raport ey: polskie przedsiębiorstwa wczoraj i dziś 2017
TRANSCRIPT
Polskie przedsiębiorstwa wczoraj i dziśŹródła sukcesu i nowe wyzwania
Marek Rozkrut
Partner, Główny Ekonomista
Zespół Analiz Ekonomicznych
2
Polska wśród najszybciej rozwijających się gospodarek UE w XXI w.
Skumulowany wzrost PKB w krajach UE w latach 2000-2016
Źródło: Eurostat.
83,1
%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
140%
Irla
ndia
Litw
a
Sło
wacja
Esto
nia
Ło
twa
Ru
mun
ia
Bułg
aria
Pols
ka
Lu
ksem
burg
Ma
lta
Czechy
Szw
ecja
Węgry
Sło
wenia
Wlk
. B
ryta
nia
Ch
row
acja
Cypr
His
zpa
nia
Belg
ia
Austr
ia
Fin
landia
Ho
lan
dia
Nie
mcy
Fra
ncja
Da
nia
Port
ug
alia
Wło
ch
y
Gre
cja
Średnia dla UE-28: 28,3%
3
Kluczowa rola przedsiębiorstw prywatnychw generowaniu wzrostu gospodarczego
2010
56,8%
+8,0 p.p.62,4%
70,3%
53,7%
2000 2005 2015
+11,1 p.p.
16,6%
73,4%
+3,1 p.p.
15,0%
55,3%
8,6%
66,8%
56,1%
10,7%
Krajowe przedsiębiorstwa prywatne
Zagraniczne przedsiębiorstwa*
Źródło: GUS*Tj. przedsiębiorstwa kontrolowane przez kapitał zagraniczny. Z kolei, krajowe przedsiębiorstwa prywatne to pozostałe przedsiębiorstwa kontrolowane przez polski kapitał prywatny.
Struktura wartości dodanej brutto w Polsce
Sektor przedsiębiorstw prywatnych generuje prawie 3/4 wartości dodanej w polskiej gospodarce.
W sektorze firm prywatnych na znaczeniu zyskały przede wszystkim przedsiębiorstwa zagraniczne.
4
Duży udział mikrofirm i wyjątkowo mały udział firm małych w zatrudnieniu w Polsce
Źródło: Eurostat.*Dla Austrii, Irlandii, Szwecji i UE-28 podane są dane dla 2014 r.; brak danych dla Cypru, Grecji i Portugalii.
Struktura zatrudnienia w przedsiębiorstwach niefinansowych
wg klasy wielkości przedsiębiorstwa w 2015 r.*
22,8%
20,2%
Rum
unia
34,5%
21,1%
21,9%
22,5%
Fin
landia
34,4%
18,3%
22,4%
25,0%
Hola
ndia
34,3%
18,2%
18,6%
28,9%
Szw
ecja
34,1%
18,4%
21,9%
25,6%
UE
-28
33,2%
16,8%
20,1%
26,3%
18,6%
35,8%
Bułg
aria
25,2%
21,7%
23,6%
29,5%W
lk. B
ryta
nia
24,7%
25,0%
28,8%
21,6%
Litw
a
24,1%
23,1%
24,2%
28,6%
Esto
nia
21,8%
23,4%
24,6%
30,2%
Wło
chy
21,3%
Fra
ncja
38,6%
15,6%
19,0%
26,7%
Nie
mcy
37,1%
20,1%
23,3%
19,5%
Dania
35,7%
21,3%
12,7%
20,4%
45,6%
Łotw
a
20,6%
22,0%
24,0%
33,5%
Malta
20,3%
23,9%
23,4%
32,4%
28,1%
19,6%
22,8%
29,5%
His
zpania
27,2%
13,3%
18,8%
40,7%
Sło
wenia
Chorw
acja
30,5%
18,7%
20,1%
30,6%
Węgry
30,2%
16,5%
19,2%
34,0%
Sło
wacja
28,2%
15,7%
14,7%
19,3%
41,3%
Irla
ndia
29,9%
Czechy
32,4%
18,9%
17,5%
31,3%
Pols
ka
31,7%
17,9%
13,2%
37,1%
Luksem
burg
31,7%
24,6%
25,4%
18,2%
Austr
ia
31,1%
19,2%
24,2%
25,6%
Belg
ia
30,7%
15,0%
19,7%
34,6%
średnie (50-249 pracujących)małe (10-49 pracujących)mikro (do 9 pracujących) duże (250+ pracujących)
Odsetek osób pracujących w małych przedsiębiorstwach niefinansowych w Polsce jest najniższy wśród
wszystkich krajów UE
Z kolei mikroprzedsiębiorstwa niefinansowe odpowiadają za bardzo dużą część zatrudnienia
w Polsce, znacząco przewyższając średnią UE
5
Wydajność mikrofirm w stosunku do większych firm jest w Polsce najniższa w UE
Źródło: Eurostat.
Relacja wartości dodanej w przeliczeniu na 1 pracującego
w wybranych klasach wielkości przedsiębiorstw niefinansowych w 2015 r.
Węgry
62%
Wło
chy
87%
Łotw
a
59%
Wlk
. B
ryta
nia
80%
Chorw
acja
63%
Irla
ndia
63%
Czechy
60%
His
zpania
64%
Litw
a
69%
Sło
wenia
69%B
ułg
aria
70%
Rum
unia
70%
UE
-28
74%
Belg
ia
77%
Austr
ia
72%
Nie
mcy
81%
Hola
ndia
86%
Fin
landia
86%
Szw
ecja
86%
Fra
ncja
108%
Esto
nia
113%
Dania
Malta
Luksem
burg
Mik
ro / p
rzecię
tnie
114%
62%43% 54%
Sło
wacja
50%
Pols
ka
Bułg
aria
126%
Czechy
97%
Dania
90%
Nie
mcy
141%
Esto
nia
65%
Irla
ndia
97%
His
zpania
60%
Fra
ncja
58%
Chorw
acja
66%
Wło
chy
64%
Łotw
a
151%
Litw
a63%
Luksem
burg
122%
Węgry
77%
Malta
86%
Hola
ndia
41%
Austr
ia
88%
Pols
ka
60%
Rum
unia
52%
Sło
wenia
89%
Sło
wacja
100%
Fin
landia
Wlk
. B
ryta
nia
Szw
ecja
Mik
ro / m
ałe
162%
75% 78%75%
Belg
ia
71%
UE
-28
Luka w wydajności mikroprzedsiębiorstw względem firm należących do pozostałych klas wielkości pogłębia
się, a równocześnie na te najmniejsze podmioty przypada coraz większa część zatrudnienia w Polsce.
W Polsce korzyści z awansu mikrofirm do kategorii większych przedsiębiorstw byłyby szczególnie duże.
6
Kluczowa dla sukcesu gospodarczego Polski była ekspansja zagraniczna polskich firm
Źródło: GUS.
Relacja eksportu towarów i usług
do PKB Polski
2014
2004
2001
2011
2000
23,0
%
29,3 p.p.
52,3
%2016
2006
2015
2013
1995
2009
2002
1999
1996
2007
2003
2012
1997
1998
2008
2010
2005
Eksport przedsiębiorstw niefinansowych
w Polsce wg formy własności (mld PLN i %)
2015 2016S
648
36%37%
61%
2013
37%
597 3%623
2014
59%
4%
36%
59%
5%437
33%
62%
5%
8,3% CAGR
63%
3%
34%
2011
527
2012
704
569
58%57%
5%5%
2010
38%
z udziałem własności publicznej
krajowa własność prywatna
własność zagraniczna
-2,3%
8,5%
9,3%
CAGR*
2011-2016
Źródło: GUS, szacunek EY dla 2016 r.*CAGR – skumulowany roczny wskaźnik wzrostu (ang. Compound Annual Growth Rate).
Od 1995 r. otwartość polskiej gospodarki wzrosła bardzo znacząco.
Za zdecydowaną większość eksportu odpowiadają firmy z przeważającym udziałem kapitału zagranicznego, choć
w latach 2011-2016 krajowe firmy prywatne zwiększały swój eksport w tempie nieco szybszym niż firmy zagraniczne.
7
Popyt zagraniczny odpowiadał za większość wzrostu PKB w Polsce w XXI w.
Udział krajowej wartości dodanej absorbowanej
za granicą w wartości dodanej ogółem
Wkład popytu krajowego i zagranicznego
w zmianę PKB w krajach EŚW w latach 2000-2014
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
Węgry Czechy Słowacja Polska Rumunia Rosja Turcja
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Słowenia Węgry Czechy Estonia Bułgaria Polska Rumunia Łotwa Słowacja Litwa
%
Źródło: Obliczenia EY na podstawie WIOD. Źródło: Hagemejer J., 2017, Trade and growth in the New Member States op. cit. oraz dane udostępnione EY przez autora.
Integracja Polski w ramach międzynarodowych łańcuchów wartości była w ostatnim 20-leciu bardzo
dynamiczna.
Udział eksportu wartości dodanej w całkowitej wartości dodanej wytworzonej w Polsce wzrósł w latach 1995-2014
z ok. 16% do bardzo wysokiego poziomu 34%.
wartość dodana absorbowana w kraju
wartość dodana absorbowana za granicą
8
Dalszy dynamiczny wzrost wymaga jednak zmiany modelu konkurencji polskich firm
Czynnik wskazywany jako najważniejszy spośród cech produktu/usługi
decydujących o ich konkurencyjności w latach 2006-2014
Które z działań podejmowanych przez Państwa firmę, aby sprostać
konkurencji, okazało się najbardziej skuteczne? (% odpowiedzi)
Źródło: PKPP Lewiatan, 2014, Curriculum Vitae mikro, małych i średnich przedsiębiorstw 2014. Finansowanie działalności i rozwoju.
Źródło: PARP, 2016, Raport o stanie sektora MSP w Polsce.
64
,3
15
,2
57
,3
21
,7
52
,0
26
,8
15
,4
43
,4
18
,5
41
,9
10
,4
49
,7
15
,3
45
,80
10
20
30
40
50
60
70
cena produktów/usług jakość produktów usług
2006 2007 2008 2011 2012 2013 2014
%
0% 10% 20% 30%
poszerzanie oferty
działania marketingowe
ulepszanie produktów/usług
obniżanie cen
wprowadzanie zmian organizacyjnych
wprowadzanie nowych technologii
obniżanie kosztów pracy
2013 2014 2015 2016
O ile jeszcze przed globalnym kryzysem finansowym większość badanych przedsiębiorców wskazywała ceny
jako najważniejszy czynnik decydujący o ich konkurencyjności, to w 2014 r. było ich już tylko 15%.
W ostatnich latach systematycznie spadał odsetek przedsiębiorców wskazujących na obniżanie cen jako
najskuteczniejsze narzędzie konkurowania.
9
Kluczowa rola działalności innowacyjnej Czy w Polsce jest (było?) aż tak źle?
Źródło: Eurostat. *Pojęcie innowacji jest definiowane przez OECD jako „wdrożenie nowego lub znacząco udoskonalonego produktu lub procesu, nowej metody marketingowej lub nowej metody organizacyjnej w praktyce gospodarczej, organizacji miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem”.
Źródło: Eurostat.
Udział firm innowacyjnych (prowadzących działania
innowacyjne* w danym okresie)
w UE w 2014 r.
Wydatki przedsiębiorstw na działania badawczo-rozwojowe
w krajach UE w 2015 r.
0
10
20
30
40
50
60
70
Nie
mcy
Luks
em
bu
rg
Irla
nd
ia
Wlk
. Bry
tan
ia
Au
stri
a
Fran
cja
Ho
lan
dia
Fin
lan
dia
Szw
ecja
Po
rtu
galia
Dan
ia UE
Wło
chy
Sło
we
nia
Litw
a
Cze
chy
Cyp
r
Mal
ta
Ch
orw
acja
His
zpan
ia
Sło
wac
ja
Esto
nia
Bu
łgar
ia
Wę
gry
Łotw
a
Po
lska
Ru
mu
nia
%
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
Szw
ecja
Au
stri
a
Nie
mcy
Fin
lan
dia
Dan
ia
Be
lgia
Sło
we
nia
Fran
cja
UE
Ho
lan
dia
Wlk
. Bry
tan
ia
Cze
chy
No
rwe
gia
Wę
gry
Wło
chy
Bu
łgar
ia
Esto
nia
Luks
em
bu
rg
His
zpan
ia
Po
rtu
galia
Po
lska
Ch
orw
acja
Mal
ta
Sło
wac
ja
Gre
cja
Litw
a
Ru
mu
nia
Łotw
a
Cyp
r
sektor przedsiębiorstw
wszystkie sektory
% PKB
10
Niedobór (wykwalifikowanej) siły roboczej staje się kluczową barierą rozwoju firm
Odsetek respondentów wskazujących niedobór wykwalifikowanych pracowników
jako barierę rozwoju w Polsce, według raportów różnych instytucji
Źródło: GUS, 2017, Ankieta koniunktury w przemyśle; GUS, 2017, Ankieta koniunktury w budownictwie; GUS, 2017, Ankieta koniunktury w handlu; GUS, 2017, Ankieta koniunktury w usługach; NBP, 2017, Szybki Monitoring; Ministerstwo Rozwoju, 2017, Trendy rozwojowe mikro, małych i średnich firm w ocenie przedsiębiorców w drugiej połowie 2016 r.; World Economic Forum, 2017, Global Competitiveness Report 2017-2018.
7
0
7 p.p.
IV kw. 2016IV kw. 2013
GUS
5
2
II poł. 2013 II poł. 2016
3 p.p.
Ministerstwo Rozwoju
7
3
II poł. 2016II poł. 2013
4 p.p.
World Economic Forum
31
12
40
1619
3
12
25
13 p.p.
16 p.p.
lipiec 2016
24 p.p.
19 p.p.
lipiec 2013
budownictwo
usługi
handel
przemysł
NBP
Wiele czynników, w tym niekorzystne zmiany demograficzne czy rosnąca potrzeba konkurowania w coraz większym
stopniu w oparciu o jakość, wskazuje na to, że niedobór pracowników (w szczególności wykwalifikowanych) jest
zmianą strukturalną, która będzie stanowić coraz większą barierę rozwoju przedsiębiorstw.
11
Wyzwania na rynku pracy będą potęgowane przez niekorzystne tendencje demograficzne
Źródło: Eurostat.
Stosunek liczby osób w wieku 20-64 do liczby osób w wieku 65+ w 2015 r. (lewy panel) i w 2060 r. (prognoza, prawy panel)
4,2
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
Sło
wac
ja
Irla
nd
ia
Cyp
r
Luks
em
bu
rg
Po
lska
Ru
mu
nia
Cze
chy
Sło
we
nia
Wę
gry
Ho
lan
dia
His
zpan
ia
Au
stri
a
Wlk
. Bry
tan
ia
Mal
ta
Be
lgia
Ch
row
acja
Esto
nia
Litw
a
Łotw
a
Dan
ia
Bu
łgar
ia
Fran
cja
Po
rtu
galia
Szw
ecja
Fin
lan
dia
Gre
cja
Nie
mcy
Wło
chy
1,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
Luks
em
bu
rg
Irla
nd
ia
Be
lgia
Dan
ia
Szw
ecja
Wlk
. Bry
tan
ia
Fran
cja
Fin
lan
dia
Cyp
r
Litw
a
Ho
lan
dia
Au
stri
a
Cze
chy
Mal
ta
Łotw
a
Ch
row
acja
Ru
mu
nia
Wę
gry
Wło
chy
Sło
we
nia
His
zpan
ia
Esto
nia
Nie
mcy
Bu
łgar
ia
Po
lska
Gre
cja
Po
rtu
galia
Sło
wac
ja
UE-28 = 3,2
UE-28 = 1,8
12
Przepisy podatkowe wśród najczęściej wymienianych barier rozwoju przedsiębiorstw
Źródło: Ministerstwo Rozwoju, 2017, Trendy rozwojowe mikro, małych i średnich firm w ocenie przedsiębiorców w drugiej połowie 2016 roku.
Ocena różnych typów przepisów i procedur w II poł. 2016 r.
wśród mikro (dominująca część próby), małych i średnich przedsiębiorstw
26%19% 15% 12% 11%
33%
24%23%
23%17%
35%
46%
43% 46%
39%
7% 11%18% 19%
32%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
prawo podatkowe sądownictwo gospodarcze kontrola działalnościgospodarczej
prawo pracy rozliczenia zkontrahentami
doskonale
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
Skomplikowane przepisy podatkowe są wyjątkowo często wymienianą barierą przez polskich przedsiębiorców także na
tle innych krajów
Dziękuję[email protected]
Polskie przedsiębiorstwa
wczoraj i dziśŹródła sukcesu i nowe wyzwania