raport z badania - es.mcps-efs.ples.mcps-efs.pl/sites/default/files/raport zamowien...

1

Raport z badania dotyczącego zamówień publicznych z zastosowaniem klauzul społecznych realizowanych przez gminy / miasta / powiaty województwa mazowieckiego w roku 2015 i 2016

Warszawa, 11.2017

2

Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej

ul. Nowogrodzka 62A 02-002 Warszawa

[22] 622 42 32

[email protected]

www.mcps.com.pl | www.es.mcps-efs.pl

facebook.com/ekonomiaspolecznanamazowszu/

Jednostka Organizacyjna Samorządu Województwa Mazowieckiego

Redakcja i opracowanie merytoryczne:

Wydział ds. Ekonomii Społecznej i Projektów Zewnętrznych

Nadzór merytoryczny:

Barbara Kucharska / Elżbieta Bogucka – Z-ca Dyrektora Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej

Opracowanie:

Iwona Pasichnyk, Krzysztof Pilecki

http://www.mcps.com.pl/

http://www.es.mcps-efs.pl/

3

Spis treści

1. Podstawy prawne i definicje związane z zamówieniami publicznymi społecznie odpowiedzialnymi

5

1.1. Akty prawne 5

1.2. Społecznie odpowiedzialne zamówienia publiczne oraz klauzule społeczne 5

2. Metodologia badania 11

3. Wyniki badania 13

3.1. Informacje dotyczące uchwał / regulaminów / zarządzeń w zakresie stosowania klauzul społecznych

13

3.2. Klauzule społeczne w 2015 r. 15

3.3. Klauzule społeczne w 2016 r. 17

3.4. Porównanie klauzul społecznych w latach 2015-2016 20

3.5. Bariery i potrzeby w zakresie stosowania klauzul społecznych w jst 22

4. Wnioski i rekomendacje 25

5. Załączniki 27

Pismo przewodnie 27

Ankieta za lata 2015-2015 28

5

1. Podstawy prawne i definicje związane z zamówieniami publicznymi społecznie odpowiedzialnymi

1.1. Akty prawne

W trakcie badanego zakresu lat 2015-2016 zmianie uległy przepisy dotyczące zamówień publicznych.

Podstawowy akt prawny systemu zamówień publicznych w Polsce to ustawa z dnia 29 stycznia 2004

r. Prawo zamówień publicznych, wraz z aktami wykonawczymi do tej ustawy.

W dniu 28 lipca 2016 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy –

Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1020), włączając do

polskiego porządku prawnego regulacje dyrektyw unijnych dotyczących tego obszaru. Tekst

jednolity Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych opublikowano w Dz. U. 2017

r. poz. 1579.

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity: Dz.U. 2017 r. poz. 1579)

1.2. Społecznie odpowiedzialne zamówienia publiczne oraz klauzule społeczne

„Społecznie Odpowiedzialne Zamówienia Publiczne odnoszą się do etapów zamówień publicznych,

które uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektów: promocja godnej pracy, poszanowanie

praw człowieka i prawa pracy, wsparcie społecznego włączenia (w tym osób niepełnosprawnych)

ekonomia społeczna i MSP, promocja równych szans oraz zasady ,,dostępny i przeznaczony dla

wszystkich”, włączenie zrównoważonych kryteriów wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego

i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamówień

publicznych.”1

Klauzule społeczne w szerokim znaczeniu oznaczają rozwiązania umożliwiające uwzględnianie

istotnych aspektów społecznych przy realizacji zamówienia publicznego.

Jak z tego wynika pojęcie społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych jest szersze niż pojęcie

klauzul społecznych. Klauzule są bardzo istotnym instrumentem umożliwiającym wprowadzenia

w życie aspektów społecznych w zamówieniach publicznych

„Sposób uwzględnienia aspektów społecznych w praktyce może różnić się w zależności od rodzaju

zamówienia. Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunków

realizacji zamówienia w sposób, który umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych. Co do zasady

zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamówień na roboty budowlane

oraz usługi ze względu na ich charakter. Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i dóbr,

1 https://www.uzp.gov.pl/baza-wiedzy/zrownowazone-zamowienia-publiczne/spoleczne-

zamowienia/podstawowe-informacje [dostęp 15.09.2017 r.]

https://www.uzp.gov.pl/baza-wiedzy/zrownowazone-zamowienia-publiczne/spoleczne-zamowienia/podstawowe-informacje

https://www.uzp.gov.pl/baza-wiedzy/zrownowazone-zamowienia-publiczne/spoleczne-zamowienia/podstawowe-informacje

6

które zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np. osób pokrzywdzonych

i dotkniętych społecznym wykluczeniem, osób niepełnosprawnych). Komunikat Komisji KOM (2001)

566 dot. ustawodawstwa Wspólnoty w dziedzinie zamówień publicznych oraz możliwości

zintegrowanego społecznego podejścia do zamówień.”2

„Zrównoważone zamówienia publiczne to najogólniej mówiąc taki sposób organizacji postępowań

o udzielenie zamówienia publicznego, który uwzględnia aspekty środowiskowe i/lub społeczne, co

przekłada się na charakter udzielanego zamówienia, przy jednoczesnym zapewnieniu celowego,

racjonalnego i oszczędnego wydatkowania środków publicznych. W definicji tej mieszczą się więc

zarówno tzw. zielone zamówienia publiczne jak również społeczne bądź inaczej - społecznie

odpowiedzialne zamówienia publiczne.”3

W zamówieniach publicznych rekomenduje się stosowanie klauzul społecznych, które dają możliwość

preferowania podmiotów działających w obszarze ekonomii społecznej. Zamawiający może określić

w opisie przedmiotu zamówienia wymagania związane z realizacją zamówienia dotyczące stosowania

klauzul społecznych wynikające z Prawa zamówień publicznych.

W polskim pawie zamówień publicznych znajdują się zapisy umożliwiające uwzględnianie kwestii

społecznych. Poniżej dokonano prezentacji klauzul społecznych zawartych w ustawie Prawo

zamówień publicznych przed i po nowelizacji :

PRZED NOWELIZACJĄ (przed 28 lipca 2016 r.)

Klauzula zastrzeżona

art. 22 ust. 2 i 2a ustawy Prawo zamówień publicznych1

Zamawiający może zastrzec w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać

się wyłącznie zakłady pracy chronionej oraz inni wykonawcy, których działalność, lub działalność ich

wyodrębnionych organizacyjnie jednostek, które będą realizowały zamówienie, obejmuje społeczną

i zawodową integrację osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych,

w szczególności:

1) osób niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz

zatrudnianiu osób niepełnosprawnych2;

2) bezrobotnych w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy3;

3) osób pozbawionych wolności lub zwalnianych z zakładów karnych, o których mowa w ustawie

karny wykonawczy4, mających trudności w integracji ze środowiskiem;

4) osób z zaburzeniami psychicznymi w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie

zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2016 r. poz. 546);

5) osób bezdomnych w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej5;

6) osób, które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą,

o których mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r.6;

7) osób do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, posiadających status osoby poszukującej

pracy, bez zatrudnienia;

2 Tamże.

3 Tamże.

7

8) osób będących członkami mniejszości znajdującej się w niekorzystnej sytuacji, w szczególności

będących członkami mniejszości narodowych i etnicznych w rozumieniu ustawy z dnia 6 stycznia

2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym7;

2a. Zamawiający określa minimalny procentowy wskaźnik zatrudnienia osób należących do jednej lub

więcej kategorii, o których mowa w ust. 2, nie mniejszy niż 30%, osób zatrudnionych przez zakłady

pracy chronionej lub wykonawców albo ich jednostki, o których mowa w ust. 2.

Przypisy: 1 Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 roku poz. 2164 z późn. zm.) dalej: „ustawa Pzp” lub „PZP” 2 Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. poz. 721, z późn. zm.) 3 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 645, 691 i 868) 4 Ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. poz. 557, z późn. zm.) 5 Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163, z późn. zm.) 6 Ustawia z dnia 13 czerwca 2003 r o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2012 r. poz. 680, z 2013 r. poz. 1650, z 2014 r. poz. 1004, z 2015 r. poz. 1607 oraz z 2016 r. poz. 783) 7 Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz. U. z 2015 r.poz. 573 oraz z 2016 r. poz. 749).

Klauzula społeczna obejmująca aspekty gospodarcze, środowiskowe, społeczne, związane z innowacyjnością lub zatrudnieniem

art. 29 ust. 4, 5 i 6 ustawy Prawo zamówień publicznych Zamawiający może określić w opisie przedmiotu zamówienia wymagania związane z realizacją zamówienia, które mogą obejmować aspekty gospodarcze, środowiskowe, społeczne, związane z innowacyjnością lub zatrudnieniem, w szczególności dotyczące zatrudnienia: 1) bezrobotnych w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia

i instytucjach rynku pracy; 2) młodocianych, o których mowa w przepisach prawa pracy, w celu przygotowania zawodowego; 3) osób niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej

i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; 4) innych osób niż określone w pkt 1, 2 lub 3, o których mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r.

o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2011 r. poz. 225 i 1211 oraz z 2015 r. poz. 1220 i 1567) lub we właściwych przepisach państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

5) W przypadku zamówień przeznaczonych do użytku osób fizycznych, w tym pracowników zamawiającego, opis przedmiotu zamówienia sporządza się z uwzględnieniem wymagań w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych lub projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników.

6) W przypadku gdy wymagania, o których mowa w ust. 5, wynikają z aktu prawa Unii Europejskiej, przedmiot zamówienia, w zakresie projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, opisuje się przez odesłanie do tego aktu.

PO NOWELIZACJI (po 28 lipca 2016 r.)

Klauzula zastrzeżona

Art. 22 ust. 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie zakłady pracy chronionej oraz inni wykonawcy, których działalność, lub działalność ich wyodrębnionych organizacyjnie jednostek, które będą realizowały zamówienie, obejmuje społeczną i zawodową integrację osób będących członkami grup społecznie

8

marginalizowanych, w szczególności:

1. osób niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. poz. 721, z późn. zm.)

2. bezrobotnych w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 645, 691 i 868);

3. osób pozbawionych wolności lub zwalnianych z zakładów karnych, o których mowa w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. poz. 557, z późn. zm.)), mających trudności w integracji ze środowiskiem;

4. osób z zaburzeniami psychicznymi w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2016 r. poz. 546);

5. osób bezdomnych w rozumieniu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163, z późn. zm.)

6. osób, które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, o których mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2012 r. poz. 680, z 2013 r. poz. 1650, z 2014 r. poz. 1004, z 2015 r. poz. 1607 oraz z 2016 r. poz. 783);

7. osób do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, posiadających status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia;

8. osób będących członkami mniejszości znajdującej się w niekorzystnej sytuacji, w szczególności będących członkami mniejszości narodowych i etnicznych w rozumieniu ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz. U. z 2015 r. poz. 573 oraz z 2016 r. poz. 749).

Zgodnie z art. 22 ust. 2a ustawy, który jest przepisem komplementarnym w stosunku do przepisu art. 22 ust. 2 ustawy zamawiający określa minimalny procentowy wskaźnik zatrudnienia osób należących do jednej lub więcej kategorii, o których mowa w ust. 2, nie mniejszy niż 30%, osób zatrudnionych przez zakłady pracy chronionej lub wykonawców albo ich jednostki, o których mowa w ust. 2.

Klauzula zatrudnieniowa

Art. 29 ust. 3a zobowiązuje zamawiającego do określenia w opisie przedmiotu zamówienia na usługi lub roboty budowlane wymagania zatrudnienia przez wykonawcę lub podwykonawcę na podstawie umowy o pracę osób wykonujących wskazane przez zamawiającego czynności w zakresie realizacji zamówienia, jeżeli wykonanie tych czynności polega na wykonywaniu pracy w sposób określony w art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

Art. 29 ust. 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamówienia wymagań związanych z realizacją zamówienia, które mogą obejmować aspekty gospodarcze, środowiskowe, społeczne, związane z innowacyjnością lub zatrudnieniem, w szczególności dotyczące zatrudnienia:

1. bezrobotnych w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

2. młodocianych, o których mowa w przepisach prawa pracy, w celu przygotowania zawodowego;

3. osób niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

4. innych osób niż określone w pkt 1, 2 lub 3, o których mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2011 r. poz. 225 i 1211 oraz z 2015 r. poz. 1220

9

i 1567) lub we właściwych przepisach państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Art. 29 ust. 5 oraz 6 stanowią, że w przypadku zamówień przeznaczonych do użytku osób fizycznych, w tym pracowników zamawiającego, zobowiązuje się zamawiającego do opisu przedmiotu zamówienia z uwzględnieniem wymagań w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych lub projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników. W przypadku gdy przedmiotowe wymagania wynikają z aktu prawa Unii Europejskiej, przedmiot zamówienia, w zakresie projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, opisuje się przez odesłanie do tego aktu.

Art. 91 ust. 1 wskazuje, że zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Kryteriami oceny ofert są cena lub koszt albo cena lub koszt i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, wśród których mogą znaleźć się aspekty społeczne, w tym integracja zawodowa i społeczna osób, o których mowa w art. 22 ust. 2, dostępność dla osób niepełnosprawnych lub uwzględnianie potrzeb użytkowników.

Zamówienia na usługi społeczne i inne szczególne usługi

Art. 138p stanowi, że w przypadku specjalnego reżimu zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi zamawiający może zastrzec w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia na usługi zdrowotne, społeczne oraz kulturalne objęte kodami CPV 75121000-0, 75122000-7, 75123000-4, 79622000-0, 79624000-4, 79625000-1, 80110000-8, 80300000-7, 80420000-4, 80430000-7, 80511000-9, 80520000-5, 80590000-6, od 85000000-9 do 85323000-9, 92500000-6, 92600000-7, 98133000-4, 98133110-8, określonymi we Wspólnym Słowniku Zamówień, mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy, którzy spełniają łącznie następujące warunki:

1. celem ich działalności jest realizacja zadań w zakresie użyteczności publicznej związanej ze świadczeniem tych usług oraz społeczna i zawodowa integracja osób, o których mowa w art. 22 ust. 2;

2. nie działają w celu osiągnięcia zysku, przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników;

3. struktura zarządzania nimi lub ich struktura własnościowa opiera się na współzarządzaniu w przypadku spółdzielni, akcjonariacie pracowniczym lub zasadach partycypacji pracowników, co wykonawca określa w swoim statucie;

4. w ciągu ostatnich 3 lat poprzedzających dzień wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia na usługi społeczne nie udzielono im zamówienia na podstawie tego przepisu przez tego samego zamawiającego.

W przypadku udzielenia zamówienia na wskazane powyżej usługi społeczne, kulturalne i zdrowotne podmiotowi realizującemu cel społeczny, umowa w sprawie zamówienia publicznego nie może zostać zawarta na okres dłuższy niż 3 lata.

„W prawie zamówień publicznych aspekty społeczne można również uwzględnić:

w opisie przedmiotu zamówienia, jako odpowiedź na potrzeby osób będących odbiorcami

robót, dostaw lub usług będących przedmiotem zamówienia (art. 289 oraz art. 30 PZP)

10

w opisie przedmiotu zamówienia, jako warunek zapewnienia przez wykonawców

przestrzegania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony zdrowia na etapie realizacji

zamówienia (art. 29 oraz art. 31 Pzp)

w ramach formułowania podmiotowych warunków udziału w postępowaniu (art.22 ust.1 pkt.

2 i 3 Pzp)

w ramach poza cenowych kryteriów oceny ofert, jako kryteria udzielenia zamówienia

o charakterze społecznym (art. 19 ust. 2 oraz art. 5 ust. 1 Pzp w przypadku usług nie

priorytetowych)

jako jeden z elementów wykorzystywanych do badania oferty pod kątem rażąco niskiej ceny

(art. 90 Pzp)”4

Ważnym narzędziem promowania podmiotów ekonomii społecznej w ubieganiu się o realizację

zamówień publicznych są także następujące zapisy:

art. 15a ustawy o spółdzielniach socjalnych5. Mówi on, że „jednostka sektora finansów

publicznych udzielając zamówienia, które nie podlega ze względu na jego wartość ustawie

z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907, z późn.

zm.8)), może zastrzec, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie spółdzielnie

socjalne, działające na podstawie ustawy lub właściwych przepisów państw członkowskich Unii

Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z uwzględnieniem przepisów art. 44

ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Wymagane jest zgodnie z nim

aby informacja o zastrzeżeniu, znalazła się we wniosku o uruchomienie procedury udzielenia

zamówienia publicznego oraz w odpowiednich dokumentach postępowania o udzielenie

zamówienia publicznego.

art. 67, ust. 1, pkt. 12, 13, 14 ustawy prawo zamówień publicznych – tzw. in house.

4 „Podręcznik stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych:, Tomasz Schimanek, Barbara

Kunysz-Syrytczyk, Wyd. Fundacja Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2014. 5 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych Dz. U.

11

2. Metodologia badania

Ankieta została przekazana wraz z pismem przewodnim do wszystkich urzędów gmin, miast oraz starostw

powiatowych województwa mazowieckiego. Odpowiedzi otrzymano głównie drogą poczty tradycyjnej

oraz poprzez pocztę elektroniczną.

Przeprowadzono także przypomnienie mailowe o konieczności wypełnienia ankiety, a także kontaktowano

się telefonicznie z samorządami, które nie przesłały dane. W trakcie trwania badania udzielano także

wyjaśnień telefonicznych.

Ankieta wraz z pismem przewodnim znajdują się w załączeniu.

Termin badania 27.04. – 31.05.2017 r.

Zwrot ankiet z: gmin 71,2%

powiatów 91,9%

miast na prawach powiatu 100%

Łączny zwrot ankiet 79,8%

13

3. Wyniki badania

3.1. Informacje dotyczące uchwał / regulaminów / zarządzeń w zakresie stosowania klauzul społecznych

Pierwsza część ankiety dotyczyła weryfikacji czy dana jednostka samorządu terytorialnego posiada w swoich dokumentach wewnętrznych zapisy dotyczące klauzul społecznych. Respondenci poproszeni zostali o przeanalizowanie uchwał samorządu, a także regulaminów zamówień publicznych poniżej i powyżej 30 tys, euro w zakresie stosowania klauzul społecznych.

Uchwałę samorządu w zakresie stosowania klauzul społecznych posiadał 1 samorząd – m. st. Warszawa. Zapis dotyczący stosowania klauzul społecznych w Regulaminie zamówień publicznych o wartości nie przekraczającej kwoty 30 000 Euro posiadało 5 samorządów, a zapisy w regulaminie przekraczającym kwotę 30 000 Euro zawarł o 7 samorządów.

Tab. 1 – Zestawienie informacji dotyczące uchwał / regulaminów w zakresie stosowania klauzul społecznych w podziale na gminy, powiaty i miasta na prawach powiatu.

- Liczba

i procent gmin

Liczba i procent

powiatów

Liczba i procent miast

na prawach powiatu *

Uchwała samorządu w zakresie stosowania klauzul społecznych

0 0 1 (20%)

Zapis dotyczący stosowania klauzul społecznych w Regulaminie zamówień publicznych o wartości nie przekraczającej kwoty 30 000 Euro

2 (1%) 1 (3%) 2 (40%)

Zapis dotyczący stosowania klauzul społecznych w Regulaminie zamówień publicznych o wartości przekraczającej kwotę 30 000 Euro

5 (2%) 0 2 (40%)

Źródło: opracowanie własne MCPS. * Do miast na prawach powiatu zalicza się Ostrołękę, Płock, Radom, Siedlce, Warszawę.

Tab. 2 – Zestawienie samorządów, które posiadają zapisy dotyczące klauzul społecznych w uchwale samorządu oraz regulaminach zamówień publicznych.

Uchwała Regulamin < 30 tys. euro Regulamin > 30 tys. euro

1. Warszawa 1. Kazanów (pow. zwoleński) 1. Kazanów (pow. zwoleński)

2. Łąck (pow. płocki) 2. Łąck (pow. płocki)

3. Radom (pow. radomski) 3. Radom (pow. radomski)

4. Powiat makowski 4. Stanisławów (miński)

5. Warszawa 5. Legionowo (legionowski)

6. Łomianki (warszawski zach.)

7. Warszawa

Źródło: opracowanie własne MCPS.

14

Mapa nr 1 - Uchwała samorządu w zakresie stosowania

klauzul społecznych

Mapa nr 2 - Zapis dotyczący stosowania klauzul

społecznych w Regulaminie zamówień publicznych o

wartości nie przekraczającej kwoty 30 000 Euro

Mapa nr 3 - Zapis dotyczący stosowania klauzul

społecznych w Regulaminie zamówień publicznych o

wartości nie przekraczającej kwoty 30 000 Euro

Źródło: opracowanie własne MCPS. Źródło: opracowanie własne MCPS. Źródło: opracowanie własne MCPS.

15

3.2. Klauzule społeczne w 2015 r.

Druga część ankiety dotyczyła badania zastosowania klauzul społecznych w zamówieniach

publicznych prowadzonych w 2015 r. Jednostki samorządu terytorialnego zostały poproszone

o podanie liczby postępowań, w których zastosowano:

klauzulę zastrzeżeniową – zgodnie z art. 22 ust. 2 i 2a ustawy obowiązującej w 2015 r.

klauzulę zatrudnieniową – zgodnie z art. 29 ust. 4, 5 i 6 Ustawy obowiązującej w 2015 r.

dodatkową punktację premiującą społeczne kryteria podczas wyboru oferty

klauzulę zawartą w ustawie o spółdzielniach socjalnych.

W 2015 r. przeprowadzono:

2 zamówienia z zastosowaniem klauzuli zastrzeżeniowej

9 zamówień publicznych z zastosowaniem klauzuli zatrudnieniowej.

Łącznie 11 postępowań z klauzulami społecznymi przeprowadzono w 4 samorządach.

1 zamówienie publiczne zrealizowała organizacja pozarządowa, 1 zamówienie publiczne zrealizował

także zakład aktywności zawodowej (ZAZ).

Tab. 3 – Liczba zamówień publicznych z zastosowaniem klauzul społecznych w podziale na gminy,

powiaty i miasta na prawach powiatu.

Rodzaj zastosowanej klauzuli Ilość postępowań w gminach

Ilość postępowań w powiatach

Ilość postępowań w miastach na pr. pow.

∑

klauzula zastrzeżeniowa 0 0 2 2

klauzula zatrudnieniowa 3 0 6 9

dodatkowa punktacja uwzględniająca społ. kryterium oceny

0 0 0 0

art. 15a ust. o sp. socj. 0 0 0 0


Tab. 4 – Zestawienie samorządów, które zrealizowały zamówienia publiczne z zastosowaniem klauzuli

społecznej w 2015 r.

klauzula „zastrzeżeniowa”

Gmina Powiat Ilość postępowań [2]

Warszawa Warszawa 2

klauzula zatrudnieniowa


Baboszewo płoński 1

16

Borowe garwoliński 1

Słupno płocki 1

Warszawa Warszawa 6


Dziedziny realizacji zamówień:

Odbiór odpadów komunalnych.

Przebudowa drogi.

Utrzymanie czystości i porządku na terenie gminy Słupno.

Mapa nr 4 – Samorządy woj. mazowieckiego, które zastosowały klauzule społeczne w 2015 r.


17

3.3. Klauzule społeczne w 2016 r.

W drugiej części ankiety zawarto również badanie zastosowania klauzul społecznych w zamówieniach

publicznych prowadzonych w 2016 r. Należy podkreślić, że w dniu 28 lipca 2016 r. weszły w życie

przepisy ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz

niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1020, z późn. zm.). Modyfikacji uległy między innymi zapisy

dotyczące stosowania klauzul społecznych – dotychczasowa klauzula zatrudnieniowa stała się

obligatoryjnym zapisem zamówień publicznych.

Jednostki samorządu terytorialnego zostały poproszone o podanie liczby postępowań, w których

zastosowano:

klauzulę zastrzeżeniową – zgodnie z art. 22 ust. 2 i 2a ustawy obowiązującej w 2016 r.

klauzulę zatrudnieniową – zgodnie z art. 29 ust. 4, 5 i 6 Ustawy obowiązującej w 2016 r.

dodatkową punktację premiującą społeczne kryteria podczas wyboru oferty

klauzulę zawartą w ustawie o spółdzielniach socjalnych.

W dniu 28 lipca 2016 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie

ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1020, z późn. zm.).

W 2016 r. przeprowadzono:

5 zamówień publicznych z zastosowaniem klauzuli zastrzeżeniowej

80 zamówień publicznych z zastosowaniem klauzuli zatrudniowej

20 zamówień publicznych z zastosowaniem dodatkowej punktacji, uwzględniającą aspekty społeczne.

Łącznie 105 postępowań z klauzulami społecznymi przeprowadzono w 16 samorządach.

4 zamówienia publiczne zrealizowały organizacje pozarządowe, 2 zamówienia publiczne zrealizowały

także spółdzielnie socjalne.

Tab. 5 – Liczba zamówień publicznych z zastosowaniem klauzul społecznych w podziale na gminy,

powiaty i miasta na prawach powiatu.

Rodzaj zastosowanej klauzuli Ilość postępowań w gminach

Ilość postępowań w powiatach

Ilość postępowań w miastach na pr. pow.

∑

klauzula zastrzeżeniowa 3 0 2 5

klauzula zatrudnieniowa 19 0 61 80


19 0 1 20

art. 15a ust. o sp. socj. 0 0 0 0


18

Tab. 6 – Zestawienie samorządów, które zrealizowały zamówienia publiczne z zastosowaniem klauzuli

społecznej w 2016 r.

klauzula „zastrzeżeniowa”


1. Kluczbork żuromiński 1

2. Stara Biała płocki 2

3. Warszawa Warszawa 2

klauzula zatrudnieniowa


1. Dobre miński 2

2. Kluczbork żuromiński 1

3. Miastków Kościelny garwoliński 1

4. Mochowo sierpecki 8

5. Nadarzyn pruszkowski 1

6. Potworów przysuski 1

7. Prażmów piaseczyński 3

8. Rzekuń ostrołęcki 2

9. Warszawa Warszawa 61



1. Solec n. Wisłą lipski 1

2. Zakrzew radomski 2

3. Ciechanów ciechanowski 13

4. Pruszków pruszkowski 2

5. Radom radomski 1

6. Żuromin żuromiński 1


19



Dziedziny realizacji zamówień:

Usługi budowlane i remontowe.

Usługi komunalne, głównie w obszarze odpadów komunalnych.

Dostawa oleju opałowego.

Usługi szkoleniowe.

Usługi transportowe (dowóz dzieci do szkół).

20

3.4. Porównanie klauzul społecznych w latach 2015-2016

Porównanie zamówień publicznych w latach 2015-2016 nie może być jednoznaczne ze względu na

zmiany w Prawie zamówień publicznych, które miały miejsce w 2016 r.

Wśród działań propagujących klauzule społeczne należy podkreślić opracowanie zaleceń oraz uchwał

przez administrację publiczną. Poniżej przytoczono 3 dokumenty promujące stosowanie zamówień

publicznych odpowiedzialnych społecznie.

Uchwały dot. klauzul społecznych:

„Zalecenia Rady Ministrów w sprawie stosowania przez administrację rządową klauzul społecznych w zamówieniach publicznych”, przyjęte przez Radę Ministrów 28.07.2015 r. - Rekomendacje Ministra Pracy i Polityki Społecznej – standardy współpracy jednostek samorządu terytorialnego ze spółdzielniami socjalnymi w zakresie realizacji usług społecznych użyteczności publicznej (w interesie ogólnym), z dnia 05.08.2015 r.

Uchwała Nr 1473/92/15 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie „Polityki stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych udzielanych przez Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie i wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne”.

Zarządzenie Nr 1243/2015 r. Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 1 września 2015 r. w sprawie stosowania klauzul społecznych w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego w Urzędzie m.st. Warszawy i wybranych jednostkach organizacyjnych m.st. Warszawy.

Jednocześnie należy podkreślić, że zalecenia oraz uchwały dotyczące stosowanie klauzul społecznych

są datowane na II połowę 2015 r. Tym samym miały mniejsze przełożenie na wyniki w 2015 r.,

a teoretycznie większe w kolejnym roku.

Poniżej zaprezentowano porównanie wyników z badania za 2015 i 2016 r. Zanotowano wzrost liczby

samorządów stosujących klauzule społeczne. Bez zmian, na zerowym poziomie, pozostał mechanizm

preferowania w zamówieniach spółdzielni socjalnych, wynikający z ustawy o spółdzielniach

socjalnych.

Tab. 6 – Liczba samorządów stosujących klauzule społeczne w 2015 i 2016 r. wraz ze wskazaniem

skali zmian.

Rodzaj zastosowanej klauzuli 2015 2016 Zmiana

klauzula zastrzeżeniowa 1 3 300%

klauzula zatrudnieniowa 4 9 125%


0 6 600%

art. 15a ust. o sp. socj. 0 0 0%


W 2015 r. 4 samorządy zastosowały klauzule społeczne, w 2016 4 razy więcej – 16 samorządów. Poniżej porównanie map z samorządami, które zastosowały klauzule społeczne w 2015 i 2016 r.

21



Źródło: opracowanie własne MCPS. Źródło: opracowanie własne MCPS.

22

3.5. Bariery i potrzeby w zakresie stosowania klauzul społecznych w jst

Ostatnia część ankiety dotyczyła wskazania czynników, które przyczyniłyby się do powszechnego

stosowania przez samorządy klauzul społecznych w zamówieniach publicznych.

Wśród głównych postulatów znalazły się:

1. Zwiększenie wiedzy na temat stosowania klauzul społecznych poprzez możliwość udziału w spotkaniach z ekspertami, szkoleniach, seminariach.

2. Możliwość korzystania z porad prawnych, konsultacji, interpretacji prawnych na temat klauzul społecznych przygotowywanych przez wyspecjalizowaną jednostkę.

3. Uproszczenie procedur związanych ze stosowaniem klauzul społecznych. 4. Dostępność do katalogu usług i produktów oferowanych przez podmioty ekonomii

społecznej.

Poniżej zaprezentowane jest pełne zestawienie danych zebranych w ramach ankiety. Respondenci

mogli zaznaczyć dowolną liczbą odpowiedzi.

Tab. 7 – Zestawienie odpowiedzi nt. czynników wpływających na stosowanie klauzul społecznych,

w podziale na gminy, powiaty i miasta na prawach powiatu w woj. mazowieckim.

Co przyczyniłoby się do powszechnego stosowania przez samorządy klauzul społecznych w

zamówieniach publicznych?

Odpowiedzi gmin

Odpowiedzi powiatów

Odpowiedzi miast na pr.

powiatu ∑

1. zwiększenie wiedzy na temat stosowania klauzul społecznych poprzez możliwość udziału w spotkaniach z ekspertami, szkoleniach, seminariach.

175 22 4 201

2. możliwość korzystania z porad prawnych, konsultacji, interpretacji prawnych na temat klauzul społecznych przygotowywanych przez wyspecjalizowaną jednostkę.

116 14 4 134

3. uproszczenie procedur związanych ze stosowaniem klauzul społecznych.

106 16 3 125

4. dostępność do katalogu usług i produktów oferowanych przez podmioty ekonomii społecznej.

66 6 3 75

5. wypracowanie uregulowań dotyczących stosowania klauzul społecznych w wewnętrznych regulaminach i procedurach samorządu.

61 6 1 68

6. większa aktywność i zaangażowanie PES w zdobywanie zleceń poprzez udział w procedurach, w których są stosowane klauzule społeczne.

28 1 2 31

7. przyjęcie uchwały zobowiązujące samorząd i jego jednostki do stosowania klauzul i uwzględniania aspektów społecznych w zamówieniach publicznych.

24 4 1 29

23

Co przyczyniłoby się do powszechnego stosowania przez samorządy klauzul społecznych w

zamówieniach publicznych?

Odpowiedzi gmin

Odpowiedzi powiatów

Odpowiedzi miast na pr.

powiatu ∑

8. inne, jakie …? 4 0 0 4

Nowelizacja ustawy Pzp, wprowadzająca zapisy dot. klauzul społ. (art.29 ust.3a, art. 29 ust.4, art. 22 ust.2).

Rozszerzenie katalogu klauzul społecznych o klauzule umożliwiające zatrudnianie wykonawców lokalnych.

Zbyt mało wykonawców spełniałoby warunki dla klauzul społecznych określonych w art.. 29 ust. 4 ustawy Pzp, zastosowanie klauzul społecznych ograniczyłoby rynek wykonawców w wyniku czego ceny ofertowe byłyby znacznie wyższe.

Nowelizacja przepisów w zakresie zwiększenia możliwości kontroli zamawiającego (możliwość przetwarzania i gromadzenia wrażliwych danych osobowych osób wskazanych w ramach aspektów społecznych).


25

4. Wnioski i rekomendacje

4.1. Wnioski

1. Zestawienie informacji dotyczące uchwał / regulaminów w zakresie stosowania klauzul społecznych w podziale na gminy, powiaty i miasta na prawach powiat pokazuje, że znikomy odsetek samorządów zawarł takie zapisy w dokumentach wewnętrznych, lokalnych.

2. Porównanie zamówień publicznych w latach 2015-2016 nie może być jednoznaczne ze względu na zmiany w Prawie zamówień publicznych, które miały miejsce w 2016 r.

3. Zanotowano wzrost liczby samorządów stosujących klauzule społeczne w latach 2015-2016: a. klauzula zastrzeżeniowa [wzrost o 300%] b. klauzula zatrudnieniowa [wzrost o 125%] c. dodatkowa punktacja uwzględniająca społ. kryterium oceny [wzrost o 600%]

W 2015 r. 4 samorządy zastosowały klauzule społeczne, w 2016 4 razy więcej – 16 samorządów.

4. Bez zmian, na zerowym poziomie, pozostał mechanizm preferowania w zamówieniach spółdzielni socjalnych, wynikający z ustawy o spółdzielniach socjalnych.

4.2. Rekomendacje

Rekomendacje wynikają z powyższych wniosków oraz przede wszystkim z omówienia barier i potrzeb

w zakresie stosowania klauzul społecznych. Opis czynników wpływających na stosowanie klauzul

społecznych zawarto w ramach analizy odpowiedzi udzielanych na ankiety. Poniżej zaprezentowano

czynniki przeformułowane na rekomendacje.

Główne rekomendacje

1. Zwiększenie wiedzy na temat stosowania klauzul społecznych poprzez organizację

tematycznych spotkań z ekspertami, szkolenia i seminaria.

2. Zapewnieni dostępności do porad prawnych, konsultacji, interpretacji prawnych na temat

klauzul społecznych przygotowywanych przez wyspecjalizowaną jednostkę.

3. Zapewnienie dostępności do katalogu usług i produktów oferowanych przez podmioty

ekonomii społecznej.

4. Wypracowanie uregulowań dotyczących stosowania klauzul społecznych w wewnętrznych

regulaminach i procedurach samorządu.

5. Większa aktywność i zaangażowanie PES w zdobywanie zleceń poprzez udział w procedurach,

w których są stosowane klauzule społeczne.

6. Zachęcanie od przyjęcia uchwały zobowiązujące samorząd i jego jednostki do stosowania

klauzul społecznych i uwzględniania aspektów społecznych w zamówieniach publicznych.

7. Zachęcanie od opracowania regulaminów zamówień publicznych, zobowiązujących samorząd

i jego jednostki do stosowania klauzul społecznych i uwzględniania aspektów społecznych

w zamówieniach publicznych.

Rekomendacje, na które Samorząd Województwa Mazowieckiego nie ma bezpośredniego wpływu:

1. Uproszczenie procedur związanych ze stosowaniem klauzul społecznych. Nowelizacja ustawy

Pzp, wprowadzająca zapisy dot. klauzul społ. (art.29 ust.3a, art. 29 ust.4, art. 22 ust.2).

2. Rozszerzenie katalogu klauzul społecznych o klauzule umożliwiające zatrudnianie

wykonawców lokalnych.

27

5. Załączniki: 1. Pismo przewodnie 2. Ankieta za lata 2015-2015

Załącznik nr 1 - Pismo przewodnie

29

Załącznik nr 2 - Ankieta za lata 2015-2015

Ankieta

dotycząca zamówień z zastosowaniem klauzul społecznych realizowanych przez gminę/miasto, powiat w latach 2015 i 2016

I. Wypełniający ankietę

Samorząd: gmina/miasto, powiat:

nazwa wraz z danymi kontaktowymi:

adres, tel., fax, e-mail,

(ewentualnie pieczęć)

II. Informacje dotyczące uchwał / regulaminów / zarządzeń w zakresie stosowania klauzul społecznych

Uchwała samorządu w zakresie stosowania klauzul

społecznych

Zapis dotyczący stosowania klauzul społecznych w

Regulaminie zamówień publicznych o wartości nie

przekraczającej kwoty 30 000 Euro

Zapis dotyczący stosowania klauzul społecznych w

Regulaminie zamówień publicznych o wartości

przekraczającej kwotę 30 000 Euro

Ankieta opracowana w ramach realizacji zadania ustawowego koordynacja ekonomii społecznej na Mazowszu.

Realizator: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, ul. Nowogrodzka 62a, 02-002 Warszawa, tel. 22 622 42 32 w.46

30

Tak

Proszę podać rok ustanowienia uchwały: …………

Nie

Tak Nie Tak Nie

III. Informacje dotyczące zamówień z zastosowaniem klauzul społecznych w gminie/mieście, powiecie

Informacje za rok 2015

Lp.

Przedmiot zamówienia Rodzaj zastosowanej klauzuli Rodzaj procedury, w wyniku której

udzielono zamówienia

kod CPV

(klasa)

krótki opis przedmiotu

zamówienia

klauzula

zastrzeżeniowa

(art. 22 ust. 2

ustawy PZP)

klauzula

zatrudnieniowa

(art.29.ust.4

ustawy PZP)

Zastosowana

dodatkowa punktacja

uwzględniająca

społeczne kryterium

oceny

art. 15a ustawy

o spółdzielniach

socjalnych6

postępowanie

przetargowe w

oparciu o

ustawę PZP7

zamówienie

poniżej progu

zgodnie z art.4

ust.8 ustawy PZP

(pon. 30000 euro)

tzw. in

house8

Jeśli zamówienie

udzielono podmiotowi

ekonomii społecznej

proszę o wpisanie

właściwego symbolu

PES 9

1

2

3

4

6 art. 15a Ustawy o spółdzielniach socjalnych mówi, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie spółdzielnie socjalne.

7 Proszę wpisać odpowiedni skrót: PN – przetarg nieograniczony, PO – przetarg ograniczony, NzO – negocjacje z ogłoszeniem, NbO – negocjacje bez ogłoszenia, DK – dialog konkurencyjny, ZWR

– zamówienie z wolnej ręki z wyłączeniem art. 67 ust 1, pkt 12,13,14 ustawy prawo zamówień publicznych, ZOC – zapytanie o cenę, PI- partnerstwo innowacyjne, LE – licytacja elektroniczna 8 Zgodnie z art. 67, ust. 1, pkt 12, 13, 14 ustawy prawo zamówień publicznych .

9 Proszę wpisać odpowiedni skrót: Sp.S. – spółdzielnia socjalna, ZAZ – zakład aktywności zawodowej, CIS – centrum integracji społecznej, SNP -sp. non-profit, NGO – organizacja pozarządowa

(stowarzyszenie lub fundacja)

31

5

6

7

8

9

10

Proszę wpisać „X” w odpowiedniej kolumnie

Informacje za rok 2016

Lp.

Przedmiot zamówienia Rodzaj zastosowanej klauzuli Rodzaj procedury, w wyniku której udzielono

zamówienia

kod CPV

(klasa)

krótki opis przedmiotu

zamówienia

klauzula

zastrzeżeniowa

(art. 22 ust. 2

ustawy PZP)

klauzula

zatrudnieniowa

(art.29.ust.4

ustawy PZP)

Zastosowana

dodatkowa

punktacja

uwzględniająca

społeczne

kryterium oceny

art. 15a

ustawy o

spółdzielniach

socjalnych10

postępowanie

przetargowe w

oparciu o

ustawę PZP11

zamówienie

poniżej progu

zgodnie z art.4

ust.8 ustawy

PZP (pon.

30000 euro)

tzw. in

house12

procedura

na usługi

społeczne13

Jeśli zamówienie

udzielono

podmiotowi

ekonomii społecznej

proszę o wpisanie

właściwego symbolu

PES 14

1

2

10

art. 15a Ustawy o spółdzielniach socjalnych mówi, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie spółdzielnie socjalne. 11

Proszę wpisać odpowiedni skrót: PN – przetarg nieograniczony, PO – przetarg ograniczony, NzO – negocjacje z ogłoszeniem, NbO – negocjacje bez ogłoszenia, DK – dialog konkurencyjny,

ZWR – zamówienie z wolnej ręki z wyłączeniem art. 67 ust 1, pkt 12,13,14 ustawy prawo zamówień publicznych, ZOC – zapytanie o cenę, PI- partnerstwo innowacyjne, LE – licytacja elektroniczna 12

Zgodnie z art. 67, ust. 1, pkt 12, 13, 14 ustawy prawo zamówień publicznych . 13

Zgodnie z art. 138g do art. 138r ustawy prawo zamówień publicznych. 14

Proszę wpisać odpowiedni skrót: Sp.S. – spółdzielnia socjalna, ZAZ – zakład aktywności zawodowej, CIS – centrum integracji społecznej, SNP -sp. non-profit, NGO – organizacja

pozarządowa (stowarzyszenie lub fundacja)

32

3

4

5

6

7

8

9

10

Proszę wpisać „X” w odpowiedniej kolumnie

VI. Co Państwa zdaniem przyczyniłoby się do powszechnego stosowania przez samorządy klauzul

społecznych w zamówieniach publicznych?

1. zwiększenie wiedzy na temat stosowania klauzul społecznych poprzez możliwość udziału w spotkaniach z ekspertami, szkoleniach, seminariach,

2. większa aktywność i zaangażowanie PES w zdobywanie zleceń poprzez udział w procedurach, w których są stosowane klauzule społeczne,

3. dostępność do katalogu usług i produktów oferowanych przez podmioty ekonomii społecznej,

4. uproszczenie procedur związanych ze stosowaniem klauzul społecznych,

5. wypracowanie uregulowań dotyczących stosowania klauzul społecznych w wewnętrznych regulaminach i procedurach samorządu,

6. możliwość korzystania z porad prawnych, konsultacji, interpretacji prawnych na temat klauzul społecznych przygotowywanych przez

wyspecjalizowaną jednostkę,

33

7. przyjęcie uchwały zobowiązujące samorząd i jego jednostki do stosowania klauzul i uwzględniania aspektów społecznych w zamówieniach

publicznych

8. inne, jakie? …………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

(osoba wypełniająca ankietę: Imię, Nazwisko, Nazwa Urzędu, Funkcja, telefon, mail)

……………………………….

Data

34

Dane techniczne

Kolory – numery RGB

0 153 62

204 225 185

203 203 203

Ramka uwag, podsumowań 114 112 111

raport z badania - es.mcps-efs.ples.mcps-efs.pl/sites/default/files/raport zamowien...

Documents