quy hoach moi truong

TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Thời gian thực hiện : Tháng 08/2008 – 12/2008

Cơ quan chủ trì : UBND Huyện Thống Nhất

Cơ quan quản lý nhiệm vụ : Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thống Nhất

Cơ quan thực hiện : Chi cục Bảo vệ môi trường Tp.HCM - HEPA

Chủ trì : PGS.TS. Nguyễn Đinh Tuấn

Thư ký : ThS. Nguyễn Trọng Khanh

Danh sách cán bộ tham gia thực hiện chính :

TT Họ và tên Học hàm, học vị Đơn vị/nhiệm vụ

1 Nguyễn Đinh Tuấn PGS.TS Hiệu phó Trường Cao Đẳng TN&MT TP.HCM

2 Nguyễn Hiệp Quế CN Trưởng phòng TN&MT Thống Nhất

3 Trần Thị Minh Hải CN Phòng TN&MT Thống Nhất

4 Phạm Nguyễn Bảo Hạnh ThS Chi cục BVMT TP.HCM

5 Lê Thị Thanh Thủy ThS Chi cục BVMT TP.HCM

6 Nguyễn Trọng Khanh ThS Chi cục BVMT TP.HCM

7 Trần Ngọc Định ThS Chi cục BVMT TP.HCM

8 Nguyễn Kim Chung ThS Chi cục BVMT TP.HCM

9 Trần Thị Kim Liên ThS Chi cục BVMT TP.HCM

10 Trần Lê Ngọc Quyên ThS Chi cục BVMT TP.HCM

11 Trần Thị Ngọc Hường KS Chi cục BVMT TP.HCM

12 Hoàng Minh Châu CN Chi cục BVMT TP.HCM

13 Nguyễn Thị Tú Uyên CN Chi cục BVMT TP.HCM

14 Châu Ngọc Cẩm Vân KS Chi cục BVMT TP.HCM

15 Lê Sanh Quốc Tuấn CN Chi cục BVMT TP.HCM

16 Lê Như Lộc CN Chi cục BVMT TP.HCM

MỤC LỤC

Chương 1: MỞ ĐẦU.......................................................................................................................1

1.1 SỰ CẦN THIẾT...................................................................................................................1

1.2 MỤC TIÊU...........................................................................................................................3

1.3 PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN..........................................................................................3

Chương 2: KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN, KINH

TẾ -XÃ HỘI HUYỆN THỐNG NHẤT TỈNH ĐỒNG NAI.....................................4

2.1 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN......................................................................................................4

2.1.1 Vị trí địa lý....................................................................................................................4

2.1.2 Địa hình.........................................................................................................................7

2.1.3 Thổ nhưỡng...................................................................................................................7

2.1.4 Điều kiện khí hậu..........................................................................................................8

2.1.5 Chế độ thủy văn............................................................................................................9

2.2 TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN..........................................................................................9

2.2.1 Tài nguyên đất...............................................................................................................9

2.2.2 Tài nguyên rừng..........................................................................................................11

2.2.3 Tài nguyên nước..........................................................................................................11

2.2.4 Tài nguyên khoáng sản................................................................................................12

2.2.5 Cảnh quan môi trường.................................................................................................13

2.3 ĐIỀU KIỆN KINH TẾ – XÃ HỘI....................................................................................14

2.3.1 Khái quát tăng trưởng kinh tế, xã hội:.........................................................................14

2.3.2 Kinh tế.........................................................................................................................15

2.3.3 Cơ sở hạ tầng...............................................................................................................19

2.3.4 Thực trạng xã hội:.......................................................................................................21

Chương 3: HIỆN TRẠNG CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG VÀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ

MÔI TRƯỜNG HUYỆN THỐNG NHẤT..............................................................27

3.1 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC...........................................................................27

3.1.1 Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước...............................................................27

3.1.2 Hiện trạng môi trường nước mặt.................................................................................30

3.1.3 Hiện trạng môi trường nước dưới đất..........................................................................31

3.2 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ VÀ TIẾNG ỒN...................................33

3.2.1 Các nguồn gây ô nhiễm...............................................................................................33

3.2.2 Vị trí và các chỉ tiêu đo đạc.........................................................................................33

3.2.3 Hiện trạng môi trường không khí................................................................................34

3.3 HIỆN TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN...............................................................35

3.3.1 Nguồn phát sinh chất thải rắn tại huyện Thống Nhất..................................................35

3.3.2 Thành phần CTR phát sinh.........................................................................................36

3.3.3 Khối lượng chất thải rắn phát sinh:.............................................................................37

3.3.4 Hiện trạng lưu giữ Chất thải rắn..................................................................................38

3.3.5 Công tác Quản lý, thu gom vận chuyển và xử lý chất thải rắn...................................39

3.4 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP..........................................................40

3.5 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG ĐẤT..............................................................................43

3.6 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG NÔNG NGHIỆP..........................................................45

3.6.1 Hiện trạng và định hướng phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện Thống Nhất....45

3.6.2 Các vấn đề môi trường chủ yếu trong nông nghiệp....................................................47

3.7 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG KHU VỰC KHAI THÁC KHÓANG SẢN...............52

3.7.1 Hiện trạng thăm dò, cấp phép hoạt động khoáng sản.................................................52

3.7.2 Sản lượng khai thác khoáng sản thực tế......................................................................54

3.7.3 Hiện trạng môi trường khu vực khai thác khoáng sản................................................55

3.8 HIỆN TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG HUYỆN THỐNG NHẤT. .56

3.8.1 Bộ máy quản lý môi trường tại huyện Thống Nhất....................................................56

3.8.2 Chức năng và Quyền hạn của phòng Tài nguyên và môi trường huyện Thống Nhất.56

3.8.3 Kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ các cán bộ quản lý...................................................57

3.8.4 Công tác quan trắc môi trường....................................................................................58

3.9 HIỆN TRẠNG NHẬN THỨC CỘNG ĐỒNG VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG.............58

3.9.1 Phạm vi và đối tượng thực hiện..................................................................................58

3.9.2 Mục tiêu điều tra.........................................................................................................58

3.9.3 Nội dung điều tra.........................................................................................................58

3.9.4 Thời gian thực hiện.....................................................................................................59

3.9.5 Kết quả điều tra...........................................................................................................59

3.9.6 Đánh giá......................................................................................................................61

Chương 4: NỘI DUNG QUY HOẠCH VÀ KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ -XÃ HỘI

HUYỆN THỐNG NHẤT TỈNH ĐỒNG NAI ĐẾN NĂM 2010 VÀ ĐỊNH

HƯỚNG ĐẾN 2020...................................................................................................64

4.1 MỤC TIÊU CỦA QUY HOẠCH......................................................................................64

4.2 CÁC NỘI DUNG CHÍNH CỦA QUY HOẠCH..............................................................65

4.2.1 Ngành nông, lâm nghiệp và nuôi trồng thủy sản:.......................................................65

4.2.2 Ngành công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp.................................................................71

4.2.3 Ngành dịch vụ.............................................................................................................73

4.2.4 Quy hoạch các lĩnh vực văn hoá – xã hội...................................................................77

4.2.5 Dân số - lao động........................................................................................................80

4.2.6 Xây dựng kết cấu hạ tầng............................................................................................82

4.2.7 An ninh quốc phòng....................................................................................................87

4.2.8 Tổ chức không gian lãnh thổ.......................................................................................88

Chương 5: NHỮNG THÁCH THỨC VỀ MÔI TRƯỜNG VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

ĐỐI VỚI HUYỆN THỐNG NHẤT TRONG VIỆC THỰC HIỆN CÁC MỤC

TIÊU PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI 2010, 2020.............................................90

5.1 PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ CỦA SỰ PHÁT TRIỂN GIỮA KINH TẾ - XÃ HỘI –

MÔI TRƯỜNG HUYỆN THỐNG NHẤT TRONG TƯƠNG LAI...............................90

5.1.1 Áp lực của sự gia tăng dân số.....................................................................................91

5.1.2 Áp lực của đô thị hóa..................................................................................................91

5.1.3 Áp lực của phát triển công nghiệp..............................................................................93

5.1.4 Áp lực của phát triển nông nghiệp..............................................................................93

5.1.5 Áp lực từ hoạt động khai thác khóang sản..................................................................95

5.1.6 Áp lực phát triển du lịch..............................................................................................95

5.2 PHÂN TÍCH DIỄN BIẾN, DỰ BÁO MỨC ĐỘ Ô NHIỄM VÀ SUY THOÁI MÔI

TRƯỜNG............................................................................................................................96

5.2.1 Phân tích diễn biến, dự báo mức độ ô nhiễm môi trường không khí..........................96

5.2.2 Phân tích diễn biến, dự báo mức độ ô nhiễm môi trường nước..................................99

5.2.3 Phân tích diễn biến, dự báo mức độ ô nhiễm môi trường do chất thải rắn...............103

5.2.4 Phân tích diễn biến, dự báo mức độ ô nhiễm suy thoái môi trường đất....................106

Chương 6: XÂY DỰNG KẾ HOACH HÀNH ĐỘNG BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG HUYỆN

THỐNG NHẤT ĐẾN NĂM 2010 VÀ ĐỊNH HƯỚNG ĐẾN NĂM 2020...........109

6.1 KẾ HOẠCH QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ................109

6.1.1 Các vấn đề chủ yếu:..................................................................................................109

6.1.2 Mục tiêu quy hoạch...................................................................................................109

6.1.3 Giải pháp thực hiện:..................................................................................................110

6.1.4 Kế hoạch thực hiện:...................................................................................................111

6.2 KẾ HOẠCH QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG NGUỒN NƯỚC.........................................114

6.2.1 Các vấn đề môi trường chủ yếu.................................................................................114

6.2.2 Mục tiêu....................................................................................................................115

6.2.3 Giải pháp thực hiện...................................................................................................115

6.2.4 Kế hoạch thực hiện và kinh phí dự kiến....................................................................122

6.3 KẾ HOẠCH QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN.................................................................124

6.3.1 Các vấn đề môi trường chủ yếu.................................................................................124

6.3.2 Mục tiêu quy họach...................................................................................................124


6.3.4 Kế hoạch thực hiện....................................................................................................137

6.4 KẾ HOẠCH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP............................................139

6.4.1 Các vấn đề cần giải quyết..........................................................................................139

6.4.2 Mục tiêu chung:.........................................................................................................139

6.4.3 Quy hoạch phát triển các ngành chủ lực...................................................................139


6.5 KẾ HOẠCH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN TRONG KHAI THÁC

KHOÁNG SẢN.................................................................................................................149

6.5.1 Mục tiêu kế hoạch.....................................................................................................149



6.6 KẾ HOẠCH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP. .158

6.6.1 Kế hoạch quản lý môi trường chăn nuôi...................................................................158

6.6.2 Kế hoạch quản lý môi trường trồng trọt....................................................................163


6.7 XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH NÂNG CAO NHẬN THỨC BẢO VỆ MÔI

TRƯỜNG..........................................................................................................................175

6.7.1 Các vấn đề chủ yếu...................................................................................................175

6.7.2 Mục tiêu chương trình...............................................................................................175



Chương 7: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ NHIỆM VỤ, DỰ ÁN VÀ CƠ CHẾ QUẢN LÝ, TỔ CHỨC

THỰC HIỆN KẾ HOẠCH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO HUYỆN THỐNG

NHẤT........................................................................................................................184

7.1 ĐỀ XUẤT MỘT SỐ NHIỆM VỤ, DỰ ÁN PHỤC VỤ CHO KẾ HỌACH BẢO VỆ

MÔI TRƯỜNG.................................................................................................................184

7.2 ĐỀ XUẤT CƠ CHẾ QUẢN LÝ VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN KẾ HOẠCH BẢO VỆ

MÔI TRƯỜNG.................................................................................................................191

7.2.1 Tổ chức bộ máy quản lý môi trường tại huyện Thống Nhất.....................................191

7.2.2 Tổ chức thực hiện kế hoạch bảo vệ môi trường........................................................194

Chương 8: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................199

8.1 KẾT LUẬN.......................................................................................................................199

8.2 KIẾN NGHỊ.......................................................................................................................199

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Các đơn vị hành chính huyện Thống Nhất...............................................................5

Bảng 2.2: Địa hình huyện Thống Nhất phân theo cấp độ dốc..................................................7

Bảng 2.3: Các chỉ tiêu về khí hậu.............................................................................................8

Bảng 2.4: Cơ cấu các nhóm đất chính....................................................................................10

Bảng 2.5: Chỉ tiêu cơ bản về kinh tế theo ngành qua các năm...............................................14

Bảng 2.6: Tình hình các cây trồng chính trên địa bàn huyện qua các năm............................15

Bảng 2.7: Tình hình chăn nuôi qua các năm trên địa bàn huyện Thống Nhất........................17

Bảng 2.8: Các trục giao thông chính của huyện Thống Nhất.................................................19

Bảng 2.9: Thực trạng xã hội theo từng đơn vị hành chính.....................................................22

Bảng 2.10: Số liệu thống kê về chỉ tiêu lao động...................................................................22

Bảng 3.1. Kết quả phân tích chất lượng nước thải tại các vị trí lấy mẫu................................28

Bảng 3.2. Kết quả phân tích nước mặt tại các vị trí lấy mẫu..................................................30

Bảng 3.3. Kết quả phân tích chất lượng nước dưới đất tại các vị trí lấy mẫu........................32

Bảng 3.4. Vị trí và các chỉ tiêu đo đạc chất lượng không khí xung quanh.............................33

Bảng 3.5. Kết quả phân tích chất lượng không khí tại các vị trí đo đạc................................34

Bảng 3.6 Nguồn và các loại CTR tiêu biểu...........................................................................35

Bảng 3.7: Thành phần rác thải sinh hoạt tại huyện Thống Nhất............................................36

Bảng 3.8: Khái quát về vấn đề quản lý môi trường và hiện trạng xả thải..............................41

Bảng 3.9. Kết quả phân tích chất lượng đất tại các vị trí lấy mẫu..........................................44

Bảng 3.10. Đánh giá mức độ ô nhiễm đất tại một số điểm ở huyện Thống Nhất...................44

Bảng 3.11: Số lượng chất thải của một số loài gia súc gia cầm.............................................48

Bảng 3.12: Hiệu quả xử lý phân của hệ thống Biogas............................................................49

(Nguồn:Nguyễn Thị Hoa Lý,1994)........................................................................................50

Bảng 3.13: Thành phần nước chảy tràn từ đất canh tác (dạng đất nông nghiệp hỗn hợp, có

sử dụng phân bón)...................................................................................................................51

Bảng 3.14: Tính tóan hiện trạng tải lượng chất dinh dưỡng trong nước chảy tràn từ đất trồng

trọt trên địa bàn huyện Thống Nhất........................................................................................52

Bảng 3.15: Các mỏ đá xây dựng đang khai thác trên địa bàn huyện Thống Nhất..................52

Bảng 3.16: Các mỏ puzlan trên địa bàn huyện Thống Nhất...................................................54

Bảng 3.17: Sản lượng khai thác khoáng sản thực tế tại huyện Thống Nhất...........................55

Bảng 4.1: Dự báo một số chỉ tiêu phát triển ngành nông nghiệp...........................................66

Bảng 4.2. Dự báo diện tích – sản lượng các cây trồng chủ lực..............................................67

Bảng 4.3: Dự kiến quy mô phát triển chăn nuôi.....................................................................68

Bảng 4.4: Dự báo chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp.............................................69

Bảng 4.5: Dự báo các chỉ tiêu phát triển công nghiệp............................................................72

Bảng 4.6: Dự báo các chỉ tiêu phát triển thương mại.............................................................74

Bảng 4.7: Dự báo một số chỉ tiêu phát triển về dịch vụ vận chuyển......................................76

Bảng 4.8: Dự báo các chỉ tiêu chủ yếu về phát triển giáo dục................................................77

Bảng 4.9: Dự báo dân số huyện Thống Nhất đến năm 2020..................................................81

Bảng 4.10: Dự báo lao động huyện Thống Nhất đến năm 2020............................................82

Bảng 4.11. Dự báo một số chỉ tiêu về giao thông huyện thống nhất......................................83

Bảng 4.12: Danh mục đầu tư và giải tỏa nghĩa địa.................................................................86

Bảng 5.1. Hệ số phát thải ô nhiễm từ các phương tiện giao thông.........................................97

Bảng 5.2: Tải lượng ô nhiễm do giao thông vào năm 2010...................................................98

Bảng 5.3: Tải lượng ô nhiễm do giao thông vào năm 2020...................................................98

Bảng 5.4: Dự báo tải lượng khí thải phát sinh khi các KCN tại huyện Thống Nhất được lấp

đầy vào năm 2020...................................................................................................................99

Bảng 5.5 . Tải lượng và nồng độ các chất ô nhiễm có trong nước thải công nghiệp đến năm

2020......................................................................................................................................100

Bảng 5.6. Dự báo tải lượng các chất ô nhiễm trong nước thải sinh hoạt tại huyệnThống Nhất

đến năm 2010, năm 2020 chưa xử lý....................................................................................100

Bảng 5.7. Dự báo tải lượng và nồng độ các chất ô nhiễm trong nước thải sinh hoạt tại

huyệnThống Nhất đến năm 2010, năm 2020 được xử lý qua bể tự hoại..............................101

Bảng 5.8. Dự báo tải lượng và nồng độ các chất ô nhiễm trong nước thải chăn nuôi..........102

Bảng 5.9. Tải lượng ô nhiễm trong nước thải y tế đến năm 2020.......................................102

Bảng 5.10: Dự báo khối lượng CTR sinh hoạt huyện Thống Nhất đến năm 2020..............104

Bảng 5.11: Tính toán dự báo khối lượng chất thải y tế phát sinh huyện Thống Nhất đến năm

2020......................................................................................................................................105

Bảng 5.12: Dự báo tổng khối lượng chất thải rắn phát sinh đến năm 2010, 2020 trên toàn

huyện Thống Nhất................................................................................................................106

Bảng 5.13: Diễn biến sử dụng tài nguyên đất của huyện Thống Nhất.................................106

Bảng 6.1: Phân loại quy mô bãi chôn lấp chất thải rắn........................................................134

Bảng 6.2: Quy định về khoảng cách tối thiểu từ hàng rào bãi chôn lấp tới các công trình. .135

Bảng 6.3: Tỷ lệ các loại đất trong khu công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp..........................142

Bảng 6.4: Mật độ xây dựng thuần (net-tô) tối đa đối với đất xây dựng nhà máy.................142

Bảng 7.1: Các chương trình, đề án, dự án và nhiệm vụ BVMT trong giai đoạn từ đây đến

năm 2010 và định hướng đến năm 2020...............................................................................185

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1. Bản đồ hành chính huyện Thống Nhất – tỉnh Đồng Nai..........................................6

Hình 3.1. Bộ máy quản lý môi trường huyện Thống Nhất.....................................................56

Hình 6.1: Đề xuất sơ đồ tổng quát hệ thống quản lý chất thải rắn đô thị............................125

Hình 6.2: Đề xuất sơ đồ tổng quát hệ thống quản lý chất thải rắn Y tế................................126

Hình 7.1. Sơ đồ quản lý nhà nước về lĩnh vực môi trường huyện Thống Nhất..................191

Hình 7.2. Sơ đồ tóm tắt mô hình QLMT cấp Huyện, thị.....................................................193

Hình 7.3. Các nội dung triển khai thực hiện kế hoạch BVMT huyện..................................194

Hình 7.4. Chương trình và nội dung đào tạo cho hệ thống quản lý môi trường cấp huyện..196

Báo cáo tổng hợp nhiệm vụ:“Xây dựng kế hoạch bảo vệ môi trường huyện Thống Nhất đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 ”

Chương 1: MỞ ĐẦU1.1 SỰ CẦN THIẾT

Quá trình phát triển kinh tế đã làm nảy sinh nhiều vấn đề môi trường nghiêm trọng. Môi trường đất, nước, không khí ở các đô thị, khu công nghiệp tập trung và các khu đông dân cư đang bị suy thoái, ô nhiễm, tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học đang bị cạn kiệt, sự cố môi trường có chiều hướng gia tăng. Phát triển để thoả mãn các nhu cầu của hôm nay mà không tổn hại đến sự phát triển của tương lai là đòi hỏi lớn lao đối với nhân loại, muốn đạt được điều này phải có các quyết sách nhằm đạt được cả ba mục tiêu Kinh tế-Xã hội -Môi trường. Đó là phát triển bền vững, là mục tiêu cần đạt tới của tất cả các nước trên thế giới ngày nay. Nhiều luật và nghị định của Chính Phủ được ban hành bắt buộc các tổ chức phải xem xét, tính đến các tác động môi trường trong các quyết định của họ. Sự quan tâm ngày càng tăng đối với các ảnh hưởng môi trường do các hoạt động của con người buộc phải có những nghiên cứu, khảo sát, phân tích và đánh giá hiện trạng môi trường ở tất cả các vùng, các quốc gia trên thế giới và trong mọi lĩnh vực.

Huyện Thống Nhất là huyện mới được thành lập và đi vào hoạt động theo Nghị định số 97/2003/NĐ-CP ngày 21/08/2003 của Chính phủ trên cơ sở chia tách 8 xã của huyện Thống Nhất (cũ) và 2 xã thuộc huyện Long Khánh (cũ) thành huyện Thống Nhất (mới). Hiện tại huyện Thống Nhất chưa có khu đô thị, tòan bộ huyện là khu vực nông thôn, dự kiến và đang từng bước thành lập khu đô thị Dầu Giây là khu trung tâm kinh tế của huyện.

Huyện Thống Nhất có vị trí nằm ở trung tâm của tỉnh Đồng Nai: phía Đông giáp huyện Long Khánh; phía Tây giáp huyện Trảng Bom; phía Nam giáp huyện Long Thành và huyện Cẩm Mỹ; phía Bắc giáp huyện Định Quán. Tổng diện tích tự nhiên là 24.719ha, thành phần dân cư và các họat động kinh tế, văn hóa xã hội tương đối phong phú và đa dạng.

Là huyện mới thành lập, các nhà máy, xí nghiệp công nghiệp còn ít, chủ yếu là các cơ sở tiểu thủ công nghiệp quy mô nhỏ. Toàn huyện có 621 cơ sở CN-TTCN, những cơ sở này không tập trung mà nằm rải rác trong khu dân cư, sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, công nghệ còn lạc hậu, năng suất và chất lượng sản phẩm còn thấp, sức cạnh tranh kém. Những Khu, Cụm Công nghiệp chưa đi vào hoạt động, hiện đang trong thời kỳ quy hoạch, chờ đợi phê duyệt, mời gọi đầu tư…Đó là một trong những vấn đề tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường trong tương lai.

Về nông nghiệp, hiện trên địa bàn huyện có khoảng 376 trang trại chăn nuôi gia súc, gia cầm. Các trang trại đều có hệ thống xử lý chất thải, chất thải rắn thường được thu gom vào bao hoặc ủ sau đó mang đi phục vụ cho các vườn cây; nước thải được xử lý qua hệ thống biogas; có nhiều trang trại kết hợp trồng cây lâu năm và chăn nuôi tạo môi trường bền

1


vững cho phát triển nông nghiệp. Nhưng hiện nay trên địa bàn huyện vẫn còn tình trạng chăn nuôi trong khu dân cư gây ô nhiễm môi trường, hầu hết các hộ chăn nuôi này là hình thức chăn nuôi nhỏ lẻ, hộ gia đình theo phong tục tập quán. Một số hộ chăn nuôi đã có hầm biogas để xử lý chất thải, nước thải; một số hộ không có hầm biogas, chỉ có hố chứa chất thải nên phát tán mùi hôi, nước thải ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.

Các khu dân cư hiện nay chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung, nước thải tại các khu dân cư thải trực tiếp ra các mương thoát nước và chảy ra suối gây ô nhiễm môi trường tại các con suối. Bên cạnh đó vấn đề xử lý chất thải rắn cũng còn nhiều khó khăn, hiện trên địa bàn huyện đã quy hoạch bãi chôn lấp, xử lý chất thải tập trung, nhưng đang trong quá trình hoàn tất thủ tục xây dựng. Do đó, hiện nay lượng chất thải rắn trên địa bàn huyện được xử lý chủ yếu tại các bãi rác hở, phương thức xử lý đơn giản, không đảm bảo yêu cầu về vệ sinh môi trường. Trước mắt, môi trường trên địa bàn huyện đang chịu tác động từ các ngành chủ yếu như: chăn nuôi gia súc, gia cầm, giết mổ gia súc, ô nhiễm môi trường trong việc thu gom, xử lý chất thải.

Trong tương lai, khi huyện đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là chuyển dịch cơ cấu kinh tế thuần nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ thì các vấn đề môi trường sẽ xuất hiện nhiều hơn, đó là ô nhiễm môi trường do khí thải, nước thải công nghiệp chưa được xử lý xả vào môi trường; ô nhiễm môi trường do chất thải công nghiệp (bao gồm cả chất thải nguy hại); vấn đề các cơ sở SXKD có quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, nằm xen kẽ trong khu dân cư đô thị….

Để công tác quản lý môi trường đạt được hiệu quả cao, cần thiết phải có đầy đủ dữ liệu về tài nguyên môi trường như không khí, nước, đất, rừng, đa dạng sinh học,…, đặc biệt là dữ liệu về các nguồn thải trên địa huyện gồm số lượng các cơ sở sản xuất trên địa bàn, số cơ sở đã áp dụng các biện pháp xử lý chất thải (khí thải, nước thải, chất thải rắn), lượng chất thải rắn phát sinh, tỷ lệ chất thải được thu gom, xử lý…

Đồng thời, căn cứ vào các cơ sở pháp lý đã được đưa ra ở trên và trước yêu cầu phát triển bền vững KTXH huyện Thống Nhất, nhiệm vụ “Xây dựng kế hoạch bảo vệ môi trường huyện Thống Nhất đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020” là cần thiết và cấp bách, xác định đúng và toàn diện các vấn đề môi trường, dự báo các vấn đề môi trường trong quá trình thực hiện quy hoạch chung và các chương trình trọng điểm; đưa ra các giải pháp cụ thể và lộ trình thực hiện các mục tiêu, kế hoạch quản lý môi trường; cũng như đưa ra phương hướng giảm thiểu các tác động môi trường cho huyện Thống Nhất, phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường của Huyện.

2


1.2 MỤC TIÊU

Xây dựng các kế hoạch bảo vệ môi trường huyện Thống Nhất tỉnh Đồng Nai đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 nhằm cung cấp cơ sở khoa học để kế hoạch hóa các nhiệm vụ, dự án thành phần liên quan đến bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện.

1.3 PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN

Thu thập tài liệu và kế thừa những kết quả từ các đề tài đã nghiên cứu trong thời gian qua tại tỉnh Đồng Nai và huyện Thống Nhất, các tư liệu thống kê của huyện, của các cơ quan chuyên ngành liên quan đến địa bàn.

Khảo sát thực địa thu thập mẫu và phân tích ở các phòng thí nghiệm môi trường theo phương pháp đã được các cơ quan chức năng qui định

Tham khảo ý kiến cán bộ nghiên cứu và quản lý của các cơ quan khoa học, Viện nghiên cứu, Cục môi trường với các Sở, Ban ngành của Tỉnh, các phòng ban của huyện thông qua các cuộc trao đổi, hội thảo.

Phương pháp chuyên gia: Tổ chức hội thảo lấy ý kiến chuyên gia, sử dụng kinh nghiệm và kiến thức chuyên gia trong xây dựng kế họach và hoạch định chiến lược.

Thực hiện thống kê, lập phiếu điều tra, phỏng vấn thu thập thông tin vào phiếu;

Phương pháp đánh giá nhanh;

Phương pháp phân tích hệ thống;

Phương pháp lựa chọn ưu tiên;

3


Chương 2: KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN, KINH TẾ -XÃ HỘI HUYỆN

THỐNG NHẤT TỈNH ĐỒNG NAI1.4 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN

1.4.1 Vị trí địa lý

Căn cứ Nghị định số 97/2003/NĐ-CP ngày 21/08/2003 của Chính phủ về việc thành lập huyện Thống Nhất, địa giới hành chính của huyện Thống Nhất được xác định như sau:

Tọa độ địa lý:

- Từ 107o03’4” đến 107o15’42” độ vĩ Bắc;

- Từ 10o51’11” đến 10o50’58” độ kinh Đông.

Ranh giới hành chính:

- Phía Bắc giáp huyện Định Quán;

- Phía Đông giáp Huyện Long Khánh;

- Phía Nam giáp huyện Cẩm Mỹ và huyện Long Thành;

- Phía Tây giáp huyện Trảng Bom;

Huyện có 10 đơn vị hành chính cấp xã là: Gia Tân 1, Gia Tân 2, Gia Tân 3, Gia Kiệm, Quang Trung, Bàu Hàm 2, xã Lộ 25, Hưng Lộc (tách từ huyện Thống Nhất cũ), Xuân Thạnh, Xuân Thiện. Tổng diện tích tự nhiên của huyện là 24.720,78 ha và tổng dân số 155.790 người (năm 2006).

Với vị trí địa lý nêu trên, huyện có những lợi thế và hạn chế sau:

- Về lợi thế:

+ Huyện là nơi hội tụ của các đầu mối giao thông quốc gia quan trọng, nối huyện với các trung tâm kinh tế lớn trong vùng Kinh tế Trọng điểm phía Nam và khu vực Nam Tây Nguyên, Duyên hải Nam Trung Bộ nên khá thuận lợi trong việc thu hút đầu tư từ bên ngoài để hình thành các khu và cụm công nghiệp. Tranh thủ sự trợ giúp của các cơ quan nghiên cứu và dịch vụ ứng dụng khoa học – công nghệ vào sản xuất. Phát triển mạnh dịch vụ - thương mại.

4

http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%AFk_R%E2%80%99L%E1%BA%A5p&action=edit


+ Những năm trước mắt, huyện sẽ có lợi thế để trở thành vành đai thực phẩm phục vụ cho các đô thị lớn và các khu công nghiệp.

+ Do gần các khu công nghiệp nên có điều kiện thuận lợi cho chuyển dịch lao động nông nghiệp sang phi nông nghiệp, tranh thủ sự trợ giúp của các cơ sở chế biến thức ăn gia súc vào phát triển mạnh chăn nuôi tập trung.

- Về hạn chế:

Sức ép tăng thu nhập đối với sản xuất nông nghiệp, yêu cầu bảo vệ ngày càng nghiêm ngặt hơn về môi trường ảnh hưởng đến quy mô phát triển các khu vực CNTT. Do có nhiều tuyến quốc lộ, tỉnh lộ, huyện lộ đi qua nên hạn chế đến số lượng, quy mô diện tích các khu CNTT và bị ảnh hưởng lớn về lây lan dịch bệnh từ nguồn ngoài huyện, ngoài tỉnh.

Các đơn vị hành chính:

Huyện có 10 xã, xã có diện tích lớn nhất là xã Quang Trung, xã có diện tích nhỏ nhất là xã Gia Tân 2. Các xã phân bố dọc theo quốc lộ 1A và QL20 (ngoại trừ xã Lộ 25 và xã Xuân Thiện) rất thuận lợi trong việc giao thông giữa các vùng.

Bảng 2.1: Các đơn vị hành chính huyện Thống Nhất

Đơn vị Diện tích (Km2) Tỷ lệ (%)

Bàu Hàm 2 20,19 8,17

Gia Kiệm 33,26 13,45

Gia Tân 1 20,66 8,35

Gia Tân 2 14,52 5,90

Gia Tân 3 19,04 7,70

Hưng Lộc 21,08 8,53

Lộ 25 19,52 7,89

Quang Trung 36,48 14,76

Xuân Thạnh 31,23 12,64

Xuân Thiện 31,18 12,61

Toàn huyện 247,17 100,00

(Nguồn: Phòng Thống kê huyện Thống Nhất, năm 2007)

5


Hình 1.1. Bản đồ hành chính huyện Thống Nhất – tỉnh Đồng Nai

6


1.4.2 Địa hình

Thống Nhất nằm trong vùng địa hình đồi núi thấp xen kẻ với các trảng bằng, thoải và lượn sóng. Địa hình của huyện bị chia cắt mạnh, có hướng dốc chính nghiêng dần từ Bắc xuống Nam. Diện tích tự nhiên của huyện phân theo cấp độ dốc như sau:

Bảng 2.2: Địa hình huyện Thống Nhất phân theo cấp độ dốc

STT Phân cấp Diện tích (ha) Cơ cấu (%)

1 1 - 80 15.140 61,2

2 8 - 150 5.973 24,2

3 > 150 2.496 10,1

4 Sông, suối 1.112 4,5

Tổng 24.721 100,0


Hầu hết các khu vực đất bằng (0-80) được sử dụng cho trồng cao su, chỉ còn khoảng 5000 ha sử dụng cho trồng lúa và rau màu; khu vực đất sườn thoải (8-150) chủ yếu sử dụng cho trồng cây lâu năm và khu vực đất dốc (>150), bao gồm các núi Sóc Lu, Võ Dõng và Bình Lộc, phần lớn diện tích sử dụng cho trồng chuối và các cây lâu năm khác.

1.4.3 Thổ nhưỡng

Đất đai của huyện Thống Nhất phần lớn là đất bazan, phân bố trên địa hình tương đối bằng hoặc ít dốc, thuận lợi để hình thành các vùng chuyên canh cây công nghiệp. Đất bazan trong khu vực có tỷ lệ diện tích lớn bị lẫn nhiều sỏi sạn và đá lộ đầu, hiện đang được trồng điều, cây ăn quả, cây rừng; đất bazan tầng dày (loại tốt) đã được sử dụng trồng cao su, số ít là cây ăn trái. Đến nay, hầu hết diện tích tự nhiên đã được sử dụng, cơ cấu đất nông nghiệp có chiều hướng ổn định.

Tại thời điểm năm 2005, tổng diện tích tự nhiên toàn huyện là 24.717 ha, đất nông nghiệp 21.608 ha (87,4%), trong đó: đất cây hàng năm 4.796 ha, cây lâu năm 16.363 ha, đất lâm nghiệp 316 ha, đất nuôi trồng thủy sản 85 ha; đất phi nông nghiệp 2.916 ha (11,8%); đất chưa sử dụng 193 ha (0,8%). Trong phần diện tích đất trồng cây hàng năm, đất lúa chiếm 1.879 ha, đất màu chiếm 2351 ha.

Các khu vực đất tốt đã được sử dụng trồng cao su và do Công ty Cao su quản lý, các khu vực đất thấp thường nằm cạnh các suối lớn và đang trồng cây hàng năm (chuyên lúa và lúa màu); việc xác định các khu vực chăn nuôi cần hướng vào các khu vực trồng cây lâu

7


năm có chất lượng kém hiện đang trồng điều và cây ăn quả. Với cơ cấu sử dụng đất như trên, vấn đề hạn chế đến lựa chọn địa điểm và quy mô của từng khu vực chăn nuôi phụ thuộc nhiều vào các quy định bảo vệ môi trường.

1.4.4 Điều kiện khí hậu

Huyện Thống Nhất nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, cận xích đạo với những đặc trưng là nóng ẩm, mưa nhiều. Lượng mưa phân bố theo mùa rõ rệt, trong đó:

- Mùa mưa bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 10 với lượng mưa 2139mm/năm chiếm 85 - 90% tổng lượng mưa cả năm, lượng bốc hơi trung bình từ 1100 - 1400mm/năm.

- Mùa khô bắt đầu từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, với lượng mưa chỉ chiếm 10 - 15% tổng lượng mưa cả năm. Bên cạnh đó, mùa khô có gió mùa Đông Bắc, mang đặc tính chủ yếu của vành đai tín phong và không khí nhiệt đới ít hơi ẩm nên ảnh hưởng rất lớn đến quá trình sinh trưởng và phát triển của các loại cây trồng cũng như trong sinh hoạt.

+ Nhiệt độ trung bình trong năm là: 25 – 260C

+ Nhiệt độ trung bình cao nhất: 34 – 350C

+ Nhiệt độ trung bình thấp nhất: 21 – 220C

+ Độ ẩm trung bình trong năm từ 80 – 85%

+ Độ ẩm cao nhất 90 – 93%, tập trung chủ yếu vào mùa mưa.

+ Độ ẩm thấp nhất 20 – 28%, tập trung chủ yếu vào mùa khô.

+ Tổng số giờ nắng trong năm trung bình 2600 – 2700 giờ/năm, trong đó mùa khô chiếm 50 – 60% số giờ nắng trong năm, tổng tích ôn trung bình 94900C và phân bố đều theo mùa nên thuận lợi cho các loại cây trồng phát triển và đa dạng hoá cây trồng, đặc biệt là cây trồng nhiệt đới.

Bảng 2.3: Các chỉ tiêu về khí hậu

Chỉ tiêu Đơn vị Giá trị

Lượng mưa trung bình năm mm 2.200

Nhiệt độ trung bình năm 0C 25 – 26

Nhiệt độ trung bình tối cao 0C 34 – 35

Nhiệt độ trung bình tối thấp 0C 21 – 22

Tổng số giờ nắng trung bình năm Giờ 2.600 – 2.700

8


Chỉ tiêu Đơn vị Giá trị

Tổng tích ôn 0C 9490

Độ ẩm trung bình năm % 80 – 85

Độ ẩm cao nhất % 90 – 93

Độ ẩm thấp nhất % 20 – 28

Lượng bốc hơi trung bình năm mm 1.100 – 1.400


Với đặc điểm khí hậu nêu trên, hầu hết cây trồng - vật nuôi đều thiếu nước trong mùa khô. Trong quy hoạch cần quan tâm đến việc khai thác các nguồn nước phục vụ cho sinh hoạt và cho sản xuất.

1.4.5 Chế độ thủy văn

Thủy văn chịu sự chi phối của ảnh hưởng khí hậu và điều kiện địa hình. Mùa mưa của huyện chia ra 2 mùa rõ rệt, đó là mùa lũ và mùa khô. Mùa lũ làm tăng nguồn nước dự trữ trong các dòng chảy và nước ngầm, ít xảy ra hiện tượng lũ quét.

Theo đặc điểm thủy văn Đồng Nai thì huyện Thống Nhất mới có modul dòng chảy bình quân năm đạt 30 – 35l/s/km2, modul dòng chảy bình quân mùa lũ đạt 60 – 70 l/s/km2 và mùa cạn đạt 10 – 12 l/s/km2.

1.5 TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

1.5.1 Tài nguyên đất

Trên cơ sở bản đồ đất tỉnh Đồng Nai tỷ lệ 1/50.000 (đơn vị thực hiện: Phân Viện Quy hoạch và Thiết kế Nông nghiệp miền Nam) xây dựng theo quy trình của FAO – UNESCO và kết quả điều tra, chỉnh lý bổ sung xây dựng bản đồ đất, chuyển đổi theo FAO/UNESCO của huyện Thống Nhất cũ và huyện Long Khánh tỷ lệ 1/25.000 do Bộ môn Quản lý Đất đai – MT&TN trường Đại học Nông Lâm TP.HCM thực hiện năm 1996 & 1997, thông qua quá trình điều tra bổ sung ngoài thực địa, toàn huyện có 4 nhóm (Gruopings) đất chính với 07 đơn vị đất (Units).

9


Bảng 2.4: Cơ cấu các nhóm đất chính

STT Ký hiệu

Tên đất Việt NamTên đất theo

FAO/UNESCO

Diện tích

(ha)

Tỷ lệ

(%)

I AN Nhóm đất đá bọt núi lửa Andosols 65,67 0,27

1 ANH Đất đá bọt điển hình Haplic Andosols 65,67 0,27

II FR Nhóm đất đỏ vàng Ferrasols 12.050,93 48,75

2 FRr Đất đỏ thẩm Rhodic Ferrasols 7.556,78 30,57

3 FRx Đất đỏ vàng Xathic Ferrasols 4.494,15 18,18

III LP Nhóm đất tầng mỏng Leptosols 170,65 0,69

4 LPd Đất tầng mỏng chua DystricLeptosols 170,65 0,69

IV LV Nhóm đất đen Luvisols 11.321,31 45,80

5 LVf Đất đen có tầng kết von Ferric Luvisols 4.032,84 16,31

6 LVg Đất đen có gley Gleyic Luvisols 2.333,89 9,45

7 LVx Đất nâu thẫm Chromic Luvisols 4.954,53 20,04

V Đất sông suối, hồ đập 1.112,23 4,50

Tổng cộng 24.720,78 100,00

(Nguồn Bộ môn Quản lý Đất đai – MT&TN trường Đại học Nông Lâm TP.HCM)

Hầu hết đất đai của huyện được hình thành trên đá mẹ bazan có độ phì nhiêu tương đối khá, được phân cấp theo các nhóm như sau:

Nhóm đất đá bọt (Andosols – AN): loại đất này có diện tích nhỏ nhất 65,67 ha, chiếm 0,27% diện tích tự nhiên toàn huyện, phân bố tập trung quanh miệng núi lửa Võ Dõng. Đất có thành phần cơ giới trung bình, đất ít chua. (pHH2O = 6,5 – 7,0; pH KCl = 5,5 – 5,6); đạm, lân tổng số và mùn giàu, nhưng do phân bố trên địa hình dốc nên đất bị rửa trôi mạnh. Mặt khác, loại đất này có tỷ lệ đá lẫn cao (69 - 90%) nên không có khả năng cơ giới hoá khâu làm đất.

Nhóm đất đỏ vàng (Ferralsols – FR): Nhóm đất này có diện tích cao nhất 12.050,93 ha, chiếm 48,75% diện tích tự nhiên toàn huyện, phân bố chủ yếu trên địa hình đồi thấp và lượn sóng của xã Xuân Thiện và Xuân Thạnh. Đất có thành phần cơ giới nặng, đất chua (pHH2O = 5 – 6, pHKCl = 4 – 5); đạm, lân tổng số và mùn khá giàu. Tuy nhiên đất nghèo kali.

10


Đây là loại đất đồi núi tốt nhất nước ta, thích hợp trồng cây công nghiệp dài ngày như: cao su, cà phê, tiêu và cây ăn quả.

Nhóm đất tầng mỏng (Leptosols – LP): Loại đất này có diện tích 170 ha, chiếm 0,69% diện tích tự nhiên toàn huyện, phân bố tập trung ở đỉnh núi Sóc Lu, thảm thực vật che phủ kém, quá trình bào mòn bề mặt xảy ra mạnh nên tầng đất canh tác mỏng ≤ 30 cm, có nhiều kết von và đá lẫn, ít thích hợp cho canh tác nông nghiệp.

Nhóm đất đen (Luvisols – LV): loại đất này có diện tích 11.321,31 ha, chiếm 45,8% diện tích tự nhiên toàn huyện, phân bố tập trung ở khu vực quanh các núi lửa thuộc xã Gia Kiệm, Quang Trung và một phần ở Hưng Lộc và xã Lộ 25. Đất có thành phần cơ giới trung bình, độ chua trong đất từ ít chua đến trung tính, pHKCl 5,0 – 6,5; đạm, lân tổng số và mùn giàu, có nhiều đá lộ đầu và đá phiến, tỉ lệ sử dụng đất thấp, hầu như không có khả năng cơ giới hoá. Hiện trạng trồng chuối trên địa hình cao. Ngoài ra một phần diện tích trồng các cây trồng cạn như thuốc lá, bắp, bông vải, đậu đỗ các loại… Trên địa hình bằng thấp có thể sử dụng cho trồng lúa nước hoặc canh tác lúa – màu.

Nhận xét chung: đất đai của huyện tuy có nguồn gốc từ đá bazan, đất có hàm lượng đạm, lân tổng số và mùn cao, nhưng có những hạn chế cơ bản sau:

- Đất nghèo kali; có tầng kết von nông và nhiều 6.366,8 ha, chiếm 25,8%.

- Đất có đá lộ đầu và tầng đá nông 4.954,5 ha, chiếm 20,0%.

- Đất có tầng canh tác mỏng 8.602,9 ha, chiếm 33,9%.

1.5.2 Tài nguyên rừng

Rừng của huyện trong những năm qua có xu hướng giảm dần cả diện tích và trữ lượng, đến nay chỉ còn 316,1074 ha rừng trồng tập trung, phân bố phần lớn ở xã Gia Tân 1. Các khu vực núi cao chủ yếu là trồng chuối, điều và một số cây lâu năm khác. Trong tương lai, cần chú trọng phủ xanh các khu vực núi cao bằng các cây công nghiệp lâu năm hoặc trồng rừng nhằm hạn chế xói mòn, bảo vệ đất đai.

1.5.3 Tài nguyên nước

Tài nguyên nước mặt

+ Nguồn nước sông suối:

- Mạng lưới sông, suối trong phạm vi huyện có mật độ khá dày và phân bố tương đối đều, nhưng phần lớn là dốc và ngắn, trong đó các hệ thống sông suối lớn như:

Sông Nhạn, phân bố ở khu vực phía Nam huyện (xã Lộ 25).

11


Suối Gia Rung, phân bố ở khu vực phía Đông các xã Gia Tân 1 – 3.

Suối Gia Đức, phân bố khu vực xã Quang Trung…

- Các suối này có lưu lượng dòng chảy rất lớn giữa mùa lũ và mùa kiệt (trung bình vào mùa lũ có thể đạt 30 – 35 l/s/Km2, nhưng mùa kiệt chỉ còn 10 – 12 l/s/km2).

- Các nhánh suối nhỏ khác thường là cạn kiệt vào mùa khô. Hiện nay, nhân dân trong huyện đang tận dụng đến mức tối đa khả năng xây dựng các hồ chứa, đập dâng nhỏ để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, nhưng mức độ khai thác rất hạn chế.

+ Nguồn nước hồ đập: Ngoài một phần hồ Trị An thuộc xã Gia Tân 1 thì trên địa bàn huyện hiện có 17 công trình đập dâng và hồ chứa nhỏ, khả năng tưới theo thiết kế khoảng 800 – 900 ha đất nông nghiệp, trong đó chủ yếu là tưới lúa.

Tài nguyên nước ngầm

+ Nước ngầm tầng mặt trên địa bàn huyện khá hạn chế, đặc biệt là khu vực phía Nam huyện (xã Lộ 25), lưu lượng khai thác nhỏ (Q = 0,5 – 20 l/s), nhưng chất lượng nước tốt. Nước ngầm tầng sâu (dưới tầng không thấm nước) có lưu lượng khá hơn, nhưng việc khoan khai thác khó khăn do nhiều khu vực có đá tảng tầng nông. Hiện nay, đa số người dân trong huyện đang khai thác nguồn nước ngầm để phục vụ cho sinh hoạt và tưới cho một số cây lâu năm như cà phê, cây ăn trái. Gần đây đã tập trung khai thác cho phát triển chăn nuôi. Qua khảo sát trên địa bàn từng xã thì mức nước ngầm thường ở độ sâu từ 30 – 40m, nơi sâu từ 50 – 60m. Các hộ có quy mô chăn nuôi lớn thường khoan sâu và chỉ cần khoan 1 giếng là đủ. Trong những năm trước mắt, khai thác nước ngầm cho chăn nuôi là cần thiết và thuận lợi cho kiểm soát dịch bệnh, nhưng về lâu dài cần nghĩ đến phương án sử dụng nguồn nước mặt được xử lý để phát triển bền vững.

+ Nhìn chung, vị trí địa lý và mặt bằng cho phát triển chăn nuôi tập trung là thuận lợi, hiệu quả của chăn nuôi cao hơn so với trồng trọt, nguồn nước ngầm đảm bảo; nhưng vị trí cụ thể và quy mô phát triển chăn nuôi tập trung từng khu vực còn phụ thuộc vào các tiêu chuẩn cho phép và phải tùy thuộc đặc điểm phân bố dân cư, đường trục, cơ sở vật chất kỹ thuật và phân bố các nguồn nước mặt cần được bảo vệ

1.5.4 Tài nguyên khoáng sản

Khoáng sản trên địa bàn huyện không phong phú về chủng loại, chỉ có đá và đất sỏi sạn làm nguyên vật liệu phục vụ cho xây dựng, giao thông và san lấp mặt bằng nhưng trữ lượng khá lớn, tập trung nhiều nhất ở khu vực núi Sóc Lu, có tổng trữ lượng khoảng 133

12


triệu m3 và có thể xem là một trong những lợi thế của huyện, hiện đang được khai thác cho nhu cầu sử dụng trong tỉnh và các tỉnh lân cận.

1.5.5 Cảnh quan môi trường

Là một huyện thuộc Đông Nam Bộ có đồng bằng và đồi núi nên có nhiều cảnh quan đẹp để phát triển du lịch. Công nghiệp của huyện chưa phát triển nên mức độ ô nhiễm chưa đáng kể. Tuy nhiên do hệ thống thoát nước kém gây ngập úng cục bộ vào mùa mưa (khu vực Kiệm Tân). Do việc sử dụng phân bón, nông dược chưa hợp lý và việc phân bố dân cư dọc theo ven lộ nên dễ bị ô nhiễm của bụi và tiếng ồn cũng như chất thải nhiên liệu là các nguyên nhân gây ô nhiễm chính hiện nay.

Nhận xét chung về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên:

Lợi thế:

- Huyện Thống Nhất có một vị trí địa lý thuận lợi cho việc phát triển kinh tế và sản xuất nông sản.

- Khí hậu rất thuận lợi cho việc phát triển các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, cho năng suất và chất lượng cao nếu đủ nước tưới vào mùa khô.

- Tài nguyên đất có khả năng sản xuất nông nghiệp khá nhiều, nếu sử dụng khai thác hợp lý nguồn tài nguyên này và có những biện pháp đầu tư đúng mức sẽ góp phần không nhỏ vào quá trình đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng của huyện.

- Tài nguyên nước ngầm có chất lượng và trữ lượng khá nhưng phân bố sâu, nguồn nước mặt từ hồ đập và sông suối phong phú; nếu được đầu tư thích đáng về thủy lợi sẽ tạo điều kiện cho phát triển nông nghiệp, các ngành kinh tế và nước sinh hoạt.

- Tài nguyên khoáng sản tuy không phong phú về chủng loại nhưng đá xây dựng đủ đáp ứng cho nhu cầu sử dụng trong tỉnh và các tỉnh lân cận.

Hạn chế:

- Lượng bốc hơi vào mùa khô chiếm tỷ lệ khá cao, gây ra tình trạng mất cân đối nghiêm trọng về chế độ ẩm trong mùa khô, ảnh hưởng rất lớn đến việc sinh trưởng và phát triển của cây trồng.

- Đất đai nhiều vùng không bằng phẳng, độ dốc cao gây xói mòn rửa trôi lớn.

- Phần đất đai có độ dốc cao nhưng chủ yếu được sử dụng trồng chuối, cây nông nghiệp, những năm gần đây rừng có xu hướng giảm. Trong quy hoạch cần tăng độ che phủ rừng, tăng cường trồng cây nông nghiệp lâu năm nhằm điều tiết khí hậu, đồng thời hạn chế xói mòn và bao vệ đất đai.

13


- Đất đai trên địa bàn huyện phong phú, có chất lượng tốt nhưng đa phần có tầng canh tác mỏng, đá lộ đầu, tầng kết von nông và nhiều vì vậy khó khăn trong cơ giới hóa trong nông nghiệp.

- Nguồn nước mặt bị cạn kiệt vào mùa khô, việc khai thác nước ngầm gặp khó khăn vì phân bố sâu và nhiều đá bàn.

1.6 ĐIỀU KIỆN KINH TẾ – XÃ HỘI

1.6.1 Khái quát tăng trưởng kinh tế, xã hội:

Huyện Thống Nhất có tiềm năng lớn về phát triển kinh tế trong các lĩnh vực nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại – dịch vụ. Huyện có nền sản xuất hàng hoá khá phong phú và đa dạng, đáp ứng phần lớn nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu của tỉnh Đồng Nai.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế trong những năm gần đây của huyện được tăng lên đáng kể. GDP của huyện thời kỳ thời kỳ 1996 – 2003 đạt bình quân 11% năm. GDP có xu hướng giảm trong 3 năm gần đây. (Giai đoạn 1996 – 2000 tăng bình quân 14% năm; trong 3 năm 2001 – 2003 chỉ tăng có 6,2% năm). Mức thu nhập và mức sống của người dân tăng lên (bình quân GDP đạt 318 USD/người/năm). Tuy nhiên chỉ tiêu này chỉ mới đạt được 50% thu nhập bình quân đầu người của huyện Trảng Bom và bằng 48% mức bình quân chung của tỉnh Đồng Nai và bằng 66% mức bình quân chung của cả nước.

Bảng 2.5: Chỉ tiêu cơ bản về kinh tế theo ngành qua các năm

Chỉ tiêu Đơn vịNăm 1995

Năm 2000

Năm 2003

Năm 2004

1. GDP (giá cố định 94) Tỷ đồng 215,1 415,2 497,1 517,5Nông – Lâm nghiệp Tỷ đồng 120,9 221,6 255,4 265,9Công nghiệp – Xây dựng Tỷ đồng 9,2 32,8 53,8 56,0Thương mại – Dịch vụ Tỷ đồng 85,0 160,8 187,9 195,62. GDP (giá thực tế) Tỷ đồng 286,9 542,9 668,5 725,0Nông – Lâm nghiệp Tỷ đồng 170,4 300,2 349,6 363,2Công nghiệp – Xây dựng Tỷ đồng 10,3 39,1 60,8 74,7Thương mại – Dịch vụ Tỷ đồng 266,3 464,6 258,0 287,13. Cơ cấu GDP % 100,0 100,0 100,0 100,0Nông – Lâm nghiệp % 59,4 55,3 52,3 50,1Công nghiệp – Xây dựng % 3,6 7,2 9,1 10,3Thương mại – Dịch vụ % 37,0 37,5 38,6 39,6

(Nguồn:Phòng Tài nguyên môi trường huyện Thống Nhất)

14


1.6.2 Kinh tế

Nông nghiệp

Trong những năm qua, tỷ trọng nông nghiệp trong cơ cấu kinh tế của huyện luôn đứng hàng đầu nhưng giá trị sản xuất ngành nông nghiệp tăng ở mức thấp -3,9% năm

Bảng 2.6: Tình hình các cây trồng chính trên địa bàn huyện qua các năm

CHỈ TIÊU ĐVT Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004

A. Giá trị SX N-L-T Triệu 377.106,0 381.112,0 392.181,0 422.503,0 442.060,0

TỔNG DTGT HÀNG NĂM

Ha 17.254,3 17.154,0 17.011,4 11.223,7 11.003,0

I. CÂY LƯƠNG THỰC

1. Lúa

DT Ha 4.296,2 4.070,0 4.174,5 4.216,1 4.081,0

NS Tạ/ha 38,9 37,3 39,8 40,0 41,1

SL Tấn 16.712,2 15.181,1 16.614,5 16.864,4 16.772,9

2. Bắp

DT Ha 3.866,5 4.521,0 4.097,5 4.114,5 4.259,0

NS Tạ/ha 39,8 36,5 41,2 42,6 45,3

SL Tấn 15.388,7 16.501,7 16.81,7 17.527,8 19.293,3

II. CÂY THỰC PHẨM

1. RCL

DT Ha 770,2 899,0 994,5 1.191,1 1.164,0

NS Tạ/ha 122,8 132,3 126,3 123,3 118,4

SL Tấn 9.458,1 11.893,8 12.560,5 14.686,3 13.781,8

2. ĐCL

DT Ha 786,0 786,0 713,0 612,0 532,0

NS Tạ/ha 8,5 8,2 9,0 9,7 9,8

SL Tấn 665,0 627,5 643,8 592,4 521,4

III. CÂY CNNN – DT

1. Đậu nành

DT Ha 591,0 142,0 437,0 335,0 322,0

NS Tạ/ha 10,0 13,2 10,6 11,4 9,9

SL Tấn 591,0 187,4 463,2 381,9 318,8

15


CHỈ TIÊU ĐVT Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004

2. Đậu phộng

DT Ha 144,0 156,0 80,0 43,0 35,0

NS Tạ/ha 9,4 8,5 7,8 8,5 8,8

SL Tấn 135,4 132,6 62,4 36,5 30,8

3. Mía

DT Ha 123,4 274,0 156,0 141,0 101,0

NS Tạ/ha 499,8 499,3 533,1 498,6 600,0

SL Tấn 6.167,5 13.680,8 8.316,4 7.030,3 6.060,0

IV. CÂY TAGS Ha 376,0 401,0 345,0 345,0 344,0

C. CÂY LÂU NĂM

1. Cao su – DT Ha 5.747,6 5.748,0 5.748,4 5.738,5 5.729,3

DT Thu hoạch – DT Ha 5.553,0 5.553,0 5.738,4 5.733,5 5.715,3

NS Tạ/ha 11,5 12,5 12,8 11,6 11,8

SL Tấn 6.369,3 6.913,5 7.339,4 6.650,9 6.744,1

2. Cà phê – DT Ha 3.151,0 2.489,0 2.092,8 1.645,8 1.501,4

DT Thu hoạch – DT Ha 2.091,9 1713,0 1.852,2 1.488,7 1.501,4

NS Tạ/ha 11,7 13,1 9,5 10,7 11,0

SL Tấn 2.449,6 2.250,9 1.767,0 1.595,9 1.651,5

3. Điều – DT Ha 1.546,0 1.132,0 1.569,2 2.151,8 2.099,1

DT Thu hoạch – DT Ha 1.169,4 925,6 1.243,9 1.598,6 1.584,1

NS Tạ/ha 5,6 9,4 9,9 9,7 10,0

SL Tấn 658,4 870,1 1.227,7 1.550,6 1.584,1

4. Tiêu – DT Ha 111,0 220,0 352,0 356,5 366,0

DT Thu hoạch – DT Ha 60,5 133,0 202,0 206,5 226,0

NS Tạ/ha 14,1 16,8 13,5 15,8 16,0

SL Tấn 85,3 223,4 272,7 326,3 361,6

5. Cây ăn quả - DT Ha 5.432,2 5.325,3 5.228,4 5.129,3 4.971,3

DT Thu hoạch – DT Ha 3.257,7 3.456,2 3.754,8 3.845,3 4.052,3

NS Tạ/ha 96,7 97,5 99,8 101,8 103,7

SL Tấn 31.502,0 33.698,0 37.472,9 39.145,2 42.022,4

(Nguồn: Phòng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn huyện Thống Nhất, năm 2006)

16


Năm 2003, tổng giá trị sản xuất nông nghiệp đạt 412,8 tỷ đồng, trong đó ngành trồng trọt đạt 278,4 tỷ (chiếm 67,4% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp), chăn nuôi đạt 125,9 tỷ (chiếm 30,5% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp), dịch vụ nông nghiệp đạt 8,5 tỷ (chiếm 2,1% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp). Sản xuất nông nghiệp của huyện đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế nhưng tăng chậm và nuôi trồng thủy sản giảm mạnh. Đặc biệt, trong nội bộ ngành nông nghiệp, do giá cả hàng hoá nông sản không ổn định, nhất là giá cả của một số hàng hóa nông sản chủ lực (cà phê và cao su trước năm 2003) có xu thế giảm mạnh, dẫn tới giá trị sản xuất ngành trồng trọt tăng chậm. Tuy nhiên, ngành trồng trọt cũng đã đi vào hướng thâm canh tăng năng suất, đầu tư giống mới cho năng suất cao. Ngược lại, chăn nuôi phát triển khá ổn định và đạt tốc độ tăng trưởng cao (12,5% năm). Đây có thể xem là một trong những thành tựu trong sản xuất nông nghiệp của huyện.

Chăn nuôi

Chăn nuôi của huyện trong những năm qua phát triển khá nhanh cả về quy mô đàn lẫn chất lượng sản phẩm; đang từng bước hình thành vùng chăn nuôi tập trung theo kiểu công nghiệp. Theo kết quả điều tra trang trại năm 2004, trong tổng số 344 trang trại, có tới 316 trang trại là chăn nuôi (chiếm gần 92%). Chăn nuôi chủ yếu là bò, heo, gà vịt.

Bảng2.7: Tình hình chăn nuôi qua các năm trên địa bàn huyện Thống Nhất

Chỉ tiêu Đơn vị Năm 1995

Năm2000

Năm 2001

Năm2002

Năm2003

Năm2004

1. Số lượng đàn

Đàn trâu Con 64 2 2 2

Đàn bò Con 514 806 703 1563 1668 2358

Đàn heo Con 22834 38959 60277 60846 56687 108125

Gia cầm Con 232600 411114 736104 565298 797444 448000

2. SL chăn nuôi

Thịt trâu Tấn 1,4

Thịt bò Tấn 16,2 29,5 25,7 57,2 61,0 86,0

Thịt heo Tấn 2.443,2 4.558,2 7.052,4 7.121,0 7.265,0 12.560

Thịt gia cầm Tấn 316,9 591,1 1.058,4 821,8 1.146,6 644,1

3. Giá trị sản xuất Tỷ đồng 95,0 87,5 95,9 102,2 125,9 115,7

(Nguồn: Phòng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn huyện Thống Nhất, năm 2006)

- Chăn nuôi trâu, bò (đại gia súc): Đàn trâu có xu hướng giản dần vì không còn nhu cầu sức kéo và hiệu quả kinh tế thấp. Đàn bò tăng nhanh từ 514 con năm 1995 lên

17


1.668 con (tăng hơn 3,2 lần) và có xu hướng hình thành vùng chăn nuôi bò thịt tập trung thuộc các xã: Hưng Lộc, Bàu Hàm 2, Xuân Thiện, Xuân Thạnh (chiếm 91% tổng đàn). Đặc biệt trên địa bàn Huyện bước đầu đã hình thành được các trang trại nuôi bò có qui mô lớn. Dự báo đàn bò của Huyện sẽ tăng trong thời gian tới.

- Chăn nuôi heo: qui mô đàn heo tăng nhanh từ 22.834 con năm 1995 lên 56.687 con năm 2003 (tăng 2,5 lần). Địa bàn phân bố tập trung ở 5 xã, khu vực Kiệm Tân (chiếm 68% tổng đàn) và đang từng bước chuyển dần sang chăn nuôi trang trại (heo nái kết hợp với heo thịt). Chất lượng đàn heo đã được cải thiện đáng kể, tỉ lệ nạc hóa đàn heo tăng. Hướng tới cần tiếp tục đẩy mạnh phát triển đàn heo theo hướng nuôi công nghiệp nhưng chú ý giảm chi phí thức ăn tinh để hạ giá thành và xử lý về mặt môi trường.

- Chăn nuôi gia cầm: đàn gia cầm của Huyện tăng nhanh từ 232,6 ngàn con năm 1995 lên 797,4 ngàn con năm 2003 (tăng hơn 3,4 lần), trong đó, đàn gà chiếm trên 98%. Bên can5h phương thức chăn nuôi truyền thống ở hộ gia đình, đã xuất hiện nhiều trang trại nuôi theo phương thức công nghiệp có qui mô lớn từ 2.000 – 15.000 con, cụ thể: năm 2003, toàn Huyện có 43 trang trại chăn nuôi gà công nghiệp với qui mô 690 ngàn con (chiếm 88% tổng đàn gà), phân bố tập trung ở 2 xã Quang Trung và Xuân Thiện. Năm 2004, do ảnh hưởng của dịch cúm gia cầm, đàn gia cầm của Huyện giảm chỉ còn hơn 400 ngàn con. Hướng tới, cần tiến hành qui hoạch, sắp xếp lại các trang trại chăn nuôi gà công nghiệ thành vùng sản xuất tập trung; Đồng thời tăng cường hơn nữa công tác phòng chống dịch bệnh.

Lâm nghiệp

Sản xuất ngành lâm nghiệp của Huyện có qui mô nhỏ. Đến năm 2004, toàn Huyện chỉ còn 316,1074 ha rừng trồng phân bố tập trung ở xã Gia tân 1 (311,5000 ha). Tuy nhiên, tính cả rừng và cây lâu năm thì tỉ lệ che phủ toàn Huyện ở mức cao là 66%. Hướng tới, cần tiếp tục đẩy mạnh trồng rừng tập trung ở những nơi có độ dốc cao (>150) vàphát động nhân dân trồng cây Lâm nghiệp phân tán.

Công nghiệp-Tiểu thủ công nghiệp

So với các Huyện khác trong tỉnh, sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn Huyện hết sức nhỏ bé, chủ yếu là sản xuất tiểu thủ công nghiệp ở hộ gia đình nên tỉ trọng GDB của ngành năm 2004 chiếm 10,7% tổng GDP trên địa bàn toàn Huyện. Toàn Huyện có 506 cơ sở sản xuất, tăng 60 cơ sở so với năm 1995; giá trị sản xuất năm 2003 đạt 82,588 triệu đồng, tăng bình quân 11,2% năm. Trong đó, ngành công nghiệp khai thác đá xây dựng đóng vai trò hàng đầu trong cơ cấu của ngành, 29,6%; kế đến là ngành chế biến

18


lương thực, thực phẩm (24,4%), các ngành sản xuất đồ gỗ chiếm 19%; sản xuất sản phẩm kim loại 9,2%; may, đo giày da 8,3% ….

Dịch vụ - Thương mại

Mạng lưới dịch vụ ở Huyện Thống Nhất bao gồm: chợ, trung tâm thương mại, các cửa hàng kin doanh, các điểm cung ứng vật tư nông nghiệp, vật liệu xây dựng, thức ăn gia súc, lương thực thực phẩm, hàng tiêu dùng, buôn bán nông sản, hàng điện máy, dịch vụ vận tải, dịch vụ tài chính, thông tin bưu điện…. các tổ chức này hoạt động khá tốt nên hiện nay ngành dịch vụ đang chiếm tỉ trọng khá cao trong cơ cấu kinh tế của Huyện. Năm 2003, toàn Huyện có 4.532 cơ sở kinh doanh.

1.6.3 Cơ sở hạ tầng

So với mặt bằng chung của toàn tỉnh Đồng Nai, cơ sở hạ tầng Huyện Thống Nhất mới, còn thiếu về số lượng lẫn chất lượng, cần phải được ưu tiên đầu tư xây dựng mới đáp ứng được yêu cầu phát triển theo hướng công nghiệp hoá – hiện đại hóa.

Giao thông:

Giao thông chính trên địa bàn Huyện hiện nay là đường bộ và đường sắt.

Đường bộ: mạng lưới đường bộ khá phát triển, tuy nhiên, hấu hết các công trình chất lượng còn kém, mật độ đường bộ chính (tư đường Huyện trở lên) khá dày 0,58 km/km2 (toàn quốc khoảng 0,51km/km2, toàn tỉnh là 0.57km/km2).

Đường sắt chạy song song với quốc lộ 1A. đoạn nằm trong Huyện có chiều dài khoảng 10 km, khổ đường 1,2m. Có ga Dầu Giây phục vụ vận chuyển hàng hóa và hành khách nội vùng nhưng lưu lượng không đáng kể, hiện tại cũng như lầu dài khả năng sử dụng đường sắt làm phương tiện vận tải phục vụ sản xuất trên địa bàn Huyện là không lớn.

Bảng 2.8: Các trục giao thông chính của huyện Thống Nhất

Tên đường Cấp Điểm đầu Điểm cuối Dài (Km)

Hiện trạng

Quốc lộ 1A II H.Trảng Bom

Xuân Thạnh

26 Tốt

Quốc lộ 20 II Dầu Giây Gia Tân 1 13 Tốt

Tỉnh lộ 25 IV Dầu Giây Long Thành

17 Trung bình

Hưng Lộc – Lộ 25 VI Hưng Lộc Lộ 25 29 Trung bình


19


Mạng lưới điện:

Nguồn điện cung cấp trên địa bàn Huyện từ 2 trạm 110/22-15, torng đó trạm Kiệm Tân có công suất 1x25MVA và trạm Thống Nhất có công suất 1x25MVA. Khó khăn lớn nhất trong việc cung cấp điện là các tuyến trung thế chủ yếu phân bố dọc theo các trục lộ chính, thiếu các tuyến xương cá, dẫn tới dân cư có xu hướng phát triển thành tuyến dọc theo trục lộ hơn là phát triển thành cụm và thiếu các tuyến trung thế đến các khu vực sản xuất nông nghiệp nên đã hạn chế không nhỏ đến việc hình thành các vùng sản xuất tập trung theo mô hình trang trại.

Cấp nước

Hiện nay, dân cư trên địa bàn huyện chủ yếu sử dụng nguồn nước ngầm tầng mặt (giếng khoan, giếng đào) để phục vụ cho sinh hoạt và sản xuất. Tỷ lệ hộ sử dụng nước hợp vệ sinh toàn huyện đạt 93,2%, là mức cao so với các huyện khác trong tỉnh, trong đó xã đạt tỷ lệ cao nhất là 98,5% (xã Quang Trung) và xã đạt tỷ lệ thấp nhất 92,4% (xã Hưng Lộc).

Một số vấn đề cần quan tâm trong việc khai thác, sử dụng nước ngầm hiện nay là:

+ Một số khu vực khi khoan giếng thường gặp đá tảng (vùng Kiệm Tân) hoặclưu lượng nước ngầm tầng mặt nhỏ (vùng xã Lộ 25), thậm chí không có nước.

+ Xu thế phát triển công nghiệp, dịch vụ và đặc biệt là phát triển chăn nuôi trên địa bàn huyện trong thời gian tới sẽ tăng, có nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước ngầm tầng mặt.

+ Hiện tại có những khu vực trên địa bàn huyện, nhất là vùng Kiệm Tân, theo báo cáo của Phòng Nông nghiệp, mực nước ngầm tầng mặt trong những tháng kiệt nhất tụt xuống so cùng thời điểm trước kia 3 – 4m.

Để khắc phục tình trạng trên, trước mắt cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và sử dụng tiết kiệm nguồn nước này, lâu dài cần chuyển hướng sang khai thác nguồn nước ngầm tầng sâu bằng các giếng khoan công nghiệp và trạm cấp nước tập trung có quy mô vừa và nhỏ.

Bưu chính – Viễn thông:

Mạng lưới bưu chính viễn thông trên địa bàn huyện trong những năm qua phát triển khá nhanh với hệ thống cơ sở vật chất bao gồm 11 điểm bưu điện văn hóa phân bố ở tất cả 10 xã trong huyện, trong đó có 4 bưu cục và 7 điểm bưu điện văn hóa xã.

Thiết bị truyền dẫn trên địa bàn huyện có 3 trạm, gồm: trạm VIBA Gia Kiệm, trạm VIBA Hưng Lộc và trạm VIBA Dầu Giây, đã phủ sóng 100% địa bàn toàn huyện, phục vụ tốt nhu cầu nghe nhìn và thông tin liên lạc của người dân.

20


Trường học:

Năm học 2003 – 2004, tất cả các xã trong huyện đều có trường mầm non với tổng số 50 trường (49 trường mẫu giáo độc lập và 1 trường nhà trẻ - mẫu giáo liên hợp), trong đó công lập 10 trường (chiếm 20%) và các hình thức khác 40 trường (chiếm 80%), 21 trường tiểu học, 12 trường THCS, trong đó có 3 trường bán công (chiếm 23%) và 3 trường THPT, trong đó có 1 trường bán công. Tổng số phòng học có 641 phòng, trong đó: nhà trẻ 7 phòng, mẫu giáo 139 phòng, tiểu học 303 phòng, trung học cơ sở 165 phòng và trun học phổ thông có 27 phòng.

Công trình văn hóa – thể thao:

Các công trình văn hóa – thể thao cấp huêỵn thuộc khu trung tâm hành chính huyện đang có kế hoạch đầu tư. Các công trình văn hóa – thể thao cấp xã, hiện có 5/10 xã có trung tâm văn hóa (Gia Tân 2, Quang Trung, Lộ 25, Hưng Lộc, Xuân Thiện) và 5/10 xã có sân bóng đá, trong đó có 3 sân đạt tiêu chuẩn về quy mô đất đai (Quang Trung 1 ha, Lộ 25 1,7 ha, Xuân Thiện 3,265 ha), 2 sân còn lại cần mở rộng quy mô diện tích (Hưng Lộc 0,605 ha, Xuân Thạnh 0,581 ha). Tuy nhiên, việc bố trí đất đai cho các công trình văn hóa – thể thao của các xã hiện rất khó khăn và chi phí cho việc đền bù rất cao.

Mạng lưới chợ:

Toàn huyện có 18 chợ với trên 1.149 hộ kinh doanh, trong đó có 3 chợ loại 2 thuộc huyện quản lý và 15 chợ loại 3 do xã quản lý. Trong số 18 chợ, chỉ có 4 chợ được xây dựng kiên cố, còn lại 14 chợ tạm thời chưa đảm bảo về điều kiện vệ sinh cũng như phòng cháy chữa cháy. Hiện mới có 6 chợ có ban quản lý hoạt động theo nguyên tắc lấy thu bù chi, các chợ còn lại do UBND xã cử 1 – 2 cán bộ đảm nhận công tác quản lý.

Hiện nay huyện đã lập danh mục trình Sở Thương mại – Du lịch bổ sung quy hoạch phát triển mạng lưới chợ đến năm 2010. Tuy nhiên, tiến độ triển khai xây dựng, nâng cấp còn chậm do việc huy động vốn, nhất là vốn trong dân và công tác đền bù giải tỏa gặp nhiều khó khăn.

1.6.4 Thực trạng xã hội:

Dân số:

Theo số liệu thống kê dân số trên địa bàn toàn huyện năm 2006 là 155.790 người, với tổng số hộ 31.122 hộ, mật độ dân số trung bình 630 người/km2

21


Bảng 2.9 : Thực trạng xã hội theo từng đơn vị hành chính

Stt ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH Số ấpDiện tích tự nhiên (km2)

Dân số trung bình

(người)

Mật độ dân số (người/km2)

Toàn huyện 46 247,17 155.790 630

1. Xã Gia Tân 1 3 20,66 15.090 730

2. Xã Gia Tân 2 5 14,52 15.363 920

3. Xã Gia Tân 3 4 19,04 21.186 1112

4. Xã Gia Kiệm 7 33,26 22.573 679

5. Xã Quang Trung 7 36,48 22.241 610

6. Xã Bàu Hàm 2 5 20,19 19.303 956

7. Xã Hưng Lộc 4 21,08 9.638 457

8. Xã Lộ 25 6 19,52 12.267 828

9. Xã Xuân Thạnh 3 31,23 10.209 327

10. Xã Xuân Thiện 2 31,18 9.920 318

(Nguồn: Niên giám Thống kê huyện Thống Nhất, năm 2007)

Lao động:

Theo số liệu thống kê, số người trong độ tuổi lao động trên địa bàn toàn huyện năm 2006 là 83.750 người

Bảng 2.10 : Số liệu thống kê về chỉ tiêu lao động

CHỈ TIÊU 2004 2005 2006Tăng BQ

2004 – 2006 (%)

A 1 2 3 4

I. Lao động trong độ tuổi toàn huyện 80.050 81.491 83.750 2,28

Trong đó

1. Số người trong tuổi lao động không có khả năng lao động

1.422 1.432 1.484 2,16

2. Số người trong tuổi lao động có khả năng lao động

78.628 80.059 82.266 2,29

II. Số người ngoài tuổi lao động tham gia lao động

2.161 2.215 2.372 4,77

III. Nguồn lao động 80.789 82.274 84.638 2,35

22


CHỈ TIÊU 2004 2005 2006Tăng BQ

2004 – 2006 (%)

IV. Cân đối lao động

1. Lao động làm việc trong ngành KTQDTrong đó: - Trong tuổi lao động- Ngoài tuổi lao động.

62.744

60.5832.161

64.122

61.9072.215

65.309

62.9372.372

2,02

1,924,77

2. Số người trong tuổi lao động đang đi học 5.785 6.015 7.020 10,16

3. Số người trong tuổi lao động làm nội trợ 7.125 7.130 7.185 0,42

4. Số người trong tuổi lao động đang có việc làm tạm thời

1.503 1.321 1.480 - 1,65

5. Số người trong tuổi lao động chưa có việc làm 3.110 3.176 3.120 0,16

6. Số người trong tuổi lao động không có nhu cầu làm việc

495 510 524 2,89

(Nguồn: Niên giám Thống kê huyện Thống Nhất, năm 2007)

Dân tộc:

Trên địa bàn toàn huyện có 18 dân tộc anh em sinh sống và làm việc, trong đó dân tộc Kinh chiếm nhiều nhất 144.315 người, dân tộc Nùng 2.372 người, dân tộc Hoa 2.079 người, dân tộc Chơro 1.431 người, dân tộc Tày 556 người, còn lại là các dân tộc khác 509 người.

Số hộ đồng bào dân tộc tuy không nhiều nhưng phân bố rải rác ở tất cả các xã và đặc biệt trong thời gian qua nhà nước đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ cho các đối tượng này, song đến nay đa phần các hộ dân tộc vẫn nằm trong diện hộ nghèo, khó khăn.

Tôn giáo:

Tôn giáo trên địa bàn huyện Thống Nhất rất đa dạng, trong đó Thiên chúa giáo chiếm nhiều nhất (76% tổng dân số, sau đó đến Phật giáo và các tôn giáo khác (Tin Lành, Cao Đài…).

Huyện Thống Nhất mới được chia tách nên việc ổn định về cơ cấu nhân sự, quản lý nhà nước trong hoạt động tôn giáo còn gặp nhiều khó khăn, nhất là đặc thù của huyện có đông đồng bào có đạo sinh sống. Song trong thời gian qua được sự quan tâm và chỉ đạo của cấp trên nên các chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước đã được thực hiện tốt; giáo dân trong huyện phát huy tốt các nguồn nội lực, tính cộng đồng trong việc phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng và nếp sống văn minh làng xã.

23


Giáo dục:

Trong những năm gần đây, cơ sở vật chất về giáo dục của huyện đã có được những đầu tư đáng kể, đảm bảo tốt yêu cầu giảng dạy và học tập, đội ngũ giáo viên quản lý và giảng dạy đã được bổ sung, chuẩn hóa. Công tác huy động học sinh trong độ tuổi vào lớp một đạt 99%, công tác chống và xóa mù chữ, phổ cập giáo dục tiểu học được duy trì, phổ cập giáo dục trung học cơ sở được giữ vững.

Bên cạnh đó, công tác giáo dục đào tạo của huyện còn một số khó khăn:

+ Hiện còn 40 phòng học nằm trong khuôn viên nhà thờ, không thuận lợi cho công tác giáo dục.

+ Số phòng học là nhà tạm trên địa bàn huyện còn 21 phòng, chiếm 3,2%, trong đó: mẫu giáo 6 phòng,tiểu học 4 phòng và trung học phổ thông 11 phòng. Số phòng học kiên cố chiếm 21%, còn lại 75,8% là phòng học bán kiên cố.

+ Hầu hết các trường đều thiếu các phòng chức năng và thiết bị giảng dạy và có quy mô đất nhỏ, thiếu sân chơi, bãi tập và khuôn viên cây xanh…

+ Khó khăn trong việc triển khai chương trình đổi mới, thay sách giáo khoa do cơ sở vật chất của các trường còn thiếu.

+ Chất lượng về chuyên môn của giáo viên không đồng đều, thiếu giáo viên một số môn như ngoại ngữ, nhạc họa, công nghệ thông tin…, tuổi đời của giáo viên bậc mầm non cao, khả năng thu hút giáo viên trẻ khó khăn.

Y tế:

Cơ sở vật chất ngành y tế đã được tăng cường một bước, gồm có một phòng khám khu vực ở xã Quang Trung xây dựng kiên cố và 10 trạm xá xã xây dựng bán kiên cố với tổng số 60 giường bệnh. 46/46 ấp đều có nhân viên y tế cộng đồng đủ sức khám bệnh ban đầu cho nhân dân. Các chương trình y tế quốc gia tiếp tục được triển khai khá tốt.

Tuy nhiên, đây là huyện mới nên trung tâm y tế huyện đang phải tạm thời sử dụng phòng khám khu vực để hoạt động và đặc biệt là trang thiết bị y tế nhìn chung còn thiếu và lạc hậu.

Văn hóa – Thể dục thể thao

Các hoạt động văn hoá, thông tin, thể dục thể thao những năm gần đây có nhiều tiến bộ, đi đúng hướng, phát huy được tính giáo dục, tuyên truyền và phục vụ thiết thực nhiệm vụ chính trị của huyện. Trong đó có các thành tựu đáng ghi nhận sau đây:

- Gia tăng số lượng thư viện và phòng đọc sách.

24


- Tổ chức được nhiều đội văn nghệ quần chúng, hội diễn văn nghệ.

- Cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa và xây dựng mô hình ấp, xã, cơ quan văn hóa được triển khai rộng khắp.

- Phong trào thể dục thể thao trong nhân dân và các cơ quan được duy trì thường xuyên, hàng năm đều tổ chức các cuộc hội thao nhân các ngày lễ lớn.

Tuy nhiên, các hoạt động văn hóa, thể dục thể thao cũng còn nhiều hạn chế như: tỷ lệ hộ, ấp và cơ quan đạt tiêu chuẩn văn hóa còn thấp, các phong trào có những mặt còn thiếu nội dung và biện pháp triển khai cụ thể nhằm đạt được kết quả cao nhất, đặc biệt là đội ngũ cán bộ hoạt động phong trào còn thiếu kinh nghiệm chỉ đạo.

An ninh – Quốc phòng

Thực hiện NQ 08/TW về công tác an ninh, quốc phòng trong tình hình mới, huyện đã tổ chức, xây dựng lực lượng an ninh – quốc phòng từ cấp huyện xuống cấp xã và xóm, ấp; triển khai tốt các công tác về quản lý hộ khẩu, cấp phát CMND và lập lại trật tự, an toàn giao thông đường bộ; tăng cường công tác phòng chống cháy nổ; quản lý chặt chẽ các ngành nghề kinh doanh đặc biệt; ngăn chặn và hạn chế đến mức thấp nhất các tệ nạn xã hội.

Bên cạnh đó, thường xuyên duy trì chế độ trực và quản lý chặt vũ khí, trang thiết bị bảo đảm sẵn sàng chiến đấu; hàng năm tổ chức tốt các lớp huấn luyện cho lực lượng dân quân tự vệ và triển khai diễn tập ở quy mô toàn huyện ; phối hợp cùng chính quyền các cấp và đoàn thể tổ chức công tác tuyển quân, đạt chỉ tiêu 100% ở hai cấp huyện và xã.

Tuy nhiên tỷ lệ huy động lực lượng dân quân tự vệ hiện nay còn thấp, chỉ đạt khoảng 1,9 – 2% dân số.

Đánh giá chung:

Thuận lợi:

- Huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, gần với các trung tâm kinh tế lớn, có hệ thống giao thông bộ tương đối phát triển nên thuận lợi cho phát triển một nền kinh tế toàn diện cả nông lâm nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.

- Đất đai của huyện phần lón là đất bazan, phân bố trên địa hình tương đối bằng, thuận lợi để hình thành các vùg chuyên canh nông nghiệp có khối lượng sản phẩm hàng hóa cao.

25


- Nguồn lao động trên địa bàn huyện dồi dào, có trình độ văn hóa khá cao và có truyền thống lao động cần cù, nhạy bén với kinh tế thị trường, đây sẽ là lợi thế không nhỏ trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

- Cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội của huyện, nhất là về y tế, giáo dục đã được đầu tư bước đầu, nếu tiếp tục tăng cường đầu tư sẽ phát huy tác dụng thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cải thiện điều kiện sống của người dân.

Khó khăn:

- Tốc độ chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện chậm, nông nghiệp chiếm tỷ trọng cao, thu nhập bình quân đầu người đang ở mức thấp, khả năng tích lũy từ nội bộ kinh tế cho đầu tư phát triển không cao, rất cần nguồn vốn đầu tư từ bên ngoài, nhất là lĩnh vực công nghiệp – dịch vụ.

- Sản xuất nông nghiệp còn thiếu ổn định, giá thành nông sản hàng hóa cao, chất lượng nông sản hàng hóa nhìn chung còn thấp, chưa có sự hỗ trợ tích cực của công nghiệp chế biến nên sức cạnh tranh trên thị trường còn hạn chế, giá cá biến động và hiệu quả sản xuất thấp.

- Sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp tuy đã có mức tăng trưởng cao song nhìn chung vẫn còn gặp nhiều khó khăn, việc vay vốn đầu tư chiều sâu cải tiến công nghệ ở một số cơ sở sản xuất còn chậm. Tiểu thủ công nghiệp địa phương có quy mô vừa và nhỏ, chưa có các khu công nghiệp cũng như các cơ sở công nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

- Hoạt động thương mại dịch vụ chủ yếu là buôn bán nhỏ quy mô hộ gia đình, chưa có các doanh nghiệp thu mua nông sản hàng hóa lớn.

- Cơ sở hạ tầng nói chung, đặc biệt là cơ sở hạ tầng phục vụ công nghiệp, giao thông, hệ thống chợ và cơ sở làm việc còn thiếu, chưa đồng bộ và chưa tạo được sức hút đầu tư bên ngoài.

- Việc bố trí đất đai cho các công trình công cộng và các khu, cụm công nghiệp tập trung hiện nay hết sức khó khăn, chi phí đền bù, giải tỏa cao, đặc biệt là chưa có cơ chế giải quyết khi huyện quy hoạch các công trình vào đất do Công ty Cao su Đồng Nai quản lý.

26


Chương 3: HIỆN TRẠNG CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG VÀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG HUYỆN THỐNG

NHẤT1.7 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC

1.7.1 Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước

Hiện nay, trên địa bàn huyện Thống Nhất hầu hết lượng nước thải từ các họat động sinh họat cũng như công nghiệp chưa được thu gom xử lý mà thải trực tiếp ra môi trường bằng nhiều hình thức: tự thấm, hố chứa nước thải, xả vào hệ thống sông suối của huyện. Bên cạnh đó, do đây là huyện mới thành lập nên hệ thống cơ sở hạ tầng thoát nước và xử lý nước thải còn yếu kém cộng thêm các cơ sở sản xuất, thương mại dịch vụ và chăn nuôi nằm rãi rác xen kẽ gây khó khăn cho công tác quản lý và quy họach hệ thống thoát và xử lý nước thải của huyện. Hiện trạng này đã và đang gây ra những tác động xấu lên chất lượng nước mặt và nước ngầm của huyện Thống Nhất

Để đánh giá tính chất nước thải tại huyện Thống Nhất, Chi cục BVMT Tp.HCM đã tiến hành lấy mẫu trong tháng 08/2008 tại các cống xả tại 5 vị trí sau: nước thải của công ty TNHH Gia Kiệm - nước thải từ cơ sở chế biến nông sản; nước thải của cơ sở nuôi heo – nước thải đặc trưng cho hoạt động chăn nuôi; nước thải của cây xăng Huyền Hậu, nước thải của khu vực chợ Dầu Giây, nước thải tại khu vực hành chính của huyện Thống Nhất – nước thải đặc trưng cho hoạt động sinh hoạt. Do tính chất nước thải tại các vị trí lấy mẫu khác nhau nên khi đánh giá, phân tích số liệu, cả 2 tiêu chuẩn: TCVN 6772 – 2000 và TCVN 5945 – 2005 được áp dụng.

Nước thải tại công ty Gia Kiệm và nước thải từ cơ sở nuôi heo, áp dụng: TCVN 5945 – 2005, loại B.

Nước thải tại cây xăng Huyền Hậu, khu vực chợ Dầu Giây và khu vực hành chính huyện áp dụng: TCVN 6772 – 2000, mức II (mức khắt khe nhất đối với chất lượng nước thải sinh hoạt).

27


Bảng 3.1. Kết quả phân tích chất lượng nước thải tại các vị trí lấy mẫu

STT

Chỉ tiêu

Đơnvị

Chất lượng nước thải tại cống xảTiêu chuẩn

áp dụng

Công ty TNHH

Gia Kiệm

Cơ sở nuôi heo

Cây xăng

Huyền Hậu

Chợ Dầu Giây

Khu Hành chính

TCVN

6772 –

2000 (Mức

II)

TCVN

5945 –

2005 (B)

1 pH - 2,72 7,12 7,15 7,11 7,15 5 – 95.5 –

9

SS mg/L 960 750 56 270 28 50 100

6 COD mg/L 1 613 1 240 280 453 48 - 80

7 BOD5 mg/L 960 750 56 270 28 30 50

8 Cl- mg/L 44,38216,5

562,13 205,19 51,48 - 600

9 N-NO2- mg/L KPH 0,15 1,30 KPH 1,92 - -

10 N-NO3- mg/L 1,20 15,53 0,026 3,23 9,40 30 -

11 N-NH3 mg/L 1,13188,1

356,67 47,60 5,67 - 10

12 SO42- mg/L 12,08 3,47 3,47 9,30 2,64 - -

13 P-PO43- mg/L KPH 14,00 KPH 10,78 KPH 6 6

14 Fe mg/L 0,28 1,54 0,17 3,31 0,041 - 5

15 Pb µg/L 6 14,5 6,3 8,2 5,5 - 500

16 Hg µg/L KPH KPH KPH KPH KPH - 10

17Tổng Coliform

MPN/100 ml

234,6.10

6 1,1.106 9,3.105 2,4.105 1000 5000

18Dầu tổng

mg/L 13,8 19,2 6,8 16,2 8,8 6 5

(Nguồn: Chi cục Bảo vệ Môi trường TP.HCM, 2008)

Nước thải từ hoạt động sinh hoạt

Kết quả phân tích mẫu nước thải so với TCVN 6772 – 2000 (hoạt động sinh hoạt) tại các vị trí đặc trưng nêu trên cho thấy:

pH có giá trị từ 7,11 đến 7,15, nằm trong giới hạn cho phép.

28


Chất rắn lơ lửng ở Khu hành chính đạt TCCP, còn tại 2 vị trí còn lại vượt TCCP từ 1,1 đến 5,4 lần.

Giá trị BOD5 tại cây xăng Huyền Hậu và chợ Dầu Giây vượt tiêu chuẩn 1,9 và 90 lần. Tại khu hành chính huyện, giá trị BOD5 nằm trong TCCP

Tất cả các chỉ tiêu tổng coliforms và dầu tổng khi phân tích đều không đạt TCCP. Tổng coliforms vượt TCCP từ 240 đến 1.100 lần, dầu tổng vượt TCCP từ 1,2 đến 2,7 lần

Nước thải từ hoạt động công nghiệp

Kết quả phân tích mẫu nước thải so với TCVN 5945 – 2005 (hoạt động công nghiệp) tại cơ sở nuôi heo và công ty TNHH Gia Kiệm cho thấy:

Giá trị COD vượt TCCP 15,5 lần tại công ty Gia Kiệm và vượt TCCP 20 lần tại cơ sở nuôi heo.

Giá trị BOD5 vượt TCCP 19,2 lần tại công ty Gia Kiệm và vượt TCCP 15 lần tại cơ sở nuôi heo.

Chất rắn lơ lửng vượt TCCP 7,5 tại cơ sở nuôi heo và 9,6 lần tại công ty Gia Kiệm.

Hầu hết các giá trị Cl- , N-NO2-, N-NO3

-, N-NH3+, P-PO43-, Fe, Pb, Hg khi phân tích

đều đạt TCCP.

Giá trị tổng Coliforms tại công ty Gia Kiệm đạt TCCP, tuy nhiên tại cơ sở nuôi

heo, giá trị này vượt TCCP 920 lần.

Giá trị dầu tổng vượt TCCP từ 2,76 – 3,84 lần.

Nhận xét chung

Nhìn chung, phần lớn các chỉ tiêu đo đạc trong thành phần nước thải từ các hoạt động sinh hoạt và sản xuất công nghiệp tại huyện Thống Nhất đều không đạt TCCP. Tại cơ sở nuôi heo, tuy nước thải có qua hầm biogas nhưng đầu ra nước rất đục và có nhiều cặn. Hệ thống cơ sở hạ tầng thoát nước và xử lý nước thải còn yếu kém cộng thêm các cơ sở sản xuất, thương mại dịch vụ và chăn nuôi nằm rãi rác xen kẽ gây khó khăn cho công tác quản lý và quy họach hệ thống thoát và xử lý nước thải của huyện. Hiện trạng này đã và đang gây ra những tác động xấu lên chất lượng nước mặt huyện Thống Nhất.

29


1.7.2 Hiện trạng môi trường nước mặt

Nhằm đánh giá hiện trạng chất lượng môi trường nước mặt tại huyện Thống Nhất, Chi cục BVMT đã thực hiện lấy mẫu và phân tích vào tháng 08/2008 tại các vị trí như sau: đập Ông Thọ - xã Gia Tân 3, suối Cải – xã Gia Tân 3, suôi Mủ - xã Xuân Thạnh, suối Sông Nhạn – xã Lộ 25 và hồ Trị An. Kết quả phân tích chất lượng nước mặt tại các vị trí lấy mẫu được thể hiện trong bảng sau.

Bảng 3.2. Kết quả phân tích nước mặt tại các vị trí lấy mẫu

STT

Chỉ tiêu Đơn vị

Kết quả phân tích

Đập Ông Thọ

Suối Cải

Suối Mủ

Suối Sông Nhạn

Hồ Trị An

TCVN5942:1995 (A)

1 pH 7,54 6,85 7,24 7,40 6,76 6 – 8.5

4 TSS mg/L 16 55 12 38 20 20

6 COD mg/L 8 48 35 8 8 < 10

7 BOD5 mg/L 5 28 21 5 4 < 4

8 Cl- mg/L 12,43 17,40 7,46 8,17 6,04 -

9 N-NO2- mg/L 1,92 2,60 0,31 0,026 0,023 0.01

10 N-NO3- mg/L 4,65 0,34 1,00 3,90 0,91 10

11 N-NH3 mg/L KPH 15,87 12,47 KPH KPH 0.05

12 SO42- mg/L KPH KPH 2,64 29,44 KPH -

13 P-PO43- mg/L KPH KPH KPH KPH KPH -

14 Fe mg/L 0,17 0,21 0,27 0,098 0,11 1

15 Pb µg/L 13 11 6,3 5 4,6 50

16 Hg µg/L21

KPH KPH KPH KPH 1

17Tổng sốColiform

MPN/100 ml

9,3.105 4,6.105 2,4.106 1,1.106 2,4.102 5000

18Dầu tổng

mg/L 0 0,6 0,2 KPH 0,5 0

(Nguồn: Chi cục Bảo vệ Môi trườnng TP.HCM, 2008)

Kết quả phân tích chất lượng nước mặt tại huyện Thống Nhất cho thấy:

Giá trị pH tại 5 vị trí lấy mẫu dao động trong khoảng từ 6,75 đến 7,54, đều nằm trong giới hạn cho phép của TCVN 5942:1995 loại A.

30


Giá trị TSS đạt tiêu chuẩn tại đập Ông Thọ, Suối Mủ và hồ Trị An; còn tại suối Cải vượt TCCP 2,75 lần và tại suối Sông Nhạn vượt TCCP 1,9 lần.

Giá trị COD vượt TCCP 3,5 – 4,8 lần tại suối Cải và suối Mủ; còn 3 vị trí còn lại giá trị COD đạt TCCP.

Giá trị BOD5 hầu hết đều đạt TCCP.

N-NO2- vượt TCCP từ 2,3 đến 192 lần tại cả 5 vị trí lấy mẫu.

Hầu hết các giá trị Cl- , SO42-, N-NO3

-, P-PO43-, Fe, Pb, Hg đều nằm trong giới hạn

TCCP. Đáng lưu ý là tại đập Ông Thọ, giá trị Hg đo được là 21µg/L, vượt TCCP đến 21 lần.

Tổng coliforms có giá trị vượt giới hạn cho phép từ 92 – 480 lần tại các vị trí đập Ông Thọ, suối Cải, suối Mủ, suối Sông Nhạn; chỉ duy nhất tại hồ Trị An có giá trị tổng coliforms đạt TCCP.

Tóm lại

Suối Cải là vị trí có nhiều chỉ tiêu không đạt TCCP nhất trong số 10 vị trí lấy mẫu (7 chỉ tiêu), tại vị trí lấy mẫu là đầu vào Suối Cải, tại thời điểm lấy mẫu nước có mùi hôi, các chỉ tiêu phân tích có giá trị cao do ảnh hưởng của hoạt động chăn nuôi xung quanh khu vực suối Cải.

Nhìn chung chất lượng nước tại các vị trí lấy mẫu còn khá tốt, tuy nhiên, bắt đầu có dấu hiệu ô nhiễm hữu cơ, vi sinh và một số chỉ tiêu khác. Điều này cho thấy tác động từ nước thải đô thị, công nghiệp và hoạt động chăn nuôi đến nguồn nước mặt khá rõ rệt. Vì vậy cần có những biện pháp kịp thời nhằm bảo vệ nguồn nước mặt hiện có.

1.7.3 Hiện trạng môi trường nước dưới đất

Diễn biến chất lượng nước dưới đất

Để đánh giá hiện trạng môi trường nước dưới đất của huyện Thống Nhất, Chi cục Bảo vệ Môi trường đã thực hiện lấy mẫu tại 5 vị trí như sau: gần bãi rác Gia Tân 1, khu trồng sau thuộc xã Gia Tân 3, gần nghĩa trang Gia Kiệm, trại heo ông Đại và khu dân cư Trần Cao Vân – xã Bàu Hàm 2 .Hiện trạng môi trường nước dưới đất thị huyện Thống Nhất tại một số vị trí lấy mẫu được trình bày trong bảng dưới:

31


Bảng 3.3. Kết quả phân tích chất lượng nước dưới đất tại các vị trí lấy mẫu

STT

Chỉ tiêuĐơn

vị

Kết quả phân tích

Gần bãi rác Gia Tân 1

Khu trồng rau Gia Tân 3

Gần nghĩa trang Gia

Kiệm

Trại heo ông Đại

KDC Trần Cao

Vân

TCVN

5944 - 1995

1 pH 5,29 8,34 7,69 5,56 6,606.5 – 8.5

2 Độ cứng mg/L 4,5 213,9 83,7 14,6 22,8300 – 500

3 As µg/L KPH KPH KPH KPH KPH 50

4 Cl- mg/L 9,59 8,88 9,59 13,85 13,14 -

5 Pb µg/L 3,1 3,3 4,2 23 3,5 50

6 Cr(VI) µg/L KPH KPH KPH KPH KPH 50

7 CN- µg/L KPH KPH KPH KPH KPH 10

8 Cu µg/L KPH KPH KPH KPH KPH 1

9 Zn µg/L KPH KPH KPH KPH KPH 5

10 Mn mg/L 0,035 0,13 KPH 0,033 KPH0.1 – 0.5

11 N-NO3- mg/L 4,01 3,06 2,25 11,01 11,50 45

13 Fe mg/L KPH KPH KPH KPH KPH 1 – 5

14 SO42- mg/L KPH 1,67 2,08 KPH KPH

200 – 400

15 Hg µg/L KPH KPH KPH KPH KPH 1

16Tổng Coliform

MPN/100 ml

KPH 23 1,1.104 43 2,4.103 3


Nhận xét chung:

Kết quả phân tích cho thấy chất lượng nước dưới đất tại huyện Thống Nhất khá tốt. Hầu hết các chỉ tiêu đều nằm trong giới hạn cho phép, ngoại trừ giá trị pH tại khu vực gần bãi rác Gia Tân I và trại heo ông Đại không đạt TCCP và chỉ tiêu tổng coliforms có giá trị cao hơn TCCP nhiều lần. So với tiêu chuẩn cho phép (TCVN 5944-1995), hàm lượng coliforms trong nước ngầm tại các vị trí lấy mẫu cao hơn từ 7,7 – 3.667 lần (trừ khu vực gần nghĩa trang Gia Kiệm, hàm lượng coliforms có trong nước ngầm tại khu vực gần nghĩa trang

32


Gia Kiệm là cao nhất (1,1.104MNP/100ml). Điều này chứng tỏ nước ngầm bị nhiễm bẩn từ nước thải sinh họat từ các hộ dân do điều kiện vệ sinh của các hộ dân chưa được tốt, chưa đảm bảo khoảng cách an toàn giữa giếng và nơi sinh hoạt. Tại vị trí khu trồng rau Gia Tân 3, nước ngầm tại đây được khai thác cho mục đích tưới rau, khi thực hiện lấy mẫu phát hiện có mùi thuốc trừ sâu do tác động của việc người dân sử dụng thuốc để giảm trừ sâu bệnh.

1.8 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ VÀ TIẾNG ỒN

1.8.1 Các nguồn gây ô nhiễm

Nguồn gây ô nhiễm chính của huyện Thống Nhất chủ yếu do:

Các họat động từ giao thông: Nằm trên các trục giao thông quan trọng của cả nước, quốc lộ 1, quốc lộ 20 và đường sắt chạy Bắc – Nam nên nguồn ô nhiễm từ giao thông được coi là nguồn gây ô nhiễm chủ yếu đối với huyện. Các thông số ô nhiễm về không khí chủ yếu từ họat động giao thông là: NOx, bụi, ồn, THC, CO.

Các họat động công nghiệp: Hiện nay so với các huyện khác trong tỉnh, sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn huyện còn thấp, chủ yếu là sản xuất tiểu thủ công nghiệp ở hộ gia đình. Tuy nhiên trong tương lai khi các khu công nghiệp, cụm khu công nghiệp đã qui hoạch đi vào hoạt động sẽ tạo nên áp lực về môi trường đối với các khu dân cư của huyện.

1.8.2 Vị trí và các chỉ tiêu đo đạc

Để đánh giá chất lượng môi trường không khí huyện Thống Nhất tại thời điểm nghiên cứu, Chi cục BVMT Tp.HCM đã tiến hành khảo sát và đo đạc vào tháng 08/2008 tại một số vị trí đặc trưng trên địa bàn huyện:

Bảng 3.4. Vị trí và các chỉ tiêu đo đạc chất lượng không khí xung quanh

STT Vị trí Các chỉ tiêu đo đạc

1 Khu Gia Tân 2 NO2, SO2, CO, CO2, Bụi, Ồn2 Chợ Phúc Nhạc

3 Trường tiểu học Hoàng Hoa Thám

4 Bãi đá Soklu6

5 Cơ sở sấy chuối (Quang Trung)

6 Ngã ba Dầu Giây

7 Công ty gỗ Hưng Nhơn

8 Khu dân cư Hưng Hiệp

9 Khu dân cư ấp Trần Cao Vân

33


10 Khu hành chính Huyện Thống Nhất

1.8.3 Hiện trạng môi trường không khí

Kết quả phân tích chất lượng không khí tại các vị trí khảo sát trên địa bàn thị huyện Thống Nhất được trình bày trong bảng sau

Bảng 3.5. Kết quả phân tích chất lượng không khí tại các vị trí đo đạc

Tên mẫu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TCCP

NOx

(mg/m3)0,153 0,172 0,188 0,058 0,008 0,059 0,019 0,017 0,013 0,017 0,2

SO2

(mg/m3)0,018 0,015 0,009 0,020 0,009 0,037 0,041 0,017 0,029 0,018 0,35

CO(mg/m3)

6,53 9,23 7,68 5,39 4,48 6,27 4,79 4,53 4,51 4,43 30

CO2

(mg/m3)581 508 617 762 653 544 690 726 581 690 -

Bụi(mg/m3)

0,27 0,24 0,28 1,36 0,30 0,41 0,21 0,07 0,25 0,13 0,3

Ồn(dB)

75 66 70 75 65 76 64 51 70 53 60


Ghi chú: - Các chỉ tiêu SO2, NO2, CO và bụi áp dụng TCVN 5937:2005 – Tiêu chuẩn Chất lượng

Không khí xung quanh – Giá trị TB 1 giờ.- Chỉ tiêu tiếng ồn áp dụng TCVN 5949:1998: Tiếng ồn khu vực công cộng và cộng đồng

dân cư – Mức ồn tối đa cho phép (Khu dân cư, khách sạn, nhà nghỉ, cơ quan hành chính từ 6h -18h: 60 dB).

Nhận xét chungNhìn chung, chất lượng môi trường không khí tại huyện Thống Nhất vẫn còn khá tốt,

hầu hết các chỉ tiêu đo đạc đều nằm trong tiêu chuẩn cho phép ngoại trừ chỉ tiêu bụi không đạt TCCP tại vị trí đo đạc bãi đá Soklu 6 và ngã ba Dầu Giây và chỉ tiêu độ ồn cao hơn TCCP tại hầu hết các vị trí thực hiện đo đạc.

Tại khu vực ngã ba Dầu Giây có hàm lượng bụi cao hơn TCCP và cao hơn những vị trí đo đạc khác do nằm trên hướng giao thông chính Bắc – Nam, tuy nhiên các chỉ tiêu đo đạc khác tại đây (trừ chỉ tiêu tiếng ồn) vẫn nằm trong mức cho phép do lượng xe lưu thông qua khu vực này chỉ ở mức trung bình.

34


Khu vực Gia Tân 2 và ngã ba Dầu Giây là hai trong số ba vị trí có chỉ tiêu tiếng ồn cao nhất trong số những vị trí đo đạc. Tại hai vị trí này có tiếng còi xe lưu thông trên tuyến đường Bắc – Nam lớn, lượng xe trung bình.

Tại bãi đá Soklu 6, vào thời điểm đo đạc mọi hoạt động diễn ra bình thường, do đó đây là một trong ba vị trí có chỉ tiêu tiếng ồn cao nhất, đồng thời tại đây có chỉ tiêu bụi đo được cao gấp 4,5 lần TCCP và cao nhất trong những vị trí thực hiện đo đạc.

1.9 HIỆN TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN

1.9.1 Nguồn phát sinh chất thải rắn tại huyện Thống Nhất

Các nguồn phát sinh chất thải rắn tại huyện Thống Nhất chủ yếu từ các khu dân cư, trung tâm thương mại, các công sở, trường học, công trình công cộng, từ các hoạt động nông nghiệp, công nghiệp, …

Bảng 3.6 Nguồn và các loại CTR tiêu biểu

STT Nguồn phát sinh CTR Thành phần chủ yếu

01 Nhà ở, hộ gia đìnhRau quả, thực phẩm dư thừa, giấy, carton, nhựa, túi nilon, vải, da, rác vườn, gỗ, thủy tinh, lon thiếc, nhôm, kim loại, tro, lá cây…

02 Trường họcGiấy, dụng cụ học tập, bao bì, vỏ hộp, hóa chất phòng thí nghiệm…

03 Cơ quan, công sở Giấy, đồ dùng văn phòng, nhựa, thủy tinh, bao bì,…

04 Nhà hàng, khách sạn, quán ănRác thực phẩm các loại, giấy, nhựa, bao bì, vỏ hộp, thực phẩm,…

05Khu di tích lịch sử văn hóa, khu vui chơi giải trí

Rác thực phẩm và bao bì các loại, giấy nhựa…

06 Bệnh viện, cơ sở y tếRác sinh hoạt thông thường, rác y tế (bệnh phẩm, bông băng, kim tiêm, dụng cụ y tế,…), các chất độc hại khác,…

07 Đường phốCành lá cây khô, xác chết động vật, phân súc vật và các loại rác sinh hoạt thông thường khác

08 Các cơ sở sản xuất công nghiệpRác sinh hoạt thông thường, rác công nghiệp và rác nguy hại

09Chợ và các trung tâm thương mại

Rau quả, đầu ruột tôm cá, thức ăn dư thừa và các loại rác sinh hoạt thông thường khác

10 Các cơ sở dịch vụRác sinh hoạt thông thường, những chất thải đặc thù khác tùy theo loại hình dịch vụ sản xuất kinh doanh,…

35


11 Công trình xây dựng Gỗ, thép, bêtông, đất, cát…

12 Khu công cộngRác sinh hoạt thông thường, giấy, túi nilon, lá cây, xác chết động vật, phân súc vật,…

13 Phân hầm cầu Phân hầm cầu

1.9.2 Thành phần CTR phát sinh

Thành phần và tính chất của rác sẽ quyết định tỷ trọng, tốc độ phân hủy và độ giảm thể tích của rác trong toàn bộ quá trình thu gom, vận chuyển và xử lý. Nhìn chung thành phần các chất trong rác thải phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thói quen và tập quán sinh hoạt, mức sống và các mùa trong năm.

Qua khảo sát và phân tích một số mẫu chất thải sinh hoạt tại các hộ gia đình, trường học, khách sạn nhà hàng, chợ, các cơ quan công sở tại huyện Thống Nhất, thành phần chất thải rắn sinh hoạt được thể hiện ở bảng sau:

Bảng 3.7: Thành phần rác thải sinh hoạt tại huyện Thống Nhất

(Nguồn: Chi cục bảo vệ môi trường, 2008)

Nhận xét: Từ kết quả thực hiện điều tra, thống kê nêu trên cho thấy tỷ lệ của các thành phần trong rác thải sinh hoạt huyện Thống Nhất cũng tương tự như các huyện khác. Thành phần chất thải hữu cơ dễ phân hủy (bao gồm thức ăn thừa, rau quả,…) chiếm tỷ lệ cao khoảng 66,1%, kế đến là các thành phần có thể tái chế như giấy, thủy tinh, kim loại, nhựa chiếm 23%,… Thành phần chất hữu cơ chiếm tỷ trọng lớn sẽ là nguồn nguyên liệu dồi dào

36

STT Thành phần Tỷ lệ %

1 Giấy 12,86

2 Thủy tinh 0,54

3 Kim loại 1,45

4 Nhựa 8,15

5 Chất hữu cơ 66,1

6 Các chất độc hại 0,03

7 Sành sứ, xà bần 8,51

8 Chất hữu cơ khó phân hủy -

9 Các chất dễ đốt cháy 2,36

Tổng cộng 100,00


để chế biến phân compost. Tuy nhiên cần phải chú ý đến các thành phần có thể tái sinh, tái chế cũng chiếm tỷ lệ lớn, thành phần náy có thể tận thu lại được.

1.9.3 Khối lượng chất thải rắn phát sinh:

Chất thải rắn sinh hoạt

Hiện nay trên địa bàn huyện Thống Nhất, các xã đều hình thành các tổ thu gom hoặc các hợp tác xã đảm trách việc thu gom, vận chuyển rác thải về các điểm xử lý chất thải rắn sinh hoạt của địa phương. Theo số liệu thống kê của các xã và ngành chuyên môn trên địa bàn huyện, lượng chất thải rắn sinh hoạt thu gom được mỗi ngày là 16 tấn/ngày; chưa tính đến lượng rác thải do các hộ gia đình tự xử lý, không hợp đồng thu gom rác với đội thu gom rác của xã hoặc hợp tác xã dịch vụ vệ sinh môi trường. Toàn bộ lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn huyện được đổ tại các bãi rác hở mà hiện nay chủ yếu được xử lý theo phương thức phân loại sơ bộ sau đó đốt và chôn lấp. Hiện tỷ lệ trung bình lượng chất thải rắn sinh hoạt được thu gom trên địa bàn đạt khoảng 60%. Vì Huyện Thống Nhất chủ yếu phát triển nghề nông nghiệp, diện tích đất nông – lâm nghiệplà 24,720 ha chiếm 86,7% do đó phần lớn người dân tự xử lý rác thải sinh hoạt tại vườn của gia đình bằng cách đốt và đào hố để chôn lấp.

Chất thải rắn y tế

Chất thải rắn y tế phát sinh từ các bệnh viện, trạm y tế chủ yếu từ 02 nguồn chính:

Chất thải từ quá trình khám bệnh, điều trị bệnh ở người

Chất thải từ các nguồn dược phẩm quá hạn không còn sử dụng

Thành phần của chất thải y tế gồm: bông băng, chai nhựa PVC, PE, PP, vỏ hộp kim loại, kim tiêm, ống tiêm, giấy loại, carton và các bệnh phẩm sau mổ. Trong thành phần của chất thải rắn y tế bao gồm cả thành phần nguy hại và không nguy hại.

Hiện nay tại huyện Thống Nhất có 01 bệnh viện và 10 trạm y tế xã với tổng số giường bệnh là 88 giường. Theo số liệu báo cáo của Huyện Thống Nhất, ước tính lượng chất thải y tế hiện nay khoảng 7kg/ngày (bình quân khoảng 0,3-1kg/trạm y tế/ngày). Rác y tế hiện nay vẫn do bệnh viện và các trạm y tế tự xử lý tại cơ sở bằng cách đốt trong các lò đốt thô sơ được xây dựng trong khuôn viên trạm y tế, phần còn lại sẽ được đổ vào hố đất đốt lại và chôn lấp.

Đối với các chất thải là dược phẩm hết hạn, vì hầu hết là các loại dược phẩm của các chương trình y tế quốc gia được cấp từ tuyến tỉnh nên khi không còn sử dụng được các cơ sở y tế lập biên bản và trả lại cho tuyến đã cung cấp. Đối với một số chất thải sắc bén như kim

37


tiêm từ chương trình tiêm chủng được thu hồi và trả lại cho Trung tâm y tế dự phòng tỉnh xử lý. Ngoài ra trong địa bàn huyện còn có các dịch vụ y tế, các phòng nha khoa, chất thải các cơ sở này tự xử lý bằng cách chôn lấp.

Chất thải rắn tại các cơ sở sản xuất

Hiện nay trên địa bàn huyện Thống Nhất chưa có khu đô thị, toàn bộ là khu vực nông thôn. Các ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và các dịch vụ khác chưa được phát triển và chiếm tỉ lệ thấp, do đó các lĩnh vực ảnh hưởng đến môi trường chủ yếu là các cơ sở sản xuất quy mô vừa và nhỏ. Theo niên giám thống kê năm 2006, trên địa bàn huyện Thống Nhất có 569 cơ sở sản xuất công nghiệp – TTCN, chủ yếu là các cơ sở chế biến lương thực - thực phẩm, dệt, may, các sản phẩm từ kim loại, gỗ, công nghiệp khai thác đá mỏ,...

Hiện tại chưa có một điều tra chính thức nào để thống kê tình hình cũng như lượng thải của các cơ sở sản xuất này, hầu hết rác thải được thu gom chung với rác thải sinh hoạt. Tuy nhiên, theo kết quả chương trình điều tra ô nhiễm công nghiệp trên địa bàn TP.HCM do Chi cục BVMT TP.HCM tiến hành từ năm 2005 đến nay, thì lượng rác thải phát sinh trung bình từ các cơ sở sản xuất quy mô vừa và nhỏ là khoảng 5 tấn/năm. Như vậy hoạt động sản xuất của Thống Nhất sẽ phát sinh một lượng rác khoảng 2.845 tấn/năm tức 7,79 tấn/ngày.

1.9.4 Hiện trạng lưu giữ Chất thải rắn

Tại các hộ gia đình: hiện tại các gia đình thường sử dụng các thùng chứa chất thải rắn bằng nhựa, một số ít sử dụng các thùng chứa bằng kim loại hoặc các giỏ tre nứa. Phổ biến nhất hiện nay, người dân sử dụng các loại túi xốp, nylon để chứa chất thải. Khi đến thời gian giao rác, thông thường các hộ đem thùng chứa hoặc túi nylon để trước cửa để công nhân thu gom. Một số hộ khác thường bỏ rác vào các bọc nylon buộc chặt để trước cửa nhà chính hành động này đã tạo điều kiện cho những người thu mua ve chai có thể bươi móc gây ô nhiễm làm mất vẻ mỹ quan đô thị.

Đối với các hộ gia đình khu vực nông thôn, không tiếp cận được với dịch vụ thu gom rác hoặc không hợp đồng với đơn vị thu gom rác thường bỏ rác vào một nơi nào đó cạnh nhà sau đó đem đi đốt hoặc thải xuống kênh, nơi công cộng, một số ít ủ thành phân để trồng cây, số còn lại là đem chôn.

Tại các chợ: do diện tích kinh doanh có hạn nên hầu hết rác phát sinh đều được thải bỏ ngay tại các lối đi trong chợ. Sau khi tan chợ, công nhân vệ sinh sẽ thu gom rác.

Đối với các trường học, công sở, nhà hàng, khách sạn: rác được lưu trữ trong các thùng chứa nhỏ được trang bị ngay trong đơn vị, sau đó được thu gom bởi đội vệ sinh môi trường tại xã đó.

38


Rác bệnh viện và các trạm y tế: được lưu giữ trong các thùng nhựa và được tiêu hủy tại chỗ bằng lò đốt thủ công.

1.9.5 Công tác Quản lý, thu gom vận chuyển và xử lý chất thải rắn

Công tác quản lý

Đối với công tác quản lý chất thải, hiện nay trên địa bàn huyện Thống Nhất các xã đều hình thành các tổ thu gom (mỗi tổ thu gom có 4 nhân công) hoặc các hợp tác xã đảm trách việc thu gom và vận chuyển rác thải về các điểm xử lý chất thải rắn sinh hoạt của địa phương.

Công tác thu gom chất thải sinh hoạt được thực hiện thường xuyên với tần suất 01 ngày/01 lần. Đối với những vùng sâu vùng xa do mật độ dân số thấp nên được thu gom 02 ngày/01 lần. Ngoài ra, UBND tại các xã cũng kết hợp với Đội Đội Duy tu công trình giao thông thường xuyên thu gom rác trên các tuyến đường quốc lộ chính của huyện, đảm bảo môi trường cảnh quan không để tình trạng ô nhiễm môi trường cục bộ ảnh hưởng đến người dân xung quanh.

Phương tiện thu gom, vận chuyển

Các phương tiện thu gom vận chuyển rác hiện nay chủ yếu do các tổ thu gom tác tại các xã tự trang bị và cũng đang từng bước có sự chuyển biến tích cực từ các loại xe tự chế của người dân sang các loại xe thu gom chuyên dụng điển hình như: phương tiện thu gom, ép rác chuyên dụng của đội Duy tu và HTX Thành Phát. Tuy nhiên việc chuyển đổi phương tiện thu gom chưa đồng bộ nên việc xử lý chất thải rắn hiện nay hầu hết chưa hợp vệ sinh và không đồng bộ.

Công tác xử lý

Trên địa bàn huyện Thống Nhất hiện tại chưa có bãi chôn lấp hợp vệ sinh nên hầu hết lượng chất thải rắn sinh hoạt sau khi thu gom đều được đổ bỏ tại các bãi rác hở của Huyện và được xử lý chủ yếu theo phương thức phân loại sơ bộ sau đó đốt và chôn lấp. Đây chính là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm cảnh quan môi trường khu vực xung quanh bãi rác và có thể gây ô nhiễm nguồn nước ngầm.

Bên cạnh đó vì Huyện thống Nhất chủ yếu phát triển nghề nông nghiệp, diện tích đất nông – lâm nghiệp chiếm khoảng 86,7% do đó nhiều người dân tự xử lý rác thải sinh hoạt tại vườn của gia đình bằng cách đốt và đào hố để chôn lấp.

Đối với chất thải rắn y tế: phần lớn chất thải y tế không độc hại được thu gom chung với chất thải rắn sinh hoạt, phần chất thải nguy hại được các hộ lý thu gom riêng và tiêu hủy bằng lò đốt thủ công

39


Hiện nay huyện đã quy hoạch bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn với diện tích 10 ha và dự kiến sẽ mở rộng 130 ha tại xã Quang Trung. Đây sẽ là bãi xử lý rác liên huyện, không những xử lý rác thải sinh hoạt mà còn xử lý rác thải công nghiệp. Ngoài ra tại các xã còn lại sẽ bố trí bãi rác trung chuyển có quy mô từ 0.1-0.5 ha.

Một số điểm hạn chế của công tác quản lý CTR trên địa bàn huyện Thống Nhất:

- Chưa xây dựng kế hoạch quản lý chất thải rắn phù hợp.

- Chưa có cán bộ chuyên ngành về quản lý chất thải rắn.

- Công tác thu gom và xử lý chất thải rắn chưa tiến hành đồng bộ, nhiều khu vực dân cư chưa tiếp cận được với dịch vụ thu gom CTR.

- Chưa có doanh nghiệp chuyên trách cho cả huyện (chỉ có tổ, HTX theo xã) làm nòng cốt trong việc thu gom, vận chuyển, xây dựng và vận hành xử lý các loại chất thải

- Phương tiện và lực lượng thu gom CTR còn hạn chế, CTR sinh hoạt chưa được thu gom triệt để, rác còn rơi vãi trên đường phố.

- Chưa có bãi chôn lấp chất thải hợp vệ sinh.

- Chưa xây dựng hệ thống phân loại CTR tại nguồn đối với CTR sinh hoạt

- Người dân vẫn còn duy trì thói quen xả rác bừa bãi, nhận thức của cộng đồng về bảo vệ môi trường và an toàn sức khỏe liên quan tới công tác thu gom, xử lý và quản lý CTR vẫn ở mức độ thấp.

- Chưa tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ quản lý địa phương và các chương trình nâng cao ý thức trong việc xả thải, tồn trữ và thu gom CTR của người dân.

1.10 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP

Là huyện mới được thành lập nên so với các huyện khác trong tỉnh, qui mô và sản lượng sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn huyện còn rất thấp, chủ yếu là sản xuất tiểu thủ công nghiệp ở hộ gia đình với kỹ thuật còn khá lạc hậu, tập trung vào một số ngành nghề như: ngành công nghiệp khai thác đá xây dựng (29,6%); ngành chế biến lương thực, thực phẩm (24,4%), các ngành sản xuất đồ gỗ chiếm 19%; sản xuất sản phẩm kim loại 9,2%; may, đo giày da 8,3% ….

Trong đó, công nghiệp khai thác đá xây dựng, các ngành sản xuất đồ gỗ; sản xuất sản phẩm kim loại là những ngành phát sinh ra rất nhiều bụi và NOx, CO2, SO2 gây ảnh hưởng đến chất lượng môi trường không khí; các ngành chế biến lương thực, thực phẩm tiêu thụ và

40


thải ra môi trường một lượng nước khá lớn giàu các chất dinh dưỡng, sinh vật gây bệnh và ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước; phần lớn rác thải công nghiệp đặc biệt là rác thải nguy hại chưa được phân loại và hợp đồng với các đơn vị có chức xử lý.

Bên cạnh đó hiện nay, do cơ sở hạ tầng của huyện còn hạn chế, cho nên hệ thống nước mưa và nươc thải tại các nhà máy, cơ sở chưa được tách riêng và xử lý trước khi đưa vào hệ thống kênh rạch làm tăng nguy cơ suy giảm chất lượng nước mặt.

Kết quả do Chi cục BVMT phối hợp với phòng TNMT huyện khảo sát và thu thập thông tin về một số hoạt động công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ trên địa bàn của huyện cho thấy khái quát về vấn đề quản lý môi trường và hiện trạng xả thải, theo bảng thống kê dưới đây:

Bảng 3.8: Khái quát về vấn đề quản lý môi trường và hiện trạng xả thải

SttNgành nghề

Nhiên liệu

Phát sinhTừ quá trình sản xuất

Hình thức/hệ thống xử lý

Khí NướcRác thải

(nguy hại)Khí Nước Rác

1Sản xuất nước đóng chai

Điện không Vệ sinh thùng

không không không không

2Sản xuất bún

Điện, trấu, củi

Bụi, CO2,

SO2

Làm bún

Lá chuối, bún hư và bao bì

không không Hợp đồng

3

Mổ heo Củi đun nước

Bụi, NH3, CO2

Rửa thịt, vệ sinh nơi làm

Lông, phân và các bộ phận bỏ đi

không Có xử lý, không nghiệm thu

Hầm biogas

4

Mổ bò Củi Bụi, CO2,

SO2

Rửa thịt và làm vệ sinh nhà xưởng

Lông, phân và các bộ phận bỏ đi

Không không không

5

Sản xuất nông sản

Điện, củiDO

Bụi, NOx, CO2,

SO2

Rửa nguyên liệu

Vỏ nguyên liệu, bao bì

không không Phân xanh

6 Xay đá Điện Bụi không không không Có xử lý, không nghiệm

không

41


SttNgành nghề

Nhiên liệu





thu

7

Sản xuất cống bêtông

Điện, than

Từ lò hơi: Bụi, NOx, CO2,

SO2

Vệ sinh nhà xưởng

Giẻ lau dầu khôn Có xử lý và nghiệm thu

Bán và đổ rác

8

Sản xuất ống nhựa

Điện VOC từ quá trình ép nhựa

Làm mát ống

Bao bì Không Có xử lý, không nghiệm thu

không

9

Làm đũa tre

Điện củi

Bụi, NOx, CO2,

SO2

không Mùn tre, bao bì

Không không Bán ve chai

10Gia công cưa xẻ gỗ, ván lạng

Điện Bụi không Mùn cưa không không không

11

Làm Chuối chiên

Củi Bụi, CO2,

SO2

Rửa chuối

Vỏ chuối, bao bì

Không Có xử lý, không nghiệm thu

không

12

Kinh doanh ăn uống

Điện, gas

Mùi chế biến thức ăn

Rửa đồ ăn và chén dĩa

Rác dư thừa từ thức ăn, bao bì

không Có xử lý, không nghiệm thu

Hợp đồng

13

Kinh doanh xe gắn máy

Điện không Sản xuất

không không Có xử lý, không nghiệm thu

không

14 Xăng dầu, nhớt

Điện Bụi do xe ra vào

Rửa tay, thiết bị

không không Có xử lý, không nghiệm

không

42


SttNgành nghề

Nhiên liệu





thu

Nhận xét:

- Qua kết quả khảo sát, điều tra cho thấy:+ Quy mô sản nhà xưởng, khu vực sản xuất khá nhỏ: phần lớn chỉ vài trăm mét vuông, số cơ sở trên vài ngàn mét vuông rất ít.+ Các cơ sở sản xuất và hộ kinh doanh còn dùng các trang thiết bị lạc hậu, nguồn nhiên liệu là củi và than còn khá phổ biến.+ Phần lớn các cơ sở sản xuất chưa có hệ thống xử lý nước thải hoặc có nhưng chỉ mang tính chất xử lý sơ bộ, không được nghiệm thu và đánh giá mức độ vượt tiêu chuẩn cho phép+ Về phần khí thải, toàn bộ các cơ sở khảo sát đều không có biện pháp hoặc hệ thống giảm thiểu và xử lý khí thải, tiếng ồn.+ Rác thải, đặc biệt là rác thải nguy hại hầu như chưa được quan tâm xử lý đúng mức, theo ghi nhận không có cơ sở nào đăng ký sổ chủ nguồn thải và hợp đồng thu gom, xử lý rác thải nguy hại theo quy định.

- Trên thực tế theo kết quả phân tích của Chi Cục BVMT cũng đã cho thấy: phần lớn các chỉ tiêu đo đạc trong thành phần nước thải sản xuất công nghiệp tại huyện Thống Nhất đều không đạt TCCP với các chỉ tiêu như: COD, BOD5, TSS và coliform … Chất lượng môi trường không khí còn khá tốt do mật độ, quy mô và số lượng cơ sở sản xuất còn thấp so với diện tích chung của huyện và nằm rải rác.

1.11 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG ĐẤT

Nhằm đánh giá hiện trạng chất lượng đất tại các vùng canh tác các loại cây trồng đặc trưng trên địa bàn huyện Thông Nhất, Chi cục BVMT Tp.HCM đã tiến hành lấy mẫu và phân tích mức độ ô nhiễm đất vào tháng 08/2008 tại những vị trí như sau: bãi rác xã Gia Tân 1, đất trồng bắp xã Gia Tân 2, đất trồng cao su xã Xuân Thiện, đất trồng lúa xã Lộ 25 và đất trồng cây ăn trái, kết quả phân tích được trình bày trong bảng sau:

Bảng 3.9. Kết quả phân tích chất lượng đất tại các vị trí lấy mẫu

43


CHỈ TIÊUĐƠN

VỊ

MẪU ĐẤT

Bãi rácTrồng

bắpTrồng cao su

Trồng lúa

Trồng cây ăn trái

pHH2O - 6,99 4,33 4,41 5,08 5,29

Âm % 9,21 14,43 28,11 42,31 16,30

N tổng mg/kg 78,29 82,02 87,90 64,67 157,32

P tổng mg/kg 1,38 2,94 21,53 44,59 35,77

Hg mg/kg 0,070 0,11 0,093 0,036 0,045

Al % 1,77 1,65 2,08 1,69 1,32

Ca mg/kg 533,14 30,53 KPH 7,18 30,02

Mg mg/kg 631,45 305,62 208,10 237,82 74,99

Fe % 7,51 10,17 7,83 8,43 5,08

Dư lượng thuốc BVTV họ Clo

µg/kg KPH 7,94 KPH 0,48 KPH

(Nguồn: Chi cục Bảo vệ Môi trườnng TP.HCM, 2008)

Hiện nay tại Việt Nam chỉ có một số tiêu chuẩn đánh giá chất lượng môi trường đất: đối với một số kim loại nặng, hàm lượng nitơ tổng, hàm lượng photpho, hàm lượng kali tổng số. Các tiêu chuẩn đánh giá mức độ ô nhiễm đất khác có thể sử dụng tiêu chuẩn của Hà Lan để đánh giá.

Bảng 3.10. Đánh giá mức độ ô nhiêm đất tại một số điểm ở huyện Thống Nhất

TT Chất ô nhiễm Kết quả phân tích

TCCP Tiêu chuẩn Hà Lan (ppm)

1 N tổng (%) 0,065 – 0,157 0.065 - 0.530 (*) -

2 P tổng (%) 0,001 – 0,045 0.05 -0.60 (**) -

3 Hg (mg/kg) 0,036 – 0,11 - 0.3

(Nguồn: Chi Cục Bảo vệ Môi trường TP.HCM, 2008)

Ghi chu:

TCVN 7209-2002: Chất lượng đất – Giới hạn tối đa cho phép của kim loại nặng trong đất

(*): TCVN 7373-2004: Chất lượng đất – Giá trị chỉ thị về hàm lượng Nitơ tổng số trong đất Việt Nam.

44


(**): TCVN 7374-2004: Chất lượng đất – Giá trị chỉ thị về hàm lượng Photpho tổng số trong đất Việt Nam.

Nhận xét chung

Kết quả phân tích các chỉ tiêu cơ bản cho thấy tại 5 vị trí thực hiện lấy mẫu phân tích, hàm lượng Nitơ tổng số dao động trong khoảng 0,065 – 0,157% và hàm lượng photpho tổng số dao động trong khoảng 0,001 – 0,045% đều đạt tiêu chuẩn cho phép, tại khu vực trồng bắp và trồng lúa phát hiện tồn dư thuốc bảo vệ thực vật gốc Clo. Giá trị Hg nằm trong khoảng 0,036 – 0,11mg/kg, nếu so sánh với tiêu chuẩn của Hà Lan thì giá trị Hg đạt TCCP. Nhìn chung, chất lượng đất nông nghiệp của huyện Thống Nhất vẫn còn khá tốt.

1.12 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG NÔNG NGHIỆP

1.12.1 Hiện trạng và định hướng phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện Thống Nhất

1.12.1.1Hiện trạng chăn nuôi

Huyện Thống Nhất có ngành chăn nuôi phát triển mạnh nhất tỉnh Đồng Nai. Các loại vật nuôi ở Thống Nhất khá đa dạng, bao gồm, trâu, bò, heo, gà, vịt, ngan, ngỗng, cút, dê… nhưng loại vật nuôi chiếm ưu thế trong những năm qua là heo và gà. Đến tháng 4/2007, đàn heo toàn huyện đạt 157.024 con và đàn gà đạt 539.200 con.

Ngành chăn nuôi trên địa bàn huyện có xu hướng phát triển theo mô hình trang trại, thu hẹp dần các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ trong khu dân cư. Đến tháng 1 năm 2007, toàn huyện có 391 trang trại trong đó có 352 trại heo và 39 trại gà. Tỉ lệ chăn nuôi tập trung so với tổng đàn đạt 43% về chăn nuôi heo và 65 – 70% về chăn nuôi gà, vượt trội nhiều lần so với bình quân toàn quốc (20 -22% đối với heo, 23 -25% đối với gà).

1.12.1.2Hiện trạng và định hướng phát triển trồng trọt

Trong những năm qua, giá trị sản xuất ngành trồng trọt bình quân 2 năm (2006 – 2007) tăng 2,5%/năm (năm 2006 đạt 330 tỷ đồng, tăng 1,07% và năm 2007 đạt 343,96 tỷ đồng tăng 3,96%) ; trong 6 tháng đầu năm đạt 94,9 tỷ đồng tăng 2,5% so với cùng kỳ.

Tổng diện tích cây lâu năm 2007 là : 16.678 ha tăng 394 ha so năm 2005 ; trong đó diện tích các cây trồng cà phê giảm chuyển sang trồng cây ăn trái và cây điều.

Tổng diện tích gieo trồng cây hàng năm năm 2007 là 8987 ha, giảm 1310 ha so với năm 2005. Trong đó, diện tích cây lương thực giảm 1082 ha (13,5%), cây công nghiệp ngắn ngày giảm 61 ha (16%) ; diện tích cây thực phẩm giảm 169 ha (10,8%). Tuy nhiên diện tích rau đạt 1321 ha tăng 220 ha (2,24%)

45


Công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, sử dụng giống mới phù hợp với điểu kiện thổ nhưỡng, khí hậu, nguồn nước, gắn với nhu cầu của thị trường và quá trình phát triển công nghiệp của địa phương đã mang lại hiệu quả nhất định. Trong 2 năm qua diện tích chuyển đổi là 394 ha trong đó diện tích cà phê chuyển đổi là 228 ha chủ yếu chuyển sang điều và cây ăn trái, đặc biệt cao su tiểu điền đang có chuyển hướng phát triển năm 2007 tăng 41 ha chuyển từ cây màu và chôm chôm sang.

Tình hình các cây trồng chính trên địa bàn huyện qua các năm :

Cây trồng hàng năm

(Nguồn : Niên Giám thống kê Tỉnh Đồng Nai, năm 2007)

Cây lương thực có hạt

Tên Diện tích (nghìn ha) Năng suất (Tạ/ha) Sản lượng (nghìn

Tấn)

2006 2007 2006 2007 2006 2007

Lúa 3,542 3,321 41,33 44,27 14,640 14,701

Ngô 3,416 3,493 48,80 51,39 16,671 17,952


Cây trồng lâu năm

TênDiện tích (ha)

Diện tích thu

hoạch (ha)Sản lượng (Tấn)

2006 2007 2006 2007 2006 2007

Cà phê 813 717 813 717 967 813

46

Tên Diện tích (ha) Năng suất (Tạ/ha) Sản lượng (Tấn)

2006 2007 2006 2007 2006 2007

Đậu 67 73 9,1 9,45 61 69

Rau 1.289 1.321 124,66 122,78 16,069 16,219

Đậu nành 61 69 13,24 13,87

Đậu tương 105.000 124 - - 139 172

Sắn 36 120 240 240 864 2880


Cao su 5061 4842 5042 4087 7593 7109

Hồ tiêu 377 367 348 355 494 508

Điều 3205 3231 2049 2485 2602 2873

Chôm chôm 2627 2643 2114 2306 26975 29591

Xoài 41 49 20 21 118 124

Sầu riêng 208 218 126 144 829 962

Cam, quýt 14 22 14 14 82 84

Chuối 3323 3257 3293 3257 39516 40595


Nhờ làm tốt công tác chuyển giao kỹ thuật nên đến nay : tỷ lệ giống mới cây ngắn ngày đưa vào sản xuất là 98% trong đó, các loại cây trồng chính như lúa, mỳ, bông, đậu nành, bắp sử dụng 100% giống mới. Tỷ lệ sử dụng đất như cây lâu năm : điều 29,7%, chôm chôm 13,6%, sầu riêng 32,2%. Các vùng chuyên canh cây trồng được giữ vững ổn định như diện tích trồng chuối ổn định 3.280 ha tập trung ở các xã : Gia Kiệm, Quang Trung, Gia Tân 1, Gia Tân 3… Diện tích mía ổn định 100 ha tập trung ở các xã Hưng Lộc, diện tích chôm chôm ổn định 2700 ha tập trung ở các xã vùng Kiệm Tân.

1.12.2 Các vấn đề môi trường chủ yếu trong nông nghiệp

1.12.2.1Các vấn đề môi trường chủ yếu từ hoạt động chăn nuôi

a. Chất thải chăn nuôi

Các chất thải phát sinh từ hoạt động chăn nuôi được chia làm ba loại: chất thải rắn (phân, nước tiểu, xác súc vật chết, thức ăn dư thừa, vật liệu lót chuồng,…), chất thải lỏng (nước thải vật nuôi, nước rửa chuồng và phần phân lỏng hòa tan,…) và chất thải khí (khí độc và mùi hôi). Trong chất thải chăn nuôi có nhiều hỗn hợp hữu cơ, vô cơ, vi sinh vật và trứng ký sinh trùng có thể gây ô nhiễm môi trường không khí, đất, nguồn nước (nước mặt, nước ngầm) và gây bệnh cho động vật và con người nếu không được xử lý đúng cách.

Chất thải rắn

Phân và nước tiểu gia suc

Theo Nguyễn Thị Hoa Lý (1994), lượng phân và nước tiểu gia súc thải ra trong ngày đêm trung bình như sau:

47


Bảng 3.11: Số lượng chất thải của một số loài gia suc gia cầm

Loài gia súc, gia cầmLượng phân

(kg/ngày)

Lượng nước tiểu

(kg/ngày)

Trâu bò lớn 20 - 25 10 - 15

Heo < 10 kg 0,5 - 1 0,3 - 0,7

Heo 15 – 45 kg 1 - 3 0,7 - 2

Heo 45 – 100 kg 3 - 5 2 - 4

Gia cầm 0,08 -

(Nguồn: Nguyên Thị Hoa Lý (1994) ĐHNL TP.HCM).

Hiện nay, tại huyện Thống Nhất, hầu hết phân heo và gia cầm đề được thu gom để bán và sử dụng, nhưng việc tiêu thụ phân còn gặp nhiều khó khăn vào mùa mưa, nhất là thời kỳ mưa nhiều và khu tập trung. Trong khi đó, các hộ chăn nuôi tập trung chưa đầu tư xây dựng khu dự trữ phân. Một số đơn vị trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã thu mua phân để để chế biến thành phân hữu cơ vi sinh, nhưng công suất còn rất nhỏ. Hầu hết được chuyển thẳng lên Lâm Đồng bán cho các hộ trồng cà phê, chè.

Xác súc vật chết

Xác súc vật chết do bệnh được quy định trong danh mục chất thải nguy hại. Kết quả khảo sát của Chi cục BVMT TP.HCM năm 2008 cho thấy tất cả các hộ chăn nuôi điều tra đều tự xử lý bằng cách đem chôn cách xa khu vực chăn nuôi và khu dân cư. Tuy nhiên, không đề cập là khu vực chôn này có nằm trong quy hoạch hoặc được sự cho phép của cơ quan chức năng hay chưa.

Thức ăn dư thừa, vật liệu lót chuồng

Loại chất thải này có thành phần đa dạng gồm: thức ăn thừa, bao bì đựng thức ăn, bao bì đựng thuốc kháng sinh, vacxin, trấu lót sàn… Theo kết quả khảo sát, thì lượng rác này TB khoảng 4 -6 kg/ trang trại/ngày đêm. Loại rác này thường tự xử lý tại chỗ chủ yếu bằng cách đốt cùng với chất thải sinh hoạt. Tuy nhiên, đối với một số loại rác được quy định là rác thải nguy hại như bao bì đựng thuốc thú y vẫn được xử lý chung với các loại rác thông thường.

Chất thải sinh hoạt

48


Phát sinh từ hoạt động sinh hoạt của công nhân trong trang trại. Tuy nhiên lượng rác thải này không lớn khoảng 1,5 -3kg/ngày đêm/trang trại. Rác này thường tự xử lý trong khuôn viên trang trại, chủ yếu bằng phương pháp đốt.

Nước thải

Nuớc thải chăn nuôi phát sinh chủ yếu từ lượng nước thải rửa chuồng được hòa chung với nước tiểu của vật nuôi và nước tắm vật nuôi. Khảo sát cho thấy, các trang trại nuôi gà chủ yếu là dùng trấu trải sàn, chỉ dọn phân sau 20 ngày nuôi và tiếp theo cứ 3 ngày 1 lần nên lượng nước thải rất ít, khoảng 2-3 m3/ngày đêm/trang trại, và hầu như không qua xử lý mà được sử dụng trực tiếp để tưới cây trong khuôn viên trang trại.

Trong khi đó, các trang trại nuôi heo đều thu gom phân heo mỗi ngày 2 lần kèm theo rửa sạch nền chuồng; nên lượng nước thải lớn hơn nhiều 10 -20 m3/ngày đêm/trang trại. Đối với các hộ chăn nuôi quy mô lớn đền có đầu tư hệ thống biogas để xử lý nước thải. Trong khi, các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ hầu như không xử lý nước thải mà xả trực tiếp ra môi trường (tự thấm xuống đất, sông suối) làm tăng nguy cơ ô nhiễm môi trường đất, nước mặt và nước ngầm đe dọa sức khỏe con người và vật nuôi do sự phát tán của các mầm bệnh trong nước thải. Trong khi đó, kết quả khảo sát cho thấy tất cả các hộ chăn nuôi đều sử dụng nước ngầm cho sản xuất chăn nuôi mà không qua xử lý

Thành phần của cặn nước thải sau khi qua Biogas có các chất dinh dưỡng thấp hơn để làm phân bón hoặc làm thức ăn cho cá. Đặc biệt theo nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Hoa Lý số lượng các ấu trùng và trứng giun sán giảm rõ rệt so với phân tươi, do đó an toàn hơn khi dùng nước thải này để tưới cây.

Bảng 3.12: Hiệu quả xử lý phân của hệ thống Biogas

Chỉ tiêu Trước khi xử lý Sau khi xử lý

pH

COD (mg/l)

BOD (mg/l)

Ecoli (MPN/ ml)

Coliform (MPN/l)

Streptococcus (MPN/l)

Trứng ký sinh trùng (trứng/g)

7,4

32.000

10.600

15,76 x 107

18,97 x 1010

54,5 x 106

2.750

7,9 – 8

5.800 - 6.600

3.400 - 3.900

12 - 15,26 x 104

12,3 x 103 - 25,74 x 105

0,31 - 2,7 x 102

105 - 175

(Nguồn:Nguyên Thị Hoa Lý,1994)

Khí độc và mùi hôi

49


Trong chất thải chăn nuôi luôn tồn tại một lượng lớn vi sinh vật hoại sinh. Nguồn gốc thức ăn của chúng là các chất hữu cơ, vi sinh vật hiếu khí sử dụng oxy hòa tan tạo ra những sản phẩm vô cơ: NO2, NO3, SO3, CO2 quá trình này xảy ra nhanh không tạo mùi thối. Nếu lượng chất hữu cơ có quá nhiều vi sinh vật hiếu khí sẽ sử dụng hết lượng oxy hòa tan trong nước làm khả năng hoạt động phân hủy của chúng kém, gia tăng quá trình phân hủy yếm khí tạo ra các sản phẩm CH4, H2S, NH3, H2, Indol, Scortol… tạo mùi hôi nước có màu đen, vàng là nguyên nhân làm gia tăng bệnh đường hô hấp, tim mạch ở người và động vật. Cường độ của mùi hôi phụ thuộc vào điều kiện mật độ vật nuôi cao, sự thông thoáng kém, nhiệt độ và ẩm độ không khí cao.

Các hộ chăn nuôi điều tra hiện nay đều giảm mùi hôi bằng cách thu gom chất thải vả vệ sinh chuồng trại thường xuyên, lập tường rào và trồng cây xanh trong khuôn viên trang trại. Các trang trại lớn thường áp dụng hệ thống chuồng kín với các trang thiết bị hiện đại như hệ thống điều khiển tự động phân phối thức ăn, nước, thu gom trứng…Hệ thống tự động điều khiển nhiệt độ, ẩm độ, thông gió, hệ thống làm mát gióp giảm thiểu ô nhiễm và mùi hôi.

b. Chăn nuôi phân tán, quy mô nhỏ lẻ và trình độ công nghệ lạc hậu

So với chăn nuôi phân tán, chăn nuôi tập trung quy mô nhỏ thì chăn nuôi quy mô vừa và lớn ít gây ô nhiễm đối với các khu dân cư và môi trường tự nhiên hơn; do các trang trại này hầu hết tách biệt với các khu dân cư tập trung, nằm xa các đầu mối giao thông chính và các nguồn nước mặt đồng thời có ý thức cao và có khả năng đầu tư hệ thống xử lý chất thải và chuồng trại hiện đại giúp hạn chế ô nhiễm môi trường và dịch bệnh.

Tuy nhiên, như đã nêu trên tỉ lệ chăn nuôi tập trung (trang trại) tại huyện Thống Nhất mới đạt 43% đối với đàn heo và 65 -70% đối với đàn gà. Bên cạnh đó, theo thống kê của Báo cáo quy hoạch phát triển chăn nuôi 2007 -2010 và định hướng đến 2020 huyện Thống Nhất thì tỉ lệ các trang trại quy mô khá lớn đến lớn trên địa bàn huyện đối với trang trại gà (>8000 con gà) chỉ đạt trên 20,6% và đối với trang trại heo (>500 con heo) chỉ đạt 24%. Do đó, số lượng hộ chăn nuôi và các trang trại quy mô vừa và nhỏ của huyện vẫn còn chiếm ưu thế trong khi trình độ công nghệ và khả năng đầu tư vào hệ thống chuồng trại hiện đại cũng như xử lý chất thải của các trang trại này còn hạn chế.

Cũng theo báo cáo này, huyện còn khoảng hơn 87 trang trại heo, 4 trang trại gà và hàng trăm hộ chăn nuôi nhỏ lẻ nằm trong vùng cấm nuôi (vd: nằm trong khu dân cư, gần các trục đường giao thông chính,…) chủ yếu thuộc các xã Gia Tân 1, 2, 3, Gia Kiệm và Quang Trung làm tăng nguy cơ ô nhiễm và lan truyền dịch bệnh ở các khu vực này.

c. Công tác thu y và tình hình dịch bệnh

50


Nhìn chung công tác thú y trên địa bàn huyện Thống Nhất được thực hiện tốt và ở mức cao so với mặt bằng chung của cấp huyện toàn quốc. Do triển khai tốt công tác thú y trên địa bàn huyện và xử lý nghiêm với sản phẩm chăn nuôi của địa phương khác vận chuyển qua địa bàn (qua Quốc lộ 20 và quốc lộ 1), nên huyện Thống Nhất là huyện duy nhất của Đồng Nai đã tranh được bùng phát dịch cúm gia cầm và lở mồm long móng. Hầu hết các trang trại đều tự giác tiêm chủng các loại vac xin và khi có sự cố bệnh tật khả nghi là dịch đều báo cáo cho trạm thú y và phòng kinh tế nên xử lý rất tốt. Tuy nhiên về dịch tả, một số trang trại còn chủ quan.

Trên địa bàn huyện hiện có trạm thú y với biên chế 3 người và 10 nhân viên hợp đồng. Ngoài ra còn có cộng tác viên ở mỗi xã (10 người). Do quy mô chăn nuôi ở nhiều xã rất lớn gây nên tình trạng quá tải về công việc, nhất là ở thời điểm chống dịch.

1.12.2.2Các vấn đề môi trường chủ yếu từ hoạt động trồng trọt

Kết quả phân tích mẫu đất tháng 8/2008 tại các khu đất trồng bắp, cao su, trồng lúa và cây ăn trái, cho thấy các chỉ tiêu cơ bản cho thấy tại 5 vị trí thực hiện lấy mẫu phân tích, hàm lượng Nitơ tổng số dao động trong khoảng 0,065 – 0,157% và hàm lượng photpho tổng số dao động trong khoảng 0,001 – 0,045% đều đạt tiêu chuẩn cho phép, tại khu vực trồng bắp và trồng lúa phát hiện tồn dư thuốc bảo vệ thực vật gốc Clo. Giá trị Hg nằm trong khoảng 0,036 – 0,11mg/kg, nếu so sánh với tiêu chuẩn của Hà Lan thì giá trị Hg đạt TCCP. Nhìn chung, chất lượng đất nông nghiệp của huyện Thống Nhất vẫn còn khá tốt. Ô nhiễm nguồn đất chính chủ yếu là do thuốc bảo vệ thực vật gốc Clo.

Nước thải nông nghiệp, nước mưa chảy tràn trên đất canh tác, lôi cuốn theo các chất dinh đưỡng có trong các loại phân bón cho cây trồng xuống sông, suối gây ra hiện tượng phú dưỡng hóa, tác động nghiêm trọng đến đời sống thủy sinh vật, đồng thời làm mất vẻ mỹ quan của môi trường thiên nhiên. Ngoài ra, các loại thuốc bảo vệ thực vật, nếu không được sử dụng một cách khoa học và hợp lý, cũng sẽ hiện diện trong nước mưa chảy tràn và gây ảnh hưởng xấu đến đời sống thủy sinh vật.

Bảng 3.13: Thành phần nước chảy tràn từ đất canh tác (dạng đất nông nghiệp hỗn hợp, có sử dụng phân bón)

Đơn vị Tổng N Tổng P

Tải lượng chất thải trong nước thải kg/km2/năm 1.400 – 3.000 21-50

(Nguồn: WHO, 1993)

51


Tổng diện tích đất gieo trồng của huyện Thống Nhất 25.665 ha. Khi đó, tổng tải lượng chất dinh dưỡng có trong nước chảy tràn từ hoạt động trồng trọt tại huyện Thống Nhất được tính tóan như sau:

Bảng3.14: Tính tóan hiện trạng tải lượng chất dinh dưỡng trong nước chảy tràn từ đất trồng trọt trên địa bàn huyện Thống Nhất.

Đơn vị Tổng N Tổng P

Tải lượng chất thải trong nước thải Tấn/năm 360 - 770 5 – 13

1.13 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG KHU VỰC KHAI THÁC KHÓANG SẢN

1.13.1 Hiện trạng thăm dò, cấp phép hoạt động khoáng sản

Hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản trên địa bàn huyện Thống Nhất diễn ra khá sôi động. Sản phẩm khai thác tài nguyên khoáng sản không những đáp ứng nhu cầu trên địa bàn huyện mà còn cung cấp cho tỉnh Đồng Nai và các tỉnh lân cận như TP.HCM, các tỉnh miền Tây nam Bộ. 2 loại khoáng sản chủ yếu trên địa bàn huyện Thống Nhất là đá xây dựng và puzlan.

Tỉnh Đồng Nai hiện có 16 mỏ đá xây dựng đang khai thác với tổng công suất là 6.841.000 m3/năm và diện tích khai trường 566,9 ha; trong đó huyện Thống Nhất có 4 mỏ với tổng công suất khai thác là 1.126.000 m3/năm chiếm khoảng 16,5% sản lượng khai thác của toàn tỉnh và diện tích khai trường là 198,3 ha. Hiện trạng thăm dò khai thác đá xây dựng tại huyện Thống Nhất cụ thể như sau:

Bảng 3.15: Các mỏ đá xây dựng đang khai thác trên địa bàn huyện Thống Nhất

STT Tên mỏ Diện tích (ha) Công suất (m3/năm)

1 Mỏ đá Sóc Lu 1, Quang Trung 70,0 100.000




Tổng cộng 198,3 1.126.000

(Nguồn: Báo cáo Điều chỉnh, bổ sung quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dung khoáng sản tỉnh Đồng Nai đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020, Sở Tài nguyên và

Môi trường tỉnh Đồng Nai, 2006)

Hiện nay toàn tỉnh Đồng Nai chỉ có 3 mỏ puzlan được cấp giấy phép hoạt động khai thác, trong đó có 2 mỏ tại huyện Thống Nhất. Với quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa

52


đang diễn ra mạnh mẽ tại huyện Thống Nhất nói riêng và tỉnh Đồng Nai nói chung thì nhu cầu sử dụng puzlan trong những năm tới là rất cao, mặt khác puzlan thường đi kèm với đá xây dựng nên trong quá trình khai thác đá xây dựng cần kết hợp tận thu puzlan nhằm tăng hiệu quả kinh tế trong khai thác mỏ. Tuy nhiên hiện nay 2 mỏ puzlan tại huyện Thống Nhất hiện đang tạm ngừng khai thác. Hiện trạng thăm dò khai thác puzlan tại huyện Thống Nhất cụ thể như sau:

53


Bảng 3.16: Các mỏ puzlan trên địa bàn huyện Thống Nhất

STT Tên mỏ Diện tích (ha)

Công suất (m3/năm)

Hiện trạng khai thác

1 Mỏ puzlan Gia Kiệm 9,0 100.000 Ngừng khai thác

2 Mỏ puzlan Đồi Khỉ, Quang Trung 50,0 200.000 Ngừng khai thác

Tổng cộng 198,3 1.126.000



1.13.2 Sản lượng khai thác khoáng sản thực tế

Cho đến nay, công nghệ khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn huyện Thống Nhất vẫn đang được áp dụng công nghệ truyền thống trong khai thác mỏ lộ thiên. Đối với mỗi loại hình mỏ thường có một công nghệ riêng, tương ứng với loại hình khoáng sản đó. Tuy nhiên bên cạnh công nghệ khai thác, chế biến truyền thống, trên địa bàn huyện trong những năm gần đây đã áp dụng một số tiến bộ khoa học kỹ thuật vào khai thác nhằm giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và sức khỏe cộng đồng, đảm bào an toàn cho người lao động, nhất là khâu nổ mìn và phá đá quá cỡ.

Theo báo cáo Điều chỉnh, bổ sung quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dung khoáng sản tỉnh Đồng Nai đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 thì sản lượng khai thác khoáng sản thực tế huyện Thống nhất giai đoạn 2000 – 2005 như sau:

54


Bảng 3.17: Sản lượng khai thác khoáng sản thực tế tại huyện Thống Nhất

Tên mỏSản lượng

Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005Sản lượng đá xây dựng (m3/năm)Sóc Lu 1 34.000 60.000 60.000 13.977 53.360Sóc Lu 2 59.140 71.200 106.700 285.970 104.359 126.658Sóc Lu 5 132.000 166.144 255.233 228.740 216.287 163.114Sóc Lu 6 37.826 33.137 24.888 35.257 178.483 150.000Sản lượng puzlan (tấn/năm)Gia Kiệm 35.000 35.485



Tài nguyên khoáng sản huyện Thống Nhất không đa dạng theo chủng loại song lại tập trung cao về một số khoáng sản vật liệu xây dựng tự nhiên, nguyên liệu để sản xuất vật liệu xây dựng. Đây là nguồn nội lực quan trọng cho việc phát triển kinh tế - xã hội của huyện. Vì vậy định hướng quy hoạch trong thời gian tới là sẽ tạo điều kiện cho các mỏ được thăm dò xuống sâu để tận dụng hết tài nguyên khoáng sản. Trong giai đoạn từ nay đến năm 2010 sẽ gia tăng dần công suất khai thác, chế biến với tỷ lệ tăng bình quân 20%/năm để có thể đáp ứng nhu cầu sử dụng của huyện, tỉnh và khu vực; giai đoạn từ 2011 – 2020 sẽ thăm dò mở rộng các khu mỏ hiện hữu để nâng công suất khai thác chế biến với tỷ lệ gia tăng bình quân 20%/năm

1.13.3 Hiện trạng môi trường khu vực khai thác khoáng sản

Hoạt động khai thác mỏ đá trên địa bàn huyện chủ yếu là khai thác kiểu lộ thiên và phương pháp khai thác là gạt bỏ lớp đất thổ nhưỡng, cho nổ mìn phá đá, sử dụng máy nghiền đá để cho ra các lọai đá theo yêu cầu xây dựng.

Qua khảo sát tại các mỏ khai thác đá trên địa bàn huyện cho thấy hiện trạng môi trường khu vực khai thác:

- Đối với môi trường không khí: Không khí xung quanh khu vực mỏ bị ô nhiễm bụi, tiếng

ồn chủ yếu do công tác nổ mìn, nghiền sàng, quá trình vận chuyển lớp phủ, sản phẩm.

- Đối với môi trường nước: chất lượng nước xung quanh khu vực khai thác có thể bị ô

nhiễm do việc xả nước thải. Nước thải tại các mỏ khai thác bao gồm chủ yếu là các chất rắn lơ lửng, dầu mỡ rơi vãi phát sinh từ quá trình phun khống chế bụi, nước mưa chảy tràn, từ các họat động cơ giới làm rơi vãi, nước thải sinh họat công nhân.

55


- Đối với môi trường đất: có sự thay đổi cảnh quan khu vực do việc bóc lớp phủ, gia tăng

các nguy cơ sạt lở, xói mòn đất. Bên cạnh đó một số chất thải như dầu mỡ, chất thải rắn phát sinh trong quá trình khai thác có thể gây ô nhiễm môi trường đất.

1.14 HIỆN TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG HUYỆN THỐNG NHẤT

1.14.1 Bộ máy quản lý môi trường tại huyện Thống Nhất

Hình 3.1. Bộ máy quản lý môi trường huyện Thống Nhất

Hiện nay, phòng Tài nguyên và môi trường huyện Thống Nhất chỉ có 2 cán bộ phụ trách về quản lý môi trường, tại mỗi xã thì có 1 cán bộ địa chính kiêm nhiệm thêm công tác môi trường tại xã đó. Trình độ chuyên môn quản lý môi trường tại huyện Thống Nhất chưa cao vì chủ yếu là cán bộ kiêm nhiệm.

1.14.2 Chức năng và Quyền hạn của phòng Tài nguyên và môi trường huyện Thống Nhất

Phòng Tài nguyên và môi trường huyện thực hiện công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường tại địa bàn huyện. Về công tác quản lý môi trường hiện nay thì phòng Tài nguyên và môi trường huyện có những chức năng và quyền hạn sau:

- Tham mưu cho UBND huyện xây dựng các chương trình hoạt động và quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện; xây dựng các dự án phù hợp với kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của huyện và quy hoạch của tỉnh.

56

Bộ TN & MT UBND tỉnh

UBND huyệnSở TN & MT

Phòng TN & MT huyện


- Là bộ phận thường trực về bảo vệ môi trường của UBND huyện, có nhiệm vụ phối hợp với các phòng, ban, ngành của các xã trong việc triển khai công tác quản lý môi trường trên địa bàn huyện.

- Xem xét, đánh giá về mặt môi trường đối với cá dự án sản xuất dịch vụ, kinh doanh thuộc thẩm quyền cấp giấy phép hoạt động trong việc chấp hành các quy định, tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường theo luật định. Phối hợp với Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh trong công tác thanh tra, kiểm tra các đơn vị sản xuất, dịch vụ, kinh doanh thuộc thẩm quyền quản lý của tỉnh.

- Xây dựng kế hoạch tổ chức kiểm tra định kì và đột xuất các đơn vị hoạt động sản xuất, kinh doanh trong việc chấp hành các quy định tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường theo luật định. Đề xuất biện pháp xử lý vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường đối với các đơn vị thuộc cấp huyện quản lý.

- Giải quyết các khiếu nại, tố cáo có liên quan đến việc gây ô nhiễm môi trường, các sự cố môi trường trên địa bàn huyện trong trường hợp cần thiết cần phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường để cùng giải quyết.

- Tham gia các chương trình, dự án về quản lý và bảo vệ môi trường do Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức thực hiện theo quyết định của UBND tỉnh.

- Phối hợp với các cơ quan, đoàn thể tổ chức tuyên truyền phổ biến pháp luật, chủ trương, chính sách và kế hoạch bảo vệ môi trường của nhà nước đến người dân trên địa bàn. Tổ chức tuyên truyền, vận động, giáo dục ý thức bảo vệ môi trương và tổ chức phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường nhằm xây dựng nếp sống văn minh đô thị.

- Lập báo cáo thống kê hiện trạng môi trường theo định kì; thu thập, quản lý lưu trữ tư liệu về tài nguyên và môi trường.

- Quản lý vệ sinh đô thị.

1.14.3 Kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ các cán bộ quản lý

Hiện nay lực lượng làm công tác quản lý môi trường cấp huyện, xã còn quá mỏng, trình độ chuyên môn chưa được đào tạo nhiều, kiến thức kỹ năng về quản lý môi trường còn ít ỏi, nhất là các cán bộ ở xã, chủ yếu là kiêm nhiệm. Trong năm vừa qua các cán bộ quản lý môi trường tại huyện đã được tham gia các lớp tập huấn, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ về môi trường như Tập huấn về Luật Bảo vệ môi trường và Nghị định 80/2006; Nghị đinh 81/2006 tại Biên Hoà - Đồng Nai do Cục Bảo vệ môi trường tổ chức; tập huấn về tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia.

57


1.14.4 Công tác quan trắc môi trường

Hiện nay huyện Thống Nhất chưa thực hiện công tác quan trắc môi trường định kì, việc thực hiện quan trắc chỉ được thực hiện bởi TTQTMT. Do đây là huyện mới được thành lập nên tập trung chủ yếu vào việc xây dựng và ổn định cơ sở hạ tầng.

1.15 HIỆN TRẠNG NHẬN THỨC CỘNG ĐỒNG VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Để đánh giá về mức độ quan tâm của người dân huyện Thống Nhất đối với các vấn đề về môi trường cũng như để có cơ sở cho việc lập kế hoạch và xây dựng các chương trình tuyên truyền, hoạt động bảo vệ môi trường của địa phương phù hợp và hiệu quả, một cuộc điều tra xã hội học đã được tổ chức thực hiện từ tháng 10-11/2008.

1.15.1 Phạm vi và đối tượng thực hiện

- Phạm vi thực hiện: Công tác điều tra nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường tại huyện Thống Nhất tỉnh Đồng Nai được triển khai trên toàn huyện.

- Đối tượng: Người dân sinh sống và làm việc trên địa bàn huyện với 300 phiếu điều tra.

1.15.2 Mục tiêu điều tra

- Xác định các vấn đề môi trường tồn tại.

- Đánh giá mức độ quan tâm và nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường

Qua đó làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng phù hợp với điều kiện của địa phương.

1.15.3 Nội dung điều tra

Để có cơ sở cho việc lập kế hoạch và xây dựng các chương trình tuyên truyền, hoạt động bảo vệ môi trường của địa phương phù hợp và hiệu quả, chương trình điều tra tập trung vào các nội dung sau:

- Nghề nghiệp, nguồn thu nhập, trình độ văn hóa của nhóm dân cư để có cái nhìn khái quát về tình hình kinh tế xã hội của địa phương;

- Tình hình vệ sinh môi trường tại điạ phương để xác định các vấn đề môi trường còn tồn tại.

- Các vấn đề môi trường cần quan tâm và mức độ quan tâm đến các vấn đề về môi trường của người dân để xây dựng các nội dung hoạt động cụ thể.

- Tình hình phát động và phổ biến các thông tin, hoạt động bảo vệ môi trường trong khu vực.

58


- Nhận thức ảnh hưởng của môi trường đến sức khỏe cộng đồng.

- Đề xuất của người dân để làm môi trường khu vực tốt hơn.

1.15.4 Thời gian thực hiện

Nội dung thực hiện Tiến độ thực hiện

Lập kế hoạch điều tra 3 ngày

Điều tra 15 ngày

Xử lý số liệu 5 ngày

Viết báo cáo 3 ngày

Lập kế hoạch tuyên truyền 5 ngày

1.15.5 Kết quả điều tra

Kết quả điều tra nhận thức về bảo vệ môi trường cuả 200 người dân trên địa bàn huyện Thống Nhất như sau:

- Dân tộc:

Kinh Dân tộc khác

87.5% 12.5%

- Nghề nghiệp

Nông dân Nội trợ Cán bộ HS-SV Buôn bán Nghề khác

69.5% 4% 11% 7.5% 8% 2.50%

- Trình độ văn hóa

Mù chữ < 5/12 5 - 8/12 9 -12/12 Trên 12

0% 9% 24.50% 65.50% 1%

- Thời gian cư trú

< 5 năm 5-10 năm > 10 năm

2% 1.5% 96.5%

- Nguồn thu nhập

Nông nghiệp LươngKinh doanh buôn bán

Nguồn khác

60.47% 18.03% 10.3% 11.2%

- Nguồn nước sử dụng

59


Nước ngầm Nước mặt Nước máy Nguồn khác

97.5 - 2.5 -

- Hiện trạng rác thải

Đăng ký đổ rác

Đốt rác Chôn rác Vất lung tung Khác

33% 35% 31.5% 0.5% 0%

- Mức độ quan tâm (nghe/đọc) các thông tin về môi trường

Thường xuyên Ít Rất ítHoàn toàn không nghe/đọc

79.5% 16% 5% 0%

- Nhận thức về tầm quan trọng của môi trường đối với con người

Quan trọng Ít quan trọng Không quan trọng Không quan tâm

94.52% 5.34% 0.00% 0.14%

- Mức độ ô nhiếm môi trường khu vực sinh sống

Nặng Ít ô nhiễm Không ô nhiễm Không quan tâm

22.5% 71.5% 6% 0%

- Nguyên nhân gây ô nhiễm là do:

Nhận thức người dân

Hoạt động công nghiệp

Hoạt động nông nghiệp

Chính sách quản lý

Nguyên nhân khác

65.98% 4.60% 7.67% 0.72% 21.03%

- Mức độ ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường đến sức khỏe cộng đồng.

Nhiều ítKhông ảnh

hưởngKhông quan tâm

95.5% 4% 0.5% 0%

- Các thông tin môi trường được phổ biến và phát động qua:

Phương tiện truyền thông

Họp tổ dân phố

Người dân xung quanh

Cơ quan quản lý

70.25% 8.5% 15.23% 6.02%

- Tần suất tổ chức các hoạt động bảo vệ môi trường tại địa phương

Nhiều Ít Không có Không quan tâm

60


32.05% 56.23% 3.74% 7.98%

- Mức độ quan tâm và tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường tại địa phương

Biết và có tham gia

Biết nhưng không tham gia

Không biếtKhông quan tâm

72.45% 13.77% 5.16% 8.62%

- Các vấn đề môi trường được quan tâm nhất tại địa phương

Bụi, mùi hôi

Rác Tiếng ồn Nước thải Sông suốiThuốc BVTV, phân bón

58.16% 35.28% 2% 3.16% 0.5% 0.9%

- Ai là người làm cho môi trường sống tốt hơn

Người dânNhà nước & nhân dân

Nhà nước

23.12% 74.55% 2.33%

1.15.6 Đánh giá

Qua quá trình điều tra nhận thức của cộng đồng về bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện Thống Nhất cho thấy:

- Dân tộc: chủ yếu là người Kinh, dân tộc thiểu số ít, đây là vấn đề cần chú ý khi xây dựng

các chương trình hoạt động cho phù hợp với tình hình địa phương.

- Nghề nghiệp và thu nhập:

Nghề nghiệp: Nông dân chiếm trên 50%

Thu nhập từ nông nghiệp chiếm khoảng 60%, phần còn lại là thu nhập từ lương và các hoạt động khác.

Qua đó nhận thấy, hoạt động nông nghiệp sẽ là một trong những nguồn gây ô nhiễm cho môi trường và có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng nếu người dân không được cung cấp thông tin đầy đủ.

- Hiện trạng môi trường

Ô nhiễm môi trường: Bụi, rác thải và ô nhiễm nguồn nước hiện nay là 3 trong những vấn đề môi trường cần quan tâm.

61


Bụi chủ yếu từ hoạt động giao thông (một phần do tình trạng cơ sở vật chất kém), khai thác khoáng sản….

Hiện nay theo số liệu điều tra 300 hộ trên địa bàn huyện thì chỉ có hơn 30% có đăng ký đổ rác, số còn lại chủ yếu là đốt và chôn.

Nguồn nước: Nước ngầm là nguồn nước sử dụng chính cho người dân, nhưng với tình trạng khai thác tự do, tình trạng rác thải và nước thải công, nông nghiệp và tốc độ khai thác rừng hiện nay là những nguồn tác động tiêu cực làm suy giảm chất lượng nguồn nước này trong tương lai.

- Nhận thức của người dân về mối quan hệ giữa con người và môi trường:

Bảo vệ môi trường là nghĩa vụ của người dân;

Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường chủ yếu do ý thức bảo vệ môi trường của người dân chưa cao;

Tác động của ô nhiễm môi trường có ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng;

Để bảo vệ môi trường sống tốt hơn cần có sự phối hợp của nhà nước và người dân;

Ngoài ra họ mong muốn địa phương phát động nhiều hoạt về môi trường và mở rộng công tác tuyên truyền xuống các cấp cơ sở.

- Các hoạt động Bảo vệ môi trường của địa phương:

Hiện nay số lượng các chương trình phát động bảo vệ môi trường có sự tham gia của cộng đồng địa phương còn khá khiêm tốn.

Các thông tin tuyên truyền được phổ biến qua các phương tiện thông tin đại chúng (báo, đài truyền hình…), chưa tận dụng và phát huy các kênh tuyên truyền từ các cấp cơ sở như khóm, ấp, tổ dân phố và lực lượng tuyên tuyền viên của từng khu vực.

- Các đề xuất của người dân tập trung vào nội dung sau:

Tăng cường xây dựng và phát động các chương trình tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng sâu rộng xuống địa phương tập trung vào: Bỏ rác đúng nơi quy định, tác hại rác thải, chống phá rừng, dọn dẹp vệ sinh khơi thông cống rãnh, sử dụng nước sạch ….

62


Chính quyền địa phương quan tâm nhiều hơn đến các hoạt động bảo vệ môi trường, tăng cường thanh kiểm tra và có biện pháp chế tài đối với các trường hợp gây ô nhiễm môi trường.

Xây dựng chính sách bảo vệ môi trường dựa vào cộng đồng, kế hoạch đào tạo chuyên môn cho cán bộ chuyên trách về lĩnh vực môi trường và tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức cộng đồng cho người dân.

63


Chương 4: NỘI DUNG QUY HOẠCH VÀ KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ -XÃ HỘI HUYỆN THỐNG NHẤT TỈNH ĐỒNG NAI ĐẾN NĂM 2010 VÀ ĐỊNH HƯỚNG ĐẾN 2020

1.16 MỤC TIÊU CỦA QUY HOẠCH

Đẩy mạnh phát triển kinh tế ở mức độ cao để đảm bảo đạt tốc độ tăng trưởng GDP ổn định ở mức 13 – 14% trong suốt thời kỳ 2006 – 2020, trong đó: tốc độ tăng GDP nông nghiệp phải đạt trên 5,5% cho giai đoạn 2006 – 2010 và trên 4.6% cho giai đoạn 2011 – 2020; tốc độ tăng trưởng GDP công nghiệp đạt 38 – 39% cho giai đoạn 2006 – 2010 và 21 – 22% cho giai đoạn 2011 – 2020; tốc độ tăng GDP dịch vụ 10 – 12% cho cả 2 giai đoạn 2006 – 2010 và 2011 – 2020.

GDP bình quân đầu người đạt 11.5 triệu đồng (630 USD) vào năm 2010 và 30,8 triệu đồng (1.400 USD) vào năm 2020.

Cơ cấu kinh tế huyện có sự chuyển dịch mạnh mẽ, đến năm 2010 đạt: Nông lâm nghiệp chiếm 31%, công nghiệp – xây dựng chiếm 28.5%, dịch vụ chiếm 40.5% và đến năm 2020 đạt: Nông lâm nghiệp chiếm 15 - 16%, công nghiệp – xây dựng chiếm 49 - 50%, dịch vụ chiếm 34 - 35%.

Khai thác và nuôi dưỡng tốt nguồn thu ngân sách trên địa bàn huyện, phấn đấu đảm bảo tốc độ tăng thu ngân sách địa phương đạt 25 – 26% năm, đưa tỉ lệ huy động GDP vào ngân sách từ 2.3% năm 2005 lên 3% năm 2010 và 9 – 10% năm 2020.

Giảm tỉ lệ tự nhiên từ 1.45% năm 2003 xuống còn 1.39% năm 2005, 1.28% năm 2010 và 1.02% năm 2020. Đồng thời thu hút lực lượng lao động có tay nghề từ bên ngoài vào huyện với tốc độ tăng trưởng khoảng 1% năm trong giai đoạn 2006 – 2010 và 2% năm trong giai đoạn 2011 – 2020. Có như vậy mới bảo đảm lực lượng lao động cho yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hoá nền kinh tế.

Thực hiện phổ cập giáo dục phổ thông cơ sở trên toàn địa bàn huyện vào năm 2004 và phổ cập giáo dục phổ thông trung học cho khoảng 60% dân số vào năm 2010 và 100% dân số vào năm 2020.

Bảo đảm 100% số trẻ em được tiêm chủng, giảm tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi từ 22% năm 2004 xuống còn 20% vào năm 2010 và xuống dưới 10% vào năm 2020; giảm thiểu tới mức cao nhất và kiềm chế số người mắc bệnh nguy hiểm như sốt rét, bướu cổ, sốt xuất huyết và các bệnh xã hội nguy hiểm khác.

64


Năm 2010 có 100% số hộ được sử dụng điện, được cấp nước hợp vệ sinh, được xem truyền hình và nghe đài phát thanh.

Phấn đấu đến năm 2010 không còn hộ đói, giảm tỉ lệ hộ nghèo xuống còn dưới 3% và cơ bản không còn hộ nghèo vào năm 2020.

Củng cố an ninh quốc phòng, đảm bảo trật tự xã hội, nâng cao cảnh giác cách mạng, tăng cường lực lượng dân quân tự vệ để đạt tỉ lệ tham gia thường xuyên khoảng 2.5% dân số vào năm 2010 và trên 3% dân số vào năm 2020.

1.17 CÁC NỘI DUNG CHÍNH CỦA QUY HOẠCH

1.17.1 Ngành nông, lâm nghiệp và nuôi trồng thủy sản:

1.17.1.1Phương hướng phát triển:

Phát triển nền nông nghiệp hàng hoá có chất lượng cao, trên cơ sở đẩy mạnh điện tích trồng lúa, màu một vụ năng suất thấp hoặc 2 vụ nhưng năng suất bấp bênh sang trồng cây ăn trái đặc sản hoặc trồng điều; phát triển mạnh vành đai rau sạch kết hợp với phát triển hoa, cây cảnh theo hướng công nghệ cao, nhằm hình thành các vùng chuyên canh nguyên liệu cho công nghiệp chế biến, gia tăng hiệu quả đầu tư trên đơn vị diện tích canh tác và trên đơn vị sản phẩm.

Tiếp tục đẩy mạnh phát triển chăn nuôi heo, gia cầm, bò thịt và bò sữa theo hướng hình thành các vùng chăn nuôi tập trung gắn với phương thức chăn nuôi trang trại, kỹ thuật tiên tiến và công nghiệp chế biến thực phẩm hướng vào thị trường trong nước và xuất khẩu.

Sử dụng có hiệu quả diện tích mặt nước của các hồ đập có khả năng khai thác để nuôi trồng thủy sản, trong đó chú trọng phát triển các mô hình nuôi trồng thủy sản kết hợp với trồng trọt và chăn nuôi như: mô hình VAC, RVC, …

Quản lý và bảo vệ tốt diện tích rừng hiện có, thực hiện tốt chương trình 661/CP về phủ xanh đất trống đồi núi trọc gắn với việc bảo vệ môi trường, đồng thời phát động rộng rãi người dân tham gia trồng cây lâm nghiệp phân tán.

Ưu tiên đầu tư hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp, nhất là các công trình về thủy lợi, giao thông và điện cho các xã nghèo thuộc Chương trình 135 như Xuân Thiện, Xuân Thạnh, xã Lộ 25 và các vùng sản xuất tập trung theo hướng công nghiệp.

1.17.1.2Mục tiêu phát triển:

Một số chỉ tiêu chính về phát triển nông nghiệp của huyện Thống Nhất từ nay đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 như sau:

65


Bảng 4.1: Dự báo một số chỉ tiêu phát triển ngành nông nghiệp

Số TT

Chỉ tiêuĐơn vị tính

Hiện trạng 2003

Kế hoạch 2005

Qui hoạch 2010

Định hướng 2020

Tốc độ tăng BQ (%)2001-2005

2006-2010

2011-2020

1 Lao động N-L nghiệp

Người 36.759 37.500 40.000 45.000 1,04 1,30 1,18

2 GTSX N – L nghiệp

Tỉ đồng

422,5 475,2 638,0 1.017,3 4,73 6,07 4,78

a Nông nghiệp Tỉ đồng

412,8 464,5 623,0 983,3 4,63 6,05 4,67

- Trồng trọt Tỉ đồng

278,4 313,9 394,1 500,4 3,38 4,66 2,42

Tỉ lệ với tổng số

% 67,4 67,6 63,3 50,9

- Chăn nuôi Tỉ đồng

125,9 139,9 210,1 433,8 7,50 8,47 7,52


% 30,5 30,1 33,7 44,1

- Dịch vụ Tỉ đồng

8,5 10,7 18,7 49,2 8,09 11,83 10,16


% 2,1 2,3 3,0 5,0 3,31 5,46 5,24

b Lâm nghiệp Tỉ đồng

7,9 8,5 10,0 14,0 35,60 3,30 3,42

c Nuôi trồng thủy sản

Tỉ đồng

1,8 2,2 5,0 20,0 -14,27

17,84 14,87

3 GDP N-L nghiệp (94)

Tỉ đồng

255,4 288,0 380,0 590,0 5,38 5,70 4,50

4 Vốn đầu tư cho NLN

Tỉ đồng

48,5 55,4 47,8 55,7

5 Diện tích đất NN

Ha 21.339,9 21.126,8 20.379,5 19.074,9 -0,11 -0,72 -0,66

6 D.tích G.trồng cây HN

Ha 11.153,2 10.836,7 8.580,0 5.400,0 -1,67 -4,56 -4,52

7 Một số chỉ tiêu bình quânGDPNN/dân số N.Thôn

103 dg 1.714,8 1.870,1 2.602,7 3.189,2 3,71 6,83 2,05

L.Thực BQ đầu người

kg 118,4 116,6 104,2 63,8 1,50 -2,23 -4,78

Đất NN trên đầu người

M2 1.432,6 1.371,9 1.213,1 811,7 -1,69 -2,43 -3,94

GTSXNN BQ ha đất NN

Tr/ha 19,8 22,6 31,3 53,3 5,28 6,78 5,48

66


1.17.1.3Quy hoạch phát triển các ngành hàng chủ lực:

Về trồng trọt: Dự kiến quy mô diện tích gieo trồng và sản lượng thu hoạch các cây trồng chủ lực đến năm 2010 và 2020 như sau:

Bảng 4.2. Dự báo diện tích – sản lượng các cây trồng chủ lực

Hạng mục Đơn vịHT 2003

ƯTH 2004

KH 2005

QH và ĐH B.Động 2020/20032010 2020

I. Cây hàng năm DT (ha) 11.153 11.029 10.837 8.580 5.400 -5.753

1. Lúa cả năm DT (ha) 4.216 4.213 4.134 3.400 3.000 -1.216

Sl (tấn) 17.063 17.235 17.273 14.380 14.975 -2.088

2. Bắp DT (ha) 4.115 4.110 4.080 3.500 2.500 -1.615

Sl (tấn) 17.637 17.755 17.952 17.500 15.000 -2.637

3. Rau các loại DT (ha) 1.191 1.191 1.193 1.500 2.000 809

Sl (tấn) 14.688 14.770 15.270 21.000 30.000 15.312

4. Cây TAGS DT (ha) 343 350 375 600 1.000 657

Sl (tấn) 4.653 4.747 5.175 12.000 30.000 25.347

II. Cây lâu năm DT (ha) 16.451 17.542 17.488 17.297 16.817 366

1. Cây CN lâu năm DTT (ha)

9.700 10.791 10.673 10.072 9.467 -233

a. Cây cao su DTT (ha)

5.730 5.730 5.654 5.142 4.917 -813

SL (tấn) 6.647 6.758 6.997 7.636 8.763 2.115

b. Cây cà phê DTT (ha)

1.792 1.776 1.628 1.000 500 -1.292

SL (tấn) 1.753 1.786 1.954 1.500 1.000 -753

c. Cây tiêu DTT (ha)

357 355 395 430 550 194

SL (tấn) 327 339 446 697 1.078 751

d. Cây Điều DTT (ha)

1.822 2.930 2.995 3.500 3.500 1.678

SL (tấn) 1.231 1.343 1.898 4.792 10.935 9.706

2. Cây ăn quả DTT (ha)

6.751 6.752 6.815 7.225 7.350 599

SL (tấn) 55.667 58.818 66.569 90.417 109.275 53.608

Về chăn nuôi: Dự báo một số chỉ tiêu về phát triển chăn nuôi đến năm 2010 và 2020 như sau:

67


Bảng 4.3: Dự kiến quy mô phát triển chăn nuôi

Chỉ tiêuĐơn vị

Hiện trạngKế hoạch 2005

Quy hoạch Tốc độ tăng bình quân (%)

Năm 1995

Năm 2000

Năm 2010

Năm 2020

1996- 2000

2001 – 2005

2006 – 2010

2011 - 2020

I. Số lượng đàn

1. Trâu Con 64 2 -50,0 -100

2. Bò Con 514 806 2.200 3.500 7.500 9,4 22,2 9,7 7,9

3. Heo Con 22.834 38.959 65.000 100.000 200.000 11,3 10,8 9,0 7,2

4.Gia cầm 1000 con

232,96 411,1 600,0 910,0 2.200,0 12,1 7,9 8,7 9,2

- Đàn gà 1000 con

221,3 393,2 588,0 900,0 2.090,0 12,2 8,4 8,9 8,8

Tỉ lệ nuôi C.N

% 40,0 50,0 90,0 90,0 90,0

II. SL sản phẩm

1. Trâu Tấn 1,4 0,1 -43,2 -100

2. Bò Tấn 16,2 29,5 62,9 100,1 243,8 12,7 16,4 9,7 9,3

3. Heo Tấn 2.443,2 4.558,2 7.800,0 12.480,0 27.200,0 13,3 11,3 9,9 8,1

4. Gia cầm

Tấn 316,9 591,1 1.080,0 1.679,0 3.960,0 13,3 12,8 9,2 9,0

III. Giá trị SX

Tỉ đồng

95,0 87,5 139,9 210,1 433,8 -1,6 9,9 8,5 7,5

Về lâm nghiệp: Dự kiến đưa diện tích rừng trồng từ 316 ha năm 2003 lên 370 ha năm 2010 và 450 ha năm 2020.

Về nuôi trồng thủy sản: Đẩy mạnh phát triển mô hình VAC, đưa diện tích nuôi cá các loại từ 87 ha năm 2003 lên 110 ha vào năm 2010 và lên 130 ha vào năm 2020.

Một số biện pháp cần tập trung:

(1) Đẩy nhanh chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp theo hướng sau:

68


Bảng 4.4: Dự báo chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp

Loại đấtHT 2003

ƯTH 2004

KH 2005

QH Biến động (ha)

2010 2020 T.số 2005/03 2010/05 2020/10

Đất nông nghiệp

21340 21303 21070 20379 19070 -2.270

-270 -690 -1.310

% so với DNTN

86,3 86,2 85,2 82,4 77,1

1. Đấy cây hàng năm

4.560 4.541 4.425 3.900 2.300 -2.260

-135 -525 -1.600

a. Đất lúa, lúa màu

1.926 1.926 1.908 1.500 1.300 -626 -18 -408 -200

- Ruộng 3 vụ

266 266 280 300 300 34 14 20

- Ruộng 2 vụ

666 667 687 1.200 1.000 334 21 513 -200

- Ruộng 1 vụ

994 994 941 -994 -53 -941

b. Cây HN khác

2.634 2.615 2.516 2.400 1.000 -1.634

-117 -116 -1.400

2. Đất vườn tạp

698 698 650 -698 -48 -650

3. Đất cây Lâu năm

15.995 15.976 15.889 16.069 16.140 145 -106 181 70

a. Đất cây CNLN

10.516 10.491 10.277 9.642 8.917 -1.599

-239 -635 -725

- Cao su 5.730 5.730 5.654 5.142 4.917 -813 -76 -512 -225

- Cà phê 1.856 1.831 1.628 1.000 500 -1.356

-228 -628 -500

- Điều 2.930 2.930 2.995 3.500 3.500 570 65 505

b. Đất cây ăn quả

5.129 5.131 5.250 5.877 6.522 1.393 121 627 645

c. Đất cây LN khác

349 355 395 550 700 351 46 155 150

4. Đất trồng cỏ

0 10 300 500 500 10 290 200

5. Đất có MN NTTS

87 87 96 110 130 43 9 14 20

69


- Chuyển 600 -700 ha lúa 1 vụ và 2 vụ bấp bênh và 1.100 – 1.200 ha đất màu sang trồng các cây trồng khác có hiệu quả kinh tế cao hơn, chủ yếu là cây ăn trái, rau các loại, hoa – cây cảnh, cây thức ăn gia súc và cỏ trồng phục vụ chăn nuôi heo, bò.

- Giảm 813 ha đất trồng cao su, chủ yếu được chuyển sang đất chuyên dùng (khu và cụm công nghiệp) và đất ở đô thị; đồng thời giảm 1.300 – 1.400 ha cà phê, chủ yếu được chuyển sang trồng cây ăn trái và điều.

- Tăng diện tích trồng cây ăn trái 1.300 – 1.400 ha, diện tích trồng cỏ và thức ăn gia súc 500 ha, diện tích nuôi trồng thủy sản 43 ha.

(2) Tăng cường các hoạt động dịch vụ nông nghiệp, nhất là dịch vụ giống để bảo đảm cung ứng đủ giống có chất lượng cao cho nông dân, dịch vụ tín dụng, dịch vụ cung ứng vật tư nông nghiệp với giá cả ổn định.

(3) Đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, chú ý tập trung vào những cây trồng chủ lực của huyện như bắp, đậu nành, cao su, điều, cây ăn trái, rau các loại. Tăng cường hoạt động bảo vệ thực vật và thú y, phòng chống tốt khi có dịch, bệnh xảy ra.

(4) Tập trung đầu tư sửa chữa, nâng cấp và xây dựng mới các công trình thủy lợi đầu mối kết hợp với hoàn chỉnh hệ thống kênh mương nội đồng, phấn đấu đến năm 2010 hoàn thành công tác thủy lợi hóa.

(5) Tăng cường đầu tư phát triển hệ thống điện phục vụ sản xuất nông nghiệp và hệ thống giao thông nội đồng, đặc biệt là các vùng sản xuất tập trung có sản lượng hàng hóa cao; đẩy mạnh cơ giới hóa nông nghiệp, gắn với sơ chế và chế biến các nông sản hàng hóa chủ lực.

(6) Tạo mọi điều kiện thuận lợi về quản lý đất đai cho người dân, kể cả việc sang nhượng đất đai để thành lập trang trại, Kiến nghị TW sớm ban hành thủ tục cấp giấy chứng nhận kinh tế trang trại để các chủ trang trại có thể sử dụng để vay vốn phát triển sản xuất.

(7) Đi đối với thực hiện các chính sách nhằm khuyến khích kinh tế hộ và kinh tế trang trại phát triển, sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn và hỗ trợ kinh tế hợp tác phát triển.

Để triển khai các giải pháp nêu trên đạt hiệu quả cao, từ nay đến năm 2010 cần triển khai một số dự án ưu tiên sau:

(1) Dự án đầu tư nâng cao chất lượng cây ăn quả.

(2) DA phát triển vùng rau sạch và rau ứng dụng công nghệ cao.

70


(3) Dự án phát triển điều tập trung.

(4) Dự án phát triển bò thịt chất lượng cao và chăn nuôi dê.

(5) Dự án phát triển chăn nuôi heo tập trung.

(6) Dự án phát triển chăn nuôi gà công nghiệp.

(7) Dự án đầu tư các công trình thủy lợi (có danh mục kèm theo)

(8) Dự án phát triển hệ thống giao thông nội đồng

(9) Dự án phát triển hệ thống điện sản xuất và cơ giới hóa nông nghiệp.

(10)Dự án phát triển ngành nghề nông thôn

(11)Dự án xây dựng mô hình nông thôn mới theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hợp tác hóa và dân chủ hóa.

1.17.2 Ngành công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp

1.17.2.1Quan điểm, phương hướng phát triển:

Tập trung đầu tư hình thành các khu và cụm công nghiệp tập trung, thực hiện các chính sách ưu đãi để kêu gọi, thu hút các nguồn vốn đầu tư từ bên ngoài, tạo động lực cho các nghành công nghiệp phát triển, trong đó chú trọng phát triển các ngành công nghiệp sử dụng nguyên liệu tại chỗ và sử dụng nhiều lao động tại địa phương, ít gây ô nhiễm môi trường, nhất là các ngành công nghiệp chế biến phục vụ nông – lâm nghiệp; đồng thời khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư vào lĩnh vực ngành nghề nông thôn, nhằm tạo thêm việc làm, gia tăng thu nhập cho lực lượng lao động, thúc đẩy kinh tế nông thôn.

1.17.2.2Mục tiêu và quy hoạch phát triển các ngành hàng chủ lực:

Phấn đấu đạt tốc độ tăng giá trị sản xuất công nghiệp bình quân hàng năm từ 39-40% giai đoạn 2006-2010 và từ 20-21% giai đoạn 2011-2020; đưa tỉ trọng công nghiệp – xây dựng trong cơ cấu kinh tế huyện từ 9,1% năm 2003 lên 12,3% năm 2005, 28,5% năm 2010 và 50% năm 2020.

71


Bảng 4.5: Dự báo các chỉ tiêu phát triển công nghiệp

Số TT


tính

Hiện trạng 2003

Kế hoạch 2005

Qui hoạch 2010


Tốc độ tăng BQ (%)

2001-2005

2006-2010

2011-2020

1 Tổng giá trị SX (GCĐ 1994)

Tỉ đg 56,5 107,9 535,0 3.150,0 13,8 37,8 19,4

2 Lao động công nghiệp

Người 1.155 2.338 7.000 25.000 15,1 24,5 13,6

3 Các khu công nghiệp

Khu CN Dầu Giây Ha 100 350 13,3

Khu CN Lộ 25 Ha 100 250 9,6

Cụm CN-TTCN Quang Trung

Ha 50 50 0,0

Cụm CN-TTCN Gia Kiệm

Ha 50 50 0,0

Cụm CN-TTCN Gia Tân 2

Ha 50 100 7,2

4 Sản phẩm chủ yếu (CNĐP)

- Đá xây dựng các loại

103m3 35 55 90 150 9,5 10,4 5,2

- Chế biến nông sản, TP

Tấn 12500 17.000 20.000 30.000 6,3 3,3 4,1

- Chế biến rau quả Tấn 2.004 2.300 3.000 5.000 2,8 5,5 5,2

- May mặc, giày da 1000cái 78 150 350 1.000 14,0 18,5 11,1

- SX các SP từ gỗ m3 1.297 2.200 2.500 3.000 11,1 2,6 1,8

- SX gạch các loại Tr.viên 5,6 6,0 10,0 10,0 1,4 10,8 0,0

- Cửa sắt các loại M2 4250 7.000 10.000 18.000 10,5 7,4 6,1

- Sửa chữa máy bơm, máy NN

Chiếc 220 900 3.000 3.500 67,5 0,7 1,6

- Trung tiểu tu ô tô Chiếc 167 300 500 1.000 12,4 10,8 7,2

- Cung cấp nước m3

- Cung cấp điện Kwh

a. Về phát triển các khu và cụm công nghiệp – TTCN tập trung:

Đề nghị tỉnh bổ sung danh mục đầu tư các khu và cụm công nghiệp – TTCN tập trung trên địa bàn huyện như sau:

72


- Khu công nghiệp Dầu Giây có quy mô 350 ha (đợt đầu 100 ha), dự kiến phát triển các ngành công nghiệp nhẹ, ít ảnh hưởng ô nhiễm.

- Khu công nghiệp xã Lộ 25 có quy mô 250 ha (đợt đầu 100 ha) phát triển các loại hình công nghiệp tiêu dùng.

- Cụm CN – TTCN Quang Trung có quy mô 50 ha, phát triển các ngành chế biến nông – lâm nghiệp và may mặc.

- Cụm CN – TTCN Sóc Lu có quy mô 200 ha (đợt đầu 50 ha), phát triển các ngành sản xuất vật liệu xây dựng, kể cả vật liệu xây dựng mới.

- Cụm CN – TTCN Gia Tân 2 có quy mô khoảng 100 ha (đợt đầu 50 ha), phát triển các ngành sản xuất vật liệu xây dựng, cơ sở chế biến nông, lâm nghiệp và may mặc.

b. Quy hoạch phát triển các ngành hàng CN-TTCN địa phương:

Công nghiệp-TTCN địa phương sẽ tập trung vào phát triển một số ngành hàng chủ lực như: khai thác đá, vật liệu san lấp (bố trí điểm khai thác tập trung tại Quang Trung) và sản xuất gạch ngói, chế biến nông sản và thực phẩm (xay xát lúa bắp, chế biến cao su, điều, thức ăn gia súc…), chế biến rau quả (chuối sấy, đồ hộp…) may mặc và giầy da xuất khẩu; sản xuất các sản phẩm từ gỗ và kim loại; sửa chữa ô tô và các loại máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp; đồng thời phát triển nhanh ngành cung cấp và phân phối điện nước.

1.17.3 Ngành dịch vụ

1.17.3.1Phương hướng phát triển:

Chú trọng phát triển các loại hình thương mại phục vụ sản xuất nông nghiệp và đời sống nông thôn; tiến tới hình thành các loại hình thương mại phục vụ đô thị và các khu công nghiệp, trên cơ sở khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư vào lĩnh vực này, nhất là đầu tư phát triển hệ thống chợ nông thôn, các khu thương mại gắn với nhà ở, các trung tâm thương mại ở đô thị, phát triển hệ thống bán buôn và bán lẻ rộng khắp.

Đa dạng hóa các loại hình dịch vụ ở nông thôn, trước mắt tập trung vào phát triển mạnh dịch vụ khoa học kỹ thuật, dịch vụ du lịch, dịch vụ vận tải, dịch vụ bưu chính – viễn thông, dịch vụ nhà hàng, dịch vụ nhà trọ cho công nhân và từng bước hình thành hệ thống dịch vụ đầu tư, pháp lý, cung ứng lao động và giới thiệu việc làm tại địa bàn huyện.

1.17.3.2Quy hoạch phát triển các ngành hàng và giải pháp:

a. Thương mại – dịch vụ:

73


Dự báo các chỉ tiêu phát triển ngành thương mại đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 như sau:

Bảng 4.6: Dự báo các chỉ tiêu phát triển thương mại

Số TT

Chỉ tiêuĐơn

vị tính

Hiện trạng 2000

Kế hoạch 2004

Kế hoạch 2005

Qui hoạch 2010



2001-2005

2006-2010

2011-2020

I Tổng D. số bán ra

Tỉ đồng

420,4 672,7 729,0 1700 5000 11,6 18,5 11,4

- Doanh số bán lẻ

Tỉ đồng

412,0 618,5 668,0 1520,0 4250,0 10,1 17,9 10,8

- Doanh số bán buôn

Tỉ đồng

8,4 54,3 61,0 180,0 750,0 48,6 24,2 15,3

1 T.Nghiệp nhà nước

Tỉ đồng

Tỷ lệ so với tổng số

%

2 T.N ngoài N. Nước

Tỉ đồng

420,4 672,7 729,0 1700,0 5000,0 11,6 18,5 11,4


% 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 0,0 0,0 0,0

II L. động T. nghiệp

Người 6565 7070 7254 8540 12560 2,0 3,3 3,9

1 T. Nghiệp Nhà nước

Người


%

2 T.N ngoài nhà nước

Người 6565 7070 7254 8540 12560 2,0 3,0 3,9


% 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

Một số giải pháp chính:

- Quy hoạch, sắp xếp lại mạng lưới chợ, bao gồm:

(1) Nâng cấp 4 chợ: Dốc Mơ, Dầu Giây (chợ cấp 2) và Võ Dõng, Nguyễn Huệ (chợ cấp 3)

(2) Đầu tư mới 3 khu thương mại – dịch vụ Dầu Giây và 8 chợ xã.

(3) Từng bước giải tỏa 9 chợ xã, trong đó có 5 chợ tự phát.

74


- Quy hoạch, sắp xếp lại mạng lưới trạm cung cấp xăng dầu, trong đó dự kiến đầu tư thêm trên địa bàn huyện 20 trạm cung cấp xăng dầu.

- Quy hoạch, sắp xếp lại các điểm giết mổ: hiện tại toàn huyện có 55 điểm giết mổ, trong đó có 33 điểm thuộc HTX, còn lại là các điểm cá thể. Giải pháp trước mắt là rà soát, sắp xếp lại toàn bộ các điểm giết mổ, kiên quyết chỉ giữ lại các điểm có khả năng đáp ứng được các yêu cầu về quản lý, đặc biệt là về môi trường; lâu dài, mỗi xã sẽ quy hoạch một hoặc vài điểm giết mổ tập trung để thuận lợi cho việc quản lý và kiểm soát dịch bệnh và môi trường.

- Phát triển sâu rộng các hình thức liên kết, liên doanh giữa thương mại với sản xuất, hình thành các điểm thu mua nông sản, các đại lý tiêu thụ sản phẩm và cung ứng dịch vụ; tiến tới thành lập các hợp tác xã tiêu thụ, nhất là trong lĩnh vực cung ứng vật tư nông nghiệp và tiêu thụ nông sản hàng hóa.

b. Về du lịch:

Do huyện có tiềm năng phát triển du lịch cảnh quan và du lịch vườn, đồng thời lợi thế nằm trên một số tuyến du lịch của vùng như tuyến Đà Lạt, Mũi Né và gần các đô thị lớn, nên hướng tới cần tập trung kêu gọi đầu tư phát triển các loại hình dịch vụ ngắn ngày như du lịch cảnh quan và du lịch vườn, dịch vụ nghỉ ngơi, vui chơi giải trí kết hợp với tham quan, thể thao, leo núi.

Để đáp ứng mục tiêu đặt ra, ngoài việc tăng cườn đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch tham quan vườn cây ăn trái thuộc khu vực Kiệm Tân, núi Sóc Lu, … dự kiến phát triển 2 khu du lịch tập trung sau:

- Khu du lịch suối Reo (xã Gia Tân) có quy mô diện tích khoảng 100 ha, vốn đầu tư ước 15 tỉ đồng.

- Khu du lịch Sông Nhạn (xã Lộ 25) có quy mô diện tích khoảng 50ha và vốn đầu tư khoảng 7 tỉ đồng.

c. Dịch vụ vận tải:

Phát huy lợi thế là đầu mối giao thông của nhiều tuyến đường bộ, khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư mua sắm phương tiện, tham gia vào các hoạt động vận tải liên tỉnh, coi trọng nâng cao chất lượng dịch vụ vận chuyển hành khách. Phấn đấu đến năm 2010 và 2020 đạt được những chỉ tiêu cơ bản sau:

75


Bảng 4.7: Dự báo một số chỉ tiêu phát triển về dịch vụ vận chuyển

Số TT

Chỉ tiêu Đơn vị tínhHiện trạng 2000

Kế hoạch 2004

Kế hoạch 2005

Qui hoạch 2010

Qui hoạch 2020


1996-2000

2001-2005

2006-2010

2011-2020

I KL vận chuyển

1 KLVC hàng hóa

160,0 220,0 250 480 1.500 12,9 4,6 13,9 12,1

- Đường bộ 1000tấn 160,0 220, 250 500 1.500 12,9 4,6 14,9 11,6

- Đường thủy 1000tấn

2 KLVC hành khách

588,0 857,0 950 1.700 4.500 8,1 4,0 12,3 10,2

- Đường bộ 1000 HK 588,0 857,0 950 1.700 4.500 8,1 4,0 12,3 10,2

- Đường thủy 1000 HK

II KL luân chuyển

1 Hàng hóa Tr.Tấn-Km 6,3 10,5 13 26 85 21,1 5,9 14,9 12,6

2 Hành khách Tr.HK-Km 34,2 41,4 50 95 270 15,0 4,8 13,7 11,0

III Một số chỉ tiêu BQ

1 KLVCHH/đầu người

T-Km/ng 44,4 69,4 84 154 361 19,8 5,2 12,9 8,9

2 KLVCHK/đầu người

HK-Km/ng 240,9 273,6 324 565 1.148 13,8 4,1 11,7 7,3

d. Dịch vụ tài chính, tín dụng và các dịch vụ khác:

- Thu, chi ngân sách: Tăng cường quản lý và nuôi dưỡng các khoản thu; thực hành tiết kiệm và chống lãng phí chi ngân sách; khoán định mức chi phí hành chính cho các cơ quan đơn vị; tăng ngân sách đầu tư kết cấu hạ tầng. Phấn đấu tăng mức thu ngân sách từ 13,8 tỉ đồng năm 2003 lên 18,5 tỉ đồng năm 2005, 59 tỉ đồng năm 2010 và 710 tỉ đồng năm 2020 (nhịp độ tăng bình quân giai đoạn 2006 – 2010 là 25-26% năm và giai đọan 2011 – 2020 là 28-29%/năm)

- Tín dụng: Củng cố hệ thống tín dụng nhà nước, phát triển hệ thống tín dụng nhân dân, đa dạng hóa các hình thức và điều kiện cho vay phù hợp với đặc điểm của từng đối tượng vay, tăng cường vay trung và dài hạn. Phấn đấu đến ăm 2010 đạt mức cho vay tăng gấp trên 2 lần so với hiện nay.

76


- Phát triển mạnh hệ thống dịch vụ bưu chính, viễn thông, internet, chuyển giao khoa học – công nghệ, thông tin thị trường, tư vấn pháp lý, bảo hiểm,… nhằm đáp ứng nhu cầu phục vụ sản xuất và đời sống, nhất là phát triển các khu, cụm công nghiệp – TTCN và đô thị.

1.17.4 Quy hoạch các lĩnh vực văn hoá – xã hội

1.17.4.1Về giáo dục – đào tạo:

a. Phương hướng, mục tiêu phát triển:

Ưu tiên đầu tư cho giáo dục phổ thông để tạo điều kiện thuận lợi cho đào tạo nghề nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nhu cầu lao động có tay nghề của các khu công nghiệp; đồng thời chú trọng phát triển giáo dục mầm non nhằm tạo thuận lợi cho giáo dục phổ thông phát triển và tạo điều kiện để giải phóng phụ nữ.

Bảng 4.8: Dự báo các chỉ tiêu chủ yếu về phát triển giáo dục

STT Chỉ tiêu Đơn vị 2003 2004 2005 2010 2020

I Số học sinh Học sinh 36.568 36.183 37.233 39.856 40.746

1 Nhà trẻ - Mẫu giáo Học sinh 3.033 3.033 3.282 4.305 4.605

2 Tiểu học Học sinh 16.926 16.464 16.549 16.141 15.931

3 Trung học cơ sở Học sinh 11.657 11.686 12.287 13.910 14.510

4 Phổ thông trung học Học sinh 4.952 5.000 5.115 5.500 5.700

II SỐ LỚP HỌC Lớp học 952 974 984 1.128 1.137

1 Nhà trẻ - Mẫu giáo Lớp học 110 110 121 163 166

2 Tiểu học Lớp học 540 540 536 525 517

3 Trung học cơ sở Lớp học 257 257 258 317 328

4 Phổ thông trung học Lớp học 44 67 69 122 127

III SỐ PHÒNG HỌC Phòng 572 589 654 811 816

1 Nhà trẻ - Mẫu giáo Phòng học 81 81 107 142 147

2 Tiểu học Phòng học 303 303 321 355 355

77


STT Chỉ tiêu Đơn vị 2003 2004 2005 2010 2020

3 Trung học cơ sở Phòng học 152 151 172 230 230

4 Phổ thông trung học Phòng học 36 54 54 84 84

IV SỐ GIÁO VIÊN Giáo viên 1.338 1.453 1.522 1.778 2.410

1 Nhà trẻ - Mẫu giáo Giáo viên 133 221 254 330 640

2 Tiểu học Giáo viên 601 635 640 700 820

3 Trung học cơ sở Giáo viên 455 442 468 558 700

4 Phổ thông trung học Giáo viên 149 155 160 190 250

Phấn đấu nâng tỉ lệ huy động trẻ em trong độ tuổi nhà trẻ đến trường đạt 6-8% vào năm 2010 và 30% vào năm 2020; tỉ lệ trong độ tuổi mẫu giáo đến trường đạt 70% vào năm 2010 và 80% vào năm 2020, trong đó tỉ lệ huy động trẻ 5 tuổi đến trường đạt trên 90%; tỉ lệ trẻ trong độ tuổi vào học lớp 1 đạt 100%, phổ cập giáo dục phổ thông cơ sở trong năm 2004 và phổ thông trung học vào năm 2020; nâng tỉ lệ lao động được đào tại nghề từ 7-8% như hiện nay lên 15-20% năm 2010 và 40-50% năm 2020.

Bảo đảm cả về số lượng và chất lượng giáo viên cho từng cấp học và từng môn học. Tăng cường cơ sở vật chất để bảo đảm đến năm 2010 mỗi cấp có ít nhất 1 trường đạt chuẩn quốc gia và năm 2020 mỗi cấp có trên 50% trường đạt chuẩn quốc gia.

b. Các giải pháp phát triển:

- Tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa và đa dạng hóa các loại hình tổ chức để khai thác nhiều nguồn lực cho phát triển giáo dục – đào tạo.

- Tăng cường cơ sở vật chất cho ngành giáo dục từ nguồn ngân sách và huy động sức dân, đặc biệt là bố trí đất đai (Bảng 11)

- Thành lập quỹ hỗ trợ nhân tài, quỹ học bổng cho học sinh nghèo; có chính sách đào tạo và đãi ngộ phù hợp cho đội ngũ giáo viên.

1.17.4.2Y tế:

a. Phương hướng và mục tiêu phát triển:

Thực hiện tốt các chương trình quốc gia về chăm sóc sức khỏe, các chương trình tiêm chủng mở rộng, phòng chống suy dinh dưỡng, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ

78


em; thực hiện tốt chương trình dân số kế hoạch hóa gia đình và chương trình môi trường; nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho người dân, nhất là cấp cứu; bảo đảm 98% trẻ em trong độ tuổi được tiêm phòng đủ 7 loại vắc xin; giảm tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi từ 24% năm 2004 xuống dưới 15% vào năm 2010 và dưới 10% năm 2020; 100% trạm y tế xã có Bác sỹ tại chỗ vào năm 2005; trên 90% hộ gia đình có nhà vệ sinh hợp vệ sinh vào năm 2010; nâng số Bác sỹ trên một vạn dân từ 1,1 năm 2004 (tổng số 16 Bác sỹ) lên 1,3 bác sỹ năm 2005 (tổng số 20 Bác sỹ), 3,0 Bác Sỹ năm 2010 (tổng số 49 Bác sỹ) và 3,5 Bác sỹ năm 2020 (tổng số 63 Bác sỹ); quản lý và xử lý tốt chất thải y tế; tăng cường quản lý vệ sinh và an toàn thực phẩm.

b. Giải pháp thực hiện:

- Hình thành mạng lưới y tế hoàn chỉnh từ huyện (Trung tâm y tế) đếnxã (Trạm y tế xã) và tất cả các thôn, ấp (các tổ y tế), tăng cường y yế học đường, phấn đấu đến năm 2010 có 2 trạm y tế đạt chuẩn quốc gia và năm 2020 có 100% trạm y tế đạt chuẩn quốc gia.

- Đầu tư hoàn thiện cơ sở vật chất ngành y tế, bao gồm: đầu tư Trung tâm y tế huyện có quy mô 50 giường vào năm 2010 và 100 giường cho những năm tiếp theo; xây dựng trạm y tế xã Xuân Thạnh, trạm y tế xã Bàu Hàm 2 và phân trạm y tế ở khu C, xã Xuân Thiện (mỗi cơ sở có 5 giường).

- Củng cố phòng khám đa khoa khu vực Kiệm Tân (năm 2005 có 20 giường), nâng cấp trạm y tế xã Lộ 25 thành phòng khám đa khoa khu vực (có 20 giường vào năm 2015)

- Đầu tư trang thiết bị y tế cho Trung tâm y tế, các phòng khám đa khoa khu vực và các trạm y tế xã theo danh mục quy định của Bộ Y Tế.

1.17.4.3Phát triển ngành văn hóa, thông tin, thể thao:

a. Phương hướng và mục tiêu phát triển:

Bảo tồn và phát triển đa dạng về văn hóa dân tộc, văn hóa truyền thống, nhằm góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân; củng cố và phát triển các phong trào văn nghệ, thể dục, thể thao trong nhân dân; phát huy dân chủ, nâng cao tính cộng đồng trong việc xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh trong cơ quan và cộng đồng.

Phấn đấu đến năm 2005 có trên 75% số hộ gia đình, 50% cơ quan, 100% ấp đạt tiêu chuẩn văn hóa và đến năm 2010 có trên 90% số gia đình, 100% cơ quan và 2 xã đạt tiêu chuẩn văn hóa; cấp huyện có đầy đủ các công trình văn hóa – thể thao đạt chuẩn quốc gia, 100% xã có trung tâm văn hóa, trung tâm giáo dục cộng đồng và sân bóng đá, 100% dân số nông thôn và thành thị được tiếp nhận và hưởng thụ các sản phẩm văn hóa, thông tin qua đài

79


phát thanh, truyền hình, báo chí và các thông tin đại chúng khác; 30% dân số tham gia phong trào thể dục – thể thao quần chúng.

b. Giải pháp thực hiện:

Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, kết hợp với phát động sâu rộng các phong trào về văn hóa – thể thao trong nhân dân, đặc biệt là trong các cơ quan, các tổ chức chính trị - xã hội và trong các trường học.

Củng cố và phát triển các đội tuyên truyền về văn hóa, các đội văn nghệ quần chúng, đội bóng đá, đội bóng chuyền và thể thao khác… Thường xuyên tổ chức hội diễn, hội thi, nhất là trong các ngày lễ lớn.

Tăng cường quản lý Nhà nước đối với các hoạt động văn hóa, văn nghệ; phát hiện và ngăn chặn kịp thời các tệ nạn xã hội, mê tín, dị đoan, bói toán.

Tăng cường đầu tư xây dựng hoàn chỉnh hệ thống cơ sở vật chất – kỹ thuật cho hoạt động văn hóa – thể thao (bảng 12) bao gồm:

- Các công trình văn hóa: khu trung tâm văn hóa huyện (Nhà văn hóa, Thư viện – Nhà truyền thống, Nhà thông tin – Triển lãm), Nhà sách và văn hóa phẩm, Đài tưởng niệm huyện, Công viên và 4 trung tâm văn hóa các xã: Gia Tân 1, Gia Kiệm, Bàu Hàm 2, Xuân Thạnh.

- Các công trình thể thao: Trung tâm thể dục – thể thao cấp huyện (Nhà thi đấu đa môn, bể bơi, sân tenis, sân vận động); đầu tư mới 7 sân bóng các xã: Gia Tân 1, Gia Tân 2, Gia Tân 3, Gia Kiệm, Bàu Hàm 2, Xuân Thạnh và Hưng Lộc; đồng nâng cấp 3 sân bóng đá các xã còn lại là: Quang Trung, Lộ 25, Xuân Thiện.

- Đầu tư xây dựng Trung Tâm sinh hoạt cộng đồng ở 10 xã và thị trấn.

1.17.5 Dân số - lao động

1.17.5.1Dân số:

Phấn đấu giảm tỉ lệ tăng tự nhiên dân số từ 1,45% năm 2003 xuống còn 1,28% vào năm 2010 và ổn định ở mức 1,02% vào năm 2020.

Dự báo dân số tăng cơ học của huyện từ nay đến năm 2010 ở mức bình quân 0,8 – 0,9% năm, thì tổng dân số tăng cơ học vào khoảng 8.000 người, riêng thời kỳ 2011-2020 được dự báo theo 3 phương án:

80


- Phương án I: Dự báo nền kinh tế tăng trưởng ở mức khá và tỉ lệ dân số đô thị đạt 15 – 16%, thì yêu cầu tăng dân số cơ học khoảng 24-25 ngàn người, tốc độ tăng cơ học bình quân là 1% năm.

- Phương án II: Dự báo nền kinh tế sẽ tăng trưởng ở mức cao và tỉ lệ dân số đô thị tăng mạnh đạt 21-22%, thì yêu cầu tăng dân số cơ học khoảng 49-50 ngàn người, tốc độ tăng dân số cơ học bình quân là 1,9-2,0% năm.

- Phương án III: Dự báo nền kinh tế sẽ tăng trưởng ở mức rất cao và tỉ lệ dân số đô thị tăng nhanh đạt 28-30%, thì yêu cầu tăng dân số cơ học 69-70 ngàn người, tốc độ tăng dân số cơ học bình quân là 2,8-3,0% năm.

Bảng 4.9: Dự báo dân số huyện Thống Nhất đến năm 2020


tính

Hiện trạng 2003

Kế hoạch 2005

Qui hoạch 2010


PA.I PA.II PA.III

1. Dân số trung bình

Người 149.955 154.000 171.500 210.000 230.000 250.000

- Tăng tự nhiên Người 149.145 153.403 163.500 181.000 181.000 181.000- Tăng cơ học Người -190 597 8.000 29.000 49.000 69.0002. Tỷ lệ dân số % 1,32 1,78 2,18 2,05 2,98 3,84- Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên

% 1,45 1,39 1,28 1,02 1,02 1,02

- Tỷ lệ tăng dân số cơ học

% -0,13 0,39 0,89 1,02 1,96 2,82

3. Mật độ dân số Người/km2 603 623 694 850 930 1.0114. Dân số phân theo khu vực- Thành thị Người 0 0 22.000 30.000 50.000 70.000+ Tỉ lệ với tổng dân số

% 0 0 12,8 14,3 21,7 28,0

- Nông thôn Người 148.955 154.000 149.500 180.000 180.000 180.000+ Tỉ lệ với tổng dân số

% 100,0 100,0 87,2 85,7 78,3 72,0

1.17.5.2Lao động:

Dự báo nguồn lao động của huyện tăng từ 78.500 người năm 2003 (chiếm 52,7% dân số) lên 82.000 người vào năm 2005 (chiếm 53,2% dân số), lên 94.000 người vào năm 2010 (chiếm 56% dân số), 121.000 người đối với PA.I (chiếm 58% dân số), 135.700 người đối với PA.II (chiếm 59% dân số), và 150.000 người đối với PA.III (chiếm 60% dân số) vào năm 2020.

81


Phấn đấu đưa tỉ lệ lao động làm việc trong các ngành kinh tế quốc dân từ 79,1% năm 2003 lên 81% năm 2005, 85% năm 2010 và 90% năm 2020.

Cơ cấu lao động của huyện sẽ chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng: tỉ trọng lao động nông – lâm nghiệp sẽ giảm từ 59,2% năm 2003 xuống còn 56,5% năm 2005, 50,1% năm 2010 và 39,2%, 36,0%, 33,3% cho mỗi phương án năm 2020; tương ứng tỉ trọng lao động dịch vụ tăng từ 21,6% (2003) lên 23,2% (2005), 26,2% (2010), 33,4%, 35,3% và 37,0% cho mỗi phương án (2020)

Bảng 4.10: Dự báo lao động huyện Thống Nhất đến năm 2020

Chỉ tiêuĐơn

vị tính

Hiện trạng 2003

Kế hoạch 2005

Qui hoạch 2010


PA.I PA.II PA.III

1. Số người trong độ tuổi LĐ

Người 78.500 82.000 94.000 121.800 135.700 150.000

- Tỉ lệ với tổng dân số % 82,7 53,2 54,8 58,0 59,0 60,0

2. LĐ làm việc trong nền KT

Người 62.104 66.420 79.900 109.620 122.130 135.000

- Tỉ lệ so với tổng Lđ trong độ tuổi

% 79,1 81.0 85,0 90,0 90,0 90,0

a. Lao động phân theo các ngành

+ Nông nghiệp Người 36.759 37.500 40.000 43.000 44.000 45.000

+ Công nghiệp – xây dựng Người 11.952 13.500 19.000 30.000 35.000 40.000

+ Dịch vụ Người 13.393 15.420 20.900 36.620 43.130 50.000

b. Cơ cấu lao động theo ngành

% 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

+ Nông nghiệp % 59,2 56,5 50,1 39,2 36,0 33,3

+ Công nghiệp – Xây dựng % 19,2 20,3 23,8 27,4 28,7 29,6

+ Dịch vụ % 21,6 23,2 26,2 33,4 35,3 37,0

3. Lao động khác Người 16.396 15.580 14.100 12.180 13.570 15.000

- Tỉ lệ so với tổng Lđ trong độ tuổi

% 20,9 19,0 15,0 10,0 10,0 10,0

1.17.6 Xây dựng kết cấu hạ tầng

1.17.6.1Giao thông

a. Phương hướng, mục tiêu phát triển:

82


Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để đẩy mạnh tiến độ thi công các công trình giao thông do TW quản lý trên địa bàn huyện; tranh thủ các nguồn vốn từ cấp trên và bên ngoài, kết hợp với phân cấp đầu tư cho các xã, thị trấn nhằm đẩy mạnh phong trào huy động sức dân cho sự nghiệp phát triển giao thông nông thôn. Phấn đấu đến năm 2010 và 2020 đạt được một số chỉ tiêu cơ bản sau:

Bảng 4.11. Dự báo một số chỉ tiêu về giao thông huyện thống nhất

Số TT


tính2003 KH 2005 QH 2010 ĐH 2020

T. số % T. số % T. số % T. số %

I Tổng chiều dài km 429,4 436,6 445,0 458,0

1 Đường bộ km 419,4 426,6 435,0 448,0

a Quốc lộ km 26,5 6,3 26,5 6,2 34,5 7,9 47,5 10,6

- Tỉ lệ nhựa hóa % 100,0 100,0 100,0 100,0

b Tỉnh lộ km 27,4 6,5 27,4 6,4 64,4 14,8 64,4 14,4

- Tỉ lệ nhựa hóa % 100,0 100,0

c Huyện lộ km 53,6 12,8 53,6 12,6 16,6 3,8 16,6 3,7

- Tỉ lệ nhựa hóa % 34,5 100,0 100,0

d Đường nông thôn

km 311,9 74,4 319,1 74,8 319,5 73,5 319,5 71,3

- Tỉ lệ nhựa và BT hóa

% 11,8 16,5 51,0 100,0

2 Đường sắt km 10,0 10,0 10,0 10,0

II Một số chỉ tiêu BQ

Km/km2

1 Số km đường bộ BQ/1km2

Km/km2 1,74 100,0 1,77 100,0 1,80 100,0 1,85 100,0

- Đường trục chính

Km/km2 0,43 25,0 0,43 24,6 0,47 26,0 0,52 28,1

- Đường nông thôn

Km/người 1,26 75,0 1,29 75,4 1,29 74,0 1,29 71,9

2 Số km Đ.Bộ BQ đầu người

3,19 2,83 2,65 1,95

b. Giải pháp đầu tư:

(1) Công trình do trung ương quản lý: Nâng cấp QL 1A và QL20, đồng thời đầu tư mới đường cao tốc Tp.HCM – Long Thành – Thống Nhất với tổng chiều dài nằm trong huyện 21 km, trong đó chia ra làm 2 giai đoạn: giai đoạn 2006-2010 đầu tư từ TP.HCM –

83


Long Thành – Dầu Giây (đoạn năm trong huyện dài 8 m) và giai đoạn 2011 – 2020 đầu tư phần còn lại (đoạn nằm trong huyện dài khoảng 13 km)

(2) Công trình do tỉnh quản lý: Nâng cấp tuyến tỉnh lộ 769 (đoạn chạy qua huyện dài 17 km) và đề nghị nâng cấp 5 tuyến đường hiện nay đang do Huyện quản lý thành đường do Tỉnh quản lý, gồm: đường Đức huy – Thanh Bình (7,5 km), đường Tây Kim – Thanh Bình (8,6 km), đường Đông Kim – Xuân Thiện (6,4 km), đường Lạc Sơn – Xuân Thiện (7,0 km) và đường Hưng Nghĩa – Chợ ấp 5, xã lộ 25 (7,5 km). Các tuyến đường này sau khi nâng cấp có lộ giới 22m, mặt tráng nhựa rộng 12m.

(3) Các công trình do huyện quản lý:

- Đường huyện: Dự kiến nâng cấp (tráng nhựa mặt rộng 9m, lộ giới 19m) 4 tuyến đường huyện: đường Ông Hùng (3,0 km), đường Chu Văn An – Định Quán (5,1 km), đường Võ Dõng 3 – Sóc Lu (4, 5 km) và đường chợ Lê Lợi – Bàu Hàm (4,0 km). Đồng thời đầu tư hoàn chỉ hệ thống đường nội bộ và bến xe của thị trấn Dầu Giây.

- Đường nông thôn: Huy động người dân tham gia đóng góp bằng tiền và ngày công để cứng hóa (nhựa hoặc bê tông) 282,56 km đường nông thôn, bao gồm: xã Gia Tân 1: 23,03 km, xã Gia Tân 2: 9,57 km, xã Gia Tân 3: 10,76km, xã Gia Kiệm 59,79km, xã Quang Trung 88,66 km, xã Bàu Hàm 2: 16,94 km, xã Hưng Lộc 18,49km, xã Xuân Thiện 14,2 km và xã Xuân Thạnh 12,85 km.

1.17.6.2Cung cấp điện:

Theo báo cáo “Quy hoạch cải tạo và phát triển lưới điện tỉnh Đồng Nai thời kỳ 1999 – 2010”, định hướng đầu tư lưới điện trên địa bàn huyện đến năm 2010 như sau:

- Nâng cấp nguồn cung cấp điện 110/22-15 của trạm Kiệm Tân có công suất từ 1x25 MVA lên 2x25 MVA và đầu tư 4 trạm 110/22 tại 2 khu công nghiệp có công suất 1 x 40 MVA. Về lâu dài (2020) tiếp tục nâng cấp trạm khu công nghiệp Dầu Giây và Lộ 25 lên 2x40 MVA.

- Lưới phân phối 22-15 KV: Cải tạo và đầu tư mới 52 km đường trung thế, bao gồm: xã Gia Tân 1: 5,7 km, Gia Tân 2: 4,2 km, Quang Trung 17,1 km. Hưng lộc 19,0 km và Xuân Thiện 6,0 km.

- Nâng tỉ lệ dùng điện toàn huyện lên trên 95% vào năm 2010 và 99-100% vào năm 2020. Ước tính có khoảng 15-16 ngàn hộ có nhu cầu cấp điện.

1.17.6.3Cấp, thoát nước và vệ sinh môi trường:

a. Về cấp nước:

84


Cấp nước đô thị: Theo báo cáo Quy hoạch chung thị trấn Dầu Giây, trong giai đoạn đầu (đến năm 2010), thị trấn Dầu Giây là đô thị loại V với quy mô dân số khoảng 25-30 ngàn người và giai đoạn 2020 là đô thị loại IV với quy mô dân số 48-50 ngàn người. Tổng nhu cầu dùng nước dự báo là 18.000 m3/ngày, bao gồm: dân dụng 6.800 m3/ngày và công nghiệp 12.000 m3/ngày. Nguồn cung cấp nước được chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn 2006 – 2010, khai thác nguồn nước ngầm ở độ sâu 100m, trong đó: xây dựng một trạm cấp nước tập trung tại khu trung tâm hành chính huyện có công suất 700 – 80 m3/ngày – đêm, tổng vốn đầu tư ước 1.561 triệu đồng và các khu vực khác người dân vẫn tiếp tục sử dụng nguồn nước giếng khoan, nhưng chú ý chuyển sang sử dụng nước ngầm tầng sau; giai đoạn sau năm 2010, sẽ hòa mạng với nguồn nước cung cấp từ Nhà máy nước hồ Trị An (do tỉnh Đầu tư) qua hệ thống đường ống D600 theo QL 20.

Cấp nước nông thôn: Giai đoạn từ nay đến năm 2010, tại trung tâm mỗi cụm xã các xã sẽ bố trí 1 trạm cấp nước tập trung có quy mô công suất 400-500 m3/ngày –đêm, các khu vực khác sử dụng nguồn nước giếng khoan và giai đoạn sau 2010, toàn bộ khu vực nông thôn sẽ sử dụng nguồn nước cung cấp từ Nhà máy nước hồ Trị An.

b. Về xử lý nước thải bẩn:

(1) Khu vực đô thị: Dự báo tổng lưu lượng nước thải đến năm 2020 khoảng 15.000 m3/ngày, trong đó: nước thải sinh hoạt 6.000 m3/ngày và nước thải CN 9.000 m3/ngày. Hệ thống thoát nước thải dự kiến bố trí như sau:

- Đối với khu dân cư, nước thải từ nhà dân và các công trình công cộng phải được xử lý bằng bể tự hoại trước khi thải ra hệ thống cống chung về khu xử lý tập trung.

- Đối với khu công nghiệp, nước thải phải được xử lý giai đoạn 1 tại nơi sản xuất đạt tiêu chuẩn quy định trước khi đưa về khu xử lý tập trung và sau khi xử lý được thoát ra suối phía Tây.

Nhu cầu đầu tư: Xây dựng 2 khu xử lý nước thải, bao gồm: khu xử lý nước thải sinh hoạt 2 ha và khu xử lý nước thải công nghiệp 3 ha, xây dựng 24 ngàn m đường ống thoát nước thải có D = 600, 400 và 300.

(2) Khu vực nông thôn: Các cụm dân cư sống ven các trục đường sẽ được xây dựng các tuyến đường ống thoát nước bẩn và nước mưa. Các hộ sống rải rác sẽ tự xử lý bằng phương pháp tự thấm.

c. Xử lý chất thải rắn:

85


(1) Khu vực đô thị: Dự báo nhu cầu rác thải bình quân khu vực đô thị là 1 kg/người/ngày, thì tổng lượng rác thải toàn thị trấn khoảng 45 tấn. Hướng xử lý là rác thải từ các hộ gia đình được đội vệ sinh công cộng của thị trấn gom về bãi rác tập trung để xử lý.

(2) Khu vực nông thôn:

- Xử lý rác: Các khu dân cư tập trung, nhất là các chợ, rác sẽ được đội vệ sinh thu gom về bãi rác trung chuyển, sau đó đưa về bãi rác tập trung của huyện để xử lý; khu vực dân cư phân tán sẽ xử lý bằng cách tự đốt hoặc ủ với phân gia súc để làm phân bón.

- Nhà vệ sinh: Vận động nhân dân làm nhà cầu tự hoại và tự thấm.

- Xử lý phân gia súc, gia cầm: Các cơ sở chăn nuôi hộ gia đình có quy mô lớn bắt buộc phải đầu tư công trình xử lý hoặc xử lý bằng hầm biogas. Các hộ chăn nuôi có quy mô nhỏ chủ yếu xử lý theo phương pháp ủ hoại.

Dự kiến bố trí 2 bãi rác tập trung, mỗi bãi có quy mô diện tích khoảng 10 ha tại xã Quang Trung (đã có dự án đầu tư) và xã Lộ 25. Ngoài ra, các xã còn lại sẽ bố trí bãi rác trung chuyển có quy mô từ 0,1 – 0,5 ha.

d. Quy hoạch nghĩa trang – nghĩa địa:

Nhằm bảo đảm yêu cầu vệ sinh môi trường, cảnh quan đô thị và nông thôn, hướng bố trí hệ thống nghĩa trang, nghĩa địa trên địa bàn huyện như sau:

Bảng 4.12: Danh mục đầu tư và giải tỏa nghĩa địa

Số TT

Hạng mục Địa điểmD. tích

(m2)

Ước vốn đầu tư (triệu đồng) Thời kỳ

đầu tưTổng vốn

N. sách

Dân

1 Các công trình đầu tư 180.318 5.033 5.033

- Nghĩa địa ấp Bắc Sơn Quang Trung

10.000 400 400 2004-2005

- Nghĩa địa Bàu Hàm 2 (lô cao su)

Bàu Hàm 2

57.000 100 100 2006-2010

- Nghĩa địa Bàu Hàm 2 Bàu Hàm 2

8.010 320 320 2006-2010

- Nghĩa địa Thạnh Xuân Xuân Thạnh

5.308 212 212 2004-2005

- Nghĩa trang huyện Thống Nhất

Bàu Hàm 2

50.000 1.000 1.000 2006-2010

86


- Nghĩa trang huyện Thống Nhất

Xuân Thạnh

20.000 3.000 3.000 2011-2020

2 Các công trình giải tỏa 124.524

- Nghĩa địa Suối Mủ Bàu Hàm 2

17.652 2006-2010

- Nghĩa địa đập Sáu Bé Bàu Hàm 2

9.419 2006-2010

- Nghĩa địa nông trường cao su

Xuân Thạnh

97.453 2004-2005

Tổng cộng 454.842 5.033 5.033

Từ nay đến năm 2010, sẽ tập trung giải tỏa 2 nghĩa địa ở xã Bàu Hàm 2 và 1 nghĩa địa ở xã Xuân Thạnh. Đồng thời đầu tư xây dựng mới 1 nghĩa trang huyện (Bàu Hàm 2) có quy mô khoảng 5 ha và 4 nghĩa địa: 2 cái ở xã Bầu Hàm 2, 1 cái ở xã Quang Trung và 1 cái ở xã Xuân Thạnh. Giai đoạn 2011 – 2020 xây dựng nghĩa trang cấp huyện (Xuân Thạnh) có quy mô khoảng 20ha.

1.17.7 An ninh quốc phòng

Huyện Thống Nhất có vị trí trọng yếu trong hệ thống an ninh – quốc phòng của tỉnh Đồng Nai và của khu vực. Vì vậy, bên cạnh việc ưu tiên đất đai, đặc biệt là toàn bộ các cao điểm, để bố trí các công trình phục vụ an ninh – quốc phòng, tăng cường cơ sở vật chất cũng như tiềm lực chiến đấu cho lực lượng công an và quân đội chính quy, việc quy hoạch các công trình phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, nhất là hệ thống giao thông, đô thị, các khu công nghiệp và kể cả việc bố trí cơ cấu cây trồng – lâm nghiệp, đều được chú trọng kết hợp với củng cố và tăng cường an ninh – quốc phòng trên địa bàn huyện và khu vực.

Tiếp tục củng cố hệ thống an ninh – quốc phòng từ huỵện xuống xã và ấp. Tăng cường xây dựng lực lượng dân quân tự vệ đạt 2,5% dân số vào năm 2005 và 3% dân số vào năm 2010. Chú trọng công tác giáo dục an ninh – quốc phòng toàn dân sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân, cơ quan và trường học. Thực hiện tốt công tác tuyển quân, phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu giao quân hàng năm ở cả 2 cấp huyện và xã.

Đẩy mạnh các biện pháp phối hợp với các ngành, đoàn thể trên địa bàn huyện, tiến hành tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân nghiêm chỉnh chấp hành chủ trương và pháp luật của nhà nước, chủ động phòng chống tội phạm và các tệ nạn xã hội, phòng chống cháy nổ, giữ gìn trật tự giao thông và trật tự công cộng…

87


1.17.8 Tổ chức không gian lãnh thổ

1.17.8.1Định hướng điều chỉnh ranh giới xã và thị trấn:Giai đoạn từ nay đến năm 2010:

Dự kiến nâng cấp khu vực đô thị Dầu Giây thành thị trấn Dầu Giây, trung tâm kinh tế - văn hóa – chính trị của huyện Thống Nhất, trước năm 2010 và lâu dài, thị trấn Dầu Giây sẽ được xây dựng thành đô thị loại IV với quy mô khoảng 49-50 ngàn dân và diện tích tự nhiên dự kiến khoảng 810 – 1040 ha.

Theo ranh giới dự kiến, khi thị trấn được thành lập sẽ chia xã Bầu Hàm 2 thành hai khu vực riêng biệt. Vì vậy, để thuận lợi cho việc quản lý hành chính, đề nghị điều chỉnh lại ranh giới 2 xã Bàu Hàm 2 và xã Thạnh Xuân này như sau:

- Xã Bàu Hàm 2: Bao gồm toàn bộ phần diện tích tự nhiên nằm ở phía Bắc QL 1 của 2 xã và trung tâm của xã này sẽ chuyển về khu vực cầu Gia Đức.

- Xã Xuân Thạnh: bao gồm toàn bộ phần diện tích tự nhiên nằm ở phía nam QL1 của 2 xã và trung tâm của xã này sẽ chuyển về khu vực đường tỉnh 769.

Giai đoạn 2011 – 2020:

Hiện tại 3 xã Gia Tân 3, Gia Kiệm và Quang Trung có quy mô dân lớn (mỗi xã có trên 20 ngàn dân), đặc biệt khu vực dọc theo QL20 có mật độ dân số cao. Mặt khác, khi cụm công nghiệp Quang Trung, Gia Kiệm và tuyến cao tốc Dầu Giây – Định Quán hình thành, dân cư của các xã này sẽ tiếp tục tăng đáng kể. Vì vậy, để tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý cũng như giảm áp lực gia tăng dân số cho các cụm dân cư hiện hữu, đề nghị điều chỉnh ranh giới 3 xã này thành 4 đơn vị hành chính như sau:

- Tách khu vực có mật độ dân số cao dọc theo QL20 của 3 xã để thành lập thị trấn và lấy thị tứ Quang Trung làm trung tâm.

- Phần còn lại của 3 xã đề nghị điều chỉnh như sau:

+ Phần còn lại của 2 xã Gia Tân 3 và Gia Kiệm nằm ở phía Tây Ql20 điều chỉnh thành 1 xã, trung tâm cụm xã đặt ở khu vực ngã ba giữa tỉnh lộ Sóc Lu – Trị An và ĐH Võ Dòng – Sóc Lu.

+ Phần còn lại nằm ở phía Đông Ql 20 của 2 xã Gia Tân 2, Gia Kiệm và 1 phần phía Bắc ĐH Lạc Sơn – Xuân Thiện (sau này nâng cấp thành tỉnh lộ) của xã Quang Trung điều chỉnh thành 1 xã, trung tâm cụm xã đặt trên tỉnh lộ Lạc Sơn – Xuân Thiện.

+ Phần còn lại của xã Quang Trung điều chỉnh thành 1 xã, trung tâm cụm xã đặt trên tỉnh lộ Sóc Lu – Trị An, cách Ql.20 khoảng 100m.

88


1.17.8.2Định hướng phát triển các tiểu vùng:

Căn cứ vào điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và xu thế phát triển kinh tế - xã và dân cư, dự kiến phân huyện thành 3 tiểu vùng phát triển sau:

- Vùng I: Địa bàn bao gồm thị trấn Dầu Giây và đây là vùng phát triển đô thị, công nghiệp và dịch vụ.

- Vùng II: Địa bàn bao gồm 5 xã Kiệm Tân, xã Bàu Hàm 2 và xã Xuân Thiện. Đây là vùng phát triển cây ăn quả, rau, hoa, cây cảnh; chăn nuôi heo, gia cầm, bò tập trung và dịch vụ Quốc lộ 20. Trung tâm tiểu vùng đặt tại trung tâm cụm xã Quang Trung.

- Vùng III: Địa bàn bao gồm 3 xã Xuân Thạnh, Lộ 25 và Hưng Lộc. Đây là vùng phát triển cây công nghiệp dài ngày (điều, cao su), chăn nuôi bò tập trung. Trung tâm tiểu vùng đặt tại trung tâm cụm xã Lộ 25.

.

89


Chương 5: NHỮNG THÁCH THỨC VỀ MÔI TRƯỜNG VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG ĐỐI VỚI HUYỆN THỐNG NHẤT TRONG VIỆC THỰC HIỆN CÁC MỤC TIÊU

PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI 2010, 20201.18 PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ CỦA SỰ PHÁT TRIỂN GIỮA KINH TẾ -

XÃ HỘI – MÔI TRƯỜNG HUYỆN THỐNG NHẤT TRONG TƯƠNG LAI

Huyện Thống Nhất được thành lập theo Nghị định số 97/2003/NĐ-CP ngày 21/08/2003 của Chính phủ và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/01/2004. Huyện Thống Nhất có tiềm năng lớn về phát triển kinh tế trong các lãnh vực nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại và dịch vụ. Hiện tại chưa có khu đô thị, tòan bộ là khu vực nông thôn, dự kiến và đang từng bước thành lập khu đô thị Dầu Giây là trung tâm kinh tế chính trị của huyện. Quá trình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội trong các năm qua cho thấy tỷ trọng tăng trưởng các ngành nông – lâm- thủy giảm; ngành dịch vụ, công nghiệp tăng. Trong thời kỳ này, các họat động công nghiệp hóa và đô thị hóa sẽ diễn ra ở cường độ cao giúp tạo việc làm, nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống nhân dân. Tuy nhiên quá trình phát triển này sẽ tạo ra các tác động tiêu cực lên môi trường tự nhiên và xã hội. Việc phân tích mối quan hệ giữa kinh tế - xã hội – môi trường trong thời kỳ phát triển sẽ giúp chúng ta có một cái nhìn tổng quan về nhưng biến đổi của môi trường tự nhiên và xã hội của huyện trong tương lai, từ đó giúp họach định được các chiến lược và chính sách phát triển bền vững.

Căn cứ Quy họach phát triển kinh tế xã hội tới năm 2010 và định hướng đến năm 2020 thì mục tiêu của huyện Thống Nhất trong tương lai sẽ đẩy mạnh phát triển kinh tế ở mức độ cao để đảm bảo đạt tốc độ tăng trưởng GDP ổn định ở mức 13 – 14% trong suốt thời kỳ 2006 – 2020, trong đó: tốc độ tăng GDP nông nghiệp phải đạt trên 5,5% cho giai đoạn 2006 – 2010 và trên 4.6% cho giai đoạn 2011 – 2020; tốc độ tăng trưởng GDP công nghiệp đạt 38 – 39% cho giai đoạn 2006 – 2010 và 21 – 22% cho giai đoạn 2011 – 2020; tốc độ tăng GDP dịch vụ 10 – 12% cho cả 2 giai đoạn 2006 – 2010 và 2011 – 2020. GDP bình quân đầu người đạt 11.5 triệu đồng (630 USD) vào năm 2010 và 30,8 triệu đồng (1.400 USD) vào năm 2020. Bên cạnh đó, cơ cấu kinh tế huyện có sự chuyển dịch mạnh mẽ, đến năm 2010 đạt: Nông lâm nghiệp chiếm 31%, công nghiệp – xây dựng chiếm 28.5%, dịch vụ chiếm 40.5% và đến năm 2020 đạt: Nông lâm nghiệp chiếm 15 - 16%, công nghiệp – xây dựng chiếm 49 - 50%, dịch vụ chiếm 34 - 35%....

90


Cũng với việc đặt ra các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội thì việc gia tăng của các vấn đề ô nhiễm môi trường và suy thoái tài nguyên trong quá trình phát triển là điều không thể tránh khỏi.

1.18.1 Áp lực của sự gia tăng dân số

Trong những năm sắp tới huyện Thống Nhất sẽ hình thành nhiều khu dân cư tập trung do quá trình phát triển kinh tế xã hội. Theo dự báo thì từ nay đến năm 2010 dân số huyện Thống Nhất sẽ tăng lên khỏang 171.500 người và đến năm 2020 sẽ là 230.000 người, do đó lượng chất thải thải ra môi trường sẽ tăng lên gây khó khăn trong công tác quản lý môi trường và ngăn ngừa dịch bệnh.

Sức ép do gia tăng dân số khiến cho sản lượng lương thực tính theo đầu người giảm đi dẫn đến việc thâm canh tăng vụ, vắt kiệt nguồn tài nguyên đất, tăng cường sử dụng phân bón hoá học và thuốc bảo vệ thực vật khiến cho tài nguyên đất bị thoái hoá, nguồn nước ao hồ, kênh rạch bị ô nhiễm.

Dân số tăng nhanh kéo theo đó là nhu cầu về các tiện ích công cộng như điện, bệnh viện, trường học, nhà ở, cấp thoát nước và các nhu cầu về mặt dân sinh khác cũng tăng. Khi đó các công trình đô thị và hệ thống dịch vụ như cấp thoát nước, thu gom rác và vệ sinh môi trường đô thị, đường giao thông và giao thông công cộng… sẽ bị quá tải do tăng dân số, do các hoạt động thương mại, công nghiệp.

Các tệ nạn xã hội như ma túy, mại dâm, trẻ lang thang… sẽ phát sinh theo sự phát triển đô thị mới. Ngoài ra vấn đề người nhập cư với thành phần khá phức tạp, khó kiểm soát cũng gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự xã hội.

1.18.2 Áp lực của đô thị hóa

Việc thành lập và phát triển khu đô thị Dầu Giây thành trung tâm kinh tế chính trị của huyện sẽ tạo ra các áp lực như làm cho kiến trúc đô thị bị thay đổi, các di tích lịch sử hoặc các công trình có giá trị về mặt văn hoá sẽ được thay thế bằng khu nhà cao tầng, khu dân cư mới.... Phát triển đô thị còn làm bùng nổ phương tiện cơ giới, thải ra nhiều bụi, khí độc hại, tiếng ồn gây ô nhiễm môi trường không khí. Đồng thời đô thị hoá sẽ làm tăng dòng người di dân từ nông thôn ra thành thị, làm tăng sức ép về nhà ở, giáo dục, y tế, vệ sinh môi trường đô thị.

- Di dời, tái định cư để giải phóng mặt bằng: Trong những năm sắp tới huyện Thống Nhất sẽ phải chỉnh trang, giải phóng mặt bằng tại một số khu vực và các dự án mở rộng, nâng cấp đường giao thông, xây dựng các khu dân cư mới. Như vậy, diện tích bị ảnh hưởng tương đối lớn và số hộ dân bị ảnh hưởng do di dời tương đối cao. Tuy nhiên, với nhiều dự án

91


qui hoạch khu dân cư trên địa bàn huyện nếu có chính sách hợp lý việc tái định cư có thể thực hiện theo phương án tại chỗ, như vậy sẽ không gây xáo trộn lớn trong xã hội.

- Thay đổi giá trị sử dụng đất và nước: Trong quá trình đô thị hóa, việc thay đổi giá trị sử dụng đất diễn ra theo hướng tích cực vì đất nông nghiệp khi chuyển đổi qua đất đô thị sẽ làm tăng giá trị sử dụng lên nhiều lần. Bên cạnh đó giá trị sử dụng nước sẽ được chuyển nhượng cho đối tượng sử dụng mới; trước đây nước được sử dụng chủ yếu cho mục đích nông nghiệp và giải trí; khi thành lập đô thị mới nước được dùng để phục vụ công nghiệp và sinh hoạt. Mặt khác nước sau khi sử dụng cũng sẽ bị ô nhiễm hơn, gây thiệt hại cho khu vực hạ lưu.

- Ảnh hưởng đến giá trị của các di tích lịch sử, văn hóa: Khi xây dựng một đô thị mới, nền văn hóa truyền thống địa phương có thể biến đổi hoặc mất đi thay vào là nền văn minh đô thị mới, đặc biệt là nền văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Một số di tích văn hóa, lịch sử cũng có thể bị tổn hại về vị trí, cảnh quan, tầm nhìn theo cấu trúc đô thị mới (như am, chùa, tượng đài…). Tác động gián tiếp là ô nhiễm môi trường đô thị gây ra hiện tượng ăn mòn, xâm thực các công trình kiến trúc văn hóa.

- Xâm hại các hệ sinh thái và mất đất canh tác: Khi xây dựng đô thị đất canh tác bị mất đi để thay vào nhà cửa và các công trình kiến trúc đô thị khác. Việc chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất đô thị sẽ làm hệ sinh thái tự nhiên khu vực bị phá vỡ, đa dạng sinh học bị ảnh hưởng, diện tích bề mặt thảm thực vật giảm. Điều này có khả năng ảnh hưởng đến việc tiêu thoát nước cho đô thị tương lai.

- Các tác động do sản xuất và tiêu thụ năng lượng: Các đô thị tiêu thụ và sản xuất năng lượng cho sinh hoạt, sản xuất-dịch vụ và giao thông nhiều hơn hẳn các vùng khác tính trên cả đầu người và diện tích mặt bằng. Tác động trực tiếp đến môi trường là làm ảnh hưởng đến cân bằng nhiệt tự nhiên. Nhiệt phát sinh do sinh hoạt gia đình, phương tiện giao thông, hấp thu nhiệt mặt trời do cấu trúc đô thị….có thể làm tăng nhiệt trong đô thị lên 5-100C. Tác động gián tiếp là suy giảm nguồn nhiên liệu hóa thạch là tài nguyên không tái tạo được.

- Nhu cầu về người lao động có tay nghề và được đào tạo chuyên nghiệp: Theo xu hướng sản xuất trong các cụm CN-TTCN ngày càng trang bị máy móc thiết bị và công nghệ tiên tiến, hiện đại hơn do đó đòi hỏi lực lượng lao động ngày càng có trình độ kỹ thuật cao hơn. Trong khi đó, lực lượng lao động của huyện phần lớn xuất thân từ nông nghiệp, trình độ học vấn thấp, chưa đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ nên khó đáp ứng được các yêu cầu về việc làm trong các Cụm CN-TTCN. Mâu thuẫn giữa dư thừa lao động địa phương với làn sóng di dân lao động từ nơi khác đến là điều không tránh khỏi.

92


1.18.3 Áp lực của phát triển công nghiệp

Cùng với sự gia tăng dân số và quá trình đô thị hoá đang diễn ra thì sự hình thành và phát triển các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp đang là những thách thức lớn đối với tài nguyên và môi trường của huyện Thống Nhất. Theo quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH huyện Thống Nhất đến năm 2020, dự kiến phát triển 2 KCN là KCN Dầu Giây (quy mô 350 ha), KCN xã Lộ 25 (quy mô 250 ha) và 3 cụm CN – TTCN là Quang Trung (50 ha), Sóc Lu (200 ha), Gia Tân 2 (100 ha).

Việc phát triển các ngành công nghiệp, cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp đã góp phần quan trọng trong quá trình tăng trưởng kinh tế của huyện Thống Nhất nhưng cũng gây ra rất nhiều áp lực đối với môi trường, như:

- Các ngành công nghiệp phát triển kéo theo là việc khai thác các

nguồn tài nguyên ngày một tăng cao. Do đó, nếu không có biện pháp quy hoạch và quản lý thích hợp thì nguồn tài nguyên sẽ bị khai thác bất hợp lý và nhanh chóng cạn kiệt. Điều này sẽ tác động ngược trở lại nền kinh tế theo hướng tiêu cực.

- Việc quy họach các KCN sẽ giúp tổ chức quản lý các cơ sở công

nghiệp tốt hơn so với tình trạng phân tán rải rác hiện nay, trong đó bao gồm cả khía cạnh môi trường (giảm thiểu tác động đến khu dân cư). Tuy nhiên, nếu các KCN, TTCN không được quản lý tốt thì sẽ làm gia tăng mức độ ô nhiễm gấp nhiều lần ở một số vị trí cục bộ. Bên cạnh đó, việc quy họach các KCN, TTCN cũng nhằm khuyến khích phát triển các ngành, các cơ sở CN cả về lượng và chất. Tuy nhiên nếu chất không được chú trọng (ví dụ: ứng dụng công nghệ tiên tiến ít gây ô nhiễm) thì các vấn đề ô nhiễm môi trường như nước thải, rác thải, khí thải phát sinh từ các họat động công nghiệp sẽ càng trầm trọng.

- KCN, TTCN bố trí gần khu vực đô thị phải được quy họach cho các

ngành sản xuất ít ô nhiễm như may mặc, lắp ráp, chế biến nông sản sẽ giúp giảm tải lượng ô nhiễm trong đô thị. Các KCN bố trí ở khu vực xa ít có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến khu đô thị nhưng có thể có tiềm năng ảnh hưởng do phát tán và lan truyền chất ô nhiễm trong môi trường nước và không khí nếu không được xử lý tốt.

- Việc phát triển công nghiệp thu hút một nguồn nhân lực rất lớn, gây

nên áp lực gia tăng dân số cơ học, gây khó khăn trong công tác quản lý hành chính và ngăn ngừa các tệ nạn xuất phát từ các khu dân cư gần khu công nghiệp, cụm tiểu thủ công nghiệp.

93


1.18.4 Áp lực của phát triển nông nghiệp

Huyện Thống Nhất có tỉ lệ dân số lao động nông nghiệp cao chiếm trên 85%, các ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và các dịch vụ khác chưa được phát triển, chiếm tỉ lệ rất thấp. Theo qui hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội thì trong tương lai huyện sẽ ưu tiên phát triển nông nghiệp hàng hoá có chất lượng cao, trên cơ sở đẩy mạnh công tác chuyển đổi diện tích canh tác, phát triển các vùng chuyên canh nguyên liệu cho công nghiệp chế biến; bên cạnh đó cũng thúc đẩy phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm theo hướng hình thành các vùng chăn nuôi tập trung. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển này sẽ phát sinh không ít thách thức đối với lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn.

* Đối với trồng trọt:

- Thuốc bảo vệ thực vật, thuốc diệt cỏ và các chất kích thích sinh

trưởng:

+ Sử dụng nhiều sẽ dẫn đến thóai hóa đất,ô nhiễm nguồn nước và gây hại cho sức khỏe con người

+ Khả năng lưu tồn và tích lũy sinh học của các lọai thuốc trừ sâu và BVTV có khả năng gây hại qua cơ chế tác động lâu dàinhư ung thư, gây ức chế các enzimehay phá vỡ các hệ thống nội tiết, giảm khả năng sinh sản...

+ Sử dụng thuốc trừ sâu có tính xông hơi gây ô nhiễm không khí

+Rửa trôi gây ô nhiễm nguồn nước

+ Bao bì các lọai thuốc là chất thải nguy hại

- Chuyển đổi mục đích sử dụng đất

- Khai thác nước dưới đất để tưới tiêu

+ Ô nhiễm nguồn nước ngầm

+ Hạ thấp mực nước và nguy cơ cạn kiệt nguồn nước dưới đất

* Chăn nuôi (gia cầm, gia súc)

- Phân gia súc tươi gồm phân và thức ăn dư thu gom ở các chuồng

trại. Trong phân chứa chất độn và thức ăn thừa sẽ gây ảnh hưởng đến môi trường đất, không khí và chứa những mầm bệnh gây ảnh hưởng đến sức khoẻ con người.

- Nước thải chăn nuôi ô nhiễm hữu cơ; ô nhiễm N, P và chứa nhiều

loại vi trùng, vi khuẩn gây bệnh. Do đó nước thải chăn nuôi có thể trở thành nguyên nhân trực tiếp phát sinh dịch bệnh cho đàn gia súc

94


- Ô nhiễm môi trường không khí do phát sinh khí NH3, H2S, các chất

gây mùi hôi như diamin, mercaptan...

1.18.5 Áp lực từ hoạt động khai thác khóang sản

Huyện Thống Nhất có nguồn khoáng sản làm vật liệu xây dựng (đá) tập trung nhiều nhất ở khu vực núi Sóc Lu, có tổng trữ lượng khoảng 133 triệu m3 và có thể xem là một trong những lợi thế của huyện, hiện đang được khai thác cho nhu cầu sử dụng trong tỉnh và các tỉnh lân cận. Việc khai thác khóang sản tất yếu sẽ làm gia tăng các ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường như:

Việc đào xới đất làm cảnh quan môi trường bị tàn phá nặng nề, địa hình khu vực khai thác bị biến dạng. Ngoài ra hoạt động này cũng làm phát sinh bụi ảnh hưởng đến một số hộ dân sống cạnh nơi khai thác.

Kéo theo sự biến đổi địa hình là môi trường đất bị xáo trộn, thảm thực vật bị mất, diện tích rừng bị giảm. Tính ổn định của mặt đất cũng yếu hơn, các quá trình sụt lở, trượt đất có nguy cơ xảy ra mạnh hơn.

Môi trường nước khu vực khai thác và lân cận bị ô nhiễm do nước thải của quá trình tháo khô mỏ, sa lắng hoặc chế biến, ...

Khí thải phát sinh trong quá trình khai thác, chế biến khoáng sản, bụi do nổ mìn, vận chuyển, xúc bốc hoặc do các phương tiện giao thông vận chuyển gây chấn động và tiếng ồn.

1.18.6 Áp lực phát triển du lịch

Do lợi thế nằm trên một số tuyến du lịch của vùng như tuyến Đà Lạt, Mũi Né và gần các đô thị lớn, nên qui hoạch hướng tới cần tập trung kêu gọi đầu tư phát triển các loại hình dịch vụ ngắn ngày như du lịch cảnh quan và du lịch vườn, dịch vụ nghỉ ngơi, vui chơi giải trí kết hợp với tham quan, thể thao, leo núi. Hiện nay ngoài việc tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch tham quan vườn cây ăn trái thuộc khu vực Kiệm Tân, núi Sóc Lu, … dự kiến trong tương lai phát triển 2 khu du lịch tập trung sau: Khu du lịch suối Reo (xã Gia Tân) có quy mô diện tích khoảng 100 ha ; Khu du lịch Sông Nhạn (xã Lộ 25) có quy mô diện tích khoảng 50ha. Bên cạnh lợi thế về điều kiện cảnh quan thích hợp để hình thành các loại hình du lịch sinh thái, lợi nhuận thu được của từ hoạt động này là khá cao. Tuy nhiên, song song với những mặt tích cực thì phát triển du lịch cũng có thể gây ra các tác động bất lợi đối với môi trường nếu như không có các biện pháp phòng ngừa, bảo vệ hợp lý.

Những áp lực đến môi trường và tài nguyên do hoạt động du lịch gây ra có thể kể đến như sau:

95


- Việc khai thác du lịch theo hướng du lịch vườn, du lịch cảnh quan

là một trong những nét đặc trưng của huyện Thống Nhất, tuy nhiên nếu quy hoạch du lịch không phù hợp hoặc khai thác du lịch quá mức cho phép sẽ tác động đến môi trường sống của các loài động thực vật hoang dã sống trong khu vực, hậu quả làm giảm sút tài nguyên và đa dạng sinh học, kéo theo sự xuống cấp của chất lượng môi trường.

- Sự gia tăng số lượng khách du lịch sẽ dẫn đến gia tăng khối lượng

rác thải, gia tăng lượng xe cộ và mật độ giao thông tăng vào cao điểm mùa du lịch,… sự gia tăng đó đồng nghĩa với sự gia tăng mức độ ô nhiễm môi trường khu vực ở cả môi trường không khí, nước, đất,...

- Đối với hoạt động du lịch cụm sông suối... vấn đề môi trường cần

quan tâm đầu tiên là ô nhiễm môi trường nước, do việc xả thải bừa bãi không ý thức của khách du lịch và của các hộ dân sống gần khu vực. Hiện nay, đa số các khu du lịch chưa có hệ thống xử lý nước thải nội bộ mà thải trực tiếp vào hồ. Các chất phế thải từ hoạt động du lịch theo địa hình dốc dễ bị cuốn trôi, dồn vào lòng hồ cũng dễ dàng gây ô nhiễm cho nguồn nước mặt.

- Một vấn đề cần được quan tâm nữa đó là phát triển du lịch sẽ kéo

theo một số tác động không nhỏ đến môi trường xã hội. Bên cạnh các loại hình dịch vụ có đăng ký kinh doanh tại các điểm du lịch, sẽ có phát sinh các cửa hàng kinh doanh tư nhân và cá thể (đồ lưu niệm, hàng quán,...), đồng thời cũng kéo theo một lượng lớn lao động địa phương và lao động từ các nơi khác tham gia vào loại hình dịch vụ này, điều này có thể gây ảnh hưởng đến tình hình trật tự trong khu vực.

Như vậy, với hàng loạt các tác động xảy ra trước mắt cũng như các nguy cơ tác động tiềm ẩn lâu dài đến môi trường và cân bằng sinh thái đã cho thấy những áp lực phát triển kinh tế - xã hội huyện Thống Nhất là rất cao. Vì vậy, nhằm duy trì và không ngừng nâng cao chất lượng tài nguyên và môi trường huyện Thống Nhất trong thời gian tới, tất yếu phải lồng ghép chương trình bảo vệ môi trường vào chương trình phát triển kinh tế xã hội nhằm mục tiêu phát triển bền vững.

1.19 PHÂN TÍCH DIỄN BIẾN, DỰ BÁO MỨC ĐỘ Ô NHIỄM VÀ SUY THOÁI MÔI TRƯỜNG

1.19.1 Phân tích diễn biến, dự báo mức độ ô nhiễm môi trường không khí

Chất lượng môi trường không khí xung quanh huyện Thống Nhất còn tương đối tốt. Mặc dù các cơ sở sản xuất sử dụng những công nghệ, thiết bị lạc hậu nhưng do mật độ, quy

96


mô và số lượng các cơ sở còn thấp so với diện tích chung của huyện nên tác động ít hơn vào vấn đề ô nhiễm không khí. Ô nhiễm môi trường không khí tại huyện Thống Nhất chủ yếu do hoạt động giao thông. Kết quả phân tích chất lượng không khí cho thấy các chỉ tiêu đều nằm trong tiêu chuẩn cho phép, riêng chỉ một vài khu vực (như ngã ba Dầu Giây, bãi đá Soklu 6) có chỉ tiêu bụi vượt tiêu chuẩn. Về độ ồn do ảnh hưởng nhiều bởi giao thông nên phần lớn các kết quả đo đac tại các vị trí đều vượt tiêu chuẩn.

Theo quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của huyện Thống Nhất đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 thì ngành công nghiệp phát triển nhanh và mạnh sẽ góp phần đáng kể vào mức độ ô nhiễm không khí. Chính vì vậy mà huyện cần có những chính sách, kế hoạch hành động phù hợp nhằm ngăn ngừa ô nhiễm không khí.

Theo quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế của huyện thì trong những năm tới nguyên nhân gây ô nhiễm không khí chủ yếu là do công nghiệp và giao thông., có thể dự báo mức độ ô nhiễm không khí vào năm 2020 như sau:

Dự báo mức độ ô nhiễm không khí do giao thông

Căn cứ nội dung “Quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế xã hội huyện Thống Nhất tỉnh Đồng Nai đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020”, dự báo khối lượng luân chuyển hàng hóa là khoảng 26 triệu tấn/km vào năm 2010, khoảng 85 triệu tấn/km vào năm 2020; về luân chuyển hành khách, dự báo đạt khoảng 95 triệu người/km vào năm 2010, khoảng 270 triệu người/km vào năm 2020. Lượng xe vận tải ước tính trung bình cho loại xe quy đổi 3,5 tấn là khoảng 7.428.571 lượt xe vào năm 2010 và 24.285.714 lượt xe vào năm 2020; và lượng xe chở khách tính trung bình trên loại xe quy đổi (16 chổ) là khoảng 5.937.500 lượt xe vào năm 2010 và 16.875.000 lượt xe vào năm 2020. Tổng chiều dài đường giao thông các cấp loại trong huyện Thống Nhất vào năm 2010 đến 2020 ước tính là khoảng 448km.

Căn cứ theo các hệ số ô nhiễm do Tổ chức Y tế Thế giới WHO thiết lập năm 1993 như sau:

Bảng 5.1. Hệ số phát thải ô nhiêm từ các phương tiện giao thông

Loại xe Hệ số tải lượng ô nhiễm (g/km)

Bụi SO2 NOx CO THC

Xe ôtô 0.07 0.24 1.78 15.73 2.23

Tải 3,5T 0.2 0.58 0.7 1 0.15

97


(Nguồn: WHO 1993 và Dự án VIE/95/053)

Chúng ta có thể tính tải lượng ô nhiễm do giao thông vào năm 2010 và năm 2020 tại huyện Thống Nhất được trình bày trong bảng :

98


Bảng 5.2: Tải lượng ô nhiêm do giao thông vào năm 2010

Loại xe

Tải lượng ô nhiễm (tấn/năm)


Ô tô 186 638 4735 41842 5932

Tải 3,5T 666 1930 2330 3328 499

Tổng cộng 852 2569 7064 45170 6431

Bảng 5.3: Tải lượng ô nhiêm do giao thông vào năm 2020

Loại xe

Tải lượng ô nhiễm (tấn/năm)


Ô tô 529 1814 13457 118919 16859

Tải 3,5T 2176 6310 7616 10880 1632

Tổng cộng 2705 8125 21073 129799 18491

Dự báo mức độ ô nhiễm không khí do công nghiệp

Dự kiến đến năm 2020 các KCN tại huyên được lấp đầy với tổng diện tích các KCN (đợt 1) là 350 ha. Theo kết quả điều tra của Viện Kỹ thuật Nhiệt đới và Bảo vệ môi trường;

Viện Môi trường và Tài nguyên tại các KCN Biên Hòa I, Biên Hòa II, Tân Thuận, Linh Trung có thể đưa ra hệ số phát thải các chất ô nhiễm trong không khí là: 7,2 kg bụi/ngày/ha; 128,3kg SO2/ngày/ha; 13,4 kg NO2/ngày/ha và 2 kg CO/ngày/ha. Như vậy có thể dự báo khối lượng các chất ô nhiễm không khí phát thải ra môi trường như sau:

99


Bảng 5.4: Dự báo tải lượng khí thải phát sinh khi các KCN tại huyện Thống Nhất được lấp đầy vào năm 2020

Chất ô nhiễmHệ số phát thải

(kg/ngày/ha)

Tải lượng năm

2020 (tấn/năm)

Bụi 7,2 919.8

SO2 128,3 16.390

NO2 13,4 1.711

CO 2 255

1.19.2 Phân tích diễn biến, dự báo mức độ ô nhiễm môi trường nước

Môi trường nước mặt tại huyện Thống Nhất hiện còn khá tốt. Tuy nhiên với việc nước thải từ các hoạt động sinh hoạt cũng như công nghiệp không được thu gom xử lý mà thải trực tiếp ra môi trường đã và đang gây ra những tác động xấu lên môi trường mà nếu không có những biện pháp quy hoạch, quản lý kịp thời thì môi trường nước sẽ bị ô nhiễm và gây suy thoái khiến nguồn nước không sử dụng được. Đây là vấn đề mà các đô thị lớn tại Việt Nam đang phải đối mặt.

Là huyện mới thành lập, các nhà máy, xí nghiệp công nghiệp còn ít, chủ yếu là các cơ sở tiểu thủ công nghiệp quy mô nhỏ nhưng lại nằm rãi rác, xen cài trong khu dân cư, và hệ thống thoát nước và xử lý nước thải hiện yếu kém là vấn đề mà chính quyền cần quan tâm, có các biện pháp phù hợp, nhanh chóng để ngăn ngừa ô nhiễm môi trường nước.

Đối với nước thải trong ngành chăn nuôi, theo dự báo sẽ tăng nhanh trong thời gian tới, nguồn nước thải này có chứa nhiều hợp chất hữu cơ, vi sinh, vi trùng, trứng giun sán… cần phải được xử lý triệt để nhằm tránh gây ô nhiễm môi trường vì nguồn nước thải này có nguy cơ lớn trở thành nguyên nhân trực tiếp phát sinh dịch bệnh cho đàn gia súc đồng thời lây lan một số bệnh cho người

Đối với chất lượng nước dưới đất mặc dù còn khá tốt nhưng với việc các hộ dân tự khai thác nhưng không biết và không có biện pháp bảo vệ nguồn nước là mối nguy cơ lớn gây ô nhiễm nguồn nước dưới đất, đặc biệt ở tầng nông.

Dự báo tải lượng các chất ô nhiễm thải vào môi trường nước

* Nước thải từ hoạt động công nghiệp

100


Dự kiến đến năm 2020 các KCN tại huyên được lấp đầy với tổng diện tích các KCN (đợt 1) là 350 ha. Theo tiêu chuẩn cấp nước sạch là 40 m3/ha/ngày.đêm thì tổng lưu lượng nước xả thải từ các KCN là 11.200 m3/ngày.đêm (tính bằng 80% lượng nước cấp cho toàn KCN).

Theo kết quả điều tra 10 KCN trên địa bàn tỉnh Đồng Nai năm 2001 của Trung tâm Trung tâm Công nghệ môi trường ENTEC, trung bình hàng ngày mỗi KCN thải ra môi trường khoảng 5,7 kg TSS/ha/ngày; 4,8 kg BOD/ha/ngày; 10,2 kg COD/ha/ngày; 1,9 kg tổng N/ha/ngày và 0,3 kg tổng P/ha/ngày. Từ đó, ta có thể dự báo được tải lượng các chất ô nhiễm từ các KCN tại huyện Thống Nhất như sau:

Bảng 5.5 . Tải lượng và nồng độ các chất ô nhiêm có trong nước thải công nghiệp đến năm 2020

STT Chất ô nhiễmTải lượng trung

bình (kg/ngày.đêm)Nồng độ trung

bình (mg/l)

1 TSS 1995 178.125

2 BOD5 1680 150

3 COD 3570 318.75

4 Tổng N 665 59.375

5 Tổng P 105 9.375

* Nước thải từ hoạt động sinh hoạt

Do huyện Thống Nhất chưa có nhà máy cấp nước sạch, người dân hiện tự khai thác nước để sử dụng, có thể lấy mức thoát nước bình quân vào năm 2010 là 100 lít/người/ngày.đêm, năm 2020 là 120 lít/người/ngày.đêm.Vào năm 2010 dân số tại huyên là 171.500 người và năm 2020 (theo phương án 2) là 230.000 người. Như vây tổng lượng nước thải sinh hoạt của toàn huyện vào năm 2010 là 17.150 m3/ngày.đêm và vào năm 2020 là 27.600 m3/ngày.đêm.

Dựa vào phương pháp đánh giá nhanh của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO, 1993), ta có thể ước tính được tải lượng ô nhiễm do nước thải sinh hoạt vào năm 2010 và 2020 theo 2 kịch bản như sau:

Kịch bản 1: Tòan bộ nước thải sinh hoạt không được xử lý

Bảng 5.6. Dự báo tải lượng các chất ô nhiêm trong nước thải sinh hoạt tại huyệnThống Nhất đến năm 2010, năm 2020 chưa xử lý

Chất ô nhiễmHệ số ô nhiễm của WHO (g/người/ ngày)

Tải lượng (tấn/ngày)

Năm 2010 Năm 2020

TSS 70 - 145 12,01 – 24,87 16.10-33,35

101


BOD5 45 - 54 7.72-9,26 10.35-12,42

COD 72 - 102 12.35-17,49 16.56-23,46

Amoni 2.4 – 4.8 0.41-0,82 0.55-1,1

Tổng N 6 - 12 1.03-2,06 1.38-2,76

Tổng P 0.8 – 4.0 0.14-0,69 0.18-0,92

Hàm lượng dầu mỡ 10 - 30 1.72-5,15 2.30-6,9

Kịch bản 2: Tòan bộ nước thải được xử lý qua bể tự họai

Bảng 5.7. Dự báo tải lượng và nồng độ các chất ô nhiêm trong nước thải sinh hoạt tại huyệnThống Nhất đến năm 2010, năm 2020 được xử lý qua bể tự hoại

Chất ô nhiễmHệ số ô nhiễm của WHO (g/người/ ngày)

Tải lượng (tấn/ngày)

Năm 2010 Năm 2020

TSS 70 - 145 8.40-17,41 11.27-23,35

BOD5 45 - 54 5.40-6,48 7.25-8,69

COD 72 - 102 8.64-12,25 11.59-16,42

Amoni 2.4 – 4.8 0.29-0,58 0.39-0,77

Tổng N 6 - 12 0.72-1,44 0.97-1,93

Tổng P 0.8 – 4.0 0.10-0,48 0.13-0,64

Hàm lượng dầu mỡ 10 - 30 1.20-3,6 1.61-4,83

Ghi chu: Hiệu suất xử lý của bể tự hoại khoảng 65 – 80%, trong tính toán ở bảng trên lấy hiệu suất bằng 70%.

Từ kết quả dự báo trên cho thấy chất lượng nước thải sau khi qua bể tự hoại vẫn còn cao. Vì vậy, Huyện cần có trạm xử lý nước thải sinh hoạt tập trung để đảm bảo chất lượng xả thải, không gây ảnh hưởng cho môi trường và con người.

* Nước thải từ hoạt động chăn nuôi

Tải lượng nước thải phát sinh từ hoạt động chăn nuôi trên địa bàn huyện căn cứ vào số lượng đàn, dựa vào hệ số phát thải (WHO, 1993) có thể ước tính mức phát thải như sau:

102


Bảng 5.8. Dự báo tải lượng và nồng độ các chất ô nhiêm trong nước thải chăn nuôi

Nguồn thải

Lưu lượng

(m3/năm)BOD5

(Tấn/năm) COD(Tấn/năm)Tổng N

(Tấn/năm)Tổng P

(Tấn/năm)

Giai đoạn 2010

Bò 32000 656 4.816 175,2 45,2

Heo 3285000 7.402,5 16.425 1642,5 517,5

Gà 19350000 1.449 3.780 3.240 0

Tổng 22.667.000 9.507,5 25.021 5057,7 562,7

Giai đoạn 2020

Bò 68000 1.394 10.234 372,3 96,05

Heo 6132000 13.818 30.660 3.066 966

Gà 30100000 2.254 5.880 5.040 0

Tổng 36300000 17.466 46.774 8.478,3 1.062,05

* Nước thải y tế

Theo phương hướng phát triển y tế đến năm 2020 thì huyện Thống Nhất sẽ có 100 giường. Theo tiêu chuẩn, lưu lượng nước thải từ mỗi giường bệnh là 400 lít/ngày.đêm, nghĩa là lưu lượng nước thải y tế năm 2020 là 40 m3/ngày.đêm.

Nước thải từ khám và điều trị bệnh có mức độ ô nhiễm hữu cơ và vi trùng gây bệnh cao. Qua nhiều kết quả khảo sát của Trung tâm ENTEC và các đơn vị nghiên cứu khác cho thấy nồng độ trung bình các chất ô nhiễm trong nước thải y tế như sau: TSS – 150 mg/l, BOD5 – 250 mg/l, COD – 350 mg/l, Tổng N – 40 mg/l và tổng P – 5 mg/l. Từ đó có thể tính tải lượng ô nhiễm trong nước thải bệnh viện như sau:

Bảng 5.9. Tải lượng ô nhiêm trong nước thải y tế đến năm 2020

STT Chất ô nhiễm Tải lượng(kg/ngày)

1 TSS 6

2 BOD5 10

3 COD 14

4 Tổng Nitơ 1,6

103


5 Tổng Phốtpho 0,2

So với lưu lượng nước thải từ sinh hoạt và sản xuất công nghiệp thì lưu lượng nước thải phát sinh từ hoạt động y tế chiếm tỉ lệ thấp, không nhiều, tuy nhiên đây là nguồn nước thải mang mầm bệnh dễ gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng nên cũng cần phải có biện pháp xử lý triệt để trước khi thải vào môi trường.

1.19.3 Phân tích diễn biến, dự báo mức độ ô nhiễm môi trường do chất thải rắn

Hiện nay, huyện Thống Nhất mới bắt đầu giai đoạn phát triển với dân số trung bình năm 2006 là 155.790 người thì tổng lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên toàn huyện là 62,316 tấn rác/ngày (hệ số thải rác là 0,4 kg/người/ngày). Bên cạnh đó, các họat động sản xuất công nghiệp hầu như chưa phát triển nên lượng rác thải phát sinh từ các họat động này còn khá khiêm tốn. Tuy nhiên, với hiện trạng hệ thống thu gom xử lý còn nghèo nàn lạc hậu, hiệu suất thu gom chỉ đạt khoảng 60%, thêm vào đó, hầu hết các bãi rác hiện nay là bãi rác hở, tạm thời, không đảm bảo tiêu chuẩn bãi chôn lấp hợp vệ sinh. Do đó, trong những năm tới, khi dân số gia tăng và các họat động kinh tế phát triển, lượng rác thải sẽ tăng lên kéo theo sự gia tăng tình trạng ô nhiễm không khí, nước và đất (nếu hệ thống thu gom xử lý không được đầu tư) do hai nguyên nhân:

a. Hiệu suất thu gom giảm xuống dưới mức 60% làm tăng lượng rác không được xử lý bị vứt bỏ hoặc đốt bừa bãi.

b. Các bãi rác tạm bị vượt quá khả năng chứa, ô nhiễm đất, nước ngầm và không khí xung quanh bãi rác tăng lên.

Ngòai ra, chất thải y tế hiện nay cũng chưa được xử lý triệt để chủ yếu xử lý bằng các lò đốt thủ công do đó nếu trong tương lai khi lượng rác y tế tăng mà vẫn tiếp tục xử lý theo phương pháp này sẽ làm tăng nguy cơ ô nhiễm các chất độc hại trong không khí.

Dự báo mức độ ô nhiễm môi trường cho chất thải rắn đến năm 2010 và 2020

a. Chất thải rắn sinh họat

Trong giai đoạn từ nay đến năm 2020, thành phần CTR của huyện Thống Nhất sẽ không có biến động lớn, thành phần chất thải hữu cơ vẫn chiếm tỷ lệ cao nhưng khối lượng chất thải rắn phát sinh trong khu vực lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: qui mô, tình hình phát triển kinh tế, mức sống và văn hóa của người dân,…

Trong số các phương pháp tính toán dự báo khối lượng chất thải rắn, phương pháp dự báo dựa trên số dân và hệ số phát thải đang được áp dụng phổ biến hiện nay, hơn nữa phương pháp này còn cho kết quả tính toán có độ tin cậy cao. Vì vậy, chúng tôi sử dụng

104


phương pháp trên để tính toán dự báo khối lượng CTR phát sinh tại huyện Thống Nhất đến năm 2020.

Dựa vào kết quả khảo sát thực tế hiện trạng phát sinh chất thải rắn tại huyện Thống Nhất, tốc độ thải rác trung bình hiện nay ở Huyện ước tính khoảng 0,4 kg/người/ngày. Theo xu hướng phát triển kinh tế và đời sống xã hội của huyện Thống Nhất, tốc độ thải rác bình quân đầu người sẽ ngày một tăng lên. Dự báo đến năm 2010 dân số huyện Thống Nhất khoảng 171.500 người (trong đó dân thành thị 22.000 người), theo quy hoạch dự kiến tiêu chuẩn thải rác khu vực đô thị là 0,7kg/người/ngày.đêm, khu vực nông thôn là 0,5 kg/người/ngày.đêm và tỷ lệ thu gom đạt khoảng 70%. Như vậy lượng rác thải sinh hoạt của huyện Thống Nhất đến năm 2010 ước tính sẽ là 90,15 tấn/ngày.đêm (trong đó lượng chất thải tại khu vực đô thị là 15,4 tấn/ngày.đêm) và lượng rác thải sinh hoạt thu gom được là 63,11 tấn/ngày.đêm.

Tương tự, theo quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội huyện Thống Nhất thời kỳ 2011 – 2020 dân số huyện Thống Nhất được dự báo theo 03 phương án lần lượt là 210.000 người, 230.000 người, 250.000 người; để dự báo lượng chất thải rắn phát sinh trong thời kỳ này chúng tôi dựa vào phương án III là phương án có nền kinh tế sẽ tăng trưởng ở mức cao và tỉ lệ dân đô thị tăng nhanh. Do đó, với dân số vào năm 2020 là 250.000 người (dân số đô thị 70.000 người), tiêu chuẩn thải rác khu vực đô thị là 1 kg/người/ngày.đêm , các khu vực nông thôn là 0,7 kg/người/ngày.đêm và tỷ lệ thu gom đạt khoảng 80% thì ước tính được tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh tại huyện là 196 tấn/ngày.đêm (lượng chất thải tại khu vực đô thị là 70 tấn) và lượng chất thải thu gom được đến năm 2020 là 156,8 tấn/ngày.đêm

Bảng 5.10: Dự báo khối lượng CTR sinh hoạt huyện Thống Nhất đến năm 2020

NămSố dân

(Người)

Hệ số thải rác

(kg/người/ngày)

Lượng rác phát sinh

(tấn/ngày.đêm) Tổng lượng rác

phát sinh

(tấn/ngày.đêm)Thành thị Nông thônKhu đô thị

Khu vực nông thôn

Khu đô thịKhu vực

nông thôn

2010 22.000 149.500 0,7 0,5 15,4 74,75 90,15

2020 70.000 180.000 1,0 0,7 70 126 196

b. Chất thải y tế

105


Để có thể tính toán dự báo được khối lượng chất thải rắn y tế phát sinh, ta có thể tính toán dựa trên các hệ số phát sinh chất thải nguy hại và hệ số phát sinh chất thải sinh hoạt trên mỗi giường bệnh. Theo hệ số phát thải do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thiết lập thì trung bình mỗi giường bệnh mỗi năm thải ra 706 kg rác thải, trong đó có 243 kg rác thải y tế lây nhiễm (chất thải nguy hại) và 463 kg chất thải sinh hoạt. Theo chỉ tiêu phát triển y tế đến năm 2010 huyện Thống Nhất sẽ có 5,8 giường bệnh/1 vạn dân (gồm 02 bệnh viện và 11 trạm y tế tuyến xã) và năm 2020 là 7,1 giường bệnh/1 vạn dân (gồm 03 bệnh viện và 10 trạm y tế tuyến xã). Như vậy tổng số giường bệnh đến năm 2010 là 100 giường và năm 2020 là 177,5 giường. Do đó có thể ước tính vào năm 2010 lượng chất thải y tế của Huyện vào khoảng 70,6 tấn/năm hay khoảng 193,42 kg/ngày, trong đó có khoảng 66,58 kg/ngày chất thải nguy hại. Lượng chất thải y tế phát sinh vào năm 2020 là 125,32 tấn/năm tương 343,33 kg/ngày, trong đó có 118,17 kg/ngày chất thải nguy hại.

Kết quả dự báo khối lượng CTR y tế được trình bày trong bảng sau:

Bảng 5.11: Tính toán dự báo khối lượng chất thải y tế phát sinh huyện Thống Nhất đến năm 2020

Số giường bệnh

Khối lượngCTR sinh hoạt

(Kg/ngày)

Khối lượng chất thải nguy hại

(Kg/ngày)

Tổng khối lượng CTR y tế

(Kg/ngày)

Năm 2010 100 126,84 66,58 193,42

Năm 2020 177,5 225,16 118,17 343,33

c. Chất thải rắn công nghiệp

Theo quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội Huyện Thống Nhất sẽ hình thành các khu và cụm công nghiệp – TTCN như sau :

Khu CN Dầu Giây có quy mô 350 ha (đợt đầu 100 ha) ;

Khu CN xã Lộ 25 có quy mô 250 ha (đợt đầu 100ha) ;

Cụm CN-TTCN Quang Trung có quy mô 50ha ;

Cụm CN-TTCN Sóc Lu có quy mô 200 ha (đợt đầu 50 ha) ;

Cụm CN-TTCN Gia Tân 2 có quy mô 100 ha (đợt đầu 50ha)

Trên cơ sở tham khảo số liệu khảo sát thực tế tại một số KCN trên địa bàn tỉnh Đồng Nai như KCN Biên Hòa I, KCN Biên Hòa II, KCN Nhơn Trạch III (Giai đoạn 1 và giai đoạn 2), KCN AMATA và một số KCN trong vùng KTTĐPN có thể ước tính được hệ số phát thải chất thải công nghiệp trung bình của KCN là 104 tấn/ha/năm hay 285 kg/ha/ngày.đêm và

106


lượng chất thải rắn nguy hại bằng 20% khối lượng chất thải công nghiệp. Như vậy, trong tương lai nếu các khu công nghiệp này được lấp đầy với tổng quy mô đợt đầu là 350 ha (giai đoạn 2010) và đợt cuối 950 ha (giai đoạn 2020) thì dự kiến đến năm 2010 lượng chất thải rắn công nghiệp phát sinh trên toàn địa bàn Huyện là 36.400 tấn/năm hay 99,73 tấn/ngày, trong đó có 19,95 tấn/ngày chất thải nguy hại. Tương tự đến năm 2020 lượng chất thải rắn công nghiệp phát sinh là 98.800 tấn/năm hay 270,69 tấn/ngày, trong đó lượng chất thải nguy hại chiếm 54,14 tấn/ngày.

Nhận xét chung

Dựa trên kết quả tính toán dự báo khối lượng chất thải rắn sinh hoạt, y tế và KCN, cụm CN – TTCN trên địa bàn huyện Thống Nhất, ta có thể dự báo tổng khối lượng chất thải rắn phát sinh như sau:

Bảng 5.12: Dự báo tổng khối lượng chất thải rắn phát sinh đến năm 2010, 2020 trên toàn huyện Thống Nhất

Nguồn phát sinhNăm 2010 (kg/ngày)

Năm 2020 (kg/ngày)

Chất thải rắn sinh hoạt 90.150 196.000

Chất thải rắn từ KCN, cụm CN-TTCN 99.730 270.690

Chất thải rắn y tế 193,42 343,33

Tổng 190.073,42 467.033,33

1.19.4 Phân tích diễn biến, dự báo mức độ ô nhiễm suy thoái môi trường đất

Thống Nhất là một huyện mới thành lập đầu năm 2004, với dân số bình quân trên 150 ngàn người, có khoảng 80% dân số sống bằng nghề nông nghiệp. Để đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội với cơ cấu kinh tế huyện có sự chuyển dịch mạnh mẽ, đến năm 2010 đạt: Nông lâm nghiệp chiếm 31%, công nghiệp – xây dựng chiếm 28,5%, dịch vụ chiếm 40,5% và đến năm 2020 đạt: Nông lâm nghiệp chiếm 15 - 16%, công nghiệp – xây dựng chiếm 49 - 50%, dịch vụ chiếm 34 - 35% , do đó cần phải dành 1 phần quỹ đất để phát triển xây dựng các nhà máy chế biến, các khu công nghiệp, sản xuất hàng tiêu dùng và phát triển ngành nghề nông thôn.

Tổng diện tích đất tự nhiên của huyện Thống Nhất là 24.717,92 ha. Dự báo diễn biến tài nguyên đất của huyện được trình bày trong bảng sau:

Bảng 5.13: Diên biến sử dụng tài nguyên đất của huyện Thống Nhất

STT Chỉ tiêu Hiện trạng năm 2005

Kế hoạch đến năm 2010

Tăng (+), giảm (-)

107


Diện tích (ha)

Cơ cấu (%)

Diện tích (ha)

Cơ cấu (%)

Tổng diện tích đất tự nhiên 24.717,92 24.717,92

I. Đất nông nghiệp 21.609,08 87,42 18.894,51 76,44 -2.714,57

I.1 -Đất sản xuất nông nghiệp 21.197,51 85,76 18.274,60 73,93 -2.922,91

I.2 -Đất Lâm nghiệp 296,00 1,20 296,00 1,20

I.3 -Đất nưôi trồng thủy sản 113,48 0,46 101,94 0,41 -11,55

I.4 -Đất nông nghiệp khác 1,88 0,01 221,98 0,90 +220,09

II. Đất phi nông nghiệp 2.915,37 11,79 5.650,21 22,86 +2.734,84

II.1 -Đất ở 815,67 3,30 1.368,37 5,54 +552,70

II.2 -Đất chuyên dùng 1.061,69 4,30 3.186,43 12,89 +2.124,74

II.3 -Đất tôn giáo, tín ngưỡng 35,39 0,14 34,36 0,14 -1,02

II.4 -Đất nghĩa trang, nghĩa địa 66,82 0,27 106,24 0,43 39,43

II.5 -Đất sông suối và mặt nước chuyên dùng

935,80 3,79 954,80 3,86 18,99

III Đất chưa sử dụng 193,47 0,78 173,20 0,70 -20,26

(Nguồn: Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 của huyện Thống Nhất, UBND tỉnh Đồng Nai, 2007)

Theo dự kiến trên có thể thấy đất sản xuất nông nghiệp và đất chưa sử dụng giảm khá nhiều. Đất chuyên dùng và đất ở gia tăng đáng kể.

Sự gia tăng dân số sẽ làm cho vùng đất hiện tại chưa sử dụng (bao gồm các loại đất hoang hóa, đồi trọc, diện tích mặt nước, sông rạch,…) chắc chắn sẽ được khai phá để sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau của con người. Dân số gia tăng thì nhu cầu chỗ ở, nhu cầu phát triển công nghiệp và dịch vụ cũng gia tăng nên kéo theo việc phải thay đổi mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ, nên phải dành quỹ đất phát triển hạ tầng. Việc này nếu không được tính toán kỹ có thể là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng thoái hóa, bạc màu và rửa trôi đất.

Chất thải từ các hoạt động sinh hoạt, công nghiệp và dịch vụ hiện chưa được xử lý một cách thích hợp cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường đất tại địa phương. Thâm canh hoá nông nghiệp với việc sử dụng nhiều phân bón hoá học và thuốc bảo vệ thực vật sẽ làm cho đất bị chai cứng, tồn lưu các dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong đất làm cho nhiều sinh vật hữu ích trong đất bị tuyệt chủng, dẫn đến nguy cơ thoái hoá đất. Việc lạm dụng nước tưới và tưới không hiệu quả trong hoạt động nông nghiệp sẽ làm cho đất bị ngập úng, kết hợp với tình trạng nguồn nước bị ô nhiễm, gây nên những xáo trộn về mặt hoá

108


học và vật lý của đất. Cho nên hiện nay đất nông nghiệp đang bị suy thoái dần và lại có xu hướng giảm mạnh đến năm 2010, hiện nay bình quân đất nông nghiệp trên đầu người tại huyện đã giảm mạnh. Quá trình đô thị hoá và công nghiệp hóa làm ô nhiễm đất bởi sự rò rĩ thẩm thấu các hóa chất độc hại xuống đất. Các ngành công nghiệp khai thác khoáng sản (đá xây dựng, Puzzland…) trong huyện cũng gây nên những ảnh hưởng đến tài nguyên đất.

Mặt khác, do huyện Thống Nhất nằm trong vùng địa hình đối núi thấp xen kẽ với các trảng bằng, thoải và lượn sóng, có hướng dốc chính nghiêng dần từ Bắc xuống Nam, địa hình của huyện bị chia cắt mạnh, trong đó diện tích đất có độ dốc từ 0-8o chiếm 61,2%, diện tích đất có độ dốc từ 8-15o chiếm 24,2% và diện tích đất có độ dốc trên 15o chiếm 10,1% nên vấn đề xói mòn đất, rửa trôi dinh dưỡng của đất do mưa ở những khu vực canh tác nông nghiệp tương đối cao. Hiện tượng xói mòn đất, rửa trôi dinh dưỡng của đất làm cho đất trở nên nghèo, chua, khô, rắn và suy giảm sức sản xuất.

109


Chương 6: XÂY DỰNG KẾ HOACH HÀNH ĐỘNG BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG HUYỆN THỐNG NHẤT ĐẾN NĂM 2010

VÀ ĐỊNH HƯỚNG ĐẾN NĂM 20201.20 KẾ HOẠCH QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ

1.20.1 Các vấn đề chủ yếu:

Hiện nay, ngoài chỉ tiêu ồn và bụi thì các chỉ tiêu khác trong không khí tại huyện Thống Nhất đều đạt tiêu chuẩn cho phép, điều này cho thấy chất lượng không khí hiện nay tại đây vẫn còn khá tốt, tuy nhiên nếu không có kế hoạch cụ thể để bảo vệ môi trường không khí thì trong tương lai, việc khắc phục những hậu quả do ô nhiễm không khí mang lại sẽ rất nan giải. Một số nguồn gây ô nhiễm không khí tại huyện Thống Nhất:

Các hoạt động giao thông vận tải trên những trục đường giao thông chính của huyện: phát sinh bụi và các chất gây ô nhiễm không khí: CO, CO2, NOx, SO2….

Những hoạt động thu gom, đốt rác nông nghiệp: phát sinh khói bụi cùng với các chất khí độc hại: CO, CO2, NOx, SO2

Các cơ sở sản xuất công nghiệp: cơ sở khai thác đá, sản xuất

Mùi hôi từ bãi rác hở

Mùi hôi xuất phát từ các cơ sở chăn nuôi gia súc gia cầm

1.20.2 Mục tiêu quy hoạch

1.20.2.1Mục tiêu tổng quát:

Hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm không khí,

Hạn chế ảnh hưởng của các hoạt động công – nông nghiệp lên môi trường không khí,

Bổ sung nguồn nhân lực có trình độ cho Tổ Môi trường – Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thống Nhất.

1.20.2.2Mục tiêu cụ thể:

Mục tiêu 1: Kiểm soát được mức độ gia tăng ô nhiễm không khí trên địa bàn huyện bao gồm cả các nguồn gây ô nhiễm do giao thông, nông nghiệp và công nghiệp.

Mục tiêu 2: Có những biện pháp thích hợp nhằm hạn chế ảnh hưởng của các hoạt động giao thông vận tải, sản xuất nông nghiệp cũng như công nghiệp lên môi trường không khí.

110


Mục tiêu 3: Đào tạo, nâng cao trình độ, bổ sung thêm nhân lực có trình độ cho tổ môi trường.

1.20.3 Giải pháp thực hiện:


Giải pháp:

Thực hiện giám sát môi trường không khí định kỳ trên địa bàn huyện cũng như giám sát môi trường tại những điểm nóng về ô nhiễm không khí trên địa bàn huyện: ngã ba Dầu Giây, bãi khai thác đá...

Kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất đối với những cơ sở sản xuất công nghiệp có khả năng gây ra ô nhiễm không khí.

Yêu cầu các cơ sở sản xuất công nghiệp trên địa bàn huyện lập báo cáo giám sát môi trường định kỳ 3 tháng/lần gửi về Phòng TNMT huyện.


Giải pháp:

Nâng cấp đường giao thông hiện tại và thực hiện tráng nhựa trên các tuyến đường giao thông chính của huyện nhằm giảm thiểu bụi.

Tuyên truyền cho người dân hạn chế đốt rác thải nông nghiệp.

Ra quy định các cơ sở chăn nuôi phải có biện pháp thu gom phân, rác… làm vệ sinh chuồng trại thường xuyên, phải có hầm biogas để ủ phân, tránh phát thải chất thải rắn, khí thải ra môi trường xung quanh; các cơ sở chăn nuôi phải được che chắn để không ảnh hưởng đến môi trường cũng như dân cư xung quanh

Các bãi rác của huyện phải được quy hoạch làm bãi rác kín, tránh xa khu dân cư.

Hiện nay, các phương tiện giao thông chưa gây ô nhiễm nghiêm trọng vì số lượng dân còn chưa nhiều, phương tiện giao thông còn ít, nhưng trong thời gian tới, khi kinh tế phát triển, đây cũng là điều các cơ quan quản lý nhà nước cần quan tâm, cần quy hoạch hệ thống đường giao thông hợp lý, phát triển các phương tiện giao thông công cộng nhằm giảm áp lực ô nhiễm không khí do các phương tiện giao thông cá nhân trong tương lai.

111


Kiểm soát chặt chẽ, xử phạt nghiêm minh các phương tiện giao thông không đảm bảo chất lượng, gây ô nhiễm môi trường.

Đối với những cơ sở công nghiệp đã hoạt động: phải có hệ thống xử lý khí thải và có báo cáo giám sát môi trường định kỳ theo quy định. Đối với các xí nghiệp chưa thực hiện ĐTM thì phải làm ngay để xác định các giải phảp bảo vệ môi trường.

Đối với các xí nghiệp đã có báo cáo ĐTM thì phải lắp đặt các hệ thống xử lý bụi, khí như trong kết luận của Hội đồng thẩm định, đúng yêu cầu và thời hạn.

Đối với những cơ sở công nghiệp sẽ đầu tư xây dựng: không cấp phép cho những dự án xây dựng nhà xưởng trong khu vực có đông dân cư sinh sống nhằm giàm thiểu tác động của ô nhiễm không khí lên sức khỏe người dân; tập trung các doanh nghiệp vào những cụm công nghiệp hay khu công nghiệp đã được quy hoạch của huyện.

Mục tiêu 3: Đào tạo, nâng cao trình độ, bổ sung thêm nhân lực có trình độ cho tổ môi trường.

Giải pháp:

Tạo điều kiện, cử cán bộ đi đào tạo các khóa ngắn hạn về quản lý môi trường để phục vụ cho công việc của phòng Tài nguyên – Môi trường.

Bổ sung thêm nhân lực cho tổ môi trường. Hiện nay, tổ môi trường chỉ có 03 người là không đủ cho nhu cầu quản lý môi trường trên địa bàn huyện, trong thời gian tới nên bổ sung thêm từ 3 – 5 người cho tổ môi trường.

1.20.4 Kế hoạch thực hiện:

112

Báo cáo tổng hợp nhiệm vụ:“Xây dựng kế hoạch bảo vệ môi trường huyện Thống Nhất tỉnh Đồng Nai đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 ”

Mục tiêu Giải pháp Kinh phí thực hiện

(triệu đồng)

Giai đoạn thực hiện Chủ trìPhối hợp2009 -

20102010 -2015

2015 -2020


Thực hiện giám sát môi trường không khí định kỳ

150 X X X P. TNMT -

Kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất đối với những cơ sở sản xuất công nghiệp

45 X X X P. TNMT -

Gửi thông báo yêu cầu các cơ sở sản xuất công nghiệp lập báo cáo giám sát môi trường định kỳ

20 X X X P. TNMT -


Nâng cấp và làm mới các tuyến đường giao thông chính của huyện

- X X XUBND huyện

-

Tuyên truyền cho người dân hạn chế đốt rác thải nông nghiệp

240 X X X P. TNMT -

Ra quy định về vệ sinh môi trường cho các cơ sở chăn nuôi

10 X P. TNMT -

Quy hoạch bãi rác kín, tránh xa khu dân cư.

10.000 X XSở TN&MT

-

Quy hoạch hệ thống đường giao thông hợp lý, phát triển các phương tiện giao thông công cộng

35.000 X X X UBND tỉnh -

Kiểm soát chặt chẽ, xử phạt nghiêm minh các phương tiện giao thông không đảm bảo chất lượng, gây ô nhiễm môi trường.

- X X X UBND tỉnh - Công an tỉnh

Gửi yêu cầu phải có hệ thống xử lý khí thải và có báo cáo giám sát môi trường định kỳ theo quy định đối với những cơ sở công nghiệp đã hoạt

20 X X X P. TNMT -


Mục tiêu Giải pháp Kinh phí thực hiện

(triệu đồng)


20102010 -2015

2015 -2020

động. Đối với các xí nghiệp chưa thực hiện ĐTM thì phải làm ngay để xác định các giải phảp bảo vệ môi trường.

Gửi yêu cầu đối với các xí nghiệp đã có báo cáo ĐTM: phải lắp đặt các hệ thống xử lý bụi, khí như trong kết luận của Hội đồng thẩm định, đúng yêu cầu và thời hạn.

11 X X X P. TNMT -

Tập trung các doanh nghiệp mới vào những cụm công nghiệp hay khu công nghiệp đã được quy hoạch của huyện.

- X X X P. TNMT -

Mục tiêu 3: Đào tạo, nâng cao trình độ, bổ sung thêm nhân lực có trình độ cho tổ môi trường,

Tạo điều kiện, cử cán bộ đi đào tạo các khóa ngắn hạn về quản lý môi trường để phục vụ cho công việc của phòng Tài nguyên – Môi trường.

50 X X X P. TNMT -

Bổ sung thêm nhân lực cho tổ môi trường. Hiện nay, tổ môi trường chỉ có 03 người là không đủ cho nhu cầu quản lý môi trường trên địa bàn huyện, trong thời gian tới nên bổ sung thêm từ 3 – 5 người cho tổ môi trường.

- X P. TNMT -

114


1.21 KẾ HOẠCH QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG NGUỒN NƯỚC

1.21.1 Các vấn đề môi trường chủ yếu

Huyện Thống Nhất là huyện mới được thành lập và đi vào hoạt động theo Nghị định số 97/2003/NĐ-CP ngày 21/08/2003 của Chính phủ trên cơ sở chia tách 8 xã của huyện Thống Nhất (cũ) và 2 xã thuộc huyện Long Khánh (cũ) thành huyện Thống Nhất (mới). Hiện tại huyện Thống Nhất chưa có khu đô thị, toàn bộ huyện là khu vực nông thôn, dự kiến và đang từng bước thành lập khu đô thị Dầu Giây là khu trung tâm kinh tế của huyện.

Nhìn chung mạng lưới sông, suối trong phạm vi huyện Thống Nhất có mật độ khá dày và phân bố tương đối đều, nhưng phần lớn là dốc và ngắn, lũ lớn trong mùa mưa và kiệt nước trong mùa khô.

Theo báo cáo đánh giá hiện trạng môi trường thì chất lượng nước mặt tại huyện Thống Nhất còn khá tốt, tuy nhiên, bắt đầu có dấu hiệu ô nhiễm hữu cơ, vi sinh và một số chỉ tiêu khác. Điều này cho thấy tác động từ nước thải đô thị, công nghiệp và hoạt động chăn nuôi đến nguồn nước mặt khá rõ rệt. Vì vậy cần có những biện pháp kịp thời nhằm bảo vệ nguồn nước mặt hiện có.

Theo kết quả phân tích mẫu nước dưới đất trong đợt tháng 2/2008 của Chi cục Bảo vệ môi trường TPHCM cho thấy chất lượng nước dưới đất tại huyện Thống Nhất khá tốt. Hầu hết các chỉ tiêu đều nằm trong giới hạn cho phép, ngoại trừ giá trị pH không đạt TCCP và chỉ tiêu tổng coliforms có giá trị cao hơn TCCP nhiều lần. Điều này chứng tỏ nước dưới đất bị nhiễm bẩn bởi nước thải sinh họat từ các hộ dân do điều kiện vệ sinh của các hộ dân chưa được tốt, chưa đảm bảo khoảng cách an toàn giữa giếng và nơi sinh hoạt.

Với những đặc điểm như trên, các vấn đề môi trường chủ yếu trong công tác quản lý chất lượng nguồn nước tại huyện Thống Nhất bao gồm :

- Tình trạng thiếu nước sạch nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất công nghiệp và chăn nuôi của người dân trong huyện.

- Tài nguyên nước chưa được quản lý hiệu quả:

o Định chế và quản lý nguồn nước không đầy đủ, chưa có sự phối hợp đồng bộ

giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng.

o Thiếu sự phối hợp quản lý với các xã, huyện và các tỉnh lân cận trong quản lý

nguồn nước mặt.

o Nguy cơ ô nhiễm các nguồn nước mặt, nước dưới đất do hoạt động sinh hoạt,

sản xuất của người dân trong huyện Thống Nhất.

115


1.21.2 Mục tiêu

1.21.2.1Mục tiêu tổng quát

Ngăn ngừa, giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường nước mặt và nước dưới đất trong quá trình công nghiệp hoá, đô thị hóa tại huyện Thống Nhất.

1.21.2.2 Mục tiêu cụ thể

Đảm bảo về cấp nước đáp ứng cho nhu cầu sử dụng của người dân trong huyện Thống Nhất.

Nâng cao hiệu quả về mặt quản lý nhà nước.

Đảm bảo chất lượng nước mặt của huyện Thống Nhất.

Điều tra cơ bản đối với môi trường nước.

Nâng cao nhận thức trong việc sử dụng và quản lý, bảo vệ tài nguyên nước.

1.21.3 Giải pháp thực hiện

Mục tiêu 1: Đảm bảo về cấp nước đáp ứng cho nhu cầu sử dụng của người dân trong huyện Thống Nhất.

Khu vực đô thị: bao gồm thị trấn Dầu Giây. Theo báo cáo Quy hoạch chung thị trấn Dầu Giây, trong giai đoạn từ nay đến năm 2010 thị trấn Dầu Giây là đô thị loại IV với quy mô dân số khoảng 25-30 ngàn người và giai đoạn 2020 là đô thị loại IV với quy mô dân số 48-50 ngàn người. Tổng nhu cầu dùng nước dự báo là 18.800 m3/ngày, bao gồm: dân dụng 6.800 m3/ngày và công nghiệp 12.000 m3/ngày. Nguồn cung cấp nước được chia làm 2 giai đoạn:

Giai đoạn từ nay đến năm 2010: Khai thác nguồn nước dưới đất ở độ sâu 100m, trong đó: xây dựng một trạm cấp nước tập trung tại khu trung tâm hành chính huyện có công suất 700 – 800 m3/ngày.đêm, và các khu vực khác người dân vẫn tiếp tục sử dụng nguồn nước giếng khoan, nhưng chú ý chuyển sang sử dụng nước dưới đất tầng sâu.

Giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2020: Sẽ hòa mạng với nguồn nước cung cấp từ Nhà máy nước hồ Trị An (do tỉnh Đồng Nai đầu tư) qua hệ thống đường ống D600 theo Quốc lộ 20.

Khu vực nông thôn: bao gồm các xã còn lại.

116


Giai đoạn từ nay đến năm 2010: Tại trung tâm mỗi cụm xã sẽ bố trí 1 trạm cấp nước tập trung có quy mô công suất 400-500 m3/ngày.đêm, các khu vực khác sử dụng nguồn nước giếng khoan.

Giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2020: Toàn bộ khu vực nông thôn sẽ sử dụng nguồn nước cung cấp từ Nhà máy nước hồ Trị An.

Mục tiêu 2: Nâng cao hiệu quả về mặt quản lý nhà nước

Có sự phối hợp đồng bộ giữa các ban ngành chức năng trong huyện Thống Nhất cũng như toàn tỉnh Đồng Nai và phối hợp tốt với các tỉnh thành lân cận trong quản lý và bảo vệ nguồn nước.

Các cán bộ quản lý công tác bảo vệ môi trường huyện thường là cán bộ kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực nên kiến thức bảo vệ môi trường thường không sâu, đặc biệt là trong lĩnh vực bảo vệ tài nguyên nước. Do đó cần phải bổ sung cho Phòng Tài nguyên và môi trường huyện ít nhất là một cán bộ có chuyên môn về bảo vệ môi trường tài nguyên nước. Thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo về tài nguyên nước mặt và nước dưới đất, hoặc cử các cán bộ môi trường của huyện tham gia các khóa học ngắn hạn về tài nguyên nước để nâng cao trình độ chuyên môn trong công tác quản lý và bảo vệ tài nguyên nước.

Yêu cầu tất cả các dự án tuân thủ thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi trường, bản cam kết đạt tiêu chuẩn môi trường và thực hiện báo cáo giám sát môi trường định kì.

Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc xây dựng các công trình xử lí nước thải và công tác vận hành đúng theo thiết kế tại mỗi doanh nghiệp.

Triển khai thực hiện tốt việc thu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp theo nghị định 67/2003/NĐ-CP ngày 13/6/2003 và nghị định 04/2007/NĐ-CP ngày 08/01/2007.

Xử lý các cơ sở gây ô nhiễm theo quyết định 64/2003/QĐ-TTg (Quyết định về việc phê duyệt kế hoạch xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng của Thủ tướng chính phủ ngày 22/4/2003)

Tuân thủ cấp giấy phép xả nước thải vào nguồn nước theo quy định tại điều 18, Luật Tài nguyên nước và nghị định 2004/NĐ-CP ngày 27/7/2004 quy định việc thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước và thông tư số 2/2005/TT-BTNMT ngày 24/6/2005 hướng dẫn việc thực hiện Nghị định 149.

117


Thiết lập một hệ thống phí đánh vào việc dùng nước cũng như thải nước thải đối với các cơ sở sản xuất công nghiệp. Mức thu phí cần được thiết lập làm sao để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào thực hiện sản xuất sạch hơn, hoặc đầu tư cuối đường ống hơn là trả phí thải nước thải.

Mục tiêu 3: Đảm bảo chất lượng nước mặt của huyện Thống Nhất.

- Xác định các nguồn thải: xác định lưu lượng và nồng độ ô nhiễm của nước thải từ các cơ sở sản xuất công nghiệp, nước thải từ KCN & cụm CN-TTCN, nước thải sinh hoạt từ các hộ dân cư và nước thải từ hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Nước thải công nghiệp: do hiện nay phần lớn các cơ sở sản xuất công nghiệp thải trực tiếp nguồn nước thải vào môi trường mà không qua xử lý hoặc có xử lý nhưng không đạt tiêu chuẩn. Vì vậy khả năng gây ô nhiễm nguồn nước từ nguồn thải này là rất lớn.

Nước thải sinh hoạt từ dân cư: Các khu dân cư hiện nay chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung, nước thải tại các khu dân cư thải trực tiếp ra các mương thoát nước và chảy ra suối gây ô nhiễm môi trường tại các con suối. Vấn đề vứt rác bừa bãi cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước vì hiện nay vẫn còn 1 lượng rác thải bị vất xuống suối.

Nước thải từ hoạt động nông nghiệp: việc sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học gây ô nhiễm đất, nước. Ngoài ra chất thải từ hoạt động chăn nuôi, đặc biệt là tại các hộ gia đình chăn nuôi nhỏ lẻ được xả thẳng ra môi trường cũng là nguồn gây ô nhiễm môi trường nước nghiêm trọng.

- Quản lý các nguồn xả thải:

Nước thải công nghiệp: Đối với các nhà máy, xí nghiệp quy mô nhỏ nằm rải rác trong khu dân cư, sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, công nghệ còn lạc hậu, năng suất và chất lượng sản phẩm còn thấp, sức cạnh tranh kém cần phải được di dời vào các KCN hay cụm CN-TTCN. Các doanh nghiệp cần phải xây dựng hệ thống xử lý nước thải, không được xả thải nước thải vượt tiêu chuẩn ra ngoài môi trường. Cần phải tiến hành kiểm tra, thanh tra chất lượng nước thải tại các cống thoát của các cơ sở sản xuất. Thực hiện thu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải và phí xả thải vào môi trường.

Nước thải sinh hoạt từ dân cư: yêu cầu tất cả các hộ gia đình và các công trình công cộng phải xây dựng hệ thống bể tự hoại. Rác thải phải được thu gom triệt để, không vứt rác xuống sông suối. Phải đảm bảo khoảng cách an toàn giữa khu vực giếng với khu vực nhà vệ sinh, khu vực chăn nuôi.

Nước thải từ hoạt động nông nghiệp: mở các lớp tập huấn, hướng dẫn các phương pháp, các mô hình canh tác giảm thiểu thuốc bảo vệ thực vật, phân bón và tưới tiêu

118


tiết kiệm. Từ đó khuyến khích người dân ứng dụng các mô hình trên, còn đối với các hộ chăn nuôi quy mô hộ gia đình thì khuyến khích tận dụng nước thải chăn nuôi trong trồng trọt, đối với các trại chăn nuôi quy mô lớn thì phải luôn vận hành hệ thống xử lý nước thải, đảm bảo nước thải đạt tiêu chuẩn cho phép trước khi thải vào môi trường.

- Xây dựng hệ thống xử lý nước thải:

Trước khi xây dựng hệ thống xử lý nước thải cho huyện Thống Nhất thì cần phải tách 2 đường thoát nước riêng biệt: hệ thống thoát nước mưa và hệ thống thoát nước thải.

Dự báo tổng lưu lượng nước thải khu vực đô thị đến năm 2020 khoảng 15.000 m3/ngày, trong đó: nước thải sinh hoạt 6.000 m3/ngày và nước thải công nghiệp khoảng 9.000 m3/ngày. Như vậy sẽ phải xây dựng hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tập trung cho khu vực thị trấn Dầu Giây với công suất là 6.000 m3/ngày để tiếp tục xử lý nước thải từ nhà dân và các công trình công cộng sau khi được xử lý bằng bể tự hoại trước khi thải ra môi trường. Trạm xử lý nước thải tập trung này sẽ chỉ xử lý nước thải sinh hoạt cho khu vực đô thị, với diện tích của khu xử lý khoảng 2ha. Trong giai đoạn 1 (từ nay đến năm 2010) sẽ áp dụng công nghệ xử lý tự nhiên bằng hồ sinh học, sang giai đoạn 2 (từ sau năm 2010) khi lượng nước thải tăng lên sẽ thay thế dần bằng các công đoạn xử lý hóa cơ hiệu suất cao để tránh không cần tăng thêm quỹ đất cho trạm xử lý nước thải. Nước thải sau xử lý phải đạt tiêu chuẩn loại B theo TCVN 5945:2005.

Theo quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội của huyện Thống Nhất đến năm 2020 huyện sẽ phát triển 2 khu du lịch tập trung sau: Khu du lịch Suối Reo (xã Gia Tân) có quy mô diện tích khoảng 100 ha và Khu du lịch Sông Nhạn (xã Lộ 25) có quy mô diện tích khoảng 50ha. Để đảm bảo cho chất lượng nguồn nước của huyện thì tại 2 khu du lịch này cũng cần phải có hệ thống xử lý nước thải. Sẽ tiến hành xây dựng hệ thống xử lý nước thải tại khu du lịch Suối Reo có công suất 2.300 m3/ngày.đêm và tại khu du lịch Sông Nhạn là 1.200 m3/ngày.đêm để xử lý toàn bộ lượng nước thải phát sinh từ hoạt động du lịch (chủ yếu là nước thải sinh hoạt) đạt tiêu chuẩn loại A theo TCVN 5945:2005 trước khi thải vào môi trường.

Đối với nước thải phát sinh từ các KCN, cụm CN – TTCN: Mỗi KCN, cụm CN-TTCN bắt buộc phải xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung và hệ thống này được đặt trong phạm vi của KCN, cụm công nghiệp đó. Mỗi doanh nghiệp hoạt động trong KCN, cụm CN-TTCN cần phải xử lý nước thải sơ bộ để đạt tiêu chuẩn loại C theo TCVN 5945:2005, sau đó nước thải sẽ theo hệ thống thoát nước của KCN dẫn về hệ thống xử lý nước thải tập trung của khu để xử lý đạt tiêu chuẩn loại B theo TCVN 5945:2005 trước khi thải vào môi trường. Cụ thể như sau:

119


KCN Dầu Giây: dự kiến phát triển các ngành công nghiệp nhẹ. Trong giai đoạn từ nay đến năm 2010 sẽ xây dựng KCN này với diện tích 100ha, như vậy sẽ phải xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung với công suất 4.000 m3/ngày.đêm và đến năm 2020 khi KCN này mở rộng diện tích lên 350ha thì đồng thời sẽ phải tiến hành xây dựng thêm 1 hệ thống xử lý nước thải tập trung với công suất 10.000 m3/ngày.đêm.

KCN Xã Lộ 25: phát triển các loại hình công nghiệp tiêu dùng. Trong giai đoạn từ nay đến năm 2010 sẽ xây dựng KCN này với diện tích 100ha, như vậy sẽ phải xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung với công suất 4.000 m3/ngày.đêm và đến năm 2020 khi KCN này mở rộng diện tích lên 250ha thì đồng thời sẽ phải tiến hành xây dựng thêm 1 hệ thống xử lý nước thải tập trung với công suất 6.000 m3/ngày.đêm hoặc có thể tiến hành nâng cấp hệ thống xử lý nước thải tập trung trong giai đoạn đầu lên công suất 10.000 m3/ngày.đêm.

Cụm công nghiệp Quang Trung: có quy mô 50 ha, phát triển các ngành chế biến nông – lâm nghiệp và may mặc. Như vậy cụm công nghiệp Quang Trung sẽ phải đầu tư, xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung với công suất 2.000 m3/ngày.đêm.

Cụm công nghiệp Gia Tân 2: phát triển các ngành sản xuất vật liệu xây dựng, cơ sở chế biến nông, lâm nghiệp và may mặc. Trong giai đoạn từ nay đến năm 2010 sẽ xây dựng cụm công nghiệp này với diện tích 50ha, như vậy sẽ phải xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung với công suất 2.000 m3/ngày.đêm và đến năm 2020 khi cụm công nghiệp này mở rộng diện tích lên 100ha thì đồng thời sẽ phải tiến hành nâng công suất hệ thống xử lý nước thải tập trung lên 4.000 m3/ngày.đêm.

Cụm CN – TTCN Sóc Lu: phát triển các ngành sản xuất vật liệu xây dựng, kể cả vật liệu xây dựng mới. Trong giai đoạn từ nay đến năm 2010 sẽ xây dựng cụm công nghiệp này với diện tích 50ha, như vậy sẽ phải xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung với công suất 2.000 m3/ngày.đêm và đến năm 2020 khi cụm công nghiệp này mở rộng diện tích lên 200ha thì đồng thời sẽ phải tiến hành xây dựng thêm 1 hệ thống xử lý nước thải tập trung với công suất 6.000 m3/ngày.đêm.

Mục tiêu 4: Điều tra cơ bản đối với môi trường nước.

Để có cơ sở dữ liệu nền nhằm quản lý chất lượng nước một cách tốt hơn thì hoạt động quan trắc môi trường định kì là quan trọng, nhằm phát hiện và cảnh báo kịp thời các vấn đề ô nhiễm khi mới xuất hiện hoặc đang tiềm tàng. Cần xây dựng hệ thống quan trắc chất lượng nước định kỳ của huyện:

Trang bị các thiết bị lấy mẫu và phòng thí nghiệm phân tích mẫu quan trắc chất lượng nước của huyện Thống Nhất và của cả tỉnh Đồng Nai.

120


Đào tạo các cán bộ có chuyên môn quan trắc môi trường.

Xây dựng chương trình quan trắc và báo cáo định kỳ chất lượng nước, cụ thể như sau :

Đối với nguồn nước mặt: Tiến hành quan trắc định kì nguồn nước mặt với:

Thông số quan trắc: DO, SS, BOD5, COD, tổng N, tổng P, dầu mỡ, tổng hóa chất bảo vệ thực vật, coliform.

Tần suất quan trắc: 1 lần/quý.

Vị trí quan trắc: đầu nguồn và cuối nguồn sông suối, 18 hồ, đập. Tổng số vị trí quan trắc là 28.

Đối với nguồn nước dưới đất: Tiến hành quan trắc định kì nguồn nước dưới đất với:

Thông số quan trắc: pH, độ cứng, Fe, Mn, Pb, As, Zn, Hg, Cu, Cr(VI), Cl-, CN-, N-NO3-, SO42- và tổng coliform.

Tần suất quan trắc: 1 lần/quý.

Vị trí quan trắc: tại mỗi xã sẽ bố trí 1 giếng để tiến hành quan trắc nước dưới đất định kì. Tổng số vị trí quan trắc là 10.

Mục tiêu 5: Nâng cao nhận thức trong việc sử dụng và quản lý, bảo vệ tài nguyên nước.

Các công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức nên tập trung vào các nhóm đối tượng, giải thích và chứng minh cho cộng đồng thấy các lợi ích mang lại trong việc sử dụng hợp lý thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hữu cơ và việc kiểm soát nước thải sinh hoạt đối với việc giảm nguy cơ về sức khỏe, nâng cao chất lượng nước sử dụng. Phát huy đầy đủ sự tham gia của cộng đồng vào các quá trình ra quyết định, hoạch định chính sách và các hoạt động bảo vệ nguồn nước.

Đối với cộng đồng nói chung: tuyên truyền về tầm quan trọng và lợi ích của việc bảo vệ nguồn nước đối với cuộc sống người dân; vận động người dân không vứt rác phóng uế bừa bãi xuống các lòng hồ, sông suối; xây dựng các công trình vệ sinh trong nhà (ví dụ: hố xí tự hoại), đặc biệt là khu vực nông thôn.

Đối với nông dân: vận động người dân hạn chế sử dụng thuốc BVTV, thuốc trừ sâu, thu gom xử lý chất thải chăn nuôi theo quy định.

Đối với doanh nghiệp: tuyên truyền các quy định pháp luật về trách nhiệm của doanh nghiệp trong công tác bảo vệ môi trường.

121


Các hình thức tuyên truyền có thể thông qua các đoàn thể, chính quyền địa phương (xã, tổ dân phố), phương tiện thông tin đại chúng (phát thanh, truyền hình, báo chí) và qua các tờ bướm, áp phích tuyên truyền.

122


1.21.4 Kế hoạch thực hiện và kinh phí dự kiến

Mục tiêu Giải phápKinh phí

(triệu đồng)

Giai đoạn thực hiệnChủ trì Phối hợp2008 -

20102010 -2015

2015 -2020

Mục tiêu 1: Đảm bảo về cấp nước đáp ứng cho nhu cầu sử dụng của người dân trong huyện Thống Nhất.

Xây dựng một trạm cấp nước tập trung tại khu trung tâm hành chính huyện có công suất 700 – 800 m3/ngày.đêm

1.560 X

UBND Tỉnh

Sở Xây dựngSở Giao thông vận tảiSở Tài nguyên & môi trườngUBND huyện Công ty Cấp thoát nước huyện Sở Tài chính

Sẽ hòa mạng với nguồn nước cung cấp từ Nhà máy nước hồ Trị An

1.000 X X

Tại trung tâm mỗi cụm xã sẽ bố trí 1 trạm cấp nước tập trung có quy mô công suất 400-500 m3/ngày.đêm

800 X

Mục tiêu 2: Nâng cao hiệu quả về mặt quản lý nhà nước

Có sự phối hợp đồng bộ giữa các ban ngành chức năng

- X X X UBND Tỉnh

Sở TN&MTUBND huyện Sở Tài chínhPhòng TN&MT huyện Thống Nhất

Thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo, tham gia các khóa học về tài nguyên nước.

Mục tiêu 2: Nâng cao hiệu quả về mặt quản lý nhà nước (tt)

Yêu cầu tất cả các dự án tuân thủ thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi trường, bản cam kết đạt tiêu chuẩn môi trường và thực hiện báo cáo giám sát môi trường định kì.

- X X X Phòng TN&MT huyện kiến nghị lên Sở TN&MT

UBND huyệnSở Tài chínhPhòng TN& MT huyện Thống NhấtSở TN&MTChủ dự án

Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc xây dựng các công trình xử lí nước thải và công tác vận hành đúng theo thiết kế tại mỗi doanh nghiệp.

Triển khai thực hiện tốt việc thu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp

Xử lý các cơ sở gây ô nhiễm theo quyết


định 64/2003/QĐ-TTg.

Tuân thủ cấp giấy phép xả nước thải, giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước.

Mục tiêu 2: Nâng cao hiệu quả về mặt quản lý nhà nước (tt)

Thiết lập một hệ thống phí đánh vào việc dùng nước cũng như thải nước thải đối với các cơ sở sản xuất công nghiệp.

20 X

Phòng TNMT huyện xây dựng đề án trình Sở TN&MT

UBND huyệnSở Tài chínhPhòng TN& MT huyện Thống Nhất

Mục tiêu 3: Đảm bảo chất lượng nước mặt của huyện Thống Nhất

Xác định các nguồn thải 10 XPhòng TN&MT huyện

Sở TN& MT Phòng Cảnh sát MTSở Công thươngSở NN&PTNT

Kiểm soát chặt chẽ các nguồn xả thải vào nguồn nước (công nghiệp, sinh hoạt, chăn nuôi)....

- X X X

Xây dựng hệ thống thoát nước mưa và nước thải tách riêng

15.000 X

UBND Tỉnh

Sở Xây dựngSở GTVTSở TN&MTUBND huyệnCông ty Cấp thoát nước huyệnSở Tài chính

Xây dựng các trạm xử lý nước thải (sinh hoạt, công nghiệp, du lịch)

15.000 X X X

Mục tiêu 4: Điều tra cơ bản đối với môi trường nước.

Xây dựng chương trình quan trắc và báo cáo định kỳ chất lượng nước.

150 X X XPhòng TNMT huyện

Sở TN&MTTT QTMTPhòng Cảnh sát MT

Mục tiêu 5 : Nâng cao nhận thức trong việc sử dụng và quản lý, bảo vệ tài nguyên nước.

Nâng cao nhận thức cho các đối tượng cộng đồng, nông dân, doanh nghiệp trong sử dụng, quản lý và bảo vệ Tài nguyên nước

X X X Sở TN&MTPhòng TNMT Huyện UBND xãCác tổ chức đoàn thể

124


1.22 KẾ HOẠCH QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN

1.22.1 Các vấn đề môi trường chủ yếu

Qua khảo sát thực tế công tác quản lý CTR, hiện trạng phát sinh rác thải cũng như dự báo lượng chất thải rắn phát sinh trên toàn địa bàn huyện Thống Nhất đến năm 2020 cho thấy lượng rác thải thải ra môi trường là khá lớn. Tuy nhiên hiện nay công tác quản lý CTR và nhận thức của người dân ở địa phương trong công tác bảo vệ môi trường còn nhiều vấn đề cần quan tâm giải quyết như:

Trong công tác quản lý CTR: Huyện chưa xây dựng được kế hoạch quản lý CTR phù hợp cho địa phương, chưa có cán bộ chuyên ngành phụ trách về quản lý CTR.

Nhận thức của cộng đồng về bảo vệ môi trường và an toàn sức khỏe liên quan đến công tác thu gom, xử lý và quản lý chất thải rắn chưa cao.

Hiện nay, hệ thống thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn trên địa bàn còn nhiều vấn đề bất cập như:

Chưa thực hiện phân loại chất thải rắn tại nguồn để có thể tận dụng tối đa các thành phần có thể tái sử dụng và giúp giảm thiểu lượng rác đưa về bãi đổ.

Rác sinh hoạt chưa được thu gom đồng bộ, phương tiện thu gom rác còn nghèo nàn, lạc hậu, tại một số khu vực rác bị thải bỏ bừa bãi, nhất là tại các khu vực chợ, khu tập trung đông dân cư,… Chưa thực hiện được xã hội hóa trong công tác đầu tư và dịch vụ công ích về giải quyết rác thải.

Chưa có doanh nghiệp chuyên trách cho cả huyện (chỉ có tổ, HTX theo xã) làm nòng cốt trong việc thu gom, vận chuyển, xây dựng và vận hành xử lý các loại chất thải đạt tiêu chuẩn theo quy định, nên chưa đồng bộ và chưa đạt yêu cầu

Rác y tế: hiện tại Huyện chưa có lò đốt rác y tế đạt chuẩn, hầu hết lượng rác y tế phát sinh đều được xử lý bằng cách đốt trong các lò đốt thô sơ, hoặc chôn lấp.

1.22.2 Mục tiêu quy họach


Tăng cường quản lý, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, công nghiệp, y tế và chất thải nguy hại trên địa bàn Huyện. Tiến tới thực hiện phân loại chất thải rắn tại nguồn nhằm phục vụ sản xuất và sinh hoạt. Xây dựng bãi chôn lấp rác hợp vệ sinh đạt trình độ hiện đại và tiêu chuẩn vệ sinh môi trường, đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, xây dựng nếp sống, lối sống hành vi thân thiện với môi trường của cộng đồng tại địa phương.

125


1.22.2.2Mục tiêu cụ thể

- Hoàn thiện hệ thống tổ chức quản lý chất thải rắn

- Nâng cao nhận thức cộng đồng, xã hội hóa công tác quản lý CTR

- Nâng cao năng lực và hiệu quả công tác thu gom, vận chuyển

chất thải rắn:

Tăng cường năng lực thu gom và vận chuyển chất thải rắn

Nâng cao tỷ lệ thu gom rác tại các hộ dân

Bước đầu thực hiện thí điểm phân loại rác tại nguồn, tiến tới áp dụng đồng bộ trên toàn Huyện vào năm 2020

- Quy hoạch bãi chôn lấp chất thải rắn hợp vệ sinh.


Mục tiêu 1: Hoàn thiện hệ thống tổ chức quản lý chất thải rắn Hoàn thiện hệ thống tổ chức quản lý chất thải rắn huyện Thống Nhất.

Mô hình tổ chức hệ thống quản lý có thể tham khảo như sau:

Hình 6.1: Đề xuất sơ đồ tổng quát hệ thống quản lý chất thải rắn đô thị

Tái sinh, tái chế & xử lý

Tồn trữ tại nguồn

Nguồn phát sinh

Bãi chôn lấp

Trung chuyển & vận chuyển

Thu gom

126


Hình 6.2: Đề xuất sơ đồ tổng quát hệ thống quản lý chất thải rắn Y tế

Đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý CTR.

Mục tiêu 2: Nâng cao nhận thức cộng đồng, xã hội hóa công tác Quản lý CTR

Tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng

- Tập trung mạnh mẽ cho công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao

nhận thức của cộng đồng về các vấn đề có liên quan đến việc lưu trữ, xả thải CTR; các lợi ích thu được khi rác thải được thu gom triệt để và xử lý đúng cách; công tác tuyên truyền cần có kế hoạch một cách lâu dài và được các ban ngành đoàn thể tham gia, có người phụ trách theo dõi thường xuyên.

Xây dựng đội nhóm chuyên trách truyền thông về môi trường, được trang bị các kỹ năng về công tác tuyên truyền môi trường.

Phải có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp lãnh đạo địa phương để tạo điều kiện thuận lợi cho nhóm truyền thông thực hiện các hoạt động tuyên truyền.

Hình thức tuyên truyền:

Baõi choân laáp CTRSH

Xe ñaàu keùo > 4 taán

Xe ba gaùc

Xe taûi nheï < 2 taán hoaëc xe 4 taán

Boâ eùp kínCTRSINH HOAÏT

CTRY TEÁ

Thuøng kín Nhaø chöùa raùc TTYT

Xe gaén maùy

Loø ñoát CTRYT

Baõi choân tro

Cô Sôû Y Teá

127


Tổ chức các chương trình dưới nhiều hình thức khác nhau như phát tờ rơi, tổ chức diễu hành vì môi trường, tuyên tryền trên các phương tiện thông tin đại chúng: báo, đài,…

Tổ chức các buổi thảo luận theo từng chủ đề đối với từng khu vực, đồng thời kết hợp tổ chức các buổi dọn vệ sinh đường phố, khu công cộng,…

Phổ cập kiến thức cơ bản về môi trường cho các trường học.

Đưa chương trình giáo dục môi trường và PTBV vào chương trình giáo các cấp trên toàn huyện Thống Nhất nhằm nâng cao nhận thức của học sinh, sinh viên.

Trang bị kiến thức chuẩn bị thực hiện phân loại rác tại nguồn.

Tổ chức thu thập ý kiến cộng đồng về chương trình phân loại rác tại nguồn

Trang bị cho người dân các kiến thức cơ bản về CTR: thành phần, tính chất,…

Giới thiệu sự cần thiết phải phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn

Các tài liệu hướng dẫn phân loại, thu gom và đóng gói rác tái chế

Xã hội hóa công tác quản lý chất thải rắn.

Kêu gọi và khuyến khích các thành phần kinh tế, tổ chức tư nhân trong và ngoài nước tham gia quản lý chất thải rắn từ công tác thu gom, vận chuyển (đầu tư trang thiết bị) đến công tác xử lý (góp vốn, tham gia đầu tư dây chuyền xử lý CTR,…); đồng thời có chính sách hỗ trợ phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho họ thấy được các lợi ích kinh tế và xã hội có thể thu được khi tham gia vào công tác này.

Bên cạnh việc khuyến khích, tuyên truyền, cần có chế tài thích hợp bắt buộc mọi hộ gia đình trong khu vực nội thị phải đăng ký thu gom rác thải, có quy định xử phạt đối với trường hợp không tuân thủ quy định.

Mục tiêu 3: Nâng cao năng lực và hiệu quả công tác thu gom, vận chuyển CTR


Tăng cường trang thiết bị thu gom và vận chuyển:

Như đã trình bày trong phần hiện trạng môi trường huyện Thống Nhất, trang thiết bị phục vụ cho công tác thu gom và vận chuyển rác của Huyện còn thiếu và lạc hậu, hiệu suất thu gom hiện nay chỉ đạt khoảng 60%. Do đó trong tương lai với lượng rác tăng nhanh năm 2010 là 190,073 tấn/ngày và năm 2020 tăng lên 467,033 tấn/ngày và để đạt

128


được tỉ lệ thu gom 70 – 80% thì việc tăng cường các phương tiện thủ công và cơ giới cho đơn vị thu gom rác của địa phương là hết sức cần thiết.

Sau đây là một số định mức quy định đối với các loại trang thiết bị thu gom và vận chuyển rác:

- Xe kéo tay thu gom rác hộ dân tuyến hẻm và rác đường phố: 02

công nhân/xe, định mức 300-400 hộ/xe.

- Xe kéo tay thu gom rác đường phố: 02 công nhân/xe, định mức

5.000 m/xe/ngày

- Xe ép rác chuyên dùng 2,5 – 4 tấn thu gom rác ở các hộ mặt tiền

đường chính, cơ quan, chợ,…: định mức 03 công nhân/xe, số lần quay vòng trong ngày là 04 lần tính cho cự ly vận chuyển trung bình là 20-40km (cả lượt đi và về cộng tuyến đường thu gom), thời gian trung bình cho 1 lần xoay vòng là 2-3 giờ (vận tốc 10-30km/h)

- Xe ép rác chuyên dùng 6-8 tấn thu gom rác tại các điểm hẹn,

trạm trung chuyển: định mức 3 công nhân/xe, số lần quay vòng trong ngày là 3 lần tính cho cự ly vận chuyển trung bình là 20 -50km (cả lượt đi và về cộng tuyến đường thu gom), thời gian trung bình cho 1 lần xoay vòng là 2-3,5 giờ (vận tốc 10-30km/h)

Bố trí các điểm hẹn và trạm trung chuyển:

Lựa chọn vị trí làm điểm hẹn: Việc chọn một địa điểm trong khu dân cư để làm điểm hẹn cần phải tuân theo các nguyên tắc sau đây:

Chất lượng tuyến đường, chiều rộng của tuyến đường và lề đường phải đảm bảo hoạt động của điểm hẹn không ảnh hưởng đến giao thông đi lại.

Không bố trí điểm hẹn tại các khu vực danh lam thắng cảnh, khu du lịch, các di tích lịch sử, chùa, nhà thờ. Trong trường hợp bất khả kháng, việc bố trí điểm hẹn tại các khu vực này phải được thực hiện vào thời điểm phù hợp trong ngày, sau khi hoàn tất việc lên rác, điểm hẹn phải được xịt rửa nước để vệ sinh và khử mùi hôi.

Vị trí điểm hẹn có thể thay đổi tùy theo thời gian hoạt động, thời tiết...

Một xe ép rác có thể phải tập kết rác nhiều điểm hẹn (trung bình 1-3 tùy theo tải trọng xe, tuyến thu gom) hoặc vừa thu gom rác hộ dân dọc đường phố chính vừa thu gom rác tại các xe đẩy dọc tuyến đường hay tiếp nhận rác từ các xe đẩy tay thu gom rác trong các hẻm.

129


Thời gian hoạt động của điểm hẹn: Thời gian hoạt động của các điểm hẹn cũng phải tuân theo một số các yêu cầu sau:

Phân bố thời gian gom rác tại các khu vực hợp lý để phù hợp với thời gian hoạt động của điểm hẹn, tạo điều kiện cho việc vận chuyển rác được liên tục, tránh tình trạng xe rác phải lưu lại khá lâu và sự nối đuôi của các xe đẩy vào giờ cao điểm. Cụ thể tùy theo thời gian xoay vòng của xe ép, thời gian chuyển rác lên xe mà quy định thời gian gom rác từng nơi.

Thời gian hoạt động của điểm hẹn không được nằm trong giờ cao điểm về giao thông.

Vệ sinh môi trường tại các điểm hẹn:

Các loại xe đẩy tay và xe ép rác phải được thiết kế phù hợp để việc chuyển rác lên xe ép nhanh chóng và không rơi vải rác thải xuống lòng đường.

Xe ép rác phải có ngăn chứa nước rỉ của rác tránh tình trạng nước rác bị ép chảy xuống lòng đường.

Sau khi hoàn thành công việc tập kết rác, điểm hẹn phải được rửa nước bằng hệ thống vòi áp lực cao lắp đặt tại xe ép rác hoặc bằng xe xịt nước đường phố.

Vạch tuyến thu gom hợp lý:

Việc vạch tuyến thu gom CTR cho huyện Thống Nhất dựa trên những nguyên tắc sau:

+ Mạng lưới thu gom phải đi theo các tuyến lớn của đô thị và đảm bảo trải đều

khắp đô thị.

+ Ở những khu vực có độ dốc cao, tuyến thu gom phải được bắt đầu ở đỉnh dốc

và đi tiến xuống dốc khi xe thu gom được chất tải nặng dần.

+ Tuyến thu gom phải được bố trí sao cho container cuối cùng được thu gom trên

tuyến đặt ở gần bãi đổ nhất.

+ Tuyến đường vận chuyển của xe đẩy tay từ các khu vực thu gom đến tuyến thu

gom chính không quá 2 km.

+ Những điểm thu gom nằm rải rác (nơi có khối lượng CTR nhỏ) có cùng số lần

thu gom phải sắp xếp để thu gom trên cùng 1 chuyến trong cùng 1 ngày.

Xây dựng lực lượng công nhân vệ sinh chuyên nghiệp:

Tăng cường lực lượng công nhân vệ sinh.

130


Nâng cao trình độ công nhân vệ sinh: để thực hiện tốt công tác quản lý rác thải đô thị, đội ngũ công nhân vệ sinh phải được phát triển thành lực lượng chuyên nghiệp, có trình độ chuyên môn, có ý thức trách nhiệm trong công việc.

Cải thiện điều kiện lao động của công nhân vệ sinh: Điều kiện lao động của công nhân vệ sinh nhìn chung rất xấu do phải chịu khí hậu khắc nghiệt, thời gian làm việc kéo dài, cường độ lao động cao, điều kiện vệ sinh nghỉ ngơi nơi làm việc kém. Tỷ lệ công nhân vệ sinh mắc bệnh nghề nghiệp khá cao. Do đó, phải tăng cường công tác phòng bệnh và điều trị bệnh kết hợp các giải pháp an tòan lao động, đảm bảo điều kiệm vệ sinh nơi làm việc.

Bước đầu thực hiện thí điểm phân loại rác tại nguồn, tiến tới áp dụng đồng bộ trên toàn Huyệnvào năm 2020

Giai đoạn thí điểm từ nay đến 2010

Trong giai đoạn bước đầu thực hiện phân loại rác tại nguồn, các cơ quan chuyên trách về quản lý CTR của Huyện cần phối hợp thực hiện với các ban ngành, đoàn thể tuyên truyền rộng rãi đến mọi tầng lớp nhân dân hiểu về ý nghĩa của việc phân loại rác tại nguồn và cách thức phân loại. Phương pháp phân loại chất thải rắn tại nguồn bước đầu sẽ được chia thành 2 nhóm:

- Nhóm 1: rác hữu cơ có khả năng phân hủy sinh học với thành

phần chủ yếu là các loại thực phẩm thừa, rau củ, quả…

- Nhóm 2: bao gồm các thành phần còn lại.

Việc phân loại rác thải tại nguồn trong giai đoạn này sẽ được tiến hành thí điểm tại thị trấn Dâu Giây (dự kiến sẽ trở thành trung tâm kinh tế - văn hóa- chính trị của Huyện Thống Nhất). Nếu thành công sẽ tiếp tục tiến hành mở rộng sang các xã khác.

Giai đoạn thực hiện triệt để việc phân loại chất thải rắn tại nguồn

A. Đối với CTR sinh hoạt:

Phương thức thu gom và vận chuyển chất thải rắn trong giai đoạn này cho từng nhóm đối tượng: hộ gia đình, chợ, cơ quan, … được trình bày cụ thể sau đây:

Thu gom rác ở các hộ gia đình:

Đối với rác nhóm 1 (rác hữu cơ): hệ thống thu gom và vận chuyển vẫn là hệ thống hiện tại, tần suất thu gom 01 lần/ngày do tính dễ phân hủy của chất hữu cơ nếu không thu gom ngay sẽ gây mùi hôi thối.

Đối với rác nhóm 2 (rác tái chế): sử dụng loại xe đẩy tay với thùng rác tiêu chuẩn có dung tích 660 L, trên thùng có ghi “Phân loại chất thải rắn tại nguồn”. Chất thải

131


loại này được thu gom 02 lần/tuần, sau khi thu gom các thùng này được vận chuyển đến điểm hẹn, sau đó đưa lên xe chuyên dùng vận chuyển về trạm phân loại.

Thu gom rác chợ: Do đặc tính rác ở các chợ có thành phần chất hữu cơ chiếm khối lượng lớn (ước tính khoảng 75-95%). Vì vậy giải pháp đưa ra là xây dựng các bô rác tại khu vực chợ, rác thải sẽ lưu trữ tại đây và được thu gom hàng ngày.

Thu gom rác ở các cơ quan, trường học: Ở các cơ quan, trường học do tính chất đặc thù của các nơi này nên thành phần rác chiếm tỷ lệ lớn là các loại giấy, chai PET, túi plastic và các loại thực phẩm thừa. Vì vậy ở các cơ quan này đề nghị nên phân loại rác thành 4 loại: (1) giấy; (2) nhựa, plastic; (3) chất hữu cơ; (4) thành phần khác.

Việc thu gom và vận chuyển rác cũng thực hiện tương tự với rác sinh hoạt từ các hộ gia đình, nghĩa là phần rác hữu cơ vẫn do hệ thống thu gom hiện tại thực hiện. Riêng 3 loại: giấy, nhựa và các thành phần khác cũng sẽ được thực hiện thu gom 02 lần/tuần, nhưng phương tiện thu gom ở đây sẽ sử dụng loại xe vận chuyển rác chuyên dùng có 3 ngăn để thu gom rác theo 3 thành phần khác nhau.

Thu gom rác ở các công trình công cộng, khu vui chơi, giải trí: Ở các công trình công cộng, khu vui chơi, giải trí để hạn chế nạn vứt rác bừa bãi, cần trang bị các thùng rác có nắp đậy và được đặt tại các vị trí dễ nhìn thấy, ở các khu vực này thường sử dụng loại thùng nhựa có dung tích 240 lít. Nhân viên vệ sinh sẽ thu gom rác tại các thùng hàng ngày bằng xe lấy rác lưu động, các xe đẩy tay dung tích 660L hoặc các xe cơ giới chạy dọc theo lộ trình thu gom.

Đối với các hộ gia đình nhà vườn: khuyến khích sử dụng các phương pháp ủ phân hoặc nuôi giun bằng rác để hạn chế lượng rác thu gom, tạo nguồn phân bón hữu ích trong trồng trọt.

B. Đối với chất thải rắn công nghiệp:

Khuyến khích các cơ sở thực hiện phân loại rác tại nguồn: tùy theo đặc trưng của từng loại hình sản xuất mà cơ sở sẽ thực hiện phân loại rác thành các loại. Thông thường CTR công nghiệp được phân thành 03 loại sau:

+ Chất thải rắn độc hại: gồm kim loại nặng, chất phóng xạ, các chất độc,…

+ Thành phần có thể tái sử dụng gồm nhựa, kim loại, thủy tinh, giấy….

+ Phần chất thải rắn còn lại.

Hệ thống thu gom và vận chuyển CTR công nghiệp:

- Chất thải rắn độc hại được chứa vào thùng chứa riêng biệt bằng thép hoặc

thùng composite cho đến khi đầy, chu kỳ thu gom sẽ được nhà máy xác định với

132


đơn vị vận chuyển. Xe chuyên chở CTR công nghiệp phải là loại xe chuyên dùng và các container chở rác phải được đậy kín trong quá trình vận chuyển.

- Thành phần có thể tái sử dụng nên chứa trong một hoặc nhiều

thùng chứa khác nhau để thuận tiện trong việc vận chuyển đến các nhà máy tái chế.

- Chất thải rắn không độc hại và không có giá trị tái sử dụng được

chứa trong các thùng chứa lớn cho tới khi đầy và được vận chuyển định kỳ.

- Đối với chất thải rắn công nghiệp chế biến thực phẩm và chất

thải rắn sinh hoạt được chứa trong các thùng nhựa riêng biệt để thu gom hàng ngày và số lượng cũng như dung tích thùng chứa tùy thuộc vào từng nhà máy.

C. Đối với chất thải rắn y tế: Chất thải rắn y tế sẽ được phân loại tại nguồn và được đựng trong các túi hoặc thùng theo đúng qui định của Bộ Y tế.

Qui định màu sắc các túi và thùng đựng chất thải:

- Thùng màu vàng (hoặc túi nylon màu vàng) : đựng chất thải lâm sàng, bên ngoài có biểu tượng về nguy hại sinh học

- Thùng màu xanh (hoặc túi nylon màu xanh): đựng chất thải sinh hoạt

- Riêng tại các phòng xét nghiệm, phẩu thuật,… bố trí thêm các thùng màu đen (hoặc túi nylon màu đen): đựng chất thải hóa học, chất thải phóng xạ, thuốc gây độc tế bào.

- Thùng chứa các vật sắc nhọn như kiêm tiêm, dao mổ…

Kích cỡ thùng rác có thể thay đổi tùy theo lượng rác phát sinh và tùy theo khu vực bố trí thùng rác. Có thể bố trí các loại thùng rác như sau: (i): loại thùng rác 24L bố trí tại các phòng khoa; (ii): loại thùng rác 54L bố trí dọc các hành lang…Các túi và thùng đựng trên chỉ được sử dụng để đựng chất thải và không dùng cho các mục đích khác.

Thu gom chất thải nơi phát sinh:

Hiện tại công tác thu gom và xử lý CTR y tế chưa được đầu tư đúng mức hầu hết trạm y tế, phòng khám tư nhân tự xử lý bằng cách đốt thủ công hay chôn lấp. Do đó, cần thành lập một đội thu gom CTR Y tế riêng biệt, đội thu gom này sẽ thực hiện thu gom CTR y tế tại các trạm y tế phường, xã và các phòng khám tư nhân theo đúng quy định của Bộ Y tế. Tần suất thu gom rác có thể dao động tùy thuộc vào lượng rác phát sinh, có thể từ 2-3 lần/ngày. Tuy nhiên thời gian thực hiện thu gom rác nên tiến hành vào lúc ít có người qua lại (có thể vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối) và phải quy định tuyến đường vận chuyển rác nội bộ trong cơ sở tránh qua các khu vực chăm sóc người bệnh, khu vực nhà

133


ăn… Sử dụng xe gắn máy 2 bánh có lắp đặt thùng chứa kín để thu gom CTR y tế từ các cơ sở y tế.

Phân tích lựa chọn công nghệ xử lý chất thải rắn đô thị cho huyện Thống Nhất.

Các công nghệ thường được sử dụng trong xử lý CTR sinh hoạt gồm: chôn lấp hợp vệ sinh, đốt và sản xuất phân Compost. Tính thích ứng của mỗi phương pháp đối với điều kiện thực tế tại huyện Thống Nhất được phân tích như sau :

Đối với công nghệ đốt: do rác sinh hoạt tại huyện Thống Nhất có độ ẩm cao, nhất là vào mùa mưa nên việc áp dụng công nghệ đốt CTR sinh hoạt là không khả thi vì tiêu hao nhiều nhiên liệu. Đối với những loại rác có độc tính cao như rác y tế, bệnh phẩm chứa các loại vi trùng nguy hiểm, các chất hữu cơ nguy hại... bắt buộc phải tiêu hủy bằng phương pháp đốt vì các phương pháp khác không bảo đảm an toàn.

Công nghệ sản xuất phân compost

Sản xuất phân compost không những giảm được lượng rác thải cần chôn lấp mà còn tạo ra sản phẩm phân bón hữu ích phục vụ sản xuất nông nghiệp. Nguyên liệu để sản xuất phân compost là các chất hữu cơ dễ phân hủy sinh học (chiếm đến 70% thành phần CTR sinh hoạt ở Thống Nhất). Do đó, sau khi phân loại rác để ủ phân, lượng rác cần chôn lấp chỉ còn khoảng 30% và 20% lượng chất trơ không phân hủy sau khi ủ phân. Từ đó giảm diện tích cần chôn lấp rác xuống 50% so với việc chỉ sử dụng công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng là lựa chọn công nghệ ủ phân phù hợp.

Công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh:

Chôn lấp hợp vệ sinh là một bộ phận không thể thiếu, là khâu cuối cùng của hệ thống quản lý CTR và cũng là khâu cuối cùng của quá trình xử lý rác. Trong các phương pháp xử lý và tiêu hủy CTR đảm bảo an toàn đối với môi trường, chôn lấp hợp vệ sinh là phương pháp phổ biến, đơn giản và dễ thực hiện nhất do :

– Công nghệ đơn giản

– Không yêu cầu trình độ kỹ thuật cao như đối với lò đốt

– Chi phí đầu tư và vận hành thấp nhất

– Thích hợp với bất kỳ loại rác nào, linh hoạt dễ tăng công suất khi cần thiết

Phương pháp này được áp dụng phổ biến tại Việt Nam và trên Thế giới.

Qua phân tích các khả năng đáp ứng của từng phương pháp, nhận thấy công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh phù hợp để xử lý CTR sinh hoạt cho huyện Thống Nhất. Tuy nhiên, xét thấy thành phần chất thải rắn tại Huyện phù hợp với công nghệ ủ phân cùng với nhu cầu sử dụng phân bón lớn. Do vậy, đề xuất công nghệ xử lý CTR sinh hoạt cho huyện Thống Nhất là áp dụng đồng thời công nghệ ủ phân và công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh.

134


Cụ thể công nghệ áp dụng đối với từng loại rác như sau :

– CTR sinh hoạt thu gom được đưa về khu xử lý phân loại. Rác thải hữu cơ dễ phân

hủy được sử dụng để ủ phân. Các thành phần rác còn lại và chất trơ không phân hủy trong quá trình sản xuất phân được xử lý bằng phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh.

– Đối với chất thải rắn khu vực ngoại thành chưa tiếp cận được mạng lưới thu gom

chung tiến hành vận động người dân tự xử lý rác thải bằng phương pháp ủ phân qui mô hộ gia đình.

– Đối với chất thải rắn y tế nguy hại, do tính chất nguy hại của các loại chất thải này

nên phương pháp đốt là thích hợp nhất. Tuy nhiên, cần chọn công nghệ đốt tiên tiến, đảm bảo xử lý triệt để lượng khí thải sinh ra trong quá trình đốt.

Mục tiêu 4: Quy hoạch bãi chôn lấp chất thải rắn hợp vệ sinh

Căn cứ theo thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-BKHCNMT-BXD ngày 18 tháng 01 năm 2001 của Bộ Xây dựng và bộ KHCN&MT thì quy trình để lựa chọn vị trí và địa điểm của bãi rác như sau:

Thu thập các tài liệu liên quan đến yêu cầu của BCL, khối lượng chất thải cần chôn lấp và dự kiến trong tương lai. Quy định về mức độ điều tra khi lập dự án xây dựng BCL được quy định tại theo bảng dưới đây..

Xác định phương án các địa điểm có khả năng để xây dựng BCL. Các vị trí này có thể được xem xét và đề xuất trên cơ sở nghiên cứu phân tích các bản đồ địa hình, địa chất, địa chất thuỷ văn, bản đồ hiện trạng sử dụng đất đã có, hiện trạng phân bố dân cư .

So sánh và lựa chọn phương án với các chỉ tiêu của BCL và loại bỏ bớt một số địa điểm dự định. Lựa chọn chính thức, trong bước này so sánh đánh giá chi tiết các địa điểm còn lại trên cơ sở phân tích đánh giá dựa theo các chỉ tiêu: kỹ thuật, kinh tế và xã hội, lựa chọn tối ưu, áp dụng các phương pháp chập bản đồ, tính điểm các chỉ tiêu. Để thực hiện được bước này cần phải có đầy đủ các tài liệu điều tra hiện trạng môi trường, đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của tất cả các địa điểm dự định. Từ đó, cho điểm từng yếu tố đối với từng địa điểm và lựa chọn địa điểm thích hợp nhất.

Các yếu tố cần xem xét khi lựa chọn bãi chôn lấp

a) Quy mô bãi

Quy mô bãi chôn lấp chất thải rắn phụ thuộc vào quy mô của đô thị như dân số, lượng rác thải phát sinh, đặc điểm rác thải… Có thể căn cứ vào đặc điểm đô thị Việt Nam

135


có tính đến khả năng phát triển đô thị để phân loại quy mô bãi và có thể tham khảo cho huyện Thống Nhất như sau:

Bảng 6.1: Phân loại quy mô bãi chôn lấp chất thải rắn

TTQuy mô bãi

chôn lấpDân số

(ngàn người)Lượng chất thải rắn

(tấn/năm)Diện tích bãi

(ha)Thời hạn sử dụng

(năm)

1 Loại nhỏ 5 – 10 20.000 5 < 10

2 Loại vừa 100 – 350 65.000 10 – 30 10 – 30

3 Loại lớn 350 – 1000 200.000 30 - 50 30 – 50

4 Loại rất lớn > 1000 > 20.000 > 50 > 50

(Nguồn : Phụ lục thông tư số 01/2001/TTLT-BKHCNMT-BXD)

b) Vị trí

Vị trí bãi chôn lấp phải gần nơi phát sinh chất thải, nhưng phải có khoảng cách thích hợp với những vùng dân cư gần nhất. Các yếu tố ảnh hưởng đến các vùng dân cư này là loại chất thải (mức độ độc hại), điều kiện hướng gió, nguy cơ gây lụt lội… Địa điểm các bãi chôn lấp cần phải xa các sân bay, là các nơi có các khu vực đất trống vắng, tính kinh tế không cao.

Vị trí bãi chôn lấp phải nằm trong tầm khoảng cách hợp lý, nguồn phát sinh rác thải. Điều này tùy thuộc vào bãi đất, điều kiện kinh tế, địa hình, xe cộ thu gom rác thải. Đường sá đi đến nơi thu gom rác thải phải đủ tốt và đủ chịu tải cho nhiều xe tải hạng nặng đi lại trong cả năm. Tác động của việc mở rộng giao thông củng cần được xem xét.

Tất cả vị trí đặt bãi chôn lấp phải được quy hoạch cách nguồn nước cấp sinh hoạt và nguồn nước sử dụng cho công nghiệp chế biến lương thực thực phẩm ít nhất là 1000m. Ngoài ra chú ý các khoảng cách khác để đảm bảo an toàn cho khu vực xung quanh.

Bảng 6.2: Quy định về khoảng cách tối thiểu từ hàng rào bãi chôn lấp tới các công trình

Công trình Khoảng cách tối thiểu (m)

Khu trung tâm đô thịSân bay, hải cảngKhu công nghiệpĐường giao thông quốc lộCác công trình khai thác nước ngầm

Công suất lớn hơn 10.000m3/ngđ

Công suất nhỏ hơn 10.000m3/ngđ

Công suất nhỏ hơn

3.0003.0003.000500

≥ 500≥ 100≥ 505.000

136


100m3/ngđCác cụm dân cư ở miền núi

(Nguồn : Phụ lục thông tư số 01/2001/TTLT-BKHCNMT-BXD)

Cần đặc biệt lưu ý các vấn đề sau:

- Bãi chôn lấp chất thải hợp vệ sinh không được đặt tại các khu vực ngập lụt;

- Không được đặt vị trí bãi chôn lấp chất thải hợp vệ sinh ở những nơi có tiềm năng nước ngầm lơn;

- Bãi chôn lấp chất thải hợp vệ sinh phải có một vùng đệm rộng ít nhất 50m cách biệt với bên ngoài. Bao bọc bên ngoài vùng đệm là hàng rào bãi;

- Bãi chôn lấp chất thải hợp vệ sinh phải hòa nhập với cảnh quan môi trường tổng thể trong vòng bán kính 1000m. Để đạt mục đích này có thể sử dụng các biện pháp như tạo vành đai cây xanh, các mô đất hoặc các hình thức khác để bên ngoài bãi không nhìn thấy được.

c) Địa chất công trình và thủy văn

Địa chất tốt nhất là có lớp đá nền chắc và đồng nhất, nên tránh vùng đá vôi và các vết nứt kiến tạo, vùng đất dễ bị rạn nứt. Nếu lớp đá nền có nhiều vết nứt và vỡ tổ ong thì điều cực kỳ quan trọng là phải đảm bảo lớp phủ bề mặt phải dày và thẩm thấu chậm. Việc lựa chọn vật liệu phủ bề mặt phù hợp là rất cần thiết trong suốt thời gian hoạt động của bãi thải. Đất cần phải mịn để làm chậm lại quá trình rò rỉ. Hàm lượng sét trong đất càng cao càng tốt để tạo ra khả năng hấp thụ cao và thẩm thấu chậm. Hỗn hợp giữa đất sét bùn và cát là lý tưởng nhất. Không nên sử dụng cát sỏi và đất hữu cơ. Dòng chảy nước mặt cần tập trung tại một nơi. Cần kiểm soát sự chuyển dịch của mạch nước ngầm và biết chắc chắn tất cả các giếng sử dụng làm nước uống trong khu vực.

Khi xem xét cần sử dụng bản đồ địa chất, thủy văn, địa hình đồng thời tham khảo ý kiến của các cơ quan địa phương đang hoạt động trong lĩnh vực này.

d) Những khí cạnh môi trường

Quá trình phân hủy các chất hữu cơ tại bãi chôn lấp có thể gây ra một số nguy hại cho môi trường. Các nguy hại này bao gồm:

- Tạo ra một số vật chủ trung gian gây bệnh như ruồi, muỗi, các loại côn trùng có cánh và các loài gặm nhấm.

- Mang rác rưởi cuốn theo gió gây ô nhiễm cho các khu vực xung quanh

- Gây các vụ cháy, nổ.

- Gây ô nhiễm nguồn nước.

137


Ngoài các yếu tố đã nêu, cần xem xét thêm các tác động môi trường. Ví dụ một bãi chôn lấp sẽ tạo ra bụi do xử lý và vùi lấp chất thải, chất thải tươi và sự phân hủy của nó tạo ra mùi hôi thối. Gió có thể cuốn theo rác rưởi rơi vãi ra ngoài khu vực và các phương tiện chuyên chở củng làm rơi vãi rác trong quá trình vận chuyển đến nơi chôn lấp. Lưu lượng phương tiện xe cộ tăng lên có thể gây ách tắc. Tiếng ồn và khí xả gây xáo trộn. Điều quan trọng để chấp nhận đối với một bãi chôn lấp là cố gắng bố trí bãi chôn lấp xa khỏi tầm nhìn và xa các khu vực giải trí, địa điểm nên khuất gió và có hướng gió xa hẳn khu dân cư. Một điều quan trọng nữa là bãi chôn lấp không ở gần các ngã tư đường hoặc không gây cản trở nào khác đối với trục đường giao thông chính. Sau cùng là phải giử gìn khu vực sạch sẽ, đây là khả năng đạt được kết quả tốt nhất về chi phí, hiệu quả và làm giảm bớt sự phản kháng của công chúng.

e) Các chỉ tiêu kinh tế

Lựa chọn bãi chôn lấp phế thải còn phải chú ý đến kinh tế, cố gắng giảm mọi chi phí có thể được để đạt được yêu cầu về vốn đầu tư hợp lý nhưng không được giảm nhẹ lợi ích công cộng và hiệu quả xã hội

138


1.22.4 Kế hoạch thực hiện

Mục tiêu Giải pháp Kinh phí (triệu đồng)

Giai đoạn thực hiện Chủ trìĐề xuất Phối hợp2008 -

20102010 -2015

2015 -2020

Mục tiêu 1: Hoàn thiện mô hình tổ chức quản lý chất thải rắn

Thực hiện chương trình đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý CTR

100 XUBND Huyện Thống Nhất

Phòng TNMTĐơn vị tư vấn

Hoàn thiện hệ thống tổ chức quản lý chất thải rắn


Phòng TNMTĐơn vị thu gom

Mục tiêu 2: Nâng cao nhận thức cộng đồng, xã hội hóa công tác QLCTR

Tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của cộng đồng Bao gồm

trong kinh phí chương trình nâng

cao nhận thức BVMT cho cộng đồng

X XUBND Huyện Thống Nhất

Sở TN&MTPhòng TNMTUBND xãCác tổ chức đoàn thể

Phổ cập kiến thức cơ bản về môi trường cho các trường học

X X XUBND Huyện đề xuất lên UBND Tỉnh xin ý kiến chỉ đạo để Sở GD&ĐT cùng phối hợp thực hiện trong các trường học.

Trang bị kiến thức phân loại rác tại nguồn

X XUBND Huyện Thống Nhất

Sở TN&MTUBND xãCác tổ chức đoàn thể

Khuyến khích xã hội hóa công tác QLCTR

100 X XUBND Huyện Thống Nhất

UBND TỉnhSở TN&MTCác Tổ chức, cá nhân

Mục tiêu 3: Nâng cao năng lực và hiệu quả công tác thu gom,


4.000 X X UBND Huyện Thống Nhất

UBND Tỉnh Sở TN&MTUBND xã

139



Giai đoạn thực hiện Chủ trìĐề xuất Phối hợp2008 -

20102010 -2015

2015 -2020

vận chuyển CTR

Các Đơn vị thu gom

Nâng cao tỷ lệ thu gom rác tại các hộ dân bằng việc yêu cầu các hộ dân (khu vực đô thị) thực hiện hợp đồng cam kết thu gom rác thải.


Sở TN&MTUBND xãCác Đơn vị thu gom

Bước đầu thực hiện thí điểm phân loại rác tại nguồn

1.000 XUBND Huyện Thống Nhất

UBND TỉnhSở TN&MTUBND xãCác Đơn vị thu gom

Thực hiện phân loại rác tại nguồn đồng bộ trên toàn Huyện

3.000 X X

Mục tiêu 4: Quy hoạch xây dựng bãi rác hợp vệ sinh

Đầu tư xây dựng bãi chôn lấp hợp vệ sinh

6.000 X X

UBND Huyện đề xuất lên UBND Tỉnh và Sở TN&MT hỗ trợ về mặt kinh tế và kỹ thuật. Các sở ban ngành khác phối hợp thực hiện.

140


1.23 KẾ HOẠCH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP

1.23.1 Các vấn đề cần giải quyết

Là huyện mới thành lập, các nhà máy, xí nghiệp công nghiệp còn ít, chủ yếu là các cơ sở tiểu thủ công nghiệp quy mô nhỏ. Toàn huyện có 621 cơ sở CN-TTCN, những cơ sở này không tập trung mà nằm rải rác trong khu dân cư, sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, công nghệ còn lạc hậu, năng suất và chất lượng sản phẩm còn thấp, sức cạnh tranh kém. Những Khu, Cụm Công nghiệp chưa đi vào hoạt động, hiện đang trong thời kỳ quy hoạch, chờ đợi phê duyệt, mời gọi đầu tư…Đó là một trong những vấn đề tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường trong tương lai. Khi huyện đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là chuyển dịch cơ cấu kinh tế thuần nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ thì các vấn đề môi trường sẽ xuất hiện nhiều hơn, đó là ô nhiễm môi trường do khí thải, nước thải công nghiệp chưa được xử lý xả vào môi trường; ô nhiễm môi trường do chất thải công nghiệp (bao gồm cả chất thải nguy hại); vấn đề các cơ sở SXKD có quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, nằm xen kẽ trong khu dân cư đô thị….

Để công tác quản lý môi trường đạt được hiệu quả cao, cần thiết phải có các mục tiêu và giải pháp cụ thể từ nay đến năm 2020 đối với các lĩnh vực sau:

- Nước thải, khí thải và rác thải công nghiệp và rác thải nguy hại.

- Ý thức và hiểu biết của doanh nghiệp về lĩnh vực môi trường nói chung và các văn bản pháp luật môi trường nói riêng.

- Công nghệ sản xuất lạc hậu, dẫn đến việc tiêu tốn nhiều năng lượng và nguyên liệu đầu vào, mức độ phát thải cao.

- Phân bố các cơ sở sản xuất, đặc biệt là các ngành gây ô nhiễm cao.

1.23.2 Mục tiêu chung:

- Ngăn ngừa và giải quyết hiệu quả các vấn đề ô nhiễm môi trường gây ra do hoạt động sản xuất công nghiệp trên địa bàn huyện.

- Hoàn thiện hệ thống quản lý môi trường, hoàn thiện khung pháp lý, chính sách ưu đãi phù hợp.

- Nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp.

1.23.3 Quy hoạch phát triển các ngành chủ lực

Tập trung đầu tư hình thành các khu và cụm công nghiệp tập trung, thực hiện các chính sách ưu đãi để kêu, gọi, thu hút các nguồn vốn đầu tư từ bên ngoài tạo động lực cho các ngành công nghiệp phát triển, trong đó chú trọng phát triển các ngành công


nghiệp sử dụng nguyên liệu tại chỗ và sử dụng nhiều lao động tại địa phương, ít gây ô nhiễm môi trường.

Danh mục đầu tư các khu và cụm công nghiệp – TTCN sau:

- Khu công nghiệp Dầu Giây có quy mô 350ha (đợt đầu 100ha), dự kiến phát triển các ngành công nghiệp nhẹ, ít ảnh hưởng ô nhiễm.

- Khu công nghiệp xã Lộ 25 có quy mô 250ha (đợt đầu 100ha) phát triển các loại hình công nghiệp tiêu dùng.

- Cụm CN – TTCN Quang Trung có quy mô 50ha, phát triển các ngành chế biến nông – lâm nghiệp và may mặc.

- Cụm CN – TTCN Sóc Lu có quy mô 200ha (đợt đầu 50ha), phát triển các ngành sản xuất vật liệu xây dựng, kể cả vật liệu xây dựng mới.

- Cụm CN – TTCN Gia Tân 2 có quy mô khoảng 100ha (đợt đầu 50ha), phát triển các ngành sản xuất vật liệu xây dựng, cơ sở chế biến nông, lâm nghiệp và may mặc.

Quy hoạch phát triển các ngành CN – TTCN địa phương:

Công nghiệp-TTCN địa phương sẽ tập trung vào phát triển một số ngành hàng chủ lực như: khai thác đá, vật liệu san lấp (bố trí điểm khai thác tập trung tại Quang Trung) xây đỡ; sản xuất gạch ngói, chế biến nông sản và thực phẩm (xay xát lúa bắp, chế biến cao su, điều, thức ăn gia súc…), chế biến rau quả (chuối sấy, đồ hộp…) may mặc và giầy da xuất khẩu; sản xuất các sản phẩm từ gỗ và kim loại; sửa chữa ô tô và các loại máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp; đồng thời phát triển nhanh ngành cung cấp và phân phối điện nước.

*Các yêu cầu khi bố trí Khu công nghiệp theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng(QCXDVN01:2008/BXD)ban hành theo quy định số 04/2008/QD-BXD ngày 3/4/2008 của Bộ xây dựng

1) Quy hoạch xây dựng, cải tạo, mở rộng các khu, cụm công nghiệp phải đảm bảo các yêu cầu sau:

- Bảo vệ môi trường:

+ Phải đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường.

+ Vị trí các xí nghiệp công nghiệp phải đảm bảo hạn chế đến mức thấp nhất những ảnh hưởng xấu tới môi trường đô thị, tuân thủ các quy định tại mục 2 và mục 3 trong mục 2.7.1 này.

- Tổ chức sản xuất thuận lợi và hợp lý.

142


- Bố trí các công trình phù hợp với điều kiện địa hình, địa chất, cảnh quan, hài hoà với các quần thể kiến trúc khác trong đô thị và đảm bảo các yêu cầu về phòng chống cháy nổ.

- Bố trí hợp lý mạng lưới kỹ thuật hạ tầng và cây xanh

- Sử dụng hợp lý đất đai.

2) Vị trí các xí nghiệp công nghiệp

Vị trí các xí nghiệp phải đảm bảo không gây ảnh hưởng xấu tới môi trường sống của khu dân cư:

- Những xí nghiệp có thải chất độc hại, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường phải ở cuối hướng gió chính, cuối các dòng sông, suối so với khu dân cư.

- Tuỳ theo tác động độc hại tới môi trường và khối lượng vận tải ra vào nhà máy mà bố trí như sau:

+ Bố trí ở ngoài phạm vi đô thị: các xí nghiệp dùng các chất phóng xạ mạnh hoặc dễ gây cháy nổ; các bãi phế liệu công nghiệp có quy mô lớn hoặc chứa các phế liệu nguy hiểm.

+ Bố trí ở xa khu dân dụng, trường hợp được phép bố trí ngay trong khu dân cư: các xí nghiệp có chất thải và mức độ gây ồn, gây rung chấn đảm bảo tiêu chuẩn cho phép đối với khu dân cư, và phải được kiểm soát nghiêm ngặt về các tiêu chí môi trường.

3) Dải cách ly vệ sinh:

- Tùy theo mức độ độc hại về môi trường, giữa các công trình công nghiệp và khu dân cư phải có dải cách ly vệ sinh.

- Chiều rộng dải cách ly phải đảm bảo khoảng cách tối thiểu theo tiêu chuẩn môi trường Việt nam.

- Trong dải cách ly vệ sinh, tối thiểu 50% diện tích đất phải được trồng cây xanh và không quá 40% diện tích đất có thể được sử dụng để bố trí bãi đỗ xe, trạm bơm, trạm xử lý nước thải, trạm trung chuyển chất thải rắn.

4) Bãi phế liệu, phế phẩm:

- Bãi phế liệu, phế phẩm công nghiệp phải được rào chắn và không làm ảnh hưởng xấu tới điều kiện vệ sinh của các xí nghiệp xung quanh và không làm nhiễm bẩn môi trường.

- Bãi chứa các phế liệu nguy hiểm (dễ gây cháy nổ, dịch bệnh...) phải có biện pháp xử lý các chất độc hại và đảm bảo khoảng cách ly.

143


* Quy định về sử dụng đất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng(QCXDVN01/2008/BXD)ban hành theo quy định số 04/2008/QD-BXD ngày 3/4/2008 của Bộ xây dựng

- Đất xây dựng khu công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp (TTCN) phải được quy hoạch phù hợp với tiềm năng phát triển công nghiệp, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội và các chiến lược phát triển có liên quan của từng đô thị.

- Đất kho tàng phục vụ đô thị: các khu kho tàng không độc hại phục vụ đô thị có thể bố trí trong các khu dân dụng. Các khu kho tàng có nguy cơ phát thải độc hại phải được bố trí trong các khu, cụm công nghiệp hoặc bố trí độc lập và phải đảm bảo các điều kiện cách ly và xử lý chất thải đảm bảo yêu cầu về quản lý môi trường.

Quy hoạch sử dụng đất trong khu công nghiệp – TTCN cần đảm bảo các yêu cầu về chức năng hoạt động của khu công nghiệp. Tỷ lệ các loại đất trong khu công nghiệp phụ thuộc vào vị trí của khu công nghiệp, mô-đun diện tích của các lô đất xây dựng nhà máy, kho tàng, nhưng cần phù hợp với các quy định ở bảng sau.

Bảng 6.3: Tỷ lệ các loại đất trong khu công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp

Loại đất Tỷ lệ (% diện tích toàn khu)

Nhà máy, kho tàng ≥55

Các khu kỹ thuật ≥1

Công trình hành chính, dịch vụ ≥1

Giao thông ≥8

Cây xanh ≥10

Nguồn: QCXDVN 01/2008/BXD

- Mật độ xây dựng:

Bảng 6.4: Mật độ xây dựng thuần (net-tô) tối đa đối với đất xây dựng nhà máy

Chiều cao xây dựng công trình trên mặt đất (m)

Mật độ xây dựng tối đa (%) theo diện tích lô đất

≤ 5.000m2 10.000m2 ≥ 20.000m2

≤10 70 70 60

13 70 65 55

16 70 60 52

19 70 56 48

22 70 52 45

25 70 49 43

28 70 47 41

31 70 45 39

144


Chiều cao xây dựng công trình trên mặt đất (m)

Mật độ xây dựng tối đa (%) theo diện tích lô đất

≤ 5.000m2 10.000m2 ≥ 20.000m2

34 70 43 37

37 70 41 36

40 70 40 35

>40 70 40 35

Mật độ xây dựng thuần tối đa đối với đất xây dựng nhà máy, kho hàng

+ Mật độ xây dựng gộp (brut-tô) tối đa trong toàn khu công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp là 50%.

145



Stt Giải pháp thực hiện Kinh phí

(triệu đồng)

Giai đoạn thực hiện Chủ trì

Phối hợp2009 -2010

2010 -2015

2015 -2020

I NÂNG CAO NĂNG LỰC CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ CẤP HUYỆN

1 Đào tạo và bổ sung đội ngũ cán bộ chuyên trách về quản lý môi trường, công nghệ kỹ thuật môi trường.- Bổ sung cán bộ có chuyên môn về môi trường.- Cử các bộ chuyên trách theo học các khóa học

chuyên ngành ngắn hạn: Sản xuất sạch hơn, quan trắc không khí, nước, nâng cao nhận thức cộng đồng…

- Quy hoạch cán bộ nguồn tham dư các khóa học dài hạn: đại học, cao học, chuyên tu…

150 X X UBND huyện

P.TNMTSở TN&MTCác đơn vị đào tạo

2 Thu hút và tạo cơ hội cho các cán bộ trẻ có chuyên môn và kinh nghiệm trong khu vực về làm việc tại địa phương

- X X UBND huyện

Sở TN&MTP.TNMTDoanh nghiệp

II TẬP HUẤN, HỘI THẢO VỀ LUẬT VÀ CÁC GIẢI PHÁP GIẢM THIỂU Ô NHIỄM CHO DOANH NGHIỆP

1 Phổ biến luật và các văn bản dưới luật về BVMT 100 X P.TNMT UBND huyệnP.TNMTDoanh nghiệp2 Hướng dẫn thực hiện các loại giấy phép, báo cáo X X P.TNMT



(triệu đồng)


20102010 -2015

2015 -2020

môi trường cho cán bộ chuyên trách, các doanh nghiệp có quy mô lớn.

Đơn vị chuyên mônChuyên gia

3 Giới thiệu và thí điểm áp dụng hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 cho một số Doanh nghiệp trên địa bàn

X X X P.TNMT

4 Phân loại các chất thải rắn: Chất thải nguy hại, sản xuất, sinh hoạt…

X X X

5 Tiêu chuẩn cho các nguồn thải áp dụng tại VN X X X

6 Chương trình thí điểm áp dụng sản xuất sạch hơn và tiết kiệm năng lượng, cho một số doanh nghiệp sản xuất điển hình

X P.TNMT

7 Nhân rộng mô hình thí điểm áp dụng sản xuất sạch hơn và tiết kiệm năng lượng

X X P.TNMT

8 Tọa đàm và hội thảo:- Hiện trạng và quy hoạch môi trường công nghiệp của tỉnh và huyện trong thời gian tới.- Tình hình tuân thủ pháp luật về BVMT của các doanh nghiệp trong khu vực.

40 X P.TNMT

III. QUY HOẠCH KHU CÔNG NGHIỆP VÀ TIẾN HÀNH DI DỜI

1 Xây dựng cơ sở hạ tầng khu công nghiệp đáp ứng các yêu cầu về quy chuẩn xây dựng, thiết kế hệ thống xử lý nước thải tập trung

- X X UBND tỉnh Sở TN&MTP.TNMTUBND huyện

147



(triệu đồng)


20102010 -2015

2015 -2020

Doanh nghiệpĐơn vị chuyên môn

2 Xây dựng lộ trình di dời và các chính sách khuyến khích di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp vào các khu công nghiệp tập trung như cho vay vốn với lãi suất thấp thời hạn vay kéo dài, giảm thuế, giảm giá thuê đất…

X X UBND tỉnh Sở TN&MTP.TNMTUBND huyệnDoanh nghiệp

3Tiến hành thực hiện di dời các cơ sở sản xuất đang hoạt động theo lộ trình đã xây dựng.

X UBND tỉnh Sở TN&MT,P.TNMTUBND huyện

IVQUẢN LÝ CÁC NGUỒN THẢI: NƯỚC THẢI, KHÍ THẢI VÀ RÁC THẢI

Ngoài khu công nghiệp

Các cơ sở phải tự thực hiện xây dựng các công trình xử lý nước thải và khí thải ngay trong khuôn viên cơ sở hoặc thuê một đơn vị chức năng khác đến thu gom về xử lý. Cơ sở phải xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn loại A – TCVN 5945-1995.

Do doanhngnghiệp thực hiện

X X XSở TNMT

P.TNMTUBND huyện

Lắp đặt thiết bị xử lý khí thải trước khi thải ra môi trường xung quanh.

-X X X

Thiết kế khu vực thu gom, hợp đồng thu gom và xử lý chất thải công nghiệp và nguy hại theo đúng quy định

- X X X Sở TNMT P.TNMTUBND huyện

148



(triệu đồng)


20102010 -2015

2015 -2020

Đơn vị tư vấn và thu gom

Tổ chức thanh kiểm tra thường xuyên-

X X XSở TNMT

P.TNMTUBND huyệnCảnh sát môi trường

Trong khu công nghiệp

Nhà máy xư lý bắt đầu vận hành hệ thống xử lý nước thải khi tỉ lệ lấp đầy từ 20 -30%, và xử lý đạt tiêu chuẩn loại A – TCVN 5945-1995;

Công ty ĐT hạ tầng

X XBQL các KCN

Sở TN&MTP. TNMT

Các cơ sở trong khu, cụm CN phải xử lý cục bộ để đạt tiêu chuẩn loại B – TCVN 5945-1995.

Công tyX X

BQL các KCN

Sở TN&MTP. TNMT

Các nhà máy trong khu/cụm công nghiệp phải lắp đặt thiết bị xử lý khí thải trước khi thải ra môi trường xung quanh.

-X X

BQL các KCN

Sở TN&MTP. TNMT

Các doanh ngiệp phải thiết kế khu vực thu gom, hợp đồng thu gom và xử lý chất thải công nghiệp và nguy hại theo đúng quy định

-X X

BQL các KCN

Sở TN&MT, P. TNMTĐơn vị thu gom

Tổ chức thanh kiểm tra thường xuyên X X XSở TNMT P.TNMT

BQL các KCN, UBND Huyện

V HOÀN THIỆN KHUNG PHÁP LÝ

Phân định rõ ràng trách nhiệm và quyền hạn quản lý môi trường đối với các loại hình doanh nghiệp trong và nằm ngoài KCN giữa các cơ quan chức

X X UBND tỉnh Sở TN&MTP.TNMTBQL KCN

149



(triệu đồng)


20102010 -2015

2015 -2020

năng quản lý môi trường khác nhau như Sở TNMT và Phòng TNMT huyện như trách nhiệm thẩm định dự án, nghiệm thu môi trường, kiểm tra giám sát định kỳ và đột xuất.

UBND huyện

Xây dựng bổ sung những cơ chế, chính sách khuyến khích việc áp dụng ISO 14001, Sản xuất sạch hơn và tiết kiệm năng lượng tại các nhà máy.

X UBND tỉnh

Sở TNMT, P.TNMT, BQL KCNUBND huyện

VINÂNG CAO NĂNG LỰC VÀ HOÀN THIỆN HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG

Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị máy móc phục vụ công tác đo đạc, giám sát các chỉ tiêu môi trường nhanh.

500X X P. TNMT

Sở TNMTBQL KCN

Áp dụng công nghệ thông tin xây dựng cơ sở dữ liệu, giám sát việc xả thải tại các khu/cụm công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp để phục vụ công tác điều hành quản lý môi trường của huyện.

200

XBQL KCN

Sở TN&MTP.TNMT

Tiến hành kiểm kê và phân loại về mức độ ô nhiễm đối với các cơ sở sản xuất đang hoạt động để đề xuất các biện pháp xử lý như: xử lý ô nhiễm, áp dụng sản xuất sạch hơn và tiết kiệm năng lượng, đổi mới công nghệ, hoặc phải di dời.

50

X X Sở TNMT

UBND huyệnP.TNMTBQL KCN

150


1.24 KẾ HOẠCH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN TRONG KHAI THÁC KHOÁNG SẢN

1.24.1 Mục tiêu kế hoạch


Đảm bảo khai thác tài nguyên khoáng sản hợp lý, an toàn; bảo vệ môi trường tự nhiên và xã hội trong và sau khi thực hiện các dự án khai thác khoáng sản.


Khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên khoáng sản.

Bảo vệ môi trường và an toàn lao động trong quá trình hoạt động khai thác khoáng sản.

Đảm bảo cải tạo, phục hồi môi trường sau khi khai thác khoáng sản.

Bảo vệ môi trường xã hội trong khai thác khoáng sản.


Khoáng sản là dạng tài nguyên không phục hồi hoặc rất chậm hồi phục, do vậy cần được khai thác hợp lý, có hiệu quả, không được làm thất thoát tài nguyên, không ảnh hưởng xấu đến các hoạt động phát triển khác và đảm bảo an toàn môi trường sống. Kế hoạch trong công tác bảo vệ môi trường và tài nguyên trong hoạt động khai thác khoáng sản phải được triển khai trên cả hai góc độ là biện pháp quản lý (hoàn thiện các văn bản pháp quy) và các biện pháp kỹ thuật.

Mục tiêu 1: Khai thác tài nguyên khoáng sản hợp lý.

Xây dựng kế hoạch tổng thể và từng bước hoàn thiện khung pháp lý về hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh và huyện

- Lựa chọn các loại hình khoáng sản thuộc thế mạnh của huyện và dự báo nhu cầu sử

dụng các khoáng sản có thị trường ổn định và lâu dài để đưa vào kế hoạch.

- Xây dựng kế hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản của huyện phải phù

hợp với quy hoạch, kế hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản của cả nước đã được Chính phủ phê duyệt.

- Xây dựng quy hoạch, kế hoạch khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên khoáng sản

trên địa bàn huyện và tỉnh, định hướng cho các doanh nghiệp đầu tư công nghệ khai thác, chế biến nhằm nâng cao giá trị khoáng sản; khai thác, chế biến khoáng sản phải đi đôi với bảo vệ môi trường, môi sinh, đảm bảo an ninh, quốc phòng, an toàn lao động. Trường hợp khai thác khoáng sản không thuộc quy hoạch thăm dò; khai thác, chế biến, sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng và không thuộc diện dự


trữ tài nguyên khoáng sản quốc gia cần phải tuân thủ theo Giấy phép khai thác khoáng sản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

- Xây dựng kế hoạch bảo vệ, khai thác khoáng sản kết hợp với chế biến, sử dụng hợp

lý, tiết kiệm và có dự trữ lâu dài đối với các loại khoáng sản thuộc thẩm quyền quản lý của tỉnh, tăng cường bảo vệ các khu vực tài nguyên khoáng sản thuộc thẩm quyền quy hoạch của Trung ương.

- Xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật phục vụ công tác

quản lý khoáng sản trên địa bàn huyện phù hợp với quy định của pháp luật về điều kiện thực tế của địa phương trình UBND tỉnh ban hành. Phối hợp với các ngành liên quan khoanh định các khu vực cấm, tạm cấm hoạt động khoáng sản trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Thắt chặt công tác thẩm định, cấp phép cho các dự án khai thác khoáng sản

- Các dự án khai thác khoáng sản phải tuân thủ điều 9, Nghị định số 124/2007/NĐ-

CP. Theo đó, các dự án khai thác khoáng sản muốn hoạt động phải có:

Giấy phép khai thác khoáng sản được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp.

Các dự án phải được khảo sát, thăm dò và thiết kế khai thác đúng quy chuẩn, tiêu chuẩn quy định và phải được các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền phê duyệt chặt chẽ.

Tất cả các dự án đầu tư mới, các cơ sở sản xuất kinh doanh khi mở rộng hay cải tiến/thay đổi công nghệ đều phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc bản cam kết bảo vệ môi trường. Giấy phép chỉ được cấp khi báo cáo đánh giá tác động môi trường hay bản cam kết bảo vệ môi trường đã được duyệt.

Điều kiện về năng lực và công nghệ phải đáp ứng:

o Dự án đầu tư phải lựa chọn công nghệ tiên tiến đảm bảo sản xuất ra sản

phẩm chất lượng cao, tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường.

o Quy mô, công nghệ, thiết bị khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng phải

phù hợp với báo cáo đầu tư đã được phê duyệt; phù hợp với đặc điểm của từng loại khoáng sản để nâng cao tối đa hệ số thu hồi khoáng sản chính, khoáng sản đi kèm.

o Đối với hoạt động khai thác phải có ban điều hành dự án theo quy định của

pháp luật về khoáng sản... Người chủ cơ sở khai thác có năng lực (phải có chuyên môn về khai thác mỏ hoặc địa chất, có kinh nghiệm trong khai thác mỏ); cử cán bộ phụ trách về an toàn vệ sinh lao động….

152


Đẩy mạnh công tác thanh kiểm tra, phát hiện và xử lý các mỏ khai thác khoáng sản trái phép

Kiểm tra, thanh tra định kỳ hoặc đột xuất đối với hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản nhằm phát hiện và xử lý các hiện tượng gây ảnh hưởng đến môi trường do hoạt động này gây ra. Yêu cầu các tổ chức cá nhân thực hiện đầy đủ nội dung của báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Kiên quyết giải toả các tụ điểm khai thác khoáng sản trái phép. Xử lý nghiêm, kịp thời các trường hợp vi phạm Luật Khoáng sản theo thẩm quyền. Đội ngũ cán bộ thanh tra khoáng sản, thanh tra môi trường phải có đủ năng lực, trình độ nghiệp vụ thanh tra, kiểm tra.

Xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư phát triển các sản phẩm khoáng sản có giá trị kinh tế cao

Việc khai thác khoáng sản tại huyện Thống Nhất chủ yếu và có tiềm năng nhất là đá xây dựng được định hướng như sau:

- Đẩy mạnh việc khai thác đá xây dựng thông thường phục vụ các công trình xây

dựng vì nhu cầu đá xây dựng sẽ tăng trong thời gian sắp tới vì vậy cần có kế hoạch quy hoạch các vùng có triển vọng để đưa vào khai thác cung cấp cho thị trường huyện và khu vực miền Đông Nam bộ.

- Phối hợp với các Sở, ngành có liên quan lập kế hoạch thăm dò, khai thác, chế biến

và sử dụng các loại khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của UBND tỉnh.

- Thẩm định, trình UBND tỉnh quyết định phê duyệt trữ lượng trong báo cáo thăm dò

khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường.

Xây dựng cơ chế khuyến khích chuyển đổi, áp dụng công nghệ khai thác và chế biến khoáng sản tiên tiến, giúp tiết kiệm nguyên liệu khai thác

- Đối với các dự án đầu tư mới: phải sử dụng các công nghệ khai thác, chế biến tiên

tiến, thân thiện môi trường để tối ưu hóa hệ số thu hồi khoáng sản chính và khoáng sản đi kèm như một điều kiện bắt buộc trong phê duyệt dự án đầu tư.

- Đối với các dự án đang hoạt động: bắt buộc phải chấm dứt ngay các công nghệ khai

thác không an toàn, nên sử dụng phương pháp bắn mìn mới như vi sai phi điện, vi sai dây nổ kết hợp kíp nổ rải trên mặt để giảm chấn động rung, đá văng cũng như đảm bảo an toàn cho người tham gia nổ mìn; khuyến khích chuyển đổi sang công nghệ khai thác, chế biến tiên tiến, thân thiện môi trường tối ưu hóa hệ số thu hồi khoáng sản. Quy mô, công nghệ, thiết bị khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng phải phù hợp với báo cáo đầu tư đã được phê duyệt. Đối với hoạt động khai thác phải có ban điều hành dự án theo quy định của pháp luật và khoáng sản... Đối

153


với các mỏ khoáng sản nằm trên ranh giới của các địa phương thì phương án khai thác phải được chính quyền các địa phương liên quan chấp thuận về công nghệ khai thác, phân chia khu vực cho các đối tác cùng tham gia đầu tư khai thác và các nghĩa vụ liên quan khác.

Mục tiêu 2: Bảo vệ môi trường và an toàn lao động trong quá trình hoạt động của các mỏ khai thác khoáng sản.

Về môi trường, phát triển bền vững bên cạnh đòi hỏi phải sử dụng tài nguyên khoáng sản hợp lý và tiết kiệm thì chúng ta phải chọn lựa kỹ thuật và công nghệ tiên tiến để nâng cao sản lượng, cũng như đáp ứng nhu cần của dân số tăng nhanh. Mục tiêu khai thác khoáng sản phải gắn với bảo vệ môi trường và an toàn lao động trong quá trình hoạt động của các mỏ khai thác. Và theo kết quả khảo sát, ô nhiễm môi trường chính gây ra trong quá trình khai thác khoáng sản là bụi và tiếng ồn. Để thực hiện mục tiêu này, ta thực hiện một số giải pháp như sau:

Đào tạo và nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường cho các doanh nghiệp khai thác khoáng sản

- Tích cực tuyên truyền, phổ biến kiến thức về luận và quy định trong khai thác

khoáng sản, bảo vệ môi trường và các phương pháp khai thác tiên tiến, thân thiện môi trường,...để nâng cao nhận thức và giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản cho mọi người dân và cho các tổ chức, cá nhân tham gia khai thác, chế biến khoáng sản.

- Có chương trình đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học – kỹ thuật – công nhân

lành nghề để từng bước làm chủ việc khai thác và chế biến khoáng sản.

Tăng cường công tác thanh tra, giám sát khai thác khoáng sản sau cấp phép

Thường xuyên kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản và sau cấp phép, nhất là việc thuê đất, ký quỹ phục hồi môi trường, thực hiện các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, các nghĩa vụ nộp ngân sách, sử dụng lao động và an toàn lao động trong khai thác.

Các cơ sở khai thác và chế biến khoáng sản phải tự thực hiện các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm đất, nước và không khí:

- Bắt buộc xây dựng các công trình xử lý nước thải và khí thải đạt tiêu chuẩn môi

trường ngay trong khuôn viên cơ sở hoặc thuê một đơn vị chức năng khác đến thu gom về xử lý.

- Xây dựng và thực hiện nghiêm túc các nội quy giảm thiểu ô nhiễm không khí trong

hoạt động vận chuyển, khai thác và chế biến khoáng sản (ví dụ: phủ bạt xe, phun nước xung quanh mỏ, tạo vành đai cây xanh, sử dụng thiết bị đập, nghiền, sàn trong

154


một qui trình kín, đảm bảo dốc bờ moong an toàn trong khai thác để phòng chống sạt lở bờ mong, …)

Thực hiện thu phí bảo vệ môi trường đối với các hoạt động khai thác khoáng sản theo Nghị định số 63/2008/NĐ-CP

- Theo quy định này Hội đồng nhân dân tỉnh sẽ quyết định mức thu phí cụ thể đối với

từng loại khoáng sản cho phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

- Phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản là khoản thu ngân sách địa

phương hưởng 100% để hỗ trợ cho công tác bảo vệ và đầu tư cho môi trường tại địa phương.

Mục tiêu 3: Đảm bảo cải tạo, phục hồi môi trường sau khi khai thác khoáng sản

Doanh nghiệp phải ký quỹ cam kết cải tạo, phục hồi môi trường sau khi khai thác để áp dụng trên địa bàn tỉnh và huyện theo Quyết định 71/2008/QÐ-TTg.

- Số tiền ký quỹ tối thiểu phải bằng chi phí thực tế để cải tạo, phục hồi môi trường

sau khai thác khoáng sản. Việc nhận ký quỹ của các tổ chức, cá nhân được phép khai thác khoáng sản sẽ do Quỹ bảo vệ môi trường đảm trách.

- Khoản tiền ký quỹ được tính toán căn cứ vào quy mô khai thác, tác động xấu

đến môi trường, đặc thù của vùng mỏ sau khai thác, chi phí cần thiết để cải tạo, phục hồi môi trường sau khai thác khoáng sản.

- Nguyên tắc tính toán số tiền ký quỹ dựa trên cơ sở dự báo tác động xấu nhất tới

môi trường sinh thái do hoạt động khai thác khoáng sản gây ra. Việc sử dụng tiền ký quỹ phải bảo đảm đúng mục đích nhằm cải tạo, phục hồi môi trường sau khai thác khoáng sản.

- Tổ chức, cá nhân sau khi hoàn thành việc cải tạo, phục hồi môi trường từng phần

hoặc toàn bộ, được phép rút từng phần hoặc toàn bộ số tiền đã ký quỹ tại Quỹ bảo vệ môi trường.

Đình chỉ hoạt động hoặc thu hồi giấy phép đối với tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản không thực hiện việc ký quỹ, đồng thời tiến hành xử phạt vi phạm hành chính và tổ chức, cá nhân này phải chịu trách nhiệm khắc phục các hậu quả gây ra đối với môi trường theo quy định của pháp luật.

Mục tiêu 4: Bảo vệ môi trường xã hội trong khai thác khoáng sản

Thực hiện phương án di dân, đền bù một cách hợp lý, hợp tình và phù hợp với quy định hiện hành của Chính phủ.

Khuyến khích tuyển dụng công nhân người địa phương vào làm việc tại các cơ sở khai thác.

155


Điều chỉnh vị trí khai thác khi phát hiện ra các công trình xây dựng trên các di tích lịch sử, đảm bảo tính toàn vẹn của tài nguyên lịch sử và văn hóa.

Bảo vệ môi trường, cảnh quan thiên nhiên, danh lam thắng cảnh và các tài nguyên thiên nhiên khác.

Thảo luận và thống nhất với địa phương trong việc hình thành các cụm dân cư mới là gia đình công nhân mỏ và tạo cơ hội để họ có điều kiện hào nhập với cộng đồng dân cư địa phương về nếp sống, văn hóa, tập tục…

Sau khi mỏ ngừng khai thác: bố trí tạo việc làm cho công nhân tại các mỏ mới hoặc trong các ngành kinh tế khác.


156



(triệu đồng)

Giai đoạn thực hiệnChủ trì Phối hợp2009 -

20102010 -2015

2015 -2020

Mục tiêu 1: Khai thác tài nguyên khoáng sản hợp lý.

Xây dựng kế hoạch tổng thể và hoàn thiện khung pháp lý về hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh và huyện

200 X

- Phòng TN&MT huyện - UBND huyện

UBND tỉnhSở TN&MTSở KH&ĐT

Thắt chặt công tác thẩm định, cấp phép cho các dự án khai thác khoáng sản

- Theo dự án cụ thể

- Phòng TN&MT huyện- UBND huyện


Đẩy mạnh công tác thanh kiểm tra, phát hiện và xử lý các mỏ khai thác khoáng sản trái phép

200 X XSở TN&MT

Phòng TN&MT huyện

Xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư phát triển các sản phẩm khoáng sản có giá trị kinh tế cao

100 XUBND huyện


Mục tiêu 2: Bảo vệ môi trường và an toàn lao động trong quá trình hoạt động của các mỏ khai thác khoáng sản.

Đào tạo và nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường cho các doanh nghiệp khai thác khoáng sản 100 X

- Phòng TN&MT huyện- UBND huyện

Sở TN&MT

Tăng cường công tác thanh tra, giám sát khai thác khoáng sản sau cấp phép

600 X X XPhòng TN&MT huyện

Phòng Cảnh sát MTSở TN&MT

Thực hiện thu phí bảo vệ môi - X X X Sở TN Phòng TN&MT huyện

157



(triệu đồng)

Giai đoạn thực hiện

Chủ trì Phối hợptrường đối với các hoạt động khai thác khoáng sản theo Nghị định số 63/2008/NĐ-CP

&MT

Mục tiêu 3: Đảm bảo cải tạo, phục hồi môi trường sau khi khai thác khoáng sản

Doanh nghiệp phải ký quỹ cam kết cải tạo, phục hồi môi trường sau khi khai thác để áp dụng trên địa bàn tỉnh và huyện theo theo Quyết định 71/2008/QÐ-TTg.

- Khi bắt đầu triển khai dự án

- Sở TN&MT- Quỹ BVMT Việt Nam


Đình chỉ hoạt động hoặc thu hồi giấy phép đối với tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản không thực hiện việc ký quỹ, đồng thời tiến hành xử phạt vi phạm hành chính và tổ chức, cá nhân này phải chịu trách nhiệm khắc phục các hậu quả gây ra đối với môi trường theo quy định của pháp luật.

- X X XSở TN &MT


Mục tiêu 4 : Bảo vệ môi trường xã hội trong khai thác khoáng sản

Thực hiện phương án di dân, đền bù một cách hợp lý, hợp tình và phù hợp với quy định hiện hành của Chính phủ.

Tùy dự án cụ thể

Tùy dự án cụ thể- UBND huyện- Chủ dự án

UBND tỉnh

Khuyến khích tuyển dụng công nhân người địa phương vào làm việc tại các cơ sở khai thác.

- Tùy dự án cụ thể- UBND huyện- Chủ dự án

UBND tỉnhSở LĐ TB XH

Điều chỉnh vị trí khai thác khi phát hiện ra các công trình xây dựng trên các di tích lịch sử, đảm bảo tính toàn vẹn của tài nguyên lịch sử và văn hóa.

- Tùy dự án cụ thể - UBND huyện- Chủ dự án

UBND tỉnhSở TN &MT

158



Giai đoạn thực hiện Chủ trì Phối hợp

Bảo vệ môi trường, cảnh quan thiên nhiên, danh lam thắng cảnh và các tài nguyên thiên nhiên khác

- Tùy dự án cụ thể

- Chủ dự án- Phòng TN&MT huyện- UBND huyện

UBND tỉnhSở TN &MT

Thảo luận và thống nhất với địa phương trong việc hình thành các cụm dân cư mới là gia đình công nhân mỏ và tạo cơ hội để họ có điều kiện hào nhập với cộng đồng dân cư địa phương về nếp sống, văn hóa, tập tục…

Tùy dự án cụ thể và quy

hoạch huyệnTùy dự án cụ thể

- UBND huyện- Chủ dự án

UBND tỉnhSở Xây dựngSở TN &MT

Sau khi mỏ ngừng khai thác: bố trí tạo việc làm cho công nhân tại các mỏ mới hoặc trong các ngành kinh tế khác.

- Khi kết thúc dự án cụ thể- UBND huyện- Chủ dự án

UBND tỉnhSở LĐTB XH

159


1.25 KẾ HOẠCH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP

1.25.1 Kế hoạch quản lý môi trường chăn nuôi

1.25.1.1Mục tiêu kế hoạch

a. Mục tiêu tồng quát

Giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm môi trường và tăng cường kiểm soát dịch bệnh do hoạt động chăn nuôi trên địa bàn huyện.

b. Mục tiêu cụ thể

- Kiểm soát ô nhiễm môi trường và dịch bệnh từ hoạt động chăn nuôi

- Chuyển đổi chăn nuôi phân tán quy mô nhỏ thành các trang trại chăn nuôi tập trung có quy mô lớn, đầy mạnh di dời vào các khu quy hoạch chăn nuôi tập trung.

1.25.1.2Giải pháp thực hiện

Mục tiêu 1: Kiểm soát ô nhiễm môi trường và dịch bệnh từ hoạt động chăn nuôi

Tăng cường các biện pháp quản lý môi trường trong chăn nuôi.

- Các cơ sở chăn nuôi, nhất là các cơ sở chăn nuôi có quy mô lớn và vừa phải có các hình thức cam kết tự xử lý môi trường đảm bảo yêu cầu về vệ sinh môi trường theo quy định của các cơ quan chức năng, cụ thể như sau:

o Các trang trại có quy mô lớn (>1000 đầu gia súc hoặc > 20.000 đầu gia cầm)

đều phải lập báo cáo Đánh giá Tác động Môi trường căn cứ theo Nghị định 21/2008/NĐ-CP ngày 28/02/2008 của Chính phủ.

o Các cơ sở có quy mô nhỏ hơn đều phải lập bản cam kết bảo vệ môi trường.

o Cũng theo nghị định này (điểm 1, khoản 9 Điều 1), các cơ sở đã hoạt động

trước ngày 01 tháng 7 năm 2006 mà không có quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc giấy xác nhận bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường thì phải lập đề án bảo vệ môi trường trình cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường phê duyệt hoặc xác nhận.

Phòng Tài nguyên Môi trường huyện cần vận dụng linh hoạt và hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục này.

- Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra giám sát ô nhiễm môi trường từ hoạt động chăn nuôi, xử lý nghiêm các hộ không có biện pháp xử lý chất thải (phạt tiền, không cấp giấy phép nuôi, siết chặt đầu ra,…)

160


Đẩy mạnh chuyển giao công nghệ chăn nuôi, nâng cao nhận thức cộng đồng và tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ khuyến nông và thú y

- Huyện Thống Nhất có quy mô chăn nuôi rất lớn, để chuyển giao nhanh và kịp thời các tiến bộ kỹ thuật và công nghệ chăn nuôi, kiểm soát tốt dịch bệnh, cần tăng cường lực lượng cán bộ khuyến nông về chăn nuôi, cán bộ thú y trong mạng lưới khuyến nông đến từng thôn ấp (với các địa bàn trọng điểm).. Tăng thêm kinh phí để đảm bảo đời sống, và trang thiết bị nâng cao hiệu lực quản lý thú y và hoạt động khuyến nông.

- Lồng ghép các nội dung bảo vệ môi trường, ngăn ngừa ô nhiễm từ chất thải chăn nuôi vào các chương trình khuyến nông.

- Đảm bảo các hộ nuôi quy mô tập trung đều có các tài liệu hướng dẫn về kỹ thuật và công nghệ nuôi và công nghệ xử lý chất thải, giới thiệu về các giống mới đang khuyến cáo nuôi, danh mục các loại hóa chất bị cấm, các yêu cầu về vệ sinh môi trường trong chăn nuôi,…

- Tranh thủ sự giúp đỡ của các cơ quan nghiên cứu, các doanh nghiệp chăn nuôi có quy mô lớn ở Trảng Bom, Biên Hòa, TP.HCM, nhất là với các cơ sở nghiên cứu đóng trên địa bàn huyện và các cơ sở giết mổ quy mô lớn để ứng dụng dụng nhanh các tiến bộ kỹ thuật, trợ giúp về vốn và tiêu thụ sản phẩm ổn định.

Khuyến khích ứng dụng linh hoạt các công nghệ xử lý chất thải chăn nuôi.

- Trước mắt ứng dụng các mô hình các mô hình xử lý ch6át thải có hiệu quả và thiết thực:

o Mô hình gom phân vào bao kết hợp với xây dựng hệ thống biogas phân giải

phần chất thải còn lại trong nước rửa chuồng. Khuyến khích đầu tư máy phát điện từ nguồn biogas.

o Mô hình sử dụng hệ thống bể lắng, xả nước đã được xử lý theo hệ thống tiêu

hoặc ra ao chứa 2 cấp (2 ao), ao sau nước thải có thể sử dụng nuôi cá (đã có một số hộ của Đồng Nai ứng dụng thành công mô hình này). Mô hình này có thể ứng dụng cho các khu vực có địa hình thấp thuộc các xã phía Nam.

o Nhà nước đầu tư xây dựng các mô hình biogas lớn và vừa (loại bể biogas có thể

tích khoảng 50 đến 200 m3) tại các xã và trợ giúp xây dựng bể biogas để xúc tiến xử lý tốt chất thải (phụ phẩm) trong chăn nuôi.

- Về lâu dài, thử nghiệm mô hình xử lý hiện đại khác để ứng dụng rộng rãi các mô hình phù hợp như:

o Xử lý toàn bộ chất thải bằng phương pháp Biogas kết hợp phát điện để điện khí

hóa toàn bộ các hoạt động của trang trại và làm dịch vụ cung cấp điện hoặc bán

161


khí. Nhà nước cần có chính sách ưu đãi và hỗ trợ chương trình phát điện hoặc cung cấp khi đốt từ nguồn biogas tập trung.

o Xử lý chất thải chăn nuôi bằng công nghệ sinh học: Chất thải chăn nuôi theo hệ

thống dẫn áp kín áp lực âm (chìm xuống dưới đất) chuyển về giếng thu chất thải, các chất thải được tách ra để sản xuất phân hữu cơ, chất thải lỏng được chuyển vào hệ thống yếm khí, sau đó được bổ sung các men sinh học và chuyển sang bể lên men, sau khi lên men được chuyển sang sục khí. Sauk hi xử lý, nước được chuyển sang các bể chứa dùng tưới cây bóng mát, cây ăn trái trong khu chăn nuôi hoặc xả ra môi trường.

o Sử dụng các chế phẩm sinh học bổ sung trong thức ăn chăn nuôi và ủ phân

(CTAIR-1 và CTAIR-2) nhằm giảm ô nhiễm môi trường

- Vận động bỏ các công nghệ nuôi có nguy cơ gây ô nhiêm cao như phun nước cho gà, làm bể tăm cho heo…

Khuyến khích sử dụng có hiệu quả nguồn phân hữu cơ

- Khuyến khích và có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất phân hữu cơ vi sinh từ nguồn nguyên liệu là phân gia súc, gia cầm, kết hợp khuyến khích các hộ dân trong vùng sử dụng nguồn phân này vào thâm canh bền vững cho các loại cây trồng.

- Khuyến khích trồng cây lâu năm và xây ao nuôi cá trong khuôn viên trang trại giúp tận dụng được nguồn phân ngay tại chỗ.

- Khuyến khích các trang trại chăn nuôi tập trung xây dựng khu dự trữ phân để phòng khi việc tiêu thụ phân gặp khó khăn (nhất là vào mùa mưa).

Đầu tư hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn

(xem phần Kế hoạch quản lý chất thải rắn)

Như đã nêu trên, qua khảo sát, các loại chất thải phát sinh từ các trang trại và hộ chăn nuôi đều phải tự xử lý, không đảm bảo an toàn vệ sinh, đặc biệt là đối với các chất thải nguy hại (vd: xác ĐV chết, bao bì hóa chất, thuốc thú y,…). Do đó, cần phải đẩy mạnh hoạt động thu gom xử lý chất thải rắn trên địa bàn huyện nói chung và đối với các cơ sở chăn nuôi nói riêng đảm bảo các loại chất thải được xử lý theo đúng quy định.

Mục tiêu 2: Chuyển đổi chăn nuôi phân tán quy mô nhỏ thành các trang trại chăn nuôi tập trung có quy mô lớn, đầy mạnh di dời vào các khu quy hoạch chăn nuôi tập trung.

Thành lập ban chỉ đạo phát triển chăn nuôi tập trung (Theo quy định tại điều 2 Quyết định 403/QĐ-UBND)

162


- Chủ quản đầu tư: UBND huyện Thống Nhất. Ủy ban nhân dân huyện Thống Nhất có trách nhiệm:

o Là cơ quan đầu mối, phối hợp với các Sở, ngành, đơn vị liên quan thông báo

rộng rãi quy hoạch theo quy định. Tổ chức triển khai thực hiện quy hoạch theo các nội dung của báo cáo quy hoạch.

o Xây dựng kế hoạch cụ thể, phân kỳ đầu tư từng năm, sắp xếp thứ tự dự án ưu

tiên đầu tư để từng bước triển khai thực hiện có hiệu quả cao nhất quy hoạch đề ra.

o Căn cứ vào nội dung chính của quy hoạch, phối hợp với các Sở ngành, các tổ

chức, thành phần kinh tế huy động các nguồn lực để cân đối và triển khai thực hiện đầu tư kinh phí và thời gian phù hợp.

- Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn với chức năng nhiệm vụ được phân công, phối hợp với Ủy ban nhân dân huyện Thống Nhất và các Sở, ngành liên quan triển khai thực hiện quy hoạch vùng chăn nuôi tập trung; kiểm tra, đôn đốc các địa phương, các tổ chức, cá nhân thực hiện theo quy hoạch.

Chính sách khuyến khích phát triển chăn nuôi tập trung và xúc tiến di dời các cơ sở chăn nuôi từ vùng cấm nuôi vào khu quy hoạch chăn nuôi tập trung

- Các hộ chăn nuôi tại khu CNTT được hưởng chính sách ưu đãi nhất về đất đai và đất xây dựng chuồng trại cũng là đất nông nghiệp nên không phải xin giấy phép xây dựng mà chỉ cần giấy phép chăn nuôi (hiện là gà và sau này là heo). Được hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi cho xây dựng các công trình xử lý chất thải. Miễn thuế và hỗ trợ tiếp thị cho các cơ sở chế biến phân hữu cơ vi sinh từ nguồn chất thải chăn nuôi.

- Chính sách hỗ trợ di dời cơ sở chăn nuôi (nên hỗ trợ theo đầu con hoặc quy mô chuồng trại (m2) với mức 30-50% so với xây dựng mới chuồng trại. Hoặc hỗ trợ lãi vay ngân hàng cho các hộ di dời vay cho xây dựng chuồng trại hoặc sang nhượng quyền sử dụng đất làm trang trại chăn nuôi.

- Chính sách giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu chế biến thức ăn gia súc, vải bạt làm biogas và các vật tư kỹ thậut có liên quan đến phát triển chăn nuôi.

- Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Nai hỗ trợ các doanh nghiệp chăn nuôi tiếp cận với nguồn vốn vay Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam.

- Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Đồng Nai, Cục Chăn nuôi đưa huyện vào Chương trình nâng cao năng lực cạnh tranh ngành chăn nuôi (dự án dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ). Huyện có trên 400 trang trại chăn nuôi vừa và nhỏ. Dự án này sẽ được triển khai trong giai đọan 2008 -2013.

Đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển chăn nuôi tập trung

163


- Bố trí cán bộ chuyên trách chăn nuôi mỗi xã 1 người, trình độ đại học. Đề nghị chính phủ cho biên chết thành công chức nhà nước, hưởng lương từ nguồn ngân sách.

- Trạm thú y và trạm khuyến nông theo mạng lưới tổ chứ của Chi cục thú y và trung tâm khuyến nông của tỉnh, nhưng phải tăng cường đủ số lượng và đảm bảo có trình độ đại học trở lên và thường xuyên tham gia các khóa tập huấn, các hột thảo chuyên đề có liên quan.

- Chủ trang trại: đào tạo tương đối toàn diện như công nghệ sản xuất, xử lý chất thải, quy trình phòng chống dịch bệnh, tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm,… Dự các cuộc hội thảo và tham quan. Đảm bảo đến năm 2015 tất cả các chủ trang trại đều tham gia các khóa đào tạo.

- Các kỹ thuật viên của trang trại: các chủ trang trại cần tạo điều kiện thời gian cho các công nhân có điều kiện làm lâu dài trong trang trại tham dự các lớp tập huấn kỹ thuật công nghệ, phòng chống dịch bệnh và vệ sinh an toàn thực phẩm,…

Cơ chế quản lý và đầu tư trong vùng quy hoạch chăn nuôi tập trung

- UBND huyện giao việc tổ chức và quản lý phát triển các khu chăn nuôi tập trung cho UBND các xã, UBND các xã có thể thành lập hợp tác xã chăn nuôi tùy theo tình hình thực tế của địa phương và có chủ trang trại tham gia để tự tổ chức quản lý theo đúng quy định của Nhà nước.

- Quy hoạch vùng chăn nuôi tập trung sẽ được công bố rộng rãi, công khai tại từng xã trong huyện.

- Nhà nước sẽ xem xét hỗ trợ vốn xây dựng cơ sở hạ tầng đối với các khu chăn nuôi tập trung, các mô hình và các chương trình nghiên cứu thử nghiệm, một số hoạt động của hiệp hội từ các chương trình lồng ghép phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn.

- Quy định khi xây dựng chuồng trại, diện tích xây dựng so với khuôn viên trang trại không vượt quá 25% với trại heo và không vượt quá 40% với trại gà. Diện tích còn lại cần được duy trì cây lâu năm (nếu đã có), hoặc trồng mới, hoặc cải tạo vườn cũ. Trang trại phải có hàng rào theo đúng quy định.

- Chủ trang trại có trách nhiệm thực hiện các biện pháp xử lý vệ sinh môi trường và lập báo cáo ĐTM hoặc đăng ký cam kết bảo vệ môi trường hoặc lập đề án BVMT với cơ quan chức năng về môi trường.

- Khuyến khích các chủ trang trại chăn nuôi đầu tư xây dựng chuồng trại theo hướng hiện đại, khoa học, hợp lý, đặc biệt theo hướng xây dựng chuồng kín.

164


1.25.2 Kế hoạch quản lý môi trường trồng trọt

1.25.2.1Các vấn đề môi trường chủ yếu

- Cấp và thoát nước trong nước thải nông nghiệp

- Quản lý chặt chẽ việc sử dụng hóa chất trong trồng trọt.

- Nhiễm bẩn và suy thoái tài nguyên đất, nước ngầm, nước mặt, không khí

1.25.2.2Mục tiêu kế hoạch

a) Mục tiêu tổng quát

- Phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng phát triển bền vững.

- Đáp ứng yêu cầu cấp và thoát nước trong sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt.

- Đảm bảo vệ sinh môi trường

b) Mục tiêu cụ thể

- Nâng cao hiệu quả quản lý về mặt nhà nước, về quản lý môi trường nông thôn.

- Kiểm soát được nguồn cung cấp và sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc BVTV

- Đảm bảo vấn đề cấp và thoát nước trong sản xuất sinh hoạt

- Xây dựng và thực hiện quy chế vệ sinh môi trường – an toàn thực phẩm khu vực nông thôn.

- Nâng cao nhận thức nông dân trong bảo vệ môi trường nông nghiệp – nông thôn

1.25.2.3 Giải pháp thực hiện

Mục tiêu 1: Nâng cao hiệu quả về mặt quản lý nhà nước về quản lý môi trường nông thôn

Xây dựng và thực hiện các quy định, chính sách đồng bộ về phát triển nông nghiệp; hệ thống quản lý và bảo vệ tài nguyên đất đai, tài nguyên nước, các giống cây trồng, vật nuôi, các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác sử dụng trong nông, lâm, ngư nghiệp; các phương pháp canh tác tiên tiến về vấn đề bảo vệ môi trường nông nghiệp, nông thôn. Cơ sở pháp lý: dựa trên luật bảo vệ môi trường, luật tài nguyên đất, nước và các văn bản pháp luật khác có liên quan.

o Xây dựng và thực hiện những chương trình nâng cao năng suất đất đai,

sử dụng hợp lý nguồn nước ở các địa phương. Áp dụng những hệ thống sản xuất kết hợp nông – lâm, nông – lâm – ngư nghiệp phù hợp với điều kiện sinh thái của từng vung nhằm sử dụng tổng hợp có hiệu quả các loại tài nguyên đất, nước và khí hậu.

o Xây dựng và thực hiện các quy đinh, chính sách, tiêu chuẩn về quản lý

và sử dụng các chất hóa học trong nông nghiệp:

165


Ban hành danh mục các loại thuốc BVTV, thuốc trừ sâu, … được phép sử dụng trong sản xuất nông nghiệp

Quản lý tốt các cơ sở sản xuất kinh doanh hóa chất nông dược

Tiến hành kiểm tra, giám sát định kì việc sử dụng thuốc BVTV tại các vùng sản xuất nông nghiệp

o Xây dựng chính sách phát triển và cấp nước tưới tiêu, vệ sinh môi

trường.

- Tăng cường giáo dục pháp luật về bảo vệ môi trường quy định về quản lý và sử dụng hóa chất nông dược.

- Tiến hành quy hoạch nông thông phù hợp với các tiến trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa.

- Củng cố năng lực đội ngũ cán bộ quản lý môi trường. Đồng thời kết hợp giữa quyền lợi và nghĩa vụ của người dân trong việc bảo vệ môi trường.

Mục tiêu 2: Kiểm soát được nguồn cung cấp và sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc BVTV

- Đầu tư nghiên cứu kỹ hơn về tính chất của từng loại đất, từng loại cây trồng chủ lực trên địa bàn tỉnh để từ đó thiết kế các chương trình bón phân hợp lý trong từng trường hợp cụ thể. Nghiên cứu đầy đủ các kỹ thuật bón phân tối ưu, cân đối cho các loại cây trồng và đất đai khác nhau.

- Mở rộng việc áp dụng sản xuất nông nghiệp hữu cơ, thực hiện phổ cập quy trình phòng trừ sâu bệnh tổng hợp (IPM).

- Trên quan điểm phát triển nông nghiệp bền vững, có thể đề xuất nghiên cứu khảo nghiệm các giải pháp đặc biệt có ý nghĩa đối với Huyện Thống Nhất.

o Phân bón sinh học, phân hữu cơ,…

o Phòng trừ sinh học: sử dụng ong mắt đỏ, thuốc trừ sâu thảo mộc và các

ký sinh tự nhiên của sâu hại.

a. Sử dụng hợp lý thuốc BVTV

Hiện nay chưa có một kế hoạch hoàn hảo đơn giản cho phép phòng trừ sâu bệnh và cỏ dại đạt hiệu quả lý tưởng, thuốc BVTV hiện đang bị chỉ trích vì những nguy hiểm và hậu quả của chúng gây ra đối vơi môi trường và sức khỏe con người. Vì vậy, mục tiêu kế hoạch đúng đắn hiện nay l sử dụng hợp lý thuốc BVTV nằng cách tăng cường áp dụng biện pháp sinh học. Biện pháp quản lý tổng hợp dịch haị cây trồng (IPM), áp dụng biện pháp vệ sinh môi trường để phòng chống các vecto truyền bệnh, đẩy mạnh

166


nghiên cứu áp dụng các biện pháp khác nhằm hướng tới nền nông nghiệp sạch bền vững.

Việc sử dụng hợp lý thuốc BVTV đã làm giảm đáng kể lượng thuốc BVTV sử dụng cũng như những rủi ro về sức khỏe con người và động vật liên quan. Để sử dụng hợp lý thuốc BVTV cần tuyên truyền giáo dục nông dân nhận thức và hiểu được tác dụng của từng loại thuốc đối với sâu bệnh, môi trường và sức khỏe.

Để xây dựng mô hình sử dụng hợp lý thuốc BVTV, có thể định hướng khảo nghiệm thêm một số nội dung sau:

o Khảo nghiệm chọn bộ thuốc BVTV cho từng loại cây trồng chủ đạo trên

địa bàn tỉnh.

o Khảo nghiệm áp dụng biện pháp phòng trừ tổng hợp sâu bệnh hại trên

một số cây trồng.

o Khảo nghiệm các phương pháp sản xuất nông sản có chất lượng cao,

không có dư lượng các hóa chất dùng trong nông nghiệp.

b. Biện pháp phòng trừ dịch hại tổng hợp (IPM), vấn đề sản xuất nông sản chât lượng cao.

Biện pháp hóa học áp dụng để phòng trừ dịch hại do sâu bệnh gây ra tuy đã bộc lộ nhiều nhược điểm đối với sức khỏe và đối với môi trường, nhưng đối với sản xuất vẫn là biện pháp hiệu quả cao nhất được sự chấp nhận của cộng đồng. với hiện tạng vừa nêu trên, nhằm hạn chế những mặt tiêu cực của thuốc BVTV, cần phải đẩy mạnh công tác nghiên cứu cải tiến thuốc BVTV. Trong đó quan trọng nhất là việc triển khai áp dụng biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) với các mục tiêu chủ yếu như sau:

o Tăng cường sử dụng và bảo vệ các thiên địch tự nhiên của sâu bệnh

o Sử dụng các giống kháng sâu bệnh

o Áp dụng các kỹ thuật canh tác hợp lý để hạn chế sự bùng phát dịch của

sâu bệnh.

o Sử dụng hợp lý các thuốc BVTV có tác dụng chọn lọc với hiệu quả diệt

trừ sâu bệnh cao, ít độc hại đối với các loài thiên địch tự nhiên, các động vật và đối với sức khỏe con người, không gây tác động rủi ro cho môi trường.

o Huấn luyện nông dân có hiểu biết và biết áp dụng các biện pháp quản lý

dịch hại hợp lý.

Mục tiêu kế hoạch chủ yếu là giảm số lượng của các quần thể sâu hại đến mức thấp nhất (dưới ngưỡng gây hại kinh tế), giảm chi phí BVTV, không gây ô nhiễm môi trường, và phát triển nền nông nghiệp sạch bền vững.

167


Mục tiêu 3: Đảm bảo vấn đề cấp thoát nước trong sản xuất và sinh hoạt cho nông dân có thể khai thác từ 2 nguồn: nước mặt và nước ngầm

- Nước sinh hoạt và sản xuất cho nông dân có thể được khai thác từ 2 nguồn : nước ngầm, nước mặt. Mạng lưới sông, suối trong phạm vi huyện có mật độ khá dày và phân bố tương đối đều, nhưng phần lớn là dốc và ngắn. Hiện nay, nhân dân trong huyện đang tận dụng đến mức tối đa khả năng xây dựng các hồ chứa, đập dâng nhỏ để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, nhưng mức độ khai thác rất hạn chế. Trên địa bàn Huyện, ngoài hồ Trị An phục vụ cho thủy điện, hiện có 17 công trình đập dâng và hồ chứa nhỏ, khả năng tưới theo thiết kế khoảng 800 – 900 ha đất nông nghiệp, trong đó chủ yếu là tưới lúa.

- Nước ngầm tầng mặt trên địa bàn huyện khá hạn chế, đặc biệt là khu vực phía Nam huyện (xã Lộ 25), lưu lượng khai thác nhỏ (Q = 0,5 – 20 l/s), nhưng chất lượng nước tốt. Hiện nay, đa số người dân trong huyện đang khai thác nguồn nước ngầm để phục vụ cho sinh hoạt và tưới cho một số cây lâu năm như cà phê, cây ăn trái.

- Xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn, phát triển các công trình thủy lợi nhằm tăng diện tích được tưới tiêu chủ động. Giải quyết vấn đề cung cấp nước sạch cho người dân ở những vùng dân cư nghèo.

- Xây dựng các hệ thống tiêu thoát nước tập trung cho các vùng sản xuất nông nghiệp.

- Kiểm soát nguồn thải do hoạt động sản xuất nông nghiệp (tưới tiêu) vào các nguồn nước.

Mục tiêu 4: Xây dựng và thực hiện quy chế vệ sinh môi trường – an toàn thực phẩm khu vực nông thôn.

- Vệ sinh môi trường là một lãnh vực rộng bao hàm nhiều chuyên đề trong việc đánh giá và phòng chống ô nhiễm môi trường. Ở đây chỉ đề cập đến một khía cạnh có vai trò lây lan ký sinh trùng, mầm bệnh và các vấn đề liên quan đến hệ sinh thái nông nghiệp, như việc tái sử dụng phân và nước thải cho sản xuất nông nghiệp.

- Tăng cường sử dụng phân hữu cơ một cách hiệu quả là một trong những giải pháp góp phần hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của hóa chất nông nghiệp. Trước mắt cần áp dụng các biện pháp nhằm ngăn chặn việc sử dụng phân tươi bón cho cây trồng. Có thể xử lý phân trước khi sử dụng theo phương thức xử lý khô (hố xí hai ngăn) và xử lý nước (hố xí tự hoại).

- Một số gia đình ở nông thôn đã có kinh nghiệm dẫn nước thải từ hố xí tự hoại vào ngăn chứa tro và ủ tiếp để tạo ra loại phân bón có giá trị cao và dễ vận chuyển hơn. Phương thức xử lý phân để tái sử dụng như vừa nêu trên, qua phân tích cho thấy loại phân này đã đạt được các chỉ tiêu môi trường.

168


- Hỗ trợ quy hoạch và xây dựng chuồng trại, hố xí hợp vệ sinh Xây dựng và phát triển mô hình biogas để xử lý chất thải chăn nuôi và tăng lợi ích kinh tế. Thu gom và xử lý phân chuồng, phân xanh theo hướng sản xuất phân compost.

- Khi xây dựng nhà ở, cơ sở sản xuất phải tuân theo các quy định của địa phương về thiết kế, hợp cảnh quan và môi trường, đất đai. Không được xây dựng nhà ở trái phép, phải có nhà vệ sinh nằm cách xa nguồn nước uống và sinh hoạt.

- Phát triển các ngành nghề và doanh nghiệp phi nông nghiệp ở nông thôn phải đi đôi với việc xây dựng và mở rộng các khu công nghiệp tập trung, có đủ kết cấu hạ tầng bảm đảm hạn chế khả năng gây ô nhiễm. việc tổ chức sản xuất cơ bản quy mô nhỏ phải tuân theo các quy định về bảo vệ môi trường, không ảnh hưởng đến môi trường cảnh quan nông thôn.

- Mở rộng sản xuất và thị trường sản phẩm nông nghiệp sạch, chú trọng khâu kiểm tra chất lượng sản phẩm nhằm tạo cho người tiêu dùng niềm tin vào mức độ vệ sinh an toàn của nông sản, thực phẩm.

Mục tiêu 5: Nâng cao nhận thức nông dân trong bảo vệ môi trường nông nghiệp – nông thôn

- Tăng cường sự phối hợp canh tác giữa các cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, môi trường và các cơ quan quản lý khác.

- Tiếp tục bồi dưỡng cán bộ quản lý ở địa phương nhằm nâng cao năng lực đội ngũ quản lý cho phát triển nông nghiệp bền vững.

169




(triệu đồng)

Kinh phí từng giai đoạn (triệu đồng)

Chủ trì Phối hợp2008 - 2010

2011 -2015

2016 -2020

A. KẾ HOẠCH QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG CHĂN NUÔI

Mục tiêu 1: Kiểm soát ô nhiễm môi trường và dịch bệnh từ hoạt động chăn nuôi

Tăng cường các biện pháp quản lý môi trường trong chăn nuôi:- Quy định và hướng dẫn các cơ sở chăn nuôi thực hiện các hình thức cam kết bảo vệ môi trường (ĐTM, cam kết BVMT, đề án BVMT) - Kiểm tra giám sát ô nhiêm các cơ sở chăn nuôi

1.400 400 1.000 1.000 UBND huyện (Phòng TN&MT)

- Sở TN&MT- Sở NN&PTNT

Đẩy mạnh chuyển giao công nghệ chăn nuôi, nâng cao nhận thức cộng đồng và tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ khuyến nông và thú y- Tăng cường lực lượng cán bộ khuyến nông và thu y đến từng thôn ấp- Lồng ghép nội dung

3.120

260

720

60

1.200

100

1.200

100

UBND huyện - Trung tâm khuyến nông và trạm thú y của huyện- Sở TN&MT- Sở NN&PTNT

170


BVMT vào các chương trình khuyên nông- Phát tài liệu hướng dẫn về kỹ thuật công chăn nuôi và xử lý chất thải cho các hộ nuôi

2.600 600 1.000 1.000

Khuyến khích ứng dụng linh hoạt các công nghệ xử lý chất thải chăn nuôi

11.000 1.000 5.000 5.000 UBND huyệnChủ trang trại

- Mạng lưới khuyến nông của huyện

- Phòng TNMT huyện

- Sở NN&PTNT- Sở TN&MT

Khuyến khích sử dụng có hiệu quả nguồn phân hữu cơ- Khuyến khích các hộ dân trong huyện sử dụng nguồn phân này để thâm canh cây trồng- Khuyến khích trang trại trồng cây lâu năm và xây ao nuôi cá giup tận dụng nguồn phân tại chỗ.- Khuyến khích trang trại chăn nuôi xây dựng khu dự trữ phân.

1.300 300 500 500 UBND huyệnChủ trang trại

- Mạng lưới khuyến nông của huyện

- Phòng TNMT huyện

- Sở NN&PTNT- Sở TN&MT

Mục tiêu 2: Thành lập ban chỉ đạo phát 50 50 UBND huyện - UBND các xã

171


Chuyển đổi chăn nuôi phân tán quy mô nhỏ thành các trang trại chăn nuôi tập trung có quy mô lớn, đầy mạnh di dời vào các khu quy hoạch chăn nuôi tập trung.

triển chăn nuôi tập trung - sở NN&PTNT

Chính sách khuyến khích phát triển chăn nuôi tập trung và xúc tiến di dời các cơ sở chăn nuôi vào khu quy hoạch chăn nuôi tập trung.- Chính sách ưu đãi về đất đai (không cần xin giấy phép xây dựng mà chỉ cần giấy phép chăn nuôi)- Chính sách hỗ trợ di dời cơ sở chă nuôi (vd: vay ưu đãi,..)- Xây dựng cơ sở hạ tầng khu quy hoạch chăn nuôi tập trung

480.242 105.976 203.662 169.971 UBND huyện - UBND các xã- Sở NN&PTNT- Sở TN&MT-Sở Xây dựng- Sở Tài chính- Sở GTVT- Sở KHĐT

Đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển chăn nuôi tập trung

1.400 400 1.000 1.000 UBND huyệnChủ các trang trại

- UBND các xã- Trạm thú y và trạm khuyến nông- Sở NN&PTNT- Sở TN&MT

Hoàn thiện Cơ chế quản lý và đầu tư trong vùng quy hoạch chăn nuôi tập trung

200 200 UBND huyện - UBND các xã- Sở NN&PTNT- Sở TN&MT-Sở Xây dựng- Sở Tài chính

172


- Sở GTVT- Sở KHĐT

B. KẾ HOẠCH QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG TRỒNG TRỌT

Mục tiêu 1: Nâng cao hiệu quả về mặt quản lý Nhà Nước

Hoàn thiện hệ thống luật pháp, chính sách đồng bộ về phát triển nông nghiệp 1.500 500 1000 -

Sở Tư Pháp - Sở NN&PTNT- Sở TN & MT

Xây dựng và thực hiện các quy định, chính sách, tiêu chuẩn về quản lý và sử dụng hóa chất trong nông nghiệp:+ Ban hành danh mục các loại thuốc BVTV, thuốc trừ sâu,… được phép sử dụng trong sản xuất nông nghiệp.+ Quản lý tốt các cơ sở sản xuất kinh doanh hóa chất, nông dược.+ Tiến hành kiểm tra, giám sát định kỳ việc sử dụng thuốc BVTV tại các vùng sản xuất nông nghiệp

1.500 500 1000 -

Sở NN&PTNT - UBND huyện- Sở TN&MT

Tăng cường giáo dục pháp luật về bảo vệ môi trường, quy định về quản lý và sử dụng hóa chất nông dược.

600 200 200 200 Sở NN&PTNT- Phòng TNMT Huyện

- UBND xã- Chủ trang trại- Các tổ chức đoàn

173


- UBND huyện thể

Củng cố năng lực đội ngũ cán bộ quản lý môi trường. Đồng thời kết hợp giữa quyền lợi và nghĩa vụ của người dân trong việc bảo vệ môi trường.

500 150 150 200

- Phòng TNMT Huyện- UBND huyện

- UBND các xã- Các tổ chức đòan thể

Mục tiêu 2: Kiểm soát được nguồn cấp và sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc BVTV

Sử dụng hợp lý thuốc BVTV:+ Khảo nghiệm chọn bộ thuốc BVTV cho từng loại cây trồng chủ đạo trên địa bàn tỉnh.+ Khảo nghiệm áp dụng biện pháp phòng trừ tổng hợp sâu bệnh hại trên 1 số cây trồng.+ Khảo nghiệm các phương pháp sản xuất nông sản có chất lượng cao, không có dư lượng của các hóa chất dùng trong nông nghiệp.


UBND huyện- Phòng TNMT Huyện

- UBND các xã- Chi cục BVTV- Chủ các trang trại

Biện pháp phòng trừ dịch hại tổng hợp (IPM), vấn đề sản xuất nông sản chất lượng cao:+ Tăng cường sử dụng các thiên địch tự nhiên của sâu

1.500 500 500 500 UBND huyệnSở NN&PTNT

- Phòng TNMT huyện- Chủ các trang trại

174


bệnh.+ Sử dụng các giống kháng sâu bệnh.+ Áp dụng các kỹ thuật canh tác hợp lý.+ Huấn luyện cho nông dân có hiểu biết và biết áp dụng các biện pháp quản lý dịch hại hợp lý.

Mục tiêu 3: Đảm bảo vấn đề cấp thoát nước trong sản xuất và sinh hoạt

Xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn, phát triển các công trình thủy điện nhằm tăng diện tích được tưới tiêu chủ động.

1.000 200 400 400

Phòng TNMT Huyện- UBND huyện

- UBND các xã- Chủ các trang trại

Xây dựng hệ thống tiêu thoát nước tập trung cho các vùng sản xuất nông nghiệp.




Mục tiêu 4: Đảm bảo vệ sinh môi trường - an toàn thực phẩm khu vực nông thôn

Tăng cường sử dụng phân hữu cơ một cách hiệu quả.Xử lý phân trong chăn nuôi




Mở rộng sản xuất và thị trường sản phẩm nông nghiệp sạch, chú trọng khâu kiểm tra chất lượng sản phẩm nhằm tạo cho người tiêu dùng niểm tin

- Tùy dự án cụ thể - Phòng TNMT Huyện - UBND huyện


175


vào mức độ vệ sinh, an toàn của nông sản, thực phẩm.

Hỗ trợ quy hoạch và xây dựng chuồng trại, hố xí hợp vệ sinh. 200 100 100 -

- Phòng TNMT Huyện - UBND huyện


Xây dựng và phát triển mô hình biogas để xử lý chất thải chăn nuôi và tăng lợi ích kinh tế.




Thu gom xử lý phân chuồng, phân xanh theo hướng dẫn sản xuất phân compost.

300 100 100 100


- UBND các xã- Chủ các trang trại- Đơn vị thu gom

Mục tiêu 5: Nâng cao nhận thức nông dân trong bảo vệ môi trường nông nghiệp – nông thôn

Tăng cường sự phối hợp công tác giữa các cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, môi trường và các cơ quan quản lý khác.


- Sở NN&PTNT- Phòng TNMT Huyện - UBND huyện

Các cơ quan ban ngành có liên quan phối hợp.

Tiếp tục bồi dưỡng cán bộ quản lý ở địa phương nhằm nâng cao năng lực đội ngũ quản lý cho phát triển nông nghiệp bền vững.

500 150 150 200


- Sở NN&PTNT- UBND xã- Các đơn vị đào tạo

176


1.26 XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH NÂNG CAO NHẬN THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

1.26.1 Các vấn đề chủ yếu

Kết quả điều tra nhận thức cộng đồng huyện Thống Nhất cho thấy các vấn đề tồn tại chủ yếu như sau:

- Hầu hết người dân đều có ý thức về tác động của môi trường đến đời sống và sức

khỏe con người cũng như ảnh hưởng đến việc trồng trọt chăn nuôi phát triển kinh tế (94,52%).

- Đa số đều đồng ý là nguyên nhân ô nhiễm môi trường hiện nay chủ yếu là do nhận

thức của người dân về bảo vệ môi trường chưa cao (65,98%), tuy nhiên một phần không nhỏ vẫn có thái độ thờ ơ, chưa nhận thức vai trò của chính họ và những người xung quanh trong việc gây ô nhiễm môi trường.

- Đa số đều cho rằng để làm cho môi trường tốt hơn, cần thiết phải có sự phối hợp

giữa nhà nước và nhân dân (74,55%), đây là một phần rất quan trọng quyết định sự thành công của kế hoạch bảo vệ môi trường của các cơ quan quản lý vì có được sự đồng thuận của người dân.

- Khó khăn hiện nay là số lượng các chương trình phát động bảo vệ môi trường có sự

tham gia của cộng đồng địa phương còn khá khiêm tốn, người dân tuy có biết nhưng việc tham gia mang tính hình thức chưa thực sự thu hút được sự quan tâm của người dân. Lý do chủ yếu là lực lượng cán bộ phụ trách môi trường ở địa phương còn tương đối mỏng lại kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ và chưa được đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn cũng như khả năng vận động tuyên truyền một cách thường xuyên.

- Hầu hết ý kiến của người dân được khảo sát đưa ra mong muốn địa phương phát

động nhiều hoạt động đa dạng về môi trường, đặc biệt là các vấn đề thiết thực và gần gũi với cuộc sống hàng ngày, đồng thời mở rộng công tác tuyên truyền, vận động đi vào chiều sâu, cụ thể và dễ hiểu hơn nữa.

1.26.2 Mục tiêu chương trình


Mục tiêu chính của giáo dục môi trường là nhằm nâng cao nhận thức và ý thức của người dân về những vấn đề liên quan đến môi trường, thay đổi thói quen và hành vi để người dân ngày càng có trách nhiệm với môi trường hơn. Điều quan trọng trong nâng cao nhận thức cộng đồng là tập trung vào thay đổi hành vi hơn là chỉ tăng cường nhận thức.

177


Huyện Thống Nhất trong quá trình thực hiện nhiệm vụ công nghiệp hoá và hiện đại hoá sẽ gây ra nhiều tác động đến môi trường. Do đó chương trình sẽ nhấn mạnh việc khuyến khích và thu hút sự quan tâm của cộng đồng đối với những vấn đề môi trường cấp bách cuả địa phương, cùng chính quyền địa phương phát hiện và ngăn chặn sớm những hậu quả về môi trường đồng thời hành động để cải thiện chất lượng môi trường, hướng tới phát triển bền vững.


Thu hút cộng đồng tham gia vào các hoạt động liên quan đến những vấn đề môi trường ưu tiên ở địa phương

- Đến hết năm 2010: Hoàn thiện đội ngũ cán bộ quản lý và lực lượng tuyên truyền

viên nòng cốt về bảo vệ môi trường; đồng thời đề ra được các kế hoạch hành động cụ thể và phù hợp với tình hình địa phương. Không ngừng nâng cao kiến thức và kỹ năng tuyên truyền của lực lượng này.

- Đến năm 2015: Trên 50% người dân được tuyên truyền và có nhận thức cơ bản đối

với những vấn đề về môi trường, bước đầu hình thành ý thức và thay đổi thói quen trong sinh hoạt hàng ngày cũng như trong sản xuất, trồng trọt. Từ đó tiến tới tuyên truyền sâu rộng hơn vào những năm tiếp theo.

- Đến năm 2020: 100% người dân trên địa bàn huyện tuân thủ các quy định về môi

trường, hưởng ứng các cuộc vận động cải thiện môi trường địa phương và đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát, phát hiện ô nhiễm, đóng góp ý kiến với cơ quan quản lý.


Mục tiêu 1: Hoàn thiện đội ngũ cán bộ và lực lượng tuyên truyền viên nòng cốt về bảo vệ môi trường.

Xuất phát từ nhu cầu thực tế của địa phương với đội ngũ nhân viên công tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường còn rất hạn chế, các hoạt động bảo vệ môi trường còn khá ít, đặc biệt là các hoạt động có sự hưởng ứng của cộng đồng. Do đó, để có thể từng bước đổi mới phương pháp tuyên truyền có hiệu quả và phong phú hơn, địa phương cần xây dựng nguồn ngân sách cho việc đào tạo cán bộ và lực lượng tuyên truyền viên nòng cốt trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Xây dựng kế hoạch phối hợp giữa Phòng TNMT huyện với các tổ chức đoàn

thể (Mặt trận tổ quốc, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội nông dân, Hội Cựu chiến binh, Đoàn thanh niên, Liên đoàn lao động) của Huyện.

Nội dung phối hợp thực hiện công tác tuyên truyền về bảo vệ môi trường bao gồm:

178


- Tập huấn trang bị các kiến thức cần thiết phục vụ công tác tuyên tuyền về môi

trường cho cán bộ các ban ngành đoàn thể của Huyện, đẩy mạnh hoạt động và hiệu quả tuyên truyền của lực lượng tuyên truyền viên nồng cốt.

- Phối hợp với chính quyền giám sát tình trạng môi trường địa phương, kịp thời

phát hiện các điểm nóng ô nhiễm.

- Phát động các chiến dịch tổng vệ sinh môi trường tại khu dân cư, kêu gọi và

khuyến khích người dân trong việc giữ gìn vệ sinh và bảo vệ môi trường.

- Xác định các vấn đề môi trường ưu tiên, tập trung vào những vấn đề cụ thể và

thiết thực như: thu gom và xử lý rác thải tại khu dân cư và hộ gia đình, ảnh hưởng của việc sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu đối với con người và môi trường, ô nhiễm do nước thải từ sản xuất, sinh hoạt và chăn nuôi, tăng cường trồng cây chống xói mòn…

- Lập kế hoạch tuyên truyền đến từng hộ gia đình, đảm bảo các kênh thông tin

tuyên truyền rộng khắp và hiệu quả. Xây dựng kế hoạch phối hợp tuyên truyền cho học sinh tại các trường tiểu học

và trung học trên địa bàn huyện

- Đưa nội dung giáo dục môi trường vào chương trình giáo dục tiểu học và phổ

thông trên địa bàn huyện Thống Nhất. (Hiện đã có tài liệu hướng dẫn lồng ghép nội dung giáo dục môi trường vào các môn học tiểu học do Bộ Giáo dục phát hành).

- Tập huấn và trang bị các kiến thức cũng như tài liệu cần thiết cho giáo viên để

phục vụ công tác giáo dục môi trường.

- Tăng cường tổ chức các hoạt động tìm hiểu về môi trường, các chương trình sinh

hoạt ngoại khóa cho các em học sinh (tạo mảng xanh trong lớp học, trường học, dã ngoại, tìm hiểu thiên nhiên quanh em…).

Xây dựng kế hoạch đào tạo và trao đổi kinh nghiệm

- Cán bộ phụ trách lĩnh vực môi trường ở các xã

Đào tạo ngắn hạn: Tạo điều kiện để các cán bộ phụ trách tham gia các khoá

đào tạo về chuyên môn do: Trường, viện, trung tâm giảng dạy, nghiên cứu và tư vấn về môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh thành, Cục bảo vệ môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường…tổ chức.

Đào tạo dài hạn: Tạo điều kiện để cán bộ phụ trách thamgia Chương trình đại

học và thạc sỹ chuyên ngành về môi trường trong và ngoài nước. Đào tạo thường xuyên và tự đào tạo: Tổ chức các khóa tập huấn về chuyên

môn để cập nhật kiến thức và thông tin cho cán bộ chuyên trách. Cử cán bộ chuyên trách môi trường hoặc mời giảng viên bên ngoài cho phù

hợp với nội dung yêu cầu đào tạo.

179


Nội dung đào tạo: Kiến thức cơ bản về môi trường; Kỹ năng truyền thông

môi trường, Nước sạch và vệ sinh môi trường; Vai trò của rừng và đa dạng sinh học; Bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp, tác hại của rác và hướng dẫn xử lý rác an toàn (compost, biogas…), Ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường đến sức khỏe cộng đồng, Ô nhiễm môi trường trong nhà,…

Mục tiêu 2: Người dân được tuyên truyền và có nhận thức cơ bản đối với những vấn đề về môi trường.

Cộng đồng đóng vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ môi trường ở địa phương, tuy nhiên qua khảo sát cho thấy tần suất tổ chức các hoạt động tuyên truyền và nâng cao nhận thức cộng đồng ở cấp cơ sở còn khá khiêm tốn. Do đó, trong giai đoạn 2010 – 2015, Phòng TN&MT Huyện Thống Nhất sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền xuống các cấp cơ sở, với nhiều nội dung và hình thức đa dạng hơn để thu hút sự quan tâm của cộng đồng. Xây dựng nguồn tài liệu tuyên truyền

a) Mục tiêu: tạo công cụ hỗ trợ công tác tuyên truyền mang tính chất trực quan sinh động hơn.

b) Phương thức xây dựng nguồn tài liệu:- Thu thập và xây dựng phim tài liệu, phóng sự về môi trường. - Thu thập và thiết kế hình ảnh, sách báo về môi trường.- Thu thập tài liệu chuyên môn, sổ tay hướng dẫn.- Biên soạn các tài liệu tập huấn cho cộng đồng.- Thiết kế các loại tờ bướm, poster, pano tuyên tuyền…

Tập huấn nâng cao nhận thức cộng đồng

- Đối tượng: Khởi điểm từ các thành viên nòng cốt của các tổ chức đoàn thể, các

tổ trưởng tổ dân phố, sau đó phổ biến cho toàn thể các thành viên, và sau cùng đến từng hộ dân, từng người dân.

- Phụ trách tập huấn: Cán bộ của các tổ chức đoàn thể, giáo viên của các trường

sau khi tham gia các lớp tập huấn.

- Nội dung tập huấn: Nước sạch và vệ sinh môi trường; Vai trò của rừng và đa

dạng sinh học; Bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp; Tác hại của rác, bỏ rác đúng nơi quy định và hướng dẫn xử lý rác an toàn (compost, biogas…), Ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường đến sức khỏe cộng đồng…

Phát động phong trào tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng

- Đối tượng tham gia: Các đoàn thể, người dân địa phương, nông dân, học sinh,

công nhân.

- Hình thức tổ chức:

180


Phát động tổng vệ sinh: quét dọn rác, xóa sổ các bãi rác tự phát, khơi thông cống rãnh, phát quang bụi rặm….

Tổ chức hội thi về kiến thức, vẽ tranh, giải pháp bảo vệ môi trường từ cấp cơ sở đến cấp huyện cho các đối tượng như: học sinh, đoàn viên, công nhân viên, lực lượng tuyên truyền viên, người dân….

Triển lãm về bảo vệ môi trường (hình ảnh, sản phẩm tái chế….)

Hưởng ứng các chiến dịch bảo vệ môi trường: tháng hành động bảo vệ môi trường, ngày 5/6, chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn (Clean up the world).

Xây dựng bản cam kết bảo vệ môi trường.

Ngoài ra có thể lồng ghép các hoạt động môi trường vào các chương trình hoạt động trọng tâm của địa phương.

Kiểm tra và đánh giá tính hiệu quả của chương trình nâng cao nhận thức cộng đồng

- Đoàn kiểm tra và đánh giá: Phòng TNMT phối hợp với Phòng VHTT, Ủy ban

MTTQ.

- Hình thức tổ chức:

Kiểm tra tình hình triển khai ở cấp cơ sở cũng như nắm bắt thuận lợi và khó khăn khi triển khai thực hiện chương trình tập huấn và tuyên truyền.

Lập phiếu khảo sát tính hiệu quả và đánh giá mức độ chuyển biến nhận thức của người dân sau khi thực hiện chương trình.

Mục tiêu 3: 100% người dân trên địa bàn huyện tuân thủ các quy định về môi trường.

Tổ chức các hoạt động thu hút cộng đồng tham gia vào các hoạt động liên quan đến những vấn đề môi trường ưu tiên ở điạ phương, hưởng ứng các cuộc vận động cải thiện môi trường và đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát, phát hiện ô nhiễm, đóng góp ý kiến với cơ quan quản lý.

Qua khảo sát cho thấy cán bộ phụ trách môi trường ở địa phương còn tương đối mỏng lại kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ, do đó khó có thể theo dõi và kiểm soát chặt chẽ các nguồn gây ô nhiễm và phá hoại môi trường ở địa phương. Vì vậy, để thực hiện tốt xã hội hoá công tác bảo vệ môi trường trên điạ bàn huyện Thống Nhất trong giai đoạn 2010 – 2020, cần phải đẩy mạnh sự tham gia của cộng đồng để “Dân biết, dân làm và dân kiểm tra” trong sự nghiệp bảo vệ môi trường của địa phương.

Học tập kinh nghiệm của các địa phương khác về chương trình quản lý môi trường dựa vào cộng đồng.

Vận dụng và lồng ghép vào các chương trình bảo vệ môi trường ở điạ phương như: Quản lý và bảo vệ rừng dựa vào cộng đồng, Quản lý và bảo vệ nguồn nước dựa vào cộng đồng…

181


182




Kinh phí từng giai đoạn thực hiện (triệu

đồng)

Chủ trì

Phối hợp2008 -2010

2010 -2015

2015 -2020

Mục tiêu 1: Hoàn thiện đội ngũ cán bộ và lực lượng tuyên truyền viên nòng cốt về bảo vệ môi trường.

Xây dựng và triển khai kế hoạch phối hợp giữa Phòng TNMT huyện với các tổ chức đoàn thể (hội Liên hiệp Phụ nữ, hội nông dân, hội Cựu chiến binh, đoàn thanh niên, Liên đoàn lao động).

100 20 40 40

Phòng TNMT

- Các tổ chức đoàn thể

Xây dựng kế hoạch phối hợp với các trường tiểu học và trung học

50 10 20 20Phòng TNMT

Các trường học

Xây dựng kế hoạch đào tạo và trao đổi kinh nghiệm

50 10 20 20

Phòng TNMT

- Cán bộ MT ở cấp cơ sở- Sở GDĐT- Sở TN&MT Đồng Nai và các tỉnh khác- Bộ TN&MT- Các viện NC, trường ĐH trên cả nước

Mục tiêu 2: Người Xây dựng và cập nhật nguồn 25 5 10 10 Phòng - Sở TN&MT

183




đồng)

Chủ trì

Phối hợp2008 -2010

2010 -2015

2015 -2020

dân được tuyên truyền và có nhận thức cơ bản về những vấn đề về môi trường.

tài liệu tuyên truyền

TNMT Đồng Nai và các tỉnh khác- Bộ TN&MTCác viện NC, trường ĐH

Tập huấn nâng cao nhận thức cộng đồng về BVMT

100 20 40 40

Phòng TNMT

- Phòng VHTT- UBND xã- Các tổ chức đoàn thể

Phát động phong trào tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng

50 10 20 20

Phòng TNMT

- Phòng VHTT- UBND xã- Các tổ chức đoàn thể

Kiểm tra và đánh giá tính hiệu quả của chương trình nâng cao nhận thức cộng đồng

10 0 5 5Phòng TNMT

- Phòng VH &TT- UB MTTQ

Mục tiêu 3 : 100% người dân trên địa bàn huyện tuân thủ các quy định về môi trường và tham gia vào các hoạt động

Học tập kinh nghiệm của các địa phương khác về chương trình quản lý môi trường dựa vào cộng đồng, Thu hút cộng đồng tham gia vào các hoạt động liên quan đến những vấn

100 20 40 40 Phòng TN MT

- Các đơn vị có chuyên môn và chuyên trách về vấn đề môi trường

184




đồng)

Chủ trì

Phối hợp2008 -2010

2010 -2015

2015 -2020

bảo vệ môi trường của địa phương.

đề môi trường ưu tiên ở điạ phương.

Vận dụng và lồng ghép vào các chương trình bảo vệ môi trường ở điạ phương như: Quản lý và bảo vệ rừng dựa vào cộng đồng, Quản lý và bảo vệ nguồn nước dựa vào cộng đồng…

100 10 40 50

PhòngTNMT - Các đơn vị chuyên môn và chuyên trách về môi trường

185


Chương 7: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ NHIỆM VỤ, DỰ ÁN VÀ CƠ CHẾ QUẢN LÝ, TỔ CHỨC THỰC HIỆN KẾ HOẠCH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO HUYỆN THỐNG NHẤT

1.27 ĐỀ XUẤT MỘT SỐ NHIỆM VỤ, DỰ ÁN PHỤC VỤ CHO KẾ HỌACH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Bảo vệ môi trường là một trong những nhân tố bảo đảm sức khỏe và chất lượng cuộc sống của nhân dân địa phương, góp phần quan trọng vào việc phát triển bền vững KT-XH, ổn định chính trị, an ninh quốc gia và thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế. Để đảm bảo khả năng triển khai thực tế các kế họach bảo vệ môi trường đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 đạt hiệu quả và chất lượng thì huyện Thống Nhất cần thực hiện một số nhiệm vụ, đề án, chương trình bảo vệ môi trường cụ thể. Ngòai ra, do vấn đề môi trường mang tính vùng, liên ngành và diễn biến phức tạp lên nhiều dự án đề xuất mang tính bao quát tòan tỉnh và do đó sẽ do các cơ quan chức năng của tỉnh Đồng Nai chủ trì thực hiện.

186


Bảng 7.1: Các chương trình, đề án, dự án và nhiệm vụ BVMT trong giai đoạn từ đây đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020

Tên chương trình, đề án, dự án, nhiệm vụ Cơ quan chủ trì

Cơ quan phối hợp

Dự kiến kết quả

đạt được

Thời gian Tổng kinh phí

(trịêu đồng)

Ghi chúBắt đầu

Kết thúc

I. Chương trình phòng ngừa và hạn chế các tác động xấu đến môi trường Trung hạn1 Chương trình quan trắc môi trường hàng

năm nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu về quan trắc môi trường và đánh giá diễn biến chất lượng môi trường hàng năm.

Sở TN&MT TT Quan trắc và PTMT, Phòng TNMT huyện

100% 2009 2020 50 Hàng năm

2 Chương trình lập báo cáo hiện trạng môi trường huyện hàng năm nhằm đánh giá các xu thế biến động, đề xuất các chương trình BVMT hàng năm

Phòng TNMT huyện

Sở TN&MT, TT Quan trắc và PTMT

100% 2009 2020 100 Hàng năm

3 Dự án xây dựng mô hình điểm về công tác BVMT thu gom chất thải rắn, vệ sinh môi trường, tuyên truyền nâng cao nhận thức tại 01 xã của huyện nhằm đẩy mạnh phong trào xây dựng công sở, xí nghiệp, ấp xanh, sạch, đẹp và sinh thái.

Phòng TNMT huyện

Sở TN&MT, các phòng ban

100% 2009 2010 100 Kiểu dự án vệ sinh môi trường điển hình

4 Đề án tăng cường công tác thanh/kiểm tra việc chấp hành luật BVMT tại các cơ sở sản xuất, các cơ sở kinh doanh phân bón, hoá chất BVTV.

Phòng TNMT huyện

Sở TN&MT, các phòng ban, cảnh sát môi trường

100% 2009 2010 100 Định hướng tiếp tục đến 2020

5 Đề án nâng cao năng lực ứng dụng và chuyển giao KHKT trong lĩnh vực BVMT, trong đó ưu tiên trước hết cho công nghệ xử lý và kiểm soát ô nhiễm

Sở KHCN Sở TN&MT, Phòng TNMT huyện

100% 2009 2012 500 Ưu tiên chọn các công nghệ phù hợp

187


6 Đề án tổ chức thực hiện việc thu phí bảo vệ môi trường đối với chất thải, trước hết ưu tiên cho việc thực hiện Nghị Định số 67/2003/NĐ-CP của Chính Phủ.

Sở TN&MT Phòng TNMT huyện

100% 2009 2012 - Định hướng tiếp tục đến 2020

7 Đề án tăng cường thực hiện các biện pháp vệ sinh ATTP, phòng trừ dịch hại tổng hợp và dịch bệnh nhằm bảo vệ môi trường và chăm sóc sức khỏe nhân dân.

TT Y tế dự phòng, Phòng Nông nghiệp

Phòng TNMT huyện

100% 2009 2020 300 Hàng năm

8 Đề án tuyên truyền, phổ biến, ứng dụng các mô hình canh tác giảm thiểu sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật

Phòng Nông nghiệp

TT khuyến nông huyện

100% 2009 2012 300

9 Dự án đánh giá tác động môi trường do hoạt động của các cơ sở chế biến nông sản trên địa bàn huyện gây ra nhằm điều tra, khảo sát, đánh giá tác động tiêu cực, đề xuất các biện pháp khắc phục và quy hoạch hợp lý.

Phòng TNMT huyện

Sở TN&MT, TT Quan trắc và PTMT

100% 2009 2010 100

10 Dự án Quy hoạch và phát triển mạng lưới giao thông công cộng trên địa bàn huyện

Sở GTVT UBND huyện 100% 2009 2015 Phụ thuộc

phân bổ vốn

UBND tỉnh

Định hướng tiếp tục đến 2020

11 Nhiệm vụ thực hiện phun nước, quét đường tại các tuyến đường giao thông chính để giảm thiểu ô nhiễm bụi

Công ty công trình đô thị

- 100% 2009 2020 - Hàng năm

12 Nhiệm vụ giám sát chặt chẽ việc chấp hành luật lệ của các xe vận chuyển vật liệu xây dựng

Phòng CSGT huyện

- 100% 2009 2020 - Hàng năm

13 Dự án Cải tạo, xây dựng hệ thống thoát UBND huyện Sở XD, Sở 100% 2009 2020 Phụ Định hướng

188


nước và xử lý nước thải của huyện theo đúng quy hoạch đã được phê duyệt.

TN&MT thuộc phân bổ

vốn

tiếp tục đến 2020

14 Dự án Quy hoạch hệ thống nghĩa trang cho toàn huyện một cách hợp lý, hạn chế tối đa tác động xấu của hoạt động này đối với môi trường chung quanh, đảm bảo sức khoẻ của nhân dân.

Phòng TNMT huyện

Sở XD, Sở TN&MT, các phòng ban

100% 2009 2010 100

15 Dự án cải tạo cảnh quan môi trường – phát triển mảng xanh đô thị đảm bảo đạt tiêu chuẩn đô thị loại IV

Công ty công trình đô thị

Phòng TNMT 100% 2009 2015 Theo kế hoạch được duyệt

Hàng năm

16 Đề án bắt buộc 100% các cơ sở mới xây dựng phải đầu tư xây dựng hệ thống xử lý chất thải đạt tiêu chuẩn mới được phép đi vào hoạt động

Sở TN&MT, Phòng TNMT

Sở CN, XD 100% 2009 2012 - Hàng năm

17 Đề án Phối hợp với các huyện, tỉnh thành lân cận trong hoạt động bảo vệ chất lượng nước hồ Trị An, bao gồm các công việc thanh tra, giám sát các cơ sở sản xuất thuộc khu vực hồ Trị An, quan trắc chất lượng nước hồ Trị An.

Sở TNMT, phòng TNMT

Sở NNPTNT 100% 2009 2012 - Định hướng tiếp tục đến 2020

18 Dự án phân lọai rác tại nguồn huyện Thống Nhất

Sở XD, Sở TNMT

Phòng TNMT huyện


19 Chương trình quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn trên địa bàn huyện

TT nước sạch VSMT

UBND huyện, các phòng ban

100% 2009 2012 Phụ thuộc nguồn

vốn phân bổ


189


20 Chương trình phòng trừ dịch hại tổng hợp và dịch bệnh

Phòng nông nghiệp

TT khuyến nông, các phòng ban


vốn phân bổ


II Chương trình khắc phục tình trạng ô nhiễm và suy thoái môi trường Trung hạn21 Dự án điều tra, đánh giá, khảo sát tòan

diện nhằm xác định các khu vực nhạy cảm, ô nhiễm trọng điểm trên địa bàn huyện làm cơ sở cho việc hòan thiện mạng lưới quan trắc chất lượng môi trường.

Phòng TNMT Sở TN&MT, TT Quan trắc và PTMT, các phòng ban

100% 2009 2010 100

22 Đề án Bố trí, sắp xếp lại các khu vực chăn nuôi trên địa bàn huyện; Ưu tiên phát triển ở vùng ven, vùng ngọai thành, nghiêm cấm phát triển chăn nuôi trong khu dân cư, khu đô thị; Khuyến khích phát triển các mô hình chăn nuôi tập trung.

Sở NNPTNT, phòng NN huyện

Sở TNMT,Phòng TNMT


vốn phân bổ

III Chương trình bảo vệ và khai thác bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên Trung hạn22 Dự án nghiên cứu hòan thiện mạng lưới

quan trắc môi trường (nước, đất, không khí, hệ sinh thái) của huyện và tỉnh

Sở TN&MT Phòng TNMT 100% 2009 2012 300

23 Dự án tổ chức điều tra cơ bản, đánh giá hiện trạng các nguồn tài nguyên trên địa bàn huyện (đất, nước, khoáng sản, rừng, du lịch) để xử lý số liệu và tổng hợp thành hệ thống cơ sở dữ liệu môi trường

Phòng TNMT Sở TN&MT, phòng NN, các phòng ban

100% 2009 2012 150

24 Dự án nghiên cứu, thay đổi phương thức canh tác nông nghiệp theo hướng bảo

Phòng NN Sở KHCN, Chi cục BV nguồn

100% 2009 2015 300 Định hướng tiếp tục đến

190


đảm cân bằng sinh thái, nâng cao chất lượng đất, giảm diện tích đất thoái hóa, bạc màu và tiến tới nền nông nghiệp bền vững.

lợi thủy sản, TT khuyến nông huyện

2020

25 Nhiệm vụ hạn chế khai thác nước ở tầng nông, cho phép khai thác nước ngầm ở tầng sâu hơn. Kiểm soát chặt chẽ quá trình bổ cập nước ngầm, giảm tối đa quá trình xâm nhập của chất ô nhiễm vào nước ngầm.

UBND huyện Sở TN&MT, Phòng TNMT


26 Dự án điều tra, khảo sát, xác định và dự báo nhu cầu sử dụng nước tới 2010 và định hướng tới 2020 cho các mục đích khác nhau.

Phòng TN&MT

Chi cục BV nguồn lợi thủy sản, NN, CN, các phòng ban

100% 2009 2011 150 -

27 Quy hoạch bảo vệ, khai thác và sử dụng tài nguyên nước ngầm (đánh giá toàn diện về chất lượng, hiện trạng khai thác, trữ lượng khai thác, mức độ khai thác tối đa, các vùng bổ cập tự nhiên cho các tầng chứa nước, phân vùng khai thác, …) của huyện.

Phòng TN&MT

Sở TN&MT 100% 2009 2012 200 Định hướng tiếp tục đến 2020

28 Đề án kiểm soát và giám sát việc khai thác nước ngầm bằng cách lắp đặt các đồng hồ nước tại các giếng khai thác tập trung (tập trung chủ yếu vào cơ sở công nghiệp khai thác nước ngầm quy mô công nghiệp, các khu công nghiệp, trang trại).

Phòng TN&MT

Sở TN&MT 100% 2009 2012 100 Định hướng tiếp tục đến 2020

29 Đề án tổng thể bảo vệ tài nguyên và môi trường du lịch

Sở du lịch Sở TN&MT, phòng TN&MT


191


IV Chương trình tăng cường năng lực quản lý môi trường Trung hạn30 Đề án Xây dựng chương trình đào tạo

nguồn nhân lực đáp ứng cho nhu cầu trước mắt và tới 2010.

UBND huyện Phòng TNMT 100% 2009 2010 50 Định hướng tiếp tục đến 2020

31 Chương trình Đào tạo nguồn nhân lực của địa phương (huyện, xã) về môi trường để đủ năng lực tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ về bảo vệ môi trường.

UBND huyện Sở TN&MT, Phòng TNMT, UBND xã, các phòng ban


32 Dự án hoàn thiện bộ máy quản lý môi trường : phương diện tổ chức, cơ sở vật chất, trang thiết bị - Đầu tư trang bị thiết bị và máy móc để đáp ứng công tác đo đạc các chỉ tiêu môi trường.

Phòng TNMT Sở TN&MT, UBND huyện

100% 2009 2012 200

33 Đề án Lồng ghép nội dung bảo vệ môi trường trong tất cả các quy họach phát triển của các ngành và địa phương.

UBND huyện Các phòng ban 100% 2009 2010 - Định hướng tiếp tục đến 2020

34 Ứng dụng công nghệ công thông tin xây dựng cơ sở dữ liệu Tài nguyên - Môi trường phục vụ công tác điều hành các họat động quản lý môi trường huyện TN.

Phòng TN&MT

Sở KHCN, TN&MT, các phong ban


V Chương trình giáo dục, đào tạo và nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường Trung hạn35 Đề án đưa chương trình giáo dục môi

trường và PTBV vào chương trình giáo dục phổ thông trên địa bàn huyện TN.

Phòng giáo dục

Phòng TNMT, Phòng GDĐT

100% 2009 2012 - Theo chương trình quốc gia

36 Đề án tổ chức các tuần lễ tuyên truyền về BVMT hàng năm, ngày Chủ nhật xanh, ngày Thứ bảy tình nguyện và xây dựng các công trình điển hình về BVMT

Phòng TNMT, phòng VHTT, MTTQ, đòan

TNCS

Phòng GDĐT, Sở TN&MT, đài phát thanh, truyền hình

100% 2009 2012 200 Hàng năm

37 Đề án tổ chức các diễn đàn doanh nghiệp thân thiện môi trường trên các phương

Phòng VHTT, Đài phát

Phòng TNMT, các phòng ban

100% 2009 2012 150 Hàng năm

192


tiện thông tin đại chúng (Đài phát thanh và Đài truyền hình của Tỉnh).

thanh và Đài truyền hình

38 Đề án tăng cường công tác truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng, xây dựng nếp sống và hành vi thân thiện với môi trường, xây dựng các phong trào quần chúng bảo vệ môi trường tại các khu vực dân cư trên địa bàn huyện

Phòng VHTT, Đài phát

thanh và Đài truyền hình

MTTQ, đoàn TNCS, hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh

100% 2009 2012 200 Hàng năm

193


1.28 ĐỀ XUẤT CƠ CHẾ QUẢN LÝ VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN KẾ HOẠCH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Theo nội dung đã trình bày ở các chương trước, có thể thấy rằng công tác bảo vệ môi trường huyện Thống Nhất bao gồm rất nhiều mục tiêu và kế họach hành động. Do đó, để thực hiện thành công và hiệu quả các kế họach bảo vệ môi trường, bên cạnh sự tham gia chỉ đạo của các cấp chính quyền và các cơ quan ban ngành địa phương; đồng thời theo Nghị định 81/2007/NĐ-CP ngày 23/05/2007 của Chính phủ qui định tổ chức, bộ phận chuyên môn về bảo vệ môi trường tại cơ quan nhà nước, để có thể đáp ứng được yêu cầu công việc trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa chúng tôi đề xuất cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý môi trường huyện Thống Nhất như sau:

1.28.1 Tổ chức bộ máy quản lý môi trường tại huyện Thống Nhất

Hình 7.1. Sơ đồ quản lý nhà nước về lĩnh vực môi trường huyện Thống Nhất

- Tổ chức bộ máy Phòng TNMT: gồm 01 Trưởng phòng và các

phó trưởng phòng; các bộ phận đất đai, đo đạc bản đồ, môi trường. Cụ thể, Phòng TNMT huyện Thống Nhất phải bố trí ít nhất 03 nhân sự biên chế thực hiện công tác quản lý môi trường có chuyên môn về quản lý môi trường, trong đó có 01 lãnh đạo phòng có trình độ đại học chuyên ngành về môi trường.

- Chức năng của Phòng TNMT: Phòng TNMT là cơ quan tham

mưu giúp UBND huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường tại địa phương. Bao gồm các nội dung:

Trình UBND huyện các văn bản hướng dẫn việc thực hiện các chính sách, chế độ và pháp luật của nhà nước về quản lý tài nguyên và môi trường;

Trình UBND huyện quy hoạch, kế hoạch về tài nguyên và môi trường và tổ chức thực hiện sau khi được xét duyệt;

194

Phòng TN&MT

UBND huyện Thống Nhất

UBND xã

Cán bộ địa chính, môi trường Văn phòng

ĐK QSDĐBộ phận

nhận hồ sơBộ phận chuyên môn

nghiệp vụ


Hướng dẫn và kiểm tra việc sử dụng, bảo vệ tài nguyên đất, tài nguyên khoáng sản, tài nguyên nước, bảo vệ môi trường; phòng chống, khắc phục suy thoái, ô nhiễm, sự cố môi trường, hậu quả thiên tai;

Lập báo cáo thống kê, kiểm kê hiện trạng môi trường theo định kỳ; thu thập, quản lý lưu trữ tư liệu về tài nguyên và môi trường;

Chủ trì hoặc phối hợp với các cơ quan có liên quan trong việc kiểm tra và thanh tra việc thi hành pháp luật; giúp UBND huyện giải quyết các tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về tài nguyên và môi trường theo qui định của pháp luật;

Tuyên truyền, phổ biến thông tin về tài nguyên môi trường;

Báo cáo định kỳ 3 tháng, 6 tháng, 1 năm và đột xuất tình hình thực hiện nhiệm vụ về các lĩnh vực công tác được giao cho UBND huyện và Sở TNMT;

Quản lý cán bộ công chức, viên chức; hướng dẫn kiểm tra chuyên môn, nghiệp vụ đối với cán bộ địa chính xã, thị trấn. Tham gia với Sở TNMT trong việc tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức làm công tác quản lý tài nguyên và môi trường và các cán bộ địa chính xã, thị trấn.

- Để nâng cao hiệu lực quản lý môi trường, huyện Thống Nhất cần hình thành một hệ thống QLMT dựa trên nguyên lý của chu trình Deming PDCA (Plan – Do – Check –Art): lập kế hoạch-thực hiện-kiểm tra-cải tiến theo sơ đồ tóm tắt sau:

195


Hình 7.2. Sơ đồ tóm tắt mô hình QLMT cấp Huyện, thị

Hệ thống QLMT huyện được hình thành dựa trên chính sách môi trường do Lãnh đạo huyện đưa ra. Trên cơ sở xác định khía cạnh môi trường có ý nghĩa trong các hoạt động kinh tế xã hội của huyện, xác định yêu cầu của luật pháp về môi trường, huyện cần đề ra các mục tiêu chỉ tiêu phấn đấu về môi trường. Trên cơ sở đó, huyện sẽ xây dựng các chương trình môi trường và đưa ra thực hiện. Khi thực hiện cần phân công cơ cấu trách nhiệm rõ ràng, tổ chức công tác huấn luyện về QLMT, thực hiện truyền thông môi trường, quản lý hồ sơ hệ thống QLMT, triển khai thanh tra môi trường, có kế hoạch sẵn sàng ứng phó tình huống khẩn cấp. Trong quá trình chỉ đạo cần thực hiện tốt công tác “Kiểm tra – Giám sát” hệ thống QLMT bao gồm các công tác quan trắc, đo đạc môi trường, phát hiện và thực hiện hành động khắc phục những chỗ chưa phù hợp trong hệ thống, thực hiện đánh giá hệ thống QLMT định kỳ hàng năm và quản lý hồ sơ hệ thống QLMT.

196

Cải tiến liên tục

Xem xét của lãnh đạo - cải tiến hệ thống QLMT huyện

Kiểm tra – Giám sát Quan trắc – đo đạcHành động khắc phục

Đánh giá hệ thống QLMT huyệnQuản lý hồ sơ HTQLMT huyện

Thực hiện Phân công cơ cấu trách nhiệmHuấn luyệnTruyền thông môi trườngQuản lý hồ sơ HTQLMTThanh traỨng phó tình huống khẩn cấp

Lập kế hoạch BVMTXác định khía cạnh môi trường có ý nghĩa tại huyệnXác định các yêu cầu của luật phápĐề ra mục tiêu chỉ tiêu MTXây dựng các chương trình MT

Thiết lập chính sách môi trường huyện


1.28.2 Tổ chức thực hiện kế hoạch bảo vệ môi trường

Để thực hiện kế hoạch BVMT, dưới đây đề nghị 06 nội dung công việc mà huyện Thống Nhất phải thực hiện. Tóm tắt theo sơ đồ sau:

Hình 7.3. Các nội dung triển khai thực hiện kế hoạch BVMT huyện

Dưới đây đề xuất các hướng dẫn triển khai thực hiện:

a. Cơ cấu trách nhiệm

- Ban hành chính sách môi trường: Phòng TNMT huyện là cơ quan thường trực điều hành hệ thống QLMT nhưng UBND huyện là người chủ trì ban hành chính sách môi trường của huyện. Do đó, nếu UBND không nhận thức được tầm quan trọng của công tác BVMT, không ban hành chính sách MT thì hệ thống QLMT rất khó được triển khai thực hiện.

- Xác định khía cạnh môi trường có ý nghĩa: Việc xác định các khía cạnh môi trường có ý nghĩa đề nghị giao cho Phòng TNMT phụ trách phần chung. Tuy nhiên, khi xác định các khía cạnh môi trường có ý nghĩa của các ngành gây ô nhiễm môi trường thì cần có sự tham gia của các ban ngành có liên quan.

- Các yêu cầu luật pháp: Việc xác định các yêu cầu luật pháp sẽ do Phòng TNMT phụ trách và hình thành cơ sở dữ liệu luật pháp, trong đó có thể xếp loại theo ngành; ví dụ: Y tế, công nghiệp, vệ sinh an toàn thực phẩm,...

- Mục tiêu, chỉ tiêu, Chương trình QLMT: Việc đề ra mục tiêu chỉ tiêu và xây dựng chương trình QLMT đề nghị phân cho Phòng TNMT phụ trách với sự hỗ trợ của các cơ quan ban ngành có liên quan.

197

THỰC HIỆN KẾ HOẠCH BVMT HUYỆN

Cơ cấu trách nhiệm

Hồ sơ quản lý và chế độ báo cáo

Huấn luyện

Thanh tra môi trường

Truyền thông môi trường

Ứng phó tình huống khẩn cấp


- Huấn luyện, đào tạo: Phòng TNMT sẽ tham mưu cho UBND huyện, đồng thời chủ trì xây dựng các chương trình huấn luyện, đào tạo, nâng cao nhận thức về môi trường cho các cán bộ.

- Tuyên truyền, truyền thông môi trường: Việc tuyên truyền, truyền thông môi trường chia làm 02 phần:

Thực hiện giáo dục môi trường trong hệ thống giáo dục phổ thông tại huyện sẽ do Phòng Giáo dục chủ trì.

Thực hiện truyền thông giáo dục môi trường cho nhân dân sẽ do Phòng VHTT, Đài truyền thanh huyện phụ trách. Mặt trận tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội, Đòan TN,... là các đơn vị chịu trách nhiệm phối hợp thực hiện.

- Kiểm tra, thanh tra môi trường: Việc kiểm tra thanh tra môi

trường sẽ do phòng TNMT phụ trách, kết hợp với bộ phận cảnh sát môi trường của Công an huyện. Ngoài ra khi thanh tra kiểm tra cũng cần có sự tham gia của các ngành có liên quan.

- Cải tiến hệ thống QLMT: Phòng TNMT là cơ quan thường trực

điều hành QLMT huyện, tham mưu cho UBND xem xét và cải tiến hệ thống QLMT. Các phòng ban khác, Mặt trận tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội, Đòan TN,... là các đơn vị chịu trách nhiệm phối hợp thực hiện.

b. Huấn luyện – đào tạo nâng cao nhận thức năng lực bảo vệ môi trường

Phòng TNMT huyện Thống Nhất hiện nay do mới thành lập, nhân lực còn mỏng, trình độ và khả năng chuyên môn chưa cao, trong khi những vấn đề môi trường ngày càng diễn biến phức tạp, mang tính liên vùng. Do đó, để đáp ứng được yêu cầu công việc trong thời kỳ mới cần phải tăng cường nâng cao năng lực cho đội ngũ quản lý tại địa phương, bao gồm nhân lực và vật lực. Qua nghiên cứu thực tế, 02 chương trình đào tạo được đề nghị với mục tiêu và nội dung đào tạo như sau:

198


Hình 7.4. Chương trình và nội dung đào tạo cho hệ thống quản lý môi trường cấp huyện

c. Truyền thông môi trường:

Sự tham gia của cán bộ, nhân dân tại huyện trong công tác bảo vệ môi trường rất quan trọng, do đó vấn đề thực hiện truyền thông, thông tin đối với nội bộ huyện là rất cấp thiết. Các phương pháp và hình thức truyền thông như sau:

Truyền thông đối với công chúng:

Đối với công chúng trong huyện, đề nghị các hình thức sau đây nên được áp dụng:

Áp phích, biểu ngữ trên đường phố

Phóng sự phát thanh truyền hình

Mít tinh nhân ngày môi trường thế giới

Tổ chức các cuộc thi: vẽ tranh, môi trường xanh

199

Đào tạo nhân lực cho hệ thống QLMT cấp huyện

CT1: Bồi dưỡng kiến thức MT cho cán bộ QL, lãnh đạo

Mục tiêu: Trang bị kiến thức về môi trường và HTQLMT

Mục tiêu: Trang bị kiến thức và kỹ năng quản lý và điều hành HTQLMT

Nội dung đào tạo:Phát triển bền vữngCác hiện tượng môi trườngTác động của sản xuất đến MTCác chiến lược ngăn ngừa ô nhiễmTác hại của chất ô nhiễmVai trò của cộng đồng và phương pháp công tác cộng đồngMô hình QLMT mới…..

Nội dung đào tạo:Phát triển bền vữngCác chiến lược ngăn ngừa ô nhiễmPhương pháp công tác cộng đồngXây dựng và thực hiện mô hình QLMT kiểu mới: xác định khía cạnh môi trường có ý nghĩa, xác định yêu cầu luật pháp, mục tiệu, chương trình QLMTKỹ thuật Quan trắc và phân tích MTĐánh giá hệ thống QLMT…..

CT2: Đào tạo kiến thức và năng lực QLMT cho cán bộ chuyên

môn


Tổ chức thi đấu thể thào, hội diễn văn nghệ về chủ đề môi trường

Viết bài đăng báo về các kết quả hoạt động môi trường của huyện

Truyền thông môi trường đối với cấp trên, các tổ chức quốc tế

Thường xuyên định kỳ gởi báo cáo chuyên đề hiện trạng môi trường cho các Ban ngành cấp Tỉnh

Viết bài đăng báo về các kết quả hoạt động môi trường của huyện

Tổ chức các buổi hội thảo về những vấn đề môi trường của huyện

Truyền thông đối với các cơ quan cấp cứu-khẩn cấp: Luôn tạo ra mối liên hệ thông tin đối với các cơ quan cấp cứu như: cứu hỏa, bệnh viện, Uỷ ban phòng chống lụt bão.

d. Thiết lập hệ thống tư liệu

Hệ thống hồ sơ của hệ thống QLMT huyện cần bao gồm 3 loại chủ yếu sau:

- Các thủ tục hay qui trình: là các hướng dẫn cho cán bộ chuyên môn của Phòng TNMT thực hiện công việc

- Các văn bản, hồ sơ có tính bắt buộc trong cơ cấu hệ thống như chính sách môi trường của huyện, phương pháp xác định các khía cạnh môi trường,…

- Các tài liệu minh chứng là tư liệu gốc chứng minh sự hình thành và vận hành bộ máy QLMT

Để cho các cán bộ, nhân viên thuộc các ban ngành có thể hiểu rõ sự vận hành và vai trò trách nhiệm cuả mình, Phòng TNMT với vai trò thường trực có thể thiết kế và xây dựng sổ tay hệ thống QLMT có nội dung như sau:

1. Chính sách môi trường của huyện

2. Mô tả những thành phần của hệ thống QLMT

3. Mô tả chương trình quản lý môi trường của huyện

4. Các mục tiêu và chỉ tiêu hàng năm

5. Các kế hoạch hành động nhằm đạt mục tiêu và chỉ tiêu

6. Theo dõi tiến độ thực hiện

7. Các qui trình của hệ thống QLMT

8. Các chỉ dẫn công việc đặc thù

9. Các tài liệu khác như kế hoạch hành động khẩn cấp, hỏi đáp về môi trường,…

e. Thanh tra Môi trường

200


Công tác thanh tra môi trừơng có vai trò quan trọng trong việc kịp thời phát hiện các hoạt động không phù không phù hợp nhằm đưa ra hành động khắc phục sửa chữa kịp thời, nâng cao hiệu lực quản lý môi trường của huyện.

f. Ứng phó tình huống khẩn cấp

Chuẩn bị và đáp ứng có hiệu quả các sự cố môi trường có thể giảm thương vong, ngăn ngừa tối thiểu các tác động môi trường, bảo vệ tính mạng và tài sản nhân dân trong huyện. Những thiên tai lớn như nứt đất, trượt lở đất, bão lũ thường phá hủy trầm trọng các cơ sở hạ tầng, đồng thời những vấn đề môi trường phát sinh trong và sau thiên tai là nhiệm vụ nặng nề của cơ quan quản lý môi trường.

Phòng chống sự cố nứt trượt lở đất:

- Thông báo cho dân và các cơ quan sở tại về những khu vực có nguy cơ nứt trượt lở đất để chủ động phòng tránh, giảm thiểu thiệt hại do chúng gây ra.

- Không để dân định cư và không cho phép xây cất các công trình trên các vị trí có nguy cơ tái trượt lở đất.

- Vào các đợt mưa lớn tập trung liên tục cần theo dõi và thông báo cho dân ra khỏi những nơi đã được dự báo; thông báo những dấu hiệu cần theo dõi và nếu thấy xuất hiện phải sơ tán ra khỏi nơi nguy hiểm như: nứt đất, lún đất, trôi đất; mực nước giếng vẩn đục mạnh, dâng nhanh và dâng cao, vách bờ dưới chân các khối trượt cũ bị đào khoét mạnh.

- Sau thiên tai cần nhanh chóng sửa chữa các công trình cơ sở hạ tầng về dịch vụ môi trường (công trình cấp thoát nước, công trình vệ sinh, công trình xử lý chất thải, đường giao thông…), dọn dẹp đất đá bồi lấp để khôi phục sản xuất. Công tác truyền thông để ổn định tâm lý nhân dân là rất cần thiết.

Quản lý môi trường sau bão lũ:

Hoạt động quan trọng nhất là vệ sinh môi trường để phòng chống dịch bệnh bùng phát:

Thu gom, tập trung và xử lý rác, súc vật chết bằng các chất sát trùng như nước Javen, Clorua vôi hoặc đơn giản bằng vôi bột sau đó đem chôn lấp hợp vệ sinh

Khử trùng các nguồn nước sinh hoạt

Chuẩn bị khả năng phòng chống dịch bệnh

Kiểm soát an tòan thực phẩm sau thiên tai, do thiếu đói người dân có thể sử dụng các sản phẩm không sạch, quá hạn sử dụng,…

Sửa chữa, nâng cấp các công trình cơ sở hạ tầng về dịch vụ môi trường: công trình cấp thoát nước, công trình vệ sinh, công trình xử lý chất thải, đường giao thông,…

201


Chương 8: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1.29 KẾT LUẬN

Nhiệm vụ “Xây dựng kế hoạch bảo vệ môi trường huyện Thống Nhất đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020” đã được thực hiện dựa trên cơ sở pháp lý và từ sự bức xúc về việc gắn kết công tác BVMT với phát triển KT-XH của huyện nhằm hướng đến phát triển bền vững.

Nhằm hòan thành nhiệm vụ Xây dựng kế hoạch bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện Thống Nhất, nhóm thực hiện nhiệm vụ đã tiến hành khảo sát, điều tra, đánh giá điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên, kinh tế xã hội và hiện trạng môi trường của huyện. Dựa trên các thông tin về nguồn lực và hiện trạng này đồng thời kết hợp với việc phân tích các nội dung quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của huyện, nhóm thực hiện đã đưa ra các dự báo về mức độ ô nhiễm môi trường và suy thoái tài nguyên của huyện trong tương lai, cụ thể là đến năm 2010 và 2020.

Từ các kết qủa phân tích dự báo, nhóm thực hiện đã vạch ra được các kế họach bảo vệ môi trường cụ thể đặc trưng cho điều kiện huyện Thống Nhất như sau:

- Kế họach quản lý chất lượng môi trường không khí

- Kế họach quản lý chất lượng nguồn nước

- Kế họach quản lý chất thải rắn

- Kế hoạch bảo vệ môi trường công nghiệp

- Kế hoạch bảo vệ môi trường và tài nguyên trong khai thác khóang sản

- Kế hoạch bảo vệ môi trường trong phát triển nông nghiệp

- Xây dựng chương trình nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường

1.30 KIẾN NGHỊ

Đề nghị chính quyền tỉnh Đồng Nai và huyện Thống Nhất quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cả về cơ chế lẫn nguồn vốn để thực hiện tốt các kế họach bảo vệ môi trường đã được đề xuất trên địa bàn huyện trong thời gian tới.

202


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Báo cáo Nghiên cứu xây dựng quy hoạch môi trường phục vụ phát triển kinh tế -

xã hội quận 4 đến năm 2010, TP.HCM T6/2004.

2. Báo cáo tổng hợp Đánh giá môi trường chiến lược phục vụ quy hoạch sử dụng đất

lồng ghép với quy hoạch bảo vệ môi trường huyện An Nhơn đến năm 2015 và định

hướng đến năm 2020, Qui Nhơn T7/2007

3. Bộ Tài Nguyên & Môi Trường, Điều tra, khảo sát, phân tích đánh giá phục vụ xây

dựng kế hoạch hành động BVMT thực hiện Kế hoạch Bảo vệ Môi trường Quốc gia

và Chương trình Nghị sự 21 của Việt Nam tại vùng đặc thù Tây Nguyên (thí điểm

cho Đăk Nông, tháng 11/2007.

4. Chi cục Bảo vệ môi trường thành phố Hồ Chí Minh, Xây dựng chương trình bảo

vệ môi trường quận Bình Thạnh đến năm 2010, năm 2005.

5. Cục Thống kê tỉnh Đồng Nai, Phòng Thống kê huyện Thống Nhất, Niên giám

thống kê huyện Thống Nhất năm 2006, năm 2007.

6. Cục Địa chất và khoáng sản Việt Nam, Báo cáo Hội thảo khoa học về điều tra tai

biến ở Việt nam, Hà Nội, 2000.

7. Department of Science, Technology and Environment of HoChiMinh City, Energy

efficiency improvement of urban transport system and mitigation of GHGs anf

other harmful emissions, 2000- Report No.1.

8. Đỗ Văn Lĩnh, Ma Công Cọ, Đặng Văn Rời, Vài suy nghĩ về khả năng liên quan

giữa các trận động đất gần đây với các hệ thống đứt gãy khu vực Nam Trung Bộ

và Nam Bộ, Địa chất Tài nguyên và Môi trường Nam Việt Nam.Liên đoàn Bản đồ

địa chất Miền Nam.

9. Huỳnh Thị Minh Hằng, Địa chất môi trường, NXB Đại học quốc gia thành phố Hồ

Chí Minh, 2001.

10. Lê Huy Bá và Thái Lê Nguyên, Du lịch sinh thái, NXB Khoa học kỹ thuật, 2006.

11. PGS.TS Lê Huy Bá (Chủ biên), Nguyễn Trọng Hùng, Huỳnh Lưu Trùng Phùng,

PGS.TS Nguyễn Đinh Tuấn “Phương pháp luận nghiên cứu khoa học”, NXBGiáo

dục, Năm 2007.

12. Lê Qúi An, Nguyễn Công Mẫn, Nguyễn Văn Qùi, Cơ học đất, NXB Giáo dục,

1995.

203


13. Lê Mục Đích (biên dịch), Kinh nghiệm phòng tránh và kiểm soát tai biến địa chất,

NXBxây dựng. Hà Nội, 2001.

14. TS. Nguyễn Thị Lan, Quy hoạch bảo vệ môi trường thành phố Hồ Chí Minh đến

năm 2010, Khoa Môi trường đại học Bách Khoa TP.HCM.

15. Nguyễn Thế Thôn “Quy hoạch môi trường và phát triển bền vững”, NXBKhoa

học và Kỹ thuật Hà Nội, Năm 2004.

16. Nguyễn Xuân Bao và nnk, Báo cáo nghiên cứu kiến tạo và sinh khoáng Việt Nam.

Liên đoàn BĐĐC Miền Nam, Cục địa chất và khoáng sản ViệtNam, 2002.

17. Nguyễn Đình Hòe, Nguyễn thế Thôn, Địa chất môi trường (giáo trình bậc cử

nhân), Trường Đại học Khoa học tự nhiên. Hà Nội, 1997.

18. Nguyễn Văn Lâm và nnk, Điều tra, đánh giá thiệt hại môi trường và hiện tượng

nứt đất, sạt lở đất vùng nui Quảng Ngãi (sau lũ lụt năm 1999). Đề xuất các biện

pháp phòng tránh giảm nhẹ thiệt hại, Trung tâm tư vấn công nghệ môi trường,

Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt nam, 2001.

19. Nguyễn Địch Dỹ và nnk, Nghiên cứu đánh giá hiện tượng nứt -trượt đất ở thị xã

Lai Châu, biện pháp xử lý và phòng chống, Lưu trữ Bộ KHCNMT,1993.

20. Nguyễn Ngọc Thạch, Viên thám trong nghiên cứu tài nguyên và môi trường,

NXBKhoa học và Kỹ thuật. Hà Nội, 1997.

21. Nguyễn Bách Thắng và nnk, Đề án quốc gia quan trắc động thái nước dướiđất

vùng Tây Nguyên, Liên đoàn ĐCTV-ĐCCT Miền Trung, Cục địa chất vàkhoáng

sản Việt Nam., 1988- 2004.

22. Nguyễn Thành Vạn, Các kiểu vỏ phong hoá thành tạo trên các đá bazan Việt nam,

Bản đổ địa chất, số 38 Hà Nội,1978.

23. Nguyễn Đình Xuyên, Nguyễn Ngọc Thủy, Bản đồ phân vùng động đất lãnh thổ

Việt Nam, Viện Vật lý địa cầu. Hà Nội, 1998.

24. Phạm Văn Thục, Những đặc điểm của chế độ động đất ở Việt Nam. Địa

chất,khoáng sản và dầu khí Việt nam, (Tuyển tập các báo cáo Hội nghị Khoa

họcđịa chất Việt nam lần thứ 3, tập I). Hà Nội, 1995.

25. PGS.TS Phùng Chí Sỹ, Bài giảng môn học “Quy hoạch và các chính sách môi

trường”, Trường Đại học Bách Khoa Thành phố Hồ Chí Minh, Cao học 2006.

26. PGS.TS. Phùng Chí Sỹ, Báo cáo đề tài cấp nhà nước, Nghiên cứu xây dựng Quy

hoạch môi trường vùng kinh tế trọng điểm Miền Trung (TP. Đà Nẵng, các tỉnh

204


Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi) (KC.08.03)”, Thành phố Hồ Chí

Minh năm 2004.

27. Phạm Huy Long và nnk, Điều tra địa chất về nứt đất đang diên biến ở các tỉnh

Đắc Lắc, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu, Sông Bé và các miền ảnh hưởng của

chung, Liên đoàn địa chất 6, Cục Địa chất Việt Nam, 1995.

28. Phoung Sophorn, Luận văn thạc sỹ : Nghiên cứu quy hoạch môi trường gắn với

quá trình phát triển kinh tế xã hội tại thủ đô Phnom Penh đến năm 2015, TPHCM,

tháng 7/2007.

29. Sở tài nguyên và môi trường Đồng Nai, Báo cáo Điều chỉnh, bổ sung quy hoạch

thăm dò, khai thác và sử dung khoáng sản tỉnh Đồng Nai đến năm 2010 và định

hướng đến năm 2020, năm 2006.

30. Sở Tài Nguyên và Môi Trường tỉnh Long An, Quy hoạch bảo vệ môi trường thị xã

Tân An từ năm 2006 đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020, 02/2007.

31. Trần Huế Nhuệ cùng đồng sự, “Quản lý chất thải rắn”, NXB Xây Dựng, 2001

32. Trần Hữu Nhân. Đất xây dựng. NXBgiáo dục. Hà Nội, 1998.

33. Trịnh Ngọc Đào, luận văn thạc sỹ “Quy hoạch hệ thống thu gom vận chuyển chất

thải rắn công nghiệp và chất thải nguy hại cho các khu công nghiệp và khu chế

xuất tại TP. Hồ Chí Minh”, 2006.

34. UBND huyện Thống Nhất, Báo cáo quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế -xã hội

huyện Thống Nhất đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020, năm 2004.

35. UBND huyện Thống Nhất, Báo cáo quy hoạch – kế hoạch sử dụng đất đến năm

2010 và định hướng đến 2020 cho huyện Thống Nhất tỉnh Đồng Nai, năm 2006

36. UBND huyện Thống Nhất, Báo cáo quy hoạch phát triển chăn nuôi, các khu vực

chăn nuôi và các cơ sở giết mổ tập trung đến giai đạon 2007 -2010 và định hướng

đến năm 2020 huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai”, năm 2007.

37. UBND huyện thống Nhất, Báo cáo kết quả 2 năm rưỡi thực hiện kế hoạch phát

triển kinh tế xã hội – quốc phòng an ninh 5 năm 2006 – 2010, năm 2008.

38. UBND huyện Thống Nhất, phòng Công Thương, Báo cáo kết quả 2,5 năm thực

hiện 12 chương trình phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2006-2010, năm 2008.

39. UBND huyện Thống Nhất, Báo cáo 2,5 năm thực hiện chương trình BVMT, năm

2008

205


40. UBND huyện Thống Nhất, Báo cáo tình hình thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch về

tài nguyên, môi trường và phát triển bền vững, năm 2008.

41. UBND huyện Thống Nhất, Báo cáo 2,5 năm thực hiện kế hoạch 2006-2010, năm

2008.

42. UBND huyện Thống Nhất, phòng Y Tế, Báo cáo tình hình xử lý chất thải y tế,

năm 2008.

43. UBND tỉnh Đồng Nai, Quyết định số 403/QĐ-UBND ngày 29/01/2008 phê duyệt

báo cáo Quy hoạch phát triển chăn nuôi, các khu vực chăn nuôi và các cơ sở giết

mổ tập trung đến giai đoạn 2007 -2010 và định hướng đến năm 2020 huyện Thống

Nhất, tỉnh Đồng Nai, Năm 2008.

44. UBND tỉnh Đồng Nai, Sở TN&MT, Báo cáo nhiệm vụ Điều chỉnh, bổ sung quy

hoạch bảo vệ môi trường tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2006-2010 và định hướng đến

2020, năm 2006.

45. UBND tỉnh Bình Dương, Sở KHCN&MT Bình Dương, Đề tài nghiên cứu xây

dựng chương trình bảo vệ môi trường nhằm phát triển bền vững tỉnh Bình Dương

đến năm 2010, năm 2000.

46. Viện Kỹ thuật Nhiệt Đới và Bảo vệ môi trường, Nghiên cứu quy hoạch môi trường

phục vụ đô thị hóa, công nghiệp hóa quận Thủ Đức đến năm 2010 và định hướng

đến năm 2020, năm 2005.

47. Viện Kỹ thuật Nhiệt Đới và Bảo vệ môi trường, Nghiên cứu xây dựng quy trình

quy hoạch môi trường cho các quận huyện của thành phố Hồ Chí Minh – Ap dụng

thử nghiệm cho quận 2, năm 2007.

48. Viện KHCN & QLMT, Xây dựng chiến lược bảo vệ môi trường Đồng Tháp đến

năm 2010 định hướng đến năm 2020, T11/2007

49. Vũ Quyết Thắng “Quy hoạch môi trường”, NXBĐại học Quốc gia Hà Nội, Năm

2005.

50. World Health Organization, Rapid inventory techniques in environmental

pollution, 1993.

206

quy hoach moi truong

Documents