuta derëcha caglädunman jamatsishga. Paymi jutsantsicpita perdontamañacushgaga salvamäshun. 32Tsaycunata willacuyänäpämiEspiritu Santuta Tayta Dios nogacunaman churamushga. Pitamaytapis Espiritu Santum yanapaycan imaycay örapis TaytaDiosta cäsucog cagtaga”.33Tsaynö niyanganta wiyaycurmi autoridäcuna masrä

ajacurcur wanutsiytana munayargan. 34Peru tsaychömi antispaycunawan caycargan ley yachatsicog juc *fariseo runa.

4 5

Page 115: Quechua Conchucos Sur Nt

115

j 7.8 Israel nacionchö üsuncunaman ollgucunapa cuerpun señalay ima cangantapis musyanayquipä liyinqui Genesis 17.9-14.

Paypa jutinmi cargan Gamaliel. Llapan runacunam paytagarespitayag. Tsay respitashga runam wardiyacunata mandarganapostolcunata wagtaman rätulla jipisquiyänanpä. 35Tsaynöjipiscatsirmi tsaychö caycag autoridä mayincunata nirgan:“Israel runacuna, cay runacunata contrarnin, pagtä imamanpisjegaycäyanquiman mana shumag tantiyaycur.36¿Yarpäyanquicu juc tiempuchö Teudas jutiyog runa ‘Yachagrunam cä’ nir alabacur puringanta? Paytam gatiräyarganchuscu pachac (400) runacuna. Tsaynö criyitsicur puriycagtawanuscatsiyaptinmi gatiragnincunapis mashtacaraywacuyargan. 37Nircur tsaynömi Romapa mandunmancensucuy cangan witsan Galilea provinciapita shamogJudaspis purirgan. Paytapis wanuscatsiyaptin llapangatiragnincuna, atsca carpis, mashtacarmi aywacuyargan”.38“Tsaymi gamcunata noga shumag yätsiycä cay runacunawan

mana mëticuyänayquipä. Mejor dejaycuyay. Quiquincunapayarpayllanpita willacuyaptinga willacuyangallanchömi ushacanga.39Peru Tayta Dios ninganta rurayaptinga contran sharcur imar,pagtatä Tayta Diosta ajaycätsiyanquiman”.40Tsaymi Gamaliel ninganta cäsurnin apostolcunata

wanutsiyargannatsu, sinöga alli cösa astarcatsirmigayascatsirnin niyargan Jesuspita masta manana imatapisparlayänanpä. Nircurmi cachasquiyargan.41Tsaypitanam Señor Jesucristo raycur tsaynö

astacäyanganta apostolcuna cushishga yargucuyarganautoridäcunapa ñöpancunapita. 42Tsaynö autoridäcunamichaycäyaptinpis paycunaga cada junagmi willacuyargan:“Jesusga Tayta Dios cachamungan salvacogmi” nirnin.Tsaynöllam templuchöpis y wayicunachöpis willacuyag.

Micuyta aypuyänanpä ganchis runacunata acrayangan

6 1Tsaynö willacuyaptinmi mas atscagyäyarganJesucristuta chasquicogcuna. Paycunaga cayargan *griegu

parlacuyta parlagcunam y *hebreu parlayta parlagcunam.Cada junag viüdacunatam micuynincuna aypuyag. Hebreuparlag viüdacunata mas yanapaycäyanganta yarparmi grieguparlag runacuna jamurar niyargan: “Hebreu parlagcunagaquiquin purallam micuyta garanacuyan” nir.2Tsaynö niyaptinmi Jesucristuman llapan criyicogcunata

gorisquir apostolcuna caynö niyargan: “Waugicuna, Diospawillacuyninta willacur puriyaptïmi tiempücuna cagnönatsuviüdacunata atiendiyänäpä. 3Tsaymi cananga gamcunapitaacrayämunqui ganchis (7) runacunata micuy aypucogcayänanpä. Itsanga paycuna cayätsun Espiritu Santomunangannö cawag y alli yarpayyog runacuna. Paycunatamchurashun tsaycunata rurayänanpä. 4Tsaynöpam nogacunagaDiospa willacuyninta willacur y payman mañacur puriyäshä”.5Tsaynö llapancuna willanacusquirmi ganchis runacunata

acrayargan. Paycunaga Espiritu Santo yanapaptin Diosnintsicmanyäracur cawag runacunam cayargan. Tsay ganchis runacunapitajucga cargan Estebanmi. Waquin cagnam cargan Felipe, Procoro,Nicanor, Timon, Parmenas, y Antioquia marcapita Nicolas.Nicolasga juclä runa caycarpis mas puntatanam Israel runacunaadoracuyangan Tayta Diosman criyicurgan. 6Nircurnamapostolcuna tsay acrayangan ganchis runacunapa umancunamanmaquincunata churarcur Tayta Diosman mañacuyargan paycunatayanapaycunanpä.7Tsaynöpam Tayta Diospa willacuyninta Jerusalenchö

willacuyaptin Jesucristuman criyicogcunaga cada junag masräatscagyäyargan. Y hasta Israel sacerdöticunapis atscagmichasquicuyargan tsay willacuyta.

Estebanta prësu tsariyangan8Tayta Dios yanapaptinmi Estebanga atsca milagrucunata

rurargan runacunachö. 9Tsaynö milagrucunata rurar

Jesucristupa willacuyninta willacuptinmi waquin Israelrunacuna rimanacuyargan. Tsay rimanacog runacunagacayargan Cirene marcapita, Alejandria marcapita, Ciliciaprovinciapita, y Asia provinciapita. Paycunawanmi cayarganesclävu cayanganpita yargushga runacunapis. 10Estebanwanrimanacurpis tsay runacuna manam imanö niytapispuëdiyargantsu Espiritu Santo tsaynö parlananpä yachatsiptin.11Tsaynam imanö caytapis mana puëdirna tsay contragnin

runacuna pacayllapa waquin runacunata pägayarganEstebanpa contran caynö niyänanpä: “Moisespa y TaytaDiospa contranmi Estebanga parlaycan” nir. 12Tsaynöniyanganta wiyaycurmi autoridäcuna, ley yachatsicogcuna, ywaquin runacunapis pasaypa ajacurcuyargan. NircurnamEstebanta prësu tsarircur apayargan mas puëdeg cagautoridäcuna goricäyangan cagman. 13Tsaymanmi tsaypägapacuyangan cag runacunata pushayargan Estebanpacontran caynö niyänanpä: “Cay runaga templuntsicpa y TaytaDiospa mandamientuncunapa contranmi imaypis parlashga.14Y wiyayargö caynö nicagtam: ‘Tayta Diospa templuntaNazaret marcapita Jesusmi juchutsinga’ nir. Tsaynöllam nicanMoises gellgangan leycunatapis manana cäsucunantsicpäcagta. Tsaynö nicagtam quiquïcuna wiyayargö”.15Tsaynam tsaychö caycagcuna Estebanta ricarcuyanganchö

ricasquiyargan angelpa gagllantanö Estebanpa gagllanchipipegtarä.

Autoridäcunapa ñöpanchö Esteban parlangan

7 1Tsaypitanam Estebanta sacerdöticunapa mandagnintapurgan: “¿Rasunpacu cay runacuna niyangannö gam

parlarguyqui?” nir.2Tsaynam Esteban parlar gallaycurgan caynö: “Shumag

wiyayämay, taytacuna. Unay tiempuchöpis llapan imaycacunapäsanganta musyantsicmi, Diospa palabranchö gellgashgacaptin. Unay *Abrahamtam poderösu Tayta Dios yuriparganMesopotamia marcallachörä taycaptin. 3Tsaychö yuriparminirgan: ‘Castayquicunata y marcayquitapis jagiriycur nogaentreganäpä cag marcaman aywacuy’ nir”.4“Tsaynö niptinmi Mesopotamiapita Abraham aywacurgan

‘Haran’ ningan marcachö täcunanpä. Tsaychömi täcurgan taytanwanucunganyag. Tsaypitanam Tayta Dios pushamurgan caytaycangantsicman. 5Cayman täränanpä chaycatsimurpis manammaynintapis ricatsirgantsu quiquinpana cananpäga. Manaricatsirpis tsurin manarä captinmi Tayta Dios aunir caynö nirgan:‘Cay taycangayquita gampita miragcuna juc naciontarurayänanpämi entregashä’ nir. 6Nircur Tayta Dios yapaynirganmi: ‘Manarä maychöpis täyänanpä ricatsiptïmi willcayquipatsurincuna y paycunapita miragcunapis caru marcachöjäpayashgallarä cayanga. Tsaychömi juc nacion runacuna pasaypamaltratarnin munayanganchö ñacatsir tsaräyanga chuscu pachac(400) wata entëru. 7Peru nogam juzgashä castiganäpä tsaymunayninchö maltratarnin tsararag runacunata. Tsaynö esclävucaycäyanganpita yargaramurnam caychö cushishgallana

.8“Tsaynömi Tayta Dios Abrahamta aunirnin nirgan:

‘Gampita miragcunata yanapanäpäga *cuerpuncunataräseñalacuyätsun. Y tsaynölla ollgu tsuriquicunatapisseñalatsiyanqui’ nir.j Tsay ningannöllam quiquin Abrahamräseñalacurgan. Y nircurmi tsurin Isaac yurisquiptinpisseñalatsirgan yuringanpita puwag (8) junagyogllata.Tsaynöllam Isaacpis tsurin Jacobta señalatsirgan y Jacobpischunca ishcay (12) tsurincunata señalatsirgan. Tsay Jacobpatsurincunapitam llapan Israel nacion runacuna mirayashga”.9,10“Jacobpa tsurincunam gepa cag waugincuna Joseta

chiquiparnin Egipto nacionpa aywag negocianticunataranticusquiyargan. Tsay negocianticunanam Egiptuman

5–7

Page 116: Quechua Conchucos Sur Nt

116

k 7.11 Israel nacion manarä ruracaptinmi puntataga “Canaan” marcacuna niyargan. l 7.33 Nogantsic Tayta Diosman mañacunantsicpätsucuntsictaran jipicurintsic. Tsay cuentanömi Moisesta Tayta Dios yuripar nirgan respitarnin llanginta jipicurinanpä. m 7.41 Ïdulucunagarumipita, gellëpita, gerupita rurashga cagcunam cayargan. Waquinmi cayargan runapa imäjinninnö y waquinnam ashmapanö. Tayta Diosmanmañacuyänanpa rantinmi waquin runacuna ïdulucunaman mañacur adorayag: ‘Caymi Diosnintsic’ nir.

chaycatsir juctana ranticuriyänä. Tsay Egiptuchöpis TaytaDios Josetaga imaypis mana dejaypam yanapargan. Tsaynöpayachag captinnam rey *faraon payta churargan palaciunchöarogcunata mandananpä y Egipto naciontapismandäshinanpä”.11“Tsay witsanmi Egipto nacionchö y ‘*Canaan’k ningan

marcacunachöpis feyupa usya captin unay Israel runacunamicuyänanpä micuynincuna cargannatsu. 12Egiptuchömiitsanga usya manarä gallaptin atsca trïguta Jose tröjamanchuracunä. Tsaypita muchuyna captin tsay churatsingantrïguta Egiptuchö ranticuycanganta musyaycurnamtsurincunata Jacob cachargan trïgu ranteg aywayänanpä.13Tsaypita trïgu ranteg yapay cutirpis manarämitantiyayänärätsu Jose paycunapa waugin canganta. Tsaynömana tantiyayaptinmi quiquin Josena willarganranticuyangan waugincuna canganta. Waugincunawantincunganta willaptinrämi rey faraon musyargan maygancasta Jose cangantapis. 14Tsaypitanam Jose gayatsirganpapänin Jacobta y llapan castancunata Egipto nacionmanaywacuyänanpä. Egiptuman aywagcunaga llapan cayarganganchis chunca pitsga (75) runacunam. 15TsaynöpamEgiptuman llapan tsurincunawan Jacob aywacurgan. Tsaychötaycarmi paypis y tsurincunapis wanuyargan”.16“Tsaypita Jacob wanusquiptinnam ayanta apayämurgan

‘Canaan’ ninganchö Siquem marcaman pampayänanpä.Tsaychömi awilun Abrahampis pamparargan. Nircurtsayllamanmi Josepa ayantapis apayämurgan pampayänanpä.Tsay pampacuyänanpä chacrataga Abrahammi rantirganHamor jutiyog runapa tsurincunapita”.17“Tayta Diosga Abrahamta caynö nir auningancunata

manam gongargantsu: ‘Gampita yuregpitam ishyaypamirayanga’ y ‘Paycunatam juclä nacionchö ñacacuypitajipimushä’. Ningannölla tsay jipimunanpä cag tiempucunachämuptinnam Israel runacuna Egipto nacionchö pasaypaajayaypäna mirashga cayargan”.18“Tsay witsanga Egiptuchö jucnam yaycurgan rey cananpä.

Payga mananam mayargannatsu Jose pï cangantapis. 19Tsayreymi Josepä manana imatapis mayar Israel runacunatapasaypa maltratar gallaycurgan. Tsaynö manana atipaypämirayaptinnam ajayarna rey mandargan llapan llullu yuregollgu wamracunataga wanutsiyänanpä”.20“Tsay witsanmi Moisespis yurirgan. Paytaga Tayta Diosmi

pasaypa cuyargan. Tsay llullutaga taytanwan mamanwayillanchömi pacayllapa shacshatsicuyargan quimsaquillayog canganyag. 21Tsaypitanam rey mandangantamantsacurnin tsay llulluta mayu cuchunman pacaycuyargan.Tsaypita reypa warmi tsurinnam taricuycur apacurganquiquinpa wawantanö ricananpä. 22Tsaypita Egiptuchöjövinyarnam yachatsiyangancunatapis pasaypa yacharregishga runana ticrargan”.23“Chuscu chunca (40) watayog caycarnam juc junagna

Moises yarpänä marca mayincunaman watucag aywayta.24Yarpangannölla watucag aywarmi tarirgan juc Israel runataEgipto runa magaycagta. Tsaynöta tariycurmi Israel runapajanan sharcur Moises wanuscatsirgan tsay Egipto runata.25Tsaynö rurarmi Moises yarpargan Egiptupa mandunpita tsayIsrael runacunata jipinanpä Tayta Dios cachanganta cuentatagocuyänanta. Tsaynö Moises yarpaptinpis paycunaga manamichicllapis tantiyargantsu”.26“Tsaypita warayninnam yapay watucagnin aywar Moises

tarirgan ishcag Israel mayincunana pelyaycäyagta. Tsaymiwashayta munar nirgan: ‘Gamcuna tsay castalla caycarga

¿imanirtä pelyaycäyanqui?’ nir. 27Tsaynam magag cag runaMoisesta tangarirninrä nirgan: ‘¡Manam Israel runacunapamandagnintsu ni jueznintsu canqui tsaynö niyämänayquipäga!28¿O Egipto runata ganyan wanutsingayquinöcunogacunatapis wanutsimaytana munaycanqui?’ nir. 29Tsaynöniycuptinmi Egipto runata wanutsinganpä reytamusyascatsiyänanta yarparnin geshpir aywacurgan ‘Madian’ningan jircaman. Tsaychö taycaptinnam ishcay ollgutsurincuna yurirgan”.30“Tsaypita chuscu chunca (40) wata Madianchö taycarnam

Moises aywargan ‘Sinai’ ningan tsunyag jircapawashaläninman. Tsaychömi shiraca rupaycagchö Tayta Diospaangelnin yuripargan. 31Tsaynö pasaypa rauraycagtaricaycurnam Moises ima ruraytapis camäpacurgantsu. Tsaymimas shumag ricaycuyta munar maslla witipaycanganchöwiyargan Tayta Dios caynö nimogta: 32‘Unay Abraham, Isaac,y Jacob, tsay Israel runacuna yäracayämangayqui Diosminoga cä’ nir”.“Tsayta wiyaycurmi sï Moises tsuctsucyarnin ricaycuytapis

mantsarirgan. 33Tsaynö Moises mantsarir caycaptinmi TaytaDios yapaypis caynö nirgan: ‘Cay patsaga feyupa sagrädumcaycan. Respitamarnï llangiquita jipicuriy’.l 34Nircurnamnirgan: ‘Noga ricaycämi Israel runacuna Egipto nacionchöimanö ñacar wagaycäyanganta. Tsaymi Egiptuman gamtacachashayqui paycunata jipimunayquipä’ nir”.35“Tsay Israel runacuna Moisesta mana cäsurninmi

niyargan: ‘Manam gam mandagnïcunatsu ni jueznïcunatsucanqui’ nir. Tsaynö Moisesta nicäyaptinpis Tayta Diosrupaycag shiracachö parlapashga carmi angelninwan paytacachargan Egiptupita paycunata jipimunanpä. TsaynöpamTayta Dios Moisesta churargan paycunapa salvagnin ymandagnin cananpä. 36Tsaynömi ari Moises jipimurgan unayIsrael runacunata Egipto nacionpita. Imayca milagrucunatapisrurarganmi Egiptuchöpis y ‘Puca Lamar’ ninganchöpis.Tsaynölla chuscu chunca (40) watantin tsunyagcunataaywaycarpis milagrucunataga rurarganmi. 37Tsaynö jipirmiMoises Israel runacunata nirgan: ‘Tayta Diosmi gamcunapitajuc runata churanga noganö willacog cananpä’ nir. 38YMoisesmi Tayta Dios cachamungan angelpita chasquirganSinai jircachö mandamientucunata. Tsaymandamientucunatam runacunata yachatsirgan Tayta Diosmunangannöna alli cawayänanpä”.39“Moises tsaynö yachatsicuptinpis manam cäsuyargantsu Israel

runacuna tsunyag jircacunata aywaraycarninpis. Tsaynö manacäsurninmi Egiptuman cuticuyta munayargan. 40Tsaymi Sinaijircaman witsanganpita Moises ras mana cutimuptin wauginAarontana niyargan: ‘Manam musyantsictsu Egiptupitajipimagnintsic Moisesta ima päsangantapis. Gam cananga jucdiosta rurapaycayällämay mañacuyaptï yanapayämänanpä’.41Tsaynö mañacuyaptinmi rurapargan becërrupa imäjinnintanö‘Caymi Diosnintsic’ nir adorayänanpä. Nircurmi tsay*ïduluncunatanammañacuyangancunata wiyananpä *altarninchöashmacunata pishtapäyargan. Tsay aytsacunatanam micuyarganïdulupa jutinchö estata rurar”.42“Tsaynö rurayaptinmi Tayta Dios pasaypa rabyacurnin

paycunata manana yanapargannatsu. Tsaymi quiquincunamunayangannö cawarna estrëllacunatapis, rupaytapis, yquillatapis adorarninna gallaycuyargan. Tsaymi willacogninunay profëta gellgananpä Tayta Dios nirgan:

‘Israel runacuna, chuscu chunca (40) watantin tsunyagjircacunata aywaycar manam nogata yarpämartsu

7

Page 117: Quechua Conchucos Sur Nt

117

n 7.44 Tabernäculu ninganga toldërawan rurashga iglesiash canä. Toldërallawan rurashga captinshi Israel runacuna jucläpa aywargapascasquir apayag. Maymanpis charga tsay tabernäculuta armayag Tayta Diosta tsaychö mañacur adorayänanpä. Tabernäculupä mastamusyanayquipä liyinqui Exodo capïtulu 26 y 27. o 7.58 Saulupa jucag jutinga Pablum. Liyinqui Hechos 13.9.

ashmayquicunata pishtasquir altarchörupatsiyargayqui.

43 Nogapä yarpäyänayquipa rantinga maypa aywarpis“Moloc” ningan rurayangayqui ïdulutampuritsiyarguyqui payman mañacuyänayquipä.

Tsaynömi “Refan” ningan ïdulupa estrëllan niragtaruraycurpis puritsiyarguyqui.

Tsaynö rurayangayquipitam gamcunata garguyäshayqui.

44“Mana imapis cag tsunyag jircachömi unay Israelrunacunaga ‘tabernäculu’n ningan tolduta puritsiyargantsaychö Tayta Diosman mañacur adorayänanpä. Tsaytabernäculutaga rurayargan Moisesta Tayta Diostantiyatsingannöllam. 45Tsaypita unaytanam tabernäculutaapacurcur Josuewan Israel runacuna yaycayämurganauningan marcacunaman. Yaycayämuptinmi Tayta Dios caymarcacunachö täcog cag runacunata gargurgan. Tsaynögargurirnam tsay marcacunata Israel runacunataauningannölla entregargan. Tsaynö cagmi tabernäculoga caymarcantsiccunachö quëdargan rey *David cawanganwitsanyag. 46Tayta Dios yanapaptinmi Davidga Jerusalenchötemplutana sharcatsiyta munargan Tayta Dios tsaychötäcunanpä. 47Tsaynö yarpaptinpis Davidpa tsurin reySalomonrämi sharcatsirgan templuta”.48“Tsaynö sharcatsishga captinpis imaycawan poderösu

Tayta Diosga manam runacuna rurayangan templuchögatärantsu. Tsaynö captinmi willacognin unay profëtagellgananpä Tayta Dios nirgan:

49 ‘Ciëloga jamaräcuna *trönümi. Tsaypitam llapantapismunaynïchö tsararä.

Runa cawangan patsaga chaquï jaruräcunanmi.Tsaynö caycaptëga manam ima wayipis nogapä

aypangatsu.Nogaga manam runa rurangan wayichö tärämantsu.

50 .

51Tsaynö nircurmi Esteban nirgan: “Gamcunapis unay manaalli cag Israel runacunanöllam Espiritu Santupa contranimaypis caycäyanqui. Chucru shongu carmimunayangayquinölla cawaycäyanqui. Tsaynölla imayyagräTayta Diosta mana cäsur payman mana yäracog runacunanöcaycäyanqui. 52¿Manacu unay Israel runacunapis Tayta Dioscachamungan salvacogpä willacog profëtacunatapischiquirnin wanutsiyargan? Gamcunapis tsay castallapita carmiTayta Dios cachamungan salvamagnintsic Jesucristutapisautoridäcunaman entregayargayqui wanutsiyänanpä.53¡Angelnincunawan mandamientuncunata Tayta Diosapaycätsimuptinpis manam ni imallapäpis cäsucuyanquitsu!”

Estebanta runacuna wanutsiyangan54Tsaypitanam tsaynö Esteban ningancunata wiyaycur

autoridäcuna pasaypa ajacurcuyargan. 55Peru EstebantagaEspiritu Santo ricatsiptinmi ciëluchö ricasquirgan chipipiycagTayta Diospa derëcha cag lädunchö Señor Jesucristo caycagta.56Tsaynam tsayta ricaycur nirgan: “¡Ciëlu quicharaycämogtamricaycä! Tayta Diospa derëcha cag lädunchömi SeñorJesucristo caycämun” nir.57Tsaynö niptin paycunaga rinrincunatapis

tsapacurcuyarganmi mastaga wiyayta mana munar. Tsaypitapasaypa rabyarnam gayararnin Estebanman tsaregnacörricuycuyargan. 58Nircur marcapita jipisquirmi

samgayargan. Tsay samgayänanpä contrag runacunamröpancunata jipiscärir paytacuyargan Saulo jutiyogjövinman.o59Paycuna samgaycäyaptinmi Esteban Jesucristuman

mañacurgan caynö: “Señor Jesus, ñöpayquiman apacallämay”nir. 60Tsaypita gonguricuycurnam llapan callpanwan nirgan:“¡Cay samgaycäyämag runacunata perdonaycullay, taytay!”Nisquillarnam wanusquirgan.

8 1,2Estebanta wanutsiyanganta ricaycurmi Saulogacushicurgan.

Tsaynö wanuscatsiyaptinmi Tayta Dios munangannöcawagcuna Estebanpa ayanta pampayargan feyupallaquicuywan wagarnin.

Jesucristuman criyicogcunata chiquiyangan

Estebanta wanutsiyangan junagpitaga Jesusman criyicogcunatapasaypa gaticacharnam gallaycuyargan gargur ushacätsiytamunar. Tsaynö captinmi tsay criyicogcunaga wacpa caypa geshpiraywacuyargan Judea y Samaria provinciacunapa.*Apostolcunallanam Jerusalenchö quëdacuyargan. 3SaulunamJesusman criyicogcunata wayin wayinrä ashir gallaycurgantaringan cagtaga warmitapis ollgutapis carcelman wichgatsirnin.

Samaria provinciachö Jesucristupä Felipe willacungan4Jerusalenpita geshpegcunaga maychö tsaychöpis

willacuyarganmi Jesucristo salvacog canganta. 5Tsaynömipaycunawan juntarag Felipipis geshpir Samaria provinciapajuc marcaman aywacurgan. Tsaychömi runacunatawillacurgan Tayta Dios salvacogta cachamunganta. 6TsaynömiJesucristupa poderninwan milagrucunatapis Felipe rurargan.Tsayta ricarmi willacungancunatapis atsca runacunachasquicuyargan. 7Tsaynömi Jesucristupa poderninwan supaygeshyatsingan runacunatapis allïtsirgan. Tsaynö allïtsiptinmi*supaycuna gayararrä runacunapita yarguyargan. Tsaynömiatsca ratacunatapis y chancancuna, ricrancuna wanucashgageshyagyashga runacunatapis allïtsirgan. 8Tsaynö ruraptinmitsay marcachö tagcuna pasaypa cushicuyargan.9-11Tsay marcachömi cargan juc runa Simon jutiyog. Payga

unaypita brüju cayta yachacushga carmi Samaria runacunataengañag väleg tucur. Ollgupis, warmipis, y wamracunapisllapanmi Simon ningancunata cäsurnin niyargan: “Cayrunataga Tayta Diosmi yanapaycan paypa poderninwanimaycatapis rurananpä” nirnin.12Tsaypita Jesucristo salvacog canganta Felipe

willacuptinnam ollgupis warmipis pay willacungantanachasquicurnin bautizacuyargan. 13Tsaychömi tsay brüjuSimonpis Jesucristuta chasquicurnin bautizacurgan. Nircurmimilagrucunata Felipe ruranganta ricar pasaypa espantarninFelipiwanna cushishga purirgan.14Tsaypitaga Jerusalenchö caycag apostolcunapis

musyariyarganmi Diospa alli willacuyninta Samariaprovinciachöpis runacuna cösa chasquicuyanganta. TsaynamSamariaman cachayargan Pedrutawan Juanta. 15,16Paycunachaycurnam musyariyargan Jesuspa jutinchö bautizacushganacaycarpis Espiritu Santutaga manarä chasquicuyanganta.Tsaymi Pedruwan Juan Tayta Diosta rugacuyarganpaycunapis Espiritu Santuta chasquiyänanpä. 17Nircurmaquincunata tsay llapan criyicogcunapa umancunamanchuraycuyaptin jinan öram Espiritu Santuta chasquicuyargan.18,19Tsaynö Espiritu Santuta chasquiyanganta ricaycurmi

tsay brüju Simonga apostolcunata nirgan: “Tsay poderniquitaranticaycayällämay nogapis runacunapa umanman maquïtachuraptï tsaynölla Espiritu Santuta chasquicuyänanpä” nir.

7 8

Page 118: Quechua Conchucos Sur Nt

118

20Tsaynö niptinmi Pedro nirgan: “¿Imanirtä Diosnintsicpapoderninta rantina canganta yarpaycanqui? Tsaynöyarpangayquipitam gellëniqui in ernuman apashunqui.21Gamga shonguyquichö mana alli yarpag cangayquipitamDiosnintsicpa poderninta chasquinquitsu. 22Llutancunatayarpangayquipa rantinga Tayta Diosman mañacuyperdonashunayquipä. Tsaynö mañacur rugacuptiquega capazperdonashunquimanrä. 23Gamga envidiösu criyitsicog carmillutan rurayniquicunata mana jagirinquitsu”.24Tsaynö niptinnam tsay brüju Simon caynö nirgan: “Tsaynö

captëga Tayta Diosta rugacuycuyay mana castigaycamänanpä”nir.25Tsaychö runacunata cösa willapäcur yachatsicurirnam

Juanwan Pedro aywayargan Samaria provinciachö waquinmarcacunapana Diospa alli willacuyninta willacuyänanpä.Tsaypitanam Jerusalenman cuticuyargan.

Etiopia nacion runa Jesucristuta chasquicungan26Tsaypitanam Tayta Dios cachamungan angel nirgan

Felipita: “Jerusalenpita Gaza marcaman aywag nänipa ayway”nir. (Tsay nänega tsunyag jircapam aywaraycan.)27,28Tsaynam angel ningannö Felipe tsay nänipa aywaycar

tincusquirgan Etiopia nacionpita juc runawan. Payga Etiopianacionchö reina Candacipa gellë tsaragnin väleg runamcargan. Tayta Diosta adorag Jerusalenman aywanganpitamtsay runaga cuticuycargan beschacuna sutayangancarrëtanchö, Bibliachö unay profëta Isaias gellgangancunataliyiraycar.29Tsaymi Felipita Espiritu Santo nirgan: “Ayway, witipay

carrëtachö aywaycag runaman” nir.30Tsay ningannö aywarmi Felipe wiyargan tsay Etiopia runa

Isaias gellgangancunata liyiraycar aywaycagta. Tsaymi Felipetapurgan: “Jau amïgu, ¿tantiyanquicu tsay liyiycangayquita?” nir.31Tsaynö niptinmi tsay runa nirgan: “Pipis mana

tantiyatsimaptinga ¿imanöparä tantiyashä? ¿Gam manacuyarcarcamunquiman cayman tantiyaycatsimänayquipä?” nir.32Tsay runa liyiycanganga caynömi gellgaraycargan:

“Wanutsiyänanpä üshata apayangannömi payga apashgacanga.

Millwanta rutuyaptin üsha mana gayaragnömi paygaupällalla canga.

33 Burlacur manacagta niyaptinpis pipis manam favorninsharcungatsu.

Salvacogta wanutsirnin alläpa cag jutsatam rurayanga”.

34Tsaynam tsay Etiopia runa Felipita tapurgan:“Tantiyaycatsillämay, taytay. Profëta Isaias cayta gellgar¿pipätä gellgargan, quiquinpäcu o jucpäcu?”

35Tsaymi Felipe tantiyatsirgan tsay liyiycangan SeñorJesucristupä gellgaraycanganta y paylla runacunatasalvananpä Tayta Dios cachamunganta. 36Tsaypitanamaywaycäyanganchö yacuta tariycurnin tsay Etiopia runanirgan: “Caychö yacu caycaptinga ¿manatsurä jucllabautizaycallämanquiman, taytay?” nir.37[Tsaymi Felipe nirgan: “Llapan shonguyquiwan rasunpa

criyicuptiquega bautizashayqui ari”.Tsaynö niptinnam Etiopia runa nirgan: “Criyillämi

Jesucristo Tayta Diospa tsurin canganta” nir.]38Tsaynam aywaycangan carrëtanta ichiscatsir yacuman

yarpuyargan. Nircur tsaychömi tsay runata Felipebautizargan. 39,40Yacupita yargusquiyaptinnam Espiritu SantoFelipita jinallanchö illacascatsirgan. Tsaypita Etiopia runagaFelipita mananam ricargannatsu. Payta manana ricarpiscushishgam aywacurgan. Felipinam Azoto marcachönaricacusquir marcan marcan purirgan Diospa alli willacuynintawillacurnin Cesarea marcaman changanyag.

Jesucristuta Saulo chasquicungan(Hechos 22.6-16; 26.12-18)

9 1,2Tsayyagnam Sauloga Jesusman criyicogcunatawanutsiyta munarnin aywargan mandacog cag

sacerdötiman ordenninta mañag. Ordenta goycuyaptinnam*goricäcuyänan wayicunaman chaycur warmitapis ollgutapisprësur apayargan Jerusalenman.3Tsay ordenwan Damasco marcaman yaycuraycaptinnam

illagpita payman ciëlupita chipicyaycamurgan. 4Tsaynöchipicyaycamuptinmi patsaman Saulo ishquisquirgan.Tsaychönam wiyargan ciëlupita caynö nimogta: “Saulo, Saulo,¿imanirtä nogaman criyicamogcunata chiquirgaticachaycanqui?” nir.5Tsayta wiyaycurnam Saulo tapurgan: “¿Pitä canqui,

taytay?”Niptinnam nimurgan: “Nogaga Jesusmi cä. Nogaman

criyicamogcunata gaticacharnin nogatam chiquiycämanqui.6Canan sharcur aywaycangayqui Damasco marcaman sïgiy.Tsayman chaycuptiquim niyäshunqui imata ruranayquipäcagtapis” nir.7Sauluwan aywag runacunaga tsaynö parlamunganta

wiyarpis manam pitapis ricayargantsu. Itsanga feyupammantsacäyargan. 8Tsaypitaga Saulo gaprayashganamsharcurgan. 9Tsaymi paywan aywag runacunallana jancharcurchätsiyargan Damasco marcaman. Tsaychö quimsa junagmigaprayashgalla cacurgan. Manam pachatapis micurgantsu niyacutapis upurgantsu.10Damascuchömi cargan Jesucristuman criyicog Ananias

jutiyog runapis. Paytam Jesucristo yuripaycur nirgan:“¡Ananias!”Niptinmi pay nirgan: “Caychö wiyaycällämi, taytay” nir.11Tsaynö niptinmi Jesus nirgan: “Canan ayway ‘Derëcha’

ningan cällipa. Judas jutiyog runapa wayinman chaycurgatapucunqui Tarso marcapita Saulo jutiyog runapä. Tsaywayichömi Tayta Diosman pay mañacuycan.12Mañacuycanganchömi ricashurguyqui payman yaycurirgapra caycanganpita yapay ricananpä maquiquita paymanchuraycagta”.13Niptinmi Ananias nirgan: “Payman aywaytaga mantsarïmi,

taytay. Pï may runapis willayämashgam tsay runa pasaypawanutsiyämayta munar chiquiyämanganta. Tsaynömiwillayämashga Jerusalenchöpis gamman criyicogcunatagaticachar pasaypa maltratanganta. 14Cananpis mandacogsacerdötipa ordenninwanmi cay marcaman shamushgagamman criyicogcunata prësur apananpä”.15Tsaymi Jesus nirgan: “Imanö captinpis ama mantsacuytsu

aywaylla. Tsay runataga acrargö nogapä willacunanpämi. Paymiwillapanga juclä nacion runacunata, puëdeg autoridänincunata, yIsrael runacunatapis. 16Payga noga raycurmi mandangäcunatarurar imayca ñacacuytapis päsanga”.17Tsaynam Ananias aywargan Saulo caycangan wayiman.

Tsayman chaycurnam Saulupa umanta yataycur nirgan:“Waugi Saulo, shamuycaptiqui nänichö yuripäshogniqui SeñorJesusmi cachamashga gapra caycangayquipita allïtsinäpä yEspiritu Santupa poderninwanna canayquipä” nir.18Tsay Ananias parlayta ushasquiptinmi jinan öra Saulupa

ñawin tsaparag shicwasquiptin ricachacusquirgan. Nircur tsayörallam bautizacurgan. 19Tsaypita pachan micurcuptinnamcallpan yuririrgan. Nircur tsay Damasco marcachö atscajunagrämi Jesusman criyicogcunawan goyargan.

Jesucristupä Damascuchö Saulo willacur gallangan20Tsaypitanam Saulo willacurna gallaycurgan Israel

runacuna goricäcuyänan wayincunachö: “Jesusga rasunpaTayta Diospa tsurinmi” nir. 21Tsaymi llapan wiyagcunagaespantashga “¿Imanö?” nir ricarar niyargan: “¿Manacu cay

8 9

Page 119: Quechua Conchucos Sur Nt

119

p 9.25 Unay tiempu Israel quinran marcacunaga entërunpa altuyag corralashgam cargan. Tsaynöpam de endicuyag chiquinacuyanganmarcacunapita. q 9.36 “Dorcas” niyanmi griegu idiömachöga y hebreu idiömachönam “Tabita” niyan. Tsay ishcan juticunaga “lluytsu”ninanmi.

runaga Jesusman criyicogcunata Jerusalenchöpis prësurimarrä cashga? ¿Manacu caymanpis shamushga paycunataprësu tsarircur mandacog sacerdöticunaman apananpä?” nir.22Peru Saulutaga imanö captinpis Tayta Diosmi cada junag

yanapargan Jesucristo salvacog canganta mana mantsacuypawillacunanpä. Tsaymi Damascuchö Israel runacuna pasaypayarpachacuyargan: “¿Cay runaga allitatsurä o mana allitatsuränicämantsicpis?” nirnin.

Israel runacunapa maquinpita Saulo geshpingan23Tsaycuna päsariptinnam Israel runacuna willanacuyargan

Sauluta wanutsiyänanpä. 24Wanutsiyta munarmi pagastajunagta paycuna shuyacuyargan marcaman yaycunaportädachö. Tsaynö wanutsiyta munayangantaga Saulomusyasquirganmi. 25Tsaymi juc pagas Jesusman criyicogcunaSauluta shicraman wiñarcur jatun murällap jananpa wascawancacharpayämurgan geshpicunanpä.

Saulo Jerusalenchö willacungan26Tsaypita Jerusalenman Saulo chaycurnam Jesusman

criyicogcunawan imaycanöpa goricayta munargan. Perupaycunaga llapanmi goricaytaga mantsariyargan criyicogtucuycanganta yarpar. 27Tsaynö mantsariyaptinmiapostolcunaman Sauluta amïgun Bernabe pushargan.Chaycatsirnam paycunata willapargan Señor Jesus nänichöSauluta yuripar parlapanganta. Nircurmi willaparganDamascuchö mana mantsacuypa Jesuspä Saulo parlanganta.28Bernabe tsaynö willacuriptinrämi apostolcuna Saulutachasquiyargan. Tsaypitanam Jerusalenchö paycunawan Saulopurirgan. Runacunatapis mana mantsacuypam willapargansalvayänanpä Jesucristuta Tayta Dios cachamunganta.29Tsaychö griegu idiöma parlag Israel runacunawanpisrimanacurmi parlargan Jesucristupä. Tsay runacunam itsangawanutsiyta munayargan. 30Tsaynö wanutsiyta munayangantamusyasquirmi tsaychö criyicogcuna Sauluta apayarganCesarea marcaman. Tsaypitanam quiquinpa marcan Tarsumanaywacunanpä despachariycuyargan.31Tsay witsanga Jesusman criyicogcunata mananam

autoridäcuna prësu tsaritsiyargannatsu. Tsaynöpanam Judea,Galilea, y Samaria provinciacunachöpis criyicogcuna allinacawacuyargan. Cada junagmi yachacuyargan SeñorJesucristupa willacuyninta pay munangannöna cawayänanpä.Tsaynömi Espiritu Santo tantiyatsiptin Jesucristuta masatscagna chasquicuyargan.

Lida marcachö Eneasta Pedro allïtsingan32Maytsaypapis Jesucristuman criyicogcunata watucar

purirmi Pedroga Lida marcamanpis chargan. 33Tsaychömitarirgan juc runa Eneas jutiyogta. Tsay runam pullan cuerpunwanushga captin puwag (8) wata cämallanchö jitaräcurgan.34Tsaynöta tariycurmi Pedro nirgan: “Eneas, SeñorJesucristum allïtsishunqui. ¡Sharcur gopiquita goriy!” nir.Tsaynam Eneas jinan öra sänuyashgana sharcurgan.

35Tsaymi Lida marcachö tärag runacuna y Saron marcachötärag runacuna tsay Eneas runa sänuna caycagta ricaycurninJesucristuta chasquicuyargan.

Wanunganpita Dorcas cawarimungan36Tsay Pedro puringan witsanmi Jope marcachö Dorcasq

jutiyog warmipis Jesucristuman criyicog cargan. Tsaywarmega imaypis allicunata rurarmi pobricunata yanaparnincawag. 37Tsay junagcunanam Dorcas geshyarnin cämamanujurpog cagga wanucurgan. Tsaynam ayanta

armatsipacusquirna sutayargan altusman. 38Jope marcapitaLida marca cercallana captinmi Lidachö Pedro caycangantamusyar ishcay runacunata cachayargan payta rugarpushayämunanpä.39Tsaymi Pedro paycunawan aywargan. Chaycuptinnam

päsatsiyargan Dorcaspa ayan sutaraycangan cagman.Tsaychömi atsca viüdacunapis goriraycäyargan wagarnin.Tsay wagaycagcunanam Pedruta ricatsiyargan tsayviüdacunata Dorcas cuyaparnin rurapangan röpancunata.40Tsaynam Pedro tsaychö caycagcunata wagtaman gargurirgonguricuycur Tayta Diosman mañacurgan. Mañacurirnamwanushga caycag warmita nirgan: “¡Dorcas, sharcuy!” nir.Tsaynö nisquiptinmi wanushga caycanganpita jucllacawarircamur Pedruta ricärir jamarcamurgan. 41Pedromaquinpita tsarircurnam sharcatsirgan. Tsaypitanamwagtachö caycagcunata Pedro gayargan Dorcascawamunganta ricayänanpä.42Tsay cawarimungantaga runacuna musyayargan entëru

Jope marcachömi. Tsaynöpam Señor Jesucristuta atscagchasquicuyargan. 43Tsay marcachö atsca junagrämi Pedroquëdacurgan suëla rurag Simonpa wayinchö.

Pedruta Cornelio gayatsingan

10 1Cesarea marcachömi tärargan juc runa Corneliojutiyog. Payga cargan “Italiano” ningan tröpapa

capitanninmi. Tsay tröpachömi juc pachac (100) soldäducunacargan. 2Tsay capitanga wayinchö castancunawanwätaynincunawanpis Tayta Diosman mañacurmi cawacog.Tsaynö alli cawacog cayninwanmi faltapacogcunataimaycanwanpis yanapag. 3Juc junagnam tardi mallway öranöcaycaptin Cornelio ricasquirgan Tayta Diospa *angelninta.Tsay angelmi nirgan: “¡Cornelio!”4Tsaynö niycuptin pasaypa mantsacashga ricaraycanganchömi

angelta tapurgan: “¿Imatatä munallanqui, taytay?” nirnin.Tsaynö niptinmi angel nirgan: “Tayta Diosmi

wiyashurguyqui mañacungayquita y pobricunatayanapangayquitam ricashurguyqui. 5Cananga Diospawillacuyninta tantiyatsishunayquipä cachacuy runacunataJope marcaman Pedruta pushayämunanpä. 6Paygapatsaraycan suëla rurag Simonpa wayinchömi. Tsay suëlarurag runapa wayinga lamar cuchunllachömi”.7Tsaynö nisquir angel aywasquiptinnam Cornelio gayargan

ishcay empliyäduncunata y Tayta Diosman mañacog jucyäracuy soldädunta. 8Paycunatam angel ningancunatashumag willaparcur cachargan Jope marcaman.9Tsaynam waraynin pullan junagnöna caycaptin Corneliupa

cachancuna marcaman yaycuraycäyarganna. Pedroga wayijananmanmi yarcushga caycargan Tayta Diosmanmañacunanpä. 10Almorzay öra captinnam Pedrogamallagacuycurgan. Tsaynö micuyta munarshuyacuycangantam Tayta Diosman mañacuycargan.Nicangantanam ricasquirgan ciëlu quicharaycämogta.11Tsaynam ciëlupita jatuncaray jacu nirag chuscun puntanpitawatashga uraycämogta ricasquirgan. 12Ñöpanman rataycuptinricaycunanpänam canä Israel runacuna mana micuyänanpäcag imaycaläya animalcuna, pishgucuna, y hasta lätaypapuregcunapis. 13Tsaychömi Pedro wiyanä ciëlupita Tayta Dioscaynö nimogta: “Pedro, tsaycunata pishtascärir micuy” nir.14Tsaynam Pedro ninä: “Taytay, manam cay

animalcunataga noga micümantsu. Manachä imaypismicurgötsu mana micuyänäpä niyämangayqui cagcunataga”.15Tsaynö niptinnam yapay nimunä: “Micunayquipä

nicaptëga ¿imanirtä mana micogga canquimantsu?” nir.

9 10

Page 120: Quechua Conchucos Sur Nt

120

16Pedruta tsaynö quimsa cutim ricatsir nimunä. NircurnamTayta Dios tsay jacuta llapan animalcunatawan ciëlupacutitsicurgan.17Tsaynam Pedro yarpachacurgan: “¿Imapärä cayta

ricatsimashga?” nir. Tsaynö yarpachacuycaptinmi Corneliocachacungan runacuna chäriyargan posadaraycanganwayiman. 18Chaycurnam tapucuyargan: “Tapucuyälläshayqui,taytay. ¿Pedro caychöcu patsarällan?” nir.19Tsayyagga ricangancunatam Pedro pasaypa

yarpachacuycargan. Tsaynö yarpachacur caycaptinmi EspirituSanto payta nirgan: “Quimsag juclä mana Israel runacunamashiycäyäshunqui. 20Ras sharcur yarpuy paycunawanaywanayquipä. Ama mantsariytsu. Nogam paycunatacachamurgö” nir.21Tsaynam wayi jananpita yarpascamur tsay runacunata

Pedro nirgan: “Tsay ashiycäyangayqui runaga nogallächäcallä. ¿Imallapätä miñishtiyämanqui?” nir.22Tsaymi paycuna niyargan: “Capitan Cornelium

cachayämashga gamman shayämunäpä, taytay. Payga allirunam. Tayta Diosta cäsurninmi runacunawanpis allillacawan. Tsaynö captinmi payta cuyayan Israel runacunapis.Gamta capitanpa wayinman pushayänäpäshi Tayta Diospaangelnin yuripasquir nishga. Tsayshi aywayculläshun Diospawillacuyninta yachaycatsinayquipä”. 23Tsaynam tsayrunacunata Pedro patsatsirgan posadarangan wayiman.Tsaypita warayninnam Pedro aywargan Cornelio

cachacungan runacunawan. Paycunawanmi aywayargan tsayJope marcapita waquin criyicogcunapis. 24Aywayanganpitawarayninrämi chäyargan Cesarea marcaman. Paycunachäyänanpäga castancunawan y cuyanacungancunawanpiswayinchömi Cornelio shuyaraycäyargan Pedrutachasquiyänanpä. 25Chaycuptinnam Cornelio yargamurgansaludananpä. Nircurnam maquinta tsogpacurcur Pedrupañöpanman gonguricuycurgan. 26Tsaymi Corneliuta Pedronirgan: “Cornelio, sharcuy. Nogapis gamnö runallam cä” nir.27Tsaypitanam Corneliuwan parlar wayinman yaycuycarna

tarirgan atsca runacuna goricashga caycäyagta. 28TsaynamPedro nirgan: “Gamcuna musyayanquim üsücunachö Israelrunacunawan juclä runacuna mana juntacäyänäpä cagta niwayincunamanpis mana yaycuyänäpä cagta. Tsaynöcaycaptinpis Tayta Diosmi revelamar tantiyatsimashga manaIsrael runacunamanpis chänäpä cagta. 29Tsaymigayatsimaptiqui juclla shamurgö. Canan mä, nimay ari imapägayatsimangayquitapis, taytay”.30Tsaymi Cornelio nirgan: “Chuscu junagnam canannö

tardipaypa mañacuycaptï röpanpis chipipiptinrä juc runayuripämangan. 31Tsay runam nimargan: ‘¡Cornelio! TaytaDios wiyashgam mañacungayquicunata. Ricashgampobricunata yanapangayquitapis. 32Canan cachacuyrunacunata Jope marcachö caycag Pedruta pushayämunanpä.Paymi tantiyatsishunqui Diospa willacuyninta. Yposadaraycan suëla rurag Simonpa wayinchömi. Simonpawayinga lamar cuchunchömi caycan’. 33Tsaynö nimaptinmijuclla cachacamurgä pushaycayämushunayquipä.Shamungayquita pasaypam cushicuyällä, taytay. Caychöllapäcunam goricashga shuyaraycäyargö Tayta Diosnishungayquicunata willapaycayämänayquipä”.

Corneliupa wayinchö Pedro willacungan34Tsaynam Pedro parlar gallaycurgan caynö nir: “Tayta

Diosga musyatsimashgam maytsaychö imaycaläyarunacunatapis cuyanganta. 35Payga cuyapanmi imayca ricogrunatapis munangannö cawag cagtaga. 36MusyangayquinöpisIsrael runacunamanmi Jesucristuta Tayta Dios cachamurganalli willacuyninta willacuptin chasquicogcuna Tayta Dioswanallina cawayänanpä. Y Jesucristullam pitapis maytapisjuzganga. 37Jesucristo manarä willacur gallaptinmi Juan

Bautista Galilea provinciachö runacuna bautizacuyänanpäwillacurgan. 38Tsay witsanmi Nazaret marcapita JesuspisTayta Diospa willacuyninta willacur gallaycurgan. PaymanEspiritu Santuta Tayta Dios cachamurgan, tsay poderwanimaycatapis allita rurananpä. Tsaynam marcan marcanpurirgan geshyagcunata allïtsir, runacunapita supaycunatagargur, y imayca allicunata rurar”.39,40“Nogacunam ricayargä Jerusalenchö, Judea

provinciachö, y waquin marcacunachöpis Jesus llapanrurangancunata. Y paytaga cruzchömi wanutsiyargan.Tsaypita quimsa junagtaga Tayta Dios cawatsimurganmi.Tsaypitanam nogacuna cawaycagtana ricayargä. 41Manamllapan runacunatsu cawamunganta ricayashga, sinögawillacuyänäpä Tayta Dios acrayämangan cagcunallam. Tsaymiwanunganpita cawamuptin paywan micuyargö y upuyargö.42Nircurnam maytsaychöpis runacunaman Señor Jesuscachayämashga willacur musyatsiyänäpä wanushgacunata ycawaycagcunatapis paylla juzgananpä cagta. 43Tsaytawillacuycäyangänöllam Tayta Diospa willacognin unayprofëtacunapis Jesucristupäga willacuyargan: ‘Tayta Dioscachamungan salvacogta pipis chasquicuptinga jutsancunapitaperdonashgam canga’ nir”.

Mana Israel runacunapis Espiritu Santuta chasquiyangan44Corneliupa wayinchö Jesucristupä Pedro willapaycaptinmi

llapan goricashga caycag runacunaman Espiritu Santochargan. 45,46Tsaychö juc idiömacunapa parlatsiptinmi TaytaDios cuyacog canganta cushishgalla alabayargan. Tsaynöparlayanganta wiyarnam Pedruwan aywag Israel runacunaespantacur niyargan: “¡Mana Israel runa caycäyaptinpis TaytaDios paycunaman Espiritu Santuta cachaycamushgam!” nir.47Tsaynam tsay Israel runacunata Pedro nirgan: “Nogantsicnöpaycunapis Espiritu Santuta chasquicuycäyaptinga jucllabautizashun” nir.48Nircurnam Jesucristupa jutinchö bautizacuyänanpä

nirgan. Tsaypitanam Corneliuwan goricäyag runacunaPedruta rugayargan juc ishcay junagllapis paycunawangoyäriyänanpärä.

Mana Israel runacunapis Jesucristutachasquicuyanganta Pedro willacungan

11 1Mana Israel runacunapis Tayta Diospa alliwillacuyninta chasquicuyangantaga Judea

provinciachö musyariyargannam apostolcuna y waquincriyicogcunapis. 2,3Tsaymi Jerusalenman Pedro cutiriptinnawaquin Israel mayin criyicog cagcuna parlacachar niyargan:“¿Imanirtä mana Israel runacunapa wayinmanyaycuyarguyqui y paycunawan juntacarcurrämicuyarguyqui?” nir.4Tsaynö niyaptinmi imanir aywangantapis Pedro willapar

gallaycurgan: 5“Jope marcachö Tayta Diosmanmañacuycangächömi ricasquirgä jatuncaray jacunö chuscunpuntanpa watashga ciëlupita uraycämogta. 6Tsay jacuchömicanä mana micunapä cag imaycaläya animalcuna, pishgucuna,y hasta lätaypa puregcuna. 7Tsaypitanam wiyargä ciëlupitacaynö nimogta: ‘Tsaycunata pishtascärir micuy’ nir”.8“Tsaynö nimaptinmi nirgä: ‘Manam cay animalcunataga

noga micümantsu, taytay. Imaypis manam micurgötsu mana.

9“Tsaynö niptïnam ciëlupita yapay nimargan:‘Micunayquipä nicaptëga ¿imanirtä mana micoggacanquimantsu?’ 10Tsaynö quimsa cuti niscamarmi tsay jacutaciëlupa cutitsicurgan”.11“Tsay öram patsaraycangä wayiman nogata ashiyämarnï

chäyämurgan quimsa runacuna Cesarea marcapita. 12TsaynamEspiritu Santo nimargan mana mantsacuypa paycunawanaywanäpä. Y caychö caycag jogta waugicunawanmi

10 11

Page 121: Quechua Conchucos Sur Nt

121

r 12.12 Marcospa jucag jutinmi cargan Juan. Tsay Marcosmi Jesucristupä gellgargan Mushog Testamentuchö “San Marcos” ningan libruta.

aywayargä. Llapämi tsay gayatsimagnï mana Israel runapawayinman yaycuyargä. 13Tsaychömi Cornelio willayämarganwayinchö Diospa angelnin yuripasquir caynö ninganta:‘Cornelio, cachacuy Jope marcaman Pedrutapushayämunanpä. 14Paymi nishunqui wayiquichöllapayquicuna imanöpa salvacuyänayquipä cagtapis’ nir”.15“Tsaynö Cornelio parlar ushariptinnam nogapis

Jesucristupä willapar gallaycurgä. Tsaychönam nogantsicmanEspiritu Santo shamungannölla paycunamanpischascamurgan. 16Tsay öram noga yarpacurcurgä Jesucristocaynö nimangantsicta: ‘Juan Bautistaga yacullawanmibautizargan runacunata. Tayta Diosmi itsanga EspirituSantuwan bautizayäshunqui’ ninganta. 17Tsay ningannöllamJesucristuman criyicur yäracuynintsicpa Espiritu SantutaTayta Dios nogantsicmanpis cachamushga. Paycunamanpistsaynölla cachaycämuptinga nogaga ¿pinatä cä Tayta Diosruranganta michäcunäpäga?”18Tsaynö Pedro willapäriptinnam tsay parlacachagcuna

shumag tantiyacurir cushicurnin niyargan: “Tsayöraga manaIsrael runacunapis jutsancunata jagirirnin perdontachasquirnam, ¡Diosnintsicpa ñöpanchöna mana ushacagcawaychö cawayanga!” nir.

Antioquiachöpis Jesucristuta runacuna chasquicuyangan19Estebanta wanutsiyanganpitaga Israel runacunapa

autoridänincuna Jesusman criyicogcunata prësutsirmaltratarmi gallaycuyargan. Tsaymi Jesusman criyicogcunaJerusalenpita wacpa caypa geshpir aywacuyargan Feniciamarcacunaman, Chipre islaman, y Antioquia marcamanpis.Tsay marcacunaman chaycurmi Israel mayincunallatawillapäyargan salvayänanpä Jesucristuta Tayta Dioscachamunganta. Mana Israel runacunataga manam pitapiswillapäyargantsu. 20Imanö captinpis Chipripita y CirenipitaAntioquiaman aywag criyicogcunam itsanga mana Israelrunacunatapis willacuyargan Jesucristuta chasquicursalvacuyänanpä cagta. 21Paycunatam Tayta Dios shumagyanapargan tsaynö willacuyänanpä. Tsaynöpam imayca llutanruraynincunata jagirir Jesucristuta atscag chasquicuyargan.22-24Tsayta wiyarninmi apostolcuna Jerusalenpita Bernabeta

cachayargan Antioquiaman. Bernabega Diosnintsicmanshumag yäracog runam cargan. Payga Espiritu Santomunangannömi imaypis cawacog. Antioquiaman Bernabechaycurmi ricargan runacuna Jesucristuta imanöchasquicuyangantapis. Tsaymi cushicurnin paycunata masrävaloratsirgan Jesucristo munangannö imaypis cawayänanpä.Tsaychö Bernabe shumag yachatsiptinmi mas atsca runacunaJesucristuta chasquicuyargan.25Tsaypitanam Tarso marcamanna Bernabe aywargan Sauluta

Antioquiaman pushamunanpä. 26Antioquiaman paywancutiycurnam juc wata entëru tsaychö ishcan täräyarganrunacunata yachatsirnin. Antioquia marcachö runacunarämiJesusman criyicogcunata “Cristiänucuna” niyta gallaycuyargan.27Tsay junagcunam Tayta Diospa willacognin profëtacuna

Jerusalenpita chäyargan Antioquiaman. 28-30Tsaychömi jucprofëta Agabo jutiyogta Espiritu Santo musyatsirgan imapäsananpä cagtapis willacunanpä. Paymi willacur nirgan:“Feyupa muchuymi canga maytsaychöpis” nir. Tsaynöniptinmi Jesusman criyicogcuna willanacuyargan imaycatapiscanganpita gorircur Judea provinciachö criyicogcunamanapatsiyänanpä. Tsay goriyangancunatam Bernabewan Sauloapayargan Judea provinciaman. Tsaychönam Señor Jesuspawillacuyninta yachatsicogcunaman entregayargan paycunanamuchuy tiempu chämuptin aypuyänanpä. Agaboningannöllam rasunpaypapis muchuy cargan rey ClaudioRomachö maytsay nacioncunata mandangan witsan.

Carcelchö Pedro wichgarangan

12 1Tsay witsanmi Jerusalenchö Jesusmancriyicogcunata rey *Herodes prësutsir caycargan.

2Tsaychömi apostol Juanpa waugin Santiagutapis espädawanwanutsiyänanpä mandargan. 3Santiaguta wanutsiyangantamusyasquirnam Israel runacuna cushicuyargan. Tsaymilevadüraynag tantata micuyänan *Pascua esta semänaPedrutapis tsaritsirgan wanutsiyänanpä. 4Pedruta prësutsariscatsirnam Herodes wichgatsirgan carcelman.Tsaychönam chunca jogta (16) soldäducunata churarganchuscu chuscuyan trocanacur cuïdayänanpä. Herodespayarpayninga cargan Pascua esta ushayrä Pedruta carcelpitajipisquir chiquegnin Israel autoridäcunaman entregaycuymi.5Antis Jesusman criyicogcunaga Pedro wichgaraycaptin

Tayta Diosmanmi pasaypa rugacur mañacuycäyargan.

Carcelpita Pedruta angel jipingan6Israel autoridäcunaga listunam caycäyargan waraynin

Pedruta wanutsiyänanpä. Payga cadinawan watashgampunuycargan ishcay soldäducunapa chöpinchö. Waquin cagsoldäducunanam täpaycäyargan carcel puncuchöna. 7Tsaynöcaycaptinnam Tayta Dios cachamungan angel atsicyarräPedruta yuripasquir wap ricchascatsir nirgan: “¡Apuräsharcuy, Pedro!” Niycuptin jinan öram Pedrupa maquinpitacadinacuna gotucasquirgan.8Tsaypitanam angel yapay nirgan: “Ras wachacacuy.

Llangiquitapis jaticuy” nir. Jaticuriptinnam angel nirgan:“Punchuyquita jaticurcur gepalläta yargamuy” nir.9Tsaynam angelpa gepallanta Pedro aywargan. Peru manam

allillaga cuentata gocurgantsu, suëñuycanganllata yarparrasunpaypa yarguycangantaga. 10Päsarirgannam soldäducunatäpaycäyaptin ruri cag puncucunatapis. Nircur wagta cagjërru puncuman chäriyaptin tsay puncupis quiquillanmiquichacasquirgan. Tsaynam wagtamanna yargusquiyargan.Tsaypitanam juc esquïnata aywaycäyaptinna angelillacasquiptin japallanna ticrasquirgan.11Tsaynam sïga Pedro rasunpa yarguycanganta tantiyasquir

nirgan: “Cananmi itsanga rasunpaypa musyä Tayta Diosangelninta jipimänanpä cachaycamunganta. Tsaynöcachamurmi salvaycamashga Herodespa maquinpita ytsaynölla Israel autoridäcuna wanutsiyämänanpä cagpitapis”nir.12Tsaycuna päsanganta tantiyacurirnam Pedro aywargan

Marcospar maman Mariapa wayinman. Tsaychöga atscaggoricaycurmi Pedrupä Tayta Diosman mañacuycäyargan.13Tsay wayiman chaycur sawan puncuta Pedrotacacusquiptinnam yargamurgan Mariapa empliyädan Rodejutiyog jipash, pï cangantapis ricananpä. 14Pedrupa voznintawiyaycurnam pasaypa cushicurnin puncutapis manaräquichapar cörrilla cutirgan puncuchö Pedro caycagtawillacunanpä.15Tsaynö willacuptinnam rurichö caycagcuna niyargan:

“¿Imanöpatä payga canga? ¿Löcacu canqui o imam?” nir.Niyaptinpis “Manam ari. ¡Rasunpaypa Pedrum caycan!”

nirganmi.Tsaynam paycuna niyargan: “Manam payga canmantsu.

Angel parlamog imatachir wiyapacaycamurguyqui” nir.16Tsaynö ninacuyanganyagga masrämi Pedro puncuta

tacacur gayacurgan. Tsaypita quichasquir Pedrutaricaycurnam itsanga espantacur mantsacäcuyargan.17Tsaynam maquillanwan upällacuyänanpä sëñastarurapärirnin willapargan carcelpita imanöpayargamungantapis. Tsaypitanam nirgan: “Carcelpita TaytaDios jipimangantaga willapäyay Santiagutawan waquin cag

11 12

Page 122: Quechua Conchucos Sur Nt

122

s 12.25 Tsay apayangan caridäpä masta musyanayquipä liyinqui Hechos 11.28-30. t 13.6 Barjesuspa jucag jutinmi cargan Elimas.

criyicogcunatapis” nir. Tsaypita yargurirnam aywacurganjucläcunapana.18Patsa wararcuptinnam Pedruta cuïdag soldäducuna ima

päsangantapis mana tantiyar quiquin pura tapunacuyargan:“¿Maytä Pedroga?” nirnin. 19Carcelchö manatariycuyaptinnam Herodes soldäduncunatawan maytsaypapisashitsirnin cachargan yapay prësu tsariyänanpä. Manatsariycayämuptinnam quiquincunata wanutsiyänanpänanirgan. Tsaypitanam Judea provinciachö caycanganpitaHerodes aywacurgan Cesarea marcaman juc tiempupä tärag.

Herodes wanungan20Cesareapa lädun quinran Tiro y Sidon marcacunachömi

muchuy cargan. Tsay runacunawan Herodes rabyacushgacarmi tsay marcacunaman micuyta apayänanta munargantsu.Tsaynam runacuna willanacuyargan Cesareaman Herodeswanparlag aywayänanpä. Tsayman chaycurnam rey Herodespayanapagnin Blasto jutiyog runawan amishtäta rurayargan.Paynam Herodesman pushargan parlacäshir caynö ninanpä:“Tiro y Sidon runacuna rugacuyanmi alli cawacuychönacawacuyänayquipä”.21Tsaynam Herodes tsay Tiro y Sidon marcapita aywag

runacunawan juc junag goricäyänanpä jitapargan. Tsayjitapangan junag estamanrä camacashga captinmi llapangoricashga runacunata parlapänanpä jaticurgan mas allin cagröpanta. Nircurnam mandacur jamacuna *trönunmanjamaycurnin runacunata pasaypa shumag parlapaycamurgan.22Tsaynö parlamunganta wiyaycurmi llapan runacunagayararrä niyargan: “¡Cay parlamogga diosmi, manamrunallaga canmantsu!” nir. 23Tsaymi Herodes cushicurgantsaychö runacuna “Gamga Diosmi canqui” niyaptin “TaytaDiosllata alabayay” ninanpa rantin. Tsaynö cushicunganpitajinan öram Tayta Diospa angelnin manana allïtsiypageshyatsirgan. Tsay geshyawanmi pachanta curu ushaycaptinwanurgan.24Tsayyagnam Diospa alli willacuyninta willacuyaptin

maytsaychöpis runacuna Señor Jesucristuta chasquicurninatscagyäyargan.25Bernabewan Saulunam apayangan caridätas Jerusalenchö

criyicog pobricunata entregaycur Antioquiaman cuticuyarganMarcosta pushacurcur.

Bernabetawan Sauluta Espiritu Santo acrangan

13 1Antioquia marcachömi Jesucristumancriyicogcunachö cayargan Tayta Diospa willacuyninta

yachatsicogcuna. Paycunam cayargan Bernabe, “Yana Runa”ningan Simon, Cirenipita cag Lucio, Manaen, y Saulo.Manaenwan rey Herodesga tsay wayillachö shacshacogmicayargan. 2Juc junag Jesucristuman criyicogcuna goricaycurmañacur ayunaycäyaptinmi Espiritu Santo nirgan:“Bernabetawan Saulutaga Tayta Diosmi acrashga alliwillacuyninta willacur puriyänanpä” nir.3Tsaynö niptinmi bendisarnin umancunaman maquincunata

churaycur paycunata yanapananpä Tayta Diosmanmañacuyargan. Nircurnam cachayargan Jesucristupä willacurpuriyänanpä.

Jesucristupä Chiprichö PabluwanBernabe willacur gallayangan

4,5Tsaypitanam Espiritu Santo ningannö willacuyänanpä aywarBernabewan Saulo chäyargan “Seleucia” ningan marcaman.Marcostapis pushayarganmi yanapagnincunapä. Tsaypitanam*büquiwan aywayargan Chipre islaman. Tsaypita Salaminamarcaman chaycurnam Israel runacuna goricäcuyänanwayicunachö Diospa willacuyninta willacur gallaycuyargan.

6Tsaynö willacur entëru Chipre marcacunapam puriyarganPafos marcaman chäyanganyag. Tsaychömi tariyargan Israelruna Barjesust jutiyog brüjutapis. Payga “Diospa willacogninprofëtam cä” nirmi runacunata pasaypa criyitsir ushag.7,8Tsay brüjoga amishtäta rurargan Chipre isla marcacunapamandagnin Sergio Pauluwanmi. Sergio Pauloga alli yarpayyogruna carmi Bernabetawan Sauluta gayatsirgan Diospawillacuyninta willapäyänanpä. Paycuna willapäyangantashumag tantiyacurmi Jesucristuta chasquicuytana munargan.Peru tsaynö chasquicuyta munaycaptinpis tsay brüjogamichäcurmi Sergio Paulo chasquicunanta mana munargantsu.9Tsaynö michäcuptinmi Saulo ajanargan. (Saulupaga jucagjutin cargan Pablum.) Tsaynö ajanarnam Espiritu Santoyanapaptin tsay brüjuta niycurgan: 10“¡Gamga ruraycanquiSatanas munangantam! Tsaymi Diosnintsicpa contrancaycanqui. ¿Imanirtä Diospa willacuyninta runacunachasquicuyänanta michäcunqui? 11Tsaynö cangayquipitamTayta Diospa castïgunwan gaprayanqui. Manaran atsicyagpatsata ricanquirätsu” nir.Tsaynö nisquiptinmi jinan öra tsay brüju gapra

ticrasquirgan. Tsaynam tsay brüju rugacurgan pillapismayllapis jancharcur wayinman pushaycunanpä. 12Tsaynögaprayanganta ricaycurmi Sergio Paulo espantacurganDiosnintsic rasunpaypa poderyog canganta y jinan öramJesucristuta chasquicurgan.

Pisidia provinciachö Pablo yachatsicungan13Tsaypitanam büquiman yarcurcur Pablo aywargan

yanapagnincunawan Pafos marcapita Pan lia provinciachöPerge marcaman. Tsaychö paycunata jagiriycurmi Marcoscuticurgan Jerusalenman. 14Pabluwan Bernabegaaywacuyargan Pisidia provinciachö cag Antioquiamarcamannam. Tsaychönam *säbadu jamapay junag captinpaycunapis Israel runacuna goricäcuyänan wayimanaywayargan. 15Tsaychönam Diospa palabranta liyir ushasquirBernabetawan Pabluta tsaychö yachatsicogcuna niyargan:“Waugicuna, imallapis yachatsiyämänayquipä captingapuntäcunaman shamusquir yachaycatsiyällämay” nir.16Tsaynam ñöpancunaman aywaycur maquinta Pablo

jayarirgan upällacuyänanpä. Nircurmi nirgan: “Israelrunacuna y mana Israel runacunapis, cay yachatsicuyangätashumag wiyayämay. 17Tayta Diosmi unay *Abrahamta,Isaacta, y Jacobta nirgan paycunapita miragcunata imaypisyanapananpä. Tsay ningannöllam Jacobpa willcancunaEgiptuchöna mirayargan imaycayog ricacuyanganyag.Nircurnam Tayta Dios milagrucunata rurarnin Egiptuchöñacacuypita jipimurgan. 18Tsaypitam chuscu chunca (40)watantin tsunyag jircacunachö puriyargan. Tsaynö purir TaytaDios ningancunata mana cäsucuyaptin pay castigarpis manamushacätsirgantsu. 19Tsaypitanam ‘*Canaan’ ninganmarcacunaman chätsirgan. Tsayman chaycatsirnam ganchis(7) puëdeg marcacunata ushacätsiyänanpä Tayta Diosyanapargan. Tsaypitanam paycunata tsay marcacunataraquinacuyänanpä entregargan. 20,21Tsay llapancuna päsarganchuscu pachac pitsga chunca (450) watacunachöran”.“Tsaypitanam tsay runacuna quejanacuyaptin arreglananpä

Tayta Dios churargan juezcunata. Tsaynam willacognin profëtaSamuel witsanna juezcuna cananpa rantinga Tayta Diostarugacuyargan reynincuna churapänanpäna. Tsaymi rey cananpäTayta Dios churapargan unay Benjaminpa miragnincunapita Cisjutiyog runapa tsurin Saulta. Paymi chuscu chunca (40) wata reycargan. 22Tsaypitanam Saulta rey cayninpita jipisquir Tayta Diostroquin churargan *Davidtana rey cananpä. Davidpäga Tayta Dioscaynömi nirgan: ‘Jesepa tsurin Davidmi itsanga llapanningäcunata ruranga’ nir”.

12 13

Page 123: Quechua Conchucos Sur Nt

123

23“Rey Davidpa miragnincunapitam Tayta Dioscachamurgan Israel nacionman auningan salvacogta. Tsaysalvacogga Jesucristum. 24Jesucristo manarä willacurgallaptinmi Juan Bautista Israel runacunata willar nirgan:‘Jutsayquicunata jagirir bautizacuyay’ nirnin. 25Tsaypitayapaypis Juan Bautistaga caynömi nirgan: ‘Salvacog cangätayarpaycäyaptiquipis manam nogaga salvacogtsu cä.Runacunata salvananpäga jucrämi shamunga. Paymanga nogamanam iwalätsu ni imallanmanpis’ nir”.26“Cananga Israel marca mayicuna y mana Israel runacunapis,

shumag wiyayämay. Willacungäta chasquicurga llapayquipissalvacuyanquim. 27Jerusalenchö runacuna ni autoridänincunapismanam tantiyayargantsu salvamänantsicpä Jesucristuta TaytaDios cachamunganta. Tayta Diospa willacognin profëtacunaJesucristupä gellgayangancunata cada säbadu jamapay junagchöliyiycarpis manam shumagga tantiyayargantsu, sinögayarpäyargan Jesucristo runalla cangantam. Tsaynö manatantiyarmi Jesucristuta wanutsiyargan. Tsay wanutsiyanganwanmiTayta Diospa profëtancuna gellgayangan cumplirgan.28Wanutsishga cananpä manam ni ima jutsantapis tariyargantsu.Tsaynö jutsanta mana tariycarpis *Pilatumanmi entregaycuyarganimayca jutsayogtanöpis wanutsishga cananpä”.29“Tsaycuna ruracanganwanmi llapanpis cumplirgan Tayta

Diospa willacognin unay profëtacuna niyangan. Y cruzpitajipisquirmi Jesucristuta cuyag runacuna pampayargan.30Tsaypitaga Tayta Dios cawatsimurganmi. 31Cawascamurnamatsca cuti Señor Jesus yuripargan Galileapita Jerusalenmanpaywan pureg runacunata. Tsay runacunam Jesuscawarimunganta willacuraycäyan llapan runacunata”.32,33“Tsaymi nogacuna caychö caycäyä Diospa alli

willacuyninta gamcunata musyatsiyänäpä. Salvacogtacachamunanpä Tayta Dios Israel runacunata unayauningannöllam cananga Jesucristuta cawaritsimurnincumplishga. Jesucristo salvacog rey cananpä cagtanam ishcaycag Salmuchöpis gellgayargan Tayta Dios caynö ninganta:

‘Gamga cuyay tsurïmi canqui.Cananmi rey canayquipä ningä cumplishga’ nir”.

34“Diospa palabran gellgaranganchö mastapis caynöminimantsic:

‘Davidta auningäcunataga llapantam cumplishä’ nir.

35Tsay auninganpämi Bibliachö juc Salmutapis unay rey Davidcaynö gellgargan:

‘Cuyangayqui cagtaga manam pamparanganllachögajagirinquitsu, ni ayantapis ismunanta manammunanquitsu’.

36Davidga manam tsaynö gellgargan quiquinpätsu. Paytapampaycuyaptin ayanga ismurganmi. 37Peru Jesuspa ayanmiitsanga ismushgatsu. Tayta Dios payta cawatsimushga captintsaynöpam cumplishga rey David unay gellgangan”.38“Llapayqui waugicuna panicuna, canan ningäta shumag

tantiyacuyay. Tayta Dios cawatsimungan Jesucristutachasquicuyaptiquim jutsayquicunata perdonayäshunqui. 39Tsaynöperdonayäshunquillam Moises gellgangan leycunata cumpliytamana puëdiyaptiquipis. 40,41Jesucristuta mana chasquicog cagmiitsanga castigashga canga. Tsay mana chasquicogcunapämi TaytaDiospa willacognin unay profëtacunapis caynö gellgayargan:

‘Tayta Dios ninganta mana cäsucogcuna,pasaypa castigashga cayänayquipä cagta musyayay.Mana ichicllapis yarpäyangayquicunatam rurashä

.

Tsaynam Bernabewan Pablo tsaynö willapäcur niyargan:“Cuïdacuyay gamcunapis. Pagtatä Jesucristuta manachasquicuyangayquipita castigashga caycäyanquiman”.42Tsaynö nisquirmi goricäcuyänan wayipita yargucuyargan.

Peru alli yachatsicuyashga cayaptinmi paycunata rugayarganjucag cag säbadupis yapay yachatsicuycuyänanpä.43Goricäcuyänan wayipita yargucuyaptinnam tsay Pisidiaprovinciachö tärag Israel runacuna y waquin jinanrunacunapis Pablupa y Bernabepa gepanta atscag aywayargan.Paycunatam Pablo valoratsirgan cuyapäcog Tayta Diosmanimaypis criyicur cawayänanpä.

Pisidia provinciachö mana Israelrunacunatana Pablo yachatsingan

44Tsaypita yapay cag säbadu jamapay junagchönam tsaymarcachö atsca runacuna goricäyargan Diospa willacuynintawiyayänanpä. 45Tsaynö goricäyanganta ricaycurmi mandacogIsrael runacunaga Pablupa yachatsicuyninpä “Llullacogmi” nircontran sharcuyargan.46Tsaynö niyaptinmi Bernabewan Pablo mana mantsacuypa

niyargan: “Israel runacuna cayaptiquim gamcunatarä puntataDiospa willacuyninta willapäyä. Tayta Dioswannacawayänayquipä cagta willapäyaptïpis gamcuna manamchasquicuyanquitsu. Tsaynö cayaptiqui cananga juccunatanawillapäyäshä. 47Llapan runacunata willapäyänätam TaytaDiosga munan. Palabran gellgaranganchöpis caynömi nican:

‘Israel runacunaman willacuynïta churargö llapannacioncunaman chätsiyänayquipämi.

Willapäyangayquita chasquicurmi maytsaychöpisrunacuna salvacuyanga’ nir”.

48Tsaynö Pabluwan Bernabe parlayanganta wiyarmi manaIsrael cag runacuna pasaypa cushicuyargan, paycunapäpissalvacion canganta tantiyarnin. Tsaymi Señor Jesusmancriyicurnin Tayta Dios acrangan cagcuna willacuynintachasquicuyargan gloriachöna cawayänanpä.49Tsaynömi Diosnintsicpa willacuyninga tsay Pisidia quinran

marcacunapa musyatsicush cargan. 50Tsaymi mandacog Israelrunacunaga Diosman mañacog warmicunata y marcaautoridäcunatapis aquishaparnin sharcatsipäyargan BernabetawanPabluta chiquiyänanpä. Tsaynö chiquiparninmi Israel runacunaBernabetawan Pabluta garguyargan tsay marcacunapita. 51Tsaynögarguyaptinmi chaquincunachö polvuta tapsicusquiraywacuyargan caynö nir: “Willapäyangäta manachasquicuyangayquichöga al n quiquiquicunanam jutsayogcayanqui Tayta Dios castigayäshunayquipä”. Nisquirnam Iconiomarcapana aywacuyargan.52Jesusman criyicogcunaga Espiritu Santo imaycachöpis

yanapaptin cushishgam cawacuyargan.

Iconio marcachö BernabewanPablo Jesucristupä willacuyangan

14 1Iconio marcachöna caycarnam Bernabewan Pabloaywayargan Israel runacuna goricäcuyänan wayiman.

Tsaychö shonguncunaman yaycog yaycog parlapaycuyaptinmiIsrael runacuna y mana Israel runacunapis Jesucristutachasquicuyargan. 2Tsaynö chasquicuyaptinmi waquin cagIsrael runacuna ajanarnin mana Israel runacunatasharcatsipäyargan Jesusta chasquicogcunata chiquiyänanpä.3Tsaychömi Bernabewan Pablo juc ishcay semäna cayargan.

Paycunaga Diosnintsicman yäracurninmi pitapis manamantsacuypa willacuyargan caynö: “Tayta Dios cuyapäcogcarmi tsurin Jesucristuta cachamurgan salvamänantsicpä” nir.Tsay willacuyangan rasunpaypa canganta runacunamusyayänanpämi Bernabetawan Pabluta Tayta Diosyanapargan milagrucunata rurayänanpäpis.

13 14

Page 124: Quechua Conchucos Sur Nt

124

u 14.14 Tsay witsanshi Diospa contran pipis parlaptin o ima llaquicuypis feyupa päsaptin jatiraycäyangan röpancunatapis runacuna rachiyag.Tsay üsupita masta musyanayquipä liyinqui Genesis 37.29,34; 44.13; Numeros 14.6; Josue 7.6; 2 Samuel 1.11; 2 Reyes 2.12; 5.7; 11.14; 22.11;Job 1.20; 2.12; Isaias 36.22,37; Jeremias 36.24; 41.5; Joel 2.13; Marcos 14.63.

4Tsaychö Jesucristupä willacuyaptin runacunaga manam jucyarpayyogllatsu cayargan. Waquin runacuna cushicuywanapostolcuna parlayanganta wiyayaptinpis waquincunagacontrancunam sharcuyargan. 5Tsaymi tsay contrag cagcunaga,Israel runacuna y mana Israel runacunapis, autoridäcunawanwillanacuyargan Bernabetawan Pabluta samgaypawanutsiyänanpä. 6Tsayta musyaycur geshpicuyanganchömiLicaonia provinciaman chäyargan. Tsaypitanamaywacuyargan Listra marcaman, Derbe marcaman, y tsayprovinciachö mas waquin marcacunamanpis. 7Tsaymarcacunachöpis Diospa alli willacuyninta willacuyarganmi.

Listra marcachö Pabluta samgayangan8Listra marcachönam juc ratayashga runa cargan,

yuringanpita pasaypapis mana pureg. 9Tsay runagajamaraycargan Pablo parlangancunata wiyarmi. Tsayta ricärirPabloga tantiyasquirgan tsay runa Tayta Diosman yäracurallïrinanpä cagtam. 10Tsaymi llapan callpanwan nirgan:“¡Sharcurcur shumag ichiy!”Tsaynö niycuptinmi wap ichircurnin purir gallaycurgan.

11Tsayta ricaycurmi quiquincunapa parlacuynincunachörunacuna cushicurnin niyargan: “¡Dioscunam runa tucuycullarnogantsicman shayämushga!” nir.12Bernabepämi yarpäyargan “Zeus” ningan diosnincuna

canganta. Y Pablupänam, willacog captin, yarpäyargan“Hermes” ningan diosnincuna canganta. 13Tsay Listramarcaman yaycunachömi “Zeus” ningan diosnincunataadoracuyänan templu cargan. Tsay templuchö sirvegsacerdötim puncuman apamurgan waytan wallgashgatörucunata. Tsaychömi llapan runacuna apostolcunataadorarnin tsay törucunata rupatsipayta munayargan.14Tsaynö adorayta munayanganta tantiyasquirnam

Bernabewan Pablo pasaypa llaquinar jatiräyanganröpancunatapis rachiscäriyargan.u Nircurmi runacunamanaywaycur niyargan: 15“¡Imapätä tsaycunata rurayanqui!Nogacunapis gamcunanö runallam cayä. Gamcunamanwillagniquicuna shayämurgö tsay dioscunata adorar llutantaruraycäyangayquicunata jagirir rasunpa cag cawag Diostanaadorayänayquipämi. Paymi cay imaycacunata camargan,ciëlutapis, cay patsatapis, lamartapis, llapan imaycacunatapis.16Tayta Dios munanganman cawayänayquipä cagta manatantiyarmi quiquiquicuna munayangayquita rurarcawaycäyanqui. 17Tsaynö cayaptiquipis Tayta Dios poderösucanganta musyatsicurmi mana jagiriyäshurgayquitsu, sinögaimaypis yanapayäshurguyquim. Pay tamyatsimuptinmicosëchata alli goriyanqui cushishga cawayänayquipä.Tsaynöpam tantiyaycätsiyäshunqui cuyapäcog Dios canganta.Tsayta shumag tantiyacur cananga paytana chasquicuyay”.18Tsaynö Pabluwan Bernabe niyaptinpis tsay runacuna

paycunata diostanö adorayta munayaptin michaycuyänanpägaajam cargan.19Tsaypita waraynincunanam apostolcunata chiqueg Israel

runacuna Antioquia marcapita y Iconio marcapita chäyargan.Paycunam apostolcunapa contran parlayargan runacunataaquishaparnin. Paycuna niyanganta cäsurnam runacuna Pablutasamgayargan wanushganö jitacagpä. Nircur wanushgana cangantayarparmi garachashga apaycur marca cuchunman jitasquiyargan.20Tsaynam Jesusman criyicogcuna jitaraycangan cagmangoricäyargan Pabluta apayänanpä. Tsaynö juntaparaycäyaptinmisharcurcur tsay marcaman cangan cutiycurgan. Tsaypitawarayninnam Bernabewan aywacuyargan Derbe marcaman.21Tsay Derbe marcaman chaycurnam Diospa alli

willacuyninta willacuyargan. Tsaynö willacuyaptinmi atsca

runacuna Señor Jesusman criyicuyargan. Nircurnamcutiyargan Antioquia, Listra, y Iconio marcacunaman. 22Tsaymarcacunaman chaycurmi Jesusman criyicogcunatavaloratsiyargan Tayta Diosman mana ajayaypayäracuyänanpä. Tsaynöpis shumagmi tantiyatsipäyarganJesusman criyicuyanganpita imaypis runacuna chiquiyänanpäcagta. 23Tsaynöllam cada marcachö yachatsicogcunatachurayargan criyicogcunata ricayänanpä y shumagyachatsiyänanpä. Nircurnam ayunarnin Tayta Diosmanmañacuyargan paycunata imaypis yanapaycunanpä.

Siria provinciachö AntioquiamanBernabewan Pablo cutiyangan

24Tsaypita Pisidia provinciapa päsarnam chäyargan Pan liaprovinciamanna. 25Tsaypita päsagnönam Perge marcachöpisDiospa willacuyninta willacuyargan. Nircurnam aywayarganAtalia marcaman.26Tsaypitanam büquiwanna Siria provinciachö Antioquia

marcaman cuticuyargan. Tsay marcapitam Jesucristumancriyicogcuna paycunata puntata cachayargan maytsaypapiswillacur puriyänanpä. Tsaynö willacuyänanpämi TaytaDiosman mañacuyargan yanapananpä. 27Tsay Antioquiamarcaman cutisquirnam Jesusman criyicogcunata gayatsirnincushicur willapäyargan caynö: “Willacuyninta willacuyänäpäDiosnintsic shumagmi yanapaycayämashga. Tsaymi manaIsrael runacunapis chasquicuyashga. Paycunapis canangaJesucristumannam criyicuycäyan” nir.Tsaynö willacuyaptinmi llapancuna pasaypa cushicuyargan.

28Pabluwan Bernabega atsca quillacunam tsaychöcriyicogcunata yachatsir cayargan.

Jerusalenchö apostolcuna willanacuyangan

15 1Pabluwan Bernabe Antioquiachö caycäyaptinmiJudea provinciapita criyicogcuna chäyargan.

Paycunam tsaychö criyicogcunata caynö yachatsirgallaycuyargan: “Moises gellgangan ley ningannö*cuerpuyquicunata señalacurrämi salvacuyanqui” nirnin.2Tsaynö llutanta yachatsicuyaptinmi paycunawan Bernabe yPablo pasaypa rimanacuyargan tsay Judea provinciapitayachatsicogcunawan. Tsaynö rimanacuyaptinmi Antioquiachöcriyicogcuna Bernabetawan Pabluta niyargan: “Mejoraywacuyay Jerusalenman. Tsaychönam apostolcunawan y masyachatsicog waugicunawanpis shumag arreglayämunquiseñalacunantsicpä o mana señalacunantsicpä cangantapis”.Tsaynö nirninmi mas criyicog waugicunatapis acrayargan

paycunawan Jerusalenman aywayänanpä. 3Tsay aywarmiFenicia y Samaria provinciacunamanpis chäyargan. Tsaymarcacunachöpis musyatsicuyarganmi mana Israelrunacunapis paycuna willacuyaptin chasquicuyanganta.Tsaynö willapäyaptinmi Jesucristuman criyicogcunacushicuyargan.4Jerusalenman chäriyaptinnam Pablutawan Bernabeta

chasquicuyargan apostolcuna, yachatsicogcuna, yJesucristuman llapan criyicogcuna. Tsaychönam BernabewanPablo paycunata willapäyargan maypa tsaypa puriyaptinpisTayta Dios yanapanganta y mana Israel runacunapissalvacuyänanpä Jesucristuta chasquicuyanganta. 5TsaynamJesucristuman criyicog cag fariseo runacuna ichircurniyargan: “Manam paycuna salvacuyangatsu Moisespaleynincunata mana cumplirga ni cuerpuncunata manaseñalacurga” nirnin.6Tsaynö niyaptinnam apostolcuna y yachatsicogcuna

goricäyargan tsay señalacuy asuntuta parlayänanpä. 7Tsaychö

14 15

Page 125: Quechua Conchucos Sur Nt

125

v 15.16 Davidpa mirayninpita rey sharcunanpä ninganga Jesucristum. Davidpa mirayninpita Jesucristo yuringanta musyanayquipä liyinquiMateo capïtulu 1; Lucas 1.60; 23.3. w 15.33 Waquin unay cag gellgarangancunachöga willamantsic caynömi: “34 Silasmi itsangaquëdacurganrä tsaychö” nir.

rimanacur pasaypa parlaycäyaptinmi Pedro nirgan:“Waugicuna, musyayanquim juc cuti mana Israelrunacunaman willacuyninta musyatsicunäpä Tayta Diosmandamanganta. Tsaynö mandamargan paycunapis SeñorJesucristuta chasquicur salvacuyänanpämi.8Mandamangannöllam tsay runacunapis Diospa willacuynintawillapaptï chasquicuyashga. Tsayta musyarmi DiosnintsicEspiritu Santuta paycunamanpis cachamushga. Nogantsicchasquicungantsicnöllam paycunapis Espiritu Santutachasquicuyashga. 9Tsaynöpam musyantsic Jesucristumancriyicur yäracog cagta, Israel runa o mana Israel runacaptinpis, Tayta Dios perdonar salvanganta. 10Tsaynöcaycaptinga ¿imanöpatä mana Israel cagtaga:‘Salvacuyänayquipäga Moises gellgangan leynincunataräcumpliyanquiman’ nishun? Tsaycunataga unay Israelrunacunapis ni quiquintsiccunapis manam cumpliytapuëdintsictsu. ¿Imanirtä Tayta Dios ruranganta manacagmanchurayta munayanqui? 11Manam tsay leycunatacumplingantsicpitatsu salvacuntsic, sinöga SeñornintsicJesucristum cuyapämarnintsic salvamantsic nogantsictapis ypaycunatapis”.12Tsaynö Pedro niptinmi tsaychö caycag runacuna llapan

upällacurcuyargan. Tsaynam Bernabewan Pablowillapäyargan Tayta Diospa poderninwan mana Israelrunacunachöpis milagrucunata rurayanganta.13Tsaynö willapayta ushasquiyaptinmi Santiago nirgan:

“Waugicuna, wiyayämay. 14Pedro willamarguntsic Tayta Dioscuyaparnin tsay mana Israel runacunatapis Jesucristutachasquicog cagcunataga salvangantam. 15Pedrowillapämangantsicnöllam Tayta Dios willacognin unayprofëtacunawanpis willacatsirgan caynö:

16 ‘Israel nacionchö Davidpa castanpita rey mananacaptinpis churashä paypita miragcunallapitam reycananpä.v

17 Tsaynö rurashä Israel runacunapis y mana Israelrunacunapis nogaman yäracayämunanpämi. Tsaynöruraptïmi llapan acrangä cag runacuna salvacuyanga.

18 Tsaynö päsananpä cagtam Tayta Dios unaypitapis.

19Tsaycunata yarparcatsirmi Santiago mastapis nirgan:“Tayta Dios tsaynö nicaptinga Jesucristuman criyicog manaIsrael runacunatapis ama pantatsishuntsu. Ni amaobligashuntsu: ‘Moises gellgangan leycunatarä cumpliyaysalvacuyänayquipäga’ nirnin. 20Tsaypa rantinga antis llapancriyicogcuna alli ricanacuyänanpä cartata apatsishun. Tsaycartachö mana Israel runacunata willashun *ïdulucunapa*altarninchö pishtayangan aytsata mana micuyänanpä,majaynagrä cagcuna piwanpis mana cacuyänanpä, majayogcagcunapis juccunawan mana puriyänanpä, yawarnin manayargushga cag ashmacunapa aytsanta mana micuyänanpä, niima ashmapa yawarnintapis mana micuyänanpä. 21Tsaynöcawayänanpäga Moises gellgangan leycunatam goricäcuyänanwayicunachöpis cada säbadu jamapay junagchöyachatsicuycäyan”.

Mana Israel runacunaman cartata apatsiyangan22Tsaynö Santiago nisquiptinnam apostolcuna,

yachatsicogcuna, y Señor Jesucristuman llapan criyicogcunaishcay runacunata acrayargan Bernabewan PabloAntioquiaman cutiyaptin wallquiyänanpä. Tsay acrashgarunacunam cayargan Judaswan Silas. Judaspa jucag jutinmi

cargan Barsabas. Paycunaga llapan criyicogcunapita masrespëtuwan ricashgam cayargan. 23Paycunawanmi cartataapatsiyargan Antioquiachö criyicogcunaman. Tsay cartachömicaynö nirgan:

Antioquia marcachö cuyay waugicuna panicuna, Siria yCilicia provinciacunachöpis cuyay waugicuna panicuna:

Jerusalenchö apostolcuna y yachatsicog waugiquicunacarmi gamcunata saludayarniqui cartacarayämü.

24Nogacuna musyayargömi waquin runacuna gamcunacagman shamur llutancunata yachatsiyäshungayquicunata.Manam paycunataga nogacunatsu cachayämurgö. Manacachaycäyämuptïpis paycunaga gamcunata pantatsirmillutancunata yachatsiyäshurguyqui: “Salvacuyänayquipägacuerpuyquicunatarä señalacuyay y Moises gellgangan llapanleycunatarä cumpliyay” niyäshurniqui.

25-27Tsayta musyaycurmi llapäcuna willanacuyargögamcuna cagman Judasta y Silasta cachayämunäpä.Paycunam tantiyatsiyäshunqui cay cartachöniyämungänölla. Bernabewan y Pabluwanmi paycunashayämunga. Musyayangayquinöpis Bernabewan Pablogawanuytapis mana mantsariypam Señornintsic Jesucristutasalvamänantsicpä Tayta Dios cachamungantawillacuycäyan.

28,29Espiritu Santum tantiyatsiyämashgacuerpuyquicunata mana señalacurpis salvacuyänayquipäcagta. Tsaymi willanacuyargö ïdulucunapa altarninchöpishtayangan aytsata mana micuyänayquipä, ima ashmapayawarnincunatapis mana micuyänayquipä, yawarnin manayargushga cag ashmacunapa aytsanta manamicuyänayquipä, majaynagrä cagcuna piwanpis manacacuyänayquipä, y majayog cagcunapis juccunawan manapuriyänayquipä. Cay cartachö niyämungäcunatacumplirninga allim cawayanqui.

Tsayllatam niyämü cuyay waugicuna panicuna.Diosnintsic yanapaycuyäshuy.

30Tsaynam tsay willanacuyangannölla chuscun willacogwaugicuna aywacuyargan Antioquiaman. Tsayman chaycurmiJesucristuman llapan criyicogcunata musyatsir goriyarganapayangan cartata liyipäyänanpä. 31Tsay cartataliyipäriyaptinmi llapancuna cushicuyargan.32Tsaychö Judaswan Silas Diospa willacognincuna carnam

criyicogcunata shumag tantiyatsir valoratsiyargan TaytaDiosllaman yäracurnin imaypis cawayänanpä. 33Tsaychöpaycunawan juc ishcay junag goyäpäriyaptinnam TaytaDiosta agradesicurnin Señor Jesusman criyicog waugicunaJudastawan Silasta despidicuyargan Jerusalenmancuticuyänanpä.w 35Bernabewan Pablum itsanga Antioquiachöquëdacuyargan waquin criyicogcunawan Diospa alliwillacuyninta yachatsir cayänanpä.

Pablo yapay willacog aywangan36Antioquiachö unaymanpa carirnam Bernabeta Pablo

nirgan: “Acu watucaramushunrä Diospa willacuynintawillapangantsic marcacunachö waugicunata y panicunata.Mä, ¿imanöshi caycäyan?” nir.37Tsaynö willanacurirmi Bernabega pushayta munargan

Marcosta. 38Pablum itsanga Marcosta pushayta munargantsu,punta cag aywaynincunachö Pan lia provinciapita jagiriycuraywacushga captin. 39Tsaynö Pablo apayta mana

15

Page 126: Quechua Conchucos Sur Nt

126

x 16.10 Apostol Pablo Jesucristupa willacuyninta willacuptinmi cay libruta gellgag Lucas chasquicurgan. Nircurmi Lucas compañargan Troasmarcapita Macedonia provinciaman y tsaypita waquin marcacunaman aywaynincunachöpis. Tsaymi Lucas gellgargan cay libruchö “nogacuna”ningancunata.

munaptinnam tsay janan rimanacuyargan Bernabewan.Tsaynö rimanacurirnam Marcosta pushacurcur Bernabebüquiwan aywacurgan Chipre islaman.40Tsaynam Pabluna Jerusalenpita Silasta gayatsimurgan

wallquicunanpä. Tsaychö Jesucristuman criyicogcunanamTayta Diosman mañacuyargan tsay willacunganmarcacunaman cutiyaptin paycunata yanapananpä. 41Siria yCilicia provinciacunachö marcacunaman chaycurnamPabluwan Silas tsaychö criyicogcunata yachatsirvaloratsiyargan Tayta Dios munangannö shumagcawayänanpä.

Silastawan Pabluta Timoteo wallquingan

16 1Tsaypitanam Derbe marcaman Pabluwan Silaschäyargan. Nircurnam Listra marcaman chäyargan.

Tsaychönam Timoteuwan reginacuyargan. Timoteupa taytanmana Israel runa captinpis mamanga Israel castam cargan.Jesucristuman criyicogcunam cayargan. 2Listra y Iconioquinran marcacunachö criyicogcunapis parlayarganTimoteupäga alli jövin cangantam.3Timoteupa taytan mana Israel runa captin Israel runacuna

musyayarganmi Timoteuta mana señalatsishga canganta.Tsaymi Pablo señalatsirgan wallquicuyta munar Israel marcamayincuna mana jamuräyänanpä. 4Tsaypita quimsancunanammarcan marcan puriyargan Tayta Diospa willacuynintawillacuraycar. Chäyangan marcacunachömi apostolcunaapatsiyangan cartata liyipäyargan Israel runacunapaleynincunata llapanta mana cumplirpis salvacuyänanpä cagta.5Tsaynö shumag tantiyatsiyaptinmi tsaychö criyicogcunapasaypa cushicuyargan. Y cada junagmi runacuna SeñorJesucristuta chasquicur masrä atscagyäyag.

Pablo suëñuyninchö Macedonia runata ricangan6Tsaypitam Pablo wallquegnincunawan Asia provinciaman

aywayta munayargan Diospa willacuyninta willacuyänanpä.Tsaynö yarpaptinpis Espiritu Santo manam tsaypaaywayänanta munargantsu. Tsaynam Frigia y Galaciaprovinciacunachö marcacunaman chaycuyarnin willacuyarganTayta Diospa alli willacuyninta. 7“Misia” ninganprovinciaman chaycurnam aywayta munayargan Bitiniaprovinciamanna. Tsaypis Espiritu Santo manam munargantsutsaypa aywayänanta. 8Tsaynam Misia provinciapa päsarninchäyargan Troas marcaman.9Tsaychönam suëñuyninchö Pablo ricargan Macedonia

provinciapita juc runa caynö rugaycagta: “Caymantsimpaycallämuy nogacunatawan yanapaycayämänayquipä”nir.10Pablo tsaynö ricanganta nogacunatax willayämaptinmi

tantiyasquiyargä tsay marcacunamanpis willacuynintachätsiyänäpä Tayta Dios munanganta. Tsaymi jucllaalistacuyargä Macedoniaman aywayänäpä.

Filipos marcachö willacuyangan11Tsaynam Troas marcapita büquiwan aywar chäyargä

“Samotracia” ningan *islaman. Tsaypita waraynin junagrämichäyargä Neapolis marcaman. 12Tsaypita Macedoniaprovinciaman päsarnam chäyargä Filipos marcaman. Tsaymarcaga cargan Roma runacuna täcuyänan marcam. Tsaymarcachöga juc ishcay junagcunam goyäriyargärä.13Tsaychö goyarmi musyayargä Tayta Diosman

mañacuyänanpä Israel runacuna mayu cuchullanman imaypisgoricäyanganta. Tsaymi säbadu jamapay junag captinnogacunapis tsayman aywayargä. Tsaychömi tsay goricashga

caycag warmicunata Tayta Diospa willacuyninta willapäyargä.14Tsay warmicunawanmi caycänä Tayta Diosta cäsucog Lidiajutiyog warmipis. Payga Tiatira marcapitam cargan. Ymorädu fïnu tëlacunatam ranticog. Tsaychö Señor Jesucristosalvacog canganta Pablo parlapaptinmi tsay warmi shumagtantiyacur Jesucristuta chasquicurgan. 15Tsaypitanam Lidia ycastancunapis bautizacuyargan. Nircurnam nogacunatarugacayämargan caynö nir: “Nogacuna Jesucristutachasquicushgana caycäyaptëga wayïman aywayculläshuntsaychö posadatsiyänäpä, taytay”. Tsaynö niyämaptinmiposadacuyargä paypa wayinchö.

Silastawan Pabluta carcelman wichgayangan16Juc cutinam Diosman mañacucuyänan mayu cuchunman

aywaycäyangächö tincucurcuyargä juc empliyäda jipashwan.Payga supaypa poderninwanmi suertita gatipacog. Tsayjipashga cösa suertita ricapacurmi patronnincunatapispasaypa rïcuyaycatseg. 17Tsay jipashmi nogacunata gayaraypagayararrä parlar gatiräyämargan: “¡Cay runacunaga TaytaDiospa sirvegnincunam cayan! ¡Paycunam gamcunatawillapäyäshunqui imanöpa salvacuyänayquipä cagtapis!” nir.18Tsaynö cada junag büllata rurar gatiräyämaptinmi Pablo

ajarnin tsay jipashchö supayta nirgan: “¡Señor Jesucristupapoderninwanmi gam supayta gargü cay jipashpitayargunayquipä!” nir. Tsaynö niycuptinmi jinan öra tsayjipashpita supay yargurgan.19Tsaynam tsay jipashpa patronnincuna gellëta manana

chätsipaptin prësuna tsariyargan Silastawan Pabluta.Nircurnam autoridäcunaman apayargan pläzachö llapanrunacunapa ñöpanchö juzgayänanpä. 20-22Autoridäcunamanapayaptinmi atsca runacunapis paycunata gatiräyargan.Chaycatsirmi Pabluta tumparnin niyargan: “Cay Israelrunacunam marcantsicchö runacunata llutanta yachaycätsin.Y nircurmi yachatsicuycäyan Israel runacunapa üsuncunataruranantsicpä. Nogantsicga Romano runa carnin manam tsayüsucunataga chasquipashwantsu. Tsaynö yachatsicuyaptinmirunacuna pasaypa rabyashga caycäyan” nir.Tsaynö niyaptinmi tsay gatirag runacunapis Pablucunapa

contranna sharcuyargan. Tsaymi autoridäcunapis Pablupa ySilaspa röpancunata llogticaratsir wirutsir ushayargan.23Tsaynö wirurcatsirnam paycunata carcelmanwichgatsiyargan. Nircurnam prësucuna cuïdag runata cösayätsiyargan següru catsiyänanpä. 24Tsaynö niyaptinmi tsaycarcelchö cuïdag runa wichgargan mas rurichö cagcalapözuman. Nircurmi chaquincunatapis uchcushga ractatablaman amutsiyargan.25Tsaypita pullan pagaschönöna caycarnam Silaswan Pablo

Tayta Diosman mañacur cantayargan. Waquin prësucunanamtsaynö cantayaptin wiyaparäyargan. 26Tsay öram pasaypapatsa cuyur gallaycurgan. Carcelpa cimientuncunapisshoglliptin carcel puncucunapis jucllam quichacascärirgan.Prësucuna wataräyangan cadinacunapis pascacascärirganmi.27Tsaynam prësucunata cuïdag runapis patsa cuyuptinricchacarcamur ricargan llapan puncucuna quichararcaycagta. Tsaymi prësucuna geshpiyanganta yarpar espädantajipirir quiquin wanutsicuriyta munargan. 28Tsaynöwanutsicuyta munaptinmi Pablo gayacurgan: “¡Ama tsaytagaruracuytsu! ¡Llapäcunam caychö caycäyä!” nir.29Tsaymi prësucunata cuïdag runaga actsicurcur rurichö cag

calapözuman cörrilla aywargan. Pabluwan Silas caycanganmanyaycurirnam mantsariywan tsuctsucyarnin ñöpancunamangonguricuycurgan. 30Nircurnam carcelpita paycunata jipirirtapurgan: “¿Imatarä ruräman salvacunäpäga, taytay?” nir.

15 16

Page 127: Quechua Conchucos Sur Nt

127

y 16.31 Tsay witsanga Jesucristuta papä chasquicuptinga warminpis tsurincunapis llapannam chasquicuyag.

31Tsaymi Pabluwan Silas niyargan: “Señor Jesusmancriyirnin yäracuy. Tsaynö carninga gampis y wayiquichöcastayquicunapis criyicur salvacuyanquim” nir.y32Nircur wayinman pushaycuptinnam tsay runata y

castancunatawan willapar tantiyatsirgan Jesucristullasalvacog canganta. 33Tsaymi prësucuna cuïdag runagaSilastawan Pabluta jinan öra jampipargan runacunamagayangancunata. Nircurnam pagas öra Jesucristutachasquicurnin paypis y castancunapis juclla bautizacuyargan.34Tsaypitam micuyta cusnascatsir wayinchö garargan.Jesucristuman criyicurninna Tayta Diosman yäracurninmitsaychö llapan castancunawan pasaypa cushicuyargan.35Warayninnam autoridäcuna wardiyacunata cachayargan

prësucuna cuïdag runaman, Silastawan Pablutacachaycuyänanpä negnin. 36Tsaymi tsay cuïdag runa Pablutawillargan: “Autoridäcunam willacatsiyämushga gamcunatacachaycuyänäpä. Cananga aywacuyanquinash” nir.37Tsaymi wardiyacunata Pablo nirgan: “Romano runa

caycäyaptïpis llapan runacunapa ñöpancunachöminogacunata wirutsiyämashga, maypita cayangätapis ni imatarurayangätapis manarä juzgayämar. Tsaynö manatapuyämayllapam cay carcelmanpis wichgatsiyämashga.Cananga ¿runacunata mana musyatsiyllapacu carcelpitagargarayämayta munayan? Manam tsaypis tsaynötsu.Quiquincunarä shayämutsun wichgatsiyämangannöllajipiyämänanpä”.38,39Tsaynö niptinmi wardiyacuna autoridäcunaman

cutiycurnin willayargan Silaswan Pablo Romano mayincunacayanganta. Tsayta musyaycurmi autoridäcuna mantsarirninaywayargan Pabluwan Silas wichgaraycangan cagman caynönirnin: “Roma mayïcuna cangayquita mana musyarmi tsaynöcastigaycatsiyargö, taytay. Perdonaycayällämay” nir.Nircurnam carcelpita jipirir rugayargan tsay marcapita

aywacuyänanpä. 40Carcelpita yargurirninnam Silaswan Pablocuticuyargan Lidiapa wayinman. Tsaychömi Jesucristumanllapan criyicogcunata valoratsiyargan Tayta Diosman imaypisyäracuyänanpä. Nircurnam juclä marcapana aywacuyargan.

Tesalonica marcachö Pabluta contrayangan

17 1Tsaypita An polis y Apolonia marcacunapa aywarmiPabluwan Silas chäyargan Tesalonica marcamanpis.

Tsay marcachöga Israel runacuna goricäcuyänan wayicarganmi. 2Maychöpis aywangannömi Pabloga aywargan tsaygoricäcuyänan wayimanpis. Tsaychömi quimsa jamapaysäbadu yachatsicurgan caynö nir:3“Diospa palabran gellgaranganchömi nimantsic

salvamagnintsic wanunanpä canganta y cawamunanpäcanganta. Tsay gellgarangannöllam Jesusga wanunganpitacawamushga. Tsaynöpam musyantsic Tayta Dioscachamungan salvamagnintsic canganta. Tsaymi noga paypäwillacur puriycä”.4Tsaynö shumag yachatsiyaptinmi waquin Israel

runacunapis, mana Israel runacunapis, y regishga rïcawarmicunapis Jesucristuta chasquicuyargan. 5Waquin cagIsrael runacunam itsanga Silaspa y Pablupa contransharcuyargan. Tsaymi mana alli cawacog runacunata goriycurSilastawan Pabluta contrayänanpä aquishapar niyargan.Tsaynam tsay mana alli runacunana mas atsca mana allimayincunata gorircur Jasonpa wayinman yaycuyarganSilastawan Pabluta prësu tsariyänanpä.6Tsaychö mana tariycurnam Jasontawan waquin cag

criyicogcunata autoridäcunaman garachashga apayargangayararrä: “Pabluwan y Silaswan pureg runacunammaytsaychöpis llutancunata yachatsicuyan. Cananga cänogantsicmanna chärayämushga runacunata llutancunata

yachatsiyänanpä. 7Jasonmi tsay runacunata chasquiparwayinman posadatsishga. Paycunaga niyan Romachömandamagnintsicpitapis mas juc mandacog rey cangantam.Tsay mandacogga Jesus jutiyog runash. Tsaynö nirninmileynintsiccunataga cäsuyannatsu” nir.8Tsaynö niyaptinmi tsaychö caycag runacuna y

autoridäcuna imanö caytapis mana camäpacuyargantsu.9Tsaynam imanö caytapis mana puëdiyaptinna Jasonwanwaquin cag criyicogcuna gellëta garantiya churaycuryarguyargan.

Pabluwan Silas Berea marcachö yachatsicuyangan10Tsaynam tsay Tesalonicachö Jesusman criyicogcuna

Silastawan Pabluta tsay tsacay despachariycuyargan Bereamarcaman geshpicuyänanpä. Tsay marcaman chaycurmisäbadu jamapay junag aywayargan Israel runacuna mañacurgoricäcuyänan wayiman. 11Tsay Berea marcachö runacunagamanam Tesalonica marca runacunanötsu cayargan. Paycunagacushishgam chasquicuyargan Pablo willacungancunata.Tsaychö cada junagmi Pablo yachatsicungancunata Diospapalabran gellgaranganman iwalatsiyag yachatsicuyanganrasunpa canganta musyayänanpä. 12Tsaynö yachatsiyangantatantiyarninmi Jesucristuman atscag runacuna criyicuyargan,Israel runacuna y mana Israel runacunapis. Tsaynömicriyicuyargan regishga rïca warmicunapis.13Tsaypita Berea marcachöna Pablo yachatsicuycanganta

musyarirnam Tesalonica marcachö contran sharcog runacunaBereamanna aywayargan tsaychöpis Pablupa contransharcuyänanpä aquishapagnin. 14Tsaychönam Jesucristumancriyicog waugicuna Pabluta jinan öra lamar cuchunmangeshpicunanpä despachariycuyargan. Silaswan TimoteunamBereachö quëdacuyargan. 15Lamar cuchunman chaycurnamwallquegnincuna Pabluta päsatsiyargan Atenas marcaman.Tsaypitana Bereaman cuticuyaptinnam Pablo yätsirganSilastawan Timoteuta pay caycangan cagman jucllacachayämunanpä.

Atenas marcachö Pablo yachatsicungan16Atenas marcachö Silastawan Timoteuta shuyacuycarmi

Pablo feyupa yarpachacur llaquicurgan maytsaychö*ïdulucunata runacuna adoraycäyanganta ricar. 17Tsaychögoricäcuyänan wayicunaman aywaycurmi Israel runacunata ymana Israel runacunatapis tantiyatsirgan Jesucristullasalvacog canganta.Cada junagmi pläzachö llapan runacuna wiyayänanpä

yachatsicurgan ïdulucunata adorayänanpa rantin Jesucristutachasquicur Tayta Diosllatana adorayänanpä.18Tsaynömi “Epicureo” y “Estoico” ningan creyenciacunata

yachacog runacunapis pläzachöga goricäyag. Tsaymipaycunawanpis Pablo tantiyatsinacur parlayargan Jesuspa alliwillacuyninta. Tsaynöpis willapargan wanushgacunacawayämunanpä cangantam. Tsaycunata tantiyatsir parlapaptinmiwaquin runacuna niyargan: “Cayga yachag tucurnin ¿imataräparlacunpis?” nir. Y waquinnam niyargan: “Cayga manaregingantsic dioscuna imapächir parlapaycämantsic” nirnin.19,20Tsaynö nirmi Pabluta apayargan “Areopago” ningan

wayiman. Tsaychömi willanacuyänanpä yachag runacunaimaypis goricäyag. Tsay runacunam Pabluta niyargan: “Gamyachatsicuycarguyqui imaypis mana wiyayangäcunatam. Tsayyachatsicuycangayquitam nogacuna shumag musyaytamunayä” nir.21(Atenas runacuna y tsaychö tärag jäpa runacuna mushog

yachacuycunata parlacurmi tiemputa päsar goyäcuyag.)22Tsaynam parlanganta wiyayta munayaptin goricashga

runacunata Pablo nirgan: “Atenas runacuna, atsca dioscunata

16 17

Page 128: Quechua Conchucos Sur Nt

128

z 18.12 Acaya provinciachömi Corinto marca cargan. a 18.18 Israel runacunapa üsuncunachöga cargan juc tiempu Tayta Diosllaman yarparagradesicuyänanpä y mañacuyänanpä. Tsay üsuta cumplirmi agtsancunata mana rutucuyagtsu ni ima shincatsicogtapis mana upuyagtsu. Tsayüsupä masta musyanayquipä liyinqui Numeros 6.1-21.

adorayänayquipä altarnincunata rurayangayquitam ricargö.23Tsay altarcunata ricapacur puriycangächömi ricargö jucpuchachö caynö gellgaraycagta: ‘CAY ALTARGA MANAREGINGANTSIC DIOSPÄMI’ nir. Cananga nogapis tsay manaregiyangayqui Diospämi tantiyatsiyäshayqui”.24“Tsay Diosmi camashga cay patsata y llapan

imaycacunatapis. Tsaymi munayninchö tsararaycan ciëlutapisy cay patsatapis. Ama yarpäyaytsu runa rurangantemplucunachö pay täranganta. Tsay camacog Diosgamaytsaychöpis caycanmi. 25Manam payga miñishtintsurunacuna imatapis rurapäyänanta ni garayänanta.Nogantsictaga paymi camamagnintsic. Y payllam imaycachasquingantsictapis camaripämantsic”.26“Juc runallata camanganpitam maytsay nacioncunachö

cawayänanpäpis miratsimarguntsic. Paymi destinamarguntsicmaychö täcunantsicpäpis y nircur imay wanunantsicpäpis.27,28Cananpis pay mana yanapamashgaga manamcawashwantsu. Tsaynö captinga Diosnintsic cangantatantiyacunantsicpäga manam ajatsu. Unay juc marcamayiquicunapis alli yarpayyog cayninwan caynö nirmigellgargan: ‘Llapantsictapis jucllayllam camamarguntsic’ nir”.29“Tsaynö paylla camaycämashgaga ama yarpäshuntsu

örupita, gellëpita, o imapitapis rurayangan imäjincunapis Dioscanganta. 30Tsaynö ïdulucunapä Dios canganta runacunayarpäyaptinpis Tayta Diosga cuyapäcog carmicastigarganrätsu. Cananmi itsanga llapan runacunatamandaycan tsay ïdulucunata mana adoraypa payllata cäsurcawanantsicpä. 31Tayta Dios munangannö mana cawagcunatajuc junag juzgananpämi acrangan runata cachamunga. Tsayruna pï cangantapis musyanantsicpämi wanunganpitacawatsimurgan”.32Wanunganpita cawamungan runapä Pablo parlanganta

wiyaycurmi itsanga waquin runacuna burlacur asicuyargan.Waquin cag runacunanam niyargan: “Yapaypiscutiycallämunqui, taytay, mastapistantiyaycatsiyämänayquipä” nir.33Tsaypitanam tsay yachag runacuna goricäyanganpita

yargusquir Pablo aywacurgan. 34Tsaynö captinpis waquingaPablo willapangancunata wiyacurmi criyicuyargan.Paycunachömi Dionisio jutiyog runapis cargan. PaygaAreopago wayiman goricag autoridämi cargan. NircurDamaris jutiyog warmi y mas waquincunapis Pablowillacungantam chasquicuyargan.

Corinto marcachö Pablo cangan

18 1Tsaypitanam Atenas marcapita Pablo aywacurganCorinto marcaman. 2Tsaychömi Aquila jutiyog Israel

mayin runawan reginacuyargan. Aquilaga cargan “Ponto”ningan provinciapitam. Warmin Priscilawan Aquilagatsayrämi Italia nacionpita Corinto marcaman chäyashgacaycäyargan. Tsayman aywacuyargan llapan Israel runacunataRoma marcapita tsay mandacog Claudio yargucuyänanpäordenashga captinmi. 3Priscilawan Aquilaga carpa rurayo ciutam yachayargan. Pablupis tsaynö carpa ruraytayacharmi paycunawan arur quëdacurgan.4Cada säbadu jamapay junagmi Israel runacuna

goricäcuyänan wayiman Pablo aywag. TsaychömiJesucristupä yachatsicurgan Israel runacunatapis y manaIsrael runacunatapis.5Tsayman Macedonia provinciapita Silaswan Timoteo

chäriyaptinnam Pabloga aruynintapis jagirirnin cada junagpisDiospa willacuyninta willacur masrä gallaycurgan. Tsaynöwillacurmi Israel marca mayincunata tantiyatsirgan Señor

Jesucristo runacunata salvananpä shamunganta. 6TsaychönamIsrael runacuna Pablupa contran sharcurnin ashllirushayargan. Tsaynö cayaptinnam röpanta tapsicurir Pablonirgan: “Jesucristuman mana criyicur cayangayquipitamquiquiquicuna jutsayog caycäyanqui Tayta Dioscastigayäshunayquipä. Noga Señor Jesucristupitawillapangächöga manam culpayognatsu calläcastigayäshuptiquipis. Gamcuna tsaynö manacäsucuyangayquipitam cananpita janamanga aywashä manaIsrael runacunamanna Diospa willacuyninta willapäcunäpä”.7Tsaypitanam Pabloga tsaynö nisquirnin juc Ticio Justo

jutiyog runapa wayinman jegasquirgan tsaychönayachatsicunanpä. Tsay Justoga mana Israel runa caycarpisTayta Diosta adoragmi cargan. Paypa wayinga cargan Israelrunacuna goricäcuyänan wayipa ñöpallanchömi.8Tsay Israel runacuna goricäcuyänan wayichömi juc

mandacog Crispo jutiyog runa cargan. Paymi Pablowillacungancunata wiyar Señor Jesucristuman criyicurbautizacurgan wayinchö llapan castancunawan. Tsaymandacog tsaynö criyicunganta musyarirnam Corintomarcachö waquin runacunapis Señor Jesucristuman criyicurbautizacuyargan.9Tsaypita juc tsacaynam Pabluta yuripasquir Jesucristo

caynö nirgan: “Pablo, mana mantsapaypa pitapis maytapis alliwillacuynïta willacuy. 10Nogaga gamta mana dejaypamyanapaycä cay marcachö imapis mana päsashunayquipä.Nogaman criyicur chasquicayämänanpäga atsca runacunamcaycäyan cay marcachö”.11Tsaynö niptinmi Corinto marcachö Pablo tärargan juc

wata jogta quilla entëru, Diospa willacuyninta yachatsicurnin.12Tsay witsancuna Galion jutiyog runa Acayaz provinciapa

mandagnin caycaptinmi Pablupa contran Israel runacunasharcuyargan. Tsaymi Pabluta tsarisquir apayargan Galionpadespächunman. 13Tsaychömi tsay Israel runacuna niyargan:“Cay runaga Romachö mandamagnintsic mana aprobanganmushog sectatam yachatsicuycan. Tsaymi cay runata gammanapayämurgö llutancunata yachatsinganpita castiganayquipä”nir.14Tsaynam Pablo parlarcunan caycaptin Israel runacunata

Galion nirgan: “Si cay runa Roma leynintsiccunapa contranrasunpaypa rurashga captinga niyämangayquicunatachasquïmanmi. 15Quiquiquicunapa üsuyquicuna jananllarimanacuyaptiquega manam imatapis musyayta munätsu.Tsaytaga quiquiquicuna imanöpis arreglacuyay”.16Tsaynö nirmi despächunpita garguriycurgan.

17Tsaypitanam mana Israel cag runacuna tsay despächupuncuchö shuyaycur Sostenesta tsarisquir munayllamagayargan. Sostenes Israel runacunapa mandagnin captinmiGaliontaga mana imapis gocurgantsu.

Antioquia marcaman Pablo cutingan18Pabloga Corinto marcachö unaymanparan tärargan.

Tsaypitanam Jesucristuman criyicogcunapita despidicusquiraywacurgan Priscilawan y runan Aquilawan Siriaprovinciaman. Tsaypa aywar Cencrea marcamanranchäyargan. Tsaychönam agtsanta rutucurgan Tayta Diostaauninganta cumplinanpä.a Y tsaypitanam büquiwanaywacuyargan.19Efeso marcaman chaycuyaptin Priscilawan Aquilaga

tsaychö quëdacuyarganmi. Tsayyagnam Pabloga Israelrunacuna goricäcuyänan wayiman aywargan Jesucristosalvacog canganta willapäcunanpä. 20Tsaynö shumag willacuryachatsicuptinmi tsaychö goricag runacuna Pabluta

17 18

Page 129: Quechua Conchucos Sur Nt

129

b 19.24 “Artemisa” ningan ïdulupa jucag jutinmi cargan Diana.

rugayargan paycunawan unayrä quëdacunanpä. 21Tsaynörugayaptinpis Pablum despidicurgan caynö nir: “[Canangaimaycanöpapis Pascua estapä Jerusalenmanmi chänä.]Diosnintsic munaptinga cutiramushämi watucagniquicunagamcunaman”.Tsaynö nirninmi büquiwan Efesupita Pablo aywacurgan.

22Cesarea marcaman chaycurnam Jerusalenman aywargantsaychö Jesucristuman criyicogcunata watucananpä.Tsaypitanam aywargan Antioquia marcaman. 23Tsaychötärärirnam Galacia y Frigia provinciacunapa yapay aywargantsay quinran marcacunachö criyicogcunata yachatsirnin.

Efeso marcachö Apolos willacungan24,25Tsay witsanmi Efeso marcaman chargan Apolos jutiyog

Israel runa. Payga cargan Egipto nacionchö Alejandriamarcapitam. Diospa palabranta cösa tantiyarmi shumagyachatsicurgan runacuna entiendiyänanpä. Tsaynö carpisJesucristupä Juan Bautista willacungancunallatam masnincagga musyargan. 26Tsay Apolos runaga pitapis manamantsacuypam willacurgan Israel runacuna goricäcuyänanwayichö. Tsaynö yachatsicungancunatam Priscilawan Aquilawiyayargan. Juan Bautista yachatsingancunallata Apolosparlaptinmi paycuna wayincunaman pushayarganJesucristupita masta tantiyatsinanpä.27Tsaypita Acaya provinciaman Apolos aywayta

yarpaptinmi tsaychö criyicogcunaga valoratsiyarganaywananpä. Y nircur cartatapis gellgarcurmi apatsiyarganAcaya provinciachö Jesucristuman criyicogcuna Apoloschaptin shumag chasquicuyänanpä. Tsaychönamcriyicogcunata shumag tantiyatsirgan Jesucristullamanyäracur cawayänanpä. 28Tsaychöga mana criyicog Israelrunacunatapis shumagmi tantiyatsirgan Diospa palabranninganmannö Jesuslla salvacog canganta.

Efeso marcachö Pablo cangan

19 1,2Corinto marcachöna Apolos caycaptinmiAntioquiapita Pablo jircallapa aywargan Efeso

marcaman. Tsay marcachömi Juan Bautista yachatsingancriyicogcunawan tincurgan. Paycunatanam Pablo tapurgan:“¿Gamcunaga Espiritu Santuta chasquicuyarguyquicu?”Niptin paycunanam niyargan: “Espiritu Santo ima

cangantapis manam musyayätsu” nir.3Tsaynam Pablo yapay tapurgan: “Tsayöraga ¿pipa

yachatsicuynintatä willapäyäshurgayquibautizacuyänayquipä?”Tsaymi niyargan: “Juan Bautistapa yachatsicuynintam

willapäyämashga bautizacuyänäpä”.4Tsaymi Pablo nirgan: “Juan Bautistaga runacunata

bautizargan jutsancunata jagirirnin salvacog shamogmancriyicur yäracuyänanpämi. Tsay salvacogga Jesusmi” nir.5Pablo tsaynö niycuptinmi tsay runacuna Jesucristuta

chasquicur bautizacuyargan. 6Nircurnam paycunapaumancunaman Pablo maquinta churarcur Tayta Diosmanpaycunapä mañacurgan. Tsay öram Espiritu Santuta llapanpischasquicuyargan. Y nircurmi juc parlaycunapapis Tayta Diostaalabayargan. 7Tsaychö Espiritu Santuta chasquicogcunagachunca ishcaynömi (12) cayargan.8Efeso marcachö quimsa quilla carirnam Pablo aywargan

Israel runacuna goricäcuyänan wayiman. Tsaychömirunacunata shumag tantiyatsirgan Tayta Dios Jesucristutasalvacog cachamunganta. 9,10Tsaynö yachatsicuptinpis waquinrunacunaga manam chasquicuyta munayargantsu. Tsay manacriyicog runacunam Pablo yachatsinganta mana cäsuyänanpäwillapäcuyargan. Tsaynö cayaptinmi Jesucristumancriyicogcunawan Pablo aywacurgan Tirano jutiyog juc runapa

yachacucuyänan wayinman. Tsaychönam ishcay wata entërucada junag yachatsicurgan. Tsaynöpam Asia provinciachöIsrael runacuna y mana Israel runacunapis wiyayarganJesucristupa willacuyninta.11Tsaychömi Tayta Dios yanapaptin imayca espantaypä

milagrucunata Pablo rurargan. 12Tsaymi runacunapäñuncunata o ima röpanllatapis Pabluman töpaycatsirgeshyagcunaman apayargan. Tsayta yataycurnam tsaygeshyagcuna allisquiyargan y supaycunapis runacunapitayarguyargan.13Waquin mana criyicog Israel runacunaga puriyargan

maytsay marcacunapa runacunapita supaycunata gargurmi.Tsaynö Jesuspa poderninwan garguyanganta ricarmi Jesuspajutinchö supaycunata garguyta munayargan. Tsay runacunaJesucristuta mana chasquicushga caycarpis caynömi niyargan:“Pablo willacungan Jesuspa poderninwanmi garguyä cayrunapita yarguyänayquipä” nir.14Tsaynö rurayargan Eseva jutiyog Israel runapa ganchis (7)

tsurincunam. Tsay Esevaga cargan mandacog sacerdötim.15Paycuna juc cutichö tsaynö garguyta munayaptinmi supaynirgan: “Noga regïmi Jesusta. Tsaynömi Pablo apostolnincangantapis musyä. Gamcunaga ¿pitä cayanqui nogatagargayämänayquipäga?” nir.16Tsaynö nirmi tsay supay maltratangan runa löcuyarnin

Esevapa llapan tsurincunata pasaypa magar röpancunatapisrachir ushargan. Tsaymi pasaypa yawarllana gallapachacarushashga tsay wayipita geshpicuyargan. 17Tsaynörurangancunata wiyar Efesuchö Israel runacuna y mana Israelrunacunapis feyupam mantsariyargan. Tsaynöpammusyayargan supaycunata runacunapita garguyänanpägaJesucristuta chasquicogcunalla munayyog canganta. Tsaymimaytsaychöpis runacuna musyayargan Jesucristulla poderyogcanganta.18Tsaynömi waquin runacuna Jesucristuman criyicur

chasquicogcunapis willacuyargan mana alli rurag cayangantallapan runacunapa ñöpancunachö. Nircurnam niyargan:“Cananga tsay llutan ruraynïcunata jagirirgönam” nir.19Tsaynöllam brüjucunapis atsca magia libruncunataapayämurgan llapancunapa ñöpancunachö cayayänanpä. Tsaylibrucunapa chaninta calculayaptin chargan juc pachac (100)arupacog runacunapa ishcay wata entërugananciancunamanmi. 20Tsaynöpa Jesucristupa willacuyninmaytsaymanpis musyacaptinmi runacuna tantiyayarganimaycapäpis Jesucristo munayyog canganta.21Tsaypitanam Pablo yarpargan: “Macedoniachö y Acayachö

criyicogcunata watucarirran Jerusalenman aywashä. Ytsaypitaran Roma marcamanga päsashä” nir. 22Tsaynöyarparmi Macedonia provinciaman puntataga cacharganTimoteutawan Erastuta. Peru quiquin Pabloga Asiaprovinciachömi unaymanparä quëdacurgan.

Efesuchö Pabluta contrayangan23Tsay witsanmi Efeso marcachö waquin runacuna feyupa

rabyacuyargan Jesucristuman criyicuyänanpä Pablowillacuptin. 24Tsaychömi juc runa Demetrio jutiyog gellëpitaaläja rurapacog cargan. Payga rurargan “*Artemisa”b ninganïdulupa templuntanömi ichishagcunata. Tsay rurayangantemplucunata adorayänanpä rantiyaptinmi Demetriogaarognincunawan cösa gellëta gänayag.25Tsaynam arognincunata goriycur Demetrio nirgan:

“Gamcuna musyayanquim cay o ciuntsicwan cösagänangantsicta. 26Gamcuna ricayangayquinöpis ywiyangayquinöpis tsay Pablo niyangan runagayachatsicuycan: ‘Runa rurangancunataga manam imatapisadorantsictsu’ nirninmi. Tsaynö yachatsicur criyitsishga atscag

18 19

Page 130: Quechua Conchucos Sur Nt

130

c 20.5 Cay libruta gellgag Lucasmi apostol Pabluta yapay compañar aywargan.

runacunatam. Manam cay Efeso marcallachöpistsu tsaynöcriyitsipacur puriycan, sinöga entëru Asia provinciaquinranpis tsaynöllam. 27Runacunata tsaynö criyitsiptin cayrurangantsiccunata mananam pipis rantimäshunnatsu.Tsaynömi Artemisa diösapa templuntapis mana imapäpiscuentayanganatsu. Tsaynö captinnam Artemisa diösantsictapisrunacuna manana cäsuyanganatsu. ¡Paytaga maytsaychöpisrunacuna imaypis adorayashgam!”28Demetrio tsaynö niptinmi arognincuna ajar gayaraypa

niyargan: “¡Artemisa diösantsic alli ricashga catsun!” nir.29Tsaynö niyaptinmi Efeso runacuna wacpita caypita pasaypa

büllata rurar goricäyargan. Tsaynam Gayutawan Aristarcuta prësutsarircur apayargan runacuna goricäyänan pampaman. (GayuwanAristarcoga Macedoniapita shayämurgan Pabluta compañarmi.)30Tsaynam runacuna tsaynö rurayanganta mayaycur Pabloparlacuyta munar tsayman aywayta munargan. Tsaynö aywaytamunaptinpis tsaychö criyicogcunam michäyargan manaaywananpä. 31Waquin autoridäcunapis, Pabluwan reginacushgacarmi, willacatsiyargan atsca goricashga runacunacaycäyanganman mana aywananpä.32Tsay goricäyanganchömi waquin cag runacuna jucta jucta

parlayargan. Pasaypa büllata rurarmi gayararnin cayargan.Manam runacuna tantiyayargantsu imapä tsaymangoricäyangantapis. 33Tsaynam paycunapa janan parlacunanpäyarpar Israel runacuna Alejandro jutiyog runata llapancunapañöpancunaman apayargan. Alejandrunam ñöpancunachömaquinwan sëñasta rurargan upällacuyänanpä. 34AlejandroIsrael runa canganta musyarninmi tsaychö runacunaga masräishcay öranö büllata rurar niyargan yaparir yaparir:“¡Diösantsic Artemisa alli ricashga catsun!” nir.35Tsaynö pasaypa gayaräyaptinnam tsaychö juc respitashga

autoridä runacunata upällatsir nirgan: “¡Efeso runacuna! Maytsayrunacuna musyayanmi Artemisapa templun cay marcantsicllachöcaycanganta. Tsaynöpis musyaymi junishpita warmi nirag rumiunyamunganta tsararangantsicpis. 36Tsaytaga manam pipisñëgayta puëdintsu. Imanir gayaräyangayquitapis manamusyaycarga upällacuyay. 37Gamcuna apayämungayqui runacunamanam imatapis templu imapitaga suwacuyashgatsu. Nidiösantsic Artemisapä manam llutancunata parlayashgatsu.38Demetriuwan y arognincunawan cay runacuna rimanacushgacarga juezcunaman quejacuyätsun paycuna arreglayänanpä. 39Yjuc asuntucuna mas captinga llapan autoridäcunatagayaycatsimurmi tsaycunataga abirwashun. 40Caynö büllata rurarcayangayquipita, pagtatä Romachö autoridäcuna musyaycur‘¿Imanirtä tsaynö büllayarguyqui leynintsicpa contran?’nicämashwan. Tsaynö tapumashgaga manam imata contestaytapispuëdishuntsu”.41Tsaynö niycuptinmi llapan runacuna wacpa caypa aywar

cuticuyargan.

Macedonia y Acaya provinciacunaman Pablo aywangan

20 1Tsaypita tsay büllata rurayangancunapäsaringanchönam Jesucristuman criyicogcunata

Pablo gayatsimurgan. Nircurnam valoratsirgan runacunachiquiyaptinpis Diosnintsic munangannölla imaypiscawacuyänanpä. Y tsaypitanam paycunapita despidicurirninaywacurgan Macedonia provinciapana.2Macedonia provinciachönam maytsay marcacunapa purirgan

Jesucristuman criyicogcunata valoratsir mana dejaypayäracuyänanpä. Tsaypitanam päsacurgan Acaya provinciaman.3Tsaychömi quimsa quilla cargan. Tsaypita Siria provinciamanbüquiwan cuticunanpäna caycarnam musyarirgan Acayaprovinciachö tärag Israel runacuna payta wanutsiyänanpäwillanacuyanganta. Tsayta mayarnam Siria provinciamancuticurnin chaquillapana aywar Macedonia provinciapa päsargan.

4Tsaypa päsacuptin compañagnincunaga cayargan Pirrupatsurin Sopater, Aristarco, Segundo, Gayo, Timoteo, Tro mo, yTiquico. Sopaterga Berea marcapitam cargan. AristarcuwanSegundoga Tesalonica marcapitam cayargan. Gayoga Derbemarcapitam cargan. Timoteo, Tro mo, y Tiquicunam Asiaprovinciapita cayargan. 5Paycuna puntata aywarnamnogacunatac shuyäyämargan Troas marcachö. 6Tsaypitalevadüraynag tantata micuyänan *Pascua esta päsariptinnamFilipos marcapita nogacuna büquiwan aywayargä Troasmarcaman. Tsaypita pitsga junagtanam Troas marcachöpuntata aywag waugicunata taripäyargä. Y tsaychömiquëdacuyargä llapäcuna juc semäna.

Pablo Euticuta cawaritsingan7Troasmarcachönam Jesucristuman criyicogmayïcunawan

domingu junag goricäyargä Tayta Diosta alabar Santa Cënatamicuyänäpä.Warayninga Pablo aywacunanna captinmiyachatsicurgan pullan pagasyag. 8Tsay goriraycäyangäwayipajunishnin cag altuschömi atsca chiuchicuna atsicyar rupaycargan.9Tsay altuspa ventänanchömi juc jövin Eutico jutiyog jamaraycargan.Pablo unayyag yachatsicuptin tsay jövin punucarcur caycangantapasaypa punuy atipaptinmi tsay junish ventänapita jegacurpurganpatsaman. Tsaypitaga wanushgatanam jogarcuyargan. 10TsaynamPablo yarpusquir tsay wanushgana caycag jövintamargacurcurgan.Nircurmi tsaychö goriraycagcunata nirgan: “Amamantsacäyaytsu.Cawaycanmi” nirnin.11Tsaypitanam Pabloga cangan altusman cutirgan Santa

Cënachö tantata paquipänacusquir micuyänäpä. Nircurnampatsa waranganyag cösa yachatsicusquir aywacurgan.12Tsaypitam Pablo cawaritsinganta cushicur jövintawayinman pusharcur aywacuyargan.

Troaspita Mileto marcaman Pablo aywangan13Tsaypitanam Ason marcayag Pablo chaquillapa aywargan.

Nogacunanam büquiwan puntacuyargä Ason marcachönaPabluwan tincuyänäpä. 14Tsaychö llapäcuna goricasquirnamaywacuyargä büquiwan Mitilene marcaman. 15Tsay marcapitayargurnam waraynin junag päsayargä “Quio” ningan *islapacuchunpa. Tsaypita mas waraynin junagnam chäyargä Samosislaman. Tsaypita Trogilio marcachö punurcurnam jucjunagtarä chäyargä Mileto marcaman. 16Pentecostes estapäJerusalenman imaycanöpapis Pablo chayta munaptinmi Efesomarcamanga mana chayllapana päsacuyargä.

Efesupita yachatsicog waugicunata Pablo yätsingan17Mileto marcachönam Pablo gayatsimurgan Efesuchö

criyicogcuna yachatsicogcunata. 18Chaycayämuptinnamnirgan: “Cuyay waugicuna, gamcunaga musyayanquim cayAsia provinciaman chämungä junagpita imanö cangätapis.19Israel runacuna chiquiyämaptinpis ñacarcur wagarcurpisTayta Dios munangantam imaypis ruraycä. 20Manam SeñorJesucristupa alli willacuynintaga dejaycurgötsu. Siemprimyachaycätsirgö pläzacunachöpis y wayiquicunachöpis. 21Israelrunacunata y mana Israel runacunatapis willapartantiyatsirgömi jutsancunata jagirir Señornintsic Jesucristutachasquicuyänanpä”.22“Cananga Espiritu Santo musyatsimaptinmi Jerusalenman

aywaycä. Itsanga manam musyätsu chaycuptï imapäsamänanpä cagtapis. 23May marcacunachöpis runacunacarcelman wichgayämänanpä y ñacatsiyämänanpäshuyäyämangantam itsanga Espiritu Santo musyatsimashga.24Peru ñacatsiyämänan captinpis manam llaquicütsu. Nogagawanungäyagpis cumplishä Jesucristo mandamangantam.Tsaymi nogaga pitapis maytapis willapäshä payllasalvamagnintsic canganta”.

19 20

Page 131: Quechua Conchucos Sur Nt

131

d 21.8 Faltapacog criyicogcunata micuynin aypucogcunapä masta musyanayquipä liyinqui Hechos 6.1-6. e 21.23 Nazareu runa caymanyaycogcunaga manam vïnuta ni ima shincatsicogcunatapis upuyagtsu ni üvata micuyagtsu. Tsaynömi ayatapis yatayagtsu ni agtsantapisrutucuyagtsu juc tiempu Tayta Diosman mañacullar cayangan cumplinganyag. Nazareu runa cayman yaycogcunapä masta musyanayquipäliyinqui Numeros 6.1-21. f 21.24 Israel runacunapa üsuncunachöga juclä marcapita cutiycur templuman yaycuyänanpäga armacuyagrantempluman yaycuna puri cacur armacucunachö. Tsaynömi Pablupis yaycunanpäga armacurganrä.

25-27“Cananpitaga manam maygayquipis ricayämanquinatsu.Diospa willacuyninta gamcunachö llapantam willapargö. Perumanam tsayllapistsu. Caway vïdächö gamcuna raycur Diosnintsicmunanganta cumplirmi imaycanö aycaycanöpis gamcunawancawargö, tsayta ricar gamcunapis alli cawayänayquipä”.28“Tsaymi cananga gamcunana shumag yachatsicuyänayqui

Espiritu Santo churayäshungayquinölla. Jesucristumancriyicogcunata shumagmi ricayänayqui, juc alli mitsicogüshancunata cuïdangannö. Tsay runacunapäwanmi SeñornintsicJesucristo cruzchö wanur yawarninta jichashga. 29Juc mitsicogüshancunata jagiriptin atog yaycapagnömi aywacusquiptëgacriyitsicogcuna yaycapäyanga, Señor Jesucristuman criyicogcunallutancunatana rurayänanpä. 30Tsaynönam gamcunachöpiswaquinniquicunaga Dios munangannö yachatsicuyänayquiparantin llutancunata yachatsicurna gallayanqui Jesusmancriyicogcuna gatiräyäshunayquipä. 31Tsaynö mana cayänayquipäshumag tantiyacuyay. Yarpäyay quimsa watantin junagpapistsacaypapis llapayquita wagapaypa shumag yachatsingäta”.32“Waugicuna, ama gongayaytsu Tayta Diospa

willacuyninta yachatsingäcunata. Gamcunawan mananacaptïpis Tayta Dios imaypis yanapayäshunquim munangannöcawar ñöpanman chäyänayquipä. Tsaynöyanapayäshunayquipämi imaypis payman mañacuycä”.33“Nogamanam gamcunata pobrëzaman churar gellëniquicunata

ni röpayquicunatamañacurgötsu. 34Musyayangayquinöpis quiquïarurmimiñishtingäcunataga taricurgö, nogata compañamaryanapamagnïcunapäwan. 35Gamcunapis tsaynö arucur waquincagcunata yanapayänayquipämi imaypis yachatsirgö. Tsaynöyanapanacur cawanantsicpämi Señor Jesucristupis yachatsicurgan:‘Pipis yanapayäshunayquitamunallar shuyacuyänayquipa rantingarunamayiquicunata yanapayay. Tsaynö rurayänayquitam Tayta

.36Tsaynö nircurnam Pablo gonguricuycur paycunawan

Tayta Diosman mañacurgan. 37,38“Cananga manam masricayämanquinatsu” ninganpitam llapanpis llaquishga wagarPabluta macallayargan. Nircurnam büqui caycangan cagyagaywayargan Pabluta despidicuyänanpä.

Jerusalenman Pablo aywangan

21 1Tsaychö criyicog waugicunapita despidicurirnambüquiwan aywacuyargä “Cos” ningan *islayag.

Warayninnam päsacuyargä “Rodas” ningan islayag y tsaypitanamPatara marcayag chäyargä. 2,3Patarachömi tarisquiyargä Siriaprovinciaman aywag büquita. Büquiwanna aywarmi Chipre islañöpanpa päsayargä. Tsaynö aywarnam yagäyargä Siriachö Tiromarcaman, tsaychö tsay büqui apangan cargancunatadescargayänan captin. 4Tsaynam marcaman yaycur Jesucristumancriyicogcunawan tincurna paycunawan cayargä juc semäna.Paycunata Espiritu Santo tantiyatsiptinmi Pabluta niyarganJerusalenman mana aywananpä. 5Nircurnam tsay marcapitaaywacuyaptï criyicog waugicuna, warmincunawan ywamrancunawanpis, lamar cuchunyag churayämargan.Tsaychömi gonguricuycur Tayta Diosman llapäcunamañacuriyargä. 6Tsaypitanam despidinacusquir yarcuyargäbüquiman. Y paycunanam wayincunapana cuticuyargan.7Tiro marcapita yargurmi Tolemaida marcayag chäyargä.

Tsaychöpis Jesucristuman criyicogcunawan tincurmipaycunawan quëdayargä juc junag. 8Tsay marcapita warayninjunag aywacurnam chäyargä Cesarea marcaman. Tsaychönamposadacuyargä Felipipa wayinman. Felipega cargan TaytaDiospa willacuyninta willacogmi. Paytam jogta

waugicunatawan ñöpata acrayargan Jerusalenchö faltapacogcriyicogcunata micuynin aypog cananpä.d 9Felipipaga carganchuscu soltëra warmi tsurincunam. Paycunapis cayarganDiospa willacognincunam.10Tsaychö atsca junagna caycäyaptïmi Judea provinciapita

shamurgan Agabo jutiyog runa. Paypis Diospa willacogninprofëtam cargan. 11Nogacuna cayangä cagman witiycamurmiPablupa wachucunta aptarcur maquinta chaquinta quiquinpancacurgan. Nircurnam nirgan: “Noga pancarangänömi caywachucuyogta Israel runacuna pancarätsiyanga Jerusalenchö.Nircur mana Israel runacunapa maquinmanmi entregayanga.Tsaynö päsananpä cagtam Espiritu Santo nimashga”.12Tsay ninganta wiyaycurmi nogacunapis Cesarea marcachö

criyicogcunawan Pabluta rugayargä Jerusalenman manaaywananpä. 13Tsaynö rugar nicäyaptïmi Pablo niyämargan:“Tsaynöpaga nogapa shongütapis ishquicäratsiyanquim. Amawagayaytsu. Noga listum caycä Jesucristupa willacuynintawillacungäpita Jerusalenchö pancaränäpäpis ni wanunäpäpis” nir.14Tsaynö niyangäcunata Pablo mana cäsuyämaptinnam

manana masga rugayargänatsu, sinöga caynöllanam niyargä:“Tsayöraga Tayta Dios munangannölla llapanpis catsun” nir.15Tsaypitanam listacuyargä Jerusalenman aywayänäpä.

16Tsaymi waquin criyicog waugicuna Jerusalenyagcompañayämargan. Tsaychönam Nason jutiyog runapa wayinmanpatsacuyänäpä aywayargä. Payga Chipre islapitam cargan. Tsayrunaga unaypitam Jesucristuman criyicog cargan.

Santiaguta watucag Pablo aywangan17Jerusalenchönam llapan criyicogcuna cushishga

chasquicayämargan. 18Waraynin junagnam Pabluwanaywayargä Santiaguta watucagnin. Tsaychömi tariyargällapan yachatsicog waugicunatapis goriraycäyagta.19Paycunata saludacurirmi Pablo caynö nirgan: “SeñorJesucristupa willacuyninta mana Israel runacunatapiswillapaptïmi Tayta Dios imaycachöpis yanapamashga”.Tsaynö nirninmi llapan rurangancunata willapargan.20Tsayta wiyaycurnam Tayta Diosta paycuna

agradesicuyargan. Nircurmi Pabluta willayargan: “WaugiPablo, masqui yarpäriy. Israel runacuna atscagnamJesucristuman criyicuycäyan. Tsaynö criyicurpis paycunagayarpäyan Moises gellgangan leycunatarä llapanpiscumpliyänantam. 21Jucläpita shamog runacunam gampacontrayqui cayänanpä sharcatsipar willapäyashga caynö:‘Pabloga juclä nacionchö tärag Israel mayintsiccunatayachaycätsin Moises gellgangan leycunata manacumpliyänanpämi. Tsaynöpis yachaycätsin üsuntsiccunatamana sïgiyänanpämi ni wamrancunatapis mana*señalayänanpämi’ nir”.

22“Cananga chämungayquita musyarnin goricaycur ¿imatarärurayäshunqui? 23Imaycanöpapis paycunata tantiyaycatsishunMoises gellgangan leycunapa contranta manayachaycätsingayquita. Nogapa yarpaynïpitaga caynö rurashun.Chuscu criyicog waugicunam caycäyan Moises gellganganmannöNazareu runa cayman yaycushgacuna.e Paycuna yaycuyangancumpliptinnam templuchö agtsancunata rututsicuyänanpä junagchaycämunna. 24Tsaymi üsuntsicman templu yaycunachöarmacurirf paycunawan yaycunqui templuman. Tsaychönamiñishtiyangancunata rantipanqui altarman apayänanpä. Tsaynöruraptiquim runacuna tantiyayanga gampis Moises gellganganleycunata jinalla cumpliycangayquita y manacagcunatacontrayquicuna parlayanganta”.

20 21

Page 132: Quechua Conchucos Sur Nt

132

25“Tsay contrayqui runacunaga nicäyan mana Israelrunacunapis salvacuyänanpäga Moises gellgangan leycunataräcumpliyänanpä cagtam. Tsaymi mana Israel cagcriyicogcunaman cartata apatsirgantsic contrayquicunaniyanganta mana cäsupäyänanpä. Tsay cartachöningantsicnölla salvashgana caycarga *ïdulucunapaaltarninchö pishtayangan aytsata ama micuyätsuntsu, imaashmapa yawarnintapis ama upuyätsuntsu, ni yawarnin manayargushga cag ashmacunapa aytsanta ama micuyätsuntsu,majaynagrä cagcuna ama ni piwanpis cacuyätsuntsu, ymajayog cagcunapis ama juccunawan puriyätsuntsu”.26Tsaynö niyaptinmi warayninna Pablo aywargan tsay

chuscun runacunata templuman pusharcur niyangancunatacumplinanpä. Tsaychönam Pablo runacunapa ñöpanchönirgan ganchis (7) junagta Tayta Diospä ofrendancunaapacurcur cutiyänanpä cagta.

Pabluta templuchö prësu tsariyangan27,28Tsay ganchis junagcuna manarä päsaptinmi Asia

provinciapita shamog Israel runacuna ricayargan templuchöPablo caycagta. Tsaynam pasaypa rabyar Pabluta prësutsaripacuyargan: “¡Israel runacuna, cay runata prësutsarïshiycäyämay! Cay runam maytsay marcacunapa purincontrantsic parlar. Tsaynö llutancunata yachatsicurmileynintsiccunata y templuntsictapis mana imapäpiscuentannatsu. Templuntsicta mana respitarninmi mana Israelrunacunatapis yaycatsimushga” nir.29Tsaynö niyaptinpis Pabloga manam imaypis templuman mana

Israel runacunataga yaycatsirgantsu. Paypäga tsaynö yarpäyarganTro mutawan cällichö puriycagta ricayanganllapitam. Tro mogacargan mana Israel runa Efeso marcapitam.30Tsaynam tsay Israel runacuna goricäcuyänanpita Pabluta

garachashga wagtaman jipiyämurgan. Tsaynö jipisquirnampuncuta wichgapäyargan. 31Nircurmi tsaytsica runacunaPabluta wanutsiyta munar magayargan. Tsaynö cayaptinnamRoma soldäducunapa comandantinta antis willasquiyänä.32Tsaynam soldäducunata jinan öra gorircur juclla aywarganrunacuna pasaypa büllachö caycäyangan cagman.Soldäducuna yaycuraycagta ricasquirnam tsay bülla ruragrunacuna Pabluta dejascäriyargan pasaypa magaycäyanganta.33Tsaynam tsay comandanti chaycur Pabluta prësu tsarircurishcan maquinpita cadinawan watayänanpä mandargan.Tsaypita runacunatanam tapurgan: “¿Pitä cay runa? ¿Imatatärurashga?” nir. 34Tsay bülla rurag runacuna jucta juctaparlayaptinmi ima päsangantapis mana musyarnin Pablutacuartelman apatsirgan. 35Apaycäyaptin runacuna wanutsiytamunayaptinmi soldäducuna Pabluta umallircurna escalonpayarcatsiyargan cuartelman. 36Gepancunata atscag runacunamaywayargan “¡Tsay runa wanutsishga catsun!” niraycar.

Runacunapa ñöpanchö Pablo parlangan37Tsaypita cuartelman yaycascatsiyänan caycaptinnam

Pablo nirgan tsay comandantita: “Rätulla gamtaparlaparcuytam munä, taytay”.Niptinnam comandanti espantacur Pabluta nirgan: “¿Griegu

parlayta yachanquicu? 38Peru gam Egiptupitam canqui, ¿au?Gammer gobiernupa contran ñöpata sharcur purirgayquitsunyag jircacunapa chuscu waranga (4,000) asesïnurunacunata pushacurcur” nir.39Tsaymi Pablo nirgan: “Nogaga Israel runam cä, taytay.

Manam Egipto runatsu. Cilicia provinciapita Tarso marcachöyuricogmi cä. Rugacungä raycur ichic shuyaycayämay cayrunacunata parlapärinäpä” nir.40Tsaynam rugacunganta comandanti wiyargan. Y

Pablunam tsay escalonchö ichircur maquinwan sëñasllapanirgan runacuna upällacuyänanpä. Upällacuriyaptinnam*hebreu idiömapa parlapargan.

22 1Tsay parlaparnam caynö nirgan: “Canan Israel marcamayicuna, wiyayämay” nir.

2Tsaynö Pablo quiquincunapa idiömanchö parlangantawiyaycurnam llapanpis upällascäriyargan. Tsaynam parlarsïgirgan: 3“Noga Israel runam cä. Cilicia provinciapita Tarsomarcachömi yuricurgä. Itsanga shacshacurgä Jerusalenchömi.Yachatsicog Gamalielmi shumag yachatsimargan Moisesgellgangan leycunatapis. Tsaymi nogapis Tayta Diospaleynincunata llapan shongüwan gamcunanö cumpliytamunaycä. 4Allita ruraycangäta yarparmi mas puntataJesusman criyicogcunata ushacätsiyta munar warmitapisollgutapis carcelman apargä. 5Tsaynö rurangäcunatamusyarmi Israelchö mandacog cag sacerdöti y llapanrespitashga autoridäcunapis juc ordenta goyämargan Damascomarcachö autoridäcuna yanapayämänanpä. Tsaymiaywaycargä Jesusman criyicogcunata Jerusalenman prësuapaycamur castigatsinäpä”.

Jesucristuta imanöpa chasquicungantapisPablo willacungan

(Hechos 9.1-19; 26.12-18)6“Damascumanna chänäpä caycaptïnam pullan

junagchönöna illagpita nogaman ciëlupita tillagucuynöchillapyaycamurgan. 7Tsaynam patsaman ishquisquir wiyargäcaynö nimogta: ‘Saulo, Saulo, ¿imanirtä nogamancriyicamogcunata gaticachanqui?’ 8Tsaynam tapurgä: ‘¿Pitäcanqui, taytay?’ nir. Tsaynö niptïmi nimargan: ‘Noga Jesusmicä. Nogaman criyicamogcunata chiquirga nogatamchiquiycämanqui’ nirnin”.9“Tsay atsicyämogta ricar nogawan aywagcunaga feyupam

mantsacäyargan. Señor Jesus parlapämangantam itsangawiyayargantsu”.10“Tsaynam noga tapurgä: ‘Tsayöraga ¿imatatä ruräman,

taytay?’ nir. Tsaynam nimargan: ‘Sharcur ädisir chay Damascomarcaman. Tsaychönam niyäshunqui imata ruranayquipäcagtapis’ nir. 11Jinanchö wiscuyagpämi ciëlupitaatsicyapaycamargan. Tsaymi nogawan aywag runacunallaricrapita janchashga chätsiyämargan Damasco marcaman”.12“Tsay marcachömi cargan juc runa Ananias jutiyog Tayta

Diosta respitag. Payga Moises gellgangan leycunatapiscumplirganmi. Damasco marcachö tärag Israel runacunapispaypäga alli runa cangantam parlayargan. 13Paymi ricamagnïchaycamur nimargan: ‘Waugi Saulo, yapay ricachacuyna’ nir.Tsaynö nimaptinmi jinan öra ricachacurirgä. 14Nircurpiscaynömi nimargan: ‘Imaypitapis Israel runacuna adoraryäracungantsic Tayta Diosmi acrashurguyqui pay munangantarurar cawanayquipä. Tsaynöpam Jesucristo yuripäshurguyquiparlapäshungayquitapis wiyanayquipä. 15Tsaynö ricashga ywiyashga carmi maytsaychöpis runacunata Jesucristupa alliwillacuyninta willapanqui. 16Canantä sharcur jucllabautizacuy y Tayta Diosman mañacuy jutsayquicunapita

.

Mana Israel runacunaman Pabluta Tayta Dios cachangan17,18“Tsaypitanam Jerusalenman cutirna templuchö Tayta

Diosman mañacuycaptï Jesucristo yuripascamar nimargan:‘Cay Jerusalenpita canan öra ayway. Caychöga manamrunacuna chasquiyäshunquitsu nogapa willacuynïtawillacuptiqui’ nir. 19Tsaynö nimaptinmi noga nirgä: ‘Perutaytay, ¿imanirtä mana chasquiyämanmantsu? Paycunamusyayanmi maytsay goricäcuyänan wayicunamanaywa-aywaycur gamman criyicogcunata ashingäta ymaga-magarcur carcelman apangäta. 20Tsaynömi gampawillacogniqui Estebanta wanutsiyaptinpis ñöpancunachöshaycargä “Wanutsiyaylla” nirnin. Tsay wanutsegcunaparöpancunatapis nogaran tsaraparargä. Tsaynö carcur gamtachasquicungätana musyaycur paycunapis, ¿imanirtä mana

21 22

Page 133: Quechua Conchucos Sur Nt

133

g 22.22 Imanir tsay Israel runacuna pasaypa gayaräyanganta musyanayquipä liyinqui Hechos 21.27-29.

chasquiyäshunquimantsu?’ 21Tsaynö niptïpis Jesucristonimargan: ‘Gamga caypita ayway. Cananga cachaycä carumarcacunapam mana Israel runacunatapis willacuynïta

.

Comandantipa munayninchö Pablo cangan22Tsaynö mana Israel runacunapä Pablo parlanganta

wiyaycurnam runacuna pasaypa rabyarnin gayararg niyargan:“¡Tsay runa ama cawatsuntsu! ¡Juclla wanutsishun!” 23Tsaynöajarmi quiquincuna punchuncunatapis llogtirir llogtirir jitarushayargan. Nircurmi allpatapis aptarcur aptarcurjanancunaman jichayargan.24Tsaynam comandanti Pabluta cuartelman yaycaratsir

soldäducunata mandargan astayänanpä. Nircurmi nirgan:“Tsaynöparan willamäshun imanir paypa contran runacunasharcuyangantapis” nir.25Tsaynam unas castigayänanpä wataraycätsiyaptin Pablo

nirgan tsay Roma soldäducunapa capitanninta: “¿Gamcunacastigayämayta puëdiyanquicu Roma runa caycaptï?Manarämi autoridäcunapis juzgayämanrätsu imatarurangätapis”.26Tsaynö niptinmi capitan aywargan comandantiman Pablo

ninganta willananpä. Chaycurmi nirgan: “Señor comandanti,tsay runaga Roma runash canman. Cananga ¿imanötä cayrunawan cashun?” nir.27Tsaynam tsay comandanti Pabluman witiycur tapurgan:

“¿Rasunpacu Romano canqui?” nir.Niptinnam Pablo nirgan: “Aumi, taytay. Roma runam callä”.28Comandantinam nirgan: “Noga Romano cayman

ticranäpäga atsca gellërämi cuestämashga. Gamga, ¿aycatatäpägarguyqui?”Tsaymi Pablo nirgan: “Nogaga yuricungä junagpitam

Romano cä”.29Tsaynö niptinmi castigananpä tsararag soldäducuna

Pabluta dejariycuyargan. Tsay comandantipis Roma runacanganta musyasquirmi mantsacäcurgan imanircadinatsingantapis.

Israel autoridäcunachö Pablo parlangan30Waraynin junagnam tsay comandanti musyayta munargan

Pabluta Israel runacuna imanir wanutsiyta munayangantapis.Nircurmi cadinawan watayanganta pascaratsir mandagsacerdöticunatawan Israel runacunapa autoridänincunatagayatsirgan. Tsaypitanam Pabluta apatsirgan tsayautoridäcunapa ñöpancunaman.

23 1Tsaynam tsay autoridäcunata llapanta ricapärirPablo nirgan: “Marca mayicuna, manam imatapis

llutanta rurargötsu. Imanö cawangätapis Tayta Diosllammusyan”.2Tsaynö niptinnam mandacog cag sacerdöti Ananias

mandargan Pabluta shimichö lagyaycuyänanpä. 3Tsaynölagyaycatsiptinmi Pablo nirgan: “Tsaynölagyatsimangayquipita Tayta Diosmi gamtapis castigashunqui.Tsaychöga jamaraycanqui ley mandacungannö jutsä cangantamana cangantapis juzgamänayquipämi, manam pitapislagyatsinayquillapänatsu. Tsaynö caycaptinga ¿imanirtäleytapis mana cäsuypa puntataga lagyaratsimanquirä?”4Tsaynö niptinmi tsaychö caycag runacuna niyargan:

“¿Tsaynö ajayparäcu niycunqui Tayta Dios acranganmandacog sacerdötita?” nir.5Tsaymi Pablo nirgan: “Tsaynö lagyatsimaptin noga manam

musyargötsu Tayta Dios acrangan mandacog sacerdöticangantaga. Rasunpa Diospa palabran gellgaranganchöpiscaynöchä nican: ‘Marcayquicunachö autoridäniquicunapä manaallitaga ama parlayaytsu’ nir. Peru llutantam parlarcurgö, taytay”.

6Tsaynam itsanga Pablo musyarirgan tsay autoridäcunawaquin cag saduceo cayanganta y waquin cagcuna fariseocayanganta. Tsaymi gayaraypa nirgan: “Israel mayicuna,nogaga fariseo runam cä. Taytäcunapis fariseum cayashga.Tsaymi ari wanushgacunata Tayta Dios cawatsimunanpä cagtarunacunata entienditsiptï caychö juzgaycäyämanqui”.7Tsaynö nisquiptinmi Pablupa favornin fariseucuna sharcur

saduceucunawan rimanacur gallaycuyargan. 8Saduceucunagayachatsicuyag wanushgacuna manana cawariyämunanpäcagtam. Tsaynöllam yachatsicuyag *angelcuna manacayanganta, y runacunapis almaynag cayanganta.Fariseucunam itsanga yachatsicuyag wanogcunacawariyämunanpä cagta, angelcuna canganta, y runacunapisalmayog canganta. 9Tsaynö feyupa rimanacuyaptin leyyachatsicog waquin fariseo runacunanam niyargan: “Cayrunaga rasunpa manam imatapis mana allitaga rurashgatsu.Capaz imachir cay runataga alma car o angel car parlapashgacanman”.10Tsaynö rimanacur masrä büllata rurayaptinnam

comandantega mantsarirgan: “Caycunaga Pablutarachipänacurtä ushasquiyanman” nirnin. Tsaynö nirninmisoldäducunata gayatsimurgan Pabluta carcelman cangancutitsiyänanpä.11Tsaypitanam waraynin tsacayna Pabluta Jesucristo

yuripasquir nirgan: “Pablo, ama mantsacuytsu. Jerusalenchönogapä willacungayquinöllam Romachöpis willapäcamunqui”nir.

Pabluta wanutsiyänanpä yachatsinacuyangan12Tsaypita waraynin junagnam waquin Israel runacuna

jurarrä willanacuyargan Pabluta wanutsiyänanpä caynö nir:“Pabluta hasta wanutsingantsicyag amarä imatapismicushuntsu ni upushuntsu” nirnin. 13Tsaynö jurarwillanacogcunaga cayargan chuscu chunca (40) runacunapitamasmi. 14Tsay runacunam aywayargan mandacogsacerdöticunaman y waquin autoridäcunaman caynöniyänanpä: “Nogacunam jurar compromëticuyargö Pablutamanarä wanutsirga imatapis mana micuyänäpä ni manaupuyänäpä. 15Cananga autoridäcunawan gamcunayachayllapa Pabluta apatsiyämuy comandantiwan caynöparlasquir: ‘Juc ishcay tapucuycunallatam Pablo parlanantamunayä’ nillar. Nogacunanam listulla caycäyäshäapaycäyagllatana wanuscatsiyänäpä”.16Tsaynö parlayangantam antis wiyanä Pablupa subrinun.

Tsaynam carcelman empëñu aywar Pabluta willargan.17Tsaynö willasquiptinnam Pablo juc soldäduta gayasquirninnirgan: “Cay jövinta comandantiman canan öra pushaycuywillamangancunata paytapis willananpä” nir.18Tsaynam soldädu tsay jövinta comandantiman chaycatsir

nirgan: “Carcelchö caycag Pablum gayaycamar rugacamashgacay jövinta gamman pushamunäpä. ¿Imatarä gamtashwillashuyta munan?” nir.19Comandantinam tsay jövinta jucläman jipisquir tapurgan:

“¿Imatatä willamänayqui cashga?” nir.20Tsaynam jövin nirgan: “Israel runacunam willanacuyashga

autoridäcuna goricäyangan cagman waray junag Pablutaapatsinayquipä, imanö cangantapis musyariyta munagtucullar. 21Tsayta ama criyinquitsu. Chuscu chuncapita (40)masmi runacuna jurayashga Pabluta wanutsiyänanpä, paytamanarä wanutsirga imatapis mana micuyänanpä ni manaupuyänanpä. Tsaymi pasaypa shuyacuycäyan gamapatsinayquillatana”.22Tsaynam tsay jövinta comandanti nirgan: “Ama pitapis

willapanquitsu cay willamangayquita”. Nisquirmi dejaycurganaywacunanpä.

22 23

Page 134: Quechua Conchucos Sur Nt

134

Cesarea marcaman Pabluta apayangan23Tsaypitanam comandanti ishcay soldäduncunata

gayaycatsir nirgan: “Canan alistacuy ishcay pachac (200)soldäducuna chaquipa aywayänanpä, nircur ganchis chunca(70) soldäducuna beschawan muntashga aywayänanpä, ynircur ishcay pachac (200) cagcunana lanzawanaywayänanpä. Paycunam canan tsacay Cesarea marcamanaywayanga. 24Tsaynölla Pablo muntacunanpäpis beschatapuestupäyay Judea provinciapa mandagnin *Felixman aywarallilla chänanpä”.25Tsaynö nirirmi paycunawan apatsirgan juc cartata caynö

gellgarcur:

26Señor Felix:

Noga Claudio Lisiasmi respëtuwan gamta saludamü.27Israel runacunam cay mandamungä runata pasaypa magarwanutsiyänanpäna caycäyargan. Tsaymi Roma runacanganta musyaycur soldädücunawan aywargä paycunapitagechurnin salvamunäpä. 28Nircurnam imapitachiquiyangantapis musyayta munar apayargä Israelrunacunapa autoridänincuna goriraycagman. 29Tsaychönamwanutsiyta munagnincuna niyargan: “Cay runaga manamleynintsiccunata cumplintsu” nirnin. Tsaynö niyaptinpisnogaga manam ima jutsantapis tarirgötsuwanutsiyänanpäga ni carcelchörä wichgaränanpäga.30Tsaymi caychö Israel runacuna Pabluta wanutsiyänanpäwillanacuyanganta musyaycur gamman apatsimü.Tsaynöllam wanutsiyta munagnincunatapis nirgöñöpayquichörä imata niyta munarpis niyänanpä cagta.

Tsayllatam niramü.

31Tsaynam comandanti mandangannölla tsay tsacaysoldäducuna Pabluta apayargan “Antipatris” ninganmarcayag. 32Warayninnam chaquillapa aywag cagsoldäducunaga cutiyämurgan cuartelninman. Y beschawanaywagcunanam Cesarea marcayag Pabluta chätsiyargan.33Cesareaman chaycatsirnam mandacog Felixta cartata

goycur Pablutapis entregayargan. 34Tsaynam Felix cartataliyisquir Pabluta tapurgan maypita cangantapis. Ciliciaprovinciapita canganta niycuptinnam nirgan:35“Wanutsiyäshuyta munagcuna chäyämuptinrämi musyashäimapita chiquiyäshungayquitapis” nir.Nircurnam apatsirgan Herodespa awilun ruratsingan

palaciunchö calapözuman. Tsaychönam Pabluta soldäducunacuïdayargan.

Felixpa ñöpanchö Pablo parlangan

24 1Tsaypita pitsga junag päsariptinnam JerusalenpitaCesarea marcaman chäyargan mandacog cag sacerdöti

Ananias y waquin cag autoridäcuna. Paycunam apayämurganTertulo jutiyog juc abogäduta. Tsay abogäduwanmiaywayargan Felixpa despächunman Pablupa contranparlacäshinanpä.2Tsaynam despächunman Pabluta chäratsiyaptin Tertulo

nirgan: “Tayta Felix, gam alli mandacog captiquim allillacawayällä. Yachag cayniquiwanmi cananga marcalläcunataalliyaycätsinqui. 3Llapan rurangayquicunatam maytsaymarcacunachöpis runacuna feyupa agradesicuyälla, taytaymandacoglläcuna Felix. 4Alläpa ama ajayätsishayquitsutiempuyquita perditsir. Rätulla parlapärishayqui ichicwiyarcamänayquipä”.5“Cay runata nogacuna tariyargö mana alli geshyanö

maytsay marcacunaman charnin Israel runacunata pasaypachiquinacatsegtam. Romachö mandamagnintsicpa contranmi

parlanpis. Payga ‘Nazareu’ ningan sectatam yachatsicunpis.6Manam tsayllapistsu. Tayta Diosta adoracuyangätempluchömi imapäpis manana cuentayämar llutancunatarurar caycan. Tsaynö ruraptinmi nogacuna prësu tsarisquirleynïcunamannö justiciata rurayta munayargö. 7[TsaychönamLisias jutiyog comandanti maquïcunapitana cay runatagechuyämashga. 8Nircurmi niyämashga gampa ñöpayquichöräima jutsan cangantapis niyänäpä cagta.] Tsaymi cananquiquin Pabluta tapurninpis musyanqui llapan niyangäcunapisrasun caglla canganta”.9Tsaynö Tertulo parlapäriptinnam Jerusalenpita llapan

Israel autoridäcunapis caynö niyargan: “Aumi, taytay.Tsaynömi cashga” nirnin.10Tsaynö niyaptinmi mandacog Felix nirgan Pablo sharcur

parlamunanpä. Tsaynam Pablo parlargan caynö nir: “TaytaFelix, musyämi atsca watana cay nacionchö gam alli autoridäcangayquita. Canan ñöpayquichö parlaramushämanacagcunapita cay runacuna conträ sharcuyanganta”.11“Tsayrämi chunca ishcay (12) junag caycan Tayta Diosta

adoracunäpä Jerusalenman aywangäpis. Pitapistapucuptiquega willayäshunquimanmi tsaynö caycangäta.12Templuchö ni goricäcuyänan wayicunachöpis, ni maychöpismanam piwanpis rimanacuycagtatsu, ni pitapisrabyaycätsegtatsu tariyämashga. 13Cay runacunagamanacagcunapitam conträ sharcuyan. Paycuna niyangannörasunpaypa llutanta rurashga captëga canan mayganpisshimpiycayämätsun”.14“Nogaga imaypis Israel runacuna yäracuyangä Tayta

Diosllatam adorä. Y willacognin unay profëtacunagellgayangancunatapis llapantam cumplï. Tsay profëtacunamgellgayargan Tayta Dios juc salvacogta cachamunanpä cagta.Tsaymi noga criyï tsay aunicungan salvacog Jesucristocanganta. Nogapa conträ sharcog runacunaga Jesucristupäyarpäyan lluta runalla cangantam. 15Tsaynöllam criyï llapanrunacunata wanunganpita Tayta Dios cawatsimunanpäcanganta, allita ruragtapis y mana allita ruragcunatapis. Caychiquimagnïcunapis tsaytaga criyiyanmi. 16Tsaycunatamusyarmi Tayta Dios munangannö piwan maywanpis allillatarurar cawaycällä”.17,18“Waquin nacioncunachö puringäpita unaytarämi

Jerusalenman cutirgä pobricunapä gellënin apaparnin.Jerusalenman chaycurnam templuman yaycurgä ofrendatachuranäpä. Tsaychö caycaptïnam Asia provinciapita shamogIsrael runacuna tariyämargan. Manam atscarunacunatawantsu ni pitapis büllata ruraycätseg imatatsutariyämargan. 19Tsay tariyämag runacunam caymangashayämunman cargan ñöpayquichö shimpiyämänanpäimatapis mana allita rurashga captëga. 20Jerusalenautoridäcunapa ñöpanchö parlangäta wiyamashga car cayrunacuna itsanga imatapis llutanta parlashga captëga mäwiyanayquipä canan shimpiyämätsun. 21Jerusalenchöautoridäcunapa ñöpanchöga manam imatapis llutantagaparlargätsu. Caynömi itsanga nircurgä: ‘Canan gamcunaganogata juzgaycäyämanqui wanushgacunata Tayta Dioscawatsimunanpä cagta criyingäpitam’ nir”.22Tsaynö Pablo nisquiptinmi manacagcunata Israel

autoridäcuna niyanganta musyaycarpis Felix nirgan:“Comandanti Lisias chämuptinmi masta tapucushä.Tsaypitarämi gamcunata arreglayäshayqui” nir. 23Nircurnamsoldädutana nirgan: “Carcelman cay Pabluta cutitsiy. Peruama michäyanquitsu watucagnincuna chäcuyänantaga” nir.24Tsaypita waraynincunam Felix warmin Drusilawanna

despächunchö cayargan. Drusilaga cargan Israel castam.Tsaynam Felix despächunman Pabluta gayatsirgan. TsaychöPablunam Jesucristuman imanöpa criyicuna cangantatantiyatsir nirgan: 25“Cawaynintsicchö imayca jutsatarurashga carpis Señornintsic Jesucristuman criyicur Tayta

23 24

Page 135: Quechua Conchucos Sur Nt

135

Dios munangannö cawacushun. Amana quiquintsicpamunayllantsicchö cawashuntsu. Jesucristuman mana criyicurlluta cawag cagtam syu nal junagchö Tayta Dios juzganga”.Tsay ningancunata wiyarninmi Felix mantsacäcur nirgan:

“Cananga aywacuyna. Tiempüta ricärirmi yapaygayatsimushayqui” nir. Tsaynö nirmi soldäduta nirgancarcelman Pabluta cutitsinanpä.26Tsaypita Felixga Pabluwan parlayänanpä gayayllaran

gayatseg cacharinanpä gellëta pägarinanta yarpar. 27Tsaynöyarpanganta mana pägaptinmi wichgaraycätsiptin ishcaywatapis päsarirgan. Tsaypitanam mandacog Felixpa troquinjucna yaycurgan Judea provinciapa mandagnin cananpä.Paypa jutinmi cargan Porcio Festo. Tsaynam Felix yargucurnaIsrael runacunawan allichö quëdayta munarnin Pabluta jinaprësuraycagllata jagirirgan.

Festupa ñöpanchö Pablo parlangan

25 1Tsaypitanam Judea provinciapa mandagnin caymanyaycunanpä chasquicog *Festo chargan Cesarea

marcaman. Tsaychö quimsa junag casquirnam “Jerusalenchömä, ¿imash päsaycan?” nir aywargan autoridäcunawanwillanacog. 2Tsaychönam autoridäcuna y mandacog cagsacerdöticuna Festuta niyargan: “Pablo imayca manaallicunatam rurashga” nir. 3Y nircurmi rugacuyargan PablutaJerusalenman apatsimunanpä. Paycunaga pasaypawillanacushganam cayargan Jerusalenman apaycäyagllatanawanuratsiyänanpä.4Tsaynam Festo nirgan: “Pabloga Cesarea marcachömi prësu

caycan. Nogapis tsayman cay diyascuna cutegpänam caycä.5Tsaymi waquinniquiwan aywashwan, ima jutsan cangantapisniyänayquipä” nir.6Jerusalenchö Festo juc semänanö goyärirnam cuticurgan

Cesareaman. Tsaypita waraynin junagnam despächunmanPabluta gayatsirgan. 7Tsayman Pablo yaycuriptinnamJerusalenpita aywag Israel runacuna manacagcunatatumparnin niyargan: “Llutancunatam cayga ruran” nirnin.Tsaynö tumparpis manam ima jutsantapis tariyargantsu.8Tsaynö manacagcunata niyaptinmi Pablo nirgan: “Nogaga

manam ima mana allitapis rurargötsu Moises gellganganleycunapa contran, templuchöpis ni maychöpis. Y manamRomachö mandamagnintsicpa contranpis parlacurgötsu” nir.9Festunam Israel runacuna Jerusalenman Pabluta cutitsiyta

munayanganta musyarna paycunawan allichö quëdaytamunar Pabluta tapurgan: “¿Jerusalenman aywaytamunanquicu tsaychö nogapa ñöpächö juzgashga canayquipä?”nir.10Tsaynö tapuptinmi Pablo nirgan: “Nogapis Romano runam

cä y gampis Romano juezmi canqui. Tsaymi caydespächuyquichö arreglamänayquita munä.Musyangayquinöpis manam imatapis mana allitaga rurargötsuIsrael runacunapa contran. 11Imatapis mana allita rurashgacaptëga maquiquichömi caycä castigamänayquipäpis. Peruima jutsätapis mana tarirga manam imata ruramaytapispuëdinquitsu. Tsaymi jutsayog cangäta o mana jutsayogcangäta manarä musyarga manam entregamaytapuëdinquirätsu cay Israel runacunapa maquinmanwanutsiyämänanpä. Caychö gam juzgamayta mana puëdirgaRomachö quiquin cag mandamagnintsic *emperadormanapatsimay tsaychö arreglamänanpä”.12Tsaynam Festo yätsegnincunawan willanacurir Pabluta

nirgan: “Romachö mandamagnintsic juzgashunayquitamunaycaptiquega canan paymanmi apatsishayqui” nir.

Rey Agripaman Pabluta chätsiyangan13Tsaypita unay ricogtanam rey *Agripa y Berenice jutiyog

warmi chäyargan Cesareaman mandacog yaycunganpitaFestuta saludayänanpä. 14Tsaychö atsca junagcuna

goyäpäyaptinmi Festo willapargan caynö: “Mandacog caypitaFelix yargucur Pablo jutiyog runata carcelpita manamcacharishgatsu. 15Y Jerusalenchö caycaptï mandacogsacerdöticuna y autoridäcunapis niyämashga tsay runagawanutsishga cananpämi. 16Tsaymi noga nirgö: ‘NogacunaRoma autoridäcuna car manam pitapis llutallagacontrancunapa maquincunaman entregaycuyätsuwanutsiyänanpä manarä shimpiyaptinga. Shimpiyaptinrämimusyayä ima jutsan canganta o mana cangantapis’ nir”.17“Tsaymi tsay wanutsiyta munagcuna chaycayämuptin

waraynin junag juclla aywargä despächüman arreglanäpä.Nircurmi gayatsimurgä tsay prësuta. 18Tsaychö contrancunamanam imatapis niyargantsu noga yarpangänöga. 19Peruniyarganga paycunapa üsuncunata Pablo mana cäsunganta yunayna wanucushga Jesus niyangan runa jananparlanganllatam. Pabloga tsay wanucushga runacawaycangantam nishga. 20Diosllata adorangantaningancunapita imatapis niyta mana puëdirmi tsay Pablutatapurgä: ‘¿Jerusalenman apatsinäta munanquicu tsaychöautoridäcuna arreglayäshunayquipä?’ nir. 21TsaymiJerusalenman aywayta mana munar tsay runa mañamashgaRomaman apatsinäpä, tsaychöna quiquin mandamagnintsicemperador cag arreglananpä. Tsaynöpam jinalla carcelchöwichgaraycan apatsingäyag”.22Tsaynö willapäriptinnam rey Agripa Festuta nirgan:

“Nogapis tsay runa ninganta wiyayta munämi”.Niptinnam Festo nirgan: “Wiyayta munaptiquega waraymi

apatsimushun cayman” nir.23Tsaypita waraynin junagnam goricäcuyänan jatun

cuartuman soldäducunapa capitannincuna y llapanautoridäcuna yaycuyargan. Tsaypitanam Bereniciwan reyAgripa pasaypa alli röpancuna jatipäcushga yaycuyargan.Tsayman llapan goricasquiyaptinnam Pabluta Festo carcelpitaapatsimurgan. 24Chäratsiyaptinnam Festo nirgan: “TaytaAgripa y llapayqui caychö goricashga caycagcuna, cay runawanutsishga canantam munayan Jerusalenchöpis y caychöpisIsrael runacuna. 25Paycuna wanutsiyta munayaptinpis manamima jutsantapis tarirgötsu wanunanpänöga. Imanö captinpisquiquinmi mañacamashga Romachö quiquin cagmandamagnintsic emperadorrä juzgananpä. Tsaymi paymañacamangannölla canan Romaman apatsishä. 26Manaräcay runata Romaman apatsir puntataga cartata gellgar¿imatarätä nïman mandamagnintsic musyananpä? Tsaymigamcunapa ñöpayquicunaman gayatsimurgö quiquintatapupärir ima yarpayllatapis goyämänayquipä. 27¿Imanö nirtäcartata gellgashwan Romachö mandamagnintsicman cayprësuta apatsirnin?”

Rey Agripapa ñöpanchö Pablo parlangan

26 1Festo tsaynö niptinmi rey Agripa nirgan Pabluta:“Canan mä, willayämay imanö cangayquitapis” nir.

Tsaynam Pablo parlar gallaycurgan: 2“Tayta Agripa,ñöpayquichö cangäta cushicurillämi. Canan willariyäshayquimusyayänayquipä Israel runacuna imaycatapismanacagcunata niyämanganta. 3Gamga musyanquim Israelrunacuna Diosta imanö adoracuyangantapis y tsay adorayjanan imanir rimanacuyangantapis. Tsaymi masllatatantiyarcunayquipä willapäriyäshayqui”.4“Nogapa marcä quinranchö y Jerusalenchöpis Israel

runacuna regiyämanmi wamra cangäpita imanö cawangätapis.5Tsaynöllam musyayan jövin caynïpita fariseo cangätapis.Tsaynö cangäta willayäshuyta munarga willariyäshuy.Fariseucunaga waquin cagcunapita masmi cumpliyan Moisesgellgangan leycunata”.6“Tsay gellgashgachömi willacun Tayta Dios Israel

runacunaman salvacogta cachamunanpä auninganta. Tsaysalvacogman criyingällapitam prësuraycätsiyäman. 7Israel

24–26

Page 136: Quechua Conchucos Sur Nt

136

h 27.2 “Noga” neg cagga cay libruta gellgag Lucasmi. Lucasga Aristarcuwan Pabluta compañagnincunam cayargan. Aristarcupita mastamusyanayquipä liyinqui Hechos 19.29.

runacuna criyiyanmi salvamagnintsicta Tayta Dioscachamunanpä canganta. Tsaymi pagasta junagta TaytaDiosta rugacur shuyaraycäyan. ¡Peru tsay shuyacuyangansalvacogtaga Tayta Dios cachamushganam! Tsaymancriyingäshi paycunapäga mana alli caycan. 8Tsaycachamungan salvacogtaga wanunganpita Tayta Dioscawatsimushgam. Gamcuna ¿manacu criyiyanquiwanushcunata Tayta Dios cawaritsimunanpä canganta?”9“Puntataga Jesucristuman criyicogcunata nogapis imanömi

chiquirgä. 10Mandacog sacerdöticuna ordenta goyämaptinmiJerusalenchö atscag criyicogcunata carcelman wichgatsirgä.Paycunata wanutsiyänanpä autoridäcuna mandayaptinpisnogaran puntataga ‘Allim wanutsiyanqui’ nirgä.11Goricäcuyänan wayicunaman aywa-aywaycurmi Jesusmancriyicogcunata ñëgatseg cä. Tsaynömi caru marcacunamanpisaywag cä criyicogcunata prësumunäpä”.

Jesucristuta imanöpa chasquicungantapisPablo yapay willacungan(Hechos 9.1-19; 22.6-16)

12“Tsaynömi runacunata prësu tsarimunäpä mandacogsacerdöticuna cachayämaptin Damasco marcamanaywaycargä. 13Tsaynam aywaraycäyaptï pullan junagnönacaycaptin ciëlupita atsicyapaycayämargan rupaypitapis masrä.14Tsaynö atsicyaycamuptin llapäcunam patsamanishquiscäriyargä. Tsaynam *hebreu parlaychö caynönimunganta wiyargä: ‘Saulo, Saulo, ¿imanirtä nogamancriyicamognïcunata chiquir gaticachaycanqui? Antis nogamunangätam ruranquiman’. 15Tsaynam nirgä: ‘¿Pitä canqui,taytay?’ Paynam nimargan: ‘Nogaga Jesusmi cä. Nogamancriyicamogcunata gaticacharnin nogatam chiquiycämanqui.16Canan sharcur ichiy. Gamta yuripargö cananpitagaricangayquicunata y ricatsinäpä cagcunatawillacunayquipämi. 17Cananga cachashayqui Israel marcamayiquicunaman y mana Israel runacunamanpis willacuynïtawillacunayquipämi. Mana allicunata ruraytamunayäshuptiquipis nogam tsapäshayqui. 18Ningäcunatawillacuptiquim runacuna tantiyacuyanga llutancunata rurarcawaycäyanganta. Tsaymi tsacaychönö Satanaspamunayninchö cawaycäyangayquipita atsicyagchö ricaycagcuentana Tayta Diospa munayninchö cawayanga. Nogamancriyicuyanganpitam jutsancunapita perdonashga cayanga.Tsaynöpam gloriaman char Diospa ñöpanchö imayyagpis

.

Jesus mandaptin cäsucunganta Pablo willacungan19“Tsaynömi ari, tayta Agripa, ¿imanirtä mana rurämantsu

cargan ciëlupita Señor Jesucristo nimangancunata?20Tsaypitam itsanga Jesucristupa willacuyninta runacunatawillacur gallaycurgä, puntata Damasco marcachö, nircurmiJerusalenchö y Judea provincia quinran waquinmarcacunachöpis. Nircurnam mana Israel cag juclärunacunatapis willapargä jutsancunata jagirirninna Tayta Diosmunangannö allillata rurar cawayänanpä. 21Tsaynöwillacungäpitam Israel runacuna templunchö prësutsariscayämar wanutsiyta munayämargan. 22Tsaynörurayämaptinpis Tayta Dios yanapamaptinmi llapanrunacunata jinalla willapaycä, yachagtapis mana yachagtapis.Nogaga willacuycä Diospa willacognin unay profëtacuna yMoises gellgayanganchö ima päsananpä cagtapiswillacungannöllam. 23Tsay willacogcuna gellgayargan TaytaDios cachamungan salvacog wanunanpä cagta, nircur llapanrunacunapitapis puntata cawarimunanpä cagtam. Tsaygellgaraycangannöllam Jesucristo cawamurgan Israel

runacunata y mana Israel runacunatapis jutsancunataperdonar salvananpä”.

Jesucristuman criyicunanpä Agripata parlapangan24Pablo tsaynö jinalla parlaycaptinmi Festo nirgan: “¡Pablo,

alläpa estudiangayquiwanmi löcuyarguyqui!” nir.25Niycuptinmi itsanga Pablo nirgan: “Tayta Festo, manam

löcuyashgatsu cä, sinöga allillatam y rasun cagllatamparlaycä. 26Cay ningäcuna allilla cangantaga caychö reyAgripapis y llapanpis musyayanmi. Tsaymi paypa ñöpanchöparlaycämü mana mantsacuypa”.27“Tayta Agripa, canan nimay. Bibliata criyiycarga

¿imanirtä Jesucristo salvamagnintsic canganta willapaptïcriyinquitsu?”28Tsaymi Agripa nirgan: “¿Tsay ningayquillawancu gam

criyingayqui Jesusman nogatapis criyiratsimayta yarpanqui?”nir.29Niptinnam Pablo nirgan: “Juclla chasquicuptiqui o

nircurrä chasquicuptiquipis noga munä gampis y caychöwiyaycämagcunapis Jesucristuta chasquicuyänayquitam.Itsanga manam munätsu Jesucristuta chasquicuyangayquipitanoganö cadinashga cayänayquitaga”.30Tsaynam rey Agripa, Berenice, mandacog Festo, y tsaychö

llapan jamaraycagcunapis sharcur yarguscäriyargan.31Nircurnam läduman witirir quiquin pura caynö parlayargan:“Cay runapaga manam ima jutsanpis cantsu wanutsishgacananpä ni carcelchö wichgaränanpä” nir.32Tsaymi Agripa nirgan Festuta: “Cay runata

cachaycushwanmi cargan, Romachörä arreglashga cananpäquiquin mana mañacushga captinga. Cananga imanö carpisRomachö mandamagnintsicmannam apatsinantsic paynajuzgananpä”.

Pabluta Romaman apatsingan

27 1Tsaypitanam Romaman waquin prësucunatawanapatsiyänanpä Roma autoridäcuna Pabluta

entregayargan capitan Juliuman. Payga cargan “Augusto”ningan tröpapa capitanninmi. 2Tsaynam Asia provinciachöAdramitio marcapita cuteg büquiwan aywacuyargä Pablutacompañarnin noga y waugi Aristarco.h Payga carganMacedonia provinciachö Tesalonica marcapitam.3Cesareapita aywarmi waraynin junag Sidon marcaman

chäyargä. Tsaychömi Pabluta cuyapar capitan Julio jucsoldädupa maquinman dejaycurgan reginacungancunamanaywananpä: “Reginacungayquicunaman ayway imallawanpisyanapayäshunayquipä” nir. 4Nircur tsay Sidon marcapitayargucuyaptïnam vientu feyupa gallaycamurgan. TsaymiChipre isla cuchunpa päsayargä mana alläpa vientumungancag lädullapa. 5Tsaypitanam Cilicia y Pan lia ñöpanllapaaywar chäyargä Liciachö “Mira” ningan marcaman.6Tsaychönam capitan Julio tariramurgan Alejandria

marcapita shamog büquita Romaman yarguycagtana.Nircurnam tsay büquiwanna aywacuyargä. 7Pasaypa ajataaywaptin atsca junagtarämi ñacar chaycuyargä “Nidu” ninganmarcayag. Tsaypitanam aywaycäyangä cag lädupa pasaypavientu tsapayämaptin “Creta” ningan *isla gepallanpaaywayargä. Tsay lädupa alläpaga mana vientuptinnam Cretaisla cuchullanpa aywar päsacuyargä Salmona ñöpanpa.8Tsaynö ñacayta aywarnam chaycuyargä Creta islachö“Buenos Puertos” ningan marcaman. Tsayga Lasea marcapalädun ricogllachömi.9Tsayman chäyänäpäga atsca junagtam ñacar

aywaycuyargä. Peru tamya tiempuna captinmi allinatsucargan büquiwan aywayänäpä. Tsaynam büquichö arogcunata

26 27

Page 137: Quechua Conchucos Sur Nt

137

Pablo imapis päsananta yätsir nirgan: 10“Taytacuna, caynöllacaptinga manam allinötsu canga aywanantsicpä. Caynöjinachö aywarga büquipis cargantin jundicaptin quiquintsicpisresguchöchä caycantsic” nir.11Tsaynö Pablo niptinpis manam tsay prësucuna apag

capitan Julioga cäsurgantsu. Masga büquiyogtawanarognincunatam cäsurgan. 12Buenos Puertoschö tamyatiemputa päsayänanpä mana allinö captinmi llapancunaniyargan: “Cretachö Fenice marcayagrä aywashun tamyatiemputa päsanantsicpä” nir. Fenice alli sitiu captinmitsaychörä tamya tiemputa päsayta munayargan.

Vientuntin tamya feyupa cangan13Tsaynam aywayänäpä cagpana vientuptin büquichö

arogcuna yarpäyargan: “Cananga Fenice marcamanchäshunmi” nir. Nircurnam aywayargä Creta isla cuchullanpa.14Tsaypita aywaraycäyaptïnam mas rätun niragtana“Euroclidon” ningan huracan vientu Cretapita feyupagallaycamurgan. 15Tsaymi huracan vientu gallaycuptin imanöcaytapis manana atipar büquita dejaycuyargä vientuapanganllapana aywacunanpä. 16Tsaypitanam “Cauda” ningantacshalla isla wac-wagtanpa alläpa mana vientunganpapäsacuyargä. Tsaychömi pasaypa ñacarrä apayangan lanchatabüquiman yarcatsiyargan. 17Tsaynam wascacunawan büquitawatayargan mana llactsicänanpä. Lamar rurinchö “Sirte”ningan arënaman char büqui jaticärinanta mantsarirnamvientu puritsinan carpanta bäjaratsiyargan büquidespaciullana aywananpä. Tsaynö rurayaptinpis vientumunanganmanmi puritsicurgan.18Tsaypita waraynin junagpis tsaynölla feyupa

vientumuptinmi apayangan cargatapis jitariycuyarganlamarman. 19Waraynin junagpis tsaynölla captinnam büquitaallitsayänanpä apayangan gerucunata y carpata lamarmanjitascäriyargan. 20Pasaypa pucutay tsapashga captinmiricacargannatsu junagpa rupaypis ni tsacaypa estrëllacunapis.Tsaynö atsca junagna feyupa vientuptin y ciëlupispucutaywan manana ricacaptinnam sïga yarpäyargänatsucawayänäpä cagtaga.21Tsay junagcuna mana micuypa cayaptïnam Pablo nirgan:

“Taytacuna, ningäcunata wiyacuyaptiquega manamCretapitapis yargamushwantsu cargan, ni imantsiccunatapislamarman jitar ushashwantsu cargan. 22Tsaynö captinpis amamantsariyaytsu ni llaquicuyaytsu. Büqui jundicaptinpismanam maygantsicpis wanushuntsu. 23Noga sirvingä TaytaDiosmi canan tsacay nogaman cachamushga *angelninta. Tsayangelmi yuripascamar caynö nimashga: 24‘Pablo, amamantsariytsu. Romachö mandacogpa despächunmanchanquim. Gam raycurmi cay büquichö llapan runawanunanpä cagpita Tayta Dios salvanga’ nir. 25Angel tsaynönicämaptinga ama llaquicushuntsu ni mantsacäshuntsu,taytacuna. Tayta Diosmanmi nogaga yäracü y angelnimangannöllam canga. 26Büqui ushacaptinpis islacuchunmanmi lamar jitaramäshun”.27“Adriatico” ningan lamarchö vientu wacman cayman

puriycätsiyämaptinmi ishcay semänapis päsarirgan. Tsaypitajuc pagaschönam büquichö arogcuna mayasquiyargan lamarcuchunmanna chaycätsiyämanganta. 28Tsaynam lamarpajonduyninta mïdiyaptin quimsa chunca ganchis (37) metruräcargan. Tsaypita yapay mïdiyaptinnam ishcay chunca ganchis(27) metrunöllana cargan. 29Lamar rurin gagacunachö büquitacacänantam mantsariyargä. Tsaymi büqui pärananpä chuscujatusag shiwinayog jërrucunata büquiman watarcur lamarmanjitäshiyargä. Nircurmi patsa waranganyagrä shuyaräyargäimanö cayänäpäpis. 30Tsaynam büquichö arogcuna lanchatayarpatseg tucullar tsaywan geshpisquiyta munayargan.31Tsaynö yarpaycäyanganta tantiyasquirmi Pablowillasquirgan capitan Juliutawan soldäducunata: “Büquichö

arogcunam geshpicuyta munaycäyan. Paycunaaywacuyaptinga llapantsicmi wanur ushacäshun” nir.32Tsaynam pipis geshpiyänanta mana munarnin

soldäducuna lancha watarag wascacunata rogurir rogurirlamarman jitayargan.33Tsaypita patsa waranaycaptinnam runacuna imallatapis

micuyänanta munar Pablo nirgan: “Taytacuna, pasaypallaquicuywanmi ima päsananpä cagtapis mana musyar ishcaysemänana micurguntsictsu. 34Cananga valornintsic manaushacänanpä micurcushunrä. Manam maygantsicpiswanushuntsu. Llapantsicpis salvacushunmi” nir.35Nircurnam llapanpa ñöpanchö Tayta Diosman mañacurir

tantata Pablo micur gallaycurgan. 36Tsaynö Pablo micuycagtaricarnam waquin cagcunapis micuyargan. 37Tsay büquichöaywagcunaga ishcay pachac ganchis chunca jogta (276)runacunam cayargä. 38Tsaynam llapäcunapis pachajuntamicuyargä. Nircur büqui lasaywan tacacänanta yarparancashgayänanpä apayangan trïgucunata lamarmanjitacacharcuyargan.

Lamarchö büqui ushacangan39,40Tsaypita patsa warasquiptin büquichö arogcuna manam

musyayargantsu maychö cayangantapis. Lamar cuchunmanbüquita chätsiyänanpä alli canganta ricarnam tsay chuscujatusag shiwinayog jërrucunata jagiriyänanpä wataragwascacunata roguscäriyargan. Nircurnam manijacuyänantalistarir büquita puritseg carpata junishman sutayargan.Tsaynam lamar cuchunman büqui aywar gallaycurgan.41Tsaynö aywaycanganchömi büquipa sengan arënamanjaticärirgan. Tsaymi lamar yacu jaytaycaptin jaytaycaptinbüquipa gepanpis paquicargan.42Tsaynam soldäducuna prësucunata wanutsiyta

munayargan mana geshpiyänanpä. 43Peru Pablutawanutsiyänanta mana munarmi capitan Julio micharganpitapis mana wanutsiyänanpä. Tsaymi nädayta yachagcagcunataga niyargan lamar cuchunman nädayllapayarguyänanpä. 44Nädayta mana yachag cagcunatanamniyargan büquipa paquipin tablacunata tsaricurcur paycunapagepallanta yarguyänanpä. Tsaynöpam llapäcuna lamarpitasalvacuyargä.

Malta islachö Pablo cangan

28 1Tsaynöpa lamarpita llapäcuna yargurmi musyayargä“Malta” ningan *islachöna caycäyangäta. 2Tsaychö

runacunaga allim chasquiyämargan. Tsaynam tamyar pasaypaalaptin ninata tsarircatsir gayayämargan tsaychömashacuyänäpä. 3Nina maslla tsarinanpämi Pablupisrämacunaman goreg aywargan. Tsay gorimunganta ninamanjitaycuptinmi räma rurinpita culebra yargascamur Pablupamaquinta amucurcurgan. 4Maquinchö culebra warcaraycagtaricaycurmi Maltachö jinan runacuna pasaypa mantsacarninquiquin pura caynö parlayargan: “Cay runaga runa mayinimatachir wanutsishga. Tsaychir lamarpita cawaycaryargamuptinpis Diosga munantsu cawananta” nir.5Culebra tsaynö maquinta amuraycaptinmi Pabloga imapis

mana gocuypa maquinta ninaman tapsirirgan. 6Tsaynamllapan ricaraycagcunapis yarpäyargan venenösu culebracaninganwan entëru cuerpuncuna jacacurcunanpä cagta owanusquinanpä cagta. Tsaynö yarpäyaptinpis culebracaningan manam imanarganpistsu. Tsaypita ricaraycäyaptinimapis mana päsaptinnam runacuna juctana yarpasquir caynöniyargan: “¡Cay runaga Diospis cacunchir!” nir.7Tsay mashacuycäyanganpa washalänin ricogchömi Publio

jutiyog autoridäpa chacrancuna cargan. Payga wayinmanchäyaptï allim chasquiyämargan. Tsaymi paypa wayinchöquimsa junagrä goyäyargä. 8Tsaychömi Publiupa papäninachachar yawartana diyarreyarnin pasaypa antsa cämachö

27 28

Page 138: Quechua Conchucos Sur Nt

138

ujuraycargan. Tsaymi geshyaycagman yaycurir Tayta DiosmanPablo mañacurgan alliscatsinanpä. Nircur tsay geshyagpajananman maquinta churaycuptinmi sänuna ticrasquirgan.9Tsay runa allinganta musyaycurga waquin caggeshyagcunapis Pabluman shayämurganmi y llapantamDiosnintsic allïtsirgan. 10Tsaynö allïyanganta cushicurmiimanöpa agradesicayämaytapis puëdiyargantsu. Nircurtsaypita aywacuyaptïnam imaycan tumaypa miñishtiyangäcagcunataga alistapäyämargan.

Romaman Pablo changan11Tsaypita tamya quillacuna päsanganyagrämi Alejandria

marcapita shamog büqui tsay Malta islachö cargan. Tsaymiquimsa quillantin tsay islachö carir tamya tiempu päsariptintsay büquiman yarcurcur aywacuyargä. Tsay büquipasenganchömi llagllaypa dibujashga “Castor” y “Polux” ningandiosnincunapa imäjinnin cargan. 12Tsaypita aywacurnamSiracusa marcaman chäyargä. Tsaychöga quimsa junagrämigoyäyargä. 13Tsaypitanam päsacuyargä lamar cuchullanpa“Regio” ningan marcaman. Aywayangä cag lädupa vientugallaycamuptinnam itsanga Regiupita ishcay junagllatanachäriyargä Puteoli marcaman. 14Tsaychönam büquipita yargurtincuriyargä Jesucristuman criyicog waugicunawan. Paycuna“Goyärishunrä” niyämaptinmi juc semänarä tsaychöquëdariyargä. Tsaypitanam chaquillapana aywayargäRomaman.15Tsayman aywaycäyangäta musyarirmi Romachö criyicog

waugicuna taripäyämargan “Foro de Apio” ningan marcayag.Waquin cagnam “Tres Tabernas” ningan marcachöshuyäyämargan. Paycunata ricaycurmi Pablo cushicur TaytaDiosta agradesicurgan.16Romaman chaycuyaptïnam prësucunata entregargan

carcelman. Pablutam itsanga juc wayimanna apayargan.Tsaychömi juc wardiya payta cuïdargan.

Israel runacunata Romachö Pablo willapangan17Chäyangäpita quimsa junagtanam Israel yachag

runacunata Pablo gayatsimurgan. Goricascayämuptinnamnirgan: “Taytacuna, marca mayintsiccunapa contrangamanam imatapis llutanta rurargötsu. Üsuntsiccunatapisimaypitapis cumplirgömi. Imatapis llutantaga manaruraycaptïmi Jerusalenchö prësu tsariycamar Israelchö Romaautoridäcunapa maquinman entregayämashga. 18Tsayautoridäcuna tapupäyämarnï manam ima jutsätapistariyargantsu wanutsiyämänanpänöga. Tsaymi paycunadejaycayämayta munayargan. 19Tsaynö captinpis Israel marcamayintsiccunaga wanutsiyämaytam munayargan. Tsaymimañacurgä cay Romachö mandacog cagrä juzgamänanpä.Tsaynöga mañacurgä manam wanutsiyämayta munagcunataimatapis jagatsanä raycurtsu, sinöga paycunapamaquincunapita salvacunä raycurmi. 20Llapan Israel

runacunanöllam nogapis criyicü Tayta Dios salvamänantsicpäcanganta. Tsaymi tsaynö criyicungällapita caychöcadinaraycätsiyäman. Tsayta musyatsir reginacurinantsicpämicanan gamcunata gayatsimurgö”.21Tsaynam tsayman goricag Israel yachag runacuna

niyargan: “Judea provinciachö imanö cangayquitapismusyayänäpä manam ima cartatapis chasquiyargötsu. Israelmarca mayintsiccunapis cayman chämur manam imatapisparlacuyashgatsu gampäga. 22Itsanga maytsaychöpis runacunaparlaycäyan gam jucläya yachatsicuycangayquitam. Tsayminogacuna tsay yachatsicungayqui alli o mana alli cangantapismusyayta munayä”.23Tsaynö niyaptinmi juc junag goricäyänanpä

jitapänacuyargan. Tsay jitapänacuyangan junagchämuptinnam patsaraycangan wayiman atscag Israelrunacuna goricäyämurgan. Tsaychö goyayninpam Pablotantiyatsirnin caynö nirgan: “Tayta Dios munan SeñorJesucristupa munayninchöna llapantsicpis cawanantsictam”nir. Tsaynömi Moises gellgangan leycunawan y Tayta Diospawillacognin unay profëtacuna gellgayangancunawanpisJesucristo salvacog canganta tantiyatsirgan. 24Tsaynöparlapaptinmi waquin runacuna Señor Jesusman criyicurchasquicuyargan y waquin runacunaga chasquicuytamunayargantsu. 25Tsay mana chasquicogcuna aywacuytagallaycuyaptinmi Pablo nirgan: “Rasun cagllatam Diospawillacognin unay profëta Isaiasta Espiritu Santo nirgan:

26 ‘Runacunata ninqui:“Gamcunaga wiyaycarpis manam tantiyayta

munayanquitsu.Ricaycarpis manam cuentata gocuyta munayanquitsu.

27 Shonguyquicunatapis chucruyätsicurcuyanquim.Rinriquicunatapis tsapacurcuyanquim.Ñawiquicunatapis gemtsicurcuyanquim.Tsaynö carmi ricayta, wiyayta, ni tantiyaytapis

munayanquitsu.Tsaynömi salvayta munaptïpis chasquicayämanquitsu”

nir’.

28Isaias ningannöllam gamcunapis caycäyanqui. Tsaymicananga mana Israel runacunamanpis Tayta Diospa alliwillacuyninga chaycan salvacuyänanpä. Paycunam itsangachasquicuyanga”.29[Pablo tsaynö niptinmi Israel runacuna aywacuyargan

quiquin pura rimanacurnin.]30Ishcay watam Pablo tärargan arrendangan wayichö.

Tsaymanga pipis maypis watucagnin aywayagmi.31Tsaychöpis llapan runacunatam Pablo willapargan: “TaytaDiospa munayninchö cawayänayquipäga Jesucristutarächasquicuyay. Paymi salvamagnintsic” nirnin. Runacunatayachatsicuptin manam pipis michargantsu.

28

Page 139: Quechua Conchucos Sur Nt

139

Pablupa saludacuynin

1 1[Roma marcachö criyicog mayicuna:]Noga Pablo, Señor Jesucristupa willacognin carmi, cay

cartata gamcunaman gellgamü. Jesucristupa *apostolnincanäpämi Tayta Diosnintsic acramashga. Tsaymi alliwillacuyninta willacur puriycä.2,3Tsay alli willacuyninga musyatsicun Tayta Diospa tsurin

Jesucristo salvamagnintsic cangantam. Pay salvamagnintsicshamunanpä cagtaga Tayta Diospa willacognin unay*profëtacunapis gellgayargannam. Paycunagellgayangannöllam salvamagnintsicga rey *David castapitayurirgan. 4Salvamagnintsic Jesucristuta wanunganpita*Espiritu Santo cawatsimushga captinmi musyantsic TaytaDiospa tsurin canganta.5Jesucristo nogantsic raycur wanunganpitam Tayta Dios

cuyapämarnintsic jutsantsiccunapita perdonamarguntsic.Tsaynö carnam apostolnincunata maytsay nacioncunamanpiscachaycan alli willacuyninta willacuyaptin runacunaJesucristuman criyicur Tayta Dios munangannönacawayänanpä.6,7Romachö criyicog mayicuna, gamcunapis Señor Jesucristuta

chasquicushga carmi Tayta Diosta cäsucurna cawaycäyanqui.Tayta Diosga cuyayäshurniquim acrayäshurguyqui paypawamrancuna cayänayquipä. Tsaynö cuyacog cayninwan TaytaDios y Señornintsic Jesucristo yanapaycuyäshuy pay munangannöcushishga cawayänayquipä.

Romachö criyicogcunaman Pablowatucag aywayta yarpangan

8Señor Jesucristuman criyicurna cawayangayquitamaytsaychöpis runacuna parlayaptinmi Tayta Diostaagradesicamü. 9Tayta Diosmanga imaycay örapismañacaycämümi payman yäracullar imaypis cawayänayquipä.Tsaynömi Señor Jesucristuta chasquicuyänanpäpis noga llapanshongüwan maytsaychö willacur puriycä. 10Gamcuna cagmanwatucag shamur allilla chämunäpäpis Tayta Diosmangamañacaycämi. 11Gamcunaman imaycanöpam shamuyta munaycäEspiritu Santo yanapamaptin Jesucristupa willacuyninta shumagyachatsinäpä. 12Tsaynöpam jucnintsic jucnintsicpis criyicogcaynintsicwan yanapanacushun Tayta Dios munangannöcawanantsicpä.13Waugicuna panicuna, atsca cutim gamcunaman

watucagniquicuna shamuyta munargö. Tsaynö captinpis

manam shamuyta puëdiycamürätsu. Waquin marcacunachöpisTayta Diospa willacuyninta willacuptï runacuna Jesucristutachasquicuyangannö gamcuna cagchöpis willapaytam munärunacuna chasquicuyänanpä. 14Noga Tayta Diospa alliwillacuynintaga willapänämi jinan runacunatapis, juclärunacunatapis, yachag runacunatapis, mana yachagrunacunatapis. 15Tsaymi imaycanöpapis shamuytaga munaycäTayta Diospa alli willacuyninta tsay Roma marcachöpiswillapäcamunäpä.

Willacuyninta chasquicogcunataTayta Dios salvananpä ningan

16Señor Jesucristupa alli willacuyninta chasquicogcunatagaTayta Dios jutsancunapita perdonar salvanmi, *Israelrunacunatapis mana Israel runacunatapis. Tsaynö perdontaalcanzayänanpämi noga maychö tsaychöpis willacuycä manapengacuypa. 17Tsay willacuymi tantiyatsimantsic TaytaDiosman criyicur yäracog caglla salvashga canantsicpä cagta.Tsaymi palabran gellgaranganchöpis caynö nican: “TaytaDiosman yäracog cagllam salvacuyanga” nir.

Runacuna jutsallachö cayanganta ningan18Tsaynömi ari criyicogcunaga salvacionta tariyanga. Peru

waquin runacunataga quiquincunapa yarpayllanpita manaallita rurar cawayanganpitam Tayta Dios rabyarninin ernuman gaycunga. 19Runacunata Tayta Dios yarpayyogtacamashga captinmi tantiyacuyan pay camacog canganta.20Tsaynömi llapan runacunapis tantiyacuyan camacog TaytaDioslla imaycawanpis munayyog canganta. Tsaytaga imaytiempupitapis runacuna musyayashgam. Tsaynö captinmisyu nal junag pipis tsapacuyta puëdingatsu: “Nogagamanam musyargätsu Tayta Dios camacog cangantaga” nirnin.21Tsay llutan yarpayyog runacunaga Tayta Dios poderösu

canganta musyaycarpis manam cäsucuyantsu niagradesicuyantsu. Tsaypa rantinga shonguncunatapischucruyätsirmi Tayta Diostaga cäsupäyantsu. 22Tsaynö carmiyarpäyan quiquincunalla yachag musyag cayanganta. Tsayyarpaynincunaga manam imapäpis välintsu. 23Tsaynö carmiimayyagpis cawag Tayta Diosta adorayänanpa rantin runatanö*ïdulucunata ruraycur adorayan. Tsaynömi adorayanpäregcunatanö ruraycur, lätaypa puregcunatanö ruraycur, yimaycaläya animalcunatanö ruraycur.24Tsaynö manacagcunata rurar cawacuyaptinnam Tayta

Dios ajar dejariycushga imanöpis cawacuyänanpä. Tsaynam

ROMANOS

Roma marcachö criyicogcunaman apostol Pablo cartacunganRoma marcaga Italia nacionpa capitalninmi cargan. Tsay marcapitam emperador maytsay nacioncunatapis mandunchö

caycätsirgan. Tsaynö jatuncaray marca captinpis apostol Pabloga Romaman manaran charganrätsu. Tsaymi Corinto marcachöcaycarllarä cay cartata cartacurgan Romachö criyicog mayincunaman Tayta Diospa willacuyninta shumag tantiyacuyänanpä.Cay cartachömi Pablo tantiyatsirgan llapan runacuna jutsa rurag caycarpis Señor Jesucristuman criyicuyaptin Tayta Dios

jutsancunapita perdonanganta (1.18-pita 8.39-yag). Nircurmi tantiyatsirgan Tayta Dios Israel runacunawan conträtuta rurashgacaycarpis Señor Jesucristuta mana chasquicuyaptinga in ernuman gaycunanpä cagta (9.1-pita 11.36-yag). Nircurmi Pablotantiyatsirgan Jesucristuta chasquicur Tayta Dios munangannöna cawayänanpä (12.1-pita 15.13-yag).Tsaynömi Romachö criyicog mayincunata Pablo willargan España nacionman aywagnölla paycunatapis watucayta

yarpaycanganta. Y nircurmi mañacurgan Españapa aywaptin paycunana yanapayänanpä (15.14-33). Cartapa ushananchönamRomachö criyicogcunata saludargan (16.1-27).

Page 140: Quechua Conchucos Sur Nt

140

quiquincunapa munaynincunaman cawacur jucwan jucwanpispunur pasaypa pengacuypä cawaycäyan. 25Tsaynö cawarmiTayta Diospa willacuyninta chasquicuyantsu. Paylla adoranacanganta musyaycarmi camangancunatarä runacunaadorayan. Tayta Dioslla imaypis adorashga catsun.26Tsaynö lluta cacuyaptinmi Tayta Diosga munayanganman

cawacuyänanpä mana wiyacog runacunata dejariycushga.Tsaynam ollgupis warmipis jucwan jucwan jutsa ruraychöpuricuyan. Tsaynömi warmicunapis ollguwan täyänanparantin pengacuypä warmi pura jutsata rurar punucuyan.27Tsaynöllam ollgucunapis warmiwan täyänanpa rantin ollgupurana warmiwannöpis punucuyan. Tsaynö cayanganpitampaycunata Tayta Dios pasaypa rabyar in ernuman gaycunga.28Tayta Dios munangannö cawayta mana munayaptinmi

payga ajar dejariycushga mana pengacuypa munayangannöjutsa ruraychö cawacuyänanpä. 29Tsaynö cawarmi imaycajutsallachö cacuyan, quiquincunallapä imatapis munayan,chiquinacuyan, runa mayinwan wanutsinacuyan, imachöpiswajunacuyan, manacagcunata imatapis parlayan, y wasarimacayan. 30Tsaynöllam pitapis jamucuyan, runa mayinpacontran imatapis parlayan, Tayta Diosta mana ichicllapiscäsucuyantsu, piwanpis maywanpis rimanacuyan, runatucuyan, alabacuyan, y llutanta ruraycunapägayarpachacuraycäyanna. Mamancunata taytancunatanägamanam cäsuyantsu. 31Imata yätsipäyaptinpis chasquicuyantsu,imatapis aunicuyangantaga mana cumpliyantsu,cuyapäcuynincunapis manam cantsu, y runa mayincunawanimatapis manam perdonanacuyantsu. 32Paycunagamusyayanmi tsaynö cawagcuna in ernuman gaycucäyänanpäcagtaga. Tsayta musyaycarpis mana mantsacuypam jutsaruraycunallachö cawacuyan. Tsaynömi waquin runacunatapismasrä sharcatsipäyan llutancunata rurayänanpä.

Alli tucogcunapis in ernuman aywayänanpä ningan

2 1Waquin runacunaga yarpäyan alli ruraglla cayangantam.Tsaynö carmi niyan: “Mana alli jutsa rurag runacunaga

in ernuman aywayätsun” nirnin. Tsaynö nirninpis manamtantiyacuyantsu quiquincunapis jutsa ruraychö cayanganpitain ernuman aywayänanpä cagtaga. 2Tayta Diosga llapanmana alli ruragcunata in ernuman gaycunanpä ningannöllamgaycunga. 3Tsaynö caycaptinga gamcunapis ama yarpäyaytsujutsasapa cagcunallata in ernuman gaycunanpä cagta, sinögajutsaynag tucur alli tucogcunatapis in ernumangagaycungam. 4Waquin runacunaga Tayta Dios cuyapäcogcanganta musyarmi yarpäyan in ernuman managaycucäyänanpä cagta. Manam paycuna yarpäyangannötsu.Tayta Dios cuyapäcog cayninwan shuyaycanran tantiyacurjutsa ruraynincunata jagiriyänanta. Tsaynö captinpisjutsancunata mana jageg cagcunataga Tayta Diosin ernumanmi gaycunga.5Tayta Dios runacunata tsaynö cuyapaycaptinpis

waquincunaga jutsa ruraynincunata manam dejaycuyantsu.Tsaynö jutsancunata mana dejayaptinmi Tayta Dios pasayparabyarnin syu nal junag in ernuman gaycunga. 6Fisyu naljunagga llapan runacunatapis juzganga imanöpiscawayanganmanmi. 7Perdonashgana car jutsata manaruraypana cawagcunaga Tayta Diospa ñöpanchömiimayyagpis cawayanga. 8Quiquinpa munayninta rurar manaallichö cawagcunatam itsanga pitapis rabyarnin manacuyapaypa Tayta Dios in ernuman gaycunga. 9Tsaychögallapan mana alli rurag cagcunam, Israel runacunapis manaIsrael runacunapis ñacayanga. 10Tayta Dios munangannöcawagcunam itsanga picunapis gloriaman char cushishgacawayanga.11Tayta Diosga pipapis janan mana sharcuypam llapan

runacunatapis juzganga. 12Tsaynö captinmi Tayta Diospamandamientunta musyagcunata y mana musyagcunatapis

jutsata rurayaptinga castiganga. 13Mandamientuntawiyayangallanwanga manam pipis salvacungatsu, sinöga tsaymandamientu ningannö cawagcunallatam Tayta Diosperdonar salvanga.14,15Tayta Diospa mandamientunta mana musyag

runacunapis mana allita rurarga yarpachacuyanmi y allitarurarga cushishgam cawacuyan. Tsay mandamientucunatamana musyarpis paycunaga tantiyayanmi jutsa ima canganta.16Tsaymi syu nal junagga Señor Jesucristo llapanrunacunatapis juzganga imanöpis cawayanganman. Tsaynöjuzgananpämi Tayta Dios churashga. Tsaymi runacunasalvacuyänanpä noga Tayta Diospa willacuyninta willacuycä.

Mana cäsucog cag Israel runacunapis in ernumangaycucäyänanpä willangan

17Waquinniquicunaga, Israel runa caycarmi, yarpäyanqui:“Tayta Dios *Moisesta entregangan leycunatayachacuyangäpitaga Tayta Dios masmi cuyapäyämanga” nir.18Tsaynömi gamcunaga yarpäyanqui Moises gellgangan tsayleycunata musyar waquin runacunapitapis mas yachagcayangayquita. 19Tsaynö yarparmi niyanqui: “NogacunagaIsrael runa carmi mana yachagcunata yachatsiyä gapranömana cayänanpä. Mana tantiyagcunatam tantiyatsiyäpaycunapis musyayänanpä” nir. 20Tsaynömi Moisesgellgangan leycunata musyag car niyanqui: “Imatapis manamayag wamra cuentatam yachatsiyä shumagtantiyacuyänanpä” nir. 21Tsaynö juccunatapisyachatsicuycarga ¿imanirtä quiquiquicunaga llutancunallataruraycäyanqui? Gamcunaga yachatsicur niyanqui manasuwacuyänanpä. Tsaynö nicarga ¿imanirtä quiquiquicunagasuwacuyanqui? 22Warmipis ollgupis majayquicunata respitaradulteriu jutsata mana rurayänanpä yachatsicuycarga¿imanirtä quiquiquicunaga tsay jutsamanga ishquiycäyanqui?Gamcunaga ïdulucunata ricaytapis manam munayanquitsu.Tsaynö caycarga ¿imanirtä ïdulucunata adoracuyänantemplupita imancunatapis suwapäyanqui? 23Moisesgellgangan leycunata musyaycarpis mana cumpliycarga TaytaDiostam imapäpis mana cuentayanquitsu. 24Tsaynö captinchirTayta *Diospa palabran gellgaranganchöga nican: “Gamcunallutan ruraychö cawayaptiquim Tayta Diospa willacuynintagarunacuna mana chasquicuyantsu” nir.25Gamcuna Israel runa car *cuerpuyquicunata

señalacuyarguyqui tsaynöpa salvacuyänayquipä cagtayarparmi. Tsaynö señalacushga carpis Tayta Diospa llapanmandamientuncunata mana cumplirga jutsasaparunacunanömi gloriaman mana chäyanquitsu. 26Manaseñalacushga cagcunapis Tayta Dios munangannö cawarga¿manatsurä salvacionta alcanzayanga? 27Cuerpuncunata manaseñalacushga carpis Tayta Dios munangannö cawagcunamsyu nal junagchö niyäshunqui: “Señalacushgacuna, Moisesgellgangan leycunata shumag musyaycarga ¿imanirtä TaytaDiosta cäsucuyarguyquitsu?” nirnin.28Tsaynö captin manam cuerpuyquicuna señalashga

cayangayquipitatsu ni taytayquicuna Israel runacayanganpitatsu salvacuyanqui. 29Salvacuyanquega jutsarurayniquicunata jagirir shonguyquicunachö alli yarpaywanEspiritu Santo munangannö cawarmi. Tsaynöpamcuerpuyquicuna mana señalashga captinpisshonguyquicunachöna señalashganö caycäyanqui. Tsaynöcawagcunam rasunpa Israel runacunaga cayan. Paycunatarunacuna mana cäsupäyaptinpis quiquin Tayta Diosmi“Gamcunaga alli ruragmi cayanqui” ninga.

3 1Musyantsicmi jutsa ruraypitaga Israel runacunatapisTayta Dios in ernuman gaycunanpä cagtaga. Tsaynö

captinpis ama yarpäshuntsu Israel runacunata Tayta Diosmana cuyanganta. 2Israel runacunata cuyarnin Tayta Diosacrashga carmi paycunatarä mandamientunta puntataga

1–3

Page 141: Quechua Conchucos Sur Nt

141

a 3.3 Israel runacunataga Tayta Dios acrargan wamrancuna cayänanpämi. Tsaynö acrarmi paycunawan conträtuta rurargan imaypisyanapananpä. Israel runacunaga tsay conträtuta chasquicurmi aunicuyargan Tayta Dios ningancunata imaypis cäsuyänanpä cagta.

tantiyatsishga. Tsaynam paycunana waquin runacunataga tsaymandamientucunata musyatsicuyan. Tsaynöpam musyantsicIsrael runacunata Tayta Dios cuyanganta.3Tsaynö caycaptinpis waquin Israel runacunaga

Jesucristuman manam criyicuyantsu. Tsaynö mana criyirmipaycunaga Tayta Dioswan conträtuta rurayanganta manacumpliyantsu.a Paycuna mana cumpliyaptinpis amayarpäshuntsu Tayta Dios tsay conträtuta mana cumplinanpäcagta. 4Israel runacuna Jesucristuman mana criyicur TaytaDioswan conträtuta rurayanganta mana cumpliyaptinpisTayta Diosga imaypis cumplinmi. [Tayta Dios cäsucogcunatayanaparga conträtu rurangantam cumpliycan. Tsaynöllammana cäsucuyanganpita castigarpis conträtu rurangantagaTayta Dios cumpliycan.] Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican:

“Jutsa ruragcunata Tayta Dios castigarga castigananpäninganllatam cumpliycan” nir.

5-7Tsaynö caycaptinpis waquin Israel runacunaga manatantiyarnin niyan: “Tayta Diosta mana cäsucushgapispapänintsic caycarga ¿imanöparä in ernuman gaycamäshun?Tayta Dios in ernuman gaycamarnintsicga conträtuntamanam cumplingatsu” nir. Waquin Israel runacuna tsaynöniyaptinpis manam tsayga paycuna niyangannötsu.Jesucristuman mana criyegcunataga pitapis Tayta Diosin ernumanga gaycungam. Jesucristuman mana criyicogIsrael runacunata in ernuman gaycuptinpis ama yarpäshuntsupaycunawan conträtu ruranganta mana cumplinganta. Tsayrunacuna yarpäyangannölla in ernuman managaycucäyaptinga ¿imanöpatä syu nalpis canman?8Jesucristuman criyicogcuna jutsancunapita perdonashgacayanganta willacuptïmi waquin runacunaga llullacur niyan:“Pabloga yachatsicun jutsa ruraycunallachö cawayänanpämi.Tsaynö cawayaptin Tayta Dios perdonaptinrämi cuyapäcogcangan musyacanga” nir. Tsay manacagcunata parlarnogaman jitayämuptinpis manam tsaynötsu yachatsicü.Tsaynö parlayanganpita paycunataga Tayta Dios manacuyapaypam castiganga.

Llapan runapis jutsa ruraglla cayanganta ningan9Tsaynö captinmi ari Israel runacunatapis jutsa rurag

cayanganpitaga Tayta Dios in ernuman gaycunga. Nogatantiyatsirgänam Israel runacunapis mana Israel runacunapisjutsa ruraglla cayangantaga. 10Llapan runacunapis jutsayogcayangantaga Tayta Diospa palabran gellgaranganchöpiscaynömi nican:

“Manam jucllayllapis cantsu jutsata mana ruragga.11 Tayta Dios munangannö cawaytaga manam pipis

yachantsu.Tsaynöllam Tayta Dios munangannö cawaytaga mana

pipis shumag yarpachacuntsu.12 Llapan runacunapis jutsa rurayllachömi cawacuyan.Tsaynöllam llapan runacunapis llutan ruraycunallachö

cacuyan.Manam ni jucllayllapis alli ruragga cantsu.

13 Runa mayincunata ashlliycäyan.Imaypis llullacuycäyan.Tsaynömi runa mayinta imatapis sienticog sienticog

niyan.14 Runa mayincunapä mana alli yarpaynincunawan

‘Tagaypaga wagranpis apanman’ niyan.15 Imaycallapitapis runa mayinta wanutsiyan.

16Maychöpis runa mayinta rimanacatsir mana allicawayman ticratsiyan.

17 Tsaynöllam runa mayincunawanga rimanacuyllachöcawacuyan.

18 Tsaynö cayanganpita Tayta Dios in ernuman gaycunanpäcagta musyaycarpis manam llutan ruraycunatagamantsacuyannatsu”.

19Tayta Diospa palabran gellgaranganchö tsaynö niptinmimusyantsic Israel runacunapis mana Israel runacunapisjutsayog cayangantaga. Llapan runacunapis jutsancunapitaTayta Dios juzgaptin manam imata parlaytapis puëdiyangatsu.20Jutsachö carpis waquin runacunaga yarpäyan Moisesgellgangan leycunata cumplirga salvacuyänanpä cagtam.Tsaynö yarpäyaptinpis Tayta Diosga tsay leycunataentregamarguntsic manam cumplirnin gloriamanaywanapätsu, sinöga jutsayog cangantsictatantiyacunantsicpämi.

Jesucristuta chasquicur salvacunantsicpä cangan21,22Tsaynö captin manam Moises gellgangan leycunata

cumplillarrätsu salvaciontaga alcanzashun, sinöga Jesucristutachasquicurninmi salvacushunga. Tayta Dios tsaynö perdonarsalvamänantsicpä cagga nicanmi Moises gellganganchöpis yprofëtacuna gellgayanganchöpis. Jesucristuta chasquicogcagcunapäga pipä maypäpis salvacionga caycanmi.23Llapan runacunapis jutsayoglla carmi quiquincunallaga

gloriaman yaycuyta camäpacuyangatsu. 24,25Tsaynö jutsaruraglla cashgapis Tayta Diosga cuyapäcog cayninwanmiJesucristuta cachamurgan nogantsic raycur *cruzchöwanunanpä. Tsaymi Jesucristuman criyicogcunatagajutsantsiccunapita in ernuman mana gaycamäshunnatsu,sinöga perdonamarnintsicmi salvamäshun. Unayrunacunatapis Tayta Dios perdonarmi salvargan paymanyäracogcunataga. 26Tsaynöllam cananpis Jesucristumancriyicogcunataga imayca jutsancunapita perdonaycan.27,28Tsaynö captinmi pipis alabacunantsu: “Jesucristuta

mana chasquicuptïpis Moises gellgangan leycunatacumplingäpitam nogataga Tayta Dios perdonar salvamashga”nir. Tayta Diosga perdonar salvamantsic manam Moisesgellgangan leycunata cumplingantsicpitatsu, sinöga SeñorJesucristuman criyicur yäracungantsicpitam.29,30Llapantsicpäpis Diosnintsicga jucllayllam. Payllam

Israel runatapis mana Israel runatapis Jesucristuman criyicogcagcunataga llapan jutsancunapita perdonan. Tsaynöcaycaptinga ama yarpäyaytsu Israel runacunallata Tayta Diossalvananpä cagta. Mana Israel runacunatapis salvaycanmi.Tsaynö manam pitapis perdonan Moises gellgangan leycunatacumplinganpitatsu, sinöga Jesucristuta chasquicur paymanyäracuyanganpitam. 31Nogantsic Señor Jesucristumanyäracuynintsicpa salvacushga caycarga ¿Moisespaleynincunata imapäpis mana cuentartsurä caycashwan?Manam tsaynötsu caycantsic. Jesucristuman criyicurmunangannö cawarga tsay leycunata cumpliycantsicmi.

Yäracuptin Abrahamtapis Tayta Dios salvangan

4 1Musyantsicmi *Abrahampita llapan Israel runacunamirayanganta. Tsaynö caycaptinga mä tantiyacushun

Tayta Dios Abrahamta jutsancunapita perdonangantapis.¿Allita rurar cawanganpitatsurä perdonargan o Tayta Diosauninganta criyinganpitatsurä? 2Manam allita rurarcawanganpitatsu Abrahamta Tayta Dios perdonargan, sinögaTayta Dios auninganta cumplinanpä cagta criyinganpitam.Alli rurag canganpita Tayta Dios perdonaptinga yachag

3 4

Page 142: Quechua Conchucos Sur Nt

142

tucunmanmi cargan. 3Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican: “Tayta Diosman yäracurauninganta cumplinanpä cagta Abraham criyiptinmi jutsaruraynincunata perdonargan” nir.4Musyangantsicnöpis arupacog runa arunganpitaga pägunta

chasquinmi. Mana aruycar imatapis chasquirga chasquinmanam pägutatsu, sinöga garaytam. 5Mana arog runa garaytachasquingannöllam Tayta Diospa perdonninta chasquirgapipis chasquin cuyapäcog cayninwan perdonaptin. Tsaynöcaycaptinga manam allicunata rurangantsicpitatsu Tayta Diosjutsantsiccunapita perdonamantsic, sinöga perdonamantsicpayman yäracur Jesucristuta chasquicungantsicpitam.6Jutsa ruragcunata Tayta Dios perdonanganta musyarmi

unay rey Davidpis caynö gellgargan:

7 “Imanö cushicuychörä cayan jutsancunapita Tayta Diosperdonangan runacuna.

8 Pitapis perdonarga Tayta Dios mananam yarparannatsujutsata ruracungancunataga” nir.

9Tsaynö nirnin manam *cuerpun señalacushgacagcunallatatsu Tayta Dios jutsancunapita perdonan, sinögamana señalacushga cagcunatapis payman criyicuyaptingaperdonaycanmi. Abrahamtapis Tayta Dios jutsancunapitaperdonargan payman yäracunganpitam. 10Peru ¿cuerpuntaseñalacunganchörätsurä Abrahamta perdonargan o manaräseñalacuptintsurä? Paytapis Tayta Dios perdonargancuerpunta manarä señalacuptinmi. 11,12Tsaypitaperdonasquirnam Tayta Dios Abrahamta nirgan cuerpuntaseñalacunanpä. Tsaynö señalacusquirga manamgongargannatsu Tayta Diosman yäracuyninpa perdonashgacangantaga. Tsaynömi mana señalacushga cagcunata yseñalashga cagcunatapis Abrahamnö yäracuptinga Tayta Diosperdonar salvaycan. Tsaynö yäracogcunaga maypita carpis pïcasta carpis Abraham castallam caycäyan.

Abrahamnö yäracogcunata Tayta Diosperdonamänantsicpä ningan

13Tsaynö caycaptinga manam Moises gellgangan leycunatacumplinganpitatsu Abrahampis ni paynö yäracog cagcunapisTayta Dios auningan cay patsa herenciata chasquiycäyan,sinöga payman yäracur criyicuyanganpitam. 14Tsaynöcaptinpis waquin Israel runacuna mana tantiyarmi niyan:“Nogaga Abrahamta Tayta Dios auningan herenciatachasquishä Moises gellgangan leycunata cumplingäpitam”nirnin. Paycuna niyangannö captinga Abrahampis TaytaDiosman yäracunmanräcu cargan. Y Tayta Dios Abrahamtaauninganpis manacagllapächir canman cargan. 15Moisesgellgangan leycunata musyaycarpis manam pipis cumpliytapuëdiyantsu. Tsaynö cayanganpita Tayta Dios manaperdonaypam in ernuman gaycunga.16Jutsata rurar Tayta Diosta rabyatsishgapis perdonta

mañacur payman yäracushgam llapan jutsantsiccunapitaperdonamantsic. Tsaymi Israel runa carpis mana Israel runacarpis Abrahamnö yäracushgaga cuyapämarnintsicsalvamantsic. Abraham yäracungannö yäracurga maypitatsaypita carpis Abraham castallam caycantsic. 17May nacionrunacunapis Señor Jesucristuta chasquicogcuna Abrahamcastalla cananpä cagtaga Tayta Diospa palabrangellgaranganchö caynömi nin: “Gamta acrargö maytsaynacioncunapa taytannö canayquipämi” nir. Abrahamgarucuna caycarpis Tayta Dios auninganman yäracurmicriyirgan paypita yuregpita atsca nacionman mirayänanpäcagta. Tsaynö criyirmi Abraham shuyacurgan Tayta Diospaypä imaycatapis rurananpäna cagta.18,19Abrahampa warmin Sara chacwanna caycaptinpis y

quiquin Abraham pachac (100) watayogna caycaptinpis tsurin

manam carganrätsu. Tsaynö caycaptinmi Tayta Dios paytanirgan paypita miragcuna atsca nacionman mirayänanpäcagta y ciëluchö estrëllanörä pasaypa mirayänanpä cagta.Rucu caycarpis y warmin Sara chacwanna caycaptinpisAbrahamga tsay ninganta criyirmi Tayta Diosman yäracurgan.20Payga manam “¿Imanötä tsay canga?” nirgantsu. Tsayparantinga Tayta Diosta alabarmi masrä yäracurgan. 21Paygamusyargan auninganta imanöpapis Tayta Dios cumplinanpäcagtam. 22Tsayta musyar yäracunganpitam jutsancunapitaTayta Dios Abrahamta perdonar chasquirgan.23,24Manam Abrahamllatatsu Tayta Dios tsaynö perdonar

jutsaynagtana chasquin, sinöga payman yäracushgaganogantsictapis perdonarmi chasquimantsic. Paymanyäracurmi criyintsic Tayta Dios Señor Jesucristutawanunganpita cawatsimunganta. 25Cruzman clavaycurwanutsiyashga captinpis payga cawamurganjutsantsiccunapita perdonashga canantsicpämi.

Jesucristo wanuyninpa salvacungantsicta cushicungantsic

5 1Señor Jesucristuman yäracushga Tayta Dios llapanjutsantsiccunapitam perdonamarguntsic. 2Tsaynam

payman yäracur cushishgana caycantsic Tayta Diospañöpanman chänantsicpä cagta musyar. 3Tsaynö cushicuntsicimayca ñacaycunata päsarpis mana ajayaypa yäracunapäTayta Dios yanapaycämangantsicta musyarmi. 4Tsaynö payyanapamashgam munangannö imaypis cawashun. Tsaynöcawarnam musyantsic gloriaman goricamänantsicpä cagta. 5Ytsaynömi gloriaman goricamänantsicpä cagta musyantsicTayta Dios cuyamarnintsic Espiritu Santuta nogantsicmancachamushga captin.6Tayta Dios munangannö cawayta mana patsäpacur

jutsallachö caycashgam Señor Jesucristo nogantsic raycurwanurgan. 7Juc alli runapä raycurga pillapiswanuycunmanchi. Peru mana alli runapä raycurga ¿pirächiwanuytapis munanman? 8Señor Jesucristum itsangacuyapämarnintsic jutsa rurag caycashgapis nogantsic raycurwanurgan. Tsaynö wanunanpä Tayta Dios ciëlupitacachamunganwanmi cuyamangantsicta musyatsicushga.9,10Tsaynö cuyamarnintsicmi in ernuman mananagaycamäshunnatsu, sinöga glorianmannam yaycatsimäshun.Gloriaman chänantsicpäga jutsa ruraychö caycashgapis tsurinJesucristum yawarninta jichar cruzchö wanurgan. Tsaynöpamperdonacarguntsic llapan jutsantsicpita. 11Señor Jesucristowanuyninpa salvashgana car ima cushishgam Tayta Diostaalaballantsic.

Adan Tayta Diosta mana cäsunganpita wanuy cangan12Tayta Dios ninganta mana cäsucurmi Adan jutsaman

ishquirgan. Tsaynöpam wanucuyman chargan manawanunanpä caycarpis. Tsaynöllam payllapita mirashga carllapan runacunapis jutsa ruraymanpis chäyan ywanucuymanpis chäyan. 13Tayta Diospamandamientuncunata manarä musyarpis runacunaga jutsaruraychöga caycäyashgam. Tsaynö cayaptin jutsa ruragcayanganta nishganam waquincuna niyan: “¿Imanöpatäjutsayogga cäman Tayta Diospa mandamientuncunata manamusyaycarga?” nir. 14Tsaynö nirpis Adan jutsanpitawanuyman changannöllam llapan runacunapis jutsaruraypitaga wanuyan Tayta Dios ninganta manamusyaycarpis.15-18Adan jutsata ruranganpita llapan runacuna

wanuyaptinpis Señor Jesucristo cruzchö wanuyninpanampayman criyicur chasquicogcunaga gloriachöna cawayanga.Tayta Diosta Adan mana cäsucunganpita runacunain ernuman aywayänan captinpis Jesucristo cruzchöwanunganpitaga payta chasquicogcuna perdonashganamcayan. 19Juc runalla Tayta Diosta mana cäsucunganpita llapan

4 5

Page 143: Quechua Conchucos Sur Nt

143

runacuna jutsa ruraychö cawayaptinpis juc runallam TaytaDiosta cäsur cruzchö wanushga payta chasquicogcunaperdonashga cayänanpä.20Tayta Dios mandamientuncunataga gomargantsic jutsayog

cangantsicta tantiyacunapämi. Mayläya jutsantsic captinpisperdonta mañacushgaga cuyapäcog carmi Tayta Diosperdonamantsic. 21Tsaynö perdonamarnintsicmiin ernumanga gaycamäshunnatsu, sinöga Señor Jesucristonogantsic raycur cruzchö wanunganpitam gloriamangoricamäshun imayyagpis cawanantsicpä.

Jutsata mana ruranantsicpä yachatsingan

6 1Waquin runacuna llutanta yarpar caynömi niyan: “TaytaDios jutsantsicpita perdonamäna caycaptinga jutsa

rurayllachöpis cawacushun” nir. 2¡Tsayga manam tsay llutanparlag runacuna niyangannötsu! Señor Jesucristutachasquicushga caycarnaga mä, ¿imanirnatä jutsarurayllachöräga cawaycashwan? 3Bautizacushga cagcunagajutsachöga manam cayanmannatsu. ¿O nogantsic raycurSeñor Jesucristo cruzchö wanungantapisgongasquiyarguyquicu? 4,5Señor Jesucristo wanurpamparangannömi nogantsicpis bautizacurnin pampashgacuenta carguntsic jutsantsiccunapita. Y mushog cawaymanmichuramarguntsic Tayta Dios Jesucristuta wanunganpitacawatsimungannö. Tsaypitaga pay munangannönamcawaycantsic.6,7Señor Jesucristuta manarä chasquicurga jutsa

ruraynintsiccunata manam jagiriyta puëdiycurguntsictsu.Payta chasquicurnam itsanga jutsantsiccunapita pampashgacuenta carna pay munangannö cawaycantsic.8Jutsantsiccunapita pampashga cuenta caycargaJesucristuman yäracur cawarmi ñöpanchö imayyagpiscawashun.9Musyangantsicnöpis wanunganpita Señor Jesucristo

cawamushgana caycarga manam yapay wanunganatsu.10,11Wanunganpita Jesucristo cawamushgana caycaptinganogantsicpis jutsa ruraychö cawangantsicpitacawamushganönam caycantsic. Tsaynö caycaptingaJesucristuman criyicur amana yapay jutsata rurarcawashunnatsu. Tsaypa rantinga Tayta Dios munangannönacawashun. 12Tsaynö caycaptinga jutsa rurayta yarparpisamana ima jutsamanpis ishquishunnatsu. 13Tsaynölla amaimamanpis llutan ruraycunamanga jaticäyaytsu. Tsayparantinga wanushganö caycäyangayquipita mushog cawaytachasquicushgana caycarga Tayta Dios munangannönaallicunallata rurar cawayay. 14Tayta Dios munangannöcawarga mananam Moises gellgangan leycunapamunayninchönatsu caycäyanqui. Tsay leycuna alli captinpisjutsa rurayniquicunata manam dejayta puëdiyanquitsu.Tsaynö captinpis cananga leycunapa munayninchönatsumanam caycäyanqui, sinöga cuyapäcog Tayta Diospamunayninchönam caycäyanqui.

Tayta Diospa munayninchöna cawangantsic15Cuyapäcog Tayta Diospa munayninchöna cashgam

imaypis jutsantsiccunata perdonaycämantsic. Tsaynönacaycartsurä ¿jutsa rurayllachöräga cawaycashwan? ¡Manamjutsa rurayllachönaga cacushwantsu! 16Jutsa rurayllachöcawacuyaptiquega *Satanasmi patronniquicuna caycan.Satanaspita patronyog cayangayquipitaga in ernumanmigaycucäyanqui. Tayta Dios munangannö cawayaptiquimitsanga payna patronniquicuna caycan. Pay patronniquicunacarnam glorianmanna pushayäshunqui. 17,18Tayta Diospawillacuyninta manarä chasquicurga gamcunapis Satanaspamandunllachörä carmi jutsa rurayllachöräga cacuyarguyqui.Cananga Tayta Diospa willacuyninta llapanshonguyquicunawan chasquicushga carnam Satanaspa

mandunchönatsu caycäyanqui, sinöga Tayta Diospamunayninchönam cawaycäyanqui. Tsaynö munayninchönacawayangayquipitam Tayta Diosta agradesicuycä.19Tsaynö tantiyatsimü jutsa ruraychö cawayänayquipa

rantinga Tayta Dios munanganta rurar cawayänayquipämi.Señor Jesucristuta manarä chasquicurnin imayca jutsaruraychö cawashga carpis cananga amana jutsa ruraychöcayaynatsu, sinöga Tayta Dios munangannö allina cawayay.20Señor Jesucristuta manarä chasquicurga Tayta Diosmunangannö cawayänayquipa rantin jutsa rurayllachömicawacuyargayqui. 21Tsaynö lluta cawayangayquiwan ¿imatatäjipiyarguyqui? Tantiyacuyaptiquega tsay pengacuypä llutanrurayniquicunawanga in ernumanna gaycucäyänayquipänamcayarguyqui. 22Tsaynö caycäyaptiquipis Señor Jesucristutachasquicuyaptiquinam Tayta Dios perdonayäshursalvayäshurguyqui in ernuman manana gaycucäyänayquipä.Tsaynöpanam alli ruraychö cawar Tayta Diospa ñöpanmanchäyanqui imayyagpis cawacuyänayquipä. 23Jutsaruraynintsicpitaga Tayta Dios in ernumanmi gaycamänantsiccashga. Tsaynö caycaptinmi Jesucristuta chasquicushganaperdonamarnintsic salvacionta taritsimarguntsic.

Moises gellgangan leycunapamunayninpita yargucungantsic

7 1-3Waugicuna panicuna, Señor Jesucristutachasquicushgana caycarga Tayta Dios Moisesta

entregangan leycunapa munayninchönatsu manam caycantsic.Musyayangayquinöpis gowayog warmicuna runancawaycaptinga manam juc runawanga tanmantsu. Runancawaycaptin juc runawan targa adulteriu jutsatam ruraycan.Runan wanucuptinmi itsanga juc runawan tarninpis adulteriujutsataga mana ruraycannatsu. 4Waugicuna panicuna, runanwanucuptin warmi jucwanna täcunanpä librina cangannöminogantsicpis Moises chasquingan leycunapa munayninpitayargucur librina caycantsic. Jesucristo nogantsic raycurcruzchö wanushga caycaptinga manam tsay leycunapamunayninchönatsu cawantsic, sinöga wanunganpitacawarimog Jesucristupa munayninchönam caycantsic TaytaDios munangannö shumag cawanantsicpä.5Moises chasquingan leycunapa munayninllachörä carga

mana munaycarpis jutsataga ruraycarguntsicmi. Tayta Diosprohibinganta musyaycarpis tsay leycunawanga masrämi jutsarurayman ishquirguntsic. Diosnintsic munangannö manacawangantsicpita in ernumanmi gaycucänantsicpä carguntsic.6Cananga manam tsay leycunapa munayninchönatsucawaycantsic, sinöga Espiritu Santupa munayninchönamcawaycantsic. Paymi mushog cawaytana gomarguntsic TaytaDiospa munayninchöna cawanantsicpä.

Moises gellgangan leycunata musyaycarpisjutsa rurayman changantsic

7Tsaynö captinpis ama nishuntsu Tayta Dios Moisestaentregangan leycuna mana alli canganta. Tsay leycunagatantiyatsimantsic jutsayog cangantsictam. Tsaynömi tsayleycunachöga nin: “Ama imaycapäpis mallagashgacayanquitsu” nir. Tsaynö niptinmi tantiyacuntsic mallagashgacay mana alli canganta. Tsaynö captinmi musyantsic tsayleycunapis allita nicämangantsicta. 8Tsay leycunatayachacurmi nogapis tantiyacurgä runapa imancunatapisyarpapangä mana alli canganta. Tsaynötantiyaycätsimaptinpis tsay llutan yarpaycuna manamshongüpita päsacaycogtsu. Tsaynö captinmi jutsa imacanganta tsay leycuna tantiyaycätsimashgapis örataga masräjutsamanga ishquiycantsic.9Tsaynöllam Moises chasquingan leycunata manarä shumag

tantiyarga runacuna mana yarpäyantsu jutsayog cayanganta,sinöga yarpäyan alli runa cayangallantam. Tsay leycunata

5–7

Page 144: Quechua Conchucos Sur Nt

144

yachacurmi itsanga tantiyacuyan jutsayog cayanganta.10,11Tsaynö tantiyacur tsay leycuna ningannö cawayänanpäcagta yarpaycarpis manam pipis llapantaga cumpliytapuëdiyantsu. Llapanta mana cumplirnam masrä jutsayogricacuyan. Tsaynö cayanganpitam salvacuyänanpa rantinin ernuman gaycucäyanga.12Tsaynö captinpis ama yarpäshuntsu Moises chasquingan

leycuna mana alli canganta. Tsay leycunaga Tayta Diospitacarmi allilla caycan. 13Jutsa ruraynintsicmi mana allegacaycan. Tsaynö captinmi tsay leycunata yachacuyanganpitatsuin ernumanga gaycucäyanga, sinöga jutsaruraynincunapitam. 14Peru tsay leycuna alli captinpisrunacunam jutsa rurayllachö carnin cumpliyta manacamäpacuyantsu.15Nogapis Moises chasquingan leycunataga mayläya

cumpliyta munarpis manam puëdiycurgätsu. Shumagcumplinäpa rantinmi jutsa ruraychö cawargä. Tsaynö carninmanam tantiyargätsu jutsata imanir ruraycangätapis. 16Imanöcaptinpis tsay leycuna alli cangantam tantiyacü. 17-20Allicanganta tantiyarpis jutsa rurayllapä shongü yarpaptinmicumpliytaga mana camäpacurgätsu. Tsaynö carmi alliruraytana munaycarpis mana allitaga ruraycargärä.“Cananpitaga mananam jutsa rurayman chäshätsu” nicarpisyapaymi jutsamanga ishquiycargä.21-23Tsaynö carmi Tayta Diosllata llapan shongüwan cäsuyta

munarpis llutan ruraymanga ishquicuycag cä. Jutsa ruraychöcaycangäpita yarguyta manam puëdiycurgätsu. 24,25Tsaynöcar pasaypa llaquipaypämi caycargä. Jutsa rurayllachöcaycangäpita quiquillä yarguyta mana puëdiptïpis SeñorJesucristo noga raycur wanunganpitam Espiritu Santojipimashga tsay mana alli cawaypita. Tsay jipimanganpitanogallä Tayta Diosta manam imanöpa agradesicuytapispuëdillätsu.

Espiritu Santo munangannö cawanantsicpä ningan

8 1,2Señor Jesucristuta chasquicushganaga Espiritu Santumjipimantsic jutsa rurayllachö cawaypita alli cawayman.

Cananga Espiritu Santupa munayninchöna cawashgam TaytaDios in ernumanga mana gaycamäshunnatsu, sinögaperdonamarnintsicnam gloriamanna pushacamäshun. 3TaytaDios Moisesta entregangan leycunawan runacuna salvacuytamunarpis jutsallachö carmi salvacuyta puëdiyashgatsu.Tsaymi Tayta Dios cuyapämarnintsic tsurin Jesucristutacachamurgan salvamänantsicpä. Señor Jesucristoganogantsicnö runam yurircurgan y nogantsic raycur cruzchöwanunganpitam Tayta Dios jutsantsiccunapitaperdonamantsic. 4Tsaynö perdonamarnintsicmi Moiseschasquingan leycunata llapantapis cumpliycagtanöna TaytaDios chasquimantsic. Tsaymi jutsa rurayllachö cawanantsicparantin Espiritu Santo tantiyatsimangantsicnöna cawaycantsic.5Espiritu Santupa munayninchö mana cawagcunaga

quiquincunapa yarpaynincunachömi cawacuyan. EspirituSantupa munayninchö cawagcunam itsanga imaypisyarpachacuyan Tayta Dios munangannöna cawayta.6Quiquincunapa yarpaynincunaman cawayänanpäyarpachacogcunaga in ernumanmi gaycucäyanga. EspirituSanto munangannö cawayänanpä yarpachacogcunam itsangaTayta Diospa ñöpanchö cushishga cawayanga.7,8Pipis quiquincunapa yarpayllanchö cawagcunaga Tayta

Diospa contranmi cayan. Tsaynö runacunaga Tayta Diosmunangannö cawaytaga manam ni yarpayllapis yarpäyantsu.9Gamcunaga Espiritu Santuta chasquicushgana car manamtsaynönatsu cawaycäyanqui, sinöga paypa munayninchönamcawaycäyanqui. Jesucristo cachamungan Espiritu Santutamana chasquicushga carga manam Señornintsictapischasquicuyarguyquitsu. 10Señor Jesucristuta chasquicushgacagcunaga jutsa rurayniquicunapita perdonashgam

caycäyanqui. Tsaymi wanurpis gamcunaga gloriachönacawacuyanqui. 11Gamcunachö caycag Espiritu SantoJesucristuta cawatsimungannömi gamcunatapiscawatsiyämushunqui.12Waugicuna panicuna, tsaynö caycaptinga manam

yarpäyänayquitsu jutsa rurayllachö cawacuyänayquipäcagtaga. 13Jutsa rurayllachö cawacuyaptiquega Tayta Diosin ernumanmi gaycuyäshunqui. Peru Espiritu Santomunangannö cawayaptiquim itsanga gloriaman Tayta Diosyaycatsiyäshunqui.14Espiritu Santo munangannö cawagcunaga llapanpis Tayta

Diospa wamrancunam cayan. 15Tayta Diospa wamrannacayänanpä Espiritu Santo goringan cagcunaga manamantsapaypanam “Papällä Tayta Dios” nir mañacuycäyan.16Tsaynö “Papällä” nir mañacunantsicpäga Espiritu Santumtantiyatsimantsic Tayta Diospa wamran cangantsicta. 17TaytaDiospa wamran carga tsurin Jesucristo ñacangannö ñacarpispaymanmi imaypis yäracunantsic. Tsaynöpaga Jesucristogloriachö caycangannömi nogantsicpis gloriaman chäshun.

Gloriaman chänantsicpä cangan18-21Runacuna wanucur ushacäyangannöllam Tayta Dios

imayca camangancunapis ushacaglla caycan. Tsaynöushacaglla captinpis Tayta Dios wamrancunata gloriamangoricamänantsic junagmi llapan camangancunatapismushogman ticratsinga mana ushacagna cananpä. TsaymiTayta Dios camangancunaga rican ricanllana shuyaraycäyan.Tsaynö imayca camangantapis mushogman ticratsir gloriamangoricamänantsicpä caycaptinga cay patsachö ima nacaychöcarpis ama llaquicushuntsu.22Warmi wachacuyta ñacar wawan juclla yurinanta

munangannömi Tayta Diospa llapan camacuynincunapismushogman ticrayta munaycäyan. 23-25Tsaynömi nogantsicpisEspiritu Santuta chasquicushga car munaycantsic cay ñacaypatsapita Tayta Dios goricamänantsicpä cagta. Cay patsachögamanaran herenciata chasquintsicrätsu. Tayta Diospañöpanman charmi itsanga wamrancuna cangantsicpitamushog cuerputa chasquisquir imayyagpis cushishgacawashun. Gloriaman char tsay herenciata chasquinantsicpäcagta musyarmi cay patsachö ñacarpis cushishgallashuyacuycantsic.26Cay caway vïdantsicchö Tayta Diosman mañacur manam

pay yarpanganmantsu mañacuycantsic. Tsaynö cashgapisEspiritu Santum Tayta Diosta pasaypa rugacur mañacuycanyanapamänantsicpä. 27Nogantsicpä Espiritu Santo mañacurimaypis Tayta Dios munangannömi mañacuycan. Imaycatapisyarpangantsiccunata Tayta Dios musyarmi Espiritu Santonogantsicpä mañacungancunataga musyaycanna.

Tayta Dios cuyamangantsicta pipis mana michangan28Tayta Diosllantsicga cäsushgam ima päsamashgapis mana

dejaypa yanapaycämantsic jutsa ruraynintsiccunata jagirirSeñor Jesucristo cawangannö cawanantsicpä. Tsaynö canapäcagtaga manaräpis yuricushgam Tayta Dioscamacätsipacurganna. 29,30Tsaynö camacätsipacushga carnamTayta Dios tantiyatsimargantsic tsurin Jesucristutachasquicunantsicpä cagtapis. Cananga Señor Jesucristutachasquicushgam jutsa ruraynintsiccunapitaperdonamarguntsic. Tsaynö perdonamarnintsicnam gloriamanpushacamäshun imayyagpis ñöpanchö cawanantsicpä.Tsaynöpaga Señornintsic Jesucristupa waugincunanam ypanincunanam caycantsic.31Tsaynö captinga ¿imatanatä mastaga munalläshun? Tayta

Dios favornintsic car ñöpanman pushacamäna caycaptingamä, ¿pinarä michäcunga? 32Tayta Dios nogantsic raycurcruzchö wanunanpä cuyay tsurinta cachaycämurga ¿imanirtäglorianmanpis mana yaycatsimashwantsu?

7 8

Page 145: Quechua Conchucos Sur Nt

145

b 9.17 Faraonpa shongunta Tayta Dios chucruyätsishga captinmi Israel runacunata Egipto nacionpita yargucuyänanta faraon munargantsu.Tsaynö captin faraonpa cuentanmi Egipto runacunata Tayta Dios castigargan. Tsaynöpam maytsaychöpis runacuna musyayargan Tayta Diospoderösu canganta. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Exodo capïtulu 4-pita 14-yag.

33Tayta Diosllantsic jutsa ruraynintsicpita perdonarglorianman yaycatsimäna caycaptinga mä, ¿pinarä michäcurimatapis nimäshun? 34¿Jesucristutsurä michämashwan manayaycatsimänapä? Señor Jesucristoga cruzchö wanushgasalvamänantsicpämi. Nircur cawarcamurnam Tayta Diospaderëcha cag lädunchö caycan nogantsicpä rugacamurnin.35Señornintsic Jesucristoga imaypis manam dejaycamantsictsuima ñacaychö cashgapis, llaquicuychö cashgapis, runacunachiquimashgapis, mallagaychö cashgapis, röpaynagpurishgapis, runacuna wanutsimaynintsicta munayaptinpis.36Tsaynö imayca ñacaycunata päsarmi unay rey Davidpisgellgargan caynö:

“Tayta Dios, gam munangayquinö cawangäpitamrunacuna chiquiyämar imaypis wanutsiyämayta munayan.Pishtarcuypä üshatanömi nogacunatapis pasaypa

munapaycäyäman” nir.

37Rey David ningannö nogantsicpis cäsucungantsicpitamTayta Dios cuyamarnintsic yanapaycämantsic imatapis manamantsacuypa cawanapä.38Tayta Diosga cuyamantsicmi wanushgapis ni cawashgapis,

*angelcuna contrantsic sharcuyaptinpis, *supaycunacontrantsic sharcuyaptinpis. Cananpis, waraypis, ni imaypiscuyaycämantsicllam. 39Mayläya junishchö cashgapis, patsarurinchö cashgapis, ni maychö cashgapis Tayta Dioscuyamarnintsic manam dejaycamäshuntsu. Ni manam imapiscamangancunaräga tsapangatsu paypa cuyacuyninta. Tsaynöcuyamangantsictaga tantiyatsimarguntsic Señor Jesucristutanogantsic raycur cruzchö wanunanpä cachamurmi.

Israel mayincunapä Pablo llaquicungan

9 1-3Waugicuna panicuna, canan tantiyatsiyäshayqui Israelmarca mayïcunapä llaquicungäta. Paycuna Señor

Jesucristuta mana chasquicuyaptin imanömi shongüpisnanaycun. Jesucristuta chasquicur gloriaman aywayänanraycurga allim canman nogallata in ernumangaycayämaptinpis. Tsay llaquicuynïtaga Espiritu Santomusyaycanmi.4Israel runacunataga Tayta Diosmi acrargan wamrancuna

cayänanpä. Tsaynö acrashga carnam paycunawan conträtutarurargan imaypis yanapananpä. Tsay Israel runacunapitaMoisestam Tayta Dios leynincunata entregargan paycunatayachatsinanpä. Nircurnam paycunata Tayta Diostantiyatsirgan *templuta ruraycur payta imanö adorayänanpä.Y paycunam *Abrahamta auningancunatapis chasquiyargan.5Abrahampita, Isaacpita, y Jacobpita aywaragcunam Israelrunacuna cayan. Tsay Israel runacunapita yuregmi SeñorJesucristoga cashga. Payga imaycawanpis munayyogDiosnintsicmi. ¡Imayyagpis alabashga caycullätsun!

Acrangan cagcunallata Tayta Dios salvangan6-8Tsaynö captinpis ama yarpäyaytsu llapan Israel runacuna

Tayta Dios auningancunata chasquiyänanpä cayanganta.Tsaynöpis mana chasquiyaptin ama yarpäyaytsu Tayta Diosaunircur mana cumpliycanganta. Manam llapan Israelrunacunatsu Tayta Dios auningancunata chasquiyänan cashga,sinöga Tayta Dios acrangan cagcunallam. TsaynömiAbrahampa tsurincuna ishcay cayashga captinpis jucnincagllata Tayta Dios auningancunataga entregargan. TsaygaTayta Diospa palabranchöpis caynömi gellgaraycan: “Isaacpitamiragcunallam auningäcunata chasquiyanga” nir. 9Tsaynömiari Isaac yurinanpä cagtana Tayta Dios Abrahamta aunir

caynö nirgan: “Watan caynö witsan cutimunäpäga warmiquiSara wawayognam caycanga” nir.10Tsaypita jövinyarnam Isaacga Rebecawanna casacurgan.

Tsaynam Rebecapa wawan millishga yurirgan, puntata Esau,gepata Jacob. 11-13Paycuna manarä yuriyaptinmi RebecataTayta Dios nirgan: “Gepa yureg cag wawayquipamandunchömi canga punta yureg cag wawayqui” nir. Tsaynöcananpä captinmi Tayta Diospa palabranchöpis caynö nican:“Jacobtam acrargöga imaycachöpis yanapanäpä. Punta yuregcaptinpis Esautaga manam acrargötsu” nir. Jacobtaga TaytaDios tsaynö acrargan manarä yuriptinmi. Tsaynöpis allita omana allita ruranganpitatsu manam acrargan, sinöga TaytaDios quiquin munangan cagtarämi acrargan.14Tsaynö Jacobta acrarnin ¿Tayta Dios llutantatsurä

rurargan? ¡Manam llutantatsu rurashga! 15Moisestapis TaytaDios caynö nirmi tantiyatsirgan: “Nogaga cuyapangä cagtampitapis cuyapä” nir. 16Tsaynö captinmi manaquiquillantsicpitatsu Tayta Diospa ñöpanman chäshun, sinögapay cuyapämarnintsicmi chätsimäshun.17[Tsaynö cuyapäcog carpis waquin runacunapataga Tayta

Diosmi shonguncunata chucruyätsin.] Tsaynö captin Egiptonacionpa mandagnin *faraonpa shongunta Tayta Dioschucruyätsinganpäpis *Bibliachö caynömi gellgaraycan: “Gamcuenta Egipto runacunata castigaptïmi maytsay runacunapismusyayanga poderösu cangäta” nir.b 18Tsaynömi ari TaytaDiosga cuyapangan cagta yanapan y waquincunapatanamshonguncunata masrä chucruyätsin mana cäsucog cayänanpä.19Tsaynö nimuptï capazmi gamcunaga niyämanqui: “Waquin

runacunapatapis shongunta quiquin chucruyaycätsirga tsayöraga,¿imanirtä jutsayog cayangantaga Tayta Dios ninman?” nir.20Tsaynö niyaptiquipis nogaga caynömi nï: Runacunapashongunta Tayta Dios chucruyätsiptinpis manam pipis ninmantsullutancunata ruraycanganta. Manam mitu mancapis ninmantsururagninta: “¿Imapätä caynö canäpä ruraycamargayqui?” nir.21Manca rurag runaga ruranmanmi mancataga imaycapäpis,yanucuyänanpäpis ganrapita goriyänanpäpis. [Tsaynömi TaytaDiospis munayyog caycan waquin runacunata cuyaparninsalvananpäpis y waquin runacunapa shonguncunata chucruyätsirin ernuman gaycunanpäpis.]22Tayta Diosga rabyarninpis in ernuman manam jucllaga

pitapis gaycusquintsu. Tsaynö captin manamyarpäyänayquitsu Tayta Dios poderniynag canganta. Tsayparantinga tantiyacuyay cuyapäcog canganta. Payga munanganöram pitapis in ernumanga gaycurinman. 23Tsaynömi TaytaDiosga munayyog caycan cuyapangan cagcunata perdonarglorianman yaycatsinanpäpis. 24Tsay cuyapar Tayta Diosacramangantsic cagcunaga cantsicmi, waquinnintsic Israelrunacunapis, waquinnintsic mana Israel runacunapis.25Mana Israel runacunatapis Tayta Dios salvananpä cagtaga

profëta Oseas gellganganchöpis ninmi:

“Nogaman mana criyicamog cagcunatamcriyicayämunanpä tantiyatsishä.

Mana cuyangä cagcunatam cuyashä” nir.

26Mastapis Oseasga caynömi gellgargan:

“Tayta Diospa wamran nishga mana cayaptinpiscananga paycunatapis Tayta Dios chasquishga

wamrancuna cayänanpämi” nir.

27Peru Israel runacunapäga profëta Isaias caynö nirmigellgargan:

8 9

Page 146: Quechua Conchucos Sur Nt

146

c 9.33 Jerusalenman churashga rumega Señor Jesucristum caycan. Payman criyicog cagcuna salvacuyanga y mana criyicog cagcunanamin ernuman aywayanga. Liyinqui Isaias 8.14 y 28.16.

“Lamar cuchunchö arënanörä Israel runacuna pasaypamirashga cayaptinpis

Tayta Dios waquinllatam perdonanga.28Mana perdonangan cagcunataga syu nal junag Tayta

Dios mana cuyapaypam castiganga” nir.

29Isaias mastapis gellgarganmi:

“Imaycawan munayyog Tayta Dios manacuyapämarnintsicga

Sodoma y Gomorra marcacunata ushacätsingannöminogantsictapis ushacätsimashwan cargan”.

Jesucristuta Israel runacuna mana chasquicuyangan30Tsaynö captinmi mana Israel runacunaga Moises

gellgangan leycunata mana musyarpis Jesucristuman criyicogcarnin jutsancunapita perdonacäyashga. 31,32Israelrunacunanam itsanga tsay leycunata musyag carpis SeñorJesucristuman mana criyicurnin jutsancunapitaperdonashgatsu cayan. Jesucristuman criyicuyänanparantinmi paycunaga yarpäyan tsay leycunata cumplirninräsalvacionta tariyänanpä cagta. Tsaynö cayanganpitampaycunaga in ernuman gaycucäyanga. 33Israel runacunatsaynö Jesucristuman mana criyicuyanganpita in ernumangaycucäyänanpä cagga Tayta Diospa palabranchöpis caynömigellgaraycan:

“Jerusalenman noga churangä rumichömi runacunatacacuyanga.

Tsay rumichö tacacogcunaga in ernumanmigaycucäyanga.

Mana tacacogcunam itsanga salvacuyanga” nir.c

10 1Waugicuna panicuna, Tayta Diosman llapan shongüwanmañacü Israel mayïcuna Señor Jesucristuta chasquicur

salvacuyänanpämi. 2Paycunaga Tayta Dios munangannö cawaytamunarpis manam tantiyayantsu Jesucristuta chasquicurrä Diosmunangannö cawayänanpä cagta. 3Tsaynöpis manam yarpäyantsuJesucristuta chasquicurrä Tayta Diospa perdonnintaalcanzayänanpä cagta. Tsaypa rantinga yarpäyan Moisesgellgangan leycunata cäsucuyaptinrä perdonashga cayänanpäcagtam. 4Tsaynö yarpäyaptinpis tsay leycunataga cumplinantsiccashga Señor Jesucristo chämunganyagllam. Tsaynö captinmanam tsay leycunata cäsucungantsicpitatsu Tayta Diosgaperdonamantsic, sinöga Jesucristuta chasquicungantsicpitam.5Jesucristo manarä shamuptin Moisespis caynö nirmi

gellgargan: “Leycunata nagana cumplegcunaga llapanta manapantaypa cumpliyätsun” nir. 6,7[Tsaynö captinpis manampipis llapantaga tsay leycunata cumpliyta puëdintsictsu.]Perdonashga canapäga Tayta Diosllamanmi yäracunantsic ywillacuynintam chasquicunantsic. Tayta Diospapalabranchöpis caynömi gellgaraycan:

“¿Pirä ciëlumanrä witsanga Tayta Diospa willacuynintaurätsimog?

Tsaynöpis ¿pirä patsa rurinman yaycunga Tayta Diospawillacuyninta yargatsimog?” nir.

Tsay ningannömi Tayta Diospa willacuyninta yapaywillapämänantsicpä pipis ciëlumanräga aywanmantsu SeñorJesucristuta apamog. Tsaynöpis Jesucristo cawamushganacaycaptinga manam pipis patsa rurinmanräga yaycunmantsusharcatsimog imanöpa salvacunapä cagta willamänantsicpäga.8Tayta Diospa palabran gellgaranganchöga caynöpis nicanmi:

“Tayta Diospa willacuynintaga musyaycäyanquinam.Tsay willacuyga shonguyquicunachöpis

yarpayniquicunachöpis caycanmi” nir.

Nogacunapis tsay willacuyllatam willacuycäyä Jesucristumancriyicur salvacuyänayquipä. 9Gamcuna Señornintsic Jesucristosalvamagnintsic canganta mana pengacuypa parlaparga ywanunganpita Tayta Dios cawatsimunganta criyirga salvaciontaalcanzayanquim. 10Tsaynö carmi llapan shonguyquicunawancriyicogcuna perdonashga cayanqui. Y tsaynömi Señor Jesucristosalvamagnintsic canganta parlagcuna salvashga cayanqui. 11TaytaDiospa palabranchömi nin: “Pipis Diosnintsicman criyicog caggaperdonacarmi salvacäyanga” nir. 12Tsaynö captinmi Israelrunatapis mana Israel runatapis Señor Jesucristuta chasquicogcagtaga Tayta Dios perdonanga. Perdonashga cayänanpä mañacogcagga pipis maypis salvacuyangam. 13Tsaynö captinmi TaytaDiospa palabranga nin: “Pipis maypis Tayta Diosman gayacurmañacog cagcunaga salvashgam cayanga” nir.14Tsaynö captinpis ¿pitä salvacionta ashir Tayta Diosman

mañacunga payman mana criyiycarga? ¿Imanöparäcriyicuyangapis willacuyninta mana wiyacurga? Pipiswillacuptinrächir wiyacuyanmanpis. 15Tsaymi Tayta Dioswillacognincunata cachaycan willacuyninta willacuyänanpä.Tsaynö willacur puregcunapäga Tayta Diospa palabranchöpiscaynömi nican: “Ima cushicuypämi Diosnintsicpawillacuyninta willacuyaptin” nir.16Tsaynö Tayta Diospa willacuyninta willacuyaptinpis

manam llapan runacunatsu chasquicuyan. Tayta Diospaprofëtan Isaiaspis caynömi gellgargan: “Tayta Dios,willacuyniquita willacuptïpis runacuna manam cäsucuyantsu”nir. 17Peru imanö captinpis Tayta Diospa willacuynintawiyacog cagrämi Señor Jesucristumanga criyicuyan.18Tsaynö captin ¿manatsurä Israel runacuna Jesucristupa

willacuyninta mayaycuyashga? Paycuna mayaytagamayayanmi. Tsaynö cayangantaga Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican:

“Estrëllacunam musyatsicun Tayta Dios imaycatapiscamanganta.

Tsay musyatsicuynincunam maytsaymanpis chaycan” nir.

[Tsay ningannöllam Jesucristupa willacuyningamaytsaymanpis chaycan runacuna chasquicuyänanpä.]19Jesucristupa tsay alli willacuyninta mayaycarpis Israelrunacuna ¿manatsurä tantiyaycuyan payta chasquicuyänanpäcagta? Tsaynö cayanganpita Israel runacunata Tayta Diosparlapanganga Moises gellganganchöpis caynömi nican:

“Jäpa runacunatam wamräcuna cayänanpä gorishä.Gamcunata salvanäpa rantinmi paycunatana perdonar

salvashä.Tsaynö salvaptïmi pasaypa rabyanäyanqui” nir.

[Tsay gellgangannömi mana Israel runacuna Jesucristupawillacuyninta chasquicogcunaga salvacuycäyan. Moisesgellganganchö ningannölla mana Israel runacuna Tayta Diostachasquicuyaptin Israel runacunapis tantiyacuyan Jesucristutachasquicuyänanpä cagta.] 20Moises gellgangannöllam IsaiaspisIsrael mayincunapita mana mantsacuypa Tayta Dios caynöninganta gellgargan:

“Jutsa ruraychö cawagcunatam willacuynïta tantiyatsishächasquicuyänanpä.

Tsayta chasquicurnam munangänöna cawayanga” nir.

9 10

Page 147: Quechua Conchucos Sur Nt

147

21Israel runacunapämi itsanga Tayta Dios caynö nirgan:

“Willacuynïta chasquicuyänanpä niptïpispaycunaga chucru shongu carmi mana cäsuycayämantsu”

nir.

Waquin Israel runacuna Jesucristuta chasquicursalvacuyänanpä Tayta Dios ningan

11 1Tsaynö mana cäsucuyanganpita ¿Tayta Dios Israelrunacunata dejariycushgatsurä? Manam

dejariycushgatsu. Nogapis unay *Abraham casta Israel runamcä. Y Benjamin cag castapitam cäpis. [Nogatanöllam waquinIsrael runacunatapis dejaringatsu Señor Jesucristutachasquicuyaptinga.]2Imaypitapis Israel runacunapäga Tayta Dios nishga cäsucog

cagcunata yanapananpämi. ¿Manacu musyayanqui Israelrunacunapita profëta Elias Tayta Diosman mañacur caynöninganta? 3“Tayta Dios, llapan profëtayquicunatamwanutsiyashga. Tsaynömi *altarniquicunatapis maytsaychöjuchutsir ushacätsiyashga. Llapan Israel runacunapismananam adorayäshunquinatsu. Tsaynö captinpis nogallanamgamta adoraycä. Cananga nogatapis wanutsiyämaytanammunaycäyan” nir. 4Tsaynö Elias niptinnam Tayta Dios nirgan:“Manam gam ningayquinötsu caycan. Israel nacionchörunacuna Baaltana adorayaptinpis ganchis waranga (7,000)runacunaran nogata adoraycäyäman” nir.5Elias cawanan witsannömi canan witsanpis waquin Israel

runacunaga Tayta Diosta cäsuycäyan. Tsaynö cäsucurmiJesucristupa willacuyninta chasquicuycäyan. Paycunatacuyaparnin perdonananpämi Tayta Dios unaypitapis nirgan.6Tayta Diosga manam pitapis perdonan Moises gellganganleycunata cumpliyanganllapitarätsu, sinöga jutsa ruragcayaptinpis cuyapäcog cayninwanmi perdonan.7Señor Jesucristuta mana chasquicog Israel runacuna

“Salvacurgönam” nir yarparninpis manam salvacuyangatsu.Jesucristuta chasquicuyänanpä Tayta Dios acrangancunamitsanga salvashgana caycäyan. Mana chasquicogcunapatagashonguncunatapis masmi Tayta Dios chucruyätsishga. 8Tsaynöcaptinmi Tayta Diospa palabranchöpis nican:

“Mana tantiyacog cayänanpämi paycunapashonguncunatapis Tayta Dios chucruyätsishga.

Tsaymi paycunaga ricaycarpis tantiyayantsu ni wiyaycarwiyagpis tucuyantsu cananyagpis” nir.

9Tsaynö runacunapäga unay rey David Tayta Diosmanmañacur ninganpis caynömi gellgaraycan:

“Tayta Dios, chiquimagnïcuna alli micuycunata micurcacur ama ichicllapis tantiyayätsuntsu gamcastiganayquipä cagta.

10 Yarpaynincunatapis pantacaycatsillay willacuyniquitamana tantiyacuyänanpä.

Arunganpis ama ricacätsuntsu” nir.

[Chiquegnincunapä rey David mañacungannöllam SeñorJesucristuta mana chasquicog Israel runacunata päsaycan.]

Mana Israel runacuna salvacuyaptin Israel runacunapistantiyacur Jesucristuta chasquicuyänanpä cangan

11,12Israel runacuna Señor Jesucristuta manachasquicuyaptinnam Tayta Dios permitishga waquin runacunachasquicur salvacionta alcanzayänanpä. Mana Israel cagrunacuna salvacuyaptinnam Israel runacunapistantiyacuyanga Jesucristuta chasquicuyänanpä. Tsaynö manaIsrael runacunapis Señor Jesucristuta chasquicuyanganwan

jutsancunapita perdonashga cayaptin ¡ima cushicuypäräcaycunga Israel cag runacunapis Jesucristuta chasquicurjutsancunapita perdonacäyaptin!13Waugicuna panicuna, musyayangayquinöpis Tayta Dios

nogata churamashga mana Israel cag runacunata alliwillacuyninta tantiyatsinäpämi. Tsaynö captinmi llapanshongüwan tsay alli willacuynintaga yachatsicü. 14Tsaynöyachatsicuptïmi mana Israel runacunata Tayta Dios perdonarsalvaycan. Tsayta musyar ojalä Israel mayïcunapistantiyacuycuyanman Señor Jesucristuta chasquicurninsalvacuyänanpä. 15Tsay yarpangänö Israel runacunaJesucristuta chasquicuyaptin ¡ima cushicuypärä caycunga!Paycunapis salvashga carmi wanushgapitacawarcamushganörä cayanga.

Mana Israel runacunapis salvacionta tariyanganta manaalabacuyänanpä ningan

16Masaracur punta cag juc ishcay tantatapis templumanapayaptinpis micunanpä quëdag cag tantapis Tayta Diosbendisanganllam caycan. Tsaynöpis juc plantata Tayta Diospajutinchö plantayaptin manam matsunllatsu bendisashgacanman, sinöga rämantinmi. [Tsaynömi *Abrahamta TaytaDios acrashga captin paypita miraglla car Israel runacunapiswamrancuna nishgana cayan.] 17Israel runacunagaAbrahampita miraglla carmi plantashga cag olïvu jachaparämancunanö caycäyan. Tsaynö carpis Señor Jesucristutamana chasquicurga cayan muturishga rämacunanömi.Gamcunam itsanga, Jesucristuta chasquicurnin, jäcogchöjegacog olïvu jachapa rämancunanö caycarpis tsay plantashgacag olïvuman injertashganö caycäyanqui. Tsaynö cayaptiquimAbrahamta y paypita miragcunata salvangannöllagamcunatapis Tayta Dios salvaycäyäshunqui paypawamrancunana cayänayquipä. 18Israel runacunasalvacuyänanpä cagchö salvacuyangayquita amaalabacuyaytsu. Manam ima jachatapis rämantsu cawayta gon,sinöga jachapa matsunmi rämancunataga cawayta gon.[Tsaynömi salvacionga shamun Tayta Dios Abrahamta ymiragnincunata salvananpä auninganpita.]19Gamcunaga capazchir nicäyanqui: “Israel runacunaga

mutushga rämacunanöllam caycäyan. Tsaymi paycunatasalvananpa rantin nogacunatana Tayta Dios salvayämashga”nir. 20Tsay niyangayquinölla captinpis gamcunasalvacuyangayquita y waquin runacuna manasalvacuyanganta manam alabacuyänayquitsu.Alabacuyänayquipa rantinga shumag tantiyacuyay. TaytaDiosta manana cäsucurga gamcunapis pagtatä mutucashgarämacunanö jitarishga caycäyanquiman. 21Abrahampita miragIsrael runacunata salvananpä aunishga carpis manacäsucogcunataga Tayta Dios manam salvashgatsu. Tsaynömigamcunatapis mana cäsucuyaptiquega Tayta Dios manasalvayäshunquitsu.22Tsaynömi ari Tayta Dios payman yäracur munangannö

cawagcunataga cuyapar salvanga. Peru mana cäsucogcunatamitsanga in ernuman gaycunga. Señor Jesucristumancriyicuyaptiquim gamcunatapis cuyapäyäshursalvayäshurguyqui. Tsaynö captinpis Jesucristuta manachasquicog Israel runacuna in ernuman gaycucäyangannömigamcunapis pay munangannö mana cawarga in ernumangaycucäyanqui.23Señor Jesucristuman mana criyicuyanganpita Israel

runacuna in ernuman aywayänanpäna captinpis Jesucristutachasquicuyaptinga Tayta Dios salvangam. Tsaynö salvarplantashga cag olïvu jachapa rämanta muturir yapayyuranman cutircatsegnömi canga. 24Mana Israel runa carningamcunaga jäcogchö jegacushga olïvu jachapa rämannömicaycäyanqui. Tsaynö caycäyaptiquipis Jesucristutachasquicuyaptiquim Tayta Dios salvayäshurguyqui. Tsaynömi

10 11

Page 148: Quechua Conchucos Sur Nt

148

Israel runacunatapis Señor Jesucristuta chasquicuyaptingaaunicungannölla Tayta Dios cushishga salvanga.

Israel runacunapis salvacuyänanpä cagta willangan25Waugicuna panicuna, salvacagpä cag mana Israel

runacuna salvacuriyaptinran Israel cag runacunataga TaytaDios tantiyatsinga Jesucristuta chasquicurrä salvacuyänanpäcagta. Tsaynö captinga Israel runacuna manana cuentachöcayaptin gamcunallata Tayta Dios salvayäshungayquita yarparama cayaytsu. 26Jesucristuta chasquicuyänanpä Israelrunacunata Tayta Dios tantiyatsiptinmi llapancunapissalvacuyanga. Tsaynö cananpä captinmi Tayta Diospapalabranchöpis nican:

“Jerusalenpita salvacog shamurmi Israel runacunatatantiyatsinga llutan ruraynincunata jagiriyänanpä.

27 Abrahamta auningäta cumplirmi jutsa ruraynincunapitaperdonashä” nir.

28,29Tayta Dios imatapis aunicungantaga imaypiscumpliycanmi. Tsaynöllam pitapis yanapananpä acrargaimaypis yanapan. Tsaymi Abrahamta, Isaacta, y Jacobtaauningantapis cumplir Tayta Dios Israel runacunatatantiyatsinga Señor Jesucristuta chasquicuyänanpä. Tsaynöcaptinpis canancunaga Israel runacuna Señor Jesucristutachasquicuyta mana munar Tayta Diospa contranmi caycäyan.30-32Puntacunataga mana Israel runacuna Tayta Diosman

mana yarparmi quiquincunapa munaynincunachöcawacuyargan. Israel runacunaga Tayta Dios salvacogtaauninganta shuyacurnam paypa munayninchö cawayargan.Canan Señor Jesucristo chämushga captinnagasalvamagnintsic canganta mana tantiyarmi Israel runacunachasquicuyta munayantsu. Tsaynö mana chasquicurmi manaIsrael cag runacuna puntata mana cäsucog cayangannöllacananga Israel runacunapis Tayta Diosta manacäsuycäyannatsu. Tsaynö cayaptinpis mana Israel cagcunagaSeñor Jesucristuta chasquicuyaptinmi Tayta Dios paycunatagasalvaycan. Israel runacuna Jesucristuta mana chasquicushgacarpis juc junag tantiyacuyangam payta chasquicurräsalvacionta alcanzayänanpä cagta. Tsaynö Jesucristutachasquicogcunataga Israel runacunatapis mana Israelrunacunatapis Tayta Dios cuyaparmi salvanga.33Israel runacunatapis mana Israel runacunatapis tsaynö

cuyapämarnintsic salvaycämashgaga ¡Tayta Dios alabashgacaycutsun! Waquin runacunata imanir salvanganta y imanirmana salvanganta mana tantiyashgapis Tayta Diosga pitapissalvaycan cuyapangan cagtam.

34 Tayta Dios yarpangancunata ¿pirä musyanman?Imata rurananpäpis ¿pirä payta yätsipanman?

35 Y pipis manam ninmantsu: “Allicunata rurangäpitamnogataga Tayta Dios salvamashga” nir.

36 Imaycatapis Tayta Diosmi camashga.Pay munaptinmi llapan imaycapis caycan.Tsaymi imaycawanpis paylla munayyog caycan.¡Tsaynö canganpita Tayta Dios imayyagpis alabashga

caycullätsun! Amen.

Tayta Dios munanganta ruranantsicpä churamangantsic

12 1Waugicuna panicuna, Tayta Dios cuyapäcogcanganta musyaycarnaga “Maquiquichömi

chaquiquichömi caycätsillämanqui” nir mañacurnin imaypiscawayay. Tayta Diosga munayninchö cawanantsictam munan.2Waquin runacuna llutan ruraycunachö cawayaptinpisgamcunaga ama tsay llutan ruraycunapäga yarpäyaynatsu.Tsaypa rantinga tsay llutan yarpaycunata jutsa ruraycunatajagirirna yarpachacuyay Tayta Dios munanganman

cawayänayquipä. Tsaynö cawarmi tantiyayanqui Tayta Diosmunangannö caway alli caway canganta.3Willacognin canäpä Tayta Dios churamashga captinmi

gamcunata nimü: Criyicog mayiquicunata musyag tupar amaalli tucuyanquitsu. Tsaynö cayänayquipa rantinga shumagtantiyacuyanqui criyicog cayangayquipita llapayquitapisTayta Dios yanapaycäyäshungayquita. 4Cuerpuntsicchömaquintsic, chaquintsic, umantsic, y pachantsicpis jucläyajucläya ruraycunachömi cayan. Tsaynö carpis juc cuerpullamcaycan. 5Tsaynömi Señor Jesucristuman criyicogcunapis imamandunchö carpis payman criyicoglla car jucllayllanöllanacaycantsic.6Tsay criyicoglla cashgam Tayta Diosga jucnintsic

jucnintsictapis gracianta gomantsic imatapis pay munangantaruranantsicpä. Alli willacuyninta willacog cayänayquipä TaytaDios churaycäyäshuptiquega payman yäracuycur shumagwillacuyay. 7Criyicog mayicunata yanapag cayänayquipächuraycäyäshuptiquega cushishgalla yanapayay. Tsaynöpiswillacuyninta yachatsicog cayänayquipächuraycäyäshuptiquega shumag yachatsicuyay Tayta Diosmunangannö. 8Yätsipäcog cayänayquipächuraycäyäshuptiquega mana ajayaypa yätsipäcuyay TaytaDios munangannö cawayänanpä. Imaycayog cayänayquipäDiosnintsic yanapaycäyäshuptiquega faltapacogcunatavoluntäwan yanapayay. Criyicog mayiquicunachö autoridäcayänayquipä Tayta Dios churaycäyäshuptiquega mana runatucuypa cumpliyay. Pitapis maytapis cuyapäcog cayänayquipäDiosnintsic gracianta goycäyäshuptiquega llänushonguyquicunawan cuyapar yanapayay.

Jesucristuman criyicogcuna imanö cawayänanpä ningan9Janan shongullaga ama runa mayiquicunata

cuyayanquitsu, sinöga llapan shonguyquicunawan jucniquijucniquicunapis cuyanacuyanqui.Llutan ruraycunapä mana yarpaypa jutsa ruraycunata jagirir

alli rurayllachöna cawayay.10Juc wauginölla llapayquipis shumag cuyanacuyay.Jucniqui jucniquipis respitanacuyay. Imatapis

quiquiquicuna alabacuyänayquipa rantin alli ruragcunataalabayay.11Imatapis Tayta Dios rurayänayquipä ningantaga mana

gelanaypa cushishgalla rurayay.12Tsaynöpis Tayta Diospa ñöpanman chäyänayquipä cagta

musyaycarga cushi cushilla cawayay.Imachö ñacarpis Tayta Diosman yäracuyay.Y ama dejayanquitsu Tayta Diosman mañacuytaga.13Señor Jesucristuman criyicog mayiquicuna faltapacuptin

yanapayay. Criyicog mayiquicunawan mana reginacurpiswayiquicunaman chämuptin alli shonguyquicunawanpatsaycatsiyanqui.14Chiquiyäshogcunapa wasan ama rimayanquitsu. Tsaypa

rantinga Tayta Diosman mañacuyanqui paycunatapis allicawayta goycunanpä.15Pipis cushicog cagcunawan cushicuyay. Wagagcunawan

wagayay.16Piwanpis nanaparänacuyänayquipa rantin shumag

cuyanacur cawayay. Imachöpis musyag tucur amaquiquiquicunapä ricogllaga cayanquitsu, sinöga llapanwanpisalli cawayay.17Pï chiquiyäshuptiquipis gamcunaga ama chiquiyanquitsu.

Tsaypa rantinga runacuna regiyäshunayquipä allita rurarcawayay. 18Wasayquicuna rimayaptinpis ama ajanäyanquitsu.Tsaypa rantinga piwan maywanpis alli cawayta munayanqui.19Waugicuna panicuna, chiquiyäshogcunata ama imachöpisvengapäyanquitsu. Tsaynö cayänayquipa rantinga TaytaDiospa voluntäninman dejaycuyanqui payna juzgacunanpä.Tsaynö juzgacäyänanpä cagga Tayta Diospa palabranchöpis

11 12

Page 149: Quechua Conchucos Sur Nt

149

d 14.2 Tsay witsanga üshata pishtayag ïdulucunapa jutinchömi. Tsay aytsaga cargan manam estallapätsu, sinöga ranticuyänanpäwanmi. Tsayaytsataga Israel runacuna, Jesucristuman criyicurpis, micuyta manam munayargantsu. Paycunaga yarpäyargan tsay aytsata micur jutsataruraycäyangantam. Jesucristuman criyicog waquin runacunam itsanga ïdulucunapa jutinchö pishtayangan aytsatapis micuyargan. Paycunagatantiyayargan tsay aytsata micurpis jutsata mana ruraycäyangantam.

nicanmi: “Nogam llutan ruragcunataga castigashä” nir.20Tsaypita maspis caynömi nin:

“Chiquishogniqui mallagaptinga micuynin garaycunqui.Yacunaptinga yacunpis goycunqui.

Tsaynö ruraptiquim llutan rurag canganta tantiyacurpasaypa pengacunga” nir.

21Pipis chiquiyäshuptiqui gamcunapis chiquirga mana alliruraymanmi ishquiycäyanqui. Tsaynö cayänayquipa rantingachiquiyäshogcunapä allillata rurayay cuyayangayquitatantiyacuyänanpä.

Autoridäcunata respitanantsicpä yätsingan

13 1Llapan autoridäcunatapis Tayta Diosmi autoridäcayänanpäga churashga. Tsaymi llapancunatapis

respitacuyänayqui. 2Autoridäcunata mana cäsucogcunagaTayta Diostapis manam cäsuycäyantsu. Tsaynöcayanganpitam autoridäcunata mana cäsucogcunataga pitapisTayta Dios castiganga. 3,4Autoridäcunaga, Tayta Dioschurashga captin, cayan alli ruragcunapa jananparlayänanpämi y llutan ruragcunata castïgumanchurayänanpämi. Tsaynö caycaptinga autoridäcuna manacastigayäshunayquipä allita rurar cawayay. Tsaynöpagaautoridäcunapita manam mantsa mantsa puriyanquitsu.5Autoridäcunataga cäsucuyänayqui manam castigacogcayanganta mantsacullartsu, sinöga Tayta Dios autoridäcayänanpä nishga captinmi.6,7Autoridäcunataga Tayta Diosmi churashga

marcayquicunata allichö catsiyänanpä. Tsaynö allitarurayänanpä impuestucunata cobrayäshuptiquipispägayanquilla. Tsaynö cötata gorir mañayäshuptiqui tsaytapisgoycuyanqui. Autoridätaga pitapis maytapis respitacur alliricayanqui.

Cuyanacur cawangantsicwan Tayta Diospamandamientuncunata cumpliycangantsic

8Pipa maypa jagan carpis yarpag yarpag pägaycapuyanqui.Piwan maywanpis cuyanacur cawayanqui. Cuyanacurcawarga Moises gellgangan leycunata llapantamcumpliycäyanqui. 9Tsay leycunachö mandamientucunagacaynö nirmi gellgaraycan: “Majayquita ama engañanquitsuadulteriu jutsata rurar. Ama runa mayiquita wanutsinquitsu.Ama suwacunquitsu. Imaycapä ama mallag canquitsu” nir.Tsay mandamientucunata y waquin cagcunatapis cumplirga“Runa mayiquita llapan shonguyquiwan cuyanqui”ningantapis cumpliycäyanquinam. 10Tsay ningannölla runamayiquicunata cuyarga manam lluta cawaychötsucaycäyanqui, sinöga alli cawaychömi caycäyanqui. Tsaynöcawarmi Tayta Diospa mandamientuntaga llapantanacumpliycäyanqui.11,12Señor Jesucristo cutimur goricamänantsicpä tiempoga

chaycämunnam. Tsaynö caycaptinga Tayta Diosman mañacurricchacuyay. Jutsa rurayniquicunata jagirir yarpachacuyayTayta Dios munangannö shumag cawayänayquipä. Tsaynönacarga juc soldädu pelyananpä listacungannömi gamcunapislistacushga cayänayqui Satanas engañayäshuptiqui manacäsupäyänayquipä. 13Señor Jesucristuta chasquicushganacaycarga ama tsacäpacushganö cashuntsu jutsa rurayllachöga.Ama estan estan puricur ni upyacur cayaytsu. Y nircurmajayquicunata juccunawan engañar ama cayaytsu, nipiwanpis gayapänacur ni chiquinacur ama cayaytsu. 14Tsaynö

cayänayquipa rantinga ganra röpata llogtirir trocacuregcuenta jutsa rurayniquicunata jagirirna SeñornintsicJesucristupa munayninchö cawayay llutan ruraycunata manayarpaypana.

Jesucristuman criyicogcuna manajamuränacuyänanpä yätsingan

14 1Señor Jesucristuman waquin criyicog mayintsiccunashumag mana tantiyacuyaptin ama jamuräyanquitsu y

ama paycunawan rimanacuyanquitsu. 2Paycunachö waquinmiyarpäyan imaycaläya aytsapä alli micuylla canganta.Waquincunanam niyan: “Tayta Dios manam munantsu aytsatamicunantsicta” nir. Tsaynö nirmi yarpäyan *ïdulucunapajutinchö pishtayangan aytsata micogcuna jutsayogcayanganta.d 3Tsaynö yarpäyaptinpis aytsa micogpis manamicogpis Señor Jesucristuta chasquicog cagga llapantsicmiTayta Diospa wamranlla caycantsic. Tsaynö caycarga aytsamicog cag manam jamuränantsu aytsata mana micog cagta.Tsaynömi aytsata mana micog cagpis mana jamuränantsuaytsa micog cagta. 4¿Pitä cayanqui Jesucristuman criyicogmayiquicunata jamuräyänayquipä? Mana alli ruragcayaptinga Señor Jesucristum juzganga. Jesucristumancriyicog caycäyaptinga quiquinmi tantiyatsinga munangannöcawayänanpä.5Waquin criyicog mayintsiccunaga yarpäyan Tayta Diosman

mañacur goricäyänanpä juc acrashga junagrä mas allicangantam. Waquinnam yarpäyan imay junagpis TaytaDiosman mañacur goricayga allilla canganta. Juc junagtaräacrayaptin o mana acrayaptinpis Tayta Diospäga imaypisiwalllam mañacushgaga. 6Goricaycur Tayta Diosmanmañacuyänanpä nishga cag junagchö mañacurpis TaytaDiosta cäsucurmi mañacuyan. Tsaynömi aytsata micogcunapisTayta Diosta agradesicur micuyan. Waquin runacunapismicuycunapitaga Tayta Diosta agradesicuyanmi aytsata manamicurpis. [Tsaynö caycaptinga imay junag Tayta Diostaadorarpis, aytsata micur mana micurpis, amajamuränacuyaytsu.]7,8Nogantsicga cawantsic Tayta Dios munanganta

ruranantsicpämi. Tsaynömi wanurpis Tayta Diospa ñöpanmanchänantsicllapä caycantsic. Tsaymi cawarpis ni wanurpisSeñor Jesucristupa munayllanchö caycantsic.9Cawagcunatapis ni wanushgacunatapis munayninchötsarämänapämi Señornintsic Jesucristoga cruzchö wanushga ynircur cawamushga. 10Tsaynö llapantsicpis Tayta Diospamunayllanchö caycashgaga ¿imanirtä criyicog mayiquicunatajamurar mana välegpä cuentayanqui? Llapantsictam imanöpiscawangantsicman Tayta Diospa ñöpanchö Señor Jesucristojuzgamäshun. 11Tayta Diospa palabranchöpis caynömi nin:

“Llapan runacunapis nogapa ñöpämanmigonguripacayämunga.

Tsaychömi poderösu Diosnincuna cangäta niyanga” nir.

12Tsaynömi ari llapantsicpis Tayta Diosta cuentata goshunima ruraynintsictapis.

Jesucristuman criyicogcuna jutsatamana ruratsiyänanpä yätsingan

13Tsaymi imata micucuyaptin mana micuyaptinpis manapipis jamuränacunantsu. Tsaynö cayänayquipa rantingashumagnam cawayänayqui criyicog mayiquicuna SeñorJesucristuman imaypis criyicur cawayänanpä. 14Señornintsic

12–14

Page 150: Quechua Conchucos Sur Nt

150

e 14.14 Micuycunapita Jesus parlanganta musyanayquipä liyinqui Marcos 7.19b.

Jesucristo ningannö llapan micuypis micunantsicpäga allillamcaycan.e Tsaynö captinpis waquin criyicog mayintsiccunagayarpäyan ïdulucunapa jutinchö pishtayangan aytsa mana allimicuy cangantam. Paycuna tsay micuycunata micuyaptinjutsa canganta yarparga manam micuyanmantsu. 15Gamcunacriyicog mayiquicunapa ricananchö tsay micuycunatamicuptiquega yarpachacurmi manana juntacäyämunganatsu.Tsaynö captinga manam micuyanquimantsu. Paycunatapissalvananpä Jesucristo wanushga caycaptinga criyicogmayintsiccunata jutsa ruray canganta yarpätsir ama tsaymicuycunata micushuntsu. 16Llapan micuycunamicuyänayquipä allilla captinpis criyicog mayiquicunallutanta yarpäyänanta mana munar mejor amamicuyanquitsu.17Tayta Diospa munayninchö cawaycarnaga ama

yarpachacushuntsu micunantsicpä upunantsicpäcagcunallataga. Tsaypa rantinga yarpachacushun allillataruranantsicpä, piwan maywanpis shumag cawanantsicpä, yEspiritu Santupa munayninchö cushishga cawanantsicpäcagcunata. 18Tsaynö Señor Jesucristuman criyicur cawargaTayta Dios munangannömi cawaycantsic. Tsaynöpaga manamjuccunapis jamurämäshuntsu.19Tsaymi ari gamcunapis mana jamuränacurna cayänayqui

criyicog mayiquicunawan. “¿Imanirtä noganö cayanquitsu?”nir piwanpis ama ajanätsinacuyaytsu. Tsaynö cayänayquiparantinga jucniqui jucniquipis Jesucristumancriyicuyniquicunachö shumag cawayay. 20Waugicunapanicuna, Tayta Dios camangan micuycunaga llapanpisallillam micunantsicpäga. Tsaynö captinpis ïdulucunapajutinchö pishtayangan aytsata ama micuyaytsu Jesucristumancriyicog mayiquicuna llutancunata yarpäyänan captinga.21Señor Jesucristuman criyicog mayiquicuna llutantayarpäyaptinga ama tsay micuycunata micuyaytsu ni vïnutaupuyaytsu. Tsaynölla imata rurayangayquipäpis jutsacanganta yarpäyaptinga ama rurayaytsu. 22Tsaynö captinpisSeñor Jesucristo ningannö imayca micuypis micungantsic allicanganta tantiyarga Tayta Diosta agradesicuyanqui. Manamunag cagcunataga tsaycunata rurayänanpä ama niyanquitsu.23Pipis tsay micuycunapä mana alli canganta yarparga mejorama micuyätsuntsu. Mana alli canganta yarparaycar micurgajutsayogmi ticrayan. Tsaynöllam ima ruraypäpis mana allicanganta yarpaypa rurarga nogantsicpis jutsamangachaycantsiclla.

Jesucristuman criyicog mayincunawanalli cawayänanpä yätsingan

15 1Criyicog mayintsiccuna ima ruraynintsicpäpis jutsacanganta yarpäyaptinga jutsa mana caycaptinpis ama

tsaycunata rurashuntsu. 2Tsaypa rantinga imaycatapis allitarurar cashun criyicog mayintsiccunapis Tayta Diosmunangannö cawayänanpä. 3Señornintsic Jesucristupisimaycata rurargan Tayta Dios munangannö runacunacawayänanpämi. Imayca ñacaycunata päsananpä cagtagaTayta Diospa palabran gellgaranganchöpis caynömi nican:“Tayta Dios, gamta mana cäsuyäshogniquicuna nogatanamchiquiycäyäman y ashlliycäyäman” nir.4Tayta Diospa palabran gellgagcunaga manam unay

runacunalla tantiyacuyänanpätsu gellgayargan, sinöganogantsicpis tantiyacunantsicpämi. Tsay palabran gellgaragtatantiyacurmi musyantsic Tayta Dios cay patsachöpisyanapaycämangantsicta y tsaypita ñöpanman yaycatsimänapäcagta. 5Cuyapäcog Tayta Diosllantsicga imaypisyanapaycämantsicmi munangannö cawanantsicpä. Tsaymipayman mañacü Señor Jesucristo cuyamangantsicnögamcunapis jucniqui jucniquipis cuyanacur alli cawacuychö

cayänayquipä. 6Tsaynö cuyanacur cawarninnam llapayquiSeñornintsic Jesucristupa papänin Tayta Diosta juc shongullaalabayanqui.

Israel runacunawan mana Israel runacunapisshumag ricanacuyänanpä yätsingan

7Señor Jesucristuman criyicog mayiquicunawan manajamuränacuypa cawayay. Jamuränacur cayänayquiparantinga jucniqui jucniquipis cuyanacur cawayay SeñorJesucristo cuyayäshungayquinölla. Tsaynöcuyanacuyaptiquega waquin runacunapis Jesucristumancriyicurmi Tayta Diosllata alabayanga. 8[Tayta Dios Israelrunacunatapis mana Israel runacunatapis criyicuyaptinjutsancunapita perdonaycaptinga ¿imanirtä mana välegmancuentanacuyanqui?] Señor Jesucristuman criyicog Israelrunacunata Tayta Dios perdonaycan *Abrahamta, Isaacta, yJacobta auninganta cumplirninmi. 9Jesucristuman criyicogcagtaga mana Israel runacunatapis Tayta Dios perdonanmicuyapäcog canganpita alabayänanpä. Unay rey David TaytaDiosta alabanganpis caynömi gellgaraycan:

“Mana Israel runacunapa ñöpanchöpis alabashayquim”nir.

10Tsaynömi mana Israel cag runacunapis Tayta Diostaalabayänanpä cagga gellgaraycan caynö:

“Israel runacuna Tayta Diosta alabayangannö mana Israelcag runacunapis Tayta Diostaga alabayay” nir.

11Maspis caynömi nican:

“Maytsay nacion runacunapis Tayta Diostaga alabayay”nir.

12Tsaynömi Tayta Diospa willacognin profëta Isaiaspis manaIsrael cag runacunapäga caynö nir gellgargan:

“Geruta muturiyaptin troncunpita tsegllimungannömiJesepa tsurin David castapita mandamagnintsicyuringa.

Payga manam Israel runacunallatatsu mandanga, sinögamaytsay runacunatam.

Tsaynö mandacog captinmi mana Israel runacunapispayman criyicuyanga” nir.

13Tayta Diosllantsic yanapaycuyäshunqui payman yäracurjucniqui jucniquipis alli cawayänayquipä, Espiritu Santupamunayninchö cawayänayquipä, y gloriaman chäyänayquipäcagta musyar cushishga shuyacuyänayquipä.

Pablo maytsaypapis willacur puringanta ningan14Waugicuna panicuna, Tayta Dios munangannö alli

cawarnam gamcunaga piwan maywanpis yanapanacurshumagna caycäyanqui. Tsaynöpis Tayta Diospa alliwillacuyninta yachacurnam juccunatapis tantiyatsiyanquiTayta Dios munangannöna cawayänanpä. 15,16Unayna TaytaDiospa willacuyninta yachacushga cayaptiquipis caycartächöga gamcunata nimü tsay alli willacuynintayarpätsirninmi. Tsaynömi nimü mana Israel runacunamanJesucristupa alli willacuyninta willacunäpä Tayta Dioschuramangantapis. Tsaymi willacuyninta willacuycägamcunapis y waquin mana Israel runacunapis Espiritu Santoyanapayäshuptiqui Tayta Dios munangannönacawayänayquipä.

14 15

Page 151: Quechua Conchucos Sur Nt

151

17Mana Israel runacunapis Señor Jesucristuta chasquicurnacawayangantam cushicü. 18Tsaynömi cushicü alliwillacuyninta willacur purinäpä Señor Jesucristoyanapamanganta. Paypa willacuyninta willacuptïmi y paymunangannö cawaptïmi mana Israel cag runacunamaytsaychöpis Señor Jesucristuta chasquicur Tayta Diostacäsucuyanna. 19Espiritu Santupa poderninwan milagrucunataruraptï runacuna tantiyacuyanmi Tayta Diosyanapaycämanganta. Tsaynöpam Tayta Diospa alliwillacuyninta shumag willacurgö Jerusalenpita gallaycurhasta Iliria marca quinranmanpis changäyag.20Tsaynö willacur purirpis manam waquincuna

willacuyangan cagcunamanga jaticaycachätsu, sinögaJesucristupa willacuyninta pipis manarä willacuyanganmarcacunamanmi willacogga imaypis chaycä. 21Tayta Diospapalabranchöpis caynö nirmi gellgaraycan:

“Tayta Diospa willacuyninta ni imaypis manawiyagcunam wiyayanga.

Tsayta wiyarmi tantiyacuyanga” nir.

Romaman Pablo aywayta yarpangan22Maytsaypapis tsaynö Tayta Diospa willacuyninta willacur

purirmi gamcuna cagman shamuyta munarpis manacamacämurgörätsu. 23Cananga puringä cag marcacunapawillacur ushargönam Tayta Diospa alli willacuyninta.Tsaynam unaypitapis yarpangänölla gamcunamannashamushä watucagniquicuna. 24Gamcunawan casquir Españanacionpapis aywayta yarpaycämi. Tsayman aywaptïgamcunana yanapayämänayquipämi yäracuycä.25Cananga Jerusalenparan aywanä caycan tsaychö criyicog

mayintsiccunapä goriyangan ofrendata apar. 26Macedoniaprovinciachö y Acaya provinciachö criyicog mayintsiccunamtsay ofrendata goriyashga Jerusalenchö muchogcriyicogcunata yanaparnin. 27Tsay ofrendata gorir allitamrurayashga. Paycunapis Tayta Diospa alli willacuynintachasquicuyashga Jerusalenpita gallaycur willapäcuyaptinmi.Tsaynö willapäcuyanganpita cushicurninnam ofrendatagoriyashga Jerusalenchö criyicog mayintsiccunaman apanäpä.28Tsay ofrenda goriyanganta Jerusalenchö criyicogcunataentregaycur Españapa aywagnöllanam gamcunatawatucayämushayqui. 29Gamcuna cagman chämuptï SeñorJesucristum yanapamäshun jucnintsic jucnintsicpis paypajutinchö cushicurinantsicpä.30Waugicuna panicuna, Señornintsic Jesucristuta

chasquicushga cayaptiquim y cuyanacunantsicpä EspirituSanto yanapamashgam gamcunata rugamü Tayta Diosmannogapä mañacayämunayquipä. 31Tsaynölla mañacaycayämuyJerusalenman chaptï Señor Jesucristuman mana criyicogIsrael runacuna mana wanuycatsiyämänanpäpis. TaytaDiosmanga mañacuyay cay apangä ofrendata Jerusalenchöcriyicogcuna cushicur chasquiyänanpä. 32Jerusalenpita allillayargacamunäpä Tayta Dios yanapamaptinga gamcuna cagmanchämuptï cushicurmi goyärishun.33Tayta Diosllantsic imaycachöpis llapayquita

yanapaycuyäshuy. Y pay munangannö caycullätsun.

Criyicog mayincunapä salüdunta Pablo apatsingan

16 1Cencrea marcapita criyicog mayintsic Febimshamunga gamcunaman watucayäshog. Payga

yanapacog warmim. 2Marcanchöpis criyicog mayintsiccunataima shumagmi yanapaycushga. Tsaynömi payga nogallätapisTayta Diospa willacuyninta willacur puriptï yanapallämashga.Señor Jesucristuman criyicog mayintsic chämuptin shumagchasquicuyanqui. Tsaynöpis llapan miñishtingancunatacamaripäyanqui.

3Priscilata y Aquilata salüdulläta goycuyällanqui. PaycunamTayta Diospa alli willacuyninta willacur puriptï cösayanapaycayämashga. 4Tsaynö yanapayämanganpita Priscilatay Aquilata runacunaga wanutsiytam munayargan. Tsayyanapayämanganta paycunapä Tayta Diostapisagradesicullämi. Tsaynöllam maytsaychö mana Israel cagcriyicog mayintsiccunapis paycunapäga agradesicuyan.5Paycunapa wayincunachö criyicog mayintsiccunagoricagcunatapis saludaycuyällanqui.Tsaynölla salüdüta goycuyällanqui waugintsic cuyanacungä

Epenetuta. Paymi Asia provinciachö llapanpitapis mas puntataSeñor Jesucristuta chasquicushga. 6Tsaynölla Mariatapissaludaycuyanqui. Payga gamcunata allimyanapayäshurguyqui. 7Tsaynöpis yarparaycämi marcamayïcuna Andronicuta y Juniasta. Paycunawanpis carcelchöwichgaräyargämi. Paycunaga nogapitapis mas puntatamSeñor Jesucristuta chasquicuyargan. Paycunapisapostolcunanöllam maytsay marcancunapa puriyashga TaytaDiospa alli willacuyninta willacur. Maytsaychöpis paycunatacriyicog mayintsiccuna allillam ricayan. Paycunatapissaludaycuyay.8Tsaynölla saludaycuyällanqui cuyanacungä Ampliatuta,

9willacog mayï Urbanuta, y cuyay waugintsic Estaquista.10Tsaynölla salüdüta goycuyällanqui Apelista. Imanöñacaptinpis Señor Jesucristuman yäracuptinmi paytagarespitayan llapan criyicog mayintsiccunapis. Tsaynösaludaycuyanqui Aristobulupa castancunatapis. Paycunapäpisyarparaycällam. 11Tsaynölla salüdüta goycuyällanqui marcamayï Herodionta. Tsaynöllam Narcisupa castancunapäpisyarparaycämü. 12Salüdütaga goycuyällanqui Trifenata yTrifosata. Tsay warmicunam Tayta Diospa willacuynintawillacogcunata imaypis yanapayan. Tsaynölla Persidatapissaludaycuyanqui. Tsay warmipis Tayta Diospa willacuynintawillacogcunata imaycachömi yanapan. 13Tsaynölla salüdütagoycuyällanqui cuyashga waugintsic Rufuta y mamantapis.Tsay warmega nogalläta mamänömi ricaycallämashga.14Tsaynölla saludaycuyällanqui Asincrituta, Flegontita,Hermesta, Patrobasta, Hermasta, y paycunawan goricagcriyicogcunata. 15Tsaynölla salüdüta goycuyällanquiFilologuta, Juliata, Nereuta, Nereupa paninta, Olimpasta, ypaycunawan llapan goricag criyicogcunata.16Llapayquipis goricar macallanacuyanqui. Maytsaypitapis

criyicog waugicuna y panicuna gamcunapä salüduncunataapatsiyämushunquim.17Waugicuna panicuna, chiquinacuyänayquipä o Diospa

willacuyninta mana chasquiyänayquipä pipis willapäyäshuptiquipagtä cäsupaycäyanquiman. Tsaynö llutancunatayachatsicogcunapitaga witicuriyanqui. 18Paycunaga manam SeñorJesucristo alabashga cananta munartsu yachatsicuyan, sinögaquiquincuna alabashga cayta munallarmi. Paycunaga allishimincunallapa parlaparmi maytsaychöpis mana tantiyagcunatallutanta criyiycätsiyan. 19Tsay llutan yachatsicogcunata manacäsupäyangayquitaga maytsaychö criyicog mayintsiccunapismusyayanmi. Tsaynö cayangayquita musyar nogapis cushicümi.Imaypis yarparäyay llutan yachatsicogcunata mana chasquiparallita rurar cawayänayquipä cagta. 20Tsaynö cawayaptiquegaSatanas jutsaman ishquitsiyäshuyta munarninpis manamcamäpacungatsu. Satanastaga Tayta Diosmi in ernuchömusyacätsinga. Señorllantsic Jesucristo gamcunata cuyapäcogcayninwan yanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä.21Yanapamag waugintsic Timoteupis gamcunapä salüdunta

apatsicamunmi. Tsaynöllam marca mayïcuna Lucio, Jason, ySosipaterpis salüdunta gamcunapä apatsicayämun.22Cay cartata waugintsic Tercium gellgapämashga

dictangänölla. Paypis salüdunta gamcunapä apatsicamunmi.23Tsaynöllam Gayupis salüdunta gamcunapä apatsicamun.

Paymi wayinta camaripämashga patsaränäpä y waquin

15 16

Page 152: Quechua Conchucos Sur Nt

152

criyicog mayintsiccunapis patsaräyänanpä. Tsaynöllam caymarcapa tesorërun Erasto y waugintsic Cuartu gamcunapäsalüdunta apatsicayämun. 24[Señornintsic Jesucristocuyapäyäshur imaycachöpis yanapaycuyäshuy.]

Cartapa ushanan25¡Tayta Diosllantsicta alabashun! Payga imaypis

yanapayäshunqui munangannö cawayänayquipämi. Tsaynöyanapacog cangantam Tayta Diospa willacuyninchöpis nican.Tsay willacuytam willacur puriycä. Tsaynömiwillacuyninchöga nin mana Israel runacunatapis Jesucristosalvaycanganta. Gamcunata y waquin mana Israelrunacunatapis tsaynö salvayäshunayquipä cagtaga runacuna

unaycuna manam musyayargantsu. Tsaynö captinpis caypatsata manarä camarnam mana Israel runacunatapissalvananpä cagtaga Tayta Dios yarparganna. ¡Tsaynösalvamangantsicpita Tayta Diosta alabayculläshun! 26ManaIsrael runacunatapis salvananpä cagta profëtacunawillacuyangannöllam cananga imayyagpis cawag TaytaDiospa alli willacuyninta maytsay nacioncunachöpiswillacuycäyan. Tsaynöpam pipis maypis Jesucristumancriyicurna Tayta Dios munangannö cawayanga.27¡Salvaycamänantsicpä Señor Jesucristuta

cachamunganpita Tayta Diosta imaypis alabayculläshun!Tsaynö salvaycamänantsicpä paynö yachagga manam pipiscannatsu. Tsaynö catsun.

16

Page 153: Quechua Conchucos Sur Nt

153

a 1.12 Apolos pï canganta musyanayquipä liyinqui Hechos 18.24-28.

Pablupa saludacuynin

11Corinto marcachö criyicog mayicuna:Señor Jesucristupa *apostolnin canäpä Tayta Dios acramashga

captinmi noga Pablo waugi Sosteneswan cay cartata gamcunamanapatsiyämü. 2Gamcunatapis Tayta Diosmi acrayäshurguyquipaypa munayninchöna car cuyangan wamrancuna cayänayquipä.Tsaynö wamrancunana cayänayquipäga Señor Jesucristo cruzchöwanuyninpam Tayta Dios perdonayäshurguyqui llapan jutsarurayniquicunapita. Tsaynöllam maytsaychöpis paytachasquicogcunataga perdonashga.3Tayta Diosllantsic y Señornintsic Jesucristo cuyapäcog

cayninwan yanapaycuyäshuy pay munangannö cushishgacawayänayquipä.

Jesucristuta chasquicogcunata Tayta Dios yanapangan4Señor Jesucristuta chasquicuyaptiquim Tayta Dios imaypis

yanapayäshunqui pay munanganta rurayänayquipä. Tsaytamimaypis Tayta Diosta agradesicur mañacamü. 5Payyanapayäshuptiqui willacuyninta tantiyacurmimusyatsicuycäyanqui. 6Tsaynöpis Tayta Diospa willacuyninninganman cawarmi tantiyacuyanqui willacuynin rasunpacanganta.7Gamcuna Señor Jesucristo cutimunanpä cagta

shuyacurnam Tayta Dios munangannö cawaycäyanqui.Tsaynö cawayänayquipäga Tayta Diosmi imaycaläya graciantagoyäshur yanapaycäyäshunqui. 8Tsaynö shumagnacawayaptiquim Jesucristo cutimur tariyäshunqui jutsarurayman mana ishquiypana cawaycagta. 9SeñornintsicJesucristuman criyicur cawag cagtaga Tayta Dios perdonarsalvayäshurguyqui aunicungannöllam.

Jesusman criyicogcuna chiquinacuychömana cayänanpä Pablo yachatsingan

10Tsaynö Tayta Dios yanapaycäyäshuptiquega ¿imanirtägamcuna chiquinacuyanqui? Waugicuna panicuna, Señor

Jesucristupa jutinchömi gamcunata rugä mana chiquinacurnacawayänayquipä. Señornintsicta chasquicushgana caycargajuc shongulla cuyanacur cawayay.11Cloe casta runacunam willayämashga gamcuna chiquinacur

rimanacur cawaycäyangayquita. 12Waquinniquicunash nicäyanquinoga yachatsingäcuna mas alli canganta. Waquinniquinashnicäyanqui Apolosa yachatsingancuna mas alli canganta o Pedroyachatsingancuna mas alli canganta. Y waquinniquicunanashtsaynö parlacachagcunapita witicurna mas yachag tucuycäyanqui:“Nogacunaga Jesucristupa willacuynintaga masmi yachayä”nirnin.13Waugicuna panicuna, tsay yarpayniquicunawanga manam

allitsu caycäyanqui. Jesucristoga jucllayllam, manamatscaman raquicashgatsu. Tsaynö captinmi gamcunapis manachiquinacuypa juc yarpaylla cawayänayqui. Manamnogatatsu, ni Apolostatsu, ni Pedrutatsu salvacuyänayquipächasquicuyarguyqui. Manam nogacunatsu gamcunapajutsayquicuna raycur cruzchö wanuyargö. Y manamnogacunapa jutïcunachötsu bautizacuyarguyqui.14-16Gamcuna cagchö caycar Gayutawan Crispullatam bautizargä.

Nircurmi Estefanas castacunatapis bautizargä. Tsaypita cagtagamanam pitapis bautizargötsu. Gamcuna cagchö atscagtamanabautizangäta cushicümi. Tsaynö atscagta bautizaptïpis capazmimasrächiquinacuyanquimanpis cargan: “Pablo bautizayämangan cagmimasga välin” nirnin. 17Manam runacunata bautizar purinäpätsuSeñor Jesucristo nogata acramashga, sinögawillacuyninta willacurpurinäpämi. Tsay willacuynintagawillacümanam yachag cangätarunacuna niyämänanpätsu, sinöga Jesucristuta chasquicuyänanpämi.Yachag tucur parlaptëga nogallatanam alabayämanman. Tsaynöcaptin runacunapäga Jesucristo cruzchöwanunganpis manamcuentachötsu canman.

Diospa willacuyninta runacuna llutaman cuentayaptinpistsayllawan salvacuyänanpä willangan

18Señor Jesucristo salvamänantsicpä cruzchö wanungantawillacuptïmi waquin runacuna niyan manacagcunallata parlar

1 CORINTIOS

Corinto marcachö criyicogcunaman apostol Pablo punta cag cartacunganGrecia nacionpa Acaya provincianchömi Corinto marcaga cargan jatuncaray marca. Tsay marcaman Pablo manarä chaptin

manam pipis tsaychö musyayarganrätsu Tayta Diospa alli willacuyninta. Tsayman chaycur Pablo willacuptinmi itsanga shumagtantiyacurir Jesucristuta waquin runacuna chasquicuyargan. Tsaychömi Pablo tärargan juc wata jogta quilla Tayta Diospawillacuyninta shumag yachatsirnin. Corintuchö Pablo canganpita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 18.1-17.Jesucristuta chasquicushga caycarpis Corintuchö criyicogcuna manam Diosnintsic munangannötsu cawayargan. Tsaynö carmi

quiquin pura chiquinacuyargan (1.10-17; 3.1-4), yachag tucuyargan (3.18-23), Pabluta jamuräyargan (4.1-21), jutsa ruraychöcaycag waugita chasquipäyargan (5.1-13), autoridäcunaman jucninpis jucninpis quejacunacuyargan (6.1-11), y majancunawanpunuytapis munayargannatsu (7.1-7). Tsaynömi ïdulucunapa altarninchö pishtayangan aytsata micuyargan (8.1-13, 10.1-pita11.1-yag) y Pablutapis apostol cayninta imapäpis mana cuentar cayargan (9.1-27). Tsaynöllam warmicunapis gowancunatamana respitayargantsu (11.1-16), Santa Cënachöpis mana tantiyacuypam cayargan (11.17-34), Espiritu Santo imanöyanapangantapis manam tantiyayargantsu (12.1-31), cuyanacuy imanö cangantapis manam tantiyayargantsu (13.1-13), yrunacuna mana tantiyangan parlaycunapam Diospa willacuyninta yachatsiyargan (14.1-40). Tsaynöllam runa wanunganpitacawamunanpä cagta mana criyiyargantsu (15.1-58).Tsaynö lluta cawacuychö cayaptinmi paycunaman cay cartata Pablo apatsirgan shumag tantiyacuyänanpä. Diospa

willacuyninta runacuna mana cäsuyaptinpis paycunata Pablo tantiyatsirgan tsay willacuyta chasquicogcunata Tayta Diossalvananpä cagtam (1.18-pita 2.16-yag). Tsaynömi yachatsirgan juc runa majayog cananpä o majaynaglla cananpä cagtapis(7.8-40) y ofrendata goriyänanpä cagcunatapis (16.1-4).

Page 154: Quechua Conchucos Sur Nt

154

puriycangäta. Jesucristuta mana chasquicuyanganpitampaycunataga Tayta Dios in ernuman gaycunga.Chasquicogcunatam itsanga salvamäshun. 19Tsaynörurarninmi Tayta Dios cumpliycan palabran gellgaranganchöcaynö ningannölla:

“Yachag runacunapa yarpaynincunata manam imapäpiscäsütsu.

Imaycatapis alläpa yachayangallanwanga manamimanöpapis salvacuyangatsu” nir.

20Tsaynö nicaptinga ¿imapätä välin yachag cayanganpis?Mayläya yachag cayaptinpis Tayta Diosga nirgan tsay yachagrunacunapa yachatsicuyllanta chasquicurga pipis manasalvacuyänanpä cangantam. 21Noga willacungä llutancunallacanganta yarpäyaptinpis tsay willacuyta chasquicogcunatagaDiosnintsic salvashganam.22Tayta Diospa willacuyninta chasquicuyänanpäga *Israel

runacuna milagrucunatarämi ricayta munayan. Mana Israelcag runacunapis munayan yachatsicognincunayachatsiyangannörä nogacunapis yachatsiyänäta. 23Tsaynömunayaptinpis nogacunaga manam yarpäyangannötsuyachatsicuyä, sinöga Señornintsic Jesucristo nogantsic raycurcruzchö wanungallantam willacur puriyä. Tsayta willacurpuriyaptïmi Israel runacunaga ajäcuyan caynö nirnin: “Diospatsurin caycarga ¿imanöpatä cruzchö wanunman cargan?” nir.Mana Israel cag runacunanam yarpäyan manacagcunatayachatsicuycäyangäta.24Tayta Dios acrangan cagcunam itsanga Israel runacuna

carpis mana Israelcuna carpis noga willacungätagacushishgalla chasquicuyan. Paycunaga tantiyayan Jesucristutachasquicuyaptin Tayta Dios salvananpä cagtam. TsaymiJesucristupa willacuynintaga chasquicuyan milagrucunatamana ricarpis y yachag runacunapa yarpaynincunaman manayachatsiyaptïpis. 25Tsay willacungäcuna mana yachagrunacunallapä canganta yarpäyaptinpis tsay willacuytachasquicogcunataga Tayta Dios jutsancunapita perdonanmi.Tsaynömi Señor Jesucristo cruzchö wanunganta runacuna niimapä mana cuentayaptinpis willacuynintachasquicogcunataga Tayta Dios perdonan.

Yachag canganpita ni quiquinpa munayllanpita pipismana salvacuyänanpä willangan

26,27Waugicuna panicuna, mana yachag, ni mana rïcu, niimaycawanpis munayyog mana cayangayquipita runacunamana välegpä cuentayäshuptiquipis gamcunataga TaytaDiosmi acrayäshurguyqui salvashga cayänayquipä. Fisyu naljunagchö gamcuna salvashga caycagta ricaycuyäshurniquimtsay mana välegpä cuentayäshogcuna pengacuyanga.28Paycuna manana salvacurnam tantiyacusquiyanga yachag nipuëdeg caynincuna imapäpis mana välinganta. 29Tsaynöcaptin Tayta Diospa ñöpanchö caycarga manam pipisalabacunganatsu: “Yachag cangäpitam nogataga Tayta Diossalvamashga” nirnin.30Nogantsicga manam yachag cangantsicpitatsu

salvacurguntsic, sinöga Señor Jesucristo jutsantsic raycurcruzchö wanunganpitam. Tsaynöpam jutsantsiccunapita TaytaDios perdonamarnintsic jutsaynagtanöna ricaycämantsic.Nircurnam munayninchöna catsimantsic allina cawanantsicpä.31Tsaynö captinmi *Diospa palabran willacunganchöpis caynönimantsic: “Pipis quiquin alabacunanpa rantinga Tayta Diostaalabatsun” nir.

Diosnintsic yarpangancunata Espiritu Santo tantiyatsingan

2 1Waugicuna panicuna, gamcunawan caycarnin TaytaDiospa willacuynintaga yachatsirgö manam aja

palabracunawantsu, sinöga llapayquipis tantiyacuyangayqui

cag palabracunawanmi. 2Tsaynöpis yachatsirgö SeñornintsicJesucristo jutsantsic raycur cruzchö wanungantam. 3Tsayyachatsingäcunata Tayta Dios wiyaycämanganta musyarminogaga Jesucristupa willacuyllanta allillata yachatsirgö.4Gamcunata tsay willacuyta willapargö manam quiquïpayarpaynïpitatsu, sinöga *Espiritu Santo yanapamaptinmi. 5Ygamcunata willapaptïnam Espiritu Santo yanapayäshurguyquiJesucristuta chasquicuyänayquipä.6Llutancunata yachatsicungäta waquin runacuna

yarpäyaptinpis Jesucristuta chasquicogcunam itsangatantiyacuycäyan rasun cagllata Tayta Diospa willacuynintayachatsicungäta. Tsay willacuyga manam yachag runacuna nipuëdeg runacuna imaycatapis yarpäyangannötsu, sinögaTayta Dios jutsancunapita perdonar salvananpä cagwillacuymi. Paycunaga tsay willacuyta manachasquicuyanganpitam Tayta Diospa castïgunpitageshpiyangatsu. 7Tsay yachag runacuna yarpäyangannö manacaptinpis Tayta Diospa willacuyninga Señornintsic Jesucristocruzchö wanunganpita imayyagpis gloriachö cawanantsicpäwillacuymi. Gloriaman pushamänantsicpä cagtaga Tayta Diosyarpargan manarä cay patsata camarmi. 8Cay patsachöpuëdeg mandacogcunaga manam tantiyayargantsu Tayta Diostsaynö yarpangancunata. Tsayta tantiyarga autoridäcunamanam Jesucristuta cruzchö wanutsiyanmantsu cargan.9Tayta Diospa palabran gellgaranganchöpis caynömi nin:

“Pipis mana ricanganta, ni mana wiyanganta, ni manayarpangantam payman criyicogcunapä Tayta Diosciëluchö alistashga caycätsin” nir.

10,11Tsay autoridäcuna mana tantiyayaptinpis nogantsictagaEspiritu Santum tantiyatsimarguntsic Tayta Diospasalvacionninta alcanzanapä cagta. Runacuna shongunchöimatapis yarpäyanganta quiquincunalla musyayangannömiEspiritu Santupis musyaycan Tayta Diospa imaycayarpaynincunata. 12Tsaymi Espiritu Santuta chasquicushgacagcunaga tantiyaycantsic Tayta Dios cuyamarnintsicjutsantsicpita perdonamangantsicta. Espiritu Santuta manachasquicogcunam itsanga tsaycunataga tantiyayantsu.13Gamcunata tsaynö willapaycä manam quiquïpa

yarpaylläpitatsu, sinöga Espiritu Santotantiyatsimangannöllam. 14Espiritu Santuta manachasquicogcunaga manam tantiyayantsu Tayta Diospawillacuyninta runacuna imapä chasquicuyanganta. Paycunagayarpäyan tsay willacuynin imapäpis mana välingantam.15Espiritu Santuta chasquicogcunam itsanga tantiyacuyanTayta Diospa willacuynin salvananpä cagta. 16Tayta Diospawillacuyninta mana tantiyagcunapäga palabrangellgaranganchöpis caynömi nin:

“¿Pirä Tayta Dios yarpangancunata tantiyanman?¿Pirächi payta yachatsinman?” nir.

Tsay gellgarangannöllam mana tantiyayantsu Tayta Diospawillacuyninta chasquicur salvacuyänanpä cagta. Nogantsicmiitsanga tantiyacuntsic salvacionta tarinapä cagta y SeñorJesucristo yarpangannö cawaycangantsicta.

Jesucristuman criyicogcuna chiquinacur raquicäyangan

3 1Waugicuna panicuna, tsaynö captinpis gamcunagacayanqui pishi wamracuna imatapis mana

tantiyacognömi. Espiritu Santo munangannö cawayänayquipäcagta manarä tantiyacuyaptiquim gamcunawan caycar ajatantiyatsiy wamracunatanöpis shumag yachatsirgä. 2Juc llulluwamrata manarä micuyta gararnin chuchullawanrä mamanshacshatsegnömi nogapis gamcunata gallaycunan cagyachatsicuycunallatarä yachatsirgä. Cananyagpis tsay llullu

1 1–3

Page 155: Quechua Conchucos Sur Nt

155

wamranömi munayniquicunallachörä cacuycäyanqui.3Gamcunaga Señor Jesucristuta manarä chasquicogrunacunanömi imaycatapis munayangayquita rurayllachöräcawacuyta munaycäyanqui. Chiquinacur rimanacurJesucristuman mana criyicog runacunanöllam cawaycäyanqui.4“Nogacunaga Pablo yachatsicungantam chasquicuyä” o“Apolos yachatsicungantam masga chasquicuyä” nirninchiquinacuycäyanqui. Tsaynö chiquinacurga Jesucristumanmana criyicog runacunanöllam cawaycäyanqui.5Tsaynö niyämänayquipäga ¿pitä cä nogaga? Tsaynöpis

¿pitä Apolosga? Nogacunaga Tayta Diospa willacogllanmicayä. Paypa willacuyninta willacuyaptï manam nogacunatatsuchasquiyämarguyqui, sinöga Señornintsic Jesucristutam. 6Jucmurucog runa murucungan cuentallam gamcunata nogagaTayta Diospa willacuyninta willapargö Jesucristutachasquicuyänayquipä. Murucuyta garpag cuentanam Apolosgatsay alli willacuytaga maslla tantiyatsiyäshurguyqui. Tsaynöcaptinpis murucuynintsicta Diosnintsic jegarcatsimurwiñatsingannömi gamcunataga quiquin Señorllantsictantiyaycätsiyäshunqui yäracuyänayquipä. 7Manamnogantsictsu murucuynintsictaga wiñatsimuntsic. TaytaDiosmi jegatsimun y wiñatsin. Tsaynömi willacuynintachasquicuyänayquipäpis Tayta Diosllantsic munayyog caycan,manam nogatsu ni Apolostsu.8Murucog cagpis garpapag cagpis murucuynin shumag

wayunanpä arungannömi nogapis Apolospis Tayta Diosmunangannö cawayänayquipä yachaycätsiyä. Chacrachöarogcuna aruyanganpita päguta chasquiyangannömi nogapis yApolospis gloriaman charnin chasquiyänäpä cagtagachasquiyäshä. 9Nogacunaga chacrachö arogpämincaycunanöpis Tayta Diospa willacogllanmi cayällä.Gamcunanam Tayta Dios aruycätsingan chacra cuentacaycäyanqui. Tsaynö cayanqui manam quiquïpa willacuynïtawillacungäpitatsu ni Apolos quiquinpa willacuynintawillacunganpitatsu, sinöga Jesucristupa willacuynintawillacuyangäpitam.

Jesucristuman criyicogcuna Tayta Diossharcaycätsingan wayinö cayangan

Tsaynöpis gamcunaga cayanqui Tayta Dios sharcaycätsinganwayinömi. 10,11Señornintsic Jesucristunam wayipa cimientuncuenta caycan. Nogaga Jesucristupa willacuyninta willacog carwayipa cimientunta sharcatseg cuentam caycä. GamcunatanamTayta Dios yanapaycäyäshunqui tsay cimientu jananman wayitasharcatseg albañil cuenta cayänayquipä. 12Señornintsic Jesucristomunangannö cawarninga öruwan, gellëwan, cuyayllapä chipipegrumicunawan wayita sharcaycätseg cuentam caycäyanqui. SeñorJesucristo munangannö mana cawag cagcunam itsangacaycäyanqui wayita geruwan, ogshawan, rämacunawan ruraycagcuentalla.13Fisyu nal junagmi imanöpis cawangantsicman Diosnintsicga

juzgamäshun. Tsay junagmi musyacanga allita o mana allita rurarcawangantsicpis. 14Diosnintsic munangannö shumag cawashgacarninga gloriachömi premiuta chasquishun. 15Gamcunachöwaquinniquicunaga llutan rurag cayangayquipitam gloriamanaywarpis Diosnintsicpita ni ima premiutapis chasquiyanquitsu.Tsaynö captinmi wayita nina ushaycaptin runa salvacurninimaycanöpa geshpegnö apënas salvacuyanga.16,17Gamcuna yachag tucur Jesucristuta chasquicog

mayiquicunata imapäpis mana cuentarnin paycunachö caycagEspiritu Santutapis manam ni imapä cäsuycäyanquitsu. Tsaynöcagcunataga pitapis Tayta Dios in ernumanmi garpunga.

Jesucristuman criyicogcuna manayachag tucuyänanpä yachatsingan

18Tsaynö captinmi shumag tantiyacuyänayqui mana yachagtucog cayänayquipä. Yachag cayangayquillata

yarpäyänayquipa rantinga mana yachag tucuypa cawayay.Tsaynö cawarga Tayta Dios munangannö cawayänayquipäcagtam tantiyacuyanqui. 19Yachag tucog runacunataga TaytaDios imapäpis manam cuentangatsu. Tsaynö cananpä cagtagapalabran gellgaranganchöpis ninmi: “Tayta Diosga yachagtucogcunata pengaymanmi churanga” nir. 20Nircurpis caynögellgaraycanmi: “Tayta Dios musyaycanmi yachag runacunamanacagcunata yarpaycäyanganta” nir. 21Tsaynö nicaptingarunacuna ama yachag cayangayquillamanga yäracuyaytsu.22,23Nogapis, Apolospis, Pedrupis Señor Jesucristupawillacogllanmi cayä. Gamcunataga Jesucristumsalvayäshurguyqui. Payga Tayta Dioswanmi caycan. Tsaymicawarpis wanurpis ima päsayäshuptiquipis salvaciontatariyänayquipäga Jesucristullaman yäracuyänayqui.

Criyicogcuna Pabluta jamuräyaptinpis mana llaquicungan

4 1Nogapis, Pedrupis, y Apolospis Señor Jesucristupawillacognin cayangallätam tantiyacuyänayqui. Tsayta

tantiyacur manam nogacunamantsu yäracuyniquicunatachurayänayqui. Tayta Diosmanmi yäracuyänayquiwillacuyninta chasquicur salvacuyänayquipä. 2NogataSeñornintsic Jesucristo willacognin canäpä churamashgacaptinmi pay munangannölla willacuycä. 3,4Jesucristupamana alli willacognin cangäta gamcuna niyaptiquipis manamcäsütsu. Manam gamcunatsu niyämanqui alli o mana alliwillacognin cangätaga, sinöga Señornintsicllam.5Tsaynö caycaptinga Jesucristupa willacognincunata ama

jamuräyanquitsu. Señornintsic Jesucristo cutimurnamjuzganga allipis o mana allipis willacognin cayangantaga.Señornintsic juzgamangantsic junagmi nimäshun pacayllapajutsa ruraynintsiccunata y shonguntsic imatayarpangancunata. Munangannö cawagcunataga cushicurninmipremiuta gomäshun.6Gamcunaga waquin cag criyicog mayintsiccunatam

aquishapäyanqui: “Apolos yachatsingancunatayachacuyänayquipä nogacunaman shacayämuy. PaygaPablupitapis masmi yachan” nirnin. Waugicuna panicuna,Diospa palabranta rasunpa cäsucurga manam tsaynöniyanquimantsu. 7Tsaynö juccunata niyänayquipäga ¿pitägamcunata tsaynö sharcatsipäyäshurguyqui? ¿Imacayangayquita yarparnatä gamcunaga waquin cagcunatamanana imapäpis cuentayanquinatsu? Gamcunagayarpaycäyanqui yachag cayangayqui quiquillayquicunapitacangantam. Rasunpa yachag carga tantiyacuyanquimanmiTayta Diospitarä ima yachaytapis chasquicuyangayquita.[Tsayta tantiyacurga manam pitapis alli tuparcayanquimantsu.]8Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä yarpäyanqui alläpa yachag

cayangayquita? ¿Ima cayangayquitatä gamcuna yarpäyanqui?¿Rey cayangayquita yarparcu gamcunaga manana imapäpiscuentaycayämanquinatsu? ¡Ojalä maynapis reycaycäyanquiman nogacunapis gamcunanöna rey cayänäpä!9Nogapa yarpaynïchöga apostolcunata Tayta Dioschurayämashga pipita maypitapis mas ñacayänäpämi. Llutanrurag runacunatanöpis nogacunataga wanutsiyämaytammunayan. Tsaynö imayca ñacacuyta päsayangätagarunacunapis *angelcunapis ricaycäyämanmi. 10SeñorJesucristo salvacog canganta willacur puriyaptïmi runacunayarpäyan imatapis mana musyaycar llutalla puricuyangäta.Tsaynömi imaycachö ñacar puriyaptïpis runacuna yarpäyanimapäpis mana väleg cayangäta. Y hasta gamcunapistsaynömi yarpaycäyanqui. Tsay yachatsiyangäpita runacunaburlacayämar asicuyaptinpis gamcunam itsanga allirespitashga cayanqui.11Cananyagpis nogacunaga ñacayta päsayargö mallagar,

yacunar, röpäcuna ushacaptin shillpar, y runacunapitapismagacar ushashgam. Wayïcunapis ni imäcunapis manam

1 3 4

Page 156: Quechua Conchucos Sur Nt

156

b 5.7 Pascua estachö Israel runacuna carnishta wanutsiyanganpita masta musyayänayquipä liyinqui Exodo 12.3-14.

quiquïcunapaga cantsu. 12Ima miñishtiyangäcunapäpisuticäyangäyag quiquïcunarämi arucuyä. Runacuna imaycataashlliyämaptinpis mana contestaypam Tayta Diosmanmañacuyä paycunata perdonaycunanpä. Tsaynömimaytsaychöpis runacuna chiquir gaticachäyämaptinpis manawamayaypa ni mana llaquicuypa puriyä. 13Wasäcunarimayaptinpis nogacunaga alli shimïcunallapam parlapäyä.Cananyagpis nogacunataga imapäpis mana välegrunatanöllam ricayäman. Señor Jesucristuta chasquicushgacarmi imaycatapis awantacuyä.14Jesucristuman criyicuyänayquipä willapashga carmi

gamcunapaga taytayquicuna cuenta caycä. Tsaynö carmigamcunata cuyarnin cay cartata apatsimü shumagtantiyacuyänayquipä, manam pengacuyman churanäpätsu.15Chunca waranga (10,000) yachatsiyäshogniquicunacayaptinpis nogami puntataga willapargö Señor Jesucristutachasquicuyänayquipä cagtaga. Tsaynö punta willapäcog carmigamcunapa taytayquicuna cuenta caycä. 16Tsaymi gamcunatayätsï noga cawangänö Tayta Dios munanganmancawacuyänayquipä. 17Gamcunachö car imanö cawangätapisyarpätsiyäshunayquipämi Timoteuta gamcunaman cachamü.Payga Tayta Dios munangannö cawarmi nogapapis tsurïcuenta caycan. Tsaymi maytsaychöpis noga yachatsicungänögamcunatapis shumag yachatsiyäshur tantiyatsiyäshunqui.18Waquinniquicunaga watucagniquicuna mana

shamunäpäna cagta yarparshi pasaypa yachag tucurna conträsharcuyarguyqui. 19Tsaynö yarpäyaptiquipis Tayta Diosyanapamaptinmi gamcunaman watucagniquicuna shamushä.Tsaychömi tsay yachag tucogcuna musyayämanga. Paycunagashimincuna camacanganman parlarmi Tayta Diosmunangantaga rurayantsu. 20Diosnintsicpa munayninchöcawayga manam yachag tucur parlacachaytsu, sinöga paymunanganta rurar jucläyana alli cawaymi. 21Gamcunamanshamur manam pitapis lïsu tupayta munätsu. Mana lïsu tuparchämunäpä Diosnintsic munanganman shumag cawayay.Tsaynö allina cawayaptiquega gamcunaman shamurnincushicushämi.

Madrestanwan yachag runata criyicogcunagoricäcuyanganpita garguyänanpä Pablo ningan

5 1Noga musyargömi gamcunachö juc runa madrestanwantaycanganta. Tsaynö ruraycanganga imanö pengacuypä

jutsam. Tayta Diosta mana cäsucog runacunapis tsaynö jutsarurag runataga jamuräyanmi. 2Tsaynö caycaptinga ¿imanirtäwaquinniquicunaga tsay runata chasquiycäyanqui? Paytachasquiparninga yarpaycäyanqui Tayta Dios munangannöruraycäyangayquitam. Tsay nirag runatachasquipäyänayquipa rantinga ¿imanirtä tantiyatsiyanquitsujutsa rurayninta mana dejaptin goricäyangayquiman manaconsientiyänayquipä cagta?3Gamcuna cagchö manarä carpis yarpachacurgönam tsay

runa gamcunawan mana juntacänanpä cagta. 4Canangagamcunapis Señornintsic Jesucristupa jutinchö juntacarwillanacuyay yätsingänölla tsay runatagoricäyangayquicunachö mana consientiyänayquipä. 5Tsaynömana consientiyaptiquinam *Satanas yarpachacuychöcatsiptin tantiyacuyman changa llutan rurayninpita. Tsaytatantiyacur jutsanta jagiriptinga Jesucristo cutimuptinsalvacungam.6Tsay runa allita ruraycanganta yarpar chasquiparga ama

yarpäyaytsu Diosnintsic munangannö gamcunapiscawaycäyangayquita. “Wallca levadürallam mäsatagajacatsin” niyangannöllam tsay jutsachö cawacog runata manatantiyatsirga quiquiquicunapis jutsaman ishquiycäyanqui.7Musyayangayquinöpis *Pascua estachö Israel runacuna

levadürataga wayincunapita jitariyanmi. Tsaynöpamgamcunapis llapan jutsa rurayniquicunata jagiriyänayqui.Jutsata manana ruraypa canantsicpämi nogantsic raycurSeñor Jesucristo wanushga, Pascua estapä carnishtawanutsiyangan cuenta.b 8Tsaymi jutsayquicunata jagirirDiosnintsic munangannöna cawayänayqui.9Punta cag cartacamuynïchöpis nimurgänam jutsa rurag

runacunawan mana juntacäyänayquipä cagtaga. 10,11Perumanam llapan runacunapita witicuyänayquipätsu tsaynöganimurgä, sinöga Jesucristuman criyicog tucur jutsallachöcawag runacunawan mana juntacäyänayquipämi.“Jesucristutaga chasquicuyargönam” nicarpis paycunagachïnäcuyllachömi cawayan, imaycapäpis mallagashgamcaycäyan, Diosta mana cäsuypa *ïdulucunaman yäracurmicawayan, runa mayinpa wasanmi rimayan, machäcuyanmi, ysuwacuyanmi. Tsay nirag runacunawan micuyänayquillapäpismana goricäyänayquipämi punta cag cartächöpis yätsimurgä.Tsaynö nishga captïpis Diosnintsicman mana criyicog cagrunacunapita ama witicuyaytsu. Cawaycangantsicyaggapaycunawanpis juntacaycäshunrämi.12,13Manam ima munayyogtsu cantsic Señor Jesucristuman

mana criyicog runacunata juzganantsicpäga. Paycunatagaquiquin Tayta Diosmi juzganga. Criyicog mayintsiccuna jutsarurayta mana dejayaptinmi itsanga juzganantsicpä ygargunantsicpäpis munayyog caycantsic. Tsaymimadrestanwan cacog runataga goricäyangayquipitagarguyänayqui.

Autoridäcunaman quejanacuy mana alli cangan

6 1Gamcuna imaycallapitapis rimanacurirga ¿imanirnatäquejacogna aywaraycäyanqui autoridäcunaman? Tsaynö

aywayänayquipa rantinga ¿imanirtä quiquiquicuna puraarreglayanquitsu? 2¿Gamcuna manacu musyayanquiJesucristuta mana chasquicog runacunata juzganantsicpäTayta Dios churamänantsicpä cagta? Tsaynö caycaptinga¿imanirtä quiquiqui pura arreglayanquitsu? 3Y tsaynölla¿manacu musyayanqui angelcunatapis juzganantsicpä cagta?Tsaynö canantsicpä caycaptinga ¿imanirtä manaarreglashwantsu rimanacurirpis quiquintsic puralla?4Waugicuna panicuna, gamcuna imata rimanacurirpisaywaraycäyanqui Señornintsic Jesucristuta mana cäsucogautoridäcunamanran arreglayäshunayquita munar. 5¿Manacugamcunachö pillapis can tsaynö rimanacuyaptiquiarreglayäshunayquipä? Quiquiqui pura arreglayänayquiparantin pengacuypämi quejanacur autoridäcunachörä gamcunapuriycäyanqui. 6Tsaynö rimanacuychö car gamcuna manaallim cawaycäyanqui. Nircurpis pengacuyänayquipa rantinmiDiosnintsicta mana cäsucog autoridäcunamanräaywaycäyanqui quejanacurnin.7Autoridäcunaman quejacur gänayaptiquipis Diosnintsicta

mana cäsucog runacunaga jamuräyäshunquim. Tsaynöcaycaptinga ajätsinacurpis ¿imanirtä jucniqui jucniquipisupällacuyanquitsu? Suwapäyäshuptiquipis ¿imanirtä “Jinaapacutsunpis. ¿Imanashätä?” niyanquitsu? 8NaganaSeñornintsic Jesucristuta chasquicushgana caycarga ¿imanirtägamcuna rabyatsinacur suwapänacur cawaycäyanqui?9¿Manacu gamcunaga musyayanqui jutsa ruraychö cawacog

runacuna gloriaman mana chäyänanpä canganta? ManamTayta Diospa ñöpanman chäyangatsu ollgupis warmipis llutamajanwannöpis cacogcuna, Diosta mana yarpar ïdulucunamanyäracogcuna, majanta engañar adulteriu jutsata ruragcuna,ollgu mayinwan warmiwannöpis punucogcuna,10suwacogcuna, imaycapä mallagashgacuna, machäcogcuna,wasarimacuna, y sacyapacogcuna. Tsaynö jutsa ruragrunacunaga manam mayganpis gloriaman chäyangatsu.

1 4–6

Page 157: Quechua Conchucos Sur Nt

157

c 7.10 Majayogcuna majancunapita mana raquicäyänanpä Jesucristo ninganta masta musyanayquipä liyinqui Mateo 5.32; 19.9;Marcos 10.11,12; Lucas 16.18.

11Gamcunapis waquinniquega tsay jutsa ruraycunallachöcacog runacunanöllam cawacuyargayqui. Tsaynöcawaycäyaptiquim Espiritu Santo tantiyatsiyäshurguyquiSeñornintsic Jesucristuta chasquicuyänayquipä cagta. CananJesucristuta chasquicuyaptiquinam llapan jutsayquicunataTayta Dios perdonayäshurguyqui paypa munayninchönacawayänayquipä.

Jutsa rurag warmicunawan manatincucänantsicpä willacungan

12Waquinniquicunaga niyanqui: “Salvacionta tarishganacaycaptëga ima jutsata ruraptïpis Tayta Dios manamcastigamanganatsu” nir. Tsaynö yarparpis manammunangantsicta rurarga cacushwantsu. 13Waquin runacunaganiyan: “Wanucunantsiclla caycaptinga cawangantsicyagmicushun upyashun” nir. [Tsaynöllam juccunapis niyan:“Wanungallantsicchö ushacäcuna caycaptingacawangantsicyag gözacushun. Chïnäcur puricushun” nir.]Waugicuna panicuna, ¡manam tsay runacunayarpäyangannötsu! Manam jutsa rurayllachö warmicunawanlluta puricunantsicpätsu Tayta Dios cuerpuntsictacamamarguntsic, sinöga pay munangannö cawanantsicpämi.14Tsay runacuna yarpäyangannö manamwanungallantsicchötsu dejaramäshun, sinöga poderninwanSeñor Jesucristuta cawatsimungannöllam nogantsictapiscawatsimäshun.15¿Manacu tantiyayanqui Señor Jesucristuta chasquicur

Tayta Diospa wamran caycangantsicta? ¿Tsaynö Tayta Diospawamran caycarnatsurä jutsa rurag warmicunawanpunushwan? ¡Waugicuna, tsaytaga ama rurayaytsu!16¿Manacu gamcuna musyayanqui juc warmiwan adulteriujutsata rurar tsay örapitaga warmiquinöna caycanganta?Majayogcunapäga Diospa palabran gellgaranganchömi nin:“Nagana majatsacarga juc casta juc casta caycarpis mushogcastamannam ticrarin” nir. 17Tsay ningannöllam Jesucristutachasquicogcunaga Tayta Diospa wamranna ticrarin. TsaynöTayta Diospa wamranna caycarga ¿imanirtä jutsa ruragwarmicunawan cacuyanqui?18,19¿Manacu musyayanqui Tayta Dios cachamungan

Espiritu Santo gamcunachö captinna paypa täcunan templucaycäyangayquita? Tsaynö caycarga majayquicunawannö amapiwanpis punucuyaytsu. Tsay jutsacunata rurarga EspirituSantuta manam imapäpis cuentaycäyanquinatsu. 20Tayta Diosgamcunataga Señor Jesucristupa yawarninwanmirantiyäshurguyqui. Tsaynö caycaptinga pay munangantarurallarnam cuerpuyquicunata mana ganrataypa cayänayqui.

Majatsacashgacuna mana michänacuypacuyanacuyänanpä yätsingan

7 1Canan tantiyatsiyäshayqui gamcunapiscartayquicunachö tapucayämangayquita. Tsay

cartayquicunachöga gamcuna niyämarguyqui juc runamajanwan punur jutsata ruraycanganta yarpäyangayquitam.2Tsaynö niyaptiquipis manam tsaypis tsaynötsu. Majayogcagcunaga majancunawan ama dejanacuyätsuntsu.Majayquicunawan dejanacurtä adulteriu jutsamanishquiycäyanquiman, warmipis ni ollgupis.3,4Pï warmipis runantaga cuerpunta ama michätsuntsu.

Tsaynölla pï runapis warminta cuerpuntaga amamichätsuntsu. Tsay michänacuyänayquipa rantinga ollgupiswarmipis shumag cuyanacuyay. 5,6Tsaynöna carningagamcuna mananam cuerpuyquicunatamichänacuyänayquinatsu. Majayquicunawan shumag cawargawillanacuyänayqui imaychörä tincucäyänayquipäpis. Nircur

tsay willanacuyangayqui junagyagrämi awantacuyänayqui.Waquincunaga tsaynö shumag willanacurirmi ayünumanpisyaycuyan. Tsay junagcunachöga imapäpis manayarpachacuyllapam Tayta Diosman mañacullargoyäcuyanman. Tsaynö nirpis manam nogaga obligaycäimätsu ayunayänayquipäga “Mana tincucayparä cayay”nirnin. Gamcunapitam tsayga. Imanö captinpis tsaywillanacuyangayqui junag cumpliriptingamajayquicunawanga tincucäcuyay. Majayquicunawan manatincucäyaptiquega Satanas jucwannapis jutsatagaruraratsiyäshunquiman.7Nogapa yarpaynïpitaga llapayquicuna noganö majaynaglla

cacuyaptiquipis allim canman. Imanö captinpis Tayta Diosmipermitishga majayog o majaynag canantsicpäpis.

Majaynagcuna y majayogcuna imanöcawayänanpä yätsingan

8Viüdacunatawan viüducunataga noga yätsï noganöpismajaynaglla täcuyänanpänam. 9Tsaynö niptïpis japallatäcuyta mana camäpacur majayog cayllapäyarparaycäyänanpa rantinga majancunaga mejorashicuyätsun. Tsaynö majayogna captinga manam imapisjutsatsu.10Majayogcuna majancunapita ama raquicäyätsuntsu. Pipis

majanpita mana raquicänanpämi Señornintsic Jesucristupisnirgan.c 11Tsaynö captinpis gowanpita juc warmi raquicarimarga mana yapapacuyllapana täcutsun. Japallan täcuytamana camäpacurga gowanwan cangan amishtacutsun.Tsaynölla ollgu cagpis warminpita ama raquicätsuntsu.12Espiritu Santo tantiyatsimaptin caynömi nï: Criyicog

runapa warmin mana criyicog caycarpis gowanpita raquicaytamana munaptinga manam tsay runa warminpitaraquicänantsu. 13Tsaynölla juc criyicog warmipa gowan manacriyicog caycarpis mana raquicayta munaptinga tsay warmigowanpita manam raquicänantsu. 14Señor Jesucristumanmana criyicog runa juc criyicog warmiwan targa ëllumtantiyacur paypis Jesucristuta chasquicunman. Tsaynömiwarmi cagpis Jesucristuman criyicog runawan targatantiyacur Jesucristuta chasquicunman. Tsaynöpagawamrancunapis taytan o maman alli cawagta ricarJesucristuta chasquicuyanmanmi.15Tsaynö captinpis ollgu cag o warmi cag Jesucristuman

criyicog captin jucagnin criyicog cayman mana yaycuytamunar aywacuypä wanuptinga ama michätsuntsuaywacunanta. Tayta Diosga munan majayogcunamajancunawan shumag cawayänantam, manamchiquinacuyllachö cawayänantaga munantsu. 16Peru manaraquicarnin imarga ollgu cagpis o warmi cagpis ëllumJesucristuta chasquicunman salvacunanpä. 17Imanö carpisJesucristuman criyicogna caycarga ama yarpäyaytsumajayquicuna mana criyicuptinpis paypita raquicaytaga.Tsaypa rantinga majayquicunawan cuyanacur alli cawacuyayJesucristuman criyiptin o mana criyiptinpis. Gamcunatayachatsingänöllam maytsaychöpis Jesucristuman criyicogmayicunata yachatsicuycä.

Señalacushga carpis mana señalacushga carpis Jesucristomunangannölla cawanantsicpä yätsingan

18Caynöpis tantiyacuyänayquitam munä.*Cuerpuyquicunata mana señalacuypa Jesucristumancriyishga carga ama yarpachacuyaytsu señalacuyänayquipäcagtaräga. Y cuerpuyquicunata señalacushgana Jesucristumancriyicushga carga ama pengacuyaynatsu señalacuyangayquita.19Señalashga cayangayqui y mana señalashga cangayquipis

1 6 7

Page 158: Quechua Conchucos Sur Nt

158

d 8.1 Tsay witsanga Diosnintsicta mana chasquicog runacuna ima estata rurarpis ïdulucunatam adorayag. Tsaynö adorarmi ïduluchuraräcunan altarninchö ima ashmatapis pishtayag jinanchö micupacuyänanpä. Tsaynö rurayag ïdulucuna Dios canganta yarparmi. Corintomarcachö Jesucristuman criyicogcuna tsay estacunaman aywarmi waquincuna niyag alli canganta y waquincunanam niyag mana allicanganta. Tsaymi alli canganta o mana alli canganta musyayta munar apostol Pabluta tapucur cartacuyargan.

Diosnintsicpäga iwalllam. Itsanga Diosnintsicga munanseñalashga o mana señalashga carpis payta cäsurcawayänayquitam. 20Jesucristuta chasquicushgana caycargaama llaquicuyaytsu señalashga o mana señalashgacayangayquitapis.

Esclävu carpis mana esclävu carpis Jesucristomunangannölla cawanantsicpä yätsingan

21Tsaynölla juc runapa maquinchö esclävu caycarJesucristuman criyicushga carga ama llaquicuyaytsu tsaynöesclävu cayangayquita. Peru tsaynö caycäyangayquipitapillapis pägacuycur jipiyäshuptiquega yargucuyay. 22Esclävucarpis o mana carpis Jesucristuta chasquicushgana cargapaypa maquinchönam caycäyanqui. 23Señor Jesucristupayawarninwan pägacuycurmi gamcunata Tayta Diosrantiyäshurguyqui. Tsaymi Tayta Diospa carna jutsata manarurayllapana cawayänayqui. 24Majayog carpis mana majayogcarpis, señalashga carpis mana señalashga carpis, esclävucarpis mana esclävu carpis gamcunaga Tayta Diosmunangannöllam imaypis cawayänayqui.

Majayog cayänanpä o japallatäcuyänanpä cagta yachatsingan

25Japalla cagcuna majayog cayänanpä o mana majayogcayänanpä cagtaga Señornintsic Jesucristo manamyachatsicushgatsu. Peru apostolnin canäpä acramashgacaptinmi nimü: 26,27Cay imayca ñacaycunachö mas mejormijapalla cagcunaga japallana täcuyanman. Tsaynö captinpisnagana majayogna cagcunaga ama majanpitaraquicätsunnatsu. 28Pipis majan ashicurga manam imajutsatapis ruraycan imantsu. Tsaynölla jipashcunapistäcuyänanpä juc runata auniparga ima jutsatapis manamruraycan imantsu. Peru majayogna ticrar imaycacunapäpisyarpachacuywanmi itsanga allillarä ñacanga. Tsaymi nogayarpä tsaynö ñacananpa rantinga mejor majaynagllanatäcunanta.29Waugicuna panicuna, yupashga watacunallam cay

patsachöga cawantsic. Tsaynö caycaptinga majayog caymanchuracarpis Señornintsic Jesucristo munangannömicawayänayqui. 30Tsaynölla llaquicuychö carpis o cushicuychöcarpis pay munangannölla imaypis cawayay. Imatarantiycurpis ama tsay rantiyangayquillapäga yarparäyaytsu.31Cay patsachö imaycapis ushacaglla canganta musyaycargarïcuyarpis ama riquëzayquicunallapäga yarparäyaytsu.32,33Criyicog waugicunachöpis warmiyog cagcunaga masyarpachacuyan warminwan alli cawayänanpä cagtam ywamrancunata shumag shacshatsiyänanpä cagtam. Nagana“Diosta sirvishä” nir mana warmïcog cagcunam itsanga Diostasirvinanpä cagllatana yarpachacuyan. Tsaynö caycaptinga masallim canman warmiynaglla täcuyaptiquipis. 34Tsaynöllamjipashcunapis majaynaglla cagcunaga Diosta sirvinanpäcagllatana yarpachacuyan. Majayog cag warmicunam itsangagowanwan alli cawananpä cagcunata yarpachacuyan.35Tsaynöga nimü manam majayog cayänayquipä cagtamichäcurtsu, sinöga majayog cayänayquipä o majaynagcayänayquipäpis shumagrä yarpachacuyänayquipämi. Imanöcarpis llapayqui Tayta Dios munangannölla cawayayga.36Tsaynö captinpis juc runa ashicungan jipashwan

täcuytana munarga täcunmannam. Tsaynö majayog caymanchuracar manam ima jutsatapis ruraycantsu. 37Peru warmiyogcayta mana munar japalla cay paypä allinö captinga mejorama ashitsuntsu. 38Tsaynö captinpis ashicungan warmiwan

täcuptinga allillam, ni warmiynaglla täcuptinpis allillam. Perumas allega canman majaynaglla Diosnintsicta sirvir täcuymi.39Juc gowayog warmi gowan cawaycaptinga manam

gowanpita raquicanmantsu. Gowan wanucuycuptinmi itsangalibrina caycan juc criyicog mayinwan täcunanpäpis.Jesucristuman mana criyicogwanga manam tanmantsu.40Imanö captinpis nogapa yarpaynïpita viüdayarga mananamyapapacunmannatsu. Tsaynöga gamcunata nicä EspirituSantuta chasquicushga carmi.

Runacunawan goricar ïdulucunapa altarninchöpishtayangan aytsata mana micuyänanpä ningan

8 1Waugicuna panicuna, gamcuna tantiyayanquim*ïdulucunapa altarninchö pishtayangan aytsa micuy jutsa

mana canganta. Tsayta tantiyarpis tsay micuycunaman micogaywar waquin criyicog mayiquicunatam llaquicatsiyanqui.Llaquicatsiyänayquipa rantinga yarpachacuyay jutsamanishquiycäyangayquita yarpar llaquicuyanganta.d 2Tantiyacogcayangayquita yarparpis criyicog mayiquicunapa ricananchötsaycunata rurarga musyag tupaycäyanquim. 3Criyicogmayiquicunapä yarpachacuyaptiquega Diosnintsicimaycachöpis yanapayäshunquim.4-6Jesucristuta mana chasquicog waquin runacunaga

yarpäyan ciëluchöpis y cay patsachöpis imaycaläya dioscunacayangantam. Tsaynö yarpäyaptinpis imaycawan munayyogTayta Diosga jucllayllam. Paypita masga mananam juc diosgacannatsu. Tsaynö caycaptinga manam ïdulucunatsu caypatsata ni ciëluta camashga, sinöga Jesucristuwan TaytaDiosmi llapan imaycacunatapis camashga. Tayta Diosminogantsictapis camamarguntsic Jesucristo munangantarurarnin cawanantsicpä. [Ïdulucuna munayyog mana captinmialtarninchö pishtayangan aytsata micuyangayqui manajutsatsu.]7Tsay aytsata micuyangayqui alli canganta niyaptiquipis

waquin criyicogcunaga jutsa cangantam yarpäyan. PaycunagaJesucristuta manarä chasquicushga carmi tsay micuycunatamicur cacur ïdulucunata adorayargan. Tsaymi Jesucristutachasquicushgana caycarpis tsay micuycunata yapay micuryarpäyan ïduluta adoragnölla jutsata ruraycäyanganta.8Tsaynö yarpäyaptinpis waquinniquega tantiyayanqui tsay

micuycunata micurpis jutsata mana ruraycäyangantam.Rasunpapis manam Tayta Dios salvamäshun esta micuytamicungantsicpitatsu ni mana micungantsicpitatsu, sinögaJesucristuta chasquicungantsicpitam. 9,10Tsaynö captinpis cayningätaga shumag tantiyacuyay. Runacunawan goricaycurïdulucunapa altarninchö pishtayangan aytsata micuycagtaricaycuyäshur waquin criyicogcuna yarpäyanga ïdulucunataadoraypis jutsa mana cangantam. TsaynöpanamJesucristuman manana yäracur canganna ïdulucunataadorayanga.11Tsaynö carnam salvacunantsicpä Señor Jesucristo cruzchö

wanushga caycaptinpis mana salvacuyangatsu. 12Criyicogmayintsiccuna Jesucristuta gongariyänan captin tsaymicuycunata micurnin jutsatam ruraycäyanqui. 13Tsaymigamcuna tsay micuycunata micuyänayquitsu. Nogapis manamimaypis tsay micuycunata micushätsu criyicog mayintsiccunaJesucristuta gongariyänanpäga.

Apostol cananpä Pabluta Diosnintsic acrangan

9 1,2Gamcunaga ¿imanirtä ningäcunata imapäpis manacuentayanquitsu, Jesucristupa *apostolnin mana cangäta

yarpar? Nogataga quiquin Señornintsic Jesucristum

1 7–9

Page 159: Quechua Conchucos Sur Nt

159

e 10.3 Tsunyag jircacunata aywar Israel runacuna Diosnintsic camaripangan micuycunata micuyangan cagpita musyanayquipä liyinquiExodo 16.4-31.

yuripaycamar nimashga apostolnin canäpä. TsaynöpanamTayta Diospa alli willacuyninta willapaptï gamcunapisJesucristuta chasquicushgana caycäyanqui. Tsaymi apostolnincangäta waquin runacuna mana tantiyayaptinpis gamcunagarasunpa apostolnin cangätaga tantiyacuyänayqui.3Gamcunapa imayquicunatapis mana mañashga captïmi

waquinniquicunaga niyanqui: “Pabloga Jesucristupaapostolnin mana carmi imatapis mañamantsictsu. Apostolmana captinchir imata chasquinanpäpis derëchun cantsu” nir.4Tsaynö niyämaptiquipis waquin yachatsicogcunapanöllamnogapapis derëchü can patsatsiyämänayquipä y micuytagarayämänayquipäpis.5Musyayangayquinöpis Pedruwan waquin cag apostolcuna y

Jesucristupa waugincunapis Diosnintsicpa willacuynintawillacur puriyaptin warmincunatawanmi yanapaycäyan.Nogapapis derëchöga canmi apostol caycaptëga warmiyogtani warmiynagtapis imallawanpis yanapayämänayquipä. 6Otsayöraga ¿Bernabepawan nogallapacu derëchücuna cantsumana yanapaycayämänayquipä?7¿Pitä soldädu cayman yaycunman gastuncunapä quiquinpa

gellëninta pägacuycur? Tsaynölla ¿pi runatä sigapacog aywarpayllayninta mana chasquinmantsu? Y ¿pitä üshayog caycarmillwanta putscananpä mana rutunmantsu? 8,9Tsaynöllamnogapapis derëchü can Jesucristupa apostolnin cangäpitayanapayämänayquipä. *Moises gellgangan leycunachöpiscaynö nirmi gellgaraycan: “Yuntata pachan mana garaypagaama yapyatsiyaytsu” nir. Tayta Dios tsaynöga nirgan yuntatapachan garayangayquinölla willacuyninta willacogcunatapisyanapayänanpä cagtam.10Arupacogcunapis aruyanganpita jornalninta

chasquiyanmi, y sigapacogcunapis payllaynintagachasquiyanmi. Tsaynöllam Diospa willacuynintawillacogcunapis willacuyanganpita chasquiyänanpägaderëchuncuna can. 11Nogacunam gamcunatapis Diospa alliwillacuyninta willapäyargö. Tsaymi nogacunatapis gamcunaimallawanpis yanapayämanquiman. 12Waquinyachatsicogcunata yanapayangayquinölla nogacunatapispunta chämog caycäyaptëga imaycallawanpisyanapayämanquimanmi.Tsaynö captinpis noga manam imatapis mañargötsu,

runacuna caynö niyämänanta mana munar “Pabloga Diospawillacuyninta willacuycan imatapis chasquipacunanraycullarmi” nirnin. Tsaynö nir jamuräyämarmiwaquincunaga willacungäta chasquicuyangatsu. Tsayta manamunarmi quiquïcuna arucuyargö imapis gastücunapäga.Tsaynöllam maytsaychöpis Diospa alli willacuynintawillacuycäyä imatapis mana chasquipacuyllapa pipis maypisSeñor Jesucristuta chasquicuyänanta munar. 13Imanöcaptinpis ama yarpäyaytsu imatapis mana miñishtiypapuriycäyangäta. Gamcuna musyayanquim *templuchö *altartapitsapacogcuna y churapacogcunapis altarchö pishtayanganaytsata micur cawayanganta. 14Tsaynöllam Diospawillacuyninta willacogcunapis willacuyanganpitachasquiyänanpäga imallapis faltänantsu. Tsaynö cananpämiSeñornintsic Jesucristo yachatsicushga.15Tsaynö captinpis noga cushicümi gamcunawan caycar

imatapis mana chasquipaypa Diospa willacuynintawillapangäta. Y tsaynö imaycawanpis yanapayämänayquiraycurtsu manam cay cartata apatsimü, sinöga Jesucristupaapostolnin cangäta tantiyacuyänayquipämi. Willacungäpitacobranäpa rantinga jina wanucümanmi.16Nogataga Tayta Diosmi acramashga willacuyninta

willacunäpä. Tsaynö acrashga caycar shumag manawillacurga allau nogallä, imanörä cashä Tayta Dios

castigamaptin. 17Nogaga Señor Jesucristupa munayninchöcarnin pay nimangallantam imaycatapis ruraycällä. Juc wätaypäganta mana chasquiyllapa arungannöllam nogapisJesucristupa willacuyninta willacuycä ima pägatapis manachasquiyllapa. Pägapä raycullar willacurmi itsangagamcunataga cobrämanpis cargan. 18Tsaynö manacobrayllapa alli willacuyninta willacuptï runacuna SeñorJesucristuta chasquicuyaptin imanömi noga cushicü. Tsaymiimanö carpis mana cobrayllapa willacuycä, willapangäpitagamcuna pägayämänayqui captinpis.19Tsaynöllam runacunapa imayca cawaynincunamanpis

cawanäpä shumagrä tantiyacü. Tsaynöga runacunachö cawäpipis maypis Jesucristupa willacuyninta chasquicuyänancashgam. 20Tsaymi ari Israel runacunawan goricarpis paycunacawayangannölla nogapis cawä. Moises gellgangan leycunatacumpliyangannöllam nogapis cumpliycä. Itsanga noga tantiyätsay leycunata cumpliyanganllawanga mana salvacuyänanpäcangantam. Tsaynö cayaptinpis Señor Jesucristutachasquicuyänan raycurmi paycuna imanöpis cawayangannönogapis cawaycä.21Mana Israel cag runacunawan goricarpis iwalllam

paycuna cawayangannölla nogapis cawä. Itsanga paycunawangoricangä öracuna jutsa rurayman mana ishquiypamJesucristo munangannölla cawaycä. Tsaynöga cawaycä SeñorJesucristuta chasquicurnin salvacuyänanpämi. 22,23Maypuringächöpis runacuna juc imallapäpis jutsa cangantaniyaptin nogapä mana jutsa caycaptinpis tsaytaga manamruränatsu. Tsaynömi maytsaychöpis cawaycä Tayta Diospa alliwillacuyninta runacuna imaycanöpapis chasquicuyänantamunarnin.24Musyangantsicnöpis atscag runacuna llallinacuychö

gänanacur aywar mas alli cörreg cagllam premiutagachasquin. Tsay alli cörreg cag premiuta chasquingannögamcunapis Tayta Dios munangannö imaypis cawayayciëluchö premiuta chasquiyänayquipä. 25Cörrirllallinacuyänanpä o ima pucllachöpis gänanacuyänanpägaimaycapitapis cuïdacuyanrämi gänayänan raycur. Tsaynöllallinacogcunaga pasaypa yachacur imanömi listacuycunushacag premiullapä. Nogantsicmi itsanga imaycatapisjagiycur listacunantsic ciëluchö Tayta Diospita premiutachasquinantsicpä cagllatana. 26Cörreg mayincunata llalliytamunar pasaypa cörringannö o ima gänanacuychöpisimaycanöpa llalliyta munangannömi, nogapis Tayta Diosmunangannö cawaycä ñöpanman char premiuta chasquinäpä.27Tsaynö captinmi imaypis shumag yarpachacuycur cawaycä.Tayta Diospa willacuyninta shumag yachatsicurpis llutanruraycunaman ishquirga manam Tayta Diospa ñöpanmanchäshätsu.

Unay Israel runacuna Diosta mana cäsucur cawayangannömana canantsicpä yätsingan

10 1,2Waugicuna panicuna, gamcuna musyayanquimIsrael runacunata unay ima päsangantapis.

Paycunatam Egipto nacionpa mandunpita Tayta Diosjipimurgan. Nircurmi pucutayta yuritsipasquir tsay pucutaygepallanpa pushargan. Tsaynöllam Puca Lamartapisishcanläman raquisquir päsatsirgan chöpinpa llapanta.Tsaynömi ari Israel runacuna lamar chöpinpa päsar jucläyacawaymanna Moisesta gatirar aywayargan. Paycunapä tsaygacargan nogantsic Señor Jesucristuta chasquicurbautizacungantsic cuentam. 3Tsaynömi tsunyag jircacunataaywar llapancuna micuyargan Diosnintsic camaripanganmicuycunatapis.e 4Y nircur yacunaypita wanuyänanpäcaycaptinmi gagapita yacuta pashtariycatsimurgan

1 9 10

Page 160: Quechua Conchucos Sur Nt

160

f 10.4 Israel runacuna upuyänanpä Diosnintsic gagapita yacuta pashtariycatsimunganpita musyanayquipä liyinqui Exodo 17.1-7 yNumeros 20.2-13. g 10.8 Israel runacuna jutsa rurayman yaycuyanganpita Tayta Dios juc junagllachö 23,000 runacunata ushacätsingancagpita musyanayquipä liyinqui Numeros 25.1-9. h 10.9 Tayta Dios Israel runacunata culebracunawan canitsiypa castigangan cagpitamusyanayquipä liyinqui Numeros 21.4-7. i 10.10 Israel runacuna parlacachäyanganpita Tayta Dios angelninwan paycunata ushacätsingancagpita musyanayquipä liyinqui Numeros 14.1-38 y 16.41-49. j 10.25 Corinto marcachöga Diosman mana criyicogcuna ima ashmatapishtarpis ïduluncunapa jutinchörämi pishtayag mercäduchöpis ni maychöpis.

upuyänanpä.f Tsaynömi ari tsay tsunyagcunachöpisDiosnintsicga imaycay örapis miñishtiyangancunatacamaripargan. 5Tsay imayca milagrucunata ricaycarpis TaytaDiosta manam cäsuyargantsu. Tsaymi tsay tsunyagjircacunachö mana cäsucog cagcunata castigar ushacätsirgan.6Israel runacunata Tayta Dios tsaynö castigargan

nogantsicpis tantiyacurnin llutancunata manaruranantsicpämi. 7Tsaynöpis Diosta imapäpis mana cuentarïdulucunata ama adorayaytsu. Unay Israel runacuna örupitarurashga becërrupa imäjinninta adorar jutsatarurayanganpitam Diospa palabran gellgaranganchöpis nican:“Örupita becërrutanö ruraycurmi runacunaga jamaycur micurupyar cacuyargan. Y nircur warmicunawan lluta cacuyargan”nir. Tsaynö Tayta Diosta manana cäsur cawayanganpitacastiganganta ama gongashuntsu.8Tsaynölla juc warmicunawan cacur ama jutsa rurayman

yaycuyaytsu. Israel runacuna lluta juc warmicunawanpis jutsarurayman yaycuyanganpitam Tayta Dios juc junagllachöishcay chunca quimsa waranga (23,000) runacunataushacätsirgan.g 9Tsaynöpis Tayta Dios munangantarurayänayquipa rantin quiquiquicuna munayangayquitaruratsiyta ama yarpäyaytsu. Unay Israel runacunatapisquiquincuna munayanganta ruratsiyta munayaptinmi TaytaDios culebracunawan canitsiypa castigargan. Tsaynöpamaytsica runam wanuyargan.h 10Paycunata yanapananpäMoisesta Tayta Dios churashga caycaptinpis llutancunatamparlayargan: “Moisesga llutantam ruraycan nogantsicpä”nirnin. Tsaynö parlacachäyanganpitapis angelnintamcachamurgan paycunata wanutsir ushacätsinanpä.i11Unay Israel runacunata Tayta Dios tsaynö castiganganmi

gellgaraycan canan nogantsicpis tantiyacunantsicpä. Llutantarurayanganpita paycunata castigangannöllam nogantsictapiscastigamäshun Diosnintsicta mana cäsushgaga. 12Tsaynöcaycaptinga shumag tantiyacuyay jutsa rurayman manaishquiyänayquipä. Alli cayangayquita yarparcaycäyangayquitatä jutsa rurayman ishquicurpuyanquiman.13Jutsaman ishquitsimänapäga cay patsachö imaycallapiscaycanmi. Peru Tayta Diosman yäracushgaga imayca jutsaruraycunapitam imaypis tsapämantsic. Paymanyäracogcunataga mana dejaypam yanapamäshun imayca jutsaruraycunaman mana ishquinapä.

Ïdulucunata mana adorayänanpä willangan14Israel runacuna ïdulucunata adorayanganpita Tayta Dios

castigashga caycaptinga gamcunapis, waugicuna panicuna,tsaynö llutancunata ama rurayaytsu. 15Alli yarpayyogrunacuna caycarga tantiyacuyanquimanmi cay nimungä rasuncag canganta. 16Santa Cënachö vïnuta upur y tantatapaquipanacur ¿llapantsicpis manacu yarpaycantsic SeñorJesucristo nogantsicpä raycur yawarninta jichar cruzchöwanunganta? 17Tsaychö maytsicag carpis juc tantallatamicupacur Diosnintsicta adorarnin jucllayllanöllamcaycantsic. 18Tsaynömi Israel runacunapis Tayta Diostaadoracuyänan altarchö pishtayangan aytsata micupacurninllapanpis jucllayllanölla caycäyan. Y tsaynöllam gamcunapisrunacunawan goricar ïdulucunapa altarninchö pishtayanganaytsata micurga ïdulucunata adoragcunawan jucllayllanöllacaycäyanqui. Tsaynö caycaptinga paycunawan goricar amamicuyaytsu tsay aytsata.19Ïdulucunapaga manam ima poderninpis cantsu. Tsaymi

altarninchö ïdulucunata adorarnin ashmata pishtayaptinpis

tsay ïduloga ni imachöpis yanapantsu. 20Tsaycunata rurarninmanam ïdulucunatatsu adoraycäyan, sinöga *supaycunatam.Tsaynö caycaptinga gamcunapis tsay micuycunata micursupaycunata adorag cuentanam caycäyanqui. Nogaga manammunätsu tsaycunata rurayänayquita. 21Santa Cënachö vïnutaupuycarga ¿imanirtä Jesucristuman mana criyicogrunacunawan goricar ïdulucunata adorayänanpä apayanganvïnuta upuycäyanqui? Tsay vïnuta upurga supaycunatamadoraycäyanqui. Tsaynöpis Santa Cënachö tantata micuycarga¿imanirtä waquin runacunawan goricar ïdulucunapaaltarnincunachö pishtayangan aytsata micuycäyanqui? Tsayaytsata micurga supaycunatam adoraycäyanqui. 22Tsaycunatarurar cacurga Tayta Diosta pasaypam rabyanaycätsiyanqui.Tsaynö rabyanätsiyangayquipitaga Tayta Dios castïgunwanmiushacätsiyäshunqui.23Tsay aytsata micuyänayquipä libri caycarpis ama

gongayaytsu micuyaptiqui criyicog mayiquicuna jutsatarurayangayquita yarpäyänanpä cagta. Jutsatarurayangayquita yarparga ¿gamcunapita imataräyachacuyanga Tayta Dios munangannö cawayänanpä?24Tsaynö captinga ama quiquillayquicuna allichöcayänayquipä yarpachacuyaytsu, sinöga criyicogmayiquicunapis allichö cayänanpä yarpachacuyay.25Mercädupitapisj maypitapis aytsata rantir ïdulucunapa

jutinchö pishtayanganta o mana pishtayangantapis manatapupacuyllapa micucuyay. 26Cay patsachö cagcunagaimaycapis Tayta Dios camangallanmi. [Tsaynö payllacamashga captinmi llapanpis micunantsicpäga allilla caycan.]27Tsaymi pillapis micuyänayquipä gayatsiyäshuptiqui manatapupayllapa garayäshungayquitaga micucurcuyanqui.28,29Peru tsay gayatsiyäshogniqui Diosta mana cäsurïdulucunapä jutitsaycur rurayanganta willayäshuptiquiitsanga ama micuyanquinatsu. Willaycäyäshuptiquirä tsaymicuyta micuyaptiquega gayatsiyäshogniqui runam yarpangagamcunapis tsay ïdulucunata adorarna micuycäyangayquita.Imanö captinpis waquinniquicunaga niyanqui: “¿Imanirtä

imaycatapis micucümantsu, runacuna llutantayarpäyangallanpitaga? 30Llapan micuytapis camaripämanganpitaTayta Diosta agradesicur micuptëga, ¿imanirtä pipisjamuräyämanman?” nir. 31Tsay micucuyangayquicuna allicanganta yarpäyaptiquipis waquin runacunaga yarpäyangasupaycunata cushitsir ruraycäyangayquitam. TsaynöpamJesucristuta chasquicuyangatsu. Tsaymi micurpis, upurpis, y imatarurarpis Señor Jesucristuta runacuna chasquicuyänanpä allillatarurayänayqui. 32Jesucristuta chasquicuyänan caycaptinga amaimatapis llutallaga micuyaytsu ni rurayaytsu, Israel runacunacaptinpis ni mana Israel runacuna captinpis. Tsaynöpaga waquincriyicogcunapis Jesucristuta gongasquir yapaymi ïdulucunataadorayanga. 33Tsaynö captinmi nogapis cösarä yarpachacü imamicuycunata micunäpapis o mana micunäpäpis. Manam llutallagaimapis alli ruraytsu. Imaycatapis noga rurä alli cagllatamrunacuna Jesucristuta chasquicur salvacuyänanpä.

11 1Señor Jesucristuta cäsur noga cawangänöllagamcunapis pay munanganta rurayay.

Tayta Diosman mañacur goricäyanganchöCorinto warmicuna umancunata

shucutacuyänanpä Pablo yätsingan2Gamcuna imaypis yarparäyämaptiqui feyupam cushicü.

Tsaynöllam cushicü Señor Jesucristupä yachatsingäta managongayangayquita. 3[Tsaynö captinpis gamcunachö waquin

1 10 11

Page 161: Quechua Conchucos Sur Nt

161

warmicuna gowancunata mana cäsurshi caycäyan.]Warmicunaga gowanpa mandunchömi cayänan. Tsaynöllamollgupis Jesucristupa mandunchö caycan, y JesucristupisTayta Diospa mandunchömi caycan.4Goricäyangayquichö üsuyquicunaman Tayta Diosman

mañacur o willacuyninta willacur juc ollgu manam umantashucutacunmantsu. Ollgucuna umata shucutacurcur TaytaDiosman mañacurga Jesucristuta manam imapäpiscuentaycantsu. 5Warmicunam itsanga Tayta Diosmanmañacur o willacuyninta willacur goricäyangayquichöumancunataga shucutacuyanman. Üsuyquicunaman umantamana shucutacurga gowanta manam respitaycantsu. Umantamana shucutacurga tsay warmi agtsanta rutucureg cuentampengacuypä caycan. 6Umanta shucutacuyta mana munagwarmega mejor agtsanta rutucuritsun. Y si agtsan rutucushgacayta pengacurga umanta shucutacutsun.7Ollguta camar Tayta Dios quiquin niragllatam camargan.

Tsaymi goricäyangayquichö Tayta Diosta alabar umancunataollgucuna imawanpis shucutacuyanmantsu. [Warmicunamitsanga gowanpa munayninchö car üsuyquicunamanumancunata shucutacuyänan.] Tsaynö shucutacunmanollgupita warmita Tayta Dios camashga captinmi. 8Manamwarmipitatsu ollguta Tayta Dios camargan, sinöga ollgupitamwarmita camargan. 9Y manam warmi japallanrä caycaptintsuollguta camargan, sinöga ollgu japayllallan captinmi majanpäwarmita camargan. 10Tsaymi üsuyquicunaman warmicunagaTayta Diosman mañacur goricäyangayquichö umancunatashucutacuyänan gowanpa munayninchö carnin. Tsaynöcayaptinga angelcunapis cushicuyanmi.11[Tsaynö captinpis ama yarpäyaytsu warmicuna mana

väleg cayanganta.] Cay cawaynintsicchöga warmipisollguwanmi alli cawayta tarin, y ollgupis warmiwanmi allicawayta tarin. 12Musyantsicmi ollgupitarä warmita Tayta Dioscamanganta y tsaynöllam musyantsic warmipitarä ollgupisyuringanta. Tsaynö llapanpis cananpäga Tayta Diosmicamacätsirgan.13Waugicuna panicuna, Tayta Diosman mañacur

goricäyangayquichö warmicuna umancunatashucutacuyänanmi. Tsaynö caycaptin ¿allitsurä canmanwarmicuna umancunata mana shucutacuyllapa cayaptin?14Ollgucunaga ata agtsashga carnin pengacuypämi cayan.15Warmicunatam itsanga agtsancunarä warmi cayta shumagpatsarätsin. Ata agtsayog carga tsay agtsallanwanmi warmegashucutacushganö caycan. 16Tsay üsuyquicunapä manammasta parlayta munätsu. Imanö captinpis cay nimungätashumag tantiyacuyay. Tayta Diosman mañacuyangayquichöwarmicuna umanta shucutacuyanmi. Maytsaychöcriyicogcunapis tsaytaga tantiyayanmi.

Santa Cënata shumag celebrayänanpä tantiyatsingan17,18Gamcunaga Santa Cënata celebrayänayquipä

goricäyangayquichö gallayätsinacurshi caycäyanqui.Rasunpapis tsaynömi may portacuycäyanqui. Santa Cënachöllutan rurag cayaptiquega manam gamcunata “Allitamruraycäyanqui” nïmantsu. 19¿Imaycatä päsaycungamcunawan? Tsaynö gallayätsinacurchir alli cawaycäyanqui,¿au?

20Tsay Santa Cënata celebrayänayquipä goricargallayätsinacuyangayquiwan manam Diosnintsicmunangannönatsu ruraycäyanqui. 21Tsaygoricäyangayquichöshi waquinniquega alli micuycunataapaycur micucuyanqui. Pobri cagcunanash tsaynömicucuyaptiqui munapar ricaraycäyäshunqui. Mallagarcaycäyaptinpis pachayquicuna juntanganyagräshi micurcacuyanqui. Y waquinniquicunaga machag machag upyarshicacuyanqui. 22Tsaynö carga ¿ima allitatä ruraycäyanqui?Waquin criyicogcunata tsaynö munapätsiyänayquipa rantin

¿imanirtä wayiquicunachö micucuyanquitsu? Tayta Diostamana cäsurnin ¿imanirtä gamcuna micuyniynag cagcriyicogcunata munapätsir pengacatsiyanqui? Tsaynöcayangayquipita “Allitam ruraycäyanqui” niyäshayquitsumanam.

Santa Cënachö discïpuluncunawanJesucristo caycanganta tantiyatsingan

(Mateo 26.26-29; Marcos 14.22-25; Lucas 22.14-20)23Santa Cënapita Señornintsic Jesucristo yachatsingantam

nogapis tantiyaycätsï. Wanutsiyänanpä Judas entregangantsacaymi Señor Jesus tantata aptarcur Tayta Diostaagradesicurgan. 24Nircurmi tsay tantata paquirir nirgan: “Caytantaga cuerpümi. Cay tantata micur imaypis yarpäyanquigamcuna raycur wanungäta” nir. 25Merendata micurushasquirnam vïnuyog väsuta aptarcur nirgan: “Cay vïnutaupur imaypis yarpäyanqui gamcuna raycur yawarnïtajichangäta. Tsaynö jichaptïmi Tayta Dios runacunawan*mushog conträtuta ruranga nogaman criyicamog cagcunatajutsancunapita perdonananpä” nir. 26Tsaynö ninganpitamSeñornintsic cutimunganyag Santa Cënata micur upuryarpantsic nogantsic raycur cruzchö wanunganta.

Jutsata rurarcur Santa Cënata mana micuyänanpä ningan27Pipis manacagcunata rurarcur Santa Cënata micur upurga

mas jutsayogmi ricacun. Tsaynö rurarmi Jesucristowanunganta ni imapäpis cuentayantsu. 28Tsaymi Santa Cënatamicuyänayquipäga shumagrä tantiyacuyänayqui imanöcawaycäyangayquitapis. 29Llutancunata rurarcur Señornintsicwanunganta imapäpis mana cuentar Santa Cënatacelebrayaptiquega Tayta Dios feyupam castigayäshunqui.30Tsaynö cayangayquipitash waquinniquicunaga manaalliypana geshyaycäyanqui y waquincunanash wanuyashgana.31Tsaymi Santa Cënata micuyänayquipäga shumagrätantiyacuyänayqui jutsayquicunata. Perdontamañacuyaptiquega Tayta Dios manam castigayäshunquitsu.32Nogantsictaga castigarpis castigamantsic llutan ruraycunatajagirinapämi. Tsaynö llutan ruraynintsiccunata tantiyacurjagirishgaga Tayta Dios in ernumanga mananamgaycamäshunnatsu.33Tsaymi, waugicuna panicuna, Santa Cënaman

goricäyangayquichö jucniqui jucniquicunapis shumagricanacuyanqui. 34Tsay goricäyangayquichö waquinniquicunamallaganarnin punta puntata micuyänayqui captinga mejorwayiquicunachö micucarcayämunqui. Tsaynöpaga Tayta Diosmanam castigayäshunquinatsu.Tsaypita mas waquin asuntucunataga shamurnam

arreglashä.

Espiritu Santo imaycanläyapayanapamangantsicta willangan

12 1Waugicuna panicuna, cananga Espiritu Santo imanöyanapamangantsictapis shumagmi

tantiyatsiyäshayqui. 2Musyayangayquinöpis Jesucristutamanarä chasquicurninga gamcunapis waquinrunacunanöllarämi ïdulucunata “Cayga diosnïmi” niradorarnin cawacuyarguyqui. 3Tsaynö cawashga carmiwaquinniquicunaga tantiyayanquirätsu picuna EspirituSantuta chasquicushga cayanganta y picuna manachasquicushga cayanganta. Jesucristuta chasquicurmunayninchö cawagcunaga llapanmi Espiritu Santutapischasquicuyashgana. Y Jesucristuta imapäpis manacuentagcunaga pipis manam Espiritu Santutachasquicushgatsu.4Espiritu Santoga imayca gracianta gomantsic jucnöpa

jucnöpapis. 5Señornintsic Jesucristunam llapantsictapisimaycamanpis camacätsir churamantsic payta sirvinantsicpä.

1 11 12

Page 162: Quechua Conchucos Sur Nt

162

Tsaymi yarpäyänayquitsu Señornintsicta waquincunallasirviycäyanganta. 6Tayta Diosga imaycanöpam llapantsictapisgracianta gor yanapamantsic munanganta ruranantsicpä. Amayarpäyanquitsu waquin criyicogcunallata yanapaycanganta.7Llapantsictam jucnöpa jucnöpapis Tayta Dios EspirituSantunwan yanapatsimantsic nogantsicpis criyicogmayintsiccunata yanapanantsicpä.8Waquin criyicogcunata Espiritu Santo yanapan shumag

tantiyacurcur waquincunatapis tantiyatsiyänanpämi. Ywaquintanam Espiritu Santo yanapan shumag yachacunanpä,nircur waquin cagcunatapis yachatsinanpä. 9Tsaynöllamwaquin cagtapis Espiritu Santo yanapan Tayta Diosmanyäracur imaycapäpis mañacunanpä, geshyagcunataallïtsinanpä, 10milagrucunata rurananpä, y Diospawillacuyninta musyatsicunanpä. Tsaynöllam waquincunatapisEspiritu Santo yanapan manacagcunata parlaycäyangantatantiyacunanpä, mana yachangan parlaycunachöwillacunanpä, y nircur willacungancunata quiquincunapaparlayninchöna tantiyatsinanpä. 11Tsaynömi ari Espiritu Santopoderyog car criyicogcunata jucnöpa jucnöpapis yanapan.Tsaymi llapantsictapis quiquin Espiritu Santomunanganllaman yanapamantsic waugintsiccunatayanapanantsicpä.

Jesucristupa cuerpun cangantsicta tantiyatsingan12,13Musyantsicmi juc runapa ricrancuna, chancancuna, y

umanpis juc cuerpullachö canganta. Tsaynöllam EspirituSantuta chasquicushga cagga llapantsicpis jucllayllanöllanacaycantsic. Tsaynö carnam Jesucristupa cuerpunna cantsic,Israel runa carpis y mana Israel runa carpis, pipa esclävuncarpis y mana esclävu carpis.14Runapa umanwan, chancanwan, maquinwan,

llapanwanrämi juc cuerpoga ruracan. 15Chaquintsic manamcuerpuntsicpita yargucunmantsu: “Noga maqui manacaycarga manam cuerpuchötsu cä” nir. 16Tsaynöllarinrintsicpis manam cuerpuntsicpita yargucunmantsu: “Nogañawi mana caycarga manam cuerpuchötsu cä” nirnin. 17Caycuerpuntsic ñawilla captinga ¿imawanrä wiyashwan? Ytsaynöpis cuerpuntsic rinrilla captinga ¿imawanrä asyaytapismayashwan? 18Tayta Diosllantsicga yarpanganmanmiimaycayogta camamarguntsic umayogta, ricrayogta, ychancayogta. 19¡Imanörä cashwan cargan umantsiclla captin ochancantsiclla captin! 20Peru Tayta Diosga llapanyogtamcamamarguntsic juc cuerpulla cananpä.21Manam ñawintsicpis maquintsicta ninmantsu: “Manam

gamta miñishtïtsu” nir. Tsaynöllam umantsicpis chaquintsictaninmantsu: “Manam gamta miñishtïtsu” nir. 22Antiscuerpuntsictaga Diosnintsic camashga mas pishi töpaycagcunata y pengaynintsic cagcunata mas cuïdanantsicpämi.23,24Tsaymi pishi töpay captin ñawintsicta shumag cuïdantsic.Ricrantsiccunataga chancantsiccunataga manam alläpacäsupantsictsu. Tsaynöllam pengaynintsictapis juccuna manaricayänanpä tsapacuntsic. Tsaynö tsapacurpis manamyarpantsictsu mana väleg cangantaga, sinöga tantiyantsiccuerpuntsicchö llapanpis cagcunaga väleg cangantam.25Tsaynö captinmi cuerpuntsicchö cagcunataga llapantamiñishtintsic, pishi töpaytapis o mana pishi töpaytapis,pengaytapis o mana pengaytapis. 26Imaycallantsicpisnanaptinga llapan cuerpuntsictam nanatsicuntsic. Tsaynöcaycangantsicpita allisquirga cushishgam ticrasquintsic.[Tsaynöllam criyicog mayintsicta imapis päsaptinllaquicuntsic y Tayta Dios yanapaptinnam cushicuntsic.]27Nogantsic Jesucristuta chasquicushgana cagcunaga

llapantsicpis paypa cuerpunmi caycantsic. 28Tsaymi SeñorJesucristuman criyicur cawagcunata Tayta Dioslla churashgaapostolcuna cayänanpä, willacuyninta willacuyänanpä, yyachatsicuyänanpä. Waquincunatanam acrashga

milagrucunata rurayänanpä, waquintanam geshyagcunataallïtsiyänanpä, waquintanam pobricunata yanapayänanpä,waquintanam shumag yätsicog cayänanpä, y waquintanamacrashga mana yachangan parlacuycunachöpiswillacuyänanpä. 29Manam llapan criyicogcunatatsu TaytaDiosga churashga apostolnin cayänanpä, ni willacognincayänanpä, ni yachatsicog cayänanpä, ni milagrucunatarurayänanpä. 30Tsaynöpis manam llapantatsu Tayta Dioschurashga geshyagcunata allïtsiyänanpä, ni mana yachanganparlaycunapa willacuyänanpä, y nircur willacungancunataquiquincunapa parlayninchöna tantiyatsinanpä. [Tsaynöcaycaptinga ama yarpachacuyaytsu: “Jesucristuman waquincriyicogllatam Espiritu Santo yanapaycan” nir.]31Yarpachacuyayga gamcunatapis Espiritu Santoyanapayäshuptiqui criyicogcunata yanapayänayquipä cagta.Tsaycunata shumag tantiyacur cawayänayquipämi canan nogajucta willapäyäshayqui.

Cuyanacuy imanö canganta Pablo tantiyatsingan

13 1Cay patsachö llapan imayca parlacuycunachöparlayta yacharpis o *angelcunapa parlacuynincunata

parlarpis cuyacuyta mana yacharga llapan parlangäcunapisplatïlluta llutalla tucayaptin chinchinyangannöllam caycan.2Tayta Diospa willacuyninta shumag willacurpis o imapäsananpä cagcunata musyarpis o imayca yachagrunacunapita masta musyarpis cuyacuyta mana yacharga¿imapärächi välïman? Tsaynölla Tayta Diosman yäracuycurjuc jircata jucagläman witicunanpä niycuptï witicusquiptinpiscuyacuyta mana yacharga manam imapäpis välïtsu.3Pobricunata llapan imaycäcunata garar ushasquirninpis oruna mayï raycur wanuyta tarirpis cuyacuyta mana yachargaimapärächi välïman.4Cuyacog carga runa mayintsic ashllimashgapis

awantacuntsicmi. Tsaynömi cuyacuyta yacharga runamayintsictaga chiquintsictsu, sinöga cuyapantsicmi. Manammusyag yachag tucuntsictsu ni runa tucuntsictsu. 5Manammanacagcunata llutallaga parlacuntsictsu, ni manamimaycachöpis quiquintsicpä ricogllaga cantsictsu. Manamimaycallatapis ajanaycantsictsu ni piwanpis ajätsinacurcurnanag ñawintsicpa ricapantsictsu. 6Llutancunata ruraptinmanam pitapis cushipantsictsu, sinöga imaycacunapäsaptinpis cuyapantsicmi. Y allicunata ruraptingacushicuntsicmi. 7Cuyacog carga runa mayintsicchiquimashgapis manam wasan rimantsictsu. Jucpa wasantarimaptinpis manam rimäshintsictsu. Llutancunata ruraptinpistantiyatsintsicmi allillata rurar cawananpä. Imata nimashgapisawantacuntsicmi.8-10Cay patsachö cawar Tayta Dios imanö canganta manarä

shumag tantiyacuptintsicmi Espiritu Santo yanapaycämantsicTayta Diospa willacuyninta tantiyanantsicpä y runacunatamusyatsinapä. Señor Jesucristo goricamashgaga mananamwillacushunnatsu, mana yachangantsic parlacuycunachöparlashunnatsu, ni cay patsachö Espiritu Santotantiyatsimangantsicnö yachacushunnatsu. Tsaynö captinpisTayta Dioswan y runa mayintsicwanmi itsanga imayyagpiscuyanacuycäshunlla.11Nogapis wamra carga wamranöllam parlargäpis y

yarpachacurgäpis. Canan rucuyaptïnaga mananamwamrapanönatsu yarpachacuynïpis. Tsaynömi ari SeñorJesucristo goricamashgapis manana miñishtishunnatsuEspiritu Santo tsaynö yanapamänantsictaga. 12Canangamacwa espëjuchö ricacognöpis manarämi shumaggatantiyacuntsicrätsu Tayta Dios imanö canganta. Gloriachömiitsanga Tayta Dios nogantsic imanö cangantsictamusyangannö nogantsicpis pay imanö canganta musyashun.13Cay patsachö tsaynö llapan ushacaptinpis mana imaypis

ushacangatsu Diosnintsicman yäracuynintsicmi, gloriaman

1 12 13

Page 163: Quechua Conchucos Sur Nt

163

pushamänantsicpä cagta shuyacuynintsicmi, ycuyanacuynintsicmi. Tsay quimsanpita mas väleg caggacuyanacuynintsicmi.

Mana yachayangan parlacuycunachöEspiritu Santo parlatsingancuna

14 1Waugicuna panicuna, gamcunaga imaycanöpapiscuyanacur cawayay. Diosnintsicta mañacuyay alli

willacuyninta pitapis maytapis shumag tantiyatsiypawillapäyänayquipä. 2Runacuna mana tantiyayanganparlaycunapa willapäyänayquipa rantinga allim canmanquiquincunapa parlaynincunachö Tayta Diospa willacuynintawillapäyaptiquim. Tsaynö willacuyaptiquega manam pipistantiyayäshunquitsu imata parlaycäyangayquitapis. TsaytagaTayta Diosllam tantiyayäshunqui. 3Runacuna tantiyayanganparlaycunapa willacuyaptiquim itsanga llapanparlapaycangayquicunatapis tantiyayäshunqui. Tsaymi llapanwiyagcuna cushicur shumag yachacuyanga Diosnintsicmunangannö cawayänanpä. 4Mana tantiyangan parlaycunapaparlaparga tsay parlag cagllam cushicun. Peru runacunatantiyayangan parlacuynincunapa willapäyaptinmi itsangallapanpis cushicur entiendiyanga Diosnintsicpa munayninchöcawayänanpä.5Ama yarpäyaytsu mana tantiyayangan parlaycunachö

willacuyangayquicuna mana alli canganta. Tsaynöparlanantsicpä Espiritu Santo yanapamashgapis allillamcanman. Peru mas allega runacuna tantiyayanganparlacuynincunachö Diospa willacuyninta parlapashgam.Mana tantiyayangan parlaychö willacuyaptiquega juc criyicogwaugim canman quiquincuna parlayanganman ticratsipag.Tsaynö tantiyatseg captinga allim canman jucparlaycunachöpis willacuyaptiqui.6Waugicuna panicuna, shumag tantiyacuyay. Gamcunaman

watucagniquicuna shamur mana tantiyayangayquiparlacuychö parlapaptï ¿imatarä tantiyayanquiman? Peruquiquiquicunapa parlacuyniquicunachö parlapaptïmi itsangashumag chasquicuyanqui. 7Pincullutapis arpatapis llutallatucacuyaptinga manam tantiyacantsu imata tucaycanganpis.8Tsaynömi gyërraman soldäducuna aywar cornëtata llutallatucacuyaptinga mana ras listacuyanmantsu pelyamannayaycuyänanpä. 9Tsaynömi criyicogcuna goricäyanganchömana tantiyayangan parlacuychö willacuyaptiquega manatantiyar imatapis yachacuyangatsu. Tsaynö captinmiquiquincunapa parlacuynincunachö mana willacurga manacangan cuentalla parlacuycäyanqui.10Musyangantsicnöpis runacuna imaycaläya

parlacuycunatam parlayan. Y tantiyayangan parlaycunapaparlapashgaga pipis entiendiyanmi. 11Nogatapis manatantiyangä parlaychö pipis parlapämaptinga manamtantiyätsu imata nicämangantapis. Tsaynöllam manatantiyayangan parlaychö noga parlapaptïpis imatanicangätapis mana ichicllapis tantiyayämantsu. 12Tsaynöcaycaptinga ¿imanirtä yarpäyanqui runacuna manatantiyayangan parlaycunachöpis Diospa willacuyninta allichasquiycäyanganta? Tsaynö yarpäyänayquipa rantinga TaytaDiosman mañacuyay runacuna tantiyayangan parlaycunachöshumag willacuyänayquipä. Tsaynöpaga musyayangamDiospa willacuyninta.13Tsaynömi runacuna mana tantiyayangan parlaychö

willacurga Tayta Diosman mañacuyay tsayparlapäyangayquicunata tantiyayangan parlacuymanticratsipäyänayquipä. 14Nogapis Espiritu Santoparlatsimangan parlacuychö Tayta Diosta cushishgamañacurpis manam tantiyätsu imata nicangätapis. 15Tsaynöcaptinga manam Espiritu Santo parlatsimanganparlacuyllachötsu mañacushä, sinöga tantiyangäparlacuycunachöpis Tayta Diosman mañacuycäshämi.

Tsaynöllam Espiritu Santo parlatsimangan parlacuyllachötsuTayta Diostaga alabar cantacushä, sinöga tantiyangäparlacuycunachöpis cantacuycäshämi. Manam runacuna manatantiyayangan parlayllachöga cantashätsu ni mañacushätsu.16Gamcunapis runacuna mana tantiyayangan parlacuyllachöTayta Diosta alabayaptiquega waquin runacuna gamcunawaniwal manam alabayta camäpacuyangatsu. 17Pasaypacushicurrä Tayta Diosta alabayaptiquipis paycunagaupällallam ricaräyäshunqui.18Gamcunata yanapayäshungayquinöllam nogatapis Espiritu

Santo yanapaman mana tantiyangä parlacuycunapapis TaytaDiosta alabanäpä. Tsaynö yanapamaptinmi Tayta Diostaagradesicü. 19Imanö captinpis Señor Jesucristumancriyicogcuna goricäyanganchöga manam mana tantiyayanganparlaychöga parlapätsu, sinöga tantiyayangan parlacuychömiparlapä. Tsay mana tantiyayangan parlacuychö mayläyaparlaptïpis mana entiendiyaptinmi mas allega canman jucishcayllatapis tantiyayangan parlacuychö parlapaptï.20Waugicuna panicuna, runacuna mana tantiyayangan

parlaychö willacurnin ¿imanirtä yarpäyanqui allitaparlaycäyangayquita? Tsaynö yarparga wamracunayarpaycäyangannöllaran yarpaycäyanqui. 21Diospa palabrangellgaranganchö caynömi nin:

“Israel runacunata castigarmi juclä nacion runacunapamaquinman churashä.

Tsay runacuna juc parlacuychö parlapäyaptinmi niimatapis mana tantiyayangatsu.

Tsaynöpa castigaptïpis manam cäsuyämangatsu” nir.

22-25Tsay gellgarangannöllam gamcuna mana tantiyayanganparlaycunachö parlapäyaptiqui runacuna Diospawillacuyninta chasquiyangatsu. Chasquicuyänanpa rantingalöcuyashga cayangayquita yarpäyanga. Paycunapaparlacuyninchö willacuyaptiquim itsanga tantiyayanga TaytaDios gamcunawan caycanganta. Y tantiyacuyangam TaytaDiosta mana cäsur jutsachö caycäyangantapis. Tsaycunatatantiyacurga jutsancunapita perdonta mañacurninmigonguricuycur Diosnintsicta alabayanga.

Goricäyanganchö criyicogcuna imaycatapispatsätsiyänanpä yätsingan

26Tsaycunata tantiyarnam cananga goricäyangayquicunachöwaquinniquicuna cantayämunqui, waquinniquinayachatsicayämunqui, y waquinniquina Tayta Diostantiyatsiyäshungayquicunata shumag willapäcayämunqui.Waquinniquina runacuna mana tantiyayangan parlaycunachöEspiritu Santo parlatsiyäshuptiqui quiquincunapaparlaynincunachö tantiyatsiyanqui. Llapanpis allilla catsuntsay criyicogcuna cushi cushi yachacuyänanpä. 27Manatantiyayangan parlaycunachö parlarga juc ishcagwaugicunalla trocanacuypapis parlayätsun. Y nircur jucwaugina tsay parlayangancunataga ticratsipämutsun shumagtantiyayänanpä. 28Tsaychö pillapis tantiyatsicog manacaptinga mejor upällacuyätsun. Mana tantiyayanganparlaycunachö parlapäyämunanpa rantingashonguncunallachöna Tayta Diosman mañacuyätsun.29Tsaynölla goricäyangayquicunachö waquinniqui

“Diosnintsicmi tantiyatsimashga” nir parlamuyta munarpis jucishcag imalla willacuyätsun. Nircur juccunanatantiyatsicayämutsun tsay willacuyangan Diospita canganta omana cangantapis musyayänanpä. Tsaypitana waquinwaugicunapis willacuyta munarga willapäcayämutsun.30Juccunatapis Diosnintsic willacamunanpä tantiyatsiptingaparlaycämog cagga upällacunmannam jucagna parlamunanpä.Tsay waugina willacamutsun Diosnintsic imatatantiyatsingantapis. 31Tsaynöpam llapanpis parlayta munag

1 13 14

Page 164: Quechua Conchucos Sur Nt

164

cagcunaga parlayämunga criyicog mayicuna yachacuyänanpä.32Diosnintsic tantiyatsiyäshungayquita parlayämunayquipägaama llallicuypa llallicur parlayanquitsu, sinögashuyänacuyanquirä ushayämuyllanta parlayämunayquipä.33Goricäyangayquichö Tayta Diosga manam munantsujalalaypa jalalar lluta willacuyninta parlayänanta. Paygamunan shumag imatapis ruranantsictam.34Tsaynö captin goricäyangayquichö warmicunaga musyag

tucuyänanpa rantin upällacuyätsun. Tsaynö musyagtucurninga gowancunata mana cäsuypa cayangannömicaycäyan. Diospa palabranchö ningannöllam warmicunagowancunataga munaynincunachöga catsiyänantsu. 35Tsaymigoricäyangayquichö warmicuna musyag tucuyänanpa rantinupällacuyänan. Y imatapis musyaytarä munargawayincunaman cutiycur gowancunata tapucucuyätsun.36¿Imanirtä yarpaycäyanqui gamcunalla Tayta Diospa

willacuyninta yachag cayangayquita? 37Diospawillacognin rasunpacarga o Espiritu Santo yanapayäshuptiqui yachag cayangayquitayarparga tantiyacuyanquimanmi cay cartachö ningäcuna Señornintsicmunangannölla canganta. 38Cay cartachö nimungäcunata pipis manachasquicuptinga payta ama cäsupäyaytsu.39Waugicuna panicuna, tantiyayangan parlacuynincunachö

Diospa willacuyninta musyatsicuyay imaycanöpapis. Imanöcaptinpis runacuna mana tantiyayangan parlaycunachöwillacuyaptinpis ama michäyanquitsu pillapis tantiyatsiyäshogcaptinga. 40Tsaynö llapantapis shumag patsätsipacuyanquiDiosnintsicman mañacur goricäyangayquicunachöpis.

Jesucristo cawamunganpä ningan

15 1Waugicuna panicuna, yarpäyay Señor Jesucristupawillacuyninta shumag yachatsiptï

chasquicuyangayquita. Tsay yachatsingäta tantiyacurmicananga gamcuna Señornintsicman yäracur cawaycäyanqui.2Tsaynöpam pay munangannö cawarna gloriamanmichäyanqui. Munangannö mana cawarga manacagllapämiSeñornintsictapis chasquicuyarguyqui.3Gamcunata yachatsirgö nogapis yachacungällatam. Jutsa

ruraynintsiccunapita perdonamänantsicpämi Diospa palabrangellgaranganchönölla Jesucristo cruzchö wanushga. 4TsaynömiSeñorllantsicta pampayanganpita quimsa junagtaga cawamurganDiospa palabran willacungannölla. 5Cawascamurga puntatayuripargan Pedrutam. Nircurnam yuripargan chunca ishcay (12)apostolnincunata. 6Tsaypitanam Señorllantsic yuripargan pitsgapachac (500) payman criyicur gatiragnincuna goricashgacaycäyagman. Tsay yuripangan runacunaga cay cartata gellgangäwitsancunayagpis waquincunaga cawaycäyanran. 7TsaypitaSantiaguta yuripasquirnam llapan apostolnincunatana yuripargan.8Tsaynö llapancunata yuripanganchörämi nogatapisyuripämashga imayca llutan rurag caycaptïpis.9Señor Jesucristo manarä yuripämaptin nogaga payman

criyicogcunata gaticacharmi ushag cä. Tsaynö caycaptïpiscuyapämarnïmi Tayta Dios apostol canäpä churamashga.10Apostol canäpä churamangannöllam yanapaycäman SeñorJesucristupa willacuyninta willacunäpä. Tsaynö yanapamaptinmiwaquin apostolcunapitapis masrä willacuyninta willacuycä.11Waquin apostolcuna willacurpis ni noga willacurpis tsaywillacuyllatam willacuycäyä. Tsay willacuyllata wiyacurmi SeñorJesucristuta chasquicuyarguyqui.

Wanushgacuna cawayämunanpä cagta willangan12Señor Jesucristo wanunganpita cawamushga caycaptinga

¿imanirtä waquinniquicunaga wanushgacuna manacawayämunanpä cagta parlaycäyanqui? 13Wanushgacunamana cawayämunan captinga Señornintsicpis wanunganpitamanam cawamunmantsu cargan. 14Tsayöraga wanunganpitamana cawamushga captinga nogacunaga llutallachiwillacuyninta willacuyäman. Tsaynö captinga Jesucristutapis

chasquicuyanquiman cargan ardëllachi. 15,16Wanushgacunamana cawayämunan caycaptinga tsayöraga llullacurcurchiwillacuyäman Señornintsic Jesucristuta Tayta Dioscawatsimungantapis. 17Tsaynöpis Jesucristo manacawamushga captinga payman criyirpis jutsayquicunapitamanachi perdonacar salvacuyanquitsu. 18Tsaynö captingaSeñor Jesucristuman yäracuycar wanogcunapis gloriachöcayänanpa rantin in ernuchömi caycäyanman. 19Tsayöragawanungantsicpita mana cawamunantsicpä caycaptinga SeñorJesucristuman yäracungantsicpis ¿imapärächi välinman?20Waugicuna panicuna, shumag tantiyacuyay. Jesucristoga

rasunpam wanunganpita cawamushga. Puntata pay cawamushgacaptinmi nogantsicpis cawamunantsicpä canganta musyantsic.21Adan jutsaman ishquinganpitam llapan runapä wanucuy cashga.Cananga Jesucristo wanunganpita cawamushga captinmi paymancriyicog cagcuna cawamushun. 22Adanllapita mirashga carmillapan runacunapis wanuyanlla. Tsaynömi Jesucristo cawamushgacaptin payta chasquicogcunapis cawayämunga paywanna manaushacag cawaychö cawacuyänanpä.23Puntataga Señor Jesucristutam Tayta Dios cawatsimushga. Y

Jesucristunam ciëlupita cutimur payman llapan criyicogcunatacawatsimunga. 24Tsaynö cawascatsimuptinnam Satanasta y llapancontragnincunata castïguman garpunga. Nircurnam imaycatapisTayta Diospa munayninman entreganga. 25Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis nican Jesucristo imaycatapis munayninchötsarararnin chiquegnincunata castïguman garpunanpä cagtam.26Tsaypita Tayta Diosman llapanta entregaycuptinga mananamwanuypis canganatsu. 27Diospa palabran gellgaraycanganchöminin: “Salvacogpa munayninmanmi llapan imaycatapis Tayta Dioschurashga” nir. (Tsaynö niptinpis Jesucristoga Tayta Diospamunayninchömi caycan.) 28Jesucristupa munayninman Tayta Diosllapantapis churashga captinmi Jesucristupis Tayta Diospamunayninman cutitsinga. Tsaynöpam Tayta Dios llapanimaycatapis munayninchö tsararanga.29Waugicuna panicuna, ¿imanirtä yarpäyanqui wanushgacuna

mana cawayämunanpä canganta? Wanushgacunata Tayta Diosmana cawatsimunanpä caycaptinga ¿imallapärä wanushgacunaparantin waquinniquicuna bautizacuyanquipis? 30Wanushgacunamana cawayämunan caycaptinga ¿imapärächi wanuyta ricarpisJesucristupa willacuyninta willacur purïman cargan? 31Tsaywillacuyninta willacur waran waran puriptï hastamwanutsiyämaytapis munayan. Imaycanö carpis salvacuyänayquipäJesucristuta chasquicuyaptiquim feyupa cushicü. 32Cay Efesomarcachöpis mana alli runacuna chiquiyämarninmiwanutsiyämayta munayan. Peru wanushgacuna manacawayämunan captinga ¿imapärächi tsaynö chiquishgapispurïman? Tsaynö chiquishga canantsicpa rantinga waquinrunacunanöllam mejor cacushwan. Paycunaga niyan:

“Micushun, upyashun cawangantsicyag.Wanucurga imaycatapis jagirishunmi” nirmi.

33Runacuna tsaynö niyangantaga ama cäsuyanquitsu. Manaalli amïgucunam mana alli nänipaga pushayäshunqui.34Shumag tantiyacur jutsa rurayniquicunata jagirirnacawacuyay. Waquinniquega jutsallachörä cacurmiDiosnintsicta chasquicuyanquirätsu. Tsaynö cawayangayquimpengacuypäga caycan.

Wanushgacuna cawayämuptin cuerpuncuna imanöcananpä cagtapis willangan

35Wanushgacuna mana cawayämunanpä cagta yarparmiwaquinniquega caynö nicäyanqui: “¿Imanöparä ushacashganacaycarga wanushgacuna cawayämunga? ¿Cawarcayämuptinimanörä cuerpuncunaga canga?” nir. 36,37Tsaynö yarparga¿ima ricog upa yarpaytä cayanqui? Nogantsic ima murutapismururga manam yurantanatsu muruntsic, sinöga murutam.

1 14 15

Page 165: Quechua Conchucos Sur Nt

165

k 16.8 “Pentecostes” ningan esta cargan cosëcha ushaymi. Tsay estata rurayag Pascua estata rurayanganpitaga pitsga chunca (50) junagpäsasquiptinmi, mäyu quilla ushay o juniu quilla gallaycunanchö.

Tsaymi mururishga shullun cachariptin jegar gallamun, trïgucarpis o ima carpis. Tsaynö jegamuptin manam patsamanpampangantsic murutatsu ricantsic, sinöga tsay murupitayargamogtanam. 38Tsaymi Tayta Dios permitingannölla tsaymurucuy jatunyarcur shicshin y murücun, jara carpis o trïgucarpis. Tsaynöllam nogantsicpis tsay muru pampacärirjegarcamognö cawamurnin jucnöna cashun.39Aytsa cananpä aytsapis jucläya jucläyam, runapapis,

ashmapapis, pishgupapis, y pescädupapis. 40,41Tsaynömirupaypapis, quillapapis, y estrëllacunapapis atsicyaynincunagajucläya jucläya. Tsaynöpis cay patsachö cagcunapita ciëluchöcagcunaga jucläyanam. 42,43Tsaynömi cawamushgaganogantsicpapis ciëluchö cuerpuntsic jucnöna capamäshun. Canancag cuerpuntsicga wanurishga ismur ushacänallanpämicaycäpamantsic. Cawarcamungantsic cag cuerpuntsicmi itsangaimaypis ushacanganatsu. 44Canan cag cuerpuntsicga cay patsachöcawanallantsicpämi. Wanungantsicpita cawamur gloriachönacanantsicpä cagmi itsanga juc cuerpuntsicna canga.45Diospa palabran gellgaranganchömi nin: “Allpallapita Adanta

camarmi cawaynin gorgan” nir. Tsay Adanta cawayningongannöllam nogantsictapis Señor Jesucristo cawatsimarnintsicmana ushacag cawaytana gomäshun. 46-49Cay patsachö Adanpacuerpun ushacaglla cangannömi nogantsicpapis cuerpuntsicushacagllarä caycan. Gloriachönam itsanga Jesucristupa cuerpunmana ushacag cangannöna nogantsicpapis cuerpuntsic mananaushacag capamäshun. Cay vïdachö cawanapäga chasquintsicushacag cuerpullatam. Tsaypitarämi mana ushacag cuerputagachasquishun gloriachöna imayyagpis cawacunapä.50Waugicuna panicuna, cay caycangantsicnö aytsantin

tulluntinga manam pipis gloriaman yaycungatsu. Cay ushacagllacuerpuntsicga manam gloriachö cawanantsicpätsu, sinöga caypatsachö cawanallapämi. 51Ama yarpäyaytsu llapantsiccriyicogcuna wanunantsicpä cagtaga. Señor Jesucristo ciëlupitacutimurmi goriycamarnintsic wanushgacunatapis cawagcunatapismushog cuerpuyogtana wap ticrascatsimäshun. 52Tsayga cangasyu nal junagchö ultimu cag cornëta tucaramuptinmi. Tsayjunagmi wanushga cagcunapis mana ushacag mushogcuerpuyogna cawayämunga. Tsaynömi cawaycagcunapisSeñornintsic Jesucristuta chasquicushga cagcunaga mushogcuerpuyogna ricacusquishun. 53Tsaynöpam cay ushacagllacuerpuntsic manana ushacag cuerpumanna ticranga.54,55Diosnintsic alistangan mana ushacag cuerputa

chasquisquishgaga mananam wanuypis canganatsu. Tsaynöcananpämi Diospa palabran gellgaranganchöpis nin: “Wanucuymanana captin ima cushicuypärä canga llapan criyicogcunapä”nir. 56Tsaynö Diospa palabran niptinpis Tayta Diospamandamientuncunata mana cäsucur jutsata rurayanganpitamllapan runacuna wanucuyman chäyashga. 57Peru cananga SeñorJesucristuta Tayta Dios cachamushga captinmi llapancriyicogcunata jutsantsicpita perdonamashga wanungantsicpitacawamushun. ¡Tsaynö perdonar salvamangantsicpita TaytaDiosllantsicta imaypis agradesicushun!58Tsaynö caycaptinga, waugicuna panicuna, Diosnintsicta sirvir

imaycachöpis cawayay. Tsaynölla imaypis Diospa alliwillacuyninta musyatsicuyay. Musyayangayquinöpis Diosnintsicmunanganta rurangantsiccunaga manam manacagllaga cangatsu.

Criyicogcunapä ofrendata goriyänanpä yätsingan

16 1Jerusalen marcachö Señor Jesucristuman criyicogcunapäofrendata goriyänayquipä cagtaga goriyay Galacia

provinciachö caycar criyicogcunata yätsingänölla. 2Paycunatayätsirmi caynö nirgä: “Semäna arupacur gänapacuyangayquipitacada domingu ichic jipiyanqui ofrendayquicuna” nir. Gamcunapistsaynö rurayanqui noga chaycamuptï listullatana

entregayämänayquipä. Ama shuyaräyanquitsu noga chämuptïrägoriyänayquipäga. 3Tsay goriyangayqui ofrendata Jerusalenmanapar aywayänanpä acrayay juc ishcay yäracuy waugicunata.Gamcuna cagman chaycamurnam quiquï juc cartata rurashä tsaycartawan Jerusalenchö criyicogcuna shumag chasquiyänanpä.4Nogapis paycunawan aywayta camacarga juntum aywayäshä.

Juclä marcacunapapis aywananpä Pablo yarpangan5Corintumanwatucagniquicuna shamurMacedonia

provinciaparämi tumamushä. 6Capazmi gamcunawan tamya tiempupäsanganyagrä cashun. Tsaypita waquinmarcacunamanga aywashägamcuna despachayämaptiquinam. 7Gamcunamanwatucagniquicuna rasllagamanam shamuytamunätsu. Señorllantsicmunaptinga unayrämi tärämushun. Y tsaynömi canga. 8Cay Efesomarcachöga camushä Pentecostes estak ushayyagrämi. 9Runacunachiquiyämaptinpis Tayta Diosga yanapaycämanmi caymarcachö alliwillacuyninta willacunäpä. Tsaywillacungäta wiyacurmi atscagnarunacuna Jesucristuta chasquicuycäyan.10Waugintsic Timoteupis noganöllam Tayta Diospa

willacuyninta willacur purin. Pay gamcunaman chämuptinshumag chasquicuyanqui cushicunanpä. 11Payta amamaygayquipis musyag tupäyanquitsu: “Cay jövin imatarächimusyanman” nir. Tsaynö nicachäyänayquipa rantinga shumagchasquiyanqui nogacunaman cushishga cutimunanpä. Paychämunantaga caychö criyicogcunawan pasaypam shuyacuycäyä.12Gamcunata watucayäshog waquin waugicunapis

shayämuptinmi Apolostapis rugacurgä gamcunamanshamunanpä. Tsaynö rugacuycaptïpis pay manamcamacämushgatsu. Tsaypitarämi may shamunga.

Pablo cartanchö despidicungan13Imayca mana allicunapita alcäbu cayay. Diosnintsicman

yäracur imaypis cawacuyay. Tsaynölla imatapis manamantsacuypa Tayta Diosman mañacur allillata rurayay.14Piwan maywanpis cuyanacur shumag cawayay.15Waugicuna panicuna, gamcuna musyayanquim Acaya

provinciachö waugintsic Estefanas castancunawan puntataSeñor Jesucristuta chasquicuyanganta. Tsaypitaga paycunaDiosnintsic munangannömi cawaycäyan. Paycunaga SeñorJesucristuman criyicogcunata imaycachöpis yanapaycäyanmi.16Paytaga gamcuna cäsuyänayquim. Tsaynö willacogcunatagaimaycachöpis yanaparmi cäsuyänayqui.17Gamcunapita shamogcuna Estefanas, Fortunato, y Acaico

cayman watucayämag chaycayämuptin feyupam cushicurgö.18Gamcunata cushinäratsiyäshungayquinöllam nogatapiscushinätsir masrä valoratsiyämashga Tayta Diospawillacuyninta willacunäpä. Paycunataga gamcunarespëtuwanmi ricayänayqui.19Cay Asia provincia quinran Señor Jesucristuman

criyicogcunapis salüdustam gamcunapä apatsiyämushunqui.Tsaynömi Aquilawan Priscilapis y wayinman goricäyagcriyicogcunapis gamcunapä salüdusta apatsicayämushunqui.20Tsaynölla chasquicuyay waquin criyicogcunapasalüduncunatapis. Y quiquiquicunapis shumagmacallapänacur saludanacuyay.21Waugicuna panicuna, cay cartata juc gellgapämashga

captinpis ushanantaga quiquïmi gellgamü.22Pipis Señor Jesucristo munangannö mana cawag cagga

in ernuman gaycushgami canga. ¡Señorllantsic Jesucristocutimunganam!23Señorllantsic Jesucristo gamcunata cuyapäcog cayninwan

yanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä. 24Jesucristullamanllapantsicpis criyicog carmi cuyarniquicuna llapayquicunatasaludamü. [Tsaynö catsun.]

1 15 16

Page 166: Quechua Conchucos Sur Nt

166

Pablupa saludacuynin

1 1Corinto marcachö y Acaya provincia quinran criyicogmayicuna:

Noga Pablo, Jesucristupa *apostolnin canäpä Tayta Dioschuramashga captinmi, waugintsic Timoteuwan cay cartatagamcunaman cartacayämü. 2Tayta Diosllantsic y SeñornintsicJesucristo cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuy paymunangannö cushishga cawayänayquipä.

Criyicogcunata imayca ñacaycunachöpisTayta Dios cuyapangan

3¡Alabashga catsun Señor Jesucristupa papänin TaytaDiosnintsic! Payga imaycay örapis llapantsictamcuyapämarnintsic yanapamantsic payman imaypisyäracunapä. 4Tsaynö Tayta Dios yanapamantsic runamayintsiccuna imayca ñacaycunachö cayaptin nogantsicpiscuyapar yanapanapämi. 5Señor Jesucristumancriyicungantsicpita runacuna mayläya ñacatsimashgapis TaytaDios imaypis yanapaycämantsicmi mana dejaypa yäracunapä.6Tayta Dios nogacunatapis yanapayämaptinmi willacuynintawillacuyä imayca ñacayta päsarpis. Tsay willacuyangätacäsucurmi gamcunapis cuyapäcuyninta y salvacionnintatariyanqui runacuna ñacatsiyäshuptiquipis. 7Nogacunamusyayänam imayca ñacaycunata päsayaptiquipis Diosnintsiccuyapäyäshur nogacunatanölla yanapayäshunayquipä cagta.8Waugicuna panicuna, gamcunata yarparcatsiytam munayä

Asia provincia quinran ima ñacaycuna päsayämangantapis.Tsay marcacunapitaga manam cawaycar yargamuytagayarpäyargänatsu. Tsaychöga imayca ñacaycunapis carganmanana awantaypämi. 9Tsaynam rasunpaypapis wanushgacuentana ticracuycuyargä. Tsaychönam tantiyacuyargäquiquïcunapa munaynïcunallaman yäracuyänäpa rantinwanushgacunatapis cawaritsimog Tayta Diosllamanyäracuyänäpä. 10Tsaynömi ari wanucuyänäpä cagpitana TaytaDios salvaycayämargan. Tsaynöllam imaypis yanapayämangapayllaman yäracuyaptëga imaycacunapitapis. 11Waugicunapanicuna, gamcuna Tayta Diosman nogacunapämañacayämuptiquega imaypis yanapaycäyämangam.Tsaycunata ricarmi runacuna Tayta Diosta alabayanga.

Imanir Corintuman mana aywanganta Pablo ningan12Musyayangayquinöpis gamcunachö carnin nogacunaga

cayargö mana llullacogmi y alli ruragmi. Manam

quiquïcunapa munaynïcunapitatsu tsaynö cayargö, sinögaTayta Dios yanapayämaptin pay tantiyatsiyämangannöllam.13Punta cag cartäcunachöpis manam ima llutancunatapisgellgayämurgötsu. Nogacunaga niyämurgö llapantapistantiyacuyänayquipämi. 14Tsaynö shumag tantiyacurcawayaptiquinam Señornintsic Jesucristo cay patsamancutimungan junag paypa ñöpanchö ricanacur gamcunanogacunapita cushicuyanqui y nogacunapis gamcunapitacushicuyäshä.15Tsaynö tantiyacuyänayquipä cagta musyarnam Macedonia

provinciapa aywarpis watucagniquicuna chämunä cargan ycutimurpis chämunärä cargan. 16Tsaynöga noga yarpargä:“Macedonia provinciapita cutir Judea provinciapana päsanäpäpaycunanachi yanapayämanga imallancunawanpis” nirninmi.17Tsayta yarpaycarpis manam shamurgötsu. Tsaynö captingamcuna yarpaycäyanqui waquin atsca yarpayyogrunacunanö noga cangätanash. Tsaynö runacunaga imatapis“Aumi” nicäyanran, y “Manam” nicäyanran.18Tayta Diosnintsicmi musyan tsay atsca yarpayyog

runacunanö mana cayangäta. 19Tayta Diospa tsurin Jesucristomanam imaypis llutancunataga parlashgatsu. Tsaynöminogacunapis Timoteo, Silvano paypa willacognin car imatapisllutancunataga parlayätsu.20Salvamänantsicpä aunicungantam cumplishga Tayta

Diosnintsic, Señor Jesucristuta cay patsaman cachamur.Tsaytam nogantsic criyicogcuna musyatsicuntsic Tayta Diostarunacuna cäsucuyänanpä. 21Aunicungancunata cumplirmiquiquin Tayta Dios camacätsishga Jesucristuman criyicurcawanapä. 22Tsaynö cashganam *Espiritu Santutanogantsicman cachamushga señalamarnintsic. Tsayseñalashgana carnam musyantsicna salvacionta tarinantsicpäcagta.23Tayta Diosga musyanmi gamcunaman watucagniquicuna

shamuyta yarpangäta. Peru watucagniquicuna shamurgötsumana alli rurayniquicunachö cacuyaptiqui sienticatsiyta manamunarmi. 24Gamcunata nogacuna manam mandücunallachöcatsiytaga munayätsu, sinöga llapayquipiscriyicuyniquicunachö cushicur cawayänayquipä yanapaytammunayä.

2 1Tsaynö captinmi gepa cag watucamuynïchösienticatsishga car yapaypis sienticatsiyta mana munar

shamurgötsu. 2Gamcunawan sientitsinacurga ¿imanöparäallega cawashwanpis? 3Gamcunaman watucagniquicunashamur llutan rurayniquicunapita sienticatsïmanmi cargan.

2 CORINTIOS

Corinto marcachö criyicogcunaman apostol Pablu gepa cag cartacunganGrecia nacionpa Acaya provincianchömi Corinto marcaga cargan jatuncaray marca. Pablo Corinto marcaman manarä

chaptinga manam pipis tsaychö musyayarganrätsu Señor Jesucristupa alli willacuyninta. Tsayman Pablo chaycur willacuptinmiitsanga Jesucristuman waquin runacuna criyicuyargan. Tsaychö Pablo tärargan juc wata jogta quillantinmi Tayta Diospa alliwillacuyninta shumag yachatsirnin. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 18.1-17.Corinto marcapita juclä marcacunapana aywar Pablo Jesucristupa willacuyninta willacur puringanyagnam llutan

yachatsicogcuna Corintuman chäyargan. Tsaychö llutan yachatsicogcunaga caynö nirmi yachatsicuyargan: “Pabloga manamDiospa rasunpa cag willacognintsu. Payga runacunata criyitsinllam” nir.Tsaynö niyanganta musyaycurnam Pablo cay cartata Corintuman cartacurgan llutan yachatsicogcunata mana

chasquiyänanpä. Tsaynömi Pablo yätsipargan llapan shonguncunawan Jesucristuman criyicuyänanpä y alli caynincunawanpipäpis maypäpis yanapacog cayänanpä.

Page 167: Quechua Conchucos Sur Nt

167

a 2.13 Tito Pabluwan tincur willanganta musyanayquipä liyinqui 2 Corintios 7.6-15. b 3.2,3 “Sinai” ningan tsunyag jircachömi Moiseschasquirgan Tayta Diosnintsicpa mandamientuncuna ishcay palta rumichö gellgashgata. Tsayta mas tantiyanayquipä liyinqui Exodo 24.12;31.18; 32.15,16; Jeremias 31.33; Ezequiel 11.19; 36.26. c 3.7 Tsunyagchö Tayta Diospa leynincunata chasquir Moisespa cäran chipipingantamas tantiyanayquipä liyinqui Exodo 34.29-35.

Tsaymi quiquï shamunäpä cagchö cartallatarä apatsimurgömana alli rurayniquicunata tantiyacuyänayquipä. Tsaytantiyacur allina cawayaptiqui watucagniquicuna shamurmana yarpachacuypanam cushicushä. 4Noga imallaquicuywanmi cartacamurgä. Jutsa rurayniquicunata manadejariyaptiqui hastam wagargöpis. Imanö captinpis manamllaquicuyänayquita munartsu cartacamurgä, sinöga managongaypa yarparaycangäta musyayänayquita munarmi.

Criyicogcunachö jutsa rurag runata perdonayangan5Musyayangayquinöpis gamcunachö mana allita rurag criyicog

mayiquicuna manam nogallatatsu llaquicuyman churamashga,sinöga llapantsictam yarpachacatsimantsic. 6,7Noga musyäminingänö tsay runata llapayquicuna mana alli ñawiquicunawanricapar pengacatsiyangayquita. Imanö cashga carpis Tayta Diosmunangannö cawaptinna cananga perdonar cangan chasquiyay.Tsay runata goricäyangayquiman mana consientiyaptiquegayarpachacuychö carmi Tayta Diosman criyicunganatsu. Tsaymigamcuna chasquiyänayqui allina cawacunanpä. 8Y alli ricayaycuyapäyangayquita tantiyacunanpä. 9Jucag cartätaga gellgamurgänoga ningäta cumpliycäyangayquita o manacumpliycäyangayquitapis musyanäpämi. 10Cananga ningäcunatacumpliycäyangayquita musyänam. Tsaymi tsay runa imayca ruragcaptinpis llapantsicna perdonaycushun. Tsaynöpam paywan yapaygoricarna juc shongulla mañacur cawayanqui. 11Señor Jesucristoningannö perdonanacur cawarga mananam *Satanas munangantarurashunnatsu. Musyantsicmi chiquinacur cawanantsicta Satanasmunangantaga.

Tito alli novedäninwan Corintupita cutingan12Troas marcaman chaycur Jesucristupa alli willacuyninta

willacuptï wiyacuyänanpä quiquin Tayta Diosmi camacätsirgan.Tsaynam tsaychö willacungäta atsca runacuna chasquicuyargan.13Tsaynö captinpis gamcuna cagpita waugi Tito manamayacarcamuptinmi itsanga feyupa llaquicurgä cartacamungäpäimaniyangayquitapis mana musyar. Tsaymi tsaychö paycunawanjuc ishcay junag goyasquillar päsacurgä Troaspita Macedoniaprovinciaman tsaychö Tituwan tincunäpä.a14Tsaychö tincuptï cartacamungäta chasquir gamcuna allina

cawaycäyangayquita Tito willacamuptin imanömi Tayta Diostaagradesicurgä. Maypa tsaypapis Tayta Diosmi pushayäman SeñorJesucristupa willacuyninta willacur puriyänäpä. Tsaymi alliwillacuyninga maytsaymanpis chan imayca perjümi mucucharmayacagnörä. 15Señor Jesucristupa willacuyninta yachatsicurpuriyaptï chanmi criyicur salvacogpä cagcunamanpis y manasalvacogpä cagcunamanpis. 16Mana criyicogcunagawillacuyangäta imayca büdatanömi caruman melanäyan. Tsaynöcayanganpitam Tayta Dios paycunataga in ernuman garpunga.Criyicog cagcunapämi itsanga Señor Jesucristupa alli willacuyninmucuchan tuctuycag waytanörä gloriaman aywayänan captin.Nogacuna alli willacuyninta willacuyaptïpis quiquin TaytaDiosllam musyan picuna chasquicuyänanpä cagtapis y manachasquicuyänanpä cagtapis. 17Nogacunaga manam waquincunapägapä raycullar quiquincunapa yarpayllanpitayachatsicogcunanötsu cayä, sinöga Tayta Dios imaycay örapisricaycäyämanganta musyarmi willacuynintaga rasun cagllatawillacuyä.

Recomendaciontarä mana miñishtinganta Pablo ningan

3 1Tsaynö niptïpis ama yarpäyaytsu ardë alabacullarpuriyangäta. Tayta Diospa willacuyninta willacogcuna

cayangäta musyayänayquipä recomendacionwanrätsu manam

puriycäyä waquincunanöga. Y manam gamcunarecomendayämänayquitarä mañayätsu juclä marcacunapaaywayaptï criyicogcuna chasquiyämänanpä.2,3Recomendacionwanrä mana puriyaptïpis Señor Jesucristupaalli willacuyninta willacuyaptï chasquicur allinacawayangayquim nogacunapä recomendacionga cayanqui.Espiritu Santo yanapayäshuptiqui allina cawagtaricayäshurniquim juccunapis tantiyacuyan Tayta Diospawillacognin rasunpa cayangäta. Tsay willacuyninga manammandamientuncuna palta rumichö gellgaraycagnötsu,b sinöshonguyquicunachönam gellgaraycan imaypisyarparäcuyänayquipä.4Tsaycuna camacänanpä cagtaga musyayä nogacuna

Jesucristupa apostolnin cayaptï Tayta Dios yanapayämänanpäcagta mayarmi. 5Nogacuna quiquïcunapamunaynïcunallapitaga manam yachatsicuyämantsu runacunaalli cawayman ticracuyänanpä. Quiquin Tayta Diosmiyanapayämaptinmi yachatsicuyä. 6Paymi nogacunatachurayämashga mushog willacuyninta may tucuypa aywaryachatsicuyänäpä. Nogacunaga manam parlapäyätsu: “Unay*Moises gellgangan leycunata mana cumplirga in ernumanmiaywayanqui” nirnin, sinöga niyä Señor Jesucristumancriyicurnin Espiritu Santo alli cawayman ticratsiyäshuptiquiimayyagpis cawayänayquipä cagtam.

Jesucristupa willacuyninta chasquicogcunallasalvacionta tariyangan

7Palta rumichö gellgashga leycunata quiquin Tayta DiosmiMoisesta entregargan. Tsay leycunata *Israel runacunamanurätsimur Moises chargan cäran pasaypa chipipiycaptinmi.cMoisespa cäran chipipiynin illacaycaptinnapis runacunagamanam cäranta ricayta puëdiyarganrätsu. Tsaynö Moisesquiquin Tayta Dioswan tincunganta musyaycarmiyarpäyargan Moises apamungan leycunawan runacunasalvacuyänanpä cagta. Manam paycuna tsaynöyarpäyangannötsu. 8Espiritu Santo yanapaptin Jesucristupawillacuyninta chasquicogcunallam jutsancunapitagasalvacaraycäyan. 9Moises chasquingan leycunacumplinantsicpä alli captinpis manam tsayllawanga pipissalvacuyashgatsu. Señor Jesucristupa alli willacuynintachasquicogcunatam itsanga jutsancunapita perdonar TaytaDios salvan. 10Tsaynö captinmi Moises chasquingan leycunagamana ichicllapis iwalantsu Jesucristupa alliwillacuyninmanga. 11Moises chasquingan leycunaga SeñorJesucristo chämunganyaglla runacuna cumpliyänanpämicashga. Canan salvacionta tarinapä cag willacuymi itsangamana ushacag caycan.12Señor Jesucristupa willacuynin imaypis caycänanpä cagta

musyarmi maytsaychöpis willacur puriycäyä. 13Moises cärantatsapacuptin Israel runacuna manam tantiyayargantsuchipipiynin illacangannö chasquingan leycunapis illacänanpäcagta. Jesucristupa alli willacuyninmi itsanga imaypis manaushacangatsu. Tsay willacuy mana ushacag cangantamnogacuna mana tsapaypa willacuycäyä.14,15Israel runacuna mana cäsucuyanganpitam Tayta Dios

shonguncunata chucruyätsirgan. Tsaynö carmi cananjunagcunayagpis runacuna Moises chasquingan leycunataliyiycarpis mana tantiyayantsu imanöpa salvaciontatariyänanpä cagta. 16Señor Jesucristuman criyicurmi itsangatantiyayanga salvacionta tariyänanpä.17Criyicogcunamanga Tayta Diosmi jutsantsiccunapita

perdonamarnintsic Espiritu Santuta cachamun pay

2 2 3

Page 168: Quechua Conchucos Sur Nt

168

munangannö imaypis cawacunapä. 18Jesucristupa alliwillacuyninta chasquicullar salvacionta tarinapä cagtatantiyacurguntsicnam. Tsaymi payman criyicurmunangannöna cada junagpis cawacunapä cachamunganEspiritu Santo yanapaycämantsic.

Jesucristupa willacuyninta manaajayaypa Pablo yachatsicungan

4 1Tayta Diosmi cuyapäcog cayninwan imaycajutsäcunapita perdonayämashga alli willacuyninta

chasquicuyaptï. Tsaynam tsay willacuyninta willacuyänäpächurayämashga. Tsaytaga mana dejaypam willacuycäyä.2Nogacunaga manam imatapis pacayllapaga yachatsicuyätsurunacunata criyitsirnin, sinöga Tayta Diospa willacognincarmi rasun cagllata yachatsicuyä. Tsaynö captin manam pipisniyämänantsu: “Pablucunaga manacagcunatamyachatsicuyan” nirnin. 3Señor Jesucristupa willacuynintayachatsicuyaptïpis waquincunaga manam chasquicuyantsu.Tsay mana chasquicogcunaga in ernumanmi chäyanga.4Tsaynö cayaptinnam Satanasga yarpaynincunata pantatsirJesucristupa alli willacuyninta chasquicuyänanta munantsu.Alli willacuyta willacuyangäta chasquicogcunaga TaytaDiostapis chasquiycäyanmi. 5Nogacunaga yachatsicuyämanam quiquïcunapa mandücunachö catsiyta munartsu,sinöga Señor Jesucristupa mandunchö cayänayquipämiyachatsicuyä. Señornintsic yachatsicog cayänäpächurayämashga captinmi gamcunata yachatsiyä imaypis paymunangannö cawayänayquipä. 6Tayta Dios cay patsatacamarmi poderninwan tsacayta atsicyayman ticratsirgan.Tsaynömi Jesucristuman criyicogcunataga jutsallachöcawaypita alli cawayman poderninwan ticratsimantsic.

Imayca ñacayta päsarpis Tayta Diosmanyäracullar Pablo yachatsicungan

7Cay cuerpuntsiccunaga mitu mancanöpis ushacäregllam.Tsaynö caycaptinpis quiquin Tayta Diosmi nogacunamanpoderninta churamushga Señor Jesucristupa alli willacuynintawillacuyaptï runacuna salvacuyänanpä. Tsaymi cayyachatsicuynïcunaga mana quiquïcunapa munaynïcunapitatsu,sinöga Diosnintsicpa munayninpitam caycan.8Chiquiyämagnïcuna ñacatsiyämaptinpis Tayta Diosmiyanapaycäyäman Señornintsicpa willacuyninta mana mantsariypawillacuyänäpä. Tsaynö yanapayämaptinmi mayläya llaquicuychöcarpis willacuyninta willacur mana dejaycuyätsu. 9Runacunagaticachäyämar magayämayta munayaptinpis Diosnintsicgamanam dejarayämantsu quiquilläcunataga. 10,11Señor Jesucristupaalli willacuyninta yachatsicuyangäpita wanutsiyämaytamunayaptinpis listum caycäyä wanuyänäpäpis. Ima ñacaychöcarpis Tayta Dios yanapayämaptin imaypis willacuycäyämi.12Tsaynö wanutsiyämänan captinpis willacuyä gamcunasalvacionta tariyänayquipämi.13*Diospa palabranchö juc *profëta gellganganpis caynömi

nimantsic: “Runacuna ñacatsiyämaptinpis gamllamanmiyäracamü, Tayta Dios” nir. Tsay profëta ñacarpis mana dejaypayäracungannömi nogacunapis Tayta Diosman yäracurJesucristupa willacuyninta mana dejaypa willacuycäyä.14Runacuna wanutsimashgapis Tayta Dios Señor Jesucristutacawatsimungannöllam nogantsictapis cawatsimäshun. Nircurmiapacamäshun ñöpanman mana nunca ushacag cawaychöcawacunapä. 15Nogacuna imayca ñacayta päsarpis Jesucristupawillacuyninta willacuyä payman criyicur salvaciontaalcanzayänayquipämi. Tsaynö willacuyaptï maytsaychöpisrunacuna criyicuyaptinmi Tayta Dios cuyapar jutsancunapitaperdonaycan. Tsaynöpam llapantsic criyicogcuna cushicurninDiosnintsicta alabashun.16Nogacuna manam mantsariyätsu ni dejariyätsu Señor

Jesucristupa willacuyninta yachatsicur. Imayca

ñacaycunachöpis Diosnintsicga masrämi yanapayäman cadajunagpis payman yäracullar cawayänäpä. 17Cay patsachöimaycapis ñacaycunaga päsarinllam. Tsaynö ñacarpis TaytaDiosman yäracur cawarmi gloriachöga mana ñacashunnatsu.Tsaychöga Tayta Dios imayca jananchömi alli cawaychöcatsimäshun. 18Nogantsicga mananam yarpachacuntsicnatsuimaycapis cay patsachö cagcunapäga ushacäreglla captin,sinöga yarpachacuntsic gloria vïdachö mana ushacag allicawayman aywanapä cagllatanam.

Gloriachö cawanapä Tayta Dios mushog cuerpuntsicgomänapä cagta Pablo willangan

5 1Cay patsachöga cuerpuntsic imayca ramädatashmarcushga cuentallam caycan ushacäreglla.

Wanushgapis Tayta Dios cawarcatsimashgam itsanga mushogcuerpuyogna gloriachö cawashun. Tsay cuerpuntsicga cangamana nunca ushacag alli wayinönam. 2Cay cuerpuntsicwanimayca ñacaycunata päsar ajayashgana carnin gloria vïdachömushog cuerpuyog canapä cagllatanam shuyacuycantsic.3Mushog cuerputa chasquicurga macwa röpata llogtirirmushog röpata jaticungantsicnömi cashun. Wanur manarätsay mushog cuerputa chasquicurga röpaynagnömicuerpuynag cashun.4Cay patsachö imayca ñacacuycunata päsarpis manam

wanucuyman chaytaga munantsictsu. Tsaynö captinpisgloriachö mushog cuerputana chasquinapä cagta musyarnamwanuypitaga llaquicuntsicnatsu, sinöga shuyacuntsicnammushog cuerpuyogna maynapis caycayta. 5Gloria vïdachöcawanapä mushog cuerpuyogta ticratsimänapä cagtagaquiquin Tayta Diosmi aunicurgan. Tsay aunimangantsicrasunpa canganta musyantsic Espiritu Santuta chasquicushgacarmi.6Gloria vïdachö mushog cuerpuyog canapä cagta

musyarnam cay ushacäcoglla cuerpuntsicpäga mananallaquicuntsicnatsu. 7Tsaynam Señornintsicman yäracullarnacushishga cawaycantsic payta manarä ricarpis. 8Tsayyäracuynintsicwan shuyacuycantsic Señornintsic Jesucristupañöpanman aywanapä cagllatanam. 9Tsaynö caycaptingaimaycanöpapis yarpachacushun Tayta Dios munangannöcawanapä cagta wanucungantsicyagpis. 10Llapantsiccriyicogcunam Señor Jesucristupa ñöpanman chäshun paytacuentata gonantsicpä. Tsaychömi imanö cawangantsicmanpremiuta chasquishun.

Imanöpa runacuna Tayta Dioswanalli cawayta tariyänanpä ningan

11Tsaynö Señornintsic juzgamänapä cagta musyarnamnogacuna payta cäsucur llutancunata mana ruraypa cawayä.Tsaymi nogacuna imaycanöpapis runacunata tantiyaycätsiyäJesucristupa willacuyninta chasquicuyänanpä. TaytaDiosnintsic musyaycanmi munangannö yachatsicuyangäta.Gamcunaga tantiyacuyanquinam imanö yachatsicuyangätapis.12Nogacunaga manam gamcuna alabayämänayquita munartsutsaynö niyämü, sinöga yachatsiyangäcunatatantiyacuyänayquita munarmi. Tsaynö carnam tsay llutanyachatsicogcunataga mana cäsupäyanquitsu. Tsay runacunagallapancunapitapis mas yachag cayangantam yarpäyanshonguncunachö mana alli yarpayyog caycar. 13Gamcunachöwaquincunaga yarpäyan nogacuna löcuyashga cayangätam.Tsaynö yarpäyaptinpis nogacunaga Tayta Diospawillacuyllantam willacuycäyä alli cawayman ticrayänayquipä.14,15Señor Jesucristo nogantsicpä raycur imaycatam

rurashga. Payga cruzchö wanurgan jutsantsiccunapitaperdonacänapämi. Jesucristo tsaynö cruzchö wanungantamusyarmi nogantsicpis cawaycantsic paypa munayllanchöna,mananam quiquintsicpa munaynintsiccunachönatsu.16Diosnintsic munangannö cawarnam nogacuna mana pipäpis

2 3–5

Page 169: Quechua Conchucos Sur Nt

169

d 7.6 Cay versïculucunachöran Pablo masllaga tantiyatsimantsic Titupita 2.13-chö ninganpita.

llutanta yarpäyätsu Jesucristuman mana criyicogrunacunanöga. Unaycunaga nogacunapis yarpäyargäSeñornintsic Jesucristupä lluta runalla cangantam. Cananmiitsanga tantiyacuyargö Tayta Diospa tsurin salvamagnintsiccanganta. 17Pipis Jesucristo salvacog canganta criyirga unaycag lluta cawayninta jagirirnam mushog alli cawaymannaticrarin.18,19Mushog alli cawaymanga Diosnintsicmi ticratsimantsic.

Tsaynö alli cawayman ticranapä Señor Jesucristowanuyninpam Diosnintsic perdonamarguntsic. Payga manamjutsa ruraynintsiccunata yarparannatsu. Tsaycunata nogacunamusyatsicuyänäpämi Tayta Dios acrayämashga. 20Tsaynömipaypa willacognin car runacunata musyatsiyä quiquin TaytaDios parlapaycag cuenta. Tsaynöpis niyämümijutsayquicunata jagirir alli cawayman ticracuyänayquipä.21Tayta Dios munangannö alli cawaychö canapämi jutsaynagtsurinta cachamurgan jutsantsiccunapita cruzchö wanunanpä.Tsaynöpam imayca jutsayog cashgapis perdonamarnintsicjutsaynagtana Tayta Dios chasquillämantsic.

6 1Tayta Diospa willacognin carmi gamcunata rugacayämü:Perdonta mañacushgana caycarga imaypis jutsa rurayman

ama cutiyaynatsu. 2Tayta Diospa palabran gellgaranganchöpiscaynö nimantsic:

“Gam alli tiempucunachö perdonta mañacamaptiquiwiyarmi salvacionta tarinayquipä yanapashayqui”nir.

Tsay ningannö canantä pipis Tayta Diosman perdontamañacuyay. Payga imaycay örapis listum caycan perdonarsalvayäshunayquipä.

Aja cawayta päsanganta Pablo willacungan3Nogacunaga yachatsicuynïcunata runacuna mana

rechazayänanpä alli ruraynïcunawanmi shumag portacurcawayä. 4Nogacunaga imayca ruraynïcunachöpis TaytaDiospa willacognin carmi allillata rurar cawayä. Imaycawamayayta llaquicuyta päsarpis pacenciawanmi awantayargö.5Runacuna chiquiyämar magayämaptinpis, carcelcunachöwichgarätsiyämaptinpis, wanutsiyämayta munayaptinpis, yarupacuychö mallagayta tarirpis, shumagga punuytapis manatarirmi puriyargö Tayta Diospa willacuyninta willacur. 6TaytaDiospa willacognin cayangäta runacuna musyayan imanöpiscawaynïcunapitam. Tayta Dios munangannö cawarmi cawayäpacenciäcunawan, cuyapäcuynïcunawan gamcunata cuyarnin.Tsaynö cawayänäpä Espiritu Santum yanapaycäyäman.7Tsaynö alli cawayänäpä yanapayämaptinmi nogacunaJesucristupa willacuyninta shumag yachatsicuyä. Tsaynöpagamanam pipis niyämangatsu yachatsicuynïcuna llutallacanganta. 8Tsay yachatsicuyaptï öratam respitayäman,örataga conträcunam sharcuyan. Tsaynöllam janäcunapisörataga parlaycäyan y örataga rimaraycäyäman. Nogacunaimaypis allillata parlaycäyaptïmi: “Llullacuyanmi” nicäyäman.9Waquincunaga regiycäyämarpis manam regeg tucayämantsu.Runacuna chiquir wanutsiyämayta munarpis Tayta Diostsapäyämaptin manam wanuycatsiyämanrätsu. 10Cay patsachöjinay püru wactsanö carpis yachatsicuynïcunawanga atscagrunacunatam yanapaycäyä Tayta Dios perdonar salvaptingloriaman aywayänanpä. Chiquishga carpis wamayarpis TaytaDiospa ñöpanman chäyänäpä cagta musyar cushishgamcaycäyä.11Corinto marcachö waugicuna panicuna, gamcunata llapan

shongücunawan cuyarninmi tsaycunata niyämü.12Nogacunaga imayca päsayämashga captinpis gamcunatamanam gongaycayämütsu. Gamcunam itsanga mana

yarpäyämanquinatsu. 13Tsaynö cayaptiquim gamcunatarugayämü juc papä tsurincunawan alli cawayta munaryätsipagnö. Gamcunataga imaypis yarparaycäyällamnogacunata mana yarpäyämaptiquipis.

Criyicogcuna mana criyicogcunawan manajuntacäyänanpä yätsingan

14Señor Jesucristuman mana criyicogcuna mana alliruraychö cawayangannö ama gamcunaga cawayanquitsu.Allita rurar shumag cawacog runawan mana alli rurag runamanam juntacäyantsu. ¿Acäsu atsicyag patsawan tsacaypatsapis tacucashgacu? 15Tsaynöllam Señor JesucristuwanSatanaspis juc yarpayllaga ni imaypis cayantsu. Y tsaynömiJesucristuman criyicogcunawan mana criyicogcunapis manajuc yarpayllaga cayantsu. 16Diosnintsic nogantsicwancaptinmi paypa templun caycantsic. Tsaynö captinmi paymunangannö cawashwan payllata adorarnin. Tayta Diospalabranchömi nimantsic:

“Cawashäpis, purishäpis gamcunawanmi. Y nogallamDiosniquicuna cashä.

Nogallatam adorayämanqui y sirviyämanqui” nir.

17Nircurpis caynömi nimantsic:

“Tsay mana alli rurag runacunawan ama juntacäyaytsu.Paycunanö jutsa ruraychö mana cayaptiquega cushishgam

chasquiyäshayqui”.18 “Nogam taytayquicuna cashä y gamcunanam wamräcuna

cayanqui” nir.

7 1Tsaynömi ari, cuyay waugicuna panicuna, Tayta Diosimaypis mana dejaramänapä aunicuyninga. Tsaymi jutsa

ruraycunataga dejarinantsicna y llutan yachatsicogcunatapismana chasquipänantsictsu. Tsay imayca llutan ruraycunagaDiosnintsicpitam raquimantsic. Llutan ruraycunallachöcawanapa rantinga pay munangannö imaypis cawashun.

Corintuchö criyicogcuna Pablupa yätsicuynintachasquicuyangan

2Waugicuna panicuna, ama mana cäsuyämaggacaycuyaytsu. Nogacuna manam maygayquitapis jutsarurayman ishquitsiyargötsu, ni llullapar llutancunatacriyitsiyargötsu. 3Tsaynö niyämü manam gayapartsu, nimanacagcunata imatapis nirtsu. Puntacunata nimungänöllamgamcunataga imaypis yarparaycäyäshayquilla. 4Nogamusyänam yätsingäcunata cäsuyämänayquipä cagta. Tsaynöcayaptiquinam imayca llaquicuycunaman charpis masräyarpachacuyä shumag yachatsicuyänäpä.5Troaspita Macedonia provinciaman chaycur ima

llaquicuychömi caycuyargä. Chiquiyämagnïcunayachatsicuyangäta michäcurmi rechazayämargan. Ygamcunapäpis feyupam llaquicayämurgä: “¿Cartächöyätsipäyangäcunata cäsucuyantsurä, manatsurä?” nirnin.6Tsaynö wamayaychö y llaquicuychö cayaptïpis Tayta Dioscada junagpis yanapayämashgam. Tsaypitaga gamcunacagpita Tito chaycamuptinmi itsanga cushicuyargö.d 7ManamTito chaycamuptinllatsu cushicuyargöpis. Masnin caggagamcuna Tituta alli chasquiyangayquita willayämaptinmicushicuyargö. Noga cartächö yätsimungäcunatachasquicuyangayquitam willayämashga y yapay Jesucristupawillacuyninta willapänäpä shuyacaycäyämangayquitam. Tsayllapanta willapärayämaptinmi masga cushicuyargö.8Titutawan cartataga apatsimurgö liyisquir jutsayquicunata

dejayänayquipämi. Tsay cartata liyirir jutsayquicunapita

2 5–7

Page 170: Quechua Conchucos Sur Nt

170

e 7.8 Tituwan apatsingan cartachöga Corintuchö criyicogcuna llutan ruraynincunata mana dejayaptinmi Pablo pasaypa gayapaycurgan. Tsaycag cartanga Mushog Testamentuchö manam gellgarantsu. f 8.15 Exodo 16.18. Unay Israel runacuna tsunyagcunata aywarmi ciëlupitaunyamog micuyta micur aywayargan. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Exodo 16.11-18.

yarpachacuyänayquipä cagta musyar nogapis llaquicurgämi.e9Tsaynö captinpis jutsayquicunata jagiriyangayquitamcananga cushicü. Tsaynö carnam gamcunaga Tayta Diosmunangannöna cawaycäyanqui, tsay cartacamungäwanyarpachacatsishga captïpis. 10Jutsancunapita llaquicurninmana alli ruraynincunata jagirir Tayta Diospa perdonnintamañacogcunam salvaciontaga tariyan. Waquin runacunagallaquicuychö carpis manam Tayta Diospa perdonnintamañacuyantsu. Allau tsaynö cayanganpitam in ernumanaywayanga.11Gamcunaga mana alli rurayniquicunata jagirir ¡ima

shumagnam Diosnintsic munangannö cawaycäyanqui! Ynircur noga watucagniquicuna yapay shamunäpäpisshuyacaycäyämanquim. Nircur conträ sharcog runacunatapismichäyarguyquish llutancunata parlar mana puriyänanpä.Tsaynö cayangayquita musyar noga cushicümi. 12Tsay cartätagellgamurgä manam rimamag cag runallata yarpachacatsiytamunartsu, sinöga llapayquicunapis nimungäcunatayarpachacur alli cawayman ticracuyänayquipämi. 13Tsaynöallitana rurar cawayaptiquim noga feyupa cushicü.Tsaynöllam Titupis feyupa cushicun watucayäshog shamur

yätsipäyäshungayquita chasquicur respëtuwanricayangayquita. Tsaytaga nogapis cushicümi. 14Titutagamcunaman manarä cachamurnam willargä gamcunacäsucog alli criyicog cayangayquitaga. Tsaynö nir rasuncagllatam parlapargä. Y ningänöllam llapanpis cashga.15Tsaymi Tito mana gongayäshuyta puëdintsu payta alläparespitar chasquiyangayquipita. 16Tsaynö cayangayquitafeyupam cushicü. Gamcuna Tayta Dios munangannöcawayniquicunawanga yäracuypänam cayanqui.

Ofrenda goriypä Pablo ningan

8 1Waugicuna panicuna, willariyäshayqui Macedoniaprovinciachö criyicog mayintsiccuna alli cayman

chäyänanpä Diosnintsic yanapanganta. 2Paycunaga imaycañacay vïdata päsaycarmi Diosnintsic yanapaptin cushishgacawacuyan. Aja cawaychö caycarpis cuyapäcogcaynincunawanmi ofrendata goriyashga Jerusalenchö criyicogmayintsiccuna muchuyta päsagcunata yanaparnin. 3Nogamusyämi alli caynincunawan goyänanpä cagpita mas mastaofrendata goyanganta. 4Paycuna goriyänanpä nogacuna mananicäyaptïmi gorisquir rugacayämashga tsay ofrendataJerusalenchö criyicogcunapä apapäyänäpä. 5Tsaynöcayänanpä cagtaga manam ni ichicllapis yarpäcuyargätsu.Puntataga llapan shonguncunawanmi Diosnintsicmancriyicuyashga. Y nircurnam nogacuna yachatsiyangäcunatachasquicuyashga Tayta Dios munangannö cawayänanpä.6Cananga gamcunamanpis Titutam cachayämü puntata

ofrendata gorir gallanganta gorïshiyäshunayquipä.7Gamcunata Diosnintsicmi imaycachöpis yanapayäshunquiJesucristuman criyicuyniquicunachö, paypäwillacuyniquicunachö, yachatsingäcunatachasquicuyniquicunachö, imatapis alli rurayniquicunachö, ycuyacog cayniquicunachö. Tsaynö imaycachöpis Tayta Diosyanapaycäyäshuptiquega gamcunapis ari caridäta ruracurJerusalenchö pobri criyicog mayintsiccunata Macedoniacriyicogcunapitapis masrä yanapaycuyay.8Tsaynöga nimü manam “Imaycanöpapis ofrendata goriyay”

nirtsu, sinöga Macedonia criyicogcuna alli cayninwangoriyangannö gamcunapis goriyänayquipä cagta musyarmi.Tsaynö tsay ofrendata gorir apatsiyaptiquim cuyapäcogcayangayqui maytsaymanpis musyacanga. 9Gamcunamusyayangayquinöpis Señornintsic Jesucristupis cuyapäcog

cayninwanmi wanucuyman chargan. Payga imaycawanmunayyog caycarmi ciëluchö alli cawayninta jagisquircruzchö wanurgan gloriachö nogantsic paywancawanantsicpä.10Waugicuna panicuna, gamcunaga ofrendata

goriyänayquipä cagta ganyan watapitanash yarpäyänäcayanqui. Tsaynö shumag goriycäyangayquita manamushayarguyquirätsu. 11Tsaymi canan capuyäshungayquimangorir ushayänayqui mas puntacunatapis cushicushgagoriyangayquinölla. 12Diosnintsicga munan pipiscapungallantapis cushishga garaycunantam. Paygamusyaycanmi pipa capamangantsicta o pipa manacapamangantsictapis.13,14Gamcuna tsay ofrendata garaycuyangayquiwan manam

ima nisidämanpis alläpa chäyanquitsu. Gamcunapacapuyäshuptiquim muchogcunata garaycuyänayquita munä.Tsaynöllam gamcunatapis faltapacuyangayqui öra paycunanayanaparcuyäshunqui. Tsaynö yanapanacur cawarga manamllapantsicpis ima nisidächöpis cashuntsu. 15Tayta Diospapalabran gellgaranganchö unay Israel runacunapä ningantayarpäyay:

“Atscata goregcunapis manam sobrapacuyargantsu, niwallca goregcunapis manam mallagäyargantsu” nir.f

Tito ishcag waugicunawan Corinto marcamanaywayänanpä Pablo ningan

16,17Waugicuna panicuna, noga gamcunapäyarparangänöllam Titupis mana gongaypayarparaycäyäshunqui. Payta watucayäshog shamunanpä niptïfeyupam cushicurgan quiquinpis gamcunawan tincuytamunar. Tsaytam Diosnintsicta agradesicü Titupa shonguntayapay shamunanpä yataycunganpita. 18Titutaga wallquitsimüjuc criyicog mayintsic waugitam. Tsay waugitagaJesucristuman maytsaychö criyicog mayintsiccuna feyupamrespitayan paypis alli yachatsicog canganpita. 19Tsaynöcaptinmi Macedoniachö criyicog mayintsiccuna paytaacrayashga tsay ofrenda goricag gellëta nogantinJerusalenman apayänäpä. Tsay ofrendata Jerusalenmanchaycatsiyaptï criyicog mayintsiccuna chasquirmi cushicurninSeñor Jesucristuta alabayanga. 20,21Tayta Dios musyanmimana yatapacog cangäta. Tsaynö caycaptinpis runacunarimayämänanta mana munarmi goriyangayquita conformientregayangäta runacuna musyayänanpä waugicunawanapayäshä.22Tsay cachamungä waugicunatawan juc mas waugitapis

yanapagnincunapä cachaycämümi. Payga llänu shonguyogjucläya alli runam. Y cushishgam caycan shamuptin paytashumag chasquicuyänayquipä cagta musyar. 23Tsaychö pipisTitupä pï cangantapis tapuyäshuptiqui niyanqui: “PaygaPabluwan Señor Jesucristupa alli willacuyninta yachatsicurpuregmi. Tsaynöllam ishcay cag waugicunapis Macedoniachöcriyicogcunapa cachancuna cayan” nirnin. 24Tsay shamogwaugicunata shumag chasquicuyanqui imaypis cuyacogcayangayquinö. Gamcunapäga noga imaypis tsaynö allicayangayquita parlargömi.

9 1Tsay criyicog waugintsiccunata yanapar ofrendatagoriyänayquipä cagtaga manam yarpätsimünatsu cay

cartächö. 2Noga musyämi gamcuna alli carnin cuyapäcogcayangayquita. Tsaymi Macedonia provincia quinranpisparlargö gamcuna ganyan watapitana Jerusalenchö criyicogwaugintsiccunapä ofrendata goriyta yarpäyangayquita.

2 7–9

Page 171: Quechua Conchucos Sur Nt

171

Tsaynö alli carnin yanapacuyta yarpäyangayquiwanmi cayMacedoniachö waugintsiccunatapis masrä yanapacuytayarpätsipäyarguyqui. 3Tsay ofrendata gorir gallayangayquitamusyarnam quimsan waugintsiccunata cachaycämü.Manacagpätä shamuycäyanman. Paycunata willargömi listushuyacur caycäyangayquita. 4Cay Macedoniapita juc ishcaywaugicunawan shamurtä tariycäyäman manarä imatapisruragta. Tsaynö manarä listapacushgata tariptï nogampengacuypä cashä. 5Tsaycunata shumag yarpachacusquirmicachamü waugintsiccunata, tsay aunicuyangayqui ofrendatagorïshiyäshur cayänanpä. Tsaynöpam musyacanga manasientiraycar ofrendata goriyangayqui.

Llapan shonguncunawan ofrendatagaracuyänanpä Pablo yätsingan

6Waugicuna panicuna, cay ningäta yarparäyanqui. Jucmurucog runa wallcallata murucurga wallcallatam pallan, yatscata murucurga lasagtam pallan. 7Tsaymi shumagtantiyacusquir yarpayniquicunapita caridätaga garacuyanquillapan voluntäwan. Ama garacuyanquitsu cuyapaycarga.Diosnintsicga imaycachöpis yanapan llapan shongunwangaracogcunatam. 8Tsaynö captinga Diosnintsic imaycachöpisyanapayäshunqui mana faltapacogtam. Tsaynöpagaimaycayquicunapis capuyäshunquim waquincunatapis masräyanapayänayquipä. 9Diospa palabranchömi unay profëtacaynö gellgargan:

“Pobricunata llapan shongunwan garaycog cagtaga,imayyagpis cushishgalla cawacunanpämi Diosnintsicyanapan” nir.

10Tsay ningannöllam imaycaläya murucuyta wayutseg TaytaDios yanapayäshunqui pitapis maytapis alli cayniquicunawanyanapayänayquipä. 11,12Tsaynö alli car yanapacogcayaptiquim mana imapis faltäyäshunquitsu juccunatapisgaraycuyänayquipä.Tsaymi Jerusalenchö waugintsiccuna tsay ofrenda

apatsiyangayquita chasquir cushicuypita Diosnintsictaagradesicuyanga, y ima nisidächöpis cayangatsu.13Tsaynöpam Tayta Diosta alabayanga alli cayniquicunawanyanapacog cayangayquipita. Y cushicuyangam Jesucristupaalli willacuyninta cäsucuyangayquita. 14Tsaynörurayänayquipä Diosnintsic yanapayäshungayquipitacushicurmi gamcunapä mañacuyanga.15Payga cuyapäcog cayninwanmi nogantsic raycur japallan

cuyay tsurinta cachamurgan wanuyninwan salvaycamänapä.Tsaynö canganpita Tayta Diostaga manam imanöpaagradesicuytapis puëdintsictsu.

Pablo apostol cayninta respitatsicungan

10 1Señor Jesucristo cuyacog cangannömi nogapis allicaynïwan nimü conträcunata mana cäsuyänayquipä.

Gamcunachö juc ishcay contramagnïcuna niyäman: “Pabloganogantsicwan carnin mantsa mantsallam yachatsicun. Perujucläcunapitaga puëdeg tupämarnintsicrämi cartacamantsic”nir. 2Tsaynö niypärätsu manam cashä chaycamurga. Tsayllutan yachatsicogcuna rimaycäyämaptin ajäparninmipengacatsishä. Tsaymi rugamü nogapa conträ parlagcunatamanarä chämungäyag garguyänayquipä. 3Lluta runalla carpismanam llutan yachatsicogcunanötsu llutancunata rurar purï.4Tsaynö canäpa rantinga Diosnintsic munangannö cawarmiSeñor Jesucristupa alli willacuyninta yachatsicü. Tsaymirunacuna tantiyacur Señor Jesucristuman criyicuyan. 5Llutanyachatsicogcunaga Tayta Diosman shumag criyicuyänantampantatsiyan. Nogaga Diosnintsic yanapamaptin yachatsicürunacuna llapan yarpaynincunachö, ruraynincunachö SeñorJesucristo munangannölla cayänanpämi. 6Gamcunata cäsucog

cayta shumag yachascäratsir listum caycä llutanyachatsicogcunata gayapänäpä y gargunäpä.7Gamcunaga pï imanö yachatsiyäshungayquitapis lluta

mana cuentata gocuypam chasquiycäyanquilla. Tsaynöcayänayquipa rantinga tantiyacuyanquimanmi SeñorJesucristupa alli willacuyninta willacog rasunpa apostolnincangällatapis. 8Tsaynö niptï waquinniquicuna pagtä itsangayarpaycäyanquiman noga puëdeg tupaycangäta. Tsaynöllutannöpa nogapä yarpäyaptiquipis Señor Jesucristumpoderninta nogaman churamushga gamcunata cada junag masyanapaptï pay munangannö cawayänayquipä. Nogayachatsicuynïtaga manam ni imaypis pengacushätsu. 9Nogamanam munätsu yarpäyangayquinö cartacamungäcunawanmantsarïtsiyta. 10Tsaynö yarpar waquinniquicunaganiyämanqui: “Pabloga cartancunallachömi puëdegtupämantsic. Peru ñöpantsicchöga manam shumag parlaytapispuëdintsu, ni allillaga yachatsicunpistsu” nirmi. 11Tsayparlagcuna shumag tantiyacuyätsun noga cartäwanpis niquiquïpis chaycamur mana mantsariypa yachatsinäpä cagta.12Nogaga manam iwalätsu tsay quiquincunalla alläpa alli

cayanganta alabacogcunawan. Paycunaga “Tayta Diostanogantsicmi masnin cagga sirvintsic” nirmi alli rurag tucuyan.Tsaynö nirpis manam Tayta Dios munanganmangacawayantsu. ¡Allau tsaynö alabacogcuna! 13Nogaga manamalabacütsu imatapis manacagcunataga, sinöga quiquin TaytaDiosmi apostol canäpä churamashga. Tsaymi may marcamancharpis paypa willacuynillanta willacuycä. Paymi munashgagamcunachöpis alli willacuyninta yachatsicunäta. 14NogaTayta Dios mandamaptin pipis manarä Señor Jesucristupa alliwillacuyninta yachatsiyäshog chäyämuptinmi gamcunachöwillacurgä. 15Tsaynö punta puntata willacog canäpä TaytaDios churamashga captinmi payman masrä yäracuyänayquipäshumag yachatsicü. 16Yachatsingäcunata shumagchasquicuyänanpämi maytsaypapis aywashä Jesucristupa alliwillacuyninta musyatsicur. Peru itsanga pipis mana changanmarcacunapam aywashä. Juccuna willacuyanganmarcacunamanga manam jaticäshätsu “Nogam tsaymarcacunachöpis yachatsicurgä” nir mana alabacunäpä.17Tayta Diospa palabran gellgaranganchöpis ninmi: “Pipis

quiquinpa ruraynincunapita alabacunanpa rantingaDiosnintsicpa ruraynincunata alabarga alabatsun” nir. 18Jucruna quiquillanman yäracur runa tucunganga manamimapäpis välintsu. Peru väleg cagga Diosnintsic syu nalchö“Gamga alli rurag runam carguyqui” ninganmi.

Pablo apostol tucogcunanötsu cangan

11 1Cay parlapangäcunata shumag tantiyaycayämay.Ama mana wiyacog runacunanöga caycuyaytsu.

“Pabloga shimin pashtanganmanmi parlacun” nicäyämarpiswiyaycayämay cay shongüchö yarpangäcunata willapärinäpä.2Noga feyupam yarpachacü Señor Jesucristullamancriyicuyänayquita munar. Noga Jesucristupa alliwillacuyninta willapaptïmi gamcuna tsay willacuytachasquicuyargayqui. Tsaynam Jesucristullamannayarparäyänayqui juc jipash jövinwan reginacuycur parlashgacar payllapäna yarparagnö. 3Peru imallatam masllaquicuycöga, unay Evata culebra tucuycur Satanasengañangannöpis tsay apostol tucogcunaengañayäshunayquipä cagtam. Paycunaga yarpayniquicunatallutanman ticratsirmi Señor Jesucristuta mananacäsutsiyäshunquinatsu. 4Gamcunaga ras criyiratsiy carmiJesucristuman criyicur cacuyaptiqui llutancunataparlapäyäshuptiquipis chasquiycäyanquilla. Tsaycriyitsicogcuna manacagcunata willacuyaptin “Allim”niyanquilla, Espiritu Santuta chasquicushgana caycarpis.Tsaypis noga shumag yachaycätsiptï salvacionta manatariyänayquipä cag yachatsicuymanran masga criyiycäyanqui.

2 9–11

Page 172: Quechua Conchucos Sur Nt

172

5Tsay llutan yachatsicogcunataga noga manam imapäpiscuentätsu, nogapita mas musyag tucuyaptinpis. 6Gamcunapäwaquin yachatsiyäshogcunanö alli parlayta mana puëdirpisnogaga yachatsicurgö Señor Jesucristupa willacuynintagarasun cagllatam. Tsaytaga gamcuna musyayarguyqui imaycaruraynïcunatapis ricashga carmi.7Nogaga Jesucristupa willacuyninta yachatsicurgö

gamcunata imatapis mana mañaypam. Diosnintsicmunangannö cayänayquita munarmi quiquï aru-arurcuryachatsicurgö. ¿Tsaynö mana mañaypa yachatsicungäcugamcunapäga mana alli cashga? 8Gamcunata yachatsiptïgastüpäga waquin marcacunapita waugintsiccunamapatsiyämargan. 9,10Gamcunachö caycar yarpachacatsiytamana munarmi imatapis mañargätsu. Jinay püru captïpisMacedonia provinciapita waugicunam apayämurganmiñishtingäcunapäga. Tsay ningäcuna rasunpaypa cangantagaSeñornintsic musyaycanmi. Manam pipis nogapäganiyämanmantsu tsay Corintuchö ni waquin marcacunachöpis:“Gellë raycullarmi Pabloga yachatsicun” nirga. Tsaynöniyämänayquita mana munarmi gamcunataga imaypismañayäshayquitsu.11Tsaynö nimuptï gamcuna ama yarpäyanquitsu noga mana

cuyangäta. ¡Tayta Diosga musyanmi gamcunata rasunpaypacuyangäta! 12Tsay yachatsingänöllam imaypisyachatsicuycäshä imatapis mana mañaypa, llutanyachatsicogcunata mana chasquiyänayquipä.13Tsay yachatsicog tucogcunaga manam rasunpa

yachatsicogtsu cayan. “Jesucristupa apostolninmi cayä”nipayllapam runacunata engañayan. Tsaynöpis criyitsicuytayacharmi rasunpa apostol cayangantarä parlaycuyan.14Imaypitapis musyaymi Satanas alli tucur engañacogcanganga. 15Tsaymi paycunapis Satanaspa mandunchö car allitucurnin puriycäyan. Tsaynö carmi paycunaga criyitsicurniyan: “Jesucristupa apostolninmi cayä” nir. Tsay apostoltucogcuna syu nalchömi Tayta Diospa castïgunwan manaalli ruraynincunapita musyacäyanga.

Apostol cayninchö Pablupa ñacacuynin cangan16,17Gamcuna musyayanquim noga quiquïpä ricog mana

parlacog cangäta. Tsaynö captinpis cananga wiyarcayämayräcay nimungäcunata. Itsanga ama yarpäyanquitsu löcucunanöo Tayta Diosta mana cäsucogcunanö lluta nicämungäta.18Waquincuna manacagcunata alabapäyäshuptiquipisgamcunaga chasquiycäyanquillam. Mä, canan wiyarcayämaynoga rasun cagllata ningäta. 19Gamcuna tsayläya musyagtucog caycarmi imatapis mana mayagcunanö tsay llutanyachatsicogcunata chasquipaycäyanqui. 20Gamcunatagamanam imapis gocuyäshunquitsu tsay llutan yachatsicogcunamunayninchö catsiyäshuptiquipis ni gellëniquicunatasacyayäshuptiquipis. Y tsaynö caycarmi mana välegpäcuentayäshunquipis. Paycunaga alabacurmi burlacuyäshunqui.21Imaläya chucru shongunatä caycuyanqui, tsayläya mana alliricaycäyäshuptiqui cäsuycuyänayquipä. Tsaynöcayangayquega manam nogallätaga ichicllapisgustacallämantsu.Tsay llutan yachatsicogcuna imayca ruraynincunapä

alabapäyäshuptiqui chasquiycäyanquilla. Tsaynö captinnogapis llapan ruraynïcunapitam nirayämushayqui. 22Paycunanicachäyan: “Diosnintsic acrangan Israel nacionpitam cayä,Israelcunapa idiöman *hebreutam parlayä, y unay *Abrahamcastallam cayä” nirnin. Nogapis paycunanöllam cäga.23Paycunaga alabacuyan: “Señor Jesucristupa sirvegninmicayä” nirmi. Paycunanö alabacuycangäta yarpäyänayquitamana munaycarpis canan willapäriyäshayqui SeñorJesucristupa sirvegnin caynïchö imanö ñacangäta. Paypa alliwillacuyninta willacur purir atsca cutim carcelcunachöpiswichgarargö. Magacar ushashgapis cargö. Ayca cutim

geshpirgö wanutsiyämänanpä cagpitapis. Paycunaga¿noganötsurä päsayashga imayca ñacaycunata? 24Israelrunacunapa autoridänincunapis pitsga cutim tsariycayämarninquimsa chunca isgun (39) cuti astayämargan. 25Tsaynöllam*Roma soldäducunapis quimsa cuti wiruyämargan. Nircuratscag runacunam samgar gaticachäyämarganwanutsiyämayta munar. *Büquiwan lamarpaviajangäcunachöpis quimsa cutim jundicäyargä. Tsaymi juccuti cag jundicaychöga juc pagas, juc junag cayargä lamarchöpinchö. 26Nogaga Señor Jesucristupa apostolnin carresguchömi purirgö jatusag mayucunapapis,ladroncunapitapis, marca mayïcunapitapis, y juclärunacunapitapis. Tsaynömi resguchö cargö may marcamanaywarpis, tsunyagcunata lamarcunata purirpis, y criyicogtucogcunapitapis. 27Imaycaläya ñacaycunata päsarmi purirgöyachatsicur, punuytapis mana tarir, mallagayta yacunaytapäsar. Örataga mallagllapis cargömi. Röpaynagpisalaycunachöpis ñacargömi.28Imaycachö ñacayta päsar noga imanömi cada junagpis

yarpachacuycü Señor Jesucristuman criyicogcunapä,yachatsicuyta paycunaman chätsishga car. 29Criyicogcunañacayaptin noga paycunapä imanömi llaquicuryarpachacuycü. Llutan ruragcuna pitapis jutsamanishquitsiyaptin alläpam yarpachacuycü.30Imatapis alabacunäpa rantinga imaypis parläman

Diosnintsic imaycachöpis yanapamangantam. 31Paygamusyaycanmi imayca päsamangancunata y noga manallullacog cangäta. Señor Jesucristuta cachamog Tayta Diosalabashga caycullätsun imaypis.32Jesucristuman criyicur gallangä Damasco marcachöpis rey

Aretispa gobernadornin soldäducunata mandargan tsaymarcapita yargaycämogta prësuyämänanpämi. 33PeruDiosnintsic imaypis yanapamarmi amïgücuna altu tapyalpitacanastaman wiñarcur cacharpayämänanpä permitirgan.Tsaynöpam maquincunapitana geshpirgä.

Pabluta Tayta Dios ciëluman apanganta willacungan

12 1Tsay imaycata parlapangäcunapä “Pablo alabacun”niyämänayqui captinpis canan willapäriyäshayqui

Señornintsic Jesucristo ricatsimangancunatarä. 2Paymipoderninwan ciëlupa wap apascamargan. Tsay päsanganga jucchunca chuscu (14) watanam. Itsanga manam tantiyätsuaywargäga quiquï cuerpuntintsurä o almallätsurä. TsaytagaTayta Diosllam musyan. 3,4Tsaynö captinpis nogaga rasunpammusyä gloriaman Tayta Dios chätsimangantaga. Tsaychömiwiyargä y ricargä imaypis mana mayangä imaycaläya mushognovedäcunata. Tsaychö ricamungäta manam imanöpaparlaytapis puëdïtsu. 5Nogaga manam alabacütsuDiosnintsicpa lädunman chashga car wiyangäcunata yricangäcunata, sinöga parlä Diosnintsic poderösu cayninwancay caway vïdächö yanapamangantam. 6Noga gloriaman charricangäcunallata manam alläpa parlätsu, rasun cagllacaycaptinpis. Tsaycunallata parlaptï runacuna alläpa yachagcangäta niyämänanta manam munätsu, sinöga munäcawaynïchöpis imanö cangäta ricayämänantam.7Ciëluchö imaycata ricangäcunapita parlar mana yachag

tucunäpämi, Tayta Dios cay ñacatsicog geshyata nogamanchuramushga. Tsay geshyaga cay entëru cuerpüta cashatucshegnömi nanatsiman. Tsay geshyata Tayta Dios nogamanchuramushga captinpis Satanasga llutancunata yarpänätammunashga. 8Tsaycunapita llaquicuyllachö canäpa rantinmiSeñornintsicta quimsa cuti rugacurgö jampiycamänanpä.9Tsaynö rugacuptïpis Tayta Dios manam alliycatsimashgatsu.Peru parlapämarganmi itsanga caynö nir: “Cuyarniqui manamgongashayquitsu. Ñacaychö captiquipis yanapaptïmi runacunatantiyacuyanga nogaman criyicayämunanpä”. Tsaynönimashga captinmi imayca ñacaychöpis cushishga

2 11 12

Page 173: Quechua Conchucos Sur Nt

173

g 13.1 Deuteronomio 19.15. Pablo cawanan witsanga caynömi tantiyayargan Deuteronomiuchö cay versïculuta: Runacuna mana allirurayninpita castigacäyänanpäga juc o ishcay cuti anyayag tsay mana alli rurayninta dejariyänanpä. Quimsachöga castigacäyagnam.

willacuyninta willacuycä pipis maypis Señor Jesucristumancriyicuyänanpä. 10Tsaymi ari imayca ñacaycunapäsamaptinpis, geshyarpis, runa ashllimaptinpis,willacuyninta willacungäpita runacuna chiquiyämaptinpis,llaquicütsu Señor Jesucristo mana dejaypa yanapamaptin.

Corintuchö criyicogcunapä Pablo llaquicungan11Contramagnïcuna “Pabloga manam rasunpa cagtatsu

yachatsicun” niyämaptin, ¿imanirtä favornï parlayarguyquitsu?Nogapa favornï parlayaptiquega manam gellgamümantsu carganalabacognöpis. Tayta Dios yanapamaptin nogaga imaypis rasuncagllatam yachatsicurgö. 12Y tsaynömi imayca milagrucunatapisrurargö. Tsaynöpam gamcuna musyayarguyqui rasunpaDiosnintsicpa apostolnin cangätaga. 13Waquin criyicogmayintsiccunachöpis rurangänöllam gamcunachöpis imaycatarurargö. Itsanga imayquicunatapis manam mañacurgötsu. ¡Tsaynöcangäpitam ëllu gamcuna llutannöpa yarpäyanqui!14Cananwan quimsa cutina watucagniquicuna

shamunäpäpis listunam caycä. Tsaychö shamurpis manamgellëniquicunata mañacuyäshayquitsu. Manamimayquicunapis capuyäshungayquimantsu shamushä, sinögashamushä gamcunaman yachatsicuynïwanyanapagniquicunam. Musyangantsicnöpis papäninmiwamrancunataga imayca faltancunatapis camaripan, manamwamrancunatsu papänincunata imatapis camaripan.15Tsaynöllam noga gamcunata imaycachöpis yanapayäshayquiSeñor Jesucristuman shumag criyicuyänayquipä. Tsaynöyanapaycaptïpis gamcunaga manachä cäsuycayämanquitsu.16Tsaynö carmi waquinniquicunaga niyanqui: “Pablo

manam imatapis mañamarguntsictsu yachatsimarnintsic. Perutsaynölla caycarmi yachayninwanga sacyamarguntsicgellënintsicta” nir. 17¿Imanirtä gamcuna yarpäyanquigellëniquicunata sacyapangäta? ¿O yarpäyanquiwaugintsiccunata cachamur paycunatawan sacyatsingätacu?18Tituta juc mas regishga waugitawan cachamuptï¿sacyayäshurgayquicu imayquicunatapis? Gamcunamusyayanquim Tituwan noga tsaynö mana cayangäta.19Tsaynöga nirï, cuyay waugicuna panicuna, manam noga

Jesucristupa willacognin cangäta musyatsillartsu, sinöga cadajunagpis Diosnintsicman mañacur Señor Jesucristullamanyäracuyänayquipämi. 20Masga yarpachacü gamcunamanchaycamur llutan ruraycunachö caycagta tarirnin llaquicunäpäcagtam. Ojalä allilla portacur caycäyanquiman mana chiquinacur,mana rimanacur, mana pelyar, cuentuta mana ruranacur. Runatucur llutancunata ruraycagtatä tariycäman yapaywatucagniquicuna shamur. 21Tsaynöta tarirninmi itsanga TaytaDiospa ricananchö pasaypa pengacushä. Imanörä llaquicushäjutsayquicunata mana dejaypa cacuyaptiqui, mana pengacuypawarmipis ollgupis ashmacunanö cacuyaptiqui, y imaycaläya llutacawaycunachö cacuyaptiqui.

Cartapa ushananchö Pablupa yätsicuynin

13 1Cananwanga quimsa cutinamwatucayämushayqui. Yarpäyay Tayta Diospa

palabran caynö ninganta: “Pipis castigacänanpäga ishcag o

quimsag runacunaran shimpiyanman. Tsaynöparan imacastïgumanpis yaycunman” nir.g 2Tsay ningantamgamcuna tantiyacuyänayqui. Noga ishcay cagwatucagniquicuna shamuyllächönam nirgäjutsayquicunata jagiriyänayquipä. Cananpis carullachöräcaycar llapan jutsa ruragcunatam nimü. Tsaymi yapaywatucagniquicuna shamur jutsallachörä tarirningallapayqui mana wiyacogcunata gayapaypanatantiyatsiyäshayqui. 3Yäqui gamcuna Jesucristupapoderninta nogachö ricayta munaycäyaptiquega shamurmimusyatsiyäshayqui rasunpa apostolnin cangäta. Tsaychögayapaptïmi jutsancunata mana dejagcuna pengacushgacayanga. 4Runacuna Jesucristupä lluta runalla cangantayarpaycäyaptinmi wanunganpita Tayta Dios poderninwancawatsimushga. Tsaynö lluta runallapä nogatapiscuentaycäyämaptiquim Señor Jesucristupa apostolnincangäta musyayänayquipä llutan ruragcunata gayapäshä.5Quiquiquicuna shumag tantiyacur cuentata gocuyay.

¿Rasunpaypacush Señor Jesucristuman criyicuyanqui omanacush? ¿Señornintsicwan alli cawayangayquitatantiyacuyanquicu? ¿O janan shongullacu criyicuyanquipis?6Shumag cuentata gocurga mayayanquimannam SeñorJesucristupa apostolnin car rurangäcunata yyachatsingäcunata.7-9Contramagcunaga niyäman: “Canan Pablo shamur

mä, jutsallachö cacog runacunata imananäshi. Tsaychömana gayapaptinmi musyashun imapäpis mana välegcanganta” nir. Tsaynö paycuna niyämaptinpis jutsaruraynincunata jagirir alli cawaychöna cawacuyaptinga¡imanirnarächi pitapis gayapäman! Runacuna tsaynöllutanta yarpäyaptinpis noga masga cushicushäwatucagniquicuna shamur Tayta Dios munangannöcawagta tarirninmi. Tsaymi gamcunapä Tayta Diosmanmañacamü pay munangannö allita rurarnacawacuyänayquipä.10Cay cartataga gellgamü llutan ruraycunallachörä caycagta

tarir gayapayta mana munarmi. Gayapänätaräga amapermiticuyaytsu. Tayta Diospa apostolnin carpis manamgamcunata gayapaycayllataga munätsu, sinöga shumagyätsipar tantiyatsiytam munä.

Cartapa ushanan11Cuyay waugicuna panicuna, allina

cawacuyänayquipä willacuynïta chasquicuyay. Jucyarpayllachö llapayquipis cayay. Yätsimungäcunatacäsucur shumag cawayay cuyanacur. Tsaynöcawacuychöna cayaptiquega Tayta Diosmi cuyapäyäshurimaypis yanapayäshunqui.12Llapayquipis macallanacuyay goricäyangayquicunachö.

Cay marcapita llapancunam Jesucristuman criyicogcunasaludayämushunqui.13Señor Jesucristo, Tayta Dios, y Espiritu Santo

cuyapäcog cayninwan llapayquita yanapaycuyäshuyshumag cuyanacur cawacuyänayquipä. [Tsaynöcatsun.]

2 12 13

Page 174: Quechua Conchucos Sur Nt

174

a 1.12 Señor Jesucristum Pabluta tantiyatsirgan runacuna cuerpuncunata mana señalacurpis y Israel runacuna waquin leycunata manacumplirpis payta chasquicurga salvacuyänanpä cagta (Efesios 3.2-6). Tsaycunataga manam pipistsu Pabluta tantiyatsirgan, sinöga quiquinSeñor Jesucristum. Cay patsachö Jesucristo yachatsingancunatam y rurangancunatam itsanga waquin cag criyicogcuna Pabluta musyatsiyargan(1 Corintios 11.23-26 y 15.3-7).

Pablupa saludacuynin

1 1Galacia provinciachö criyicog mayicuna:Noga Pablum cay cartata gamcunaman cartacamü. *Apostol

canäpäga manam runacunatsu churayämashga, sinögaquiquin Señornintsic Jesucristum y payta cawaritsimog TaytaDiosmi churamashga.2Caychö caycag criyicog mayintsiccunapis gamcunata

saludayämushunquim. 3Tayta Diosllantsic y SeñornintsicJesucristo cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuy paymunangannö cushishga cawayänayquipä. 4SeñorllantsicJesucristo Tayta Dios munangannömi cruzchö wanushga jutsaruraynintsiccunapita Tayta Dios perdonamänantsicpä y llutanruraycunapita jipimänantsicpä. 5Tsaynöperdonamangantsicpita Tayta Dios imayyagpis alabashgacaycullätsun.

Galaciachö criyicogcuna llutan yachatsicuytachasquipäyangan

6Manam imanö yarpachacuytapis noga tarïtsu SeñorJesucristuman criyicushga caycarrä gamcuna jucyachatsicuycunatana chasquiycäyangayquita. Jesucristupawillacuyninta yachatsiptï gamcunaga musyayarguyquimJesucristo cruzchö wanunganpita Tayta Dios jutsantsiccunataperdonamangantsicta. Tsayta musyaycarga ¿imanirtä llutanyachatsicuycunata chasquipäyarguyqui?7Manam tsay juc yachatsicuycunata

yachacuyangayquiwantsu jutsayquicunapita perdonashgacayanqui, sinöga Jesucristupa willacuyninta chasquicurmi.Tsaynö captinpis waquin runacunaga llutancunatayachatsiyäshurmi engañaycäyäshunqui nogayachatsingäcunataga mana cäsuyänayquipä. 8Gamcunatanogacuna yachatsiyangäta mana cäsur llutancunata pipisyachatsiyäshogcunaga in ernuchömi castigacäyanga. Nogapisllutancunata yachatsicurga castigashgam cashä. Tsaynöllamgloriapita shamur juc *angelpis llutancunata yachatsicurgain ernuman wichgacanga. 9Gamcunata yapaypis caynömi

nimü: Pipis Señor Jesucristupa willacuyninman llutancunatayaparninga in ernumanmi gaycucäyanga.10Gamcunaga yarpäyanqui runacuna alabayämänan

raycullar Jesucristupa willacuyninta yachatsicuycangätam.Nogaga manam runacuna munangantatsu yachatsicü, sinögaTayta Dios munangancunallatam. Runacunapita alabashgacayta munallar yachatsicurga manam Tayta Diospawillacogninga cämantsu.

Apostolnin cananpä Pabluta Jesucristo churangan11Waugicuna panicuna, shumag tantiyacuyay. Runacuna

salvacionta tariyänanpä willacungäcuna manam runacunapayarpayllantsu. 12Noga tsay willacuyta willacunäpäga manampipistsu tantiyatsimashga, sinöga Señor Jesucristumtantiyatsimashga.a13Gamcuna mayayarguyquim mas puntata noga imanö

cangätapis. Señor Jesucristuta manarä chasquicur nogapispuntataga payman llapan criyicogcunatam chiquicurgaticachag cä. Tsaynö rurargä payman pipis manacriyicuyänan raycurmi. 14Nogaga unay *Moises gellganganllapan leycunata cumplirgä, wiñay mayïcunapitapis masallichö cayta yarparmi. Tsaynömi masrä imaycacostumbrïcunatapis ä patsaraycatseg cä.15Tsaynö cacur Señor Jesucristuta imapäpis mana cuentar

caycaptïpis Tayta Diosga cuyapämar acramargan Jesucristupaalli willacuyninta willacur purinäpä. Tsaynö canäpäacramargan manarä yuricuptïnam. 16Tsaynam quiquinJesucristo yuripascamar tantiyatsimashga alli willacuynintamana *Israel runacunatapis willacunäpä.Tsaynö willacunäpäga manam pitapis tapucurgärätsu. 17Y

punta cag apostolcunawan parlagpis Jerusalenman manamaywargänatsu. Tsaypa rantinga antis jinan öram aywacurgäArabia nacionpa. Tsaypitanam yapay cutirgä Damascomarcaman. 18Damascuman cutingäpita quimsa watatarämiJerusalenpa aywargä Pedruwan parlanäpä. Nircur paywangaishcay semänam cayargä. 19Tsaychö tincurgämi SeñornintsicJesucristupa waugin Santiaguwanpis. Paycunapita mastaga

GALATAS

Galacia provinciachö criyicogcunaman apostol Pablo cartacunganGalacia provinciapa marcancunachö Jesucristupa alli willacuyninta Pablo willacuptinmi runacuna Jesucristuman

criyicuyargan. Tsaypitanam juclä marcacunamanna aywargan willacunanpä.Tsayyagnam Israelpita llutan yachatsicogcuna Galaciachö criyicogcunaman chäyargan Pabluta imapäpis mana cuentarnin.

Tsaynö carnam paycuna niyargan: “Pabloga manam apostoltsu Jesucristupa willacuyninta yachatsicunanpäga” nir. Nircurminiyargan Jerusalen apostolcuna yachatsicuyangannö Pablo mana yachatsicunganta. Tsaymi cay cartachö Pablo tantiyatsinllutancunata yarpar tsay runacuna nicäyanganta (1.11-pita 2.21-yag).Tsay llutan yachatsicog chagcunaga caynöpis niyarganmi: “Gamcuna Jesucristuta chasquicurpis salvacuyänayquipäga Moises

gellgangan leycunatarämi cumpliyänayqui” nirnin. Tsaynö nir yachatsinganta musyarmi Pablo cay cartachö tantiyatsirgan tsayleycunaga Tayta Diospita captinpis Jesucristo chämunganyaglla välinganta. Tsaynömi tantiyatsirgan Jesucristuman criyicogcagcunaga Moises gellgangan leycunatarä mana cumplirpis salvashgana cayanganta (3.1-pita 5.12-yag).Moises gellgangan leycunata mana cumpliyaptinpis Pabloga manam munargantsu criyicog mayincuna jutsachö cawayänanta.

Tsaymi Espiritu Santupa munayninchöna cawayänanpä cagtapis yachatsirgan (5.13-pita 6.10-yag).

Page 175: Quechua Conchucos Sur Nt

175

b 1.21 Cilicia provinciachömi cargan Pablupa marcan Tarso (Hechos 9.30). Siria provinciachönam cargan Antioquia marca (Hechos 11.25,26).c 1.22 Judea provinciachöga Jerusalenmi cargan. d 2.11,12 Moises gellgangan leycunachö nirgan Israel runacuna juc ishcay ashmacunatagamana micuyänanpämi. Tsaynö captinpis mana Israel runacunaga micuyagmi Israel runacuna mana micuyangan ashmacunatapis. Tsaymi Israelrunacunaga tsay mana Israel runacunata melanarnin paycunawan juntacayta munayagtsu.

manam maygan apostolcunatapis regirgärätsu. 20Caynicangäcunataga Tayta Dios musyaycanmi.21Tsaypitanam aywacurgä Siria y Cilicia

provinciacunapana.b 22Judea provinciachöc SeñorJesucristuman criyicogcunaga manarämi regiyämarganrätsu.23Jesucristupa alli willacuyninta willacur puriycangätamitsanga mayayarganna. Tsaynö mayarnam runacunagaparlayänä: “Jesucristuman criyicogcunata gaticachag Pablupiscananga Jesucristupa willacuyninta willacurnash puriycan”nir. 24Tsaynö negta wiyarnam Tayta Diosta agradesicuyargannoga Jesucristupa willacognin cayman ticrangäta.

Jerusalenchö apostolcuna Pabluta chasquicuyangan

2 1Tsaypita chunca chuscu (14) watacuna päsanganchöranJerusalenman yapay cutirgä Bernabetawan Tituta

pushacurcur. 2Tsayman aywayargä Tayta Dios cutiyänäpärevelamashga captinmi. Mana Israel runacunata imatawillapangätapis Jerusalenchö apostolcuna manamusyayaptinmi paycunawan goricar tantiyatsirgä: “Maypaaywarpis mana Israel runacunata willapä *cuerpuncunatamana señalacurpis Señor Jesucristuta chasquicogcunasalvacuyänanpä cagtam” nir. Tsaynö tantiyatsirgällutancunata yachatsicuycangäta apostolcuna manayarpäyänanpämi. Tsayta yarpäyaptinga willacungätapisrunacuna imanöpanarächi chasquicuyanman. 3Tsaymiwillacungäcunata tantiyatsiptï paycuna niyämargan allitaruraycangäta. Noga ningänöllam paycunapis tantiyayänänacuerpuncunata mana señalacuyaptinpis Jesucristutachasquicogcuna salvacuyänanpä cagta. Tsaynö tantiyarnamTito mana Israel runa canganta musyaycarpisobligayargannatsu cuerpunta señalacunanpä.4Tito cuerpunta señalacunanpä o mana señalacunanpäpis

goricäyangächö tantiyatsirgä waquin Israel runacunarimayaptinmi. Mana rimayaptinga manam pipis parlanmantsucargan Tito imanö cacunanpä cagtapis. Tsay rimagcunaga“Señor Jesucristumanmi criyicü” nicarpis manam rasunpagacriyicuyantsu. Y nircurran niyanpis Moises gellgangan leycunaningannö llapan runacuna Israel runacunanöseñalacuyänantarä. Tsaynömi niyan tsay leycunataga Israelrunacunanö llapantarä cumpliyänanpä cagta. 5Tsaynömanacag yachatsicogcunata nogacunaga manamdejapäyargätsu munayanganman yachatsicuyänanta.Nogacuna manam munayätsu Señor Jesucristupa alliwillacuyninman pipis llutan yarpaycunata yapa-yaparcuryachatsicunanta.6Mana Israel runacunata imata yachatsingäcunatapis

willaptï Jerusalenchö apostolcunaga manam imatapisniyämashgatsu: “Llutancunatam yachatsicuycanqui” nir imar,sinöga niyämashga allillata yachatsingätam. Tsaynöwillacucunäta michäyämaptinpis Tayta Diostantiyatsimangannöllam imaypis willacuycäshä. Jesucristupawillacuyninta willacuptï michäyämagcunataga apostolcayaptinpis Tayta Dios juzgangam. 7,8Tsaynö captinpispaycuna mana michäyämargantsu, sinöga tantiyayarganmimana Israel runacunata willapänäpä Tayta Dioschuramangantaga. Tsaynö tantiyarnam caynö niyämargan:“Israel runacunata willapänanpä Pedruta Tayta Dioschurangannömi gamtapis Tayta Dios churashurguyqui manaIsrael cag runacunatana willacuyninta willapänayquipä” nir.9Tsaynö captin Santiago, Pedro, y Juanga tantiyayarganmi

willacuyninta willacur purinäpä Tayta Dios acramanganta.Tsaychömi Bernabetawan nogata macallar waquin

criyicogcunatapis musyatsicuyargan willacog mayincunacayangäta. Tsaypitanam willanacuyargä paycuna Israelrunacunaman alli willacuyta yachatsicog aywayänanpä ynogacunana mana Israel runacunaman yachatsicogaywayänäpä. 10Tsaynömi paycuna niyämargan managongaypa maytsaychöpis pobricunapä ofrendacunatagoriyänäpäpis. Tsaycunataga ruraycäyämi.

Pedruta Pablo ajäpangan11,12Tsaynö willanacushga caycarpis Pedruta noga

ajäpänäpänam caycargä criyicog mayintsiccunapa ñöpanchö.Payga Antioquiaman chaycamur mana Israel criyicogcunawangoricar micurmi caycargan. Peru Santiaguwan puregwaugicuna chaycayämuptinnam itsanga paycunajamuräyänanta mantsacurnin tsay mana Israelcriyicogcunawanga manana goricayta munargannatsu.d13Pedruta ricaycurnam waquin Israel criyicog mayincunapis yBernabepis mana Israel cag criyicogcunapitagawiticuscäriyargan. 14Tsaynö manana tacucäyaptinnamcriyicog mayintsiccunapa ñöpanchö Pedruta caynö nirgä:“Pedro, mana Israel cag criyicogcunawan micunayquipämanana juntacar allitatäcu ruraycanqui. Quiquiquipis manaIsrael cag runacunanö cawaycarga ¿imanirtä munaycanquipaycunawan micunayquipä Israelcunanörä cawayänanta?”15“Nogantsicga manam Tayta Diosta mana chasquicog

runacunanötsu cantsic, sinöga yuringantsic junagpitapis Israelruna carmi paytaga chasquicurguntsic. 16Nogantsicgamusyantsicmi Moises gellgangan leycunata cumplirnin pipismana salvacunanpä cagta. Señor Jesucristutachasquicogcunatam itsanga Tayta Dios perdonamarnintsicjutsaynagtana chasquimantsic”. [Tsaynö nirmi Pedrutatantiyatsirgä.]17Leycunata cumplir caycänantsicpa rantinga salvacionta

tarinantsicpä Jesucristuta chasquicurguntsicmi. Tsaynöcaycaptinmi waquin Israel mayïcuna niyan jutsayog cangantsicta.Paycuna tsaynö niptinpis manam rasunpatsu Jesucristutachasquicungantsicpita jutsayog caycantsic. 18,19Moises gellganganleycunata liyir tantiyantsic Jesucristo shamushgana captin tsayleycunapa munayninchö manana cawanantsicpä cagta, sinögaJesucristupa munayninchöna cawanantsicpä cagtam. Tsaynöcaycaptinga tsay leycunapa munayninchö unaynö cawar TaytaDiosta manam cäsucuycantsictsu. Jesucristupa munayninchöcawarrämi Tayta Diosta cäsucuycantsic. 20Jesucristutachasquicushga caycar pay cruzchö wanushga cangannöminogantsicpis jutsa ruraypäga wanushganöna caycantsic. Tsaynöcashgapis quiquin Jesucristum shonguntsicchö cawaryanapaycämantsic Tayta Dios munangannö cawanapä. Tsaymiimaypis Tayta Diospa tsurin Jesucristuman yäracur cawaycantsiccuyacog cayninwan nogantsic raycur cruzchö wanushga captin.21Jesucristuman yäracullar cawangantsicta musyar waquin Israelrunacuna niyan: “Pabloga manam ni imapä cuentaycantsu TaytaDios Moisesta leycunata entreganganta” nir. Manam paycunaniyangannötsu. Cuyamarnintsicmi Tayta Dios tsay leycunatagomarguntsic alli cawanantsicpä. Tsaynö caycaptinpis tsayleycunata cäsushgarä Tayta Dios perdonamashgaga tsayöragaSeñor Jesucristo cruzchö wanushga ardëllachi.

Moises gellgangan leycunata mana cumplirpis Jesucristutachasquicur salvashga cangantsic

3 1¡Mana tantiyacog runacuna! Nogantsic raycur SeñorJesucristo cruzchö wanunganta willacur tantiyaycätsiptï

gamcunata ¿pitä criyitsiyäshurguyqui tsay llutan

1–3

Page 176: Quechua Conchucos Sur Nt

176

e 3.8 Tsay bendicionga jutsa rurangantsiccunata jagirir Tayta Dios munangannö cawanantsicpä Jesucristo salvamangantsicmi. Tsaybendicionpita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 3.25,26. f 3.19 Tsay leycuna angelcuna entreganganta musyanayquipä liyinquiDeuteronomio 33.2; Salmo 68.17; Hechos 7.38,53; Hebreos 2.2.

yachatsicuynincunata chasquiyänayquipä? 2Ningäcunatashumag tantiyacuyay. Gamcunaga manam Moises gellganganleycunata cumpliyangayquiwantsu *Espiritu Santutachasquicuyarguyqui, sinöga Señor Jesucristupa alliwillacuyninta chasquicur payman criyicuyangayquiwanmi.3Tayta Diospa ñöpanman chäyänayquipä Espiritu Santutachasquicuycarga ¿imanirtä cananga yarpaycäyanqui tsayleycunata cumplirninrä Tayta Diospa ñöpanmanchäyänayquipä cagta? 4Tsaycunata yarparnin tsayöragaJesucristupa willacuyninta chasquicuyangayquimanacagllapächi cashga.5¿Tsay leycunata cäsucuyangayquipitatsurä Tayta Dios

goyäshurguyqui Espiritu Santuta? ¿Leycunatacäsucuyangayquipitatsurä Espiritu Santo yanapaycäshunquimilagrucunata rurayänayquipä? Tayta Dios Espiritu Santutagagoyäshurguyqui Jesucristupa alli willacuynintachasquicuyangayquipitam.

Tayta Diosman Abraham yäracungannö nogantsicpisyäracur salvacungantsic

6Tayta Diosman yäracur pay auningancunata cumplinanpäcagta criyinganpitam *Abrahamtapis Tayta Dios jutsancunataperdonar jutsaynagtana chasquirgan. 7Abraham TaytaDiosman yäracungannö yäracog cagga maypita carpisAbrahampa castan cuentallam caycantsic.8Unay Abrahamta Tayta Dios aunirgan caynö nirmi:

“Gampita miragcunapitaga pipis maypis bendiciontaechasquiyangam” nir. Tsay aunicunganta Tayta Dioscumpliycan mana Israel runacunatapis Jesucristumanyäracogcunataga jutsancunapita perdonarmi. 9Abrahamyäracungannö nogantsicpis Tayta Diosman yäracurgaAbraham bendicionta chasquingannömi salvaciontachasquintsic.10Moises gellgangan leycunapäga Tayta *Diospa

palabranchöpis caynömi gellgaraycan: “Leycunata llapantamana cumplirga maldicionädu catsun” nir. Tsaynö captinmitsay leycunata llapanta mana cumpleg cagga pipis manasalvacungatsu. 11Tsay leycunata llapantaga pipis manamcumpliyta camäpacuyantsu. Peru itsanga Tayta Diosperdonanga payman yäracogcunatam. Tsaynö cananpägapalabranchö caynömi gellgaraycan: “Tayta Diosman yäracogcagllam salvacuyanga” nir. 12Tsaynöllam mastapis nin:“Nagana leycunata cumplegcunaga mana pantaypacumpliyätsun” nirnin.13Moises gellgangan leycunata mana cäsucungantsicpitaga

in ernumannam aywanantsic cashga. Tsaynö caycaptinpisin ernuman manana aywanantsicpämi Tayta Dios SeñorJesucristuta cachamurgan cruzchö wanur nogantsicñacanantsicpä cagpita ñacananpä. Cruzchö wanurjutsantsicpitam castigacashga cargan. Diospa palabrangellgaranganchöpis caynö nican: “Jutsayogcunaga geruchöwarcuypa wanutsun” nir. 14Jesucristo tsaynö cruzchöwanurgan Abrahamta Tayta Dios auningan bendicionta Israelrunacunapis mana Israel runacunapis chasquirsalvacuyänanpämi. Tsaymi Jesucristuman yäracurllapantsicpis Tayta Dios aunicungan Espiritu Santutachasquicurguntsic.

Abrahamta Tayta Dios auningannö Jesucristutachasquicogcuna salvacuyänanpä cagta ningan

15Waugicuna panicuna, musyayangayquinöpis naganaimatapis auninacur conträtuta rurarga cumplinantsicmi.Manam obliganacuyta puëdintsictsu conträtupita mastaga.

16,17Tsaynömi Tayta Dios Abrahamta auninganpis caycan.Payta auningantaga Tayta Dios imayyagpis cumpliycangam.Abrahamta auninganpitaga chuscu pachac quimsa chunca(430) watatarämi Tayta Dios Moisesta tantiyatsirgan Israelrunacunapä leycunata gellgananpä. Tsaynö caycaptinpis tsayleycunaga manam Abrahamta auninganman cabalanantsu nitroquintsu cashga.Tayta Diospa aunicuyninga cashga Abrahampä y

Abrahampa miragnincunapita juc runa yuregpämi. Tayta Diosmanam nishgatsu Abrahampita llapan miragcuna auningantachasquiyänanpä cagta, sinöga paypita mirag jucllaylla runachasquinanpä cagtam. Pï chasquinanpä cagta Abraham manamusyaptinpis nogantsicmi itsanga musyantsic SeñorJesucristupä tsaynö nicanganta. 18[Tsaynöpam Jesucristutachasquicur nogantsicpis Tayta Dios aunicunganta chasquintsicsalvacunantsicpä.] Tsaynö captinga manam Moises gellganganleycunata cumplingantsicpitatsu salvacuntsic, sinögaAbrahamta auninganta Tayta Dios cumplinganpitam. Moisesgellgangan leycunata cumplir salvacunantsic captingaardëllachi Tayta Dios Abrahamta auninganpis canman cargan.

Moises gellgangan leycuna imapä canganpis19Tsaynö captinga ¿imapätä Moisesta Tayta Dios

leynincunata entregargan? Tsay leycunataga entregarganrunacuna jutsachö cawaycäyanganta tantiyacur jutsatamanana rurayänanpämi. Tsaynö captinpis Tayta Diosaunicungan salvacog chämunganyagllam tsay leycunapamunayninchö runacuna cayänan cargan. [Cananga salvacogchämushgana captinnam payman yäracur munayninchönacaycantsic.] Tsay leycunataga angelcunallatawanmiMoisesman Tayta Dios willacatsirgan.f 20Abrahamtaga manamangelcunawantsu Tayta Dios willacatsirgan, sinöga quiquinmipaytaga parlapargan.21Tsaynö caycaptinga ama yarpäshuntsu Moises gellgangan

leycuna mana väleg canganta o Tayta Dios auningancuna tsayleycunapa contran canganta. Moises gellgangan leycunavälinmi. Tsaynö captinpis tsay leycunatacumplingantsicwantsu manam salvacushunga.Salvamänantsicpä captinga tsay leycunata cumplirsalvacushwanmi cargan. 22Tayta Diospa palabranchö nicanllapantsicpis jutsayog car Tayta Diosta mana cäsungantsictam.Tsaynö caycaptinga Tayta Dios salvamänapäga SeñorJesucristutam chasquicur yäracunantsic.23-25Juc runa empliyädunpa maquinman wamranta

churagnömi Israel runacunatapis Tayta Dios churargan Moisesgellgangan leycunapa munayninmanllarä. Tsaynö churarganjutsata mana rurayänanpä y Jesucristo shamuptin paytachasquicur salvacuyänanpä. Wamra shacshacur empliyädupamunayninllachö manana caycagnönam Señor Jesucristutachasquicur tsay leycunapa munayninchönatsu caycantsic,sinöga Jesucristupa munayninchönam caycantsic.

Jesucristuta chasquicogcunaTayta Diospa wamranna cayangan

26Waugicuna panicuna, Señor Jesucristuman yäracurmi canangallapantsicpis Tayta Diospa wamrancunana cantsic. 27Tsaynömibautizacurguntsicpis Jesucristupa munayninchöna canantsicpä ypay cawangannö nogantsicpis cawanantsicpä. 28Tsaymi Israelruna carpis mana Israel runa carpis, esclävu o mana esclävu carpis,ollgupis ni warmipis Jesucristuta chasquicushgana cagga tsaywaugillana caycantsic. 29Señor Jesucristuta chasquicogcunagaAbrahampa castan cuentam caycantsic. Tsaynö carmi Abrahamtaauningancunata nogantsicpis chasquishun.

3

Page 177: Quechua Conchucos Sur Nt

177

g 4.25 Griegu idiömachö gellgaraycan caynö: “Agar iwalan Sinai jircawanmi. Payga wamrancunawan wätaycunam caycäyan” nirmi. Tsayninanga “Moises chasquingan leycunapa munayninchömi caycan” ninanmi. h 4.26 Griegu idiömachö gellgaraycan caynö: “Nogantsicpamamantsicga jana cag Jerusalenmi caycan” nirmi. Tsay ninanga “Jesucristuman criyicogcunam itsanga Tayta Diospa munayninchö caycantsic”ninanmi.

4 1,2Musyangantsicnöpis papänin wanuptin herencianwamranpänam quëdan. Tsaynö carpis wamra manarä

jövinyarga wätagninpa maquinllachöran shacshan. 3Tsaynöminogantsicpis carguntsic Jesucristuta manarä chasquicurninga.Wätagninpa maquinchö wamra caycagnölla Moisesgellgangan leycunapa munayninllachörämi carguntsic.4Tsay leycunapa munayninchö caycashgam Tayta Dios

tsurin Jesucristuta cay patsaman cachamurgan. Paypis caypatsachö yuricur Israel runacunanö tsay leycunapamunayninllachöran cargan. 5Paymi cruzchö wanurgan jutsaruraynintsicpita perdonamashga paypa wamrancunanacanantsicpä. 6Wamran cangantsic musyayna cananpämi TaytaDios nogantsicman Espiritu Santuta cachamushga imaypisyanapamänantsicpä. Tsaynam Tayta Diosman mañacurninimaypis “¡Papällä Tayta Dios!” nicantsic. 7Cananga EspirituSantuta chasquicushgana carnam manana esclävunönatsucantsic, sinöga Tayta Diospa wamrancunana carnamllapantsicpis caycantsic aunimangantsic herenciacunatachasquinapäna.

Criyicog mayincunapä Pablo llaquicungan8Señor Jesucristuta manarä chasquicurmi gamcunaga

Diostanörä *ïdulucunata adorar *Satanaspa maquinchöcayarguyqui. Tsaymi paypa esclävunnölla cawayarguyqui.9Tsaynö cawayangayquipita Tayta Diosperdonaycäyäshuptiqui ¿imanirtä yapay esclävunö caytamunaycäyanqui? Moises gellgangan leycunata cumpliytamunarga yapaymi esclävunö caycäyanqui. 10GamcunagaMoises gellgangan leycuna ningannö Israel runacunapaestancunata ruraycäyanqui jutitsashga junagchö, quillachö, ywatachö. ¿Imanirtä yarpaycäyanqui tsay estacunata rurarTayta Dios munangannö cawaycäyangayquita? 11Tsaynöcaptinga Señor Jesucristupa willacuyninta yachatsingäpismanachä imapä cuentachönatsu.

Llutan yachatsicogcunata mana chasquipäyänanpä ningan12Waugicuna panicuna, Moises gellgangan leycunapa

munayninchö noga mana cangänö gamcunapis cayanquiman.Gamcuna cagchö captï allim chasquiyämarguyqui. ¿Imanirtäcananga yachatsingäcunataga mana cäsuycäyanquitsu?13Musyayangayquinöpis Tayta Diospa alli willacuyninta

willacunäpä gamcuna cagman shamurgä geshyaynïparan.14Tsaynö geshyaptïpis gamcuna manamgargariycayämargayquitsu. Cuyapäyämarmi Tayta Diospaangelnintanörä chasquiyämargayqui. Y quiquin SeñornintsicJesucristuta chasquiycagnörämi caycuyargayquipis.15Cananga ¿imanirtä mana allina ricapäyämanqui?Puntacunataga cuyapämarnin ñawiquicunata jipisquirpisnogapaman churaparcamaytarächä munayargayqui. 16Tsaynöcaycarchi cananga Tayta Diospa willacuyninta willapangäpitanogapa conträna sharcuyanqui.17Llutan yachatsicogcunaga “Tayta Dios munangannö

cawayänayquitam munayä” nillarmi llutancunatayachaycätsiyäshunqui. Paycuna tsaynö yachaycätsiyäshunquimanam Tayta Dios munangannö cawayänayquita munartsu,sinöga quiquincuna yachatsicuyangancunata chasquicurnogacuna yachatsingäcunata mana cäsucuyänayquitamunarmi. 18Tsay nirag runacunataga ama chasquipäyaytsu.Pitapis chasquipäyänayquipäga shumagrä tantiyacuyanquigamcunawan manana captïpis.19Cuyay waugicuna panicuna, Señor Jesucristupa

willacuyninta shumag mana tantiyacuyaptiqui gamcunapäga

imaypis llaquicuycällam, imayca juc warmi llulluta wachacurllullunpä llaquicognöpis. 20Waugicuna panicuna, ¡imanöparägamcuna cagchö caycämanna shumag tantiyaycatsinäpä!Shamuyta mana puëdimurmi cay cartallatana cartacamü.

Agar y Sara jutiyog warmicunaman iwalatsingan21Gamcuna Moises gellgangan leycunaman cawayta

munarga ¿imanirtä shumagga tantiyacuyanquitsu? 22Moisesgellganganchöga nin *Abraham ishcay tsuriyog cangantam.Jucag tsurinmi canä wätaynin Agar jutiyog warmichö yjucnam canä lejïtimu cag warmin Sarachö. 23Wätayninchöyureg cag tsuringa manam Tayta Dios aunicungan cagtsurintsu cargan. Warminchö cagmi itsanga yuricurgan TaytaDios auningan tsurin.24Abrahampa wätaynin Agarpita y Sarapita tantiyantsic

Moises chasquingan leycunata cumplinanpä aunegcunawätaynölla cayangantam. Abrahampa wätaynin Agarga Sinaijircanömi caycan. Tsay jircachömi Israel runacuna TaytaDiosta aunirgan Moises chasquingan leycunata imaypiscumplinanpä. 25Tsaynö captinmi Agar wätay cangannö Moiseschasquingan leycunata cumplinanpä aunegcunapis wätaynöcaycäyan. Tsaymi tsay leycunata cumplinanpä aunirninJerusalen runacuna y waquin Israel runacunapis wätaynöllacaycäyan. Paycunaga Moises chasquingan leycunapamunayninchömi caycan.g 26Jesucristuman criyicogcunamitsanga Tayta Diospa munayninchö caycantsic.h Tsaymimanana wätaynönatsu caycantsic, sinöga librina caycantsicTayta Dios munangannö cushishga cawanantsicpämi.27Ciëluchö cag Jerusalen atsca wawayog cananpäcanganpitaga Tayta Diospa palabranchöpis caynömi nican:

“Wawaynag carpis llaquicunayquipa rantinga cushicuy.Cananga llapan warmicunapitapis mas wawayognam

canqui” nirnin.

28Waugicuna panicuna, gamcunaga Jesucristuta chasquicurciëluchö cag Jerusalenpa wawancunam caycäyanqui.Tsaynöpis gamcunam Sarapa wawan Isaacnö Tayta Diosauningancunata chasquiyänayquipä caycäyanqui.29Agarpa wawan Ismaelmi Sarapa wawan Isaacta

chiquirgan. Tsaynömi cananpis Moises gellganganleycunallatarä cumplitsegcunaga Señor Jesucristutachasquicogcunata chiquiycäyan. 30Isaacta Agarpa wawanchiquiptin ¿manacu yarpäyanqui Tayta Dios caynö ninganta:“Manam wätaypa wawanga Sarapa wawanwan herenciataraquipänacunmantsu. Tsaynö captinga tsay wätaytawawantinta garguriycuy” nir? Tsay gellgaranganchöningannölla gamcunapis tsay cumplitsiyta munagcunatagoricäyangayquipita garguriyay. 31Waugicuna panicuna,manam nogantsicga wätay cagpa wawannötsu caycantsic,sinöga Tayta Dios auningan Sarapa wawannömi caycantsic.

Moises gellgangan leycunatamanana cumplinantsicpä ningan

5 1Señornintsic Jesucristuta chasquicushgana caycargamanam Moises gellgangan leycunapa munayninchötsu

caycantsic. Tsaynö caycaptinga tsay leycunatacumpliyänayquipä pipis obligayäshuptiqui ama cäsuyanquitsu.2Apostolnin canäpä Señor Jesucristo churamashga captinminoga nï: Ama yarpäyaytsu Moises gellgangan leycunata cäsur*cuerpuyquicunata señalatsiyaptiquirä Tayta Diossalvashunayquipä cagta. Tsay señalacuyangayquiwan

4 5

Page 178: Quechua Conchucos Sur Nt

178

salvacuyänayquipä cagta yarparninga Señor Jesucristutachasquicuyangayquipis manam ni imapä väliyäshunquitsu.3Yapaypis caynömi nï: Pipis “Tayta Dios jutsäcunapitaperdonamänanpä cuerpüta señalacushä” nirga Moisesgellgangan leycunata llapantarä cumplitsun. 4Tsayleycunatarä cumplirnin salvacuyta yarparga SeñorJesucristuta manam imapä cuentaycäyanquitsu. Tsaynö cargacuyacog canganta mana cäsur manam salvacuyanquitsu.5Señor Jesucristuman criyicur Espiritu Santupa

munayninchö cawarmi llapantsicpis salvacushunga.6Tsaynömi Jesucristuman criyicog cagcunataga Tayta Diossalvamäshun, cuerpuntsic señalashga captin o manaseñalashga captinpis. Tsaynö captinmi cuerpuntsic señalashgacanganpitapis masga välin Señor Jesucristuta chasquicuy yruna mayintsicwan cuyanacur caway.7Señor Jesucristuta chasquicur salvashgana caycarga

¿imanirtä Moises gellgangan leycunatarä cumpliytamunayanqui? 8Tsay yarpangayquega manam acramagnintsicTayta Dios munangannötsu caycan, sinöga Satanasmunangannömi. 9Wallcalla levadüra mäsata atscayätsirjacatsingannömi juc runallapitapis llutan yachatsicuygajuccuna juccunamanpis chaycanlla. 10Tsaynö captinpis nogamusyämi cay yätsingäcunata chasquinayquipä cagta. Llutanyachatsicogcunataga quiquin Tayta Diosmi castiganga pitapismaytapis.11Salvacuyänanpä cuerpuncunatarä señalacuyänanpä cagta

yachatsicuycangätash nogapäpis waquin runacunagamanacagcunata nicäyan. Tsayta yachatsicuptëga Israelrunacuna manam chiquiyämanmantsu. Señor Jesucristocruzchö wanuyninpa runacuna salvacuyangantayachatsicuptïmi runacunaga chiquiyäman. 12“Gamcunaseñalacurrämi salvacuyanqui” nir yachatsiyäshogcunaga allimcanman cuerpuncunata cuchupita roguriyaptinpis.

Espiritu Santupa munayninchö cawanantsicpä ningan13Waugicuna panicuna, gamcunaga caycäyanqui

Jesucristupa munayninchöna cawacuyänayquipänam, manamMoises gellgangan leycunapa munayninchöcawaycäyänayquipätsu. Peru tsay leycunapa munayninchömanana carpis ama yarpäyaytsu imayca jutsachönacawacuyänayquipä cagtaga. Yarpachacuyayga jucniquijucniquipis cuyanacur cawayänayquipä cagta. 14Diospapalabran gellgaranganchömi nin: “Runa mayiquita llapanshonguyquiwan cuyay” nirnin. Tsaynö nicaptinga cuyanacurcawarninnam Moises gellgangan leycunataga cumpliycagcuentana caycäyanqui. 15Tsaynö caycaptinga ¿imanirtächiquinacur mishiwan allgu tacushganö caycäyanqui? Tsaynöchiquinacur resentitsinacur cawarga imaypisgargunacuymanmi chäyanqui.16Waugicuna panicuna, llutan yarpangayquicunata rurar

cawayänayquipa rantinga Espiritu Santotantiyatsiyäshungayquinölla cawayay. 17Llutanyarpayniquicunata rurar cawarninga Espiritu Santupacontranmi caycäyanqui. Espiritu Santo manam munantsutsaynö cawayänayquita. Tsaynö caycaptinga llutanyarpaycuna yarpayniquicunaman chämuptin amacäsupäyanquitsu. 18Tsaynöpis ama yarpäyaytsu Moisesgellgangan leycunatarä cumpliyänayquipä cagta. GamcunagaEspiritu Santo tantiyatsiyäshungayquinöllam cawayänayqui.19Espiritu Santupa munayninchö mana cawagcunaga

majayog caycarpis juccunawanran cacuyan, majaynagcaycarpis piwanpis puriyan, 20ïdulucunatam adorayan, y runamayincunatam brüjatsiyan. Tsaynömi runa mayincunawanchiquinacuyan, imaycallapitapis rabyatsinacuyan,nanaparänacuyan, runa mayintawan rimanacatsiyan,resentitsinacuyan, 21envidiösu cayan, [runa mayintawanutsiyan,] upyallachö cacuyan, shincacurcur llutancunata

rurayan, y tsaynöllam imayca mana alli ruraycunamanpischäyan. Tsaymi gamcunata willä: Tsaynö cawag runacunagaTayta Diospa ñöpanman manam chäyangatsu.22Espiritu Santupa munayninchö cawarmi itsanga

cuyanacuntsic, cushicuntsic, alli cawantsic, imaycatapispacenciacuntsic, runa mayintsicta yanapantsic, pipä maypäpisallimi cantsic, y imatapis parlangantsictaga cumplintsic.23Tsaynö manami yachag tucuntsictsu y imatapis allillataruranapämi tantiyacuntsic. Tsaynö cawarninga manam imaleytapis llutaman cuentantsictsu. 24Señor Jesucristutachasquicushgana caycarga jutsa ruraycuna yarpaynintsicmanchämuptinpis mana cäsupantsicnatsu. 25Tsaynöpis EspirituSantupa munayninchöna caycarga paytantiyatsimangantsicnömi imaypis cawashun. 26Tsaynöcawaycarga ama runa tucushuntsu, ni ama runa mayintsicwanchiquinacushuntsu.

Runa mayintsicwan yanapanacunapä yätsingan

6 1Waugicuna panicuna, juc criyicog mayintsic jutsarurayman ishquiptin Espiritu Santupa munayninchö

cawag cagcuna tantiyatsiyanqui jutsata ruraycanganta. Peruitsanga mana jamuraypa alli shimillayquicunapatantiyatsiyanqui Tayta Diosta cäsur cawacunanpä.Jamuräcogcuna pagtä quiquiquicunapis jutsa ruraymanishquicurpuyanquiman. 2Tayta Diospa munayninchöcawarnaga jucniqui jucniquipis yätsipänacur cawayay. Tsaynöcawarninga Señor Jesucristo munangantam ruraycäyanqui.3Yätsipänacur shumag cawayänayquipa rantin pagtä

jamuränacuycanquiman. Yachag tucurga quiquiquicunamengañacuycäyanqui. 4[Criyicog mayiqui imanö cawangantapisricaparga pagtä engañacurnin yarpäyanquiman jutsaynagcayangayquita.] Criyicog mayiquita ricapäyänayquiparantinga quiquiqui shumag tantiyacuyay imanöcawayangayquitapis. Musyag tucur cushicuyänayquiparantinga Tayta Dios munangannö cawangayquipitacushicuriyanqui. 5Runacuna niyangannö: “Juctaricapänantsicpa rantinga shumag tantiyacushun quiquintsicimanö cawaycangantsictapis”.6Tayta Diospa alli willacuyninta chasquicogcunaga

yachatsegninta imaycallawanpis yanapayänanmi.7Tayta Diostaga manam pipis engañantsu. Payga

musyaycanmi imanö cawangantsictapis y imanöpiscawangantsicmanmi juzgamäshun. 8Jutsa ruragcunagajutsancunapitam in ernuman gaycucäyanga. Espiritu Santotantiyatsingannö cawagcunaga Tayta Diospa ñöpanmanmichäyanga. 9,10Tsaynö caycaptinga mana ajayaypa piwanpismaywanpis yanapanacur cawayay. Tsaynölla criyicogmayintsiccuna muchuychö cawayaptin imaycallantsicwanpisyanapashun. Allillata rurar imaypis cawangantsicpitam TaytaDiospa ñöpanman charnin premiuta chasquishun.

Carta ushananchö yätsicuycuna11Cay cartapa ushanan cagtaga quiquïnam gellgamü jatusag

letracunawan. 12Israel runacuna *cuerpuncunataseñalacuyangannö gamcunapis cuerpuyquicunata señalacursalvacuyänayquipä yachatsiyäshogniquicunaga llutantamyachaycätsiyäshunqui. Paycuna tsaynö yachatsiyäshunquiIsrael mayincunapita chiquishga cayta mana munallarmi.13Tsaynö yachatsiyäshurpis llapan leycunataga manamquiquincunapis cumpliyantsu. Quiquincuna alabacurpuriyänallanpämi tsay leycunata cumplitsiyäshuyta munayan.14Nogaga mana alabacurmi maychö tsaychöpis Señor

Jesucristo nogantsic raycur cruzchö wanunganta willacurpuriycä. Tsaymi runacuna nogapä llutancunata parlayaptinpisimapis gocamantsu. 15Nogantsicga salvashga cantsic manamMoises gellgangan leycunata cumplir cuerpuntsictaseñalacungantsicpitatsu, o mana señalacungantsicpitatsu,

5 6

Page 179: Quechua Conchucos Sur Nt

179

sinöga Señor Jesucristuta chasquicur yapay yuricushganönacangantsicpitam. 16Tsayta tantiyacogcunaga, Israel runa carpismana Israel runa carpis, Tayta Diospa wamrannam caycäyan.Llapayquita Tayta Dios yanapaycuyäshuy alli cayninwan ycuyapäcog cayninwan.17Cananpitaga Moises gellgangan leycunata

cumpliyänayquipä yachatsiyäshogcunata ama pitapiscäsupäyaytsu. Pipis tsay leycunata chasquiyänayquipä

yachatsiyäshurninga nogapa conträmi caycäyan. Jesucristupaalli willacuyninta willacungäpita magayämangan siräcunataricarrämi gamcuna criyiyämanqui Tayta Diospa willacognincangäta. Tsaymi nogata contramagcunaga Tayta Diospapiscontran caycäyan.18Waugicuna panicuna, Señorllantsic Jesucristo gamcunata

cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä.Tsaynö catsun.

6

Page 180: Quechua Conchucos Sur Nt

180

Pablupa saludacuynin

1 1Efeso marcachö criyicog mayicuna:Noga Pablo, Señornintsic Jesucristupa *apostolnin canäpä

Tayta Dios acramashga captinmi, cay cartata cartacamü.Gamcunapis Jesucristuta chasquicushga carmi Tayta Diospawamranna cayanqui. 2Tayta Diosllantsic y SeñornintsicJesucristo cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuy paymunangannö cushishga cawayänayquipä.

Jesucristuman criyicogcunata Tayta Diosyanapamangantsicta tantiyatsingan

3¡Señornintsic Jesucristupa papänin Tayta Diosta alabashun!Paymi Jesucristuta chasquicogcunaman *Espiritu Santutacachamushga imaycachöpis yanapamänantsicpä. 4Cay patsatamanarä camarmi Tayta Diosga acramargantsic perdonashganacar paypa ñöpanchö jutsaynagllana cawanantsicpä. 5Paygacuyamarnintsicmi imaypitapis yarparganna Jesucristutachasquicogcuna wamran canantsicpä cagta.6Tsaymi cananga Jesucristuman criyicur Tayta Diospa

wamrancunana cantsic. Tsaynö wamran canantsicpäacramangantsicpita Tayta Diosllantsicta cushicur imaypisalabashun. 7Imanö cuyamarnintsicrä Tayta Dios Jesucristutacachamurgan cruzchö wanur yawarninta jichananpä.Tsaynöpam llapan jutsa ruraynintsiccunapitaperdonacarguntsic. 8Tsaynö cuyamarnintsicmi paymunanganta tantiyacunantsicpä yachaynintapis Tayta Diosgomarguntsic.9,10Tayta Diosga imaypitapis yarpargannam ciëluchö

cagcuna y cay patsachö cagcunapis Jesucristupa munayninchöcananpä cagtaga. Tsaycunataga Tayta Dios unay cagrunacunata manam musyatsirgantsu. Cananga tsaycunatamusyantsic apostolnincunata Señor Jesucristo musyatsishgacaptinmi. 11Unaypitanam nogantsictapis Tayta Diosgaacramargantsic Jesucristuman criyicogcunata gloriachöherenciata chasquitsimänapä. Tayta Diosga llapantsictapismunangannö cawag cagtaga tsay aunimangantsic herenciatagomäshunmi. 12Jesucristuta chasquicushgana cagcunam tsayherenciata chasquir imayyagpis Tayta Diosta alabashun.13Salvamänantsicpä alli willacuyninta wiyarmi SeñorJesucristuta chasquicur Tayta Dios aunicungan EspirituSantuta gamcunapis chasquicuyarguyqui. Tsaynö carnamseñalashgana caycäyanqui Tayta Diospa wamrancunacayangayqui musyashga cananpä. 14Espiritu Santutachasquicushgana carnam musyantsic ciëluchö herenciatachasquinantsicpä cagta. Nogantsicpä tsaynö imaycatarurangancunapita Tayta Diosta imayyagpis alaballäshun.

Criyicogcunapä Tayta Diospa yachaynintaPablo mañacungan

15,16Ciëluchö herenciata chasquiyänayquipä cagtamusyarmi, Señornintsic Jesucristuman shumagcriyicuyangayquita musyarmi, y criyicog mayintsiccunawancuyanacuyangayquita musyarmi, Tayta Diosta imaypisagradesicamü. 17Jesucristupa papänin Tayta Diosmangamañacaycämümi willacuyninta shumagtantiyaycatsiyäshunayquipä. 18Tsaynöllamtantiyaycätsiyäshunqui gloriachö chasquinantsicpä cagherencia ima shumag canganta. Gloriachö caway vïdamangamanam cay patsachö ni imapis iwalantsu.19,20Tsaynömi Tayta Diosman mañacaycämü imaycawan

munayyog canganta quiquin tantiyatsiyäshunayquipä.Poderösu carninmi payga Señornintsic Jesucristutapiswanunganpita cawatsimushga. Nircurmi derëcha caglädunman jamatsishga imaycatapis munayninchö tsaränanpä.21Cananga Jesucristuta Tayta Dios churashga llapanrunacunapitapis, llapan *angelnincunapitapis, y llapan*supaycunapitapis cay patsachö y ciëluchö imaycawanmunayyog cananpämi. Cay patsa ushacäriptin mushogpatsachöpis tsaynöllam poderösu caycanga. 22SeñorJesucristupa maquinmanmi Tayta Dios imaycatapis churashgamunayninchö catsinanpä. Cananga llapantsic criyicogcunatammunayninchö canapä mana dejaypa yanapaycämantsic. 23Yllapantsic criyicogcunam Jesucristupa cuerpunlla cantsic.Tsaymi maytsaychö criyicogcunawanpis Señorllantsicgacaycan imaycachöpis yanaparnin.

Cuyapämarnintsic Tayta Diossalvamangantsicta tantiyatsingan

2 1Unay gamcunaga jutsa rurayllachöcawacuyangayquipitam wanushga cuenta cacuyarguyqui.

2Tsaynö carmi waquin runacunanölla gamcunapis TaytaDiosta mana cäsurnin cawayarguyqui. Tayta Diosmunangannö cawayänayquipa rantinmi gamcunaga *Satanasmunanganta rurar jutsallachö cawacuyarguyqui. Tsaynöllamcananpis Jesucristuta mana chasquicog runacunaga Satanaspamunayninchö caycäyan. 3Nogantsicpis Señor Jesucristumanmanarä criyicurga jutsallachöran cawarguntsic. Tsaynöcawangantsicpitam Tayta Dios in ernuman gaycamänantsiccashga.4,5Tsaynö caycaptinpis Tayta Dios cuyapäcog carmi Señor

Jesucristuta cachamurgan nogantsic raycur cruzchöwanunanpä. Tsaynöpam wanushga cuenta caycashgapisjutsantsicpita perdonamarguntsic. 6Tsaymi cay patsachö

EFESIOS

Efeso marcachö criyicogcunaman apostol Pablo cartacunganEfeso marcaga cargan Asia provinciapa capitalninmi. Lamar cuchunchö jatun marca captinmi maytsaypitapis runacuna

büquiwan aywayag rantipacogpis y apayag ranticuyänanpäpis. Tsay Efeso marcamanmi apostol Pablo chargan runacunataSeñor Jesucristupa alli willacuyninta willaparnin. Pablo willacunganta runacuna chasquicuyaptinmi tsay Efesuchö Pablotärargan ishcay wata Jesucristupa willacuyninta yachatsicurnin. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Hechos capïtulu 19.Cay cartachö apostol Pablo Efesuchö criyicogcunata tantiyatsir nirgan Tayta Dios cuyapäcog cangantam y jutsantsicpita

perdonacog cangantam (capïtulu 1-pita 3-yag). Nircurmi tantiyatsirgan Tayta Dios munangannö cawayänanpä cagta(capïtulu 4-pita 6-yag).

Page 181: Quechua Conchucos Sur Nt

181

a 2.11,12 Israel runacunata aunirmi Tayta Dios willargan paycunata imaypis yanapananpä, pasaypa mirayänanpä, y quiquinpa nacionnincananpä. Israel runacunata Tayta Dios auningancunata musyanayquipä liyinqui Genesis 15.7-21; 17.1-22; 26.1-5; 28.13-15; Exodo 24.1-8;2 Samuel capïtulu 7. Señor Jesucristuta chasquicogcunataga nogantsictapis aunimarguntsic imaypis yanapamänantsicpä y glorianmangoricamänantsicpämi. b 2.14-16 Moises gellgangan leycuna ningannö mana cuerputa señalacushga carpis o Israel runacuna prohibiyangancag micuycunata micurpis Jesucristuta chasquicog cagcunaga salvashganam caycantsic.

caycarllaräpis Jesucristupa ñöpanchö caycagnöna caycantsic.7Cuyapämarnintsicmi Tayta Dios tsaynö salvamarguntsicrasunpa cuyacog canganta pipis maypis tantiyacuyänanpä.8,9Tayta Dios cuyapäcog carmi Jesucristuta chasquicog

cagtaga perdonar salvamarguntsic. Manam allita rurarcawangantsicpitatsu perdonamarguntsic, sinöga jutsasapacashgapis cuyapäcog carninmi Tayta Dios perdonarsalvamarguntsic. Tsaymi pipis alabacunantsu: “Nogaga allicawangäpitam Diosnintsicman chäshä” nirnin. Tsaynöalabacunanpa rantinga Tayta Diostam agradesicuyänanjutsasapatapis perdonaycämashgaga. 10Tsaynösalvamarnintsicnam jucläya alli cawaytana gomarguntsic.Tsay alli cawayta gomarguntsic allicunata rurarcawanantsicpämi. Tsaynö cananpä cagtaga unaypitanamTayta Dios camacätsipacurgan.

Jesucristuta chasquicogcuna alli cawaychö cayangan11,12Ama gongayanquitsu Señornintsic Jesucristuta manarä

chasquicur imanö cayangayquitapis. *Israel runa manacayaptiqui Tayta Dios aunicungancunaa manamgamcunapätsu cashga. Jinachöpis gamcunaga cay patsachöcawayarguyqui Tayta Diosta mana cäsurninmi. Tsaynöcayangayquipita Tayta Diospa ñöpanman manamchäyänayquipistsu cashga. Tsaynö cayaptiquim Israelrunacuna gamcunata ni imapä cuentayäshurgayquitsu. Ypaycunanö mana *cuerpuyquicunata señalashga cayaptiquicäsuyäshurgayquitsu.13Tsaynö cashga carpis cananga Señor Jesucristo yawarninta

jichayninpam salvashgana cayanqui Tayta Diosaunicungancunata chasquiyänayquipä. 14-16Tsaynöwanunganpitam Jesucristuman criyicog cagga Israel runacarpis mana Israel runa carpis juc castanöllana caycantsic.Musyayangayquinöpis Jesucristuman manarä criyicurga Israelrunacunam mana Israel runacunata chiquir jamuräyargan:“Gamcunaga ¿imanirtä *Moises gellgangan leycunata manacumpliyanquitsu?” nir. Tsaynöllam mana Israel runacunapisIsrael runacunata chiquir jamuräyargan: “Gamcunaga¿imanirtä mana nogacunanötsu cawayanqui?” nir. Canan jucyarpaylla carnam jucnintsic jucnintsicpis cuyanacurperdonanacurna cawaycantsic. Nogantsic raycur SeñorJesucristo wanushga captinmi payman criyicur Tayta Diosmunangannö cawaycantsic, manam Moises gellganganleycunata cumplirtsu.b 17Tsaynö captinmi Tayta Diospa alliwillacuyninga llapantsicpäpis iwallla caycan, Israelrunacunapäpis o mana Israel runacunapäpis. 18TsaymiJesucristuta chasquicushganaga Israel runa carpis mana Israelruna carpis tsay Espiritu Santuyoglla caycantsic imaycayörapis Tayta Diosllaman mañacunapä.

Tayta Diospa templun cangantsicta ningan19Tsaynö captinmi manana juclä runacunanönatsu

caycäyanqui, sinöga salvashga cag Israel runacunanömi TaytaDiospa wamrancunana cayanqui. 20Y Tayta Diospatemplunnam llapantsic criyicogcunapis caycantsic.Apostolcunapapis *profëtacunapapis yachatsiyangancunagatemplupa cimientunnömi caycan. Jesucristunam templu manajuchunanpä cimientuchö mayistra ruminö caycan. 21Tsaycimientu rumi alli churashgachö templunta Tayta Diosnogantsic criyicogcunawanmi pergagnöpis sharcaycätsinpaypa templun canantsicpä. 22Tsaynö carnam gamcuna, manaIsrael runa caycarpis, Señor Jesucristo ninganta cäsucurga

tsay templu sharcuycagnö caycäyanqui. Tsaynöpa TaytaDiospa templun cashganam shonguntsicchöna EspirituSantupis caycan.

Mana Israel runacunatapis willacunanpä PablutaJesucristo churangan

3 1,2Musyayangayquinöpis Tayta Dios churamashga manaIsrael runacunaman alli willacuyninta apanäpämi. Tsaynö

churamashga captinmi gamcunatapis y waquin mana Israelrunacunatapis tsay alli willacuyta willapargö. Tsaypitacarcelchö wichgarätsiyämaptinpis tsay willacuytaga manamdejashätsu. 3Tsay willacuyninta willacunäpäga quiquin TaytaDiosmi tantiyatsimashga ima ningantapis. Tsaytaga caycartachö gellgamurgönam. 4Tsaymi cay cartata liyirnintantiyacuyanqui Tayta Diospa willacuynin imatanicangantapis. 5Cay willacuyta unayga manam pipismusyatsicuyarganrätsu. Cananmi itsanga apostolcunatapisprofëtacunatapis Espiritu Santo musyaycätsin willacuyänanpä.6Tsay alli willacuyga Señor Jesucristuta chasquicur Israelrunacuna y mana Israel cag runacunapis salvaciontatariyänanpä willacuymi. Tsaynöpam llapan Jesucristutachasquicogcuna Tayta Dios aunicungan herenciatachasquiyanga.7,8Jesucristuman punta cag criyicogcunata carcelman

wichgatsir puriycaptïmi Tayta Dios perdonamarnïchuramashga mana Israel runacunaman alli willacuynintaapanäpä. Cay willacuyga Señor Jesucristo salvamänantsicpäwillacuymi. 9Tsaynö captinmi canan musyaycätsïcamamagnintsic Tayta Diospa willacuyninta runacunaunaypitapis mana musyashga caycäyaptin.10Willacungäta chasquicur Israel runacunapis mana Israel

runacunapis Señor Jesucristuman criyicuyanganpitamsalvashgana cayan. Tsaynö cayaptinnam supaycunamayayanna llapan criyicogcunata Jesucristo salvananpämunayyog canganta. 11Tayta Dios Señornintsic Jesucristutasalvamänantsicpa cachamuyninwanmi imaypitapisyarpangancuna camacashgana.12Cananga musyantsicmi Jesucristuman criyicur imaycay

örapis Tayta Diosman mañacushga wiyamänantsicpä cagta.13Tsayta musyaycarga willapangäpita prësuraptïpis gamcunamanam llaquicuyänayquitsu. Noga wichgarangätaga manamllaquicütsu, antis cushicuypäga gamcunata willapangäpitasalvacionta tariyangayquim.

Señor Jesucristupa cuyacuyninpä Pablo musyatsingan14,15Cay patsatapis ciëlutapis camag Tayta Dios

perdonamangantsicta musyarmi gonguricuycur imaycayörapis gamcunapä mañacaycämü. 16Imaycawanpis munayyogcaptinmi Tayta Diosman mañacamü Espiritu Santunwanimaypis yanapatsiyäshunayquipä. 17,18Tsaynömimañacaycämü Jesucristuman criyicullar imaypiscawayänayquipä. Tsaynö cawarmi tantiyacuyanqui Jesucristocuyamangantsicta. Payga cuyamantsicmi maypita cashgapis,mayläya jutsa rurag cashgapis, yachag mana yachagcashgapis. 19Señornintsic Jesucristo cuyamangantsicnögamanam pipis cuyamantsictsu. Tsaymi payman mañacamücuyacog canganta shumag tantiyayänayquipä. TsaynöpamTayta Dios munangannö cushishgalla imaypis cawacushun.20Poderösu Tayta Diosga mañacungantsicpita y imata

yarpangantsicpitapis masmi imaycachöpis yanapaycamantsic.Tsaynö alläpa alli canganpita ¡imaypis cushicur alabashun!

2 3

Page 182: Quechua Conchucos Sur Nt

182

21Tsaynölla Jesucristo nogantsic raycur wanursalvamangantsicpita ¡imayyagpis alabashga catsun!

Espiritu Santuta chasquicogcuna jucllayllanö cangantsic

4 1Waugicuna panicuna, Tayta Diospa willacuynintawillacur puringäpita prësurarpis gamcunata yätsimü

Diosnintsic munangannö imaypis cawayänayquipämi.Tsaynöna cawayänayquipämi Tayta Dios jutsayquicunapitaperdonayäshurguyqui. 2Pay munangannö cawarga manayachag tucur y mana jamuränacur shumag cuyanacurcawayay. Criyicog mayiquicuna imatapis llutanta ruraptingaama gayapäyanquirätsu, sinöga alli shimillayquicunapatantiyatsinacuyanqui. 3Tsaynölla llapayquipis manachiquinacuypa cawayay. Tsaynö shumag cawayänayquipäEspiritu Santum imaypis yanapaycäyäshunqui.4Cuyanacur cawanantsicpä cagcunata shumag tantiyacuyay:

Jesucristuta chasquicogcunaga llapantsicpis juccuerpunöllam caycantsic.

Llapantsicmi Espiritu Santuta chasquicurguntsic.Llapantsicmi shuyacuycantsic Tayta Diospa ñöpanmanchänapä.

5 Llapantsicmi Señor Jesucristupa munayllanchö caycantsic.Llapantsicpis paymanmi yäracuntsic.Llapantsicmi willacuyninta chasquicur bautizacurguntsic.

6 Y tsaynö Tayta Diosllam llapantsicpapis papänintsic.Paymi llapantsictapis maquinchö tsararaycämantsic,yanapaycämantsic, y ricaycämantsic.

7Juc cuerpunölla cashgapis Señorllantsic Jesucristogajucnintsic jucnintsictam gracianta gomarguntsic imatapis paymunanganta ruranantsicpä. 8Tsaynö captinmi Tayta *Diospapalabranchö nican:

“Satanasta y supaycunata sitiunman churasquirmiciëluman cuticunga.

Tsaypitanam tsay runacunata alli cayninwanyanapamunga”.

9Tsaynö nir gellgaraycan Señor Jesucristo cay patsamanshamur yapay ciëluman cutinan captinmi. 10Ciëlupita caypatsaman shamusquirmi cangan ciëluman cuticurgan. Tsaynöcarmi imaycawanpis munayyog caycan.11Criyicogcunata Señornintsic Jesucristo quiquinmi gracianta

goshga ima cayänanpäpis. Waquintam churashga apostolcayänanpä, waquintam profëta cayänanpä, waquintam alliwillacuyninta willacur puriyänanpä, y waquintanam yätsipäcogyachatsicog cayänanpä. 12Paycunata Señor Jesucristo tsaynöchurashga yachatsimaptintsic pay munangancunataruranantsicpämi. 13Yachatsimangantsicta cäsucurninga jucyarpayllachö carmi Tayta Diospa tsurin Jesucristuman criyicurcuyanacushun. Tsaynöpis cäsucurninmi Jesucristo cawangannönogantsicpis Tayta Dios munangannö cawashun.14Tsaynö cawarga manam wamranönatsu cashun pipis maypis

llutan yachatsicuynincunawan criyitsimänantsicpä. 15Tsaynöcanantsicpa rantinga Tayta Diospa alli willacuyllanta cäsucurnincuyanacur cawashun. Tsaynöpam Señor Jesucristo cawangannönogantsicpis Tayta Dios munanganta rurar cawanantsicpätantiyacushun. 16Jesucristoga munayyog carmi churamarguntsiccuyanacunantsicpä, yanapanacunantsicpä, y shumagricanacunantsicpä. Tsaynö cawarga wamra shacshayllantatantiyacognömi nogantsicpis Tayta Dios munangannöcawanantsicpä tantiyacushun.

Jesucristuman criyicogcuna mushog cawayta taringantsic17Tsaynö captinmi Señornintsic Jesucristupa apostolnin car

gamcunata nimü Tayta Diosman mana criyicog runacunanö

mana cawayänayquipä. Tsay mana criyicog runacunagamanacagcunata yarpachacullarmi cawayan. 18Tsayrunacunapaga yarpaynincunapis manam cannatsu. Tsaynöcayaptinmi shonguncunapis chucruyashgana caycan.Paycunaga Tayta Dios munangannö cawayta mananamyarpäyannatsu ni ichicllapis. 19Tsaynö lluta cawarnampaycunaga mana pengacuypa ima jutsatapis llutanaruracuyan. Tsaynö carnam ollgucuna juc warmicunawanpispuricuyan. Warmicunapis tsaynöllam lluta jucwan jucwanpispunucuyan.20Gamcunaga Señor Jesucristuta chasquicuyarguyqui

manam llutancunata rurar cawayänayquipätsu.21,22Jesucristutaga chasquicuyarguyqui llutan ruraycunatajagiriyänayquipämi. Tsaycunata tantiyaycarnaga jutsaruraychö cawayangayquinöga amana cayaytsu. 23,24Tsayparantinga llutancunata yarpäyangayquicunata y jutsatarurayangayquicunata dejasquir Tayta Dios munangannönacawayay. Tsaynö cawayänayquipämi Tayta Dios alliyarpaycunata goyäshur imaypis yanapaycäyäshunqui.25Tsaynö caycaptinga mana llullapänacur cawayay.

Llapantsicpis Tayta Diospa wamranna caycarga rasuncagllatam imatapis parlashwan.26Imata rabyanarpis ama piwanpis rimanacuyaytsu.

Piwanpis rabyacurga tsay junag amishtayay. 27Tsayrabyacuyangayquita yarparäyaptiquitä Satanas jutsamanishquiycätsiyäshunquiman.28Pipata imantapis suwacushga carga ama suwacuyaynatsu.

Suwacuyänayquipa rantinga shumag arucur cawayay. Tsaynöpagatariyanquim faltapacogcunata yanapayänayquipäpis.29Ama llutancuna parlag cayanquitsu. Imatapis

parlayangayquita wiyagcuna cushicuriyänanpä tantiyaycurallicunallata parlayanqui.30Ama lluta cawayniquicunawan Espiritu Santuta

ajätsiyaytsu. Paymi señalamarguntsic Señornintsic Jesucristociëlupita cutimur gloriaman apacamänantsicpä.31Gamcuna pitapis ama nanaparäyanquitsu,

ajanapäyanquitsu, gayapäyanquitsu, ni ashlliyanquitsu.Tsaynölla imatapis llutan ruraycunataga ama rurayanquitsu.32Tsaynö cawayänayquipa rantinga jucniqui jucniquicunapiscuyapänacur cawayanqui. Piwanpis rimanacur Tayta Diosperdonayäshungayquinölla gamcunapis perdonanacuyanqui.

Tayta Diospa wamran car imanö cawanantsicpäpis ningan

5 1,2Jutsa ruraynintsicpita perdonashga canantsicpämicuyamarnintsic Señor Jesucristo cruzchö wanurgan.

Tsaynö caycaptinga gamcunapis Tayta Diospa cuyaywamrancuna carnam Jesucristo cuyapäcog cangannö runamayiquicunata cuyapäyänayqui.3Gamcuna majayquicunawannö ama piwanpis

punucuyanquitsu. Ama imapäpis mallagashga cayanquitsu.Tsaycunataga ama ni yarpayllapis yarpäyanquitsu. 4Tsaynöllarunacunata asipäyänayqui raycur imatapis lluta amaparlayanquitsu, ni warmicunata burlacuyänayqui raycur amamanacagcunata parlayanquitsu. Tsaynö cayänayquiparantinga imatapis allillata imaypis parlayanqui.Cawayniquicunapita Tayta Diosta agradesicuyanqui.5Gamcuna musyayangayquinöpis jucwan jucwan cacogcuna

y imaycapäpis mallagashgacuna *ïduluta adoragcunanöjutsatam ruraycäyan. Tsaynö cawag runacunaga Tayta Diospay Señor Jesucristupa ñöpanman manam chäyangatsu. 6TaytaDiosga llapan jutsa ruragcunatam mana cuyapaypain ernuman gaycunga mana wiyacog cayanganpita. Pipisjutsa rurayman ishquiyänayquipä alli tupäyäshuptiqui amacäsupäyanquitsu. 7Tsaynö runacunapa llutanruraynincunamantä ishquiycäyanquiman.8Gamcunapis puntacunataga mana tantiyacurmi

tsacaychönö jutsa ruraychö cawayargayqui. Tsaynö cawashga

3–5

Page 183: Quechua Conchucos Sur Nt

183

carpis cananga Jesucristuta chasquicuyarguyquinam. Tsaymiimaypis pay munangannöna cawayänayqui. 9Tsaynönacawarga cuyapäcogmi cantsic, imatapis allillatam rurantsic, yrasun cagllatam parlantsic. 10Tsaynö caycaptinga shumagyarpachacuycur Tayta Dios munanganta rurar cawayay.11Tayta Diosta mana cäsucog runacuna llutan ruraychöcawayaptinpis gamcunaga ama tsaynö cawayanquitsu, sinögaTayta Dios munanganta rurar cawayay. Tsaynölla jutsaruraychö cawagcunata tantiyatsiyay allina cawacunanpä.12Paycuna pacaypa jutsata rurayangancunaga imanöpengacuypämi. Tsaytaga manam parlashwannapistsu.13,14Jutsa rurag carpis Tayta Diospa alli willacuynintachasquicurmi paycunapis tantiyacuyanga jutsa ruraynincunapengacuypä canganta. Tsaynö runacunapäga caynöminintsicpis:

“Punucashganö cagcuna, jutsa rurayniquicunatatantiyacuyay.

Wanushganö cawagcuna, Jesucristuta chasquicuyay.Chasquicuyaptiquega allina cawayänayquipämi Jesucristo

tantiyatsiyäshunqui” nir.

15Tsaynö caycaptinga imanö cawaycäyangayquitapisshumag tantiyacuyay. Imatapis mana tantiyacuyparurayänayquipa rantin shumag yarpachacurir Tayta Diosmunangannö rurayay. 16Runacuna mana allita rurarcawayaptinpis gamcunaga allillata rurar imaypis cawayay.17Mana tantiyacuypa ama llutanta rurayanquitsu. Tsayparantinga shumag tantiyacuycur Diosnintsic munanganta rurarcawayay.18Tsaynöpis ama upyacog cayaytsu. Pipis macharga

llutancunatam ruran. Tsaynö cawayänayquipa rantingaEspiritu Santupa munayninchö imaypis cawayay. 19EspirituSantupa munayninchö cawarga salmucunata, himnucunata, ycanticucunata llapan shonguyquicunawan cantacur TaytaDiosta alabayay. 20Tsaynölla imaycachöpis SeñorJesucristuman yäracuyay Tayta Diosta agradesicur.

Majayogcuna imanö cawayänanpä cagta yätsingan21Nagana Jesucristuman criyicog caycarga jucniqui

jucniquicunapis respitanacur shumag cawayay.22,23Warmicunaga gowancuna ninganta cäsucuyätsun. SeñorJesucristuman criyicogcuna paypa mandunchö cayangannöwarmicunapis gowancunapa mandunchö cayätsun. 24SeñorJesucristo ningancunata cäsucungantsicnömi warmicunapisgowancuna ningancunata cäsucuyänan.25,26Warmiyog cagcuna, Señor Jesucristo cuyacog cangannö

gamcunapis warmiquicunata cuyayay. Jesucristocuyamarnintsicmi cruzchö wanurgan jutsantsiccunapitaperdonashga canantsicpä. Tsaynöllam willacuynintatantiyatsimarguntsic bautizacur Tayta Dios munangannöcawanantsicpä. 27Tsaynöpam jutsaynagtana gloriamanchätsimäshun.28-30Manam pï runapis cuerpuntaga ñacatsintsu, sinöga

cuïdanmi. Tsaynömi Señor Jesucristupis llapantsiccriyicogcuna paypa cuerpun cashga cuïdamantsic. Tsaynöllamgamcuna warmiquicunataga alli ricayänayquiquiquiquicunapa cuerpuyquicunata imanöpiscuïdayangayquinö. Pipis warminta cuyar cawarga allicawaytam päsan.31Tayta Diospa palabranchöpis caynömi gellgaraycan:

“Tsaynöpanam warmipis ollgupis mamanpita y taytanpitayargucurna mushog castana ruracan” nir. 32Warmiwan runamajatsacar juc castallana ticrangannömi nogantsicpis Jesucristutachasquicurga Tayta Diospa wamranlla llapantsicpis ticrarintsic.33Tsaynö captinga warmiyogcuna warmincunata cuyayätsun. Ytsaynölla warmicunapis gowancunata cäsucurnin respitayätsun.

Papäcuna tsurincunawan alli cawayänanpä yachatsingan

6 1Wamracuna, Señornintsic Jesucristuman criyicognacaycarga papäniquicunata mamayquicunata mana

contestacuypa respitayanqui. Tsaynö respitacogcayänayquitam Tayta Diosga munan. 2,3Tayta Diospamandamientunchöpis nican: “Taytayquita mamayquitarespitar alli ricanqui. Tsaynö respitarninga atsca watacunamallilla cawanqui” nirmi. Cay mandamientoga waquinaunicuyyog cag mandamientupitapis mas punta cagmandamientum.4Tsaynölla papäcuna, tsuriquicunata ama ajanätsiyanquitsu.

Ajanätsiyänayquipa rantinga llutancunata rurayaptinpisshumag tantiyatsir yachatsiyanqui Señor Jesucristomunangannö cawayänanpä.

Empliyäduwan patronnin imanö cayänanpä yachatsingan5Tsaynölla empliyäducuna, patronniquicunata respitacur

mandayäshungayquita llapantapis cumpliyanqui SeñorJesucristupa mandunta ruraycag cuenta. 6,7Patronniquicunaimatapis mandayäshuptiqui ricayäshuptiquillaräga ama ruragtucuyanquitsu. Mana ricaycäyäshuptiquipis shumag aruyanquiimaypis mana gelanaypa llapan voluntäwan, SeñornintsicJesucristuta sirviycag cuenta. 8Gamcuna cananpitayarparäyanqui empliyädutapis mana empliyädutapis allitarurag cagcunata ciëluchö Señor Jesucristo premiutagomänantsicpä cagta.9Tsaynölla patroncunapis, empliyäduyquicunata mana

puëdeg tupar alli shimiquicunallapa mandayay.Gamcunaga cananpita yarparäyanqui empliyädu carpispatron carpis ciëluchö caycag patronnintsicpamunayninchö caycangantsicta. Payga llapantsictapiscuyaycämantsicmi.

Jesucristuman criyicogcuna supaycunata imanöpavincinapä yätsingan

10Waugicuna panicuna, poderösu SeñornintsicJesucristuman imaypis yäracuyay pay yanapayäshuptiquisupaycuna munayninchö mana tsaräyäshunayquipä.11,12Nogantsicga manam runacunapa contrantsu cantsic,sinöga llutanta ruratsicog Satanaspa contranmi caycantsic.Supaycunapis y mandagnin Satanaspis mana ricacayllammaytsaypapis puriycäyan. Tsaymi soldädu pelyananpälistacungannö gamcunapis listulla cayänayqui supaycunamunanganta mana ruratsiyäshunayquipä. 13Tayta Diosmunangannö imaypis cawashgam supaycuna imatapisllutancunata ruratsimäshuntsu ni engañamäshuntsu.14Tsaynö caycaptinga piwanpis rasun cagllata parlashun.

Tsaynöpam soldädu pelyananpä tsegllanta chachacwatacurcur shuyacognö nogantsicpis caycäshunsupaycunawan churanacunantsicpä. Allillata rurar imaypiscawarmi ëcha mana päsamänapä lätapita chalëcushganöcashun supaycunata vincinantsicpä. 15Tsaynömi Tayta Diospaalli willacuynintaga imaypis willacurnin musyatsicunantsic.Tsaynö willacurmi soldäducuna gyërrachö bötasninjatipäcushga pelyananpä shuyacognö nogantsicpis listacushgacaycäshun supaycunata vincinantsicpä. 16Tsaynölla TaytaDiosman llapan shonguntsicwan imaypis yäracushun.Tsaynöpam gyërrachö soldäducuna escüdunwantsapacungannö nogantsicpis Tayta Diosman yäracursupaycunapita tsapacushun mana engañamänantsicpä.17Salvashga cagcunaga cascushga soldädunöna cashgamsupaycuna manana llutancunata yarpätsimäshunnatsu.Tsaynöpis Tayta Diospa palabranta imaypis wiyacushun.Paypa palabran espädanö captinmi wiyacurnin espädayogsoldädunönam cashun. Tsaynöpam Espiritu Santoyanapamäshun Satanasta vincinantsicpä.

5 6

Page 184: Quechua Conchucos Sur Nt

184

18Imaycay örapis Tayta Diosman mañacuyay. Imatamañacurpis Espiritu Santo tantiyatsiyäshungayquinöllamañacuyay. Tayta Diosman criyicog mayiquicunapäpis managongaypa imaypis mañacuyay. 19Nogapäpis Tayta Diosmanmañacayämuy willacuyninta willacur mana mantsariypapitapis maytapis shumag tantiyatsinäpä. Nogaga willacuycäpipis maypis Señor Jesucristuta chasquicogcunata Tayta Diosperdonananpämi. 20Tayta Diosmi cachamashga pï maytapiswillacuyninta willacunäpä. Tsaynö willacur puringäpitamcaychöpis prësuraycätsiyäman. Tsaynö captinpis TaytaDiosman mañacuyay cay carcelchöpis mana mantsariypawillacuyninta willapänäpä.

Cartapa ushananchö Pablo saludangan21Waugintsic Tiquicutam gamcunaman cachamü imanö

caycangätapis willayäshunayquipä. Paymi Tayta Diospawillacuyninta willacuptï yanapaycäman. 22Prësu wichgaraptïama llaquicuyaytsu. Peru alli caycangäta Tiquicowillayäshuptiqui gamcuna cushicuriyay. 23Tayta Dios ySeñornintsic Jesucristo gamcunata yanapaycuyäshuy paymancriyicur cuyanacur alli cawacuychö cayänayquipä.24Señorllantsic Jesucristo munanganman imaypiscawagcunata Tayta Dios cuyapäcog cayninwan imaycachöpisyanapaycullätsun. [Tsaynö catsun.]

6

Page 185: Quechua Conchucos Sur Nt

185

Pablupa saludacuynin

1 1Filipos marcachö criyicog mayicuna:Noga Pablo, Señor Jesucristupa willacognin carmi,

waugintsic Timoteuwan cay cartata cartacayämü yachatsicogwaugicunaman, yanapacog waugicunaman, y waquin criyicogmayïcunaman. 2Tayta Diosllantsic y Señornintsic Jesucristocuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuy pay munangannöcushishga cawayänayquipä.

Criyicogcunapä Tayta Diosman Pablo mañacungan3Waugicuna panicuna, gamcunapä imaypis Tayta Diosta

agradesicümi. 4Agradesicungä öraga imaypis cushishgammañacü llapayquitapis yanapaycuyäshunayquipä. 5Manamgongätsu criyicur gallayangayqui junagpitapis SeñorJesucristupa alli willacuyninta willacur purinäpäyanapayämangayquita. 6Noga musyämi SeñornintsicJesucristo cutimungan junagyagpis Tayta Diosyanapaycäyäshunayquipä cagta. Tsaynö yanapayäshuptiquipay munangannö cawarnaga cada junagpistantiyacuyanquinam allina cawaycäyangayquita.7Manarä prësuyämaptinpis Señor Jesucristupa willacuyninta

willacur purinäpä imaypis yanapayämarguyquim. Tsaynöllamcanan prësu caycaptïpis yanapaycäyämanqui. Tsaytaga nogaimaypis mana gongaypam yarparaycä. 8Señor Jesucristocuyamangantsicnöllam nogapis gamcunapä imaypisyarparaycälla. Gamcunawan pasaypa tincuyta munangätagaDiosnintsicpis musyaycanmi. 9Noga gamcunapäga TaytaDiosman imaypis mañacaycämümi cuyanacur tantiyatsinacurshumag cawayänayquipä. 10Tsaynöpis mañacaycämümi imaalli o ima mana alli canganta tantiyacur Señornintsiccutimunganyagpis caycäyänayquipä. 11Jesucristoyanapaycuyäshuy imaypis alli rurayllachö cawayänayquipä.Tsaynöna cawayangayquita ricarnam waquin runacunapiscriyicur Tayta Diosta alabayanga.

Jesucristupa alli willacuyninta waquin criyicogcunapiswillacuyaptin Pablo cushicungan

12Waugicuna panicuna, Señor Jesucristupa willacuynintawillacur mana purinäpä prësurätsiyämaptinpis wagtachöcagcunapis willacuyaptin Señornintsicpa willacuynintachasquicuycäyanmi. 13Paypa willacuyninta caychö willacuptïwardiyacunapis waquin runacunapis Jesucristuta

chasquicuycäyanmi. Y musyayanmi willacuynintawillacungäpita prësuraycangätapis. 14Caychö prësu caycarpisSeñornintsicpa willacuyninta willacuptï waquin criyicogmayintsiccunapis mana mantsariypam maytsaychöpiswillacuycäyan. 15-17Willacuyninta willacunäpä Tayta Dioschuramanganta tantiyarmi noga willacungänö paycunapiswillacuycäyan runacuna Jesucristuta chasquicuyänantamunar. Waquincunaga prësurangäta musyaycurmiwillacuyanpis runacunapita paycuna regishga cayta munallar.Tsaynö carnin paycunaga noga ajanänätam yarpäyan.18Tsaynö yarpäyaptinpis manam ajanätsu ni rabyanätsu.Tsaytaga antis cushicümi Señor Jesucristupa willacuynintaimanöpa willacuyaptinpis.

Cawaypis wanuypis Pablupä allilla cangan19Tsaynöpis cushicümi cay carcelchö wichgaraycangäpita

yargamunäpä Tayta Diosman mañacaycäyämungayquita.Gamcuna mañacayämungayquinöllam *Espiritu Santoyanapamaptin yargamushä. 20Maychöpis mana mantsariypawillacungänöllam wanutsiyämänan captinpis, manawanutsiyämänan captinpis, Señor Jesucristupa alliwillacuynintaga mana mantsariypa willacuycäshä.21,22Runacuna mana wanutsiyämaptinga Señor Jesucristupaalli willacuyninta imaypis willacuycäshämi. Wanucurmiitsanga Jesucristupa ñöpanchö cushishgana cawacushä.Tsaymi nogapäga wanuypis cawaypis allilla caycan. 23Tsaynöcaptinmi imanö caytapis mana camacäpacütsu. Nogapägaallim canman cay patsata jagirir Señor Jesucristupañöpanmanna aywacuptïpis. 24Peru gamcunata yanapanäraycurga ojalä cawacuycämanrä. 25Gamcuna raycurga TaytaDios tsapämaptin runacuna manam wanutsiyämangarätsu.Gamcunata noga yachatsiyäshayquiran Tayta Diosmancriyicur cushishga cawacuyänayquipä. 26Carcelpitayargascamur gamcuna cagman yapay chaycamuptïnam SeñorJesucristuta llapantsic alabashun pay yanapamanganpita.

Ima ñacayta päsarpis mana llaquicunantsicpä yätsingan27Señor Jesucristupa alli willacuyninta cäsucur imaypis

cawayay. Gamcunawan tincushga o mana tincushgapis nogamusyaytaga munaycä ima llaquicuychöpis Señor Jesucristomunangannö cawaycäyangayquitam. Tsaynö musyayta munäimaypis cuyanacuycäyangayquitam y runacunachiquiyäshuptiquipis Jesucristupa alli willacuyninta imaypis

FILIPENSES

Filipos marcachö criyicogcunaman apostol Pablo cartacunganGrecia nacionpa Macedonia provincianchömi Filipos marcaga cargan. Tsaymanmi Pablo chargan Señor Jesucristupa alli

willacuyninta willacurnin (Hechos 16.11-40). Tsay marcapita aywacurnam Pabloga Jesucristupa willacuyninta willacurpurirgan waquin marcacunachöpis. Tsaypita unay ricogtanam Macedonia provincia quinran marcacunaman cutirganJesucristupa willacuyninta willacunanpä. Tsay marcacunapita yargucurnam chargan Jerusalen marcamanpis. Tsaymanchaycuptinnam autoridäcuna tsarisquir Pabluta prësuyargan. Tsaypitam prësu päsatsiyargan Cesareaman y Romaman.Pablo carcelchö canganta musyarnam Filiposchö criyicog mayincuna Epafrodituta cachayargan watucag. Epafroditutawanmi

goriyangan ofrendata Pablupa gastunpä apatsiyargan. Tsay apatsiyangan ofrendata Pablo cushicurmi chasquirgan. Yagradesicurmi cay cartata gellgargan Filiposchö criyicogcunaman (1.5; 4.10-19). Tsaychömi willargan Epafroditogeshyanganpita allingantapis (2.25-30).Cay cartata liyirmi tantiyacuntsic ima ñacayta päsarpis Tayta Diosman yäracur cushicunantsicpä cagta (3.1; 4.4,7,9,12).

Tsaynömi tantiyatsimantsic Diosnintsicman yäracullar imaypis cawanantsicpä cagta.

Page 186: Quechua Conchucos Sur Nt

186

willacuycäyangayquitam. 28Jesucristuman criyicuyangayquipitarunacuna chiquiyäshuptiqui ama mantsacuyanquitsu. Manamantsacuypa Tayta Dios munangannö cushishga cawayangayquitaricayäshurmi chiquiyäshogcunaga tantiyacuyanga gamcunagloriaman aywayänayquipä cagta y quiquincuna in ernumangaycucäyänanpä cagta. 29Ama yarpäyaytsu Señor Jesucristumancriyicuyangayquipita manana ñacayänayquipä cagtaga. Paymancriyicuycarpis ñacaytaga ñacashunrämi. 30Gamcunamusyayanquim unaycuna ima ñacayta päsangätapis y cananimanö ñacaycangätapis. Llapantsicpis Jesucristupa willacuynintawillacungantsicpitaga ñacantsicrämi.

Cuyanacur alli cawaychö cayänanpä yätsingan

2 1Señor Jesucristuman yäracuyaptiquinagayanapaycäyäshunqui imaypis pay munangannö shumag

cawayänayquipämi. Tsaynöllam Espiritu Santupisyanapaycäyäshunqui consulanacur cuyanacur alli cawaychöcayänayquipä. 2Tsaynö caycaptinga tsay yarpayyoglla, jucshongulla mana dejanacuypa cuyanacur cawayay. Tsaynöcuyanacuyangayquita musyarnin noga cushicushämi.3Señornintsicman criyicog mayiquicunawan ama

chiquinacuyanquitsu ni imachöpis yachag tupänacuyanquitsu.Ama jamuräcuyanquitsu: “Noga paypitaga mas yachagmi cä”nirnin. Tsaynö jamuräcuyänayquipa rantinga tantiyacuriyanquillapantsictapis Tayta Dios cuyamangantsicta. 4Pipis amaquiquillayquicuna allichö cayta munallarga cayanquitsu. Tsaynöcayänayquipa rantinga yarpachacuriyanqui criyicogmayiquicunapis allichö cayänanpä. 5Señor Jesucristo runacuna allicawayänanpä yarpachacungannö gamcunapis criyicogmayiquicuna alli cawayänanpä yarpachacuyay.

6 Jesucristoga Diosnintsic caycarpis manam “Tayta Diosnöalabashga ciëlullachö cacushä” nirgantsu,

7 sinöga cay patsachö yuricur nogantsicnö runam cargan. Yimaycawan munayyog caycarpis runacunata sirvirmicawargan.

8 Tayta Dios munanganta cumplirmi ima jutsaynagcaycarpis *cruzchö wanushga.

9 Tsaynö captinmi Tayta Dios paytaga churashgaimaycawanpis munayyog cananpä.

10 Tsaymi ciëluchö cagcuna, cay patsachö cagcuna, ypamparagcunapis cawarircamur Jesucristupañöpanman gonguricuyanga.

11 Nircurmi Señornintsicta alabayanga: “¡Gamgaimaycawanpis munayyogmi caycällanqui, taytay!”nirnin.

Tayta Diostapis tsaynöllam alabayanga Señor Jesucristutacachamunganpita.

Tayta Diospa munayninchö cawanantsicpä ningan12,13Waugicuna panicuna, tsaynö caycaptinga gamcunawan

caycar yachatsingäcunata cäsucuyangayquinölla imaypiscäsucuyay. Tayta Diosta cäsucur cawayänayquipägaquiquinmi tantiyaycätsiyäshunqui. Tsaynö captinpis manacäsucur cawayaptiquega juzgayäshunquim. Manacäsucogcunata juzgananpä cagta musyaycarga mantsacurninpay munangannö imaypis cawayay.14Cawayayga mana jamuränacuypa y mana rimanacuypa

imaypis. 15,16Tsaynö alli cawayaptiquega runacuna manamniyäshunquitsu mana alli cawaycäyangayquita. Tayta Diospawamrancuna caycarnaga ama cawayaytsu Tayta Diosta manacäsucog runacuna cawayangannöga. Señor Jesucristupa alliwillacuynin ningannömi imaypis cawayänayqui. Tsaynöcawarga tsacaychö actsi atsicyagnömi gamcuna caycäyanqui.Tsaynöpaga Señornintsic cutimuptin paypa ñöpanchögamcunawan tincurnin ima cushishgarä caycushäwillapangäcuna allipä canganpita.

17Runacuna wanutsiyämänan captinpis nogaga manamllaquicütsu. Tayta Diosman yäracuyänayquipä willacungäpitawanutsiyämaptinpis cushishgam wanushä. 18Gamcuna raycurima päsamaptinpis llaquicuyänayquipa rantin cushicuyayTayta Diospa ñöpanchö tincunantsicpä cagta musyar.

Timoteuta Filiposman Pablo cachayta yarpangan19Waugicuna panicuna, ima päsamänan captinpis noga

musyämi mana wanutsiyämänanpä Señornintsic Jesucristotsapaycämanganta. Tsaymi imanö caycäyangayquitapismusyanäpä Timoteuta gamcunaman cachamushä. Gamcunacagpita cutiramur willaramaptinmi nogapis cushicurishä.20Timoteoga gamcunapä pasaypam yarpachacunyanapayäshuyta munar. Paynöga manam pipis cantsu.21Waquincunaga Señor Jesucristo munanganta rurayänanparantinmi quiquincunapä raycullar imaycatapis ruraycäyan.22Gamcunapis musyayanquinam Timoteo Tayta Dios

munangannö cawangantaga. Payga wamrä cuentam nogatapisyanapallämashga Señornintsicpa alli willacuyninta willacuptï.23Tsaymi ari prësuraycangäpita yargamunäpä o manayargamunäpä cagtapis musyasquirna gamcunaman paytacachamushä. 24Tayta Dios yanapamaptin carcelpita yargamurquiquïmi gamcunaman watucagniquicuna sharamushä.

Epafrodituta Filiposman Pablo cutitsinanpä ningan25Waugintsic Epafroditutapis gamcunaman cutitsimünam.

Paytaga alli öram yanapamänanpä cachaycayämurgayqui. TaytaDiospa soldädun cuenta carmi ñaca-ñacarcurpis yanapaycäman.26Pay geshyaptin llaquicuyangayquita musyarmi gamcuna cagmancuticamuyta munaycan. 27Rasunpapis payga pasaypam antsacargan. Wanucogpäna caycaptinmi Tayta Dios cuyaparninallïtsishga. Wanuycuptinga nogapis imanörä llaquicüman cargan.28Tsaynö pasaypa llaquicushga cayaptiquim cushicuriyänayquipä

gamcunaman cutiycätsimü. Payta ricaycur cushicuyaptiqui nogapismananam gamcunapä llaquicamushänatsu. 29Pay chämuptingallapayquipis shumag chasquicuyanqui.Waquin criyicogmayintsiccunapis paynö yanapacog cayaptinga shumag yanapayällay.30Payga yanapamänanpä gamcunapita shamur allau geshyarninwanuyta cawayta ricarmi chaycamurgan.

Jesucristuman criyicog cayimaycapitapis mas väleg cangan

3 1Waugicuna panicuna, Señornintsic Jesucristupamunayninchöna cawayangayquita cushicuyay. Tsaynö

cushishgana cawacuyänayquita munarmi yaparir yaparirpisgamcunata nimü.2Llutan yachatsicogcunapa yachatsicuynincunata ama

chasquipäyanquitsu. Tsay runacunaga niyan: “Tayta Diosjutsayquicunata perdonar salvayäshunayquipäga*cuerpuyquicunatarä señalacuyay” nirmi. 3Tsaynöniyäshuptinpis manam cuerpuntsictaseñalacungantsicpitarätsu Tayta Dios salvamäshun, sinöganogantsic raycur Jesucristo wanushga captin paymancriyicungantsicpitam. Tsaynö captinmi llapan shonguntsicwanSeñor Jesucristuman criyicurnin señalacushganöna caycantsic.4Pipis *Moises gellgangan leycunata cumpliyanganllawan

salvacuyänan captinga nogaran puntataga salvacüman cargan.Noganöga manam pipis tsay leycunata cumplishgatsu. 5Tsayleycuna ninganta cumplirmi nogataga yuringäpita puwag (8)junagyogta cuerpüta señalayämargan. Nogaga Benjaminpaaylluncuna aywaragpita carmi *Israel runa cä. Jinachöpis *fariseoruna carmi tsay leycunataga imaypis cumplirgö. 6Nogaga allitaruraycangäta yarparmi Jesucristuman criyicogcunata chiquirgaticachag cä. Manam pipis nogapäga parlayashgatsu: “Moisesgellgangan leycunata manam payga cumplishgatsu” nir imarga.7Nogaga yarpargä tsay leycunata cumplirninrä salvacionta

tarinäpä cagtam. Cananmi itsanga tantiyacurgö Señor

1–3

Page 187: Quechua Conchucos Sur Nt

187

a 4.3 Griegu idiömachöga Sizego juti ninanga “willacog mayï” ninanmi.

Jesucristuman criyicogcunalla salvacionta tariyänanpä cagta.8,9Tsaynö captinmi canan Jesucristuman criyicurna cawangägamana iwalantsu unay cag caway vïdämanga. Moises gellganganleycunata cumplingäcuna manam imapäpis välimashgatsusalvacionta alcanzanäpäga. Jesucristuman criyicuynïpam itsangaTayta Dios perdonamarnin jutsaynagtana chasquillämashga.10Tsaynö perdonamarnam Señor Jesucristo cawangannö

cawanäpä Tayta Dios yanapaycäman. Tsaynöpam listuna caycäSeñornintsicta ñacatsiyangannö ñacanäpäpis paynö wanunäpäpis.11Tsaynam cananga shuyacuycä Jesucristuta Tayta Dioscawatsimungannö wanuptï nogatapis cawatsimänanpä cagtana.

Imaypis Tayta Dios munangannö cawanantsicpä ningan12,13Nogaga manam nïtsu imaypis llutancunata mana ruraypana

cawaycangätaga. Tsaynö captinpis jutsata ruraynïta jagirinäpäSeñor Jesucristum yanapaycäman. Tsayta musyarnam cadajunagpis Tayta Dios munangannö cawaycä. Llutan ruraycunataruranäpa rantinga cada junagpis yarpachacü Tayta Diosta cäsucurcawanäpä cagcunatam. 14Imaycanöpapis premiutachasquiyänanpä gänanacogcunanömi nogapis Tayta Diospañöpanman chänäpä pay munanganta rurar cawaycä. Paypañöpanman chänantsicpäga Señor Jesucristum nogantsic raycurcruzchö wanushga.15Tsaynö ari Jesucristuman criyicur pay munangannö

cawagcunaga cay ningäcunata tantiyacuyay.Yachatsingäcunata maygayquicunapis manatantiyayaptiquega Tayta Diosmi tantiyatsiyäshunqui.16Nagana criyicurga Tayta Diosta cäsucur imaypis cawashun.17Waugicuna panicuna, noga cawangänö gamcunapis cawayay.

Y waquin criyicog mayintsiccunapis nogata ricamar allicawayangannö gamcunapis alli cawayta yachacuyay. 18Tayta Diosmunangannö cawanantsicpä Señor Jesucristo cruzchö wanungantaatscagmi runacuna imapäpis cuentayantsu. Runacuna tsaynöcayanganta feyupam llaquicuycü. Tsaytaga unaypitapis nicämümi.19Señor Jesucristo munangannö mana cawagcunagaquiquincunapa munaynincunallachö cawar jutsa rurayllachönamcacuyan. Tsay llutan ruraynincunapita pengacuyänanpa rantinmicushishgarä niyan: “Cay vïdallanam alli cawacuyga” nir. Tsaynöcawayanganpitam paycunaga wanurnin in ernuchö imayyagpisñacayanga.20Nogantsicmi itsanga shuyacuycantsic gloria vïdachö imayyagpis

cawanantsicpä cagta y salvamagnintsic Jesucristo ciëlupita shamurgoricamänantsicpä cagta. 21Payga ciëlupita shamurmi imaycawanpismunayyog carnin cay ushacäreglla cuerpuntsictamushog cuerpumanticratsinga. Tsaymushog cuerpuntsicga quiquin Jesucristupacuerpunnömana ushacagmi canga.

Jesucristuman criyicogcunacushishga cawanantsicpä ningan

4 1Waugicuna panicuna, gamcunaman watucagshamuytaga imaypis yarparaycällam. Gamcunata

yachatsingänö cawayaptiquim cushicü Tayta Diospañöpanman chänantsicpä cagta musyar. Tsay yachatsingänöllaimaypis Señor Jesucristuman criyicur cawayay.2Señor Jesucristuman criyicog caycarga Evodiawan Sintique

mana chiquinacuypana cawayätsun. 3Waugi Sizego,a willacogmayï caycarga tsay warmicunata amishtaycatsiy. PaycunaClementiwan y mas waquincunawanpis allimyanapayällämashga Tayta Diospa alli willacuyninta willacurpuriptï. Paycunapa jutincunaga gellgaraycan Tayta Diospañöpanman aywanapä cag libruchömi.4Jesucristupa munayninchö cawaycarga imaypis

cushicuyay. Cushicuyänayquipä mayläya nirninpis manam

ajayätsu. 5Taynöpis yanapacog cayangayquita pipis maypismusyayätsun. Señornintsic Jesucristo cutimunanpänacaycangantapis ama gongayaytsu.6“Waray junag ¿imanörä canga?” nir yarpachacur ama

llaquicuyaytsu. Tsay llaquicur cayänayquipa rantinga Tayta Diosmanmañacuyay imaycachöpis yanapayäshunayquipä. Yyanapayäshungayquita imaypis agradesicuyay. 7Tsaynömañacuyaptiquega Tayta Dios ima alli cawaychörä catsiyäshunqui.Pay tsaynö catsiyäshuptiqui llaquicuychö carpis cushishgamcawayanqui. Tayta Diosmanmañacur cawayaptiquimyanapayäshunqui Señor Jesucristuman imaypis yäracuyänayquipä.8Waugicuna panicuna, imaypis yarpachacuyay imatapis allillata

rurayänayquipä cagta y allillata parlayänayquipä cagta.Waquinrunacunamana allicunata rurayänanpä yarpäyaptinpis gamcunagaallita rurayänayquipä cagta yarpäyay. Tsaynöpis runacunapa llutanruraynincunallapä parlayänayquipa rantinga alli cagcunapä parlayay.9Gamcunawan caycar yachatsir ningänölla, yätsipangänölla,

y imanö cawangätapis ricayämangayquinölla imaypiscawayay. Tsaynö cawayaptiquega Tayta Dios gamcunawanmicaycanga imaypis yanapayäshurniqui.

Criyicogcuna ofrendata apatsiyangantaPablo agradesicungan

10Filipos marcachö waugicuna panicuna, Tayta Diostaagradesicümi apatsiyämangayquita. Gamcuna imaypisyanapayämayta yarpäyaptiquipis carupitaga ajallarämicashga. 11Tsaynö nimü manam faltapacurtsu. Nogagayachacashganam cä imaycallapis capamangallanwancawacuyta. 12Musyämi pobrëza vïdatapis y imayca jananchöcaway vïdatapis. Tayta Diosmi tantiyatsimashga imanö carpispayllaman yäracur cawanäpä. Tsaymi cushishga cay cawayvïdata päsacü örata pachajunta carpis, örata jinay püru carpis.13Señor Jesucristo imaypis yanapamaptin allillam cawaycällä.14Imanö captinpis cay ñacacuychö caycangä öra

aparcatsiyämangayquita feyupam agradesicü. 15Manam caychöcaptillätsu ofrendayquicunata aparcatsiyällämarguyqui, sinögaSeñor Jesucristupa alli willacuyninta willacunäpä Macedoniaprovinciapita yargucuptïpis aparcatsiyämargayquim. Waquincunamana yanapayämaptinpis gamcunaga yanapaycayällämanquim.16Tsaynöpis agradesicümi Tesalonica marcachö caycaptïnisidänïcuna yapay yapaypis aparcacatsiyämangayquita. 17Manamyapaypis apatsicayämänayquita munartsu tsaynö nimü, sinögaagradesicurninmi. Tsaynö yanapayämangayquicunapitaga TaytaDios gamcunatapis masllam imaycachö yanapaycuyäshunqui.18Epafrodituwan apatsiyämangayquita cushicurmi

chasquillargö. Unas miñishtiycangä öram chaycatsimushga.Tsay yanapayämangayquega Diosnintsicta yanapaycagcuentam caycullashga. Tsaytaga Tayta Diospis imanömicushicun. 19Señor Jesucristuman criyicur tsaynöyanapaycayämangayquipita gamcunatapis Tayta Dios manamima miñishtiyangayquitapis faltätsiyäshunquitsu.20¡Tayta Diosllantsic imaypis alabashga caycullätsun! Amen.

Cartapa ushanan21Gamcunachö llapan criyicog mayillantsiccunata

saludaycuyällanqui. Tsaynömi nogawan caycag waugicunapissalüduncunata llapayquipä apatsiyämun. 22Tsaynöllam caymarcachö waquin criyicog mayintsiccunapis salüduntagamcunapä apatsiyämun. Mandacog emperadorpa sirvegnincriyicog mayintsiccunapis salüduncunata apatsicayämunmi.23Señorllantsic Jesucristo gamcunata cuyapäcog

cayninwan yanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä.[Tsaynö catsun.]

3 4

Page 188: Quechua Conchucos Sur Nt

188

Pablupa saludacuynin

1 1Colosas marca criyicog mayicuna:Noga Pablo, Jesucristupa *apostolnin canäpä Tayta Dios

acramashga captinmi, waugintsic Timoteuwan juntu caycartata cartacayämü. 2Gamcunaga Jesucristumancriyicurninmi Tayta Dios munangannö cushishgacawaycäyanqui. Tayta Diosllantsic cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy tsaynö imaypis cawayänayquipä.

Tayta Diosman criyicogcunapä Pablo mañacungan3,4Waugicuna panicuna, Señor Jesucristuman criyicur

yäracuyangayquitam musyayargö. Tsaynömi musyayargöcriyicog mayicunawan shumag cuyanacurcawaycäyangayquita. Tsayta musyarmi SeñornintsicJesucristupa papänin Tayta Diosllantsicta imaypis agradesicurmañacayämü gamcunata yanapaycuyäshunayquipä. 5Tsaynöcuyanacur alli cawacuychö cayanqui Tayta Dioswan gloriachöimayyagpis cawayänayquipä cagta musyarmi. Gloria vïdachöcushishgalla cawayänayquipä cagtaga musyayarguyqui TaytaDiospa alli willacuyninta chasquicurmi.6Tsay alli willacuynin gamcunamanpis chämungannömi

maytsaymanpis chaycan. Tsayta chasquicurmi runacuna allicawaytana tariycäyan. Gamcunapis tsaynöpam jutsarurayniquicunata jagirir allina cawacuyanqui. 7Tsay alliwillacuyta chasquicuyänayquipäga willacog mayï Epafrasmigamcunata yachatsiyäshurguyqui. Payga Señor Jesucristupawillacuyninta shumagmi willacun. 8Epafras shamurnamwillayämashga *Espiritu Santo yanapayäshuptiqui cuyanacurshumag cawaycäyangayquita.9Tsaynö cawayangayquita musyayangä junagpitaga cada

junagmi gamcunapä Tayta Diosman mañacaycäyämütantiyatsiyäshuptiqui pay munangannö cawayänayquipä.10Tsaynöpaga imaypis allillata rurar cawayanqui ywarayninman warayninmanmi tantiyacuyanqui cuyapäcog,alli rurag poderösu canganta. 11Tsaynömi Tayta Diosmangamañacaycäyämü alli cayninwan imaypis yanapayäshuptiquishumag cawayänayquipä. Tsaynö imaycachöpisyanapayäshuptiqui ima ñacaychö carpis mana ajayaypam paymunangannö cawayanqui. 12Tsaynö cawar imaypis TaytaDiosta cushicur agradesicuyanqui.Paymi perdonar salvayäshurguyqui llapan salvashga

cagcunawan gloriachö herenciata chasquiyänayquipä. 13Tsayherenciata chasquinantsicpämi *Satanaspa munayninllachö

cawaycagta Tayta Dios jipimarguntsic. Tsaynöpam canangacuyay tsurin Jesucristupa munayninchöna cawaycantsic.14Señor Jesucristo cruzchö wanur yawarninta jichanganpitamTayta Dios jutsantsiccunata perdonar salvamarguntsic.

Imaycawanpis Señor Jesucristulla munayyog cangan15Señor Jesucristo cay patsaman shamushga captinmi

musyantsic Tayta Dios imanö canganta. Tayta Diospa tsurinSeñorllantsicga llapan camacuycunawanpis munayyog caycan.16Paywanmi Tayta Dios camargan ciëluchö cagcunata, caypatsachö cagcunata, ricacagcunata, mana ricacagcunata, yimaycaläya puëdeg *angelcunata. Tsay llapantapis camarganJesucristuta adorayänanpämi. 17Imapis manarä camashgacaptinmi Jesucristoga caycarganna. Llapancamangancunatapis munayninchömi tsararaycan.18Tsaynö munayninchö imaycatapis catsirmi Señor

Jesucristoga wanunganpita cawamushga. Tsaynöpamllapantsic criyicogcunapis paypa munayninchöna caycantsic.19Poderösu Tayta Dios imaycawan munayyog cangannöllamJesucristupis imaycawan munayyog caycan. 20SeñorJesucristo cruzchö wanur yawarninta jichayninpam llapancriyicogcunata Tayta Dios perdonar salvan. Tsaynö carnamcay patsachö caycagcunatapis y ciëluchö caycagcunatapispaypa munayninchöna Tayta Dios caycätsin.21Unayga llutan ruraycunachö cawar Tayta Diosta manam

cäsurgantsictsu. Tsaynö cawarmi Tayta Diospa contrancargantsic. 22Tsaynö caycashgam Jesucristo cay patsamanshamur cruzchö wanushga Tayta Dios perdonamänantsicpä.Tsaynö perdonamarguntsic paypa ñöpanchö jutsaynagnaimayyagpis cawanantsicpämi. 23Ñöpanchö imayyagpis tsaynöcawayänayquipäga Jesucristuman imaypis yäracurwillacuyninta cäsucur cawayay. Tayta Diospa willacuynintachasquicur salvashgana caycarga gepaman mana cutiypacawayay. Tsay chasquicuyangayqui willacuytaga nogawillacungänöllam maytsaychöpis willacuycäyan.

Tayta Diospa willacuynintawillacog canganta Pablo ningan

24Tayta Diospa alli willacuyninta runacuna chasquicuyaptinwillapangäpita imachö ñacarpis noga manam llaquicütsu. SeñorJesucristo jutsantsic raycurmi cruzchö ñacargan. Tsaynö nogatapaypa willacognin cangäpita ñacatsiyämaptinpis manamllaquicütsu. 25Maytsaymanpis alli willacuyninta chätsinäpämiTayta Dios nogata acramashga. Tsaynöpam maytsay runacunapis

COLOSENSES

Colosas marcachö criyicogcunaman apostol Pablo cartacunganColosas marcaga Asia provinciachömi cargan. Colosas marcamanga apostol Pablo manam chargantsu Jesucristupa alli

willacuyninta willacunanpä, sinöga criyicog waugi Epafrasmi tsaychö willacurgan (1.7,8 y 4.12). Tsaychö willacuptinnamrunacuna Jesucristuman criyicur gallayargan.Pablo prësu caycarmi musyasquirgan Colosasman llutan yachatsicogcuna chäyanganta (2.8). Tsay llutan yachatsicogcunaga

niyargan supaycunapa munayninman mana yaycuyänanpämi Moises gellgangan leycunachö ningannö estacunataräruracuycäyänanpä cagta y säbadu jamapay junagta respitayänanpä cagta (2.16). Tsaynömi niyargan waquin micuycunata manamicuyänanpä cagta (2.16,21) y angelcunata adorarrä gloriaman chäyänanpä cagtapis (2.18).Apostol Pablo cay cartachö nirgan imaycapitapis mas munayyog Señor Jesucristo cangantam (1.15-20) y cruzchö wanur

salvamangantsictam (1.21,22; 2.14,15). Tsaynöpis cay cartachö tantiyatsir nirgan Jesucristo munangannö cawanantsicpäcagtam (capïtulu 3-pita 4-yag).

Page 189: Quechua Conchucos Sur Nt

189

salvacuycäyan. 26Unayga runacuna manam musyayargantsu TaytaDiospa willacuyninta. Cananmi itsanga willacuyninta musyarJesucristuta chasquicuycäyanna. 27Tsay alli willacuyninga nin:“Maypita captinpis Señor Jesucristuta chasquicogcunatagagloriaman Tayta Dios goringa” nir. Jesucristuta chasquicushgaganogantsicwanmi imaypis caycan.28Nogacunaga shumag yarpachacuycurmi pitamaytapis tantiyatsir

willapäyä Jesucristuta chasquicuyänanpä. ChasquicurningajutsaynagnamTayta Diospa ñöpanman chäyanga. 29Tsaymimayläyañacarpis runacuna chiquiyämaptinpis Tayta Diospa alliwillacuynintagawillapäcuycä. Tsaynöwillapäcunäpäga SeñorJesucristomana dejaypam yanapaman.

2 1Mana gongaypam imaypis Tayta Diosman mañacuycägamcunapä, Laodicea marcachö criyicogcunapä, y waquin

mana regimagcunapä. 2Noga mañacuycä Tayta Diosmunangannö cushishga cawayänayquipä y jucniquijucniquipis cuyanacur cawayänayquipämi. Tsaynö cawargaTayta Diospa y Jesucristupa willacuyninta shumagmitantiyacuyanqui. 3Willacuyninta tantiyacur Jesucristutachasquicogcunaga tariyanquim Tayta Diospa salvacionninta.4Tsaynö gamcunata tantiyaycätsï pipis yachay shimincunallapa

mana criyitsiyäshunayquipämi. 5Gamcunawanmana juntararpismana gongaypam gamcunapä yarparaycämü. Cuyanacuyangayquitay Señor Jesucristuman criyicur cawayangayquitamusyarmi cushicü.

Jesucristuta chasquicogcuna salvashgana cangantsic6Tsaymi canan Señornintsic Jesucristuta chasquicushga

caycarnaga pay munangannö imaypis cawayänayqui.7Tsaynöpis willacuyninta yachacuyangayquinölla paymanyäracullar imaypis cawayay Tayta Diosta agradesicur.8Pagtatä pipis llutancunata criyiycätsiyäshunquiman. Llutan

yachatsicogcunaga manam Tayta Diospa willacuynintatsuyachatsicuyan, sinöga quiquincunapa yarpayllanpitammanacagcunata yachatsicuyan. Tsaynö llutancunatayachatsicuyänanpäga Satanasmi yarpapätsin.9Señor Jesucristoga cay patsachöpis Tayta Dios poderösu

cangannömi poderyog cargan. 10Tsaymi Jesucristumangaangelcunapis ni *supaycunapis mana ichicllapis iwalantsu.Tsaynö captinmi payllaman criyicurnin gamcunapissalvacionta tariyarguyqui. 11Señor Jesucristoga criyicogcunataseñalayäshurguyqui, manam runacuna *cuerputaseñalacuyangannötsu, sinöga quiquinmi llutanyarpayniquicunapita jipir shonguyquicunata señalashga.12Jesucristo wanur pamparangannömi gamcunapis bautizacurnin

pampacashga cuenta caycäyanqui jutsayquicunapita. Jesucristowanunganpita cawamungannö gamcunapis bautizacusquirnagacaycäyanqui yapay yuricushga cuentanamTayta Diosmunangannölla cawayänayquipä. Tsaymushog alli cawaytagachasquiyarguyqui poderösu Tayta Diosman yäracurmi. PaymiSeñornintsic Jesucristutapis wanunganpita cawatsimushga.13Puntacunataga Tayta Diospa willacuyninta mana

tantiyarmi jutsa rurayllachö cawacuyarguyqui. Jutsa ruraychöcawarpis Señor Jesucristuta chasquicuyaptiquim Tayta Diosimayca jutsayquicunapita perdonayäshurguyqui.Señornintsicta cawatsimungannömi gamcunatapis mushog allicawaytana goyäshurguyqui. 14Imayca jutsantsicpitain ernuman aywanapä cagpitam nogantsic raycur SeñorJesucristo cruzchö wanurgan salvamarnintsic.15Señor Jesucristo cruzchö wanuyninpam supaycunata

Tayta Dios manacagman churashga. Gyërrachö vincicashgacag soldäducunata runa ricananchörä pengaypä puritsegnömisupaycunatapis Tayta Dios pengayman churashga.

Llutan yachatsicogcunata manachasquipänantsicpä Pablo ningan

16Tsaynö captinpis llutan yachatsicogcuna caynö nicäyan:“Supaycunapa munayninman mana yaycuyänayquipäga

prohibishga cag micuycunata ama micuyaytsu ni vïnutapisupuyaytsu”. Mastapis caynömi nicäyan: “Supaycunapamunayninman mana yaycuyänayquipäga *Moises gellganganleycuna ningannö llullu quillachö estata rurayay y waquinestacunatapis rurayay. *Säbadu jamapay junagta respitayay”nir. Paycuna tsaynö niyäshuptiquipis ama cäsupäyaytsu.17Moises gellgangan leycunaga Señor Jesucristo chämunanpäcagtam tantiyatsimarguntsic. Canan chämushgana captinnampaytana chasquicunantsic.18Tsaynö captinga pagtatä chasquipaycanquiman llutan

yachatsicogcunata. Tsay llutan yachatsicogcunaga alli ruragtucurnin niyan Tayta Diosta adoranantsicpäga angelcunataräadoranantsicpä cagtam. Paycunaga “Tayta Diosmisuëñuynïchö revelaycamashga” nirpis llullacuycanmi. Tsaynöyachatsingancunata chasquiparga manam gloriamanchäyanquitsu. 19Tsay llutan yachatsicogcunaga manamJesucristupa munayninchötsu caycäyan. Nogantsicmi itsangaSeñornintsicpa munayninchö caycantsic. Tsaynö paypamunayninchö cashgam imaypis yanapamantsic willacuynintawarayninman warayninman tantiyacur alli cawacunantsicpä.20Gamcunaga jutsa rurayniquicunata jagishga car

Jesucristupa munayninchönam cawaycäyanqui. Tsaynönacaycarga ¿imanirtä llutan yachatsicogcunatachasquipäyanqui? 21Tsay llutan yachatsicogcunaganiyäshunqui juc ishcay cag micuycunata yawayllapis manayawayänayquipä cagtam. 22Micuy ushacäregnöllam tsayquiquincunapa yarpayllanpita yachatsicuynincuna ushacanga.Tsaynö captinmi tsay yachatsicuynincunata cumplir manapipis salvacungatsu. 23Tsaynö captinpis waquin runacunagayarpäyan imayca creyenciancunata cumplirrä salvacuyänanpäcagtam. Tsaynö yarpäyaptinpis tsay yachatsicuycunagamanam jutsa ruraynincunata rasunpa jagiriyänanpätsu, sinögarunacuna yachag tucur quiquincuna alabacuyänallanpämi.

Tayta Diospita mushog cawayta chasquicungantsic

3 1-3Señornintsic Jesucristo wanunganpita cawarimungannögamcunapis salvashgana car wanushgapita

cawarimushganömi caycäyanqui. Tsaynöna caycarga amajutsa ruraychö cawayaynatsu, sinöga Tayta Dios munangannöcawayay. Ama gongayaytsu salvamagnintsic Señor JesucristoTayta Diospa derëcha cag lädunchö jamaraycanganta.4Tsaypita cutimurmi apacamäshun paywan imayyagpisgloriachö cawanantsicpä.

Jesucristuta chasquicogcuna imanöcawanantsicpä willangan

5Gloria vïdachöna cawayänayqui caycaptinga amana jutsaruraycunachö cawayaynatsu. Majaynagrä cagcuna ama nipiwanpis cacuyaytsu. Majayog cagcunapis ama juccunawanpuriyaytsu. Tsaynö mana allicunachö cawaytaga amaichicllapis yarpäyaytsu. Tsaynöpis ama rïcuyayllapägayarpachacuyaytsu. *Ïdulucunata adoragcuna Tayta Diosmanmana yarpäyangannömi rïcuyayllapä yarpachacogcunapismana yarpäyantsu Tayta Diosta cäsuyänanpä. 6Tsaynö manacäsucuypa llutan ruragcunataga Tayta Dios mana cuyapaypamcastiganga.7Gamcunapis mas puntacunataga tsaynömi cawayargayqui.

8Canan Jesucristuta chasquicushganaga amana tsaynöcawayaynatsu. Tsaynöpis ama rabyatsinacuyaytsu, runamayiquicunata ama chiquiyaytsu, pipa wasanpis amarimayaytsu, y manacagcunata ama parlayaytsu. 9Jucniquijucniquipis ama llullapänacuyaytsu. Gamcunagatantiyacuyanquinam unay lluta cawacuyangayqui mana allicanganta. 10Tsaynö manana cawayänayquipämi mushogcawaytana Tayta Dios goyäshurguyqui. Tsaynömi Tayta Diosimanö cangantapis warayninman warayninman tantiyacur payyanapayäshuptiqui munangannöna cawaycäyanqui. Tsaynö

1–3

Page 190: Quechua Conchucos Sur Nt

190

shumagna cawanantsicpämi Diosnintsic camamarguntsic.11Tsaymi *Israel runa car mana Israel runa carpis, cuerpuntsicseñalashga captin mana señalashga captinpis, yachag carmana yachag carpis, rïcu car ni pobri carpis, Jesucristutachasquicogcunaga llapantsicpis salvashgana caycantsic.12Tsaynömi ari cuyayäshurniqui gamcunatapis Tayta Dios

acrayäshurguyqui salvashga cayänayquipä. Tsaynöcaycaptinga gamcuna cuyapänacurmi, yanapanacurmi, manayachag tupänacurmi cawayänayqui. Alli shimillayquicunapaparlapänacurmi imatapis mana ajanaypa cayänayqui.13Tsaynöllam Jesucristuman criyicog mayiquicunawanimaypis allilla cawayänayqui. Maygayquipis imaycallachöpisajätsinacur Señor Jesucristo perdonamangantsicnöllaperdonanacuyay. 14Tsaynöpis cuyanacur cawarmi allicawaytaga tariyanqui llapayquipis.15Jesucristo alli cawayta gomangantsicnölla piwanpis

maywanpis shumag cawayay. Jucniqui jucniquipis alli cawarjuc shongulla cuyanacur cawayänayquipämi Tayta Diosacrayäshurguyqui. Tsaynöpis Tayta Diostaga imaycay örapisagradesicuyänayquim allina cawayänayquipäyanapayäshungayquipita. 16Señor Jesucristupa alliwillacuyninta imaypis cäsucur cawayay. Tsaynöcawayänayquipä shumag tantiyatsinacur allishimillayquicunapa yachatsinacuyay. Tayta Diostaagradesicur cushicur alabayay salmucunawan,himnucunawan, y canticucunawan. 17SeñornintsicJesucristuman criyicog caycarnaga allillata rurayaypisparlayaypis. Tsaynö imaypis Tayta Diosta agradesicuyayJesucristo salvayäshungayquipita.

Majantsicwanpis y wamrantsiccunawanpis imanöcawanantsicpä yätsingan

18Runayog warmicuna, Señor Jesucristuta chasquicushganacaycarga runayquicunata cäsucuyay.19Warmiyog runacuna, warmiquicunata cuyayay. Mana

ollgu tupaypa alli shimillayquicunapa parlapäyay.20Wamracuna, mamayquicunata y taytayquicunata imaypis

cäsucuyay. Tsaynö cäsucuyänayquitam Tayta Diosga munan.21Tsuriyog cagcuna, tsuriquicunata ama llutallaga lïsu

tupäyaytsu. Tsaynö rurayaptiquega gallayäyangam.

Empliyäducuna y patroncunaimanö cayänanpä Pablo ningan

22Empliyäducuna, patronniquicuna imatapisrurayänayquipä mandayäshuptiqui mana gelanaypacumpliyay. Ricayänallanchöga ama arog tucuyanquitsu.Diosnintsic ricaycäyäshungayquita musyar llapanshonguyquicunawan aruyanqui. 23Criyicog caycarga imaruraychöpis alli yarpaywan cushi cushilla aruyanqui.Patronniquicunapä arurpis Señor Jesucristupä arog cuentamruraycäyanqui. 24Tsaynö allita rurayangayquipitagaSeñornintsic rasunpa cag patronnintsic carmi gloriachöherenciata chasquitsimäshun. 25Gelanaycällar arogtucogcunataga Tayta Dios juzganga pipapis janan manasharcuypam.

4 1Patroncuna, empliyäduyquicunata allilla ricayanquiimaycachöpis. Gamcunapapis patronniquicunaga

ciëluchömi caycan. Paymi juzgayäshunquiempliyäduyquicunata mana alli ricayaptiquega.

Tayta Diospa willacuyninta pimanpismaymanpis chätsinantsicpä ningan

2Tayta Diosta agradesicurnin llapan shonguyquicunawanimaypis mañacuyay. 3Tayta Diosmanga mañacuyay alliwillacuyninta willacuptï shumag chasquicuyänanpä. Paypawillacuyninga pipis maypis Jesucristuta chasquicogcunasalvacuyänanpä willacuymi. Tsay willacuynintawillacungäpitam nogapis caychö carcelaraycä. 4TsaynöllaTayta Diosmanga imaypis mañacayämuy alli willacuynintarunacunata shumag tantiyatsinäpä.5Señor Jesucristuman mana criyicog runacunawanpis

shumag cawayay. Tsaynölla Tayta Diospa willacuynintashumag tantiyatsiyänayquipäpis listulla caycäyay. 6Tsaynötantiyatsirga alli shimillayquicunapa parlapäyanqui. Y nircurlistulla caycäyay pipis tapucuyäshuptiquitantiyatsiyänayquipä.

Cartapa ushanan7,8Caychö prësurar imanö cangätapis willayäshunayquipä

cuyay waugintsic Tiquicutam gamcunaman cachaycämü.Paymi imata miñishtingäcunatapis camaripäman. PaypisSeñor Jesucristupa willacuyninta willacogmi. 9WaugintsicTiquicuwanmi marca mayiquicuna cuyay waugintsicOnesimutapis cachaycämü. Paycunam willayäshunqui caychöimanö caycangätapis.10Nogawan prësu caycag waugintsic Aristarcum gamcunata

saludayämushunqui. Tsaynömi Bernabepa prïmun Marcospissalüdunta apatsicamun. Marcos chämuptinpis yätsingänöllashumag chasquicuyanqui. 11Tsaynöllam Justo niyanganJesuspis saludayämushunqui. Aristarco, Marcos, y JustumTayta Diospa willacuyninta willacäshiyämashga. Paycunanögamanam waquin Israel mayïcuna willacäshiyämashgatsu. Israelmayïcuna conträ sharcuyaptinpis paycunam manamdejaycayämashgatsu.12Marca mayiquicuna Epafraspis salüduntam gamcunapä

apatsicamun. Paypis gamcunapä Tayta Diosta llapanshongunwanmi mañacamun Diosnintsic munangannö allicawacuychö cawayänayquipä. 13Noga musyämi Epafrasgamcunapä llaquicamunganta. Tsaynöllam llaquicamunLaodicea marcachö y Hierapolis marcachö criyicogmayintsiccunapäpis.14Cuyanacungä jampicog Lucaswan Dimaspis

saludayämushunquim.15Saludaycuyällay Laodiceachö criyicog mayillantsiccunata.

Tsaynölla salüdulläta goycuyanqui tsaychö Ninfata ywayinchö criyicog mayintsiccuna goricagcunatapis.16Cay cartäta liyirirga apatsiyanqui Laodiceachö criyicog

mayintsiccunapis liyiyänanpä. Gamcunaman cay cartatacartacamungänöllam Laodicea marcachö criyicogmayintsiccunamanpis cartacurgä. Tsay cartata liyirirpaycunapis gamcunaman apatsiyämunga liyiyänayquipä.17Waugintsic Arquiputa niyay: “Señornintsic Jesucristupa

willacuyninta willacur mana gelanaypash cumplinqui” nir.18Cay cartata juc gellgapämashga captinpis salüdücunataga

quiquïmi gellgamü. Itsanga mana gongayllapa Tayta Diosmanmañacayämuy prësuraycangäpita jipiycamänanpä.Tayta Diosllantsic gamcunata cuyapäcog cayninwan

yanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

3 4

Page 191: Quechua Conchucos Sur Nt

191

Pablupa saludacuynin

1 1Tesalonica marcachö criyicog mayicuna:Noga Pablo, waugintsiccuna Silaswan y Timoteuwanmi cay

cartata gamcunaman cartacayämü. Tayta Diosllantsic ySeñornintsic Jesucristo cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy pay munangannö cushishgacawayänayquipä.

Tesalonicachö criyicogcunaTayta Dios munangannö cawayangan

2,3Waugicuna panicuna, imaypis Tayta Diosmanmañacayämümi gamcunata yanapaycuyäshunayquipä.Tsaynöpis paytaga agradesicayämümi paymanyäracuyangayquipita, imatapis allita rurayangayquipita, ypiwan maywanpis cuyanacuyangayquipita. Tsaynömiagradesicuyä ima ñacaychö carpis mana ajayaypa SeñorJesucristo cutimunganyagpis shuyacuycäyangayquita.4,5*Espiritu Santupa munayninwan gamcunata willapäyaptï

Tayta Diospa alli willacuyninta ima cushishgamchasquicuyarguyqui. Tsaynö chasquicuyargayquiwillapäyangä rasun cag canganta Espiritu Santotantiyatsiyäshuptiquim. Y musyayämi tsaynö chasquicogcunaTayta Dios cuyar acrangan cayangayquita.Gamcuna raycur imanö cawayangätapis

musyayämarguyquim. 6Tsaynam nogacuna cawayangänöcawarninna gamcunapis yachacuyargayqui SeñornintsicJesucristo munangannö cawayta. Alli willacuytachasquicuyangayquipita runacuna ñacatsiyäshuptiquipisEspiritu Santo yanapayäshuptiqui cushishgallamcawacuyanqui.7Tsaynö cawayangayquita musyarnam Macedonia y Acaya

provinciacunachö criyicogcunapis tantiyacuycäyangamcunanö ima ñacayta päsarpis Tayta Diosllaman yäracurcawayänanpä. 8Tsaynömi gamcunapita willacogcunamaytsaymanpis aywaycäyan Tayta Diospa willacuynintawillacuyänanpä. Tsaynöpam runacuna musyaycäyan TaytaDiosman yäracog cayangayquita. Tsaynöga musyacaycanmanam nogacuna willacuyällaptïrätsu. 9Runacunaquiquincunam musyatsicuyan nogata shumagchasquicayämangayquitapis y *ïdulucunata adorayänayquiparantin Tayta Diosta adorayangayquitapis. 10Tsaynöllammusyaycäyan Tayta Diospa tsurin Jesucristo ciëlupita

cutimunanpä cagta shuyacuycäyangayquitapis.Señornintsictaga Tayta Diosmi cawatsimushga. Paymisalvamäshun syu nal junagchö Tayta Dios rabyarninin ernuman mana gaycamänantsicpä.

Tesalonicachö Pablo willacungan

2 1Waugicuna panicuna, quiquiquicunamusyayangayquinöpis noga gamcunaman willacuynïwan

manam llutallatsu shamurgö. 2Tsaynöpis musyayanquimgamcuna cagman manarä chämuptï Filipos marcachörunacuna chiquiyämar magayämanganta. Gamcuna cagchöpisrunacuna tsaynöllam chiquiyämashga. Tsaynö captinpis TaytaDios manam dejaycayämashgatsu willacuyninta manamantsariypa willacuyänäpä.3Gamcunachö yachatsicur nogacuna manam llutan

yachatsicuytatsu willacuyargö, sinöga Señor Jesucristupa alliwillacuynintam. Tsay willacur manam pitapis sacyapäyätsu nillutanta criyitsiyätsu. 4Nogacunaga Tayta Diosmunangannöllam imaypis willacuyä. Paymi churayämashgaalli willacuyninta willacuyänäpä. Tsaymi willacuynintawillacuyaptï runacuna mana cäsuyämaptinpis Tayta Diosmunangannölla willacuycäyä. Payllam pipa shongun imatayarpaycangantapis musyaycan.5Musyayangayquinöpis manam imaypis gamcunata alli

tucurnin alabapäyargötsu. Manam imaypis gellëniquicunaraycurga llullaparnin imatapis niyargötsu. Tsaynö manacayangätaga Tayta Dios musyaycanmi. 6Señor Jesucristupa*apostolnin carpis willacuyargö manam yachag cayangäpitaalabashga cayta munallartsu, gamcunapita ni waquinrunacunapita ni pipita.Nogacuna Jesucristupa apostolnin cayangäman

yäracuycurmi gamcunata imayca faltäcunatapismañacuyäman cargan. 7Mañacuyänäpa rantinga juc warmiwawancunata cuyangannö gamcunata cuyarnin imatapismana mañayllapam yachatsiyargö. 8Tsaynö cuyarninmi TaytaDiospa alli willacuyninta willapäyänäpäga imaypis listucaycäyä wanuyänä captinpis. 9Waugicuna panicuna,musyayangayquinöpis imapis gastücunapäga manamgamcunatarä yarpachacatsiyargötsu. Tayta Diospa alliwillacuyninta willacur puriyänäpä gastücunaga quiquïcunamaruyargö.10Gamcunapis musyayanquim y Tayta Diospis musyaycanmi

gamcunawan car jutsata mana ruraypa piwan maywanpis

1 TESALONICENSES

Tesalonica marcachö criyicogcunaman apostol Pablo punta cag cartacunganTesalonica marcaga cargan Grecia nacionpa Macedonia provincianchömi. Tesalonicaman Pablo char Jesucristupa alli

willacuyninta willacuptinmi runacuna cushishgarä chasquicuyargan. Waquinmi itsanga llutancunata Pablo willacuycangantayarpar chiquipäyargan. Tsaymi chiquir wanutsiyta munayaptin Pablo aywacurgan juclä marcapana. Pablo jegasquiptinnamJesucristuman criyicogcunatana Tesalonicachö chiquir gallaycuyargan. Tsaypita masta musyanayquipä liyinquiHechos 17.1-15.Atenas marcachö caycarmi Pablo feyupa llaquicurgan Tesalonicachö criyicogcunapä. Tsaynam imanö caycäyangantapis

musyananpä Tesalonicaman Timoteuta cachargan (2.17-pita 3.5-yag) y Pabloga Corinto marcapanam päsacurgan. CorintuchöPablo caycaptinnam tsayman Timoteo chaycur willargan Tesalonicachö criyicogcunata mana criyicogcuna chiquiyaptinpisJesucristuman jinallarä yäracuycäyanganta (3.6-13). Tsaynö willaptinmi Pablo cushicur cay cartata cartacurgan paycunaman(1.1-pita 2.16-yag). Cay cartanchömi criyicogcunata tantiyatsirgan Tayta Dios munangannö imaypis cawayänanpä cagta(4.1-12) y Señor Jesucristo cutimunanpäna cagtapis (4.13-pita 5.11-yag).

Page 192: Quechua Conchucos Sur Nt

192

mana rimanacuypa cawayangäta. 11Tsaynöpis musyayanquimjuc alli papä tsurincunata yätsipangannö gamcunatapisyätsipäyangäta. 12Tsaynö yätsiparmi gamcunatatantiyatsiyargö Tayta Dios munangannö cawayänayquipä.Gamcunataga quiquin Tayta Diosmi acrayäshurguyqui paypañöpanchö imayyagpis cushicur cawacuyänayquipä.13Señor Jesucristupa alli willacuyninta gamcunata

willapäyaptï chasquicuyarguyqui manam runacunapayarpayninllapita canganta yarpartsu, sinögatantiyacuyarguyqui Tayta Diospa willacuynin cangantam.Tsaynö tantiyarninmi llapan shonguyquicunawanchasquicuyarguyqui. Tsaynam Tayta Diosyanapaycäyäshunqui pay munangannö cawayänayquipä.Tsaytam imaypis Tayta Diostaga agradesicayämü.14Israel nacionchö Jesucristuman criyicog mayintsiccunata

marca mayincuna chiquir ñacatsiyangannömi gamcunatapismarca mayiquicuna ruraycäyäshunqui. Tsaynö captinpis TaytaDios manam dejaycuyäshunquitsu. 15SeñornintsicJesucristutapis chiquirninmi runacuna autoridäcunamanentregayargan wanutsiyänanpä. Unay cag *Israel runacunapistsaynöllam Tayta Diospa willacognin *profëtacunatawanutsiyargan. Tsaynö runacunaga nogacunatapischiquiyämar may marcaman chäyaptïpis gargaycäyämanllam.16Paycunaga Tayta Diospa alli willacuyninta pipiswillacuyänanta mana munarmi tsapata churapäcur caycäyan.Nogacunatapis tsapataga churapaycäyämanmi mana Israelrunacunapis salvacionta tariyänanpä willacuyaptï. Tsaynöalläpa jutsayog cayanganpitam Tayta Dios rabyarninpaycunata mana cuyapaypa in ernuman gaycunga.

Tesalonicaman Timoteuta Pablo cachangan17Waugicuna panicuna, gamcunawan mana juntararnapis

gamcunapäga imaypis yarparaycäyällam. Tsaymiimaycanöpapis yapay watucagniquicuna shamuyta pasaypamunaycäyä. 18Tsaynö shamuyta munayaptïpis *Satanasgaatsca cutim tsapata churapäyämashga. Tsaymi shamuytacamacaycayämütsu. 19,20Señor Jesucristupa alli willacuynintawillacuyaptï chasquicur payman yäracuyangayquita musyarminogacuna cushicuyä. Tsaynöpis Señornintsic Jesucristocutimuptin ñöpanchö tincunantsicpä cagta musyar imanömicushicuyä.

3 1,2Gamcunata watucag shamunäpä mana camacämurfeyupam llaquicurgö. Shamuyta mana puëdimurnam

imanö cayangayquitapis musyanäpä waugintsic Timoteutacachamurgä. Paytaga gamcunaman cachamurgä Atenasmarcachö japallä quëdamuyta mana munaycarmi.Musyayangayquinöpis Timoteoga nogawanmi SeñorJesucristupa alli willacuyninta willacur imaypis caycan.Canan paymi cösa tantiyatsiyäshunqui runacunañacatsiyäshuptiquipis Jesucristuman yäracuyänayquipä.3Tsaynöpam runacuna chiquiyäshuptiquipis valortatsariyanqui. Musyantsicmi Señor Jesucristuman criyicogcangantsicpita runacuna chiquimänantsicpä cagtaga.4Gamcunawan caycarpis willargämi Jesucristuman

criyicungantsicpita tsaynö chiquishga canantsicpä cagtaga.Tsay ningänöllam llapanpis camacaycan. 5Tsayta llaquicurmiTimoteuta gamcunaman watucayäshog cachamurgä caynöyarparnin: “Ñacaycunachö cayaptin capazmi may supaygapantaycätsin Jesucristuman manana criyicuyänanpä. Tsaynöcaptinga Tayta Diospa willacuyninta manacagllapäga manachiwillacuycümantsu cargan” nir.

Tesalonicapita Timoteo alli novedäwanPabluman cutingan

6Cananga gamcunapita cutimurnin Timoteo willamashgaTayta Diosman criyicuyniquicunachö shumagcaycäyangayquitam y cuyanacur cawaycäyangayquitam.

Tsaynöpis willamashga noga yapay gamcunamanwatucagniquicuna shamunäta munaycäyangayquitam.Watucagniquicuna shamuyta munarpis nogacunapä managongaypa yarpäyangayquinöllam gamcunapäpisyarparaycäyälla. 7Tsaynö willamashga captinnam canangagamcunapä llaquicushga carpis o ima ñacayta päsashga carpiscushicüna Tayta Diosman shumag yäracuycäyangayquita.8Tsaynö criyicuyniquicunachö alli cayangayquita musyarTayta Diospa willacuyninta maytsaychöpis masrämimusyatsicuyta munaycäyä. 9Tayta Diosllantsicyanapayäshungayquipita Timoteuwan ishcäcuna feyupamcushicurnin llapan shongücunawan Tayta Diosta agradesicuyä.10Tsaymi imaypis payman mañacayämü gamcunamanyapaypis cutiyämunäpä. Chämurnam mastagayachatsiyäshayqui Tayta Dios munangannöcawacuyänayquipä.11Tayta Dioswan Señornintsic Jesucristo

yanapaycayämätsun gamcunaman watucagniquicunacutiycayämunäpä. 12Señornintsic Jesucristo yanapaycuyäshuygamcunata cuyangänölla quiquiqui purapis y waquinrunacunawanpis cuyanacur cawayänayquipä. 13Tsaynöllayanapaycuyäshuy ima ñacaychöpis Diosnintsic munangannöcawayänayquipä. Tsaynöpam Señor Jesucristo*angelnincunawan ciëlupita cutimuptin Tayta Diospañöpanman chäyanqui.

Tayta Dios munangannö cawacuypä yätsingan

4 1,2Waugicuna panicuna, Señornintsic Jesucristupawillacognin carmi gamcunata yachatsiyargö Tayta Dios

munangannö cawayänayquipä. Yachatsiyangänölla shumagcawaycäyangayquita musyar cushicümi. Tsaymi cananpisgamcunata rugamü imaypis tsay yachatsiyangänöllacawacuyänayquipä.3Tayta Diosga munan jutsata mana ruraypana pay

munanganta rurar cawayänayquitam. Tsaynö caycaptingamajaynagrä cagcuna ama ni piwanpis cacuyätsuntsu. Majayogcagcunapis ama juccunawan puriyätsuntsu. 4Tsaynö allicawarga majayquicunawan respitanacurmi alli cawayanqui.5Ollgucuna ama warmicunallaman umayquicuna churashgacayaytsu. Tsaynölla ama warmicunapis ollgucunallamanumayquicuna churashga puricuyaytsu. Tsaynöga cawayanTayta Diosta mana yarpag runacunallam. 6Ama ollgu niwarmi jucpa gowanwan ni jucpa warminwan cacuyätsuntsu.Tsaynö cawacogcunata Tayta Dios mana cuyapaypacastigananpä cagtaga gamcunata nimurgänam. 7Tayta Diosgajutsantsiccunapita perdonamarguntsic manam jutsallachöpuricunantsicpätsu, sinöga pay munangannönacawanantsicpämi. 8Cay yachatsicuynïta pipis manachasquicogcunaga manam nogallatatsu rechazaycäyäman,sinöga Tayta Diostam. Paymi Espiritu Santuta nogantsicmancachamushga cäsucur cawanantsicpä.9,10Macedonia provincia quinran criyicog mayintsiccunawan

cuyanacur cawayangayquita musyar cushicümi. Tsaynöcuyanacur cawayänayquipäga quiquin Tayta Diosmitantiyaycätsiyäshunqui. Tantiyatsiyäshungayquinölla imaypiscuyanacur cawayay. 11Tsaynö ari piwanpis manarimanacuypa shumag cawayay. Runa mayiquicuna imanöcawacungantapis ricapar ama jamuräcuyanquitsu. Imapisrurayniquicunachö yätsingänölla arucuyanqui. 12Tsaynöarucuyaptiquega manam imaycallapis faltäpuyäshunquitsu.Señor Jesucristuman mana criyicogcunapisrespitayäshunquim.

Señornintsic Jesucristo cutimunanpä cagta ningan13Waugicuna panicuna, wanurpis cawamunantsicpä cagta

musyayänayquitam munä. Waquin runacunaga wanurpamparäyangallanchö ushacäriyänanpä cagta yarparmi

1 2–4

Page 193: Quechua Conchucos Sur Nt

193

a 4.15,16 Arcangel manam jutitsu caycan, sinöga “llapan angelcunapa mandagnin” ninanmi.

feyupa llaquicuyan. 14Nogantsic criyicogcunaga SeñorJesucristo wanunganta y cawamunganta musyantsicmi. PaytaTayta Dios cawatsimungannömi nogantsictapiscawatsimäshun gloriaman apacamänantsicpä.15,16Ciëlupita cutimurninmi Señornintsic Jesucristo fuertipa

gayacamunga. Tsaynömi arcangelpisa gayacamunga, y TaytaDiospa cornëtanta tucayämunganpis mayacämungam. Tsayöram Jesucristuman criyicushgana caycar wanogcuna wapcawarir sharcayämunga. Tsaypitarämi cawaycagcunatapisgorimäshun. 17Tsaypitanam nogantsicpis paycunawan juntunapucutay jananchö Señornintsic Jesucristuwan tincushun.Tsaynömi ari goricamashga paywanna imayyagpiscawacushun. 18Tsaynö cananpä caycaptinga jucniquijucniquicunapis musyatsinacuyay Señor Jesucristo ciëlupitacutimuptin cushishgalla chasquicuyänayquipä.

5 1,2Waugicuna panicuna, musyayangayquinöpis SeñorJesucristoga cutimunga tsacaypa juc ladron mana

yarpashgata yaycapäcognömi. 3Runacuna “Cananga TaytaDios mananam castigamantsicnatsu” nir imaypiscaycäyaptinmi mana yarpashgata Jesucristoga cutimunga.Tsayga canga warmi geshyacunanpä mana yarpashgatapachan tsaringannömi. Jesucristo chämuptinnaga TaytaDiosta mana cäsucog runacuna castïgunpita manam ni maypageshpiytapis puëdiyangatsu.4Waugicuna panicuna, gamcunaga Diosnintsicman mana

criyicog runacunanöga manam cayanquinatsu SeñorJesucristo cutimur punucashgatanö tsapurpuyäshunayquipä.5Gamcunaga pagaschö junagchöpis Tayta Dios munangannöcawarnin listunam caycäyanqui Jesucristo cutimuptinchasquicuyänayquipä. 6Waquin runacuna punucashga cuentajutsa rurayllachö cawacogcunanöga ama cashuntsu, sinögayarpag yarpag Señornintsic cutimunantaga shuyacuycäshun.7Waquin runacunaga Señor Jesucristo cutimunanpä cagtamusyaycarpis punucashganö machashganö cawacuyaptinmanam ni imapis gocuntsu. 8Nogantsic Tayta Diosmunangannö cawagcunaga Jesucristo cutimunantamaya-mayalla shuyacuycäshun Tayta Diosman imaypisyäracur y piwan maywanpis cuyanacur cawarnin. Gloriamanpushacamänantsicpä cagta musyaycarga Satanas llutancunatayarpätsimashgapis ama cäsupäshuntsu.9Tayta Diosga Señor Jesucristuta cachamurgan manam

in ernuman gaycamänantsicpätsu, sinöga paymancriyicogcunata salvamänantsicpämi. 10Señor Jesucristumnogantsic raycur cruzchö wanurgan paywan juntucawanantsicpä. Tsaymi cutimurnin wanushgana caycashgapiso cawaycashgaräpis payman criyicog cagtaga gloriaman

pushacamäshun. 11Tsaymi ari waugicuna panicuna, imaypisjucniqui jucniquipis willanacurna caycäyänayqui SeñorJesucristuta cushishgalla shuyacurnin.

Criyicogcuna imanö cawayänanpäpis ningan12Waugicuna panicuna, Tayta Diospa willacuyninta

yachatsicogcunata alli ricayay. Paycunam yachatsiyäshurtantiyaycätsiyäshunqui imatapis llutancunata manarurayänayquipä. 13Paycunata shumag chasquicuyay, TaytaDios yachatsicognincuna cayänanpä churashga caycaptinga. Yllapayquipis mana chiquinacuypa shumag cawayay.14Waugicuna panicuna, criyicog mayintsiccunachö gela

cagcunata shumag arucunanpä yätsipäyay,wamayashgacunata consulayay, y jutsaman ishquiyllaräishquegcunata tantiyatsiyay Tayta Diosman mana dejaypayäracuyänanpä. Pipä maypäpis pacenciayquicuna catsun.15Runa mayiquicuna chiquiyäshuptiquipis gamcunaga amachiquiyanquitsu. Tsaypa rantinga imaycachöpis yanapanacurjucagwan jucagwanpis alli cawayay. 16Imaypis cushicurcawayay. 17Imaycay örapis Tayta Diosman mañacuyay.18Cawayniquicunachö imayca päsayäshuptiquipis TaytaDiosta agradesicuyay. Señor Jesucristuman criyicogcayaptiquim tsaynö cawayänayquitapis Tayta Diosga munan.19Tayta Dios munangannö Espiritu Santo

tantiyatsiyäshungayquita imapäpis mana cuentar amacayaytsu. 20,21Pipis “Tayta Diospa willacuynintam willacuyä”niyäshuptiqui shumagrä tantiyacuyanqui tsay willacuyanganTayta Diospa willacuynin canganta o mana cangantapis. TaytaDiospa willacuyninman iwalaptinga chasquicuyanqui. 22Imajutsamanpis pagtatä ishquiycäyanquiman.23Alli cawayta gomagllantsic Tayta Dios

yanapaycuyäshunqui munangannö imaypis cawayänayquipä.Tsaynölla cuerpuyquicunata y almayquicunata paycuïdaycullätsun Señor Jesucristo cutimur jutsaynag limpiutatariycuyäshunayquipä. 24Cuyapäcog Tayta Diosnintsicga caycawaynintsicchö yanapamänapä nimangantsicnöllamyanapaycämantsic.

Cartapa ushanan25Waugicuna panicuna, nogacunapä Tayta Diosman

mañacayämuy. 26Y gamcunapis jucniqui jucniquimacallapänacur saludanacuyay. 27Noga SeñornintsicJesucristupa willacognin carmi gamcunata nimü llapancriyicogcunata cay cartata liyipäyänayquipä.28Señorllantsic Jesucristo gamcunata cuyapäcog cayninwan

yanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

1 4 5

Page 194: Quechua Conchucos Sur Nt

194

Pablupa saludacuynin

1 1Tesalonica marcachö Jesucristuman criyicog mayicuna:Noga Pablo, waugintsiccuna Silaswan y Timoteuwanmi cay

cartata gamcunaman cartacayämü. 2Tayta Diosllantsic ySeñornintsic Jesucristo imaypis yanapaycuyäshuy allicawacuychö cayänayquipä.

Jutsa ruragcunata Tayta Dios juzgananpä cagta ningan3Waugicuna panicuna, cushicuyämi Señor Jesucristuman masrä

criyicuyniquicunachö cayaptiqui y jucniqui jucniquipis cuyanacurcawayaptiqui. Tsaymi Tayta Diostaga imaypis agradesicayämü.4Tsaynöpis cushicuyämi ima ñacayta päsarpis, runacunachiquiyäshuptiquipis Tayta Diosllaman imaypisyäracuycäyangayquita. Tsaynö cayangayquitaga criyicogmayintsiccuna goricäyanganchöpis imaypis yarpäriyämi.5Gamcunata Tayta Dios mana dejaypa

yanapaycäyäshungayquita musyayämi. Tsaymi SeñorJesucristuman mana ajayaypa criyicuyanqui runacunachiquiyäshur ñacatsiyäshuptiquipis. 6Tsay chiquiyäshogcunatagasyu nalchömi Tayta Dios juzganga. 7Cay patsachö ñacashgapisSeñornintsic Jesucristo puëdeg *angelnincunawan chipipirräciëlupita cutimurmi goricamäshun manana ñacanantsicpä. 8TaytaDiosta mana cäsur Señor Jesucristupa alli willacuyninta manachasquicogcunataga in ernumanmi gaycunga. 9Paycunagapoderösu Tayta Diospa ñöpanman manam chäyangatsu.Chäyänanpa rantinga imayyagpis ñacacuyänanpämi in ernumangaycucäyanga. 10Señor Jesucristuman criyicogcunam itsangaTayta Diospa ñöpanchö cushicurnin alabar adorayanga. Tsaynöcaptinmi gamcunapis Señornintsicpa ñöpanman char paytaadorayanqui. Tsaynö canga Diosnintsicpa alli willacuynintawillacuyangäta chasquicuyangayquipitam.11Tsaymi Tayta Diosmanga cada junagpis mañacayämü imaypis

cawayniquicunachö yanapayäshunayquipä. Tsaynöpam allillatarurar imaypis payman yäracur cawayanqui. 12Tsaynöcawayänayquipä Tayta Dios yanapayäshuptiquim juccunapistantiyacurnin Señornintsic Jesucristuman criyicur alabayanga.Tsaynöpa gamcuna gloriaman chäyaptiqui Tayta Dios ySeñornintsic Jesucristo ima cushishgarä chasquicuyäshunqui.

Jesucristo manarä cutimuptin ima päsananpä cagta ningan

2 1Waugicuna panicuna, Señornintsic Jesucristo cutimurgorimänantsicpä cagta shumag tantiyacuyänayquitam

munä. 2Gamcunaga ama cäsupäyanquitsu “Señor Jesucristo

cutimunan tiempu chämushgana caycaptinga paytashuyacullarna cacushun” nir pipis llullapäyäshurniquipuriyaptin. Tsaynöpis ama criyiyanquitsu “QuiquinmiDiosnintsic tsaynö shuyacullarna cacunapä niyämashga” nirparlayaptinpis. Tsaynöpis ama criyiyanquitsu “Pablupisapatsimungan cartanchö tsaynöllam nican” nir parlayaptin.3Señornintsic cutimunanpäga anticristurämi puntatayurimunga y criyicogcunapa contrancunapis atscagmisharcuyanga. Tsaycuna päsariptinrämi Señornintsicgacutimunga.4Anticristoga manam munangatsu Diosnintsicta pipis

adorayänantaga. Y manam munangatsu imatapis juccunatagaadorayänanta. Tsaypa rantinga tsay anticristu munanga payllaadorashga caytam. Tsaynömi Jerusalen *templumanpischaycur “Nogam Diosniquicunaga cä” nir jamaycurmandacunga. 5Tsaynö cananpä cagtaga gamcunatawillargänam. 6,7Tsaynöpis gamcunataga tantiyatsirgänamanticristu yurimunanpä imallana tsapaycanganta. Tayta Diosmunaptinrämi anticristoga yaycamunga. Anticristu manaräshamuptinpis *Satanasga imaypitapis llutantaga runacunataruraycätsishgam Tayta Diospa willacuyninta manachasquiyänanpä. 8Anticristu yuriscamurpis runacunatagaengañaycangallam. Tsaynö caycagman chipipirrä SeñornintsicJesucristo chaycamurmi anticristuta juc shimilla ajäparushacätsinga.9Señor Jesucristo manarä cutimuptin Satanaspa munayninta

rurarmi anticristoga imayca milagrucunatapis rurangarä.10,11Tsay milagrucunata ruranganta ricarmi Diospa alliwillacuyninta chasquicuyta mana munagcuna criyicurcuyangaanticristumanna. Tsaynö captinmi tsay runacunata Tayta Diosdejariycunga imanöpis cacuyänanpä. Tsaynam allimanaywaycäyanganta yarpar anticristuta cushishgarä gatiräyanga.Tsaynö cayanganpitam paycuna salvacionta tariyangatsu.12Tsaynöpam Tayta Diosta mana cäsurnin jutsachöcawagcunaga llapanpis in ernuchö ñacayanga.

Tayta Dios acrangancuna salvacionta tariyänanpä ningan13Waugicuna panicuna, gamcuna salvashga cayänayquipäga

Tayta Dios acrayäshurgayqui manarä yuricuyaptiquim.Tsaytam imaypis payta agradesicayämü. Tsaynö acrashgacagcunataga *Espiritu Santum yanapaycäyäshunqui SeñorJesucristuman criyicur Tayta Dios munangannöcawayänayquipä. 14Jesucristuman criyicogcuna salvashgacayänayquipäga Diosnintsicpa alli willacuynintam gamcunata

2 TESALONICENSES

Tesalonica marcachö criyicogcunaman apostol Pablo gepa cag cartacunganTesalonica marcaga cargan Grecia nacionpa Macedonia provincianchömi. Tesalonicaman Pablo char Jesucristupa alli

willacuyninta willacuptinmi waquin runacuna cushishga chasquicuyargan. Tesalonica marcaman Pablo punta cag cartantamanarä cartacurmi musyargan Tesalonicachö criyicogcuna mana alli ricashga caycäyanganta.Tsaynömi Pablo musyargan llutan yachatsicogcuna runacunata criyitsir puriycäyanganta. Lluta yachatsicuynincunata

chasquirmi Señor Jesucristo cutimunan tiempu cumplishgana canganta yarpar waquin Tesalonicachö criyicogcunaga mananaarucuyargannapistsu. Arucur cayänanpa rantinmi wayin wayinna puricur gallaycuyargan runacuna imanöpis cawacuyangantaparlar.Tsaynö caycäyanganta mayarnam apostol Pabloga cay cartata cartacurgan Tesalonica marcachö criyicogcunaman. Cay

cartachömi Pablo tantiyatsirgan Señor Jesucristo cutimunanpäna witsancunaga anticristurä yurimunanpä cagta (2.1-12) yrunacuna wayin wayin puriyänanpa rantin arucuyänanpä cagta (3.6-12).

Page 195: Quechua Conchucos Sur Nt

195

willapäyargö. Tsaymi Señornintsic chipipirrä cutimurgloriaman pushayäshunqui tsaychö imayyagpis cushishgallacawayänayquipä.15Waugicuna panicuna, tsaynö caycaptinga Señor

Jesucristuman imaypis criyicuyänayquipä, ningäcunata nicartäwanpis nimungäcunata ama gongayaytsu. 16,17SalvacogSeñornintsic Jesucristo y cuyapäcog Tayta Diosllantsicyanapaycuyäshuy mana llaquicuyänayquipä, pitapis maytapisalli shimillayquicunapa parlapäyänayquipä, y Diosnintsicmunangannölla cawayänayquipä.

“Tayta Diosman mañacaycayämuy nogapä” Pablo ningan

3 1Waugicuna panicuna, Tayta Diosmanga imaypismañacayämuy nogacuna alli willacuyninta

maytsaymanpis chaycatsiyänäpä. Tsaynö mañacaycayämuygamcunata willapäyaptï cushishga chasquicuyangayquinöllawaquin runacunapis shumag chasquicuyänanpä. 2TaytaDiosmanga mañacaycayämuy mana alli runacunapitatsapaycayämänanpäpis. Musyayangayquinöpis manam llapanrunacunatsu Tayta Diosman criyicur cawayan.3Diosnintsicga imaypis yanapaycämantsicmi pay

munangannö cawanantsicpä y cuïdaycämantsicmi imajutsatapis Satanas mana ruratsimänapä. 4Nogacunamusyayänam yachatsiyangäcunata Diosnintsicyanapayäshuptiqui mana dejaypa cumpliycäyangayquita.5Tayta Dios tantiyaycatsiyäshuy pay cuyacog cangannögamcunapis cuyacog cayänayquipä. Tsaynöllatantiyaycatsiyäshuy ima ñacayta päsarpis Señor Jesucristocawangannö cawayänayquipä.

Criyicogcuna arucog cayänanpä yätsingan6Waugicuna panicuna, gamcunachö waquin criyicog

mayintsiccuna arucuyänanpa rantin runacunapa wasan

parlarshi puriycäyan. Tsaymi Señornintsic Jesucristupajutinchö gamcunata nimü tsaynöcunawanga manajuntacäyänayquipä, criyicog mayintsiccuna cayaptinpis.7Gamcuna musyayämanquim nogacuna imaycachöpis

arucuyangäta. Manam imaypis mana arurga jitaräcuyagtsu cä.8Pitapis mañapacuyänäpa rantin quiquïcunam pachäcunapägaimaypis arucuyargö. 9Señor Jesucristupa *apostolnincaycäyaptëga gamcunam imaycachöpis yanapayämänayquicashga. Tsaynö caycaptinpis ricayämar yachacuyänayquipämiimaypis arucuyag cä.10Gamcunawan caycar caynöpis yätsiyargämi: “Pipis aruyta

mana munagcunataga pachata ama garayätsuntsu” nir.11Tsaynö yachaycätsiyaptïpis ¿imanirtä waquin criyicogmayintsiccunaga arucuyänanpa rantin runacuna imanöpiscawacuyanganta parlar puriycäyan? 12SeñornintsicJesucristupa jutinchömi mana arucogcunata nimü: Wayinwayin puriyänanpa rantin micuyta munarga aruyätsun.13Waugicuna panicuna, mana ajayaypa allicunata rurar

imaypis cawayay. 14,15Cay cartachö nimungäcunata manacäsucuyaptinpis mana ajanapaypa tantiyatsiyanquichasquicuyänanpä. Tsay tantiyaycätsiyaptiquipis mananacäsucuyaptinga pengacushga puriyänanpä tsaynöcriyicogcunawanga ama juntacäyanquitsu.

Cartapa ushanan16Tayta Dios alli cayninwan imaypis alli cawayta

goycuyäshuy. Tsaynöpis llapayquita imaypisyanapaycuyäshuy pay munangannö cawayänayquipä.17Cay cartata juc gellgapämashga captinpis salüdücunataga

quiquïmi gellgamü. Llapan cartäcunachöpis tsaynömiushanantaga quiquïrä gellgamü. 18Señorllantsic Jesucristollapayquita cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuy allicawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

2 2 3

Page 196: Quechua Conchucos Sur Nt

196

Pablo Timoteuta saludangan

1 1,2Cuyay waugi Timoteo:Noga Pablum cay cartata gamman cartacamü tsurï cuentanö

captiqui. Yäracungantsic Señor Jesucristupa *apostolnincanäpä salvacog Tayta Diosmi acramashga.Tayta Diosllantsic y Señornintsic Jesucristo cuyapäcog

cayninwan yanapaycushuy pay munangannö cushishgacawanayquipä.

Llutanta yachatsicogcunata michänanpäTimoteuta Pablo yätsingan

3Macedonia provinciaman aywacurmi Efeso marcachögamta jagiycamurgä llutan yachatsicogcuna llutantayachatsicuyaptin michänayquipä. 4Tsay llutanyachatsicogcunaga Diosnintsicllaman criyicurcawayänanpätsu manam runacunata yachaycätsiyan, sinöga*Diospa palabran gellgaranganman quiquincunapayarpaynincunapita cabalarcurmi llutancunata yachaycätsiyan.Tsaynö yachatsicuyaptinmi criyicog waugicunaga TaytaDiosman yäracuyänanpa rantin manacagcunapitarimanacullar cawaycäyan.5Diosnintsicga manam munantsu pipis rimanacur

cawananta. Payga munan willacuyninta chasquicur cuyanacurcawanantsictam. Y payga munan jutsata mana ruraypanacawanantsictam, shumag tantiyacunantsictam, y llapanshonguntsicwan payman criyicunantsictam. 6Tsay llutanyachatsicogcunaga manam Diosnintsic munangannötsucawayan. Paycunaga rasun cagllata yachatsicuyänanparantinmi llutancunata yachatsicuycäyan. 7Tayta Diospaleynincunata alli yachatsicog tucurninmi runacunaalabayänantarä munayan. Paycuna rasunpaypaga manamtantiyayantsu leycunata Tayta Dios imapä gomangantsictapis.8,9Tayta Dios leynincunataga gomargantsic manam

jutsaynag cangantsicpitatsu, sinöga jutsayog cangantsicpitam.Tsaymi Diosnintsic munangannö runacuna cawayänanpäleynincunata yachatsishgaga allilla caycan. Tayta Diospaleynincunaga mana cäsucogcuna, yaga runacuna,jutsasapacuna, taytanta y mamanta ticrapogcuna, y runamayinta wanutsegcuna llutanta ruraycäyanganta tantiyacurjagiriyänanpämi. 10Tsaynöllam tsay leycunaga jucwan jucwanpuricogcunapä, ollgu pura warmiwannöpis punucogcunapä,pengacuypä jutsata ruracogcunapä, runa mayinta esclävucananpä ranticanacogcunapä, llullacogcunapä, y imayca jutsaruraychö cawar Diosnintsicpa willacuyninta manacäsucogcunapä. 11Jutsa ruraynintsicta jagirinantsicpä TaytaDiospa leynincuna ningannöllam Señor Jesucristupa alliwillacuyninpis nican. Tsay willacuyta willacunäpämi TaytaDios churamashga.

Pabluta Tayta Dios cuyapangan12Señornintsic Jesucristutam feyupa agradesicü

willacuyninta willacunäpä imaypis yanapaycamanganpita.Mana alli rurag caycaptïpis cuyapämarmi acramashgawillacuyninta willacur purinäpä. 13Noga Señor Jesusmanmanarä criyicur paypa contranmi cargä. Tsaynö carmipayman criyicogcunata ashi-ashiycur carcelman wichgatsirgä.Tsaycunata rurar manam tantiyacurgätsu llutantaruraycangäta. Llutanta ruraycangäta mana musyaynïparurashga captïmi Tayta Dios cuyapämar perdonamashga.14Tsaynö perdonamarmi tantiyaycatsillämashga paymanyäracunäpä y pita maytapis cuyapänäpä. ¡Imanö cuyapäcogmiSeñornintsic Jesucristoga!15Jutsasapa runacunata perdonananpämi Señornintsic Jesucristo

cay patsaman shamurgan. Tsayga rasun cagmi. Tsaymi nogatapisSeñorllantsic perdonaycallämashga, llapan runacunapitapis masjutsa rurag caycaptï. 16Tsay perdonamanganta musyarmi waquinrunacunapis tantiyacuyan paycunatapis Tayta Dios perdonarsalvananpä cagta.

17 ¡Tsaymi Tayta Diostaga imaypis alabashun!Payga imayyagpis cawag Diosmi.Manam paynö poderyogga pipis cantsu, ni paytaga

manam pipis ricantsu.Y rasunpaypapis tsaynömi.

Jesucristupa alli willacuyninta Timoteoimaypis willacunanpä yätsingan

18Cuyay waugi Timoteo, imaypis willacog canayquipäcriyicogcuna valoratsiyäshungayquita ama gongaytsu. Tsaynömana gongarga alli soldädu mana geshpiypa pelyangannömigampis mana jagiriypa Diospa willacuyninta imaypiswillacunqui. 19Tsaynöna carga Señornintsic Jesucristumanyäracur llutancunataga ama ruraytsu.Waquin runacunaga Señor Jesucristupa willacuyninta

musyaycarpis siemprirämi llutancunataga ruraycäyan. Tsaynöllutan ruragllarä carninmi Jesucristuta chasquicurcurpisgongariyan. 20Tsaynöllam Alejandruwan Himeneupisllutancunata yachatsicuycäyan. Tsaynö cayaptinmi paycunatamichargä Jesusman yäracogcunawan manana tacucäyänanpä.*Satanaspa munayninchö ñacarnam yarpachacuyanga.Tsaynöpaga ëllum tantiyacur llutanta yachatsicuycäyangantajagiriycur Diosnintsicman cangan cuticuyanga.

Diosnintsicman mañacunantsicpä yachatsingan

2 1Timoteo, criyicogcunawan Diosnintsicta agradesicurninimaypis mañacuyay llapan runacuna salvacuyänanpä.

2Tsaynölla Diosnintsicta rugacuyay nacion mandagcuna y

1 TIMOTEO

Timoteuman apostol Pablo punta cag cartacunganTimoteoga jövin canganpitam apostol Pabluwan puriyargan Jesucristupa alli willacuyninta willacur. Nircurnam Timoteuta

Pablo churargan Efeso marcachö Señor Jesucristuman criyicogcunata yachatsinanpä. Pay shumag yachatsinanpä masllatantiyatsirmi cay cartata apatsirgan. Cananpis cay cartata liyirmi yachacuntsic Diosnintsic munangannö shumag cawaytana.Timoteupita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 16.1-3; 17.14,15; 18.5; 19.22; 20.4; 2 Timoteo 1.5; 3.15; Filipenses 2.19-22;Hebreos 13.23.

Page 197: Quechua Conchucos Sur Nt

197

a 3.8 “Diyäconu” ninganga imaycachöpis yanapacog cayänanpä acrashga cag waugicunam. b 4.5 Majayog cay alli canganpä liyinquiGenesis 2.18. Imayca micuy alli canganpä liyinqui Genesis 9.3.

waquin autoridäcunapis allilla mandacuyänanpä. Tsaynö allimandacog cayänanpä Diosnintsic yanapaptinmi nogantsicpispay munangannö allita rurar cawashun.3Llapan runacunapä Tayta Diosman mañacurninga pay

munangannömi mañacuycantsic. 4Diosnintsicga munan llapanrunacunapis alli willacuyninta chasquicur salvacuyänantam.5Tsay willacuyninga caynömi nican:

“Pipä maypäpis jucllayllam Tayta Diosga.Y jucllayllam runaman ticraycur shamog Señor

Jesucristupis.Paymi Tayta Diospa ñöpanman chätsimäshun.

6 Paymi wanushga llapan runacunata Tayta Dios perdonarsalvananpä.

Tsaynö salvacog cangantaga pitapis maytapismusyatsicushun”.

7Paypa willacognin canäpä Diosnintsic acramashga. Tsaymiapostolnin car maytsay mana Israel cag runacunatapis alliwillacuyninta willacuycä.8Tsaynö apostolnin carmi yachaycätsï maychö tsaychöpis

criyicog waugicuna mana chiquinacuypa ni manarimanacuypa Tayta Diosman mañacur cawayänanpä.9Warmicunapis mana jatiräyänanpä cag röpacunataga amajaticuyätsuntsu. Tsaynölla agtsancunatapis ama tucuynöpaallitsapäcuyätsuntsu ni imawan alläpa adornacur amagälacuyätsuntsu. 10Tsaynö gälacuyllapä yarpachacuyänanparantinga Diosnintsic munangannö allicunata rurarcawayänanpä cagta yarpachacuyätsun.11Diospa palabranta yachatsicogcuna willapäyaptinga

warmicuna shumag wiyacur chasquicuyätsun.12-14Musyangantsicnöpis puntata Tayta Dios Adantacamasquirrämi Evataga camargan. Y tsaynö Adantatsu Satanasmanam engañargan Tayta Dios mandangancunata manacäsutsirnin, sinöga Evatam. Tsaymi Diosnintsicman mañacurgoricäyanganchö warmicuna ollgucunata manayachatsiyanmantsu ni mandayanmanpistsu. 15Tsaynöcayänanpa rantinga wawancunata shumag ricayänanpä cagtayarpachacuyätsun. Y piwan maywanpis shumag cawayätsunDiosnintsicman criyicurnin. Tsaynö alli cawargasalvacuyangam.

Diospa willacuyninta yachatsicogcunaimanö cayänanpä cagpis

3 1Criyicog waugicuna niyangannöpis Diosnintsicpawillacuyninta yachatsicuyta munag cagga alli

yarpaychömi caycäyan. 2Yachatsicog cayta munag cagcunagaalli cawacuyyogmi cayänan pipis mana jamuräyänanpä.Paycunaga cayänan juc warmiyogllam, shumag tantiyacurimatapis alli rurag, respëtuyog, runa mayinta cuyaparpatsaycatseg, y alli yachatsicog. 3Tsaynöpis cayänan manamachäcog, achäquita mana asheg, pitapis maytapiscuyapäcog, y gellëllapä mana mallagashga. 4Tsurincunata ywayinchö llapan juntarangan cagtam shumag ricayänan.Tsaynömi shumag yachatsiyänan cäsucog cayta, pitapismaytapis respëtuwan ricayta. 5Wayinchö warmintawamrancunata shumag mana ricarga ¿imanöparä SeñorJesucristuman criyicogcunatapis shumag yachatsiyanman?6Diosnintsicman tsayrä criyicog cagcunaga manam

yachatsicog cayanmanrätsu. Paycuna yachatsicog caymanchuracasquirga capazmi yachag tucusquiyanmanpis. Tsaynöyachag tucog carnam itsanga Satanas castigashga cangannöpaycunapis castigashga cayanga. 7Yachatsicog cagga allicawayninwanmi Diosnintsicman manarä criyicog

runacunapitapis respëtuwan ricashga cayanga. Peru mana allicawacog cayaptinga runacuna jamurarninmichasquicuyanganatsu Señor Jesucristupa willacuynintaparlapäyaptinpis. Tsaynö mana chasquicog cayänantamSatanasga munan.

Diyäconucuna imanö cayänanpäpis Pablo ningan8Tsaynömi Señornintsic Jesucristuman criyicogcunachö

diyäconu caga waugicunapis cayänan alli rurag respëtuwanricashga, rasun cagllata parlag, mana machäcog, y gellëllapämana ayrayag. 9Paycunaga Tayta Diospa willacuynintacäsucurmi jutsata mana ruraypana cawayänan. 10Tsaynö allicawaynincunata ricaycurrä diyäconu cayänanpägachurayätsun.11Diyäconucunapa warmincunapis respitashga cayänanpäga

shumagmi portacuyänan, pipa wasanpis manamrimayänantsu, shumag tantiyacogmi cayänan, y Diosnintsicmunangannömi imaypis cawayänan.12Paycunaga juc warmillawanmi cayänan. Tsaynölla

tsurincunata y wayinchö llapan juntarangancunata shumagyachatsiyätsun. 13Maygan diyäconupis allicawaynincunapitam pipita maypitapis respëtuwan ricashgacanga. Tsaynöpam Señor Jesucristupa willacuynintawillacuyaptin runacuna shumag wiyacuyanga.

Pablo imapä cay cartata apatsinganpis14Cuyay waugi Timoteo, gam cagpa shamuyta munaycarpis

puntataga cay cartatam cartacaramü. 15Yarpangänö shamuytamana camacämuptïpis cay cartäta liyirnam tantiyacunquiDiosnintsicman criyicogcunata imanö yachatsinayquipäpis.Criyicogcunaga llapanpis Tayta Diospa wamrancunam cayan.Willacuyninta cäsucur cawayaptinga pipis maypis tantiyacurSeñor Jesucristuman criyicuyanga.16Llapantsicmi musyantsic Diosnintsicpa willacuynin

imaycapitapis mas väleg canganta. Tsaynö captinmicanticuntsicchöpis nican:

“Jesucristum runanölla yurirgan.Wanuptin cawatsimushga *Espiritu Santum.*Angelcunapis ricarmi adorayargan.Willacuynintaga maytsaymanpis chätsiyashgam.May tucuy runacunapis criyicurmi yäracuyan.Gloriaman cutirirmi Tayta Diospa ñöpanchö caycan”.

Imayca micuytapis majayog caytapis cushicurchasquicunantsicpä tantiyatsingan

4 1Espiritu Santum musyatsimantsic Señor Jesucristocutimunanpäna caycaptin waquin runacuna Jesucristuta

chasquicurcurpis llutan yachatsicogcunata chasquiyänanpäcagta. Tsay llutan yachatsicogcunaga yachatsicuyanga Satanasmunangantam. 2Paycunaga llullacurmi Diosnintsicmancriyicog tucuyanga. Tsaynö carnam criyicogcunataga mana niimapä cuentayangatsu.3,4Llutan yachatsicogcunaga michäcuyan ollgupis warmipis

majayog cayänantam. Tsaynöllam michäcuyan waquin cagmicuycunata mana micuyänanpä. Paycuna tsaynö michäcurmana alli canganta niyaptinpis Tayta Dios camangancunagallapanpis allillam. Tsaymi imayca micuytapis majayogcaytapis Diosnintsicta agradesicurnin chasquicushun. 5Diospapalabran gellgaranganchöpis nimantsic pay camangancunagallapanpis alli cangantam. Tsaynö caycaptinga imaycamicuytapis y majayog caytapis Tayta Diosta agradesicurninchasquicushun.b

1 2–4

Page 198: Quechua Conchucos Sur Nt

198

Jesucristo munangannö alli yachatsicogcananpä Pablo willangan

6Tsaynö captinga llapan ningäcunata criyicogmayintsiccunata yachatsiy. Y Tayta Diospa willacuynintaquiquiqui imaypis yachacur sïgiy. Tsaynöpam Señor Jesucristomunangannö cumpliycanqui.7Ama cäsunquitsu runacuna llutancunata

yachatsicuyanganta. Tsaycunata cäsur rimanacunayquiparantinga Diosnintsic munangancunata cumplir imaycay örapiscaway. 8Cay cawaynintsicchö fïsica rurayga cuerpuntsicpäallim alli caytaga. Peru Diosnintsic munangannö cawaymi masalläpa cag allega, cay patsachö cawanapä y gloriachöcawanapäpis. 9Cay parlapaycangäcunata runacunatantiyacuyaptinga allim canga. 10Diosnintsic munangannöcaway alli canganta musyarmi imanö ñacarpis paymunangannö imaypis cawaycantsic. Tsaymi maychötsaychöpis willacuyninta willacuycantsic Señor Jesucristutachasquicuyänanpä. Payta chasquicuyaptinga pitapis maytapisTayta Dios salvangam.11Cay ningäcunataga shumag yachacuyänanpä mana

gongaypa llapan runacunata yachatsiy. 12“Jövinllarä caycar¿imanöpatä Timoteo yachatsimäshun?” nir runacunaniyaptinpis gampita yachacuyänanpä alli shimillayquipa pitamaytapis parlapay. Nircur shumag portacur caway, runamayiquita cuyapay, y Diosnintsicman imaypis yäracuy.Tsaynö cawaptiquim criyicog mayintsiccuna tantiyacuyangaimanö cawaytapis. 13Chämungäyag Diospa palabrangellgarangancunata waugicunata panicunata liyipanqui,yachatsinqui, y valoratsinqui Diosnintsicllaman yäracurninimaypis cawayänanpä. 14Alli willacuyninta willacogcanayquipä Diosnintsic churaycäshuptiquega imaypis amagongaytsu. Tsaynö cananpä cagtaga musyatsishurgayquiyachatsicogcuna gamman maquincunata churarcurmañacapäyäshungayqui öram.15Cay llapan yätsingäcunata mana gongayllapa imaypis

ruranqui. Yätsingänölla alli cawangayquita runacunaricayäshurmi cushishga chasquiyäshunqui Diosnintsicpawillacuyninta yachatsicuptiquipis. 16Pagtä jutsamanishquiycanquiman. Pagtä llutancunata yachatsicuycanquiman.Rasun cagllata yachatsicur Diosnintsic munangannöllaimaypis caway. Tsaynö cawarninmi quiquiquipis salvacunquiy yachatsingayquicunata wiyagcunapis salvacuyanga.

Criyicog mayincunata respitananpä Timoteuta yätsingan

5 1Llutancunata rurayaptin rucucunata ama gayapanquitsu.Gayapänayquipa rantinga papäniquitanö respitarnin alli

shimillayquipa tantiyatsinqui. Jövincunatapis waugiquitanötantiyatsir shumag ricanqui. 2Chacwancunatapismamayquitanö respitarnin tantiyatsinqui. Tsaynöllajipashcunatapis paniquitanölla alli ricanqui.

Viüdacunata shumag ricananpä yätsingan3Castaynag cag viüdacunataga criyicogcuna

imallancunawanpis yanapayätsun. 4Peru itsanga viüdacunapawawancuna o willcancunapis carga paycunanamyanapacuyänan. Ama gongayätsuntsu quiquincunatapis imanöcuyar shacshatsiyanganta. Mamanta awilanta tsaynö shumagricayaptin Diosnintsic imanömi cushicun.5Nogantsic criyicogcuna yanapanapä cag viüdacunaga cayätsun

mana pïyog wactsa cagcuna, Tayta Diosman yäracogcuna, yimaypis rugacur mañacogcuna. 6Llutancunata rurarquiquincunapa munaynincunallaman cawacog viüdacunataga amayanapayätsuntsu. Paycunaga cawaycarpis wanushga cuentamcayan. 7Cay ningäcunata Diosnintsicman criyicogcunata willapay.Yachatsingayquinö viüdacunata shumag yanapayaptingarunacuna criyicogcunata manam jamuräyanganatsu.

8Mayganpis mamanta, awilanta, y wayinchö tärag castancunatamana shumag ricarga manam Diosnintsic munangannötsucawaycäyan. Tsaynö shumag mana ricarga Diosman manacriyicog runacunapitapis mas peyor llutantam ruraycäyan.9Tsay yanapaypä cag viüdacunapa listancunamanga

yaycuyanman jogta chunca (60) watayogpita janamancagcunarämi. Y cayanman gowanta mana jucwan engañashgacagcuna, 10alli rurag cayninwan shumag ricashga cagcuna,wamrancunata shumag shacshatsishga cagcuna, wayinmanchagcunata alli chasquegcuna, Diosnintsicman criyicogcunatayanapag cagcuna, pobricunata cuyapag cagcuna, y imaypisalli cawayta yarpag cagcuna.11,12Jipash cag viüdacunaga manam yanapaypä cag

listachöga cayanmantsu. Listachöna cagcunaga SeñorJesucristutam aunicuyan criyicog mayincunata imaycachöpisyanapar mana yapapacuypa cayänanpä. Peru waquingatsaynö aunicurcurpis jipashllarä carninmi aunicuyangantagongasquir yapay runayog caymanna churacasquiyan.13Waquincunanam wayincunachö imayca ruraynincunatapisjagirir wayin wayin puriyan runacunapa wasancuna rimar,pipäpis maypäpis manacagcunata parlar.14,15Tsaynömi waquin jipash cag viüdacunaga Satanas

munanganta rurar cawaycäyan. Tsaynö captinmi nogapayarpaynïpita jipash cagcunataga yanapaypä cag listamangacuentanquimantsu. Paycunaga yapay gowancuna ashisquirmitäcuyanman. Tsaynöpaga mananam wayin wayinpuriyanmannatsu ni mananam pipäpis manacagcunatarimayanmannatsu. Antis wawancuna yuriptinnam tsaytaricarna wayincunachö shumagna cawacuyanman. Tsaynönacayaptinga paycunapä manam pipis rimayanmannatsu.16Diosnintsicman criyicogcunachö viüdacunapa wawancuna

carga paycuna yanapayätsun. Tsaynöpaga aypangam pïniynagmayniynag cag viüdacunata yanapayänanpä.

Yachatsicogcunata shumag ricayänanpäTimoteuta yätsingan

17Timoteo, criyicogcunata yätsinqui yachatsicognincunatarespitar imaycancunawan shumag yanapayänanpä. 18Diospapalabran gellgaranganchöpis caynömi nin: “Yuntatapis amaarutsiytsu pachan mana garaypaga” nir. Nircurpis caynöminin: “Arupacogcunaga aruyanganpita pägunta chasquitsun”nirmi. Tsay ningannömi Diospa palabranta yachatsicogcunaalli ricashga y pägashga cayänan Señor Jesucristumancriyicogcunata yachatsiyanganpita.19Maygan yachatsicogpäpis llutan rurayninta juc runalla

parlaptinga ama criyinquitsu. Ishcag o quimsag runacunaniyäshuptiqui itsanga tsay lluta rurayninta dejarinanpätantiyatsinqui.20Mana alli rurayninta mana dejaptinna itsanga llapan

criyicogcunapa ñöpanchö gayapanqui. Tsaynöpagawaquincunapis mantsacurmi jutsa rurayman chäyanganatsu.21Pipapis favornin mana sharcuypa llapantapis shumag

ruranqui. Tayta Dios, Señor Jesucristo y angelcunapismusyaycäyanmi tsaynö nimungäcunata.22Pitapis yachatsicog cananpä manarä churarnin shumagrä

musyapay imanö cawangantapis. Lluta cawacogcunatayachatsicog cananpä churarga gampis jutsayogmi canqui. Yquiquiquipis Diosnintsic munangannölla imaypis caway.23Pacha nanaywan geshyar yacullatatä upunquiman.

Jampillapäga ichic vïnutam upunayqui.24Waquin runacunapa jutsa ruraynincunaga jucllam

musyacan. Waquin runacunapaga jutsancuna unaytarämimusyacan. Tsaynö captinmi imanö cangantapis manarämusyarga churasquinayquirätsu yachatsicog cayänanpä. Alli omana alli cayangantapis musyapasquirrämi churanayqui.25Waquincunapaga alli ruraynincuna jucllam musyacärin.Waquincunapanam itsanga tsaypitarä musyacan.

1 4 5

Page 199: Quechua Conchucos Sur Nt

199

Empliyäducuna patronnincunatarespitayänanpä yätsingan

6 1Diosnintsicman criyicog carnaga empliyäducunapatronnincunata shumag respëtuwan ricar alli

portacuyätsun. Tsaynöpam Diosnintsicpä y willacuyninpäpismana llutanta pipis parlayangatsu. 2Patronninpis, criyicogmayin captinga, manam tsay empliyädoga ninmantsu: “Nogamunangänönam portacunä patronnïpis alli runa caycaptinga”nir. Tsaynö ninanpa rantinga shumagmi arunman criyicogmayinta imaycachöpis yanaparnin.

Pobri carpis capamangantsic cagllawancushi cushi cawanantsicpä yätsingan

3Waquin runacuna “Señornintsic Jesucristupa alliwillacuynintam yachatsicü” nicarpis llutantamyachatsicuycäyan. 4Paycuna yachatsiyangancuna mas allicanganta yarparpis manacagcunallatam yachatsicuyan.Yachag tucur llutanta yachatsicuyaptinmi runacuna cawayanchiquinacur, ashllinacur, sientitsinacur, y mana yäracanacur.5Tsay llutan yachatsicogcunaga quiquin purapisrimanacuyllachömi cayan. Yachag tucurmi manatantiyayantsu Tayta Diospa willacuynin ima ningantapis.Nicarrämi tsay llutan yachatsicogcunaga yachatsiyanganpita

pägayänantarä munayan. Paycunaga yarpäyan: “Tsaynöpamrïcuyäshun alli cawacunantsicpä” nirmi. 6Alli cawaygamanam rïcu cayrätsu, sinöga rïcu carpis o pobri carpisDiosnintsic munangannö caway cagmi mas alli cawayga.7Manam imayogräpistsu yuricurgantsic. Tsaynöllam wanurpisjinaylla aywacushun. 8Juc vïdaman imatapis manaapanantsicpä caycaptinga miñishtingantsiccunata Diosnintsiccamaripämangantsicllawan cushishga cawacushun.9,10Rïcu cayta munagcunaga taringallanwanga imaypis

manam conformacuyantsu. Gellëllapä mallagashga caywanmiimayca llutan ruraycunamanpis chäyan. Tsaynömi waquincriyicogcunapis quiquincunallapä imatapis munarninDiosnintsictaga gongariyanna. Diosnintsicta mana cäsurnacayanganpitam imayca llaquicuymanna chäyan y pipis manacäsushganam ushacäriyan.

Diosnintsic munangannö cawayänanpä willangan11Timoteo, gamga Diospa wamran cangayqui raycur llutan

ruraycunaman mana ishquiypa caway. Imaycayogpis caytamunar yarpachacunayquipa rantinga yarpachacuy imaypisDiosnintsic munanganta ruranayquipä, payllamanyäracunayquipä, runa mayiquita cuyapänayquipä, ypacenciacur llänu shonguyquiwan imatapis ruranayquipä.

12Señor Jesucristuta chasquicurmi runacunapa ñöpanchönirgayqui imaypis pay munangannö cawanayquipä cagta.Cananga soldäducuna gyërrachö mana geshpiypapelyangannömi gampis mana ajayaypa Diosnintsicmunangannö cawanayqui. Tsaynö mana cawarga paypañöpanman manam chanquitsu. Tayta Diosga acrashurguyquipay ninganta cumpliptiqui ñöpanman chänayquipämi.13Tsaynölla ama gonganquitsu Señor Jesuspis wanunganyag

Tayta Dios munangannö cawanganta. Wanutsiyänanpä cagtamusyarpis *Poncio Pilatupa ñöpanchö mana mantsacuypa*Israel runacunapa reynin canganta nirgan. Tsaymi cawaygomagnintsic Tayta Dios y Señor Jesucristo ricaycämaptingamta nimü: 14Tayta Dios ningancunata llapantapis managongaypa cumpliy Señornintsic Jesucristo cutimunganyag.15Tayta Diosga munangan öram Jesucristuta cay patsamancachamunga.

Tayta Diosga poderösum. Paypa maquinchömi llapanpuëdeg mandacogcunapis caycan.

16 Paymi imaypitapis imayyagpis cawagga y chipipirrämiatsicyaycan.

Paytaga manam pipis ricashgatsu ni manam ricaytapispuëdiyantsu.

Imaycapitapis masnin cagga alli ricashga catsun.Payga imaycawanpis imayyagpis munayyogmi caycan.Tsaynö callätsun.

17Musyantsicmi imayca riquëzapis ushacaglla canganta.Tsaymi rïcu runacunata willapänayqui riquëzancunamanyäracur runa tucur mana cayänanpä. PaycunataDiosnintsicllaman yäracur cawayänanpä yätsinqui. Paymiimaycachöpis yanapamantsic llapan miñishtingantsiccunatapistarinantsicpä. 18Tsaynömi rïcucunataga yachatsinquiallicunata rurayänanpä y faltapacogcunata yanapayänanpä.19Diosnintsicman yäracur allicunata rurarmi mana ushacagcawaytaga gloriachö tariyanga y cay patsachöpis allicawayanga.

Cartapa ushanan20Timoteo, cay cartachö yachatsingäcunataga mana

gongaypam ruranayqui. Ama imapäpis cäsunquitsu tsay llutanyachatsicogcunata. Tsay runacunaga yachag cayangantayarparpis manacagcunallatam yachatsicuyan. 21Waquincriyicogcunaga tsaynö llutancunata yachatsirmi Diosnintsictamanana cäsuyannatsu.Diosllantsic llapayquita cuyapäcog cayninwan

yanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

1 6

Page 200: Quechua Conchucos Sur Nt

200

Pablo Timoteuta saludangan

1 1,2Cuyay waugi Timoteo:Noga Pablum cay cartata gamman cartacamü tsurï

cuentanö captiqui. Señornintsic Jesucristupa *apostolnincanäpä Tayta Dios acramashga captinmi alli willacuynintamaytsaypapis willacur puriycä.Tayta Diosllantsic y Señornintsic Jesucristo cuyapäcog

cayninwan yanapaycushuy pay munangannö cushishgacawanayquipä.

Timoteo Tayta Diosman yäracurcawanganta Pablo cushicungan

3Timoteo, unay castäcuna cawayangannö nogapis TaytaDios munangannö cawarmi payta agradesicü imaycachöpisyanapashungayquipita. Tsaymi cada junagpis Tayta Diosmangampä mañacaycämü. 4Llaquimarnï ñawiqui juntawegiquiwan quëdamungayquita yarpasquir nogapis imanömillaquiycamü. Tsaymi gamwan tincuyta munaycä imanöcaycangayquitapis willapämänayquipä. 5Noga musyämi TaytaDiosman shumag yäracur pay munangannöcawaycangayquita. Tsaynöga cawanqui awilayqui Loida ymamayqui Eunice Tayta Diosman yäracur cawayangannömi.

Jesucristupa willacuyninta Timoteo manamantsacuypa willacunanpä ningan

6Diosnintsicman yäracungayquita musyarmi gamtayarpaycätsï Señor Jesucristupa alli willacuyninta manamantsacuypa willacunayquipä. Tsaynö willacunayquipäga*Espiritu Santum imaypis yanapaycäshunqui. Tsaynöcananpämi gamman maquïta churaycur Tayta Diosmanmañacamurgä. 7Manam pitapis mantsacunantsicpätsu TaytaDiosga Espiritu Santuta gomargantsic, sinöga Jesucristupawillacuyninta pitapis mana mantsacuypa willapänantsicpämi,pitapis maytapis cuyapänantsicpämi, y shumag tantiyacurimatapis ruranantsicpämi.8Espiritu Santo tsaynö yanapaycäshuptiquega mana

pengacuypa Jesucristupa alli willacuyninta willacuy.Tsaynöpis ama pengacunquitsu Señornintsicpa willacuynintawillacungäpita imayca wanutsipacushgatanöprësurätsiyämaptinpis. Tsaypa rantinga runacunachiquiyäshuptiquipis Jesucristupa willacuynintaga imaypiswillacuy. Tsaynö willacunayquipämi Tayta Dios imaypisyanapaycäshunqui.

Diosnintsic salvamangantsicta Pablo willacungan9Tayta Diosga jutsantsiccunata perdonar salvamarguntsic

pay munangannöna cawanantsicpämi. Tsaynösalvamarguntsic jutsa rurag cashgapis cuyapämarnintsicmi,manam allicunata rurangantsicpitatsu. Tsaynö

salvamänantsicpäga Tayta Dios cay patsata manarä camarmiyarparganna. 10Tsay yarpangancunataga cumplishgaSeñornintsic Jesucristuta cay patsaman salvamänantsicpäcachamurmi. Tsaymi Jesucristuta chasquicur salvashga carnawanucurnin pamparangantsicllachöga quëdashuntsu.Cawarircatsimashgam gloriachöna imayyagpis cawashun.11Tsaycunata willacur purinäpämi Tayta Dios nogata

acramashga. Tsaymi cananga apostolnin carna pitapismaytapis tsaycunata musyaycätsï. 12Tsaynö musyatsicurwillacungäpitam carcelchö wichgaraycätsiyäman.Jesucristupa willacuyninta willacungäpita carcelchöwichgararpis manam pengacütsu. Imanö ñacarpis noga musyäpayman yäracuptï gloriaman pushamänanpä cagtam.13Timoteo, Jesucristupa willacuyninta yachatsingänölla

gampis shumag yachatsicunqui. Tsaynö yachatsirJesucristuman yäracur pitapis maytapis cuyanqui.14Jesucristupa willacuyninta yachatsicurga pagtatä llutancunaimata yachatsicunquiman. Llutanta manayachatsicunayquipäga Espiritu Santum yanapaycäshunqui.Paymi imaypis nogantsicwan carnin yanapaycämantsic.

Pabluta Onesiforo jutiyog runa yanapangan15Musyangayquinöpis Asia provinciachö criyicog waugicuna

cäsi chipyaypanam Jesucristupa willacuyninta willacungätamanana criyiyannatsu. Tsaynömi Figeluwan HermogenespisJesucristupa willacuyninta willacungäta mananacäsucuyannatsu.16,17Onesiforum itsanga Roma marcaman chaycamur juclla

ashimargan tarimanganyag. Carcelchö prësu caycaptïpis manapengacuypam imaypis watucamar imaycachöpisyanapamashga. Paypa castanta cawaynincunachö Tayta Diosimaypis cuyapar yanapaycullätsun. 18Payga Efesomarcachöpis yanapaycamargantsicmi. Tsay waugintsicOnesiforuta Señornintsic Jesucristo cuyapaycullätsun llapanrunacunata juzganan junag.

Jesucristupa willacuyninta mana ajayaypawillacunanpä Timoteuta yätsingan

2 1Waugi Timoteo, Señor Jesucristo yanapaycäshuptiquegamana ajayaypa alli willacuyninta willacuy. 2Tsaynöpis

yachatsicogpänö cag waugicunata acraycur nogayachatsingäcunata yachatsinqui. Tsaynöpam paycunapisyachacurcur Jesucristupa willacuyninta yachatsiyanga.3Imanö ñacarpis Jesucristupa willacuyninta

willacunayquipä imaypis yarpachacuy juc alli soldädumisionninta cumplinanpä yarpachacognö. 4Manam pïsoldädupis soldädu caycangantaga quiquinpa aruyninmanräarog aywacuntsu. Imaycanö carpis mandagninpamandunchömi caycan. 5Tsaynöllam ima deportichö pucllarpispremiuta gänayta munarga pipis puntataga shumagrä

2 TIMOTEO

Timoteuman apostol Pablo gepa cag cartacunganApostol Pablo Roma carcelchö caycarmi cay cartata gellgargan Timoteuman apatsinanpä. Timoteoga Efeso marcachömi tsay

witsan criyicogcunata Jesucristupa alli willacuyninta yachaycätsirgan. Pablutaga Jesucristupa willacuyninta willacurpuringanpitam autoridäcuna wanutsiyänanpäna caycäyargan. Manarä wanutsiyaptinmi Timoteuman cartacurgan imaypis TaytaDios munangannö cawananpä yätsirnin.

Page 201: Quechua Conchucos Sur Nt

201

a 2.12 Jesucristuman criyicogcuna paywan mandacuyänanpä cagta mas musyanayquipä liyinqui Apocalipsis 20.4-6.

yachacunan. Shumag mana yachacurga pucllayta manacamäpacurmi premiutaga chasquintsu. 6Cosichapacogcunapisaruyanganpitaga pägunta chasquiyanmi. 7Tsay ningäcunatayarparaptiquega Tayta Dios yanapashunquim Jesucristupa alliwillacuyninta mana ajayaypa willacur sïginayquipä.8Timoteo, musyangayquinöpis Tayta Dios

aunicungannöllam Señornintsic Jesucristoga unay rey *Davidcastapita yurirgan. Y Tayta Diosmi wanunganpitapiscawaritsimurgan. Cay ningäcunata ama gongaytsu.Tsaycunatam noga willacuycä. 9Tsaynö willacungäpitamimayca ñacaycunachöpis cargö. Cananpis carcelchöwichgaraycätsiyäman runa mayïta wanutsishgatanömi.Carcelchö wichgaraptïpis Jesucristupa willacuynintaga imapismanam tsapantsu. Antis masran maytsaychöpis criyicogcunawillacur musyatsicuycäyan. 10Tsaynö captinmi imañacacuychö carpis mana ajayaypa Jesucristupawillacuynintaga willacuycäshä. Tsaynöpam Tayta Diosacrangan cagcuna Jesucristuta chasquicur salvacuyanga.11Cay canticuntsicchöga rasun cagtam nican:

Jesucristuman criyicungantsicpitam runacunawanutsimashgapis

cawarircamur imayyagpis paypa ñöpanchö cawashun.12Wanungantsicyagpis Señornintsic munangannölla

cawargapaywanmi imayyagpis mandacurna cawashun.a

Payta contrarnin ñëgashgaganogantsictapis ñëgamäshunmi.

13 “Gamllamanmi criyicamü” ningantsicta mana cumplircurperdonta mañacushgaga imaypis perdonamantsicmiperdonacog car.

Llutan yachatsicuycunata mana yachatsinanpä yätsingan14Tsay cantacuychö ningantaga criyicog mayintsiccunata

imaypis yarpätsiy. Y yätsiy Tayta *Diospa palabranta yachagcayanganpita mana rimanacuyänanpä. Tsaycunapitarimanacurga criyicog mayincunawan chiquinacur mananamDiosnintsicmanga yarpäyanganatsu.15Tayta Dios munangannö imaypis cawanqui. Palabranta

shumag yachacunqui pay munangannö juccunatapisyachatsinayquipä. Tsaynöpam Tayta Diospa ñöpanman charpengacunquitsu. 16Manacagcunata yachatsicogcunaga cadajunagpis mana alli shonguyogmanmi ticrayan. Tsaynöcaptinmi gamga imaypis allillata yachatsicunayqui.17,18Pagtatä Himeneo y Filetunö llutanta yachatsirpuriycanquiman. Paycunaga llutanta yachatsicurmi nicäyan:“Wanungantsicpita manam cawarimushuntsu” nirnin. Tsayyachatsicuynincunaga imayca muyacog (llucucog) feyugeshyanömi maytsaychöpis miraycan. Paycuna tsaynöyachatsiyaptinmi waquin criyicogcunaga gongariyanDiosnintsicta chasquicuyangantapis.19Tsaynö captinpis payta chasquicogcunapäga Tayta Diospa

palabran gellgaranganchö caynömi nican: “Nogatachasquicamagcunataga munangänö cawayänanpämi imaypisyanapashä” nir. Y nircurpis caynömi nican: “Nogaman naganacriyicamog cagcunaga amana jutsata ruratsunnatsu” nir.20Rïcu runapa wayinchö imayca manëjuncunapis manam

örullapitatsu ni gellëllapitatsu, sinöga canmi gerupitapismitupitapis. Örupita gellëpita cag manëjuncunaga micuyöracunachö üsacunanpämi. Gerupita mitupita cagcunatamitsanga awipicunata y ismushgacunata gorircur jicharinanpätsaräcun. 21Örupita manëjucunanö gampis canayquipägallutan ruraycunaman mana chaypa caway. Y tsay llutanyachatsicogcunanö ama manacagcunata yachatsicunquitsu.Tsaynö mana captiquega örupita rurashga manëjuta rïcu runa

tsarangannömi gamtapis Tayta Dios tsaräshunqui paypamandunta imaycatapis ruranayquipä.

Diospa willacognin car imanöpiscawananpä Timoteuta tantiyatsingan

22Waquin jövincuna mana alli yarpaynincunawan llutanruragcunanötä caycanquiman. Tsaynö canayquipa rantingaJesucristuman criyicogcunanö imaycachöpis allillata ruranqui,Tayta Diosman yäracunqui, runa mayiquicunawancuyanacunqui, y llapancunawanpis alli cawanqui.23Alli yarpayllawan imaypis yachatsicunqui. Llutancunata

yachatsicuptiquega runacuna rimanacuymanmi chäyanga.24Tayta Diospa willacognin caycarga alli shimillayquipa manarimanacuypa piwanpis maywanpis allilla cawanqui. Gamgalistum caycänayqui Jesucristupa willacuyninta pita maytayachatsinayquipäpis. Willacuptiqui manacäsupäyäshuptiquipis ama ajananquitsu. 25Ajanänayquiparantinga contrayquicuna sharcuyaptinpis alli shimillayquipatantiyatsinqui. Tsaynö tantiyatsiptiqui capazmi tantiyacurTayta Dios munangannöna cawanga. 26Tsaynö cawarga*Satanaspa mandunchö caycäyanganpita Tayta Diospamunayninchönam cawayanga.

Runacuna imanöna cayänanpä cagta willangan

3 1Timoteo, Señor Jesucristo cutimunanpä ricognagarunacuna llutan rurayllachönam cayanga. Tsaycunatam

tantiyacunayqui. 2Cayangam mana yanapacog, gellëllapämallagashga, manacagcunata alabacur runa tucog,Diosnintsicpa contran llutancunata parlacachag, taytantamamanta mana cäsucog, mana agradesicog, y Diosnintsictaimapäpis mana cuentag. 3Tsaynö runacunapaga manamcuyacuynin ni cuyapäcuyninpis cangatsu. Wasarimamcayanga, munayangannömi ollgupis warmipis jucwanjucwanpis puricuyanga, y alli cawacogcunapa contranmisharcuyanga. 4Amïguncunatapis ticrapuyangam, manayarpachacuypam imatapis rurayanga, y quiquincunallamusyag cayangantam yarpäyanga. Tayta Dios munangantarurayänanpa rantinmi quiquincuna munayangallantarurayanga. 5Runacuna ricayänanchö Tayta Diosman criyicogtucurpis manam pay munangannöga cawayangatsu. Tsaynörunacunawanga ama juntacanquitsu.6,7Canancunapis waquin runacunaga tsaynö carmi

wayicunamanpis chäyan warmicunata criyitsirmunaynincunachö catsiyänanpä. Tsay warmicuna Diospapalabranta mana tantiyacog carmi llutancunatayachatsiyaptinpis chasquiyanlla. Tsaynö engañashgana carmitsay warmicunaga Jesucristupa willacuyninta imaypis shumagtantiyayantsu.8Unay Janeswan Jambres *Moisespa contran

sharcuyangannömi canan witsan llutan yachatsicogrunacunapis Jesucristupa willacuyninta yachatsicogcunapacontran sharcuyan. Tsay llutan yachatsicogcunaga manamimaypis tantiyayangatsu Jesucristupa alli willacuyninta. Ytsaynömi salvaciontapis tariyangatsu. 9Alli tucur imaycanöpayachatsicuyaptinpis runacuna tantiyayangam llutanyachatsicog cayanganta. Tsaymi Janestawan Jambresta unayrunacuna manana cäsuyangannö tsay llutan yachatsicogrunacunata ni imapä cäsupäyanganatsu.

Pablo imanö cawayninta Timoteuta ningan10,11Waugi Timoteo, gamga manam tsay llutan yachatsicog

runacunanötsu canqui. Tayta Dios munangannö cawangätaricamashga carmi y yachatsicungäta tantiyarmi gampis paymunangannö alli cawaycanqui. MusyanquimDiosnintsicllaman yäracungäta, pitapis maytapis cuyangäta, y

2 2 3

Page 202: Quechua Conchucos Sur Nt

202

imayca ñacacuychö carpis Jesucristupa willacuyninta manaajayaypa willacungäta. Gam musyanquim Antioquiachö,Iconiuchö y Listrachö runacuna conträ sharcuyanganta.Tsaynö caycäyaptinpis Tayta Diosmi tsapämashga manawanutsiyämänanpä.12Nogata chiquiyämangannömi Señor Jesucristuman

criyicur allilla cawag cagtaga runacuna chiquiyanga.13Llutanta ruragcuna y criyitsicogcunaga quiquincunapis

mana tantiyarninmi imaypis runacunata engañayanga. Tsaynöengañayaptinmi cada junagpis mana alli shonguyogmannaticrayanga.

Diospa palabranta imaypis yachacunanpä tantiyatsingan14Timoteo, yachatsiyäshogniquicuna Tayta Dios

munangannö cawayanganta musyanquim. Tsaytamusyaycarga paycuna yachatsiyäshungayquinölla imaypiscaway. 15Wamra cangayquipitam yachatsiyäshurguyquiDiospa palabranta. Tsayta shumag yachacurmi SeñornintsicJesucristuta chasquicurguyqui. Y tsaynöpam Tayta Diosperdonar salvashurguyqui.16Tayta Diospa palabranga gellgaraycan

yachacunantsicpämi, mana alli ruraynintsiccunatatantiyacunantsicpämi, y Diosnintsic munangannönacawanantsicpämi. 17Tsay palabranta yachacogcunagalistunam caycantsic imaypis alli cagcunata rurarcawanantsicpä.

Jesucristupa willacuyninta imaypiswillacunanpä tantiyatsingan

4 1Señor Jesucristo wanushgacunatapis cawagcunatapisjuzgananpämi cutimunga. Tsayta musyaptiquim gamta

nimü: 2Runacuna chasquicuyaptin o mana chasquicuyaptinpisJesucristupa willacuynintaga imaypis willacuycällam.Willacungayquicunachöga shumag tantiyatsinqui, anyapanqui,y valoratsinqui Tayta Dios munangannö cawayänanpä. 3,4Masgepa watacunataga Jesucristupa willacuyninta runacunamananam wiyayta munayanganatsu. Llutan yachatsicogcunayachatsiyangancunallatanam cäsuyanga. 5Tsaynö päsananpäcaycaptinga alli yarpayniquiwan shumag tantiyaycuryachatsicunqui. Imaycachö ñacarpis Jesucristupawillacuyninta mana ajayaypa willacunqui. Criyicogmayiquicunata yachatseg canayquipä Tayta Dioschuraycäshuptiquega mana gelanaypa llapan ningäcunatacumplinqui.6Noga musyämi autoridäcuna wanutsiyämänanpäna

caycäyanganta. 7Runacuna chiquiyämar conträsharcuyaptinpis Jesucristupa willacuynintaga imaypiswillacurgömi. Ruranäpä cagcunataga llapantam cumplirgö.

8Cananga shuyacuycä Tayta Diospa ñöpanman chänäpäcagllatanam. Tsaychöga Señor Jesucristo nimangantacumplingäpita ima shumag premiutarä entregamanga. Ytsaynöllam Señornintsic Jesucristo cutimunganyagpisshuyacogcunaga premiuta chasquiyanga imanöpiscawayanganman.

Carcelchö imanö caycangantapisPablo Timoteuta willapangan

9Timoteo, tincunantsicpä juclla shamunqui. 10WaugintsicDimasmi jagiramar Tesalonica marcapa aywacushga riquëzataashir quiquinpa munayninchö cawacunanpä. Crescentitamcachargö Galacia provinciaman. Titutanam cachargöDalmacia marcaman. 11Lucasllanam nogawan caycanyanapamänanpä. Shamurga Marcosta pushacamunquiwillacur puriptï paypis yanapamänanpä. 12WaugintsicTiquicutanam tsay Efeso marcaman cachamurgö.13Troaschömi Carpupa wayinchö punchü paytacaraycan.Shamurga tsay punchüta apacamunqui. Nircur gam cagpitalibrücunatapis apacarcamunqui.14Jerëru Alejandrum pasaypa conträ sharcushga. Tsaynö

canganpitam Tayta Dios castiganga. 15Alejandrupitaga gampisalcäbu cacunqui. Payga Jesucristupa willacuynintawillacogcunapa contranmi sharcushga.16Puntata autoridäcunapa ñöpanchö parlaptï manam pipis

compañayämashgatsu. Llapanmi japalläta jagiriycamaraywacuyashga. Tsaynö rurayämanganpita Tayta Diospaycunata perdonaycutsun. 17Paycuna jagirayämaptinpisTayta Diosga manam dejamashgatsu. Tsaynö mana dejaypayanapamaptinmi autoridäcunapa ñöpanchöpis runacunasalvacuyänanpä cagtaga willacuycargö. Y tsaynömi TaytaDiosga tsapaycamashga leoncunaman gaycayämänanpäcaycaptinpis. 18Tsaynöllam Tayta Diosga yanapamanga paymunangannö imaypis cawanäpä. Nircurnam gloriamanapacamanga imayyagpis ñöpanchö cawacunäpä. ¡Tsaynöcanganpita Tayta Diosllantsic imaypis alabashga caycullätsun!

Cartapa ushanan19Waugi Timoteo, saludaycullanqui Priscilatawan Aquilata y

Onesiforupa castancunatapis. 20Corintuchömi Erastoquëdacamushga. Mileto marcachömi Tro mutapisgeshyaycagta jagiycamurgä. 21Imaycanöpapis shacamunquimanarä tamya tiempu gallaptin. Eubulo, Pudente, Lino,Claudia, y waquin waugicuna panicunapissaludayämushunquim.22Señorllantsic Jesucristo manam imaypis dejashunquitsu.

Llapayquitapis cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuy allicawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

2 3 4

Page 203: Quechua Conchucos Sur Nt

203

Pablo Tituta saludangan

1 1Cuyay waugi Tito:Tayta Diospa mandunchö carmi noga Pablo cay cartäwan

gamta saludamü.*Apostolnin canäpä Señor Jesucristo acramashga captinmi

maytsaypapis willacuyninta willacur puriycä. Tsaywillacuynintam runacunata willaycä Tayta Dios acrangancagcuna Jesucristuta chasquicur paypa munayninta rurarnacawayänanpä. 2Tsaynöpanam cushishgana caycäyan gloriachöimayyagpis cawayänanpä cagta musyar. Tsaychö alli cawaytatariyänanpä cagtaga cay patsata manarä camarmi Tayta Diosnirganna. Imatapis ningantaga imaypis camacätsinmi.3Cananga Tayta Diosmi alli willacuyninchömusyatsimarguntsic salvamänapä cagta. Tsay willacuynintawillacunäpä acramashga captinmi runacunata willaparninmusyatsicuycä.4Waugi Tito, cay cartata gampä gellgamü tsurï cuentanö

captiquim. Tayta Diosllantsic y salvamagnintsic Jesucristocuyapäcog cayninwan yanapaycushuy pay munangannöcushishga cawanayquipä.

Diospa willacuyninta yachatsicogcunaimanö cayänanpä cagpis

5Creta *islapita aywacamur gamta jagimurgä tsaychö SeñorJesucristuman criyicogcuna cayangan marcacunaman aywaryachatsicogcunata churanayquipämi. Tsayta ruranayquipä cagtagaama gongaytsu. 6Yachatsicog cayänanpäga acranayqui pipis manajamuräyangan cag waugicunatam. Paycunaga cayänan jucwarmiyogllam. Tsurincunapis Diosnintsicman criyicog, allillatarurag, y taytantapis mamantapis cäsucogmi cayänan. 7Tsayyachatsicogcunaga cayänan criyicogcuna shumag ricananpäallillata ruragmi. Tsaynöllam cayänan mana runa tucog, manaajanag, mana upyag, mana pelyacog, mana sacyacog.8Yachatsicogcunaga cayänan runa mayinta patsaycatseg, alliyarpayyog, allillata rurag, imaypis Diosnintsic munangannöcawacog, y alli yarpaywan imatapis rurag. 9Diosnintsicpawillacuynintaga imaypis yachacuyangannöllam shumagyachatsicuyänan. Tsaynö yachatsicuyaptinga tantiyacuyangamcriyicogcuna Diosnintsic munangannö cawayänanpä. Y llutanyachatsicogcunapis tantiyacuyangam rasun cag yachatsicuytayachatsicuyänanpä.

Llutan yachatsicogcunata mana cäsupänanpä willangan10Musyangantsicnöpis atscagmi llutan yachatsicog runacuna

puriycäyan Diosnintsicman criyicogcunata engañar. Tsay

munaynin ruracogcunaga runacunata yachatsiyan caynönirmi: “Runacuna salvacuyänanpäga *Moises gellgangan leyningannö *cuerpuntarämi señalacuyänan” nirnin. 11Waquincriyicogcunataga llapan castancunatawannam llutancunatayachatsir engañayashga. Gellëpä raycurllam paycunaga tsayllutan yachatsicuynincunawan gälacuyan. Tsaynörunacunataga manam ichicllapis dejapäyänayquitsullutancunata yachatsicuyänanpä.12Unay juc marca mayincunapis gellgar ninä Creta runacuna

imaypis llulla cayanganta, yaga cayanganta, pachancunaraycullar imatapis rurayanganta, y gela cayangantam. 13Rasuncagtam tsay runa gellgargan. Cananpis Creta runacunagatsaynöllam cawaycäyan. Tsaymi gam Señornintsicmancriyicogcunata shumag tantiyatsinqui lluta cawacuynincunatajagirir Diosnintsic munangannöna cawacuyänanpä.14Tsaynölla criyicog waugicunata tantiyatsinqui tsay llutan

yachatsicogcunata mana cäsupäyänanpä. Tsay llutanyachatsicogcunaga criyicogcunata quiquincunapayarpaynincunapitam llutannöpa yachatsiyan. Paycunaga unaymanacag cuentucunatam Tayta *Diospa palabran jananmancabalarcur yachatsicuyan. 15Tsaynömi tsay llutanyachatsicogcunaga mana alli yarpaynincunaman tantiyaryarpäyan imaycapis mana alli canganta. Tayta Diospawillacuyninta chasquicogcunam itsanga tantiyacuyan imacunaalli cangantapis.16Tsay llutan yachatsicogcunaga niyan: “Nogaga Tayta Dios

munangannömi alli cawaycä” nirmi. Peru llutanruraynincunawanga Diosnintsicta mana cäsucuypacawaycäyangantam musyatsicuyan. Tsaynö mana cäsurmiruna mayincunata chiquirnin imatapis allitaga rurayantsu.

Tito shumag yachatsinanpä yätsingan

2 1Gamga Señornintsic Jesucristupa willacuyninninganllaman imaypis yachatsiy criyicog waugicunata

panicunata. 2Rucu rucu cagcunata yachatsinqui shumagnacawayänanpä, alli yarpayyog cayänanpä, Tayta Diosmanyäracur pipä maypäpis cuyapäcog cayänanpä, y imañacacuychöpis Diosnintsicllaman yäracuyänanpä.3Tsaynölla warmicunatapis yachatsinqui Diosnintsic

munangannölla cawayänanpä, runapa wasanta rimar manapuriyänanpä, y upyar imar mana cayänanpä. Tsayyachatsingayquita chasquicurna waquin warmimayincunataga yachatsiyätsun imanö cawayänanpäpis.4Tsaynöpis yachatsiyätsun tsayrä runäcushga cag warmicunarunancunata shumag ricayänanpä y wawancunata shumagshacshatsiyänanpä. 5Tsaynölla yachatsiyätsun gowancunata

TITO

Tituman apostol Pablo cartacunganJesucristupa willacuyninta willacurmi Titoga ñöpapita apostol Pabluwan purirgan. Titoga Jesucristupa willacuyninta

yachatsicurmi caycargan Creta islachö. Tsay islachö caycanganpita Pablo aywacurnam Titutaga jagiycurgan Jesucristumancriyicogcuna cayangan marcacunachö yachatsicogcunata churananpä. Tsaymi yachatsicogcunata shumag ricapaycur acrananpäcay cartata Pablo gellgarcur Tituman apatsirgan (1.5-9).Tsaynömi Creta islachö criyicogcunaman llutan yachatsicogcuna chäyaptin paycunatapis mana cäsupänanpä cartanchö Pablo

yätsirgan (1.10-16). Tsaynöllam gellgargan criyicogcuna imanö cawayänanpä cagcunatapis yachatsinanpä (2.1-10) y Tayta Dioscuyapar imanöpa runacunata salvananpä cagtapis musyatsinanpä (2.11-14; 3.3-7).Titupita masta musyanayquipä liyinqui 2 Corintios 2.13; 7.6,13,14; 8.16,17,23; 12.18; Galatas 2.1,3; 2 Timoteo 4.10.

Page 204: Quechua Conchucos Sur Nt

204

mana jucwan engañayänanpä, wayincunachö ruraynincunatashumag rurayänanpä, y gowancunata cäsuyänanpä. Tsaynöalli cawacogta ricarninga Diosnintsicman criyicogcunapämanam pipis rimayangatsu.6Tsaynölla jövincunatapis shumag yätsipay alli

yarpaynincunawan cawar jutsa rurayman manaishquiyänanpä. 7,8Gam Diosnintsic munangannöcawangayquita ricarmi waquin runacunapis alli cawacuytanayarpäyanga. Ama yachatsicunquitsu yachag cangayquimanyäracuycurga, sinöga shumag yachay shimiquipayachatsicunqui Diosnintsicpa willacuynintachasquicuyänanpä. Tsaynö alli yachatsicuptiquega manampipis gamwan churacunganatsu. Y contramagnintsiccunapisnogantsicpä imatapis manam rimayanganatsu.9Tsaynölla empliyäducunatapis yätsipar yachatsinqui

patronnin ningancunata imaypis cäsucuyänanpä y manacontestacuypa imaycatapis cushishgalla rurayänanpä.10Patronninpa imancunatapis ama yatapacuyätsuntsu, sinögahonrädu cayätsun patronninpis yäracunanpä. Tsaynö alliportacur cawayanganta ricarmi mana criyicog cagrunacunapis Tayta Diospa willacuynin alli cangantatantiyacuyanga.11Señor Jesucristuta cachamurninmi Tayta Dios

musyatsimargantsic llapan runacunata cuyapanganta. Tsaynöcuyapämarnintsicmi salvamarguntsic payta chasquicogcunain ernuman manana gaycucänantsicpä. 12Tsaynöcuyapämarnintsicmi imaycay örapis yanapaycämantsic jutsarurayman mana ishquiypa Diosnintsicpa munayninchönacawanapä. 13Tsaynöpam cushishgana shuyacuycantsicSeñornintsic Jesucristo cutimunanta. Poderösu Diosnintsicgachipipirrämi runa ricay cutimunga gloriamangoricamänantsicpä.14Señorllantsicga nogantsic raycurmi cruzchö wanurgan

llapan jutsantsicpita Tayta Dios perdonamänantsicpä. Tsaynöwanuyninwanmi perdonamarguntsic pay munanganta rurarwamrancunana canantsicpä.15Waugi Tito, Tayta Diosmi yachatsicog canayquipä

churashurguyqui. Tsaymi cay ningäcunata mana dejaypayachatsinayqui. Jutsachö cawagcunata tantiyatsinqui jutsaruraynincunata jagiriyänanpä. Mana cäsucuyaptinpis imaypisyachatsicur sïginquilla.

Diosnintsicman criyicogcuna imaypisallita rurayänanpä willangan

3 1,2Jesucristuman criyicogcunata tantiyatsiy nacionmandagcunata y marcacunachö autoridäcunata shumag

cäsucur respitayänanpä. Nircur yachatsinqui allillatarurayänanpä, wasarima mana cayänanpä, achäqui asheg manacayänanpä, y piwan maywanpis alli ricanacur cawayänanpä.

3Nogantsicpis Señor Jesucristuta manarä chasquicurgawaquin runacunanöllam Tayta Diosta mana cäsucurcawarguntsic. Payta mana cäsucurmi imayca jutsaruraynintsicta dejariyta puëdirguntsictsu. Tsaynö carmichiquinacur rimanacur cawargantsic. 4Tsaynö mana allicawangantsicpitam cuyapäcog Tayta Diossalvamarguntsic. 5,6Manam mandamientuncunatacumplingantsicpitatsu Tayta Dios perdonamarguntsic,sinöga jutsa rurayllachö caycashgapis cuyapämarnintsicmiperdonar salvamarguntsic. Nircurnam *Espiritu Santutacachamushga mushog cawayman ticratsimänantsicpä.Tsaynam Espiritu Santuna yanapaycämantsic llutanruraynintsiccunata jagirir alli cawaychöna cawanantsicpä.7Tsaynöpam Tayta Diospa ñöpanman chäshun imayyagpiscawanantsicpä.8Tsay ningäcunataga criyicogcunata ayca cutipis

tantiyatsinayquim. Tsaynö tantiyatsiptiquim yarparäyangaDiosnintsicman imaypis yäracur cawayänanpä y runamayincunawanpis alli cawayänanpä.9Waquin runacunaga rimanacuyan unay *Israel

runacunapa castancuna imanöpis cawayangancunatam.Tsaynöllam rimanacuyan unay cag leynincunataräimaycanöpapis cumpliyänanpä cagcunata. Paycunarimanacungannöga ama piwanpis gam rimanacunquitsu.10Diosnintsicman criyicogcunachö tsaynö parlarrimanacuyaptinmi jucninman jucninmanpis criyircacuyan. Tsaynö parlacachagcunataga gayapärinquirämanana parlayänanpä. Tsaypita yapay gayapaptiqui manacäsuyäshuptiqui itsanga llapancunapa ñöpancunapitagarguriycunqui. 11Tsaynö llutan yachatsicogcunagaDiosnintsicta mana cäsurnam jutsallachöna cawacuyan.Tsaynö cayanganpitam paycunaga in ernumangaycucäyanga.

Cartapa ushanan12Noga yarpaycä waugintsiccuna Artemasta o Tiquicuta gam

cagman cachamuytam. Chaycayämuptin maygantapistrocayqui jagiycur aywamunqui Nicopolis marcaman tsaychötincunantsicpä. Tamya witsancuna tsaychömi päsaytayarpaycä. 13Abogädu Zenaswan Apolos chämuptin imamiñishtiyangantapis camaripäyanqui. 14LlapantsicpisJesucristuman criyicogcunaga tsaynö yanapanacog cashun.Tsaynöpaga Diosnintsic munangannö cawaytanamyachacushun.15Caychö criyicog mayintsiccunapis llapanmi salüdusta

apatsiyämushunqui. Tsaynölla nogapa salüdusllätapisgoycullanqui tsaychö waugillantsiccunata. Tayta Diosllantsicllapayquita cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuy allicawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

2 3

Page 205: Quechua Conchucos Sur Nt

205

Pablo Filemonta saludangan1Cuyay willacog mayï Filemon:Noga Pablo cay cartata cartacamü Jesucristupa

willacuyninta willacungäpita carcelchö caycarmi, criyicogmayintsic Timoteuwan ishcäcuna. 2Cay cartaga criyicogpanintsic Apiapä, Jesucristupa willacuyninta willacogmayintsic Arquipupä, y wayiquichö goricaycurDiosnintsicman mañacogcunapäwanmi. 3Tayta Diosllantsic ySeñornintsic Jesucristo cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy pay munangannö cushishgacawayänayquipä.

Filemon Jesucristuman criyicogmayincunawan shumag cawangan

4Waugi Filemon, imaypis mañacungä öra gampä TaytaDiosta agradesicümi. 5Señornintsic Jesucristuta cäsucurpayman yäracuycangayquitam willayämashga. Tsaynömiwillayämashga Diosnintsicman criyicogcunawan shumagcawaycangayquita. 6Tsaynö cawar ima shumagmicawaycanqui. Diosnintsicman mañacaycämümi willacuynintawillacur imaypis tsaynö allilla cawanayquipä. TsaynöpamSeñorllantsic yanapaycäshungayquita runacuna tantiyayanga.7Tsaynö alli cayniquiwan criyicog mayintsiccunatavaloraycätsingayquitam nogapis cushicü.

Onesimuta shumag chasquinanpä Filemonta Pablo ningan8-10Waugi Filemon, noga Señor Jesucristupa

willacuyninta willacungäpitam prësuraycä. Gamgamusyanquim rucuyangäyagpis willacuyninta manadejaypa willacuycangäta. Prësuraycangäman Onesimochämuptin Señor Jesucristupa willacuyninta willapaptïmicriyicur chasquicushga. Cananga pay wamrä cuentanamcaycan. Tsaymi gamta rugamü esclävuyqui Onesimutaallilla chasquinayquipä. Noga Jesucristupa *apostolnincaynïchö nïman esclävuyqui cutimuptin shumagchasquinayquipämi. Peru tsaynö carpis manam munangätaruratsiyta munätsu, sinöga cuyacog captiquim rugaycäOnesimo maquiquiman cutimuptin shumagchasquinayquipä.

11Esclävuyqui carpis ñöpataga manam shumagtsuyanapashurgayqui. Cananmi itsanga Jesucristutachasquicushgana car imaycachöpis yäracuy waugintsicnacanga. 12Tsaynö yäracuyna captinmi mayläya cuyaycarpisOnesimutaga gam cagman cutiycätsimü. 13Jesucristupawillacuyninta willacungäpita caychö prësurangäyag gampatroquiqui yanapamänanpä quëdatsicuycuptïpis allim canmancargan. 14Peru noga manam tsaripacurgötsu, sinöga gamrämiesclävuyqui caycaptinga ninquiman yanapamänanpä o manayanapamänanpäpis.15,16Maquiquipita geshpimushga captinpis Tayta Diosmi

ñöpäman chätsimushga willacuyninta willapänäpä. TsaymiJesucristuta chasquicushgana carnin esclävuyquinönatsucanga, sinöga cuyay waugintsicnam. Cananga criyicogmayintsic caycaptinnaga noga cuyangänönam gampiscuyanayqui.17Tsaymi ari gampis Jesucristuman criyicog mayï captiqui

rugamü nogata chasquiycämag cuenta paytapischasquinayquipä. 18Esclävuyqui Onesimo imayquitapisjipishga captin o jagayqui captinga willaycamay nogapäganäpä. 19Ama yarpaytsu mana päganäpä cagtaga. Perumanam yarpätsiyta munätsu salvacunayquipä Diospa alliwillacuyninta willapangäpita gampis jagä cangayquita.20Waugi Filemon, criyicog mayï captiquim gamta rugamü caynimungäta cäsuycamänayquipä. Tsay nimungäta cäsumargashongüta cushiratsinquim.21Tsaymi cay cartata gellgarcur gampä apatsimü imatapis

ningätaga ruranayquipä cagta musyarnin. 22Noga chämuptïpatsatsimänayquipä listacuycay. Tayta Diosmanmañacungayquinölla carcelpita yargamurga gam cagmanwatucagniqui chäramushämi.

Cartapa ushanan23Epafrasmi salüdusta apatsimun gampä. Paywanpis

Jesucristupa willacuyninta willacunganpitam prësuraycäyä.24Tsaynöllam saludayämushunqui waugintsiccuna Marcos,Aristarco, Dimas, y Lucas. Paycunam imaycachöpisyanapaycäyäman.25Señorllantsic Jesucristo gamcunata cuyapäcog cayninwan

yanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

FILEMON

Filemonman apostol Pablo cartacunganApostol Pablum cay cartata gellgargan criyicog mayin Filemonman. Filemonga täcurgan Colosas marcachömi. Tsay witsanmi

rïcucuna runacunata rantiyag esclävuncunapä. Üsuncunamanmi Filemonpis rantirgan esclävunpä Onesimo jutiyog runata. Tsayruna Filemonpita juclä caru marcapa geshpir aywacog cagmi carcelchö tincurgan apostol Pabluwan. Tsaynö tincog cagJesucristupa willacuyninta Pablo willapaptinmi Jesucristuta Onesimo chasquicurgan. Tsaynam Onesimuta shumag yacharcatsirPablo nirgan: “Geshpimungayquipita patronniqui Filemon allilla chasquishunayquipä cay cartata apacurcur cutiy” nir. Tsaynönirmi Onesimuta cutitsirgan Filemonman.

Page 206: Quechua Conchucos Sur Nt

206

Tayta Diospa tsurin Jesucristo poderösu

1 1Unayga *profëtacuna imaycanöpam *Israel runacunatatantiyatsiyargan Tayta Dios ningancunata. 2Cananga

Diospa tsurin Jesucristunam tantiyatsimantsic Tayta Diosningancunata. Jesucristuwanmi Tayta Dios camargan caypatsatapis ciëlutapis. Tsaymi paypa maquinman churashgaimaycatapis munayninchö tsaränanpä. 3Tayta Diospa tsurinJesucristoga Diosnintsicmi. Paymi llapan camangancunatagapoderninwan tsararaycan mana ushacänanpä.Jutsantsiccunata Tayta Dios perdonamänantsicpä cruzchöwanurninmi gloriaman cutirgan. Cananga Tayta Diospaderëcha cag lädunchömi imaycatapis maquinchö tsarararninjamaraycan.

Jesucristo angelcunapitapis mas puëdeg cangan4,5Tsaynö carmi Tayta Diospa tsurin Jesucristoga llapan

*angelcunapitapis mas puëdeg caycan. Jesucristutaga TaytaDios nishga caynömi:

“Gamga cuyay tsurïmi canqui.Tsaymi gamta churä imaycawan munayyog canayquipä” nir.

Tsaynöllam mastapis nirgan:

“Nogaga gampa taytayquim cä, y gammi nogapa tsurïcanqui” nirnin.

Tsaynöga manam maygan angeltapis nirgantsu.6Tsaynöllam tsurin Jesucristupäga gloriaman cutiptin Tayta

Dios nirgan:

“Llapan angelcunapis payta adorayätsun” nirnin.

7Angelcunapäga *Diospa palabranchö caynömi nican:

“Angelcunata ticratsï vientuman carpis o ninaman carpisnoga munangäta rurayänanpämi” nir.

8Tayta Diospa tsurin Jesucristupämi itsanga nican:

“Gamga Dios carmi imayyagpis maquiquichö imaycatapiscatsinqui.

Gamga pitapis cläru cagllatam juzganqui.9 Gamga munanqui llapan runacunapis munangänö allillata

rurar cawayänanta.Tsaymi noga taytayqui car gamta churargö imaycawanpis

munayyog canayquipä.Gamnö munayyogga manam pipis cannatsu.Tsaynö carmi imaypis cushicunqui”.

10Tsaynömi Señornintsic Jesucristo cay patsata y ciëlutacamashga captin Diospa palabranchöga caynöpis nican:

“Señor, imaycawan munayyog carmi cay patsatawanciëlutapis quiquiqui camarguyqui.

11,12Llapan camangayquicunaga röpa ushacäregnömiushacanga.

Llapan tsaynö ushacaptinpis gammi itsanga imayyagpiscawaycanquilla”.

13Manam maygan angelcunatapis Tayta Dios ni imaynishgatsu tsurin Jesucristuta ningannöga. Tsurintaga nirgan:

“Jamacamuy derëcha cag lädüman nogawan iwalmandacog canayquipä.

Nircurmi llapan chiquishogniquicunata castigarmusyacätsishun” nirnin.

14Peru angelcunataga Tayta Dios churashga Jesucristutachasquicog runacunata cuïdayänanpämi.

Jesucristupa willacuyninta shumagchasquicuyänanpä ningan

2 1-4Angelcunapita mas munayyog Señornintsic Jesucristocaycaptinga shumag wiyacur chasquicushun

willacuyninta. Payga quiquinmi cay patsaman shamushga alliwillacuyninta runacunata tantiyatsinanpä. Nircurnam tsaywillacuyta chasquicogcunatana Tayta Dios nirgan nogantsictamusyatsimänapä. Cananga Diospa willacuynin rasunpacanganta musyantsicmi hasta milagrucunatapis paycunawanruratsishga captin. Tsaynömi tsay willacuynin rasunpacanganta musyantsic chasquicogcunata *Espiritu Santoimaycanöpa yanapaptin. Tsaynö caycaptinga shumagwiyacushun tsay willacuyninta. Tsay willacuyninta manawiyacuyaptiquega waraynin warayninmanmi shonguyquicuna

HEBREOS

Jesucristuman criyicog Israel runacunapä cartaManam musyaytsu cay libruta pï gellganganpis. Waquin runacunaga yarpäyan Bernabe gellgangantam (Hechos 4.36; 13.1-4).

Waquincunanam yarpäyan Apolos gellganganta (Hechos 18.24; 1 Corintios 1.12; 3.4-pita 6.22-yag). Waquinnam yarpäyan jucruna cay libruta gellganganta. Pï carpis cay librutaga gellgargan Israel runa car Jesucristuta chasquicog Israel mayincunapämi.Cay libru musyatsimantsic Jesucristo poderösu cangantam. Payga angelcunapitapis (1.5-pita 2.18-yag), profëta Moisespitapis

(3.1-pita 4.13-yag), y mandacog sacerdöticunapitapis (4.14-pita 5.10-yag; capïtulu 7) mas imaycawan munayyogmi. Tsaynömicay libru musyatsimantsic Tayta Dios salvamänantsicpä mushog conträtuta nogantsicwan ruranganta (capïtulu 8). Tsaynömimusyatsimantsic ashmacunata altarchö rupatsiyänanpa rantin Jesucristuman criyicullar jutsa ruraypita perdonacäyänanpäcagta (9.1-pita 10.18-yag).Tsaypitanam tantiyatsimantsic Jesucristuman nagana yäracurga mana dejaypana yäracunantsicpä (5.11-pita 6.20-yag;

10.19-39). Tsaynömi cay libru tantiyatsimantsic imanö ñacarpis Tayta Diosman imaypis yäracunantsicpä (capïtulu 11-pita12-yag). Y mascunatam cay libroga yachatsicun (capïtulu 13).

Page 207: Quechua Conchucos Sur Nt

207

a 2.1-4 Tsay mandamientucunaga caycan Moises yachatsingan mandamientucunam. Liyinqui Hechos 7.53 y Galatas 3.19.

chucruyanga. Angelcuna apayämungan mandamientucunataamana wiyacog cagcunatapis Tayta Dios mana cuyapaypacastigargan. Tsaynö castigaycarga nogantsiccriyicogcunatarächir ¡ima jinanparä castigamäshungaquiquinpa tsurin salvacunapä willamangantsicta manacäsungantsicpita!

Jesucristo nogantsicnö runa salvamagnintsic5[Jesucristo cay patsachö runanö yurirpis angelcunapita

mas munayyogmi caycan.] Tsaynö caycaptinga Tayta Diosgamanam angelcunapa maquincunamantsu churarganimaycatapis munaynincunachö tsaräyänanpä, sinögaJesucristupa maquinmanmi. 6Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynö nican:

“Runacunata cuyangayqui imanö espantacuypämi, TaytaDios.

7,8 Angelniquicunata mana wanogpä camashga carpisrunataga cay patsachö yupashga watallacawananpämi camargayqui.

Tsaynö caycaptinpis runapamanga maquinmanmichurargayqui imayca camangayquicunatapismunayninchö tsaräyänanpä”.

Tayta Diospa palabran gellgaranganchö tsaynö niptinpisrunacuna manarämi Tayta Dios camangancunata paypamunayninchöga caycätsiyantsu. 9Señornintsic JesucristogaTayta Diospa derëcha cag lädunchömi jamaraycan llapantapismandacurnin. Jesucristo cay patsachö yurishga carpis canangagloriachömi angelcunapitapis mas munayyog caycan. Tsaynömunayyog cananpäga Tayta Diosmi churashga llapanrunacuna raycur cruzchö wanunganpita. 10Tsaynö imaycañacaycunata päsar wanushga captinmi Señor Jesucristumancriyicogcunata camacog Tayta Diosllantsic pitapis maytapisjutsancunapita perdonar salvanga.11Jesucristuman criyicog cagcunaga Tayta Diospa

wamrancunanam cayan. Tsaymi Señor Jesucristupis, Diospatsurin car, payman criyicogcunataga mana pengacuyllapa“Waugïcunam y panïcunam cayanqui” nican. 12Diospapalabran gellgaranganchöpis caynömi nican:

“Willacuyniquitam waugïcunata panïcunata yachatsishä.Paycunawan goricaycurmi gamta alabashayqui” nirnin.

13Nircur caynöpis nirganmi:

“Papänï Tayta Diosllamanmi imaypis yäracushä” nir.

Y mastapis nirganmi:

“Caychömi caycä Tayta Diosman yäracogcunawan” nir.

14,15Señor Jesucristoga nogantsicnömi runa yuricurgan.Tsaynö yuricushga carmi nogantsicnölla wanurganpis. Tsaynöwanuyninpam *Satanasta vincir in ernupita salvamarguntsic.Tsaynöpam wanuyta mantsar caycangantsicpitasalvacurguntsic. Jesucristuman yäracurga wanuytapis niSatanastapis mananam mantsantsicnatsu.16Jesucristoga manam angelcunaman yanapagtsu

shamushga, sinöga Tayta Diosman criyicogcunatayanapananpämi. 17,18Nogantsicnö cay patsachö yuricushgacaptinmi paytapis Satanas jutsaman ishquitsiyta munargan.Tsaynö captinpis payga manam ni ima jutsata rurargantsu.Tsaynö jutsata mana ruraypa cawashga carmi nogantsictapisyanapaycämantsic jutsa rurayman mana chänantsicpä.

Cananga Señornintsic cuyapäcog poderösu *sacerdötintsicmicaycan. Tsaynö cuyapäcog carmi payga wanushga runacunatajutsancunapita Tayta Dios perdonananpä.

Profëta Moisespitapis Jesucristo mas munayyog cangan

3 1-4Waugicuna panicuna, perdonashgana caycargamusyantsic Tayta Dios cachamungan apostolnintsic y

mandacog sacerdötintsic Jesucristo gloriamanpushamänantsicpä cagtam. Tsaynö caycaptinga tantiyacushunSeñornintsic Jesucristo *Moisespita mas munayyog canganta.Moisespita Señor Jesucristoga mas munayyogmi caycan TaytaDios imaycawan munayyog cangannömi. JesucristupisMoisespis Tayta Dios ningancunata cumpleg captinpisMoisesga sirvipacog runanöllam cargan. 5Moisesgellgangancunam salvamagnintsic Jesucristo shamunanpäcagtaga tantiyatsimantsic. Moisesga tsaycunata gellgarganTayta Diospa willacognin profëta carninmi. 6SeñornintsicJesucristum itsanga profëtallatsu cashga. Payga Tayta Diospatsurinmi. Tsaynö carmi imaypis yanapaycämäshun paymancriyicur willacuyninta wanungantsicyagpis cumplishgaga.

Jesucristuman criyicurga mana chucrushongu cayänanpä yätsingan

7,8Tsaymi Diospa palabran gellgaranganchöpis EspirituSanto nin:

“Runacuna, shonguyquicunata chucruyätsicurcuyaytsu.Canantä Tayta Dios niyäshungayquicunata shumagwiyacuyay.

Ama cayaytsu tsunyag jircachö Israel runacuna TaytaDiosta mana cäsucuyangannöga.

9 Tsaychömi unay Israel runacuna chuscu chunca (40)watantin milagrucunata ruranganta ricaycarpis TaytaDiosta pasaypa rabyanätsiyargan.

10 Tsaynö rabyanätsiyaptinnam nirgan:‘Cay runacunaga ningäcunata manam wiyacuyantsu.Tsaymi jutsallachö puriyan.

11 Tsaynö cayaptinmi rabyanarnin nirgä:“Paycunaga auningä marcaman manam imaypis

.

12Waugicuna panicuna, tsaynö Espiritu Santo nicaptingagamcunapis shumag tantiyacuyay. Pagtatä chucru shongucarnin unay runacunanö poderösu Tayta Dios ninganta manawiyacog caycäyanquiman. 13Tsaynö chucru shongucayänayquipa rantin Señor Jesucristo manarä cutimunganyagcada junagpis willacuyninta shumag tantiyatsinacur cawayay.14Wanungantsicyagpis Jesucristuman criyicur paymunangannö cawarninmi Señorllantsicpa ñöpanman chäshun.15Tsaynö cananpä caycaptinga ama gongashuntsu Diospapalabran gellgaranganchö caynö ninganta:

“Shonguyquicunata chucruyätsicurcuyänayquipa rantinTayta Dios niyäshungayquicunata canantä wiyacurcäsucuyay.

Ama cayaytsu unay Israel runacuna Tayta Diosta manawiyacogcunanöga”.

16Tayta Dios ninganta wiyaycar ¿picunatä manacäsucuyargantsu? Tsay mana cäsucogcunaga cayashga Egiptonacionpita Moises jipimungan Israel runacunam. 17Tsaynö ¿pïrunacunawantä chuscu chunca (40) watantin Tayta Diosrabyanashga cargan? Mana cäsucuypa jutsa rurag Israelrunacunawanmi. Tsay mana cäsucog cag runacunaga tsunyagjircacunachömi wanur ushacäyargan. 18Tsaynö ¿pï

2 3

Page 208: Quechua Conchucos Sur Nt

208

b 5.1 Jerusalenchö templuta manarä juchutsiyaptinmi cay cartata gellgargan. Tsaymi cayta gellgangan witsan Israel nacionchö mandacogsacerdöticuna ashmacunata altarchö rupatsipargan. Cananga tsaynö ashmacunata rupatsipag sacerdöticuna manam cannatsu.

runacunatatä Tayta Dios nirgan auningan marcaman yaycuytamana puëdiyänanpä cagta? Mana cäsucog cag Israelrunacunatam tsaynö nirgan. 19Tsay runacuna Tayta Diostamana cäsucuyanganpitam auningan marcamanyaycuyargantsu.

Diospa willacuyninta chasquicogcunalla gloriamanyaycuyänanpä willangan

4 1Unay Israel runacunata Tayta Dios auningan “*Canaan”ningan marcaman chätsinanpä ningannöllam

nogantsictapis gloriaman chätsimäshun. Tsaynö caycaptingapagtatä mana cäsucog caycäyanquiman tsay aunimangantsicmarcaman mana chäyänayquipä. 2-4Unay Israel runacunaTayta Diospa willacuyninta wiyaycar manacäsucuyanganpitam tsay auningan marcaman yaycuyänantamunargantsu. Tsaymi Tayta Dios nirgan:

“Cay runacunaga tsay auningä marcaman manam imaypischäyangatsu” nir.

Peru nogantsic Tayta Diospa willacuyninta cäsucogcunamitsanga gloria marcaman char alli cawayta tarishun. Diospapalabran gellgaranganchö caynömi nin:

“Tayta Dios cay patsata camar usharir ganchis (7)junagchöga jamaparganmi” nir.

Tsaymi nogantsictapis aunimangantsicnölla gloria marcamanyaycatsimarnintsic cay patsachö ñacangantsicpita Tayta Diosjamapätsimäshun. 5Tsaynö captinpis mana cäsucogcunagamanam tsay jamapäcuy alli cawayta tariyangatsu. Tsaynörunacunapäga Tayta Diospa palabran gellgaranganchöcaynömi nican:

“Cay runacunaga auningä marcaman manam imaypischäyangatsu” nir.

6Tsay ningannöllam unay Israel runacuna manacäsucuyanganpita Tayta Dios auningan marcamanchäyargantsu. Nogantsicga Tayta Diospa willacuynintachasquicur aunicungan marcaman chäshunmi imayyagpistsaychö cawanantsicpä. 7Tsaynö cananpäga Tayta Dios unayrey *Davidta tantiyatsiptinmi caynö nir gellgargan:

“Shonguyquicunata chucruyätsiyänayquipa rantinga TaytaDios niyäshungayquicunata canantä wiyacuyay”.

8Tayta Dios Israel runacunata auningan “Canaan” marcamancäsucog cagcunata Josue yaycatsishga captinpis manam tsaymarcachöga mana ushacag alli cawayta tariyargantsu.Gloriachörämi Tayta Dios aunicungan alli cawayga caycan.9Tsaymi Diosnintsicman criyicur yäracog cagcunaga gloriachöalli cawayta chasquishun. 10Tayta Dios cay patsata camarushasquir jamapangannömi nogantsicpis cay ñacaycawaynintsicpita gloriachö jamapäcur alli cawaychöcawacushun. 11Tsaynö caycaptinga Tayta Dios munangannöimaypis cawar shuyacushun aunimangantsic jamapaytachasquinantsicpä. Pagtatä nogantsicpis mana wiyacog cagIsrael runacunanö tsay jamapayta mana chasquishwantsu.12Tayta Diosnintsic ningancunaga imaypis camacanmi.

Tsaymi paypa cawatsicog palabranga alläpa valoryog. Ishcanlädupa cösa a lashga espädanöran palabrangayarpaynintsicmanpis shonguntsicmanpis chan imanöcangantsictapis tantiyacunantsicpä. 13Imayca

camangancunapis ricananchö captinmi llapan jutsaruraynintsictapis Tayta Diosga ricaycan. Paypitaga imaruraynintsicpis manam geshpintsu. Paymi imatarurangantsictapis parlangantsictapis juzgamäshun.

Jesucristo llapan mandacogsacerdötipitapis mas puëdeg cangan

14Tayta Dios juzgamänapä cagta musyaycarga tsurinJesucristuman imaypis yäracushun. Yäracog cagcunatagaciëluchö caycag mandacog sacerdötintsic Señor Jesucristoimaypis yanapaycämäshunmi. 15Cay patsachö cawaptinmiSeñornintsic Jesucristutaga Satanas jutsaman ishquitsiytamunargan. Tsaynö caycaptinpis payga manam jutsamanishquirgantsu. Tsaymi nogantsictapis Satanas jutsamanishquitsimaynintsicta munaptin Jesucristo cuyapäcog carninyanapamantsic jutsaman mana ishquinapä. 16Tsaynö imaypisyanapamänantsicpä caycaptinga cuyapäcog TaytaDiosllantsicta cada junagpis mana mantsapaypa mañacushun.Payman mañacurga mandacogta jamaräcunan *trönunchöparlapaycagnömi caycantsic. Tayta Diosman mañacurgacuyapäcuyninta tarishunmi.

5 1Israel runacunapa mandacog sacerdötega ashmacunatamy cosëchapita gorir apapäyangan micuycunatam *altarchö

rupatsipan.b Tsaynö rupatsiparninmi runacunapa jutsaruraynincunapita Tayta Dios perdonananpä mañacapan. 2Tsaymandacog sacerdötega waquin runacunanöpis jutsamangaishquinmi. Tsaymi payga runacuna mana tantiyacuypa jutsatarurayaptinpis cuyapan. 3Paymi ashmata altarchö pishtasquirrupatsin quiquinpa jutsancunapita y runacunapajutsancunapita Tayta Diosta perdonta mañacurnin.4Mandacog sacerdöti cananpäga manam quiquinpamunayllanpitatsu sacerdöti caymanga yaycun. UnayAarontapis mandacog sacerdöti caymanga Tayta Diosmichurargan.5Tsaynöllam Señor Jesucristupis quiquin munayninta

rurartsu mandacog sacerdöti caymanga yaycushga, sinögaTayta Dios churaptinmi paypis yaycushga. Tsaynö captinnamDiospa palabran gellgaranganchö caynö nican:

“Gamga cuyay tsurïmi canqui.Tsaymi gamta churä llapanta mandanayquipä” nir.

6Mastapis Tayta Dios caynömi nirgan:

“Gamga Melquisedec mandacog sacerdöti cangannömiimayyagpis mandacog sacerdöti canqui” nir.

7Señor Jesucristo wanunanpä caycarmi poderösu TaytaDiosman wamayar llapan shongunwan mañacur nirgan:“Yanapaycallämay munangayquinö llapanpis camacäcunanpä”nir. Tayta Dios ningancunata imaypis cäsuptinmimañacunganta wiyargan. 8Tsaynömi ari Señor JesucristogaTayta Diospa tsurin caycarpis papänin munangannöllacruzchö ñacar wanurgan. 9Tsaynö cäsucog carmi paytachasquicogcunata Jesucristo salvan imayyagpis Tayta Diospañöpanchö cawayänanpä. 10Paytaga Tayta Diosmi churashgaMelquisedecnö llapan sacerdöticunapitapis mas mandacogsacerdöti cananpä.

Jesucristuman manana criyicogcuna manasalvacuyänanpä ningan

11Señor Jesucristo mandacog sacerdötintsic cangantatantiyatsinäpäga atscarämi caycan. Tsaynö captinpis Diospawillacuyninta shumag mana tantiyarmi gamcunaga noga

3–5

Page 209: Quechua Conchucos Sur Nt

209

c 7.1-3 Diezmu ninanga “imapis chunca capamashga tsay chuncapita jucta Diospä ofrendata entregaycunan” ninanmi. Melquisedecpä mastamusyanayquipä liyinqui Genesis 14.17-20.

ningäcunata mana chasquicuyanquitsu. 12Cananyaggagamcuna Tayta Diospa willacuyninta yachatsicognamcayanquiman. Peru yachatsicogna cayänayquipa rantinmiyapay gallaycunanpita yachatsiyllapärä caycäyanqui. Wamrashacshana caycar pachatana micunanpa rantin chuchullapäräcaycagnömi caycäyanqui. 13Tsaynö lichillapärä caycagwamranö carmi manarä shumagga tantiyacuyanquitsu TaytaDios munangannö cawayänayquipä cagta. 14Ima alli cangantao mana alli cangantapis shumagnam tantiyacuyanquiman.Pachatana micog wamra gustapäcur micognömi gamcunapisDiospa willacuynintaga chasquicuyanquiman shumagtantiyayänayquipä.

6 1,2Tsaynö captin Señor Jesucristuta chasquicushganacaycarga Tayta Diospa willacuyninta shumag yachacuyay

gallaycunganpita ushat. Nagana yachacushgatanaga manamyaparir yaparirräga yarpaycätsïmantsu Jesucristutachasquicur jutsa ruraycunata jagiriyänayquipä cagta, TaytaDiosman yäracur salvacuyänayquipä cagta,bautizacuyänayquipä cagta, yachatsicog waugicunaumayquicunata yataycur Tayta Diosman mañacuyänanpäcagta, wanushgacuna cawayämunanpä cagta, cay patsaushacaptin Tayta Dios llapan runacunata juzgananpäcagcunata. 3Tayta Dios yanapamaptintsic tsayyachacungantsiccunapita mascunatapis yachacushunran.4Señor Jesucristuta chasquicushgana cagga Tayta Diospa

ñöpanchö cushicur cawaycagnönam caycantsic. TsaynömiEspiritu Santuta chasquicushgana cagga Tayta Diospawamranna caycantsic. 5Tayta Diospa willacuyninshonguntsicyagpis chaptinmi yachacuycantsic Tayta Diosmunangannö shumag cawayta. 6Tsaynö caycarnaga amaumantsicta juc yarpaycunaman churashuntsu. Pipis criyicogcarcur manana criyicurga Señor Jesucristuta yapaycruci cagnönam caycantsic. Tsaynöpam Tayta Diospawillacuyninta imaycanöpa tantiyatsimashgapis mananayapayga criyicuntsicnatsu.7Tayta Diosman mana dejaypa criyicogcunaga cayan tamyaptin

shumag ushmapashga chacranömi. Murucog runa alli cosëchancaptin cushishga pallagnömi Tayta Dios cushishga goricungawanuyanganyagpis ningancunata cäsucur cawagcunataga. 8TaytaDiosta manana cäsur cawagcunaga cayan jagirishga chacranömi.Tsay jagirishga chacrachö jachacuna cashacunallana captinchacrayog cayaregnömi criyicunganpita gepaman cutegcunatagaTayta Dios in ernuman gaycunga tsaychö rupacunanpä.9Cuyay waugicuna panicuna, tsaynö nirpis manam

gamcunapäga yarpäyätsu chucru shonguyar Diosnintsictañëgasquiyänayquipä cagtaga, sinöga yarpäyä Diosmunangannö cawar gloriaman chäyänayquipä cagtam.10Tayta Diosga manam gongangatsu imanö ñacarpis paymanyäracur cawagcunataga. Tsaynöpis manam gongangatsucriyicog mayicunawan cuyapänacur yanapanacuyangayquita.11Señor Jesucristuta chasquicuyangayquipita allicawayangayquinölla Tayta Dios munanganman imaypiscawayay. Tsaynö alli cawayangayquipitam Tayta Diospañöpanman chäyanqui. 12Manam munayätsu chucru shonguticracuycuyänayquitaga. Tsaynö cayänayquipa rantinga TaytaDiosman yäracogcuna cawayangannölla gamcunapis paymanyäracur imaypis cawayay. Diosnintsicman yäracur cawagcagcunaga llapantsicpis aunimangantsicta chasquishunmi.13Unay *Abrahampis Tayta Diosman yäracurmi chasquirgan

auninganta. Abrahamta aunir caynö nirgan:

14 “Gamtaga bendicionnïta goshayquim.Gampita miragcuna yupaytapis mana atipaypämi

mirayanga” nir.

15Tsaynö niptinmi Abrahamga tsurin yurinanpä cagtayäracurna cushishga shuyacurgan. Tsaypitanam Tayta Diosauningannölla tsurin yurirgan.

Salvamänantsicpä Tayta Dios aunimangantsictaimaypis cumplinanpä cangan

16Pipis imatapis yanapamaynintsicta munar allishongunwan aunimashgaga yäracuntsicmi. 17TsaynöllamTayta Dios aunimangantsic herenciata chasquinapä cagtapismusyantsicna. 18Pay mana llullacog captinmi llapanshonguntsicwan payman imaypis yäracuycantsicyanapamänantsicpä y gloriaman pushamänantsicpä.19,20Tsaynö yäracogcunataga Tayta Dios imaypis manadejaypam yanapaycan gloriaman chänanpä. Mandacogsacerdöti *templu rurinman yaycur cortïnapa päsangannömiSeñor Jesucristupis ciëluchö caycag templuman puntaryaycushga Tayta Diospa ñöpanman nogantsictapispäsatsimänapä. Jesucristoga unay Melquisedec mandacog allisacerdöti cangannömi imayyagpis mandacog sacerdöticaycanga.

Melquisedec pï cangantapis tantiyatsingan

7 1-3Melquisedecga cargan camacog Tayta Diospaacracuynin alli sacerdötim. Payga Salem marcachö reymi

cargan. Melquisedec ninanga “alli mandacog rey” ninanmi.Salem marca ninanga “täcuy munay marca” ninanmi. Tsaynöcarmi Melquisedecga tsay täcuy munay marcapa allimandacognin cargan. Melquisedecpaga manam musyaytsumaman ni taytan pï canganpis. Tsaynömi musyaytsu maygancasta canganpis. Y manam musyaytsu imay yuricunganpis niimay wanunganpis. Tsaynö captinpis Melquisedec allimandacog sacerdöti cashga captinmi yarparaycantsic TaytaDiospa tsurin Jesucristo imayyagpis sacerdötintsiccaycangannö Melquisedecpis caycanganta.Gyërrachö *Abraham reycunata vincinganpita cutiptinmi

sacerdötin Melquisedec chasquicog yargur Tayta Diosmanmañacurgan Abrahamta imaycachöpis yanapananpä. TsaynamAbrahamna gyërrachö llapan gänangancunapita diezmutacMelquisedecta raquipargan. 4Tsaynö raquipashga captinmitantiyantsic Abrahampita mas munayyog Melquisedeccanganta.5Moises gellgangan leycunachömi nin Levi casta

sacerdöticuna Israel marca mayincunapita diezmutachasquiyänanpä cagta. 6,7Levi casta mana caycarpis mandacogrey Melquisedec sacerdöti carnin munayyogmi carganAbraham raquipangan diezmutaga chasquinanpä. Tsaynöchasquishga carmi Abrahamta bendisargan: “Tayta Diosimaycachöpis yanapaycushuy” nir. Melquisedec tsaynöninganpita y diezmuta chasquinganpita tantiyantsicAbrahampita mas munayyog cangantam, Tayta Diosauninganta Abraham chasquishga captinpis.8Tayta Diospa palabranchö manam willacuntsu Melquisedec

wanunganta. Levi casta sacerdöticuna wanungantam itsanganican. Tsaynö captinmi tantiyantsic Melquisedecga Levi castasacerdöticunapitapis mas munayyog caycan. 9,10Abrahampawillcancuna miragcunapitam Levi casta sacerdöticunagacayan. Tsaynö captinmi Melquisedecta Abraham diezmutaraquipaptin Levi casta sacerdöticuna manarä yurirpisdiezmutaga raquipaycagnönam cayashga. Tsaynö captinmimusyantsic Abrahampitapis Levi casta sacerdöticunapitapisMelquisedecga mas munayyog runa canganta.11Tsaynö Levi casta sacerdöticuna altarchö

rupatsiyangallanwan runacuna perdonashga caycaptinga¿imapänatä Jesucristo shamurgan? Payga Melquisedecnöpis

5–7

Page 210: Quechua Conchucos Sur Nt

210

d 8.5 Tabernäculu cangantanöllam Jerusalenchö templutapis sharcatsiyargan. Tabernäculu imanö canganta musyanayquipä liyinquiHebreos 9.1-7; Exodo 25.40; 26.30.

manam Levi casta sacerdötitsu. 12-14MusyangantsicnöpisSeñornintsic Jesucristoga Juda castapitam yurishga. Judacastapita sacerdöti cananpä cagtaga Moises manam nirgantsu.Tsaynö caycaptinpis sacerdötintsic Jesucristo cananpägaquiquin Tayta Diosmi churashga.Tsaymi Juda castapitana sacerdöti cananpä churashga carna

Moises gellgangan leycunatapis trocatsishgana. 15Moisesgellgangan leycunata trocatsinganta musyantsic Melquisedecsacerdöti cangannö Jesucristupis sacerdöti cananpä Tayta Dioschurashga captinmi. 16Ley ninganman manam Levicastallapitarätsu Jesucristuta sacerdöti cananpä churashga,sinöga imayyagpis cawag canganpitam. 17Tsaynö captinmiJesucristo cay patsachö manarä yuricuptinpis Diospapalabranchöga nirganna:

“Gamga Melquisedec mandacog sacerdöti cangannömiimayyagpis mandacog sacerdöti canqui” nir.

18,19Tsay ningannöllam Jesucristo mandacog sacerdöticananpä Tayta Dios churar Moises gellgangan leycunatapistrocatsishga. Levi casta sacerdöticuna tsay leycuna ningannöllapanta ruraptinpis runacuna manam Tayta Diosmunangannö cawayta camäpacuyashgatsu. TsaymiJesucristutana Tayta Dios churashga sacerdötintsic cananpä.Tsaynam jutsantsiccunata perdonamarnintsicyanapaycämantsic Tayta Dios munangannö cawanantsicpä.Señor Jesucristuman criyicogcunaga Tayta Diosmanmañacurnin paypa ñöpanman chaycagnönam caycantsic.20Jesucristo sacerdöti cananpä Tayta Dios churarmi

aunirgan imayyagpis sacerdöti cananpä. Manam maygansacerdötitapis sacerdöti cananpä churar tsaynö aunirgantsu.21Jesucristutam itsanga tsaynö aunir caynö nirgan:

“Tayta Diosmi gamta aunicushurguyqui caynö:‘Gamga imayyagpis Melquisedecnömi mandacog sacerdöti

canqui’ nir.Tsay aunicungantaga Tayta Dios cumplingam”.

22Señor Jesucristo puëdeg sacerdötintsic captinnammusyantsicna Tayta Diosta rugacamuptin jutsantsicpitaperdonamänantsicpä cagta. Tayta Dios perdonamänantsicpäminogantsicwan alli cag *mushog conträtutana rurashga.23Israel runacunawan unay cag conträtuchöga mandacog

sacerdöti wanuptin juc sacerdötitanam churayag troquincananpä. 24Señornintsic Jesucristum itsanga imayyagpismandacog sacerdötintsic caycanga. Y manam imaypisjuctaräga sacerdöti churayangatsu. 25Mandacog sacerdötintsiccarmi Jesucristoga payta chasquicogcunapäga Tayta Diosmanimaypis mañacuycan. Paycunatam salvan Tayta Diospañöpanchö imayyagpis cawayänanpä.26,27Señornintsic Jesucristoga manam cay patsachö

mandacog sacerdötinötsu. Payga jutsa rurag runacunawanpurirpis manam imaypis jutsata rurashgatsu. Y cananga TaytaDiospa derëcha cag lädunchömi caycan.Cay patsachö mandacog sacerdöticunaga cada junagmi

altarchö ashmacunata pishtarir rupatsiyan quiquincuna ywaquin runacuna jutsancunapita perdonta mañacur. PeruSeñornintsic Jesucristoga juc cutilla cruzchö wanurmijutsantsiccunapita pägacushga. Tsaynöpam imaypis paymanyäracur criyicogcunapa jutsancunataga Tayta Dios perdonan.28Levi casta mandacog sacerdöticunaga jutsa rurag

runacunallam caycargan. Tayta Diospa tsurin Jesucristoga ni imajutsaynagmi cawargan. Tsaynö canganpitam paytaga Tayta Dioschurashga imayyagpis mandacog sacerdötintsic cananpä.

Runacuna salvacuyänanpä Tayta Diosmushog conträtuta rurangan

8 1,2Shumag tantiyacur cay ningäcunata yarparäyay.Mandacog sacerdötintsic Jesucristoga ciëluchö cag

templuchönam Tayta Diospa derëcha cag lädunchöjamaraycan nogantsicpä imaypis mañacurnin. Tsaytemplutaga quiquin Tayta Diosmi sharcatsishga, manamrunacunatsu.3Cay patsachö mandacog sacerdöticunaga runacuna

ashmacunata chätsipäyaptin pishtarirmi altarchö rupatsiyan.Peru Señornintsic Jesucristum itsanga nogantsic raycurcruzchö wanushga jutsantsiccunapita Tayta Diosperdonamänantsicpä. 4Cay patsallachö carga Jesucristomanam sacerdöti canmantsu cargan, Israel runacunapa*templunchö sacerdöticuna caycäyaptinnaga. PaycunagaMoises gellgangan leycunata cumplir caycäyan runacunaapayämunganta altarchö rupatsiyänanpä. 5Cay patsachösacerdöticunaga rupaycätsiyan ciëluchö cag templu niragtarurayangallanchömi. Ciëluchö cag templunö cangantamusyantsic Moisesta Tayta Dios caynö nishga captinmi:“Ciëluchö cag templu imanö cangantapis jircachöricatsingätanölla tabernäculuta ruratsinqui” nir.d6Señornintsic Jesucristum itsanga ciëluchö cag templuchö

mas mandacog sacerdötintsic caycan. Tsaychömi Tayta Diostamañacuycan mushog conträtu ningannö jutsantsiccunataperdonamänantsicpä. Tsay mushog conträtoga llapantsicpäpismas allim caycan punta cag conträtupitapis. 7Puntatarurangan conträtullawan runacunapa jutsancunataperdonarga manam yapayga juc conträtutarä Tayta Diosrunacunawan ruranmantsu cargan. 8Punta cag conträtuningannö runacuna cumpliyta mana camäpacuyaptinmi caypatsaman Jesucristo manarä shamuptin Tayta Dios nirgan:

“Israel runacunawan y Juda runacunawan mushogconträtuta ruranä junag chämunganam.

9 Tsay conträtoga manam unay Israel runacunataEgiptupita jipimur rurangä conträtunötsu canga.

Paycuna punta cag conträtücunata mana cumpliyaptinmidejariycurgä munayanganta rurar cawayänanpä.

10 Tsaynö cawayänanpä dejarishga carpis paycunawanmushog conträtutam rurashä.

Tsay mushog conträtuta rurarmi leynïcunatashonguncunaman gellgashä imaypis yarparäyänanpä.

Paycunapa Diosninmi cashä.Paycunanam nogapa wamräcuna cayanga.

11 Tsay witsanga mushog conträtuta chasquicogcunawamracunapita gallaycurmi rucucunayag llapanmusyayanga Tayta Diosnincuna cangäta.

Tsaymi mana yachatsicuyanganatsu noga TaytaDiosnincuna cangäta musyayänanpä.

12 Nogaga llapan jutsancunata perdonarmi jutsatarurayangancunataga ni imaypis yarpäshänatsu”.

13Tsay ningannölla mushog conträtuta Tayta Dios rurashganacaptinmi punta cag conträtuta mana välinnatsu.

Punta cag conträtu imanö canganta tantiyatsingan

9 1Unay cag conträtuchöga Tayta Dios runacunata nirgantoldërawan rurashga wayillachö imanöpis payta

adorayänanpämi. Tsay wayipa jutinmi cargan tabernäculu.2Tayta Dios ningannö rurayangan tabernäculoga carganishcay cuartuyog wayim. Yaycuna cag cuartupa jutinmicargan “Cuartu Santo”. Tsay cuartuchömi cargan örupita

7–9

Page 211: Quechua Conchucos Sur Nt

211

e 9.2 Tsay candelërupita y mësapita masta musyanayquipä liyinqui Exodo 25.23-40 y Levitico 24.1-9. f 9.4 “Manah” ningan micuypä mastamusyanayquipä liyinqui Juan 6.31; Numeros 11.7-9; Exodo 16.4-35. g 9.6 Tsay cumpliyangancunapita musyanayquipä liyinquiExodo 27.20,21; Exodo 30.7,8; Levitico 24.8,9. h 9.10 Punta cag conträtuchö micuycunapä y puri cacuypä musyanayquipä liyinquiLevitico 11.2,25; 15.8; Numeros 6.3; 19.13.

rurashga ganchis (7) rupatsicuna chiuchiyog candelëru, TaytaDiospä churangan tanta, y tanta churacuna mësa.e 3Tsaypitamas ruri cag cuartupa jutinnam cargan “Cuartu Santisimo”.Tsay cuartoga cargan Tayta Dios täcunan cuartum. Tsayishcay cuartucunataga racta cortïnam tsaparargan. 4TaytaDios täcunan cuartuchömi cargan örupita rurashga altar. Tsayaltar jananchömi *inciensiuta rupatsiyag. Tsay ruricuartuchömi cargan öruwan alajashga babulpis. Tsaybabulchönam wiñarargan örupita rurashga witsi. Tsaywitsichömi Israel runacunata Tayta Dios camaripangan“*manah” ningan micuy wiñarargan.f Babulchönamwiñarargan Aaronpa tsegllishga tucrun y ishcay läjarumicunachö gellgashga chunca mandamientucuna. 5Tsaybabul jananchömi caycäyargan örupita rurashga ishcay“querubin” ningan *angelcuna. Tsay angelcunamälasnincunawan babulpa tsapanan jananpa tsaparäyargan.Maspis canrämi tsaycunapita tantiyatsinäpäga.6Tsay tabernäculuchö wagta cag cuartumanga cada junagmi

sacerdöticuna yaycuyag leynincuna ninganta cumpliyänanpä.g7Tayta Dios täcunan ruri cag cuartumanga mandacogsacerdötillam yaycog cada watachö juc cutilla. Tsaymangayaycog ashmapa yawarninta aparcurmi quiquinpajutsancunapita y runacuna mana tantiyacuypa jutsatarurayanganpita perdonta mañacunanpä. 8Tayta Diosprohibirgan tsay täcunan ruri cag Cuartu Santisimumangarunacuna mana yaycuyänanpä. Tsaynö captinmi EspirituSanto tantiyatsimantsic unay cag conträtulla sïgiptinganogantsicpis Tayta Diospa nöpanman mana chänantsicpäcagta.9Punta cag conträtu ninganman sacerdöticuna ashmacunata

altarchö rupatsiyaptinpis tsayllawanga runacuna jutsatarurayanganpita manam perdonashgatsu cayargan. 10Tsaynömipunta cag conträtoga nicämantsic imata micunantsicpä imatamana micunantsicpä, imata upunantsicpä imata manaupunantsicpä, y yacuwan puri cacunantsicpäpis.hTsaycunataga runacuna cumpliyänan cargan Tayta Diosmushog conträtuta ruranganyagllam.

Jesucristupa yawarninwan perdonta taringantsic11Canan mushog conträtuchöga Señor Jesucristunam poderösu

mandacog sacerdötintsic. Payga ciëluchö cag templumanyaycurmi Tayta Diosta rugacaycämun jutsa rurangantsicpitaperdonamänantsicpä. Jesucristoga manam runa rurangantemplumantsu yaycushga, sinöga quiquin Tayta Dios rurangantemplumannam. 12Tsay templuman yaycushga manam caypatsachö sacerdöticuna rurayangannö cabrapa becërrupayawarninta aparcurtsu, sinöga quiquinpa yawarninta jicharminogantsic raycur wanur yaycushga. Cay patsachö mandacogsacerdötinö templuman cada wata yaycunanpa rantinmi payga juccutilla ciëluchö caycag templuman yaycushga criyicogcagcunataga salvamänantsicpä.13Punta cag conträtuchöga nican törucunapa cabracunapa

yawarnintam y ternëracunata rupatsiyanganpauchpancunatam runacunapa janancunaman jichapäyänanpä.Tsaynö jichapashga cagcunaga puri cashganam caycäyagTayta Diosta adoracuyänanpä. 14Peru Señor Jesucristupayawarninmi itsanga shonguntsiccunatana awimarguntsicTayta Diosllata adoranantsicpä. Shonguntsiccunataawimänantsicpämi Espiritu Santo yanapaptin Jesucristojutsaynag caycar nogantsic raycur cruzchö wanushga TaytaDios munangannö. Señorllantsicpa yawarninga imanö välegmiashmacunata pishtasquir altarchö rupatsiyanganpitapis.

Mushog cag conträtu välinanpä Jesucristo wanungan15Tsaynö nogantsic raycur Jesucristo cruzchö wanuptinmi

Tayta Dios mushog conträtuta runacunawan rurargan.Tsaynöpam cumplishga pay munangannö cawagcunataperdonar auningan herenciata gloriachö entregananpä.Manam nogantsicpä raycurllatsu Jesucristo wanurgan, sinögapunta cag conträtuchö perdonta mañacur cawag cagrunacunatapis perdonananpämi wanurgan.16,17Tayta Dios runacunawan rurangan conträtoga juc

testamentunömi. Testamentu ruratseg runacawaycaptinllaräga manam ima testamentupis välinrätsu.Testamentu ruratseg wanusquiptinmi itsanga tsay testamentuvälin. Tsaynöllam runacunawan Tayta Dios mushog cagconträtuta rurangan välinanpäga Señor Jesucristuräyawarninta jichar cruzchö wanurgan.18Punta cag conträtu välinanpäpis ashmacunatarämi Moises

pishtatsirgan yawarninta jichananpä. 19Tsaynö rurananpägallapan runacunataran liyipargan conträtuchö gellgaraycanganmandamientucunata y leycunatapis. Liyipärirnambecërrucunata cabracunata pishtasquir yawarninta gorirgan.Nircurnam tsay goringan yawarman yacuta yaparcur “hisöpu”ningan jachapa rapranta puca jïluwan juc geruman watarcurtsagtsurgan gellgarangan leycunata y runacunata.20Tsaycunata rurarirmi Moises paycunata nirgan: “Cayyawartaga tsagtsuycä gamcunawan Tayta Dios conträtutarurangan välinanpämi” nir. 21Tsaynöllam Moisestsagtsupargan tabernäculutapis y tabernäculuchö imaycamanëjucunatapis.22Moises gellgangan leycunachöga nican imapis

puri cashga cananpäga yawarwan tsagtsupashga cananpämi.Yawarwan mana tsagtsupaptinga manam pipis jutsancunapitaperdonacashgatsu cargan. 23Tsaynö captinmi cay patsachö cagtempluman mandacog sacerdöti yaycur ashmacunapayawarninta tsaychö tsagtsupan. Ciëluchö cag templumanSeñor Jesucristo yaycunanpäga manam ashmacunapayawarnintatsu tsagtsurgan, sinöga quiquinpa yawarnintamjichargan.

Jesucristo cruzchö wanunganpita Tayta Diosperdonamangantsic

24Señornintsic Jesucristoga ciëluchö caycag templumanyaycusquirmi nogantsicpä Tayta Diosman mañacaycämun,manam runacuna rurayangan templuman yaycuycurtsu.25Ciëlu cag templuman yaycunanpäga Señor Jesucristo juccutillam wanushga yawarninta jichar. Tsaynö carmi payga caypatsachö mandacog sacerdötinötsu caycan. Cay patsachömandacog sacerdöticunaga templuchö ruri cag CuartuSantisimuman watachö juc cutim yaycog ashmacunapayawarninwan tsagtsupämunanpä. 26Ciëluchö cag templumanJesucristo cada wata cutirga cada watachi wanunman cargan.Tsaynö carga cay patsata camangan junagpitapis ¿ayca cutiräwanunman cargan? Atsca cuti tsaynö wanunanpa rantinmicruzchö yawarninta jichar juc cutilla wanushgajutsantsiccunapita perdonta tarinapä.27Runacuna juc cutillam wanuyan y tsaypitanam

cawarcayämuptin Tayta Dios juzganga. 28Runacuna juc cutillawanungannömi Jesucristupis juc cutilla wanushgajutsantsiccunata Tayta Dios perdonamänantsicpä. Jesucristocay patsaman cutimur mananam yapayga runacunapajutsancuna raycur wanunganatsu. Payga cutimungamunangannö cawagcunata gloriaman pushacunanpämi.

9

Page 212: Quechua Conchucos Sur Nt

212

i 10.19,20 Cuartu Santisimo imanö canganta musyanayquipä liyinqui Hebreos 9.3.

10 1Moises gellgangan leycunaga cashga Señor Jesucristonogantsic raycur cruzchö wanur salvamänantsicpä

cagta tantiyacunallapämi. Tsaymi tsay leycuna ningannö cadawata ashmacunata altarchö rupaycätsiyaptinpistsaycunallawanga runacunata jutsancunapita Tayta Diosperdonargantsu. 2Perdonashgana carga mananam jutsayogcayanganta yarparaycäyanmantsu cargan. Tsaynöpis watawata ashmacunata apapäyanmantsu cargan jutsancunapitarupatsipäyänanpä. 3Cada wata ashmacunatarupatsipäyanganga jutsata rurayangancunatam yarpaycätsin.4Ashmacunata rupatsipäyanganllawanga manam pipisperdonta tariyantsu. Cabracunata törucunata pishtaryawarninta jicharpis runacuna manam tsayllawangaperdonacashgatsu.5Tsaymi runacuna raycur wanunanpä cay patsaman shamur

Jesucristo Tayta Diosta nirgan:

“Runacunapa jutsancunata perdonanayquipä ashmacunatani chacrapita micuycunata rupatsipäyäshuptiquiajayarguyquinam.

Tsaynam cachamarguyqui cay patsachö munangayquitaruranäpä.

6 Ashmacunata ni micuycunata runacuna apayämunganpismanam shonguyquipänatsu cashga.

7 Tsaymi noga nirgä: ‘Caychömi caycä, Taytallay.Palabrayqui nogapä gellgaranganchö ningannöllamgam munangayquita rurashä’ nir”.

8“Runacunapa jutsancunata perdonanayquipä ashmacunatani chacrapita micuycunata rupatsipäyäshuptiquiajayarguyquinam” nirga punta cag conträtuchöningancunatam Jesucristo yarpätsimantsic. 9“Palabrayquinogapä gellgaranganchö ningannöllam gam munangayquitarurashä” nirga punta cag conträtupa rantin mushog conträtutarurangantanam Jesucristo nirgan. 10Tayta Dios munangantarurarmi Señor Jesucristo nogantsic raycur wanurgan. Paymancriyicog cagcunatam Tayta Dios jutsantsiccunapitaperdonamarguntsic munayninchöna cawanantsicpä. Juccutillam Jesucristoga wanushga salvamänantsicpä.11Israel sacerdöticuna cada junag ashmacunata altarchö

rupaycätsiyan Tayta Diosman yäracogcuna jutsancunapitaperdonashga cayänanpä. (Tsaynö rupatsiyaptinpis manamtsaycunallawanga runacuna perdonacargantsu.)12Sacerdötintsic Jesucristum itsanga cruzchö juc cutillawanushga payman criyicog cagcunaga perdonashganacayänanpä. Wanunganpita cawarcamurmi canangaimaycawanpis munayyog carninmi Tayta Diospa derëcha caglädunchö jamaraycan. 13Tsaynö munayyog carmichiquegnincunata in ernuman gaycunga.14Payman criyicog cagcunataga llapan jutsancunapita

perdonar salvan Tayta Dios munangannö cruzchö wanushgacarmi. Paycunataga imaypis yanapaycan Tayta Diosmunangannö cawayänanpämi. 15Tsaynö cananpä cagtamEspiritu Santo caynö nirgan:

16 “Paycunawanmi mushog conträtuta rurashä.Tsay mushog conträtuta rurarmi leynïcunata

shonguncunaman gellgashä imaypis yarparäyänanpä.17 Tsaynömi llapan jutsancunata perdonar jutsata manana

rurayangancunata imaypis yarparaycäshänatsu” nir.

18Tsaynö Jesucristuman criyicur perdonashgana carmicananga jutsa ruraynintsicpita perdonashga canapäashmacunatapis ni chacra micuycunatapis mananarupatsintsicnatsu.

Tayta Diosman yäracullar cawayänanpä tantiyatsingan19,20Waugicuna panicuna, Jesucristo nogantsic raycur

yawarninta jichanganpita Cuartu Santisimumani yaycognömiTayta Diospa ñöpanchöna cananga caycantsic. 21Mandacogsacerdötintsicnam Jesucristoga ciëluchö caycan. 22Tsaynöcaycaptinga Tayta Diosnintsicman mana mantsacuypaimaycay örapis mañacushun, gayacushun. Tsaynölla alliyarpaywan pay munangannö cawashun. Ima ñacacuychöcarpis payman llapan shonguntsicwan imaypis yäracushun.Jutsantsicta perdonamangantsicta agradesicushun. Y llapanjutsa ruraynintsiccunata dejarishun. Tsaynöpam limpiuarmacushganö Tayta Diospa ñöpanman chäshun. 23TaytaDiosnintsicmi aunimarguntsic paypa ñöpanman SeñorJesucristo pushacamänantsicpä. Aunimangantsiccunatagaimaypis cumplinmi. Ñöpanman chänantsicpä cagtamusyaycarnaga mana dejaypa payllamanna yäracurmunangannö cawashun.24,25Waquin criyicog mayintsiccuna Tayta Diosman

mañacuyänanpä goricayta gelanäyangannöga ama cashuntsu.Señornintsic Jesucristo cutimunanpäna cagta musyaycargaimaypis goricäshun. Tsaynö goricar willacuyninta shumagyachatsinacushun jucnintsic jucnintsicpis cuyanacurcawanantsicpä.26Jesucristupa willacuyninta chasquicushgana caycar pipis

jutsa rurayllachö cawarga nogantsic raycur wanungantamanam ni imapä cuentaycäyantsu. Nogantsic raycurwanunganta mana cuentagcunataga Tayta Dios mananamperdonangatsu. 27Jesucristuta chasquicurcur jutsallachöcacogcunataga syu nal junagchö yaycuyänanpä rauraycagninallanam shuyaraycan.28Moises gellgangan leycunata mana cäsur jutsa

ruragcunata ishcag o quimsag testïgu shimpiptinga manacuyapaypam wanutsiyag. 29Jesucristuman criyicurcur mananacäsucuyaptinga ¿manatsurä mana cuyapaypa in ernumangaycucäyanga? Tayta Dios perdonamänantsicpä Jesucristoyawarninta jichar cruzchö wanushga caycaptinmi paycunagayarpäyan nogantsicpä raycur wanungan mana välinganta.Tsaynöpam tsay runacunaga cuyapäcog Espiritu Santutapasaypa rabyaycätsiyan. 30Tsaynö jutsa ruragcunapäga TaytaDios nirgan:

“Nogam mana cäsucur llutan ruragcunataga manacuyapaypa castigashä” nir.

Nircur mastapis nirganmi:

“Criyicarcamur jutsallachö cawacogcunataga nogamjuzgashä” nir.

31¡Pasaypa mantsaripämi ñacayanga Tayta Diosta mana cäsurrabyatsegcunaga!32Tsaynö caycaptinga yarpäyay Señor Jesucristuta

chasquicuyangayqui witsan imanö ñacayangayquitapis. Tsaywitsan mayjina ñacarpis gamcunaga mana dejaypamcriyicuyarguyqui. 33Öracunataga ashlliy tucushgam magaytucushgam cayarguyqui. Waquincunatapis magaycaptinmiashlliycäyaptinmi juntacäyarguyqui. 34Tsaynömi Jesucristumancriyicuyanganpita carcelchö cagcunatapis cuyaparninyanapaycäyarguyqui. Jesucristuman criyicuyangayquipitaimaycayquicunata gechuyäshuptiquipis dejapariyarguyquim.Tsaynö dejapariyargayqui ciëluchö imaypis mana ushacagcunatachasquiyänayquipä cagta musyarninmi.35,36Waugicuna panicuna, cananpis tsaynölla Jesucristuman

criyicur Tayta Diosman mana ajayaypa yäracuyay. Ima

10

Page 213: Quechua Conchucos Sur Nt

213

j 11.4 Genesis 4.1-5. k 11.5 Genesis 5.18-24. l 11.7 Genesis 6.9-22. m 11.8 Genesis 12.1-5. n 11.9 Genesis 12.6-9.o 11.11 Genesis 17.15-21 y 21.1-7. p 11.17,18 Genesis 21.12 y 22.1-19. q 11.20 Genesis 27.27-40. r 11.21 Genesis 48.8-20.s 11.22 Genesis 50.24,25. t 11.23 Exodo 1.15-22 y 2.1,2.

ñacaychö carpis criyicog cayniquicunachö mana ajayaypaTayta Dios munangannö cawayay. Tsaynö cawarmi Tayta Diosaunimangantsicnölla gloriachö alli cawaychö cashun.37Diospa palabran gellgaranganchöpis caynömi nican:

“Salvacog shamunanpä naganam öra chaycämunna.38 Gorinanpä cag runacunaga payman criyicur imaypis

cawayätsun.Criyicog carcur manana cäsumagcunataga manam

ricaytapis munätsu” nir.

39Nogantsicga manam tsay in ernuman gaycucagpä mananacäsucogcunanötsu cantsic. In ernuman gaycucänapa rantingaTayta Diosman yäracungantsicpitam gloriaman yaycushun.

Unay runacunapa Tayta Diosman yäracuynincuna

11 1Tayta Diosllaman yäracur cawarmi musyantsicaunimangantsiccunataga llapanta cumplinanpä cagta.

Tsaymi aunimangantsiccunata manarä ricarpis yäracogcagcunaga shuyacuntsic chasquinantsicpä cagta. 2Tayta Diosmunangannö cawag unay runacunapis yäracuyayninpamsalvacäyargan.3Tayta Diosman yäracurga criyintsicmi cay patsatapis

ciëlutapis pay nisquiptin camacanganta. Tsaynö poderösucarmi cay imayca ricaycangantsiccunatapis camashga niimapis manacagpita.4Tayta Diosman yäracurmi pay munangannö capunganpita

allinnin cagta unay Abel apargan altarchö rupatsipänanpä.Waugin Cainmi itsanga janan shongulla apapargan. Abelapanganta Tayta Dios chasquishga captinmi musyantsicDiosman yäracur munangannö cawag runa canganta.j TsaymiAbel unayna ushacäcushga caycaptinpis tantiyacunantsic payyäracog cangannö nogantsicpis yäracog canantsicpä.5Yäracunganpitam Enoctapis manarä wanuptin Tayta Dios

gloriaman pushacushga.k Diospa palabranchöpis nican EnocTayta Dios munangannö cawangantam.6Tayta Diosman mana yäracuypa cawarga manam

imanöpapis pay munangannöga cawashuntsu.Yäracunantsicpäga criyishun Dios canganta. Tsaynöllamcriyinantsic aunimangantsiccunata cumplinanpä cagta.7*Noepis Tayta Diosman yäracuyninwanmi ninganta cäsur

jatuncaray büquitanö *arcata rurargan. Tayta Dios ningannötamyaptin cay entëru patsachö yacu juntananpä cagta criyirmitsay arcata rurargan tsurincuna y llumtsuynincuna manawanuyänanpä. Tsaynömi runacunata willargan jutsaruraynincunata mana dejarga *diluviuwan ushacäyänanpäcagta. Tayta Dios ninganta criyir payman yäracog captinmiNoeta Tayta Dios jutsaynagtana chasquirgan.l Tsaymirunacuna ushacäyaptinpis yäracunganpitam Noetaga TaytaDios salvargan.8Tayta Diosman yäracurmi *Abrahampis marcanta

jagiriycur Dios entregananpä cag nacionman aywacurgan.Dios ningannömi aywargan may nacionman chänanpä cagtamana musyaycarpis.m 9Tsaypita Tayta Dios auningannacionman chaycur tsaychöpis Abrahamga Tayta Diosmanyäracurmi cawargan. Toldu wayita ruraycur jäpa runanöllamtäcurgan. Tsaynömi ari Abrahampa tsurin Isaacpis y Isaacpatsurin Jacobpis Tayta Diosman yäracur entregangannacionchö täcuyargan toldu wayicunallachö.n 10Abrahamgatsaycunallachö täcurgan quiquin Tayta Dios ciëluchö ruranganmana ushacag marcaman aywananpä cagta musyarmi.11Tayta Diosman yäracuyninpam Sara chacwanyanganyag

gollog caycaptinpis y Abraham rucuna caycaptinpis tsurin

cargan. Tsaynö rucuparä tsurin cargan paycunapawamrancuna capuyänanpä Tayta Dios ningantacriyinganpitam.o 12Tsaynömi ari Abraham pasaypa rucunacaycaptin tsurin yurirgan. Tsaypita atsca watacunatarä tsaytsurinpita miragcunam estrëllacunanörä o lamar cuchunchöarënanörä yuparpis mana atipaypä mirayashga.13Tsaynö Tayta Dios ningannö atscaman mirayaptinpis

Abraham, Sara, Isaac, y Jacob cawaycäyaptinga tsayauninganta manarämi cumplirganrätsu. Imanö captinpispaycunaga Tayta Dios auninganmanmi imaypis yäracuyargan.Manarä wanucurmi paycunaga cushicuyargan Tayta Diosauningancunata cumplinanpä cagta criyirnin. Paycunaga caypatsachö wanucogllapä carmi tantiyacuyargan gorpa cuentallacayanganta. 14Cay patsachö gorpanölla caycäyangantatantiyacurmi ciëluchö mushog marcaman aywacuyänanpänashuyacuyargan. 15Paycunaga mananam yarpäyargannatsuyargucuyangan marcaman cutiytaga. Marcancunapäyarpararga imaycanöpapis cuticuyanmanmi cargan. 16Tsayunay täcuyangan marcancunapitapis ciëluchö cag marca masalli canganta musyarmi tsaytana shuyacuyargan. Diosnincunacanganta criyir yäracuyanganpitam Tayta Dios cushicun.Tsaymi cananga ciëluchö marcata paycunata entregananpälistashgata shuyaraycätsin.17,18Abrahampa tsurin Isaacpita atscaman mirayänanpä

cagta Tayta Dios nishga captinpis Diosman yäracurmiAbrahamga tsurin Isaactapis altarchö rupatsinanpä listunacaycargan.p Tsaynö rupatsinanpä Tayta Dios nirgan Abrahamcäsucog canganta musyananpämi. 19Abrahamga yarparganIsaacta wanutsiptinpis Tayta Dios cawaritsimunanpä cagtam.Tsaynö yarpar yäracunganpitam Tayta Dios mananamunargantsu Isaacta wanutsinanta.20Tsaynömi Isaacpis Tayta Diosman yäracurnin mañacurgan

Jacobtawan Esauta imaycachöpis auningannöyanapaycunanpä. Tsaynö mañacurmi ishcan tsurincunatabendisargan.q21Jacobpis pasaypa rucuna caycar wanuycarnam Tayta

Diosman yäracurnin mañacurgan tsurin Josepa wamrancunataimaycachöpis yanapaycunanpä. Tsay willcancunata bendisarmañacurirmi Tayta Diosta adorargan tucruntatucmacuycullarna.r22Josepis wanucunanpäna caycar Tayta Diosman yäracurmi

Israel runacunata willargan Tayta Dios yanapaptin Egiptupitayargucuyänanpä cagta. Yarguyänanpä cagta musyarmipaycunata nirgan: “Caypita yargucur tullücunatapisgoricurcur aywacuyanqui” nir.s23Tayta Diosman yäracurmi Moises yuriycuptinpis

taytanwan maman quimsa quillayag pacarätsicuyargan.Tsaynö pacarätsicuyargan Egipto nacionchö rey *faraonllapan ollgu wamracunata yuriyllanta wanutsiyänanpämandashga captinmi. Waquin wamracunapita Moises mascuyanayllapä canganta ricaycurmi Tayta Diosman yäracurnintsaynö pacarätsicuyargan.t24Tayta Diosman yäracurmi Moisespis rey faraonpa tsurin

wätacuycaptinpis faraonpa willcan nishga caytaga manamunargantsu. 25Tsaymi rey faraonpa wayinchö imaycajananchö täcunanpa rantin Israel mayincunaman geshpisquirñacarpis paycunawan cawacurgan. 26Paycunawan ñacargansalvador raycur ñacanganpita gloriachö premiutachasquinanpä cagta musyarmi.27Yäracuyninpam Moisesga Tayta Diosta ricaycagnörä rey

faraonpita yargucur mana mantsariypa Israel mayincunataEgiptupita jipirgan. 28Tayta Diosman yäracurmi MoisesgaIsrael runacunata nirgan *Pascua estata rurar puncupa

10 11

Page 214: Quechua Conchucos Sur Nt

214

u 11.28 Exodo 12.21-23. v 11.29 Exodo 14.21-31. w 11.30 Josue 6.12-20. x 11.31 Josue 2.1-14 y 6.22-25. y 11.32 LiyinquiGedeonpä (Jueces capïtulu 6-pita 8-yag), Baracpä (Jueces capïtulu 4-pita 5-yag), Sansonpä (Jueces capïtulu 13-pita 16-yag),Jeftepä (Jueces 11.1-pita 12.7-yag). z 11.35 Wanunganpita cawarimog wamracunapä masta musyanayquipä liyinqui 1 Reyes 17.17-24 y2 Reyes 4.25-37. a 12.16 Genesis 25.29-34.

quisiunnincunata yawarwan llushiyänanpä. Tsaynöruratsirgan wanutsicog angel yawarta ricaycur tsay wayichöpunta yureg wamrata mana wanutsinanpämi.u29Tayta Diosman yäracurmi Israel runacunapis Puca

Lamarpa nänipanö tsaquillata päsayargan. Egipto runacunamitsanga jundicar ushacäyargan yacu juntacasquiptinIsraelcunata cutitsiyänanpä gatipaycäyanganchö.v30Tayta Diosman yäracurmi Israel runacuna ganchis (7)

junag Jerico marcata tumapaycäyaptin murällancunapisjuchur ushacargan.w 31Tayta Diosman yäracog carmi jutsarurag caycarpis Rahab jutiyog warmega Israel runacunaricapacog chagcunata pacargan wanutsiyänanpä cagpita.Tsaynöpam Jerico marca runacuna ushacäyaptinpis tsaywarmega ushacargantsu. Jerico marca runacunaga tsaynöushacäyargan Tayta Diosta mana cäsucuyanganpitam.x32Waquincuna Tayta Diosman yäracungannömi Gedeonpis,

Baracpis, Sansonpis, Jeftepis, Davidpis, Samuelpis, y maswaquin profëtacunapis yäracuyashga.y 33Tayta Diosmanyäracogcunam juclä nacion runacunatapis vinciyargan.Tsaynöllam Tayta Dios munangannö Israel mayincunatagarasun cagllata juzgayargan. Tayta Dios paycunataauningancunata llapantam cumplirgan. Tsaynömi leoncunapispaycunataga mana micurgantsu. 34Waquintaga ninapismanam rupargantsu. Waquincunaga espädawan wanutsiyänancaycaptinmi geshpicuyargan. Paycunaga wallcaglla caycarmiTayta Diosman yäracur vinciyargan chiquegnin soldäducunamaytsica cayaptinpis. 35Tsaynöllam Tayta Diosman yäracogwaquin warmicunapis ricayargan wawancuna wanushgatacawaritsimunganta.zWaquintanam Tayta Diosman yäracogcunata ñacatsirnin

wanutsiyargan. Tsaynö ñacatsir wanutsiyaptinpis paycunagallapan shongunwanmi Tayta Diosman yäracuyargan.Paycunaga imaycanöpa wanuyargan Tayta Dioscawatsimunanpä cagta musyarnam. 36Tsaynöllamwaquincunata ashlliyargan, magayargan, y waquincunatanamcarcelcunachö cadinacunawan watarätsiyargan.37Waquincunataga samgaypam wanutsiyargan. Waquintanamserrüchuwan pullanninpa cutsuyargan. Waquincunatanamespädawan tucsiypa wanutsiyargan. Waquincunanam pasaypapobri carnin üsha garatsata y cabra garatsata röpancunaruraycur uraypapis witsaypapis puriyargan. 38Tayta Diosmunangannö cawayanganpitam paycunata runacunachiquiyargan. Tsayläya chiquishga carmi puricuyargantsunyagcunapa machaycunapa pacacurnin.39Tsaynö ñacarpis llapan shonguwan yäracuyanganpitaga

Tayta Dios cushicurganmi. Tsay unay runacuna wanuyarganSeñor Jesucristo manarä shamuptinmi. 40Cananmi itsangaJesucristo shamushgana. Cruzchö wanunganpitam paycunapisnogantsicpis salvacionta tarirguntsic.

Imaypis Jesucristuman yäracunantsicpä yätsingan

12 1Tsaynö ari atsca runacuna Tayta Diosmanyäracuyanganta musyaycarga juc runa llallinacunanpä

gepinta dejaycognö nogantsicpis llapan jutsa ruraynintsictajagiriycushun. Nircurna Tayta Diosman yäracur paymunangannö wanungantsicyagpis cawacushun. 2TaytaDiosman yäracur cawanantsicpäga Señor Jesucristo imanöcawangantapis tantiyacushun. Payga gloriaman chänanpäcagta musyarmi Tayta Dios munangannö cawargan cruzchöñacar wanunanpä caycarpis. Tsaymi cananga cawarcamurTayta Diospa derëcha cag lädunchö jamaraycan. 3Tsaynöcaptinmi imachö ñacarpis shumag tantiyacunantsic Señor

Jesucristo ñacanganta. Tsayta tantiyacurga ima ñacacuychöcarpis mana ajayaypam payman yäracullar cawanantsic.4Manam maygayquipis payman yäracuyayniquipaga

wanuyarguyquirätsu. Gamcunaga ¿imanirtä ichic ñacaycunapäsayäshuptiqui Señor Jesucristuman criyicuytapisdejariyarguyqui? 5Tayta Diospa wamrancunana caycarpis¿yätsicuyninta gongasquiyarguyquicu? Palabrangellgaranganchö caynömi nican:

“Tayta Diosman yäracuyangayquipita ñacarnin amapaypita resenticuyaytsu.

Resenticuyänayquipa rantinga tantiyacuyay Tayta Diosmunaptin tsaynö ñacaycäyangayquita.

Tsaynö ñacaycunawanmi pay tantiyaycätsiyäshunquimunangannö cawayänayquipä.

6 Tayta Diosga wamrancunata cuyarmi mana dejaypayachatsir tantiyaycätsin” nir.

7Tayta Diospa cuyay wamrancuna caycarga ima ñacaychöcarpis ama sienticuyaytsu. Pï runapis wamrancuna cäsucogcayänanta munar shumag yachatsingannömi gamcunatapisTayta Dios tantiyaycätsiyäshunqui ima ñacaychöcayaptiquipis pay munangannö cawayänayquipä. 8Tayta Diostsaynö mana tantiyatsiyäshuptiquega manam rasunpawamrancunatsu caycäyanqui. Payga llapan wamrancunatamtantiyatsin pay munangannö cawayänanpä.9Piwan maywanpis alli cawanantsicpämi nogantsictapis

papänintsiccuna ajäpaypapis yachatsimarguntsic. Tsaynöajäpaypa imaycanöpa yachatsimashgapis sienticunantsicparantinmi wiyacurguntsic tantiyacur allita ruranantsicpä.Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä wiyacushwantsu Tayta Diosmunangannö cawanantsicpä imayca ñacaycunawanpistantiyatsimashga? 10Papänintsiccuna maquinchöcangantsicyagllam ayvëcis llutan ruraynintsiccunata yachatsirtantiyatsimantsic. Tayta Diosmi itsanga shumagtantiyatsimantsic pay munangannö cawanantsicpä. 11TaytaDios ayvëcisga imayca ñacaycunawanran tantiyatsimantsicalli cawayta. Tsaynö ñacarpis shumag tantiyacurgacushishgam Tayta Dios munangannö cawacuntsic.12Tsaynö caycaptinga, waugicuna panicuna, ¿imanirtä

ñacaycuna chämuptin pasaypa llaquicur jucläyashganacaycäyanqui? Ima ñacaychö carpis Tayta Diosyanapaycämashgaga mana ajayaypa payman yäracurcawayay. 13Ñacarpis tsaynö yäracuyangayquitaricayäshurniquim waquin janan shongulla criyicogmayiquicunapis tantiyacur mana ajayaypana Tayta Diosmanrasunpa yäracuyanga.

Tayta Diospa willacuyninta imaypis cäsucunapä yätsingan14Piwan maywanpis cuyaypä munaypä shumag cawayay.

Ama jutsa rurayman ishquiyaytsu. Jutsa ruraychöcawagcunaga manam pipis Tayta Diospa ñöpanmanchäyangatsu. 15Tsaynö caycaptinga pagtatä chucru shongu carjutsata ruraycäyanquiman. Jutsallachö cawayaptiquegajuccunapis gamcunata ricaycuyäshurmi jutsaman ishquirJesucristumanga manana criyicuyangatsu. Tsaynö jutsamanishquitsicog cayänayquipa rantinga jucniqui jucniquicunapisalli yätsinacur cawayay. 16Pagtatä maygayquipis unay EsaunöTayta Dios ningancunata imapäpis mana cuentarcaycäyanquiman.a Esaoga Isaacpa mayor tsurin cashgacarninmi chasquinan cargan punta yuriy canganpitabendicionta. Bendicionninta chasquinan caycaptinpis pasaypa

11 12

Page 215: Quechua Conchucos Sur Nt

215

b 12.17 Genesis 27.1-40.

mallagarmi juc mati micuypä raycur gepan cag wauginta tsaybendicionninta goycurgan. 17Tsaynö Jacobchasquinganchöran Esaupis tsay bendicionta papäninpitachasquiyta munacurcurgan. Peru mayläya wagarpis manamchasquirgannatsu.b18Sinai jircachö Israel runacunawan Tayta Dios punta cag

conträtuta ruraptinga ruparganmi ninapis, pasaypam patsapistsacasquirgan, y feyupam vientumurgan. 19,20Tsaychögacornëtata tucayämunganpis pasaypam wiyacämurgan. TaytaDios mantsaripä parlamurmi nirgan: “Runa ni ashmacunajirca chaquillanmanpis witsag cagga samgaypa wanutsishgamcanga” nirnin. Tsayta wiyarnam Israel runacuna pasaypamantsarirnin Moisesta rugacuyargan payllana Tayta Dioswanparlamunanpä. 21Tsaynö pasaypa mantsaripä captinmiMoisespis nirgan: “Nogapis pasaypa mantsariywantsuctsucyäran” nir.22Nogantsicga manam Sinai jircaman witsäregnötsu

caycantsic, sinöga ciëluchö caycag Jerusalen marcamanaywagnönam caycantsic. Tsaychömi yupaytapis mananaatipaypä atsca angelcunapis Tayta Diosta cushishgaalabaycäyan. 23Tsaychömi Diosman imaypitapisyäracogcunawan goricagpäna caycantsic. Paycunapapisnogantsicpapis jutintsiccunaga Tayta Diospa librunchönamgellgaraycan. Pitapis maytapis juzgacog Tayta Diospañöpanman chashga cuentanam caycantsic. 24SeñorJesucristuwanpis goricashganönam caycantsic. Paymiwanurgan nogantsicwan Tayta Dios *mushog conträtutaruranganta cumplirnin tsaynöpa salvamänantsicpä.Yawarninta Abel jichanganga wanutsegnin maldicionäducananpämi cargan. Jesucristo wanur yawarninta jichanganmiitsanga jutsantsiccunapita perdonashga canantsicpä caycan.25Tsaynö caycaptinga Diosnintsic salvaycämashganaga

willacuyninta shumag wiyacushun. Tsunyag jircacunata purirMoises willacunganta Israel runacuna mana wiyacurushacäyangannömi nogantsicpis Diosnintsicpa willacuynintamana wiyacurga castïgunwan ushacäshun. 26Israel runacunataTayta Dios Sinai jircachö parlapaptin tsay jircapis pasaypamcuyurgan. Tsaynö captinmi Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis nican: “Cananga manam patsallatatsucuyutsishä, sinöga ciëluntintanam cuyutsimushä” nir. 27TaytaDios tsaynö nirnin tantiyatsimantsic mana wiyacog cagcunatajuzgananpä cagtam. Payta chasquicur nimangantsiccunatawiyacog cagcunataga ñöpanman apacamäshun imayyagpiscawanantsicpä.28Nöpanman apacamänantsic caycaptinga Tayta Diostaga

agradesicur llapan shonguntsicwan adorashun. Paypawillacuynintaga imaypis wiyacur cäsucushun. 29Manacäsucogcunataga Tayta Dios in ernu rauraycagmanmigaycunga.

Tayta Dios munangannö cawanantsicpä cagta yätsingan

13 1Señornintsic Jesucristuman criyicog mayiquicunawanimaypis cuyanacur cawayay. 2Tsaynölla pipis

wayiquicunaman posädata ashir chämuptin patsaycatsiyanqui.Tsaynömi unaypis waugintsiccunapis posädata ashir chaptinangeltapis posadaycatsiyänä mana musyaycar.3Señor Jesucristuman criyicuyanganpita carcelchö

wichgaragcunata ama gongayanquitsu. Imaycachöpisyanapayanqui Jesucristuman criyicuyanganpitañacacogcunata. Gamcunapis paycuna ñacayangannöñacaycäyangayquita yarpäriyanqui.4Majayog cagcuna majayquicunawan shumag cuyanacur

cawayay. Pipis majanta engañar jucwanga puritsuntsu. TaytaDiosmi juzganga adulteriu jutsata ruragcunata y majaynagcaycar jutsa ruragcunata.

5Tsaynö ama gellëpä mallagashga cayaytsu. Tsaypa rantingaTayta Dios yanapayäshungayquillawan cushishga cawacuyay.Ama gongayaytsu Tayta Dios caynö ninganta:

“Imaypis mana dejaypam gamcunata yanapayäshayqui”.

6Maspis Tayta Diospa palabranchöga caynömi gellgaraycan:

“Tayta Dios imaypis yanapaycäyämaptinga manamimatapis mantsacullätsu.

Runa mayïcuna mayläya ñacatsiyämaptinpis TaytaDiosllamanmi imaypis yäracuycäshä” nir.

7Shumag tantiyacuyay Tayta Diospa alli willacuynintawillapäyäshogniquicuna Tayta Diosman yäracurcawayangantapis. Paycuna cawayangannö gamcunapis TaytaDiosman yäracur imaypis cawayay.8Jesucristoga cananpis waraypis imaypitapis imayyagpis

Señornintsicmi caycan. 9,10[Willacuyninpis manam ni imaytrocacangatsu.] Tsaynö caycaptinga pipis llutancunatatäyachatsiyäshunquiman: “Jerusalen altarchö ashmacunatarupatsir estata rurayaptin gamcunapis marcayquicunachögoricaycur estata rurayay. Fiestata rurar micuyaptiquimTayta Dios perdonayäshunqui jutsayquicunapita” nir. Tsaynöyachatsicuyaptin ama cäsupäyanquitsu. Tayta Diosgajutsantsiccunapita perdonamantsic Señor Jesucristutachasquicushgam, manam estata rurar micuytamicungantsicpitatsu ni ashmacunata altarchörupatsingantsicpitatsu. Tsaynö rurayaptinrä Tayta Diosperdonananpä cagta yarpagcunaga manam salvacäyangatsu.11Punta cag conträtullawanrä caycarpis mandacog

sacerdöticuna ashmacunata pishtascärir yawarnintam CuartuSantisimuman yaycatsiyag Tayta Diosman mañacunanpä.Tsaynö mañacuyag runacuna jutsa ruraynincunapitaperdonashga cayänanpämi. Nircur tsay ashmacunapaaytsantaga taycäyangan marcapita jipirirmi rupatsiyag.12Tsaynöllam Señornintsic Jesucristutapis marcapita jipisquircruci caypa wanutsiyargan. Yawarninta jichar wanuyninpamjutsantsiccunata Tayta Dios perdonamarguntsic. 13Tsayminogantsicpis Señor Jesucristo ñacangannö ñacanantsiccaptinpis o payta runacuna jamuräyangannö jamurashgacanantsic captinpis payllaman imaypis yäracur cawashun.14Nogantsic cay patsachöga gorpa cuentalla carmi ciëluchömushog marcatana shuyacuycantsic. 15Tsaynö caycaptingaJesucristuman yäracur Tayta Diosta imaycay örapis alabashunllapan shonguntsicwan. 16Tsaycunata mana gongaypa jucniquijucniquicunapis cuyanacur imaycallawanpis yanapanacuyay.Tsaynö yanapanacur cawagcunapäga Tayta Dios cushicunmi.17Tayta Diospa alli willacuyninta yachatsiyäshogcunata

cäsucuyanqui. Tayta Diosta cuentata goyänanpä cagtamusyarmi paycunaga imaypis shumag ricayäshurniquiyachaycätsiyäshunqui. Tsaynö caycaptinga gänaswancushishga shumag chasquicuyay. Paycunata tsaynö manachasquicuyaptiquega Tayta Diospa willacuyninyachatsiyäshungayquipis ¿imapärä väliyäshunqui?18Tayta Dios munangannö imaypis cawayänäpä

mañacayämuy. 19Y Tayta Diosman mañacayämuygamcunaman yapay juc junag cutiramunäpäpis.

Cartapa ushanan20,21Alli caway gomagnintsic Tayta Dios imaypis

yanapaycuyäshunqui jutsatamana ruraypa paymunangannöllacawayänayquipä. Tsaynö shumagna cawanantsicpämi SeñornintsicJesucristo yawarninta jichar cruzchöwanushga. PaywanuyninpamTayta Dios nogantsicwan conträtuta rurashga jutsantsicpita imaypis

12 13

Page 216: Quechua Conchucos Sur Nt

216

perdonamänantsicpä. Nircurmi Jesucristuta Tayta Dios wanunganpitacawatsimushga. Tsaynam cananga juc runa üshancunatamitsicurricangannö nogantsictapis Señor Jesucristo imaycay örapisricaycämantsic. ¡Tsaynö canganpita imayyagpis SeñornintsicJesucristo alabashga caycullätsun!22Waugicuna panicuna, cay cartallächö yätsimungäcunata

shumag tantiyacur chasquicuyay. 23Waugintsic Timoteocarcelpita yargamushganam. Gamcuna cagpa watucagniquicuna

manarä shamuptï cayman chämuptinga ishcäcunamshayämushä.24Salüdulläta willaycuyay Tayta Diospa willacuyninta

willacogcunata y llapan criyicog waugicunata panicunata.Italia nacionpita criyicogcunapis tsaynöllam salüduncunatagamcunapä apatsicayämun.25Tayta Diosllantsic llapayquita cuyapäcog cayninwan

yanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä.

13

Page 217: Quechua Conchucos Sur Nt

217

Santiagupa saludacuynin

11Maytsay marcachö criyicog mayicuna:Noga Santiago, Tayta Diospa y Señornintsic Jesucristupa

sirvegnin carmi, cay yachatsicuycunata gellgamü.

Ima ñacacuychöpis Tayta Diosmanyäracunantsicpä yätsingan

2,3Waugicuna panicuna, ima ñacaychö carpis ama yarpäyaytsuTayta Dios gongayäshungayquita. Payga imaypisyanapaycäshunquim munangannö cawayänayquipä. Tsaynöyanapaycäyäshungayquita musyaycarga ima nacayta päsarpisllaquicuyänayquipa rantin cushicuyay. 4Tsaynöpam tantiyayanquiimanö ñacarpis Tayta Dios munangannö imaypis cawayänayquipä.5Tayta Dios munangannö cawayta mana camacäpacurga

payman mañacuyay. Mañacuyaptiquega tantiyatsiyäshunquim.Payman mañacur yäracog cagtaga imaypis yanapanmi.6Diosnintsicman mañacurninga llapan shonguyquicunawanpayllaman yäracuypa mañacuyay. Y mañacuy öraga amayarpachacuyanquitsu: “¿Mañacungäta chasquimangatsurä omanatsurä?” nirnin. Tayta Diosman tsaynö mañacurga lamartavientu wacläman cayläman lagchicachätsingannömi gamcuna jucrätulla yarpärirga manana yarpäyanquinatsu. 7,8Diosnintsicmancanan yarpärir y waray manana yarparga manam paymunangannötsu cawaycäyanqui. Tsaynö carninga mañacurpismanam ni imata chasquiyanquitsu.9Señor Jesucristuman criyicog pobricuna, imayniynag

cayangayquipita runacuna mana välegpäcuentayäshuptiquipis Tayta Diosga altuchömi tsaräyäshunqui.Tsaynö caycaptinga pobrilla carpis cushishga cawacuyay.10Capogyog cag criyicogcuna, gamcunapis cushicuyay rïcu

cayangayquiman mana yäracuyänayquipä Tayta Diostantiyatsiyäshungayquipita. Rïcu cayga tamya tiempuwaytanöpis ushacagllam. 11Tamya päsariptin achaywannawayta cuyayllapä caycarpis shushur ushacäcuregnöllam rïcurunacunapis ushacäcuringa imaycancunapis mas capuyänanpäashiycäyanganchö.12Ima ñacaychö carpis Tayta Diosman mana ajayaypa

mañacogcuna Tayta Dios aunicungannöllam ñöpanchöimayyagpis cawayanqui.

Allillata ruranapä Tayta Dios yarpätsimangantsicta ningan13Pipis jutsa rurayta yarparga ama yarpäyaytsu Tayta Dios

tsay llutancunata yarpaycätsiyäshungayquita. Tayta Diosga

manam imaypis pitapis jutsata ruratsintsu ni jutsatarurananpä yarpätsintsu. 14Tsayga manam tsaynötsu.Quiquiquicunam shonguyquicunachö yarpäcuyanqui imaycajutsata ruracuyänayquipäpis. 15Tsay llutancunatayarparninnam jutsa ruraymanga chäyanqui. Tsaynö jutsarurayllachö cawarninmi in ernuman aywayanqui.16Criyicog mayicuna, tsaynö caycaptinga ama ichicllapis

yarpäyaytsu jutsata rurayänayquipä Tayta Diosyarpapätsiyäshungayquita. 17Payga manam llutancunataruranantsicpäga yarpätsimantsictsu. Allillata ruranantsicpämiyarpätsimantsic. Rupayta, quillata, y estrëllacunatapis TaytaDiosmi camargan. Tsaymi payga imaypis allillata ruraycan.18Imaycatapis allillata rurag carmi alli willacuynintamusyatsimarguntsic payman criyicur chasquicunantsicpä.Tsaynö chasquicogcunatanam salvamarguntsic yapayyuricushga cuentana car cuyay wamrancuna canantsicpä.

Tayta Dios ningancunata cäsucunantsicpä yätsingan19Señor Jesucristuman criyicog mayicuna, gamcunaga

yachag tucurnin manam alläpa parlacachäyänayquitsu.Tsaypa rantinga waquincunapis parlayänanpäupälläcuyänayquim. Llutallana parlayänayquipa rantinmishumag yarpachacurirrä imatapis parlayänayqui. Y nircurimallapitapis llutallaga ama ajäcuyanquitsu. 20Tsaynö ajäcogrunaga Dios munangancunata manam imatapis ruraycantsu.21Runacuna jutsallachö cawayaptinpis gamcunaga jutsa

rurayniquicunata dejaycuyayna. Jutsa ruraychö cayänayquiparantinga Tayta Diospa willacuynin ningannö cawayay. Tsaywillacuyta cäsucogcunataga Tayta Diosnintsic tsapanmijutsata mana rurayänanpä. 22Tsaynö caycaptingawillacuyninta wiyayangayquillachöga ama ushacätsuntsu,sinöga tsay willacuychö ningancunata tantiyacur cäsucuyay.23,24Tayta Diospa willacuyninta mayarmi tantiyacuntsic

jutsa rurag cangantsicta. Tsaynö caycaptinmi paypawillacuyninta mayaycarpis jutsa ruraynintsicta mana dejargaespëjuchö ricacurishga cärantsic ganra caycaptinpisgongasqueg cuenta caycantsic. 25Diosnintsic ningancunatamana gongaypa cäsurmi itsanga espëjuchö ricacurcärantsicchö ganrata awicusqueg cuentarä caycantsic. Tsaynöcawagcunataga Tayta Dios imaycachöpis mana dejaypamyanapaycan.26Maygayquicunapis “Nogaga Diospa munayninchömi

cawaycä” nirnin mana allicunata parlar puriyaptiqui Diosmancriyicuyangayquipis manam ni imapä välintsu. 27Tayta

SANTIAGO

gellgangan yachatsicuycunaCay cartachö yachatsicuycunata Santiagum gellgargan maytsaychö Señor Jesucristuman criyicog mayincunapä. Payga cargan

Jerusalenchö criyicogcunata yachatsicogmi, manam apostol cag Santiagutsu. (Marcos 6.3; Galatas 1.19). Señor Jesucristowanunganpita manarä cawamuptinga manam paypis criyirganrätsu Tayta Dios cachamungan salvacog canganta (Juan 7.5).Wanunganpita cawariscamuptinmi itsanga criyirgan. Tsaypitaran Santiagoga apostol Pedruwan y apostol Juanwan Israelmayincunata Jesucristupa alli willacuyninta willapäyargan (Galatas 2.9).Cay yachatsicuycunata Santiago apatsirgan Tayta Dios munangannö runacuna cawayänanpämi. Tsaynö tantiyatsirgan

runacuna ñacacuychö cawarpis Tayta Diosman imaypis criyicur cawayänanpä (1.2-18), pobricunata imapäpis manacuentagcuna juzgacäyänanpä (2.1-13), Tayta Diosman yäracurnin allicunata rurayänanpä (2.14-26), imatapis llutancunatamana parlayänanpä (3.1-12), y Tayta Diosman imaypis mañacuyänanpä (5.13-18). Cay libruchöga mascunapisyachatsicuycunaga gellgaranmi.

Page 218: Quechua Conchucos Sur Nt

218

a 2.21,22 Abrahampita masta musyanayquipä liyinqui Genesis 22.1-19. b 2.25 Rahab jutiyog warmi ima rurangantapis mastamusyanayquipä liyinqui Josue 2.1-21.

Diosman rasunpa criyicurga muchuy tiempu pobricunata yviüdacunata yanapayay. Jutsa rurag runacunanöga amajutsallachö cawayaytsu.

Pobricunata imapäpis mana cuentar cayänanta yätsingan

2 1Criyicog mayicuna, imaycawan munayyog SeñorJesucristuman rasunpa criyicog carga pitapis ama mana

välegpäga cuentayaytsu. 2,3Gamcuna Tayta Diosmanmañacucuyänayquichö goricar juc rïcu runa alli röpashgaörupita sortïjapäcushga chämuptin allin cag bancumanrämijamaratsiyanqui. Ratashgayashgalla röpan jatishga pobri runachämuptinmi itsanga niyanqui: “Gamga gepallachö cacuy” o“Washa uran jamacuy” nirnin. 4¿Imanirtä rïcu cagcunatatsaynö alli ricar pobricunataga ni imapäpis manacuentayanquitsu? Tsaynö carga llutancunatam ruraycäyanqui.5Waugicuna panicuna, manam tsaypis tsaynötsu. Rïcu

runacunapitapis masmi pobricunaga Tayta Diosman criyicuryäracuyan. Paycunatam ciëluchö listangan herenciata TaytaDios entreganga. 6Tsaynö caycaptinpis gamcunagapobricunata imapäpis mana cuentarmi rïcu cagcunata adulargälacuyanqui. Rïcu runacuna ¿manacu roguncunatanöarutsiyäshunqui? Nircurmi magar usharcurrä apatsiyäshunquiautoridäcunamanpis. 7Tsay rïcu runacuna ¿manacusalvamagnintsic Señor Jesucristutapis mana imapäpis cuentarcayan?8Tayta *Diospa palabranchö juc mandamientoga caynömi

nican: “Runa mayiquita llapan shonguyquiwan cuyanqui” nir.Tsayta cumplinantsicpä cagtaga Señornintsicpis nirganmi.9Rïcu runacunata adular pobricunata mana alli ricarga tsaymandamientuta mana cumplirmi jutsata ruraycäyanqui.10,11Tsaynöpis Tayta Diospa mandamientuncunachöga

nicämantsicmi majantsiccunata mana engañanapä y runamayintsiccunata mana wanutsinapä. Tsay adulteriu jutsatamana rurarpis runa mayintsicta wanutsirga Tayta Diostagamanam ni imapä cäsuycantsictsu. Tsaynö captin waquinmandamientucunata cumplir peru juc mandamientullatapismana cumplishgaga llapan mandamientutapis mana cumplegrunatanöllam Diosnintsic juzgamäshun. 12Tsaynö caycaptingashumag yarpachacuyay imata parlayänayquipäpis y imatarurayänayquipäpis. Diospa palabranchö imanöpisningannöllam cawaynintsicman Diosnintsic juzgamäshun.13Runa mayintsicta mana cuyapashgaga syu nal junagTayta Dios nogantsictapis mana cuyapaypam castigamäshun.Runa mayintsicta cuyapashgam itsanga Tayta Diosnogantsictapis cuyapämarnintsic salvamäshun.

Tayta Diosman criyir allita ruranantsicpä yätsingan14Señor Jesucristuman criyicog mayicuna, pipis “Tayta

Diosmanmi criyicü” nicar pay munangannö mana cawarninga¿imapärä criyinganpis välinga? Tsaynö cawag runacunatagaTayta Dios manam salvangatsu. 15,16Shumag tantiyacuyay.Diosnintsicman criyicog mayiqui muchuychö cawagta ricaycarmana gararga ¿ima allitatä ruraycäyanqui? Tsaynöllajaticurcunanpä röpan mana capogta ricaycar manajatircatsirga ¿ima allitatä ruraycäyanqui? 17Tayta Diosmancriyirpis runa mayiquita mana yanapayaptiquega criyicogcayangayquipis manam ni imapä väliyäshunquitsu.18May waquinniquicunaga caynömi niyanqui: “Tayta

Diosman noga criyïmi. Tsaymi allita mana allita ruraptïpispay salvamanga” nirnin. ¡Peru manam tsay niyangayquinötsu!Tayta Dios munangannö allicunata mana rurayaptiquegamanam imapä väliyäshunquitsu Diosman criyiyangayquipis.19Tayta Dios canganta criyirpis tsay criyingayquillawangamanam salvacuyanquitsu. *Supaycunapis criyiyanmi Tayta

Dios cangantaga. Tsaynö criyirpis in ernumangaycucäyänanpä cagta musyar mantsariywan sicsicyäyanran.20¡Tantiyacuyay! Runa mayiquicunata manayanapayaptiquega manam imapä väliyäshunquitsu TaytaDiosman criyicuyangayquipis.21,22Tantiyacuyay *Abraham imanö cangantapis. Payga

Tayta Diosman yäracurmi ningancunata cäsucur cawargan.Tsaymi Tayta Diosta cäsucur tsurin Isaacta *altarchöwanutsinanpä pushargan.a Tsaynö cäsucunganpitam TaytaDios Abrahamta llapan jutsanpita perdonargan. 23TsaytagaDiospa palabran gellgaranganchöpis caynömi nican: “TaytaDiosman yäracuptinmi Abrahamta jutsaynagtanachasquirgan” nir. Y nircur runacunapis niyanmi TaytaDioswan Abraham cuyanacunganta. 24Tsaynö caycaptingaTayta Dios ningancunata mana cäsucurga payman criyicurpismanam salvacionta tarintsictsu. Payman criyicurnimangantsiccunata cumplishgam itsanga Tayta Diosperdonamarnintsic salvamantsic.25Tsaynöpis tantiyacuyay unay Rahab jutiyog jutsasapa

warmi imata rurangantapis. Tayta Diospa cachan *Israelrunacuna Jerico marcaman musyapacog aywagtam tsaywarmi pacargan wanutsiyänanpä cagpita. Nircurmi jucläpayargatsirgan geshpicuyänanpä. Criyicog cayninwan tsaynöallita ruranganpitam tsay warmitapis Tayta Diosperdonargan.b26Tsaynö caycaptinga Tayta Dios munangannö mana

cawashgaga payman criyingantsicpis manam välimantsictsu.

Lluta imatapis mana parlacunantsicpä ningan

3 1Criyicog mayicuna, yachatsicogcuna llutancunatayachatsicuyaptinga Tayta Diosmi juzganga. Tsaynö captin

ama llapayqui yachatsicog cayllaman churacäyaytsu.2Pipis shiminta sujitacurga jutsa rurayman manam alläpa

chantsu. Tsaynö captinpis manam pipis cantsu allillataparlagga. Llapantsicpis imaycallatapis llutancunatagaparlaycantsicmi y ruraycantsicmi. 3Musyayangayquinöpiscawallutapis ichiclla frënuta shiminman churaparcurmidominayan munanganpa puritsiyänanpä. 4Tsaynömijatuncaray *büquita vientu cayläman wacläman apaptinpistacsha timunllawan manijar puritsiyan munayanganpaaywananpä. 5,6Tsaynöllam shimintsicpis ichiclla caycardominamantsic llutan parlaycunawan. Tsaymi mana alliparlaynintsicwanga imaycatapis nina rupar ushagnöcaycantsic. Ichic chispa jinanpä muntiman rataycur muntitarupar ushagnömi nogantsicpis runa mayintsicta shimintsicwanalli cawacog runatapis mana alli cawayman ticratsintsic.Tsaynö carnin shimintsicpitam chiquipashgapis cantsic.Tsaymi llutancunata parlarga *Satanas munangancunata rurarcawaycantsic.7Ima ashmatapis runacuna manshuyätsiyta yachayanmi

chucarutapis, päregcunatapis, culebracunatapis, y lamarrurinchö cagcunatapis. 8Peru shimintam itsanga pipissujitayta puëdintsu. Llutancunata parlangantsicwanmi runamayintsiccunata mana alli cawaymanpis churantsic. 9Tsayshimintsicllawanmi Tayta Diospa jutintapis jayarintsic y runamayintsicpäpis llutancunata parlar purintsic, Tayta Diosrunata quiquin niragllata camashga caycaptinrä.10Tsay shimintsicwanmi allitapis mana allitapis parlantsic.

Criyicog mayicuna, ama tsaynöga cashuntsu. 11Tantiyacuyay.Manam juc pucyullapitaga yargamuntsu asgag yacuwanmishqueg yacoga. 12Tsaynömi hïgus jachapis mana wayuntsuacëtünastaga, ni üvapis manam wayuntsu hïgustaga.Tsaynöpis manam juc pucyullapita yargamuntsu puchgogyacuwan mishqueg yacoga. [Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä

1–3

Page 219: Quechua Conchucos Sur Nt

219

c 5.11 Jobpita musyanayquipä liyinqui Bibliachö “Job” ningan libruta.

allillata parlanantsicpa rantin mana allicunata parlarpurintsic?]

Tayta Diospita yachacogcuna shumagcawayänanpä yätsingan

13Maygayquipis Tayta Diospita yachacushga caycarga piwanmaywanpis pay munangannö shumag cawayay. Pitapisyanapaycur ama alabacuyaytsu. 14Runa mayiquita chiquirshonguyquicunachö nanapararga Tayta Diospa willacuyninninganta manam cäsuycäyanquitsu. 15Tsaynö carga Diostamana cäsucog runacuna cawayangannömi y supaymunanganta rurag runacunanömi cawaycäyanqui.16Maychöpis runacuna chiquinacur nanaparänacur cawarmiTayta Diosta mana cäsucuypa imayca jutsa ruraymanpischaycäyanlla.17Tayta Diospita rasunpa yachacuyangayquega musyacanga

pay munanganman cawayaptiquirämi. Tayta Diosmunangannö cawarga runa mayiquicunawan alli cawayanqui,yanapacog cayanqui, ama nanag shimipa imatapisniyanquitsu, cuyapäcog cayanqui, pita maytapis alliricayanqui, rasun cagllata parlayanqui, y allicunata rurarcawayanqui. 18Tsaynö cawayaptiquim juccunapisricayäshurniqui tantiyacuyanga piwan maywanpis alli cawarTayta Dios munangannö cawayänanpä.

Jutsata mana ruraypa cawanantsicpä yätsingan

4 1,2Criyicog mayicuna, gamcunaga mana alli yarpayyogcarmi juccunapa imancunapäpis raycur

chiquinacuyanqui, pelyayanqui, wanutsinacuyanqui. Tsaynöcayänayquipa rantinga Tayta Diosmanmi mañacuyanquimanima miñishtiyangayquitapis tariyänayquipä. 3Naganamañacurnam mañacuyanqui manacagcunachöushayänayquipä. Tsaymi Tayta Diosga manayanapayäshunquitsu.4¡Diosta mana yarpag runacuna! Manacagcunata ruraycarga

¿imanirtä yarpäyanqui Tayta Dios munangannö allita rurarcawaycäyangayquita? Mana allicunata rurarga Tayta Diospacontranmi caycäyanqui. 5¿Manacu yarpäyanqui Diospapalabranchö gellgaraycanganta? Tsaychöga caynömi nican:“Tayta Dios gomangantsic *Espiritu Santumi munan allillacawanantsicta. Manam munantsu manacagcunata rurarcawanantsictaga” nir.6Tayta Dios munangannö imaypis cawanantsicpäga

quiquinmi imaypis yanapaycämantsic. Palabrangellgaranganchöpis caynömi nican: “Tayta Dios manamyanapantsu yachag tucogcunataga. Payta cäsucurcawagcunatam itsanga cuyapar yanapan” nir.7Tsaynö caycaptinga Tayta Diosta cäsucur cawayay. Satanas

imatapis yarpätsiyäshuptiqui fuerti churacar ama cäsuyaytsu.Mana cäsupäyaptiquega aywacungam. 8Tayta Diosmancriyicurninga pay munangannö cawayay. Jutsa ruraypägaama yarpäyaynatsu. Tsaypa rantinga Tayta Diosta cäsucurcawayay. Tsaynö cawayaptiquega Tayta Diosjutsayquicunapita perdonarmi tantiyatsiyäshunqui jutsatamana ruraypana cawayänayquipä.9Tayta Diosta mana cäsucuypa cawaycarga ¿imanirtä

cushishga cawaycäyanqui? Cushicuyänayquipa rantingajutsayquicunapita llaquicur wagacuyay. 10Tayta Diosmunangannö cawayänayquipä payllaman mañacuyay. Tsaynömañacuyaptiquega imaycachöpis mana dejaypamyanapayäshunqui.

Mana jamuräcog canantsicpä yätsingan11Criyicog mayicuna, maygayquicunapis ama

jamuräcuyanquitsu. Pipis jamuräcog cagga cuyanacunantsicpä

Tayta Dios nimangantsicta manam imapäpis cuentannatsu.Manam pipis munayyogtsu Tayta Dios nimangantsicta manacäsucuypa cananpäga. Tsaynö cayänayquipa rantinga TaytaDiosta cäsucuyay.12Tayta Diosllam munayyogga pitapis alli o mana alli

canganta ninanpä. Payllam munayyog salvamänantsicpä oin ernuman gaycamänantsicpäpis. Tsaynö caycaptingagamcuna ¿imanatä cayanqui runa mayiquicunatajamuräyänayquipäga?

“Tayta Dios yanapamaptin maychöpistarishämi” ninantsicpä yätsingan

13Waquinniquicunaga niyanqui: “Waraycuna aywashunjuclä marcapa. Tsaychö juc wata arumushun atsca gellëtatarimunapä” nir. Tsaynö negcunaga shumag wiyacayämay.14Tsaynö nirninpis gamcuna manam musyayanquitsuwaraycuna ima päsayäshunayquipä cagtapis. Pucutayyurircamur illacäregnöllam gamcunapis juc ishcay watacunacawagllapä caycäyanqui. 15,16Tayta Diosllam musyanyarpäyangayquicuna camacänanpä cagta o manacamacänanpä cagtapis. Tsaymi “Caytam wactam rurashä”nirnin Diosnintsicnöna runa tucuycäyanqui. Tsaynö musyagtucuyänayquipa rantinga niyanquiman: “Tayta Diosyanapamaptinga imaycatapis rurashämi” nirnin.17Tayta Dios munangannö cawayänayquipä canganta

musyaycar pay munangannö mana cawarga jutsatamruraycäyanqui.

Mana alli cag rïcucunata Tayta Dios castigananpä ningan

5 1Rïcu runacuna, wiyacuyay cay ningäta. Mana allicayangayquipitam gamcuna syu nal junag ñacayanqui.

¡Tsayta tantiyacur wagacuyay! 2Imata goriyangayquipis ismurmiushacanga. Röpayquicunatapis puyum ushanga. 3Gamcunaga rïcucayta munallarmi imaycatapis rurayarguyqui. Cay patsachö rïcucayaptiquipis syu nal junagga tsay imayca goriyangayquigellëniquicuna ni öruyquicuna manam salvayäshunquitsu.Faltapacogcunata yanapayänayquipa rantin quiquillayquicunapäriquëzata goriyangayquipitam in ernuchö rupayanqui.4Mincayniquicunata mana pägaypa arutsiyangayquipitam

Tayta Diosta wagapaycäyan. Paycunapa weginpa chaninpitammunayyog Tayta Dios castigayäshunqui. 5,6Cay patsachögagamcuna cawayanqui gellëniquicuna captin munayangayquitarurarmi. Tsaynömi masrä rïcuyayta munar imawanpisde endicuyta mana puëdeg runacunata wanutsiyarguyqui.Tsaynö rurar rïcuyäyangayquipitam in ernumangaycucäyanqui. Tsaycunata rurar cayangayquipita gamcunagapishtaypä cebashga cuchinömi destinashga caycäyanqui.

Jesucristuta mana ajayaypa shuyacunantsicpä yätsingan7Criyicog mayicuna, Señor Jesucristo cutimunganyag mana

ajayaypa pay munangannö cawayay. Musyantsicmi jucchacarëru runa murucungancunata cosichananpäpogunganyagrä shuyaranganta. 8Tsaynömi gamcunapis llapanshonguyquicunawan yäracur Señornintsic Jesucristuta manaajayaypa shuyacuyänayqui. Payga cutimunanpänam caycan.9Waugicuna panicuna, Señorllantsic cutimur runacunata

juzgananpä caycaptinga ama jamuränacuyaytsu “Cay ricog,wac ricog” nir. Tsaynö runa mayinta jamuragcunataga TaytaDiosmi juzganga.10Yarpäyay Tayta Diospa willacognin unay *profëtacuna imanö

cawayangantapis. Paycunaga ima ñacacuychö carpis manaajayaypam Tayta Dios munangannö cawayargan. Tsaynöllagamcunapis ima ñacaycunachö carpis mana ajayaypa Diosmunangannö cawayay. 11Tantiyacushun unay Jobc feyupañacarpis Tayta Diosman mana ajayaypa yäracunganta. Tsaynö

3–5

Page 220: Quechua Conchucos Sur Nt

220

d 5.17,18 Eliaspita masta musyanayquipä liyinqui 1 Reyes capïtulu 17-pita 18-yag.

yäracuptinmi Tayta Dios cuyapäcog carnin payta yanapargan.Tsaynöllam nogantsictapis Tayta Dios yanapamäshun imañacacuychöpis payman yäracullar cawashgaga.12Waugicuna panicuna, imata aunicurpis juraycurrä aunicog

cagtaga Tayta Diosmi juzganga. Gamcuna imatapis aunicurgaama imapa jutinchöpis jurayanquirätsu. Aunicurgaaunicuyanqui cumpliyänayqui captin. Manacumpliyänayquipäga ama aunicuyanquitsu.

Tayta Diosman mañacunantsicpä yätsingan13Maygayquipis llaquicurga Tayta Diosman mañacuyay

yanapayäshunayquipä. Tsaynölla maygayquipis cushishgacarga Tayta Diosta agradesicur alabayay.14Maygayquipis geshyarga yachatsicog waugicunata

gayatsiyämunqui Tayta Diosman mañacapäyäshunayquipä.Paycunanam Jesucristuman yäracur acëtitaumayquicunaman wiñapäriyäshur Tayta Diosmanmañacuyanga allisquiyänayquipä. 15Llapan shongunwanyäracur Tayta Diosman mañacuyaptinga allisquiyanquim.Jutsata rurashga carpis Tayta Diosman perdontamañacuyaptiquega perdonayäshunquim. 16Criyicog

mayicunawan rimanacushga car perdonanacuyanquigeshyarpis allisquiyänayquipä. Tsaynöpis Tayta Diosmanmañacuyay jucniqui jucniquipäpis. Tayta Diosmunangannö cawag runa mañacuptinga mañacungannöllacananpämi yanapanga.17,18Tsaynömi profëta Elias mañacungantapis Tayta Dios

wiyargan. Paymi mana tamyamunanpä llapan shongunwanTayta Diosman mañacurgan. Tsaynö mañacuycuptin manamTayta Dios tamyata cachämurgantsu quimsa wata jogtaquillantin. Tsaypita yapay tamyamunanpä Tayta Diosmanmañacuptin tamyatsimurganmi.d Yapay tamyamuptinnamrunacunapa murucuynincunapis wayurganna. Eliasnogantsicnö runalla caycaptin mañacunganta Tayta Dioswiyaycarga nogantsictapis wiyamäshunmimañacungantsictaga.19,20Waugicuna panicuna, Jesucristuta chasquicurcur

mayganpis jutsallachörä cawaptinga shumag tantiyatsiyayJesucristuta imaypis cäsucur cawayänanpä. Tsaynötantiyatsirmi salvaycäyanqui in ernuman mananagaycucäyänanpä. Tsaynöpam Tayta Diospa perdonnintaalcanzayanga.

5

Page 221: Quechua Conchucos Sur Nt

221

a 1.19 Pascua estachö pishtayänanpä cag carnishman Señor Jesucristo iwalatsishga canganta musyanayquipä liyinqui Exodo 12.1-13 y12.21-23.

Pedrupa saludacuynin

1 1Ponto, Galacia, Capadocia, Asia, y Bitiniaprovinciacunachö criyicog mayicuna:

Noga Pedro, Señor Jesucristupa *apostolnin carmi, caycartata gamcunaman cartacamü. Maytsay marcapita carpisgloriaman aywarga juntacashgam cashun.2Waugicuna panicuna, gamcunata manarä yuricuyaptiquim

Tayta Dios acrayäshurgayqui perdonar salvayäshunayquipä.*Espiritu Santutam gamcunaman cachamushga SeñorJesucristuta chasquicur pay munangannö cawayänayquipä.Tsaynöpam perdonashgana cayanqui Señor Jesucristogamcuna raycur yawarninta jichar wanunganpita.Tayta Diosllantsic cuyapäcog cayninwan imaypis

yanapaycuyäshuy pay munangannö cushishgacawayänayquipä.

Criyicogcuna imaypis cushishgacawayänanpä Pedro ningan

3¡Tayta Diosllantsic y Señornintsic Jesucristo alabashgacaycullätsun! Cuyapäcog cayninwanmi mushog cawaytagollämarguntsic yapay yuricushganöna canantsicpä. CanangaSeñor Jesucristo cawamushga captinmi musyantsicnogantsicpis wanungantsicpita cawarcamur gloriamanchänantsicpä cagta. 4Gloriaman charmi Tayta Diosshuyaraycätsimangantsic herenciata chasquishun. Tsayherenciaga manam imaypis ushacantsu ni ismuntsu niillacantsu. 5Jesucristuman criyicur yäracuyaptiquim TaytaDios yanapaycäyäshunqui pay munangannö cawayänayquipä.Tsaynöpam Señor Jesucristo cutimuptin tsay herenciatachasquiyanqui.6¡Tsaynö caycaptinga cushicuyay! Cay patsachö ñacarpis

gloriaman chaycurga mananam ñacashunnatsu. 7Imaycañacaycunawanran Tayta Dios tantiyatsimantsic payman masräcriyicunantsicpä. Örupis tsullurrä öru püruman ticragnönogantsicpis ñacaycunawanran tantiyacuntsic llapanshonguntsicwan Tayta Diosman yäracunantsicpä cagta.Tsaynö imayca ñacaychö carpis Tayta Diosman manaajayaypa yäracushgaga Señor Jesucristo cutimur cushishgamgoricamäshun.8,9Señornintsic Jesucristuta mana ricashga caycarpis

payman criyicurmi gamcunaga cäsucur cawaycäyanqui.Tsaymi imayca ñacayta päsarpis gloriaman aywayänayquipäcagtana musyar cushishga caycäyanqui.

10,11Tayta Dios cay patsaman salvamagnintsic Jesucristutacachamunanpä cagtaga unay willacognin *profëtacunapiswillacuyargannam. Espiritu Santum paycunata musyatsirganSeñor Jesucristo ñacar wanunanpä cagta y cawarcamurimaycawan munayyog cananpä cagta. Espiritu Santo tsaynömusyatsiptinnam profëtacunaga musyayta munayarganJesucristo imay shamunanpä cagtana. 12Tsaynam EspirituSantoga paycunata musyatsirgan unaytarä shamunanpä cagta.Señor Jesucristo shamushgana captinmi cananga EspirituSantupa munayninwan willacogcuna willacuycäyan Jesucristosalvamagnintsic canganta. Tsay willacuyninta chasquicursalvacungantsicta musyarmi *angelcunapis cushicushgacaycäyan.

Jutsata manana ruranantsicpä Tayta Diosperdonamangantsic

13Tsaynö captinga alli yarpayniquicunawan Tayta Diosmunangannömi cawayänayqui. Ama gongayanquitsu SeñorJesucristo cutimur Tayta Diospa ñöpanmangoricuyäshunayquipä cagta. 14Tayta Diospa wamran caycargapay ningancunatam cäsucuyänayqui. Señor Jesucristutamanarä chasquicur cawayangayquinöga amanacawayanquitsu. 15Tsaypa rantinga Tayta Dios ima jutsaynagcangannö gamcunapis llutancunata mana ruraypa cawayay.Tsaynöna cawayänayquipämi Tayta Dios perdonarsalvayäshurguyqui. 16Tayta *Diospa palabranpis caynömigellgaraycan: “Jutsata mana ruraypa noga cawangänögamcunapis jutsaynag cawayay” nir.17Tayta Diosga llapan runacunatapis imanö

cawanganmanmi juzganga. Tsaymi Tayta Diosta “Papällay”nicarga cay cawayniquicunachö pay ningancunata cäsucurcawayänayqui. 18Tayta Diosta mana cäsucog unayrunacunanö gamcuna cawaycäyaptiquipis Tayta Diosgacuyapäyäshurmi salvayäshurguyqui. Tsaynö salvayäshurniquimanam gellëwantsu ni öruwantsu gamcunatarantiyäshurguyqui. 19Payga rantir salvayäshurguyquijutsaynag tsurin Jesucristupa yawarninwanmi. Jesucristoga*Pascua estachö carnishta pishtayangan cuentam nogantsicraycur wanushga.a 20Señor Jesucristo wanuyninwannogantsicta salvamänantsicpä cagtaga Tayta Dios nirgan caypatsata manarä camarmi. Tsay ningannöllam Jesucristoshamushga salvamarnintsic. 21Jesucristuta wanunganpitaTayta Dios cawarcatsimurmi ciëluman goricushga. Tsaynömigamcunatapis Tayta Dios cawarcatsiyämushur ciëluman

1 PEDRO

Apostol Pedrupa punta cag cartanCay cartataga apostol Pedrum gellgargan. Payga Señor Jesuswan purirmi yachatsicungancunata wiyargan y milagru

rurangancunata ricargan. Tsay ricangancunata y wiyangancunata willacunanpämi Pedruta Señor Jesus acrargan. Tsaynöacrashga captinmi Pedruta “apostol” niyan. Pedrupita masta musyayänayquipä liyinqui Juan 1.40-44; Lucas 5.1-11;Marcos 8.27-33; 9.2-8; Mateo 14.22-33; Marcos 14.66-72; Juan 21.15-19; Hechos capïtulu 2-pita 5-yag; 8.14-25; 10.1-pita11.18-yag; 12.1-19; 1 Corintios 9.5; Galatas 2.6-16.Romachö caycarmi Pedroga cay cartata gellgargan maytsaychöpis criyicog mayincunapä. Señor Jesucristuman

criyicuyanganpita imachö ñacarpis payllaman yäracuyänanpämi cay cartata gellgargan.

Page 222: Quechua Conchucos Sur Nt

222

goricuyäshunqui. Tsayta musyarnam gamcunaga imaycañacaychö carpis payllaman yäracuyanqui.22Gamcuna alli willacuyninta chasquicuyaptiquim Tayta

Dios perdonayäshurguyqui cuyanacur cawayänayquipä.Tsaynö caycaptinga llapayquipis juc shongulla cuyanacurcawayay criyicog mayiquicunawan. 23Gamcuna tsaynöcuyanacur cawayänayquipämi mushog cawaytachasquiyarguyqui yapay yuricushga cuenta.Mamayquicunapita taytayquicunapita yuricurmi cay patsachöushacäreglla cawaytaga chasquiyarguyqui. Canan manaushacag cawaytam itsanga Tayta Diosna goyäshurguyquiwillacuyninta chasquicuyangayquipita. Tsaychasquicuyangayqui alli willacuyga imayyagpis caycangallam.24Tsaynö cananpä cagtaga Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis nicanmi:

“Runacunapa cawaynincunaga gewanöpis ushacäregllam.Mayläya tuctuycarpis gewapa waytan upiregnöllam

caycäyan.Gewa tsaquiriptinga waytanpis shushurinmi.

25 Tayta Diospa willacuyninmi itsanga imayyagpis caycangalla”.

Tsay alli willacuynintam gamcunata willapäyäshurgayquicanan salvashga cayänayquipä.

2 1Nagana Tayta Diospa willacuyninta chasquicushga caycargallutan ruraycunata dejaycuyayna. Janan shongullaga pitapis

ama alli tupäyaytsu. Ama llullacuyaytsu, ama chiquinacuyaytsu, nicuentu puritseg cayaytsu. 2,3Señornintsic Jesucristo cuyapäcogcanganta musyaycarga llullu wamra alläpa gustapäcur mamantachuchungannö gamcunapis llapan shonguyquicunawan TaytaDiospa willacuyninta yachacuyay. Tsaynöpam Tayta Diosmunangannö imaypis cawayanqui.

Tayta Diospa templun cangantsic4Tsaynö caycaptinga Señor Jesucristuman criyicur cawayay.

Señornintsicta runacuna wanutsiyashga caycaptinpis TaytaDiosmi paytaga churashga imaycawan munayyog cananpä.Payga templupa cimientunchö mayistra rumi cuentam caycan.5Tsaynam cananga Jesucristuman criyicogcuna Tayta Diospatäcunan templunna caycantsic. Tsay shumag templunmanmichuramarguntsic sirvegnin *sacerdöticunanö canantsicpä.Llapantsic sirvegnincuna carnam ima ñacaychö carpis SeñorJesucristuta cäsucur cawaycantsic.6Tsaytaga Tayta Diospa palabran gellgaranganchöpis

caynömi nican:

“Jerusalen marcamanmi noga juc runata cachamushämayistra ruminö cananpä.

Tsaynö captin payman criyicogcunaga Tayta Dios manarechazaypam chasquinga”.

7Criyicog cagcunapäga ima cushicuymi Señor Jesucristosalvamagnintsic cangan. Mana criyicogcunam itsangasalvacog canganta mana imapäpis cuentayantsu. Tsaynöcaptin Jesucristo mayistra rumi cuenta cangantaga TaytaDiospa palabranchö maspis caynömi gellgaraycan:

“Wayi sharcatsegcuna ‘Cay rumega manam imapäpisvälintsu’ nir jitariyangantam juc alli albañilgamayistra rumimanrä ticraratsin” nir.

8Nircur maspis Señor Jesucristupäga caynömi nican:

“Payga ishquitsicog ruminömi caycan”.

Runacuna rumichö tincacar jegacurpungannömi Tayta Diospawillacuyninta mana cäsucogcunaga in ernuman

gaycucäyanga. In ernuman gaycucäyänanpä cagtaga TaytaDios imaypitapis nirgannam.9Gamcunam itsanga Tayta Diospa acracuynin car

salvashgana caycäyanqui. Sacerdöticunata Tayta Dios*templunchö sirviyänanpä acrangannömi gamcunatapisacrayäshurguyqui pita maytapis alli caynintamusyatsiyänayquipä. Israel nacion runacuna Tayta Diosmunangannö cawayänanpä acrashga cayangannömigamcunatapis acrayäshurgayqui pay munangannöcawayänayquipä. Gamcunaga acrashga cayanquisalvamagnintsic canganta willacuyänayquipämi. Tsaynöpamjutsa rurayniquicunawan tsacäpacushganö cawayangayquipitaalli cawayman ticracur atsicyaychönöna cushishgacawaycäyanqui. 10Puntacunataga gamcuna manaran TaytaDiospa wamrancunarätsu cayarguyqui. Cananmi itsangacriyicur wamrancunana cayanqui. Puntacunata manaräcriyicurga jutsa rurayniquicunapita manam perdonashgatsucayarguyqui. Canan criyicuyaptiquinam itsanga Tayta Diosperdonar salvayäshurguyquina.11Waugicuna panicuna, gloriaman aywanantsicpä captinmi

cay patsachöga llapantsicpis gorpa cuentalla caycantsic.Gloriachöna täcunantsic captinnam llutan ruraycunapäshonguyquicuna yarpaptinpis mana cäsupäyänayquitsu.12Rimayäshuptiquipis Señor Jesucristuman manacriyicogcunata mana ajanaypam alli ricayänayqui. Tsaynöcawayangayquita ricarmi contrayquicuna caycäyanganpitatantiyacurnin Jesucristuman criyicuyanga. Y Señor Jesucristocutimunan junagmi salvashga cayanganpita paycunapis TaytaDiosta alabayanga.

Autoridäcunata cäsucunantsicpä yätsingan13Tayta Dios ningancunata cäsucurga llapan

autoridäcunatapis cäsuyänayquim. Atsca nacioncunatamandunchö catseg reycunatapis cäsucuyänayquim.14Tsaynömi tsay reycuna churangan cagtapisautoridäcunataga cäsucuyänayqui. Autoridäcunaga cayanmana alli ruragcunata castigayänanpämi y alli ruragcunatavaloratsiyänanpämi. 15Tsaynömi ari Tayta Diosga munanautoridäcunata shumag cäsucuyänayquita. Tsaynö allillatarurar cayaptiquega Tayta Diosta mana cäsucog llutanrunacuna manam rimayäshunquinatsu.16Jutsa ruraychö cawayangayquipitam Tayta Dios

jipiyäshurguyqui paypa maquinchöna cayänayquipä.Maquinchöna caycarga ama yarpäyaytsu jutsatarurayänayquipä libri cayangayquita. Tsaypa rantinga TaytaDiospa munayninchöna allita rurar cawayay. 17Tsaynönacawarnin llapan runacunatapis respëtuwan ricayay. Criyicogmayiquicunawan cuyanacuyay. Tayta Diosta mantsacurcäsucuyay. Y mandacog reycunatapis respitacuyay.

Empliyäducuna patronninta cäsucuyänanpä yätsingan18Empliyäducuna, patronniquicuna alli runa captinpis o

feyu runa captinpis respitacuyay. 19,20Mana alliportacuyangayquipita patronniquicuna castigayäshuptiquiquiquiquicunapa cuentayquicunapitam ñacaycäyanqui. Alliportacuycäyaptiquipis patronniquicuna castigayäshuptiquegaama resenticuyanquitsu. Mana resenticuypa awantacurgaallitam ruraycäyanqui. Tsaynö pacenciacuyänayquitam TaytaDiosga munan. 21Tsaynö ñacarpis mana resenticuypa TaytaDiosman criyicuyaptiquim perdonar salvayäshurguyqui.Señor Jesucristupis mana resenticuypa nogantsic raycurmi

ñacargan. Tsaymi yarpätsimantsic nogantsicpistantiyacunantsicpä imayca ñacayta päsarpis manaresenticuypa canapä.

22 “Payga manam ima jutsatapis rurargantsu, ni imatapismanacagcunataga parlargantsu”.

1 1 2

Page 223: Quechua Conchucos Sur Nt

223

b 3.20 Arcaga jatuncaray atsca cuartuyog büquim cargan. Noe rurangan arcamanmi Tayta Dios ningannö ashmacuna yaycurgan diluviuwanmana ushacäyänanpä. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Genesis 6.9-pita 9.17-yag.

23Runacuna ashlliyaptinpis payga upällacurganmi.Ñacatsiyaptinpis payga poderösu caycar manamjurapargantsu. Tsay jurapänanpa rantinga Tayta Diospamaquinmanmi dejaycurgan payna juzgacunanpä.24Jutsantsiccunapita perdonashga canantsicpämi Señor

Jesucristo cruzchö ñacar wanurgan. Señornintsicga wanurganjutsa rurayta jagirir Tayta Dios munangannönacawanantsicpämi. Tsaynö ñacar wanuyninwanmi imaycaantsa geshyagta allïtsegnöpis salvamarguntsic.25Puntacunataga carguntsic mitsegniynag üshacunamaytsaypa mashtacashganömi. Cananmi itsangacuyamagnintsic Señor Jesucristo gorimarguntsic paypamaquinchöna canantsicpä. Üsha mitsicog runa üshantashumag ricangannömi payga alli ricallämantsic Tayta Diospañöpanman chänantsicpä.

Majayogcuna alli cawayänanpä yätsingan

3 1,2Warmicuna, gowayquicunata cäsucuyay SeñorJesucristuman mana criyicog captinpis. Tsaynö

gowayquicunata cuyar cäsucuyaptiquega Tayta Diospawillacuyninta mana willapaycäyaptiquipis tantiyacurcriyicuyangam.3Ama yarpachacuyanquitsu agtsayquicunata tucuynöpa

allitsapäcur cayänayquipä cagta. Tsaynö amayarpachacuyanquitsu imayca adornucunata ni alläpa chaniyogröpacunata jaticuyänayquipä cagcunallataga. 4Tsayparantinga yarpachacuyay piwanpis maywanpis allicawayänayquipä cagta. Tsaynö alli cawayangayquim TaytaDiospäga mas välin imaycawan adornashgacayangayquipitapis.5Unaycunapis Tayta Diosta cäsucur cawag warmicunaga

manam adornacuypä cagcunallataga yarpachacuyagtsu.Paycunaga yarpachacuyag Tayta Diosman yäracurgowancunapa munayninchö cawayänanpä cagtam. 6Tsaynömiunay Sarapis gowan *Abrahamta cäsucurnin respëtuwanricargan. Sara gowanta respitar cawangannöcawayänayquitam Tayta Diosga munan. Tsaynö allita rurarcawarnaga gowayquicunapita imachöpis manammantsacuyanquinatsu.7Ollgucuna, gamcunapis warmiquicunawan shumag

cuyanacur cawayay. Warmiquicuna gamcunapacallpayquicunawan mana iwalag caycaptinga shumag ricayay.Ama gongayaytsu warmiquicunapis y gamcunapis SeñorJesucristuman criyicuyangayquipita Tayta Dios mushogcawayta taritsiyäshungayquita. Warmiquicunawan shumagmana cawayaptiquega imata mañacuyangayquitapis TaytaDios manam wiyayäshunquitsu.

Jesucristuman criyicog mayintsiccunawan allicawanantsicpä yätsingan

8Tsaynö captin llapayquipis juc shongulla cuyapänacuryanapanacur cawayay. 9Runa mayiquicunachiquiyäshuptiquipis gamcunaga ama chiquiyanquitsu.Ashlliyäshuptiquipis ama ashlliyanquitsu. Tsaypa rantingaTayta Dios cuyapäcog cangannö gamcunapischiquiyäshogcunapä Tayta Diosman mañacuyayyanapaycunanpä. 10Tsaytam Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynö nican:

“Pipis alli cawayta munarga llutancunata mana parlaypamana llullacuypa cawatsun.

11 Llutancunata rurananpa rantinga allicunata rurarcawatsun.

Tsaynölla piwan maywanpis shumag cawayätsun.

12 Tayta Dios cäsucogcunataga ricaycanmi y yanapaycanmi.Llapan mañacuyangantapis wiyaycanmi.Peru llutan ruragcunataga manam ricaytapis munantsu”.

Allita rurangantsicpita ñacarpis mana llaquicuypacawanantsicpä yätsingan

13Gamcuna alli rurayllachö cawayaptiquega pipis maypisrespitayäshunquim. 14Tayta Dios munangannö allita rurarcawacuyangayquipita runacuna chiquiyäshuptiqui TaytaDiosmi premiuta goyäshunqui. Tsaynö caycaptinga amapitapis mantsacuyanquitsu ni imapitapis llaquicuyanquitsu.15Llaquicuyänayquipa rantinga Señornintsic Jesucristumancriyicur paypa munayninman dejaycuyay.Imaypis listulla caycäyanqui pipis imanir Jesucristuman

criyicuyangayquita tapuyäshuptiqui tantiyatsiyänayquipä.16Peru tantiyatsiyanquega alli shimillayquicunapaparlaparnin. Tsaynö runa mayiquicunawanga imaypis shumagcawayay. Señor Jesucristuman criyicur cawayaptiquegawasayquicuna rimagcunapis llutancunata parlaycäyangantatantiyacusquir pengacuyangam. 17Tayta Dios munangannöcawarga ñacarpis allitam ruraycäyanqui. Mana alli ruraypitañacarga quiquiquicunapa cuentayquicunapitamñacaycäyanqui.18Señor Jesucristupis jutsaynag caycarmi cruzchö wanurgan

llapan jutsa ruraynintsiccunapita perdonamarnintsic. Tsaynöwanurpis cawamurgan Tayta Diospa ñöpanmanpushamänantsicpämi. 19Tsaynö cawamunganpitanam*supaycunata willargan vincicäyashgana cayanganta.

20Tsay supaycunaga Tayta Diosta mana cäsucurmi *Noecawanan witsanpis maytsay runacunata munaynincunachöcatsiyargan. Tsay witsanpis runacuna llutancunata rurayaptinmanam jinan öratsu Tayta Dios castigargan, sinögashuyarargan Noe büquitanö *arcatab rurar ushanganyagran.Tsaypitaga arcaman yaycog puwag (8) runacunallam*diluviuwan ushacäcuypita salvacuyargan. 21Tsay arcata yacuaynatsiptin runacunata Tayta Dios salvangannöminogantsictapis salvamantsic Señor Jesucristuman criyicurbautizacushgaga. Bautizacuntsicga manam cuerpuntsic limpiucananllapätsu, sinöga jutsa ruraynintsicta jagirir Tayta Diosmunangannöna cawanapämi. Nogantsicga bautizacursalvacurguntsic Señor Jesucristo wanunganpita cawamushgacaptinmi. 22Cananga cawarcamur ciëlumanmi cuticushga yTayta Diospa derëcha cag lädunchömi caycan. Tsaychögallapan angelcunam Señornintsic Jesucristupa ñöpanmangonguricuycur adoraycäyan.

Jutsa ruraychö manana cawanantsicpä yätsingan

4 1,2Nogantsic raycur Señor Jesucristo imayca ñacaytapäsashga caycaptinga gamcunapis listum cayänayqui

imayca ñacaycunata päsayänayquipä. Jesucristumancriyicurnaga jutsa ruraypä shonguncuna yarpaptinpis manamrurayannatsu, sinöga Tayta Dios munangallanta rurarnamimaypis cawayan. 3Puntacunataga Tayta Diosman manaräcriyicur gamcunapis waquin runacunanöllam jutsa ruraychöcawacuyarguyqui. Tsaynö cawarnin mana pengacuypa jucwanjucwanpis jutsa rurayllachömi cacuyarguyqui. Tsaynömicayarguyqui mana alli yarpaycunachö, alläpa upyallachö,upyacurcur llutan ruraycunachö, y *ïdulucunatapisadoraychö. Tsaynö puntacunata cawashga carpis canangaamana tsaynö cayaynatsu.4Jutsa rurayniquicunata jagirir paycunawanmana

juntacäyaptiquinam tsaymana criyicog amïguyquicunagawasayquicuna rimayan. Tsaynö rimayäshuptiquipis ama

1 2–4

Page 224: Quechua Conchucos Sur Nt

224

c 5.12 Silvanupa jucag jutinga cargan Silasmi. Liyinqui Hechos 15.22,40.

llaquicuyaytsu. 5Tsay runacunaga jutsa ruraynincunatamana dejaypacawayanganpitam cuentata goyanga Señor Jesucristo llapanrunacunaman juzgag shamunan junag. Señornintsicgacawaycagcunatapis juzgangam ywanushgacunatapissharcarcatsimurmi juzganga. 6Tsaynö llapan runacunapisjuzgacäyänanpä captinmi Tayta Dios alli willacuynintawillacogcunata cachaycan. Tsaywillacuyta chasquicogcunagawanurpis Tayta Dios cawarircatsimuptinmi ñöpanchöna cawayanga.

Espiritu Santo munangannöyanapanacunantsicpä yätsingan

7Cay patsa ushacänanpä tiempoga cercanam. Tsaynö caycaptingaimaypis mana gongaypa Tayta Diosmanmañacuyay paymunangannö cawayänayquipä. 8Tsaynölla alli yarpayniquicunawancuyanacur imaypis cawayay. Rasunpa cuyanacurga imapitarimanacurpis perdonanacuyänayquim. 9Pipis wayiquicunamanchämuptinmana parlacachaypa päsatsir jamaycatsiyanqui.10Tayta Diosga llapayquitapis gracianta goyäshurguyqui

jucniqui jucniquipis yanapanacur paypa munayninchöcawayänayquipämi. Tsaynö caycaptinga Tayta Dios allicayninwan yanapayäshungayquinölla gamcunapis yanapanacuyay.11Tayta Dios alli willacuyninta willacog cayänayquipächuraycäyäshuptiquega quiquin willacuycagnörä willacuyay.Runa mayiquicunata yanapayänayquipä Tayta Dioschuraycäyäshuptiquega llapan voluntäniquicunawan yanapayay.Tayta Diospa willacuynintaga willacuyay, waquinta yanapayayrunacuna Señor Jesucristuman criyicur Tayta Diosta cushishgaräalabayänanpä.

¡Tayta Diosga imaycawanpis munayyogmi!¡Payga imayyagpis alabashga caycullätsun! Amen.

Jesucristuman criyicogcuna ñacarpis cushishgacawanantsicpä yätsingan

12Waugicuna panicuna, Señor Jesucristutachasquicuyangayquipita ima ñacaychö carpis ama llaquicuyaytsu:“¿Imanirrä caynö jinanpa ñacaycü?” nirnin. 13Tsaynö ñacarwamayäyänayquipa rantinga cushicuyay Señornintsic Jesucristoñacangannö ñacarpis. Tsaynö ima ñacaychö carpis mana ajayaypapayman yäracurga cay patsaman chipipirrä cutimunan junagimanörä cushicuyanqui. 14Jesucristuman criyicog cayangayquipitarunacuna ashlliyäshuptiquipis cushicuyay. Tayta Diospa EspirituSantun gamcunawanmi caycan imaypis yanapayäshurniqui.15Runa mayiquicunata wanutsiyangayquipita, suwacog

cayangayquipita, imachöpis llutancunataruratsiyangayquipita, o imatapis mana allitarurayangayquipita ñacaychö carga pengacuypämicaycäyanqui. 16Señor Jesucristuman criyicuyangayquipitaimachöpis ñacarmi itsanga mana pengacuyänayquitsu.Pengacuyänayquipa rantinga criyicog cayänayquipäacrayäshungayquipitam Tayta Diosta alabayänayqui.17Criyicog cangantsicpita ñacanantsicpä tiempoga

janantsicchönam. Nogantsic criyicogcunapis ñacaycashgagaTayta Diospa alli willacuyninta mana chasquicogcunarächir¡ima jinanparä in ernuchö ñacayangaga! 18Tayta Diospapalabran gellgaranganchöpis tsaytaga caynömi nican:

“Tayta Diosta cäsucur cawagcunapis ñacarräsalvacuycäyaptinga

tsay mana cäsucogcunarächirga ¡imanörä in ernuchöñacaycuyangaga!” nir.

19Tsaynö cananpä caycaptinga Tayta Dios munangannöcawagcunaga imanö ñacarpis ama llaquicuyaytsu. Tsay

llaquicuyänayquipa rantinga camacog Tayta Diospamaquinman dejaycuyay. Payga imaypis yanapamänapäningannöllam mana dejaypa yanapaycämantsic.

Yachatsicogcuna imanö cayänanpä yätsingan

5 1Cananga, yachatsicogwaugicuna, gamcunata yätsimü nogapisyachatsicog carmi. Señor Jesucristo ñacangancunataga noga

ricargömi. Pay ciëlupita cutimurmi llapantsictapis goricamäshun.Tsaymi gamcunata caynö yätsimü: 2Üshamitsicogcuna üshancunatashumagmitsicungannö gamcunapis criyicogmayintsiccunata shumagricayay. Señor Jesucristuman criyicogcunata yachatsiyänayquipäTayta Dios churaycäyäshuptiquega shumag voluntäwan yachatsiyay.Ama yachatsicuyaytsu pägapä raycullarga, sinöga yachatsicuyayTayta Diosnintsic munangannö.3Criyicog mayintsiccunata munayniquicunachö ama

catsiyaytsu. Tsaynö quiquiquicunapa munayniquicunachöcatsiyänayquipa rantinga Tayta Dios munangannöquiquiquicunarä shumag cawayay. Tsaynö alli cawagtaricayäshurrämi criyicog mayintsiccunapis Tayta Diosmunangannöga cawayanga. 4Alli yachatsicog cayaptiquegamaquinchö catsimagnintsic Señor Jesucristo cutimurmiñöpanchö imaypis catsiyäshunqui cushishgallata.

Tayta Diospa munayninchöna cawanantsicpä ningan5Jövincunapis jipashcunapis, Diospa palabranta

yachatsicogcunata cäsucuyay. Tsaynölla llapayquipis criyicogmayiquicunawan mana yachag tupänacuypa respitanacuyay.

“Tayta Diosga manam yanapantsu pitapis yachagtucogcunataga.

Payga imaypis yanapan llänu shonguyog manaparlacachag runacunatam”.

6Tsaynö captin mana musyag tucuypa Tayta Diostagacäsucuyay. Tsaynö cayaptiquega Tayta Dios imaypis allimricayäshunqui. 7Tayta Dios yanapacog caycaptingamaquinman dejaycuyay imayca llaquicuyniquicunatapis.Payga imaycay örapis manam gongaycuyäshunquitsu.8*Satanaspita alcäbu cacuyay. Tsay mana allega imayca

mallagashga leonnömi maytsaychöpis puriycan pitapis maytapisjutsaman ishquirpatsinanpä. 9Tsaynö caycaptinga gamcunaSatanaspitaga alcäbum cacuyänayqui. Tayta Diosman yäracullarcawayaptiquega manam jutsaman ishquitsiyäshunquitsu.Gamcuna ñacayangayquinöllam maytsaychöpis criyicogmayintsiccuna ñacaycäyan. Tsaymi gamcuna mayläya ñacarpismana dejaypa Señor Jesucristuman yäracuyänayqui.10Jutsa ruragcuna in ernuman aywayänan caycaptinmi

Tayta Dios cuyapäcog cayninwan Señor Jesucristutacachamurgan wanunanpä. Tsaymi cay caway vïdachöñacashgapis, Jesucristuman criyicuyangayquipita Tayta Diosgloriaman yaycatsiyäshunqui imaypis manana ñacaypacawacuyänayquipä. 11Tayta Dios imaycawan munayyogcanganpita imaypis alabashga caycullätsun. Amen.

Cartapa ushanan12Waugintsic Silvanuwanmic cay cartata cartacayämü. Payga

Tayta Dios munangannömi imaypis cawan. Cay cartächögamcunata nimü imayca ñacaycunaman chäyaptiquipis Tayta Diosmana dejaypa yanapaycäyäshungayquita tantiyacuyänayquipämi.13Cay Roma marcachö criyicog mayintsiccunam llapayquipä

salüduncunata apatsicayämun. Tsaynömi cuyangä waugintsicMarcospis salüdunta apatsicamun.14Llapan criyicog mayintsiccunawan macallapänacur

saludanacuyay. Señor Jesucristuman criyicogcunapä allicawacuy caycullätsun.

1 4 5

Page 225: Quechua Conchucos Sur Nt

225

a 1.17,18 Quimsa apostolnincunawan jircachö caycar Jesucristo chipipinganpita masta musyanayquipä liyinqui Mateo 17.1-6; Marcos 13.26;Lucas 9.28-32.

Pedrupa saludacuynin

1 1Criyicog mayicuna:Noga Simon Pedro, Señor Jesucristupa apostolnin carmi,

cay cartata gellgä. Salvamagnintsic Señor Jesucristumancriyicog cayangayquipitam Tayta Dios jutsayquicunapitaperdonayäshurguyqui *apostol mayïcunatawanperdonamangannölla. 2Tayta Diosllantsic y SeñornintsicJesucristo cuyapäcog cayninwan imaypis yanapaycuyäshuypay munangannö cushishga cawayänayquipä.

Criyicogcuna Tayta Diosman yäracullarcawayänanpä Pedro yarpätsingan

3Salvamagnintsic Señor Jesucristuman criyicushgampoderösu Tayta Dios imaypis yanapaycämantsic munangannöcawanantsicpä. 4Imaypis tsaynö yanapamänantsicpämipalabran gellgaranganchöpis nicämantsic. Tsayaunimangantsicnö yanapamaptintsic Señor Jesucristumanmana criyicog runacuna lluta cawaychö cayangannötsumanam cawaycantsic, sinöga Tayta Diosnintsic alli ruragllacangannö nogantsicpis canapä yanapaycämantsic.5Tayta Dios yanapamänantsicpä auniycämashgaga imaypis

paymanmi yäracunantsic y allillata rurarmi cawanantsic.Tsaynöpis Tayta Diospa alli willacuynintam shumagyachacunantsic, 6llutallaga imatapis manam ruranantsictsu, yimayca ñacaycuna päsamashgapis Tayta Dios munangannömicawanantsic. 7Tsaynöna cawarga criyicogmayintsiccunawanpis y juccunawanpis cuyanacurnamcawashun. 8Cada junagpis tsaynöna cawarninga SeñorJesucristuman criyicungantsicta manam llutallamangacuentantsictsu, sinöga pay munangannömi cawantsic. 9SeñorJesucristo munangannö pipis mana cawarga gongariyanmipay munangannö cawanantsicpä Tayta Dios jutsantsicpitaperdonamangantsicta.10Waugicuna panicuna, tsaynö caycaptinga shumag

yarpachacuycur Tayta Dios munangannö cawashun.Tsaynöpaga tantiyacushunmi salvacashgana car Tayta Diospawamran cangantsicta. Tsayta tantiyacurga Tayta Diosmanimaypis yäracur cawarmi jutsaman yapayga mananaishquishuntsu. 11Tsaynö shumag cawashgaga salvamagnintsicSeñor Jesucristo gloriachö cushishgam chasquimäshun.12,13Tayta Dios munangannö cawayänayquipä cagta

musyaycäyaptiquipis gamcunataga siemprimyarpaycätsiyäshayqui. Ningäcunata yarpätsiptïmi gamcunamana gongaypa yarparäyanqui. 14Señornintsic Jesucristummusyatsimashga cay caway vïdata jagirir wanucunäpäcagtana. 15Tsaymi cawangäyag gamcunata imaycanöpapis

yarpaycätsinä wanucuptïpis cay ningäcunata managongayänayquipä.

Tayta Diospa palabran rasun caglla cangan16Señornintsic Jesucristo poderösu cangantaga y ciëlupita

cutimunanpä cagtaga manam quiquïcunapayarpaylläcunapitatsu willacuyä, sinöga quiquïcunamricayargö poderösu canganta. 17,18Poderösu cangantagamusyayä juc cuti jircaman pushaycayämar chipipiynintaricatsicushga captinmi. Tsaynö chipipirrä atsicyaycagmanmiTayta Dios ciëlupita nimurgan: “Paymi cuyay tsurï. Nogamunangänö cawaptin imanömi cushicü” nir. Tayta Diostsaynö nimungantaga *discïpulu mayïcunawan wiyayargäjircachö quiquin Jesucristuwan caycarmi.a19Tsaynömi ari Tayta Diospa unay willacognin *profëtacuna

gellgayangannölla Señornintsic Jesucristo cay patsamanshamushga. Profëtacuna gellgayangancunapis rasun cagllacaptinmi pasaypa tsacaychö atsqui atsicyaraycagnörä caycan.Tsaynö caycaptinga tsay gellgayangancunata Señor Jesucristocutimunganyagpis shumagmi cäsucunantsic. Tsaynö cäsucurcashgaga Jesucristo cutimuptin shonguntsicpis cushicuypitaimanörä atsicyanga. 20,21Masnin cagga tantiyacuyay: Tayta*Diospa palabrantaga manam pï profëtapis quiquinpayarpayllanpitaga imatapis gellgashgatsu, sinöga *EspirituSanto tantiyatsiptinmi paycunaga gellgayashga.

Llutan yachatsicogcunapa cawangan

2 1Unay Israel nacionchö llutan yachatsicogcunacayangannömi gamcunachöpis llutan yachatsicogcuna

cayanga. Paycunaga engañayäshurnin manacagcunatamyachatsiyäshunqui. Tsay llutan yachatsicogcunaga SeñorJesucristo salvamagnintsic canganta manam criyiyantsu.Tsaynö cayanganpitam paycunataga Tayta Dios in ernumangaycunga. 2Tsay llutan yachatsicuynincunata chasquiparninatscagmi criyicog mayintsiccunapis pengacuypä imaycaviciuncunachö cawayanga. Tsaynö cawayaptin SeñorJesucristuman criyicogcuna jamurashgam cayanga. 3Imaycapämallagashga llutan yachatsicogcunaga imaycayquicunatapissacyayäshunquim yachatsicog tucullar. Tsaynö cayanganpitapaycunataga in ernullanam shuyaraycan imayyagpisrupacuyänanpä.4Tsaynöllam Tayta Diosga jutsa rurag *angelcunatapis

pasaypa tsacaychö wichgaraycätsin syu nal junagchöjuzgananpä. 5Tsaynömi Tayta Dios castigargan unay *Noecawangan witsanpis jutsallachö cacog runacunata. Tsayrunacunapis manam cäsuyargantsu, Tayta Dios munangannöcawayänanpä Noe willapaptinpis. Tsaymi llapan runacunata

2 PEDRO

Apostol Pedrupa gepa cag cartanApostol Pedro rucuyashganam cay cartata gellgargan. Tsaynö rucutanam Señor Jesucristo musyatsirgan wanucunanpä

cagtana. Tsaynö wanunanpäna cagta musyarnam maytsaychöpis criyicog mayincunapä cay cartata gellgargan (1.3-21).Tsaychömi yätsipargan llutan yachatsicogcuna puriyaptin criyicog mayincuna mana cäsupäyänanpä (capïtulu 2). Nircurmitantiyatsirgan Señor Jesucristo imanir cay patsaman manarä cutimunganta (capïtulu 3).

Page 226: Quechua Conchucos Sur Nt

226

b 2.15 Balaam rurangancunata musyanayquipä liyinqui Numeros 22.1-12 y 22.20-31.

Tayta Dios *diluviuwan ushacätsirgan. Noetawan ganchis (7)castancunallatam salvargan.6Tsaynömi Sodoma y Gomorra marcacunatapis Tayta Dios

ninawan ushacätsirgan uchpaman ticranganyag. Tsayrunacunata tsaynö castigargan Tayta Dios castigacog cangantapipis maypis tantiyacuyänanpämi. 7Tsay marcacunataushacätsirpis Lot jutiyog runataga Tayta Dios cuyaparninmisalvargan. Tsay runacuna pengacuypä jutsa rurayllachöcawacuyanganta ricar Lotga llaquicuywan imanö caytapismanam puëdirgantsu. 8Tsay Lot runaga cada junagmi manaalli ruraynincunata ricag y lluta parlayangancunata wiyag.Tsaynö cayaptin imanömi llaquicurgan.9Noetawan Lotta Tayta Dios salvanganpitam musyantsic

payman yäracog cagtaga llapantsictapis Tayta Diossalvamänapä cagta. Llutan ruragcunatam itsanga syu nalmanarä captinpis Tayta Dios castïguchöna caycätsin.10Gamcunachö llutan yachatsicogcuna quiquincunapayarpaynincunaman yachatsicur Tayta Diostaga manamimapäpis cuentayantsu ni autoridäcunatapis cäsuyantsu.Tsaynömi *supaycunapäpis shimincunaman changanta llutaparlacuyan. 11Ciëluchö caycag angelcunam itsangarunacunapita mas puëdeg caycarpis, supaycunataga manaashlliyantsu. Tsaypa rantinga Tayta Diospa maquinmanmillapantapis dejaycuyan payna juzgacunanpä.12Tsay llutan yachatsicog runacunaga ashma cuenta carmi

yarpayniynag cayan. Manam tantiyacuyantsu imataparlayangantapis. Paycunaga ashmacunanö carninmi llutawanuyänallanpä yuriyashgapis. Tsaynö cayanganpitam manaallita ruraycällar ushacäyangapis. 13Cada junagpismanacagcunata rurayangancunapitam cushicuyan. Tsaynömicupacuyänayquipä goricäyangayquicunachöpis paycunagaima pengaypämi llutan ruraynincunapita parlar asicachäyan.Tayta Diospa ñöpanman chäyänanpa rantinmi in ernuchöpaycunaga ñacayanga.14Tsay runacunaga naganam warmicunataga

ricapaycäyanna juctapis juctapis. Jutsa ruraytaga manamajayaycuyantsu. Nircur ima yachaynincunawanmi llänurunacunataga llutancunata ruratsir engañayan. Y imanömisacyacuytapis yachaycuyan. Tsaynö cayanganpitampaycunaga in ernuchö ñacayanga. 15Puntacunata TaytaDiosta cäsucur cawashga carpis cananga mananamtsaynönatsu cawaycäyan. Tsaynö llutana cawacurnam unayBeorpa tsurin Balaam gellëpä raycur llutanta rurangannönabpaycunapis llutancunata ruraycäyan. 16Tsay Balaam runatagaashnunmi runanö parlarnin michargan llutanta ruragaywaycaptin manana aywananpä. [Balaam manatantiyangannöllam tsay llutan yachatsicogcunapis manatantiyayantsu llutanta ruraycäyanganta.]17Tsay llutan yachatsicogcunapa yachatsicuynincunaga

pucyu manana puwamognömi y usya pucutaynömi imapäpisvälintsu. Paycuna pasaypa tsacayman gaycucäyänanpägalistashganam caycan tsaychö imayyagpis wichgaräyänanpä.18Paycunaga alabacurnin yachag tucurnin imanömi

parlaycuyan. Tsayrä jutsa ruraynincunapitayargucuycagcunata canganmi yachay shimincunawan llutanruraycunamanga ishquirpatsiyan. 19Tsay runacunaga llutantayachatsicurnin niyan: “Tayta Diosga camamarguntsicimanöpis cawacunapämi” nirmi. Tsaynö nirnin manam TaytaDiospa munayninchötsu cawaycäyan, sinöga imayca jutsarurayllachömi cawaycäyan.20Salvamagnintsic Señor Jesucristuta chasquicurcur yapay

jutsa rurayman cutirga unay cag caway vïdancunapitapis maspeyormanmi ticrariyan. Tsaynö carnam mana mantsacuypanaimayca jutsatapis rurayan. 21Tayta Diospa willacuynintachasquicushga caycar jutsa rurayman cutiyänan caycaptinga

Señor Jesucristuta ama chasquicuyanmantsu cargan.Chasquicurcurrä jutsa rurayman cutirninnam Tayta Diospawillacuynintaga manana wiyayta munayannatsu. 22Jutsarurayman yapay cutegcunaga cayan runacuna caynöparlayangannöllam: “Allgoga lanzarirpis yapayrämi cutipan.Tsaynömi cuchipis cutiycun cutiycun mitullaman armacog”nir.

Señornintsic Jesucristupa cutimuyninpä ningan

3 1Cuyashga criyicog mayïcuna, cananwanga ishcaycutinam gamcunaman cartacamü. Ishcan cartächöpis

yätsipangäcunata shumag tantiyacuyänayquitam munargö.2Cay cartataga gamcunaman cartacamü unay profëtacunagellgayangancunata yarpäyänayquipämi y SeñornintsicJesucristo ningancunata apostol mayïcuna willacuyangantayarpäyänayquipämi.3Señor Jesucristo cutimunanpäna ricogga mana criyicog

runacuna asipämarnintsicmi caynö niyanga: 4“¿ImanirtäJesusga cutimunanpä nicäyäshur mana cutiycamunrätsu?Jesuswan puregcunapis cutimunanpä cagtaparlaycäyanganllachömi wanucur ushacäcuyashga. Tsaynöcaptinpis payga cananyag manarämi cutimunrätsu. Caypatsapis ciëlupis imaypis cangannöllam caycan” nir. 5Tsaynönirnin manam tantiyayantsu tsay runacuna cay patsatapisciëlutapis Tayta Diosrä camanganta. Ciëlu ruracänanpäpisTayta Dios nisquillaptinmi camacargan. Tsaynömi caypatsatapis yacullapita Tayta Dios camargan. Yacupitacamashga captinmi yacuwanrä imaycapis cawan. 6Tsaynöyacuwanrä cay patsachö imaycata cawatsirpis unay Noecawanan witsanga cay patsata Tayta Dios yacuwanmiushacätsirgan. 7Tayta Dios cay patsata unay ushacätsishgacaycarga yapaychöpis ushacätsinanpä munayyogmi caycan.Cay patsatapis ciëlutapis Tayta Dios ninawanmi ushacätsinga.Tsayga canga Señor Jesucristo ciëlupita cutimur runacunatajuzganan junagmi. Tsay junagmi jutsancunata mana dejagrunacunatapis in ernuman gaycucäyanga.8Cuyashga waugicuna panicuna, Tayta Diospa palabran

gellgaranganchö caynö ninganta ama gongayanquitsu: TaytaDiospäga juc junagpis waranga (1,000) watanömi caycan, ywaranga watapis juc junagnöllam caycan. 9Tsaynö captin amawaquin runacuna yarpäyangannöga yarpäshuntsu Jesucristocutimunanpä aunicurcur gongacuycunganta. SeñornintsicJesucristoga manam gongashgatsu, sinöga pipis in ernumanaywayänanta mana munar shuyaraycan runacuna jutsaruraynincunata jagirir Tayta Dios munangannönacawayänantam.10Señornintsic Jesucristoga mana yarpashgatam cutimunga

imayca juc ladron mana yarpashgata yaycapäcognöpis. Paycutimungan junagga rupaypis, quillapis, estrëllacunapismantsariypä bunrurur gayararmi ninawan rupaycarushacäyanga. Tsaynömi cay patsapis rupaycällar ushacanga.11Tsaynö imaycapis ushacänanpä caycaptinga jutsata mana

ruraypana Tayta Dios munangannö cawacushun. 12Runacunajutsa ruraynincunata jagirir Tayta Dios munangannöcawayänanpä willacuyninta willacushun. Tsaynöpaga SeñorJesucristo jucllam cutimunga. Cutimunan junagga rupaypis,quillapis, estrëllacunapis ninawan chipyaypam ushacäyanga.Tsaynömi llapan imaycapis tsulluycar ushacäyanga. 13Tsaynöcaptinpis Tayta Dios aunimangantsicnöllam mushog ciëlutanay mushog patsatana shuyacuycantsic pay munangannö allicawacuyllachöna imaypis cacunapä.14Cuyay waugicuna panicuna, tsaycunata musyaycarnaga

jutsa rurayniquicunata dejasquir piwanpis maywanpis allicawayay. Tsaynöpam Jesucristo cutimur jutsaynagtanatariyäshunqui. 15Yarpäyay Señornintsic Jesucristo imanir

2 2 3

Page 227: Quechua Conchucos Sur Nt

227

manarä cutimunganta. Payga shuyaraycan willacuynintachasquicur runacuna salvacuyänantam. Tsaynö cananpäcagtaga waugintsic Pablupis Tayta Dios tantiyatsiptingellgargannam. 16Pabloga llapan cartancunachöpisyachatsimantsic Tayta Dios salvamangantsicta. Tsaynöcaptinpis waquin cartancunachö canmi aja tantiyaypäcuna.Tsay aja cagcunataga yachag tucogcunam y Tayta Diosmanjanan shongulla criyicogcunam llutannöpana yachatsicuyan.Tsaynömi Tayta Diospa palabrantaga munayanganmanyachatsicuyan. Tsaynö cayanganpitam llutannöpayachatsicogcunaga in ernuchö ñacayanga.

Cartapa ushananchö Pedrupa yätsicuynin17Cuyay waugicuna panicuna, cay ningäcunata

musyaycarnaga pagtatä chasquipaycäyanquiman llutanyachatsicuynincunawan mana alli runacunacriyitsiyäshuptiqui. Tayta Dios munangannö allicawaycäyangayquipitapis cuïdädutä jutsa ruraymanjegaycäyanquiman. 18Señornintsic Jesucristulla cuyapäcogsalvamagnintsic caycaptinga tantiyacuyay payllatana cäsucurcawayänayquipä. ¡Pay imayyagpis alabashga caycullätsun!Tsaynö catsun.

2 3

Page 228: Quechua Conchucos Sur Nt

228

Jesucristo Diosnintsic y runa cangan

1 1,2Criyicog mayicuna:Tayta Dios manarä imatapis camaptinmi Jesucristoga

caycarganna. Payga ciëluchö Tayta Dioswan caycanganpitamcay patsaman shamurgan. Nogacuna paywan purirmiyachatsicungancunata wiyayargä. Tsaynöpis quiquintamricayargä y yatayargä. Tsaymi pitapis maytapis musyatsiyäJesucristuman criyicur gloria vïdata alcanzayänanpä.3Tsaynöpis nogacunaga ricayangäcunatam ywiyayangäcunatam gamcunata musyatsiyä criyicuyaptiquillapantsicpis Tayta Diospa y tsurin Jesucristupa munayninchöcawanantsicpä. 4Tsaynö nirnin cay cartächö gamcunata nimücawayniquicunachö cushicuyänayquipämi. Cayyätsicuynïcunata chasquicuyaptiqui nogapis cushicurishämi.

Jutsata mana ruraypa cawanantsicpä yätsingan5Tayta Diosllam alli cayninwan actsinö caycan. Payga

manam imaypis mana allitaga rurantsu. Tayta Dios tsaynöcangantam Señor Jesucristo yachatsiyämargan. Tsaynöllamnogacunapis gamcunata musyatsiyä Tayta Dioslla allicanganta. 6Tsaymi pipis “Nogaga Tayta Dios munangannömicawaycä” nicar jutsa ruraychö carga llullacuycantsic. Jutsarurayllachörä carga tsacaychönö carmi mana rasunpatsuTayta Dios munangannö cawaycantsic. 7Alli rurayllachönacawarninmi itsanga jucnintsic jucnintsicpis cuyanacur allicawacuychöna caycantsic. Tayta Diospa tsurin Jesucristonogantsic raycurmi yawarninta jichar wanurgan. Tsaynöpamllapan jutsantsiccunapita Tayta Dios perdonaycämantsic.8Maygantsicpis jutsaynag cangantsicta yarparga

quiquillantsicmi alli tucur jutsaynag tucuycantsic. Tsaynöcarninga llutantam yarpaycantsic. 9Jutsata rurashga cargajutsantsicpita Tayta Diosta perdonninta mañacärishun. Tsaynöperdonta mañacushgaga perdonamänapä ningannöllamperdonamäshun. Mayläya jutsasapa cashgapis llapanjutsantsiccunapita perdonashga carmi limpiuna cashun.10Tayta Diosga llapan runacunapis jutsayog cangantam nin.Tsaynö caycaptin jutsaynag tucurga Tayta Diostam llullacuentachö caycätsintsic. Taynö carga willacuyninta manamrasunpatsu chasquicuycantsic.

Jesucristo quiquin cag abogäduntsic cangan

2 1Cuyay waugicuna panicuna, gamcunaman cay cartatacartacamü jutsata mana ruraypana cawacuyänayquipämi.

Jutsaman ishquirpis perdonta mañacuyay. Perdontamañacushgaga Señornintsic Jesucristum Tayta Diostarugapaycämun perdonamänapä. Tsaynö carmi Señornintsicga

quiquin cag poderösu abogäduntsic caycan Tayta Diospañöpanchö. Payga imaypis alli ruraglla carmi tsaynöyanapaycämantsic. 2Nogantsic raycur wanurganjutsantsiccunata Tayta Dios perdonamänantsicpämi. Y manamnogantsiclla perdonashga canapätsu wanurgan, sinögapayman criyicogcunaga llapan runacunapis perdonashgacayänanpämi.

Tayta Dios munangannö cawanantsicpä tantiyatsingan3Señornintsic yachatsimangantsicta cäsucurmi

tantiyacuntsic payman rasunpaypa criyicuycangantsicta. 4Pïrunapis “Jesucristuman criyicümi” nicar paynimangantsiccunata mana cäsucurga llullacuycanmi.5Yachatsimangantsiccunata cäsucurga Tayta Dios cuyacogcangannömi nogantsicpis cuyacuyta yachantsic. Tsaynöpagamusyantsicnam Tayta Diospa wamranna cangantsicta. 6Pïrunapis “Señor Jesucristuman criyicümi” nirninga Jesucristocay patsachö Tayta Dios munanganta rurar cawangannöcawayätsun.

Runa mayintsicwan cuyanacunapä yachatsingan7Waugicuna panicuna, unaypitapis Diosnintsic cuyanacur

cawanapä nimangantsictaga musyarguntsicmi. Tsaynimangantsicnölla cuyanacur shumag cawayay. 8Cuyanacurcawanapä unaypita Tayta Dios nishga captinpis SeñorJesucristo cay patsaman manarä shamuptinga manam shumagtantiyarguntsicrätsu runa mayintsicwan cuyanacur cawaytaga.Canan Jesucristo shamuptinnam itsanga pay cuyacogcangannö nogantsicpis cuyanacur cawanapä cag mushogmandamientunta tantiyantsicna.9Pipis “Nogaga Dios munangannö cawacognam cacü” nicar

criyicog mayinta chiquirga manam Tayta Diosmunangannötsu cawaycan. 10Criyicog mayinta cuyarmiitsanga Tayta Dios munangannö cawaycan. Tsaynöna cawargamananam ima jutsatapis cargacuycannatsu. 11Criyicogmayinta chiqueg cagmi itsanga tsacäpacushganö carnin alliruna canganta yarparpis tantiyacuyantsu jutsataruraycanganta.

12 Señor Jesucristuman llapayqui criyicogcuna, gamcunamancay cartata cartacamü jutsayquicunapitaperdonashgana cayaptiquim. Tayta Diosmijutsayquicunapita perdonayäshurguyqui Jesucristonogantsic raycur wanuyninpa.

13 Unaypitana criyicog waugicuna, gamcunamanpis caycartataga cartacamü Señor Jesucristo munangannöcawayaptiquim. Payga imaypitapis caycargannam.

1 JUAN

Apostol Juanpa punta cag cartanApostol Juanmi cay cartataga gellgargan. Paytaga quiquin Señor Jesucristum acrargan apostolnin cananpä. Manam cay

cartallatatsu Juan gellgargan, sinöga ishcay cag y quimsa cag cartacunatapis payllam gellgargan. Tsaynömi “San Juan” libruta,nircur “Apocalipsis” librutapis gellgargan.Cay cartachöga Jesucristuman criyicogcunata Juan tantiyatsin llutan yachatsicogcunata mana chasquipäyänanpämi. Tsay

llutan yachatsicogcunaga yachatsiyargan caynö nirmi: “Jesucristoga manam Diostsu cashga, sinöga runallam” nir. Tsaynöniyaptinpis cay cartachö Juan tantiyatsin Señor Jesucristo rasunpa Dios cangantam y tsaynöpis runa cangantam. Tsaynöllamtantiyatsimantsic Diosnintsic munangannö cawanantsicpä cagta y criyicog mayintsiccunawan cuyanacunantsicpä cagtapis.

Page 229: Quechua Conchucos Sur Nt

229

a 2.25 Señor Jesucristo tsaynö auninganta musyanayquipä liyinqui Juan 3.15.

Tsayrä criyicuycag waugicuna, gamcunamanpis caycartataga cartacamü Señor Jesucristuta chasquicurnin*Satanasta mana cäsuyaptiquinam.

14 Señornintsicman llapayqui criyicogcuna, gamcunamancay cartata cartacamü Tayta Dios munangannöcawayaptiquim.

Unaypitana criyicog waugicuna, gamcunamanpis caycartata cartacamü Señor Jesucristo munangannöcawayaptiquim. Payga imaypitapis caycargannam.

Tsayrä criyicuycag waugicuna, gamcunamanpis caycartata cartacamü Tayta Diospa willacuynintacäsucurna Satanasta mana cäsupäyaptiquinam.

15,16Cay caway vïdachö Tayta Diosta mana cäsucogrunacuna llutancunata rurar cawayangannöga amacawayaytsu. Tsaynö runacunaga llutan ruraycunallachöcawacuytam munayan. Tsaynömi imatapis ricayangan cagtagamunaparaycäyanna. Y nircur waquincunapitaga mas alliricashga caytaran munayanpis. Tsaynö carga manam TaytaDios munangannötsu cawaycäyan. 17Runacunapis y imaycaruraynincunapis cay patsachöga ushacaraycanllam. Tayta Diosmunangannö cawag runacunam itsanga mana ushacaypagloriachö cawayanga.

Jesucristupa contrancunapä ningan18Waugicuna panicuna, cay patsa ushacänanpä tiempu

chaycämunnam. Gamcuna mayayarguyquim may anticristushamunanpä cagta runacuna parlagta. Tsayparlayangannöllam Jesucristupa contrancunaga atscagyuriyämushga. Señor Jesucristupa contrancuna sharcogtaricarmi musyantsic cay patsa ushacänanpä tiempuchaycämungantana. 19Tsay contran sharcogcunaganogantsicwanmi puntacunata goricäyargan Tayta Diosmanmañacur. Tsaynö caycarpis paycunaga manam rasunpaypatsuJesucristuman criyicuyashga. Señor Jesucristumanrasunpaypa criyicushga carga Tayta Diosman mañacur manadejaypam nogantsicwan goricäyanman cargan.20Gamcunam itsanga *Espiritu Santuta chasquicuyarguyqui.

Tsaynam tantiyacuyanqui llutancunata yachatsiyäshuptiquipismana cäsupäyänayquipä. 21Gamcuna musyayanquim tsayllutan yachatsicogcuna llutancunata yachatsicuycäyanganta.Tsaymi cay cartata cartacamü paycunata manacäsuyänayquipä.22Pï runapis “Jesucristoga manam Tayta Dios cachamungan

salvacogtsu” negcunam llutan yachatsicogcunaga cayan.Tsaynö negcunaga Señor Jesucristupapis y Tayta Diospapiscontran anticristum cayan. 23Pipis Jesucristo salvamagnintsiccanganta mana criyirga manam Tayta Diosmanpis rasunpacriyiyantsu. Peru Señor Jesucristuman criyicog cagcunamitsanga Tayta Diosmanpis criyicuyan.24Tsaynö captinmi gamcuna Tayta Diospa willacuyninta

yachacuyangayquitaga shonguyquicunachö mana gongaypayarparäyänayqui. Mana gongaypa yarpararga Tayta Diospa ytsurin Jesucristupa munayninchömi imayyagpis cawayanqui.25Tsaynö imayyagpis cawanantsicpä cagtaga quiquin SeñorJesucristum aunimargantsic.a26Tsaymi cay cartata cartacamü llutan yachatsicogcuna

imatapis criyitsiyäshuptiqui mana chasquipäyänayquipä.27Jesucristo cachamungan Espiritu Santoga gamcunawanmicaycan. Paymi Tayta Dios munangannö cawayänayquipägatantiyaycätsiyäshunqui. Tsaynam tsay llutan yachatsicogcunacriyitsiyäshuptiquipis cäsuycäyanquinatsu. Espiritu Santogaimaypis rasun cagllatam tantiyaycätsiyäshunqui. Tsaynöcaycaptinga Espiritu Santo tantiyatsiyäshungayquinölla SeñorJesucristuman criyicur imaypis cawayay.

28Waugicuna panicuna, Señor Jesucristupa alliwillacuyninta yachacungantsicnölla pay munangannöcawashun. Tsaynö cawarninga Señornintsic cutimuptinmanam pengacushuntsu. 29Jesucristulla imaypis alli ruragcanganta musyarnam llapantsicpis musyantsic paymunangannö allita rurar cawagcunaga Tayta Diospa wamrancayanganta.

Tayta Diospa wamran cangantsicta ningan

3 1¡Imanömi Tayta Dios cuyaycamantsic llapantsictapis!Payga “Gamcuna wamräcunam cayanqui” nimantsicmi.

Tayta Diospa wamrancuna cangantsicta manam tantiyayantsumana criyicogcunaga. 2Paycuna mana tantiyayaptinpisrasunpaypam Tayta Diospa wamrancuna cantsic.Wamrancuna carpis manam musyantsicrätsu gloria vïdachöimanö canantsicpä cagtaga. Musyantsicmi Señor Jesucristocawamur mushog cuerpuyogna cangannö nogantsicpismushog cuerpuyog canapä cagtaga. Tsaynö mushogcuerpuyogga ricacushun Señornintsic Jesucristo cutimunganjunagmi.3Gloriaman aywananpä cagta pipis criyirga jutsa

ruraynincunata jagirirnam cawan Señor Jesucristo jutsaynagcawangannö. 4Jutsa ruraynincunata mana jagiregcunagaTayta Diospa mandamientunta manam cäsucuycäyantsu.5Tsaynö mana cäsucog cashgam jutsantsiccunapitaperdonashga canapä Señor Jesucristo cay patsamanshamushga. Y payga mana ima jutsaynagmi cashgapis.6Tsaynö captinmi Señornintsic Jesucristuman criyicogcunagajutsa ruraynincunata jagirirna cawacuyan. Jutsancunata manadejaypa cacogcunaga manam rasunpayparätsu Jesucristumancriyicuyashga.7Waugicuna panicuna, pagtä pipis llutancunata

ruraycätsiyäshunquiman. Tayta Diospa munayninchöcawagcuna alli rurayllachönam cawayan. 8Jutsaruraynincunata mana jagireg cagcunaga Satanaspamunayninchömi cacuyan. Satanasga Tayta Diospa contrancarmi imaypitapis runacunata jutsataga ruraycätsin. Tsaynöcaycagmanmi Señor Jesucristo shamushga Satanaspamunayninpita runacunata jipinanpä.9Tayta Diospa wamrancunaga manam jutsa rurayllachöga

cawayantsu, sinöga Tayta Dios munangannömi cawacuyan.Pipis jutsa rurayllachö cawaptinmi musyantsic Tayta Diospawamran mana canganta. 10Musyantsicmi picuna Tayta Diospawamrancuna cayanganta y Satanaspa wamrancunacayangantapis. Satanaspa wamran cagcunaga Tayta Diospawillacuyninta mana cäsucur y runa mayinta chiquiparcawayan.

Piwanpis maywanpis cuyanacur cawanapä yätsingan11Cuyanacur cawanantsicpä cagtaga Diosnintsic imaypitapis

musyatsimarguntsicmi. 12Tsaynö caycaptinga ama cashuntsuunay waugin wanutseg Cainnöga. Cainga Satanaspamunayninta rurarmi waugin Abelta wanuratsirgan. Abel allirurag caycaptinpis Cainga llutan rurayman churacashga carmiwaugintapis wanutsirgan. 13Waugicuna panicuna,gamcunatapis runacuna chiquipäyäshuptiqui amallaquicuyanquitsu.14Nogantsicga cuyanacur cawarmi musyantsic gloria

vïdaman chänantsicpä cagta. Y tsaynöpis musyantsicmi runamayincunata mana cuyapag cagcuna in ernumangaycucäyänanpä cagtapis. 15Pipis runa mayinta chiquipargawanutseg cuentanam caycäyan. Musyangantsicnöpis runamayinta wanutsegcunaga manam gloriaman chäyangatsu.16Señor Jesucristum nogantsic raycur cuyapämarnintsic

wanunganta musyarmi tantiyacuntsic runa mayintsicwan

1 2 3

Page 230: Quechua Conchucos Sur Nt

230

imanö cuyanacunapä cagtapis. Tsaymi runa mayintsictaga imapäsaptinpis cuyaparnin yanapanantsic. 17Nogantsicimaycayogpis caycar criyicog mayintsic muchuychö caycaptinmana cuyaparga ¿imanöparä Tayta Diospa wamranpiscashwan?18Waugicuna panicuna, janan shongullaga ama

cuyanacuyaytsu, sinöga llapan shonguyquicunawan cuyanacurimaycachöpis yanapanacuyay. 19Tsaynö cuyanacur cawargamusyantsicnam Tayta Diospa perdonninta alcanzanapä cagta.20Tayta Diosnintsicga llapan jutsa ruraynintsiccunatammusyaycan. Tsaymi payta rugacushgaga perdonamantsic:“Nogaga mananachi perdonta alcanzashänatsu” niryarpaycashgapis.21Waugicuna panicuna, Tayta Dios perdonamangantsictana

musyaycarga mana mantsapaypana imaycay örapismañacushun. 22Tayta Diosga mañacungantsicnöllamimaycachöpis yanapamäshun willacuyninta cäsucushgaga.23Tayta Diospa willacuyninga caynömi nican: “Pipis maypis

Jesucristuman criyicur cawayätsun. Payman criyicur cawargaruna mayinwan cuyanacuyätsun” nirnin. 24Tsay ningannöllacawashgaga Tayta Dios nogantsicwanmi caycan. Tsaytagamusyantsic cachamungan Espiritu Santuta chasquicushgacarmi.

Llutan yachatsicogcuna imanö cayangan

4 1Waugicuna panicuna, ama llutallaga chasquiyanquitsullutan yachatsicogcunata: “Nogaga Diospa willacogninmi

cä” niyaptinpis. Tsaynö neg tucullarmi maytsaychöpis llutanyachatsicogcunaga puriycäyan. Tsaymi gamcuna shumagrätantiyapäyänayqui Tayta Diospa willacognin rasunpacayanganta o llutan yachatsicogcuna cayangantapis.2Tayta Diospa willacognincunaga criyiyanmi Señor

Jesucristo Dios caycarpis cay patsachö runa yuringanta.3Rasunpa runa cangantaga tsay llutan yachatsicogcunamanam criyiyantsu, Espiritu Santo paycunachö mana captin.Tsay mana criyicogcunam Jesucristupa contran cayan.Gamcunaga musyayarguyquim Jesucristupa contrancunamaytsaychöpis cayänanpä cagtaga. Paycunaga llutancunatacriyitsicur puriycäyannam.4Waugicuna panicuna, gamcunaga Tayta Diospa

wamrancuna carmi Espiritu Santuta chasquicuyarguyqui.Tsaynam Satanaspita mas munayyog car Espiritu Santotantiyatsiyäshurguyqui tsay llutan yachatsicogcunacriyitsiyäshuptiquipis manana cäsupäyänayquipä. 5Tsay llutanyachatsicogcunaga Satanaspa mandun ruragcunam cayan.Tsaymi Satanas yarpätsinganllata yachatsicuyan. Tsay llutanyachatsicogcunaga lluta cawacog runacunatam masgayaycapäyan.6Nogacunaga Jesucristupa *apostolnincuna carmi Tayta

Diospa willacuynintaga willacuycäyä. Tsaynö captinmiwillacuyangäta chasquicogcunaga Diosnintsicman criyicuyan.Y mana chasquicogcunaga manam criyicuyantsu. Tsaynöpammusyantsic picuna Diosnintsicman criyicog cayanganta omana criyicog cayangantapis.

Tayta Dios cuyamangantsicnö cuyanacunapä yätsingan7,8Waugicuna panicuna, Tayta Diosga llapantsictapis

imanömi cuyaycamantsic. Tsaynö caycaptinga pipis paymancriyicogcunaga cuyanacur cawayätsun. Pipis maypiscuyanacur cawagcunaga Tayta Diospa wamrancunam cayan.Mana cuyanacur cawagcunaga Tayta Diosnintsicman manamrasunpa criyicuyantsu.9Alläpa cuyamarnintsicmi Tayta Dios tsurin Jesucristuta

cachamurgan cay patsaman. Nogantsic raycur wanuyninpamimayyagpis cushishga cawacuyta tarishun paymancriyicogcunaga. 10Nogantsic Tayta Diosta cuyangantsicpitatsumanam tsurin Jesucristuta cachamurgan, sinöga pay

cuyamarnintsicmi. Tsaynö cuyamarnintsicmi Señor Jesucristocruzchö wanunanpäpis permitirgan tsaynöpajutsantsiccunapita perdonacänapä. 11Cuyay waugicunapanicuna, tsayläya Tayta Dios cuyaycämashgaga nogantsicpiscuyanacurnin imaypis cawashun.12Tayta Diostaga manam pipis ricashgatsu. Tsaynö captinpis

cuyanacur shumag cawashgaga nogantsicwanmi imaycayörapis caycan. Nogantsicwan carmi yanapaycämantsic paycuyamangantsicnölla nogantsicpis cuyanacunapä. 13TaytaDios nogantsicwan caycanganta y nogantsicpis paywancaycangantsictaga musyantsic Espiritu Santunta nogantsicmanchuramushga captinmi.14Nogacunam cay patsachö ricayargö Tayta Diospa tsurin

Jesucristuta. Tsay ricayangätam pitapis maytapis musyatsiyäsalvamänantsicpä Tayta Dios cachamunganta. 15TsurinJesucristuta cachamunganta criyiyaptinga Tayta Diospaycunawanmi imaycay örapis caycan y tsaynömicriyicogcunapis paywan caycäyan.16Salvamänantsicpä tsurinta cachamushga captinmi

musyantsic Tayta Dios cuyacog canganta. Alläpa cuyacogcangannö nogantsicpis cuyacog cashgaga pay nogantsicwanmicaycan y nogantsicpis paywanmi caycantsic. 17Tsaynöcuyacuyta yacharnaga tantiyacuntsicnam Tayta Dioscuyamangantsicta. Tsaynöpam musyantsic syu naljunagchö gloriaman Jesucristo apacamänapä cagta. 18TaytaDios cuyamarnintsic glorianchö chasquimäna caycaptingamanam yarpänantsictsu in ernuman aywaytaga.Perdonashgana caycar in ernuman aywanapä cagtallaquicurga manam tantiyantsicrätsu cuyapäcog TaytaDiosllantsic perdonamangantsicta.19Tayta Dios cuyamangantsicta tantiyarga nogantsicpis

paypa munayninchömi cuyanacur cawantsic. 20“Nogaga TaytaDios munangannömi cawaycä” nicar pipis runa mayintachiquirga llullacuycanmi. Runa mayintsicwan manacuyanacurga ¿imanöparä Tayta Dios munangannöcawaycangantsicta yarpashwanpis? 21Señor Jesucristoganimantsic: “Tayta Dios munangannö cawarga runa mayintacuyayätsun” nirmi.

Tayta Diospa tsurin Jesucristumanyäracunantsicpä yätsingan

5 1Jesucristuta Tayta Dios cachamunganta tantiyacurpayman criyicog cagcunaga Tayta Diospa wamrancunam

cayan. Tsaynö Diospa wamran carninnaga criyicogmayintsiccunawanga cuyanacuntsicmi. 2,3Criyicogmayintsiccunawan cuyanacungantsicta musyantsic TaytaDiospa willacuyninta cäsucurmi. Willacuyninchönimangantsicnö cawayga manam ajatsu quiquin Tayta Diosyanapamashgaga. 4Paypa wamrancuna cashganamyanapamantsic alli cawanantsicpä. Tsaynö captinmi jutsarurayman runacuna ishquitsimaynintsicta munayaptinpiscäsupantsicnatsu Tayta Diosllamanna yäracur. 5“Tayta Diosmitsurin Jesucristuta cachamushga salvaycamänantsicpä” nirpayman criyicog cagtaga Tayta Dios yanapaycanmi.

Jesucristo salvamagnintsic canganta tantiyatsicuycuna6Señor Jesucristo salvamagnintsic cangantaga musyantsic

yacuchö bautizacungan öra Tayta Dios tsurin cangantanimushga captinmi y yawarninta jichar wanushga captinmi.Tsaynöpis salvamagnintsic cangantaga musyantsic EspirituSanto tantiyatsimashgam. Espiritu Santoga rasun cagllatammusyatsicun.7,8Tsaynömi ari Jesucristo salvamagnintsic cangantaga

musyantsic yacuchö bautizacushga captin, wanur yawarnintajichashga captin, y Espiritu Santo tantiyatsimashga.9Runacuna tantiyatsimangantsicta criyiycarga ¿imanirtä

mana criyishwantsu quiquin Tayta Dios tsurin Jesucristupita

1 3–5

Page 231: Quechua Conchucos Sur Nt

231

tantiyaycätsimashgaga? Tayta Dios tantiyatsimangantsicmimasga välin runacuna tantiyatsimangantsicpitapis. 10TaytaDiospa tsurin Jesucristo salvamagnintsic canganta criyirgallapan shonguntsicwanmi payllaman yäracuntsic. Jesucristosalvamagnintsic canganta mana criyirga tsurin canganta TaytaDios tantiyaycätsimashgapis manam ni imapä cuentayantsu.11Tayta Diosga tantiyatsimarguntsic tsurin Jesucristuman

criyicogcunalla gloria vïdachö imayyagpis cawayänanpäcagtam. 12Tsaynö carmi Tayta Diospa tsurin Jesucristumancriyicog cagcuna imayyagpis mana ushacag cawaytatariyanga. Mana criyicog cagcunam itsanga tsay alli cawaytatariyangatsu.

Cartapa ushananchö yätsicuycuna13Cay cartata cartacamü Tayta Diospa tsurin Jesucristuta

chasquicushga cagcuna gloria vïdachö imayyagpiscawayänayquipä cagta musyatsirninmi. 14Musyantsicmi TaytaDiosman yäracur pay munanganta ruranantsicpä mañacushgawiyaycämangantsicta. 15Tsaynö wiyamangantsictamusyarnam yäracuntsic mañacungantsicta Tayta Dioscamacaycatsinanpä.16Tsaynö captinmi Señor Jesucristuman criyicog

mayintsiccuna jutsa ruraychö caycagta musyarga TaytaDiosman mañacunantsic jutsachö cayanganta tantiyatsinanpä.

Tsaynö mañacushgaga Tayta Dios tantiyatsinga jutsaruraynincunata jagiriyänanpämi. Tsaynö tantiyatsiptinpiswaquin runacunaga manam cäsucuyantsu. Paycunapämañacushgapis mana cäsucuyanganpitam in ernumangaycucäyanga. 17Tayta Diosta mana cäsucurga jutsatamruraycantsic. Tsaynö captinpis jutsa ruraynintsicta jagirirTayta Diospa perdonninta mañacushgaga manam in ernumangaycucäshuntsu.18Tayta Diospa wamrancuna caycarga mananam jutsa

ruraychö cantsicnatsu. Tayta Diospa tsurin Jesucristumtsapaycämantsic Satanas yatayllapis mana yatamänapä.19Musyantsicmi Tayta Diospa wamran cangantsicta.

Tsaynöpis musyantsicmi Señor Jesucristuman manacriyicogcunaga Satanaspa munayninchö cayanganta. 20Ymusyantsicmi Tayta Diospa tsurin Jesucristo cay patsamanshamungantapis. Pay shamurmi musyatsimarguntsic TaytaDiospa munayninchö imanöpis cawanantsicpä cagta. TaytaDiospa munayninchöna carga tsurin Jesucristupamunayninchöpis caycantsicnam. Señor JesucristogaDiosnintsicmi. Paymi salvamarguntsic gloria vïdachöimayyagpis cawacunantsicpä.21Waugicuna panicuna, Tayta Diosta

gongatsicogcunamantä imamanpis aywaycäyanquiman.[Tsaynö catsun.]

1 5

Page 232: Quechua Conchucos Sur Nt

232

Juanpa saludacuynin1Cuyay criyicog mayilläcuna:Noga Juan, Señor Jesucristupa willacuyninta yachatsicog

carmi, cay cartata cartacamü. Gamcunata Tayta Diosmiacrayäshurguyqui alli willacuyninta chasquicur ñöpanchöimayyagpis cawayänayquipä. Tsaynö captinmi nogapis ywaquin criyicog mayintsiccunapis gamcunapä Tayta Diostaagradesicayämü.2Tayta Diospa willacuyninta chasquicushgana cashgam

payga imayyagpis nogantsicwan caycan. 3Tsaynö carnin TaytaDiosllantsic y tsurin Jesucristo cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy pay munangannö cuyanacurcawayänayquipä.

Cuyanacur cawanantsicpä yätsingan4Waugicuna panicuna, gamcunawan juntacag

criyicogcunawan tincur Tayta Diospa willacuyninta cäsucurcuyanacuyanganta noga cushicurgömi. 5Llapayquicunatanamyätsimü jucniqui jucniquipis cuyanacur cawayänayquipä.Jesucristo cuyanacunapä ningantaga manam tsay tsayrätsumusyaycäyanqui, sinöga unaypitanam tsaytaga musyantsic.6Tsaymi llapantsicpis cuyanacur Tayta Dios nimangantsictacäsucunantsic. Tsaynö cuyanacunapä nimangantsictagaunaypitapis musyarguntsicmi.

Llutan yachatsicogcuna yuriyämunganta ningan7Llutan yachatsicogcunaga maytsaypam puriycäyan

criyitsicurnin. Paycunaga Jesucristo Dios canganta

criyirpis manam criyiyantsu rasunpaypa runayuringantaga. Tsaynö mana criyir Señor Jesucristupacontranmi cayan. 8Gamcuna pagtä tsay runacunallutancunata yachatsicuyanganta chasquipaycäyanquiman.Tsayta chasquiparga Tayta Diospa glorianman manamchäyanquitsu. Tsay llutan yachatsicuynincunata manachasquiparmi itsanga gloria vïdachö Tayta Diosaunicungan premiuta chasquiyanqui. 9Pipis llutanyachatsicuyta chasquegcunaga manam Tayta Diosmancriyicuycäyantsu. Tsay runacunata mana cäsuypa TaytaDios munangannö cawagcunam itsanga SeñorJesucristumanpis y Tayta Diosmanpis rasunpaypacriyicuyan.10Tsaymi tsay llutan yachatsicogcuna

goricäyangayquiman yachatsiyäshog tucur shayämuptinchasquipäyänayquitsu. Tsaynölla “Wayiquicunamanpatsaycatsiyämay” niyäshuptiquipis amapatsatsiyanquitsu. 11Tsaynö runacunata pipis wayinmanchasquipag cagcunaga paycunapa cumpinchincunamcaycäyan.

Cartapa ushanan12Waugicuna panicuna, gamcunata yätsipänäpäga imaycapis

caycanran. Peru cartallachöga manam llapantagayätsipämurgötsu. Quiquï shamurmi mascunatagatantiyatsiyäshayqui. Shamuptïnam gamcunapis nogapiscushicushun.13Caychö caycag waugicunapis panicunapis gamcunapä

salüduncunata apatsicayämunmi. [Tsaynö catsun.]

2 JUAN

Apostol Juanpa ishcay cag cartan

Page 233: Quechua Conchucos Sur Nt

233

Juan Gayuta saludangan1Cuyay waugi Gayo:Noga Juan, Señor Jesucristupa willacuyninta yachatsicog

carmi, cay cartata cartacamü.2Gampä Tayta Diosmanmimañacaycämü imaycachöpis

yanapaycushunayquipä y sänullata caycatsishunayquipä. TsaynömiTayta Diostaga agradesicü payman yäracur imaypis cawangayquita.3Tayta Diospawillacuyninta cäsucur cawaycangayquita waquincriyicogmayintsiccuna chämurwillayämaptin alläpam cushicurgö.4Tsaynö llapan criyicogmayilläcuna Tayta Diosmunangannöcawaycäyangayquitamayar cushicümi.

Gayo alli rurag canganpita Juan alabangan5Waugi Gayo, allitam ruraycanqui jucläcunapitapis shamur Tayta

Diospawillacuyninta willacogcunata patsatsirnin. 6,7Caychö criyicogmayintsiccuna goricäyanganchömi paycuna parlayämushga gamcuyapäcog cayniquiwan yanapangayquita. Paycunagawillacurpurirnin Tayta Diostamana cäsucogcunapatagamanamimancunatapis mañacuyantsu. Tayta Diospawillacognincunatagallapancunatapis yanapaycuy. 8Tsaynö yanapashgamwaquinmarcacunamanpis aywayanga Tayta Diospawillacuynintawillacurnin.

Diotrefes mana cäsucog cangan yDemetrio alli rurag cangan

9Tayta Diospa willacuyninta willacogcunata yanapanantsicpäcagta tantiyatsirnin mas puntatapis gamcunaman

cartacamurgänam. Tsaynö captinpis Diotrefesga manamningäcunata cäsucuntsu. Payga quiquillan mandacog caytammunan. 10Tsaynö carnin nogacunapäpis manacagcunataparlarshi puriycan. Y nircur carupita yachatsicog waugicunachaptin manash chasquintsu. Waquin patsatsicogcunatanashcriyicog mayintsiccunawan manana goricäyänanpä micharningargur ushan. Tsaynö canganpitaga chaycamurmi paytagayapäshä.11Cuyay waugi Gayo, pagtä Diotrefesnö llutan

ruraycunata yachacunquiman. Tayta Dios munangannögamga allicunata rurar imaypis caway. Tayta Diostacäsucur cawagcunaga wamrancunam cayan. Payta manacäsucogcunaga manam wamrancunatsu cayan.12Waugintsic Demetriupämi itsanga llapan runacunapisparlayan Tayta Diospa willacuyninta cäsucurcawaycanganta. Nogacunapis paypäga musyayämi TaytaDios munangannö cawangantaga. Cay nimungä rasun cagcanganta musyaycanquim.

Cartapa ushanan13Cay cartallachöga manam llapan yarpangäcunata

yätsipämurgötsu. 14Quiquï shamurnam mascunatagayätsishayqui.15Tayta Diosllantsic yanapaycushuy alli cawacuychö

canayquipä. Caychö reginacungayqui criyicogmayintsiccunapis llapayquipämi salüduncunataapatsicayämun. Tsaynölla tsaychö criyicogcunata nogapasalüdullätapis goycullanqui.

3 JUAN

Apostol Juanpa quimsa cag cartan

Page 234: Quechua Conchucos Sur Nt

234

a 11 Cain jutiyog runa imanö wauginta wanutsingantapis musyanayquipä liyinqui Genesis capïtulu 4. Balaam jutiyog runa ima rurangantapismusyanayquipä liyinqui Numeros capïtulu 22. Core jutiyog runa imanö ushacangantapis musyanayquipä liyinqui Numeros capïtulu 16.

Judaspa saludacuynin1Criyicog mayicuna:Noga Judas, Señor Jesucristupa willacognin y Santiagupa

waugin carmi, cay cartata gellgamü. Tayta Dios cuyarmillapayquitapis acrayäshurguyqui pay munangannöcawayänayquipä. Tsaynö cawaycäyanqui Señor Jesucristoyanapayäshuptiquim. 2Tayta Diosllantsic cuyapäcogcayninwan imaypis yanapaycuyäshuy cuyanacur shumagcawaycuyänayquipä.

Llutan yachatsicogcunata mana chasquipäyänanpäyätsingan

3Waugicuna panicuna, cartacamuyta noga yarpargö SeñorJesucristo salvamagnintsic canganta tantiyatsirninmi. Tsaytayarparpis llutan yachatsicogcuna maytsaypana puriyangantamusyarnam cay cartata cartacamü tsay llutanyachatsicogcunata mana chasquipäyänayquipä. PaycunagaSeñor Jesucristupa willacuyninta willacuyan quiquincunapayarpaynincunata cabalarcurmi. Tsaynö captinmi gamcunawaquin criyicog mayintsiccunata tantiyatsiyänayqui tsayllutan yachatsicogcunata mana chasquipäyänanpä.4Tsay llutan yachatsicogcunaga Tayta Diospa willacognin

tucullarshi gamcunamanpis chäyämushga. Tsaychöshirunacunata criyitsir caynö nicäyan: “Jutsa rurayta manajagirishgapis Tayta Dios nogantsictaga perdonacamäshunmi”nir. Tsaynö yachatsicurnin Señornintsic Jesucristupawillacuynintaga mananam cäsuyannatsu. Tsay runacunapägaTayta *Diospa palabranchöpis gellgaraycan in ernumannaaywayänanpämi.5Musyayangayquinöpis *Israel runacunata Egipto nacionpa

mandunpita Tayta Dios jipiscamurpis pay ninganta manacäsogcunataga ushacätsirganmi. 6Tsaynöllam manana cäsucurmunayanganchö cacog cag waquin *angelcunatapis TaytaDiosga pasaypa tsacayman gaycushga syu nal junagyag.7Tsaynöpis pasaypa pengacuypä imayca jutsa ruraychöcayanganpitam Sodoma, Gomorra, y tsay lädun quinranmarcacunatapis Tayta Dios ninawan ushacätsirgan.Tsaynöllam ninganta mana cäsucogcunataga pitapis maytapisTayta Dios mana upeg ninaman gaycunga imayyagpisrupayänanpä.8Jutsa rurayllachö cacogcunata Tayta Dios in ernuman

gaycunanpä cagta musyaycarpis tsay llutanyachatsicogcunaga jinallam jutsallachö cawaycäyan. Tsaynöcarmi paycunaga jucwan jucwan lluta cacuyan. Tayta Diospawillacuyninta willacogcunatapis mana ni imapä cuentayantsu.Nircurmi niyan tsaynö cawayänanpä suëñuynincunachö TaytaDios parlapanganta. Tsaynö nirmi angelcunapäpis

*supaycunapäpis shimincunaman changanta lluta parlacuyan.9Arcangel Miguelmi itsanga llapan angel mayincunapita maspuëdeg caycarpis supaycunata Tayta Dios juzgananpädejaycun. Tsaymi Tayta Diospa sirvegnin *Moisespa ayanta*Satanas apacuyta munaptinpis shiminman changantagaarcangel Miguel imatapis nirgantsu. Payga itsan caynöminirgan: “Tayta Diosmi juzgashunqui”. [Tsaynö nirnin manamcachapargantsu Moisespa ayanta apacunanta.] 10Tsay llutanyachatsicogcunaga imatapis manacagman churar burlacurmanam tantiyacuyantsu imata parlayangantapis.Ashmacunanö mana tantiyacog carmi llutancunata rurayan.Tsaynö cayanganpitam paycunaga in ernuchö rupayanga.11Unay Cain wauginta chiquipar wanutsingannömi y

Balaam gellëllapä mallagashga cangannömi paycunapiscaycäyan. Tsaynö cayanganpita in ernuchö imanöräñacayanga. Moisespa contran parlanganpitam Core jutiyogrunapis ushacargan. Tsaynömi tsay llutan yachatsicogcunapismana yarpashgata ushacäyanga.a12“Tayta Diosman mañacushun” nir

goricäyangayquicunachöpis micuyangayqui öraga imanöpengacuypämi llutancunata parlar jegchicachäyan. Paycunagaruna mayincunata cuyapaytaga manam ni ichicllapisyarpäyantsu. Usya pucutayta vientu wacman caymanpuritsingannömi tsay llutan yachatsicuynincunatapuriycätsiyan. Tiempunchöna caycar prüta manawayungannömi paycunaga caycäyan. Tsaynö mana wayogprütata lluquirir jitariyangannömi paycunapis in ernumangaycucäyanga. 13Imayca ganracunatapis mayu gorircurcuchunman jitaramungannöllam paycunapis maytsaychömana allicunallata ruraycäyan. Tsaynö cayanganpitamestrëllacuna shumag atsicyaycanganta unyamur mananaatsicyangannö paycunapis in ernuman char pasaypa mananaatsicyaychö imayyagpis ñacacuyanga.14Tsaynömi Adanpa willcanpa mas willcan cag *profëta

Enocpis caynö nirgan: “Tayta Diostaga ricargö pasaypa atscaangelnincunawan llapan runacunaman juzgananpäshamuycagtam. 15Payga juzganga jutsasapacunata llapanjutsancunapitam. Y tsaynömi llapan contran parlagcunatapisjuzganga” nir. 16Tsay llutan yachatsicogcunaga imallapitapisjamuräcuyanmi. Quiquincunallapämi imatapis ashiyan. Runatucurnin manacagcunatam parlayan. Yarpäyangancunataimatapis ruratsiyänan raycurmi alli shimincunallaparunacunataga parlapäyan.

Diosnintsicman yäracullar imaypiscawayänanpä yätsingan

17Waugicuna panicuna, tsay llutan yachatsicogcunapäSeñornintsic Jesucristupa *apostolnincuna niyanganta

JUDAS

Jesucristuman criyicogcunapä San Judas cartacunganCay cartata gellgargan Santiagupa waugin Judasmi. Cay carta gellgag Judasga cashga manam Señor Jesucristuta ticrapog cag

Judas Iscariotitsu. Tsay witsancunaga llutan yachatsicogcuna puriyargan caynö nirninmi: “Jutsa rurayta mana jagirishgapisTayta Dios nogantsictaga imaypis perdonacamäshunmi” nir. Tsaynö llutanta yachatsicur puriyaptinmi Judasga llaquicurganJesucristuman criyicog mayincunapä. Tsaymi cay cartata gellgargan tsay llutan yachatsicogcunata mana cäsuyänanpä.

Page 235: Quechua Conchucos Sur Nt

235

yarpäyay: 18“Gepa watacunataga yuriyämungam Tayta Diospawillacuyninta imapäpis mana cuentagcuna. Tsaynörunacunaga Tayta Diosta cäsucuyänanpa rantinmiquiquincuna munayangannölla cawayanga” nir. 19Tsayniyangannöllam cananga Tayta Diosta mana cäsucogrunacuna yuriyämushga. Paycunam jutsayog cayan criyicogmayintsiccuna chiquinacur iglesiapita gargunacuyänanpäpis.Tsaynö runacunaga Tayta Diospa *Espiritu Santunta manachasquishga carmi munayangannö jutsa rurayllachöcawacuyan.20Waugicuna panicuna, gamcunaga Tayta Diospa

willacuyninta yachacuyangayquinölla payman yäracurimaypis cawayay. Y Espiritu Santotantiyatsiyäshungayquinölla Tayta Diosmanga mañacuyay.21Tayta Dios cuyaycämashgaga imaypis pay munangannöcawayay. Tsaynöpis Señor Jesucristo cutimunanpäna cagtamusyaycarga jutsata mana ruraypa listullana caycäyaychasquicuyänayquipä. Pay cutimurmi cuyapämarnintsicapacamäshun gloria vïdachö imayyagpis cushishgacawacunantsicpä.

22Tsaynö caycaptinga mana tantiyacog criyicogcunatashumag tantiyatsiyay Señor Jesucristumancriyicuyänanpä. 23Juc runa mayintsic ninachörupacaycagta ricar wanuypa cawaypa salvag cuentapitapis maytapis yachatsiyay Jesucristuta chasquicurin ernuman manana gaycucäyänanpä. Manacäsuyäshuptiquipis yaparir yaparirpis Señor Jesucristutachasquicuyänanpä shumag tantiyatsiyanqui. Tsaynötantiyatsiyänayquipä paycunawan goricar pagtä llutanruraynincunaman chaycäyanquiman.

Tayta Diosta alabangan24Imaycawan munayyog Tayta Diosmi imaypis

yanapaycämantsic jutsata mana ruraypanacawanantsicpä. Tsaynöpam paypa ñöpanmanjutsaynagna chäshun imayyagpis cushishgacawacunantsicpä. 25Payllam salvamagnintsic. Payllamimaycawanpis munayyog. ¡Cananpis waraypis imaypispoderösu Tayta Dios alabashga caycullätsun! Tsaynöcatsun.

JUDAS

Page 236: Quechua Conchucos Sur Nt

236

a 2.1a “Criyicogcunapä” ninanpa rantinga griegu idiömachö “criyicogcunapa angelninpä” nirmi gellgaraycan. Cay versïculuchö criyicogcunapaangelnin ninganga “llapan criyicogcuna” ninan o tsaynöpis “criyicogcunata yachatseg” ninanmi. Tsaynöllam caycan Apocalipsis 2.8; 2.12; 2.18;3.1; 3.7; 3.14-chöpis.

Librupa gallaycunan

1 1,2Noga Juan, Tayta Diospa willacognin carmi, cay librutagellgä Jesucristo ciëluchö ricatsimangancunata

musyayänayquipä. Cay patsa ushacänan tiempucuna imaycapäsananpä cagcunata ricatsimänanpämi Tayta Dios tsurinJesucristuta nirgan. Tsaynöpam *angelninta Jesucristocachamushga tsaycunata ricatsimänanpä. Tsaymi tsayricatsimangancunata gellgaycä llapan criyicogcunamusyayänayquipä. 3Cushicuyangam cay gellgangäcunataliyegcuna. Y liyipäyanganta chasquicogcunapiscushicuyangam. Tsay imaycata ricatsimangancunaruracanganam.4Cayta gellgamü Asia provinciachö ganchis (7)

marcacunachö Jesucristuman criyicogcunapämi. Imaypitapisimayyagpis cawag Tayta Dios y ñöpanchö caycag *EspirituSanto gamcunata cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuy paymunangannö cushishga cawayänayquipä. 5TsaynöllaSeñorllantsic Jesucristo gamcunata imaycachöpisyanapaycuyäshuy. Paymi alli willacuyta cay patsamanapamushga y wanushgacunapita puntatam cawamushgayapayga manana wanunanpä. Tsaymi Señornintsicpamunayllanchö cay patsachö llapan mandacogcunapiscaycäyan.Cuyapämarnintsicmi cruzchö wanur llapan jutsantsiccunata

perdonamarguntsic. 6Tsaynöpam imay öra mañacushgapisTayta Diosga wiyaycämantsic. Mandunmanmichuramarguntsic imaycatapis pay munanganta rurarnacanapä. ¡Señor Jesucristuta imaypis alabashun munayninchöimaycapis canganpita! Tsaynö callätsun.

7 ¡Jesucristoga ciëlupita pucutay jananchömicutimunga!

Tsaynö cutimuptinmi llapan runacuna ywanutsegnincunapis ricayanga.

Castïguta chasquiyänanpä cagta musyarmimaytsaychöpis runacuna mantsacarninwagayanga.

Cay ningänöllam llapanpis päsanga. Tsaynö catsun ari.

8Imaycawan munayyog y imayyagpis cawag Tayta Dioscaynömi nin: “Cay patsata manarä camarpis caycargämi. Yushacäriptinpis caycäshällam” nir.

Jesucristuta Juan ricangan9Criyicog mayiquicuna carmi gamcunanölla nogapis Tayta

Diospa ñöpanman chäshä. Jesucristumancriyicuyangayquipita runacuna chiquiyäshungayquinöllamnogatapis Jesucristuman criyicungäpita chiquiyäman. YJesucristupa willacuyninta willacungäpitam Patmos*islachöpis prësurätsiyämargan. 10Tsaychö prësuraycarmidomingu junagchö Tayta Diosman mañacur caycangätaEspiritu Santupa munayninchö ricacusquir wiyargä cornëtagayaragnörä caynö nimogta: 11“[Canan ricatsishayqui imapäsananpä cagcunata.] Tsay ricangayquicunata gellgarcurapatsinqui ganchis (7) marcacunachö criyicogcunaman. Tsayapatsinayquipä cag marcacunaga Efeso, Esmirna, Pergamo,Tiatira, Sardis, Filadel a, y Laodicea marcacunam” nir.12Gepächö tsaynö gayaraypa parlamogta wiyaycurmi

ticrasquirgä pï cangantapis ricanäpä. Tsaychömi ricargä örupitarurashga ganchis chiuchicuna atsicyaycäyagta. 13Tsay chiuchicunachöpinchömi ricargä chaqui puntanyag yullag röpan jatipäcushgaruna ichiraycagta. Y pëchunpanam örupita awashga anchuwachucutanö churapäcushga caycargan. 14Agtsannam yullag pürucargan yullaganganyag tagshashga millwanö y rashtanö.Ñawinnam ninanörä atsicyargan. 15Tsaynöllam chaquincunapisatsicyargan chipipinganyag wayllashga broncinörä. Parlanganpiscarumanmi wiyacämurgan ragrapa lasag yacu gayarar aywagnörä.16Derëcha cag maquinchömi tsararargan ganchis estrëllacunata.Shiminpitanam espäda yargamurgan ishcanläpa a lashga.Cärannam rupaynö pasaypa chipipirrä atsicyargan.17Payta ricaycurmi wanushganö ishquisquirgä ñöpanman.

Tsaynam derëcha cag maquinwan yataycamar nimargan:“Ama mantsacaytsu. Nogam imaypitapis cargä y imayyagpiscashä. 18Runacuna wanutsiyämashga captinpis nogacawamurgä imayyagpis cawanäpämi. Nogapa munayllächömirunacunapis caycäyan wanuyanganpita cawatsimunäpä. 19Cayllapan ricaycätsingäcunata gellgay, canan päsaycangancunatay ima päsananpä cagcunata. 20Ganchis chiuchicunataricangayquega cayan tsay ganchis marcacunachö nogamancriyicogcunam. Derëcha cag maquïchö tsararangä ganchisestrëllacunanam cayan tsay criyicogcunata cuïdag angelcuna”.

Efeso marcachö criyicogcunapä gellgangan

2 1Nircurnam Efeso marcachö criyicogcunapäa Jesucristocay ningancunata gellgatsimargan caynö nir:

APOCALIPSIS

Tayta Dios ricatsingancunata apostol Juan gellganganJesucristupa apostolnin Juanmi cay “Apocalipsis” ningan libruta gellgargan. Pay gellgananpäga Tayta Dios cachamungan juc

angelmi Juanta ricatsirgan cay patsachö y ciëluchö ima päsananpä cagcunatapis. Tsay ricatsingancunatanam Juan gellgarganimaycaläya ñacacuycuna chämuptin Jesucristuta chasquicogcuna imaypis payman yäracur cawanantsicpä.Cay librum musyatsimantsic Jesucristo cutimunanpä canganta. Tsaynömi musyatsimantsic llapan runacuna cawariyämuptin

Jesucristo juzgananpä cagta y payta chasquicogcuna imayyagpis ñöpanchö cawayänanpä cagta.Manarä cay Apocalipsis libruta gellgarmi Juan gellgargan Señor Jesucristo cawanganta willacur “San Juan” ningan libruta y

quimsa cartacunata. Tsaycunapis Mushog Testamentuchömi gellgaraycan.

Page 237: Quechua Conchucos Sur Nt

237

b 2.1b “Puriycä örupita rurashga ganchis chiuchicunapa chöpinchöpis” ninganga quiquin Señor Jesucristo ganchis marcacunachö paymancriyicogcunata mana dejaypa yanapaycanganmi. c 2.6 Nicolasga runacunata yachatsirgan Tayta Diosta mana cäsutsir ïdulucunataadoracuyänan altarchö pishtayangan aytsata micuyänanpämi. Tsaynöpis yachatsirgan ollgupis warmipis majancunata jucwan engañarcacuyänanpämi. d 2.7 Imayyagpis cawatsicog jachapita musyayänayquipä liyinqui Apocalipsis 22.2,14,19. e 2.14 Balaampita mastamusyanayquipä liyinqui Numeros capïtulu 22-pita 24-yag y 31.8,16. f 2.15 Nicolaspa yachatsicuyninpita musyanayquipä liyinquiApocalipsis 2.6 nötata. g 2.17a Tsay ciëluchö churarag “manah” ningan micuytam unay Israel runacuna tsunyag jircachö puriyaptin TaytaDios camaripargan micuyänanpä. Ciëluchö churarag micuymanmi Jesucristo quiquinwan iwalatsirgan. Tsaypita masta musyanayquipä liyinquiJuan 6.32-58. h 2.17b Apostol Juan gellgangan witsanmi runacuna yullag rumitarä chasquiyag tsay rumita ricaycatsirrä estamanyaycuyänanpä. Tsaymi Jesucristo nirgan yullag rumita chasquegcunarä Diospa ñöpanman chäyänanpä canganta.

“Noga Señorniquim tsay ganchis (7) estrëllacunata tsararäderëcha cag maquïchö. Y nogam puriycä örupita rurashgaganchis chiuchicunapa chöpinchöpis”.b2“Noga musyaycämi imayca rurayniquicunatapis. Gamcunaga

imaypis nogamanmi yäracaycäyämunqui. Tsaynöllam musyaycällutan yachatsicogcunata mana chasquipäyangayquita. Apostoltucogcuna llutancunata yachatsiyäshur llullapäyäshungayquitapistaripäyarguyquim. 3Nogaman criyicayämungayquipita runacunachiquiyäshuptiquipis mana ajayaypa munangänöcawaycäyangayquitam musyaycä”.4“Peru allitsoga puntacunata shumag cuyanacuyangayquinö

manana cuyanacuyangayquim. 5Tsay puntacunata shumagcuyanacur cayangayquita yarpar cananpis tsaynöllacuyanacuyay. Tsaynö yapay mana cuyanacuyaptiquegañöpächö caycag chiuchiquicunata jitarir mananam imachöpisyanapayäshayquinatsu”.6“Tsaynö manana cuyanacurpis Nicolaspa llutan

yachatsicuynincunatac mana chasquiparnin allitamruraycäyanqui. Pay yachatsingancunataga manam wiyaytamunätsu”.7“Noga ningänömi Espiritu Santupis gamcunata

nicäyäshunqui. Tsayta shumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun. Ningäcunata imaypis cumplegcunaga TaytaDiospa ñöpanchö imayyagpis cawatsicog jachapa prütantammicuyanga”.d

Esmirna marcachö criyicogcunapä gellgangan8Tsaypitanam Esmirna marcachö criyicogcunapä Jesucristo

cay ningancunatapis gellgatsimargan caynö nir:

“Noga Señorniquim imaypitapis cargä, imayyagpis cashä, ywanungäpitapis cawamurgä”.9“Noga musyaycämi imaycachöpis ñacaycäyangayquita y

muchuychö cayangayquita. Tsaynö carpis nogamancriyicayämungayquipitaga imaycayognömi caycäyanqui.Tsaynöllam musyaycä *Israel runacuna gamcunapawasayquicuna rimaycäyanganta. Tsaynö nirpis rasun caggapaycunam ‘Tayta Dios ningantaga cumpliyämi’ nicar*Satanaspa mandunta ruraycäyan”.10“Imaycaläya ñacaycuna gamcunaman chaycämunnam.

Tsaynö captinpis ama mantsacäyanquitsu. Nogaman manacriyicamog runacunam Satanaspa munayninta rurarwaquinniquicunata carcelman wichgayäshunqui. Chuncajunagmi tsaynö ñacayanqui. Noga raycurwanutsiyäshunayquipäna caycäyaptinpis nogata manañëgayämaptiquega gamcunata chasquiyäshayqui ñöpächöimayyagpis cawayänayquipämi”.11“Noga ningänömi Espiritu Santupis gamcunata

nicäyäshunqui. Tsayta shumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun. Ningäcunata imaypis cumplegcunagamanam in ernuman aywayangatsu”.

Pergamo marcachö criyicogcunapä gellgangan12Tsaypitanam Pergamo marcachö criyicogcunapä

Jesucristo cay ningancunatapis gellgatsimargan caynö nir:

“Noga Señorniqui ishcan lädunpa a lashga espädätamaptaraycä”.

13“Noga musyämi tsay taycäyangayqui Pergamo marcachörunacuna juclä runacunapitapis mas peyor Satanaspamunayninchö cawaycäyanganta. Tsaynö waquincunacawayaptinpis gamcunaga nogallaman criyicamurmicawaycäyanqui. Alli willacuynïta willacog Antipasta gamcunacagchö wanutsiyashga captinpis nogaman yäracayämurmanam gongayämarguyquitsu”.14“Tsaynö nogaman yäracaycäyämurga amana

chasquipäyaynatsu unay *profëta Balaam yachatsingannöemana alli cawag runacunata. Unay Balaam aquishapaptinmiBalac jutiyog runapis Israel runacunata estancunamangayatsirgan *ïdulucunapa altarninchö pishtangan aytsatamicuyänanpä. Y tsaynömi Israel runacunataga yätsiparganmajancunata jucwan engañar lluta cawacuyänanpäpis”.15“Nicolaspa yachatsicuynintapisf tsaynölla amana

chasquiyaynatsu. 16Tsay yachatsicungancunata manacäsuypana Tayta Dios munangannö cawayay. Tsaynö jutsarurayllachö cawayaptiquega gamcunaman shamuycurushacätsiyäshayquim shimïpita yargamungan espädäwan”.17“Noga ningänömi Espiritu Santupis gamcunata

nicäyäshunqui. Tsayta shumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun. Ningäcunata imaypis cumplegcunatagaciëluchö churarag ‘*manah’ ningan micuytam garashämicuyänanpä.g Nircurmi chasquiyanga yullag rumichömushog jutincuna gellgaraycagta.h Tsay mushog jutitagayullag rumita chasquegcunallam musyayanga”.

Tiatira marcachö criyicogcunapä gellgangan18Tsaypitanam Tiatira marcachö criyicogcunapä Jesucristo

cay ningancunatapis gellgatsimargan caynö nir:

“Noga Señorniquega Tayta Diospa tsurinmi cä. Ñawïpisninanöran atsicyaycan. Chaquïpis atsicyaycan chipipinganyagwayllashga broncinörämi”.19“Noga musyaycämi imayca rurayniquicunata, llapayquipis

cuyanacuyangayquita, nogaman yäracayämungayquita, yimaypis munangänö cawayangayquita. Tsaynö shumagcawarna imaycatapis mas allita rurar cawaycäyangayquitamusyaycämi”.20“Tsaynöna cawarpis ‘Jezabel’ ningan warmi llutanta

yachatsicuptin mana micharninmi itsanga mana allitaruraycäyanqui. Tsay warmega ‘Diospa willacogninmi cä’ negtucullarmi nogaman criyicamogcunata llutancunatayachaycätsin. Payga yachatsin runacunapis warmicunapisjucwan jucwan cacuyänanpämi y Tayta Diosta mana cäsutsirïdulucunapa altarninchö pishtayangan aytsatamicuyänanpämi. 21Nogaga tsay warmita nirgänamjutsancunata jagirinanpä. Tsaynö nicaptïpis jagiriyta manammunantsu”.22,23“Jutsa ruraynincunata mana dejag cagcunataga pasaypa

ñacatsirmi castigashä. Tsay warmipa llutanyachatsicuynincunata chasquegcunapis mantsariypäñacaycunawanmi ushacäyanga. Tsaynöparan nogamancriyicamogcunaga llapanpis niyanga: ‘Shonguntsicchö imatayarpangantsictapis Jesucristoga rasunpam musyaycan. Tsaymipayga jutsa ruragcunataga pitapis castigan’ nir”.24,25“Waquinniquicunaga tsay warmipa llutan

yachatsicuynincunata manam chasquiyarguyquitsu. Payga

2

Page 238: Quechua Conchucos Sur Nt

238

i 3.1 Ganchis estrëllacunaga cayan Jesucristuman criyicogcunata cuïdag angelcunam. Liyinqui Apocalipsis 1.20. j 3.12 Ciëlupita shamogmushog Jerusalen marcapita musyanayquipä liyinqui Apocalipsis capïtulu 21. k 3.21 Jesucristuman criyicogcuna paywan mandacuyänanpäcagta mas musyanayquipä liyinqui Apocalipsis 20.4-6.

‘Diospa mas allin cag yachatsicuyninta yachacushun’ nirmiyachatsiyäshog tucuycan. Rasunpaypa tsay yachatsicuygamanam Diospitatsu, sinöga Satanaspitam. Tsayta gamcunamusyaycarga noga yachatsingäcunata cutimungäyagpis amagongayanquitsu. 26,27Noga ningäta wanunganyagpis cumplegcagcunataga churashä llapan marcacunatapis munayninchötsaräyänanpämi. Tsayga canga llapan imaycatapis nogapamunaylläman Tayta Diosllä churamungannömi. Paycunatsaynö munayyog carnam mana wiyacog cag runacunatamantsaripä castigayanga. 28Tsaynömi tsay mandacog caytachasquegcunapaga premiuncuna canga warag lucëru”.29“Noga ningänömi Espiritu Santupis gamcunata

nicäyäshunqui. Tsayta shumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun”.

Sardis marcachö criyicogcunapä gellgangan

3 1Tsaypitanam Sardis marcachö criyicogcunapä Jesucristocay ningancunatapis gellgatsimargan caynö nir:

“Nogam Espiritu Santuta cachamü. Y nogam maquïchöganchis (7) estrëllacunatai tsararaycä”.“Nogaga musyaycämi imayca rurayniquicunata. Nogaman

criyicamur cawayangayquita runacuna yarpäyaptinpisgamcunaga wanushga cuentam caycäyanqui. 2¡YarpachacuyayTayta Dios munangannö shumag cawayänayquipä! Allitaruraycäyangayquita yarparninpis Tayta Diospäga manamallitsu cawaycäyanqui. 3Yarpäyay alli willacuynïtayachacuyangayquita. Jutsayquicunata jagirir shumagcawayay. Dios munangannö mana cawayaptiquega manayarpashgata ladron chämognömi nogapis mana yarpashgatachämushä gamcunata castiganäpä”.4“Tayta Diosta mana cäsucur waquincuna cawayaptinpis

waquinniquicunaga pay munangannömi cawaycäyanqui.Gamcuna allita rurar cawayangayquipitam nogawan cayanquiyullag röpayquicuna jatishga. 5Tsaynöllam imanöñacacuychöpis Tayta Diosman yäracur cawag cagga yullagröpan jatishga gloriachö cawayanga. Paycunapa jutincunagagellgaraycan gloria vïdachöna cawayänanpä cagcunagellgarangan librüchömi. Tsaychö jutincunataga manamborrashänatsu. Taytalläpa y angelcunapa ñöpanchömimusyatsicushä nogaman yäracamog cayanganta”.6“Noga ningänömi Espiritu Santupis gamcunata

nicäyäshunqui. Tsayta shumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun”.

Filadel a marcachö criyicogcunapä gellgangan7Tsaypitanam Filadel a marcachö criyicogcunapä Jesucristo

cay ningancunatapis gellgatsimargan caynö nir:

“Noga jutsaynag Señorniquim cä. Ningäcunataga imaypiscumplïmi. Nogam gloria puncupa llävinta tsararaycä. Tsaymimunayllächö caycan salvashga cag runacunata gloria puncutaquichapänäpäpis y mana salvashga cagcunata wichgapänäpäpis”.8“Noga musyaycämi imayca rurayniquicunata. Poderniynag

caycarpis ningäcunataga mana gongaypam cumpliyarguyqui.Tsaymi gloria puncuta gamcunata quichapargö. Tsay puncupayaycuyaptiqui manam pipis michäyäshunquitsu.9Marcayquicunachö waquin runacunaga ‘Diosmanmi criyicü’nicarpis manam rasunpatsu criyicayämun. Paycunaga Satanasmunangantam ruraycäyan. Paycunatam syu nal junagchönishä ñöpayquicunaman gonguripacamur caynöniyäshunayquipä: ‘Rasunpam gamcunaga Tayta Diospawamrancuna cayarguyqui’ nir”.

10“Ima ñacacuychö carpis mana ajayaypa noga ningäcunatacumplirmi gamcuna allita rurar cawaycäyanqui. Tsaynöcawayaptiquega runacunapä castïguta cachamungäwanñacaycuna captinpis gamcunataga manam dejayäshayquitsu”.11“Noga shamogpänam caycä. Tsaymi yachatsingäcunata

mana gongaypa noga munangänö cawayänayqui. Tsaynöpamnogapa ñöpäman chämur premiuta chasquiyanqui.12Munangänö imaypis cawag cagtaga chasquishä imayyagpisTayta Diospa ñöpanchö cawayänanpämi. Iglesiapa allichurashga cimientun rumicuna mana cuyuycachaypacayangannömi llapan salvashga runacuna Diospa ñöpanchöimayyagpis mana yarguypa cayanga. Nogapa cayanganmusyashga cananpämi paycunachö gellgashä Tayta Diospajutinta y nogapa mushog jutïta. Tsaynöpam ciëlupita shamogmushog Jerusalen marcachönaj imayyagpis täyanga”.13“Noga ningänömi Espiritu Santupis gamcunata

nicäyäshunqui. Tsayta shumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun”.

Laodicea marcachö criyicogcunapä gellgangan14Laodicea marcachö criyicogcunapä Jesucristo cay

ningancunatapis gellgatsimargan caynö nir:

“Runacunata salvananpä Tayta Dios llapanaunicungancunataga noga Señorniquim cumpliycä. Nogagaimaypis rasun cagllatam nï. Nogawanmi Tayta Diosimaycatapis camargan”.15“Noga musyaycämi imayca rurayniquicunata. Gamcunaga

nogaman criyicamog tucullarmi cawaycäyanqui. ¿Imanirtärasunpa nogaman criyicayämunquitsu? Janan shongullacriyicamurmi mana criyicamog runacunapitapis mas peyorcaycäyanqui. 16Tsaynö cayaptiquega melanaypä cagcunatajitaringänömi gamcunatapis ñöpäpita jitariyäshayqui”.17“Rïcu cayangayquimanmi gamcunaga yäracuyanqui. Tsaymi

parlacachar niyanqui imayquicunapis mana faltäyäshungayquita.Tsaynö carpis manam cuentata gocuyanquitsu Tayta Diosta manayarpäyangayquiwan pobripitapis mas peyor caycäyangayquita.Gamcunaga gaprayashganömi y pengacuypä gallapächunömicaycäyanqui. 18Rasunpa rïcunö cayta munarga nogapita rantiyayöru püruta. Gallapächunö cayta mana munarga nogapita rantiyayyullag röpata. Gapranö cayta mana munarga nogapita rantiyayjampita. Tsaynöpam Tayta Diosta yarparna rasunpa rïcunöcayanqui, alli röpashganö cayanqui, y gapra runa mana tantiyaypaaywangannö cayänayquipa rantin alli tantiyacog cayanqui”.19“Cuyangä cagtaga llutanta ruraptin noga castigämi llutanta

rurayangancunata jagiriyänanpä. Tsaynö castigacog caycaptëgashumag tantiyacur noga munangänöna cawayay.20Wayiquicunaman chaycamur puncuyquicunapa gayacamognömigamcunata gayacaycämü. Gayacamungäta wiyarpäsatsiyämaptiquega cuyanacuyangayquiwan micurcushicuyangayquinömi gamcunapis nogawan imaypis cawarcushicuyanqui. 21Munangänö imaypis cawayaptiquega gamcunatachurayäshayqui nogawan mandag cayänayquipämi.k Tsaynöllamnogapis Tayta Dios munangannölla cawaptï churamashga paywanimayyagpis mandacog canäpä”.22“Noga ningänömi Espiritu Santupis gamcunata nicäyäshunqui.

Tsayta shumag wiyacog cagcunaga chasquicuyätsun”.

Tayta Diosta gloriachö alabayangan

4 1Tsaypitanam ricargä gloria puncu quicharaycagta.Nircurnam puntata wiyangänölla yapaypis wiyargä

cornëta gayaragnörä “Cayman shamuy. Cananmiricatsishayqui ima päsananpä cagtapis” nimagta.

2–4

Page 239: Quechua Conchucos Sur Nt

239

l 5.1 Rölloga cargan garapita o papelpita rurashgachö gellgashga librunömi. Tsaytaga liyisquir canganmi wancurcuyag. m 5.6a Tsay ÜshagaJesucristum cashga. Üsha ganchis wagrayog ninanga “pasaypa poderyog” ninanmi. Üsha ganchis ñawiyog ninanga “llapanta ricag y llapantamusyag” ninanmi. n 5.6b “Espiritu Santo” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “ganchis Espiritu” nirmi gellgaraycan. o 6.1 “Jesucristo”ninanpa rantinga griegu idiömachöga “Üsha” nirmi gellgaraycan. Tsaynöllam caycan 6.3; 6.5; 6.7; 6.9; 6.12; 6.16-chöpis.

2Tsaychömi Espiritu Santo ricatsimargan mandacogpajamaräcunan *trönu gloriachö caycagta. 3Tsay trönuchömiTayta Dios jamaraycargan verdi y puca color lindu chipipirrä.Jaspi ruminö o cornalina ruminörämi chipipiycargan. Tsayjamacunan trönun jananpanan esmeralda ruminörächipipiycag turmanyuy sutaraycargan.4Tayta Diospa trönuntam jiruruparäyargan ishcay chunca

chuscu (24) mandagcuna jamacuyänan sillëtacuna. Tsaysillëtacunamanmi yullag röpashga respitashga runacunajamacuyargan. Tsay respitashga runacunaga örupitacoronashgam llapanpis cayargan.5Tayta Dios jamaraycangan trönunpitam atsicyaypa atsicyar

tillagucuy yargamurgan. Magacuypis bunruruypambunrururgan. Tsay trönupa ñöpanchömi ganchis (7)chiuchicuna rauraycäyargan. Tsaycunaga cargan Tayta DiospaEspiritu Santunmi.6Tsaynöpis Tayta Diospa trönun ñöpanchömi lamar

maytsayninpa alëri ricacargan. Y nircur chuscu angelcunamtsay trönupa ñöpanchö caycäyargan. Tsay angelcunapamentëru cuerpunchö ñawincuna cargan. 7Punta cag angelmicargan leonnö. Ishcay cagnam törunö. Quimsa cagnamrunanö. Y chuscu cagnam cargan älasnin quichashgacondornö. 8Tsaycunapaga chuscunpapis jogtayanmiälasnincuna capuyargan. Y entëru cuerpuncunachömiñawincuna cargan.Tsay angelcunam pagasta junagtapis caynö nicäyan:

“Imaycawan munayyog Tayta Dios,jutsaynag carmi gamlla Dioslläcuna canqui.Gamga imaypitapis imayyagpis cawag Diosmi canqui” nir.

9,10Trönunchö jamaraycag imayyagpis cawag Tayta Diostatsaynö alabayaptinmi tsay ishcay chunca chuscu (24)respitashga runacunapis gonguricuycur adorayan. Y nircurmicorönancunata jipisquir Tayta Diospa ñöpanman churaycurninniyan:

11 “Tayta Dios, gamllam imaycapäpis munayyog canqui.Llapan imaycatapis gammi camarguyqui.Cawaynincuna gongayquipitam llapanpis cawaycäyan.Tsaymi gamtaga llapanpis respitayäshur alabayäshunqui”

nir.

Jesucristuta gloriachö alabayangan

5 1Tsaypitanam ricargä Tayta Diosta trönunchöjamaraycagta. Payga jamaraycargan derëcha cag

maquinchö röllun aptashgam.l Tsay rölloga jananpa y rurinpagellgashgam cargan. Pipis lluta mana quichananpämi ganchis(7) cuti cërawan cuchuncunapa lagashga cargan. 2Tsaytaricaycurmi juc puëdeg angel llapan callpanwan nirgan: “¿Piräcërancunata jipiscärir rölluta quichanga?” nir. 3Tsaynöniptinpis ciëluchö, ni cay patsachö, ni maychöpis manam tsayrölluta pipis quichagpänö cargantsu ni tsaychö gellgarangantaricagpänö.4Pipis tsay rölluta quichananpä mana captinmi feyupa

llaquicur noga wagargä. 5Tsaynö wagaycaptïmi tsay ishcaychunca chuscu (24) respitashga runacunapita jucninnimargan: “Ama wagaytsu. Juda castapita ‘Leon’ ninganrunam Satanasta vincir imaycawanpis munayyog caycan tsayrölluta quichananpä. Payga rey *Davidpa ayllunaywaragpitam”.

6Tsaynö nicämaptinmi ricasquirgä Tayta Diospa jamacunatrönun ñöpanchö juc Üsha caycagta. Tsay Üshaga caycargantsaychö caycag chuscu angelcunapa y ishcay chunca chuscurespitashga runacunapa chöpinchömi. Tsay Üshaga wanunganpitacawamurmi ichiraycargan. Ganchis wagrayog y ganchisñawiyogmim cargan. Tsay ganchis ñawincunaga caycan Tayta Dioscay patsaman cachamungan Espiritu Santum.n 7Tayta Diosmandacur trönunchö jamaraycagman witiycurmi derëcha cagmaquinpita tsay Üsha chasquimurgan rölluta. 8Tsay röllutachasquiriptinmi ñöpanchö caycag chuscu angelcuna y tsaychö cagishcay chunca chuscu respitashga runacunapis Üshapa ñöpanmangonguricuycuyargan. Paycuna llapanmi arpancunawan cayargan.Tsaynömi örupita rurashga väsuncunachö *inciensiutapisapayargan. Tsay inciensioga cargan criyicogcuna Tayta Diosmanmañacucuyänanmi. 9Paycunam mushog alabanzata cantar Üshataalabayargan caynö nirnin:

“Gamllam munayyog canqui tsay rölluta quichanayquipä.Gammi runacuna raycur wanurgayqui.Wanur yawarniquita jichaptiquim gamman criyicamog

cagtaga Tayta Dios imaycaläya runacunata perdonarsalvashga,

maychö tsaychö tagcunatapis y imaycaläya parlacuychöparlagcunatapis.

10 Paycunaga munayniquichömi caycäyan.Tsaymi imaycay öra mañacuyäshuptiquipis gamga

wiyaycanqui.Paycunam gamwan patsachö mandag cayanga” nir.

11Tsaypitanam ricargä yupaytapis manana atipaypäangelcuna alabaycäyagta. Paycunam tsay chuscuangelcunawan y tsay ishcay chunca chuscu respitashgarunacunawan Üshata alabaycäyargan caynö nirnin:

12 “Gammi wanurgayqui runacuna jutsancunapitaperdonashga cayänanpä.

¡Maytsaychöpis gamtaga alabayäshunquim!Gampa munayllayquichömi imaycacunapis caycan.Gammi llapan camangayquicunapapis duëñun canqui.Pipis manam gamnöga yachag cantsu.¡Llapan cawagcunam gamta imaypis alabayäshunqui!” nir.

13Tsaynömi wiyargä ciëluchö cagcuna, cay patsachöcagcuna, lamar rurinchö cagcuna, llapanpis Tayta Dioscamangan cagcunaga caynö alabaycäyagta:

“¡Trönunchö mandacur jamaraycag Tayta Dios y tsaychöcaycag Üsha imayyagpis alabashga catsun!”

14Tsaynö alabayaptinmi Diospa ñöpanchö caycag chuscuangelcuna “¡Tsaynö callätsun!” niyargan. Y tsaychö caycagishcay chunca chuscu respitashga runacunanam ñöpanmangonguricuycur adorayargan.

Rölluchö jogta lagashga cëracunata Jesucristo jipingan

6 1Tsaychömi ricargä rölluchö punta cag lagashga cërataJesucristoo jipinganta. Tsaynö jipiriptinmi ñöpanchö

caycag chuscu angelcunapita jucnin gayacurgan:“¡Yargamuy!” nir. 2Tsaynö niptin ricäringächömi ricasquirgäyullag cawallun muntashga yargaycämogta. Muntaragningacargan ëchan aptashgam. Paymi corönata chasquisquirmiaywargan Tayta Diospa contrancunata ushacätsinanpä.

4–6

Page 240: Quechua Conchucos Sur Nt

240

p 7.3 Tayta Dios imapä señalta urcuncunaman churanganta tantiyanayquipä liyinqui Ezequiel 9.1-6 y Apocalipsis 9.4.q 7.9 “Jesucristo” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “Üsha” nirmi gellgaraycan. Tsaynöllam caycan 7.10; 7.14; 7.17; 8.1-chöpis.

3Rölluchö ishcay cag lagashga cërata Jesucristojipiriptinnam ñöpanchö caycag chuscu angelcunapita masjucnin gayacurgan: “¡Yargamuy!” nir. 4Tsaynö niptinmi pucacawallun muntashga yargamurgan. Muntaragnintanam jatunespädata Tayta Dios aptaparcur cay patsaman cachamurganrunacunata chiquinacatsir quiquin puratawanutsinacatsinanpä.5Rölluchö quimsa cag lagashga cërata Jesucristo

jipiriptinnam ñöpanchö caycag tsay chuscu angelcunapitamas jucnin cagna gayacurgan: “¡Yargamuy!” nir. Tsaynögayacuriptin ricäringächömi ricargä yana cawallun muntashgayargamogta. Tsay cawalluta muntaragga cargan balanzanaptashgam. 6Tsaymi tsay chuscu angelcunapa chöpinpitacaynö nimogta wiyargä: “¡Muchuymi runacunapä canga!Tsaymi juc junag arur gänayangan aypanga juc kïlu trïguta oquimsa kïlu cebädata rantiycuyänallanpä. Tsaynö captinpisacëtitawan vïnutaga ama lluta ushayaytsu” nir.7Rölluchö chuscu cag lagashga cërata Jesucristo

jipiriptinnam ñöpanchö caycag chuscu angelcunapita ultimucagna gayacurgan: “¡Yargamuy!” nir. 8Tsaynö niptinricäringächömi ricasquirgä garwash cawallun muntashgata.Tsay cawalluta muntaragpa jutinmi cargan “Wanutsicog”.Paypa gepantanam shamurgan wanuy. Tsay wanutsicogmiyargurgan gyërrachö runacunata pelyanacatsirwanutsinacatsinanpä. Tsaynömi yargucurgan geshyawan,munti ashmacunawan, y mallagaywan wanutsinanpä. Paypamunayllanchö runacuna captinmi pullan runacunapita maspullan cagta wanutsinanpä caycan.9Rölluchö pitsga cag lagashga cërata Jesucristo

jipiriptinnam payman criyicunganpita wanutsishga cagcunapaalmancuna altar chaquinchö caycagta ricargä. 10Paycunamllapan callpanwan niyargan: “Imaycawan munayyog TaytaDioslläcuna, ¿imayrätä juzganqui tsay wanutsiyämagrunacunata?”11Tsaynö niyaptinmi Tayta Dios nirgan: “Shuyäriyayrä.

Gamcuna wanuyangayquinöllam waquin runacunapisnogaman criyicayämunganpitaga wanuyänanrä. Tsaypitarämiwanutsiyäshogcunataga juzgashä”. Tsaynö nisquirnam altarchaquinchö caycag almacunata yullag röpata jatitsirgan.12Rölluchö jogta cag lagashga cëratapis Jesucristo jipirgan

noga ricaraycaptïmi. Tsay öram patsa feyupa cuyurgallaycurgan. Rupaynam tsacäcusquirgan y quillapisyawarnömi pucayashga ticrasquirgan. 13Estrëllacunanamciëlupita shushuyämurgan fuerti vientuwan manarä pogoghïgus patatarrä shushumognö. 14Ciëlupis wancucarwancucarcurmi illacäcurgan. Jircacunapis y lamarchö*islacunapis juclämanmi witiscäriyargan.15Tsaynömi ricargä runacuna gagacunaman

machaycunaman pacacuyagta. Tsay pacacogcunachömicayargan reycuna, mandacog soldäducuna, rïcucuna,esclävucuna, y mas llapan runacuna. 16,17Tsaychömijircacunata y gagacunatapis niyargan: “Feyupa ajashganamcayan Tayta Dios y Jesucristo. Cay patsachö llapan runacunaTayta Diospa castïgunwan ñacayänanpä tiempuchämushganam ¡Nogacunatapis mana ñacatsiyämänanpäpacaycayällämay! Tsay castïguntaga manam pipisawantayangatsu” nirnin.

Criyicogcunata Tayta Dios cuïdangan

7 1Tsaypitanam ricargä chuscu angelcuna cay patsapachuscunlä cuchunchö ichiraycäyagta. Tsay angelcunam

vientuta tsaparaycäyargan patsamanpis lamarmanpis manayaycamunanpä. Angelcuna tsaynö tsaparäyaptin manam nijachacunapa raprancunallapis cuyuycachargantsu. 2Tsaynömi

ricargä juc angelta rupay yargacamunan cagpita imaycawanmunayyog Tayta Diospa sëllun aptashga shamuycagta. Tsayangelmi cay patsapa cuchunchö caycag chuscu ushacätsicogangelcunaman llapan callpanwan gayacamur nirgan: 3“¡TaytaDios munangannö cawagcunapa urcunman señalta manarächuraptëgap amarä ushacätsiyaytsu chacracunachö imaycamicuycunatapis, jachacunatapis, ni lamarchö cagcunatapis!”nir.4Tsaynö nirmi tsay angel señalargan pachac chuscu chunca

chuscu waranga (144,000) runacunata. Paycunaga cayarganllapanpis chunca ishcay casta Israel runacunam. 5Cadacastapitam señalargan chunca ishcay waranga (12,000)runacunata:

Juda castapita 12,000-ta,Ruben castapita 12,000-ta,Gad castapita 12,000-ta,

6 Aser castapita 12,000-ta,Neftali castapita 12,000-ta,Manases castapita 12,000-ta,

7 Simeon castapita 12,000-ta,Levi castapita 12,000-ta,Isacar castapita 12,000-ta,

8 Zabulon castapita 12,000-ta,Jose castapita 12,000-ta,y Benjamin castapita 12,000-ta.

Atsca runacuna yullag röpashga gloriachö cayangan9Tsaypitam ricargä Tayta Dios jamaräcunan trönunpa y

Jesucristupaq ñöpanchö yupaytapis manana atipaypä atscarunacuna caycäyagta. Paycunaga maytsay nacionpitaimaycaläya runacunam cayargan. Tucuyläya parlaycunapamparlayarganpis. Yullag röpancuna jatishgam y palmërajachapa rämancuna aptashgam cayargan. 10Paycunam llapancallpancunawan niyargan:

“¡Trönuyquichö jamaraycag Tayta Dios,gammi tsuriqui Jesucristuwan salvaycayämarguyqui!” nir.

11Tsaychömi Tayta Diospa ñöpanchö caycag chuscuangelcuna, ishcay chunca chuscu (24) respitashga runacuna, yjiruruypa llapan angelcunapis gonguricuycur Tayta Diostacaynö nirnin alabayargan:

12 “¡Tayta Dios alabashga catsun!Payllam imaycatapis musyaycan.Payga imaycawanpis munayyogmi y poderösum caycan.¡Imayyagpis payta alabarnin agradesicushun!Tsaynö callätsun” nir.

13Tsaynam Tayta Diospa ñöpanchö caycag ishcay chuncachuscu respitashga runacunapita jucnin runa nogatatapumargan: “¿Picunatä tagay yullag röpan jatishga runacunacayan? ¿Maypitatä shayämushga?” nir.14Tsaynö nimaptinmi payta nirgä: “Gammi musyanqui, taytay”.Tsaynö niptïnam tsay runa nimargan: “Tagay runacunaga

Jesucristuman criyicogcunam cayan, imaycañacacuycunatapis päsashga cagcuna. Jesucristo yawarnintajichar wanuyninpa jutsancunapita perdonashga carmiröpancunapis yullag püru awishgana caycäyan.

15 Tsaynö carnam pagasta junagtapis paycuna templunchöTayta Diosta adoraycäyan.

6 7

Page 241: Quechua Conchucos Sur Nt

241

r 9.11 Abadon y Apolion neg juticunaga “ushacätsicog” ninanmi.

Trönunchö jamaraycag Tayta Diosmi imaypis paycunataricanga cushishgallana cawacuyänanpä.

16 Paycunaga imaypis mananam mallagäyangatsu niyacunäyangatsu.

Paycunataga rupaypa achayninpis manam rupangatsu niajayätsingatsu.

17 Tayta Dios jamaräcunan trönunpa ñöpanchö Jesucristumpaycunata ricanga üshancunatanö.

Imaypis mana yacunäyänanpä paymi mana tsaquegyacuman pushanga.

Tayta Diospa ñöpanchöga mananam imaypis wagacuygacanganatsu”.

Rölluchö ganchis cag lagashga cërata Jesucristo jipingan

8 1Rölluchö ganchis cag (7) lagashga cërata Jesucristojipiriptin gloriachö manam ni ichicllapis pipis

parlargantsu pullan öranö. 2Nircurmi ricargä Tayta Diospañöpanchö ganchis angelcuna ichiraycäyagta. Paycunamcornëtata chasquiyargan.3,4Tsaypitanam juc angel shamurgan örupita rurashga

*inciensiu goshnitsicunan aptashga. Nircurmi Tayta Diospatrönun ñöpanchö örupita altarman chargan. TsaychönamTayta Dios atsca inciensiuta camaripargan altarchögoshnitsinanpä. Tsay inciensiuta angel goshnitsiptinmi TaytaDiospa maytsayninman chargan goshni. Tsay goshnillawanmichargan Tayta Diosman criyicogcunapa mañacuynincunapis.5Tsaypitanam inciensiu goshnitsicunanman tsay angel

wiñargan altarchö caycag shanshata. Nircurmi tsay inciensiugoshnitsicunanta cay patsaman jitariycamurgan. Tsaynamatsicyaypa atsicyarrä tillagucurgan. Magacuypis bunruruypambunrururgan. Y patsapis pasaypam cuyurgan.

Chuscu angelcuna cornëtacunata tucayämungan6Tsaypitanam cornëtata chasqueg ganchis (7) angelcuna

alistacuyargan tucayänanpä.7Punta cag angel cornëtata tucaramuptinmi yawarwan y

ninawan tallushga runtu tamya cay patsaman unyamurgan.Tsaywanmi cäsi pullan patsa rupar ushacargan. Tsay nina runtuchangan cagga jachapis gewapis llapanmi ushacäyargan.8Tsaypita ishcay cag angel cornëtata tucaramuptinnam

jatuncaray jircapis rupaycar lamarman unyamurgan. Tsaymicäsi pullan lamar yawarman ticrargan. 9Tsay yawarmanticrangan cag lamarchöga imaycapis cagcunaga wanurganmiy llapan *büquicunapis ushacäyarganmi.10Tsaypita quimsa cag angel cornëtata tucaramuptinnam

jatuncaray rupaycag estrëlla unyamurgan. Tsayunyamunganwannam waquin mayucuna y pucyucunapisganratacargan. 11Tsay estrëllapa jutinmi cargan Ajenjor.Tsaymi tsay yacuta upur atsca runacuna wanuyargan ayaptin.12Chuscu cag angel cornëtata tucaramuptinnam rupaypis

quillapis geshyayargan. Tsaynöllam waquin estrëllacunapischipipiyargannatsu. Tsaynöpanam rupaypis, quillapis, yestrëllacunapis manana shumagga atsicyargannatsu.13Tsaypitanam ricargä juc condor junishchö tumaycagta.

Tsay öram wiyargä tsay condor gayarar caynö nimogta:“¡Wawallanay wawa! Cay patsachö cawagcuna imanöräcayanga gepa cag quimsan angelcuna tsaräyangancornëtancunata tucar gallaycayämuptin”.

Pitsga cag angel cornëtata tucamungan

9 1Tsaypitanam pitsga cag angel cornëtata tucaramurgan.Tsaynam ricargä cay patsaman juc angel estrëllanö

chipipir unyamushga caycagta. Paymi *supaycunawichgaräyangan wayllag machaypa llävinta chasquirgan.

2Tsay lläviwan machayta quichariptinnam jornupita goshtayyargamognörä yana goshtay yargamurgan. Tsay goshtayrupayta tsapasquiptinmi patsa tsacasquirgan.3Tsay goshtaywannam chucllushcuna yargayämurgan cay

patsaman juntanganyag. Tsay chucllushcunaga canicogatogcurunömi venënuyog cayargan. 4Tsaytanam juc angel nirgangewacunata ni jachacunata mana ushananpä. Tsaypa rantinganirgan Tayta Diospa sëllunwan mana señalashga cag runacunatacanipaypa ñacatsinanpämi. 5Tsaynö nirgan runacunata caniptinmanam wanuyänanpätsu, sinöga mana wanutsiyllapa pitsga quillaentëru canir ñacatsipänanpämi. Tsay chucllushcunapacanicuyninga nanargan atogcurupa canicuyninnömi. 6Tsaycaninganwan pasaypa nanatsicur “Cananga mejor wanuculläshä”nirpis runacuna manam wanuyargantsu. Wanucuyta munarpistsay nanaywanmi ñacar cacuyargan.7Tsay chucllushcunaga cayargan gyërraman aywayänanpä

alistashga cawallucunanömi. Umancunachömi jatiräyarganörupita corönatanö. Cärancunapis runapa cärannömi cargan.8Agtsancunanam warmipa agtsannö cargan. Quiruncunanamleonpa quirunnö cargan. 9Cuerpuncunaga cargan lätapitachalëcushganömi. Aywayaptinnam älasnincuna gayarargancawallucuna gyërraman patataypa patatar aywagnörä.10Chupancunam auja punta cargan atogcurupa chupannörä.Tsay chupancunachömi venënuncuna cargan canishga cagrunacuna pitsga quilla nanatsicur ñacayänanpä. 11Tsaychucllushcunapa mandagninmi cargan wayllag machaychötäcogpa mandagnin. Tsay mandacogpa jutinmi *hebreuparlaychö Abadon y *griegu parlaychönam Apolion.r12Tsay punta cag ñacacuy päsasquiptinpis ishcay mas

ñacaycuna shamogpäran caycan.

Jogta cag angel cornëtata tucamungan13Jogta cag angel cornëtata tucaramuptinnam wiyargä

Tayta Diospa ñöpanchö örupita altarpa chuscun esquïnanpitaparlamogta. 14Tsaychömi tsay cornëta tucamog angeltaparlapargan: “Eufrates mayu cuchunchö chuscu angelcunawataraycagta pascamuy” nir. 15Tsaynö niptinpascariycayämuptinnam tsay mayu cuchunpita yargamogchuscu angelcuna aywayargan cay patsachö cäsi pullan runatawanutsiyänanpä. Tsay öra wanutsiyänanpä listumcaycäyargan tsay angelcunaga. 16Y nircur caynö negtapiswiyargämi: “¡Mayupita yargamog angelcunawanmi ishcaypachac millönis (200,000,000) soldäducuna cawalluncunamuntashga aywaycäyan!”17Soldäducunapa pëchun tsaparagmi cargan ninanö puca,

ciëlunö azul püru, y gallwash azufrimanpa. Cawallucunapaumancunam cargan leonpa umannö. Tsay cawallucunapashiminpitanam yargamurgan azufriwan tallushga goshtaywannina. 18Tsay cawallucunapa shiminpita yargamog ninawangoshtaymi cay patsachö cäsi pullan runacunata ushacätsirgan.19Tsay cawallucunapa chupancunapis culebra umayognöräcarmi runacunata canir ushargan.20Tsay imayca castïgucunawan runacuna ushacarpis llutan

ruraynincunataga manam dejaycuyargantsu. Tayta Diostaadorayänanpa rantinmi supaycunata y ïdulucunata imaypisadoraycäyargan. Tsay ïdulucuna örupita, gellëpita, broncipita,rumipita, y gerupita rurashga carmi mana ricantsu niwiyantsu ni purintsu. 21Manam dejaycuyargantsu runamayincuna wanutseg cayanganta, brüju cayanganta, jucwanjucwan jutsachö cayanganta, y suwacog caynincunata.

Gellgashga tacshalla rölluta angel tsararangan

10 1Tsaypitanam ricargä ciëlupita poderösu angelpucutay rurinchö uraycämogta. Umanchömi

turmanyuy nirag cargan. Cärannam rupaynörä chipipirgan.

7–10

Page 242: Quechua Conchucos Sur Nt

242

s 11.1 Jerusalenchö templuta y altarta Tayta Dios mïditsinanpä nirgan tsaychö runacunata cuïdananpä cagta Juan tantiyananpämi. Tsaymicriyicogcunata Tayta Dios yanapanga imanö ñacarpis payta mana gongayänanpä. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Zacarias 2.1-5.t 11.2 “Quimsa wata jogta quillayag” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “chuscu chunca ishcay (42) quillayag” nirmi gellgaraycan.u 11.4 Diospa ñöpanchö cag ishcan olïvu jachacunapita y ishcan chiuchicunapita musyanayquipä liyinqui Zacarias 4.1-14.

Chancancunanam altu altuyag nina rauraycagnörä cargan.2Nircurnam tsay angel shamurgan quichayllatana tacshallaröllun aptashga. Derëcha cag chaquinmi jarurargan lamarmany itsog cag chaquinnam jarurargan patsaman. 3Nircurmileonnörä pasaypa gayarargan. Tsaynö gayaraptinnam ganchis(7) magacuycuna bunrururrä gayarämurgan. 4Tsaymagacuycuna bunrurumur gayarangancunata gellgaytamunaptïmi ciëlupita nimargan: “Tsay wiyangayquicunata amagellgaytsu. Ima nimungantapis ama pitapis willapaytsu” nir.5Tsaynam lamarchö y patsachö ichiraycag angel ciëluman

derëcha cag maquinta jayarirgan. 6,7Y nircurnam ciëlutapis,patsatapis, lamartapis camag y imayyagpis cawag TaytaDiospa jutinchö caynö nir jurargan: “Cananga profëtancunawillacungancunata cumplinanpä Tayta Dios manamshuyaranganatsu. Ganchis cag angel cornëtatatucaramuptinmi llapanpis ruracarna gallaycunga” nir.8Tsaypitam yapay wiyargä ciëlupita caynö nimagta:

“Lamarta y patsata jaruraycag angelman aywayaptaraycangan rölluta chasquinayquipä”. 9Tsaynö nimaptinmiangel cagman aywargä tsay rölluta chasquimunäpä.Chaycuptïmi angel nimargan: “Cay rölluta micuy. Micuptiquichumpac mishquinörämi mishquïshunqui. Peru ultariptiquegafeyupam pochguylläshunqui” nir.10Tsaynam tsay angelpita rölluta chasquirir micusquirgä.

Tsaynö micuriptïnam caucayparä mishquirgan. Ynimangannöllam micusquiptëga pasaypa pochguyllämargan.11Tsaypitanam yapay wiyargä ciëlupita caynö nimogta: “TaytaDios nishungayquinölla yapaypis willacuy runacunata imapäsananpä cagcunata, ima casta cayaptinpis, may nacionpitacayaptinpis, ima idiömata parlayaptinpis, y mandacogcayaptinpis”.

Tayta Diospa ishcay willacognincuna

11 1Nircurnam mïdicuna värata angel aptaparcamarnincaynö nimargan: “Jerusalenpa ayway tsaychö

templuta y altarta mïdimunayquipä. Y nircurna yupamunquitsaychö adoracog runacunata”.s2“Templupa wagtanchö cag patiutaga ama mïdinquitsu.

Tsay patiutaga dejaycurgö mana cäsumag cag runacunatsaychö munayanganta ruracuyänanpämi. Paycunam quimsawata jogta quillayagt Jerusalenchö tärag runacunatamunayanganman mandar tsaräcuyanga”.3“Tsaycuna päsangan witsanmi ishcay willacognïcunata

noga yanapashä willacuynïta willacuyänanpä. Paycunamrunacuna jutsayog cayanganpita llaquicur cotenciapitarurashga röpancuna jatishga puriyanga”. Tsaynönimungantam wiyargä.4Tsay ishcay willacogcunaga Tayta Diospa ñöpanchö caycag

ishcay olïvu jachacunam y ishcay chiuchicunam cayan.uTsaymi paycunataga Tayta Dios nirgan Jesucristupawillacuyninta willacuyänanpä. 5Paycunata pipis wanutsiytamunayaptinga shimincunapitam nina yargamunga ruparushananpä. 6Tsay ishcay willacogcunapaga munayllanchömicanga quimsa wata jogta quilla willacuyanganyag tamyatapismana tamyatsiyämunanpä. Tsaynö munayllancunachömicatsiyanga maytsay yacucunatapis yawarmanticraratsiyänanpä y munayangan öra runacunatapisimaycawan ñacatsiyänanpä.7Tsay ishcan willacogcuna Tayta Diospa willacuyninta

willacur ushasquiyaptinnam wayllag machaypita yargamoganticristu paycunata wanutsinga. 8Tsaynö anticristuwanutsiptinmi ayancuna Jerusalen marcapa cällincunachö

jitaräyanga. Tsay marcachömi Señornintsic Jesucristutapisrunacuna wanutsiyargan. Jerusalenchö tärag runacunagaSodoma marca runacunanömi y Egipto nacion runacunanömiTayta Diosta mana cäsucogcuna cayan. 9Quimsa junagpullanyagmi maytsaypita shamog runacuna ricayanga tsayishcan willacog runacuna wanushga jitaraycäyagta. Tsaywillacogcunata chiquishga carmi pampayänantapismunayangatsu. 10Tsay willacogcuna wanuyanganpitacushicurmi runacuna jucnin jucninpis imaycata garanacurcayanga.11Wanushga jitaraycäyanganpita quimsa junag pullanchömi

Tayta Dios tsay ishcay willacognincunata cawaritsimunga. Tsaycawayämunganta ricagcunaga llapanmi pasaypa mantsacäyanga.12Tsaynam tsay ishcay cawamogcuna wiyayanga “¡Caypashacayämuy!” nir ciëlupita gayacamogta. Tsaymi chiquegninrunacuna ricaraycäyaptin pucutay rurinllata gloriamanaywacuyanga. 13Tsay öra patsa feyupa tsuctsucyaptinmi tsayJerusalen marcachö cada chunca wayipita juc wayi juchunga yganchis waranga (7,000) runacuna wanuyanga. Cawag cagcunagapasaypa mantsacashgam niyanga poderösu carnin Tayta Diosimaycatapis ruranganta.14Tsay ishcay cag ñacay päsaptinpis juc masrämi

shamunanpä caycan.

Ganchis cag angel cornëtata tucamungan15Ganchis cag (7) angel cornëtata tucamuptinmi ciëluchö

gayaraypa caynö niyangan wiyacämurgan:

“Maytsay nacioncunapis Tayta Diospa y tsurinJesucristupa munayllanchönam caycan.

Imayyagpis Tayta Dioswan Jesucristulla imaycawanpismunayyog caycan” nir.

16Tsaychömi ishcay chunca chuscu (24) respitashgarunacunapis Tayta Diospa ñöpanchö mandacuyänansillëtancunachö jamaraycäyanganta gonguricuycur TaytaDiosta adorayargan caynö nirnin:

17 “Gamta agradesicuyämi, poderösu Tayta Dios.Gamga imaypitapis imayyagpis caycanquim.Gamllam imaycatapis munayniquichö tsararaycanqui.Cananga imaycatapis munayniquichömi caycätsinqui.

18Maytsay runacunapis mana cäsuyäshurmi pasaypacontrayqui parlayashga.

Jinatam mana cäsuyäshungayquipita quiquincunatacastiganqui.

Wanushgacunatapis juzganquim.Tsaynömi willacuyniquita willacog profëtacunata y

gamman criyicamogcunataga llapanta premiuncunagonqui.

Runa mayinta wanutsegcunataga in ernumanmigaycunqui”.

19Tsaypitanam gloriachö cag templu quichacasquiptin ricargächunca mandamientucuna churarangan babulta. Tillagucuypis ymagacuypis bunruruypam bunrururgan. Runtu tamyapisjatusagmi unyamurgan. Patsapis pasaypam cuyurgan.

Warmipa wawanta Satanas wanutsiyta munangan

12 1Tsaypitam ciëluchö ricacämurgan rupaynörächipipiycämog warmi. Ichiraycargannam atsicyarrä

caycag quillachö. Umanchönam jatiraycargan chunca ishcay

10–12

Page 243: Quechua Conchucos Sur Nt

243

v 12.6 “Quimsa wata jogta quilla” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “Juc waranga ishcay pachac jogta chunca (1,260) junag” nirmigellgaraycan.

(12) estrëllayog corönata. 2Tsay warmim geshyacuyta ñacarfeyupa gayaraycargan.3Tsaypitanam ciëluchö ricacämurgan tsicancaray puca

dragon ganchis (7) umayog y chunca wagrayog. Tsaydragonmi umancunachö corönata jatirargan. 4Chupanwangorircurmi cäsi pullan estrëllacunata cay patsamanjitariycamurgan. Nircurmi warmipa ñöpanman ichicuycurganwawan yuriptin micunanpä.5Tsaypitanam tsay warmi geshyacurgan ollgu wamrata.

Tsay wamram yurirgan munayninchö llapan marcacunatatsararänanpä y mana wiyacogcunatana sitiunman churaypacastigananpä. Tsay puca dragon micunanpäshuyaraycaptinnam Tayta Dios ñöpanman tsay wamrataapacurgan. 6Tsay warminam geshpirgan Tayta Dioscamaringan tsunyag jircaman. Tsaychömi Tayta Dios paypämicuyta listapargan quimsa wata jogta quilla.v

Ciëlupita Satanas gargacämungan7,8Tsaypitanam ciëluchö gyërrata rurayargan Miguel jutiyog

angelwan tsay puca dragon. Miguelpa angelnincunawandragonpa gatiragnin supaycuna pelyarninpis manamMigueltaga vinciyargantsu. 9Tsay puca dragon cargan Satanasjutiyog supaymi. Tsay quiquin engañacog SatanasmiAdantawan Evata jutsaman ishquitsirgan. Tsay junagpitamcananyagpis llapan runacunata jinalla jutsaman ishquiycätsin.Tsaymi Satanasta llapan gatiragnincunatawan Tayta Diosciëlupita gargamurgan.10Tsaypitam ciëluchö gayaraypa caynö nimogta wiyargä:

“Diosman criyicogcunata pagasta junagta tumpacogSatanasga ciëlupita gargacämushganam caycan.

Cananga runacuna castigacäyänanpä cagpita Tayta Diossalvananpä öra chämushganam.

Cananpitaga Jesucristum llapan imaycatapis munayninchötsararanga.

11 Pagasta junagta tumpacog Satanastaga Jesucristumancriyicogcuna vinciyashganam.

Tsaynö vinciyashga Jesucristo paycuna raycur cruzchöyawarninta jichar wanuyninpam y willacuynintacäsucur cawarninmi.

Satanasta cäsuyänanpa rantinga mana mantsacuypamJesucristuman criyicuyargan wanuyta tariyänancaptinpis.

12 ¡Gloriachö tagcuna, cushicuyay!Cay patsachö y lamarchö cagcunam itsanga cuyapaypä

caycäyan.Ciëlupita gargacämushga car Satanasga feyupa

rabyashgam puriycan in ernuman gaycucashgacananpäna cagta musyar”.

Jesucristuman criyicogcunata Satanas ñacatsingan13Tsaymi dragonga cay patsaman gargacämushga car

rabyawan tsay llullu wachacushga warmita ushacätsinanpäashir purirgan. 14Tsaynö ashiptinmi tsay warmita Tayta Dioslistapargan condorpa älasnintanö puestupangan tsunyagjircaman geshpir aywacunanpä. Tsaychömi tsay warmitaTayta Dios ricargan quimsa wata jogta quilla dragon manaushacätsinanpä. 15Tsaynam dragon yacuta agtumurganmayutanörä warmita ushacätsinanpä. 16Tsaynö agtumuptinmipatsa quichacasquirgan tsaypa yacu ullucunanpä. Tsaynöpamtsay warmita yacu mana imanargannatsu. 17Imaycanöpapiswarmita wanutsiyta mana camacäpacurcurnam dragongapasaypa ajanargan. Tsaynam aywargan warmipa waquin cag

wawancunatana ushacätsinanpä. (Tsay warmipawawancunaga cayan Jesucristo willacunganta chasquicurTayta Dios munangannö cawag runacunam.) 18Tsaymi dragonlamar cuchunman aywargan anticristu yargamogtanashuyacog.

Anticristu shamunanpä cangan

13 1Tsaynam lamarpita anticristu yargaycämogta nogaricargä. Anticristoga cargan ganchis (7) umayogmi y

chunca wagrayogmi. Cada wagrancunachö corönanjatipäcushgam cargan. Y tsaynömi umancunachöpis TaytaDiospa contran gellgarargan. 2Tsay anticristupa cuerpungacargan tigripa cuerpun niragmi. Chaquincunam cargan ösupachaquincunanö y shiminnam cargan leonpa shiminnö. Tsayanticristutaga Satanasmi poderninta gorgan puëdeg cananpä.3Anticristu wanunanpä jucnin cag uman pasaypa tacashga

caycaptinpis allirganmi. Allisquiptinnam runacunamantsarirnin anticristutaga cäsuyargan. 4RunacunaSatanastapis adorayargan allïnanpä poderninta gonganpitam.Tsaynöllam anticristutapis adorayargan caynö nir:“¡Anticristunö poderyogga manam ima runapis cantsu!¡Manam pipis paytaga vinciyta puëdintsu!” nirnin.

5,6Anticristum Tayta Diospa contran y gloriachö tagcunapacontran imaycatapis parlargan. Tsaynöllam Jerusalentemplutapis manam ni imapä cuentargantsu. Anticristu tsaynöcaptinpis Tayta Diosga manarämi castigarganrätsu. Quimsawata jogta quilla munayninta imatapis ruracurinanpämi TaytaDiosga dejaparirganrä. 7Tayta Diosman criyicogcunatagamaytsay runacunatapis ushacätsirganmi. Tsaynömianticristoga munayninchö tsararargan maytsaychö imaycaläyarunacunata, ima casta captinpis y ima parlayta parlaptinpis.8Poderyog canganpitam llapan runacuna anticristuta

adorayargan. Tsaynö adorayaptinmi cruzchö wanogJesucristupa librunchö jutincuna mana gellgarantsu. Tsaymitsay anticristu adoragcunaga imaypis chäyangatsu TaytaDiospa ñöpanman. Cay patsata camangan junagpitapispaycunapa jutincuna tsay libruchö manam gellgarashgatsu.9Cay ningäcunata shumag wiyacuyay: 10Señor Jesucristuman

criyicunganpita carcelchö wichgaragpä cagcunaga imaypiscarcelchömi wichgaräyanga. Jesucristuman criyicunganpitawanutsishga cayänanpä cagcunaga imaypis wanutsishgamcayanga. Tsaynö päsayäshuptiquipis ama llaquicuyaytsu.Imaycanö ñacarpis Señornintsic Jesucristullaman mana ajayaypaimaypis criyicur yäracuyay.

Anticristupa criyitsicogninllarä shamunanpä cangan11Nircurnam ricargä anticristupa willacognin runata patsa

rurinpita yargaycämogta. Tsayga cargan carnishpawagrancunanö wagrashgam. Tsay yargamogga Satanasparlagnöpis imanömi parlaycurgan runacunata engañarnin.12Anticristu poderyog cangannöllam tsay yargamog cagpispoderyog cargan. Tsaymi nirgan maytsay runacunaanticristuta adorayänanpä. Anticristoga runacuna wanutsiytamunanganpita alliycargannam. 13Anticristupa willacogningaimanö espantaypämi milagrucunatapis rurargan. Runacunaparicananchömi ciëlupita ninatapis urätsimurgan.14Anticristupa ñöpanchö milagrucunata rurarmi patsapita

yargamog runa llapan runacunata engañargan. Tsaymirunacuna adorayänanpä anticristutanö juc imäjintaruracäratsirgan. 15Tsay ruracätsingan imäjinmi cawaycagrunanö parlargan. Tsayga mandargan quiquinta mana adoragcagtaga pitapis maytapis wanutsiyänanpämi.16Nircurmi yachag runacunata y mana yachag

runacunatapis, rïcuta ni pobritapis, esclävuta mana

12 13

Page 244: Quechua Conchucos Sur Nt

244

w 14.14 Tsay yullag pucutay jananchö jamarag runaga Jesucristum cashga. Tsaynö cananpä cagtaga Tayta Diospa willacognin profëtaDanielmi gellgargan. Liyinqui Daniel 7.13,14. x 15.3 Moiseswan llapan Israel runacuna cantayanganta musyanayquipä liyinquiExodo 15.1-18.

esclävutapis, llapancunata señalatsirgan, derëcha cagmaquincunaman car o urcuncunaman carpis. 17Tsay señalgacargan quiquin anticristupa jutinmi nümeruchö gellgashga.Mana señalashga cagcunaga ni imata ranticanacurcuytapismanam puëdiyargantsu. 18Tantiyacur alcäbu cayayanticristupa jutin nümeruchö gellgashga canganta. Tsaynümeroga jogta pachac jogta chunca jogtam (666). Pipisyachag cagcunaga tantiyanman maygan runapa jutin tsaynümerucunawan gellgashga cangantam.

Salvashga cagcuna gloriachö cantayangan

14 1Nircurmi ricargä Sion jircachö Señor Jesucristoichiraycagta. Paypa ñöpanchömi ricargä pachac

chuscu chunca chuscu waranga (144,000) runacunapaurcuncunachö Jesucristupa y Tayta Diospa jutincunagellgaraycagta. 2Nircurmi wiyargä tsay runacuna gloriachöcantaycäyämogta. Tsay cantayämunganga carumanmiwiyacämurgan imayca atsca yacu ragrapa aywar gayaragnöräy magacuy bunrurumognörä. Cantayaptin atscag runacunaarpata tucayangannörämi wiyacämurgan. 3Paycunagacantaycäyargan mushog alabanzatam Tayta Diospa *trönunñöpanchö, chuscu angelcunapa ñöpanchö, y tsaychö caycagishcay chunca chuscu (24) respitashga runacunapa ñöpanchö.Salvashga car tsay pachac chuscu chunca chuscu warangarunacunallam mushog alabanzata cantayta yachayargan.4,5Paycunaga warmipis ollgupis manam jucwan jucwan cacurcawayargantsu. Manam llullacuytapis yachayargantsu.Jesucristuman criyicurmi imaycachö ñacarpis jutsaruraychöga cawayargantsu. Tsaymi salvashgana caycäyanTayta Diospa y Jesucristupa ñöpanchö imayyagpiscawacuyänanpä.

Quimsa angelcuna willacuyangan6Tsaypitam ricargä juc angel ciëlupa pärir aywaycagta.

Paymi Jesucristupa willacuyninta apargan llapan castarunacunamanpis, maychö tagcunamanpis, y imaycaparlacuyta parlagcunamanpis. 7Tsay angelmi gayararnimurgan: “¡Imaycawanpis munayyog canganpita TaytaDiosta alabayay! Cananga öra chämushganam llapanrunacunata juzgananpä. Paymi camashga ciëluta, patsata,lamarta, y pucyucunatapis” nir.8Tsay angelpa gepantanam juc angel aywargan caynö

gayarar: “Babilonia jatun marcachö tärag runacuna manapengacuypa jutsa ruraychömi cacuyashga. Tsayta ricarmiwaquin runacunapis jutsa rurayman jegayan. Tsaynöcayanganpitam tsay marca ushacänanpäna caycan” nir.9,10Tsay ishcay angelcunapa gepantanam mas juc angelna

aywargan caynö gayarar: “Mayganpis anticristuta o anticristunirag imäjinta adorarnin maquincunachö o urcuncunachöseñalashga cagcunataga mana cuyapaypam Tayta Dios castiganga.Tsay runacuna llapanmi in ernuchö rupar ñacayanga, Jesucristo yangelcuna ricaycäyaptin. 11Pagasta junagta mana upiypa ninarupaptinmi mana päraypa tsaypita goshtay sharcunga. Tsaynöllamñacayanga mayganpis anticristuta o anticristu nirag imäjintaadorarnin maquincunachö o urcuncunachö señalashga cagcuna”nir. 12Tsaynö cananpä caycaptinga Jesucristuman criyicogcunaTayta Diosta cäsucur mana ajayaypa yäracuyätsun.13Tsaypitanam ciëluchö wiyargä caynö nimogta: “Runacuna

chiquir wanutsiyaptinpis Jesucristuman criyicogcunaga TaytaDiospa ñöpanchö imayyagpis cushishgam cawayanga” nir.Nircurnam nogatana nimargan tsay ningancunata gellganäpä.Tsaynö gellganäpä nimaptinmi Espiritu Santupis nirgan:

“Cay patsachö ñacayangannöga Jesucristuman criyicogcuna

mananam imaypis ñacayanganatsu. Gloriachögacushishgallam cawacuyanga. Diosnintsicga manamgongangatsu payman yäracuycur imaycatapis ruragcunataga”.

Fisyu nal cananpä cagta willacungan14Tsaypitanam ricasquirgä yullag pucutay jananchö juc

runaw jamaraycagtana. Payga cargan örupita coronashgam yfïlu ösin aptashgam. 15Tsaypita rätun niragtanam gloria cagtemplupita juc angel yargascamur pucutay jananchöjamaraycag runata gayacur nirgan: “¡Cosëchapoguraycannam! Ösiquita aptacurcur jinallachö aywaycosëchata gorimunayquipä” nir. 16Tsaynö niptinmi tsay runaösinta aptacurcur jinan öra aywar cosëchata goregnöräcriyicogcunata may tucuypita gorimurgan.17Tsaypitanam mas juc angelna gloria cag templupita

yargamurgan. Paypis fïlu ösin aptashgam cargan. 18Tsaypitajinallachönam altarchö caycanganpita ninata munayllanchötsararag cag angelna yargamurgan. Tsaynam ösin aptashgacag angelman gayacurgan: “¡Llapan üvacuna pogushganam!Tsay ösiquiwan llapanta gorimuy” nir. 19,20Tsaynö nisquiptinüvata goregnöran runacunata tsay angel gorir gallaycurgan.Jutsa ruraynincunapita Tayta Dios rabyashga captinmijatuncaray pözuman üvata wiñarcur jaruyangannömimarcapita jucläman jipisquir wanutsir angel ushacätsirgan.Tsaynö wanuscäratsiptinmi cawallupa shiminman macyayta ypitsga junag chaquillapa aywaytanö yawar aywargan.

Ganchis angelcuna runacunata ñacatsiyänanpä cangan

15 1Tsaypitanam ciëluchö ricargä munayyog ganchis (7)angelcunata. Tsay angelcunatam Tayta Dios churargan

imaycaläya ñacaycunawan runacunata castigayänanpä. Tsayangelcuna castïguta apayämunganwan runacuna pasaypañacariyaptinrämi Jesucristo cutimunga.2Tsaynömi ricargä gloriachö lamar maytsayninpa alëri

ricacagta. Tsay lamarga cargan ninawan tallucashganömi.Tsaychönam ichiraycäyargan Jesucristuman criyicogcuna.Tsay runacunaga manam ichicllapis cäsuyargantsu anticristutani anticristu nirag imäjinta, ni anticristu señalacunganwanseñalacuyargantsu. Paycunaga Tayta Dios listapanganarpancunata aptashgam shaycäyargan. 3Tsay arpacunatatucapayllapam cantaycäyargan profëta *Moisesx y SeñorJesucristo cantangancunata caynö nir:

“Imaycawan munayyog Tayta Dios,gam rurangayquicunata ricarnin imanömi cushicuyä.Imaypis gamga alli cagllatam ruranqui.Llapan nacioncunapa mandagninmi canqui.

4 Pipis maypis gamtaga respitayäshunquim, taytay.Maytsaychö imaycaläya runacunapis gamtam

alabayäshunqui.Gamllam jutsaynagga caycanqui, taytay.Llapancunam ricaycäyan allita rurangayquicunata”.

5Tsaypitanam ricargä gloria cag templu rurinchö cuartuquicharaycagta. 6Tsay cuartu rurinpitam yargayämurganñacacuycunata apamog ganchis angelcuna lïnupita rurashgachipipiycag röpan jatishga. Paycunapa pëchuncunapamörupita awashga anchu wachucutanö wallgapäcushgacaycäyargan. 7Tsaypitam Tayta Diospa jamacuna trönunchöcaycag chuscu angelcunapita juc angel yargamurgan. Tsayangelmi ganchis angelcunata juc jucllaylla aypurgan örupitaväsuta. Tsay väsucunachömi wiñaraycargan Tayta Diospacastïguncuna. 8Tayta Diospa poderninwanmi goshni juntargan

13–15

Page 245: Quechua Conchucos Sur Nt

245

y 17.1 Tsay yacoga maytsaychöpis imaycaläya runacunam cayan. Tsay runacunaga Babilonia marcapa mandunchömi caycäyan. LiyinquiApocalipsis 17.15. z 17.3 Tsay mantsariypä puca jinanpä animal pï cangantapis musyanayquipä liyinqui Apocalipsis 13.1 y 17.8.

gloria cag templuman. Tsaymanga manam pipisyaycurgannatsu Tayta Diospa castïgunta angelcuna tallirushayämunganyag.

Ganchis väsucunachö castïgucunataangelcuna talliyämungan

16 1Tsaypitanam wiyargä gloria cag templupita ganchis(7) angelcunaman caynö nir gayacuycagta: “Aywayay

tsararäyangayqui väsupita Tayta Diospa castïgunta runacunataycäyangan patsaman talliyämunayquipä” nir.2Tsaynö niycuptinnam punta cag angel patsaman

tallimurgan tsararaycangan cag väsuchö castïguta. Tsaymianticristu señalanganwan señalacushga cagcunata y anticristunirag imäjinta adoragcunata geri geshya pasaypa ushargan.Tsay geriwanmi paycuna feyupa ñacayargan.3Ishcay cag angelnam lamarman tallimurgan tsararaycangan

väsuchö castïguta. Tsaynam lamar yawarman ticrargan.Tsaywanmi lamarchö cagcunaga chipyaypa wanurushacäyargan.4Quimsa cag angelnam tsararaycangan väsuchö castïguta

tallimurgan llapan mayucunaman y pucyucunamanpis.Tsaymi mayupis pucyupis yawarman ticrargan. 5Nircurnamwiyargä yacupa mandagnin cag angel caynö nimogta:

“Runacuna jutsata rurayanganpitam llapan yacuta tsaynöyawarman ticratsirguyqui, Tayta Dios.

Imaypitapis imayyagpis cawag Dioslläcunam gamgacanqui.

6 Tsay jutsa rurag runacunam gamman criyicamogcunatapisy willacog profëtayquicunatapis wanutsiyargan.

Yawarnincunata jichatsir wanutsiyanganpitam canangaquiquincunatapis yawarninta jichatsir wanutsinqui.

Tsaytam paycunaga munayargan, taytay” nir.

7Nircurmi gloriachö cag altarpita caynö nimogtapiswiyargä:

“¡Tsaynö castigarga allitam ruraycanqui, poderösu TaytaDios!

Pitapis mana cuyapaypam jutsata rurayanganpitagacastigarguyqui, taytay” nir.

8Tsaypita chuscu cag angelnam rupay jananmannatalliscamurgan tsararaycangan väsuchö castïguta. Tsaymirupay feyupa achar runacunata rupar ñacatsirgan. 9Tsaynörupaptinpis runacunaga jutsa ruraynincunata manamdejaycuyargantsu ni Tayta Diospa perdonnintamañacuyargantsu. Perdonta mañacuyänanpa rantinga TaytaDiospa contranmi imaycatapis parlayargan.10Pitsga cag angelnam tsararaycangan väsuchö castïguta

talliriycamurgan anticristu mandacur cacunan marcacunaman.Tsaynö talliscamuptinnam tsay marcacunachö runacunatsacäpacusquiyargan. Tsay imayca castïgucunawan runacunagalluncunatapis canirmi ushayargan. 11Geri ushaywanpasaypa ñacarpis runacuna jutsa ruraynincunataga manamdejaycuyargantsu. Jutsancunata dejariyänanpa rantinmi TaytaDiospa contran imaycatapis parlayargan.12Jogta cag angelnam “Eufrates” ningan mayuman

talliscamurgan tsararaycangan väsuchö castïguta. Tsaynamtsay mayu tsaquisquirgan nacion mandagcunasoldäduncunawan rupay jegamunan cagpita pelyagpäsayämunanpä. 13Tsaypitanam ricargä quimsa säpucunatanösupaycunata. Tsay quimsa supaycunaga yargayämurganmandagnin Satanaspa shiminpitam, anticristupa shiminpitam,

y anticristupa willacogninpa shiminpitam. 14Tsaysupaycunaga milagrucunatapis rurayarganmi. Maytsaypapisaywarmi tsay supaycunaga nacion mandagcunatasoldäduncunatawan goriyargan pelyayänanpä. Tsay pelyagacanga poderösu Tayta Dios runacunata castigangan junagmi.15Señor Jesucristo caynömi nimantsic: “Tantiyacuyay.

Nogaga ladronnöpis mana yarpashgatam chämushä.Cushishgam cayanga allita rurar maya-mayallashuyaraycämagcunaga. Manarä listacushga caycagta tariptëgagallapächu car runacunapa ñöpanchö pengacuyangayquinömijuzgayäshungayqui öra Tayta Diospa ñöpanchöpengacuyanqui”.16Tsaymi soldäduncunawan llapan mandagcunata tsay

quimsa supaycuna goriyargan “Armagedon” ninganpampaman pelyayänanpä.17Ganchis cag angelnam vientuman talliriycamurgan

tsararaycangan väsuchö castïguta. Tsaymi gloria cagtemplupita Tayta Dios caynö gayacamogta wiyargä:“¡Cananga llapanpis cumplishganam!” nir.18Tsaynö niycamuptinmi atsicyaypa atsicyarrä tillagucuy

ricacämurgan. Magacuypis bunrurumurganmi. Patsapisfeyupam tsuctsucyargan. Runacunapis tsaytanöga manam niimay ricayargantsu patsa tsaynö tsuctsucyagtaga. 19Babiloniajatun marcachö tärag runacunatapis llutanta rurayanganpitaTayta Dios rabyarnin feyupam castigargan. Tsaynöcastigaycaptinmi tsay marca quimsaman amicasquirushacasquirgan. Waquin marcacunanam pasaypa juchurushacäyargan. 20Tsaychömi llapan *islacunapis y jircacunapisillacäcuyargan. 21Ciëlupitanam chuscu arröbanö runtu tamyarunacunapa jananman unyamurgan. Tsay runtu tamyawanTayta Dios castigaptinmi runacuna feyupa rimayargan.

Jutsa rurag warmiman Babilonia marcata iwalatsingan

17 1Väsuta tallimog ganchis (7) angelcunapita jucnin cagangelmi shamuycur nimargan: “Acu, aywashun yacuy

jananchö caycag Babilonia marcata Tayta Dios imanöcastigananpä cagtapis ricatsinäpä. 2Babilonia marca runacunamana pengacuypa jutsata rurayanganta ricarmi cay patsachömandagcunapis y llapan runacunapis jutsa ruraymanchuracäyashga” nir.3Tsaynö niscamar tsunyag jircaman tsay angel

pushaycamaptinmi Espiritu Santo ricatsimargan Babilonia marcaimanö cangantapis. Tsaychömi ricargä juc warmi mantsariypäpuca jinanpä animalta muntaraycagta. Tsay animal cargan ganchisumayog y chunca wagrayogmi.z Tsay animalpa jananchömi TaytaDiospa contran gellgaraycargan. 4Tsay muntarag warmiparöpannam cargan rïcucuna jatiräcuyänan fïnu puca y granätitëlacunapita. Öruwan, perlaswan, y cuyayllapä chipipegrumicunawan adornashgam cargan. Aptaraycangan örupitarurashga väsuchönam wiñarargan melanaypä llapan jutsataruracungancuna. 5Nircur urcunchönam caynö nir gellgaraycargan:

“NOGAGA BABILONIA JATUN MARCAM CÄ.PIWANPIS MAYWANPIS ASHMACUNANÖ LLUTA PUNUCOG

WARMICUNAPA MAMANMI CÄ.NIRCUR IMAYCATAPIS LLUTAN RURAGCUNAPA MAMANMI

NOGA CÄ” nir.

6Tsaypita ricarcungächönam cuentata gocusquirgäJesucristuman criyicogcunata wanuratsir yawarnintaupunganwan tsay warmi machashgana caycagta. Tsaytaricaycur pasaypam mantsacaycurgä.7Tsaynam angel nimargan: “¿Imanirtä tsayläya

mantsacanqui? Cananmi masta musyanayquipä willashayqui

15–17

Page 246: Quechua Conchucos Sur Nt

246

a 17.9 Tsay ganchis jircancunapa chöpinchömi cargan Roma marca.

tsay warmipita y tsay ganchis umayog chunca wagrayogjinanpä puca animalpita. 8Tsay mantsariypä ricangayqui pucaanimalga anticristum. Unaycuna cawashga carpis canangamananam cawannatsu. Imanö captinpis wayllag machaypitayargamogpänam caycan yapay mandacunanpä. Tsaypitagain ernumannam gaycucanga imaypis manana yargamunanpä.Anticristu shamogta ricarmi runacuna cushicurrächasquiyanga. Anticristuta chasquegcunapa jutincunaga TaytaDiospa librunchö manam apuntarantsu. Tsay runacunagamanam imaypis Tayta Diospa ñöpanman chäyangatsu”.9“Tsaynö captin cay ningäcunataga shumag tantiyacuy.

Anticristupa ganchis umancunaga caycan jutsasapa warmimunayninchö tsaraycangan ganchis jircancunam.a Tsaynömitsay umancunaga ganchis mandacog reycuna cayan. 10Tsayganchis mandacogcunapitaga pitsga mandacogcunagaushacäyashganam. Cananga jucnam mandacuycan. Ganchiscag mandacog yurimur mananam alläpa unaygamandacunganatsu. 11Anticristoga illacaranganpita cutiycamurtsay ganchis mandacogcunapitapis masran mandacur puëdegcanga. Paycunanömi in ernuman gaycushga cangaimayyagpis ñacananpä”.12“Anticristupa chunca wagrancunata ricangayquega chunca

mandacog reycunam caycäyan. Paycunaga manarämimandacur gallaycuyanrätsu. Imanö carpis juc tiempu imallammandacog cayman yaycuyanga anticristuwan juntu. 13Tsaychunca mandacogcunaga willanacurcurmi puëdegcaynincunata goyanga anticristuta. 14Tsaynam anticristuwanjuntu tsay mandacogcunaga Jesucristupa contransharcuyanga. Tsaynö contran sharcuyaptinpis llapanmandacogcunapapis mandagnin carmi Jesucristoga paycunatavincinga. Anticristutawan tsay chunca mandacogcunatagaJesucristuman criyicogcunapis vinciyangam. Jesucristumanyäracuycur salvacuyänanpämi Tayta Dios paycunataacrargan”.15Nircurnam angel nimargan: “Babilonia marca rurinchö

caycag yacoga maytsaychöpis imaycaläya runacunam cayan.Tsay runacunaga Babilonia marcapa mandunchömi caycäyan.16Tsaynö captinmi tsay chunca mandacog reycunawananticristu pasaypa chiquiyanga jutsasapa warmitanö Babiloniamarcata. Tsaymi paycuna Babilonia marcachö täragrunacunapa llapan imaycancunatapis chipyaypaapacapuyanga. Nircurnam tsaychö tagcunata wanuscäratsirwayincunatapis cayar ushayanga. 17Babilonia marcata tsaynöushacätsiyanga chunca mandacogcuna puëdeg caynintaanticristuta goshga cayaptinmi. Anticristuta puëdegcaynincunata tsaynö goyänanpä Tayta Diosmi yarpätsinga.Yarpätsinganta mana tantiyayaptinpis Tayta Diosningannöllam llapanpis cumplinga”.18“Tsay mantsariypä puca animalta muntaraycag warmega

jatuncaray Babilonia marcam. Tsay marcata manaräushacätsiyaptinmi mandagnincuna maytsaychöpismandacogcunata maquincunachö tsaräyashga”.

Babilonia marca ushacänanpä cangan

18 1Tsaypitanam ricargä jucna puëdeg angel chipipirräciëlupita uraycämogta. Tsay angelpa chipipiyninga

entëru patsatam atsicyapargan. 2Tsaynö uraycämungantamgayaraypa caynö nimurgan:

“¡Ushacashganam, ushacashganam Babilonia marca!Cananga supaycunallanam tsaychöga taycäyan.Wiscurcuna, condorcuna, tucucunallanam jiruruycäyan.

3 Babiloniachö tärag runacuna mana pengacuypa jutsatarurayanganta ricarmi waquin runacunapis jutsarurayman chäyashga.

Babilonia runacunawan yätsinacurmi maytsaynacioncunapa mandagnincunapis Tayta Diospacontran imaycatapis rurayashga.

Tsay runacuna imaycatapis ricayangan cagtagarantiyaptinmi negocianticunapis pasayparïcuyäyashga” nir.

4Tsaynö angel nisquiptinnam wiyargä Tayta Dios ciëlupitacaynö nimogta:

“Nogaman criyicamog cagcunaga, tsay marcapitajucläman aywacuyay.

Jutsa ruraychö cawagcunaman ama tacucäyaynatsu.Aywacuyaptiquega paycunaman castïguta cachaptïpis

gamcunataga manam imanayäshunquitsu.5 Paycunaga jutsallachömi cawaycäyan.Llapan mana alli ruraynincunatam noga Diosniquicuna

musyaycä.6 Jutsata rurayanganpita paycunaga alläpam castïguta

chasquiyanga.Waquin runacunata ñacatsiyanganpita paycunaga masran

ñacayanga.7 Imaycachöpis munayninchö runa tucur cayanganpitam

pasaypa castigacashga cayanga.Paycuna shonguncunachöga caynömi yarpäyan:‘Nogaga imaycawanpis munayyogmi cä.Nogaga imaypis manam wactsayäshätsu.Y manam imaypis ñacashätsu’ nir.

8 Tsaynö cayanganpitam pasaypa ñacaycuna paycunamanchanga.

Wanuypis, ñacaypis, y mallagaypis mana yarpashgatamchanga.

Imaycawanpis munayyog Diosniquicuna carmi tsaymarcata ninawan rupatsir ushacätsishä”.

9Ciëlupita Tayta Dios tsay nimungannömi Babiloniamarcapita goshtay sharcogta ricar maytsay nacioncunapamandagnin reycunapis llaquicurnin wagayanga. Tsaymandacogcunaga Babilonia runacunawan goricar Tayta Diostamana cäsucurmi jutsallachö cawacuyashga. 10Tsayushacanganta ricarmi carullapita sicsicyarrä ricaräyangacaynö nir:

“¡Allau, Babilonia marca rupar ushacasquin!Tagay marcaga imaycawan munayyog marcam cargan.Cananga mana yarpashgatam ushacasquillan” nir.

11Tsay marca ushacangantaga llapan negocianticunapiswagayangam. Manam canganatsu negociuncunata pipisrantiyänanpä. 12Tsay marcamanga ranticuyänanpä apayagmiörutapis, gellëtapis, perlastapis, cuyayllapä chipipegrumicunatapis, lïnupita sëdapita tëlacunatapis, y tiñishgachaniyog granäti y puca tëlacunatapis. Nircur apayagmitucuyläya fïnu tablacunatapis, mar lpita, broncipita,jërrupita, y marmolpita rurashga aläjacunatapis yimaycacunatapis. 13Tsaynöllam ranticuyänanpäga apayagcanëlata, *inciensiuta, *mirrata, y tucuyläya mucuchagjachacunatapis. Tsaynöllam apayag vïnuta, acëtita, jarinata,trïguta, cargacuna cag ashmacunata, üshacunata,cawallucunata, y cärrucunatapis. Y hasta runacunatapisranticuyagmi esclävuncunapä. 14Tsaychömi tsaynegocianticuna tsay marcata gayarar niyanga:

“Tsayläya imayca jananchö cacog marca ushacashganamcaycanqui.

17 18

Page 247: Quechua Conchucos Sur Nt

247

Rïcu imaycayog cangayquiman alläpa alli röpashgacangayquimanga imaypis mananam cutinquinatsu”nir.

15Tsay marcachö pasaypa rïcuyag negocianticunaga marcarupaycanganta ricaycurmi wagarnin carullapita mantsacashgaricaräyanga caynö nir:

16 “¡Allau tsayläya cuyayllapä marca chipyaypanachäushacasquin!

Tagay marcaga imanötä cuyayllapä caycurgan, imaycafïnu granäti y puca tëlacunapita rurashga röpanjatipäcushga warminörä.

Örupita, perlaspita, y cuyayllapä chipipeg rumicunapitaaläjacunawan adornashga warminömi caycurgan.

17 Tsayläya imayca riquëzancuna ¿maypatä aywasquishga?”

*Büqui manijag runacunapis y büquichö llapan arogcunapiscarullapitam ricaraycar quëdacuyanga. 18Tsay marcapitagoshtay sharcogta ricarmi pasaypa wagayanga: “Manam maymarcapis cashgatsu tagay marcanö alläpa cag alli marcaga”nir. 19Pasaypa wagar gayararmi allpatapis junishta jitayangaumancunaman caynö nir:

“¡Allau, allau tsayläya cuyay alli marca!Tagay marcachömi büquiyogcunapis y llapan

negocianticunapis rïcuyäyashga.Cananga wapmi tsay marca rupar ushacasquishga” nir.

20 Gloriachö cagcuna, cushicuyay cay Babilonia marcataTayta Dios ushacätsinganpita.

Tayta Diospa apostolnincuna, profëtancuna, y paymanllapan criyicogcunapis cushicuyay.

Gamcunata imaycata rurar ñacatsiyäshungayquipitamTayta Dios tsay marcata ushacätsishga.

21Tsaynam juc puëdeg angel mulinutanö rumita jayarircurlamarman jitariycurgan caynö nir:

“Babilonia marcachö tagcuna,cay rumita illacagpä jitangänöllam gamcunatapis Tayta

Dios illacätsiyäshunqui.Cananpitaga imaypis manam runacuna

ricayäshunquinatsu.22Manam imaypis wiyayanganatsu arpata, pinculluta, ni

cornëtatapis cällicunachö tucaycäyagta.Tsaynömi cay marcachöga ima runapis canganatsu ima

aruytapis aruyänanpä, ni mulinutajirurutsiyänanpäpis.

23 Pipis manana captin manam chiuchicunapisatsicyanganatsu.

Y mananam casacuy estapis canganatsu.Babilonia marcachö negocianticuna gellënincunawan

pasaypa poderösu tucuyaptinpis tsaynömimarcancuna ushacanga.

Brüjucuna carnin maytsay runacunataengañayanganpitam tsaynö ushacanga.

24 Tagay Babilonia runacunam Tayta Diospa willacogninprofëtacunata y maytsaychöpis paymancriyicogcunata wanutsiyashga.

Tsaynö cayanganpitam ushacayman chäyanga”.

19 1Tsaypitanam gloriachö tsaytsica angelcunagayaraypa gayacur caynö cantayämogta wiyargä:

“¡Tayta Dios alabashga catsun!Paymi poderninwan runacunata salvan.Payllam imaycawanpis munayyogga caycan.

2 Payga pipapis janan mana sharcuypam juzgan.Babilonia marcachö imayca llutan rurag runacunata

juzgar castigashganam.Tsay runacunaga alläpa jutsallachö cawarninmi maytsay

runacunatapis mana alli cawayman ticratsiyashga.Tayta Diospa willacognincunata wanutsiyanganpita tsay

Babilonia marcachö tag runacunataga Tayta Dioscastigashgam”.

3Nircurnam angelcuna yapaypis caynö niyargan:

“¡Tayta Dios alabashga catsun!Tsay marcata nina rupaptinmi goshtay mana ushacaypa

sharcungannömi tsaychö tag runacuna imayyagpisin ernuchö ñacayanga” nir.

4Tsaypitanam Tayta Diospa ñöpanchö caycag ishcay chuncachuscu (24) respitashga runacuna y tsaychö caycag chuscupuëdeg angelcunapis gonguricayämurgan Tayta Diostaadorarnin. Paycuna tsaynö adorarninmi niyargan: “¡TaytaDios alabashga catsun!” nir.5Tsaymi Tayta Dios jamaraycangan trönunpita

wiyacämurgan caynö nimungan:

“¡Dios munangannö cawagcuna, warmipis ollgupis,llapayqui Tayta Diosta alabayay!” nirnin.

Gloriachö casaray esta cangan6Tsaypitanam atsca runacuna gloriachö cantayämogta

wiyargä. Tsay cantayämunganga carumanmi wiyacämurganatsca yacu ragrapa gayarar aywagnörä y magacuybunrurumognörä. Tsay runacuna caynö nirmi cantayämurgan:

“¡Tayta Dios alabashga catsun!Payga munayllanchömi imaycatapis tsararaycan.

7 ¡Llapan shonguntsicwan cushicurnin alabashun!Chämushganam casaray estata gloriachö Señor

Jesucristo rurananpä cag öra.Casarayänanpä cag jipashpis listacushganam caycan.

8 Tsay jipashtam lïnupita fïnu tëla rurashga alli röpatajaticunanpä Tayta Dios listapashga”.

(Tsay fïnu tëlapita rurashga alli röpa ninanga “Tayta Diosmancriyicogcuna allillata rurayangancuna” ninanmi.)9Tsaymi nogawan caycag angel nimargan: “Cay ningäta

gellgay: ‘Cushicuyangam Señor Jesucristupa casarayestanman gayatsishga cagcunaga’” nir. Nircurpis caynöminimargan: “Cay ningäcunaga Tayta Dios ningancunallamllapanpis” nir.10Tsaynö nimaptinmi tsay angelpa ñöpanman adorarnin

gonguricuycurgä. Tsaynam angel nimargan: “¡Nogataga amaadoramaytsu! Nogapis Tayta Diospa munayllanchömi caycäpayman criyicog mayiquicunanölla. Tayta Diosllata adorayga.Cay ningäcunaga manam nogata adoramänayquipätsu, sinögaJesucristupa willacuyninta runacuna musyayänanpämi” nir.

Jesucristo cay patsaman cutimunanpä cangan11Tsaypitanam ricargä yullag cawallun muntashga

Jesucristo ciëluchö caycagta. Payga ningancunata imaypiscumplinmi. Payga pitapis maytapis jutsancunapitaga clärucagllatam juzganga. 12Ñawincunapis ninanörämi atsicyargan.Umanchömi atsca corönacunata jatirargan y urcunchönamjutin gellgarargan. Tsay gellgaraycag ima ninan cangantapisquiquillanmi musyargan. 13Yawarwan pichucashga röpanjatishgam caycargan. Payga cargan Tayta Diospawillacuyninta apamog Jesucristum.

18 19

Page 248: Quechua Conchucos Sur Nt

248

14Paytaga gatiräyargan yullag cawalluncuna muntashgaciëluchö cag soldäducunam. Tsay soldäducunaga lïnupitarurashga fïnu yullag röpancuna jatishgam cayargan. 15Llapannacioncunata castigananpämi ishcan lädunpa a lashga espädaJesucristupa shiminpita yargamurgan. Tsay espädawanmijutsallachö cawacog runacunata feyupa rabyarnin manacuyapaypa castiganga. Maytsay nacioncunata munayninchötsarararmi llapan runacunata juzganga. 16Cäpanchöwanpulpanchömi caynö gellgarargan:

“LLAPAN MANDAGCUNAPAPISMANDAGNINMI NOGA CÄ” nir.

17Tsaypitanam ricargä rupay jananchö juc angel ichiraycagta.Tsay angelmi llapan condorta, ancata, y wiscurtapis gayargancaynö nirnin: “Llapayquicuna aywayay Tayta Dios listanganmicuyta micuyänayquipä. 18Gyërra ushay anticristumancriyegcunapa aytsantam micuyanqui. Nacion mandagreycunapata, soldäducunapata, soldädupa mandagnincunapata, ynircur soldäducuna muntaräyangan cawalluncunapa aytsantapismicuyanquim. Rïcu pobri cayaptinpis, ni yachag o mana yachagcayaptinpis, llapancunapa aytsantam micuyanqui” nir.19Tsaychömi ricargä anticristuta y maytsay nacioncunapa

mandagnincuna soldäduncunawan caycäyagta. Paycunamgoricäyargan Jesucristuwan y soldäduncunawan pelyayänanpä.20Tsaynam anticristuta y willacognintapis Jesucristo prësutsarirgan. Unaypitam anticristupa willacogninga milagrucunatarurargan runacunata criyitsinanpä. Tsaynöpam criyitsirgananticristupa señalninta chasquegcunata y anticristu niragrurayangan imäjinta adoragcunatapis. Runacunata tsaynöcriyitsinganpitam anticristutaga willacognintinta cawaycagtaJesucristo gaycurgan azufriyog nina rauraycag in ernuman.21Anticristupa soldäduncunatanam Jesucristo wanutsirganshiminpita yargamog espädanwan. Tsay wanogcunapaaytsancunatanam condorcuna, ancacuna, y wiscurcuna pachajuntamicuyargan.

Waranga wata cay patsachö Jesus mandananpä cangan

20 1Tsaypitanam ricargä ciëlupita juc angeluraycämogta. Tsay angelmi urämurgan cadinan

aptashga y wayllag machaypa llävin aptashga. 2,3Nircurmidragonta tsarisquir cadinawan tsay angel watasquirgan. Tsaydragonga Satanas jutiyog llapan supaycunapa mandagninmicargan. Wayllag machayman Satanasta gaycurirmi puncuntallävisquirgan juc waranga (1,000) wata tsaychöwichgaränanpä. Tsaychö wichgararnam maytsaychöpisrunacunata manana criyitsir engañanganatsu. Waranga watacumpliriptinga pöcu tiempu libri puririnanpä dejaycungaran.4Tsaypitanam ricargä mandacur jamacuyänan sillëtacunachö

jamaraycag runacunata. Tsay runacunaga Jesucristuman criyicuralli willacuyninta willacuyanganpitam wanutsishga cayargan.Paycunaga manam adorayargantsu anticristuta ni anticristu niragimäjin rurashgatapis. Y manam anticristupa señalninwanurcuncunachö ni maquincunachö señalashgatsu cayargan. Tsayrunacunatam Jesucristo churargan payman mana criyicogcunatajuzgayänanpä. Paycuna cawascamur waranga watam SeñorJesucristuwan mandacog cayanga. 5,6Tsay cawamogcunagasalvashga carmi imanö cushicuychörä cayanga. Paycunagamanam in ernuman gaycushgatsu canga, sinöga Tayta Diostaadorarnin Jesucristuwan waranga watam mandacog cayanga.Paycuna cawamunganga punta cag cawamuymi canga. Waquinrunacunaga manam cawamungarätsu waranga watacumplinganyag.

Satanasta in ernuman gaycunanpä cangan7Waranga wata päsariptinnam prësu caycanganpita

dejaycuptin Satanas cacharishga canga. 8Nircurmi

maytsaychöpis puringa runacunata engañarnin. Tsaynöengañacuptinmi “Gog” y “Magog” ningan nacioncunapasoldäduncunapis goricäyanga Tayta Diosman criyicogcunawangyërrata rurayänanpä. Lamar cuchunchö arënanömi tsaysoldäducuna pasaypa ishyarrä cayanga.9Tsay soldäducunaga maytsaypitapis shamur Tayta Diosman

criyicog runacunatam Jerusalenchö juntapäyanga. Tsaynöjuntaparaycäyaptinmi Tayta Dios ciëlupita ninatacachamunga llapan tsay soldäducunata ushacätsinanpä.10Nircurmi runacunata engañag Satanasta Tayta Diosgaycunga in ernuman. Tsaychöga azufriyog ninamrupacuycan. Tsaymanmi anticristutapis willacognintintaunayna Jesucristo gaycurgan pagasta junagta imayyagpistsaychö ñacacuyänanpä.

Llapan runacunata Tayta Dios juzgananpä cangan11Tsaypitanam ricargä jatuncaray chipipicogrä trönunchö

Tayta Dios jamaraycagta. Tsay öram rupaypis, quillapis,estrëllacunapis, y patsapis illacascäriyargan. Mananam masricacargannatsu. 12,13Tsaypitanam lamarchö wanogcuna,pamparagcuna, y maytsaychöpis wanushga cagcunagacawayämurganllana. Tsaynömi ricargä yachagpis manayachagpis, llapan runacuna wanuyanganpitaga cawarcamurTayta Diospa ñöpanchö caycäyagta.Tsaypitanam librucunata Señor Jesucristo quichargan. Waquin

cag librucunachömi apuntarargan runacuna cawayninchö allita omana allita rurayangancuna. Waquin cag libruchönamapuntarargan Diospa ñöpanchö imayyagpis cawacuyänanpä cagrunacunapa jutincuna. Nircurmi tsay librucunata ricaycurJesucristo runacunata juzgargan allita o mana allitapisrurayanganman. 14,15Tayta Diospa ñöpanchö imayyagpiscawayänanpä cag libruchö jutincuna mana apuntaraptin manampipis salvacuyargantsu. Tsaynam mana salvacog cag runacunagallapanpis in ernuman gaycucäyargan.

Cay patsapis y ciëlupis mushogna ruracänanpä cangan

21 1Nircurnam rupaypis, quillapis, estrëllacunapis, patsapis,lamarpis, llapanna illacäcurgan. Tsaypitanam ricargä

mushogtana patsatawan ciëluta. 2Tsaynömi ricargä mushogtanaJerusalen marcatapis Tayta Diospa glorianpita uraycämogta. Tsaymarcaga imanö shumagmi caycurgan casarananpä alli röpanjaticushga jipashnörä. 3Tsaychömi wiyargä jamaraycangantrönunpita Tayta Dios gayarar caynö nimogta: “Cananpitaganogapa ñöpächömi salvangä cag runacunaga cayanga. Paycunaganogallatam adorayämanga y nogaga imayyagpis paycunawanmicashä. 4Ñöpächöga mananam imaypis wagayanganatsu niwanuyanganatsu. Llaquicuypis ñacacuypis manam canganatsu.Tsaycunaga llapanpis illacangam” nir.5Tsaynömi mastapis Tayta Dios nimurgan: “Llapantapis

nogaga mushogmanmi ticraratsï. Ningäcunaga llapanpis rasuncagllam caycan. Tsaymi ningäcunataga gellganayqui” nir.6Nircurnam nimurgan: “Llapanpis cumplishganam caycan.

Nogaga imaypitapis cargömi y imayyagpis cashämi.Yacunaypanörä nogapa ñöpächö cawayta munagcunaga manaushacag alli cawaychömi cawayanga. Ñöpächö cawayänayquipägamanam imatapis pägayanquirätsu. 7Wanuyanganyagpis nogamunangänö cawag cagmi tsay cawaytaga chasquiyanga.Paycunapa Diosninmi noga cashä. Y paycunaga nogapawamräcunam cayanga. 8Nogapita pengacogcuna, manacriyicamogcuna, chiquicogcuna, runa mayinta wanutsegcuna,jucwan jucwan jutsata ruragcuna, brüjucuna, ïdulucunataadoragcuna, y llullacogcuna llapancunam in ernumangaycucäyanga. Tsaychömi imayyagpis ñacacuytaga tariyanga”.

Mushog Jerusalen imanö cananpä cangan9Tsaypitanam juc angel nogaman shamurgan. Tsay angelga

väsucunawan castïgucunata apamog ganchis (7)

19–21

Page 249: Quechua Conchucos Sur Nt

249

b 21.16 Juan gellgangan witsan “estadiu” ningan mïdicunawanmi mïdicuyag. Juc estadium 185 metrus cargan. Tsaymi 12,000 estadioga “444lëwa” ninan. c 21.17 Pachac chuscu chunca chuscu (144) cucushga jogta chunca pitsga (65) metrum cargan. d 22.16 Warag lucëruta ricarpatsa waränanpä cagta musyangantsicnömi Jesucristo cutimogta ricar musyashun mushog patsa y mushog ciëlu ruracänanpäna cagta.

angelcunapita jucninmi cargan. Chaycamurnam nimargan:“Acu, aywashun Jesucristuman criyicogcunata ricatsinäpä.Paycunaga Jesucristuwan casarananpä cag jipashnörancaycäyan” nir. 10Tsaynö niscamaptinnam wapricacascatsimargan juc jatun jirca jananchöna. Tsay jircapitamEspiritu Santo ricatsimargan mushog Jerusalen marca TaytaDiospa glorianpita uraycämogta.11Tsay marcaga Tayta Dios trönunchö chipipegnöran

pasaypa chipipirgan imayca cuyayllapä jaspi ruminörä. 12Tsaymarcaga maytsayninpa altuyag murallashgam cargan. Ynircur tsay murällaga chunca ishcay (12) puncuyogmi cargan.Cada puncucunachömi juc angel cargan. Tsaynömi cadapuncucunachö gellgaraycargan Jacobpa chunca ishcaytsurincunapa jutincuna. 13Tsay chunca ishcay puncucunagamanam juclällachötsu cargan, sinöga chuscun läduchö quimsaquimsam cargan. 14Tsay mushog marcapa murällanpacimientuncunam cargan chunca ishcay rumicuna. Cadarumicunachönam gellgaraycargan Señor Jesucristupa chuncaishcay *apostolnincunapa jutincuna.15Nogawan caycag angelnam örupita värata aptacurcur

aywargan tsay marcapa puncuncunata y murällancunatamïdimunanpä. 16Tsay mushog marcaga imanö jinanpämarcam cargan, altuyninpis, anchuyninpis, y larguyninpisiwallla. Tsayta angel mïdiriptinmi tsay marca cargan chuncaishcay waranga (12,000) estadiucuna.b 17Nircurnam mïdirganmurällanpa anchuntana. Tsaypa anchuyninga cargan pachacchuscu chunca chuscum (144) cucushyaypa mïdishga.c18Tsay murällaga chipipeg jaspi rumicunawan pergashgam

cargan. Quiquin Jerusalen marcaga örupitam cargan pasaypachipipiycogrä. 19Tsay murällapa cimientunnam chunca ishcaycuyayllapä rumicunawan pergashga cargan. Punta cag rumipajutinmi cargan jaspi. Ishcay cag rumipanam cargan za ru.Quimsa cag rumipam cargan ägata. Chuscu cag rumipamcargan esmeralda. 20Pitsga cag rumipam cargan önici. Jogtacag rumipam cargan cornalina. Ganchis cag rumipam cargancrisölitu. Puwag cag rumipam cargan berilu. Isgun cagrumipam cargan topaciu. Chunca cag rumipam cargancrisoprasa. Chunca juc cag rumipam cargan jacintu. Y chuncaishcay cag rumipanam cargan amatista. 21Tsay murällapapuncuncunaga cargan cada puncucunapis perla jutiyogaläjapitam. Tsay marcapa chöpi cällinnam cargan örupitarurashga pasaypa chillapyarrä.22Tsay mushog Jerusalenchö manam templutaga

ricargänatsu. Tsaymi imaycawan munayyog Tayta DiostawanSeñor Jesucristuta maytsayninpana adorayanga. 23Tsaymarcata quiquin Tayta Dios y Señor Jesucristo chipipirninatsicyapaptinmi rupaypis quillapis canganatsu. 24Tsayatsicyayllanam tsaychö maytsaypita salvashga caycagrunacunata atsicyapanga. Tsay marca adornashga cananpämillapan reycuna imayca riquëzancunatapis tsayman apayanga.25Tsay marcapa puncuncunataga manam imaypiswichgayangatsu. Tsaychöga ni imaypis mananam patsagatsacanganatsu. 26Maytsaypitapis runacuna tsay marcamangachätsiyangam imayca riquëzancunata. 27Tsaymanga manamimaypis yaycuyangatsu jutsasapacuna, pengacuypä llutantaruragcuna, ni llullacogcuna. Tsaymanga yaycuyangaJesucristupa librunchö jutincuna apuntashga cagcunallam.

22 1Tsaypitanam angel ricatsimargan yullagräcawatsicog mayu Tayta Dios y Señor Jesucristo

jamaraycäyangan trönu chaquinpita yargaycämogta. 2Tsaymayoga jatun chöpi cällipam päsargan. Ishcan läducuchuncunachönam imayyagpis cawatsicog jachacuna cargan.Tsay jachacunaga cada quillam wayurgan. Tsaymi tsay

wayungancunata cada quilla cosichayag micuyänanpä.Raprancunanam maytsay nacion runacunapä jampi cargan.3Tsay marcachö jutsa ruray mana captin manam pipis

castïguman yaycuyanganatsu. Tayta Diosmi SeñorJesucristuwan tsay marcachöga runacunawan imayyagpiscayanga. Y llapancunam Tayta Diosta adorayanga.4Tsaychömi Tayta Diosta llapancuna regiyanga. Yurcuncunachömi llapanpachö Tayta Diospa jutinpisgellgaranga. 5Tsaychöga patsapis mananam tsacanganatsu.Tayta Dios chipipiyninwan atsicyapaptinmi rupaytapis ni imaactsitapis runacuna mana miñishtiyanganatsu. Tsaychötagcunaga llapanpis alli cawayllachöna carmi imayyagpiscushishga cawayanga.

Jesucristo cutimunanpäna cangan6Tsaynam angel caynö nimargan: “Cay ningäcunaga rasun

cagllam. Willacognin profëtacunata imapis päsananpä cagtamusyatseg Tayta Diosmi nogatapis cachamashga imapäsananpä cagcunata willanäpä”.7Señor Jesucristupis caynömi nin: “¡Nogaga shamogpänam

caycä! Cay libruchö gellgaraycagcunata cäsucogcunagacushishgam Tayta Diospa ñöpanchö cawayanga” nirnin.8Noga Juanmi cay libruchö gellgaraycangancunata ricargö y

wiyargö. Tsaymi imaycata ricatsimag angelpa ñöpanmangonguricuycurgä adoranäpä. 9Tsaynam angel nimargan:“¡Ama nogataga adoramaytsu! Diospa willacognin profëtamayiquicunanöllam y gellgangayquicunatachasquicogcunanöllam nogapis Tayta Dios munangantaruraglla cä. Tayta Diosllata adorayga” nir.10Nircur mastapis caynömi nimargan: “Cay gellgangayqui

libruta ama pacaytsu. Maytsaymanpis apatsiy llapan runacunaliyiyänanpä. Caychö gellgarangancunaga cumplinanpänamcaycan. 11Llutan rurag runacunaga llutanta rurar cawacuyätsun.Mana alli cagcunaga imaypis cacuyangannö cacuyätsun. Allirunacunaga allita rurar cawacuyätsun. Diosnintsic munangannöcawagcunaga Tayta Diosllaman imaypis yäracur cawacuyätsun”.12Jesucristupis caynömi nin: “Nogaga shamogpänam caycä.

Tsaynö shamurnin llapan runacunatapis rurayninmanmijuzgashä. Alli ruragcunataga premiutam goshä. Mana alliruragcunataga in ernumanmi gaycushä. 13Nogagaimaypitapis cargömi y imayyagpis cashämi” nir.14Cushishgam cayanga Jesucristuta chasquicur jutsa

ruraynincunata jagiregcunaga. Jutsancunapita perdonashgacar mushog Jerusalenman yaycuyaptin manam pipismichangatsu. Tsaychöga imayyagpis cawatsicog jachapawayuynintam micuyanga. 15Tsay marcamanga manamyaycuyangatsu Tayta Diosta mana cäsuypa jutsallachöcawacogcuna, brüjucuna, ashmacunanö jucwan jucwancacogcuna, runa mayinta wanutsegcuna, ïdulucunataadoragcuna, y runa mayinta llullapar criyitsegcuna.16Señor Jesucristoga caynöpis ninmi: “Nogam angelnïta

cachamurgä nogaman criyicamogcunata imapis päsananpäcagcunata musyatsirnin. Nogaga unay rey *David castapitamcä. Y nircurmi nogaga warag lucërunöräd caycä” nir.17Espiritu Santuwan Jesucristuman criyicogcunapis

“¡Cuticallämuyna, taytay!” nicäyanmi. Cay libruchögellgashgacunata liyiyaptin wiyagcunapis tsaynölla niyätsun“Cuticallämuyna, taytay” nir. Yacunaypanörä Tayta Diospañöpanchö cawayta munagcunaga Jesucristuta chasquicuyay.Diospa ñöpanchö cawayänayquipäga manam imatapispägayanquirätsu.18Cay libruchö gellgaraycanganta wiyagcuna shumag

tantiyacuyätsun. Mayganpis cay gellgarangancunaman

21 22

Page 250: Quechua Conchucos Sur Nt

250

yarpaynincunapita cabalagcunata Tayta Diosmi feyupacastiganga. Cay libruchö runacuna imanö ñacayänanpä cagpisgellgaranganmanmi tsay runacuna ñacayanga. 19Caygellgangä libruchö ima yachatsicuyllatapis pacag cagcunagaTayta Diospa ñöpanman manam chäyangatsu. Y tsaynömimushog Jerusalenmanpis manana yaycur imayyagpiscawatsicog jachapa wayuyninta mana micuyanganatsu.

20Cay libruta gellganäpä willamag Jesucristo caynömi nin:“Nogaga shamogpänam caycä” nir.Tsaynö niptinmi nogapis nicä: “¡Ningayquinö

cuticallämuyna, Señor Jesus! Y tsaynö callätsun” nirnin.21Señorllantsic Jesucristo llapallayquita cuyapäcog

cayninwan yanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä. [Tsaynöcatsun.]

22

Page 251: Quechua Conchucos Sur Nt

251

AbrahamAbrahamga Tayta Diosman yäracog unay runam cargan.

Warmin Sara gollog captin wamrancuna manam cargantsu.Ishcanpis rucu chacwannam cayargan. Tsaynö caycäyaptinAbrahamta aunirmi Tayta Dios caynö nirgan: “Gampitayuregpitam yupaytapis mana atipaypä mirayanga” nir.Tsaynö niptinmi Abrahamga rucuna caycarpis criyirganTayta Dios auningannölla cumplinanpä cagta. Tsaymi TaytaDios auningannölla Abrahampa tsurin Isaac yurirganwarmin Sarachö. Isaacpa tsurincunanam cargan Esau yJacob. Jacobpa tsurincunam cargan chunca ishcay (12).Paycunapa tsurincunam cayargan tsaytsica. Tsaynöpam ariAbrahampita miragcuna ticrayargan juc nacionman.Abrahampita miragcunapa jutinmi Israel nacion.

Abrahamta tsaynö aunirmi Tayta Dios caynöpis nirgan:“Gampita miragcunapitam maytsay marcachö runacunapisbendicionta chasquiyanga” nir. Abrahamta auningannöllamJesucristuta chasquicur tsay bendicionta chasquiycantsic.Tsay bendicionga jutsa rurangantsiccunata jagirir TaytaDios munangannö cawanantsicpä Jesucristosalvamangantsicmi.

Abrahampita masta musyanayquipä liyinqui Genesiscapïtulu 12-pita 25-yag.

AgripaAgripaga apostol Santiaguta wanutseg cag Herodespa

tsurinmi cargan. Agripaga Romachö mandacog emperadorClaudiupa maquinchö caycarmi estudiunta ushargan.Chunca ganchis (17) watayog caycaptinmi taytan Herodeswanurgan. Tsaypitam emperador Claudio churargan“Calcis” ningan juc tacshalla provinciachö mandacogcananpä. Tsaypitanam mas waquin provinciacunapäpismandacog cargan.

Judea provinciachö Porcio Festo mandacog caymanyaycuptinmi Agripa macallagnin aywargan. TsaychömiAgripata mas waquin autoridäcunatawan Pablo imanöpaJesucristuman criyicog cayman ticranganta willargan.

Agripapä masta musyanayquipä liyinqui pägina 253-chö“Herodes” nir gellgashgata.Hechos 25.13-pita 26.32-yag

AltarUnay Israel runacuna altarcunata rumicunawan

pergarmi rurayargan. Tsay altarcunachömi sacerdöticunaashmacunata pishtasquir rupatsipäyag Tayta Diostaagradesicuyänanpä y runacuna jutsancunapita perdonashgacayänanpä. Tsaynöllam templu rurinchö tacsha altarpiscargan tsay jananchö sacerdöticuna inciensiutarupatsiyänanpä.

Tayta Diosta mana cäsucog runacunam altarcunatarurayargan ïdulucunatapis adorayänanpä.

Altarcunapä masta musyanayquipä liyinqui pägina253-chö “Inciensiu” y pägina 254-chö “Sacerdöti” nirgellgashgacunata.

AngelAngel ninanga griegu idiömachö “willacog” ninanmi. Tayta

Diosmi angelcunatapis camargan payta sirvillar imayyagpiscawayänanpä. Manam imaypis wanuyantsu. Paycunam imaypisTayta Diosta sirvir alabaycäyan ñöpanchö.

Willacuyninta willacatseg Tayta Dios angelnincunatamrunacunaman cachamurgan. Tsaynömi virgen Mariamanpisjuc angelta cachamurgan Señor Jesus yurinanpä cagtawillananpä.

ApostolApostol ninanga “willacunanpä cachacungan runa”

ninanmi. Chunca ishcay (12) runacunatam Señor Jesucristoacrargan apostolnincuna cayänanpä. Paycunam Jesuswanpuriyargan y alli willacuyninta maytsaypa aywarwillacuyargan. Tsay apostolcunapa jutincunatamusyanayquipäga liyinqui Mateo 10.1–4; Marcos 3.13–19;Lucas 6.12–16. Jesucristo ciëluman cuticushga caycarnamPablutapis Damasco nänichö yuripar churargan apostolnincananpä (Hechos 9.1–22). Liyinqui pägina 252-chö“Discïpulu” nir gellgashgata.

ArcaArcaga jatuncaray atsca cuartuyog büquim cargan, campu

deportïvupita mas jatun. Arcata rurananpäga Noetam TaytaDios nirgan. Tsay arcamanmi Tayta Dios ningannö Noe, warmin,tsurincuna y llumtsuynincuna, y llapan imaycaläya ashmacunayaycuyargan diluviuwan mana ushacäyänanpä.

Noe rurangan arcapä masta musyanayquipä liyinquiGenesis 6.9-pita 9.17-yag. Y liyinqui pägina 252-chö“Diluviu” nir gellgashgata.Mateo 24.38; Hebreos 11.7; 1 Pedro 3.20–21

Artemisa“Artemisa” ningan ïdulutaga Asia provincia quinran

feyupa respitarninmi alabar adorayag. Junishpita rumiunyamungantam “Diösantsicmi” nir adorayag.

Tsay Artemisa diösata adoragcunaga yarpäyagwamrayog cayänanpä tsay diösa permitingantam.Templuntapis Efeso marcachö rurarnin feyupa ajatam yunaytam sharcaycatsiyargan. Nircur tsay templunga alläpachaniyog imayca aläjawan alajashgam cargan.Hechos 19.24–37

BibliaBibliaga Tayta Diospa palabranmi caycan. Bibliapä

masta musyanayquipä liyinqui pägina 252-chö “Diospapalabran gellgarangancuna” nir gellgashgata.Hechos 26.27; Romanos 9.17

BüquiBüquicunawanga runacuna puriyan lamarpam, jatusag

gochacunapam pescäducunata tsarir y juclä marcacunapapisaywar. Tsay witsan büquicunachöga carpata altumantoldurcurmi puritsiyag, vientuptin tsayllawan puriyänanpä.Juan 6.17; Hechos 27.17

Camëllu ashmaCamëlloga alläpa jatun ashmam. Lasag cargacunatam

puritsin caru viäjicunapa. Millwanpis alläpa chucrum cerdanö.Tsay millwanpita awashgam Juan Bautistapa röpan cargan.Mateo 3.4; Marcos 1.6; Lucas 18.25

“Canaan” ningan marcacunaCanaan marcacunaga cargan Mediterraneo Lamarpa

cuchunchömi, rupay (inti) yargacamunan cag lädupa.Tamäñunga cargan Ancash departamentuntsicnöllam.

“Canaan” ningan marcacunachöga imaycamurucuycunapis shumagmi patsag. Tsaymi unay Abrahamta

Mushog Testamentuchö palabracunata tantiyatsicuycuna

Page 252: Quechua Conchucos Sur Nt

252

Tayta Dios aunirgan paypa willcancunapita miragcunatatsay marcacunata entregananpä cagta. Tsay auningannöllamTayta Dios entregargan. Tsay marcacunatanam jutitsiyarganIsrael naciontana. Liyinqui pägina 253-chö “Israelrunacuna” nir gellgashgata.Hechos 7.11; 13.19; Hebreos 4.1

Celote“Celote” ningan runacunaga waquin Israel runacunam

cayargan. Paycunam Roma autoridäcunata Israel nacionpitagarguyta munar contran sharcuyargan. Tsaymi Celoterunacuna Israel nacionchö puriyag Roma autoridäcunatawanutsir. Señor Jesucristupa apostolnin Simonpis apostolcananpä manarä acraptin Celote runam cargan.Mateo 10.4; Marcos 3.18; Lucas 6.15; Hechos 1.13

CruzRoma autoridäcunam cruzman clavar wanutsiyag

jutsayog jäpa runacunata y Roma nacionpa contransharcogcunata. Cruzchö wanuyga alläpa cag ñacaymicargan. Örantaga goyayninpapis runa manam cruzchöwanogtsu y jipisquir pampayänantapis manam munayagtsu.Jesustam itsanga cruzchö wanuptin pampayargan allirunacuna mandacog Pilatuta rugacurnin.

Cuerpu señalacuyIsrael runacunapa üsuncunachömi llapan ollgu

wamracuna yuriyanganpita puwag (8) junag cumpliriptinjutinta churayag. Pallunpa puntan garanta rogutsiyag TaytaDios ninganta cumplir. Canancunayagpis waquin Israelrunacuna tsay üsuncunataga sïgiyanmi.

Cuerpu señalacuypä masta musyanayquipä liyinquiLevitico 12.3 y Genesis 17.10–14.Juan 7.22; Hechos 7.8; Romanos 2.25–29; Galatas 2.2–4; Filipenses 3.2–3

DavidDavidga cargan Belen marcapita Israel runam. Paytam

Tayta Dios acrargan Israel nacionchö rey cananpä. ReyDavidpa ayllun aywaragpita salvacog Cristo yurinanpämiunay profëtacuna gellgayargan. Y niyangannöllam Davidpaayllunpita Jesus yurirgan Belen marcachö.

Rey David Bibliachö atsca salmucunata gellgargan.Davidpita masta musyanayquipä liyinqui 2 Samuel 7.12–16;Isaias 9.6–7; Jeremias 23.5–6.

DiluviuUnay Noe jutiyog runallam Tayta Diosta cäsucog

cargan. Waquin runacunaga manam Tayta Diostacäsucuyargantsu. Tsaynö captinmi Noeta nirgan jatuncaraybüquitanö arcata rurananpä, tsaywan Noepa castancunata yimaycaläya ashmacunata salvananpä. Llapan runacunatapisTayta Dios willarganmi jutsa ruraynincunata mana dejargadiluviuwan ushacäyänanpä cagta. Tsaynö willacuptinpisrunacuna manam cäsuyargantsu.

Büquiman yaycusquiyaptinnam gallacuycurgan tamyachuscu chunca (40) junag y chuscu chunca pagas. Tsaychömiyacupis mayunö atsca yargamurgan patsa rurinpita. Büquinamaynar gallaycurgan yacu entëru munduchö atscayar juntaptin.Tsay witsancunaga yacu tsaparganmi llapan jatusaggagacunatapis. Tsaymi runacuna ashmacuna ushacäyaptinpistsay büqui rurinchö cagcunataga Tayta Dios salvargan.

Tsay gagacunata tsaparangan yacupa jutinmi cargandiluviu. Diluviupita masta musyanayquipä liyinquiGenesis 6.9-pita 9.17-yag. Y liyinqui pägina 251-chö “Arca”nir gellgashgata.Mateo 24.37–38; Hebreos 11.7; 1 Pedro 3.20; 2 Pedro 2.5

Diospa palabran gellgarangancunaTayta Diospa willacognin profëtacuna Diospa

willacuynintam unay gellgayargan Espiritu Santotantiyatsiptin. Tsaytam “Diospa palabran gellgarangancuna”nintsic. Tsaynöpis “Biblia” nintsicmi.

DiscïpuluJesus cay patsachö cawanan witsanmi yachag

runacunawan waquincuna puriyag paycunapita yachacunanraycur. Tsaynö purir yachacogcunatam “discïpulu” niyag.Tsaynömi Jesuswanpis discïpuluncuna puriyarganyachatsingancunata yachacuyänanpä. Tsaynömi JuanBautistapis y Fariseucunapis discïpuluyog cayargan.Liyinqui pägina 251-chö “Apostol” nir gellgashgata.

EmperadorEmperadorga cargan Roma nacionchö alläpa munayyog

reymi. Emperadormi maytsay nacioncunatapismunayninchö catsirgan. Tsaynö mandag carmi PilatutapisIsrael nacionman mandacog cananpä cachargan. Jesusyurinan witsanga caycargan emperador Augusto jutiyogmi ywanunan witsanga Tiberiunam. Pablo Romaman changanwitsannam Claudiuna caycargan. Liyinqui pägina 254-chö“Roma nacion” nir gellgashgata.Mateo 22.21; Lucas 2.1; Juan 19.12; Hechos 25.11

Espiritu SantoEspiritu Santoga Diosmi caycan. Espiritu Santo

tantiyatsiptinmi Bibliata gellgagcuna gellgayargan TaytaDiospa willacuynincunata. Espiritu Santum Jesucristumancriyicogcunatapis yanapan alli cawayänanpä. Jutsaruraychö cawagcunatapis Espiritu Santum tantiyatsinsalvacionta ashiyänanpä. Liyinqui pägina 255-chö “TaytaDios” y pägina 253-chö “Jesucristo” nir gellgashgacunata.

FaraonFaraonga manam runapa jutintsu, sinöga Egipto

nacionchö mandacog ninanmi. Tsaynömi ari Egiptuchögaatscag mandacognincuna cargan faraon, Romachönamemperador, y unay Peru marcantsicchönam inca. Egiptomarcachö quimsa waranga (3,000) watacunam faraoncunamandacuyargan.

Mushog Testamentuta liyirmi musyantsic Jose cawanganwitsan y Moises cawangan witsan Egipto nacionchö faraoncunacayanganta. Jose cawangan witsanmi faraonga cargan Apo sjutiyog runa. Moises yuringan witsannam faraon Remeses II.Israelcuna Egiptuchö esclävu cayanganpita yargacayämunganwitsannam faraon Menepta I.Hechos 7.9–10; Romanos 9.17; Hebreos 11.23–27

Fariseo runaJesus cay patsachö cawanan witsan waquin Israel

runacuna cayargan Fariseo runacuna. Paycunaga Moisesgellgangan leycunata llapantarämi yachacuyargan.Tsaynömi Israel runacunapa unay cag üsuncunatam alläparespitatsiyag. Tsay leycunata runacuna ricayänan raycullarimaycanöpapis cumpliyaptinmi Señor JesucristoFariseucunata fuerti gayapargan. Liyinqui pägina 254-chö“Saduceo” nir gellgashgata.

FelixFelixga Roma nacionpitam cargan. Romachö emperador

Claudium payta Judea provinciaman mandacog cananpächurargan. Felixpa warminga cargan Agripapa paninDrusilam. Apostol Pablo prësu captin jutsaynag cangantatantiyaycarpis wichgarätsirgan, amïguncunapägapaycuptinrä yargunanta yarparmi. Felix mana allimandag captinmi Romaman emperador Claudiogayatsiyargan juzgashga cananpä. Tsaynöpa mandag caypitayargucuptinnam Porcio Festuna troquin yaycurgan.Hechos 23.24-pita 24.27-yag

FestoPorcio Festoga Felixpa troquinmi Roma marcachö

emperador Claudio churargan Judea provinciapa mandagnincananpä. Festo juzgananta mana munarmi apostol Pablomañacurgan quiquin cag emperadorrä juzgananpä cagta.Tsaynö Pablo mañacuptinmi Festo apatsirgan Romaman.Hechos 24.27-pita 26.32-yag

GLOSARIO

Page 253: Quechua Conchucos Sur Nt

253

Goricäcuyänan wayiMaytsay marcacunachömi Israel runacuna

goricäcuyänan juc jatun wayi cargan. Tsaychömi goricäyagTayta Diosman mañacuyänanpä y Diospa palabrangellgarangancunapita yachacuyänanpä. Tsay wayillachömiimayca sesioncunatapis rurayag autoridänincunawan.

Griegu idiöma (parlacuy)Apostol Pablo purinan witsanmi griegu idiömataga

maytsay marcacunachö parlayag. Tsaynö captinmi MushogTestamentuta gellgayargan griegu idiömachö. Liyinqui caypägina 253-chö “Hebreu idiöma” nir gellgashgata.Juan 19.20; Hechos 6.1; 9.29

Hebreu idiöma (parlacuy)Hebreu idiömaga unay Israel runacunapa idiömanmi

cargan. Jesucristo manarä yuriptin tsay parlacuychömiUnay Testamento Bibliata gellgayargan. Jesus cawananwitsanga Israel nacionchö parlayargannam grieguidiömatapis arameu idiömatapis. Arameu idiömatagaparlayag hebreu idiöma manpallatam. Cananpis Israelnacionchö Hebreu idiömata parlayanmi. Liyinqui caypägina 253-chö “Griegu idiöma” nir gellgashgata.Juan 19.20; Hechos 6.1; 21.40; 26.14; 2 Corintios 11.22

HerodesMushog Testamentuchö tarintsic atsca Herodes casta

mandacogcunatam. Jesus yurinan witsanmi punta cagHerodes mandacog rey cargan llapan Israel nacionchö(Mateo capïtulu 2; Lucas 1.5).

Pay wanusquiptinnam tsurin cag Herodesna (Antipas)mandag cargan Galilea y Perea provinciacunallachö. PaymiJuan Bautistapa umanta rogutsirgan (Mateo 14.1–12;Marcos 6.14–29). Tsaynöpis Israel autoridäcuna Jesucristutawanutsinanpä tsarir paypa ñöpanmanmi pushayargan.Tsaychömi asipänan raycur quiquinpa mantunta agshuparcur(Lucas 23.8–12). Nircurmi Pilatuman cutitsirgan.

Punta cag Herodespa willcan cag Herodesnam (Agripa)mandacog rey cargan. Cay Herodesmi wanutsirgan apostolSantiaguta y apostol Pedrutanam carcelman wichgatsirgan(Hechos 12.1–23). Cay cag Herodesmi wanurgan curuushaypa.

Agripa jutiyog Herodes wanuptinmi tsurinmi yaycurganmandag cananpä. Paypa jutinpis cargan Agripam(Hechos 25.13-pita 26.32-yag). Paypä mastamusyanayquipä liyinqui pägina 251-chö “Agripa” nirgellgashgata.

ÏduluÏdulucunaga örupita, gellëpita, rumipita, y gerupita

rurashga cagcunam cayargan. Waquinmi cayargan runapaimäjinninnö y waquinnam ashmapanö. Tayta Diosmanmañacuyänanpa rantinmi waquin runacuna ïduluncunamanmañacur adorayag “Caymi Diosnintsic” nir.Mañacuyangancunata ïdulu wiyananta yarparmi altarninchöashmacunata pishtapäyargan. Tsay aytsacunatanammicuyag ïdulupa jutinchö estata rurar”.

Impuestuta cobracogJesus cay patsachö cawanan witsanmi Roma nacionpa

mandunchö cayargan Israel runacuna. Waquin Israelrunacunaga contratashga cayargan Romapä impuestutamarca mayincunata cobrayänanpämi. Impuestuta pägaytamana munag cagcunataga Roma soldäducunawanmi amälascobrayag. Tsaynö cayaptinmi impuestu cobracogcunatagaIsrael marca mayincuna feyupa chiquipar “Jutsasapacuna”nir jamuräyag. Discïpulun cananpä Jesucristo manarägayaptin Mateupis impuestu cobracogmi cargan.Mateo 9.9–11; Marcos 2.15–16; Lucas 5.30; 15.1–2

InciensiuInciensioga shumag mucuchag jachapa weginmi.

Tsaytam Israel sacerdöticuna Tayta Diospa altarninchö

rupatsir goshnitsiyag. Goshnitsiyanganyagnam wagtapatiuchö runacuna mañacuyag Tayta Diosman. Tsaynöcaycaptinga Apocalipsis 5.8-chö caynömi nin: “Tsayinciensioga cargan criyicogcuna Tayta Diosmanmañacucuyänanmi”.Mateo 2.11; Lucas 1.9–11; Hebreos 9.4; Apocalipsis 5.8; 8.3–5

IslaIsla ninganga lamar chöpincunachöpis patsa

cangancunam. Tsaycunachömi waquin jatun islaniyangancunachöga marcacunapis can. Tsay islacunamanmiapostol Pablo büquiwan purirnin chag.Hechos 4.36; 13.4–8; 20.15; 21.1–3; Tito 1.5; Apocalipsis 1.9

Israel runacuna, mana Israel runacunaIsrael runacunaga cayargan Abrahampa willcan

Jacobpita miragcunam. Abrahamtam Tayta Dios nirgan:“Gampita miragcuna yupaytapis mana atipaypämimirayanga” nir. Tsay ningannöllam paypita mirayargan jucnacion ruracanganyag.

Abrahampa willcan Jacobpa jucag jutinmi cargan Israel.Tsay jutitam “Israel nacion” nir churayargan tsaymiragcunapa nacionninta. Tsaytam cananyag “Israelrunacuna” niyan.

Israel runacunawanmi Tayta Dios conträtuta rurargan.Tsaymi mandamientuncunata Moisesta entregargan paynaIsrael runacunata tantiyatsinanpä. Señor Jesuspis Israelrunam cargan. Israel runacunapä masta musyanayquipäliyinqui pägina 251-chö “Abraham” nir gellgashgata.

JesucristoJesucristo jutega ishcay palabrapitam juntacashga, Jesus

y Cristo. Jesus ninanga “salvacog runa” ninanmi. Cristoninanga “Tayta Dios cachamungan salvacog runa” ninanmi.Tayta Diosmi aunirgan unay Israel runacunata caypatsaman salvacogta cachamunanpä cagta. Tsayaunicungannöllam tsurinta cachamushga payta chasquicogcagcuna salvacionta tariyänanpä. Tayta Dios cachamungansalvamagnintsicga Señor Jesucristum. Jesucristupä mastamusyanayquipä liyinqui pägina 255-chö “Tayta Dios” ypägina 252-chö “Espiritu Santo” nir gellgashgacunata.

LepraLepra geshyaga alläpa mantsaypämi ismutsicuypa

tsaricun. Tsaynö ismutsicurmi pasaypa geri mirar runapacuerpunta ushacätsin. Tsaynö captinmi Israel nacionchöleprawan geshyag runacunataga tsunyagcunapa garguyagwaquin runacunata mana muyayänanpä (manallucuyänanpä). Tsaynöpis runacuna paycunata manamyatayllapis yataycogtsu.Mateo 8.3; Marcos 1.40; Lucas 5.12–13; 17.12

“Manah” ningan micuy“Manah” cargan gajapa nirag yurag micuymi. Tsay

micuytaga tsunyag jircacunachö Israel runacunata TaytaDios camaripargan Egipto nacionpita Moises pushacuptinmicuyänanpämi. Israel runacunaga chuscu chunca (40)watam tsay micuyta micuyargan.

“Manah” ningan micuypita masta musyanayquipäliyinqui Exodo capïtulu 16 y Numeros 11.4–9.Juan 6.31; Hebreos 9.4; Apocalipsis 21.17

MirraMirraga cargan juc jachapa weginmi alläpa chaniyog.

Vïnuwan tacurcuyaptinga runata usuncätsicog jampimcargan. Tsayta upurcurga nanayta manam mayayagtsu(Marcos 15.23). Y olïvu jachapa acëtinwan tacurcuyaptingaalläpa mucuchag perjümim cargan. Josewan Nicodemo tsayperjümitam säbanasman jichar Jesuspa ayanta wancuyarganpampayänanpä (Juan 19.39).

Moises, Moises gellgangan leycunaIsrael runacuna Egipto nacionchö esclävu cayanganpita

Tayta Dios mandaptin Moisesmi jipimurgan. Tsaypita

GLOSARIO

Page 254: Quechua Conchucos Sur Nt

254

tsunyagchöna caycäyaptin Moisestam Tayta Diosentregargan mandamientuncunata “Sinai” ningan jircachö.Tsaynöllam mas atsca leycunatapis Moises gellgargan TaytaDios tantiyatsiptin. Tsay mandamientucunata y leycunatamIsrael runacunata Moises tantiyatsirgan. Moises gellganganlibrucunam Genesis, Exodo, Levitico, Numeros, yDeuteronomio. Tsay librucuna tarintsic Bibliachömi.

Mushog conträtuIsrael runacunataga Tayta Dios acrargan wamrancuna

cayänanpämi. Tsaynö acrarmi paycunawan conträtutarurargan imaypis yanapananpä. Israel runacunaga tsayconträtuta chasquicurmi aunicuyargan Tayta Diosningancunata imaypis cäsuyänanpä (Romanos 9.4). Paycunatsay unay cag conträtuta mana cumpliyaptinmi Tayta Diosdejariycurgan munayanganta rurar cawayänanpä(Hebreos 8.9). Tsaynö cawayänanpä dejarishga carpiscuyapäcog cayninwanmi mushog conträtutaga rurashgajutsantsiccunapita perdonamänantsicpä. Nogantsic raycurwanunan captinmi Salvadornintsic Jesucristo caynö nirgan:“Noga yawarnïta jichar wanuptïmi Tayta Dios runacunawanmushog conträtuta ruranga nogaman criyicamog cagcunatajutsancunapita perdonananpä” nir (Mateo 26.28). CanangaSeñor Jesucristo ciëluchömi Tayta Diosta mañacuycanmushog conträtu ningannö jutsantsiccunataperdonamänantsicpä (Hebreos 8.6).Mateo 26.28; Marcos 14.24; Lucas 22.20; 1 Corintios 11.25; Hebreos 7.22; 8.6–13; 9.10–11, 15; 10.9, 16; 12.24; 13.20–21

NoeLiyinqui pägina 251-chö “Arca” y pägina 252-chö

“Diluviu” nir gellgashgacunata.Pascua esta

Unay Israel runacunapa Pascua estancunaga carganllapan estapitapis mas jatun estam Israel nacionchö.Manam nogantsic celebrangantsic Semäna Santa ni Navidäestanötsu cargan tsay Pascua estaga.Unay tiempu Tayta Dios Israel runacunata Egipto

nacionpa mandunpita jipirgan. Tsay jipinganta managongayänanpämi Tayta Dios caynö nirgan: “Cananpitagawata wata estata rurayay” nir. Moises gellganganleycunachö gellgaraycan llapan ollgu cagcuna chuncaishcay (12) watayog canganpita janaman Pascua estamanaywayänanpämi. Warmicunapis tsay estaman aywayagmi.

Pascua esta gallaycunan junagga Israel runacunacarnishcunatam pishtar micuyag y levadüraynag tantatammicuyag esta semänachöga. Micuyänanpäga yurag röpatallapancunam jaticuyag. Tsaynöpis tsaychö micur parlayagEgiptupita unay Israel mayincunata Tayta Diosjipimungantam.

Pascua estapä masta musyanayquipä liyinquiExodo 12.1–28 y Deuteronomio 16.1–8.Marcos 14.12–16; Lucas 22.7–8; 1 Corintios 5.7;Hebreos 11.28; 1 Pedro 1.19

Poncio PilatoPoncio Pilatoga Roma nacionpita runam cargan. Roma

mandacog emperador maytsay nacioncunata mandunchöcatsirmi Pilatutapis Israel nacionman mandacognin cananpäcachargan. Judea provinciapa mandacognin carmimunayyog cargan Roma nacionpa contran sharcogcunatawanutsinanpä. Tsaynö wanutsinanpä munayyog captinmiIsrael autoridäcuna Pilatumanrä Jesusta apayargan Romasoldäducuna wanutsiyänanta munar. Ni ima jutsantapismana tariycarmi Israelcuna alli ricayänanta munarsoldäduncunaman entregaycurgan cruci cayänanpä.

ProfëtaUnay tiempucunam acrangan runacunata Tayta Dios

tantiyatsirgan paypä willacuyänanpä y imapis päsananpä

cagcunata musyatsicuyänanpä. Tsay willacog runacunatam“Diospa willacognin profëta” niyag. Profëtacunam cayarganMoises, Isaias, Joel, David, y mascuna.

Roma nacion, Roma runacunaRoma nacionga Jesus cawanan witsan maytsay

nacionwan alläpa munayyogmi cargan. Roma mandacogemperador munayninchö catsirmi soldäduncunata maytsaynacionman cachag. Tsaynömi Israel naciontapismunayninllachö tsarargan. Tsaynö carnam Romarunacunata Israel runacuna chiquiyargan. Liyinqui pägina252-chö “Emperador” nir gellgashgata.

Säbadu jamapay junagIsrael runacunawan rurarninmi Tayta Dios nirgan säbadu

junagchö mana aruypa jamapäyänanpä. Tsay junagga feyupaconsagrädum cargan Tayta Diosman mañacur goyäcuyänanjunag. Tayta Dios cay patsata camar jogta junagchö ushasquirmiganchis (7) junagchö jamapargan.

Säbadu jamapay junagpita masta musyanayquipäliyinqui Exodo 20.8–11.Mateo 12.1–8; Lucas 4.16, 31; Juan 5.9–10; Hechos 16.13

SacerdötiIsrael sacerdöticunaga templuchö Tayta Diosta

sirvegcunam cayargan. Paycunaga Levipa ayllunaywaragllapitam cayargan. Paycunaman runacunaashmacunata apapäyaptinmi templupa patiun altarchörupatsipäyag Tayta Diosman mañacapar jutsancunapitaperdonashga cayänanpä. Paycunallam inciensiuta templururinchö rupatsir Tayta Diosta mañacuyag.

Saduceo runaJesus cay patsachö cawanan witsan Israel runacunachö

Saduceo cag runacunaga yarpäyargan Moises gellganganleycunalla Tayta Diospa yachatsicuynin canganta.Paycunaga manam criyiyargantsu wanushgacunacawayämunanpä cagta. Tsaynöllam criyiyargantsuangelcuna cangantapis. Saduceucunaga cayargan mas rïcucag runacunam, fariseucunapitaga mas puëdegcuna.Liyinqui pägina 252-chö “Fariseo” nir gellgashgata.Mateo 16.1; Marcos 12.18, 28; Lucas 20.27; Hechos 4.1; 5.17; 23.6–8

Samaria runacunaSamariaga Israel nacionpa chöpinchö provinciam cargan.

Israel runacuna Jerusalenchö Tayta Diosta adorayänanpäniyaptinpis Samaria runacunaga niyargan Samariachö Gerezimjircachörä Tayta Diosta adorayänanpä cagtam. Tsaynö yarparmichiquinacuyag Israel runacunawan. Samaria runacunapä mastamusyanayquipä liyinqui 2 Reyes 17.24–41.

SatanasSatanasga mana alli espïritum, llapan supaycunapa

mandagnin. Jucllayllam Satanasga. Tayta Diospa contran carmirunacunata jutsa rurayllachö catsiyta munallar caycan. Caypatsa ushacaptinnam Tayta Dios castigar Satanastaga mananunca upeg ninaman jitanga imayyagpis tsaychö ñacacunanpä.Liyinqui pägina 254-chö “Supaycuna” nir gellgashgata.

SeñalacuyLiyinqui pägina 252-chö “Cuerpu señalacuy” nir gellgashgata.

SepultüraUnay rïcu Israel runacuna ayancunata pampayänanpä

sepultürata rurayag gagacunachö machaytanö uchcuypam.Tsay uchcutam tsapayag jatun parara rumiwan. Gagachötsayrä uchcutsishga sepultüramanmi Señor Jesucristutapispampayargan.Mateo 27.60; Marcos 15.46; Juan 11.38

SupaycunaSupaycunaga Tayta Diosta mana cäsucog angelcunam

cayan. Tsay angelcunam Diospa contran Satanaspamandunta rurar runacunata munayninchö tsararan. Tsaynöcarmi waquin runacunata geshyatsin, geshyagyätsin,

GLOSARIO

Page 255: Quechua Conchucos Sur Nt

255

MARCANTSICCUNACHÖ JUCLÄYA PALABRACUNA

Cay marcantsiccunachöga llapantsicpis iwalllam parlacuntsic. Juc ishcaycunatam itsangajucläya jucläyayan. Mushog Testamentuchömi tarintsic caycunatanö:

rupay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . intiwätay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ashmayashma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . uywa

löcuyätsin, chiquinacatsin, pelyanacatsin, wanutsinacatsin,mana allicunata yarpätsin, y imayca llutancunata ruratsin.Tsaynömi runacunata pantacätsin Tayta Diospa alliwillacuyninta mana tantiyayänanpä. Supaycunapamandacogninga Satanasmi. Masta musyanayquipä liyinquipägina 254-chö “Satanas” nir gellgashgata.

Tayta DiosTayta Diosga llapan imaycacunatapis camarganmi.

Paymi imaypitapis imayyagpis cawag, llapantapis musyag,alli rurag, y cuyacog. Alläpa alli cayninwanmi runacunatacamargan payta cäsucur cushishga cawayänanpä. Runacunajutsaman ishquiyanganpita in ernuman aywayänancaycaptinmi Tayta Dios cuyapäcog cayninwan cay patsamancachamurgan japallan cuyay tsurinta. Tsurin Jesucristumancriyicog cagcunaga in ernuman manam aywayanganatsu,sinöga gloriaman aywayanga Tayta Dioswan imayyagpiscawayänanpä. Liyinqui pägina 253-chö “Jesucristo” ypägina 252-chö “Espiritu Santo” nir gellgashgacunata.

TempluTemploga caynömi cargan: Tayta Diosta

adorayänanpämi Israel runacuna jatuncaray iglesiata

sharcatsiyargan. Tsay iglesiaga jatusag rumicunawanentërunpa corralashgam cargan. Iglesiapa ñöpanquinrannam jatuncaray pläzanörä patiucuna cargan. Y tsaypatiucunapis entërunpa corralashgaran cargan. Tsay llapansharcatsishgatam “templu” niyag.

Jinan iglesia rurinmanga sacerdöticunallamyaycuyag inciensiuta rupatsiyänanpä. Waquinrunacunaga manam yaycuyagtsu. Iglesia rurinchögoricäyänanpa rantinga ñöpan cag pampallamanmigoricäyag Tayta Diosta adorayänanpä.

Tayta Diosta mañacur goricäcuyänan wayicunagamaytsay Israel marcacunachömi cargan. Peru jucllayllamcargan temploga. Tsayga cargan Jerusalen marcallachömi.

TrönuTrönoga mandacog reypa shumag jamacunanmi.

Trönunpita reycuna munayninchö tsaräyangan cagnacioncunata mandayan. Tayta Diosnintsicga imaycawanmunayyog carmi jamaräcunan trönunchö jamaraycanllapantapis mandarnin. Tsay trönoga caycan gloriachömi.Mateo 19.28; Hechos 12.21; Hebreos 4.16; Apocalipsis 4.2–6; 20.11

GLOSARIO