-rapport tno 2017 r11169 het effect van winter-, zomer en all … · 2018-06-04 · zomer- en...
TRANSCRIPT
Earth, Life & Social Sciences
Anna van Buerenplein 1
2595 DA Den Haag
Postbus 96800
2509 JE Den Haag
www.tno.nl
T +31 88 866 00 00
TNO-rapport
TNO 2017 R11169
Het effect van winter-, zomer en all-season-banden
op het brandstofverbruik, de CO2-uitstoot en kosten
van een gemeentelijk wagenpark
Datum 4 oktober 2017
Auteur(s) Stephan van Zyl (TNO)
Erik de Graaff (M+P)
Exemplaarnummer 2017-STL-RAP- 0100308961
Aantal pagina's 21 (incl bijlagen)
Aantal bijlagen 1
Opdrachtgever Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Projectnaam IenM - Mave meerjarencontract 2017 e.v
Projectnummer 060.21428
Alle rechten voorbehouden.
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel
van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande
toestemming van TNO.
Indien dit rapport in opdracht werd uitgebracht, wordt voor de rechten en verplichtingen van
opdrachtgever en opdrachtnemer verwezen naar de Algemene Voorwaarden voor
opdrachten aan TNO, dan wel de betreffende terzake tussen de partijen gesloten
overeenkomst.
Het ter inzage geven van het TNO-rapport aan direct belanghebbenden is toegestaan.
© 2017 TNO
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
2 / 22
Inhoudsopgave
Samenvatting ........................................................................................................... 3
1 Inleiding .................................................................................................................... 5 1.1 Achtergrond ............................................................................................................... 5 1.2 Doel............................................................................................................................ 5 1.3 Aanpak ....................................................................................................................... 5 1.4 Structuur .................................................................................................................... 6
2 Kengetallen en aannames ...................................................................................... 7 2.1 Gemeentelijk wagenpark Rotterdam ......................................................................... 7 2.2 Banden gemeente Rotterdam ................................................................................... 8
3 Effectberekening .................................................................................................... 10 3.1 Brandstofefficiëntie .................................................................................................. 10 3.2 Veiligheid ................................................................................................................. 14 3.3 Geluid ...................................................................................................................... 16 3.4 Slijtage ..................................................................................................................... 16
4 Conclusies .............................................................................................................. 18
5 Referenties ............................................................................................................. 19
6 Ondertekening ....................................................................................................... 20
APPENDIX A – Gebruikte statistieken ................................................................................. 21 Personenauto’s statistiek bandenlabels ................................................................................... 21 Bestelauto’s statistiek bandenlabels ........................................................................................ 22
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
3 / 22
Samenvatting
In 2015 zijn voor het wagenpark van Rijkswaterstaat en de gemeentelijke
wagenparken van Amsterdam en Rotterdam de potentiële baten berekend voor een
vloot, die op A-label banden voor brandstofefficiëntie en op de voorgeschreven
bandenspanning rijden [TNO, 2015]. In die studie is geen onderscheid gemaakt
tussen all-season-, winter- en zomerbanden, maar is gerekend met de gemiddelde
band. Op verzoek van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft TNO in het
kader van het raamwerkcontract Maatwerkadvies Verkeersemissies de nu
voorliggende studie uitgevoerd. Daarin is voor het gemeentelijk wagenpark van
Rotterdam onderzocht welke beste zomer-, winter- en all-season-banden
tegenwoordig beschikbaar zijn en wat de verschillen zijn in de prestatie. De
brandstofefficiëntie (verbruik, kosten en CO2) van de best mogelijke combinatie
zomer- en winterbanden is vergeleken met de brandstofefficiëntie van de beste all-
season-banden. De aspecten veiligheid, geluid en slijtage zijn kwalitatief benaderd.
Brandstofefficiëntie
De beste zomerband is 3-4% zuiniger dan de gemiddelde band in Nederland. Met
de beste winterbanden kun je 2-3% aan brandstof besparen en met de beste all-
seasonbanden bespaar je 1-2% ten opzichte van de gemiddelde band. De inzet van
de best mogelijke combinatie van winter- en zomerbanden geeft meer
brandstofbesparing, en dus minder CO2, dan de inzet van de best mogelijke all-
season-banden door het hele jaar. Voor het gemeentelijke wagenpark van Rotterdam
bespaart de combinatie van de beste winter- en zomerbanden ten opzichte van de
beste all-season-banden ongeveer 28,5 ton CO2. Voor de gemiddelde personenauto
en de gemiddelde bestelauto van het gemeentelijke wagenpark liggen de jaarlijkse
besparingen tussen 5 tot 20 euro per jaar, afhankelijk van het brandstoftype en de
gereden afstand (zie onderstaande tabel).
Voertuigcategorie
Verschil op brandstof-verbruik
Verschil op brandstof- kosten
Verschil op CO2-uitstoot
- [liter] [€] [kgCO2]
Wagenpark Rotterdam (totaal) 11 050 14 200 28 500
Gemiddelde personenauto (benzine) 4 6 10
Gemiddelde personenauto (diesel) 9 11 24
Gemiddelde bestelauto (benzine) 9 13 20
Gemiddelde bestelauto (diesel) 18 23 47
Een garage vraagt ongeveer 80 euro voor een bandenwissel van 4 banden en
grofweg 30 euro voor een wielenwissel van 4 wielen (band op velg). Wordt er
rekening gehouden met wisselkosten dan zijn all-season-banden de meest
kosteneffectieve oplossing, maar niet de veiligste.
Veiligheid
Het verschil in veiligheid is niet goed in geld uit te drukken. De combinatie van de
beste winter- en zomerbanden scoort duidelijk beter dan de beste all-season-banden.
All-season-banden zijn altijd een compromis tussen zomer- en winterbanden. Bij
sneeuw presteren all-season-banden duidelijk beter dan een zomerband, maar niet
zo goed als een echte winterband.
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
4 / 22
Geluid
De verschillen tussen zomer-, winter- en all-season-banden in geluid zijn klein, met
name bij personenauto’s. Voor winterbanden van bestelauto’s kan het verschil wel
fors zijn: winterbanden kunnen bij bestelwagens een tot ca 3 dB hoger geluidsniveau
veroorzaken dan zomerbanden, hetgeen neerkomt op een verdubbeling van het
geluidsniveau.
Slijtage
Er is geen eenduidige conclusie te trekken over de slijtage van all-season-banden
ten opzichte van de combinatie van zomer- en winterbanden.
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
5 / 22
1 Inleiding
1.1 Achtergrond
In 2015 zijn voor het wagenpark van Rijkswaterstaat en de gemeentelijke
wagenparken van Amsterdam en Rotterdam de potentiële baten van de toepassing
van A-label banden berekend [TNO, 2015]. Ook is in de studie gekeken naar het
effect van het rijden met de juiste bandenspanning.
Van de ’Potentiële Baten studie van Triple A banden in Nederland’ [TNO, 2014] is in
2016 een update gemaakt [TNO, 2016]. De gemiddelde band in 2016 laat doorgaans
verbeteringen zien op het vlak van rolweerstand, veiligheid en geluid ten opzichte
van 2013. De potentiële baten van Triple-A banden in NL zijn opnieuw bepaald voor
de situatie in 2016. Ook is daarbij gekeken naar de baten in het geval met correct
opgepompte banden wordt gereden. Hierin is geen gedifferentieerd onderscheid
gemaakt tussen zomer-, winter- en all-season-banden, maar is gerekend met de
gemiddelde band op aggregatieniveau.
1.2 Doel
In deze studie is het verschil tussen het brandstofverbruik van een vloot op de beste
zomer- en winterbanden en het brandstofverbruik van dezelfde vloot op de beste all-
season-banden berekend. De berekeningen zijn uitgevoerd voor het wagenpark van
gemeente Rotterdam.
Het effect op brandstofefficiëntie (verbruik, kosten en CO2) is kwantitatief bepaald.
De aspecten veiligheid, geluid en slijtage zijn kwalitatief behandeld.
1.3 Aanpak
Het wagenpark van Rotterdam op de beste zomerbanden (7 zomermaanden) en de
beste winterbanden (5 zomermaanden) is vergeleken met het wagenpark op de
beste all-season-banden (12 maanden).
De brandstofefficiëntie (verbruik, kosten en CO2) is bepaald op basis van de volgende
gegevens:
De Bandenverdeling 2016 uit Triple-A potentiële batenstudie voor NL: de best
mogelijke banden (zomer, winter en all-season) zijn per autotype en maat
gekozen en gedocumenteerd op basis van labelwaarden van verschillende
websites. Zwaar transport, dat gebruik maakt van C3-banden, is buiten
beschouwing gelaten in het onderzoek, omdat voor deze categorie voertuigen
nauwelijks all-season-banden beschikbaar zijn.
De verkeersprestaties van het gemeentelijke wagenpark Rotterdam uit eerdere
studies.
De brandstofprijzen 2016 [€/l] uit de recente Triple-A batenstudie voor NL.
Bandenwisselkosten zijn meegenomen in de berekening. De aspecten veiligheid,
geluid en slijtage worden kwalitatief behandeld.
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
6 / 22
1.4 Structuur
In hoofdstuk 2 zijn alle kengetallen en aannames die relevant zijn voor de
effectberekening gedocumenteerd. De effectberekening is na te lezen in hoofdstuk
3. Het rapport eindigt met de conclusies in hoofdstuk Fout! Verwijzingsbron niet
gevonden..
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
7 / 22
2 Kengetallen en aannames
2.1 Gemeentelijk wagenpark Rotterdam
De vlootsamenstelling van het gemeentelijk wagenpark Rotterdam is bekend uit het
eerdere project [TNO, 2015] en is per voertuigcategorie weergegeven in Tabel 1.
Tabel 1: Gemeentelijke wagenpark Rotterdam (status mei 2015)
Voertuigcategorie Aantal
voertuigen
Aantal
kilometer
per jaar
Aandeel stedelijk / snelweg
Real-world
brandstof-
verbruik
- [#] [km] [%kms /
%kms] [l/100 km]
Personenauto
(benzine) 338 5 999 500 90% / 10% 5,8
Personenauto (diesel) 35 1 160 100 90% / 10% 6,4
Bestelauto (benzine) 15 144 000 90% / 10% 6,3
Bestelauto (diesel) 503 7 387 100 90% / 10% 8,7
Vrachtauto (diesel) 206 4 261 100 90% / 10% 66,8
SUBTOTAAL 1097 18 951 800
NIET BEKEND 114 1 144 400
TOTAAL 1211 20 096 200
Zwaar transport (C3 banden) is buiten beschouwing gelaten in dit onderzoek, omdat
er nauwelijks all-season-banden beschikbaar zijn voor deze categorie voertuigen. De
brandstofefficiëntie van het gemeentelijke wagenpark Rotterdam wordt gegeven in
Tabel 2 (Totalen) en Tabel 3 (Gemiddeldes per voertuig). De volgende
brandstofprijzen (incl. accijns en BTW) worden aangehouden voor benzine en diesel:
1.55 €/l voor benzine, 1.25 €/l voor diesel.
Tabel 2: Brandstofefficiëntie wagenpark gemeente Rotterdam – Totalen per jaar
Voertuigcategorie Aantal kilometer per jaar
Jaarlijkse brandstof-verbruik
Jaarlijkse brandstof-kosten
Jaarlijkse CO2-uitstoot
- [kms] [l] [€] [tCO2]
Personenauto (benzine)
5 999 500 345 086 517 629 816
Personenauto (diesel) 1 160 100 74 826 93 532 195
Bestelauto (benzine) 144 000 9 030 13 546 21
Bestelauto (diesel) 7 387 100 644 739 805 923 1 682
TOTAAL 14 690 730 1 073 681 1 430 630 2 715
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
8 / 22
Tabel 3: Brandstofefficiëntie wagenpark gemeente Rotterdam – Gemiddeld per voertuig per jaar
Voertuigcategorie
Gemiddeld aantal kilometer per jaar
Gemiddeld jaarlijkse brandstof-verbruik
Gemiddeld jaarlijkse brandstof-kosten
Gemiddeld jaarlijkse CO2-uitstoot
- [km/year] [l] [€] [tCO2]
Personenauto(benzine) 17 750 1 021 1 531 2
Personenauto (diesel) 33 147 2 138 2 672 6
Bestelauto (benzine) 9 601 602 903 1
Bestelauto (diesel) 14 686 1 282 1602 3
2.2 Banden gemeente Rotterdam
Op basis van het gemeentelijke wagenpark van Rotterdam zijn de bijpassende
bandenmaten gezocht. Bij die bandenmaat zijn de labels van de beste band gezocht
voor drie typen banden (zomer, winter en all-season).
Definitie ‘beste band’
In dit onderzoek wordt uitgegaan van de best mogelijke en dus beschikbare band.
De beste band wordt gedefinieerd op basis van de beste labelwaarde met de
volgende prioriteit: 1) veiligheid, 2) brandstofefficiëntie, 3) geluid. De beste banden
worden gedefinieerd op basis van de labelwaarde. Hiervoor gebruikte bronnen zijn:
www.autoweek.nl, www.rezulteo-banden.nl, www.autobandenmarkt.nl en diverse
sites van bandenfabrikanten.
Deze prioriteitstelling betekent dat de beste band niet per se op rolweerstand en
geluid ook het beste scoort.
Voorbeeld: Een vaak voorkomende personenauto’s in het wagenpark van gemeente
Rotterdam is de Toyota Yaris (180 van de 338 personenauto’s op benzine). De Yaris
kan met de volgende bandenmaten worden uitgerust: 165/70R14, 175/65R15 en
185/60R15. De beste bandenlabels voor zomer, winter en all-season, die in
aanmerking komen voor een Toyota Yaris, zijn weergegeven in Tabel 4. Daarnaast
zijn ook voor andere voertuigcategorieën de beste bandenlabels weergegeven voor
zomer, winter en all-season.
Tabel 4: Bandenlabels van meest voorkomende personenauto’s en bestelauto’s in het
gemeentelijke wagenpark van Rotterdam - XYZ (X = rolweerstand, Y = grip op nat
wegdek, Z = geluid)
Voertuig Bandenmaat Gemiddelde band 2016
Beste zomer band
Beste winter band
Beste all-season band
Toyota Yaris (PA* benzine)
165/70R14 DBB CAA EAA CBA
175/65R15 DBB CAA CBA CBA
185/60R15 DBB BAA CAA CAA
VW Caddy (PA* diesel)
195/65R15 DBB BAA BBA CAA
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
9 / 22
Ford Transit (BA** benzine)
205/60R16 DBB CAA CBA CBA
Ford Transit (BA** diesel)
195/65R15 DBB BAA BBA CAA
195/70R15 DBB BAB EAB CAA
205/60R16 DBB BAA BAA CAA
215/65R15 DBB BAB EAB EAB
215/65R16 DBB BAA BAA BAA
215/75R16 DBB BAB CAB CAA
235/65R16 DBB BAB CAB BAC
* PA - Personenauto ** BA - Bestelauto
De gemiddelde en beste labelwaardes voor personenauto’s en bestelauto’s zijn
samengevat in Tabel 5. Hieruit volgt dat een beste zomerband typisch een
labelwaarde heeft van BAA of CAA.
Het EU-bandenlabel is ontworpen voor de beoordeling van zomerbanden. Het is
daarom niet helemaal juist om de verschillende bandentypen op basis van dit label
met elkaar te vergelijken. De beste zomerband heeft gemiddeld op alle fronten een
beter label dan de beste winterband. Omdat het bandenlabel niet scoort op ‘winterse’
eigenschappen kan niet worden geconcludeerd dat deze over het hele jaar genomen
beter zijn. In de winter, bij bijvoorbeeld sneeuw, presteren winterbanden superieur.
Bij 50 km/uur remt een winterband tot 28 m beter dan een zomerband [KDBB, 2017].
De beste all-season-band blijft eveneens achter bij de zomerband, behalve voor
geluid bij bestelauto’s. Net als winterbanden presteren all-season-banden beter
onder winterse omstandigheden, maar minder goed dan echte winterbanden. De
verschillen tussen de beste zomer- en winterbanden en de beste all-season-banden
voor het wagenpark van de gemeente Rotterdam zijn weergegeven in de laatste twee
kolommen van tabel 5.
Tabel 5: Gemiddelde labelwaarden van de gemiddelde banden in Nederland in 2016 en die van
de beste zomer-, winter- en all-season banden voor de personen- en bestelauto’s van
het wagenpark van de gemeente Rotterdam (A=1, B=2, C=3, etc.). De laatste twee
kolommen geven de verschillen weer tussen de beste zomer- en winterbanden en de
beste all-season-banden.
2016
gemid-
deld
Beste
zomer
Beste
winter
Beste
all-
season
Verschil
beste zomer
en beste all-
season
Verschil
beste winter
en beste all-
season
Pers
onen
RR 4,0 2,64 2,82 2,96 0,32 0,14
WG 2,3 1,00 1,77 1,57 0,57 -0,20
Noise 1,8 1,03 1,06 1,02 0,01 -0,04
dB 69,7 67,45 68,19 67,66 0,21 -0,53
Beste
l
RR 4,1 2,05 2,58 3,06 1,02 0,48
WG 2,6 1,00 1,23 1,04 0,04 -0,19
Noise 1,9 1,63 1,73 1,12 -0,51 -0,61
dB 71,2 70,18 71,14 68,40 -1,78 -2,74
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
10 / 22
3 Effectberekening
3.1 Brandstofefficiëntie
De beste all-season-banden zijn vergeleken met de beste zomer-
/winterbandcombinatie. Hiervoor is de brandstofefficiëntie berekend voor een aantal
cases:
De beste zomerbanden;
De beste winterbanden;
De beste winter- en zomerbanden;
De beste all-season-banden.
De resultaten hiervan zijn samengevat in de volgende subhoofdstukken.
Wisselkosten die ontstaan door de wissel van zomer- en winterbanden zijn
meegenomen in de berekening.
3.1.1 Beste zomerbanden
Tabel 6: Prestaties beste zomerbanden vs. gemiddelde banden: Reducties op brandstofverbruik,
brandstofkosten en CO2-uitstoot – Totalen wagenpark gemeente Rotterdam voor een
heel jaar
Voertuigcategorie Verbetering brandstof-efficiëntie
Reductie brandstof- verbruik
Reductie brandstof-kosten
Reductie CO2-uitstoot
- [%] [l] [€] [tCO2]
Personenauto (benzine)
2,3% 7 821 11 731 19
Personenauto (diesel)
2,3% 1 696 2 120 4
Bestelauto (benzine)
3,6% 326 489 1
Bestelauto (diesel)
3,6% 23 264 29 080 61
TOTAAL 33 106 43 420 84
Tabel 7: Prestaties beste zomerbanden vs. gemiddelde banden: Reducties op brandstofverbruik,
brandstofkosten en CO2-uitstoot – Wagenpark Rotterdam, gemiddeld per voertuigtype
per jaar
Voertuigcategorie Verbetering brandstof-efficiëntie
Reductie brandstof- verbruik
Reductie brandstof-kosten
Reductie CO2-uitstoot
- [%] [l] [€] [tCO2]
Personenauto (benzine)
2,3% 23 35 0,05
Personenauto (diesel)
2,3% 48 61 0,13
Bestelauto (benzine)
3,6% 22 33 0,05
Bestelauto (diesel)
3,6% 46 58 0,12
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
11 / 22
3.1.2 Beste winterbanden
Tabel 8: Prestaties beste winterbanden vs. gemiddelde banden: Reducties op brandstofverbruik,
brandstofkosten en CO2-uitstoot – Totalen wagenpark gemeente Rotterdam voor een
heel jaar
Voertuigcategorie Verbetering brandstof-efficiëntie
Reductie brandstof- verbruik
Reductie brandstof-kosten
Reductie CO2-uitstoot
- [%] [l] [€] [tCO2]
Personenauto (benzine)
2,0% 6 745 10 118 16
Personenauto (diesel)
2,0% 1 463 1 828 4
Bestelauto (benzine)
2,7% 240 360 1
Bestelauto (diesel)
2,7% 17 124 21 405 45
TOTAAL 25 572 33 711 65
Tabel 9: Prestaties beste winterbanden vs. gemiddelde banden: Reducties op brandstofverbruik,
brandstofkosten en CO2-uitstoot – Wagenpark Rotterdam, gemiddeld per voertuigtype
per jaar
Voertuigcategorie Verbetering brandstof-efficiëntie
Reductie brandstof- verbruik
Reductie brandstof-kosten
Reductie CO2-uitstoot
- [%] [l] [€] [tCO2]
Personenauto (benzine)
2,0% 20 30 0,05
Personenauto (diesel)
2,0% 42 52 0,1
Bestelauto (benzine)
2,7% 16 24 0,04
Bestelauto (diesel)
2,7% 34 43 0,1
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
12 / 22
3.1.3 Beste zomerbanden (7 maanden) en beste winterbanden (5 maanden)
Tabel 10: Prestaties beste zomer- en winterbanden vs. gemiddelde banden (zomerbanden 7
maanden en winterbanden 5 maanden): Reducties op brandstofverbruik,
brandstofkosten en CO2-uitstoot – Totalen wagenpark gemeente Rotterdam voor een
heel jaar
Voertuigcategorie Verbetering brandstof-efficiëntie
Reductie brandstof- verbruik
Reductie brandstof-kosten
Reductie CO2-uitstoot
- [%] [l] [€] [tCO2]
Personenauto (benzine)
2,1% 7 373 11 059 17
Personenauto (diesel)
2,1% 1 599 1 998 4
Bestelauto (benzine)
3,2% 290 435 1
Bestelauto (diesel)
3,2% 20 705 25 882 54
TOTAAL 29 967 39 374 76
Tabel 11: Prestaties beste winter- en zomerbanden vs. gemiddelde banden (zomerbanden 7
maanden en winterbanden 5 maanden): Reducties op brandstofverbruik,
brandstofkosten en CO2-uitstoot – Wagenpark Rotterdam, gemiddeld per voertuigtype
per jaar
Voertuigcategorie Verbetering brandstof-efficiëntie
Reductie brandstof- verbruik
Reductie brandstof-kosten
Reductie CO2-uitstoot
- [%] [l] [€] [tCO2]
Personenauto (benzine)
2,1% 22 33 0,05
Personenauto (diesel)
2,1% 46 57 0,12
Bestelauto (benzine)
3,1% 19 29 0,05
Bestelauto (diesel)
3,1% 41 51 0,11
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
13 / 22
3.1.4 Beste all-season-banden
Tabel 12: Prestaties beste all-season- vs. gemiddelde banden: Reducties op brandstofverbruik,
brandstofkosten en CO2-uitstoot – Totalen wagenpark gemeente Rotterdam voor een
heel jaar
Voertuigcategorie Verbetering brandstof-efficiëntie
Reductie brandstof- verbruik
Reductie brandstof-kosten
Reductie CO2-uitstoot
- [%] [l] [€] [tCO2]
Personenauto (benzine)
1,7% 5 909 8 863 14
Personenauto (diesel)
1,7% 1 281 1 602 3
Bestelauto (benzine)
1,8% 162 243 0,4
Bestelauto (diesel)
1,8% 11 563 14 454 30
TOTAAL 18 915 25 162 48
Tabel 13: Prestaties beste all-season- vs. gemiddelde banden: Reducties op brandstofverbruik,
brandstofkosten en CO2-uitstoot – Wagenpark Rotterdam, gemiddeld per voertuigtype
per jaar
Voertuigcategorie Verbetering brandstof-efficiëntie
Reductie op brandstof- verbruik
Reductie op brandstof-kosten
Reductie op CO2-uitstoot
- [%] [l] [€] [tCO2]
Personenauto (benzine)
1.7% 17 26 0,04
Personenauto (diesel)
1.7% 37 46 0,1
Bestelauto (benzine)
1.8% 11 16 0,03
Bestelauto (diesel)
1.8% 23 29 0,06
3.1.5 Verschil tussen beste winter-/zomerbanden en beste all-season-banden
Tabel 14 en Tabel 15 tonen het verschil in brandstofefficiëntie tussen de beste zomer-
/winterbandcombinatie en de beste all-season-banden. Met de beste zomer- en
winterbanden kan het gemeentelijke wagenpark van Rotterdam jaarlijks elf duizend
liter meer brandstof besparen dan met de beste all-season-banden. Dit komt neer op
een kostenbesparing van ongeveer 14.200 euro en een reductie van de CO2-uitstoot
van 28 ton. Per voertuig ligt de jaarlijkse besparing op 4/9 liter voor de gemiddelde
personenauto (benzine/diesel) en 9/18 liter voor de gemiddelde bestelauto
(benzine/diesel). De brandstofkostenbesparingen zijn voor personenauto’s
respectievelijk bestelauto’s 6/11 en 13/23 euro (benzine/diesel) per jaar.
De marktprijzen voor een banden- of wielenwissel variëren. Gangbare prijzen zijn 30
euro voor een wielenwissel (band + velg) en 80 euro voor een bandenwissel. In beide
gevallen wegen de brandstofbesparingen niet op tegen de prijzen van de banden- of
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
14 / 22
wielenwissel. Worden deze kosten met de brandstofbesparing verrekend, dan zijn
all-season-banden kostentechnisch de beste keuze, omdat hier de wisselkosten nul
zijn.
Tabel 14: Prestaties beste zomer-/winterbanden vs. beste all-season-banden (zomerbanden 7
maanden en winterbanden 5 maanden): Verschil op brandstofverbruik, brandstofkosten
en CO2-uitstoot – Totalen wagenpark gemeente Rotterdam voor een heel jaar
Voertuigcategorie Verschil op
brandstof- verbruik
Verschil op brandstof-kosten
Verschil op CO2-uitstoot
- [l] [€] [tCO2]
Personenauto (benzine)
1 464 2 196 3
Personenauto (diesel)
317 397 1
Bestelauto (benzine)
128 192 0
Bestelauto (diesel)
9142 11 428 24
TOTAAL 11 052 14 213 28
Tabel 15: Prestaties beste zomer-/winterbanden vs. beste all-season-banden (zomerbanden 7
maanden en winterbanden 5 maanden): Verschil op brandstofverbruik, brandstofkosten
en CO2-uitstoot – Wagenpark Rotterdam, gemiddeld per voertuigtype per jaar
Voertuigcategorie Verschil op
brandstof- verbruik
Verschil op brandstof-kosten
Verschil op CO2-uitstoot
- [l] [€] [tCO2]
Personenauto (benzine)
4 6 0.01
Personenauto (diesel)
9 11 0.02
Bestelauto (benzine)
9 13 0.02
Bestelauto (diesel)
18 23 0.05
3.2 Veiligheid
Zoals in hoofdstuk 2 is aangegeven zijn de zomerbanden en winterbanden in
combinatie over het algemeen veiliger dan het gebruik van all-season banden. Figuur
1 laat zien dat het verschil in remafstand op een natte weg bij 80 km/uur 18 m kan
bedragen. Eén labelwaarde verschilt 5-6 m in remafstand.
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
15 / 22
Figuur 1: Het EU-bandenlabel grafisch uitgelegd.
In Tabel 5 valt op dat zomerbanden een beter wet-grip-label hebben dan
winterbanden. Dit heeft ermee te maken dat het bandenlabel gemaakt is voor het
beoordelen van zomerbanden en winterbanden voor met name wintercondities
ontworpen worden, zoals voor ijs en sneeuw. Bij het ontwerpen van autobanden moet
voldaan worden aan meerdere deels conflicterende eigenschappen. Dat is terug te
zien bij winterbanden. In het algemeen kan gezegd worden dat door de andere
rubbersamenstelling winterbanden (veel) beter presteren bij lage temperatuur en
zomerbanden beter presteren bij hogere temperaturen. Het remwegverschil bij 50
km/u op sneeuw kan tot 28 m verschillen. Gemiddeld ligt de overgang bij ‘Wet Grip’
op 7 °C. Met name bij sneeuw is de veiligheid van winterbanden beduidend beter dan
van zomerbanden, maar dit wordt voornamelijk bepaald door het profielontwerp. All-
season-banden zijn een compromis tussen zomer- en winterbanden. Bij sneeuw
presteren all-season-banden in het algemeen beter dan zomerbanden, echter niet zo
goed als een echte winterband. Bij hogere temperaturen is het omgekeerd. Een
schematische indruk van deze gedachtegang voor Wet Grip is te zien in figuur 2.
Tussen de 5 en 10 graden Celsius zijn all-season-banden zelfs enigszins beter dan
zomer- en winterbanden.
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
16 / 22
Figuur 2: Schematische weergave van de veiligheidsprestatie (Wet Grip) van winter-, zomer- en
all-season banden.
3.3 Geluid
Voor personenauto’s is het verschil tussen de geluidsemissies van zomer- en
winterbanden en all-season-banden nagenoeg nul. Voor bestelauto’s is het verschil
tussen de beste winterband en een all-season band aanzienlijk (bijna 3 dB). Dit zal
zeker ook te merken zijn in de auto. De gemeentelijke bestelauto’s in Rotterdam
maken slechts een zeer klein deel uit van de vloot in de stad. Daardoor zal het
verkeersgeluid in de stad nauwelijks beïnvloed worden.
3.4 Slijtage
Er zijn weinig studies gedaan naar het verschil in slijtage tussen zomer-, winter- en
all-season-banden. Daarom volgt hier slechts een kwalitatieve behandeling en geen
berekening van de effecten. Voor meer informatie wordt verwezen naar [VACO,
2017] en [RIVM, 2016].
Niet-uitlaat-gerelateerd fijnstof is goed voor ongeveer 10% van alle PM10-uitstoot in
Nederland. 35% hiervan is gerelateerd aan bandenslijtage, 20% aan remslijtage en
45% aan wegslijtage. De bandenslijtage hangt af van meerdere factoren: het type
band, het type voertuig, het wegtype en het voertuiginzet. Op bandniveau is vooral
de grootte van de band bepalend voor de hoeveelheid slijtage, maar ook de
bandenspanning, temperatuur, chemische samenstelling en constructie hebben een
invloed [RIVM, 2016].
Een verschil tussen een zomer- en winterband is de hardheid van het rubber.
Winterbanden zijn gemaakt van zachter en flexibeler rubber. Dit is bij lagere
temperaturen juist nodig voor meer grip. Winterbanden sturen bij hogere
temperaturen minder precies en de auto gaat eerder slippen. Gevolg: langere
remweg, minder grip en meer slijtage. Een ander verschil is het profiel. Winterbanden
hebben veel ‘lamellen’, waardoor zij meer slijten, zeker in de zomer. Bij zomerbanden
wordt het rubber bij winterse temperaturen harder en wordt de remweg langer.
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
17 / 22
Hierdoor slijten de banden sneller. All-season-banden zitten qua eigenschappen
tussen zomer- en winterbanden in. Een eenduidige conclusie over slijtage van all-
season banden ten opzichte van de combinatie zomer-/winterbanden is niet te
trekken [VACO, 2017].
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
18 / 22
4 Conclusies
Brandstofefficiëntie
De beste zomerband is 3-4% zuiniger dan de gemiddelde band in Nederland. Met
de beste winterbanden kun je 2-3% aan brandstof besparen en met de beste all-
seasonbanden bespaar je 1-2% ten opzichte van de gemiddelde band. De inzet van
de best mogelijke combinatie van winter- en zomerbanden geeft meer
brandstofbesparing, en dus minder CO2, dan de inzet van de best mogelijke all-
season-banden door het hele jaar. Voor het gemeentelijke wagenpark van Rotterdam
bespaart de combinatie van de beste winter- en zomerbanden ten opzichte van de
beste all-season-banden ongeveer 28,5 ton CO2. Voor de gemiddelde personenauto
en de gemiddelde bestelauto van het gemeentelijke wagenpark liggen de jaarlijkse
besparingen tussen 5 tot 20 euro per jaar, afhankelijk van het brandstoftype en de
gereden afstand (zie onderstaande tabel).
Voertuigcategorie
Verschil op brandstof-verbruik
Verschil op brandstof- kosten
Verschil op CO2 uitstoot
- [liter] [€] [kgCO2]
Wagenpark Rotterdam (totaal) 11 050 14 200 28 500
Gemiddelde personenauto (benzine) 4 6 10
Gemiddelde personenauto (diesel) 9 11 24
Gemiddelde bestelauto (benzine) 9 13 20
Gemiddelde bestelauto (diesel) 18 23 47
Een garage vraagt ongeveer 80 euro voor een bandenwissel van 4 banden en
grofweg 30 euro voor een wielenwissel van 4 wielen (band op velg). Wordt er
rekening gehouden met wisselkosten dan zijn all-season-banden de meest
kosteneffectieve oplossing, maar niet de veiligste. Zie volgende paragraaf.
Veiligheid
Het verschil in veiligheid is niet goed in geld uit te drukken. De combinatie van de
beste winter- en zomerbanden scoort duidelijk beter dan de beste all-season-banden.
All-season-banden zijn altijd een compromis tussen zomer- en winterbanden. Bij
sneeuw presteren all-season-banden duidelijk beter dan een zomerband, maar niet
zo goed als een echte winterband.
Geluid
De verschillen tussen zomer-, winter en all-season-banden in geluid zijn klein, met
name bij personenauto’s. Voor winterbanden van bestelauto’s kan het verschil wel
fors zijn: winterbanden kunnen bij bestelwagens een tot ca 3 dB hoger geluidsniveau
veroorzaken dan zomerbanden.
Slijtage
Er is geen eenduidige conclusie te trekken over de slijtage van all-season-banden
ten opzichte van de combinatie van zomer- en winterbanden.
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
19 / 22
5 Referenties
[KDBB, 2017] www.kiesdebesteband.nl (14.08.2017)
[VACO, 2017] www.vaco.nl (14.08.2017) [RIVM, 2016] Emission of microplastics and potential mitigation measures -
Abrasive cleaning agents, paints and tyre wear, RIVM, 2016 [TNO, 2014] Potential benefits of Triple-A tyres in the Netherlands, TNO, 2014 [TNO, 2015] Potential benefits of energy-efficient tyres and correct tyre pressure
maintenance for the vehicle fleet of the Dutch National Road Authority (RWS), the municipal fleet of Amsterdam and the municipal fleet of Rotterdam, TNO, 2015
[TNO, 2016] Potentiële baten van Triple-A banden in 2013, 2016 en 2020, TNO,
2016
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
20 / 22
6 Ondertekening
Den Haag, 4 oktober 2017
Sam van Goethem Stephan van Zyl Projectleider Auteur
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
21 / 22
APPENDIX A – Gebruikte statistieken
Personenauto’s statistiek bandenlabels
TNO-rapport | TNO 2017 R11169 | 4 oktober 2017
22 / 22
Bestelauto’s statistiek bandenlabels