1ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

خاوةني ئيمتيازماكوان كةريم

بةريوةبةري كارطيرييكاروان رةحمان07702461727

راويذكاري ياسايي:بةختيار عةلي عةبدولآل

بةريوةبةري نووسين:سةنطةر بيالل

07702175858

www.regamedia.cominfo@regamedia.com

كؤمثانياي نيوةند بؤ ضاث و بآلوكردنةوة0770151753307504612568

ديزاين: توانا ئةحمةد

ئؤفيسي نةرويج004747364535

ضاثضاثخانةي كوردستان

ناونيشان نووسينطةى سةرةكى: سليمانى- تةالرى رةشةمؤل- نهؤمى دووةم

- ئؤفيسى )248(

سياسى، فيكرى، شيكاريية

62

نرخ)1500(

تيراذ)6000(

سةرنووسةردلير عةبدولآل

07703599519

12

18

2013/5/5

پەنابردن بۆ حیزبە بچوكەكان لەكاتی قەیران و تەنگژەدا

حەویجە، تەڵەكەی مالیكی بۆ گرتنی كورد

بەهەوڵ و ماندووبونی بەرێز )دڵشاد كەالری( ئەندامی مەكتەبی سیاسی بەتایبەت حزبە ئەو سەركردەیەكی چەند هاندانی ئیسالمی و كۆمەڵی گۆڤاری لەسەر ناوبراو حزبی سكااڵیەی ئەو بابەكر( )حەسەن بەرێز بۆنەیەوە بەو كۆمەڵیش ئەمیری كشێنرایەوەو تۆماریكردبوو، رێگا

پێشوازی لە ستافی گۆڤارەكە كرد.رۆژی كە هات دادگا دووەمی دانیشتنی پاش سكااڵكە كشاندنەوەی رێگاوە گۆڤاری ستافی بەناوی بۆیە ئەنجامدرا، رابردوو مانگی 29ی سوپاسی هەڵوێستی كۆمەڵی ئیسالمی و ئەمیرەكەیان دەكەین و هیوادارین سەرجەم حزبە سیاسییەكانی تری كوردستان چاو لەكۆمەڵی ئیسالمی

بكەن و بواری ئازادی رۆژنامەگەری فراوانتر بكەن.ستافی گۆڤاری رێگا

بەهۆی سەرقاڵی بەكاری تایبەتەوە بەڕێز هۆشیار حەمەئەمین دەستی لەكاركێشایەوەو لەجێی ئەو بەڕێز دلێر عەبدوڵاڵ بووە سەرنووسەری

گۆڤاری رێگا، هیوای سەركەوتن بۆ هەردوو ناوبراو دەخوازم.خاوەن ئیمتیاز

كۆمەڵی ئیسالمی سكااڵكەی لەسەر رێگا كشاندەوە

ئاگاداری

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(2

دلێر عەبدوڵاڵسەرنوسەر

بەكاربهێنم، من ووشەی نییە پێمخۆش هەرچەند شانازییەك ویستیشم ناچاربووم جگەلەوەی بەاڵم سەردەشت ب���ەروارەی ل��ەو چونكە ب��دەم، بەخۆم وەك من ن��اوی رفێنرا، رۆژنامەنووس عوسمانی سەرنوسەر لەم گۆڤارەدا دەنوسرێت، كە ئەگەر رۆحی پاكی سەردەشت ویستی لەسەری هەبێت لەو خاڵەوە دەستپێدەكەم كە ئەو داوای كرد بۆی دابنێین بۆ ئەوەی ببێتە سەردێڕێكی نوێ و سەرلەنوێ دەستپێبكەینەوە.

كاتەی لەو رێك دەستپێبكەم، لێرەوە منیش دەمەوێت ئیجازەی سەردەشت بە كە ئەو لەشاری سەرۆكەوە رفێنراو بێ رەحمانە تیرۆركراو لەناو خاكی عارەبان فڕێدرا، تا هیچ نەبێت رۆحی ئەو شادبكەم و دیسانەوە ئەو ئاسا بكێشمەوە بەسەری مانەوی بۆ ئ��ەدات و نیشان دیموكراسی بەرواڵەت كە دەسەاڵتێك دەسەاڵتدا، خراپترین و لەراستیدا بەاڵم ئەكات، سیستمەكە رەنگرێژی هەمیشە بەردەوامیش پاش بژێت و ئ��ازادی بە بیەوێت كۆمەڵگایەك كۆمەڵگا، بۆ ڤایرۆسە پیسترین

دەسەاڵتێكی دیكتاتۆرانەی بەعس هەوایەكی ئازادی هەڵمژێت، كە هەڵینەمژی.بەدەسەاڵتی ئەوە دەمەوێت بكەم، قسە ئەو لەبری رێمبدات سەردەشت ئەگەر كوردی بڵێم كە ئەو شتانەی سەردەشت ویستی بیڵێت و ئێوە بوارتان نەدا تەواوی بكات، دەیڵێین، ئەوەی سەردەشت نیازی هەبوو بیگەیەنێت و بەفیشەك وەستانتان، دەیانی وەك من ئااڵی نیازەكانی ئەوی هەڵكردووەو دەیەوێت لەناوجەرگەی شارە

بەسەربازگە كراوەكەدا بیشەكێنێتەوە.بێ ئەدەبی نەبێت لەئاست رۆحە پاكەكەی سەردەشت، دەمەوێت من ببمە ئەو، لە ترس نا، مردن لە ترس بیڕەوێنمەوە، هەیبوو ئەو ترسەی ئەو دەمەوێت بەردەوامی ئەو دەسەاڵتەی كە مەترسییە بۆ نەوەكانی ئێستاو داهاتوو، ترس لە بوونی ئەو ترسنۆكانەی كە ترسیان لەبوونی نەترسەكان هەیەو بەفیشەك وەاڵمی

قەڵەم ئەدەنەوە.گەر سەردەشت قبوڵم بكات، دەمەوێت ببمە نوێنەری ئەو، تا ئەو كاتەی واڵت دەكەینەوە ماڵی ئاسودەیی نەوەكان، وەك ئەو بنوسم، وەك ئەو بدوێم، هەروەك ئەویش باكم بەمردنی خۆم نەبێت وەكچۆن دەسەاڵتیش باكی بە مردنی نەوەكانی

نییە.دەمەوێت دەڵێم و چی من تێدەگات باش ئەو لێمە، ئاگای سەردەشت دڵنیام چی بكەم، خۆزگە منیش دەمزانی ئەو رازییە من ببمە نوێنەری ئەو تا پەیامەكەی بگەیەنم، بریا ئاگام لێدەبوو كە سەردەشت چی دەكات لەو كاتەی من بریارمداوە گۆڤارەكەم بكەمە دەستپێكی ئەو خاڵەی كە ئەو نیازی هەبوو دایبنێین بۆ ئەوەی

سەرلەنوێ لەبری ئەو دەستپێبكەینەوە، خۆزگا ئاگام لێیدەبوو.

من و سەردەشت عوسمان

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(2

3ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

بارزانی بەمەترسیەكی

گەورە بۆ ئاسایشی عێراق لەقەڵەم ئەداتکوردەکان رەتی دەکەنەوە لەگەڵ ئومەتی عەرەبی

جیاببنەوە

راوێژكارێكی مالیكی رەخنەی توند لەبارزانی

دەگرێت

3ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(4

نێوان كێشەكانی كەی ڕێگا: هەرێم و بەغدا چارەسەردەكرێت؟كێشەكان م��وس��ەوی: عەلی ل����ەگ����ەڵ ه����ەرێ����م ك��ات��ێ��ك هەرێم كە چ��ارەس��ەردەك��رێ��ت ناوەندی حكومەتی هاوكاری هەرێم ل��ەب��ەرئ��ەوەی ب��ك��ات، ت���ا ئ��ێ��س��ت��ا ب��ەڵ��گ��ەی��ەك��ی

كە پ���ێ���ش���ك���ەش���ن���ەك���ردووە حكومەتی لەگەڵ بیسەلمێنێت ئەگەر گونجاوە، ناوەندیدا بۆ بێت پرۆژەیەكیش بەتاكە عێراقی دەوڵەتی بەهێزكردنی

بەگشتی.دەرەوەی س���ی���اس���ەت���ی جیاوازە تەنها ن��ەك هەرێم ل���ە س��ی��اس��ەت��ی ح��ك��وم��ەت��ی لەزۆركاتدا بەڵكو ناوەندی، هەرێم ئەمەش پێچەوانەیە، وەك ب����ەوەی دەگ��ەی��ەن��ێ��ت

دەوڵەت ڕەفتاربكات، بۆ نمونە هاوكارییەی گونجاوی و ئەو كوردستان و هەرێمی لەنێوان حسابی لەسەر هەیە توركیادا الوازی ڕۆڵی بەغدادو دەوڵەتی

ئیتیحادییە.نێوان كێشەی ئایا ڕێگا: بە پێویستی بەغدا ه��ەرێ��م و

نێوەندگیری هەیە؟نەخێر، م��وس��ەوی: عەلی نێوەندگیری ب��ە پێویستی بە پێویستی ب��ەڵ��ك��و نییە ڕێكەوتنە بە ك��وردە پابەندی گ��ەڕان��ەوەی سیاسییەكان و

دەستوور. كێشەی ئێوە ب��ەڕای ڕێگا: سیاسییە بەغدا هەرێم و نێوان

یان كەسێتی؟نەخێر، م��وس��ەوی: عەلی ناكۆكییە سیاسین و كێشەكان لەسەر هەندێك یاسا بەتایبەت بااڵیان بەرژەوەندی ئەوانەی هەیە بۆ واڵت، دیارترینیشیان كە ناكۆكیانەن كێشەو ئ��ەو ئەویش كێشاوە درێ��ژەی��ان كێشەی نەوت و گاز، هەڵكەندنی لەسەر نوێكان نەوتییە بیرە خ��اك��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان لەالیەن كۆمپانیاكان، هەروەها ك��ارك��ردن گرێبەستی ب��ۆن��دو بێ هەرێم حكومەتی لەگەڵ

دیداری: عەلی حەمزە

بەغداد

لەدیدارێكی تایبەتدا بۆ گۆڤاری ڕێگا، عەلی موسەوی ڕاوێژكاری ڕاگەیاندنی نوری مالیكی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لەبارەی كێشەو ناكۆكییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا ڕوونكردنەوەیداو هەڵوێستی حكومەتی عێراقی و مالیكی

لەوبارەوە دەخاتەڕوو.ناوبراو لەو دیدارەدا باس لەهۆكاری كێشەكان دەكات و دوپاتیدەكاتەوە كە كێشەكان سیاسین و شەخسی نین.

ئەوەش دەخاتەڕوو كە بارزانی توانای ڕاگەیاندنی دەوڵەتی كوردی نییە چونكە گەلی كورد پشتگیری ناكات و لەگەڵیدا نییە.

هەروەها ڕەخنە لەسیاسەتەكانی سەرۆكی هەرێم دەگرێت و بە مەترسییەكی گەورە بۆ ئاسایش و ئابووری عێراق لەقەڵەمدا.

كيشةكان كةسين يان سياسين؟

ڕاوێژكارێك��ی مالیك��ی: گەل��ی ك��ورد لەگ��ەڵ بارزانی��دا نیی��ە

5ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

ئەمەش ن��اوەن��د، ئ��اگ��اداری لەالیەن حكومەتی ناوەندییەوە پێچەوانەی بە ڕەتكراوەتەوەو عێراقی ی��اس��ای دەس��ت��وورو

دادەنرێت.لەنێوان كە تر كێشەیەكی پڕچەكردنی هەیە ه��ەردووالدا چەكی ب��ە عێراقییە س��وپ��ای فرۆكەو كڕینی هەروەها نوێ، زرێ���پ���ۆش���ی س����ەرب����ازی لە كە چیك، كۆماری ڕووسیاو پاراستنی مەبەستی ئەمەش پارێزگاریكردنی سنوورەكان و هەرێم و لێدانی ن��ەك واڵت��ە

هێرشكردن بۆیان.ڕێگا: دەڵێن بارزانی لە پرسە خەمساردە، نیشتمانییەكاندا بەاڵم بۆ پرسی بودجەو نەوت و

سامان توندوتیژو گوێنەگرە؟سەرۆكی م��وس��ەوی: عەلی ه����ەرێ����م����ی ك����وردس����ت����ان ژێرخانی یاسای ڕووب��ەرووی ئ���اب���ووری ب����ووەوە ب��ەه��ۆی بوونی بە نەبوونی ئ��ارەزوو لەعێراق، بەهێز ئابوورییەكی مەترسییەكی بارزانی پێموایە ئابوری و بۆسەر ڕاستەقینەیە وەك ئ��ەو عێراق، ئاسایشی

مامەڵەدەكات نەتەوەپەرستێك نیشتمانەكەی، لەسەر حسابی ئەیەوێت ڕۆڵی سیاسی هەولێر حسابی ل��ەس��ەر بەهێزبكات پێشمەرگە ه��ەروەه��ا بەغدا، ببێتە جێگرەوەی سوپای عێراق.درووستبوونی بارزانی ڕێگا: ئەم قەیرانەی كە ئێستا عێراق ئەستۆی دەخاتە تێیكەوتووە تۆمەتباری ب���ەوە مالیكی و دەسەاڵت تاكڕەوانە كە دەكات

بەرێوەدەبات؟ع���ەل���ی م����وس����ەوی: ئ��ەو بارزانی بەردەوامانەی لێدوانە دەسەاڵتی تاكڕەوی لەبارەی ناڕۆشنی مانایەكی مالیكی ڕەتكراوەیە قسانە ئەو هەیە، جگەلەوەش گەلەوە، لەالیەن عێراقی لەگەلی یەكێك هیچ قبوڵی ناكات، لەگەڵ ئەوەشدا كوردەكان لەسەركردە زۆرێك بەحكومەتەوە پەیوەندییان كردوەو ڕایانگەیاندووە كە ئەو چونكە نییە ڕاس��ت بۆچوونە سودمەندن الیەنێك كۆمەڵە لێی، نیەتێكی باشیان نییە بۆ

گەلی عێراقی یان گەلی كورد.توانای بارزانی ئایا رێگا:

كوردی دەوڵەتی هەیە ئەوەی ڕابگەیەنێت؟

ع��ەل��ی م���وس���ەوی: ب��ەرێ��ز دەی��ەوێ��ت ب��ارزان��ی مەسعود ڕابگەیەنێت و س��ەرب��ەخ��ۆی��ی ل���ەب���ن���ەڕەت���ەوە ل��ەع��ێ��راق گونجاوبێت ئەگەر جیابێتەوە ب��ۆی ی��ان ن��ا، ج��گ��ەل��ەوەش ئ���ەوەی ب��ارزان��ی ه��ەوڵ��ی بۆ بۆ ه��ەوڵ��دان��ە وەك ئ���ەدات شتێكی موستەحیل، من پێموایە بیتوانیایە ب��ارزان��ی ئ��ەگ��ەر ڕابگەیەنێت ك��وردی دەوڵەتی زۆر لەمێژبوو كردبووی، بەاڵم گەلی كوردی لەگەڵ نییەو لێی ڕەتیدەكەنەوە قبوڵناكەن، ل���ەگ���ەڵ ئ��وم��ەت��ی ع��ەرەب��ی ج��ی��اب��ب��ن��ەوە ك��ە م��اوەی��ەك��ی درێ���ژەپ���ێ���ك���ەوە ب��ەت��ەب��ای��ی قبوڵناكرێت هەرگیز دەژی��ن، لەگەڵ ب��ارزان��ی ملمالنێكانی عێراق بەجیابوونەوە لەو گەلە

كۆتاییبێت.

عةلي موسةوي

سیاسەتی دەرەوی هەرێم لەزۆر کاتدا پێچەوانەیە ئەمەش هەرێم دەگەیەنێت بەوەی وەک

دەوڵەت رەفتار بکات

ڕاوێژكارێك��ی مالیك��ی: گەل��ی ك��ورد لەگ��ەڵ بارزانی��دا نیی��ە

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(6

هەڵسوڕاوێكی گۆڕان:ك���ەس گ���وێ ل��ەم��ەال ب��ەخ��ت��ی��ار ن��اگ��رێ��تمەال بەختیار دەیەوێت لەڕێی پارتییەوە ببێتە كەسی یەكەمی یەكێتی

مەال بەختیار دەیەوێت لەڕێی پەالماری سیاسییانەی پارتییەوە، ببێتە كەسی یەكەم و مەرجەعی ناو

یەكێتی و لە بۆشایی تاڵەبانیدا پێگەی خۆی بەهێزتربكات، پارتیش كە بووەتە بنێشتە

خۆشەی زاری مەال بەختیار، ئەو ڕەفتارو هەڵسوكەوتانە بە

ئاسایی لێكدەداتەوەو چاودێرێكی سیاسیش پێیوایە كە مەال

بەختیار دەیەوێت بە بەردێك دوو نیشانە بپێكێت هەم پێگەی خۆی بەهێزتربكات، هەمیش لەگۆڕان بدات، هەڵسوڕاوێكی گۆڕانیش

ڕای وایە كە هەڵوێستی ئێستای مەال بەختیار زیان بەگۆڕان

ناگەیەنێت و هیچ ڕۆڵێكی نییە لە كەمبوونەوەی پێگەو قەبارەی

بزووتنەوەكەیان.

مەال بەختیار، گۆڕاوە!دەستەی بەختیار سەرۆكی مەال كارگێڕی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیش����تمانی كوردس����تان ماوەیەكە حزبەكەی و لەسیاس����ەتی جیاواز هەڵسوكەوتی ڕەفتارو پێچەوانەی چەند س����اڵەی ڕاب����ردووی خودی خ����ۆی، كەوتووەت����ە پەالماردانی هەڵس����ەنگاندنی خ����راپ پارتی و ڕێكەوتننامەی ستراتیژی، بەڕادەی تێگەیاندن����ی جەماوەری حزبەكەی ڕێكەوتنە، لەو یەكێتی لەشكستی لەكاتێكدا پارتی هەمیش����ە منەتی

ئ����ەوە بەس����ەر یەكێتی����دا دەكات لەڕێكەوتنامەكە س����وود زۆرترین پێیەی بەو كەوتووە، یەكێتی بەر باڵێكی گەورە كە گۆڕانە لەیەكێتی جیابووەت����ەوەو هێش����تا پارت����ی هەمان مامەڵەی دۆخی پێشووی بۆ

یەكێتی كردووە.

پاڵنەرەكانی مەال بەختیار چین؟ب���ەڕای چاودێرێكی سیاس���ی، چوار هۆكار پاڵنەرن بۆ جوالندنی مەال بەختیار تا لێدوان و قسەكانی

ڕوو لەپارتی بێت.سیاسی چاودێری كەریم عەلی بەگۆڤ���اری ڕێ���گای وت »پێموایە ه���ەردوو پاڵنەرەك���ەو ه���ۆكاری س���ێهەم و چوارەمیش هەیە، واتە هەم غیابی تاڵەبانی، هەم هەوڵدان بۆ ب���وون بەكەس���ی مەرجەع بۆ یەكێتی، هەم قاعیدەو جەماوەری ڕاس���تكردنەوەی هەندێ دەربڕین و دەرب���ارەی پێش���وو لێدوان���ی پارت���ی و بارزان���ی، لەكۆتایی���دا توڕە جەماوەری ڕاكێش���انی هەم

لەپارتی لەكوردستان«.

یەكێتیش هانی ئەدات!لەگەڵ ئەو هۆكارانەی باسكران، بۆچۆنێكی تر هەیە كە باس لەوە دەكات ئەگ���ەر هەی���ە مەكتەب���ی سیاس���ی یەكێتیش پاڵنەر بێت بۆ ئ���ەوەی مەال بەختی���ار بەو جۆرە ڕەفتار ب���كات، ئەمەش لەپێناوی گ���ۆڕان دەنگ���ی كەمكردن���ەوەی ئاش���تكردنەوەی لەهەڵب���ژاردن و یەكێتی، توڕەك���ەی جەم���اوەرە

ه���ەروەك ئ���ەوەی عەل���ی كەریم دەڵێت »ڕاكێش���انەوەی جەماوەرە توڕەك���ەی یەكێت���ی لەپارت���ی چ چ یەكێتی���ن و لەن���او ئەوان���ەی ئەوانەی چوونەتە ناو گۆڕان یان نزیك���ن لێی، چ خەڵكی ئاس���ایی بەگشتی بۆ هەڵبژاردنی داهاتوو،

پاڵنەری سەرەكییە«.لەبەرامب���ەردا س���ەركردەیەكی ڕەتدەكات���ەوەو ئ���ەوە یەكێت���ی بەختی���ار م���ەال ك���ە پێیوای���ە بۆچوون���ی خۆیەت���ی و پەیوەندی ئەوەت���ا نیی���ە، بەیەكێتیی���ەوە ئەندامی عەس���كەری عەلی شااڵو س���ەركردایەتی یەكێتی بەگۆڤاری ڕێ���گای وت »یەكێت���ی بەرپ���رس نییە لە قس���ەكانی مەال بەختیارو ئەوەی دەیڵێت بۆچوونی خۆیەتی و خۆشی كەسێكە پێگەی هەیە لەناو

یەكێتیدا«.

بۆ قسەی كۆسرەت ڕەسول دەشكێنێت؟

م���ەال بەختی���ار ك���ە پێش���تر ئاگاداركرای���ەوەو بەنامەی فەرمی كۆسرەت ڕەسولی جێگری یەكەمی س���كرتێری حزبەكەی هۆش���داری هێرش���ەكانی ڕاگرتنی ل���ە پێدرا بۆس���ەر پارتی، ب���ەاڵم ئەو گوێی ن���ەداو، ئاگادارینامەی���ە ب���ەو قسەكانی، لەس���ەر بەردەوامبوو شااڵو عەلی عەسكەری لەو بارەوە دەڵێ���ت »نەخێ���ر م���ن پێموانییە قس���ەی كەسی ش���كاندبێت، وەك وتم ئەو پێگەیەكی لەناو یەكێتیدا هەی���ەو یەكێتیش ئازادی كەس���ی

ڕاپۆرتی: دلێر عەبدوڵاڵ

7ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

هەڵسوڕاوێكی گۆڕان:ك���ەس گ���وێ ل��ەم��ەال ب��ەخ��ت��ی��ار ن��اگ��رێ��تمەال بەختیار دەیەوێت لەڕێی پارتییەوە ببێتە كەسی یەكەمی یەكێتی

مةال بةختيار هةل دةقؤزيتةوة

بەپێچەوانەوە سنوردارنەكردووە، پێموایە ك���ە مەال بەختیار بۆخۆی ب���اش دەزانێت دەڵێ���ت چی و چی

ئەكات«.

هەڵوێستی گۆڕان پێچەوانەیە!هەس���تی ئەوەی پێچەوان���ەی بزووتن���ەوەی ك���ە پێدەكرێ���ت، گۆڕان لە قس���ەكانی مەال بەختیار نیگەران���ەو هەس���ت بەمەترس���ی دەكات لەوب���ارەوە، بە پاس���اوی لەج���ۆرەكان بەجۆرێك ئ���ەوەی قسەكانی مەال بەختیار دڵدانەوەی جەم���اوەرە توڕەكەی یەكێتییە كە لەهەڵبژاردنی پێش���ووداو بەهۆی پارتی، لەگ���ەڵ هاوپەیمانێت���ی دەنگیان بە گۆڕان داوە، لەوبارەوە هەڵس���وڕاوی ڕۆس���تەم م���ام بزووتنەوەی گ���ۆڕان بەڕێگای وت »نەخێر گۆڕان هیچ ترسێكی نییەو گۆڕان نیی���ە، لەهیچیش باك���ی خاوەنی دەنگی خۆیەتی و ئەوانەی دەنگی بۆ ئ���ەدەن مەبدەئین نەك قسەی ئەم و ئەو كاریان تێبكات«.

هەڵسوڕاوێكی گۆڕان: كەس گوێ

لەمەال بەختیار ناگرێتمام ڕۆستەم هەڵسوڕاوی گۆڕان پێیوایە كە قسەكانی مەال بەختیار كاریگ����ەری نیی����ەو ك����ەس گوێی لێناگرێت، بۆیە حەقە ئەو باسانە لەوبارەوە ئەو پێنەدرێت، گرنگی دەڵێت »م����ەال بەختیار هەر ڕۆژەو قس����ەیەك دەكات، ڕۆژێك دەڵێت زەمینەكان لەژێ����ر دۆالر ف����ەردە بارزانی دەڵێ����ت ڕۆژێك هەی����ە،

هەموو ش����تێكە ڕۆژێ����ك دژیەتی، دەكات، قس����ەیەك ڕۆژەو ه����ەر مەال قس����ەكانی بەكورتییەك����ەی بەختیار بەرزنزمن و لەیەك ئاستدا

نییە«.

دیوێكی تری قسەكانی مەال بەختیار

لەگەڵ ئەوانەی كە باس����كران، مەال لەقس����ەكانی ت����ر دیوێك����ی بەختیاردا بوونی هەیە، كە زیاتر یەكێتی و ناوخۆی بە پەیوەس����تە داهات����وو، هەڵبژاردنەكان����ی ه����ەروەك ئ����ەوەی عەل����ی كەریم ئەوە تریەوە »لەدیوێك����ی دەڵێت هەڵمەتی هەڵبژاردنە لەژێر تایتڵی تردا بۆ دوو ئاست: بۆ هەڵبژاردنی ن����او داهات����ووی مەرجەع����ی یەكێتی ب����ۆ هەڵبژاردنی یەكێتی و

لەهەڵبژاردنەكانی داهاتوودا«.

پارتی، گوێ بەقسەكانی مەال بەختیار نادات

كوردستان، دیموكراتی پارتی ئ����ەم س����ەرەكی الیەن����ی ك����ە

بابەتەیە، قسەكانی مەال بەختیار هیچ وەردەگرێ���ت و ئاس���ایی بە لەوب���ارەوە كاردانەوەیەكی���ان نیی���ە، س���ەركردەیەكی پارتی كە نەیویس���ت ناوی ئاشكرا بكرێت، بەگۆڤاری ڕێگای وت »ئەوەی مەال پارتییەوە بەالی دەیڵێت بەختیار ئاس���اییەو هیچ گرنگی پێنادرێت، پارتی س���ەرقاڵی ئێس���تادا ل���ە هەڵبژاردنەكانی بۆ ئامادەكارییە دووبارە بۆ ئەگ���ەرەكان داهاتوو كاندیدكردنەوەی مەسعود بارزانی بۆ پۆستی س���ەرۆكایەتی هەرێم، بۆیە بەالی پارتییەوە ئەو بابەتە ب���ەو ج���ۆرە گرنگی پێن���ەدراوەو وابزانم لەكات و س���اتی خۆش���یدا

هەڵوێستی پارتی خراوەتەڕوو«.وەرگرتنی ب���ۆ ڕێ���گا گۆڤاری سەركردەیەكی چەند ڕاوبۆچوونی ب���ە پارت���ی، پەیوەن���دی ك���رد بارزانی، )ئەده���ەم هەریەكەل���ە مەحم���ود بەش���ارەتی، فازی���ڵ محەمەد، ئاری هەرسین( بەاڵم هیچ یەكێكی���ان ئام���ادەی وەاڵمدانەوە

نەبوون.

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(8

تەواوی سەركردە ئیسالمییەكان بەنوقسان دەزانێت

بەشی دووەم و كۆتایی

م. كرێكار لەبەشی دووەمی بابەتەكەیدا لەبارەی ئیسالمییەكانی

باشووری كوردستان، كە لەزیندانەوە تایبەت بە گۆڤاری

ڕێگا نووسیویەتی، باس لە خاڵی الوازی سەركردەكان دەكات و پێیوایە

كە سەرجەمیان نوقسانن و تەنها دینداریان تەواوە.

هەروەها ئەوەش دەخاتەڕوو كە ئیسالمییەكانی باشوور ستراتیژێكی

ڕۆشنیان نەبووەو لەگەڵ ئەوەی هەندێكیان بەرنامەی سیاسی

جوانیان داڕشتووە، بەاڵم زۆرێك لەسەركردەكانیان نەیاندیوە.

ئاماژە بەوەشدەكات كە ئیسالمییەكان كێشەیان زۆرە، بۆ ئەوەش نمونە بە یەكگرتوو دەهێنێتەوەو پێیوایە

كە حزبێكە كێشەی زۆرەو السەنگە، بەڵگەشی ئەوەیە كە پێشەوای

ئیسالمییەكان ناتوانن جەماوەر لەخۆیان كۆبكەنەوە، تەنها هەوڵی

كەسبكردنی نوخبەیەك دەدەن لە ڕۆشنبیران.

لەبەشێكی تری باسەكەیدا م. كرێكار ڕایدەگەیەنێت كە ناوهێنانی

زۆربەی سەركردە الوازەكانی ناو ئیسالمییەكان بۆ كێشەی شەخسی ناگەڕێتەوەو ئامانجی ئەوەیە كە

دیاری و پۆلێنیانبكات.

ئایا كەسێك بەچی دەبێتە سەركردە؟!هەموو الی پرسیارە ئەم وەاڵم��ی سیاسی و فەلسەفی و مەدرەسەیەكی س��ەرب��ازی��ی ك���ۆن و ن���وێ و ه��ەم��وو بێگومان هەیە، حزبێك ئایدۆلۆژیاو لە ئیسالمیشدا كۆمەڵێك سیفەت هەن

كە دەبێت لە یەكێكدا مومارەسەكرابن و بوونەتە ب��ۆی كە ناسرابن پێوەی ئ��اوا ب��ەه��ێ��زی��ی، سیمای م���ۆرك و

سەركردایەتی ئیسالمی پێدەدرێت.

سەركردایەتی لە دیدی ئیسالمیانی سەردەمەوە:

دك��ت��ۆر ع��ب��دال��ل��ە ال���ق���ادری لە فی )الجهاد خۆیدا دكتۆرانامەكەی سبیل اللە ب2 ل 7-62( هەنێكیانی بە بەڵگەی زۆرینەی قورئان و فەرموودەو ڕای پیاوچاكانی ئوممەت هیناوەتەوە، سەردێڕەكانی تەنها لێرەدا ئێمەش

دەهێنینەوە:ملكەچی و خواپەرستی و زۆر :1ئامادەكردنەوەی شەرع و گوێڕایەڵی تەحەممولكردنی ئاستەكانی ب��ە

ناڕەحەتیەكانی ڕێ.پێشەوایەتییەكی نیشاندانی :2

كرێكار

م. كرێكار: یەكگرتوو كێشەی

هەیە، حزبێكی السەنگە

9ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

نموونەیی.شوێنكەوتوانی پەروەردەكردنی :3ب��ە خ��وان��اس��ی و ب��ەرزك��ردن��ەوەی بە

ئاستەكانی تەقواكارییدا.خۆی و ب��واری ش��ارەزاب��وون��ی :4

بەهێزبوون تێیدا.ل��ەگ��ەڵ ن��ی��ان��ی ن������ەرم و :5ڕێزلێنان و ش��وێ��ن��ك��ەوت��ووەك��ان��ی و

بەخەمەوەبوونیان.ل��ە ب����ەدوورگ����رت����ن خ����ۆ :6پایەی پلەو خواستنی خۆبردنەپێش و

سەركردایەتی.7: سپاردنی كار بە كەسانی شیاوی

خۆی.8: پەروەردەكردنی شوێنكەوتوەكان ب��ۆ خ��وا ن��ەك ب��ۆ خ���ۆی، ئەمەش ڕۆژانەیاندا ئاڕاستەی لە پێویستە

دەركەوێت.9: چەسپاندنی ڕێسای ڕاوێژكاریی و

دانانی شورا بۆ خۆی.هێنانەدی لەسەر سووربوون :10لەگەڵ مەبەست، پێكانی ئامانج و ڕەبتی زەب��ت و بە ت��ەواو بایەخدانی هێزی م���ان���ەوەی ب���ەڕێ���وەب���ردن و

كارتێكردن.گشتی ئ��اراس��ت��ەی زان��ی��ن��ی :11

شوێنكەوتووەكان و بۆچوونیان.12: ئازایەتی و سەخاوەت.

ك���ردن���ی م����وراق����ەب����ە :13موحاسەبە ش��وێ��ن��ك��ەووت��وەك��ان و سامانێك پارەو هەر لەسەر كردنیان دەستیان دەكەوێت تابزانێت لە كوێوە

هێناویانە.ورەب��ەرن��ەدان و تێكنەچوون و :14كۆنترۆڵكردنی ئەعسابی خۆی لەكاتی چ��اوەڕوان��ەك��راوو شتێكی ڕوودان���ی دەربڕینی یەكسەری هەڵوێستی شیاو.

سەیدنا ئەبوزەڕی غەفاری خوا لێی ڕازی بێت دەفەرموێ: )قلت يا رسول اهلل أال تستعملين؟ قال: إنك ضعيف، وإنها أمانه، وإنها يوم القيامة خزي وندامه إال من أخذها الباري فتح فيها( عليه ال��ذي وأدي بعقها پێغەمبەری ع��ەرزی وات��ە: ..6729كرد علیەوسلم ال��ل��ە صلی خ���وام شوێنێكدا لە ئەرێ پێموت(: )یەعنی بە بەرپرس دامنانێیت؟! دەستی كێشا تۆ ئەبوزەڕ فەرمووی: شانمداو بە بەرپرسێتیش الوازی����ت و كەسێكی

چاوشۆڕیی پەشیمانی و ئەمانەتە، خۆی هەقی كەسێك مەگەر قیامەتە، بداتێ، بەوەی كە لەسەرێتی، بیدات.

ل��ەب��ەرام��ب��ەر ئ���ەم ح��اڵ��ەت��ەش��دا بەڕائی وەك��و یەكێكی كە دەبینیت كوڕی مالیك كە پێغەمبەری خوا صلی اللە علیە وسلم دەربارەی دەیفەرموو: )كم من أشعث أغرب ذي طمرين اليؤبه له لو مالك( بن ال��ربا و منهم ب��ر، الا اهلل علي أقسم وات��ە: ئەلبانی، زەه��ەب��ی و حاكم و قژبژ خ��ۆاڵوی و كەسانێك لەوانەیە )خاكی و رەشۆكی( هەبن كەس النەكات

بەالیانەوە، خوای گەورە سوێندبدەن لەوانە یەكێك دێنێتەدی، داواكەیان لەم چ��ی مالیكە، ك���وڕی ب��ەڕائ��ی وەسف و پلەو ئاستە گەورەترە؟! ئەمە بەڕائی كوڕی مالیكە كە سروودخوێنی علیە اللە صلی بوو خوا پێغەمبەری سوارچاك و یاوەرە ئەو ئەمە وسلم، ج��وام��ێ��رەی��ە ك��ە س���ەد ك��ەس��ی لە موشریكان بەدەستی خۆی كوشتبوو، حەملەی ب��ەش��داری ل��ەوان��ەی جگە سەیدنا كەچی كردبوو، كوشتنیانی عومەری كوڕی خەتتاب وەسێتیكردبوو كەس سرییەو ئ��ام��ر نەیكەنە ك��ە نەخەنە بەردەستی! چونكە دەیفەرموو:

سەربازەكانی بە فەتارەتدا دەبات.كە ئاساییە دەش��ێ��ت و ك��ەواب��وو

كەسێكی وەكو سەیدنا ئەبوزەڕ لەناو بۆ الوازبێت و ی��اوەران��دا جەماوەری لەمالشەوە نەشیت، بەرپرسیتی صلی خوا پێغەمبەری وەسفكراوێكی اللە علیە وسلم نەكرێتە ئەمیر، دیارە كەسانێك دەدرێ��ت��ە بەرپرسیارێتی الوازییە سیفەتی ئەو جیاتی لە كە

سیفەتی بەهێزییان تێدابێت.سیفەت كۆمەڵیك ئیسالمدا ل��ە هەبن كەسێكدا لە دەبێ كە دان��راون پێشڕەوێكی ب��ە موسوڵمانان ت��ا زانایانی بناسێنن، سەركردایەتی ئ��ی��س��الم ب���ە درێ���ژای���ی م��ێ��ژووی سیفەتی ج��ۆرەه��ا م��وس��وڵ��م��ان��ان س��ەرك��ردای��ەت��ی��ی��ان ن��وس��ی��ووەو نمونە ب��ۆ خ��ان��ەخ��ان��ەی��ان��ك��ردووە، سیفەتی خەلیفەیان بەجیا نوسیووەو ل��ەس��ەردان��اوە، تایبەتییان كتێبی فەرماندە سەربازان و سیفەتی دیسان عەسكەرییەكان و سیفەتەكانیان، ئینجا سیفەتی كەسایەتیە پەروەردەییەكان، سیفەتی قازی و موفتی و شەرعناسان و كە ك��ەس��ان��ەی ئ��ەو موحتەسیب و

كۆمەڵگەی مەدەنی ئاڕاستەدەكەن. ئاڕاستەوانانی كۆن و نوێی ڕابوونی لەئیخالس و ك��وردس��ت��ان ئیسالمی دینداری و هیممەتیان كەمنەبووە، بەاڵم دیارە كۆمەڵكارییەكەیان لەیەكێك لەم

ڕوكنانەدا نوقسانی تێكەوتووە.ڕۆشن، دیدوڕێیەكی نەبوونی -نەبوونی تیۆرێكی فیكری و زەمینەیەكی وایكردووە عەقائیدی نەگۆڕ، زۆرجار هەر كەس بەجۆرێك بڕوانێتە شیركی شیعەو كوفری كوردایەتی و بیدعەكانی

ناو خۆمان.خ��ەل��ەل��ی دەب��ی��ن��ی��ت ی����ان -گ����ەورە ل��ەك��ۆم��ەڵ��ك��اران��دا ب���ووە، ئیفلیجدا گ��ۆج و لەسەكردایەتیەكی بووە، یان لەنوخبەیەكی چەقبەستوو، تا كە عاتیفی لەجەماوەرێكی ی��ان سپی قیر كۆدەبۆوە لەهەڵوێستێك وتارێكی ل���ەوالوە كەچی دەب���وو،

حەماسی قەناعەتی پێدەگۆڕی! لەسەرلێشێوانی دەبینیت یان -لەبەرئەوەی كۆمەڵكاران بزاوتدایە، تێڕوانینیان لێكجودابوو ڕێیان دیدو ب��ۆ س��ت��رات��ی��ژێ��ت��ی و ق��ۆن��اغ��ەك��ان��ی لێكجودابوو، زۆر كۆمەڵكاریانەیان هەریەك لە ئاوازێك دەیخوێند، هەر

ئاڕاستەوانانی کۆن و نوێی

رابونی ئیسالمی کوردستان لە ئیخالص

و دینداری و هیمەتیان کەم

نەبووە

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(10

یەكەیان هەڵوێستێكی بەمیزاجی خۆی بۆ بەرژەوەندی خۆی دەگرتەبەر.

لێكترازاوانە لەم چۆن كۆمەڵكاری لەبازاڕی لەحیمكاریەی ئەم پێكدێت؟ كوردستاندا حزبایەتی مونافەسەی ناونراوە بزوتنەوەی ئیسالمی )بەمانا فراوانەكەی( ئومێدی چ گۆڕانكاریەكی گۆڕانكاری جای چ پێوەیە؟! ناوەكی بەكوفرو ك��وردای��ەت��ی ك��ە دەرەك���ی ف��ەس��ادەك��ەی��ەوە ب��خ��ات��ە ك��ەن��ارو سیستمێكی ئیسالمی پاك و درەوشاوەی شارستانێتیانە بۆ میللەتە چەوساوەكە بهێنێتەكایەوە كە میللەتەكە بەوپەڕی ئازادی خۆیەوە بتوانێت دەسەاڵتدارانی

سیاسی بۆ هەڵبژێرێت؟!زۆر ك���ە ل���ەوەدان���ی���ە گ���وم���ان هەموو لەسەر ڕاب��وون لەدڵسۆزانی دیدوڕێی كەموكورتی دی��اردەك��ان��ی ئیسالمیانی كوردستانیان كەم تا زۆر زۆر هێشتا پێموایە كە نوسیووە، شیكاریی بنووسرێتەوەو ماوە زۆری دەمەوێت لێرەدا منیش بكرێت، بۆ بچم داهێنانێك بۆ بەجورئەتێكەوە كە باس لەسەركردایەتی كۆمەڵكاریی ئیسالمیانی باشووری كوردستانە، لە ڕوانگەی قەناعەتێكی ئیسالمی خۆمەوە الم ساڵە پێنج لەبیست و زیاتر كە ماوەی دینی و ئایدۆلۆژیایەكی بۆتە ئەم چەند ساڵەی داگیرانی ئیجباریی كردووە ڕەسەنی زیاتر نەرویجیشم الم، بەتایبەتی كە دەرفەتی باشم بۆ گونجا بەراووردی بكەمەوە لەگەڵ زۆر بیرمەندەكانی ئایدۆلۆژی تیۆرو لە ڕۆژئاوا، دوایی ساڵەی سێسەد ئەم خۆم لەوەی بەهێزتر بە هیچیان كە نابینم و بە پێچەوانەشەوە قەناعەتمیان بە موفرەداتەكانی دیدوڕێی دینی خۆم

زیاتركردووە.ل����ەم ڕوان���گ���ەی���ەوە پ��ێ��م��وای��ە ئ��ی��س��الم��ی��ی��ان��ی ك���وردس���ت���ان ه��ەر تا كۆمەڵكاریانەوە ل��ەس��ەرەت��ای زان��ی��ن و ب��ە پێویستیان ئێستاش ئەم شەرعی الیەنی ڕەسەنكردنەوەی

ڕوكنانە هەیە:هەبوونی ب��ە دی����دوڕێ: ی��ەك��ەم: كە گشتگیر، ڕۆش��ن و بەرنامەیەكی سیاسی و خیتابی فیكری و دی���دی ق��ۆن��اغ��ەك��ان��ی پ���ەروەردەك���اری���ی و ئاشكراو كۆمەڵكارییەكی پەیكەریی

ئەمەش تێداخرابێتەروو، ڕاشكاوی كۆمەڵكارییەكی لەهیچ ئێستا تا بەتەواوی ب��اش��ووردا ئیسالمییانی

نەخراوەتەبەردەست. دووەم: كۆمەڵكاران: كە بریتین لەو كەسانەی بەرنامەی كۆمەڵەكەیان تێدا

عەكسدەبێتەوە، ئەمانیش سێ پۆلن:بەرنامەكە ئەوەی بۆ پێشەوا: :1ئەندامانی ئ��ەوەی بۆ كاریگەربێت، بێنەناو بتوانن كۆمەڵكارییەكە زیاتریان وزەی ئاسان جەماوەرەوە دەس��ك��ەوێ��ت و پ��ەروەردەی��ان��ك��ەن، پێشەوایەك دەبێت كۆمەڵكارییەكە بزاوتی شەعبیانەی سونبولی بكاتە لەگەڵ سونبولە ئەم خۆی، سیاسی زەمەندا دەبێتە ئەو پێشەوا سوارچاكەی گ��ۆڕان��ك��اری��ی��ەك��ەی پ��ێ��دەك��رێ��ت و ئومێدەكانی ئەقڵی باتینی جەماوەرەكە كۆمەڵكارییەك هیچ دەهێنێتەدی، بێ پێشەوا نابێت، دەبێت بەهێزترین كەسی كۆمەڵكارییەكە بكرێتە پێشەوا، بەوپەڕی پێشتر كە سونبولێك یان مامۆستا )وەك���و ناسرابێت پاكی ڕەحمەتی( ڕاب���ەری عوسمانی م��ەال نوخبەكەی تێدابوو الوازییشی ئەگەر

دەوروبەری تەواویدەكەن.فیكری و ب��ەرن��ام��ەی نوخبە: :2بەتیۆری هەر كۆمەڵكارانە سیاسی كەسێكی كۆمەڵە ت��ا دەمێنێتەوە ڕۆشنبیری لێبڕاو لە بواری تیۆرییەوە ئەم پراكتیزەكردن، بواری دەیخەنە بەرنامەدا لەم ڕۆشنبیرەی كۆمەڵە پێیاندەوترێت: قوڵدەبنەوە ق��اڵ و پێویستی ئەڵقەی ئەمانە نوخبە، جەماوەرەكەن، سەركردایەتی و نێوان )كەوادیری ناوەند كادیری ئەمانە خ��وارێ و ئاڕاستەی كە وەس���ەت(ن

تەغزیەی سەرێ دەكەن.نوخبە كە بەرنامەكە دەخاتە بواری جەماوەر ناتوانێت كارپێكردنەوە، بە ج��ەم��اوەر بزاوتی بەگەڕبخات، پێشەوا دەكرێت، بۆیە دەبێت نوخبەو وزەی ت��ا پێكەوەكاربكەن پێشەوا جەماوەرەكە بۆ گەشەی كۆمەڵكاریی و واز ئەمما ب��ەگ��ەڕخ��ەن، ملمالنێكە چۆن بۆخۆی بهێنرێت نوخبەكە لە كاردەكات بیكات، ئەوە هەر دەتوانێت ك��ەس��ان��ی ڕۆش��ن��ب��ی��ری وەك���و خۆی ج��ەم��اوەرەك��ە، ن��ەك كەسببكات،

ئەمەش السەنگییە، چونكە سەرەنجام نەك نوخبەیی حزبێكی دەب��ێ��ت��ە بزاوتێكی جەماوەریی، ئەمەش كێشەی

گەورەی یەكگرتووە.3: جەماوەر: جەماوەر ئەو خەڵكە دروشمەكان بە دوورەوە كەلە زۆرەن قەرەباڵغیەكەیان سەرسامبوون و مەلەوانی دەری��ای دروس��ت��ك��ردووە، پێشەوایەتین، ماسیگرتنی نوخبە تەغزیەن، لەبننەهاتووی هێزی نوخبەن، بەرهەمهێنی كێڵگەی ش��ۆڕش و تینی ك��ە پ��ای��ەی��ەن ئ��ەو گ��ۆڕان��ك��اری��ی��ەك��ەی��ان دەك��ەوێ��ت��ە فشاری تین و تەحەممولی س��ەروو كۆمەڵكارییەك هەر دەك��ەن، دوژم��ن خستەسەر دوژم��ن��ی ف��ش��اری تین و سەركەوتوودەبێت ج��ەم��اوەرەك��ەی نوخبەكەی، پێشەواو لەپاراستنی وەك�����و ش���ۆڕش���گ���ێ���ڕان���ی ك����وردو هتد.. ئەفغان و ڤێتنام و فەلەستینی و نەیتوانی كۆمەڵكارییەكیش ه��ەر ت��ی��ن و ف���ش���اری دوژم�����ن ل��ەس��ەر بە نوخبەكەی هەڵگرێت، نوخبەكەی ڕێشەكێشكردن یان فێڵی سیاسەت یان رێگۆڕین یان بێهیوایی دەپووكێنەوە، سەرنەكوتووەكانی شۆڕشە وەك��و ئیخوانی سوریاو جەماعەتی ئیسالمی

میسرو موقاتیلەی لیبیاو ئەوانە.جەماوەر لەدەوری پێشەواو ئااڵكەی ك��ەوی وەك��و پێشەوا ك��ۆدەب��ن��ەوە، لەخۆی ج��ەم��اوەر دەخوینێت و ڕاو دەكەونە نوخبەكەش كۆدەكاتەوە، پەروەردەكردنی هەڵبژاردنی و گرتن و وزەك����ان، ه��ەری��ەك��ەی��ان ب��ۆ ب��وارە كۆمەڵكارییە كە خ��ۆی شیاوەكەی نوخبە هەركاتێك پێیەتی، پێویستی نوێیە، وزەیەكی بە پێویستی زانی دەتوانێت لە رێی پێشەواوە گڕوتینێكی ن���وێ ب��خ��ات��ەوە ن���او ج���ەم���اوەرو بە نوخبەش بیانووروژێنێتەوەو قەدەر پێداوویستی قۆناغ و بزاوتەكەی

لێیانهەڵدەبژێرێت.)ب��ەرن��ام��ەو ڕوك���ن���ە: دوو ئ���ەم یەكن، مەلزوومی الزم و كۆمەڵكاران( خ��ۆن��وان��دووە! بێبەرنامە پێشەوا تەنها خۆبادانە! بێبەرنامە نوخبەش یەك دەت��وان��ێ��ت ك��ە بەرنامەكەیە نوخبەكان و هەموو بداتە ڕێیی دیدو یەك وەكو تا لەسەری، گۆشیانكات

11ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

شەرعی و هەڵوێستی بیربكەنەوە هەر بگرنەبەر، یەك وەكو سیاسی بەرنامەكەشە كە دەتوانێت شەرعیەت بداتە پێشەواو پێشەواكەش سووربكات ئەو بەرنامەكە، ڕاپەڕاندنی لەسەر پێكەوە بەرنامەكە پێشەواو كاتە بخەنەگەڕ، ج��ەم��اوەرەك��ە دەت��وان��ن پێشەوایەكی بێ نوخبە بەرنامەكەو زۆری��ان كاریگەرییەكی ك��اری��زم��ی نوخبەكەی بەبێ پێشەوا نابێت، ج��ەم��اوەرە ئ��ەو وزەی ن��ات��وان��ێ��ت ك��ۆدەب��ن��ەوە، لێی ك��ە ب��ەگ��ەڕخ��ات نوخبەو پێشەواو بێ جەماوەریش قەناعەتە س��ارددەب��ن��ەوەو بەرنامە كوڵێكی كەف و دەبێتە كاتییەكەیان بێئەسەر، دوژمنیش ئاسان دەتوانێت یان بیانبەزێنێت وات��ەوات بەشەڕی تەرەیانكات، پێشەواكە ل���ەدەوری نوخبەو )پێشەواو سێیە ئەم بۆیە بەرنامە بە پێكەوە دەبێ جەماوەر( هەر نوخبە بێ بەرنامەش كاربكەن، هەرچەن نوسراوەیە، جوانی قسەی جوان بێت خۆ ناگاتە بەرنامەی خودی ئیسالمەكەش بەرنامەی ئیسالمەكە، لێبڕاوو شیاوو نوخبەیەكی ئەگەر نەیگرنەبەر، نرخی لە گۆڕانكارییدا چ

دەبێت؟! هیچ.دیسان بەرنامەو كۆمەڵكاران دەبێت بكەونە رۆشن لەسەر ستراتیژێتیەكی ناو ڕاش��ك��اوی ئاشكراو )بزاڤ(ێكی میللەت، دەبێت لەسەر ڕێبازێكی ڕۆشن بچن، سەرەكیەكەیان ئامانجە بەرەو هەر لەرێدایە، قۆناغی چەندی كە كە هەیە خۆی مەبەستی قۆناغێكیش بەكۆی مەبەستی بهێنرێتەدی، دەبێت قۆناغەكان- كە دێنەدی- كۆمەڵكارییە نزیكدەبێتەوە، ئامانجەكەی ل��ە بزاڤ ت��ەواوە، هەر پێچەوانەكەش لە دەبێت بەرنامەكەی بەپێی كە )ل��ەس��ەرك��ردای��ەت��ی و كۆمەڵكاراندا نوخبەو جەماوەرەكەدا( عەكسببێتەوە، ڕوون���ەدات، لیكترازان ئ���ەوەی ب��ۆ سیاسی بەرنامەیەكی حزبێك ناشێت بزوتنەوەی )وەك��و داڕێ��ژێ��ت ج��وان كەسی دەی����ان ل��ەم��الش��ەوە ك���ۆن( كە هەبوون نوخبە سەركردایەتی و هەڵوێست چۆن ئەمانە نەیاندیبوو! دەگرنەبەر؟! ئاخر بۆیە یەكێك ئیمام خومەینی بە موشریك دەزانی و یەكێكی

موستەزعەفانی پشتیوانی ب��ە ت��ر جیهان! یەكێك یەكێتی بەكافر دەزانی و یەكێك بەموسوڵمان! تر یەكێكی پەیوەندیمان لەگەڵ خەڵكیدا دەیووت نەخێر دەیووت تر یەكێكی ئاشتیە،

جەنگە و هەروەها.من دەمەوێ لێرەوە لە ڕوانگەی ئەم ئیسالمی ئایدۆلۆژیای پێكهاتەی سێ واقیعییانە ڕەخنەیەكی خ��ۆم��ەوە ب��اش��ووری ئیسالمیانی ل��ەك��اری كوردستان بگرم، ئێستا باس لە دیدوڕێ ناكەم، ئەوە لەوانەیە دوای ئەوە بێت بە ئاشكرایی و بە خۆم دیدوڕێی كە ڕاشكاوی ڕووندەكەمەوە، پاشان خاڵە ئیسالمییانی دیدوڕێی الوازییەكانی الله، شا ء ان دەكەم باس كوردستان هەروەها باس لە بزاڤی ئیسالمییانەو كە ناكەم ئیسالمییانەیە بزاڤە ئەو كوردستان ئیسالمی كۆمەڵكاریی نیشانیدا، چونكە ئێرە شوێنی ئەویش

نیە.م���ن ل����ێ����رەدا دەم�������ەوێ ب��اس ئیسالمی ڕابوونی لەسەركردایەتی باشوری كوردستان بكەم، مەبەستیشم حزبێكی ڕابوونەكە لەسەركردایەتی ئەوەیە ئەسڵ چونكە دیاریكراونیە، كە دەبوو هەموومان یەكبووینایە یان ناو بێباكانە بۆیە لێكنزیكبووینایە، دێنم، الوازەك��ان پیاوە ناوی دێنم، ناوهێنانیان الوازن، پێموایە كە لەكێشەو شتێكم نیە ل��ەب��ەرئ��ەوە یان هەبووبێت، لەگەڵیاندا ناكۆكی كەسایەتییان بمەوێت خوانەخواستە هیچم شاهیدە خ��وا ن��ا، الوازب��ك��ەم لەمانەو غەیری ئەمانە مەبەست نییە، كەسە ئەو دەمەوێت كە جگەلەوەی الوازانە دیاریبكرێن كە بۆ سەركردایەتی كادیری وەك��و بەڵكو ن��ەدەش��ی��ان، لەشوێنی لەوانەیە )وەسەت( ناوەند شیاوی خۆیاندا خزمەتی گەورەتریان ئەو لەڕوانگەی ئەمەشم پێبكرایە، پیاوناسییەوە گرتۆتەبەر كە بە تەنها سەرزەویەو لەم ئێمە ئوممەتەكەی كردووە داهێنانەی ئەو مێژووەكەیدا ئاڕاستەوانی پیاوانی ناساندی كە بەبێ الوازەكانیشیان كۆمەڵگەیە، ئەم زەمینەی ن��اس��ان��دووە، پ��ەردە كە بووە ئایەتە ئەو پیاوناسییەش لمتم عا )ولقاد دەفەرموێ: گەورە خوای

بت فاقلناا هلم كونوا وا منكم فی الس الذينا اعتادااسئنیا( البقرە/65 واتە: بەتەئكید قراداة خال��ەرۆژی كە ناسی پیاوانەتان ئ��ەو كە دەستدرێژییانكرد، ش��ەم��م��ەدا نەدەبوو لە شەمماندا سەرپێچیبكرایە، گومانی تێدانییە كە بۆ سەركردایەتی پاك و نیەتی دوای سیاسی حزبێكی شارەزایی شەرع لەگەڵ ئەم سیفەتانەی تریش سیفەتی چەندین س���ەرەوەدا پێویستە، كە دەتوانین لێرەوە خۆمان

بۆی زیادبكەین، لەوانە: هێزەكانی واقیعەكەو ناسینی :15ملمالنێی فیكری و سیاسی ناوچەكە بە

هەموو خاڵی هێزو الوازییانەوە.پالندانان و توانای هەبوونی :16پ��ەی��پ��ی��ب��ردن��ی وردەك��اری��ی��ەك��ان��ی

نەخشەوانی.17: دڵنیابوونی پێشەوا لە ملكەچی و گ��وێ��ڕای��ەڵ��ی ش��وێ��ن��ك��ەوت��ووەك��ان��ی بەوەرگرتنی بەیعەتی شەرعیی لێیان، لەڕووی سەركردایەتیش ئەندامانی پابەندبوونی چاودێری شەرعییەوە شوێنكەوتووەكانن بەو بەیعەتەو ڕێزو

قەدرزانینی پێشەواوە.18: پاراستنی نهێنی خۆی و پێشەواو شوێنكەوتووەكانی لەگەڵ نهێنیەكانی بەشیوازی پەیبردن كۆمەڵكاریی و دەوروبەریی و مەخابەراتەكانی كاری ئامێرە لەو ش��ارەزاب��وون نەزانین و

نوێیانەی بۆ جاسووسی بەكاردێن.پەنهانیی و ڕاگرتنی پارسەنگ :19ئامانج و دروش���م و ئاشكرایەتی، كارو پالنی ناوو ئاشكران، بانگەواز چۆنیەتیە تایبەتییەكان هەر بەنهێنی

دەمێننەوە.20: الدانی خۆی و شوێنكەوتووانی لە بازنەی نیشانی دوژمن، كە كەوتیشە شیاو ڕەفتاری چۆن بزانێت ناویەوە

دەكات، كە زیان كەمتر كاتەوە.

لێبووردنەوە داوای��ی بە تێبینی/ لە مامۆستا كرێكار كە هەندێك ناوی هێنابوو لە بابەتەكەی پێشودا لەبەر وەك ئێمە یاسایی هۆكارێكی چەند خۆی وەك نەمانتوانی ڕێگا گۆڤاری بە ئاماژەمان تەنها باڵویبكەینەوە،

پیتەكانی داوە.

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(12

جگە پ���ارت���ی، ی��ەك��ێ��ت��ی و دەس����ەاڵت و )واو( ل��ەپ��ی��ت��ی نەوت و پارەو هێزی سەربازی و لەنێواندایە، جوگرافیایەكیان بۆ ك��ات، زۆرب��ەی بۆیە هەر شكۆمەندییە ئەم هێشتنەوەی »ب���ەزۆر دروس��ت��ك��راو«ەی��ان، مەلە كەوتووی گۆم لە وەك نەزان، پەنا بۆ چڵە پووشێكیش دەب�����ەن ت���ا ه��ی��چ ن��ەب��ێ��ت، خۆیان ك��ە سیستمەی ئ��ەو كردووە و«نمونەی دروستیان

كەمە لە جیهاندا«، بە بۆیاغی بكەن، ڕەن���گ دی��م��وك��راس��ی نوسراوەیەكی وێ���ڕای ئەمە ه����ەردوو ل��ەن��ێ��وان نهێنی لەڕێوڕەسم و كە الیانەكەدا ئیدارییەكاندا سیاسی و گفتارە ستراتیژی« بە«ڕێكەوتننامەی

ناوی دەبرێت!ح��ی��زب��ی ب���چ���وك ك���ە لە سیاسی ن��وێ��ی ف��ەره��ەن��گ��ی ك��وردس��ت��ان��دا ب��ە »دوك��ان��ی س��ی��اس��ی« ن���اوی دەب��رێ��ت، زۆرە، هێندە ژم��ارەك��ەی��ان قەیرانەكاندا، لەزۆربەی كە

وەك »بوكەڵە«یەكی سیاسی، ب��ەك��اری��ان پ��ارت��ی یەكێتی و دەهێنێت بۆ نیشاندانی وێنەیەك نیشتمان و »ل��ەك��ۆدەن��گ��ی پارتە سەرجەم هاوهەڵوێستی هەرێمەكە«، سیاسییەكانی سێ كە لەكاتێكدایە ئەمەش ب��ەق��ەب��ارە و سیاسی پ��ارت��ی حەریفی تایبەتییەوە، سەنگی دەسەاڵتەن و ئەم سەرسەختی چ��اودێ��ران و ش��ارەزای��ان وای هەر كە«پێویستە دەب��ی��ن��ن ڕێ���ك���ەوت���ن و گ��ف��ت��وگ��ۆی��ەك��ی سیاسی، بۆ دروستكردنی یەك

پ���������ارت���������ی و ی����ەك����ێ����ت����ی دی��م��وك��راس��ی ب���ۆی���اغ دەك���ەنپەنابردن بۆ حیزبە بچوكەكان لەكاتی

قەیران و تەنگژەدا

حەمە عەلی ب��ەرزان راپۆرتی:

13ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

نیشتمانی« كۆدەنگی ڕی��زی و بكرێت، ئۆپۆزسیۆندا لەگەڵ

نەك »دوكانە سیاسییەكان«.ل�����ەڕووی خ��وێ��ن��دن��ەوەی س��ی��اس��ی��ی��ەوە، ی��ەك��ێ��ت��ی و ه��ێ��زی دوو چ��ی��ت��ر پ���ارت���ی ئایدۆلۆژیا و خ��اوەن سیاسی جیاواز سیاسی بیروباوەڕی بۆ دەش��گ��ون��ج��ێ��ت ن���ی���ن و پیتی ت��ەن��ان��ەت ل���ەم���ەودووا الببرێت و نێوانیشیان »واو«ی پارتی« »یەكێتی بە تەنها دوو ئ��ەم چونكە ناوببرێن، ئەو سەرجەم سیاسییە پارتە كردووە كۆنترۆڵ ڕێگایانەیان ڕێكخراوە گ��روپ و پ��ارت و كە سیاسییەكانی تر دەرفەتیان پێ بدرێت، بێنە ناوەندی سیاسی سڕینەوەی بۆ هەرێمەكەوە، ئەم دەركەوتە نا سورشتییەش، سیاسییەكە، پارتە ه��ەردوو ڕەنگڕێژی بۆ ك��ات زۆرب���ەی نزیككردنەوەی سیستمەكەیان و لە سیستمی دیموكراسی، پەنا بۆ حیزب و ڕێكخراوە سیاسییە ب���چ���وك و ب���ێ س��ەن��گ��ەك��ان دەب�����ەن و ك��ۆب��وون��ەوەی��ان ئەوەی بەبێ دەك��ەن، لەگەڵ ك��ۆب��وون��ەوەك��ە، هیچ پ��اش لە سیاسی دەرئەنجامێكی ڕەوتی سیاسی هەرێمەكەدا لێ

بكەوێتەوە. ب���ەب���ۆچ���وون���ی ی��وس��ف ژووری بەرپرسی محەمەد، ت���وێ���ژی���ن���ەوەی س��ی��اس��ی كۆدەنگی گ��ۆڕان، بزوتنەوەی نیشتمانی لەهەرێمی كوردستان دام��ەزراوەك��ان��ەوە بەڕێگەی دروس������ت دەب���ێ�������ت، ن��ەك پارتە كۆكردنەوەی بەڕێگەی سیاسییەكانەوە«بەشێوەیەكی

ناڕێكخراو«.وایە پێی محەمەد یوسف

لەڕێگەی نیشتمانی »كۆدەنگی پرسە تاوتوێكردنی گفتوگۆ و لەناو دەبێت گرنگەكانەوە كە كوردستاندا، پەرلەمانی بە پەیوەندیدارە زۆرب��ەی��ان پەیوەندییەكانی هەرێم و بەغداد یان پرسی چاكسازی لەهەرێمی ڕێگەیانە ب��ەم ك��وردس��ت��ان، كردنی بەدامەزراوەیی شێوازی كۆدەنگی نیشتمانی دێتە دی«.

ئەگەر ئەو كۆبوونەوانەی كە لەكات و هەرێم سەرۆكایەتی لەگەڵ جۆراوجۆرەكاندا ساتە باو بەقەولی بچوك و پارتی سیاسییەكان«دا »دوك��ان��ە نیشتمانی كۆدەنگی دەیكات، ل���ێ ن���اك���ەوێ���ت���ەوە، ئ���ەدی دەب��ێ��ت ب���ەو ك��ۆب��وون��ەوان��ە بەرپرسەكەی چی؟ بگوترێت سیاسی توێژینەوەی ژووری بزوتنەوەی گۆڕان دەڵێت«ئەوە ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ك���ۆب���ون���ەوەی كەرهەركاتێك ناسیتماتیكن حیزبە حوكمڕانەكان بیانەوێت هەر ب��ەاڵم دەدەن، ئەنجامی بڕیاردان مەسەلەی گەشتە كە تێیدا، خۆیان بڕیارەكە دەدەن، هەربۆیە ئەو كۆبوونەوانە هیچ هیچ نابێت و دەرئەنجامێكی لەڕووی نابێت قورساییەكیان

سیاسییەوە«.مەال ف��ەره��اد بەبۆچوونی مەكتەبی ئ��ەن��دام��ی س��اڵ��ح، ئیسالمی یەكگرتووی سیاسی حیزبەكەی ك��ە ك��وردس��ت��ان، ئۆپۆزسیۆنە حیزبی دووەم ل����ەڕووی ژم����ارەو ق��ەب��ارەی پەرلەمانەوە، كورسییەكانی سیاسییەكان حیزبە سەرجەم جێگەی بچوكیانەوە بەگەورەو كە بەاڵم«ئەو حیزبانەی ڕێزن قورسایین سەنگ و خاوەنی ل��ەك��وردس��ت��ان��دا و ك��ورس��ی

شەرعییەتی پ��ەرل��ەم��ان��ی و ب��ەدەس��ت��ە، خەڵكەیان ئ��ەو هەم ئۆپۆزسیۆنن نوێنەرانی لەهەرێم، ه��ەم ل��ەب��ەغ��داد و بااڵ حیزبە دوو ل��ەب��ەرئ��ەوە ڕێكەوتنێك ه��ەر دەستەكە، تری دەسەاڵتی حیزب و لەگەڵ كوردستان هەرێمی سیاسی بكەن، هیچ ئەرزشێكی ئەوتۆی

نابێت«.فەرهاد بۆچوونی ئ��ەگ��ەر بۆچوونی وەك ساڵح، مەال ی���ەك���گ���رت���ووی ئ��ی��س��الم��ی بخوێنینەوە، ئەوا یەكگرتووی ئ��ی��س��الم��ی پ��ێ��ی وای���ە«ه���ەر ڕێكەوتنێك لەگەڵ ئۆپۆزسیۆندا بكرێت، ئەوا سازان و كۆدەنگی دەك��ات دروس���ت نیشتمانی لەهەرێمی كوردستان و دەكرێت بۆیە ببەسترێت، پێ پشتی لەگەڵ كە بەیاننامانەی ئەو دەكرێت، دەر تردا حیزبەكانی كاریگەری هیچ ڕێزمدا لەگەڵ جوانكردنی بۆ نابێت ئەوتۆی

قادر عەزیز:یەكێتی و پارتی

تەنها لەكاتی قەیراندا داوای

هاوكاریی دەكەن،

دوای ئەوە سوپاسیشمان

ناكەن

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(14

لەهەرێمی دەس��ەاڵت سیمای جێ تەنها بەڵكو كوردستان، كە شتانەی ئەو كردنی بەجێ دەك��ات، داوای ئۆپۆزسیۆن دیموكراسی سیاسی و كێرڤی ل����ەب����ەرچ����اوی ك��ۆم��ەڵ��ی نێودەوڵەتیدا بەرزدەكاتەوە«.

ح���ی���زب���ە ب����چ����وك و ب��ێ س���ەن���گ���ەك���ان���ی ه��ەرێ��م��ی تائێستا ئەگەرچی كوردستان، نەبینیوە ئەوتۆیان ڕۆڵێكی سیاسییەكاندا، ب��ڕی��ارە لە بوون، بەشێك دوواجار بەاڵم زۆرب��ەی لە كە ناوانەی لەو »ب��ەالغ��ە ك��ۆت��ای��ی��ەك��ان«دا، پاشگرێكی چەند بە ناویان ن��وس��راوە. قادر »ق��ەب��ە«وە، حیزبی سكرتێری ع��ەزی��ز، ئ��ای��ن��دەی ك��وردس��ت��ان، كە حیزبەكەی تەنها یەك كورسی ئۆپۆزسیۆن هەیە و پەرلەمانی ڕاگەیاندووە، خۆشیان بوونی پێی وایە یەكێتی و پارتی تەنها قەیرانی هەڵبژاردن و كاتی لە كێشەیەكدا، چەند سیاسی و بچوكەكان ل��ەح��ی��زب��ە داوا بكەن و ه��اوك��اری��ی��ان دەك���ەن لەگەڵیاندا بن، دووای ئەوە كە تەنانەت نەما، پێیان ئیشیان

سوپاسیشیان ناكەن.پارتی دەڵێ�ت«یەكێتی و ئەو فرە ب��ە ب��اوەڕی��ان تائێستا حیزبی و پەیوەندی تەندروستی نێوان حیزبە سیاسییەكان نیە، بەڵكو تەنها لەقازانجی خۆیان دەبنەوەو نزیك لەحیزبەكان كۆبوونەوەیان كاتانەش ئەو پێویستیان كە دەك��ەن لەگەڵ پ��ێ��ی��ەت��ی، ب���ەداخ���ەوە ئ��ەوە چەندین جارە لەكوردستان ئەو سیاسەتە دووبارە دەبێتەوە«.

نایشارێتەوە عەزیز ق��ادر كە ئەو كۆبوونەوانە تەنها بۆ

كە بدەن نیشان وای ئەوەیە گوایە حیزبەكان لەكوردستاندا پ��ێ��ك��ەوەن و یەك ه��ەم��ووی��ان نیشان وای هەڵوێستن«یان حیزبەكان ه��ەم��وو ك��ە ب��دەن سەرۆكی هەڵوێستی ب��ەدووای هەرێمەوەن، كە ئەمەش شتێكی ڕاگەیاندنە بۆ دەرەوەی هەرێمی خەڵكی الی ب��ۆ ك��وردس��ت��ان و ئەمە كوردستانیش، هەرێمی هیچ لەڕاستیدا كە لەكاتێكدا

ڕاستەقینەیەكی بەشدارییەكی ل��ەب��ڕی��اری نیە ح��ی��زب��ەك��ان كۆبوونەوەی بەڵكو سیاسی، لەگەڵ دەسەاڵتدارەكان حیزبە لەكاتی تەنها حیزبەكاندا خ��ۆی��ان و پێویستییەكانی

تەنگانەو تەنگژەكاندایە«.زیاتر كوردستان لەهەرێمی بێ سیاسی حیزبی 30 ل��ە سااڵنە هەیەو ڕۆڵ سەنگ و خەڵكی گ��ش��ت��ی ل��ەداه��ات��ی دەی��ان ك��وردس��ت��ان، هەرێمی دەدرێ��ت و پێ دیناریان ملیار

لەناو جگە ناویشیان سەنگ و لەگەڵ ك��ە ب��ەالغ��ان��ەی ئ��ەو دەری دەسەاڵتدارەكاندا پارتە تردا شوێنێكی لەهیچ دەكەن،

نیە.عەزیز، ق��ادر بەبۆچوونی تەنگژەیەكی ك��ات��ێ��ك ه���ەر پارتی و ئاراوە، بێتە سیاسی كۆدەكەنەوە حزبەكان یەكێتی نیشاندەن ئ����ەوەی«وای ب��ۆ بەو دژ هەیە كۆدەنگییەك كە بەردەوامە، ئەمەش قەیرانە، ب��ەت��ای��ب��ەت��ی ك��ۆب��وون��ەوەی س���ەرۆك���ی ه���ەرێ���م ل��ەگ��ەڵ قەیراندا، لەكاتی حیزبەكان كۆدەكەنەوەو حیزبانە ئ��ەو

بەالغیان پێ دەر دەكەن«.جێگەی تائێستا ئ���ەوەی ئەگەر ك��ە ئ���ەوەی پرسیارە پاش بچوكانە حیزبە ئ��ەم ك��ۆب��وون��ەوەك��ەی��ان ل��ەگ��ەڵ دەسەاڵت، هیچ كاریگەرییەكیان نابێت لە بڕیاردان، ئیتر بۆچی قادر كۆدەبنەوە؟ لەگەڵیاندا حیزبانە دەڵێت«ئەو عەزیز خۆیان لەوە زیاتریان لەدەست نایەت، یانی ناتوانن بایكۆتی ئەو كۆبوونەوانە بكەن، چونكە دەبێت و دروس��ت بۆ كێشەیان سلبی هەڵوێستێكی وەك���و چونكە وەردەگیرێت، لێیان خۆیان حیزبانە ئ��ەو دەب��وو تەنها كە نەكەن قبوڵ ئەمە تەنگژەدا ق��ەی��ران و لەكاتی كۆبوونەوەیان لەگەڵ بكرێت«.ئ���ەگ���ەر دووای�������ن ق��س��ە س��ەرەت��ای دێ��ڕێ��ك��ی ت��ر بێت لێكدانەوەیەكی ڕاپ��ۆرت و بۆ قسەیە دووای��ن ئەو ئەوا تر، ئەمە بچوكەكانەو حیزبە بۆ جارێكی دەبێت«قەیرانەكان ت��ر ه��ەم ب��ان��گ و ه��ەم كۆمان

دەكاتەوە«

لەهەرێمی كوردستان

زیاتر لە 30 حزبی سیاسی بێ سەنگ و رۆڵ هەیەو

سااڵنە دەیان ملیار دیناریان

پێدەدرێت

15ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

پەكەكە متمانەی زۆری بەهەوڵەكانی توركیا نییە

قەرەیالن، خۆی بۆ فێڵی توركیا ئامادە دەكات

كوردستان كرێكارانی پارتی كاریگەری كەوتەژێر »پەكەكە« ن��ام��ەك��ەی ئ��ۆج��ەالن��ی رێ��ب��ەری دەستگیركراو و بریاری كشانەوەو ئەگەرچی راگەیاند، ئاگربەستی ترسی لەهەوڵەكانی ئاشتی هەیەو سەركردەكانی بۆچوونیان وایە كە دەوڵەتی توركیا نیازی پاك نییە، بۆ ئامادەسازییەك هەموو بەاڵم توركیا فێڵی رووبەرووبوونەوەی كراوەو موراد قەرەیالنی سەرۆكی كۆما س��ەرك��ردای��ەت��ی كۆنسەی

كە رایگەیاند كوردستان جڤاكێن نیاز پەالمارو هێرش و لەحاڵەتی خراپی توركیا، پرۆسەی كشانەوە رادەگرن و وەاڵمی خراپیان دەبێت.

نەورۆزی ئامەد، سەرەتای ئاشتی لەباكوور

كۆبونەوەی سەدان هەزار كەس ی 21 ل���ەڕۆژی ئامەد ل��ەش��اری لە جیاوازبوو ئەمساڵ ئ��ازاری نەورۆزەكانی تر، بەڵكو ئەمساڵ تاوەكو بوون بەتاسەوە چاوەڕێ گوێ لە پەیامی عەبدواڵ ئۆجەالن پارتی زیندانیكراوی ڕێ��ب��ەری كرێكاران بگرن كە بەرێككەوتنێكی

سیاسی لەگەڵ بەرپرسانی توركیا یەكەمجارە ك��ە نوسیبویەوە, ل��ەم��ێ��ژوی ت��ورك��ی��ادا ع��ەب��دواڵ چ��ەك��داران��ی ل��ە داوا ئ��ۆج��ەالن پ��ەك��ەك��ە ب��ك��ات ش��ەڕ ڕاب��گ��رن و بكشێنەوەو توركیا خاكی ل��ە پێبكەن، دەست تازە قۆناغێكی باش سەرەتایەكی ئەمەش كە بوو بۆ ئاشتی و بەرەو پێشچوونی

گفتوگۆكان لەوبارەوە.

بریاری كشانەوەو هەڕەشەیەكی توند

لەكۆنفرانسێكی ڕۆژنامەنوسیدا كە لە بناری قەندیل و بەبەشداری

راپۆرت و فۆتۆ: بڕوا علی، بناری قەندیل

اليةنيك لةكؤنطرة رؤذنامةنووسييةكةي قةرةيالن

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(16

زۆرێ���ك ل��ە ڕۆژن��ام��ەن��وس��ان��ی بەرێوەچوو, بیانی ناوخۆیی و سەرۆكی كۆنسەی بەڕێوەبەرایەتی »موراد كوردستان كۆماجڤاكێن قەرەیالن« بەرواری دەستپێكردنی پەكەكەو گەریالكانی كشانەوەی هەنگاوە گرنگەكانی ئەم قۆناغەی چۆنیەتی و قەرەیالن ڕونكردەوە،

كرێكارانی پارتی كشانەوی كاتی توركیا خاكی لەناو كوردستانی

بۆ ڕای گشتی خستەڕوو.قسەكانیدا لە كە ق��ەرەی��الن ب���ێ م��ت��م��ان��ەی��ی ب���ەرام���ب���ەر پێوەدیاربوو، ئاشتی هەوڵەكانی گروپەكەشی ئامادەسازییەكانی فێڵێك خستەڕوو چەشنە هەر بۆ كە لەالیەن توركیاوە بەرامبەریان وتی ئ��ەوەی ه���ەروەك بكرێت، »ئەوان لەكاتی كشانەوەدا وەاڵمی دەدەنەوە توركیا هێرشێكی هەر

كە بكرێتە سەریان«.

پەكەكە هانا بۆ حكومەتی هەرێم دەبات

ل��ەگ��ەڵ دەرك���ردن���ی ب��ری��اری كشانەوە لەخاكی باشوور، پەكەكە لەحكومەتی ه��اوك��اری داوای هەرێم دەكات و هانای بۆ دەبات، ڕۆژنامەنوسیەكەدا لەكۆنفرانسە دەس���ت���ەی ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی KCK كوردستان كۆماجڤاكێن خاكی لەناو كشانەوەی كاتی توركیا ئاشكرا كرد، لەسەرەتای ڕۆژنامەنوسیەكەیدا كۆنگرە »م���وراد ق��ەرەی��الن« س��ەرۆك��ی كۆنسەی كۆما جڤاكێن كوردستان ڕۆژی ل��ە ڕایگەیاند كەجەكە پەكەكە ئ��ای��ار مانگی هەشتی توركیا خاكی لەناو بەفەرمی وتیشی ه��ەروەه��ا دەكشێنەوە, هێزەكانی حەوانەوەی »شوێنی گەریال باشوری كوردستان دەبێت, دەكەین ئ��ەوەش چاوەڕوانی وە كوردستان هەرێمی حكومەتی بەشێوەیەكی باش مامەڵە لەگەڵ بەشێوەی هێزەكانمان مانەوەی كوردستاندا لەباشوری فەرمی بكەن، ئەوەشی وت هەر هێرشێكی سوپای توركیا بە واتای ڕاگرتنی

ئەم قۆناغە دێت.

نامەكەی ئۆجەالن، پەكەكەی راگرت

عەبدوڵاڵ نامەكەی لەبارەی ئۆجەالن و كاریگەرییەكانی لەسەر كوردستان، كرێكارانی پارتی ق���ەرەی���الن روون���ی���ك���ردەوە كە نامەكە كاریگەری خۆی هەبووەو لەرووانگەی نامەكەشەوە بریاری كشانەوەیانداوەو هەر بەهۆی ئەو بریاری راگیراون و نامەیەشەوە ك��ش��ان��ەوەی��ان��داوە، ه���ەروەك نامەی لە »ئاپۆ وت��ی ئ��ەوەی سێیەمیدا كە لەبەرواری چواردەی بڕیارێكی ناردووین بۆی نیسان پاشەكشێی بۆ داوە مێژوویی

هێزەكانی گەریال«.»ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی وتیشی كۆدەنگیەوە بە تەڤگەرەكەمان وەك ڕێبەرمانی بانگەوازەی ئەو بڕیاری پەسەندكردووەو فەرمان

داوە جێبەجێی بكەین«.

هەنگاوەكانی پەكەكە، بۆ شكاندنی بەربەست

لەباكوور، كشانەوە بریاری بۆ پەكەكە قورسەو بریارێكی ئەوە پێویستی بە زەمینە سازی و رووبەرووی تا ئامادەكاری هەیە لەم هەر ببێتەوە، ئاستەنگەكان ئەوەش ڕۆژنامەوانیەدا كۆنگرە ئەم ب��ۆئ��ەوەی ك��ە ڕوو خ��رای��ە ئاستەنگ ڕووب���ەرووی قۆناغە ن��ەب��ێ��ت��ەوە پ��ێ��وی��س��ت��ە چ��ەن��د

هەنگاوێك بنرێت لەوانەش: بەبێ گەریال هێزەكانی -1شێوە ب��ەه��ەر ڕێ��گ��ا ئ����ەوەی پێكدادانێك بدات بەدەستپێشخەری ڕێگاو ئەو بەكارهێنانی خۆی و ب��ەك��اری��ان زووت���ر شوێنانەی ڕێكخستەكانیاندا لەنێو هێناوە

دەست بەكشانەوە دەكەن .ئ��ەو ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی - 2ئ��ام��ادەك��اری��ان��ەی ك��ەدەك��رێ��ن و هێزەكان كشانەوەی بەردەوامن لە 8 ی گواڵنی 2013 ەوە دەست پێدەكات، كشانەوە بەشێوەیەكی بەهەنگاو هەنگاو گروپ و گروپ دەب���ێ���ت و ه���ەوڵ���دەدرێ���ت ئ��ەو پرۆسەیە لەكەمترین كاتدا تەواو

بكرێت.شوێنی كشانەوە، دوای - 3گەریال هێزەكانی ح��ەوان��ەوەی )كوردستانی كوردستان باشوری لەسەرویانەوەی دەبێت عێراق( كوردستان هەرێمی حكومەتی چ��اوەڕوان��ی��م��ان ل��ەس��ەرج��ەم ئەوەیە پەیوەندیدارەكان هێزە مامەڵە ئەرێنی كەبەشێوەیەكی هێزەكانمان م��ان��ەوەی ل��ەگ��ەڵ لەباشوری فەرمی بەشێوەیەكی

قەرەیالن: چاوەڕوانی

ئەوە دەكەین حكومەتی هەرێمی

كوردستان بەشێوەیەكی باش مامەڵە

لەگەڵ مانەوەی هێزەكانمان

بكەن

17ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

كوردستاندا بكەن.كشانەوەدا ل��ەپ��رۆس��ەی -4پێویستە توركیاش حكومەتی جددیەتەوە وشیاری و بەهەمان ه��ەڵ��س��وك��ەوت ب��ك��ات، ئ��ەگ��ەر هەرشێوە ك��ش��ان��ەوەدا لەكاتی بۆمبارن ئۆپەراسیۆن، هێرش، بكرێت ه��ێ��زەك��ان��م��ان ل����ەدژی ئەوكاتە ه��ەر ك��ش��ان��ەوە ئ��ەوا لەسەر هێزەكانمان ڕادەگیرێت و مافی ڕەوا پاراستنی بنگەی بەكار خ��ۆی��ان وەاڵم���دان���ەوەی

دەهێنن. گەریال هێزەكانی كاتێك -5ئ��ەوە هاوتەریبی دەكشێنەوە دەوڵەتی هێزەكانی پێویستە بەهەڵسوكەوتی ڕێگا توركیاش ه���ەڵ���خ���ڕێ���ن���ەرو ئ����ەوان����ەی ك��ەل��ەف��ورس��ەت دەگ��ەڕێ��ن و یان شەڕو كە لەشكری جموجۆڵی پێكدادانی لێبكەوێتەوە نەدەن، بۆ ئەوەی قۆناغی كشانەوە بەهێمنی

بەڕێوە بچێت.قۆناغە ئ��ەو چ��اودێ��ری -6سەربەخۆوە شاندێكی لەالیەن هەڵە لەسەر كردن ڕاوەستە بۆ ه��ەردووال لە ئاستەنگیەك یان ڕووبدات، بۆ هێمنی و پێشكەوتنی قۆناغەكە وەكو دەرفەتێكی گرنگ.

پەكەكە، هەڵوێستی گۆڕاوەكوردستان كرێكارانی پارتی ماركسین، بیری هەڵگری ك��ە ئیسالم و بەرامبەر هەڵوێستیان بەهۆی گ��ۆڕاوەو ئیسالمییەكان س��ی��اس��ەت��ەك��ان��ی ئ���اك پ��ارت��ی دەس���ەاڵت���داری ت��ورك��ی��اوە كە پارتێكی ئیسالمییە، بەشێوازی تر لە ئیسالم دەڕوانن، قەرەیالنیش پارتە ئەو سیاسەتی كە پێیوایە بەرامبەر راس��ت��ە سیاسەتێكی كوردو هیوای خواست كە هەنگاوی بهاون، ئاشتی ب��ەرەو باشتر بەربەستەكانی كە نەشیشاردەوە بۆ زۆرە پ��ارت��ە ئ��ەو ب��ەردەم��ی

رێگریكردن لەبەردەم ئاشتی.ل��ەالی��ەك��ی ت����رەوە س��ەران��ی ئەو پێیانوایە پ��ارت��ی، ئ��اك هەنگاوانەی بەرەو ئاشتی لەگەڵ پەكەكە دەیگرنەبەر، لەرووانگەی هەستكردنە بە دینداری و فەرمانی هۆی بووە ئەمەش هەر ئاینی، پەكەكە بەرامبەر نەرمی ئەوەی لەناوخۆدا ئەگەرچی بنوێنن، گرفتی بەربەست و رووب���ەرووی

زۆر بوونەتەوە.

هۆكارەكانی دەرچوونی پەكەكە لە لیستی تیرۆر

پێشتر پ��ەك��ەك��ە ئ��ەگ��ەرچ��ی ل��ەالی��ەن ئ��ەم��ری��ك��او واڵت��ان��ی گروپە ریزی خرایە ئەوروپاوە ت��ی��رۆرس��ت��ی��ی��ەك��ان��ەوە، ب��ەاڵم راب����ردوودا مانگی ل��ەك��ۆت��ای��ی بریاری ئ��ەوروپ��ا پەرلەمانی دا پارتەی ئەو هێنانەدەرەوەی بەپێی تیرۆرستان، ری��زی لە هەنگاوەكانی سەرچاوەكانیش ئاگربەستە پ��ەك��ەك��ەو ئاشتی ی��ەك الی��ەن��ەك��ان ه��ۆك��ار ب��وون

دەوڵەتی ئەگەرچی ئ��ەوە، بۆ رەت��دەك��ات��ەوەو ئ���ەوە توركیا لە توركیا داواك��اری كە پێیوایە بۆ بووە ئەوروپا هۆكار واڵتانی دەرهێنانی پەكەكە لەو لیستەدا.

ئاشتی، دوا وێستگەی پێكەوەژیان

رێگاچارەیەك تاكە ئاشتی، ملمالنێكان بە هێنان كۆتایی بۆ ئەگەرچی پەكەكە دوای زیاتر لە بزوتنەوەی خەباتی ساڵی سی رزگ���اری���خ���وازی ك��وردس��ت��ان و یەكالیەنە ئاگربەستی نۆیەمین دانوستانەكانی لەچوارچێوەی كشانەوەی بڕیاری ئیمراڵیدا, هێزەكانی بۆ باشوری كوردستان

ڕاگەیاند.چاودێری كەجەكە ه��اوك��ات شاندێكی لەالیەن قۆناغەی ئەو سەربەخۆوە بۆ ڕاوەستان لەسەر لە ئاستەنگێك هەر یان هەڵە هێمنی و بۆ ڕوب���دات ه���ەردووال وەك��و قۆناغەكە پێشكەوتنی

دەرفەتێكی گرنگ هەڵسەنگاند.

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(18

حەویجە، تەڵەكەی مالیكی بۆ گرتنی كورد

دەستپێكی خاڵی ك��ە حەویجە، نێوان ناكۆكییەكانی یەكالییكردنەوەی خەریكە عێراقە، شیعەی سوننەو دەبێتە تەڵەیەكی گەورە بۆ گرتنی كورد پەرلەمانتارێكی مالیكی، بەدەستی ڕووداوان���ەی ئ��ەو پێیوایە گۆڕانیش كورد دوورن��ی��ە عێراق دوای��ی��ەی ئ��ەم گرفتاری گ��ەورەوەو شەڕێكی بخاتە سیاسەتە ب��ەه��ۆی ئ��ەوی��ش ب��ك��ات، هەڵەكانی یەكێتی و پارتی، نوێنەرێكی ی��ەك��گ��رت��ووش ب��ۆچ��وون��ی وای���ە كە سوننە عەرەبی بە پشت نابێت كورد كۆنە زۆرینەیان پێیەی بەو ببەستێت بەعسییەكانن و باشتروایە لەگەڵ شیعە ژیرانە سیاسەتێكی رێكبخات و خۆی

بكات.حەویجە، لەنێوان كوردو سوننەدا

ئەنجامدانی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی دەركەوتنی ع��ێ��راق و پارێزگاكانی عێراقیەكاندا، لەدڵی گەورە ترسێكی ك��ە ئ��ەوی��ش س��ەره��ەڵ��دان��ی ش��ەڕی لەپڕۆسەی ك��وردە شكستی تائیفی و مافەكانیەتی بەدەستهێنانی سیاسی و هەوڵی ك��ە ع��ێ��راق��ی، لەحكومەتی جێگیربوون لەبەغدا دەدات و لەوالشەوە كەچی دەك��ات، كشانەوە هەڕەشەی لێدوانی درێژخایەن و شەڕێكی دوای ئاگرین لەسەر نەوت و پارەو دەسەاڵت، دواج����ار م��ەس��ع��ود ب��ارزان��ی ج��اڕی ئاشتیدا كەچی لەپێشوودا تێڕوانینێكی جیاوازییان هەبوو، بەهیچ شێوەیەك

لەگەاڵ مالیكی كۆنەبێتەوە«.عێراق و قەیرانەكانی كەڵەكەبوونی

تەقینەوەی بەڕووی عێراقیەكان هێشتا الوەكانەو خوێنی تێنوی بارودۆخەكە ك��وردو شیعەو قەیرانی هەمدیسان سوننە لەالیەكی تر تەواوی میدیاكانی س��ەرق��ااڵ ب��ەوە ك���ردووە، س���ەرەڕای واڵتانی ڕاستەوخۆی دەستێوەردانی عێراق كە ئێران، بەتایبەت دراوسێ، ئەجنداكانی ئێران و نێچیرێكی بۆتە لە جێبەجێدەكات، ل��ێ��رەوە خ��ۆی سەرمایەیەكی هیچ كورد دواتریشەوە عێراق، ملمالنێیەی لەو دەستنەكەوت دەبوو پەرلەمانتارێك بەبڕوای كە پێش هەموو شێك كورد دۆخێكی وەك

حەوێجەی بۆ خۆی بڕەخساندایە«. كورد فشاری لەسەرە!

پەرلەمانتارێكی كوردی ئەنجومەنی وای��ە بۆچوونی ع��ێ��راق نوێنەرانی بارودۆخی جێگیرنەبوونی هۆكاری

ڕاپۆرتی هێدی هەولێری

عیراقی ح��ەوی��ج��ە، رووداوەك���ان���ی گ��ەڕان��دن��ەوە ب��ۆ خ��اڵ��ی س��ەرەت��ا

19ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

ئ���ەو ن��اوچ��ان��ە ل��ەن��ێ��وان س��وپ��ای جەمیل ئوسامە كوردەوەیە، عێراقی و پەرلەمانتاری یەكگرتوو لە ئەنجومەنی نیشتمانی عێراق بەگۆڤاری ڕێگا دەڵێت كورد هاوكاری عەرەبەكان »زۆرب��ەی ناكەن، چونكە زۆربەیان كۆنە بەعسی بوون و هەرگیز دۆستی كورد نەبوون، لێبكات و ق��ازان��ج��ی ك���ورد ت��اوەك��و شێوەیەك بەهیچ عێراقیش حكومەتی هاوكاری كورد ناكات، بەڵكو دژایەتی جێگیر ناوچانە لەو شیعە دەك��ات و شیعەكان ب��ۆ حوسەینیە دەك���ات و

درووستدەكات«.بە س��ەب��ارەت پەرلەمانتارە ئ��ەو دابڕێنراوەكان ناوچە نەگێڕانەوەی نێودەوڵەتی ئیڕادەیەكی وتی«ئەوە ل��ەوەدا دەستی ئەمریكا ل��ەس��ەرە، كورد خستەسەر فشاری كە هەیە، بۆئەوەی هێزی پێشمەرگە بكشێنێتەوە، ئەو ڕازی��ن��ەب��وون ئەمریكیەكانیش كوردستان هەرێمی سەر بۆ ناوچانە

بگەڕێتەوە«. »ناوچە دابڕاوەكان، لەدەستدەرچووە«

هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان كورد بێدەنگی دابڕاوەكان و لەناوچە كێشەی ب����ەردەوام ل��ەون��اوچ��ان��ەدا، پەڕۆ شەڕە فەرامۆشكراوەو نەتەوەیی لەچارەسەرنەكردنی بینیووە ڕۆڵ��ی دابڕێنراوەكان ناوچە كوردو كێشەی

وەك خۆی ماونەتەوە.پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی گ��ۆڕان��ی��ش پێیوایە« هەیەو ت��ری تێڕوانینێكی دەس��ەاڵت��ی ك���ورد ل��ەم ن��اوچ��ان��ەدا دەكات و ناشەریفانە مونافەسەیەكی

خەمی نەتەوایەتییان نیە«.دكتۆر لەتیف شێخ موستەفا ئەندامی پەرلەمانی عێراق لە فراكسیۆنی گۆڕان باسلەوەدەكات ڕێگا بۆ لەلێدوانێكیدا »بەداخەوە كورد لەوناوچانە دۆڕاوەو قورسییان كەمبۆتەوە، هۆكارەكەشی بۆ هەردوو حزبی دەسەاڵت دەگەڕێتەوە«.

پێیوایە گۆڕان پەرلەمانتارەی ئەو پارتی یەكێتی و واتە حزبەكە دوو كە ئەمەش ن��ی��ن و ن��ەت��ەوەدا لەخەمی لەدەستبچن، ناوچانە ئەو وایكردووە

ه���ەروەك ئ���ەوەی دەڵ��ێ��ت »ه��ەم لە زۆرو گەندەڵیەكی كوردستان هەرێمی لەم هەمیش هەیە، زۆر ناعەدالەتی ناشەریفانە مونافەسەی ناوچانە بۆیە نین، نەتەوەدا لەخەمی دەكەن و دەبینین ڕێژەی )30%( خەڵك بۆ دەنگدان چووە، سااڵنێكە هاواڵتیانی كورد داوای كوردو پەیوەندییەكانی شەفافیەتی لەسەر پێداگیری عێراقی و حكومەتی بەاڵم دەك��ەن، كورد داواكارییەكانی دانوستانكارانی كوردیی و دەسەاڵتی هەولێر ب��ۆ شكست ب��ە الی��ەن��ەك��ان

دەگەڕێنەوە«.كورد چی بكات؟

كورد كە لەم نێوەندەدا زەرەرمەندی یەكەمە، پێویستە لەسەری سوود لەو ناكۆكییانە وەربگرێت و ژیرانە مامەڵە ئەوەی بۆ بكات، دۆخ��ەك��ەدا لەگەڵ لەزیانەكانی كەمێك نەبێت هیچ ك��ەم��ب��ێ��ت��ەوە، پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەك��ەی ل��ەوەدەك��ات��ەوە ج��ەخ��ت یەكگرتوو ناوچە نەیاندەویست »ئەمریكیەكان دەستی ژێ��ر بگەڕێنەوە داب��ڕاوەك��ان سوننەو نێوان ش��ەڕەی ل��ەو ك��وردو بێت بێالیەن چەند كوردیش شیعە قازانجی زیاتر دەكات و هەوڵبدات لەو

شەڕە مەزهەبییەدا تێوەنەگڵێت«.هێزی چوونی ل��ەب��ارەی هاوكات پ��ێ��ش��م��ەرگ��ەو وەزارەت�����ی ن��اوخ��ۆی ناوچەكانی ب��ۆ ه��ەرێ��م حكومەتی وەزارەت��ی بەرپرسانی دەوروب���ەری، ڕێگا ب��ۆ ئ��ام��ادەن��ەب��وون ن��اوب��راو ئ��ەن��وەری ب���دەن، ل��ێ��دوان��ێ��ك هیچ وەزارەت��ی بریكاری عوسمان حاجی وتی«لەسەرووی هەرێم پێشمەرگەی خۆمانەوە پێمان وتراوە هیچ لێدوانێك

بۆ دەزگاكانی ڕاگەیاندن نەدەین«.دوورنیە كورد بەشەڕێكی گەورەوە

تێوەبگلێتنێوان جەنگی بەرپابوونی لەگەڵ ئەگەرەكان لەعێراق، شیعە سوننەو جەنگە لەو كوردیش دەچن ئەوە بۆ ترو بەشێوەیەكی بەاڵم تێوەبگلێت، ئەوەی ه��ەروەك تر، ناوێكی لەژێر ڕوونیكردەوە گۆڕان پەرلەمانتارەكەی »ئەو دۆخە بۆ ئێمە زۆر مەترسیدارە،

دەسەاڵتدارانەی ئەو بەداخەوە بەاڵم كورد دان بە كارە دۆڕاوییەكاندا نانێن، دیكتاتۆرەكان، ڕژێمە هەمان وەك دۆڕاوەكانیشیان دەكەن بەسەركەوتن«.مالیكی هەرێم وتیشی«سەرۆكی دروستكرد، بەاڵم بەبێ بەرامبەر، هەر لەگیانی مالیكی ئیتر بوو بەهێز كە ڕووداوان��ەی ئەو كە بەربووە، كورد ناردبوو، ك��وردی بۆ خ��وا حەویجە لەپاوانخوازیەكانی خۆی ئێستا بەاڵم ئەو دوورن��ی��ە دەبینێتەوە، مالیكی

شەڕە ئێمەشی تێوەبگلێت«.مالیكی بەشێوازی تر كورد

هەڵدەخەڵەتێنێتئەگەرچی ڕاگەیاندنەكان بەجۆرێكی تر باس لە دانیشتنەكانی نێوان مالیكی و ب��ەاڵم دەك���ەن، ب��ارزان��ی نێچیرڤان پەرلەمانتارەكەی گۆڕان بەجۆرێكی تر باسی لێوەدەكات و پێیوایە كە مالیكی هەڵخەڵەتاندنی بۆ پێیە تری فێڵی كورد، ئەو لەوبارەوە دەڵێت »مالیكی ك����وردی ب��ە ق��اچ��اغ��ب��ردن��ی ن���ەوت و هەڵدەخەڵەتاند، تر شتی چەندین هەڵەی ك��ورد ئەمجارەش ئایا ب��ەاڵم دووبارەدەكاتەوە؟ ڕابردوو ساڵەی دە یان بە هەندێ پارەو دەسەاڵتی حزبی

ڕازیدەبنەوە؟«.خەڵك، لەنێوان ترس و بێدەنگیدا

هاونیشتمانیان كە وەك باسدەكرێت سیاسەت و لە پەراوێزخراون الیەنێكی م��ام��ەڵ��ەی دەس���ەاڵت���داران���ی ك��ورد، ماونەتەوەو بێدەنگیدا ترس و لەنێوان ه��ەروەك چیبدەن، بریاری نازانن وتی« موستەفا لەتیف دكتۆر ئەوەی دەسەاڵتی بەرامبەر خەڵك ناڕەزایی لەخۆپیشاندانەكانی هەیە، ك��وردی هێزو بەزەبری دەرك��ەوت، شوباتدا خۆپیشاندانیان یەكێتی پارتی و چەك كپكردەوەو ئەو بارودۆخەی كوردستان گرتووە خۆیاندا بە دانیان هاواڵتیان هەموو بێگومان یەكێتی، لەپارتی و خەڵك ب��ەاڵم ناڕەزاییە، كوردستان یەكێتی پارتی و لە نانبڕینی ترسی بەپەرۆشە خەڵك دوات��ری��ش هەیە، هەرێمی ن��ەت��ەوەی��ی ئ��ەزم��وون��ی ب��ۆ

كوردستان«.

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(20

س��اڵ��ی 4 ئ���ەزم���ون���ی دوای ئۆپۆزسیۆن لە هەرێمی كوردستان، م��ش��ت و م���ڕی ب��ون��ی ك��ان��دی��دی ئۆپۆزسیۆن بۆ پۆستی سەرۆكایەتی تا هەڵبژاردنە ئەم رەنگە هەرێم گەرم و ترو جیاواز زۆر رادەیەكی بۆیە بكات, ملمالنێ پر گورترو ئەم سیاسی چ��اودێ��ران��ی ب��ەڕای جارە پۆستی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان شەرێكی قورسە نەك بۆ ئۆپۆزسیۆن بەڵكو بۆ ئەو كەسەی 8 ساڵە لەسەر ئەو كورسیە دانیشتوەو ئێستاش دەیەوێت بەردەوامێت، كە ئەمەش بووەتە خاڵی هەرە ناكۆكی

نێوان دەسەاڵت و ئۆپۆزسیۆن.

كاندیدكردنەوەی بارزانی، خاڵی ناكۆكیە!

ك��ردن��ەوەی كاندید ل��ەب��ارەی كوردە ئەحمەد هەڵۆی بارزانی، پارتی چ���واری لقی ب��ەرپ��رس��ی لەسلێمانی كوردستان دیموكراتی بەرێگای وت »تا ئێستا ئێمە وەكو بارزانی نەگەیاندوە ڕامان پارتی بەڵكو دەك��ات��ەوە، كاندید خ��ۆی ك��ردن��ەوەی خۆكانید مەسەلەی قسەی زی��ات��ر ب��ارزان��ی مەسعود گەورەیان ئۆپۆزسیۆن راگەیاندن و

كردوە«.خۆكانید رەخ��ن��ەی ب��ارەی لە كردنەوەی مەسعود بارزانی، هەڵۆ پێی »بە رایگەیاند كوردە ئەحمەد یاسای ژمارە 1ی ساڵی 2005 تیایدا دیاری كراوە كە ویالیەتی سەرۆك

راپۆرتی: هێرش سەنگەری

سەاڵحەدین محمد بەهادین -لەدای���ك بووی س���اڵی 1950 لە

قەزای هەڵەبجەدار معلمین س���اڵی -دەرچ���ووی

1969 -1968- ئەندامی ئەنجومەنی حوكم بووە

دوای روخانی سەدام.بەرهەمێك���ە چەن���د -خاوەن���ی لەبارەی بیری ئیسالمی و پەروەردە

بە زمانی كوردی و عەرەبی. -ل���ە دامەزراندن���ی یەكگرت���وی ئیس���المی ل���ە س���اڵی 1994 ل���ە كوردس���تان ئەمینداری گشتی ئەو حیزبە بووەو ت���ا دوایین كۆنگرە كە ل���ە س���اڵی 2012 بەرێوەچوو خۆ بریاری پاشان بەردەوامبوو، لەپۆس���تەكەی نەپااڵوتنەوەیداو

كشایەوە.

مەسعود مەال مستەفا بارزانی لەدایك مهاباد شاری لە 1946 -ساڵی

بووە.- لە خوێندندا ناوەندی تەواو نەكردووە

بەهۆی بەشداری لە شۆرشی ئەیلوول. -ساڵی 1979 لە كۆنگرەی نۆیەمی پارتی دیموكراتی كوردستان بە سەرۆكی پارتی

هەڵبژێردرا. كتێبێكە نوسین و چەندین -خ��اوەن��ی رزگاری بزوتنەوەی بارزانی و بەناوی

خوازی كورد. دوای بووە ئەنجومەنی حوكم -ئەندامی

روخانی رژێم. هەرێمی س��ەرۆك��ی ب��ە 2005 -س��اڵ��ی ك��وردس��ت��ان ه��ەڵ��ب��ژێ��رداوە ل��ە الی��ەن

پەرلەمانی كوردستانەوە. لە تر جارێكی 2009 -لەهەڵبژاردنی رێگەی هەڵبژاردنی راستەوخۆوە لەالیەن لەسەدی 70 بەدەستهێنانی بە خەڵكەوە هەڵبژاردنەكە ب��ەش��دارب��وان��ی دەن��گ��ی

جارێكی تر بویەوە بە سەرۆكی هەرێم.

جاری بۆ دەش��ێ ساڵەو چ��وار بۆ هەڵبرژێرێتەوە، خۆی دوەمیش یەك ئێستا ت��ا ب��ارزان��ی ب���ەاڵم

رێگەی لە هەڵبژاردوە خۆی جار بۆیە راستەوخۆ گشتی و دەنگدانی خۆی دوەمیش جاری بۆ دەتوانێت

پ��ۆس��ت��ی س��ەرۆك��ای��ەت��ی ه��ەرێ��م، ش���ەڕە ق��ورس��ەك��ە پارتی ئیمانی بەكەس نییەو یەكێتی دوو دڵەو گۆڕانیش هەڕەشە دەكات

21ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

پ��ۆس��ت��ی س��ەرۆك��ای��ەت��ی ه��ەرێ��م، ش���ەڕە ق��ورس��ەك��ە پارتی ئیمانی بەكەس نییەو یەكێتی دوو دڵەو گۆڕانیش هەڕەشە دەكات

هەڵبژێرێتەوە«. رێكخەری حاجی محەمەد بەاڵم سیاسیەكانی پەیوەندیە ژووری

نەوشیروان مستەفا ئەمین-لە دایك بووی ساڵی 1944

یەكێتی دامەزرێنەرانی لە -یەكێكە نیشتمانی كوردستان.

-ئەو كاتەی وازی لە یەكێتی هێنا جێگری سكرتێری یەكێتی بوو.

یەكێتی ل��ە وازه��ێ��ن��ان��ی -دوای بۆ دام��ەزران��د وش��ەی كۆمپانیای لە بوو بریتی كە راگەیاندن كاری كەناڵی knn , رۆژنامەی رۆژنامە,

سایتی سبەی, رادیۆی گۆران. لیستی ب���ە 2009 -س���اڵ���ی گ����ۆران ب���ەش���داری ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە كورستانی هەرێمی پەرلەمانیەكەی كردو 25 كورسی لە كۆی 100 كورسی

پەرلەمان بە دەستهێنا.

لەوە جەخت گ��ۆڕان بزوتنەوەی دەكاتەوە كە بە پێی یاسا مەسعود كاندید خ��ۆی نیە ب��ۆی ب��ازران��ی »بە وت بەرێگای ئەو بكاتەوە، هاواڵتیەكی هەموو یاسا گوێرەی ئەم هەرێمە بۆی هەیە خۆی كاندید بارزانی، مەسعود لە جگە بكات چونكە ئەو دوو خولی خۆی تەواو دوو لە نادات رێگە یاسا ك��ردوەو هەرێم سەرۆكی كەس زیاتر خول

بێت«. راب��ردوودا م��اوەی »لە وتیشی س��ەروەری لە باسی زۆر بارزانی سەرۆك ئەبێت بۆیە كردوە یاسا كاتی نەكات و پێشێل یاسا خۆی ئەوە هاتووە بارزانی بیسەلمێنێت

كە یاسا سەروەرە«.رۆڵ���ی گرنگ ل��ێ��رەدا ئ���ەوەی كاندید بۆ پشتیوانی لە دەگێڕێت هەڵویستی ب��ارزان��ی ك��ردن��ەوەی ف��ەرم��ی ی��ەك��ێ��ت��ی-ی��ە ش��ۆڕش مەكتەبی ئەندامی كە ئیسماعیل بەرپرسی هاوكات یەكێتی و ساسی حزبەیە ئەو هەڵبژاردنی دەزگ��ای لەسەر ئ��ام��ادەن��ەب��وو ئەگەرچی قسە بارزانی لە كردن پشتیوانی »یەكێتی وت بەرێگای بەاڵم بكات بۆ هەموو پرس و بڕیارە چارەنوس س��ازەك��ان دەگ��ەرێ��ت��ەوە بۆ راوێ��ژ

لەگەڵ جەماوەری خۆی«.بەاڵم بەڕای »عەدالەت عەبدواڵ« هەڵوێستی سیاسی، چ��اودێ��ری تا پ��ارت��ی هاوپەیمانی یەكێتی نیە، روون ت���ەواوی ب��ە ئێستا ناوبراو بەرێگای وت«راستە هەندێ لێدوان دراوە كە یەكێتی پشتگیری دەكات، بارزانی كاندیدكردنەوەی

ئاستی لەسەر بابەتە ئەم ب��ەاڵم دوو جیاوازەو یەكێتی جەماوەری لەگەڵ یەكەم هەیە: ئاراستەی ئەوەن ماوەی سەرۆكایەتی بازرانی بەشێكی ب��ەاڵم بكرێتەوە، درێ��ژ كەسێكی ئەوەدایە لەگەڵ دیكەی رایەكی بكات، كاندید خۆی دیكە خۆشی یەكێتی كە هەیە دیكەش

كاندیدی هەبێت. ئەو لەسەر عەبدواڵ عەدالەت »شەڕی وتی و دواو زیاتر پرسە هەرێم سەرۆكایەتی ج��ارەی ئەم ئۆپۆزسیۆن الی��ەك لە ق��ورس��ە، رازی نیە جارێكی تر بارزانی خۆی یاسایی بیانوی بكاتەوەو كاندید ه��ەی��ە، ه��اوك��ات ل��ەب��ەرئ��ەوەی ساغنەكردۆتەوە خ��ۆی یەكێتی ب��ۆی��ە ئ��ەگ��ەرێ��ك ه��ەی��ە ب��ارزان��ی ئەمەش كە نەكاتەوە كاندید خۆی

ئەگەرێكی الوازە«.

نەوشیروان مستەفا بەهێزترین كاندیدی ئۆپۆزسیۆن

م��ح��ەم��ەد ح��اج��ی رێ��ك��خ��ەری سیاسەكانی پەیوەندیە ژووری »بۆ رایگەیاند گۆڕان بزوتنەوەی دڵنیایەوە ب��ە هەڵبژاردنە ئ��ەم ئۆپۆزسیۆن كاندیدی خۆی دەبێ�ت، زۆر هەیە ئەگەری زیاتر ئ��ەوەی نەوشیروان دەكرێت لەسەر قسەی مسەفا رێكخەری گشتی بزوتنەوەی

گۆرانە«.بە وتەی محمەد حاجی »لەناوەو گ��ۆڕان ب��زوت��ن��ەوەی دەرەوەی ئ��ەوەی ب��ۆ هەیە زۆر داواك����اری كاندید خۆی مستەفا نەوشیروان لەسەر قسەش هەرچەندە بكات،

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(22

خ��ەڵ��ك��ی ت��ری��ش دەك��رێ��ت وەك��و سەاڵحەدین بەهادین، بەاڵم ئەوەی زیاتری قسەی زی��ات��رو چانسی چونكە ن��ەوش��ی��روان��ە ل��ەس��ەرە

ئەگەری دەرچوونی بەهێزترە. ب���ەاڵم ه��ەڵ��ۆ ئ��ەح��م��ەد ك��وردە پارتی چ���واری لقی ب��ەرپ��رس��ی جەخت ك��وردس��ت��ان دی��م��وك��رات��ی كوردستان هەرێمی دەكاتەوە لەوە بتوانێت ب��ەك��ەس��ێ��ك��ە پێوستی بكات، هەرێمە ئ��ەم راب��ەرای��ەت��ی پێویستە ئەو كەسە خاوەنی ئەزمون بێت، خۆ راگر بێ ، خاوەنی بریار جەماوەری سیاسی و هێزی بێت،

پشتیوانی بێت. زیاتر ك��وردە ئەحمەد هەڵۆی »پێموانیە ووتی دواو لەوبارەوە ك���ەس ب��گ��ات��ە ئ��اس��ت��ی س���ەرۆك

لە كەسێك هیچ هێزی بارزانی، كوردستاندا ناگاتە ئاستی سەرۆك دەنگ ئ��ازادە خەڵكیش بارزانی،

بەكێ دەدات«. سەبارەت بە ئەگەری خۆ كاندید هەڵۆی ب��ارزان��ی، ن��ەك��ردن��ەوەی ئەحمەد كوردە وتی »ئەگەر سەرۆك ئەو رەنگە ناكەم كاندید خۆم بڵێ داوای ك��وردس��ت��ان خەڵكی ك��ات لێبكاتەوە، ئەگەر هەر رازی نەبوو

ئەو كاتە قسەی تر دەكرێت«. ب���ەاڵم ع��ەدال��ەت ع��ەب��دواڵ لە ك��ردن��ەوەی كاندید خ��ۆ ئ��ەگ��ەری دەب��ێ��ت وای����ە رای ب����ارزان����ی، دەنگدەرانی یەكێتی سەركردایەتی رازی بكات دەنگ بە بارزانی بدەن، دەنگەكان زۆری بەشێكی نا ئەگەر ئۆپۆزسیۆن و كاندیدی بۆ دەچێ�ت

رەنگە بەشێكی دیكەی یەكێتی دەنگ ئەگەر چونكە نەدات، هیچیان بە كەسێكی ئۆپۆزسیۆن كاندیدەكەی یەكێتی دەنگدەرانی بێت ئیسالمی

دەنگی پێنادەن. بە بروای عەدالەت عەبدواڵ ئەگەر نەوشیروان ئۆپۆزسیۆن كاندیدی مستەفا بێت رەنگە دەنگێكی زۆری

یەكێتی بۆ بچێت.بارزانی و لە هەریەكە لە جگە سەاڵحەدین مستەفاو نەشیروان لە ب��اس لەئێستاشدا بەهادین، چەندین كەسایەتی دیكە دەكرێت بۆ

پۆستی سەرۆكایەتی هەرێم.

یەكێتی و لیستی سەربەخۆ جیاوازەكانی خاڵە لە یەكێك زیاتر ئەوەشی هەڵبژاردنەو ئەم

دروستكردوە پارتی الی مەترسی یەكێتی-یە، سەربەخۆی لیستی ئیسماعیل« »شۆرش لەوبارەیەوە هەڵبژاردنی دەزگ���ای بەرپرسی لیستی لە »بریاردان وتی یەكێتی هەڵبژاردنەكانی ل��ە سەربەخۆ راوێژی بۆ دەگەڕێ�تەوە داهاتوو لەگەڵ یەكێتی س��ەرك��ردای��ەت��ی ئۆرگانەكانی حیزب، لەپاش راوێژو گفتوگۆ لەگەڵ ئۆرگانەكان مەكتەبی سیاسی گەیشتە ئەو بڕوایە كە لەم قۆناغەدا باشترین رێگا بۆ بەشداری لیستی ل��ەه��ەڵ��ب��ژاردن یەكێتی

سەربەخۆیە«.لیستی دەڵێت پارتی هاوكات ال مەترسی یەكێتی سەربەخۆی بەهۆی ئەویش نەكردون دروس��ت ستراتیژیەوە، رێكەوتنی بوونی

لەوبارەوە كوردە ئەحمەد هەڵۆی نیە یەكێتی لە »گومانمان وت��ی ستراتیژیمان هاوپەیمانی چونكە بین ئ��ازادی��ش چ��ی ئەگەر هەیە گومان بەاڵم سەربەخۆ لیستی لە پێ دەنگمان پێمانوایە ناكەینی

دەدەن«.قسەی لە گوێ »ئێمە وتیشی دەگرین«، یەكێتی سەركردایەتی سەبارەت بە غیابی تاڵەبانی، وتی »بیرو باوەڕی تاڵەبانی كاریگەری رەنگە هەیە زۆرب��ەی��ان ل��ەس��ەر بەسەر تۆی ئەو گۆڕانی رێژەكە

نەیەت«. عەدالەت پرسە ئەو لەسەر هەر یەكیتی ئەگەر وای��ە رای عەبدواڵ هەڵوێستی كردنی دروست توانای ناوخۆیداو لە نەبێت یەكگرتوی دەنگدەرانی رازی نەكات، ئەوا لیستی كاندیدەكەی بۆ كێشە سەربەخۆ ئ��ەك��ات، چونكە دروس���ت پ��ارت��ی جەماوەری رەنگە ئ��ەو وت��ەی بە بداتەوە دەنگ نەكات حەز یەكێتی ئەگەر بەاڵم بارزانی، مەسعود بە بۆ نمونە نێچیرڤان بارزانی كاندید یەكێتی ج��ەم��اوەری رەنگە بێت

هەڵوێستی دیكەی هەبێت«.

ئەگەرەكانی هەڵبژاردن م��ح��ەم��ەد ح��اج��ی رێ��ك��خ��ەری سیاسەكانی پەیوەندیە ژووری بزوتنەوەی گۆڕان دەڵێت »یەكێك هەڵبژاردنە ئەم ئەگەرەكانی لە ئەو بگەینە ئەگەر كردنە، بایكۆت دەیانەوێت دەس��ەاڵت قەناعەتەی كۆمەڵێ هەنگاوی نایاسایی بنێن وە ئەنجامەی ئەو بكەن و ساختەكاری بیسەپێنن، دەی��ان��ەوێ��ت خ��ۆی��ان لە یەكێكە ب��ای��ك��ۆت م��ەس��ەل��ەی

ئەگەرەكان«.ب���ەڕای ع��ەدال��ەت ع��ەب��دواڵ پێ ملمالنێی هەڵبژاردنە ئەم ئەچێت ئەگەری ببینێ�ت و بەخۆوە توند سیاسی موفاجەئەی هەیە زۆری

تێدا روو بدات.

هەڵۆی ئەحمەد كوردە:هێزی هیچ كەسێك لەكوردستاندا

ناگاتە ئاستی سەرۆك بارزانی

23ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

عەدنان عوسمان ئەندامی پەرلەمانی كوردستان لەسەر

لیستی گۆران لەدیدارێكدا لەگەڵ گۆڤاری رێگا، لەبارەی ئەدای

مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێم دەدوێت و هەروەها هەوڵەكانی

پارتی و یەكێتی بۆ درێژكردنەوەی

ماوەی سەرۆكایەتی بارزانی و رەنگدانەوەی ئەو كارە بەسەر پرۆسەی سیاسی و سیستەمی سیاسی و ئایندەی پەیوەندی

نێوان ئۆپۆزسیۆن و سەرۆكایەتی هەرێم لەئەگەرێكدا كە ماوەی

ویالیەتی بارزانی درێژ بكرێتەوە،

دیداری: شۆرش ئەنوەر

عەدنان عوسمان:پەیوەندییەكی پتەو لەنێوان سەركردەكانی ئۆپۆزسیۆن و

بارزانیدا هەیەدەخاتەڕوو.

ناوبراو باس لەوە دەكات كە مەسعود سەرۆكی پارتییەو پاشان سەرۆكی هەرێم، دەكرا ئەو وەكو

سەرۆكی ویالیەتێكی بێالیەن مامەڵەی بكردایە نەك وەكو

سەرۆكی ناوچەی زەرد.ئەندام پەرلەمانەكەی كوردستان

دەشڵێ »لەنێو پارتیدا هیچ كەسێك بواری ئەوەی پێنادرێت

ببێتە سەرۆكی هەرێم جگە لەبارزانی، بەاڵم لەڕووە

یاساییەكەوە بوار بۆ هیچ كەسێك نییە بۆسێ بارە كاندیدكردنەوەی

بۆ سەرۆكی هەرێم«.

ڕێگا: دوو خولی ماوەی ڕابردووی بارزانی وەك سەرۆكی هەرێم چۆن وەسفی چ��ۆن هەڵدەسەنگێنیت؟

دەكەیت؟لەوانەیە ع��وس��م��ان: ع��ەدن��ان نەبێت ئ����ەوە ب�����واری ل���ێ���رەدا ئەو هەمەالیەنەی هەڵسەنگاندنێكی ئیجابی و الیەنی بكەین و ماوەیە دەكرێت ب��ەاڵم دەربخەین، سلبی بەكورتی ئاماژە بەوە بكەم كە لەم بەجیاكارییەكی هەست ماوەیەدا هەرێم و س��ەرۆك��ی لەنێوان زەق دەزگای نەدەكرا، پارتی سەرۆكی سەرۆكایەتی وەك دامەزراوە هێشتا هەڵنەستاوە، خ��ۆی ئ��ەرك��ی ب��ە ئەركەكانی لەنێوان تێكەڵییەك

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(24

سەرۆكی هەرێم و سەرۆكی وەزیراندا دەبێت، ئاڵۆزتر دێت تا كە هەیە س��ن��وورەك��ان��ی ف��ەرم��ان��ڕەوای��ەت��ی سنووری هەمان هەرێم سەرۆكی ج���ی���اك���ەرەوەی دەس��ەاڵت��ەك��ان��ی مەرجەعیەتی حیزبەكەیەتی، بەرپرسی وەك هەرێم س��ەرۆك��ی ناوەند هەرێم و پەیوەندییەكانی نەیتوانیوە لەسەرەو زۆری تێبینی حزبیەكان بەرژەوەندییە سنووری بترازێنێت، بەكورتی كاك مەسعود پاشان پارتییە سەرۆكی سەرەتا سەرۆكی لەهەرێمیشدا ه��ەرێ��م و

خۆیەتی دەسەاڵتی ژێر ناوچەی پێش ناوچەكانی تر.

ڕێگا: ئەگەر ناتەندروستییەكیش ه��ەب��ووب��ێ��ت ل��ەئ��ەدای س��ەرۆك��ی ناشێ ڕاب��ردوودا، لەماوەی هەرێم بەو هەبووبێت پەیوەندی ئەمە ماوانەدا كەلەو ئاڵۆزانەی دۆخە

ناوچەكەی گرتووەتەوە؟ دۆخێكی هیچ عوسمان: عەدنان ئاڵۆزی ئەوتۆ نەبووە كە ڕێگربێت لەبەردەم پیادەكردنی دەسەاڵتەكانی ئەگەر خ��ۆ ه��ەرێ��م��دا، س��ەرۆك��ی ئەركی ئەوا هەبێت ئاڵۆزییەكیش

سەرۆكی هەرێمە بەگوێرەی یاسا كار لەسەر چارەسەركردنی بكات، واتە هەرێم سەرۆكایەتی وایە مەفروز لەئاڵۆزییەكان و دووربخرێتەوە لەسەرجەم هەبێت سنوورێكی الی��ەن و دەس��ەاڵت��ەك��ان بۆ ئ��ەوەی بتوانێت بێالیەنانەو لەچوارچێوەی بەرژەوەندی بااڵی هەرێمدا كارەكانی الیەنگیرییەك ه��ی��چ ب��ێ ب��ك��ات ب��ۆ ح��زب��ێ��ك ی���ان الی��ەن��ێ��ك ی��ان هەرێم سەرۆكی ڕۆڵی ناوچەیەك، رێك پەرلەمانیدا لەسیستەمی كە بەدیاردەكەوێت كاتانەدا لەو هەبێت، ئیشكالیەتێك ئاڵۆزی و دەنا لە حاڵەتە ئاساییەكاندا ئەوە سەرۆكایەتی حكومەت و ئەنجومەنی ئاساییەكانی ب��ەك��ارە وەزی��ران��ە

حوكمڕانی هەڵدەستێت.دەك���را چیتری ب��ارزان��ی ڕێ��گ��ا: چی لەو چاوەڕوانییەكان بكردایە؟

بوون وەك سەرۆكی هەرێم؟وەك دەك��را عوسمان: عەدنان بكردایە مامەڵەی هەرێم سەرۆكی نەك سەرۆكی حزب! وەك سەرۆكی هەموو ناوچەكان نەك تەنها ناوچەی بێالیەن و بەرپرسێكی وەك زەرد، الیەنەكان لەسەرجەم بەرپرسیار یەكێتی و ن��وێ��ن��ەری تەنها ن��ەك بهێنمەوە: نمونەیەك با پارتی، یاسای بەگوێرەی هەرێم سەرۆكی هەرێمی سەرۆكایەتی یەكی ژمارە ساڵی 2005 فەرماندەی گشتی هێزی واتە سەرپەرشتیاری پێشمەرگەیە، هێزی چەكداری هەرێمە، كە سەیری ئەوتۆ گۆڕانێكی دەكەین هێزە ئەم لەشێوازی بەڕێوەبردنی پێش و پاش 2005 ڕووینەداوە، ئەو هێزە هێشتا هەرێم سەرۆكی حزبیەو هێزێكی هێزەكانی بەسەر ویالیەتێكی هیچ هەردوو بەئاسانی نییە، سلێمانی واتە جیادەكرێتەوە، لەیەك هێز گرنگ و هەستیارو ئ��ەرك��ە ل��ەو سەركەوتوونەبووە نیشتمانییە لەپێناو بەمۆدێرنكردن و یەكخستن و پێشمەرگەدا، هێزی یەكریزیكردنی هیچ س��ەرۆك��ای��ەت��ی ت��ەن��ان��ەت

موچەو ژی���ان و ب��ۆ خەمێكیشی نەبووەو پێشمەرگەش گ��وزەران��ی هەوڵی چارەسەركردنی كێشەكانیان ل��ەگ��ەڵ ب��ەغ��دا ن���ەداوە، ك��ە وەك پێشمەرگە م��وچ��ەی دەزان���ی���ن

لەخوارترین ئاستدایە.ڕێ��گ��ا: ه��ەوڵ��ێ��ك ل��ەئ��ارادای��ە دەسەاڵتدار پارتی هەردوو لەالیەن درێژكردنەوەی ماوەی ویالیەتی بۆ هەوڵە ئەم ئایا بارزانی، مەسعود

شتێكی چاوەروانكراوبوو؟ بۆچی؟حەتمەن ع��وس��م��ان: ع��ەدن��ان پارتیدا لەنێو چاوەڕوانكراوبوو، هیچ كەسێكیتر ناتوانێت بەو ئەركە هەستێت، ناتوانێت مەبەستم ئەوەیە بواری پێنادرێت، یەكێتیش پابەندە بەرژەوەندییەكانی بەڕێككەوتن و ماوەیەكە بۆیە پ��ارت��ی، ل��ەگ��ەڵ لەو خ��ۆدەرب��ازك��ردن��ن سەرقاڵی یاسای قانونییەی ئیشكالیەتە توشیكردون هەرێم سەرۆكایەتی ڕاپرسینەكردن بەهۆی بەتایبەت گوایە كە هەرێم دەستوری لەسەر 2 بۆ دەدا مەسعود كاك بە بواری جاری تریش خۆی كاندیدبكاتەوە، ترسناك بەیارییەكی ئەمە من كە دیموكراسی و ب��ەع��ورف��ە ئ��ەزان��م دامەزراوەییەكان چونكە ماوەی هەر لەژێر ئیتر خولە دوو سەرۆكێك بێت، یاسایەكدا هەر چوارچێوەی بەبوونی دەستور یان بێ دەستوور. ڕێ���گ���ا: س��ی��ن��اری��ۆی ه��ەوڵ��ی ب��ارزان��ی وەك ب��ەردەوام��ب��وون��ی ه��ەردوو لەالیەن هەرێم سەرۆكی نارۆشنە، دەس��ەاڵت��دارەوە پارتی جارێك قسە لەسەر هەوڵی هەردوو الیەنەكان ڕازیكردنی بۆ پارتەكە تا ڕازیبن بە درێژكرانەوەی ماوەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی��ەك��ەی ب��ارزان��ی، لەسەر قسەیان تریش جارێكی بەیاساو ب��ارزان��ی ك��ە ئ��ەوەی��ە مافی ی��اس��ای��ی دەق���ی ت��ەئ��وی��ل��ی خۆی تریش جارێكی هەیە ئەوەی كاندیدبكاتەوە، قسەت لەسەر ئەمە

چیە؟وەك ع���وس���م���ان: ع����ەدن����ان

لەماوەی سەرۆكایەتی

هەرێمدا هەست بەجیاكارییەكی

زەق لەنێوان سەرۆكی هەرێم

و سەرۆكی پارتی نەدەكرا

25ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

لەخەمی ئ��ەوەن��دەی ئۆپۆزسیۆن مەدەنی و پرەنسیپە جێگیركردنی حوكمڕانین دیموكراسییەكانی ئەوەندە كێشەمان لەگەڵ كەسەكاندا خودی لەسەر ئێمە قسەی نییە، كاك مەسعود نییە كە ئایا پێویستە یان نا، سەركەوتوو بووە یان نا، گرنگە یان نا، ئەمە قسەی جیاواز لەسەر ئێمە قسەی هەڵدەگرێت، جێگیركردنی حوكمڕانی و ئوسوڵی ب��ەه��اك��ان��ی دەس��ت��اودەس��ت��ك��ردن��ی ئیتر بەهایانە ئەو بێ دەسەاڵتە، كۆمەڵگای بۆ ن��اوەڕۆك��ێ��ك هیچ دیموكراسی نامێنێتەوە، قسەی ئێمە لەسەر پرنسیپی ڕێزگرتنە لەیاساو بۆ بوارنەدان یاساییەكان و عورفە لەپێناو تەحریفكردنیان ملبادان و بەرژەوەندی كەس و الیەنێك، بۆیە لەرووی یاساییەو بەگوێرەی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم هیچ بوارێك بۆ بۆ نییە، كاندیدكردنەوە بارە سێ نییەو دەقێك هیچ درێژكردنەوەش لەتوانای پەرلەماندا نییە بەو كارە بۆ بوارێك هیچ بۆیە هەستێت، هەوڵێكی یاسایی نییە، بەاڵم بواری هەوڵێكی ج��ۆرە ه��ەم��وو ب��ۆ زۆر سەقامگیری بەئاراستەی سیاسی

دامەزراوەكان دەبێت هەبێت.ماوەی ئەگەر چییە گرفت ڕێگا:

ویالیەتی بارزانی درێژبكرێتەوە؟عەدنان عوسمان: گرفتی یاسایی و لێدەكەوێتەوە، گ��ەورەی سیاسی مەترسیداری سەرەتایەكی ئیتر بااڵدا، ئاستی لەسەر یاساشكێنیە بێنرخبوونی س���ەرەت���ای ئیتر هەڵبژاردنە سیاسی و پ��رۆس��ەی

لەهەرێمدا.ڕێ��گ��ا: ب��ۆچ��وون��ێ��ك ه��ەی��ە كە پێیوایە بارودۆخی ئاڵۆزی ئێستای ناوچەكە، وادەخوازێت كە پیاوێكی فەرزبكات، بارزانی وەك بەهێزی بۆچی بەشێوەیەكی ئیجابی مامەڵە ئەمری كە ناكەن دۆخێك لەگەڵ

واقع دەیهێنێتەپێش؟عەدنان عوسمان: چ كاك مەسعودو تری كەسایەتییەكانی بەرپرس و چ

ڕێگای لەجێگاو دەت��وان��ن هەرێم بەرچاو گ��ەورەو ڕۆڵی خۆیانەوە لەگەاڵڵەكردنی بەشداربن بگێڕن و پرسە هەستیارەكانی كورد لەڕێگای نوێنەرەكانیانەوە، ب��ەرپ��رس و گرنگی دیموكراسیدا لەسیستەمی جێگیركردنی ب�����ەدام�����ەزراوەو مەوقع و ن��ەك دەدرێ��ت بەهاكانی بەكۆتاییهاتنی كەسەكان، توانای خولی بەرپرسیارێتی بەرپرسەكان، كۆتایی بە ڕۆڵیان لەنێو كۆمەڵگاو بەڕێزی زۆر نایەت، حزبەكانیان بەرپرسیارێتی لەهەرێمدا هەیە تر ئیدارییان نییە بەاڵم ڕۆڵی گرنگیان لەپرۆسەی سیاسیدا هەیەو خاوەن ئەی خۆیانن، سەنگی قورسایی و چوار ئ��ەم دوای هەرێم سەرۆكی گەر یا چیدەكات؟ داهاتوو ساڵەی دوو ئ��ەو دوای تەمدیدكرا ب��ۆی بڕیاروایە ئایا چیدەكات؟ ساڵە كێشەكانی سەرجەم ماوەیە لەم ئەگەر ئەی چارەسەربكرێن؟ كورد نابێتە ئ��ەی چ��ارەس��ەرن��ەب��وو؟ خول دوای خول ئەوەی بۆ بیانوو الوازت��ری��ن بەڕاستی بمێنێتەوە؟ ب��ی��ان��وو ب��ۆ درێ��ژك��ردن��ی م��اوەی پێویستی بیانوی هەرێم سەرۆكی قۆناغەكان چونكە قۆناغەكەیە، بە پێویستیان هەمیشە هەستیارن و كۆمەڵگەیەك هەیە، بەهێز كەسی كەسی س��ەدان دەی��ان و نەتوانێت بۆ درووستبكات بەهێز بەرپرس و بینینی ئەو ڕۆڵە، ئەوا كۆمەڵگایەكی

نەخۆش و مردووە.هەیە بۆچونێك هەڵبەت ڕێگا: درێژكردنەوەی هەوڵی دەڵێت كە م���اوەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی ب��ارزان��ی هەنگاوێكە هەرێمدا لەسەرۆكایەتی ب���ەرەو دك��ت��ات��ۆری��ەت، ب��ەڕاس��ت تێدانیە؟ زێدەرۆیی بۆچوونە ئەم تریشدا ل��ەواڵت��ی بەتایبەتیش بارودۆخێكەوە بەهۆی كە هەبووە م�����اوەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی��ەك��ان

درێژكراونەتەوە؟گەر حەتمەن عوسمان: عەدنان بێت دەستور یاساو ل���ەدەرەوەی

جێگیركردنی بەمانای تەنها ئەوا دیكتاتۆریەت و ئیستیبدادە.

باوەریان ه��ەن هەندێك ڕێگا: ماوەی كە ئۆپۆزسیۆن ڕەفزی وایە درێژبكرێتەوە هەرێم سەرۆكایەتی ئ����ەوەن����دەی پ���ەی���وەن���دی ه��ەی��ە بەگرێیەكی دەروونی ئۆپۆزسیۆنەوە هەیە لەگەڵ بارزانی هیچی تر نیە؟

هیچ پێموانیە عوسمان: عەدنان گرێیەكی دەروونی دژ بە كاك مەسعود پەیوەندی پێچەوانەوە بە هەبێت، سەركردەكانی زۆرب��ەی شەخسی مەسعودەوە كاك بە ئۆپۆزسیۆن پەیوەندییەكی ئاسایی و بگرە باش و رێزو بەدیدەكرێت ئەوەی پتەوە، تەقدیرێكی زۆرە بۆ كەسایەتی كاك لەسەركردە یەكێك وەك مەسعود جۆرە هیچ ك��ورد، مێژووییەكانی ملمالنێی ل���ەدەرەوەی كێشەیەك ج��ی��اوازو ئیجتیهادی سیاسی و تر هیچی حزبی ئاسایی كێبڕكێی

نییە.ڕێگا: ئەگەر بارزانی بەو جۆرەی كە ئیستا پارتی و یەكێتی هەوڵی بۆ سەرۆكایەتییەكەی م��اوەی دەدەن بارزانی ئایا چیدی درێژبكرێتەوە، دەمێنێتەوە بۆ ئەوەی قسەی مافی لە هەڵبژێردراوی ئ��ەو بڵێت كە

70%ی خەڵكە؟هەر ئاكامی عوسمان: عەدنان چەشنە ل��ەو هەنگاوێكی ج���ۆرە شەرعی و پرسیارێكی ژێر دەكەوێتە

یاسایی گەورەوە.هەوڵەو ئەو تێپەراندنی ڕێگا: ماوەی درێژكرانەوەی سەرگرتنی س��ەرۆك��ای��ەت��ی ب��ارزان��ی، ب��ەڕای پەیوەندییەكانی ئایندەی بەڕێزت سەرۆكایەتی ئۆپۆزسیۆن و نێوان

هەرێم بەرەو كوێ دەبات؟ ع���ەدن���ان ع��وس��م��ان: ب���ەرەو بنبەستێكی تەواوی دەبات، نەك هەر پەیوەندییە سەرجەم بەڵكو ئەوە سیاسییەكانی هەرێم بەئاراستەیەكی مەترسیدار دەبات چونكە وەك وتم بۆ: سەرەتایەك دەبێتە ئەمە ئیتر بە یاساكان ملبادانی یاساشكێنی،

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(26

ب��ەپ��ێ��ی ب��ەڵ��گ��ەن��ام��ەی��ەك��ی ڕێگا گ��ۆڤ��اری دەس��ت كە نهێنی عەلمانی حزبێكی ك��ەوت��ووە، ئیسالمییەكان ح��زب��ە لەجێی نامەیەك دژەتیرۆر یاسای دژی دەكات و هەرێم سەرۆكی ڕەوانەی شەرمەزاردەكات، ئیسالمییەكان كە یاساكە لەپەرلەمانی كوردستان هاوشێوەی ل��ەس��ەردراو دەنگی واڵت���ان���ی ت��ری

دنیا بۆ ڕووبەرووبوونەوەی بەناو تیرۆری ئیسالمییەكان دانرا.

نامەیەكەو بەڵگەنامەیە ئەو لەالیەن سكرتێری یەكێك لەحزبە كوردستانەوە عەلمانییەكانی ڕەوان������ەی ب���ارزان���ی ك����راوەو داوایلێدەكات واژۆ لەسەر یاساكە ئیسالمییەكانی لەكاتێكدا نەكات، پەسەندیانكردو پەرلەمان ن��او عەلمانییەكانی پێش و ه��ەرزوو

دەنگیانپێدا.سەیر لەوەدایە یاساكە تایبەتە

ئیسالمییەكان و ب��ە

ل��ەس��ەر ئ��ەوان��ی��ش دەرك����راوە، لە هیچكام ئ���ەوەی ن��ەك ب��ەاڵم فشاریان ئیسالمییەكان حزبە ب����ارزان����ی بۆ ن��ەخ��س��ت��ەس��ەر لەڕیزی تەنانەت واژۆنەكردنی، پ��ێ��ش��ەوەی ئ���ەوان���ەداب���وون كە

دەنگیان بۆدا. 2006\4 \3 ل���ەڕۆژی یاساكە ل���ەپ���ەرل���ەم���ان���ی ك��وردس��ت��ان پەسەندكراو ئەو سەركردەیەش كە بەنوسراوی نهێنی و بەتایبەتی و 2006\4\4 ڕۆژی لە 778م ژم��ارە نارد بارزانی بۆ نامەی

ڕێگا، تایبەت

هەڵوێستێكی كاكە حەمە، ئیسالمییەكان شەرمەزاردەكات

بەپێی بەڵگەنامەیەك حسك جێگەی ئیسالمییەكان دەگرێتەوە

27ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

هەڵوێستێكی كاكە حەمە، ئیسالمییەكان شەرمەزاردەكات

بەپێی بەڵگەنامەیەك حسك جێگەی ئیسالمییەكان دەگرێتەوەكە یاساكە واژۆنەكات، محەمەدی گشتی سكرتێری مەحمودی حاجی دیموكراتی سۆسیالیست حزبی خ��وارەوە ئەمەی كە كوردستانە

دەقی نامەكەیە:ب���رای ب��ەرێ��ز: ج��ەن��اب��ی كاك هەرێمی سەرۆكی بارزانی مسعود

كوردستان پێشكەش...ساڵو ڕێز...

ئ��ەو ن��ام��ەی��ە پ��ەی��وەن��دی بە لە هەیە گرنگەوە مەسەلەیەكی دواڕۆژو كوردستان و كۆمەڵگای ئەویش میلەتەكەشمان مێژووی پ����رۆژەی ب��ەرەن��گ��ارب��وون��ەوەی تیرۆر ئەمرۆ ت��ی��رۆرە, قانونی دیاردەیەكی بۆتە ڕەشەكوژی یا كەبەشێكە كوردستانیش جیهانی و پر ب��ەری��ن و پ��ان و جیهانە ل��ەو كوردستانیش بۆیە لەجەنجاڵ دژی ب��ەق��ان��ون��ی پ��ێ��وی��س��ت��ی ڕەشەكوژی یا تیرۆر هەیە خەڵكی كوردستان لەمێژووی دوورو درێژی خۆیدا هەمیشە لەناوچووی دەستی لە داوە باجەكەی ب��ووەو تیرۆر ك��ردووە ملیان ك��وردو ڕاب��ەران��ی ب��ە پ��ەت��ی س���ێ���دارەوە ت��ا گ��ۆڕی ئەنفال كیمیاباران و بەكۆمەڵ و لەدەستیهاتووە دوژم��ن ئ��ەوەی بەاڵم درێغیاننەكردووە لەكورد هیچ ڕەوا بەرگری جگەلە ك��ورد تیرۆر ك��اری بۆ پەنای ڕۆژێ��ك شەڕەكان جەبهەی لە نەبردووە دەبوو شەهید پێشمەرگە كاتێك دی��ل ل��ەدوژم��ن دەگ��ی��را پ��ارێ��زراو بووەو قەت تۆڵەی لێنەكراوەتەوە

ئەو )1991( ل��ەئ��ازاری تەنانەت كیمیابارانی ئەنفال و ه��ەم��ووە هەڵەبجەش كرا لەو هەموو دیلەی بەڕێزەوە كەوت كورد دەستی كە بەرێكرانەوە تا بەخێویانكردن بەشێكی جەنابتان بەڕێز ب��رای زۆری باجی تیرۆرتان داوە لە براو كەس و كارت تا خەڵكی كوردستان ماوەیەكە لە پەرلەمانی كوردستان باس و تیرۆر دژی تیرۆرو قانونی لێدەكرێت جۆربەجۆری خواسی ب��وون��ی ق��ان��ون ب��اش��ە ب���ەاڵم بۆ كە ك��وردی قانونی یەكەم ك��وردو میلەتێكی زەحیەی دەستی ئیعدام و قانونی یەكەم لە سێدارەیە پەتی الی ئیعدام وشەی دانانی خۆیدا دەزان��م بەقورسی شەخسی م��ن ڕاستە ئێمە لەناوچەیەكی نائارام و بڕگەی بەاڵم گرفتداین گیرو پڕلە كە ناوی نییە ئاسان ئیعدامیش جۆربەجۆریش حوكمی سزاو یان من ئیعدام لە نییە كەمتر هەیە لەگەڵ ب��ەاڵم یاساكەدام لەگەڵ كەس بۆ مەرگ یا ئیعدام وشەی شیاوی كەسە ئ��ەو ئەگەر نییە بۆ كەی سیغەیەكی بێت مردنیش

تیرۆریش پێناسەی دیاریبكەن و سبەینێ ئ��ەگ��ەر نییە ئ��اس��ان پ��ەالم��اری م��ەرك��ەزی حكومەتی كورد كەیدا شوێنەكانی كەركوك و ئایا حكومەت تیرۆرە بكات دیفاع داوای كەسێك ئایا ناكات تیرۆر مافی خۆی بكات تیرۆرە لە رۆژی دەن��گ زۆری��ن��ەی ب��ە 2006\4\3ئیعدام و سجنی هەتاهەتایی و پانزە ساڵ حكومیان پەسەندكرد من دژی نازانم بەپێویستی یەكەمم و خاڵی بۆ ناو پرۆژەكە یا قانونەكە دوای پەسەندكردنی پێویستی بە ئیمزای هەیە كوردستان هەرێمی سەرۆكی ئیمزای جەنابتان ئ��ەوی��ش ك��ە دەكەن ئەو كات كاری پێدەكرێت من ئەندامی مرۆڤ و پێشمەرگەو وەك پەرلەمانی كوردستان لەو نامەیەدا نووسیوە خۆم ڕای جەنابتان بۆ كەوا وردەكاری زیاتری تێدابكرێت جەنابتان ئیمزای هیواداریشم

لەسەر وشەی ئیعدام نەبێت.محەمەد حاجی مەحمود

حزبی فراكسیۆنی س��ەرۆك��ی ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی سۆسیالیست

كوردستان

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(28

لە هەمیشەیی زۆرو ڕێكالمی رووپەری ڕاگەیاندن و كەناڵەكانی رۆژنامەو گۆڤارەكان، بووەتە هۆی حكومەتیش هاواڵتیان و ب��ێ��زاری ناپەرژێتە كە سەری هەمیشە وەك ژیانی گرنگی الیەنی هەندێ سەر هاواڵتیان تازە خەبەری بووەتەوەو ب���ەت���ەم���ای ئ���ەوەی���ە س��ان��س��ۆر ب��خ��ات��ەس��ەر ڕێ���ك���الم و ش��ێ��وازی ڕاگەیاندنەكان، لە ئەنجامدانی كە پێیوایە پەرلەمانتارێكیش كاری وەزارەتی ڕۆشنبیرییە یاساو رێنمایی دەربكات بۆ ئەو مەبەستە، بەرپرسی بەشی ماركێتینگی یەكێك لەرۆژنامەكانیش ئەەوە دەخاتەڕوو الیەنێك كەس و هیچ ئێستا تا كە نەكردوون و لەگەڵ لێپرسینەوەی دام ودەزگایەكی لەهیچ ڕێنمایشیان

حكومەتەوە بۆ نەهاتووە.

ڕێكالم، فاكتەرێك بۆ گەشەی ئابوری

ڕاگەیاندن لەدەزگاكانی ڕێكالم

ڕادیۆو تەلەفزیۆنەوە بە ڕۆژنامەو بەشێوەیەكی بەرچاو زیادیكردووە، ب��ۆت��ە س��ەرچ��اوەی��ەك��ی ب��ەس��ود دەزگاكان، بۆ داراییەوە ل��ەڕووی زۆربوونی بەپێچەوانەوە ب��ەاڵم بە ڕێكالم بۆتە هۆی زیانگەیاندن باڵوكردنەوەی چونكە هاواڵتیان، مەبەست ئەوەندەی ڕێكالمەكان، لێی قازانجی مادییە، نیوهێندە بیر ئەندازەیەك چ تا لەوەناكرێتەوە

سود بە هاواڵتی دەگەیەنێت.هەرێمی كوردستان جیاواز لەشارو بەهۆی عیراق، تری ناوچەكانی سەقامگیرییەی ئ��اس��ای��ش و ئ��ەو پێشكەوتنێكی ه��ەی��ە، ب��وون��ی ئ��ێ��ج��گ��ار گ�����ەورەی ب��ەخ��ۆی��ەوە بە ڕوویەكەوە، لەهەموو بینیوە ئەمەش ئابووری، الیەنی تایبەتی فاكتەرێك بووە بۆ هاتنی كۆمپانیا دونیا، گەورەكانی بەرهەمهێنەرە پێشكەوتووەكان واڵت��ە زۆرب���ەی كۆمپانیاكانیانەوە ل��ەڕێ��گ��ای س��ەرم��ای��ەگ��وزای��ی��ەك��ی زۆری���ان بەرهەمهێنان مەبەستی بە كردووە گۆرانكارییە ئ��ەم لەكوردستان، لێی ه���ەم���والی���ەك گ����ەورەی����ە

س����ودم����ەن����دب����وون، م��ی��دی��اش لەكوردستان پشكی لەم قازانجەی پێشكەوتنەوە ئ��ەو ب��ەه��ۆی ك��ە

هاتۆتەئاراوە بەركەوتووە.

ڕێكالم لە ئێستادو ڕابردوودالە سااڵنی ڕابردوودا زۆربەی ئەو بوونیان كە دەزگایانەی كەناڵ و لەالیەن لەكوردستان، ه��ەب��وو حزبەكانەوە هاوكاری مادی دەكران، هەندێك ئیستاش ه��ەرچ��ەن��دە تەمویلیان حزب دەزگایانە لەو زۆر جیاوازییەكی ب��ەاڵم دەك��ات، ڕاب��ردوودا، ئێستاو لەگەڵ هەیە كۆمپانیا زۆربوونی بەهۆی ئێستا ب��ازرگ��ان��ی��ەك��ان��ەوەو زی��ادب��وون��ی كەناڵەكانی بازرگانی جموجۆڵی ڕێكالمانە لەو سودیان ڕاگەیاندن دەزگاكانیانەوە لە كە ك���ردووە توانیویانە ب��اڵوی��دەك��ەن��ەوە، بكەن پاشكەوت ب��اش پارەیەكی ك���ە ب���ەه���ۆی ڕێ��ك��الم��ك��ردن��ەوە ئەمەش بەاڵم دەستیاندەكەوێت، ه��ێ��ش��ت��ا ن��ەی��ت��وان��ی��وە ه��ەم��وو پربكاتەوە، بۆ خەرجیەكانیان ڕاگەیاندن دەزگاكانی هەرچەندە ڕێكالم بە پشت واڵتان زۆربەی لە دەب��ەس��ت��ن، ب��ۆ ب��ەڕێ��وەب��ردن��ی ناكرێت نابێت و ب��ەاڵم خ��ۆی��ان، كەسێك چەند بەرژەوەندی لەبەر بەرژەوەندی گشتی وەالبنێیت، هەتا لەكاتێكدا بێت، میدیاش ئەگەر نابێت بەاڵم خەڵكە، موڵكی میدیا بەشێك لەبیربچێت ئ��ەوەم��ان لەكارە ڕێگرتنە میدیا ل��ەك��اری

ڕاپۆرتی: دارا عەبدوڵاڵ

ڕاگ�ەیاندنەكان خەمی پارەیانەڕێ���ك���الم، ه��اواڵت��ی��ان��ی ب���ێ���زارك���ردووەو ب��ووەت�����ەوە خ��ەب��ەری ت�����ازە حكومەتیش

29ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

ڕاگ�ەیاندنەكان خەمی پارەیانەڕێ���ك���الم، ه��اواڵت��ی��ان��ی ب���ێ���زارك���ردووەو ب��ووەت�����ەوە خ��ەب��ەری ت�����ازە حكومەتیش

ئەگەر چما نەرێنیەكان، خ��راپ و خۆیان سەرچاوەی كاری خراپ بن!

ڕێكالم، تاكە سەرچاوەی دارایی میدیای ئەهلی

ب��ەرپ��رس��ی ب��ەش��ی ڕێ��ك��الم لە ڕەوف( )هانا ئاوێنە ڕۆژن��ام��ەی پێیوایە« بابەتە ب��ەم سەبارەت ناتوانین پشت بە ڕێكالم ببەستین، ب���ەاڵم ل���ەب���ەرئ���ەوەی ڕۆژن��ام��ە ڕێكالم كەمە، فرۆشی لەئێستادا باش زۆر بەشێكی توانیوویەتی سوكبكات، ئابووریمان لەباری دەتوانیین زۆربەی پێویستیەكانمان پربكەینەوە، ڕی��ك��الم پ���ارەی ب��ە ئاوێنەش ڕۆژنامەی دەزانن خۆتان نییە رێ��ك��خ��راوێ��ك ح���زب و هیچ ڕێكالم لەبەرئەوە هاوكاریبكات بۆ ئێمە زۆر گرنگە بەاڵم هێشتاش نەیتوانیوە هەندێك كەم و كورتیمان هەیە بۆمانی پڕبكاتەوە، بۆ نمونە بدەین باش مووچەیەكی ناتوانین پارەی چونكە بەكارمەندەكانمان،

ڕێكالم بەشی ئەو شتانە ناكات«.س����ەب����ارەت ب���ە چ��ۆن��ی��ەت��ی شوێنی ڕێ��ك��الم و ب��اڵوك��ردن��ەوەی ڕێ��ك��الم ل��ەڕۆژن��ام��ەك��ەی��ان��داو لەالیەن ڕێ��ك��الم چاودێریكردنی بۆ خۆیان بەدواداچونی حكومەت و كۆمپانیاكان كە كااڵكانی بەرهەم و ڕێكالمی بۆدەكەن، ئەو بەرپرسەی ئێمە الی ڕای��گ��ەی��ان��د« ئ��اوێ��ن��ە بەم هەیە جیاوازییان ڕێكالمەكان شێوەیە، ڕێكالمی چارەك و ڕەنگدار ) 15 سم – )ملون( قەبارەكەی كە

الپەڕەی لە ئەگەر دەبێت ) 17 سم پەنجا حەوسەدو 750 بێت یەكەم قەبارە هەمان نرخەكەیەتی، دۆالر الپ��ەڕەك��ان��ی ل��ە سپی ڕەش و ب��ە چوارسەدو 450 نرخەكەی ن��اوەوە ترمان قەبارەیەكی دۆالرە، پەنجا – 20سم ( قەبارەیە نیو كە هەیە لە ئەگەر ئەمە دەبێت ) سم 30بێت ڕەنگی بێت و یەكەم الپ��ەڕەی پەنجا ش��ەس��ەدو 650 نرخەكەی بەڕەش و ناوەوە لە بەاڵم دۆالرە، سپی 450 چوارسەدو پەنجا دۆالرە، الپ����ەڕەی ت��ەواوم��ان ه��ەی��ە وات��ا الپەڕەكە هەموو ڕێكالمەكە ئەگەر داگیربكات بە ملونی ئەوا نرخەكەی دەگاتە 1500 هەزاروپێنج سەد دۆالر، بەاڵم رەش و سپی نرخی 1000 هەزار تریشمان جۆرێكی ئێمە دۆالرە، بۆ ڕێكالمەكە ئەگەر ئەویش هەیە شەش مانگ بوو ئەوا كەمكردنەوەی ئەگەر هەیە و دەم��ان لەسەدا 10%بۆ ساڵێك بوو ئەوا كەمكردنەوەكە

%20 لەسەدا بیستە«.

میدیاكان تەنها لە ڕێكالمدا ئازادن!

س�����ەب�����ارەت ب����ە س��ان��س��ۆر نیە سانسۆرێك هیچ »نەخێر لەالیەن نییە بەدواداچونێك یان حكومەتەوە، واتە هەموو دەزگاكان جۆرە هەر لەباڵوكردنەوەی ئازادن ڕێكالمێك بۆ هەر جۆرە كااڵیەكیش ڕۆژنامەی وەك ئێمە بەاڵم بێت، كااڵ بەرهەموو هەندێك بۆ ئاوێنە جگەرەو وەك ن��اك��ەی��ن، ڕێ��ك��الم

ل��ەالی��ەن ت��ەن��دروس��ت��ی، بابەتی ڕێنماییەكمان هیچ حكومەتیشەوە وەك خۆشمان پێنەگەشتووە، كوالیتی لە نین بەرپرس ڕۆژنامە كااڵو بەرهەمەكان ئێمە هەرچییەك

بێتە المان ڕێكالمی بۆ دەكەین«.سەنگەر خورشید بەرپرسی بەشی ڕاگەیاندن و ڕێكالم لە كۆمپانیاكانی پێیوایە بیناسازی، ب��ۆ ئ���ۆردو »هەردووال قازانج لە ڕێكالم دەكەن دەزگاكان، هەمیش كۆمپانیا، هەم هەركاتێك كۆمپانیا وەك ئێمە ڕێكالم بكەیین، دوای باڵوبوونەوەی لێشاو بە یەكسەر دەزگ��اك��ان لە ت��ەل��ەف��ۆن��م��ان ب��ۆ دێ��ت ل��ەالی��ەن هاواڵتیانەوە، پرسیاری ئەو بابەتە

دەكەن كە ڕێكالمی بۆ كراوە«.

حكومەتی هەرێم تازە خەبەری بووەتەوە

چاودێریكردنی ب��ە س��ەب��ارەت ڕێكالمكردن و لێپرسینەوەی حكومەت ڕێكالمی بەرهەمانەی ك��ااڵو ل��ەو گوتی بەرپرسە ئەو دەكرێت، بۆ ڕۆشنبیری وەزارەت��ی »ماوەیەكە ناردوین بۆ ڕێنماییەكیان چەند دەبێت ڕێكالمكردن، بە تایبەتە كە ڕێنماییانەوە، بەو پابەندبین ئێمە دەبین، لێپرسینەوە توشی دەن��ا نەبوو، پێشتر دەیلێم كە ئەمەی بۆ كەناڵێكەوە لە نرخەكانیشیان نمونە بۆ دەگۆڕیت، تر كەناڵێكی كوردستان تیڤی لە كاتی دراماكاندا دۆالر پانزە ) 15 ( چركە یەك بۆ لەهەمان كوردساتیش وەردەگ��رن،

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(30

چواردە ) 14 ( بری كاتدا شوێن و كەناڵی سپێدەش وەردەگرن، دۆالر بۆ هەر چركەیەك بری )9 ( نۆ دۆالر وەردەگرن، كەناڵە ناوخۆییەكانیش دەقەی بری ) 45 (چل و پێنج هەزار

دینار وەردەگرن«.پەرلەمانتاری محەمەد ك��اردۆ پەرلەمانی لە گۆڕان فراكسیۆنی كوردستان، لەسەر بابەتی ڕێكالم و ڕێكخستنی بۆ یاسایەك دەركردنی دەڵێت« ئێمە لە پەرلەمانەوە هیچ یاسایەكمان نییە لە چوارچێوەیەكدا ئیشی ئ��ەوە پێموایە ڕێكیبخات، وەزارەتی یان كۆنترۆڵە كوالیتی ڕێنمایی ئەوان دەبێت ڕۆشنبیری، پەیوەندیشی هەرچی دەربكەن، بۆ ئەوە هەیە ڕاگەیاندنەكانەوە بە جێگای ڕۆژنامەگەریدا لەیاسای

كراوەتەوە«.

ڕاگەیاندنەكان تەنها خەمی پارەیانە!

ن���ەم���اوە زۆر ت��ام��ی ڕێ��ك��الم كەناڵێك ه��ەر ب���ووە، بێكەڵك ئ����ارەزوی خ��ۆی چ��ی بووێت ب��ە بەس ئ���ەوان ب��اڵوی��دەك��ات��ەوە، هیچ پەیداكردندان پارە لەخەمی گ��وێ��ن��ادەن ب��ەه��ەس��ت و س��ۆزی بە كەناڵەكان هەموو ه��اواڵت��ی، ناوخۆییەكانیشەوە، ئاسمانی و ئەوە ڕۆژنامەكان هەر باسی مەكە، كە حامید(ە )هێرش قسەی ئەمە لە بواری ڕێكالم كاردەكات، ئیشی تەنها ئەوەیە ڕێكالم بۆ كەناڵەكان دەكات ئەو باس لەوە پەیدابكات، ڕێكالمیان كاتێك دەزگ��اك��ان كە لەكوالیتی و كات هیچ دەبەیت بۆ نەپرسیوە، بەرهەمەكانیان باشی بەالیانەوە پارەیە بڕە ئەو ئەوان لەو دەستیاندەكەوێت، كە گرنگە

پارەیەش برێكی كەمی دەدەن بەو.

ڕێكالم بەهەڕەمەكی دەكرێتئ����ەوەی ج��ی��گ��ای س��ەرن��ج��ە، ڕێكالمكردن لە ڕاگەیاندنی كوردیدا زیادیكردووە، زۆر ئەوەی لەگەڵ

هەستدەكرێت هیج سانسۆرێك نییە لەوەی كۆنترۆلبكات دەزگاكان كە هەرچی هەیە باڵویبكەنەوە یان نا، ئەمە لە كاتێكدا كاری حكومەتە بە دوداچوون یان چاودێری ڕێكالمكردن

بكات بەرپرسەكەی ڕێكالم لە ڕۆژنامەی ئاوێنە، باسی لەوەكرد » بەداخەوە فیدباكی نەمانتوانیوە ئێستا تا ئەو ل��ەس��ەر وەرب��گ��ری��ن خوێنەر باڵویدەكەینەوە، كە ڕێكالمانەی بۆ گرنگە زۆر ئەمە لەكاتێكدا چەند تا بزانێت كە ڕۆژنامەیەك خ��وێ��ن��ەرەك��ەی ڕازی���ی���ە، ن��ەك ئەو ت��ەواوی بگرە ڕێكالم، بەس باڵویدەكەینەوە، كە بابەتانەش كە هەوڵدەدەین ل��ەم��ەودوا بۆیە ئەو كارەبكەین چونكە بە قازانجی

ڕۆژنامەكەمانە«.

هاواڵتیان، لە ڕێكالم بێزارنماڵەوەیە، ژنی ج��ەالل شەهال ئ��ەو ك��ات��ەك��ان��ی خ��ۆی زۆرب���ەی م��اڵ��ەوە ك����اری ئ��ی��ش و دوای تەلەفزیۆن ت��ەم��اش��اك��ردن��ی ب��ە زۆری گلەییەكی ئەو دەباتەسەر، هەبوو لە كەناڵە تەلەفزیۆنەكان و دەی���گ���وت« ك��ەن��اڵ��ەك��ان ت���ەواو كارییان ئیش و ناخۆشیانكردووە، ئاخر ڕێ��ك��الم، ب��ۆت��ە ه��ەم��ووی كاتەكەی درامایەك هەیە مانای دەقیقەیە 30 ڕێكالم بەبێ خ��ۆی ئەوان یەك سەعاتی تەواوی بەاڵم بۆ حسابێك هیچ پ��ێ��دەك��وژن، تایتڵی هەیە دراما ناكەن، بینەر دەستپێبكات، كە ت��ەواون��ەب��ووە دادەبەزێنن، ڕێكالمەكە یەكسەر ڕێكالم لەداخی زۆرج��ار باوەربكە تەمسیل و سەیركردنی ل��ە وازم ئەوە داواكاری ئەو هێناوە، دراما دابەزاندنی لەكاتی كەناڵەكان بوو كات و رەچ��اوی كەمێك ڕێكالمدا هەستی بینەر بكەن، ئەگەر وانەكەن

خۆیان زەرەردەكەن«.بۆ ڕیكالمی ك��ااڵی��ەی ئ��ەو م��ن بكرێت ئامادەنیم بیكرم، ئەمە قسەی

لە موحەممەد(ە )هۆگر هاواڵتی شاری هەولێر، بەڕای ئەو كااڵیەك خۆی ناوێت ڕێكالمی بێت ب��اش بەرهەمیان كە كۆمپانیایانەی ئەو هەوڵدەدەن نافرۆشرێت خراپەو ل��ە ڕێ��گ��ای ڕێ��ك��الم��ەوە ك��ااڵك��او ساغبكەنەوە، بەرهەمەكانیان كوردستان »ل��ە ڕای��وای��ە هۆگر لەسەر نیە چ��اودێ��ری��ی��ەك هیچ ڕاگەیاندنەكاندا لە ڕێكالمكردن، ه���ەر دەزگ���ای���ەك و ب���ەئ���ارەزوی هەموو پەیداكردن پ��ارە بۆ خۆی بەرنامەكانی كردۆتە ڕێكالم، لەبەر بۆ ڕێكالمی شتەی ئەو من ئەوەیە

بكرێت، لە بازاردا نایكرم«.

چی بكرێت باشە؟رووندەبێتەوە ئەوە سەرەنجام ڕێكالمدا بواری لە فەوزایەی ئەو درووس���ت���ب���ووە ل��ەك��وردس��ت��ان، یاسایەكە ن��ەب��وون��ی ئەنجامی ك��ە ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی ت��ەن��دروس��ت كە ك��ات��ان��ەش ئ��ەو ڕێكیبخات، مرۆڤ بەرپرس نەبوو لە بەرامبەر ئەوە نەبوونیەوە، بەهۆی یاسادا ئەنجامێك وەها چاوەرێی دەكرێت بوونی كوردستاندا لە كە بكەیت واڵتانی زۆربەی لە چونكە هەیە، كردنی بۆ هەیە یاسایەك دونیا ئامانجی باڵوكردنەوەی، ڕێكالمی تەواوی زۆربەی ڕێكالم، ڕاكێشانی سەرنجی كڕیارە بۆ بەرهەمەكەی، كە ب��ڕوای��ەی ئ��ەو بیهێنێتە تاكو دیكە یەكێكی ل��ە ئ��ەو ك��ااڵك��ەی تر بەمانایەكی وات��ا باشترە، كااڵكانە ساغكردنەوەی بۆ ڕێكالم ئەم ئەگەر بەاڵم بازارەكاندا، لە كااڵیانەی ساغدەكرێنەوە چاودێری ڕێكالمەی ئەو یان لەسەرنەبوو، لە دەك��رێ��ت بەرهەمانە ئ��ەو ب��ۆ دەزگاكاندا چاودێری لەسەرنەبوو، ئێستاوە ل��ە ه��ەر دەب��ێ��ت ئ���ەوە بێئاگایە خەڵكە ئەو بۆ فاتیحە داب��خ��ەی��ن ك��ە ك��ەوت��ون��ەت��ە ژێ��ر یاساش كە پرۆسەیەك كاریگەری

ئاگای لێنیە.

31ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

حەوت ڕۆژ پێش كەوتنی بۆی ناردووەصەدام حسێن بۆ تاڵەبانی: تۆ پەیوەندی

سۆزداریت لەگەڵ ئەمریكا هەیە

لە كە بەڵگەنامەیەك بەپێی طالبانی )جالل بەناوی كتێبێكدا باڵوكراوەتەوە، ومواقف( احداث ص������ەدام ح��س��ێ��ن س���ەرۆك���ی حەوت عێراق ل��ەس��ێ��دارەدراوی

رۆژ پێش كەوتنی و لەناوچوونی جەالل بۆ نامەیەكی ڕژێمەكەی، تۆمەتباری ن��اردووەو تاڵەبانی دەك���ات ب���ەوەی ك��ە ه��اوك��اری ئ��ەم��ری��ك��او ق����ەوارەی زای��ۆن��ی نامەی كە پێشیدەڵێت دەك��ات و

سۆزداری لەگەڵ ئەمریكا هەیە.لەنامەكەدا حسێن ص���ەدام

ب��ارزان��ی ب��ۆ وێنەیەكیشی ك��ە ن����اردووە ب��ۆ ئ��اگ��ادارب��وون، نیگەرانی خۆی لە هاوكاریكردنی لەالیەن هاوپەیمانانی ئەمریكاو ت��اڵ��ەب��ان��ی��ی��ەوە دەرب���ڕی���وەو دەزانم خۆمی بەئەركی دەڵێت« جارەت ئەم گەمەی لەترسناكی

ئاگادارتبكەمەوە«.

ڕێگا، تایبەت

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(32

پێئەدات و هۆشداری هەروەها ئاگاداریدەكاتەوە ل��ەوب��ارەوە دژی واڵت��ەوەو ب��ەرەی بێتە كە

داگیركاران بوەستێتەوە.بەڵگەنامەكە، بەپێی ه��ەر نامەكەی وەاڵم��ی تاڵەبانیش صەدام ئەداتەوەو پێیڕادەگەیەنێت ك��ە ه��ەڕەش��ەك��ان��ت��ان ل���ەدژی

بەتاڵ و هەڕەشەیەكی ئێمە بچووكە.

ت��اڵ��ەب��ان��ی ئ����ەوەی بۆ ص���ەدام خ��س��ت��ووەت��ەڕوو« ئ�����ەوەی ج��ێ��ی داخ����ە كە پەندە وان��ەو ئێوە هێشتا پێویستەكانتان لەو هەموو مەینەتییانە ك��ارەس��ات و وەرن�����ەگ�����رت�����ووە ك��ە توندوتیژی بەسیستەمی گەلی بەسەر دیكتاتۆری ئابوورییەكەو ع��ێ��راق و قەوارەكەیدا سوپاكەی چەندین ه��ێ��ن��اوت��ان��ەو ج��ەن��گ��ی ن��ێ��وخ��ۆی��ی و جیهانیشیان هەرێمی و

بەسەرداهێنا«.ئ��ەم��ەی خ����وارەوە دەقی نامەكەی هەردوو ناوبراوەوە بۆ یەكتری:

نامەكەی صەدام حسێن:

ب��ەن��اوی خ���ودای بەخشندەی میهرەبان ل������ە ص��������ەدام

حسینەوە بۆ جەالل تاڵەبانی ل����ەم����اوەی����ەك����ی درێ�����ژ پەیوەندییەكی ل��ەم��ەوب��ەرەوە س���ۆزداری���ی ل��ەن��ێ��وان ئ��ێ��وەو زایۆنی و ق���ەوارەی ئەمەریكاو دەبیستین و تردا الیەنێكی چەند خۆیشمدا ل��ەدڵ��ی دەب��ی��ن��ی��ن، دەمگوت كەوا جەالل كە ناسراوە ب��ەش��ێ��وازە س��ی��اس��ی��ی��ەك��ەی و

تەكتیكە تایبەتیەكانی، پێدەچێت لەبەرژەوەندی كە وایدانابێت دیدو تێڕوانینییەوە جۆرێك لەم لەگەڵ سۆزدارییە پەیوەندییە لێكراوەكاندا ن��ەف��رەت الیەنە

بنیاتبنێت. ئەم حاڵەتەش الی ئێمەو الی نیمچە حاڵەتێكی تر خەڵكی لەبەرئەوەی ن��ەك ن��اس��راوە،

ڕەواب��ێ��ت، كاتێكە پ���ێ���زان���راوە ب��ەڵ��ك��و بەبیرخۆمان )جەالل( كەسایەتی ئەم ئێستا ب��ەاڵم دێنینەوە، كەوتۆتە سۆزدارییە پەیوەندییە ترسناكەوە، قۆناغێكی نێو ئاساییەوە لەپەیوەندیی چونكە بۆ ئاسایی و سەروو بۆ گۆڕاوە هێزەكانی لێكردنی پێشوازی

خۆسازدانی ب��ۆ ئ��ەم��ەری��ك��او، هاوبەش لەگەڵیاندا بۆ كردنەوەی بەرەیەك لەباكووری عێراق دژی بەمەبەستی عێراق گەلی سوپاو س��ووك��ك��ردن��ی ئ���ەو ك��ۆس��پ و هێزەكانی ك��ە بارگرانیانەی تری لەقۆڵەكانی داگیركەران ڕووبەڕوویان جەنگەوە ب��ەرەی ئەو سووككردنی دەب��ێ��ت��ەوەو لێیاندەكەوێت و كە سزایانەش ئ���اس���ان���ك���ردن���ی پیادەكردنی ج��ۆری ئ�������ەو ك���������ردەوە كە سەربازییانەش لەسەر ئاستی جیهانی پ��������ەردەی ل���ەس���ەر

هەڵدراوەتەوە. ب��ۆی��ە م��ن ل���ەڕووی ئەخالقی و باوەڕداریم و دەس����ت����ووری����ش����ەوە دەزانم خۆمی بەئەركی ئەم گەمەی لەترسناكی جارەت ئاگادارتبكەمەوە، ج��ا ئ��ەگ��ەر ت��ۆ خ��ۆت و خۆتان تریش ئ��ەوان��ی بەدەست ئەم تێوەگالنەوە دەڵ��ێ��م منیش دەدەن، ه��ەرچ��ەن��دە م��ەس��ەل��ەو ك��ێ��ش��ەك��ان ل��ەن��ێ��وخ��ۆی ی���ەك گ��ەل��دا ئ��اڵ��ۆزی��ش لەدواییدا ئ��ەوا ببێتەوە، چارەسەرێكی دەگاتە هەر وەها كە بنچینەكەی ئەوەیە مێژووی گ��ەل و )بێگومان یەكن، هەموویان نیشتمان( بەاڵم سیاسەتمەدارانی پیشەدارو خووگرتوو بەتێڕوانینی كورتیان كێشەكان كاتێك م��ێ��ژوو، ب��ۆ لەگەڵ هاوكاری ڕادەی بەباری ڕۆڵەكانی لەدژی دەبەن بیانیدا ڕەچ��ەڵ��ەك��ی خ��ۆی��ان و ل��ەدژی واڵتەكەشیان، ئایندەی هەموو حاڵەتەكەش بێگومان ئ���ەوا

33ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

ئاڵۆزییەكی نوێی بەسەردا دێت. مێژوودا الپەڕەكانی لەهەموو نەماندیووە كە بۆ بەدەستهێنانی چ���ەن���د ب���ەرژەوەن���دی���ی���ەك���ی پ���اك ئ���ەم ج���ۆرە ڕەف���ت���ارەی ڕواڵەتی یان تێوەگیرابێتەبەر، پاك ل��ەب��ەره��ەم��ی فەرمانێك ی���ان ه���ەر ش��ت��ێ��ك ك��ە م��رۆڤ ب��ەه��ێ��زو س���ەرب���ەرزدەك���ات و ب���ڕی ك��ەم��ی ب��ەرژەوەن��دی��ی��ە مسۆگەربكات ب��ۆ پتەوەكانی نیشتمانپەروەرانەی كە لەوانەی دڵنیاشین وەك مسۆگەركراون، ك��ە ه���اوك���اری ئ��ێ��وە ل��ەگ��ەڵ بەكردەوە )ئەگەر داگیركەرانداو هەرگیز ئەوا بخەنەسەری( پێ

لەم ڕێسایە بەدەرنابێت. ه��ەم��ی��ش��ە ئ���ەم���ەری���ك���او لەتاكتیكەكانی ژاپۆنییەكان كەلێنێك ویستویانە خۆیاندا زیندووەكانی جومگە نێو بخەنە پ��ەی��وەن��دی��ی ن��ێ��وخ��ۆی ی��ەك گ���ەل، ن��ێ��وان ڕۆڵ��ەك��ان��ی ئەم ناوچەكەش دەوڵەتانی گەلەو ل���ەپ���ەی���وەن���دی���ی ن��ێ��وخ��ۆی یەكترییاندا، چونكە وەها دیارە ڕاڕایی و لەگومان و هەمووان كە نیازەكانیان ترو ژوانی دابڕانی بۆ خ��ۆس��ازدان پ��الن و نەخشەو

داهاتوویان پیادەدەكەن.بەش هێزەكان لەكاتێكیشدا خۆیاندا لەنێوان دەب��ن و بەش بەئاسانی ئ��ەوا ب��ەش��ەڕدێ��ن، بەشانەی لەو هەریەكە دەكرێت بۆیەش هەر لێیبدرێت، بەجیا ئەمڕۆ قەوارەی ژاپۆنی و ئەمەریكا هەڵوێستێك ب��ۆ پ��اڵ��ن��ەرت��ن ك���ە ل������ەدوای گ��رت��ن��ەب��ەری و ل����ەڕوودان����ی����ش����ی، ل��ەس��ەر لەگەڵ پەیوەندیت ئاكامەکانی واڵتی خۆت و سەركردایەتی واڵتی لەسەردەكرێت و خۆتدا حسابیان دەبێت. لێپرسراو لەسەریان

بۆیە هەڵوێستی تۆ لەوەدا بەندە پتەوو داهاتوویەكی هەموو كە لەسەر هەرگیز تۆكمە مسۆگەرو نابێت، ئێستات حسابەی ئەو گومان و خورپەو لەگەرمەی تۆ ڕاڕایتداو لەسەر مافی حسابكردن دیدو بەپێی گوایە ئ��ەوەی بۆ ب��ۆچ��وون��ەك��ان��ت ب��ەرگ��ری��ی نێو دەخەیتە خۆشت دەكەیت و كە حاڵەتێكەوە گ��ۆم��اوێ��ك و پەشیمان ل��ەس��ەری ب��ەڕاس��ت��ی دەبیتەوە، ئەوەش لەكاتێكدا كە دەبەسترێتەوەو دەستت هەردوو ناسراوەكەشت مانۆڕە كەناری

بەرتەسكدەبێتەوە. وەها ئێمە الی تائێستا تۆ بەشێوەیەكی ك��ە ن��اس��راوی��ت ڕەه�����او ب���ێ س���ن���وور ك���اری ت��رس��ن��اك ئ��ەن��ج��ام��ن��ادەی��ت و ئ����ەوەش����ت الپ��ەس��ەن��دن��ی��ی��ە نێو ه��ەڵ��دەی��ت��ە خ����ۆت ك���ە مانۆڕەكەشت و تاریكاییەكەوەو ف���رە پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ان��ی��ش��ت بەچاوونوقان لەدەستدەیت، ل�����ەڕەوای�����ی و ش��ی��اوب��وون��ی

لەتێڕوانینی ئەم و ئەودا. ئامۆژگاریی من بۆیەش هەر نەخەیتە پێ كە دەك��ەم ئ��ەوەت لێی دوای�����ی ك���ارێ���ك و س���ەر پەشیمان بیت، هەتا بەتەواوەتی ئەم ك��ەوا ل��ەوەی بیت دڵنیاش ئێستامان و سەركردایەتییەی ئەو دەوڵەتەش كە سەرۆكایەتی دەك��ات ل��ەڕووب��ەڕووب��وون��ەوەی – )ه��ەردووك��ی��ان داگیركەراندا

سەركردایەتی و دەوڵەت( ماون. بێجگەلە دەت���وان���ی���ت ت���ۆ گەلی سوپاو لەگەڵ پێكدادانت عێراق و لەڕووی هێزی ڕێكخراوت )ك��اری مانۆڕو بیانیدا لەگەڵ پێچاوپێچ( بكەیت، لەالی ئێمەش مانۆڕەكەت دیارەو دەشزانین كە چونكە ن��اڕەوای��ە، نایاسایی و

هەر ڕاستەقینەی ڕەواو ك��اری ن��ی��ش��ت��م��ان��پ��ەروەری كەسێكی لەسەر س��وورب��وو ب��ەش��ەرەف و ئێمە ك��ەالی واڵت، ئ��اب��ڕووی بەشانی كەشان ئ��ەوەی��ە ڕەوا خۆت و گەلی خ��ۆت و دەوڵ��ەت��ی خۆشت دەوڵەتی سەركردایەتی و بەر كەوتنە ئەگەر بجەنگێیت

دەسدرێژییەكی بیانی. خودایە ئەوا من گەیاندم

خودایە شاهیدبە.

صدام حسین 2003/4/2

وێنە لەم نایەمە بۆ مستەفا مەسعود ب��ەرێ��ز: -

بارزانی بۆ ئاگاداربوون.

نامەكەی تاڵەبانی بۆ صەدام حسێن:

بۆ تاڵەنییەوە ج���ەالل ل��ە صەدام حوسین

نامەت بیستم م��ن بێگومان ئ����ەوەش دوای ن��������اردووە، ن��ام��ە ه���ەڕەش���ە ئ��ام��ێ��زەك��ەت ئ��اراس��ت��ەك��ردووە منت ب��ۆ ك��ە هیواداریش چەندە خوێندمەوە، بانگەوازی نامەكەت كە ب��ووم ئاشتەوایی بۆ لەخۆبگرتایە ن��ی��ش��ت��م��ان��ی��ی��ەك ك���ە ل��ەس��ەر كۆتاییپێهێنانی بناغەكانی س��ی��س��ت��م��ی دی��ك��ت��ات��ۆری��ی و سیستمێكی دام����ەزران����دن����ی دیموكراسیانەو ج��ێ��گ��رەوەی فرەالیەنی فیدراڵی و پەرلەمانی و ئەوەی بەاڵم لەعێراق، بووایە جێی داخە كە هێشتا ئێوە وانەو لەو پێویستەكانتان پ��ەن��دە مەینەتیانە كارەسات و هەموو بەسیستەمی كە وەرنەگرتووە بەسەر دیكتاتۆری توندوتیژی

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(34

ئابوورییەكەو ع��ێ��راق و گەلی س���وپ���اك���ەی و ق���ەوارەك���ەی���دا جەنگی چەندین هێناوتانەو نێوخۆیی و هەرێمی و جیهانیشیان

بەسەرداهێنا.ئ��ەو ه��ەڕەش��ەی��ەت��ان ل��ەدژی بەتاڵ و بەهەڕەشەیەكی ئێمە چونكە دەب��ی��ن��ی��ن، ب��چ��ووك��ی ت��ۆ خ��ۆت ب��ەڕاس��ت��ی دەزان��ی��ت هاوبەشی س��ەرك��ردای��ەت��ی ك��ە لەم كە ڕاگەیاندووە وای كورد ناكاتەسەر ه��ێ��رش ج��ەن��گ��ەدا سوپای سەر كەركوك و موسڵ و ئێستا پێیەش ب��ەم عێراقیش، هیچ بەرەیەك لە باكوردا نییە، بەاڵم تۆ خۆت بەدرێژایی سااڵنی زوڵم و جۆرە هەموو حوكمڕانیت بۆسەر دەسدرێژییەكت ستەم و ئەنجامدا، ك��وردس��ت��ان گەلی باب و داڵ���دەی كە گەلەی ئ��ەو كەوا لەكاتێكدا تۆیدا باپیرانی ل��ە ب��ەغ��دا دەرب���ەدەری���ك���ردن و هەڕەشەی نەمانیشی لەسەردەمی

عوسمانییەكاندا لێكردبوون. یەكەم وەك ت��ۆ ب��ۆی��ە ه��ەر كیمیایی چەكی )ك��ە حاكمێك لەدژی گەل و هاواڵتییەكانی خۆی الپەڕەكانی دەچێتە بەكارهێنا( مێژووەوە، بەئاشكراش شانازیت ئەنفالەوە ئەو بەپرۆسەكانی ك��رد ك��ە ل��ەم��ێ��ژووداو ل��ەڕووی ترسناكی و تاوانباری و دڕندەیی و بێڕەحمانەیەوە هیچ نموونەیەكی

نەبووە. گوندو ه��ەم��وو هێزەكانیش كوردستانی ش��ارۆچ��ك��ەك��ان��ی م��ەڕوو خ��اپ��وورك��ردو عێراقی سامانێكی ه��ەم��وو م����ااڵت و ئەوە بەتااڵنبرد، ئاژەڵیشیان ئیعدامكردن و كردارەكانی جگەلە دەرب��ەردەرك��ردن و تیرۆركردن و ڕاپێچكردنی ڕاوەدوون�������ان، الوانیش بۆ نێو كورەی دۆزەخی

جەنگ دەستدرێژكاریی، جەنگی لەدژی گەلی كوردمان، جەنگێكی ئێرانی گەلی ل���ەدژی دی��ك��ەش دۆس��ت و، موسڵمان و هاوسێ و گەلی لەدژی سێیەمیش جەنگی

كوەیتی براو ئاشتیخواز. ئ��ێ��ش��ت��اش ت��ۆ خ���ۆت چ��اك شانبەشانی ئێمە كە دەزانیت جەنگیوین، ئەمەریكاییەكان گومڕاو كۆمەڵێكی لەدژی بەڵكو ناوی كە تاوانكار تیرۆریستی پشتیوانانی - االس��الم )انصار نابوو، لەخۆیان ئیسالم(یان عەقید بەپلەی ئەفسەرێكش كە عێراقی هەواڵگریی ل��ەدەزگ��ای ب���ەن���اوی )س���ع���دون م��ح��م��ود ناسراو العانی(ی عبداللطیف سەركردایەتییان وائل( )أبو بە كەواتە ئیدی دەكات جەنگیوین، مەبەستێك ل��ەب��ەرچ ب��ۆچ��ی و ئامێزەت ه��ەڕەش��ە نامە ئ��ەو ترساندنی بۆ ئایا ن���اردووە؟ كە ستەمدیدەیەمانە گەلە ئەو زەمان س��ااڵن و دەه��ەی چەندین بەتەنها ماوەتەوە لەبەرەنگاریی ستەمكاران و زاڵمان؟ بۆ پاساوی ڕێگاخۆشكردنە بۆ چەند تاوانێكی كوردستانی گەلی ك��ەدژی تازە

عێراق سازیدەكەن. كەوابوو بەڕاستی و یەقینەوە تۆ چاك دەزانیت كە هیچ بەرەیەكی نییە لەئارادا ئێستا تا باكوور جگە لەبەشدارینەكردنی كوردیش ت��ی��ای��دا، ب��ەڵ��ك��و ل��ەڕاس��ت��ی��دا بەرەیەكی نیشتمانی عێراقی هەیەو كە سەركردایەتیش دەستەیەكی دەستەیە ئەم بەئەندامێتی من ئەم سەركردایەتی شەرەفمەندم تێدەكۆشێت دەك���ات و ب��ەرەی��ە عێراق ڕزگاركردنی لەپێناوی جەنگەی ئەو لەمەینەتیەكانی بەسەر دیكتاتۆریی سیستمی كە گ��ەل��ەك��ەم��ان��دا ه��ێ��ن��اوی��ەت��ی،

لەبناغەوە بووەتە هۆی ئەوەی كە مافی چارەی خۆنووسین لەگەلی هەروەها بسەنرێتەوە، عێرق خۆی حوكمداریكردنی م��اف��ی بەسەربەستی نوێنەرە لەڕێی

هەڵبژێرراوەكانیەوە. ئەم سەركردایەتی دەستەی ئەم ل��ەب��ەی��ان��ن��ام��ەی ب��ەرەی��ە دواییەدا سیاسەتی ڕۆشن و دیاری ڕاگەیاندووەو، بەئاشكرا خۆی پ��اب��ەن��دی��ن و، پ��ێ��وەی ئێمەش كار دڵسۆزانە تەواو و بەهەوڵی

بۆ بەدیهاتنی دەكەین. جائەگەر ئەی بەرێز )صدام( تۆ مەزن لەعێراقی بەرگریكردن بۆ ئەمە ڕێگای ئ��ەوا دڵسۆزیت، ئەوەنییە كە جەنگێكی توندوتیژو دۆڕاوو ئاكام زانراویشی بەسەردا ك��ەوا ئ��ەوەی��ە بەڵكو بێنێت، خۆت دەستلەكاركێشانەوەی ڕاگەیەنیت و واز لەحوكم بێنیت و بەحكومەتێكی ح��وك��م��ە ئ���ەم هاوبەندیی نیشتمانپەروەری كە بسپێرێت، )ئیئتیالفی( جەنگەی ل��ەو نیشتمان گ��ەل و بەسەریاندا دیكتاتۆریەت كە

هێناون، ڕزگاریكەیت.وادەردەك��ەوێ��ت ڕەنگەش بەم خۆتت سیاسی ژیانی خۆت كە چۆن وەك پێهێناوە، كۆتایی الوێكی وەك زوودا ل��ەك��ات��ی پارتێكی ن��ێ��و خ��ەب��ات��گ��ێ��ڕی ب��ەره��ەڵ��س��ت��ك��اری ع��ێ��راق��ی كاری كۆتایی دەستتپێكردوو نیشتمان بەكارێكی سیاسیت واش بەهەنگاوێكی پەروەرانەو خانەوادەكەشت خۆت و كە بێت لێپرسراێتیە ئ���ەو بەشێكی ڕزگاردەكات گەورەیە مێژووییە

كە لەئەستۆتان نابوو. ساڵویش لەو كەسەی كە دوای

ڕێی ڕاست دەكەوێت. جالل تاڵەبانی

35ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

دەستپێكردنەوەی س���ەرەڕای لەالیەن وەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێم، بەاڵم پێدانی پێشینەكانی خ���ان���ووب���ەرەو ه��اوس��ەرگ��ی��ری ناخایەنێت و زۆر بەهاواڵتیان ڕایدەگەێنێت پەرلەمانتارێكیش سولفە نییە ت��وان��ای حكومەت بۆ ك��ەم برێكی ئەمساڵ ب��دات و سێ لە كەمتر دان��راوە و پێشینە

هاواڵتیانیش تەواودەبێت، مانگ لەوەرگرتنی پەلەن نیگەرانن و نەمان و لەترسی ئەویش سولفە

تەواو بوونی.بۆچی سولفە وەستا؟

2012وە دووەم���ی لەتشرینی پێشینەكانی هەرێم حكومەتی دوای ڕای��گ��ەی��ان��د ڕاگ������رت و 2013 ب��ودج��ەی پەسەندكردنی نزیكەی بەاڵم دەستیپێدەكەنەوە، پەسە ندكردنی بەسەر مانگ سێ چەند كەچی تێپەڕی، ب��وج��ەدا

رۆژێ��ك��ە دەس��ت��پ��ێ��ك��راوەت��ەوەو هاواڵتیان وەریدەگرن.

وەزارەتی دارایی لە 10ی نیسانی هاواڵتیان ڕایگەیاند ئەمساڵدا پێشینە دوات���ر رۆژی دەت��وان��ن سێ قسەیە ئەم بەاڵم وەربگرن،

مانگی خایاند. ئەمین م��ح��ەم��ەد ع���ەب���دواڵ گۆران فراكسیۆنی پەرلەمانتاری ڕوون��ی��دەك��ات��ەوە ل��ەم��ادەی 32 2012 ساڵی بوجەی یاسای لە سولفەكان جێگیركرد، ئەوەمان

راپۆرتی: كاروان هەورامی

دەستپێکردنەوەی سولفە کاتییە 824 ت��رل��ی��ۆن و 3 ه��اواڵت��ی��ان ق��ەرزارن دینار ملیۆن 490 ملیارو

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(36

دوانەكەون و شێوەیەك هیچ بە دواك��ەوت��ن و بە نەبەسترێنەوە كێشە و ب��وج��ە و پەسەندكردنی

گرفتی ترەوە.ڕێگای بە پەرلەمانتارە ئەو نەصە ئ��ەو ك��ات��ەی »ئ���ەو وت هەموو پەسەندكرد یاساییەمان بەاڵم دەزان��ی، واقیعانەمان ئەو هەرێمی حكومەتی ئەوەی لەبەر دوو حكومەتێكە ك��وردس��ت��ان، یەكەمیان ه��ەی��ە م��واص��ەف��ات��ی نابێت پابەند شێوەیەك بەهیچ بێباكە دووەم��ی��ان ی��اس��اوە و بە خەڵكی ه��ەم��وو ب��ە ب��ەرام��ب��ەر ك��وردس��ت��ان، ل��ەب��ەر ئ��ەم دوو یاسایانە ئەو حكوومەت هۆكارە سولفانە ئ��ەو جێبەجێناكات و زەمینەیەكی هیچ وەگەرنا نادات نییە ئیداری ئابوری و تەشریعی و بۆ نییە سیاسی ئیرادەی تەنها

پێدانی ئەو سولفانە«.حكومەت توانای نەماوەو پارە

كەمەلەوەدەكاتەوە جەخت عەبدواڵ دانراوە كەم بوجەیەكی ئەمساڵ »لەگەڵ وت��ی سولفەكان و ب��ۆ دەستیپێكردووەتەوە، ئ���ەوەی ماوەی لە ئەكەم پێشبینی بەاڵم مانگ چ��وار ت��ا س��ێ ل��ە كەمتر لەبەر دابخرێتەوە، سولفەكە چونكە نامێنێت بودجەكە ئەوەی برێكی زۆر كەمی بۆ تەرخانكراوە بوجەیە ئ��ەو چ��وراچ��ێ��وەی ل��ە سولفە دەدرێت، تا ئێستا ئەوەندە بانقەكان لە هەیە موعامەالت موعامەالتانە ئەو فریای تەنیا

دەكەوێت«.

یاسای بودجەی 2013ی هەرێمی كوردستان بڕی 20 ملیۆن دینار بۆ پێشینەی خانووبەرە لە شارەكان و الدێكان بۆ دیناریشی ملیۆن 25ملیۆن 5 لەگەڵ تەرخانكردووە،

دینار بۆ پێشنەی هاوسەرگیری.وتەبێژی تاریق دلێر ب��ەاڵم حكومەتی دارای����ی وەزارەت�����ی ه��ەرێ��م ڕەت���ی���دەك���ات���ەوە ئ��ەو جێبەجێنەكرابێت، ب���ڕی���ارە یەكەم قۆناغی ڕوونیشیكردەوە ئەو كەسانە دەگرێتەوە كە قیستی یەكەمیان وەرگرتووە یان كەشفیان تر مامەڵەی دوات��ر ك���راوە، بۆ

وەردەگیرێت.پەرلەمانتارانیش ماندووبوون

كوردستان، پەرلەمانتارانی لەسەر پێداگریان زۆرك���ات كە دەكرد، سولفە دەستپێكردنەوەی هێندە نوسراویان بەرزكردووەتەوە بروای بە ماندووبوون، بێزارو ئەحمەد وەرتی ئەندامی پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان » پ��ێ��ش��ی��ن��ەك��ان بە لەكاتی ڕاگیرابون و نایاسایی س��ەردان��ی وەزارەت����ی دارای��ی��دا نیسان 21ی ڕاگەیاندین پێیان

پێشینەكان دەستپێدەكەنەوە«.بریاربوو وتیشی« هەروەها پ��ێ��ش��ی��ن��ەك��ان��ی 2013/4/11ه��اوس��ەرگ��ی��ری و خ��ان��ووب��ەرە كاتێك ب��ەاڵم دەستپێبكاتەوە، لەو ڕۆژەدا كە نوێنەری حكومەت ڕوویان هاواڵتیان دیاریكردبوو ئەنجامدانی بۆ كرد بانكەكان لە م��ام��ەڵ��ەك��ان��ی��ان و وەرگ��رت��ن��ی ڕاگەیاندن پێیان پێشینەكان، ك��ە پ��ێ��ش��ی��ن��ەی��ان پ��ێ��ن��ادرێ��ت و

پێشوو م��ام��ەڵ��ەك��ان��ی هێشتا تەواونەبووە«.

لەوەدەكات پێداگیری وەرت��ی پ��ێ��ش��ی��ن��ەك��ان ب���ە ن��ای��اس��ای��ی كە خەڵك بە نادرێن ڕادەگیرێن و ماوەی 6 مانگە پێچەوانەی یاسای حكومەت بەڵێنەكانی ب��ودج��ەو ڕاگ��ی��راوب��وون و پێشینانە ئ��ەو بۆ نەبوو قانوونییان پاساوێكی دواخستنیان كە هاواڵتیان تووشی زۆر زەرەری زی���ان و ب��ێ��زاری و بێمتمانە حكومەتیش لە ب��وون و جار چەندەها س���ەرەڕای ب��وون تەئكیدكردنەوەی دواداچ��وون و بە پێشینەكان كە پەرلەمانتاران دەس��ت��پ��ێ��ب��ك��ەن��ەوەو ب��درێ��ن بە

هاواڵتیان و چیتر دوانەخرێن«.هاواڵتیان، زۆریان بۆ هاتووە

جێبەجێكردنی كەوتنی درەنگ پێدانی دەستپێكردنەوەی بڕیاری پێشینەی خانووبەرە، ناڕەزایەتی پێشتریش دروس���ت���ك���ردووە و لەبانكەكانی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان سلێمانی هەولێر و خانووبەرەی

ئەنجامدراوە.ع���ەل���ی س�����ادق س������ەرەرای بەاڵم خانووەكەی تەواوبوونی پێشینەی ب��ەش��ێ��ك��ی ه��ێ��ش��ت��ا خانووەكەی وەرگرتووە و، ماوەی زیاتر لەپێنج مانگە لەچاوەڕوانی وەرگ���رت���ن���ی ب��ەش��ەك��ەی ت��ری

پێشینەكەیدایە.مانگی وت« ڕێگای بە عەلی نیوەی ڕاب���ردووەوە ساڵی 11ی رۆژەوە لەو وەرگ��رت، پارەكەم هەموو ترم بەشەكەی چاوەڕێی

مامەڵەیەكیشم تەواوكردووە«.ئ����ەو ه���اواڵت���ی���ی���ە دەڵ��ێ��ت ل��ەب��ان��ك��ەك��ان��ی خ��ان��ووب��ەرە خۆمان ب��ڕۆن��ەوە و پێیاندەڵێن تەلەفۆنتان بۆ دەكەین، بەاڵم ئەو

ئەمە بە درۆ دەزانێت«.هاواڵتییەكی حسین شەوبۆ قسەی بێزارییەوە بە دیكەیەو پشت و بە وتی«ئێمە كردین و بۆ خانوەكەمان سولفە ئومێدی

عەبدوڵاڵ محەمەد:پێشبینی دەكەم لەماوەی كەمتر لەسێ

تا چوار مانگ سولفەكە دابخرێتەوە

37ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

خەجاڵەتیان ب��ەاڵم دەستپێكرد كردین«.

ه���ەروەه���ا ب��ە ت��وورەی��ی��ەوە وتیشی«حكومەت وەك خۆی فێری نایە بێ وەعدی كردین لەروومان

بچینە بازار ئەوەندە قەرزارین«.قەرزێكی زۆر بەسەر

هاواڵتیانەوەیەهەولێر و پارێزگای لەهەردوو زیاتر دەكرێت مەزەندە سلێمانی لە 5000 هەزار مامەڵەی هاواڵتیان خانووبەرە پێشینەی پێدانی بۆ بۆ دووەمیان كەشفی كە هەبوون وەرگرتنی چ��اوەڕوان��ی ك���راوە و چەكی دووەمی پارەكەیان دەكەن.

ل����ەوەت����ەی پ��ێ��ش��ی��ن��ەك��ان��ی خ��ان��ووب��ەرە و ه��اوس��ەرگ��ی��ری و دەدرێتە پیشەسازی كشتوكاڵ و تشرینی 30ی ت��ا ه��اواڵت��ی��ان دووەمی 2012 بڕی 3 ترلیۆن و 824 ملیارو 490 ملیۆن دینار وەك قەرز نزیكەی سااڵنە هاواڵتیانەو الی

300 ملیار دیناری دەگەڕێتەوە، بۆ حكومەت.

چارەسەر چییە؟پێشینە پێدانی ئەوەی لەگەڵ ترس بەاڵم دەستیپێكردوەتەوە، تر جارێكی هاتن و كۆتایی لە راگرتنی هەیە، هێشتا هاواڵتیان و پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی��ش ه��ی��وای��ان هاواڵتیان م��اوە، ب��ەچ��ارەس��ەر ب��ەت��ەم��ای پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ن و هاواڵتیان بۆ كارەكە ئەمانیش تاكی ه��ۆش��ی��اری جێدەهێڵن و دادەنێن، ڕێگا بەتاكە كۆمەڵگە عەبدواڵ پەرلەمانتار هەروەها وت ب��ەرێ��گ��ای ئەمین م��ح��ەم��ەد »ب���ە ب���ەردەوام���ی ل��ە ه��ەم��وو كارمان چاودێرییەوە دەزگاكانی لەسەركردووە لە پرسیار و وەاڵم و ڕەهەندەكانەوە هەموو سكااڵو كارمان لەسەركردووە بەاڵم واڵتی نییە یاسا سەروەری واڵتی ئێمە س��ەروەری واڵت��ی كە واڵتێك لە

كارەكان بەرهەمی نەبێت یاسا خەڵك دەب��ێ��ت دی����ارە، كەمتر دەسەاڵتەی ئەم هۆشیاربێتەوە لێپرسینەوەی بە باكی نە ئێمە پەرلەمانی هەیە، نە باكی بە دادگا پێشێلكردنی بە نەباكی هەیە، خۆی كەیفی ب��ە ه��ەی��ە، ی��اس��ا هیچ ب��ۆ حیساب ل��ێ��دەخ��ۆری و

شتێكیش ناكات«.ڕایدەگەێنێت پەرلەمانتارە ئەو حكومەت هەقی خۆیەتی ئیجرائات ل��ەگ��ەڵ وەزارەت������ی دارای����ی و ئەنجوومەنی وەزیران بكات دەبێت هۆشیارببنەوە، خەڵك كۆمەاڵنی هێندە دەسەاڵتێك نییە مەنتیق ساڵی لە بێت بێمنەت بێباك و لە ساڵەدا لەو كە هەڵبژاردندا خزمەت زۆرترین دنیادا هەموو بە خەڵك دەكرێت ئاوا سوكایەتی بەخەڵك دەكرێت و دەست دەخرێتە بەو سولفەیان خەڵك و قورگی

جۆرە پێدەدرێت.

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(38

كێ چاو لەصەاڵحەدین بەهادین دەكات؟

پەرلەمانتارێك: باش نییە دۆسیەكانی شەڕی ناوخۆ هەڵبدرێتەوە

ص����ەاڵح����ەدی����ن م��ح��ەم��ەد پێشووی ئەمینداری بەهادین

یەكگرتووی ئیسالمی كوردستان، ب���ووە ی��ەك��ەم��ی��ن س���ەرك���ردەی سكااڵ ك��ە ك��وردس��ت��ان سیاسی پ��ارت��ی س��ەرك��ردەی��ەك��ی دژی ت��ۆم��ارب��ك��ات، چ��اودێ��ران��ی��ش

هەنگاوێكی ئەمە كە پێیانوایە گەورەیە بۆ هەڵدانەوەی الپەڕەی لەسایەی كە حزبەكان ڕەش��ی حوكمی دیموكراسی و نەبوونی قسەی نەتوانراوە تەوافوقیدا

راپۆرتی، كاروان رەحمان و هێدی هەولێری

39ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(

یەكالیی دادگ��ا بكرێت و لەسەر پێی پەرلەمانتارێكیش بكاتەوە، دۆسیەكان نییە ب��اش كە وای��ە ئاشتی داوای هەڵبدرێنەوەو ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی ب��ك��ەی��ت، ب��ەاڵم ئیش تۆڵەسەندنەوەش كلتوری

پێ بكەیت.صەاڵحەدین بەهادین، فشاری

لەسەر بوو!بووە كە بەهادین صەاڵحەدین لەمێژوویدا سەركردە یەكەمین سكااڵ لەسەر پارتی تۆماربكات، بەاڵم ئەمە بەویستی خۆی نەبوو، بەڵكو دۆخەكەو فشاری ناوخۆی حزبی تارادەیەكیش جەماوەری و هۆكار بوون بۆ ئەوەی بەو كارە

هەڵسێت.ب��ەپ��ێ��ی وت���ەی چ��اودێ��رێ��ك��ی بەهادین صەاڵحەدین سیاسی، بۆیە بووە لەسەر زۆری فشاری داوای لەسەر سەركردەكەی پارتی تۆماركردووە، ئەگەرنا سورشتی ئەو پیاوە بەو جۆرە نییە سەنگەر ئەگەر بگرێت نەیارەكانی لە

بەرێی یاساییش بێت.مەسعود ت���رەوە ل��ەالی��ەك��ی سیاسی چاودێری عبدولخالق، رێ��گ��ای وت »ه��ەر ب��ەگ��ۆڤ��اری دەبێت دروس���ت ك��ە كێشەیەك رۆڵی ئەوەی بەحوكمی ئێستا، ئەوەی وەك دەبینێت، سیاسی لەسەر دەس��ەاڵت ج��ار چەندین مەسەلەی سیاسی سكااڵی لەسەر تۆماركردووە، رۆژنامەنووسان عاقاڵنە كارێكی ئەو من ب��ەڕای هەستاوە، پێی ئ��ەوەی دەك��ات زۆرێ��ك فشار ن��ەك پێشموایە هەیە، توندیش لەكاردانەوەی جگەلەوەش ئەوەی كە بەرامبەری شوێنی بۆیە ئیتیهامە، وت��راوە خۆی ناگرێ و حەقە یاسا یەكالیی

بكاتەوە«.كێ چاو لەصەاڵحەدین بەهادین

دەكات؟صەاڵحەدین سكااڵكەی پاش

ب��ەه��ادی��ن و ئ��اگ��ادارك��ردن��ەوەی ئامادەبوونی بە بارزانی ئەدهەم جۆراوجۆر پێشبینی دادگ��ا، لە ب��ۆ داه��ات��وو دەك��رێ��ت ل��ەرووی حزبەكەیان كە دۆسیانەی ئەو دۆسیەكانی بەتایبەت هەیانە، ش�����ەڕی ن���اوخ���ۆ ل��ەس��ااڵن��ی

نەوەدەكان.لەمبارەوە مەسعود عەبدولخاق وتی »رەنگە وەختێك دابێت سكااڵ ئێستا ئەوەی لەسەر تۆماركردن قەدەغەیە ببێتە دیاردەو سەرجەم

ئەو دۆسیانە هەڵدبرێنەوە«.چ��اودێ��رە ئ��ەو وت��ەی بەپێی كەسی زۆر لەوانەیە سیاسییە، ئ��ەوەی ئ��ام��ادەی��ی هەبێت ت��ر بكات و لەناوبراو چاو بێت تێدا بەردەمی دادگا بگرێت بۆ یەكالیی

كردنەوەی كێشەكان.پارتی داوایەك پێشكەشی صەاڵحەدین بەهادین دەكات

ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی ك��ش��ان��ەوەی بەهادین صەاڵحەدین داواك��ەی، داوایەكی لەالیەن پارتی دیموكراتی كوردستانەوە پێگەیشتووە، بەاڵم ئێستادا لە نییە ئامادە ناوبراو

ئەوە بكات.گۆڤاری زانیارییەكانی بەپێی هەستیاری لەبەر ناوبراو رێگا، دۆخ���ەك���ە، داواك������ەی پ��ارت��ی لە بەتایبەت رەتكردووەتەوە، دۆخەوە ئەو بەهۆی كە ئێستادا

پێگەی جەماوەری بەهێز بووە.نییە ب��اش پەرلەمانتارێك: دۆس��ی��ەك��ان��ی ش����ەڕی ن��اوخ��ۆ

هەڵبدەیتەوەب���ەرام���ب���ەر ه���ەڵ���دان���ەوەی تۆڵەكردنەوە گیانی دۆسیەكان و ب���ەرام���ب���ەر ئ����ەو ح��زب��ان��ەی خراپیان ك���اری ل���ەراب���ردوودا گوڵە، رەشید بورهان كردووە، كوردستان پەرلەمانی ئەندامی ب��ەگ��ۆڤ��اری رێ��گ��ای وت »ئ��ەوە ئەوە نیە منەوە بە پەیوەندی ئەگەر هەیە بەجماعی پەیوەندی

ئاشتی دەپرسی خۆم رەئ��ی تۆ سەندنەوە لەتۆڵە كۆمەاڵیەتی حاڵی ب��ە ب��ەش م��ن گرنگترە، واڵتان تەجروبەی ئەگەر خۆم ببینی كە پێش ئەوە ئیسپانیەكان ئەوەیان )فرانكۆ( حوكمی دوای حوكمی لەدوای شیلی نەكردووە بێیە ئەگەر ن��ەك��ردووە، ئ��ەوی سەرحوكی كەمبۆدیەكان ئەوەیان )ماندیال( لەگەڵیدا نەكردووە، لەگەاڵ ئەفریقیا ل��ەب��اش��وری نەكرد ئ��ەوەی پێستەكان سپی تۆ ناكرێ حوكم، سەر هاتە كە داوای ئاشتی كۆمەاڵیەتی بكەیت و ئیش تۆڵەسەندنەوەش كلتوری

پێ بكەی«.ئ��ەوەی پرسیاری ل��ەوەاڵم��ی كۆیالیەتی ی��ان دادگ���ا الی��ەن��ی تۆڵە كلتوری نییە باش یاسایی بورهان بێت، بەكار سەندنەوە پێم »وەك��و وت��ی گوڵە رەشید تەعبیرە سیاسیش الیەنی وتی سەر دێتە كە دەس��ەاڵت��ەی ل��ەو تۆڵە كلتوری لەگەاڵ من حوكم و

سەندنەوە نیم«.

ئةدهةم بارزاني

ذمارة )62(..)5(ي ئاياري )2013(40

تۆمەتی حازربەدەست.. تاكەی؟!

ل���ەگ���ەرم���ەی ه�����ەراو ه��وری��او چ�����ڕب�����وون�����ەوەی ك���ێ���ش���ە ب��ێ حكومەتی عێراقدا، چارەسەرەكانی مالیكی نوری بەسەرۆكایەتی عێراق بەكارهێنانی سوپاو بەر بردە پەنای ب��ارودۆخ��ی بۆیەكالكردنەوەی هێز عەرەبی نشینەكانی سووننی ناوچە حەویجەش ناوچەی بەگشتی و عێراق چەند ئ��ەوەی وێ��ڕای كە بەتایبەتی رۆژێك خەڵكی ئەو قەزایە لەمەیدانی داوای كۆبووبوونەوەو مانگرتنیاندا مافەكانی خۆیان دەكرد، لەهەمانكاتدا گوایە تۆمەتباركرابوون ب���ەوەش بەقاعیدەو سەر چەكداری چەندین داڵ��دەداوە، بەعسیان پاشماوەكانی دیارە دای��ە، ریزەكانیان لەنێو یان دانیشتوانی سوننی نشینەكان و الیەنە )مالیكی( هێزەكانی سیاسیەكانیشیان بەپاڵپشتی كە دەكەن تاوانبار بەوە بە وجودی تەنانەت ئێران و هاوكاری سەر سەربازیی پسپۆری چەندین واڵت��ە، ئ��ەو پ��اس��داران��ی بەسوپای چەندین بۆ بەفراوانیان هێرشێكی پێكردووە، دەس��ت ئ��ەوان ن��اوچ��ەی دەستبەكاربوونی لەسەرەتای راستە عێراق حكومەتی دوات��ری كابینەی مالیكی( )ن���ووری بەسەرۆكایەتی ئەمنی و گ��ەورەی كێشەی چەندەها ئابووریشی كۆمەاڵیەتی و سیاسی و بەبنەمای بووەو دروست لەبەردەمدا دیموكراسی ئاشتیانەو ژیانی پێكەوە كێشە ب��ۆ س��ن��وورێ��ك نەیانتوانی هاوبەشەكانیان دابنێن، تاكە خواستی وەبەرنراوی دور وواڵت تەنها پەنابردن ب��ۆ ه��ێ��زب��ووە ل��ەی��ەك��الك��ردن��ەوەو

چارەسەری كێشەكانیاندا. هێزبردنە ب��ۆ پەنا رێ��گ��ای ئ��ەم نەریتی ك��ارو سیمایەكی هەمیشە الیەنە بااڵدەستەكانی ئەم واڵتەبووەو داناو ژی��رو لێپرسراوی دەچێت پێ تەالری لە راستەقینە سیاسەتمەداری كەم هێجگار یان نەبێت، حوكمڕانیدا

بنەما بەكارهێنانی ت��وان��ای بێت و لەدەستدا چارەسەركاریی شیاوەكانی

نەبێت.لەبەرپابوونی ساڵە چەند ئەوەی ه���ەر ك��ێ��ش��ەی��ەك��دا، ی���ان ل���ەدوای ه��ەر ت��ەق��ی��ن��ەوەو ئ��اڵ��ۆزی��ەك لەو لێبدرێت، سەرنجی كارەساتانەدا، ئەوەیە یەكسەر سەرانی حوكم تۆمەتی پێیەو حازربەدەستیان تازەو لۆك و

دەسبەجێ دەڵێن: )ئ��ەم��ە چ���ەك���داران���ی ق��اع��ی��دەو لەپشتە( بەعسی پ��اش��م��اوەك��ان��ی یان ح��ەوی��ج��ە وەك ل��ەق��ەزای��ەك��ی شارەكانی گردبوونەوەی لەمەیدانی تكریت، دی��ال��ەو ئەنبارو م��وس��ڵ و ه��ەر ك��ۆب��وون��ەوەو ن��اڕەزای��ەت��ی و خێرا بێت، بەرپابوو خۆپیشاندانێك لێدوانە ئ��ەو ئ��ەم و بۆ ب��راوە پەنا )چەكدارانی بەهاوارەیان پرشنگدارو قاعیدەو پاشماوەكانی بەعسی لەپشتە( لەدەزگاكانی زۆرج���ار پەتایە ئ��ەم خۆشمانەوە هەرێمی راگەیاندنی رۆژانە لەهەواڵەكاندا بەگوێی خەڵكی گەر لێهاتووە وام��ان دراوەو ئێمەدا نزیك ناحیەیەكی ی��ان لەقەزایەك ك��ەرك��وك و ه��ەول��ێ��ر ك��ردەوەی��ەك��ی الیەنێك بارەگای بە دژ سەربازیی ئێمەشیان یەكسەر ئەنجامبدرێت قاعیدەو )چەكدارانی ب��ەوەی ڕاهێنا

پاشماوەكانی بەعس(یان لەپشتە. بەڕاستی ئەم جۆرە تۆمەتباركردنە بەدەستانەیەش حازر بەجێ و دەست لەبنەڕەت و تەواوە خۆدزینەوەیەكی كاتدا لەهەمان كێشەكان و ئەسڵی بۆ خ��ۆڕای��ی��ەو ج���وان و ریكالمێكی پاشماوەكانی قاعیدەو چەكدارانی

بەعس. هەڵی بەسوپایەكەوە )مالیكی( كوتایە سەر )حەویجە( بۆ پاكتاوكردنی ناڕەزایەتی مانگرتن و مەیدانەكانی خ��ەڵ��ك��ی ئ���ەو ن���اوچ���ەی���ە، ب���ەاڵم نەیدەزانی كە چەندین بەرەی جەنگ و

بەرهەڵستكاریی دیكەی لەپارێزگاكانی ئەنبارو صالح الدین و نەینەوا بەڕوودا سووری لەهێڵی هێشتا دەكرێتەوەو چەندین ن��ەب��ووە رزگ���اری حەویجە ل��ەدژی شۆرشگێڕ ت��ری ن��اوچ��ەی بكرێت ئاماژە ئەگەر خۆ هەستان، هۆزو سەرجەم سەرهێڵی هاتنە بۆ تیرەكانی عەرەبی سوننەو تەواوی ئەو )فصائل كەناوی كەرتە چەكدارانەیان پێویستە ئەوا لێناوە یان المقاومە( كە دنیا هێزی دژوارت��ری��ن بزانرێت ئەوان لەجەنگی خۆی بوو ئەمریكا مامەڵەی سەوداو لەوەی زیاتر نەدا ژیرانەی لەگەڵدا كردن تاكو كەمترین هەرە لەهێزە م��ادی گیانی و زیانی پێشكەوتووەكانی خۆی دوورخاتەوە، رۆژی لەیەكەم مالیكی كەچی سوپای بەبێ ڕوومادییداو شاری نێو چوونە ببیستێت جەنگ تەقەی كەس ئەوەی هەر لەڕێوە پێنج سەربازی سوپاكەی ئەو هۆزەكانی سەرۆكی ك��وژرا لێ هەر ن��ەك تۆمەتەكەی ناوچەیەش بەڵكو دەخستەوە، دوور لەخۆیان یان مالیكی داخۆ دەكرد، ئیدانەیشی دیكەی دەسەاڵتداری بەرپرسێكی هەر ئاشتیانەو شیاوی رێگای واڵتە ئەم كێشە دانایانەی وردو چ��ارەس��ەری یان دەگ��رن��ەب��ەر، نێوخۆییەكان هەموو لەو پەندیان س��وودو هێشتا شكستانەی دەسەاڵتدارانی پێش خۆیان

وەرنەگرتووە. Kawahawraz96@yahoo.com

كاوە هاوڕاز