raport infodług
TRANSCRIPT
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 2
Ogólnopolski raport o zaległym zadłużeniu
i klientach podwyższonego ryzyka
Listopad 2009
Wstęp_____________________________________________________________ 3
O raporcie _________________________________________________________ 4
Krótko – InfoDług w liczbach ___________________________________________ 5
Profil klienta podwyższonego ryzyka _____________________________________ 6
Łączna kwota zaległych płatności _______________________________________ 7
Liczba klientów podwyższonego ryzyka___________________________________ 9
Liczba klientów podwyższonego ryzyka na 1000 mieszkańców_______________ 11
Liczba klientów podwyższonego ryzyka a kwota zadłużenia__________________ 12
Przeterminowane zadłużenie a płeć ____________________________________ 13
5 miast z największą liczbą nierzetelnych dłużników________________________ 13
10 najbardziej zadłużonych osób w Polsce _______________________________ 14
„Opóźnione długi rosną – powód do niepokoju?”___________________________ 15
Słowniczek terminów oraz definicje _____________________________________ 16
Tabele ___________________________________________________________ 17
Spis treści
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 3
Wstęp Szanowni Państwo, Przedstawiamy dziesiątą edycję raportu InfoDług, kompleksowego, ogólnopolskiego raportu o zaległych płatnościach Polaków. InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej wspólnie z Biurem Informacji Kredytowej i Związkiem Banków Polskich cyklicznie, od ponad dwóch lat analizują opóźnienia w regulowaniu zobowiązań przez konsumentów w Polsce. Dzięki stałemu monitoringowi zadłużenia opinia publiczna jest na bieżąco informowana o skali tego zjawiska. Regularnie pokazujemy, kim jest klient podwyższonego ryzyka i jaki jest stan jego zobowiązań płatniczych. Najnowszy raport InfoDług jest szczególny z dwóch względów. Po pierwsze jest to dziesiąta, a więc jubileuszowa edycja. Po drugie, raport prezentuje dane po przystąpieniu do systemu tworzonego przez Biuro Informacji Kredytowej ostatniego dużego banku aktywnego na rynku consumer finance. Oznacza to, że obecnie raport przygotowywany przez InfoMonitor jeszcze pełniej oddaje skalę zaległych płatności w naszym kraju oraz jeszcze dokładniej pokazuje liczbę osób mających problemy z regulowaniem zobowiązań na czas. Przekazanie danych do systemu Biura Informacji Kredytowej przez wspomniany bank ma wpływ na wyniki dziesiątej edycji raportu. Widać to chociażby po większej niż zwykle liczbie osób zalegających z płatnościami. Porównując jednak liczbę osób niespłacających zobowiązań na czas z danymi Głównego Urzędu Statystycznego widzimy, że problem ten dotyczy nieco ponad 4,3% Polaków. Nasze badania pokazują niestety, że kwota zaległych zobowiązań wciąż wzrasta. Obecnie jest to już ponad 14 miliardów złotych, oznacza to wzrost aż o 76% w ostatnim roku. Średnie zaległe zadłużenie osoby mającej kłopoty w regulowaniem należności wynosi 8809 złotych. Należy jednak podkreślić, że nadal przeważają tak zwani „drobni dłużnicy” – blisko połowa z nich (48%) zalega z płatnościami na kwotę mniejszą niż 2 tys. złotych. W najnowszej edycji raportu InfoDług przedstawiamy także analizę Głównego Ekonomisty Biura Informacji Kredytowej, Andrzeja Topińskiego, poświęconą wzrostowi opóźnień w spłatach kredytów. Będziemy wdzięczni za wszelkie uwagi co do dalszego rozwoju zakresu raportu InfoDług, które będziemy uwzględniać w jego kolejnych edycjach. W tym celu uruchomiliśmy specjalny adres e-mail: [email protected], pod który mogą Państwo kierować swoje sugestie i pytania.
Zapraszam do lektury!
Mariusz Hildebrand Prezes Zarządu
InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 4
O raporcie Raport InfoDług powstaje w oparciu o informacje zgromadzone przez BIG InfoMonitor w Centralnej Ewidencji Dłużników, bazie Biura Informacji Kredytowej i Bankowym Rejestrze Dłużników Związku Banków Polskich. Jest to pierwszy w Polsce tego typu raport o profilu nierzetelnych konsumentów oraz ich zaległych zobowiązaniach, pokazujący podział na województwa, wiek i płeć dłużników. Raport powstał w oparciu o dane o dłużnikach, których minimalna kwota zadłużenia wynosi 200 zł, a czas zaległości to minimum 60 dni. Raport publikowany co kwartał, ukazał się po raz pierwszy w sierpniu 2007 roku. Zachowanie wcześniej wypracowanego standardu opracowania danych, pozwala na wskazanie dynamiki zmian zjawiska niespłacanego zadłużenia opisywanego przez raport. Jak pokazują dane bankowe 95% uczestników rynku spłaca zobowiązania terminowo, budując swoją pozytywną historię kredytową i reputację finansową. Istnieje jednak wśród konsumentów grupa klientów podwyższonego ryzyka, która czasowo nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań. Należy jednak podkreślić różnicę pomiędzy osobami, które często nie z własnej winy znalazły się czasowo w trudnym położeniu, a osobami, które już zaciągając zobowiązanie wiedziały, że nie będą mogły się z niego wywiązać. InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej S.A. (BIG) wspiera banki i przedsiębiorców w minimalizowaniu ryzyka biznesowego i odzyskiwaniu zaległych należności poprzez prowadzenie Centralnej Ewidencji Dłużników oraz oferowanie dostępu do baz danych zawierających informacje gospodarcze na temat rzetelności płatniczej przedsiębiorców i konsumentów. Korzystanie z tych informacji daje przedsiębiorcom i konsumentom możliwość minimalizowania ryzyka związanego z podejmowaniem współpracy z nowymi partnerami przy sprzedaży usług i produktów z wydłużonym terminem płatności, czyli ochronę przed niewypłacalnymi i nieuczciwymi kontrahentami. Współpraca z Biurem Informacji Gospodarczej umożliwia także uzyskanie przewagi nad konkurencją w danej branży poprzez unikanie współpracy z nierzetelnymi kooperantami, zapewnia również najtańszą, skuteczną formę odzyskiwania należności od kontrahentów zalegających ze spłatą zobowiązań. Raport jest opracowywany przez zespół w składzie:
1. Marta Suchocka, Manager Zespołu Zarządzania Jakością Danych, InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej
2. Lidia Roman, Rzecznik Prasowy, InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej 3. Michał Karasek, Inspektor w Departamencie Jakości Danych Biura Informacji Kredytowej.
Każdorazowe wykorzystanie i cytowanie danych zawartych w niniejszym raporcie wymaga podania źródła oraz wiodącego autora raportu – InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 5
Krótko – InfoDług w liczbach
14,31 mld zł to łączna kwota zaległych płatności Polaków w listopadzie 2009
76% o tyle wzrosło niespłacane zadłużenie Polaków w ciągu ostatniego roku
1,62 mln to liczba klientów podwyższonego ryzyka w Polsce
8 809 zł tyle wynosi średnie, zaległe zadłużenie Polaka
10 124 zł tyle wynosi średnie zaległe zadłużenie nierzetelnego dłużnika z Mazowsza
48% nierzetelnych dłużników ma do oddania mniej niż 2 tys. złotych
4,3% wszystkich Polaków nie reguluje zobowiązań terminowo
6,1 % mieszkańców województwa zachodniopomorskiego nie reguluje zobowiązań w terminie
79,17 mln zł na taką kwotę zalega największy dłużnik zanotowany w bazach BIK, InfoMonitor i ZBP
5,2 mln raportów udostępnił InfoMonitor od początku 2009 roku
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 6
Profil klienta podwyższonego ryzyka Klient podwyższonego ryzyka finansowego to mężczyzna, w wieku pomiędzy 30 a 39 rokiem życia, mieszkający w województwie śląskim lub mazowieckim, w mieście do 500 000 mieszkańców, a w przypadku dwóch powyższych województw – w Warszawie i w Katowicach. Jego średnie zaległe zadłużenie wobec banków, firm pożyczkowych, telekomunikacyjnych oraz firm dostarczających usługi masowe wynosi 8 809 zł. W porównaniu z poprzednią edycją raportu sprzed trzech miesięcy średnie zaległe zadłużenie wzrosło o 606 zł, czyli o 7,38%.
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 7
Łączna kwota zaległych płatności Łączna kwota zaległych płatności klientów podwyższonego ryzyka w Polsce, odnotowanych w Centralnej Ewidencji Dłużników prowadzonej przez BIG InfoMonitor oraz w Biurze Informacji Kredytowej w listopadzie 2009 roku wyniosła:
1144,,3311 mmiilliiaarrddaa zzłłoottyycchh.. Zobowiązania te wynikają z niezapłaconych rachunków za energię elektryczną, gaz, usługi telekomunikacyjne, czynsz za mieszkanie, opłaty leasingowe, z alimentów, a także z niespłacanych kredytów hipotecznych i konsumpcyjnych. Należy zauważyć, że kwota zaległych płatności stale wzrasta. Kwota zadłużenia powiększyła się w czasie ostatniego kwartału o 2,25 miliarda złotych. Oznacza to wzrost o niemal 19% w stosunku do sierpnia tego roku.
5,6 6,166,73 7,06
8,12 8,59
9,87
12,06
14,31
4
6
8
10
12
14
16
lis-07 lut-08 maj-08 lip-08 lis-08 lut-09 maj-09 sie-09 lis-09
Łączna kwota zaległych płatności klientów czasowo niewywiązujących się z zobowiązań – od listopada 2007 do listopada 2009 (źródło: BIG InfoMonitor, BIK)
Zgodnie z danymi opublikowanymi rok wcześniej, w listopadzie 2008 roku, zaległe płatności wynosiły 8,12 miliarda zł. W ciągu roku zadłużenie zwiększyło się zatem o ponad 76%.
mld zł
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 8
Z danych InfoMonitora wynika, że najwyższy poziom zadłużenia, mierzony kwotą zaległości, niezmiennie notuje się w województwie śląskim. Jego mieszkańcy nie spłacają zobowiązań na łączną kwotę 2 mld 427 mln zł. W województwie mazowieckim kwota zaległych zobowiązań osiągnęła 1 mld 948 mln zł. Do grona województw, w których zadłużenie mieszkańców przekroczyło miliard złotych po raz pierwszy dołączyło pomorskie. Z kolei najrzetelniej ze swoich zobowiązań wywiązują się mieszkańcy województwa świętokrzyskiego – zaległe zobowiązania w tym województwie to w tej chwili ponad 238 milionów zł.
Województwo Łączna kwota w złotych
śląskie 2 427 344 766 mazowieckie 1 948 594 661 wielkopolskie 1 393 543 618 dolnośląskie 1 239 167 235 pomorskie 1 091 402 703 łódzkie 944 932 171 kujawsko-pomorskie 912 700 748 małopolskie 843 630 004 zachodniopomorskie 834 212 693 lubelskie 518 213 210 warmińsko-mazurskie 465 221 596 lubuskie 414 682 680 podkarpackie 404 420 780 opolskie 303 215 476 podlaskie 285 303 908 świętokrzyskie 238 098 044 nieznane 50 870 091 Suma 14 315 554 385
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 9
Liczba klientów podwyższonego ryzyka Liczba klientów, którzy zalegają z płatnością zobowiązań powyżej 60 dni wynosi:
11,,6622 mmiilliioonnaa..
W ciągu trzech miesięcy wzrosła aż o 155 412 osób czyli o 10,5%. Podobnie jak łączna kwota zadłużenia, również wzrost liczby nierzetelnych dłużników jest wyższy niż w poprzednich kwartałach1.
1 070 356
1 190 7111 199 247 1 205 487
1 264 210
1 294 436
1 364 244
1 469 765
1 625 177
1 050 000
1 150 000
1 250 000
1 350 000
1 450 000
1 550 000
1 650 000
lis-07 lut-08 maj-08 lip-08 lis-08 lut-09 maj-09 sie-09 lis-09
Łączna liczba klientów czasowo niewywiązujących się z zobowiązań – od listopada 2007 do listopada 2009 (źródło danych: InfoMonitor, BIK, ZBP).
1 Dane w raporcie InfoDług w ostatnim kwartale 2009 zostały powiększone o dotychczas niepublikowane informacje z jednego z większych banków operujących na rynku kredytów konsumpcyjnych
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 10
Liderem w tym rankingu jest niezmiennie województwo śląskie, w którym takich osób jest łącznie ponad 243 tysiące. Drugie w kolejności jest województwo mazowieckie, z którego pochodzi ponad 192 tysiące klientów podwyższonego ryzyka. Najmniej klientów czasowo niewywiązujących się z zobowiązań jest natomiast w województwie świętokrzyskim, w którym odnotowano niemal 32 tysiące osób, które nie spłacały swoich zobowiązań powyżej 60 dni.
Województwo Liczba klientów podw. ryzyka
śląskie 243 537
mazowieckie 192 479
wielkopolskie 152 751
dolnośląskie 150 107
łódzkie 116 478
pomorskie 117 459
kujawsko-pomorskie 113 538
zachodniopomorskie 103 515
małopolskie 89 070
lubelskie 69 858
warmińsko-mazurskie 65 734
lubuskie 56 621
podkarpackie 49 332
opolskie 36 693
podlaskie 32 460
świętokrzyskie 31 933
nieznane 3 612
Suma 1 625 177
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 11
Liczba klientów podwyższonego ryzyka na 1000 mieszkańców
Należy zauważyć, że istnieje wyraźny podział na województwa Polski zachodniej i wschodniej, jeśli chodzi o relację liczby dłużników niewywiązujących się z zobowiązań w przeliczeniu na liczbę mieszkańców. Najwięcej nierzetelnych dłużników przypada na 1000 mieszkańców w województwach zachodniopomorskim i lubuskim. Z kolei najlepiej relacja ta wypada w województwie podkarpackim. Wyjątkiem od opisywanej reguły jest województwo opolskie, w którym jako jedynym z zachodnich województw na 1000 mieszkańców przypada mniej niż 40 dłużników.
Średnio 43 na 1000, czyli 4,3% Polaków nie reguluje swoich zobowiązań terminowo.
Województwo
Liczba klientów podw. ryzyka na
1000 mieszk.
zachodniopomorskie 61 lubuskie 56 kujawsko-pomorskie 55 pomorskie 53 dolnośląskie 52 śląskie 52 warmińsko-mazurskie 46 łódzkie 46 wielkopolskie 45 mazowieckie 37 opolskie 36 lubelskie 32 podlaskie 27 małopolskie 27 świętokrzyskie 25 podkarpackie 23
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 12
Liczba klientów podwyższonego ryzyka a kwota zadłużenia Najwięcej osób czasowo niewywiązujących się z zobowiązań ma zadłużenie mieszczące się w przedziale 2001-5000 zł. W listopadzie zanotowano ponad 660 tys. niespłacanych zobowiązań w tej wysokości, co stanowi wzrost w stosunku do poprzedniego kwartału o 19,7 proc. Niemal połowa (1 248 314 czyli 48%) osób czasowo niewywiązujących się z zobowiązań, to drobni dłużnicy, posiadający zadłużenie nieprzekraczające 2 000 zł. Należy zauważyć, że wśród dłużników zalegających na kwoty powyżej 10 000 zł odnotowano niemal dwa razy więcej mężczyzn (216 065) niż kobiet (112 005). KKwwoottaa zzaalleeggłłoośśccii MMęężżcczzyyźźnnii KKoobbiieettyy LLiicczzbbaa zzoobboowwiiąązzaańń
22
<= 500 147 238 135 941 283 179
501 - 1 000 229 342 203 839 433 181
1 001 - 2 000 293 112 238 842 531 954
2 001 - 5 000 369 628 292 185 661 813
5 001 - 10 000 205 912 152 153 358 065
> 10000 216 065 112 005 328 070
SSuummaa 1 461 297 1 134 965 2 596 262
2 zestawienie zostało przygotowane pod kątem unikalnych transakcji zgromadzonych w BIK i InfoMonitor, a nie pojedynczych osób
1 248 314
10,9%
16,7%
20,5%
25,5%
12,6%
13,8%
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 13
Przeterminowane zadłużenie a płeć W Polsce 60% dłużników stanowią mężczyźni.
Mężczyźni
60%
Kobiety
40%
5 miast z największą liczbą nierzetelnych dłużników Miastem o największej liczbie mieszkańców niewywiązujących się na czas z płatności jest Warszawa. Stolica ma zdecydowaną przewagę nad pozostałymi polskimi miastami, gdyż zamieszkuje ją 66 342 dłużników. Drugie miejsce w tej klasyfikacji zajmuje Łódź z 46 064 osobami zalegającymi z płatnościami powyżej 60 dni. Dalsze miejsca zajmują Poznań, Kraków i Wrocław, które mają zbliżoną liczbę dłużników – niespełna 30 tysięcy.
Miasto \ Płeć Mężczyźni Kobiety Suma
Warszawa 38 062 28 280 66 342
Łódź 24 318 21 746 46 064
Poznań 16 989 12 935 29 924
Kraków 16 724 12 062 28 786
Wrocław 16 625 12 127 28 752
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 14
10 najbardziej zadłużonych osób w Polsce
Listę 10 największych dłużników (osób fizycznych) otwiera mieszkaniec województwa mazowieckiego, którego ogólna suma zadłużenia wynosi ponad 79 milionów złotych. Kwota zadłużenia drugiej osoby na liście jest już zdecydowanie mniejsza i wynosi „zaledwie” 32 milionów zł, natomiast trzeciej niemal 12 milionów. We wszystkich przypadkach źródłem zadłużenia są niespłacone kredyty na zakup towarów, usług, papierów wartościowych, pożyczki i kredyty mieszkaniowe.
Kwota zaległości dłużnika Województwo
1. 79 mln 174 tys. zł mazowieckie
2. 32 mln 104 tys. zł mazowieckie
3. 11 mln 782 tys. zł mazowieckie
4. 11 mln 467 tys. zł dolnośląskie
5. 11 mln 175 tys., zł wielkopolskie
6. 9 mln 854 tys. zł mazowieckie
7. 8 mln 151 tys. zł wielkopolskie
8. 8 mln 062 tys. zł mazowieckie
9. 8 mln 015 tys. zł podlaskie
10 7 mln 003 tys. zł kujawsko-pomorskie
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 15
ANALIZA Andrzej Topiński
Główny Ekonomista
„Opóźnione długi rosną – powód do niepokoju?” W czasie spowolnienia gospodarczego ludzie wpadają w kłopoty finansowe, rośnie liczba osób mających kłopoty z obsługą swych zobowiązań finansowych. Gdyby odsetek opóźnień w spłacie kredytów w warunkach spowolnienia nie występował, świadczyłoby to źle o bankach, gdyż byłoby dowodem na niepodejmowanie przez nie ryzyka. Sam wzrost opóźnień w spłatach kredytów w tej fazie cyklu nie musi niepokoić. Niepokój może wynikać z tempa pogarszania się jakości portfela, a to trudno zmierzyć. W fazie spowolnienia gospodarczego spada ilość nowo udzielanych kredytów. Obecnie banki udzielają o jedną trzecią mniej kredytów gotówkowych i ratalnych (mieszkaniowych o połowę) w porównaniu ze szczytem ubiegłorocznej, letniej, hossy. Kredyty z okresu hossy „dojrzewają” (psuja się z czasem – to rzecz naturalna), nowych przybywa mniej. W okresie hossy proporcja nowych do starych obniża relacje (najpopularniejsza miara) kredytów obsługiwanych z opóźnieniami do wszystkich kredytów, w okresie spowolnienia odwrotnie. Ponadto procent kredytów obsługiwanych z opóźnieniami obejmuje też kredyty bezpowrotnie stracone. Około dwie trzecie kredytów wykazywanych jako obsługiwane z opóźnieniami wykazuje zaległości powyżej 180 dni. W dużej części są to więc historyczne „osady”. Jeden z polityków pytany o niekorzystne dla niego sondaże powiedział, że jeśli termometr pokazuje gorączkę to go należy wyrzucić. Jego zdaniem gorączki nie miał. My jednak wiemy, że wskaźnik relacji kredytów opóźnionych do całości pogorszył się od lata ubiegłego roku w odniesieniu do kredytów ratalnych i gotówkowych o około trzy punkty procentowe. Nie wiemy tylko czy to dużo. Wiemy, że jakość portfela kredytów mieszkaniowych jest odporna na spowolnienie gospodarcze. Potwierdza to publikowana w InfoDługu analiza jakości poszczególnych roczników tych kredytów. Podobną analizę przeprowadziliśmy dla portfela kredytów ratalnych i gotówkowych. Zbadaliśmy portfele kredytowe z poszczególnych miesięcy lat 2007 – 2009 i zbadaliśmy, jaki procent kredytów udzielonych w kolejnych miesiącach z tych lat obsługiwany był na koniec września 2009 roku z opóźnieniem powyżej 30 dni. Niektóre z tych kredytów mogą być już spłacone, inne mogły kiedyś mieć opóźnienia, ale obecnie wyrównane – oba w analizie traktowane są w kategorii bez opóźnień. W portfelach kredytów ratalnych i gotówkowych udzielonych na początku 2007 roku opóźnienia na koniec września 2009 roku odnotowujemy na około 6,5% rachunków. Były to czasy wysokiej koniunktury, ale akcja kredytowa w segmencie kredytów ratalnych i gotówkowych dopiero się rozkręcała. W pierwszych miesiącach 2007 roku banki udzielały około 450 tys. kredytów tej kategorii miesięcznie. Hossa kredytowa rozpoczęła się w 2008 roku. W jej szczycie w II i III kwartale udzielano blisko 900 tys. kredytów miesięcznie. Dziś po roku na około 9% tych rachunków z lata 2009 występują opóźnienia w spłacie powyżej 30 dni. Wzrost w stosunku do początku 2007 roku (o 2,5 punktu procentowego) jest więc znaczący, choć nie dramatyczny. Jest on skutkiem jednoczesnego działania dwóch czynników: rozluźnienia przez banki kryteriów udzielania kredytów w 2008 roku oraz pogorszenia się koniunktury w gospodarce. Wpływu tych czynników nie sposób w tej analizie rozdzielić. Wydaje się jednak, że skala pogorszenia jakości jest mniejsza niż miało to miejsce w poprzednim spowolnieniu gospodarki na początku dekady.
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 16
Słowniczek terminów oraz definicje
Klient podwyższonego ryzyka (ew. nierzetelny dłużnik; osoba zalegająca z regulowaniem zobowiązań) – dłużnik niespłacający zobowiązań wyższych niż 200 zł przez okres dłuższy niż 60 dni.
Dłużnik Każda osoba posiadająca zobowiązanie finansowe wobec banku, jakiegokolwiek innego podmiotu gospodarczego lub instytucji – również osoba spłacająca zobowiązania w terminie.
Wierzyciel Firma, instytucja lub osoba fizyczna, uprawniona z mocy zobowiązania (podatkowego, cywilnoprawnego, kredytowego bądź ubezpieczeniowego) do otrzymania świadczenia pieniężnego od dłużnika.
Zaległe zadłużenie (ew. zaległe płatności; niespłacane zadłużenie) – łączna kwota zobowiązań wyższych niż 200 zł niespłacanych przez okres dłuższy niż 60 dni.
Centralna Ewidencja Dłużników Baza danych stworzona przez InfoMonitor BIG S.A., w której gromadzone są dane na temat dłużników niespłacających zobowiązań wyższych niż 200 zł przez okres dłuższy niż 60 dni, które następnie udostępniane są w formie raportów.
Biuro Informacji Gospodarczej (BIG) Instytucja gromadząca dane o nierzetelnych dłużnikach, np.: InfoMonitor. BIGi działają w oparciu o Ustawę o udostępnianiu informacji gospodarczej z dnia 14 lutego 2003 r. (Dz. U. Nr 50, poz. 424).
Biuro Informacji Kredytowej (BIK) Instytucja utworzona przez banki z inicjatywy Związku Banków Polskich, która gromadzi i integruje dane dotyczące zobowiązań kredytowych klientów banków. Działa zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych i gwarantuje każdemu możliwość sprawdzenia raz na 6 miesięcy swoich danych przekazywanych do BIK przez banki oraz SKOKi.
Związek Banków Polskich Samorządowa organizacja banków zrzeszająca banki działające na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej, utworzone i działające na podstawie prawa polskiego.
Centrum Informacji Gospodarczej (CIG) Ogólnopolska sieć regionalnych biur, w których Doradcy Klienta pokazują, jak uzyskać dostęp i skutecznie wykorzystywać najważniejsze produkty i usługi liderów polskiego rynku wymiany informacji w celu windykacji należności.
Informacja gospodarcza Szczegółowe informacje na temat zobowiązania pieniężnego podmiotu gospodarczego bądź osoby fizycznej, stanu postępowań dotyczących jego egzekwowania oraz kwestionowaniu przez dłużnika istnienia zobowiązania.
Obrót informacją gospodarczą System stworzony, aby zmniejszyć ryzyko niewypłacalności w kontaktach biznesowych. Informacje gospodarcze są przekazywane do BIGów m.in. przez przedsiębiorców, samorządy, instytucje finansowe oraz spółdzielnie mieszkaniowe, a następnie udostępniane uczestnikom obrotu gospodarczego w formie raportów.
Usługi masowe Usługi dostarczane szerokiej grupie klientów, np. telekomunikacyjne, przewozowe, energia, gaz, itp.
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 17
Tabele
Sumy zaległych płatności w podziale na województwa:
Województwo Łączna kwota w złotych
dolnośląskie 1 239 167 235 kujawsko-pomorskie 912 700 748 lubelskie 518 213 210 lubuskie 414 682 680 łódzkie 944 932 171 małopolskie 843 630 004 mazowieckie 1 948 594 661 opolskie 303 215 476 podkarpackie 404 420 780 podlaskie 285 303 908 pomorskie 1 091 402 703 śląskie 2 427 344 766 świętokrzyskie 238 098 044 warmińsko-mazurskie 465 221 596 wielkopolskie 1 393 543 618 zachodniopomorskie 834 212 693
nieznane 50 870 092
suma 14 315 554 385
Liczba klientów podwyższonego ryzyka i średnie zaległe zadłużenie w województwach
Województwo Liczba dłużników
Łączna kwota w złotych
Średnia zaległość w złotych
dolnośląskie 150 107 1 239 167 235 8 255 kujawsko-pomorskie 113 538 912 700 748 8 039 lubelskie 69 858 518 213 210 7 418 lubuskie 56 621 414 682 680 7 324 łódzkie 116 478 944 932 171 8 113 małopolskie 89 070 843 630 004 9 472 mazowieckie 192 479 1 948 594 661 10 124 opolskie 36 693 303 215 476 8 264 podkarpackie 49 332 404 420 780 8 198 podlaskie 32 460 285 303 908 8 789 pomorskie 117 459 1 091 402 703 9 292 śląskie 243 537 2 427 344 766 9 967 świętokrzyskie 31 933 238 098 044 7 456 warmińsko-mazurskie 65 734 465 221 596 7 077 wielkopolskie 152 751 1 393 543 618 9 123 zachodniopomorskie 103 515 834 212 693 8 059 nieznane 3 612 50 870 092
suma 1 625 177 14 315 554 385 8 809
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 18
Liczba klientów podwyższonego ryzyka na 1000 mieszkańców
Województwo Liczba klientów podw. ryzyka na 1000 mieszkańców
dolnośląskie 52 kujawsko-pomorskie 55 lubelskie 32 lubuskie 56 łódzkie 46 małopolskie 27 mazowieckie 37 opolskie 36 podkarpackie 23 podlaskie 27 pomorskie 53 śląskie 52 świętokrzyskie 25 warmińsko-mazurskie 46 wielkopolskie 45 zachodniopomorskie 61
średnia dla kraju 43
Procentowy podział klientów podwyższonego ryzyka ze względu na płeć
Województwo/Płeć Mężczyźni Kobiety dolnośląskie 59% 41% kujawsko-pomorskie 59% 41% lubelskie 60% 40% lubuskie 60% 40% łódzkie 56% 44% małopolskie 61% 39% mazowieckie 59% 41% opolskie 60% 40% podkarpackie 65% 35% podlaskie 64% 36% pomorskie 61% 39% śląskie 59% 41% świętokrzyskie 61% 39% warmińsko-mazurskie 62% 38% wielkopolskie 60% 40% zachodniopomorskie 60% 40%
średnia dla kraju 60% 40%
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 19
Płeć klientów podwyższonego ryzyka w podziale na województwa
Województwo \ Płeć Mężczyźni Kobiety suma dolnośląskie 88 539 61 568 150 107
kujawsko-pomorskie 67 053 46 485 113 538
lubelskie 41 818 28 040 69 858
lubuskie 33 787 22 834 56 621
łódzkie 65 143 51 335 116 478
małopolskie 54 459 34 611 89 070
mazowieckie 112 824 79 655 192 479
opolskie 22 114 14 579 36 693
podkarpackie 31 837 17 495 49 332
podlaskie 20 805 11 655 32 460
pomorskie 71 491 45 968 117 459
śląskie 144 399 99 138 243 537
świętokrzyskie 19 323 12 610 31 933
warmińsko-mazurskie 40 452 25 282 65 734
wielkopolskie 91 056 61 695 152 751
zachodniopomorskie 62 329 41 186 103 515
nieznane 2 747 865 3 612
suma 970 176 655 001 1 625 177
Wiek klientów podwyższonego ryzyka w podziale na województwa:
Województwo/Wiek <=20 21-30 31-40 41-50 51-60 >60 Suma dolnośląskie 1279 33471 37293 28861 28728 20475 150 107
kujawsko-pomorskie 881 23894 28395 23079 21180 16109 113 538
lubelskie 388 14255 17792 14639 12831 9953 69 858
lubuskie 489 13640 14330 11275 9893 6994 56 621
łódzkie 842 23496 28918 23439 22552 17231 116 478
małopolskie 676 18251 22156 19485 16052 12450 89 070
mazowieckie 1376 42039 48916 37992 36042 26114 192 479
opolskie 296 7757 9058 7944 6724 4914 36 693
podkarpackie 288 10475 12629 11052 8761 6127 49 332
podlaskie 262 7886 7934 7383 5231 3764 32 460
pomorskie 1102 26424 30346 23596 21154 14837 117 459
śląskie 1738 48054 57602 52044 48357 35742 243 537
świętokrzyskie 178 6349 7583 6678 6094 5051 31 933
warmińsko-mazurskie 472 15504 16927 13696 11485 7650 65 734
wielkopolskie 1191 34353 38574 31650 27568 19415 152 751
zachodniopomorskie 698 23027 26991 20844 19343 12612 103 515
nieznane 17 502 1131 1056 592 314 3 612
suma 12 173 349 377 406 575 334 713 302 587 219 752 1 625 177
Płeć nierzetelnych klientów w podziale na miasta powyżej i poniżej 500 tys. mieszkańców:
Województwo/Płeć Mężczyźni Kobiety Suma miasta > 500 tysięcy mieszkańców 112 718 87 150 199 868
miasta i wsie < 500 tysięcy mieszkańców 857 458 567 851 1 425 309
suma 970 176 655 001 1 625 177
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 20
Płeć nierzetelnych klientów w podziale na miasta powyżej i poniżej 100 tys. mieszkańców:
Województwo/Płeć Mężczyźni Kobiety Suma miasta > 100 tysięcy mieszkańców 628 032 403 263 1 031 295
miasta i wsie < 100 tysięcy mieszkańców 342 144 251 738 593 882
suma 970 176 655 001 1 625 177
Liczba nierzetelnych klientów w miastach powyżej 100 tys.:
Miasto/Płeć Mężczyźni Kobiety suma Białystok 5 659 3 232 8 891
Bielsko-Biała 5 535 3 708 9 243
Bydgoszcz 12 704 9 832 22 536
Bytom 7 624 5 641 13 265
Chorzów 4 826 3 849 8 675
Częstochowa 7 421 6 356 13 777
Dąbrowa Górnicza 4 380 3 147 7 527
Elbląg 5 795 4 603 10 398
Gdańsk 14 121 9 537 23 658
Gdynia 8 896 5 735 14 631
Gliwice 6 515 4 540 11 055
Gorzów Wielkopolski 4 683 3 639 8 322
Kalisz 3 951 3 295 7 246
Katowice 16 763 10 750 27 513
Kielce 4 228 2 993 7 221
Koszalin 2 906 2 294 5 200
Kraków 16 724 12 062 28 786
Legnica 5 389 4 182 9 571
Lublin 8 722 6 956 15 678
Łódź 24 318 21 746 46 064
Olsztyn 10 261 6 590 16 851
Opole 3 248 2 519 5 767
Płock 4 468 3 225 7 693
Poznań 16 989 12 935 29 924
Radom 5 538 4 347 9 885
Ruda Śląska 5 291 3 739 9 030
Rybnik 4 195 2 624 6 819
Rzeszów 3 032 1 929 4 961
Sosnowiec 8 201 5 811 14 012
Szczecin 14 952 10 730 25 682
Tarnów 2 838 1 722 4 560
Toruń 7 659 5 481 13 140
Tychy 3 884 2 447 6 331
Wałbrzych 9 210 6 839 16 049
Warszawa 38 062 28 280 66 342
Włocławek 5 221 4 318 9 539
Wrocław 16 625 12 127 28 752
Zabrze 7 718 5 354 13 072
Zielona Góra 3 592 2 624 6 216
IInnffooMMoonniittoorr –– sspprraawwddzzaajj kkoonnttrraahheennttóóww,, ooddzzyysskkuujj nnaalleeżżnnoośśccii
iinnffooddlluugg@@iinnffoommoonniittoorr..ppll 21
Stosunek rachunków będących IG do wszystkich w podziale na typy transakcji:
Typ transakcji Ilościowo Wartościowo
Kredyt na zakup towarów, usług i papierów wartościowych 12,87% 11,56% Kredyty niecelowe oraz studencki 13,26% 7,93% Kredyty mieszkaniowe 1% 0,5% Kredyt odnawialny 3,80% 7,15% Karta kredytowa 5,32% 8,40% Limit debetowy ROR 2,78% 7,35%