RAZVOJ ZUBA

Prof. dr Vesna Danilović

STOMATOLOŠKI FAKULTET STOMATOLOŠKI FAKULTET UNIVERZITET U BEOGRADUUNIVERZITET U BEOGRADU

razvoj zuba ili odontogeneza

se odvija u nekoliko faza koje se kontinuirano, bez jasno izraženih prekida, nastavljaju jedna na drugu – faza incijacije (stadijum pupoljka) – faza proliferacije (stadijum kape) – faza histodiferencijacije i morfodiferencijacije (stadijum zvona) – faza apozicije i mineralizacije (kasni stadijum zvona)

FAZA INICIJACIJE – stadijum pupoljka (4. – 6. nedelja embrionalnog razvoja

• zubi se razvijaju od 2 vrste ćelija: – epitelnih ćelija usne šupljine koje stvaraju gledjni organ i – mezenhimskih ćelija koje stvaraju zubnu papilu i zubni sakulus.

FAZA INICIJACIJE• Primitivnu usnu šupljinu

(stomodeum) oblaže pokrovni epitel ektodermalnog porekla koji se u tom stadiju mu razvoja sastoji od embrionalnog mnogoslojnog

pločastog epitela.• Ispod tog epitelnog sloja se nalaze

ektomezenhimske ćelijei započinje njihova kondenzacija. •

• U četvrtoj nedelji embrionalnog razvoja proliferacijom epitela nastaju samostalne epitelne trake (lamina dentalis). One čine primarnu odontogenu osnovu

• U svakoj vilici nastaje po deset zubnih pupoljaka, koje su osnova za razvoj deset mliječnih zuba u donjoj, odnosno gornjoj vilici.

FAZA PROLIFERACIJE – stadijum kape (6. – 7.

nedelja embrionalnog razvoja)

Delovi zubnog zametka:• Gledjni organ• Papilla dentis• Sacculus dentis

Delovi gledjnog organa:Spoljašnji gledjni epitelUnutrašnji gledjni epitelReticulum stelatumStratum intermedium

Epitelno mezenhimna interakcija

Recipročna embrionalna indukcija izmedju ćelija unutrašnjeg gledjnog epitela i mezenhimnih ćelija papile dentis.

FAZA HISTODIFERENCIJACIJE I MORFODIFERENCIJACIJE– stadijum zvona (7. –

10. nedelja razvoja)

• Diferencijacija odnontoblasta I ameloblasta

• Determinacija oblika zuba• Odvajanje od lamine

dentalis

Promena polarita ameloblasta

Mineralizacija dentina – globularna (kalcisferična)

Epitelne perle/biseri – involucija lamine dentalis

FAZA MINERALIZACIJE – (3. mesec fetalnog razvoja

• U fazi sekrecije organskog matriksa ameloblasti izlučuju organski matriks koji sadrži 65% vode, 20% organskog matriksa i 15% anorganskog materijala – apatita.

• • Organski matriks se sastoji od proteina amelogenina i enamelina.

REDUKOVANI GLEDJNI EPITEL

Razvoj korena zuba