rasadi guna sambandha
TRANSCRIPT
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
1/15
RASADI GUNA SAMBANDHARASADI GUNA SAMBANDHA
(Relation between Rasadi Gunas)(Relation between Rasadi Gunas)Rasa,guna,virya,vipaka & prabhava are
dependent on dravya
The inter-relationship of these are explained
on scintific basis by four rules
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
2/15
First rule (Rasabaladhikya)First rule (Rasabaladhikya)
Sheetam dravyam viryena yad dravyam madhram
rasapakayo :|
Tayoramla yadushnam cha yad dravyam katukamtayo:||
Tesham rasopadeshena nirdeshyo gunasangraha:|
iryatoaviparitanam pakataschopadekshyate ||!Ref-c"su" #$%'-$(
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
3/15
)enerally madhura rasa dravyas *ill undergo madhura
vipaka & are sheeta virya
Then amla rasa dravyas *ill undergoes amla vipaka & are
ushna virya
+avana rasa dravyas *ill undergoes madhura vipaka & are
ushna virya
atu rasa dravyas *ill undergoes katu vipaka & are ushnavirya
Tikta kashaya rasa dravyas *ill undergoes katu vipaka &
are sheeta virya
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
4/15
Seond rule (Sa!ana Bala Sa!bandha)Seond rule (Sa!ana Bala Sa!bandha)
Rasa vipakastou virya prabhavasthanyapohati |
alasamye rasadinam iti naisargikam balam ||
!Ref-."/"S0 1%#'(2hen rasadi padarthas are having e3ual strength
then rasa is subsided by vipaka,vipaka is subsided
by virya,virya is subsided by prabhava
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
5/15
For e"a!#leFor e"a!#le
4adhura vipaka of pippali subsides katu
rasa & acts as vrushya
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
6/15
For e"a!#leFor e"a!#le
5ue to ushna virya rihat 6anchamula acts
as vatashamaka by subsiding tikta,kashaya
rasa & katu vipaka
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
7/15
For e"a!#leFor e"a!#le
5anti acts as rechaka due to prabhava by
subsiding katu rasa,katu vipaka & ushna
virya"
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
8/15
$hird rule (%isha!balasa!bandha)$hird rule (%isha!balasa!bandha)
inchid rasena kurute karma viryena
chaparam |
5ravyam gunena pakena prabhavena cha
kinchan|| !R78- 9"S"#$ & ."/"S0 1%#-#(
.l*ays stronger defeats *eaker in that *ay
in rasadi gunas *hich one is po*erful that
*ill defeats others & make their action"
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
9/15
For e"a!#leFor e"a!#le
Raktarka pushpa is raktapittahara due to
madhura,tikta rasa by subsiding katu vipaka
& ushna virya
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
10/15
Shunthi is vrushya due to madhura vipaka
by subsiding katu rasa & ushna virya
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
11/15
.malaki is amla rasa,madhura vipaka &
sheeta virya then also it acts as tridosha
shamaka due to its prabhava
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
12/15
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
13/15
Fourth rule (indi&idual ations)Fourth rule (indi&idual ations)
irudha api cha anyonyam rasadhya
karyasadhane |
;avashyam syu: vidhatasya gunadosha
mitho yatha || !R78-."S"S0
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
14/15
For e"a!#leFor e"a!#le
)uduchi >
5ue to tikta rasa acts as kaphapittahara
0shna virya acts as vatahara
4adhura vipaka acts as vrushya
6rabhava acts as vataraktanashaka
-
8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA
15/15