ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

TRẦN THỊ THU HẰNG

QUYỀN CÁ NHÂN ĐỐI VỚI HÌNH ẢNH

THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2014

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

TRẦN THỊ THU HẰNG

QUYỀN CÁ NHÂN ĐỐI VỚI HÌNH ẢNH

THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM

Chuyên ngành: Luật Dân sự và tố tụng dân sự

Mã số: 60 38 01 03

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS. TS. BÙI ĐĂNG HIẾU

HÀ NỘI - 2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của

riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong

bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong

Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã

hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ

tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.

Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để

tôi có thể bảo vệ Luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

NGƯỜI CAM ĐOAN

Trần Thị Thu Hằng

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Mục lục

Danh mục các ký tự các từ viết tắt

Danh mục hình ảnh

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 3

Chương 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUYỀN NHÂN THÂN VÀ

QUYỀN NHÂN THÂN GẮN VỚI HÌNH ẢNH CỦA CÁ NHÂN ....... 8

1.1. Khái niệm chung về quyền nhân thân của cá nhân ........................ 8

1.1.1. Khái niệm nhân thân ............................................................................ 8

1.1.2. Khái Niệm quyền nhân thân ................................................................. 9

1.2. Khái quát chung về quyền nhân thân gắn với hình ảnh của

cá nhân............................................... Error! Bookmark not defined.

1.2.1. Khái niệm hình ảnh ............................ Error! Bookmark not defined.

1.2.2. Khái niệm quyền nhân thân gắn với hình ảnh của cá nhânError! Bookmark not defined.

1.2.3. Đặc điểm quyền nhân thân gắn với hình ảnh của cá nhânError! Bookmark not defined.

1.2.4. Ý nghĩa của việc bảo vệ quyền nhân thân đối với hình ảnh của cá nhânError! Bookmark not defined.

1.3. Mối liên hệ giữa quyền hình ảnh và các quyền khácError! Bookmark not defined.

1.3.1. Mối liên hệ giữa quyền hình ảnh và quyền về bí mật đời tưError! Bookmark not defined.

1.3.2. Mối liên hệ giữa quyền hình ảnh và quyền về danh dự uy tín,

nhân phẩm .......................................... Error! Bookmark not defined.

Chương 2: CÁC HÌNH THỨC XÂM PHẠM QUYỀN NHÂN THÂN

CỦA CÁ NHÂN ĐỐI VỚI HÌNH ẢNHError! Bookmark not defined.

2.1. Các dạng hành vi xâm phạm ........... Error! Bookmark not defined.

2.1.1. Hành vi sử dụng hình ảnh với mục đích thương mại không được

sự đồng ý của chủ thể có hình ảnh .... Error! Bookmark not defined.

2.1.2. Hành vi phát tán hình ảnh cá nhân nhằm mục đích xâm hại tới

danh dự, nhân phẩm uy tín của người đóError! Bookmark not defined.

2.1.3. Hành vi sử dụng hình ảnh xâm phạm đến bí mật đời tưError! Bookmark not defined.

2.1.4. Hành vi xâm phạm quyền nhân thân đối với hình ảnh của cá

nhân vi phạm pháp luật dân sự chuyển hóa sang vi phạm pháp

luật hình sự ......................................... Error! Bookmark not defined.

2.1.5. Hoạt động báo chí xâm phạm quyền nhân thân của cá nhân trong

một số trường hợp .............................. Error! Bookmark not defined.

2.2. Nhận xét về thực trạng các dạng hành vi xâm phạm quyền

nhân thân của cá nhân về hình ảnh Error! Bookmark not defined.

Chương 3: TRÁCH NHIỆM DO VI PHẠM QUYỀN NHÂN THÂN

CỦA CÁ NHÂN ĐỐI VỚI HÌNH ẢNHError! Bookmark not defined.

3.1. Các trách nhiệm do vi phạm quyền nhân thân của cá nhân

về hình ảnh ........................................ Error! Bookmark not defined.

3.1.1. Trách nhiệm xin lỗi hoặc công khai xin lỗiError! Bookmark not defined.

3.1.2. Trách nhiệm đền bù tài chính ............. Error! Bookmark not defined.

3.2. Các biện pháp bảo vệ quyền nhân thân đối với hình ảnh của

cá nhân............................................... Error! Bookmark not defined.

3.2.1. Biện pháp tự bảo vệ ............................ Error! Bookmark not defined.

3.2.2. Biện pháp kiện dân sự ........................ Error! Bookmark not defined.

3.2.3. Biện pháp hành chính ......................... Error! Bookmark not defined.

3.2.4. Biện pháp hình sự ............................... Error! Bookmark not defined.

3.3. Nhận xét về việc áp dụng các biện pháp bảo vệ quyền nhân

thân của cá nhân về hình ảnh.......... Error! Bookmark not defined.

3.4. Một số kiến nghị để hoàn thiện pháp luật về quyền nhân thân của

cá nhân đối với hình ảnh ................. Error! Bookmark not defined.

KẾT LUẬN .................................................... Error! Bookmark not defined.

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 13

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Ký hiệu, chữ viết tắt Giải thích

BLDS

VDC

Bộ luật dân sự

Tổng Công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam

NĐ

CP

ACLU

NSW

HIV

Nghị định

Chính Phủ

Hiệp hội Dân quyền Mỹ

New South Wales

Human Immunodeficiency Virus

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Số hiệu

hình

Tên hình Trang

Hình 2.1 Hình ảnh trò chơi “Em muốn làm Uyên Linh Error!

Bookmark

not

defined.

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong những năm gần đây, chính sách mở rộng hội nhập kinh tế của Đảng

và nhà nước ta đã làm cho đời sống nhân dân được cải thiện đáng kể. Xã hội càng

phát triển, nhu cầu của con người càng tăng lên, không chỉ dừng lại ở những nhu

cầu vật chất mà còn là những nhu cầu cao hơn về tinh thần. Ngay từ khi ra đời Nhà

nước ta đã công nhận và bảo vệ quyền và lợi ích của công dân. Điều này đã được

ghi nhận trong bản Hiến pháp đầu tiên của nước ta là Hiến pháp năm 1946, tại thời

điểm này hiến pháp đã khẳng định quyền làm chủ và các quyền cơ bản của nhân

dân ta. Sau này trong các bản Hiến pháp tiếp theo lần lượt là hiến pháp 1959, hiến

pháp năm 1980 và hiến pháp năm 1992 được sửa đổi bổ sung năm 2001. Nội dung

các hiến pháp đã quy định các quyền cơ bản của công dân, sau này đã được phát

triển và mở rộng thành chế định quyền và nghĩa vụ của công dân. Trong các quyền

của công dân thì không thể không nhắc đến “Quyền cá nhân về hình ảnh”.

Nhưng có một vấn đề đặt ra hiện nay là việc sử dụng hình ảnh như thế nào?

Vài năm trước đây dư luận nước ta từng xôn xao về đoạn quay cảnh quan hệ giữa

một nữ diễn viên tuổi học trò và bạn trai, thì thời gian gần đây cư dân mạng lại rộ

lên những clip quay lén lút cảnh nữ sinh và bạn trai vào nhà nghỉ. Bên cạnh vấn đề

về đạo đức, lối sống của thanh niên hiện nay thì câu hỏi về quyền nhân thân của cá

nhân đối với hình ảnh trong pháp luật Việt Nam cũng đang được đặt ra? Điều này

cũng đặc biệt có ý nghĩa quan trọng bối cảnh các thiết bị quay phim, chụp ảnh

ngày càng hiện đại hơn: có khả năng ghi hình từ xa, ghi hình trong bóng đêm, được

thiết kế nhỏ, gọn để dễ ngụy trang, cất giấu. Hơn nữa, với sự trợ giúp của Internet

thì những hình ảnh, những đoạn clip đó đã được phát tán với một tốc độ nhanh

chóng. Vì vậy mà việc ngăn chặn và tìm thủ phạm trở nên khó khăn hơn bao giờ

hết. Có thể nói chưa bao giờ nguy cơ bị xâm phạm hình ảnh cá nhân lại cao như

hiện nay, bất cứ ai cũng có thể trở thành nạn nhân bị xâm phạm về quyền hình ảnh.

Đối với vấn đề quyền cá nhân đối với hình ảnh của mình thì Bộ luật Dân sự

năm 2005 cũng đã quy định khá cụ thể. Tuy vậy, có vẻ những quy định đấy vẫn

chưa đủ “mạnh” để buộc mọi người từ bỏ thói quen sử dụng không xin phép hình

ảnh của người khác. Vậy đâu mới là giải pháp cho vấn đề này? Trước thực tế trên,

bản thân tôi xin chọn đề tài “Quyền cá nhân đối với hình ảnh theo pháp luật Việt

Nam” để nghiên cứu, tìm hiểu, với mong muốn làm rõ thêm về quyền cá nhân về

hình ảnh, cũng như thực trạng phương pháp bảo vệ quyền nhân thân về hình ảnh

trong xu thế phát triển hội nhập ở Việt Nam hiện nay.

2. Tổng quan tài liệu

Liên quan đến chế định quyền nhân thân đã có nhiều người viết về các quy

định chung về quyền nhân thân, các quy định về quyền nhân thân trong việc hiến

các bộ phận cơ thể người, quyền hiến xác, quyền xác định lại giới tính hay như

quyền nhân thân trong bí mật đời tư, cụ thể là:

- Bài viết “Khái niệm và phân loại quyền nhân thân” của PGS.TS. Bùi

Đăng Hiếu trên tạp chí luật học số 7 năm 2009, tr 40.

- Đề tài khoa học cấp trường, Đại học Luật Hà Nội năm 2008 của TS. Lê

Đình Nghị, “Bàn về khái niệm quyền bí mật đời tư”.

- Bài viết: “Quyền cá nhân đối với hình ảnh trong pháp luật một số nước

phương tây – đối chiếu với pháp luật Việt Nam” của tác giả Chu Tuấn Đức.

- Bình luận khoa học Bộ luật Dân sự Việt Nam tập 1 của tác giả Hoàng Thế

Liên.

- Luận văn thạc sỹ: “Quyền hiến bộ phận cơ thể của cá nhân theo Bộ luật

dân sự năm 2005” của tác giả Lê Hương Trà năm 2008.

- Luận văn thạc sỹ: “Quyền nhân thân liên quan đến thân thể của cá nhân

theo quy định của BLDS năm 2005” của tác giả Lê Thị Hoa năm 2006.

- Luận văn thạc sỹ: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về lý luận và thực

tiễn về quyền nhân thân của cá nhân đối với hình ảnh theo quy định trong pháp

luật Dân sự Việt Nam” của tác giả Phùng Bích Ngọc năm 2011.

- Các bài báo, tạp chí, tọa đàm, khóa luận có bắt đầu đề cập đến vấn đề này

nhưng vào các thời điểm khác nhau trong khi tình hình thực tiễn và pháp luật có

nhiều thay đổi, mang tính chất bước ngoặt nên chưa toàn diện và chưa đầy đủ về

mặt pháp lý, chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn đặt ra. Vì vậy, tác giả đã

mạnh dạn nghiên cứu vấn đề này, mới mục đích là đưa ra những giải pháp để giải

quyết những tồn tại, vướng mắc của pháp luật quy định về quyền cá nhân về hình

ảnh, cũng như việc áp dụng chế định luật này trong thực tiễn.

3. Phương pháp nghiên cứu

Xuất phát từ nguyên lý của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa

duy vật lịch sử: Vật chất quyết định ý thức, đời sống kinh tế xã hội quyết định

đời sống chính trị, tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội và sự tác động ngược

trở lại của thượng tầng kiến trúc với hạ tầng cơ sở, pháp luật dân sự nói chung,

chế định nhân thân, và quyền các quy định về quyền các nhân đối với hình ảnh

nói riêng thuộc phạm trù của kiến trúc thượng tầng nên tất yếu chịu sự chi phối

của đời sống kinh tế, văn hóa xã hội. Do đó việc nghiên cứu đề tài sẽ không tách

khỏi nguyên lý trên. Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:

- Phương pháp so sánh, đối chiếu các quy định pháp luật với tình huống thực

tế, với các quy định của luật pháp các nước trên thế giới để tìm ra những hợp lý,

bất cập trong quy định của pháp luật.

- Phương pháp tổng hợp, phân tích phản ảnh các vụ việc trong thực tiễn xét

xử liên quan đến quy định của pháp luật hiện hành về quyền cá nhân đối với hình

ảnh.

- Phương pháp điều tra xã hội: Phỏng vấn, khảo sát.

4. Tính mới và ý nghĩa của luận văn

Là một trong nhiều người tiếp tục nghiên cứu các quy định của pháp luật

về dân sự nói chung và chế định về quyền cá nhân đối với hình ảnh theo pháp

luật Việt Nam nói riêng, bằng phương pháp phân tích, so sánh đã nói ở trên,

cùng với thực tiễn trong quá trình áp dụng các quy định pháp luật luận văn đã hệ

thống hóa các quy định của pháp luật Việt Nam về quyền cá nhân về hình ảnh,

ngoài ra luận văn còn nêu bật lên thực tế của các hành vi xâm phạm hình ảnh,

thực trạng áp dụng các biện pháp bảo vệ quyền cá nhân về hình ảnh trong thực

tiễn hiện nay. Từ đó đưa ra các kiến nghị, giải pháp để hoàn thiện pháp luật

trong thời gian tới về các quy định quyền cá nhân về hình ảnh.

5. Nội dung nghiên cứu của luận văn

Nội dung nghiên cứu trong đề tài luận văn này là nội dung của quyền cá

nhân về hình ảnh, về các thực trạng quy định của quyền cá nhân về hình ảnh, đồng

thời nghiên cứu các phương pháp bảo vệ quyền cá nhân về hình ảnh và những quy

định của pháp luật nói chung là pháp luật dân sự nói riêng về quyền nay.

6. Phạm vi nghiên cứu

Luận văn tập chung nghiên cứu những vấn đề sau đây:

- Về quyền nhân thân của cá nhân của cá nhân – quyền nhân thân không gắn

với tài sản.

- Quyền cá nhân với hình ảnh

- Các quan điểm quyền cá nhân về hình ảnh ở một số nước trên thế giới

- Thực tiễn áp dụng các biện pháp bảo vệ quyền cá nhân về hình ảnh.

7. Kết cấu của luận văn

Luận văn được trình bày theo 03 phần

- Lời mở đầu

- Nội dung

- Kết luận

Trong đó nội dung gồm 04 chương:

Chương 1: Khái quát chung về quyền nhân thân và quyền nhân thân gắn với

hình ảnh của cá nhân

Chương 2: Các hình thức xâm phạm quyền nhân thân của cá nhân đối với

hình ảnh

Chương 3: Trách nhiệm do vi phạm quyền nhân thân của cá nhân đối với

hình ảnh

Chương 1

KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUYỀN NHÂN THÂN VÀ QUYỀN NHÂN

THÂN GẮN VỚI HÌNH ẢNH CỦA CÁ NHÂN

1.1. Khái niệm chung về quyền nhân thân của cá nhân

1.1.1. Khái niệm nhân thân

Có thể nói rằng trong các vấn đề của xã hội loài người thì quyền con người

nói chung và quyền công dân nói riêng là những vấn đề có tính lịch sử lâu đời cả về

phương diện lí luận cũng như thực tiễn. Quyền công dân nói chung được chia làm

năm nhóm: Nhóm các quyền chính trị, nhóm các quyền dân sự, nhóm các quyền

kinh tế, nhóm các quyền văn hóa và nhóm các quyền xã hội và pháp luật dân sự là

công cụ để thực hiện nhóm các quyền dân sự của công dân. Mỗi cá nhân đều luôn có

nhu cầu đảm bảo sự tồn tại và phát triển, kéo theo đó là các nhu cầu về tư tưởng, tinh

thần, nó gắn liền với hai loại quyền đó là quyền về tài sản và các quyền về nhân

thân. “Quyền nhân thân” là thuật ngữ pháp lý dùng để chỉ những quyền gắn liền với

bản thân của mỗi con người, gắn liền với đời sống riêng tư của mỗi cá nhân và

quyền này có liên quan mật thiết đến danh dự, nhân phẩm, uy tín... Do đó quyền

nhân thân là một quyền rất quan trọng trong các quyền dân sự, cũng bởi chính lý do

này mà quyền nhân thân là một trong những nội dung cơ bản của quyền con người

đã được pháp luật thế giới nói chung và pháp luật Việt Nam thừa nhận và bảo vệ.

Để hiểu rõ hơn về quyền nhân thân của cá nhân thì trước hết chúng ta cùng

làm rõ khái niệm “nhân thân”.

Khái niệm “nhân thân” được hiểu theo hai khía cạnh sau đây. Một là: theo

từ điển Tiếng Việt “Nhân thân được hiểu là tổng hợp các đặc điểm về thân thể,

tính cách và cuộc sống cá nhân của con người, về mặt thi hành pháp luật” [24].

Hai là: Dưới góc độ pháp lý thì hiện nay chưa có văn bản nào đề cập đến

khái niệm “nhân thân”, xong chúng ta có thể tham khảo khái niệm nhân thân đề

cập đến trong công trình nghiên cứu cấp bộ với đề tài: Vai trò của Tòa án nhân dân

trong việc bảo vệ quyền nhân thân của công dân theo quy định của BLDS của Tòa

án nhân dân tối cao thì:

Nhân thân của một người bao gồm các đặc điểm sau: giới tính,

độ tuổi, dân tộc, thành phần văn hóa, nghề nghiệp, điều kiện sống,

hoàn cảnh gia đình, quá trình hoạt động chính trị xã hội, tính tình, tác

phong...Mỗi người có một nhân thân riêng và chính nó biểu thị đặc

điểm liên quan đến nhận thức và hành vi của từng người...[38].

Như vậy khái niệm nhân thân được hiểu là một khái niệm rộng, bao trùm

nhiều đặc điểm khác nhau, và quan trọng nhất là các đặc điểm này phải liên quan

mật thiết đến một cá nhân cụ thể.

1.1.2. Khái Niệm quyền nhân thân

Quyền nhân thân của cá nhân là quyền dân sự gắn liền với đời sống tinh

thần của cá nhân được pháp luật thừa nhân và bảo vệ. Trong lịch sử lập pháp của

nước ta nói chung và pháp luật dân sự nói riêng, thuật ngữ quyền nhân thân được

ra đời khá muộn. BLDS Việt Nam 1995 là văn bản pháp lí lần đầu tiên đề cập đến

quyền nhân thân, đánh dấu một mốc quan trọng trong quá trình hiện thực hóa

quyền con người. Lần đầu tiên pháp luật Việt Nam xác định rằng:

Quyền nhân thân của cá nhân là quyền dân sự gắn liền với mỗi cá

nhân, không thể chuyển giao cho người khác, trừ trường hợp pháp luật có

quy định khác. Không ai có thể lạm dụng quyền nhân thân của mình xâm

phạm đến lợi ích của nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp

của người khác [25].

Bên cạnh đó, lần đầu tiên cá nhân có cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền nhân

thân của mình không bị người khác vi phạm (Điều 27). Lần đầu tiên quyền nhân

thân của cá nhân được quy định thành một hệ thống các quyền, có 20 quyền được

quy định chi tiết trong 20 Điều luật.

BLDS năm 1995 đã góp phần làm ổn định các quan hệ dân sự nói chung,

quan hệ nhân thân nói riêng, các chủ thể có được công cụ pháp lý hữu hiệu bảo vệ

quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của các

quan hệ xã hội, các quan hệ dân sự ngày càng phức tạp hơn, đặc biệt là trong giai

đoạn hiện nay, khi những giá trị thuộc về tinh thần đang dần tìm được chỗ đứng

quan trọng trong đời sống cá nhân. Với những quyền nhân thân được quy định

trong BLDS năm 1995 so với thực tiễn đã có những sự thiếu hụt rất lớn, việc sửa

đổi BLDS năm 1995 là tất yếu xảy ra.

Từ đó sự ra đời của BLDS 2005 đã kế thừa những quy định về nhân thân

trong BLDS năm 1995 và đã quy định cụ thể về quyền nhân thân tại Điều 24:

"Quyền nhân thân được quy định trong Bộ Luật này là quyền dân sự gắn liền với

mỗi cá nhân, không thể chuyển giao cho người khác, trừ trường hợp pháp luật có

quy định khác” [28, Điều 24]. Theo quy định tại điều luật này thì quyền nhân thân

sẽ có hai đặc điểm:

Một là: Quyền nhân thân mang đặc tính quyền cá nhân, không bị chi phối,

phụ thuộc bởi bất kỳ yếu tố khách quan nào như: Độ tuổi, trình độ văn hóa, giới

tính, tôn giáo, địa vị xã hội...cũng bởi điều này mà pháp luật quy định mọi chủ thể

đều bình đẳng về quyền nhân thân.

Hai là: Quyền nhân thân của chủ thể không thể chuyển dịch cho chủ thể

khác được. Nghĩa là: Quyền nhân thân không thể là đối tượng trong giao dịch

dân sự (mua, bán, tặng, cho...). Tuy nhiên trong một số trường hợp quyền nhân

thân có thể được chuyển giao cho người khác theo quy định của pháp luật.

Ví dụ: Quyền công bố, phổ biến tác phẩm của tác giả, khi tác giả chết thì

quyền này có thể chuyển giao cho chủ thể khác hay các quyền khác về tinh thần

của tác giả đối với tác phẩm như quyền được tôn trọng tác phẩm. Hoặc các quyền

nhân thân gắn liền với tài sản có thể được phép chuyển giao...

Nhìn vào hai đặc điểm này của quyền nhân thân thì chúng ta thấy một vấn

đề đặt ra là: Nếu như theo quy định trên thì quyền nhân thân chỉ gắn liền với mỗi

cá nhân cụ thể thì theo quy định tại Điều 604 và Điều 611 BLDS năm 2005 đã đề

cập đến: “Danh dự, uy tín của pháp nhân, chủ thể khác” [28]. Vậy, một vấn đề đặt

ra là những quyền được quy định tại hai Điều luật trên đây của pháp nhân và chủ

thể khác có được xem là quyền nhân thân không? Và nếu pháp nhân và chủ thể

khác cũng là chủ thể của quyền nhân thân thì liệu đặc tính “Quyền cá nhân hóa”

trong quyền nhân thân có còn tồn tại? Tại Điều 1 Nghị quyết 03/2006/NQ-HĐTP

ngày 8/7/2006 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quy định rằng:

Thiệt hại do tổn thất của pháp nhân và các chủ thể khác không

phải là pháp nhân (gọi chung là tổ chức) được hiểu là do danh dự, uy tín

bị xâm phạm, tổ chức đó bị giảm sút hoặc mất đi sự tín nhiệm, lòng tin...

vì bị hiểu nhầm và cần phải được bồi thường một khoản tiền bù đắp tổn

thất mà tổ chức phải chịu [7, Điều 1].

Như vậy: Theo quy định tại Nghị định này đã thừa nhận các quyền nhân

thân đối với pháp nhân và các chủ thể khác. Từ việc phân tích trên đây cho thấy

quyền nhân thân có thể mở rộng phạm vi chủ thể quyền nhân thân không chỉ

bao hàm cá nhân mà còn bao gồm các chủ thể khác như: pháp nhân, tổ chức...

Thông qua các quy định trong BLDS, cũng như các quy định của các văn

bản pháp luật khác thì chưa có một khái niệm về quyền nhân thân một cách rõ

ràng. Tính đến thời điểm hiện nay thì khái niệm này mới chỉ được trình bày trong

các công trình nghiên cứu khoa học như:

Một là: Trong bài viết “Khái niệm và phân loại quyền nhân thân” của Tiến sĩ

Bùi Đăng Hiếu – Trường Đại học Luật Hà Nội đăng trên tạp chí luật học số 7 năm

2009 thì: “Quyền nhân thân là quyền dân sự gắn liền với đời sống tinh thần của mỗi

chủ thể, không định giá được bằng tiền và không thể chuyển giao cho chủ thể khác,

trừ tường hợp pháp luật có quy định khác” [13].

Hai là: Trong đề tài nghiên cứu cấp trường “Quyền nhân thân của con

người và bảo vệ quyền nhân thân của con người và bảo vệ quyền nhân thân theo

quy định của pháp luật” của tiến sĩ Lê Đình Nghị đã đưa ra khái niệm quyền nhân

trên hai phương diện như sau:

Theo nghĩa khách quan, quyền nhân thân được hiểu là tổng hợp các

quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành, trong đó có nội dung quy định

rõ các cá nhân có các quyền nhân thân gắn liền với bản thân mình và đây

là cơ sở để cá nhân thực hiện các quyền của mình.

Theo nghĩa chủ quan, quyền nhân thân là quyền dân sự chủ quan

gắn liền với cá nhân do nhà nước quy định cho mỗi cá nhân và các cá

nhân không thể chuyển giao quyền này cho người khác [20].

Ba là: Trong luận văn thạc sĩ luật học “Quyền nhân thân liên quan đến thân thể

của cá nhân theo quy định trong BLDS năm 2005” của tác giả Lê Thị Hoa đã đưa ra

khái niệm: “Quyền nhân thân của cá nhân là quyền dân sự gắn liền với đời sống tinh

thần của cá nhân được pháp luật thừa nhận và bảo vệ” [15].

Qua việc phân tích, cũng như tham khảo các khái niệm trên chúng ta có thể

hiểu khái niệm quyền nhân thân như sau:

Quyền nhân thân là quyền dân sự cho nhà nước quy định gắn liền với giá trị

tinh thần của mỗi chủ thể, không định giá được bằng tiền và không thể chuyển giao

trừ trường hợp pháp luật quy định khác.

Từ khái niệm trên đây rút ra một số đặc điểm của quyền nhân thân là

Thứ nhất: Quyền nhân thân có tính chất phi tài sản

Nếu như nhắc đến quyền tài sản thì chúng ta sẽ nghĩ ngay đến tính chất tài

sản, nó được xác định bằng một giá trị vật chất nhất định, theo nguyên tắc đền bù

ngang giá. Nhưng khi nhắc đến quyền nhân thân là chúng ta sẽ nhắc đến tính chất

phi tài sản. Vì, xét về bản chất thì quyền nhân thân không bao giờ là tài sản, chỉ có

quyền nhân thân gắn với tài sản hoặc không gắn với tài sản và đối tượng nó là

những giá trị tinh thần – là các giá trị phi tài sản. Do đó, quyền nhân thân và tiền tệ

không phải là những đại lượng tương đương, không thể trao đổi ngang giá. Từ đó

quyết định việc: Quyền nhân thân không thể bị định đoạt hay đem ra chuyển

nhượng cho người khác.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Báo giáo dục Việt Nam (2014), Nếu sử dụng hình ảnh không xin phép

Amway có thể bị kiện, http://www.baomoi.com.

2. Bách khoa toàn thư mở Wikipedia (2014), Minh Hằng , http://vi.wikipedia.org.

3. Bộ giáo dục và đào tạo (2008), Triết học Mác- Lênin, NXB Chính trị quốc

gia.

4. Ngọc Bình (2009), Sinh viên trộm đồ siêu thị bị dán ảnh bêu xấu,

http://www.baomoi.com.

5. Chính Phủ (2002), Nghị định số 21/2002/NĐ-CP ngày 26/04/2002 của

Chính phủ về việc Quy định chi tiết thi hành Luật Báo chí, Luật sửa đổi, bổ

sung một số điều của Luật Báo chí, Hà Nội.

6. Chính Phủ (2002), Nghị định số 51/2002/NÐ-CP ngày 26/04/2002 của

Chính phủ về việc Quy định chi tiết thi hành Luật Báo chí, Luật sửa đổi, bổ

sung một số điều của Luật Báo chí, Hà Nội.

7. Chính phủ (2006), Nghị quyết 03/2006/NQ-HĐTP ngày 8/7/2006 của Hội đồng

thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn một số quy định của Bộ luật dân

sự năm 2005 về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, Hà Nội.

8. Chính Phủ (2011), Nghị định 02/2011/NĐ-CP ngày 06 tháng 01 năm 2011

Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản, Hà

Nội.

9. Chính Phủ (2013), Nghị định 81/2013/NĐ-CP ngày 19 tháng 07 năm 2013

hướng dẫn một số điều Luật Hành Chính năm 201, Hà Nội.

10. Văn Dũng - Phượng Vũ (2013), Nữ sinh sư phạm bị tung ảnh nóng tố cáo

bạn trai cũ, http://dantri.com.vn.

11. Đại sứ quán Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ (2013), Khái quát hệ thống pháp luật

Hoa Kỳ chương 6: Thủ tục tại tòa án dân sự, http://vietnamese.

vietnam.usembassy.gov.

12. Chu Tuấn Đức (2008), “Quyền cá nhân đối với hình ảnh trong pháp luật một

số nước phương tây - đối chiếu với pháp luật Việt Nam”. Tạp chí Nhà nước

và pháp luật, (4).

13. Bùi Đăng Hiếu (2009), “Khái niệm và phân loại quyền nhân thân”, Tạp chí

luật học (7), tr.14.

14. Nguyễn Văn Hiếu (2011), Cần làm rõ mục đích của công ty Trò Chơi Việt,

Báo Đời sống & Pháp luật http://www.baomoi.com.

15. Lê Thị Hoa (2006), Quyền nhân thân liên quan đến thân thể của cá nhân theo

quy định trong BLDS năm 2005, tr.14, Luận văn thạc sỹ Luật học.

16. Hội đồng Quốc gia (2002), Từ điển Bách khoa Việt Nam 2, NXB Bách Khoa

17. Võ Khối – Lê Na (2004), Phát tán hình ảnh riêng tư của người khác lên mạng dễ bị

ra Tòa, Báo Thanh niên online http://www.thanhnien.com.vn.

18. Hoàng Thế Liên (2009), Bình luận khoa học Bộ luật Dân sự Việt nam tập 1,

NXB Tư pháp.

19. Hoài Nam (2014) Lãnh án vì phát tán “Ảnh nóng” của người tình,

http://www.tin247.com.

20. Lê Đình Nghị (2008), “Quyền nhân thân của cá nhân và bảo vệ quyền nhân

thân trong pháp luật dân sự”, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường,

Trường Đại học Luật Hà Nội, tr. 9, 10.

21. Phùng Thị Bích Ngọc (2011), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về lý luận

và thực tiễn về quyền nhân thân của cá nhân đối với hình ảnh theo quy định

trong pháp luật Dân sự Việt Nam, Luận văn Thạc sỹ trường Đại học Luật Hà

Nội.

22. Phanletrungtin chia sẻ (2012), Hình ảnh và vai trò của hình ảnh trong tác

phẩm truyền hình, http://idoc.vn.

23. Pháp Luật TP.Hồ Chí Minh (2011), Tình huống dân sự về quyền nhân thân

đối với hình ảnh, http://tuvanluat.net.

24. Hoàng Phê (2000), Từ điển Tiếng Việt, NXB Đà Nẵng.

25. Quốc Hội (1992), Hiến pháp, NXB Chính trị quốc gia.

26. Quốc Hội (1995), Bộ luật Dân sự năm 1995, NXB Chính trị quốc gia.

27. Quốc Hội (1989 sửa đổi bổ sung năm 1999), Luật báo chí năm, NXB Chính

trị quốc gia, Hà Nội.

28. Quốc Hội (2005), Bộ luật Dân sự năm 2005, NXB Chính trị quốc gia.

29. Quốc Hội (2012), Luật Hành Chính, NXB Chính trị quốc gia.

30. Quốc Hội (2014), Bộ luật Tố tụng dân sự, NXB Chính trị quốc gia.

31. Trung Linh báo Công lý (2013), Có được phép chụp, đăng ảnh của bị cáo,

http://congly.com.vn;

32. Tổng chưởng lý Liên bang (1974), Luật thực hành thương mại Liên Bang

năm 1974, Australia.

33. Lê Hương Trà (2008), Quyền hiến bộ phận cơ thể của cá nhân theo Bộ luật

dân sự năm 2005, Luận Văn thạc sỹ trường Đại học Luật, Hà Nội.

34. Trường Đại học Luật Hà Nội (2008), Giáo trình luật Dân sự tập 1, NXB

Công an Nhân dân.

35. Trường Đại học Luật Hà Nội (2008), Giáo trình luật Dân sự tâp 2; NXB

Công an Nhân dân.

36. Đinh Trung Tụng (2012), Bình luận nội dung mới của luật Dân sự năm

2005, NXB Chính trị quốc gia.

37. Theo Infonet, Mỹ Úc (2013), Khi nào chụp ảnh quay phim cảnh sát là bất

hợp pháp, http://nguoiduatin.vn.

38. Tòa án nhân dân tối cao (2005), Vai trò của Tòa án nhân dân trong việc bảo

vệ quyền nhân thân của công dân theo quy định của BLDS năm 2005, tr.18,

Hà Nội.

39. Chu Tuấn Vũ (2008), “Quyền của cá nhân đối với hình ảnh trong pháp luật

một số nước phương Tây - đối chiếu với pháp luật Việt Nam”, Tạp chí Nhà

nước và pháp luật, (04), tr.50-60.

Trang Web

40. http://m.voh.com.vn/phap-luat/bon-bi-cao-phat-tan-phim-sex-duoc-xu-an-

treo-92058.html

41. http://ngoisao.net.

42. http://vi.wikipedia.org/wiki/Trợ_giúp:Hình_ảnh.

43. http://vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Các_câu_hỏi_về_bản_quyền_tập_tin/

Lưu_1.

44. http://vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Các_câu_hỏi_về_bản_quyền_tập_tin.

45. http://vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Quy_định_sử_dụng_hình_ảnh.

46. http://vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Quyền_về_hình_ảnh.

47. http://vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Thẻ_quyền_cho_hình_ảnh.

48. http://www.congan.com.vn/?mod=detnews&catid=1101&id=513343

49. http://www.tin247.com.