http://rcin.org.pl

http://rcin.org.pl

POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT HISTORII

W YŻSZA SZKOŁA HUM ANISTYCZNA W PUŁTUSKU

DZIEJE NAJNOWSZE

Rocznik XXXIII 2001

2

http://rcin.org.pl

D zieje N ajnow sze Z ało żo n e w 1969 r. p rzez Tadeusza Jędruszczaka,

C zesław a M adajczyka i W itolda S tankiew icza

K O M IT E T R E D A K C Y JN Y Andrzej Bartnicki, Stanisław Ciesielski, Krzysztof Dunin-Wąsowicz, Eugeniusz Duraczyński,

Edmund Dmitrów, Andrzej Koryn, Dariusz Jarosz, Marian Leczyk, Stanisława Lewandowska, Piotr Łossowski, Wojciech Materski, Krzysztof Michałek, Jan Molenda, Halina Parafi anowicz, Kazimierz Przybysz, Tomasz Schramm, Henryk Słabek, Witold Stankiewicz, W łodzim ierz Suleja, Rafał Stobiecki, M ichał Śliwa, Rom an Wapiński, Wojciech Wrzesiński, M ichał J. Zacharias, Jan Zamojski, Zygmunt Zieliński, Elżbieta Znamierowska-Rakk, Janusz Ż arnowski

R ED A K C JAC zesław M adajczyk (red ak to r), D ariusz Jarosz, A ndrzej Koryn,

M arian Leczyk, S tanisław a Lew andow ska, K rzysztof M ichałek, H alina Parafíanow icz, K rzysztof D unin-W ąsow icz, M ichał J. Z acharias

S E K R E T A R Z E R E D A K C JI Tadeusz W olsza

M ałgorzata G m urczyk-W rońska

T ŁU M A C Z A leksand ra R odzińska-C hojnow ska

A D R E S R E D A K C JI Insty tu t H istorii PAN

00-272 W arszawa, R ynek S tarego M iasta 29/31, tel. 831-02-61

ISSN 0419-8824

© IH PAN, W yższa Szkoła H um anistyczna w P ułtusku, W ydawnictwo D iG , 2001

W ydawnictwo D iG Nowy Świat 39, 00-029 W arszawa

tel./fax 828-00-96 e-m ail b iu ro@ dig .com .p l; http://w w w.dig.com .pl

N akład 750 egz.D ruk Biutex Sp. z o.o., W arszawa

http://rcin.org.pl

Sp is treści

ARTYKUŁYKamil Kruszewski, Starania Niemiec o pokój odrębny z Rosją carską 1914-1917.................... 3Zbigniew Klejn, Bułgaria między „białą ” a „czerwoną ” Rosją i wojna polsko-sowiecka . . . . 19 Cezary Świetlicki, Wieś polska w publicystyce prasowej Marii Dąbrowskiej w latach

1910-1920 .......................................................................................................................................... 35Katarzyna Jedynakiewicz, Literatura przeciw faszyzmowi i wojnie. Z historii I Kongresu

Pisarzy w Obronie Pokoju i Kultury w Paryżu (21-25 V I 1935 ro k u ) ................................. 47M ałgorzata G m urczyk-W rońska, Polski wrzesień 1939 r. widziany z Paryża ......................... 57Dariusz Rogut, Z dziejów Polaków internowanych w Związku Sowieckim: obóz nr 41

w O staszkowie ................................................................................................................................... 79Wanda Jarząbek, „ W sprawach niemieckich nasz glos musi m ieć swą wagę... ” Problem

niemiecki w polskiej polityce zagranicznej od października 1956 r. do rozpoczęcia tzw. drugiego kryzysu berlińskiego w listopadzie 1958 r ................................................................ 103

AUTOREFERATYDariusz Jeziorny, Sprawa Austrii w koncepcjach i praktyce dyplomatycznej Wielkiej

Brytanii (1918-1919) ..................................................................................................................... 131

RECENZJEZbigniew Z ürn-Z ahorsk i, Pogotowie Harcerek i Pogotowie Harcerzy — Janusz

W ojtycza.......................................................................................................................................... 139W łodzimierz M ędrzecki, Niemiecka interwencja militarna na Ukrainie w 1918 roku

— Tomasz S chram m ..................................................................................................................... 149Krzysztof Kawalec, Spadkobiercy niepokornych: Dzieje polskiej myśli politycznej

1918-1939 — W aldemar P aru ch ............................................................................................... 152Robert Potocki, Idea restytucji Ukraińskiej Republiki Ludowej — Zbigniew Karpus,

Emilian Wiszka, Maciej K rotofil............................................................................................... 162Przemysław Hauser, M niejszość niemiecka na Pomorzu w okresie międzywojennym

— W aldemar R ezm er................................................................................................................... 169Arkadiusz Adamczyk, Bogusław Miedziński (1891-1972). Biografia polityczna

— W łodzim ierz S u le ja ................................................................................................................. 173Piotr Wandycz, Z Piłsudskim i Sikorskim, August Zaleski minister spraw zagranicznych

w latach 1926-1932 i 1939-1941 — Jacek Piotrowski.......................................................... 178Eugeniusz Duraczyński, Polska 1939-1945. Dzieje polityczne — Zygmunt

M ańkow sk i..................................................................................................................................... 181Waleriu Pasat, Surowaja prawda istorii. Deportacyi s tierritorii Mołdawskoj SSR 40-50 gg.

— Wojciech M atersk i................................................................................................................... 186Eugeniusz Ponczek, Polska myśl o pokoju w latach drugiej wojny światowej (1939-1945)

— Andrzej M. B rze z iń sk i.......................................................................................................... 190

http://rcin.org.pl

242 Spis treści

Grzegorz Motyka, Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie 1943-1948— M arek G e tte r ............................................................................................................................ 193

Roger Eatwell, Faszyzm. Historia — M arek Maciejewski.......................................................... 198Niemcy w Polsce 1945-1950. Wybór dokum entów, t . I , Władze i instytucje centralne.

Województwo olsztyńskie; t. II, Polska Centralna. Województwo śląskie — Piotr M adajczyk 203

Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowew okresach przełomów politycznych (1944-1989) — Krzysztof T a r k a ............................. 208

Joanna Kochanowicz, ZM P w terenie. Stalinowska próba modernizacji opornejrzeczywistości — Dariusz J a r o s z ............................................................................................... 212

Z. Zarem ba, Listy 1946-1967 — Juliusz B ardach ....................................................................... 217

ŻYCIE NAUKOWENowe wydanie wystawy o zbrodniach Wehrmachtu — Mieczysław T o m a la ........................... 223Sprawozdanie z konferencji naukowej „Migracje — historia — kultura ”, Instytut Historii

PAN, 5 - 7 grudnia 2000 r. — Ewa K ow alska........................................................................... 225Wojskowy Instytut Historyczny — placówka naukowa w czasie dyrektorowania

prof. dr. hab. Tadeusza Jędruszczaka — Piotr S taw eck i........................................................ 229

IN MEMORIAMEdward Mieczysław Serwański (1912-2000) — Andrzej S a k so n ............................................ 237

http://rcin.org.pl

W śród naszych Autorów

Prof. dr hab. Juliusz Bardach — w Instytucie Historii Prawa Uniwersytetu Warszawskiego

Prof. dr hab. Andrzej M. Brzeziński — w Instytucie H istorii Uniwersytetu Łódzkiego

Mgr M arek G ette r — pracownik Instytutu Historii PAN w Warszawie

D r M ałgorzata G m urczyk-W rońska — adiunkt w Instytucie Historii PAN w Warszawie

D r hab. D ariusz Jarosz — docent w Instytucie Historii PAN w Warszawie

Mgr Wanda Jarząbek — asystent w Instytucie Studiów Politycznych PAN w Warszawie

D r Katarzyna Jedynakiewicz — adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego

D r Dariusz Jeziorny — adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego

D r hab. Zbigniew Karpus — prof. Uniwersytetu M ikołaja K opernika w Toruniu

D r Zbigniew Klejn — pracownik Mazowieckiej Wyższej Szkoły H um anistyczno-Pedago­gicznej w Łowiczu

D r Ewa Kowalska — adiunkt w Instytucie Historii PAN w Warszawie

D r Maciej Krotofil — adiunkt w K atedrze Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu M ikołaja K opernika w Toruniu

Prof. dr hab. M arek Maciejewski — na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu W roc­ławskiego

D r hab. P iotr Madajczyk — docent w Instytucie Studiów Politycznych PAN w Warszawie

Prof. dr hab. Zygm unt Mańkowski — w Instytucie H istorii Uniwersytetu Marii C urie-Skło- dowskiej w Lublinie

Prof. dr hab. Wojciech M aterski — w Instytucie Studiów Politycznych PAN w Warszawie

D r W aldemar Paruch — adiunkt na Wydziale Politologii Uniwersytetu Marii C urie-Skło- dowskiej w Lublinie

D r Jacek Piotrowski — adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytetu Wrocławskiego

Prof. dr hab. W aldem ar Rezm er — w Instytucie Historii i Archiwistyki Uniwersytetu M iko­łaja K opernika w Toruniu

Mgr Dariusz Rogut — asystent w Instytucie Historii Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach, Wydział Zamiejscowy w Piotrkowie Trybunalskim

Prof. dr hab. A ndrzej Sakson — w Instytucie Zachodnim w Poznaniu

Prof. dr hab. Tomasz Schramm — w Instytucie Historii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu

Prof. dr hab. P io tr Stawecki — w Wojskowym Instytucie Historycznym Akademii Obrony Narodowej w Warszawie

Prof. dr hab. W łodzim ierz Suleja — w Instytucie Pamięci Narodowej we Wrocławiu

Mgr Cezary Świetlicki — absolwent Instytutu Historii Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach

D r hab. Krzysztof Tarka — prof. Uniwersytetu Opolskiego

D r Emilian Wiszka — adiunkt w Katedrze Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu M ikołaja K opernika w Toruniu

http://rcin.org.pl

cena 15 zł

http://rcin.org.pl