fta agri finalreport

224
รายงานฉบับสมบูรณ (Final Report) โครงการศึกษาผลกระทบจากการทํา FTA สําหรับภาคเกษตรกรรม เสนอ กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณิชย จัดทําโดย ศูนยวิจัยเศรษฐศาสตรประยุกต คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร กันยายน 2550

Upload: rapeeporn-suthatham

Post on 26-Mar-2015

69 views

Category:

Documents


9 download

TRANSCRIPT

Page 1: FTA Agri Finalreport

รายงานฉบบสมบรณ (Final Report)

โครงการศกษาผลกระทบจากการทา FTA สาหรบภาคเกษตรกรรม

เสนอ

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย

จดทาโดย

ศนยวจยเศรษฐศาสตรประยกต คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

กนยายน 2550

Page 2: FTA Agri Finalreport

คณะนกวจย

1. ดร.จรศกด พงษพษณพจตร ทปรกษา 2. ดร.จารก สงหปรชา หวหนาโครงการและนกวจย 3. ผศ. ดร.บญจต ฐตาภวฒนกล นกวจย 4. ดร.กนกวรรณ จนทรเจรญชย นกวจย 5. นายพรเทพ อานรรฆกตตกล นกวจยผชวย 6. นายนตพงษ สงศรโรจน นกวจยผชวย

Page 3: FTA Agri Finalreport

(ก)

สรปสาหรบผบรหาร ปจจบนหนวยงานภาครฐและเอกชนใหความสาคญในการศกษาผลกระทบจากการจดทาความตกลงการคาเสร (Free Trade Area: FTA) โดยเฉพาะผลกระทบและแนวทางการปรบตวสาหรบภาคเกษตรกรรมซงปจจบนมการศกษามากมายหลายฉบบ แตยงไมมการเผยแพรผลงานอยางกวางขวางเทาทควร จงทาใหไมมการนาไปใชประโยชนหรอเผยแพรเพอใหหนวยงานทเกยวของนาไปปฏบตใหเกดเปนรปธรรม โดยเฉพาะสนคาในภาคเกษตรทไดรบผลกระทบโดยตรง ดงนน การรวบรวมผลการศกษาในอดตทกระจดกระจายและนามาวเคราะหเปรยบเทยบพรอมเสนอแนะแนวทางการแกไขและปรบตวทเปนไปไดแกภาครบและเอกชนจงมความสาคญยง การศกษาในอดตของสนคา 10 ชนด ไดแก ขาว มนสาปะหลง ไก กง โคนม โคเนอ ไหม ปาลมนามน ชา และกาแฟ สามารถจะจดกลมสนคาทไดรบผลกระทบขางตนเปน 3 กลมใหญ คอ กลมสนคาทมศกยภาพในการแขงขน ไดแก ขาว มนสาปะหลง ไก และกง กลมสนคาทตองพฒนาและปรบตว แตตองใชระยะเวลา ไดแก ปาลมนามน ชา และกาแฟ และกลมสนคาทตองประคองตวและปรบเปลยนการผลต ไดแก โคนม โคเนอ และไหม ซงสนคาใน 3 กลมดงกลาวมขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว ดงน สนคาขาว

สนคาขาวตองมการสรางความแตกตางของสนคาและมงทาการตลาดขาวระดบบน มการพฒนาประสทธภาพการผลตเพอลดตนทน มทางานแบบเนน (Focus) ในสวนของการตลาดเปนพเศษกบคคาขาวทสาคญ สนคามนสาปะหลง

รฐควรสงเสรมการสรางตลาดภายในประเทศเพอรองรบกรณทมความผนผวนในอปสงคตลาดโลก เชน การสนบสนนการลงทนทเกยวเนองกบการใชวตถดบในประเทศ เชนโรงงานเอทานอล โรงงานอาหารสตว เปนตน มการสรางองคการทมหนาทในการดแลเรองพลงงานชวภาพ เชน เอทานอล ในลกษณะเชนเดยวกนกบการปโตรเลยมแหงประเทศไทย เพอเปนแหลงรองรบปรมาณวตถดบในประเทศ

Page 4: FTA Agri Finalreport

(ข)

สนคาไก

ดาเนนการใหสนคาไกมคณภาพและมาตรฐานตามหลกสากล มหนวยงานตรวจสอบคณภาพและออกใบรบรองทสะดวกและรวดเรว สงเสรม ประชาสมพนธ ใหความรเกยวกบการจดการฟารมทไดมาตรฐาน มการพฒนาแปรรปผลตภณฑใหมความหลากหลาย การลงทนในดานการวจยและพฒนาทางการตลาดใหไดสนคาเพอสขภาพเพอตอบสนองความตองการผบรโภคทดแลเรองสขภาพมากขน สนคากง ปรบธรกจและสรางเครอขายธรกจกงแบบครบวงจรเพอลดปญหาดานคณภาพและเพมศกยภาพการขาย โดยมงเนนเปนเอกลกษณและสรางความเชอมนใหกบสนคากงของไทย เนนการสรางความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนในการดาเนนงานในรปของการจดกจกรรมรวมกน (Shrimp Exposition) หรอการจดระบบหมนเวยนใหภาคเอกชนสามารถเขามามบทบาทในการขยายตลาดรวมกบภาครฐเปนระยะ มการตงศนยขอมลเรองกงเพอเตรยมความพรอมดานการเจรจากบประเทศตางๆ โดยมการประเมนสถานการณอยางตอเนองทกระยะ ทงขอมลในรปแบบของเทคโนโลย สภาพแวดลอมของประเทศผนาเขาและคแขงขน โดยหนวยงานนจะตองมภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการพฒนาขอมลในลกษณะเชงเปรยบเทยบทงระบบและตองมการทาการศกษา/วเคราะหลวงหนากอนการเจรจาอยางตอเนอง

ภาครฐควรดาเนนการใหมหนวยงานตรวจสอบคณภาพอาหาร (Food inspection unit) และใหการรบรองกบผประกอบการสงออกและเกษตรกรผเลยงกงทมคณภาพมาตรฐาน (GAP) ทงนตองเปนความตกลงรวมกนระหวางไทยกบประเทศคคาของไทยวาใหการยอมรบสนคาทผานการตรวจสอบจากหนวยงานตรวจสอบคณภาพอาหารของไทย ประกอบกบระบบการตรวจสอบควรดาเนนการทงระบบตงแตฟารมไปจนถงผประกอบการสงออก สนคาปาลมนามน

เนองจากปาลมนามนของมาเลเซยมความไดเปรยบมากกวาปาลมนามนของไทยในเรองเทคโนโลยการผลต คณภาพทดกวาและมตนทนการผลตทตากวา ดงนน ภาครฐจงควรสงเสรมใหเอกชนไทยและมาเลเซยมการรวมทนกนเพอผลตสนคาแปรรปจากปาลมนามนใหมากขน ประเทศไทยควรมการลงทนในการพฒนาเทคโนโลยในการแปรรปวตถดบจากปาลมนามน ภาครฐควรสรางระบบการขนสงทมจดเชอมตอระหวางเกษตรกรผผลตกบตลาดกลางทใชเปนศนยรวบรวมปาลมนามนและใช

Page 5: FTA Agri Finalreport

(ค)

เกบปาลมนามนเพอชวยในเรองการลดตนทนของเกษตรกร และควรสงเสรมใหมการรวมกลมเกษตรกรเพอเปนการรวบรวมปาลมนามนกอนสงไปยงตลาดกลางหรอศนยรวบรวมปาลมนามน สนคาชา สงเสรมใหผบรโภคไดตระหนกถงประโยชนของชา และเนนการปลกชาคณภาพสงเพอมงตลาดระดบบน สงเสรมใหมการใชวตถดบภายในประเทศ และกาหนดบงคบใชมาตรฐานทงการนาเขาและการผลตใหชดเจน จดตงตลาดกลางสนคาชาเพอเปนแหลงรวบรวมวตถดบและชวยในการลดตนทนการจดเกบและคาขนสงและสงเสรมการรวมกลมเกษตรกรผผลตชาใหมความเขมแขง สนคากาแฟ ภาครฐจงตองเรงถายทอดความรแกเกษตรกร สนบสนนปจจยการผลต สงเสรมการรวมกลมและพฒนาใหเกดความเขมแขง มการเชอมโยงการผลตและการตลาดดวย เพอใหเกดการพฒนาคณภาพผลผลตทงดานมาตรฐานและความปลอดภย มการสงเสรมการปลกกาแฟพนธด และเนนการผลตเพอรองรบกบความตองการภายในประเทศเปนอนดบแรก สนคาโคนม มมาตรการหรอแนวทางในการลดตนทนคาอาหารสตว โดยเฉพาะอยางยงตนทนอาหารหยาบ โดยรฐบาลควรใหความชวยเหลอเกษตรกรในดานเครองมอหรอสงอานวยความสะดวกในการแปรรปอาหารสตวเพอใชเลยงโคนม เชน มไซโลหรอสถานทเพอเกบรกษาอาหารสตวใหมคณภาพดไวใชไดตลอดป

เนนการสงเสรมและใหความรกบกลมเกษตรกรทรวมตวกนอยแลวในรปสหกรณใหมการจดการฟารมทดเพอเพมผลผลตและลดตนทนการผลตโดยศกษาจากฟารมทมการจดการทด สงเสรมใหเกษตรกรภายในกลมหรอสหกรณของตนเองในการซอวตถดบอาหารสตว เนองจากเกษตรกรจะไดมอานาจการตอรองราคา และชวยลดตนทนคาวตถดบอาหารสตวใหกบเกษตรกรได

ภาครฐควรใหความสาคญกบการผลตนานมในระดบการพงพาตนเอง โดยการศกษาโครงสรางตลาด ทาการคาดการณถงความตองการนานมดบและปรมาณการผลตนานมดบแลวใชความตองการนานมดบเปนตวกาหนดการผลตนานมดบ เพอควบคมอปทานนานมดบไมใหมากเกนความตองการภายในประเทศ ประกอบกบใชกลยทธทางการตลาด (Market strategy) ใหมากขน เพอจดการกบภาวะทเกดปญหานมลนตลาด โดยการแปรรปไปเปนผลตภณฑนมพรอมดม ทงนภาครฐตองใหความสาคญใน

Page 6: FTA Agri Finalreport

(ง)

การรณรงคสงเสรมการบรโภคนมพรอมดม โดยทควรใหนมพรอมดมททาจากนานมดบ 100% ไมมสวนผสมของนมผงมการตตราบอกใหผบรโภคไดรบรถงความแตกตางของนมพรอมดมททาจากนานมดบ 100% กบนมพรอมดมทมสวนผสมของนมผง สนคาโคเนอ ภาครฐควรใหความสาคญกบการสงเสรมใหเกดการรวมกลมเกษตรกรผเลยงโคเนอ ประกอบกบการใหความรในการบรหารจดการฟารมทด ใหแหลงเงนทนดอกเบยตา เพอพฒนาไปสฟารมสมยใหมทมการจดการฟารมทด

สงเสรมและใหความรกบเกษตรกรในการผลตอาหารขนทมคณคาทางโภชนาการตอการเจรญเตบโตของโคและมตนทนการผลตตา

เนนการวจยและพฒนาสายพนธโคเนอ เพอใหไดโคคณภาพด มอตราการผสมตดและอตราการใหลกสง ประกอบกบการพฒนาระบบชลประทานใหเกษตรกรมแหลงนาทเพยงพอ เพอความอดมสมบรณของทงหญาทจะมาเปนอาหารใหกบโคเนอ

ภาครฐควรมการกาหนดมาตรฐานโรงฆาสตวอยาจรงจง และเขมงวด และควรมมาตรการทเขมงวดในการตรวจสอบโคเนอทงโคมชวตและเนอโคเถอนทลกลอบนาเขามาจากตางประเทศ สนคาไหม รฐตองวางนโยบายสนบสนนใหผเลยงไหมของไทยทสามารถยกระดบไปสไหมทมเอกลกษณสรางมลคาเพมไดมากยงขน สนบสนนความรวมมอระหวางผเลยงไหมของจนกบผประกอบการอตสาหกรรมสงทอของไทย เพอใหผประกอบการสงทอสามารถใชไหมบางประเภททเปนวตถดบหรอกงวตถดบทมคณภาพตามตองการในราคาทตาลง ยกเลกการบงคบซอโดยระบบสดสวน หรอหากจาเปนตองคงไวจะตองเปนสดสวนทนอยทสด ผประกอบการตองสรางความแตกตางใหกบผลตภณฑเพอสรางตราสนคาในตลาดตางประเทศ ทงดานวตถดบ การบรการ ภาพพจน และดานบคลากร โดยเฉพาะความแตกตางดานวตถดบ รฐตองวางแผนพฒนาดานบคลากรในระยะยาวเกยวกบการผลตและการตลาดไหม การวจยดานการผลตและตลาดเกยวกบไหม การสรางระบบเครอขายเกษตรกร

นอกจากน ทางคณะทปรกษาไดนาผลการศกษาจากการศกษาผลกระทบ FTA ในอดต การระดมความคดเหนทไดจากการสมมนา และองคความรทไดจากการดงาน Best Practice มาทาการสงเคราะห ไดคดเหนและขอเสนอแนะในภาพรวมดงน

Page 7: FTA Agri Finalreport

(จ)

1. ในแตละสนคาจะมปญหาทวๆ ไปทเหมอนกน (Common problem) คอ ปญหาความรความ

เขาใจเกยวกบ FTA ทประเทศไทยไดทาความตกลงกบประเทศตางๆ ในแตละสนคา เนองจากเกษตรกร ผประกอบการ ผทเกยวของหรอผทมสวนไดสวนเสย รวมถงผทจะเขามาใหมในสนคานนๆ สวนใหญยงขาดความรความเขาใจในขอตกลง FTA ทไทยไดทากบประเทศตางๆ ดงนน ภาครฐจาเปนตองเผยแพรขอมลขาวสารใหกลมตางๆ ขางตนไดมความรความเขาใจในขอตกลง FTA ในแตละประเทศ

2. การใหขอมลขาวสาร ความรทเกยวกบ FTA หนวยงานภาครฐควรดาเนนในลกษณะทกลมตางๆ ทมสวนเกยวของสามารถเขาถงไดงาย ไมใชเปนเพยงการเผยแพรตวสญญาขอตกลง FTA ททากบประเทศตางๆ เทานน ดงนนการใหขอมลขาวสารควรจาแนกออกตามแตละภาคการผลต ไดแก ภาคอตสาหกรรม ภาคเกษตร ภาคการบรการและทองเทยว และภาคการเงน เปนตน โดยทภาคเกษตรนนขอมลขาวสารควรแบงแยกใหชดเจนวาขอตกลง FTA เปนอยางไรในแตละกลมสนคาเกษตร เชน กลมสนคาพช กลมสนคาปศสตว กลมสนคาพชผกและผลไม โดยภาครฐควรสรางระบบฐานขอมลรายสนคาทเกยวของกบ FTA และมหนวยงานตางๆ ทเกยวของซงมเจาหนาทหรอผเชยวชาญในสนคาแตละชนด ทจะสามารถใหขอมลกบผทไดรบผลกระทบในกลมตางๆ ได ทงนสงทสาคญคอการเขาถงหนวยงานหรอบคคลทจะสามารถใหขอมลทเกยวกบ FTA ในแตละสนคาได นอกจากนสนคาแตละชนดนนมการรวมตวกนของผประกอบการอยแลว แตยงมชองวางระหวางภาครฐกบกลมผประกอบการในแตละสนคาอย ดงนนภาครฐควรสรางเครอขายกบกลมผประกอบการเพอการประสานงานกนในการทจะรบฟงปญหาและความตองการของผประกอบการ ตลอดจนการใหขอมลขาวสารและความร การสงเสรมสนบสนน และการใหความชวยเหลอในดานตางๆ กบกลมผประกอบการเหลานน

3. สาหรบการศกษาผลกระทบของขอตกลงการคาเสร FTA ควรมการศกษาทบทวนและประเมนผลกระทบทกๆ 2 ป ซงตองเปนผทมความเชยวชาญในสนคาแตละชนด ทงนการศกษาทบทวนและประเมนควรดาเนนการโดยหนวยงานอสระทเปนกลาง ซงอาจใชวธการจางหนวยงานอสระภายนอก (Out-sourcing) เพอทาการศกษา ตดตามและประเมนอยางตอเนอง

4. ในการว เคราะห เชงปรมาณ แบบจาลองตางๆ ไมสามารถนามาใชว เคราะห ถงลกษณะเฉพาะของแตละสนคาได เนองจากมปจจยภายนอกทไมสามารถควบคมไดหลายอยางซงไมไดครอบคลมอยในแบบจาลองทสรางขนมา อกทงการวเคราะหเชงปรมาณจะบอกไดเพยงทศทางของผลกระทบเทานนแตขนาดทแนนอนของผลกระทบไมสามารถทจะวดได

Page 8: FTA Agri Finalreport

(ฉ)

คานา รายงานฉบบสมบรณ (Final Report) ฉบบนเปนสวนหนงของโครงการศกษาผลกระทบจากการทา FTA สาหรบภาคเกษตรกรรมซงจดทาโดยศนยวจยเศรษฐศาสตรประยกต คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เอกสารฉบบนจะมสวนสาคญ 5 สวน คอ บทท 1 กลาวถงวตถประสงค ขอบเขตการศกษา กรอบแนวคดและวธการศกษา บทท 2 วรรณกรรมปรทศน เปนการนาผลการศกษาจากหนวยงานตางๆทงภาครฐและเอกชนทไดเคยศกษาสนคาทเกยวของกบ FTA ชวงป 2545-2549 ซงประกอบดวยสนคา ขาว มนสาปะหลง ไก กง โคนม โคเนอ ไหม ปาลมนามน ชา และกาแฟ บทท 3 เปนบทวเคราะหและขอเสนอแนะทางนโยบายของคณะทปรกษาทไดสรปรวบรวมขอคดเหนจากหนวยงานภาครฐ ผประกอบการ บทท 4 เปนกรณ Best Practice ทงในและตางประเทศ บทท 5 การสมมนาและสมภาษณเกษตรกร กรณศกษาผลกระทบจาก FTA

คณะทปรกษา กนยายน 2550

Page 9: FTA Agri Finalreport

สารบญ หนา

บทท 1 บทนา 1 บทท 2 วรรณกรรมปรทศน 5

การเปรยบเทยบผลการศกษาและขอเสนอแนะของแตละโครงการในแตละสนคา 5 สนคาขาว 6 สนคามนสาปะหลง 11 สนคาไก 14 สนคากง 18 สนคาโคนม 26 สนคาโคเนอ 47 สนคาไหม 60 สนคาปาลมนามน 64 สนคาชา 67 สนคากาแฟ 70

สรปผลกระทบและขอเสนอแนะจากทกโครงการในแตละสนคา 72 สนคาขาว 72 สนคามนสาปะหลง 77 สนคาไก 80 สนคากง 84 สนคาโคนม 90 สนคาโคเนอ 99 สนคาไหม 104 สนคาปาลมนามน 107 สนคาชา 109 สนคากาแฟ 112

Page 10: FTA Agri Finalreport

สารบญ (ตอ) หนา

บทท 3 การวเคราะหและขอเสนอแนะทางนโยบาย 114

1. กลมสนคาทยงมศกยภาพในการแขงขนและมศกยภาพ 118 สนคาขาว 118 สนคามนสาปะหลง 123 สนคาไก 126 สนคากง 130

2. กลมสนคาทตองพฒนาและปรบตวใหมความสามารถแขงขนได แตตองใชระยะเวลาปรบตว

135

สนคาปาลมนามน 135 สนคาชา 137 สนคากาแฟ 141

3. กลมทตองประคองตวและปรบเปลยนการผลต 144 สนคาโคนม 144 สนคาโคเนอ 148 สนคาไหม 152

บทท 4 กรณศกษา Best Practice 155 กรณศกษา Best Practice โรงงานแปรรปมนสาปะหลง 155 กรณศกษา Best Practice สนคาโคนมในประเทศ 160 กรณศกษา Best Practice โคนมในประเทศญปน 170 กรณศกษาอตสาหกรรมโคนมญปนสาหรบประเทศไทย 186

บทท 5 การสมมนาและการสมภาษณเกษตรกร กรณศกษาผลกระทบจาก FTA 189 สรปผลการสมมนาในภมภาค 4 ครง 190 การสมภาษณเกษตรกรผเลยงโคนม กรณศกษาผลกระทบจาก FTA 197 ขอสรปจากการสมมนาในภาพรวม 202 สรปภาพรวมของการใชเครองมอในการศกษาผลกระทบ FTA ในอดต 202 สรปภาพรวมของผลกระทบจากการศกษาผลกระทบ FTA ในอดตกบสถานการณปจจบน

203

Page 11: FTA Agri Finalreport

สารบญ (ตอ) หนา

สรปภาพรวมของขอเสนอแนะจากการศกษาผลกระทบ FTA ในอดต 207 ขอคดเหนและขอเสนอแนะ 207

เอกสารอางอง 209

Page 12: FTA Agri Finalreport

บทท 1

บทนา 1. วตถประสงค

วตถประสงคในการศกษาครงนเปนไปตามการกาหนดของสานกเจรจาสนคาเกษตร กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย ซงกาหนดไวดงน

1.1 เพอรวบรวมผลของการศกษาทเกยวกบ FTA จากหนวยงานตางๆ นามาวเคราะหเปรยบเทยบในสาขาเกษตรเพอใหไดแนวทางและขอสรปทชดเจนตามสภาพขอเทจจรงในปจจบนถงผลกระทบสนคาเกษตรสาคญจานวน 10 สนคา ไดแก ขาว, มนสาปะหลง, ไก, กง, โคนม, โคเนอ, ไหม, ปาลมนามน, ชา และกาแฟ

1.2 เพอพจารณาคดเลอก Best Practice กลมเกษตรกร/ประเทศทมความสามารถในการดาเนนการจดการทประสบความสาเรจในระบบตลาดการคาเสรเพอนามาเปนกรณศกษาอยางนอย 2 รายการทงในประเทศและตางประเทศ 2. ขอบเขตการศกษา

สาหรบขอบเขตของการศกษา และการวเคราะหเปนไปตามการกาหนดของสานกเจรจาสนคาเกษตร กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ สามารถระบไดดงน

2.1 กรอบในการวเคราะหถงผลกระทบของ FTA หรอการศกษาอนๆ ทเกยวของ จะใชการพจารณาสนคาเกษตรจานวน 10 รายการ อาท ขาว, มนสาปะหลง, ไก, กง, โคนม, โคเนอ, ไหม, ปาลมนามน, ชา และกาแฟ โดยจะศกษาถงงานวจยตางๆ ทไดมการศกษามาตงแตป 2545 จนถงปจจบนมาวเคราะหเปรยบเทยบใหไดแนวทางและขอสรปทชดเจน

2.2 สาหรบการเลอก Best Practice เพอศกษาผลกระทบของ FTA นนจะทาการเลอกสนคาจานวน 2 รายการ โดยจดทาเปนกรณศกษา สาหรบการแบงกลมสนคานนจะประกอบดวยรายการสนคาในตางประเทศ 1 รายการทจะเขาเยยมชมการดาเนนการ ไดแก โคนม ในขณะทกลมสนคาทจะเขาเยยมชมในประเทศ 1 รายการ ไดแก มนสาปะหลง

2.3 สาหรบการเสนอแนะแนวทางและเผยแพรงานวจยทเกยวกบผลกระทบในการจดทาเขตการคาเสรสาหรบภาคเกษตรกรรม ใหกบหนวยงานตางๆ นนจะอยในลกษณะของการจดสมมนาจานวน 4 ครงๆ ละประมาณ 150 คนตามพนทของสนคาทเกยวของ เพอทจะใหขอมลแกกลมบคคล ตลอดจนระบถงกลมของผทจะไดรบประโยชนและผลกระทบจากการทาขอตกลงการคาเสร เพอหาแนวทางในการปรบตวและมาตรการรองรบจากการเปดเสรดงกลาว

Page 13: FTA Agri Finalreport

2

3. กรอบแนวคดและวธการศกษา

จากการศกษาทบทวนวตถประสงคและขอบเขตการศกษา ทางคณะผวจยมความเขาใจวา โดยหลกการใหญๆ แลวนนสามารถแยกองคประกอบการศกษาออกไดเปนสองสวนดวยกน กลาวคอ

3.1 วเคราะหผลของการศกษาทเกยวกบ FTA จากหนวยงานตางๆ แลวเปรยบเทยบในสาขาเกษตร โดยพจารณาผลกระทบ FTA ทมตอสนคาเกษตรสาคญจานวน 10 สนคาเพอใหไดแนวทางและขอสรปทชดเจนตามสภาพขอเทจจรงในปจจบนถงผลกระทบตอสนคาเกษตรของไทย

3.2 ศกษาความเปนไปไดในการปรบตวในกรณกลมสนคาเกษตรทไดรบผลกระทบในเชงลบเพอจะไดกาหนดกลยทธในการคา และการผลตในกลมสนคาดงกลาว

ขนตอนการศกษา: เพอศกษาและทาการวเคราะหถงผลกระทบจากการทา FTA สาหรบภาคเกษตร ตาม

วตถประสงคขอท 1 ในการวจยนจะใชวธการวจยเอกสาร (Documentary research) เปนหลก โดยการใชวธการศกษาเชงพรรณนา (Descriptive analysis) ในลกษณะการศกษาเชงเปรยบเทยบจากงานวจยทมอยในอดตในชวงป 2545 เปนตนมาจนถงปจจบน โดยในการศกษาจะพจารณาจดสรางตารางเมตรกซทจะใชเปรยบเทยบถงผลกระทบและขอเสนอแนะในแตละกลมสนคา

ขณะเดยวกนเพอทจะบรรลวตถประสงคขอท 2 พจารณาถงผลกระทบจากขอตกลงทอาจจะเกดขนในเชงลบ จะใชวธไปศกษา Best Practice ในกลมสนคาในประเทศทมโครงสรางการผลต และประสบกบมาตรการทางดานการคาภายในประเทศในลกษณะใกลเคยงกนกบประเทศไทย โดยในทนไดเลอกโคนมเปนสนคาเกลมเปาหมาย นอกจากนนยงจะไดพจารณากลมสนคาทมศกยภาพในการแขงขนทดของไทยภายในประเทศทจะตองแขงขนกบประเทศคคา เชน มนสาปะหลงเปนกลมสนคาเปาหมาย อนงในการเดนทางไปศกษาด Best Practice นนจะประกอบไปดวยทมนกวจยจานวน 3 คนและทมจากกรมเจรจาการคาจานวน 7 คน รวมเดนทางไปดการปฏบตงาน

จากนนเมอนาขอสรปทไดจากการวเคราะหตามวตถประสงคขอท 1 เพอนาไปสขอเสนอแนะทางนโยบาย รวมทงเปนการเผยแพรผลการศกษาของผลกระทบของ FTA ทมอยนน จะดาเนนการจดสมมนาระดมสมอง จานวน 4 ครง โดยพจารณาจากกลมเปาหมายผไดประโยชนและไดรบผลกระทบในกลมสนคาทคดเลอกมา 10 รายการ ตามพนทของกลมสนคาทกลาวมาขางตน

การกาหนดกรอบการศกษาทง 10 รายการ ทกลาวมาขางตนแสดงออกมาไดในรปของแผนภาพ (หนา 4) 4. การรวบรวบผลการศกษาผลกระทบและขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว

Page 14: FTA Agri Finalreport

3

ทางคณะผวจยไดรวบรวมผลการศกษาผลกระทบและขอเสนอแนะแนวทางการปรบตวสนคาเกษตรทมการศกษาไวแลวจากหนวยงานตางๆ ทงภาครฐและเอกชน ทไดเคยจางศกษาแลวตงแตป 2545 จนถงปจจบน โดยครอบคลมสนคาเกษตร 10 รายการ ไดแก ขาว, มนสาปะหลง, ไก, กง, โคนม, โคเนอ, ไหม, ปาลมนามน, ชา และกาแฟ โดยมรายละเอยดดงน

Page 15: FTA Agri Finalreport

กรอบการวเคราะหโครงการศกษาผลกระทบจากการทา FTA สาหรบภาคเกษตรกรรม

4

1. ขาว 2. มนสาปะหลง 3. ไก 4. กง 5. โคนม 6. โคเนอ 7. ไหม 8. ปาลมนามน 9. ชา 10. กาแฟ (ตรวจเอกสารอยางนอยสนคาละ 10 ชน ตงแตป 2545-2549)

FTA ระหวางไทยกบประเทศคเจรจาเกดขนแลวในทางปฏบต

FTA ระหวางไทยกบประเทศคเจรจาทอยในระหวางการเจรจา

FTA ระหวางไทยกบประเทศทคาดวาจะเปนคเจรจาของไทย

สนคา 10 ชนด การจดทา FTA

หนวยงานภาครฐในกระทรวงตางๆ (พาณชย, การคลง, เกษตรฯ, อตสาหกรรม) สถาบนอาหาร

แหลงขอมล

หนวยงานเอกชน เชน ศนยวจยกสกร, หนงสอพมพตางๆ, สมาคมการคาตางๆ

1. การวเคราะหเชงปรมาณ (Quantitative Analysis) รวมถงการใชสถตในการอธบาย

2. การวเคราะหเชงคณภาพ (Qualitative Analysis)

3. อนๆ (Other)

วธการศกษา

ขอด

ขอเสย

ขอทสรปไมได

ผลการศกษา

อนๆ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (ขาวหอมมะล, มนสาปะหลง, ไหม)

ภาคกลาง (ไก, โคเนอ, โคนม)

ภาคเหนอ (ชา, กาแฟ, ไหม)

การจดสมมนา

ภาคใต (กง, ปาลมนามน)

ผลของโครงการ

ขอสรปและขอเสนอแนะจากการสมมนา

ขอสรปและขอเสนอแนะจากการตรวจเอกสาร

Final Report

ดงาน Best Practice

Page 16: FTA Agri Finalreport

บทท 2 วรรณกรรมปรทศน

ในบทน จะนางานเอกสารงานวจยตางๆ ทไดรวบรวมอยในรายงานขนตน มาทาก

เปรยบเทยบอยดวยกน 2 ลกษณะ คอ 1) การเปรยบเทยบผลการศกษาและขอเสนอแนะของแตละโครงการในแตละสน

โดยรวมรวบผลกระทบและขอเสนอแนะในแตละสนคาตาม FTA ททากบแตละประเทศเปรยบเทยบโครงการตางๆ และ

2) สรปผลกระทบและขอเสนอแนะจากทกโครงการในแตละสนคา โดยจดทากสรปผลกระทบในแตละสนคาตาม FTA ททากบแตละประเทศ และทาการรวบรวบขอเสนอแนะในละสนคาตาม FTA ททากบแตละประเทศจากทกโครงการ

คณะทปรกษาไดจดทาเปนตารางเปรยบเทยบ ประกอบดวย 1) ผลการศกษาแตละโครงการในแตละสนคา และ 2) สรปผลกระทบและขอเสนอแนะจากทกโครงการในแตละสนคา โดยมรายละเอยดดงตาร

ตอไปน

าร

คา ใน

ารแต

าง

Page 17: FTA Agri Finalreport

การเปรยบเทยบผลการศกษาและขอเสนอแนะของแตละโครงการในแตละสนคา

สนคาขาว

สนคาขาว (กรณศกษา ไทย-จน AFTA) ประเดน โครงการศกษาวเคราะหแนวทางการเพมขดความสามารถในการแขงขนเพอรองรบการทจนเขาเปนสมาชกองคการการคาโลกและการจดทาเขตการคาเสรอาเซยน-จน

ผลกระทบ - ดานอปทานพบวา การทอตราภาษศลกากรลดลงจนเหลอศนย และไมมการกาหนดโควตานน จะทาใหการคาขาวไทยขยายตวเพมขนได ทงน เพราะในป 2544 การนาเขาขาวของจนจากไทยเปนโควตาอยแลว การขยายโควตาจะทาใหขาวไทยสงออกไปจนไดมากขน - ดานอปสงค เขตการคาเสรจะทาใหการคาขาวขยายตวมากขน นนคอ ชาวจนจะมรายไดมากขน ยอมสงผลตอการบรโภคขาวไทยทเปนขาวคณภาพสงเพมขนตามไปดวย - กอนการจดตงการคาเสรพบวา จนมการนาเขาขาวเมลดยาวจากไทย โดยมคแขงคอ สหรฐอเมรกาทสามารถผลตขาวเมลดยาวได และยงมการปรบปรงคณภาพการผลตเพอแขงขนกบขาวไทยนน เมอทาการจดตงเขตการคาเสรอาเซยน-จนกนาจะทาใหไทยมความไดเปรยบมากกวาสหรฐอเมรกาในการ แขงขนดวย ตวอยางเชน ขาวจากเวยดนาม เปนตน เพราะจนจะปฏบตกบเวยดนาม กมพชา และลาวเชนเดยวกบปฏบตกบสมาชกองคการการคาโลกอนๆ ภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน-จน - เขตการคาเสรทไมมภาษและโควตาจะทาใหการนาเขาขาวจากประเทศในภมภาคอาเซยนซงไมไดเปนสมาชกองคการการคาโลก แตเปนสมาชกอาเซยน และมการผลตขาวทมความคลายขาวไทย แตมตนทนทตากวาเขามาแขงขนกบไทยในตลาดจนไดมากขน

ขอเสนอแนะ 1. การเพมผลผลตและลดตนทนการผลต - ผลตขาวคณภาพดในเขตเกษตรเศรษฐกจทเหมาะสม โดยเปนการประกาศเขตเศรษฐกจขาวตามพนธ เชน ขาวหอมมะลและขาวปทมธาน 1 ซงเปนขาวทมศกยภาพในการสงออกไปจน ทงน เพอเพมปรมาณขาวคณภาพดใหมากขนและขจดขาวปน - ภาครฐควรใหการสนบสนนกระบวนการผลตหรอการจดการทชวยลดตนทน หรอเพมประสทธภาพในการผลตขาวไทย ยกตวอยางเชน ภาครฐอาจสงเสรมใหมการทา Benchmarking โดยใชการผลตของจนเปนฐานได

6

Page 18: FTA Agri Finalreport

สนคาขาว (กรณศกษา ไทย-จน AFTA) (ตอ) ประเดน โครงการศกษาวเคราะหแนวทางการเพมขดความสามารถในการแขงขนเพอรองรบการทจนเขาเปนสมาชกองคการการคาโลกและการจดทาเขตการคาเสรอาเซยน-จน

- สงเสรมใหเกดการพฒนาพนธขาวของไทยใหดขน โดยเปนการรวมมอกบจน ระหวางรฐกบรฐเนองจากขาวไทยเปนทยอมรบวามคณภาพด ในขณะทขาวจนมผลผลตตอไรสงกวา จงนาจะมความเปนไปไดทจะรวมกนพฒนาพนธขาวใหดขน รวมทงเปนการสรางกระบวนการเรยนรเพอการวจยพนธขาวในประเทศไทยตอไป - วจยเพอปรบปรงพนธและการตานทานโรคทเหมาะสมในแตละพนทโดยเนนการใชเทคโนโลยชวภาพ 2. ดานการแปรรป เนองจากผลตภณฑแปรรปยงสงออกไปจนจานวนนอย แตคนจนมการบรโภคผลตภณฑขาวแปรรปจานวนมาก จงตองมแผนงานทจะเพมมลคาขาวเพอการสงออก - สนบสนนการแปรรปผลตภณฑขาว โดยใหมการวจยและพฒนาเทคโนโลยการแปรรปผลตภณฑขาวควบคกบการวจยผลตภณฑขาว เพอเพมมลคาการผลตการสงออก - สนบสนนใหนาผลงานวจยผลตภณฑขาว และการวจยตลาดขาวไปสการปฏบตในเชงพาณชย เพอสงออกไปตลาดจน - เพมศกยภาพและขดความสามารถดานการบรหาร การจดการของผประกอบการ โรงส ผสงออกขาว และผประกอบการผลตภณฑขาว เพอใหเขาใจถงกตกาสากล โดยเฉพาะ Codex และกฎระเบยบความปลอดภยทางดานอาหารของ WTO - ภาครฐควรใหความสนบสนนทางดานเงนลงทนตออตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอมในการแปรรปผลตภณฑขาว 3. ดานการตลาดตางประเทศ และบทบาทของภาครฐ - ควรมการผลกดนใหจนทาการจดสรรโควตาเปนพเศษใหกบประเทศในกลมอาเซยนภายใตระบบ Global Quota เพอไมใหประเทศในกลมอาเซยนตองแขงขนเพอแยงชงโควตาในการสงเขาไปขายในจนกบประเทศทสามภายในกรอบการเจรจาเขตการคาเสรอาเซยน-จน - ภาครฐควรมการประชาสมพนธขาวหอมมะลไทยใหเปนทรจกมากขน เนองจากในปจจบนมบางมณฑลเทานนทรจกและทาการบรโภคขาวไทย ซงเปนขาวเมลดยาว จงควรเปนการทาประชาสมพนธเฉพาะกลมกบบางมณฑลทนยมขาวเมลดยาว เพอใหเกดการทดลองและยอมรบขาวเมลดยาวจากไทยมากขน - ภาครฐควรเปนผผลกดนในการสรางพนธมตร (Strategic Alliance) ทางการคาระหวางผสงออกขาวไทยและผนาเขาจนเพอสรางดลตอรองการตลาดภายใตกฎระเบยบของ WTO- สงเสรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) ในการทาการตลาดสงออกขาวเพอเปนชองทางการตดตอการจาหนายระหวาง

7

Page 19: FTA Agri Finalreport

สนคาขาว (กรณศกษา ไทย-จน AFTA) (ตอ) ประเดน โครงการศกษาวเคราะหแนวทางการเพมขดความสามารถในการแขงขนเพอรองรบการทจนเขาเปนสมาชกองคการการคาโลกและการจดทาเขตการคาเสรอาเซยน-จน

ขอเสนอแนะ ผนาและผสงออก โดยควรจดทาฐานขอมลขาวภายในประเทศเพอใหภาครฐสามารถบรหารอปทานและวางแผนอปทานไดอยางมประสทธภาพ ซงฐานขอมลนควรเปนการเกบขอมลทงในดานของพนธขาว ปรมาณผลผลต และราคาขายของแตละจงหวดในประเทศ ทงน เพอใหมความละเอยดมากพอ และควรสรางฐานขอมลของผบรโภคขาวเมลดยาวในจน และผผลตขาวเมลดยาวในจน เนองจากจนเปนประเทศใหญมาก การขนสงขาวจากไทยไปจนตอนใตอาจจะมตนทนการขนสงถกกวาการขนสงจากแหลงผลตในจนไปจนตอนใต ทงนรวมถงการสรางฐานขอมลของผผลตอนๆ ในอาเซยนดวย - สรางภาพลกษณสนคาขาวและผลตภณฑขาวของไทย โดยจดทาประชาสมพนธขาวของไทย และเครองหมายรบรอง (Certification Mark) ทเปนของทางราชการและเครองหมายการคา (Brand Name) ของผสงออกทไดรบมาตรฐานจากทางราชการอยางตอเนอง เพอสรางความมนใจใหกบผบรโภคในจน

สนคาขาว (กรณศกษา ไทย-อนเดย FTA)

ประเดน โครงการศกษากลยทธการเจรจาจดทาเขตการคาเสรไทย-อนเดย ผลกระทบ สนคาทมศกยภาพในการสงออก ไดแก ขาวเหนยว ขอเสนอแนะ - สนคาขาว (กรณศกษา ไทย-ญปน FTA)

ประเดน โครงการวจยทปรกษาการวเคราะหเจรจาภายใตความรวมมอหนสวนเศรษฐกจทใกลชดระหวางไทย-ญปน

ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน

ผลกระทบ - ไทยไมเสยประโยชนจากการเปดเสรมากนกเนองจากขาวทชาวญปนนยมบรโภคเปนขาวเมลดสน

- ไทยจะเสยโอกาสในการสงออกขาวจาพวกแปงขาว เนองจากปจจบนสนคาประเภทนญปนยงคงจากดโควตาและเกบภาษนาเขาโควตาทสง

8

Page 20: FTA Agri Finalreport

สนคาขาว (กรณศกษา ไทย-ญปน FTA) (ตอ)

ประเดน โครงการวจยทปรกษาการวเคราะหเจรจาภายใตความรวมมอหนสวนเศรษฐกจทใกลชดระหวางไทย-ญปน

ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน

- ญปนไมยอมเปดตลาดขาวและผลตภณฑจากขาวกบไทยเนองจากเปนสนคาทออนไหวมากของญปนและไดรบการคมครองและอดหนนสง จะทาใหไทยเสยประโยชนจากการไมเปดตลาด

ขอเสนอแนะ - - สนคาขาว (กรณศกษา ไทย-เกาหลใต FTA)

ประเดน โครงการศกษาผลกระทบและการกาหนดทาทของไทยตอการจดตงเขตการคาเสรระหวางอาเซยนกบสาธารณรฐเกาหล

โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย

ผลกระทบ สนคาเกษตรททาใหไทยสงออกไปยงเกาหลใตไดมากขน ไดแก ขาวจาวขาว ขาวกลอง ขาวเหนยวและผลตภณฑ เนองจากการลดภาษนาเขาและจะไมไดรบผลกระทบจากจากการนาเขาของไทย

ขาวไมมศกยภาพในการสงออกไปเกาหลใต

ขอเสนอแนะ - - สนคาขาว (กรณศกษา ไทย-สหรฐอเมรกา FTA)

ประเดน ลงนามเพอลมสลาย: ขอตกลงเขตการคาเสรกบผลกระทบตอทรพยากรชวภาพ สทธเกษตรกรและภาคเกษตรกรรมไทย (เปนบทวเคราะห) ผลกระทบ ไทยจะไมไดประโยชนการทา FTA ในอนาคต เนองจากสหรฐอเมรกามการพฒนาปรบปรงพนธขาวหอมมะลชนดเดยวกบทประเทศไทยเพาะปลก ขอเสนอแนะ -

9

Page 21: FTA Agri Finalreport

สนคาขาว (กรณศกษา ไทย-แอฟรกา FTA) ประเดน โครงการวจยเพอความพรอมของไทยในการจดทาเขตการคาเสรระหวางไทยกบแอฟรกาใต

ผลกระทบ ภาคการผลตเกยวกบการสงออกขาวนนมการเปลยนแปลงนอย เนองจากมลคาการคาระหวางไทยกบแอฟรกายงมมลคาไมมาก ขอเสนอแนะ - สนคาขาว (กรณศกษา ไทย-ประเทศอน FTA)

ประเดน โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค (รายงานเลมท 2)สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA และยทธศาสตรสนคาเกษตร 23 รายการ

โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย

ผลกระทบ ขาวเปนสนคาเปนสนคาทจดอยในสนคาทมศกยภาพในเชงพาณชย สนคาขาวมศกยภาพในการสงออกไปยงประเทศตางๆ ไดแกแคนาดา บราซล ชล สหราชอาณาจกร ฝรงเศส เยอรมนน อตาล สวตเซอรแลนด นอรเวย ไอซแลนด รสเซย ยเครน และซาอดอาระเบย

ขอเสนอแนะ - -

10

Page 22: FTA Agri Finalreport

สนคามนสาปะหลง

สนคามนสาปะหลง (กรณศกษา ไทย-จน AFTA)

ประเดน โครงการศกษาวเคราะหแนวทางการเพมขดความสามารถในการแขงขนเพอรองรบการทจนเขาเปนสมาชกองคการการคาโลกและการจดทาเขตการคาเสรอาเซยน-จน

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดเสรการคาเสรอาเซยน-จน

ผลกระทบ มนสาปะหลงไทยในจนสามารถขยายตวมากยงขนเนองจากราคาทถกลง รวมถงผลกระทบเชงบวกในมนสาปะหลงสดหรอแหง และมนสาปะหลงอดเมด

มนสาปะหลงไทยในจนสามารถขยายตวมากยงขนเนองจากราคาทถกลง รวมถงผลกระทบเชงบวกในมนสาปะหลงสดหรอแหง และมนสาปะหลงอดเมด

ขอเสนอแนะ 1. ภาครฐควรมงไปทการพฒนาระบบขนสงทางเรอ เพอลดตนทนการขนสงของผประกอบการ 2. ควรทาการประชาสมพนธในเชงกวางและเชงลก 3. สนบสนนการลงทนตงโรงงานแอลกอฮอลและกรดมะนาวของจนในไทย 4. ภาคเอกชนตองมการรกษามาตรฐานของสนคา โดยเฉพาะในเรองของความสะอาดใหอยในระดบสง

1. เนองจากประเทศไทยมการผลตมนสาปะหลงจานวนมาก ประกอบกบจนเองกมความตองการสงอยางตอเนอง ดงนน ภาครฐควรสนบสนนใหเกดความสะดวกตอการคา โดยอาจเปนการลดอปสรรคทเกดขนจากมาตรการทมใชภาษ และสงเสรมใหเกดความตกลงรวมกนในการตรวจสอบคณภาพของมนสาปะหลง เพอใหกระบวนการคาเปนไปอยางรวดเรวและมประสทธภาพ

2. การปศสตวของจนมบทบาทสาคญ และจนเองสามารถนาเขามนสาปะหลงไปทาอาหารสตวไดประมาณรอยละ 30 ซงสามารถประชาสมพนธใหมการนาไปใชมากขน เพอทดแทนขาวโพด และถวเหลอง รวมทงควรสนบสนนใหมการผสมอาหารสตวเพอใหไดสารอาหารตามความตองการโดยเปนการผสมดวยมนสาปะหลงและวตถดบอนๆ เพอขยายตลาดของมนสาปะหลงใหมากขน นอกจากน การพฒนาคณภาพของมนสาปะหลงใหปราศจากการปนเปอนสารเคมในอตราทนอยลงเปนสงจาเปน เนองจากอาจมความตระหนกทเพมสงขนเมอนามนสาปะหลง

11

Page 23: FTA Agri Finalreport

สนคามนสาปะหลง (กรณศกษา ไทย-จน AFTA) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาวเคราะหแนวทางการเพมขดความสามารถในการแขงขนเพอรองรบการทจนเขาเปนสมาชกองคการการคาโลกและการจดทาเขตการคาเสรอาเซยน-จน

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดเสรการคาเสรอาเซยน-จน

ขอเสนอแนะ

ดงกลาวไปเลยงสตวหรอเพอการบรโภคของประชาชน

3. เนองจากจนเปนตลาดเปดและพรอมจะนาเขามนสาปะหลงจากประเทศตางๆ ซงในปจจบนพบวา เวยดนามกาลงสงออกมนสาปะหลงเขาไปขายยงจน ภาครฐไทยจงควรสนบสนนใหเกดการวจยและพฒนามนสาปะหลงใหมตนทนการปลกทลดลงเพอรกษาระดบความสามารถในการแขงขนของไทยตอไปในอนาคต

สนคามนสาปะหลง (กรณศกษา ไทย-อนเดย FTA)

ประเดน โครงการศกษากลยทธการเจรจาจดทาเขตการคาเสรไทย-อนเดย ผลกระทบ สนคาทมศกยภาพในการสงออก ไดแก มนสาปะหลง ขอเสนอแนะ - สนคามนสาปะหลง (กรณศกษา ไทย-ญปน FTA)

ประเดน โครงการ ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน : ความเปนมาและภาพรวม ผลกระทบ ญปนไมเปดตลาดแปงมนสาปะหลงดบใหแกไทยเนองจากญปนเปนผนาเขาสาคญของไทยซงจะทาใหสญเสยโอกาสในการขยายการสงออก ขอเสนอแนะ -

12

Page 24: FTA Agri Finalreport

สนคามนสาปะหลง (กรณศกษา ไทย-เกาหลใต FTA) ประเดน โครงการศกษาผลกระทบและการกาหนดทาทของไทยตอการจดตงเขตการคาเสรระหวางอาเซยนกบสาธารณรฐเกาหล

ผลกระทบ มนสาปะหลงอดเมดและแปงมนสาปะหลงเปนสนคาทสามารถเขาถงตลาดสาธารณรฐเกาหลไดมากขน ขอเสนอแนะ - สนคามนสาปะหลง (กรณศกษา ไทย-บาหเรน FTA)

ประเดน การศกษาผลจากการจดตงเขตการคาเสรไทย-บาหเรน: กรณสนคาเกษตรตอนท 01-24 ผลกระทบ สนคาเกษตรทไทยสงออกไดเพมขน คอ แปงจากมนสาปะหลง เนองจากราคาทถกลงและมคาความยดหยนการนาเขามากกวาหนง ขอเสนอแนะ - สนคามนสาปะหลง (กรณศกษา ไทย-ประเทศอนๆ FTA)

ประเดน โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย ผลกระทบ มนสาปะหลงมศกยภาพสงออกไปยงประเทศตางๆ ไดแก เมกซโก บราซล อาเจนตนา สหราชอาณาจกร ฝรงเศส เยอรมนน อตาล สวตเซอรแลนด

นอรเวย รสเซย แอฟรกาใต และซาอดอาระเบย ขอเสนอแนะ -

13

Page 25: FTA Agri Finalreport

สนคาไก

สนคาไก (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) ประเดน ศกษาผลกระทบการจดตงเขตการคาเสร ไทย – ออสเตรเลย ตอสนคาเกษตรทสาคญ

ผลกระทบ ผลการศกษาไมไดแสดงใหเหนวาสนคาไกของไทยไดรบประโยชนจากการทา FTA กบออสเตรเลย เนองจากถงแมวาภาษของออสเตรเลยจะเปน 0 กตาม แตหากออสเตรเลยยงคงใชมาตรการทไมใชภาษอยางเขมงวดไทยกยงคงไมสามารถสงสนคาเขาไปยงออสเตรเลยไดมากไปกวาทเปนอย

ขอเสนอแนะ 1. เรงรดการเจรจากบออสเตรเลยใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย 2. เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกและนาเขาของไทย และเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง ดานปศสตว และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง 3. ประชาสมพนธและเผยแพรใหจนทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคาเกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค 4. ประชาสมพนธและเผยแพรใหเกษตรกรไดเขาใจถงการปรบปรงการผลตเพอรกษาคณภาพมาตรฐานเพอการสงออก โดยการฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลย การเกษตรดทเหมาะสม (GAP) 5. สรางความรวมมอทางการคาระหวางภาคเอกชนไทยและภาคเอกชนออสเตรเลย โดยจดตงบรษทรวมทนการคาสนคาเกษตรหรอบรษทตวแทนการคา (Trading Firm) เปนตวแทนการคาและศนยดานขอมลการคา เพอเชอมโยงใหผประกอบการคาทง 2 ฝาย ในการสงเสรมการสงออก

สนคาไก (กรณศกษา ไทย-จน)

ประเดน การศกษาโอกาสและผลกระทบจากการจดตงเขตการคาเสรไทย-จน กรณ Early Harvest การเกษตร ผลกระทบ - คาดวาไทยจะสงออกเพมขนในชนเนอและสวนอนของไกแชแขง เนองจากอตราภาษนาเขา 16% ลดลงเหลอ 0%

- สาหรบชนชาแหละของไกแชเยนจนแขง ในป 2541 สงออกมลคาสงมากถง 200 ลานบาท แตหลงจากนน ไมสงออกอกเลย โดยจนเกบภาษนาเขา 20% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะสงผลดตอการสงออกของไทย

ขอเสนอแนะ 1. เรงรดการเจรจากบจนใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษทใชกบสนคาเกษตรของไทย โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย และสขอนามย 2. เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกและนาเขาของไทย และเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา โดยเพม

14

Page 26: FTA Agri Finalreport

สนคาไก (กรณศกษา ไทย-จน) (ตอ) ประเดน การศกษาโอกาสและผลกระทบจากการจดตงเขตการคาเสรไทย-จน กรณ Early Harvest การเกษตร

ขอเสนอแนะ เจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง ดานปศสตว และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง 3. ประชาสมพนธและเผยแพรใหจนทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคาเกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค

สนคาไก (กรณศกษา ไทย-ญปน)

ประเดน โครงการวจยทปรกษาการวเคราะหเจรจาภายใตความรวมมอหนสวนเศรษฐกจทใกลชดระหวางไทย-ญปน

ผลกระทบการจดตงเขตการคาเสรตอสนคาเกษตรทสาคญของไทย กรณศกษา ไทย -ญปน

ผลกระทบ ไทยไดรบประโยชนจากการทา FTA กบญปน เมอมการลดภาษนาเขาไกเนอลง โดยจะสงผลใหญปนนาเขาไกเนอจากไทยในปรมาณทเพมขน

- เนอไกแชเยนไดรบผลกระทบเชงบวกในดานการขยายมลคาการคา จากการทญปนยกเลกการควบคมปรมาณนาเขาจะทาใหไทยสงออกไดเพมขน - ถาอตราภาษนาเขาไกสดแชแขงของญปนลดลงรอยละ 1 จะทาใหความตองการนาเขาไกสดแชแขงจากไทยของญปนเพมขนรอยละ 2.55 - การเจรจาเปดเสรการคาระหวางไทยและญปน จนถงขณะน (กนยายน 2546) ยงไมสามารถบรรลผลสาเรจได โดยญปนมทาททจะกาหนดใหไกเปนสนคาออนไหว ขณะทไทยพยายามทจะผลกดนใหมการเปดเสรสนคาเหลานเพมมากขน

ขอเสนอแนะ แนวทางทจะเปนไปไดในการเจรจากคอ ควรม Tariff Quota โดยใหสนคานาเขาจากไทยเสยภาษ 0% ในปรมาณทประเทศญปนนาเขาจากประเทศไทยอยแลว โดยอาจใชพนฐานจากปรมาณการนาเขาเฉลยยอนหลงในชวง 3 ปทผานมากลาวคอป 2544-2546 และใหประเทศไทยรกษา Market Share ประมาณ 40% ของปรมาณนาเขา โดยม Quota Growth ปละประมาณ 3-5% ซงคดจากปรมาณการผลตเฉลยทลดลงโดยเฉพาะในระยะ 10 ปทผานมาของประเทศญปนและปรมาณการบรโภคเพมขนประมาณปละ 3%

1. การเปดเสรการคาควรเจรจาทงดานมาตรการทเปนภาษและมาตรการทไมใชภาษไปพรอมกน เพอใหสามารถลด/เลกอปสรรคทางการคาและเรงรดการดาเนนการมาตรฐานสนคาเกษตร โดยเฉพาะมาตรฐานดานสขอนามยและสขอนามยพชและสตวสาหรบสนคาเกษตรและอาหาร 2. ตองกากบดแลปญหาสารตกคางอยางจรงจง 3. ศกษาความเปนไปไดในการจดทาเขตปลอดโรคเพอสงออกในสนคาปศสตว กจะทาใหการสงออกสนคาเกษตรไทยขยายตวไดอกมาก

15

Page 27: FTA Agri Finalreport

สนคาไก (กรณศกษา ไทย-เกาหลใต)

ประเดน การศกษาผลการจดตงเขตการคาเสร ไทย – สาธารณรฐเกาหล : กรณสนคาเกษตร ตอนท 01-24

การศกษาผลกระทบและการกาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรระหวางอาเซยนกบสาธารณรฐเกาหล

ผลกระทบ - สนคาประเภทเนอสตวใชบรโภค ไทยไดรบผลกระทบดานบวกโดยคาดวามสนคาทสาคญทเขาถงตลาดไดมากขน ไดแก ชนเนอและสวนอนของไกแชแขง จากการลดอตราภาษลงจาก 20% เหลอ 0% - สนคาประเภทของปรงแตงจากเนอสตว ปลา ไทยไดรบผลกระทบดานบวกโดยคาดวามสนคาทสาคญทเขาถงตลาดไดมากขน ไดแก เนอไกปรงแตง จากการลดอตราภาษลงจาก 72% เหลอ 0% และไทยมศกยภาพในการผลตสนคาดงกลาว

- ชนเนอและสวนอนของไกแชแขงเปนสนคาทสาคญทเขาถงตลาดไดมากขนโดยเกาหลใตเกบอตราภาษนาเขา 20% ดงนนการลดอตราภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะทาใหไทยมโอกาสในการสงออกมากขน ทงนภาครฐจะตองมการเจรจามาตรการกดกนทางการคาดานสขอนามยควบคไปดวย - เนอไกปรงแตง เปนสนคาทสาคญทเขาถงตลาดไดมากขน โดยเกาหลใตเกบอตราภาษนาเขา 72% ดงนนการลดอตราภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะทาใหการสงออกเพมขน เนองจากไทยมศกยภาพในการผลตสนคาดงกลาว

ขอเสนอแนะ 1. ภาครฐจะตองมการเจรจามาตรการกดกนทางการคาดานสขอนามยควบคไปดวยและไมโปรงใสในสนคาไกแชแขง 2. การเชญเจาหนาทหนวยงานตรวจสอบมาตรฐานสขอนามยพชและสตว และสาธารณสขเยอนไทย เพอสรางความมนใจในระบบการตรวจสอบและรบรองคณภาพของสนคาไทยทจะสงออกไปเกาหลใต 3. การจดกจกรรมสงเสรมการสงออกเพอประชาสมพนธภาพลกษณสนคาไทย เชน การจดกจกรรมทางการคา การเขารวมงานแสดงสนคานานาชาตในเกาหล 4. สรางความคนเคยกบผนาเขา โดยการจดคณะผแทนการคา ผนาเขารายสาคญ และสอมวลชนเดนทางมาเยอนงานแสดงสนคาในประเทศไทย รวมทงการจดคณะผสงออกไทย เดนทางมาพบปะสรางความสมพนธกบผนาเขาหรอผคาสาคญในเกาหลใต เปนตน

16

Page 28: FTA Agri Finalreport

สนคาไก (กรณศกษา ไทย-บาหเรน) ประเดน การศกษาผลการจดตงเขตการคาเสร ไทย – บาหเรน : กรณสนคาเกษตร ตอนท 01-24

ผลกระทบ ชนเนอและสวนอนของไกแชแขงคาดวาจะมการสงออกเพมขน โดยในชวงป 2544-2546 มลคาสงออกอยระหวาง 0-2.3 ลานบาทและมแนวโนมเพมขนชดเจนในป 2546 โดยปจจบนบาหเรนเกบอตราภาษนาเขารอยละ 5 ดงนนการลดภาษลงเหลอรอยละ 0 คาดวาจะทาใหไทยมโอกาสสงออกไดเพมขน

ขอเสนอแนะ 1. ขยายพนทการผลตของสนคาเกษตรทมศกยภาพการสงออกโดยการกาหนดเขตการสงเสรมการผลตเพอสงออก ทงนรฐบาลตองใหการสงเสรมและสนบสนนดานโครงสรางพนฐานเกษตร ถายทอดเทคโนโลยการเกษตร และการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานใหแกเกษตรกรในเขตฯ อยางจรงจง 2. เรงรดการเจรจากบบาหเรนใหผอนคลายหรอยกเลกมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษทใชกบสนคาเกษตรของไทย โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย โดยตองใหความสาคญในลาดบทมากอนการเจรจาดานภาษ 3. เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตร 4. รฐตองเนนการวจยและพฒนาดานการเกษตร ไดแก การปรบปรงพนธพชและสตว ใหหลากหลายเพอการผลตสนคาใหมๆ เทคโนโลยกอนและหลงการเกบเกยว เทคโนโลยดานการแปรรปผลตภณฑและการบรรจภณฑ รวมทงการวจยดาน GMOs ของสนคาเกษตรเพอเตรยมการรองรบการขยายการสงออกในอนาคต 5. สรางความรวมมอทางการคาระหวางภาคเอกชนไทยและภาคเอกชนบาหเรน โดยจดตงบรษทรวมทนการคาสนคาเกษตรหรอบรษทตวแทนการคา (Trading Firm) เปนตวแทนการคาดานขอมลการคา เชอมโยงใหผประกอบการคาทง 2 ฝาย เพอสงเสรมการสงออก 6. สงสาคญทสดทรฐบาลไทยจะตองทาเปนลาดบแรกหากหวงทจะใชบาหเรนเปนประตสการคา (Gateway) ไปยงประเทศตางๆ ในกลม GCC กคอ ตองขยายการจดทาเขตการคาเสรจากไทย-บาหเรน ไปเปนไทย-กลมประเทศ GCC ซงนอกจากจะเปนการแกไขการตดปญหาแหลงกาเนดสนคา (ROO)แลว ยงจะไดขนาดของประเทศคคาทเพมขนอกดวย

สนคาไก (กรณศกษา ไทย-ประเทศทคาดวาจะเปนคเจรจา)

ประเดน โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย ผลกระทบ ชนเนอและสวนอนของสตวปกแชเยนจนแขง (HS 020714) มศกยภาพสงออกไปยงประเทศแอฟรกาใต ขอเสนอแนะ -

17

Page 29: FTA Agri Finalreport

สนคากง

สนคากง (กรณศกษา ไทย-อนเดย) ประเดน โครงการศกษากลยทธการเจรจาจดทาเขตการคาเสร ไทย-อนเดย

ผลกระทบ - กงกลาดาแชแขงเปนสนคาทมศกยภาพในการนาเขาจากอนเดยมาไทยและเปนสนคาเกษตรทอยในกลม Star1 (เปนสนคาทมศกยภาพสงสด และสวนใหญเปนสนคาทเกดใหมในชวงป 2542-2546) - กงแชแขงเปนสนคาทมศกยภาพในการนาเขาจากอนเดยมาไทยและเปนสนคาในกลม Cash Cow (เปนสนคาทมศกยภาพรองลงมาจากกลม Star และเปนสนคาทมศกยภาพในการขยายการคาไดอยางรวดเรว หากมการเปดเสร เพราะเปนสนคาทตดตลาดในอนเดยอยางมนคงพอควร ผประกอบการรจกชองทางในการคาด สามารถทาการแขงขน ไดในตลาด และสนคาเปนทรจกแกผบรโภคแลว นอกจากนสวนใหญเปนสนคามอยเดมในตลาด แตอตราเตบโตลดลง)

ขอเสนอแนะ -

สนคากง (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย)

ประเดน ศกษาผลกระทบการจดตงเขตการคาเสร ไทย – ออสเตรเลย ตอสนคาเกษตรทสาคญ

โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 2อตสาหกรรมอาหารทะเลกระปองและแปรรป อตสาหกรรมเหลก และผลตภณฑเหลก

ผลกระทบ - ผลการศกษาไมไดแสดงใหเหนวาสนคากงของไทยไดรบประโยชนจากการทา FTA กบออสเตรเลย - ผลการศกษาแสดงใหเหนการถงปญหาและอปสรรควา สนคากงของไทยยงไมไดมาตรฐานการสงออก และมปญหาสารตกคาง เนองจากยงมเกษตรกรไมปฏบตตามวธการเกษตรดทเหมาะสม (Good Agriculture Practice : GAP) นอกจากนการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกของไทยยงไมมความ

- ผลกระทบจากการเจรจาลดภาษ ไมมผลตออตสาหกรรมกงแปรรป เนองจาก ออสเตรเลยไมเกบภาษขาเขา - จากแบบจาลองไมพบวาราคาเปนปจจยทกาหนดปรมาณการนาเขากงแปรรปของออสเตรเลยอยางมนยสาคญ - จากการสมภาษณผประกอบการเหนวาการลดภาษไมมผลกระทบใดๆ เนองจากอตราภาษอยทรอยละ 0 อยแลว

18

Page 30: FTA Agri Finalreport

สนคากง (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน ศกษาผลกระทบการจดตงเขตการคาเสร ไทย – ออสเตรเลย ตอสนคาเกษตรทสาคญ

โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 2อตสาหกรรมอาหารทะเลกระปองและแปรรป อตสาหกรรมเหลก และผลตภณฑเหลก

ผลกระทบ ชดเจนและการตรวจสอบมาตรฐานสนคาสงออกยงขาดประสทธภาพ เนองจากขาดหองปฏบตการ อปกรณตรวจสอบ และเจาหนาทชานาญเฉพาะทางวทยาศาสตรดานประมงอกดวย

- จากการสมภาษณผผลตกงแปรรป คาดวาจะมผลกระทบตอผผลตไมมากนกเนองจากออสเตรเลยนาเขากงแปรรปจากไทยมากเปนอนดบหนงอยแลว ประกอบกบไมไดมการแขงขนดานราคา แตจะใชการพฒนาผลตภณฑใหมความแปลกใหมและหลากหลายเปนจดขาย

ขอเสนอแนะ 1. เรงรดการเจรจากบออสเตรเลยใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย 2. เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกและนาเขาของไทย และเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง ดานปศสตว และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง 3. ประชาสมพนธและเผยแพรใหออสเตรเลยทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคาเกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค 4. ประชาสมพนธและเผยแพรใหเกษตรกรไดเขาใจถงการปรบปรงการผลตเพอรกษาคณภาพมาตรฐานเพอการสงออก โดยการฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรดทเหมาะสม (GAP) 5. สรางความรวมมอทางการคาระหวางภาคเอกชนไทยและภาคเอกชน

1. ออสเตรเลยเปนตลาดทนาสนใจ นาจะหาทางสนบสนนใหเกดการคาเพมขนเพอกระจายตลาดสนคากง เนองจากสดสวนมลคาการสงออกกงแปรรปไปยงออสเตรเลยอยในระดบประมาณรอยละ 2.25 ของการสงออกกงแปรรปทงหมด 2. ในกลมสนคาอาหารทะเลกระปองและแปรรปนน ราคามใชปจจยหลกในการสงออกสนคาไปยงออสเตรเลย แตบทบาทของมาตรการทมใชภาษจะมความสาคญทางการคาเพมขน ทางไทยจงควรมหนวยงานทคอยตดตามมาตรการจากหนวยงานทรบผดชอบ (AQIS) ใหมความชดเจน และคอยตดตามการกาหนดมาตรฐานใหมๆ เพอใหเกดความโปรงใส รวมทงปรบปรงการออกใบรบรองสนคาใหมความรวดเรวเพอลดความเสยหายแกผสงออก 3. สาหรบภาคเอกชนยงสามารถขยายตลาดสนคาในออสเตรเลยเพมขนโดยเนนสนคาระดบบนทมมลคาเพมสง

19

Page 31: FTA Agri Finalreport

สนคากง (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน ศกษาผลกระทบการจดตงเขตการคาเสร ไทย – ออสเตรเลย ตอสนคาเกษตรทสาคญ

โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 2อตสาหกรรมอาหารทะเลกระปองและแปรรป อตสาหกรรมเหลก และผลตภณฑเหลก

ขอเสนอแนะ ออสเตรเลย โดยจดตงบรษทรวมทนการคาสนคาเกษตรหรอบรษทตวแทนการคา (Trading Firm) เปนตวแทนการคาและศนยดานขอมลการคา เพอเชอมโยงใหผประกอบการคาทง 2 ฝาย ในการสงเสรมการสงออก

สนคากง (กรณศกษา ไทย-นวซแลนด)

ประเดน ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด Thailand – New Zealand Closer Economic Partnership ผลกระทบ - กงเปนสนคาเกษตรสงออกของไทยทจะไดรบประโยชน โดยเปนกลมสนคาทไทยมศกยภาพและยงมภาษอย เชน กงทปรงแตงหรอทาไวไมใหเสย (H.S.

160520) อตราภาษของนวซแลนด ณ วนท 1 ม.ย. 47 เทากบ6.5% แตภายหลงจากไดจดทาความตกลงฯ เสรจสนเมอพฤศจกายน 2547 ซงมผลบงคบใชในวนท 1 กรกฎาคม 2548 สงผลใหอตราภาษของกงทปรงแตงหรอทาไวไมใหเสยเทากบ 0% - ไทยจะไดรบหลกประกนวาภาษของนวซแลนดทงหมดจะเปน 0 ถาวร แมวาปจจบนภาษสวนใหญของนวซแลนดจะเปน 0 อยแลวกตาม เชนในกรณของกง แชแขง เปนตน

ขอเสนอแนะ -

20

Page 32: FTA Agri Finalreport

สนคากง (กรณศกษา ไทย-จน) ประเดน การศกษาโอกาสและผลกระทบจากการจดตงเขตการคาเสรไทย-จน กรณ Early Harvest

ผลกระทบ - ผลกระทบจากการลดภาษนาเขา 1) การสงออกกงแชเยนจนแขง จนเกบอตราภาษนาเขา 17.5% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะทาใหไทยมโอกาสสงออกไดเพมขน 2) การสงออกกงอนๆ มชวตสดหรอแชเยน จนเกบอตราภาษนาเขา 24% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะทาใหการสงออกของไทยมากขน 3) การนาเขากงแชเยนจนแขง โดยไทยเกบอตราภาษนาเขา 5% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะทาใหไทยนาเขาเพมขน (แตมมลคาการนาเขานอยมากเมอเปรยบเทยบกบการสงออกของไทยไปจนในชวงเวลาเดยวกน) เนองจากจนมการผลตภายในประเทศเพมขนประกอบกบไทยนาเขาเปนวตถดบมาแปรรปเพอการสงออก ในขณะทการผลตของไทยประสบปญหาโรคระบาดและสารตกคางในสนคา เพมขน - ผลกระทบของมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ คอ หากไดมการผอนคลายหรอยกเลกมาตรการสขอนามยทเขมงวด คาดวาจะทาใหแนวโนมการสงออกเพมขน

ขอเสนอแนะ 1. ในระยะสน - เรงรดการเจรจากบจนใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษทใชกบสนคาเกษตรของไทย โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย และสขอนามย - เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกและนาเขาของไทย และเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง ดานปศสตว และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง - ประชาสมพนธและเผยแพรใหจนทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคาเกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค - ประชาสมพนธและเผยแพรใหเกษตรกรไดเขาใจถงการปรบปรงการผลตเพอรกษาคณภาพมาตรฐาน โดยการฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรดทเหมาะสม (GAP) 2. ในระยะยาว - วจยและพฒนาดานการเกษตร ไดแก การปรบปรงพนธพชและพนธสตว ใหหลากหลายเพอการผลตสนคาใหมๆ เทคโนโลยกอนและหลงการเกบเกยว เทคโนโลยดานการแปรรป และบรรจภณฑ รวมทงการวจยดาน GMOs ของสนคาเกษตรเพอเตรยมการรองรบการแขงขนในอนาคต

21

Page 33: FTA Agri Finalreport

สนคากง (กรณศกษา ไทย-ญปน)

ประเดน ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน : ความเปนมาและภาพรวม ผลกระทบการจดตงเขตการคาเสรตอสนคาเกษตรทสาคญของไทย กรณศกษา ไทย -ญปน

ผลกระทบ สรปสาระสาคญของการเจรจาความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทยญปนครงท 9 วา ทงสองฝายจะยกเลกภาษนาเขาของรายการสนคาเกษตรภายใน 10 ป หลงความตกลงมผลบงคบใช โดยกงแชเยน แชแขง กงทผานกรรมวธถนอมอาหารหรอแปรรปหรอตม ญปนยกเลกภาษในวนทความตกลงมผลบงคบใช

กงแชเยนแชแขงเปนสนคาเกษตรทไทยไดรบผลกระทบเชงบวกในดานการขยายมลคาการคา จากการทญปนมการกาหนดโควตานาเขากงแชเยนแชแขง ดงนน การยกเลกการควบคมปรมาณนาเขาจะทาใหสนคาเหลานสงออกไดเพมขน แตตองรกษาคณภาพสนคาและแกปญหาสารตกคางใหลดลงเพอชวยใหการสงออกไดมากขนอก

ขอเสนอแนะ - 1 สนคาเกษตรทปจจบนมมลคาสงออกไปญปนมากและมศกยภาพเพมขนไดอก ซงอาจมปญหาสารตกคาง เชน ไกสดแชเยน กง อาหารทะเลแปรรปตางๆ ตองใหความสาคญในการกากบดแลคณภาพอยางจรงจง 2 ดแลและควบคมการใชสารเคมในสนคาในสนคาเกษตรใหอยในระดบทเหมาะสม เพอมใหเกดผลตกคางในสนคา ประชาสมพนธและสรางภาพลกษณของสนคาเกษตรไทย 3 ในกรณทยงไมสามารถเจรจาใหญปนลด/เลกมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษไดในทนท ไทยจะตองเรงจดทามาตรฐานดานสขอนามยและสขอนามยพชและสตวสาหรบสนคาเกษตรนาเขาและสงออก เพอสามารถรองรบการเปดการคาเสรกบทกประเทศซงไมใชเฉพาะกบญปนเพยงประเทศเดยว

22

Page 34: FTA Agri Finalreport

สนคากง (กรณศกษา ไทย-เกาหลใต)

ประเดน การศกษาผลการจดตงเขตการคาเสร ไทย – สาธารณรฐเกาหล : กรณสนคาเกษตร ตอนท 01-24

การศกษาผลกระทบและการกาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรระหวางอาเซยนกบสาธารณรฐเกาหล

ผลกระทบ - กงแชเยนจนแขงเปนสนคาทไทยไดรบผลกระทบดานบวกโดยคาดวามสนคาทสาคญทเขาถงตลาดไดมากขน โดยเกาหลใตเกบอตราภาษนาเขา 14% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% และลดมาตรการกดกนการนาเขาดานสขอนามย คาดวาจะทาใหไทยสงออกไดเพมขน - กงปรงแตง เกาหลใตเกบอตราภาษนาเขา 20% ดงนนการลดอตราภาษลงคาดวาผลจากราคาทลดลงจะทาใหการสงออกเพมขน พรอมกนนไทยจะตองรกษาคณภาพการผลตเพอปองกนประเทศเวยดนามในการแยงสวนแบงตลาดในเกาหลดวย - คาดวาแนวโนมไทยยงคงไดเปรยบดลการคา และมแนวโนมของการเกนดลเพมขนหากไทยประสบผลสาเรจในการเจรจามาตรการกดกนทางดานสขอนามย และปญหาดานการจดเกบภาษ ซงกงแชแขงภาษปกตรอยละ 20 ถกเรยกเกบ Adjustment duty รอยละ 35

- กงแชเยนจนแขง ในชวงป 2545- 2546 มลคาสงออกอยระหวาง 1,073-1,342 ลานบาท ซงเกาหลใตเกบอตราภาษนาเขา 14% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% และลดมาตรการกดกนการนาเขาดานสขอนามย คาดวาจะทาใหไทยสงออกไดเพมขน - กงอนๆแชเยนจนแขง ในชวงป 2544-2546 ไทยนาเขามลคา 21-43 ลานบาท ซงนอยมากเมอเทยบกบการสงออกของไทยไปเกาหลใต โดยไทยเกบอตราภาษนาเขา 5% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะทาใหไทยนาเขาเพมขนเพยงเลกนอยเทานน - กงปรงแตงในชวงป 2544 มลคาสงออก 439 ลานบาท กอนทจะลดลงเหลอ 383 ลานบาท ในป 2545 และเพมขนเปน 587 ลานบาท ในป 2546 โดยเกาหลใตเกบอตราภาษนาเขา 20% ดงนนการลดอตราภาษลงคาดวาผลจากราคาทลดลงจะทาใหการสงออกเพมขน พรอมกนนไทยจะตองรกษาคณภาพการผลตเพอปองกนประเทศเวยดนามในการแยงสวนแบงตลาดในเกาหลดวย - คาดวาแนวโนมไทยยงคงไดเปรยบดลการคาและมแนวโนมของการเกนดลเพมขนหากไทยประสบผลสาเรจในการเจรจามาตรการกดกนทางดานสขอนามย และปญหาดานการจดเกบภาษ ซงกงแชแขงภาษปกตรอยละ 20 ถกเรยกเกบ Adjustment duty รอยละ 35

23

Page 35: FTA Agri Finalreport

สนคากง (กรณศกษา ไทย-เกาหลใต) (ตอ)

ประเดน การศกษาผลการจดตงเขตการคาเสร ไทย – สาธารณรฐเกาหล : กรณสนคาเกษตร ตอนท 01-24

โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาการศกษาผลกระทบและการกาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรระหวางอาเซยนกบสาธารณรฐเกาหล

ขอเสนอแนะ 1) การสรางความสมพนธและแลกเปลยนการเยอนทงในภาครฐและเอกชนของทงสองฝาย เชน การพบปะเจรจาของรฐมนตรทง 2 ฝาย หรอการประชมรฐมนตรการคา การพบปะหารอทวภาคในโอกาสตางๆ เพอเจรจา หาทางแกไขอปสรรคการคาระหวางกน การจดคณะผแทนการคาซงประกอบดวยผบรหารระดบสงของรฐ สมาคมการคา และผสงออก เยอนหนวยงานทเกยวของกบการจดซอจดจางสนคาของเกาหล หรอเชญหนวยงานเหลานเยอนไทย 2) การจดกจกรรมสงเสรมการสงออกเพอประชาสมพนธภาพลกษณสนคาไทยและสรางความคนเคยกบผนาเขา เชน การจดกจกรรมทางการคา การเขารวมงานแสดงสนคานานาชาตในเกาหล การจดคณะผแทนการคาผนาเขารายสาคญ และสอมวลชนเดนทางมาเยอนงานแสดงสนคาในประเทศไทย รวมทงการจดคณะผสงออกไทย เดนทางมาพบปะสรางความสมพนธกบผนาเขาหรอผคาสาคญในเกาหลใต

24

Page 36: FTA Agri Finalreport

สนคากง (กรณศกษา ไทย-บาหเรน) ประเดน การศกษาผลการจดตงเขตการคาเสร ไทย – บาหเรน : กรณสนคาเกษตร ตอนท 01-24

ผลกระทบ สนคาเกษตรทไทยสงออกไดเพมขน คอ กงอนๆ แชเยนจนแขง โดยทกงอนๆ แชเยนจนแขง ในชวงป 2544-2546 มลคาสงออกอยระหวาง 0-2.4 ลานบาทและมอตราเพมขนตลอด โดยเพมขนจากไมมการสงออก ในป 2544 เปนสงออก 0.5 ลานบาท และ 2.4 ลานบาท ในป 2545 และ 2546 ตามลาดบ ซงบาหเรนเกบอตราภาษนาเขารอยละ 5 ดงนนการลดภาษลงเหลอรอยละ 0 คาดวาจะทาใหไทยมโอกาสสงออกไดเพมขน

ขอเสนอแนะ 1. ขยายพนทการผลตของสนคาเกษตรทมศกยภาพการสงออกโดยการกาหนดเขตการสงเสรมการผลตเพอสงออก ทงนรฐบาลตองใหการสงเสรมและสนบสนนดานโครงสรางพนฐานเกษตร ถายทอดเทคโนโลย การเกษตร และการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานใหแกเกษตรกรในเขตอยางจรงจง 2. เรงรดการเจรจากบบาหเรนใหผอนคลายหรอยกเลกมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษทใชกบสนคาเกษตรของไทย โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย โดยตองใหความสาคญในลาดบทมากอนการเจรจาดานภาษ 3. เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตร 4. รฐตองเนนการวจยและพฒนาดานการเกษตร ไดแก การปรบปรงพนธพชและสตว ใหหลากหลายเพอการผลตสนคาใหมๆ เทคโนโลยกอนและหลงการเกบเกยว เทคโนโลยดานการแปรรปผลตภณฑและการบรรจภณฑ รวมทงการวจยดาน GMOs ของสนคาเกษตรเพอเตรยมการรองรบการขยายการสงออกในอนาคต 5. สรางความรวมมอทางการคาระหวางภาคเอกชนไทยและภาคเอกชนบาหเรน โดยจดตงบรษทรวมทนการคาสนคาเกษตรหรอบรษทตวแทนการคา (Trading Firm) เปนตวแทนการคาดานขอมลการคา เชอมโยงใหผประกอบการคาทง 2 ฝาย เพอสงเสรมการสงออก 6. สงสาคญทสดทรฐบาลไทยจะตองทาเปนลาดบแรกหากหวงทจะใชบาหเรนเปนประตสการคา (Gateway) ไปยงประเทศตางๆ ในกลม GCC กคอ ตองขยายการจดทาเขตการคาเสรจากไทย-บาหเรน ไปเปนไทย-กลมประเทศ GCC ซงนอกจากจะเปนการแกไขการตดปญหาแหลงกาเนดสนคา (ROO)แลว ยงจะไดขนาดของประเทศคคาทเพมขนอกดวย

สนคากง (กรณศกษา ไทย-ประเทศทคาดวาจะเปนคเจรจา)

ประเดน โครงการศกษายทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย ผลกระทบ กงแชแขงเอาเปลอกออกหรอไมกตาม (HS 030613) และกงปรงแตง (HS 160520) มศกยภาพสงออกไปยงประเทศแอฟรกาใต ขอเสนอแนะ -

25

Page 37: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-อนเดย) ประเดน โครงการศกษากลยทธการเจรจาจดทาเขตการคาเสร ไทย-อนเดย

ผลกระทบ ผลตภณฑจากนมเปนสนคาเกษตรทสาคญทไทยนาเขาจากอนเดย แตไมไดกลาวถงศกยภาพของผลตภณฑจากนมวาจดอยในสนคากลมใด

ขอเสนอแนะ -

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย)

ประเดน โครงการศกษาวเคราะหความพรอมของไทยในการทาขอตกลงการคาเสร โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย ผลกระทบ ผลตภณฑนมเปนภาคการผลตทไดรบผลกระทบในดานลบจากการ

นาเขาเพอทดแทนการผลตภายในประเทศ (Substitution Effect) นมและผลตภณฑมการนาเขาจรงเพมขน 22.9% ซงมการเตบโตทสงกวา

ในป 2547 (16.0%) ซงมความชดเจนวาออสเตรเลยมขดความสามารถในการแขงขนสงกวาผผลตไทย

ขอเสนอแนะ - - ภาครฐจกตองดาเนนมาตรการทงในดานการพฒนาคณภาพสนคาและศกยภาพผผลตภายในรวมถงการใชประโยชนจากความแขงแรงของอตสาหกรรมของประเทศคเจรจามาสรางความรวมมอในลกษณะทกอประโยชนตอการพฒนาโคนมของไทย - FTA ทไทยทากบออสเตรเลยสงผลใหไทยทยอยเปดตลาดนม ภาครฐตองเรงดาเนนมาตรการรองรบผลกระทบภายใน 15 ป นบจากป 2548 อยางจรงจง - กระตนอปสงค โดยรณรงคใหคนไทยดมนมสด/นมพรอมดม ททามาจากนานม

26

Page 38: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ) ประเดน โครงการศกษาวเคราะหความพรอมของไทยในการทาขอตกลงการคาเสร โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย

ขอเสนอแนะ - ดบ ทผลตในประเทศทไดคณภาพและมาตรฐานสากล - จดระบบการจดสรรนมโรงเรยนใหมประสทธภาพ - ผอนปรนกฎระเบยบใหเออตอเกษตรกรสามารถบรหารตนทนการผลตใหลดลงไดในทนท เชน การนาเขาปจจยการผลตทสาคญ การขนสงอาหารหยาบ และการจดเกบภาษเงนไดทยงไมหกคาใชจายในอตรากาวหนา เปนตน - ปรบปรงบารงพนธโคนม อาหารหยาบ และใชอาหารขนเทาทจาเปน - กาหนดกฎเกณฑและจดระบบการขนทะเบยนเกษตรกรผเลยงโคนมในประเทศ เพอบรหารจดการในดานอปทานใหสอดรบกบดานอปสงค - ในระยะยาว ควรปรบราคารบซอนมดบท 12.50 บาท/ก.ก. โดยกาหนดสตรราคาใหองกบราคาในตลาดโลก โดยคอยๆ ปรบตวหรอมความยดหยนและในทสดเคลอนไหวตามกลไกตลาด ดงนน หากเกษตรกรสามารถลดตนทนการผลตลงได และเมอราคานมในตลาดโลกอยในชวงขาลง ผผลตทมตนทนตาเทานนทจะยนหยดอยได - รวมมอกบประเทศ ออสเตรเลย ในการพฒนาอตสาหกรรมนมไทยใหขยายตลาดในประเทศและตลาดประเทศใกลเคยงในภมภาคได

27

Page 39: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาความตกลงวาดวยความสมพนธทางเศรษฐกจทใกลชดยงขน (CER – FTA) ไทย – ออสเตรเลย

ความตกลงการคาเสร ไทย – ออสเตรเลย โอกาสสงออกของไทย

ผลกระทบ ผลตภณฑนมเปนภาคการผลตทไดรบผลกระทบในดานลบ จากการปรบลดอตราภาษนาเขารอยละ 9.38 ทาใหประเทศไทยนาเขาเพมขนรอยละ 2.28 โดยนาเขาจากออสเตรเลยเพมขนรอยละ 24.21 การนาเขาดงกลาวทาใหดลการคาของไทยลดลง 15.10 ลานดอลลารอเมรกน โดยจะไดรบผลกระทบในดานลบในปทายๆ ของความตกลงโดยเฉพาะอยางยงในป พ.ศ.2568 ซงอตราภาษจะปรบลดเหลอรอยละศนย

การเปดตลาด นมผงขาดมนเนย มนใจไดวาตลอด 20 ปขางหนา อตสาหกรรมโคนมของไทยจะไมไดรบผลกระทบ และจะไมมการนาเขานานมดบ หรอนมผงขาดมนเนยจากออสเตรเลยมากเกนกวาทประเทศไทยตองการนาเขาแมแต 1 ตน

ขอเสนอแนะ 1. ทางการควรเรงประชาสมพนธใหเหนถงผลกระทบของการปรบลดภาษโดยเฉพาะกบเกษตรกรทอาจไดรบผลกระทบในดานลบ 2. ควรมมาตรการชวยเหลอการปรบตวของผทไดรบผลกระทบในดานลบ

1. ไทยควรมองการทา FTA ไทย – ออสเตรเลยเปนโอกาสทไทยจะไดรวมมอกบออสเตรเลย เพอ Synergy เทคโนโลย และการลงทนเขาดวยกน และพฒนาประเทศไทยไปเปนศนยกลางการผลตและสงออกนมและผลตภณฑนมทมคณภาพของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตในอนาคต 2. เกษตรกรไทยมเวลา 20 ปในการปรบตว และสรางความแขงแกรงใหอตสาหกรรมโคมนมไทยเพอลดตนทนการผลต และรฐบาลไทยเองกไมไดนงนอนใจ ไดมการแตงตงคณะทางานตดตามผลการเจรจาโดยคณะกรรมการนโยบายเศรษฐกจระหวางประเทศ (กนศ.) ซงมนายณรงคชย อครเศรณเปนประธาน คณะทางานดงกลาวกไดศกษาการปรบโครงสรางอตสาหกรรมโคนมอยางขะมกเขมนอยแลว

28

Page 40: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 5 อตสาหกรรมนมและผลตภณฑ อตสาหกรรมเนอโค อตสาหกรรม วสกและไวน

โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA III อตสาหกรรมโคนม: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ผลกระทบ - อตราภาษ 1) เมอทาขอตกลงเขตการคาเสรระหวางไทย-ออสเตรเลยในป 2005 จะมผลทาใหอตราภาษนมผงพรองมนเนยเรมลดลงในป 2005 และลดลงเหลอรอยละ 0 ในป 2025 สวนอตราภาษนาเขานอกโควตาจะจดเกบในอตรา WTO ลบรอยละ10 นอกจากนการกาหนดโควตานาเขานมผงจากออสเตรเลยจะเทากบ 2,200 ตน และเพมขนเปนรอยละ 17 ทกๆ 5 ป จนเทากบ 3,523.6 ตนในป 2025 สวนของบตเตอรมลคใหกาหนดปรมาณนาเขาเพมใหกบออสเตรเลยเทากบ 3,000 ตนในป 2005 และเพมขนเรอยๆ จนเทากบ 4,886.68 ตนในป 2015 และจะมอตราภาษเทากบรอยละ 0 ดวย และหางนมกาหนดปรมาณนาเขา เพมใหกบออสเตรเลย ในป 2005 เทากบ 20 ตน และเพมเรอยๆ จนเทากบ 41.58 ตนในป 2020 ซงจะลดภาษลงจนเทากบรอยละ 0 เชนกน 2) การลดลงของภาษจะสงผลตอการลดลงของราคานมผงพรองมนเนย บตเตอรมลค และหางนม เทากบรอยละ16.7, 16.7 และ 23.1 ตามลาดบและจากคาความยดหยนของราคาเปรยบเทยบทไดคอ 1.80, 0.9 และ 1.45ตามลาดบ การลดลงของภาษจะทาใหมการนาเขาเพมขนจากประเทศออสเตรเลยทงสนเทากบรอยละ 30.06, 15.03, 34.65 ตามลาดบ โดยผลกระทบทเกดขนนเปนกรณทภาษลดลงเหลอศนยทนท แตในกรณของนมและผลตภณฑมชวงระยะเวลาของการลดลงของภาษเปนศนยในอก 20 ปขางหนาดงนนผลกระทบทเกดขน

1. ผลกระทบทมตอเกษตรกร - การเปด FTA ไทย - ออสเตรเลยและไทย-นวซแลนดจะทาใหอตราภาษนาเขาลดลงและนมผงทนาเขามราคาถกลง ปจจบนนมผงทนาเขามาทาเปนนมคนรปกมราคาถกกวานมสดทไดจากนานมดบอยแลว สงผลใหเกษตรกรตองปรบตว - ปรมาณการสงซอนานมดบจากเกษตรกรอาจลดลง เนองจากกระบวนการผลตนมพรอมดมทใชนมสดผลตนนมขนตอนทยงยากกวาการใชนมผงมาทาเปนนมคนรปพรอมดม - ปญหานานมดบลนตลาดมกจะเกดขนในชวงทโรงเรยนปดภาคการเรยนและเมอมการเปด FTA กบออสเตรเลยและนวซแลนด ผผลตนมพรอมดมอาจหนมาใชนมผงมากขน สงผลกระทบตอตลาดนานมดบได - FTA มสวนกระตนใหเกษตรกรพฒนาระบบการจดการฟารมโคนมใหมประสทธภาพและมมาตรฐานมากขน ซงจะชวยยกระดบฟารมโคนมของเกษตรกรไทยใหสามารถผลตนานมดบทมคณภาพสงขน และในระยะยาวจะสงผลใหคาใชจายในการผลตนมดบลดลง 2. ผลกระทบทมตอสหกรณโคนม - สหกรณโคนมจาเปนจะตองมการปรบตวดานการตลาด เนองจากการตลาดมสวนสาคญตอความอยรอดของกจการ จะเหนไดวาเกษตรกรและสหกรณโคนมบางสวนไดรบผลกระทบจากการเปดFTA กบทง 2 ประเทศนน สาเหตหนงมาจาก

29

Page 41: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 5 อตสาหกรรมนมและผลตภณฑ อตสาหกรรมเนอโค อตสาหกรรมวสกและไวน

โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA III อตสาหกรรมโคนม: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ผลกระทบ ทงหมดกจะลดลงเฉลยกนไปในแตละป - ความคดเหนของผใหสมภาษณ (ผเชยวชาญเกยวกบเรองปศสตวโคนม หนวยงานภาครฐ รวมถงผประกอบการเกยวกบโคนม) 1) จากการทนมผงพรองมนเนยมราคาถกลง การผลตผลตภณฑนมทใชนานมดบในประเทศเปนวตถดบจะไมไดรบผลกระทบโดยตรง แตจะมผลตอสวนแบงตลาดผลตภณฑนมไดเพราะผลตภณฑนมทใชนมผงพรองมนเนยเปนวตถดบจะมราคาถกลงเนองจากตนทนการผลตลดลง 2) การปรบลดของราคานานมดบในประเทศ เพอแขงขนกบนมผงพรองมนเนย จะมผลกระทบตอเนองไปยงเกษตรกรรายยอยซงไมสามารถปรบตวไดจะมจานวนลดลง คงเหลอแตผผลตรายใหญ สวนผลกระทบตอผบรโภคนน ผบรโภคอาจจะไดรบประโยชนจากการทผลตภณฑนมทใชนมผงพรองมนเนยเปนวตถดบมราคาถกลง แตในดานคณคาทางดานโภชนาการทผบรโภคจะไดรบจะมความแตกตางกนระหวางผลตภณฑนมทใชนานมดบเปนวตถดบกบผลตภณฑนมทใชนมผงพรองมนเนยเปนวตถดบ

สหกรณโคนมสวนใหญมความเขาใจในเรองของอาชพมากกวาดานธรกจและพงพาภาครฐมากเกนไปทาใหสหกรณโคนมตองประสบปญหากบการแขงขนกบนมผงทนาเขามา เพราะฉะนนสหกรณโคนมจงตองมการพฒนาองคความรและพฒนาความ สามารถของตนเองในดานการตลาด หาชองทางการจดจาหนายเพมขน 3. ผลกระทบทมตอผประกอบการแปรรปนม - ผแปรรปนมไดประโยชนจากการนาเขานมผงจากทง 2 ประเทศไดในราคาทถกลง สงผลใหตนทนการผลตนมพรอมดมลดลง ผประกอบการแปรรปนมกาไรมากขน - FTA ทาใหผลตภณฑนมในประเทศขยายตวไดอยางรวดเรว เพราะผประกอบการแปรรปนมสามารถนาเขานมผงมาผลตเปนนมพรอมดมไดมากขนและหลากชนด - FTA ทาใหตลาดผลตภณฑนมมการแขงขนกนมากขน เนองจากมผลตภณฑนมทหลากหลายและราคาถก สงผลใหผประกอบการจะตองพฒนาคณภาพและความหลากหลายของผลตภณฑนมมากขน 4. ผลกระทบ ทมตอกลมผบรโภค - ผบรโภคจะไดประโยชนจากการบรโภคผลตภณฑนมราคาถกและมความหลากหลายของสนคาใหเลอกมากขนหลงจากมการเปดเสร และมผลตภณฑจากนมของออสเตรเลยและนวซแลนดเขามาในไทยมากขน สงผลใหตลาดนมมการแขงขน

30

Page 42: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 5 อตสาหกรรมนมและผลตภณฑ อตสาหกรรมเนอโค อตสาหกรรมวสกและไวน

โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA III อตสาหกรรมโคนม: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ผลกระทบ ทสง - ผบรโภคอาจถกเอาเปรยบ เนองจากในปจจบนผผลตแปรรปนมกใชนมผงนาเขาเปนวตถดบในการทานมพรอมดม และจากการทองคการอาหารและยายงไมสามารถใหความชดเจนของผลตภณฑนมพรอมดมทผลตจากนมสดแทได ทาใหผประกอบการแปรรปนมเอาจดออนนมาเปนโอกาสในการทาการตลาดใหกบสนคาตนเอง เชนอางวานมผลตมาจากนมโค 100 % ทงทจรงมการนานมผงมาผสมดวย 5. ผลกระทบทมตอภาครฐ - รายรบดานภาษของภาครฐลดลง - การเปด FTA ทาใหรฐบาลตองใชงบประมาณจานวนหนงมาบรรเทาผลกระทบทเกดจากการเปด FTA ใหกบภาคอตสาหกรรมโคนม โดยเฉพาะเกษตรกร เพอปรบโครงสรางการผลตใหมขดความสามารถในการแขงขนไดในระดบหนง

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะตอเกษตรกร - เกษตรกรควรใหความสาคญในเรองของพนธโค และ หญาหรออาหารทโคกน เนองจากมผลตอประสทธภาพในการเลยงไมวาจะเปนการเจรญเตบโต การผสมตด ความสมบรณและปรมาณการใหนานม - ควรรกษาคณภาพนานมดบใหไดมาตรฐาน

โครงการนไดเสนอยทธศาสตรโคนมดวยการดาเนนมาตรการดงน 1. มาตรการเรงดวน - รณรงคใหคนไทยดมนมสด/นมพรอมดมทมาจากนานมดบทผลตในประเทศทไดคณภาพ และมาตรฐานสากล - จดระบบการจดสรรนมโรงเรยนใหมประสทธภาพ

31

Page 43: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 5 อตสาหกรรมนมและผลตภณฑ อตสาหกรรมเนอโค อตสาหกรรมวสกและไวน

โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA III อตสาหกรรมโคนม: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ขอเสนอแนะ - เกษตรกรควรมการรวมกลมกนอยางเขมแขงเพอจะไดวางแผนการผลตและการตลาดไดอยางมประสทธภาพ 2. ภาครฐควรมมาตรการทจะกอใหเกดผลประโยชนตอเกษตรกร ดงน คอ - กวดขนเรองการนาเขานมผงพรองมนเนยและผลตภณฑนม ใหเปนไปตามขอตกลงทกาหนด - กาหนดมาตรการดานสขอนามยสาหรบนมและผลตภณฑทเกยวของ - เพมประสทธภาพการผลตในประเทศโดยการพฒนาพนธโคนมเพอเพมปรมาณการผลตนานม การพฒนาดานอาหารสตว การดแลดานสขภาพสตว และการพฒนาระบบขอมลขาวสารสาหรบผผลต - รฐควรสรางระบบตลาดภายในประเทศ ประชาสมพนธและเนนการสงเสรมบรโภคนมททามาจากนมสด โดยเนนถงคณคาทางโภชนาการ และดาเนนการดานการสรางคณภาพและมาตรฐานในดานตางๆ - เกษตรกรควรใหความสาคญในเรองของพนธโคและอาหารทโคกน เพราะจะชวยเพมผลผลตนานมดบทมคณภาพไดมากขน นอกจากนเกษตรกรตองรกษาคณภาพของนานมดบใหไดมาตรฐาน และควรมการรวมกลมกนอยางเขมแขงเพอจะไดวางแผนการผลตและการตลาดไดอยางมประสทธภาพมากขน

- ผอนปรนระเบยบกฎเกณฑ กตกาบางอยางทเปนการเออใหเกษตรกรสามารถบรหารตนทนการผลตใหลดลงไดในทนทมาตรการ 2. ระยะปานกลาง - ลดตนทนการผลตนานมดบดวยการปรบปรงบารงพนธโคนม อาหารหยาบและใชอาหารขนเทาทจาเปน เพอใหโคนมสามารถผลตนานมดบไดสงในสภาพ แวดลอมแบบไทยๆ - กาหนดกฎเกณฑ/กตกาและจดระบบการขนทะเบยนเกษตรกรผเลยงโคนมเพอบรหารจดการในดานอปทานใหสอดรบกบดานอปสงค 3. มาตรการระยะยาว - ปรบราคาประกนท 12.50 บาท/กก. โดยกาหนดสตรราคาใหคอยๆปรบตวหรอมความยดหยนและในทสดเคลอนไหวตามกลไกตลาด - ประสานความรวมมอกบประเทศทเปนผนาในอตสาหกรรมดงกลาว (นวซแลนด และออสเตรเลย) ในการยกระดบการพฒนาอตสาหกรรมนมไทยใหสามารถขยายตลาดในประเทศ และตลาดในประเทศใกลเคยงในภมภาค 4. การขบเคลอนยทธศาสตร - จดตง คณะกรรมการกจการนมแหงชาต - จดระบบ/จดสรรการจดซอนมโรงเรยน - คณะกรรมการฯ ประสานความรวมมอเพอเพมประสทธภาพในการจดการ

32

Page 44: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 5 อตสาหกรรมนมและผลตภณฑ อตสาหกรรมเนอโค อตสาหกรรมวสกและไวน

โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA III อตสาหกรรมโคนม: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ขอเสนอแนะ ฟารมโคนม รวมถงระบบ Logistics ตลอดหวงโซอปทานนม - คณะกรรมการฯ รณรงคใหมการบรโภคนมสดพรอมดมทมาจากนมโคในประเทศ

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน ลงนามเพอลมสลาย ขอตกลงเขตการคาเสรผลกระทบตอทรพยากรชวภาพ สทธการเกษตร และภาคเกษตรกรรมไทย เรองผลกระทบจากการเปดเสรสนคาเกษตร: การคาสนคาเกษตร กรณไทย-ออสเตรเลย

ผลกระทบ - เหตผลการคดคานของกลมเกษตรกร 1) การเลยงโคนมเปนอาชพทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระราชทานแกสงคมไทยมากวา 40 ป มเกษตรกรทเกยวของกวา 150,000 คน สรางรายไดประมาณ 8,760 ลานบาท/ป ทาใหเกดระบบสหกรณและชมชนทเขมแขง ทางาน 365 วน วนละมากกวา 10 ชวโมง เปนการดาเนนชวตอยอยางพอเพยงตามแนวพระราชดาร 2) ในขณะนการผลตนานมดบของไทยยงไมเพยงพอกบความตองการในประเทศ เราผลตได 2,100 ตน/วน ในขณะทความตองการวนละ 4,000 ตน/วน โดยภาพรวม นานมดบทเราผลตไดมจานวนใกลเคยงกบตลาดนมพรอมดม ซงเปนตลาดพาณชย 60% และตลาดในโรงเรยนอก 40% ปญหานมดบลนตลาดเกดจากโรงเรยนปดภาคเรยนฤดรอน เปนทคาดกนวาถาไมลดการนาเขานมผงจากตางประเทศหรอไมขยายการใชนมดบในตลาดนมอยางอน เชน Drinking Yoghurt ไอศกรม นมขนหวาน ฯลฯ นานมดบจะลนตลาดภายใน 2-3 ปขางหนา เนองจากการผลตเพมมากขน แตถานมและผลตภณฑอยในบญชการเจรจาการคาเสรจะทาใหปญหานรนแรงมากยงขนไปอก 3) ประเทศไทยเปนผบกเบกการเลยงโคนม สามารถแขงขนกบประเทศตางๆ ในภมภาคไดในเรองการจดการและเทคโนโลยการเลยงโคนม ดงจะเหนวาการสงออกโคนมและผลตภณฑนมเพมมากขนทกๆ ป ดวยอตราการขยายตวสองเทาอยางตอเนอง ตงแตป 2543-2545 แตการเปดการคาเสรกบออสเตรเลย

33

Page 45: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน ลงนามเพอลมสลาย ขอตกลงเขตการคาเสรผลกระทบตอทรพยากรชวภาพ สทธการเกษตร และภาคเกษตรกรรมไทย เรองผลกระทบจากการเปดเสรสนคาเกษตร: การคาสนคาเกษตร กรณไทย-ออสเตรเลย

ผลกระทบ เปรยบเสมอนเปนการชกมวยขามรน ผเลยงโคนมจงไดรบผลกระทบรนแรงจนถงขนตองเลกอาชพนและหนไปประกอบอาชพอน 4) ตนทนการผลตนานมดบของเราจดอยในกลมปานกลาง เทาๆ กบประเทศทมเทคโนโลยสงอยางเชน อเมรกา เดนมารค เนเธอรแลนด (10-14 บาท/กก.) แตตากวาญปน สวสเซอรแลนด นอรเวย (18-28 บาท/กก.) สวนออสเตรเลยและนวซแลนดมตนทนการผลตตามาก (6-8 บาท/กก., Agra Europe Dairy Review 2002) เนองจากทรพยากร ธรรมชาตดบและฝนอานวยทงป ทกประเทศในสหภาพยโรปและอเมรกาจงตองมมาตรการปองกนดวยเครองกดกนทางการคา ทงในเรองอตราภาษหรอขอกาหนดอยางอนๆ เพราะไมมใครสออสเตรเลยได รวมถงไมนาเอาเรองนมมาเจรจาเปดเสรเหมอนประเทศไทย 5) สงทจะตามมาคอ ประเทศอนๆ เชน New Zealand, USA และประเทศอนๆ จะยดเอากรอบขอตกลงของไทย-ออสเตรเลย มาเปนบรรทดฐานในการเรยกรองจากประเทศไทย และจะขอใหเปดเสรมากขน - ขอมลจากการวจยของคณะเศรษฐศาสตรจฬาฯ ภายใตโครงการรวมกบกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ (ไมระบป) และการศกษาของคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (2547) ซงประเมนวาการเปดเสรผลตภณฑนมมผลกระทบตอเกษตรกรในหลายดาน เชน ผผลตนมพรอมดมมแนวโนมจะใชวตถดบจากนมผงมากขนแทนทนานมดบ เนองจากนมผงมตนทนตากวา และการนาเขามาของนมผงจากออสเตรเลยจะสงผลใหราคานานมดบภายในประเทศปรบตวลดลงเพอการ

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน ศกษาผลกระทบการจดตงเขตการคาเสร ไทย – ออสเตรเลย ตอสนคาเกษตรทสาคญ ผลกระทบ - นมและผลตภณฑเปนภาคการผลตสนคาเกษตรของไทยทคาดวาจะไดรบผลกระทบในดาน การลดการผลต เลกการผลต ดลการคาลดลง ราคาภายในประเทศ

ลดลง มการวางงานเพมขน ประการใดประการหนง หรอหลายประการ โดยสนคาทสาคญทไทยนาเขา คอ นมและครมเปนผงเมดมไขมนไมเกน 1.5 โดยนาหนก นมผงไมเตมนาตาลหรอสารทาใหหวานอนๆ เปนตน ซงสามารถนามาทดแทนนานมดบในประเทศไทยได จะสงผลกระทบตอเกษตรกรผเลยงโคนมจานวนกวา 20,000 ครวเรอน

34

Page 46: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ) ประเดน ศกษาผลกระทบการจดตงเขตการคาเสร ไทย – ออสเตรเลย ตอสนคาเกษตรทสาคญ

ผลกระทบ - ผลการวเคราะหทางเศรษฐมตของอปสงคนาเขานมและครมเปนผง เมด มไขมนไมเกน 1.5 % ของไทยจากออสเตรเลย พบวา ถาราคานาเขานมและครมฯ ของไทยจากออสเตรเลยลดลงรอยละ 1 และอตราภาษนาเขานมและครมฯ ลดลงรอยละ 1 จะทาใหปรมาณการนาเขานมและครมฯ ของไทยจากออสเตรเลย เพมขน รอยละ 0.02 และ 0.31 ตามลาดบ ทงนโดยกาหนดใหปจจยอนๆ คงท และหากภาษเปน 0 จะทาใหการนาเขานมและครมฯ ของไทยจากออสเตรเลยเพมขนรอยละ 31

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการ WTO Watch ขอตกลงการคาเสรไทย- ออสเตรเลย: รายงานและบทวเคราะห

โครงการ WTO Watch ขอตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลย: รายงานและบทวเคราะห ภาคท 4 ไทย-ออสเตรเลยภายหลงการทาขอตกลงการคาเสร เรอง หนงปความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลย

ผลกระทบ ประโยชนทคาดวาจะไดจากการทาขอตกลงการคาเสรกบออสเตรเลยมไดมมากเทากบทปรากฏในงานวจยทมไดใหความสาคญกบการเปลยนแปลงเชงพลวตร ในขณะทการเลยงโคขนโคนมและการผลตผลตภณฑนมในประเทศไทยตองเผชญกบชะตากรรมแหงการเปลยนแปลงอยางสาหส

สนคาทคาดวาจะไดรบผลกระทบสงสด คอ นมและผลตภณฑนมนน ไดรบผลกระทบจากความตกลงอยางมาก แมจะเปนเพยงปแรกของการเรมตนบงคบใชความตกลง ซงมการลดภาษลงประมาณรอยละ 3 เทานน โดยมลคาการนาเขาสนคาในกลมดงกลาวเพมขนจาก 2055 ลานบาทในป 2547 เปน 3234 ลานบาทในป 2548 หรอเพมขนถงรอยละ 57 - นอกจากน มรายงานขาววา เกษตรกรผเลยงโคนมสวนใหญไมลงทนเพม โดยขายในราคาตวละประมาณ 1 หมนบาท จากเดมทขายประมาณ 2-3 หมนบาท

ขอเสนอแนะ - -

35

Page 47: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-นวซแลนด) ประเดน โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด (ดานการเกษตร)

ผลกระทบ โคนมเปนสนคาเกษตรทออนไหวทคาดวาจะสงผลกระทบตอภาคการเกษตรของไทยซงมความชดเจนวานวซแลนดมขดความสามารถในการแขงขนสงกวาผผลตไทย

- โคนมจดเปนสนคาออนไหวทมการเปดตลาดระหวางไทยและนวซแลนด โดยจะลดภาษเหลอ 0% ภายใน 10-15 ป (ป 2563) เนองจากเปนสนคาทไทยไมมศกยภาพเพยงพอทจะแขงขนได จงตองใชระยะเวลาในการปรบตวนานกวาสนคาประเภทอน เพอใหสามารถแขงขนได ซงสามารถแบงออกเปน 2 กลม ดงน 1) สนคามโควตา นมพรอมดมเปนสนคาทไทยใหโควตาพเศษแกนวซแลนดเปนการเฉพาะ (Specific Quota) นอกเหนอจากทเปดใหสมาชก WTO และทยอยลดภาษในโควตาจนเหลอ 0% ภายใน 15-20 ป สวนการลดภาษนอกโควตา จะลดใหตากวาอตราทเกบจากสมาชก WTO 10% โดยโควตาทงหมดจะถกยกเลกตามกาหนดเวลาทระบไว แตสาหรบสนคาออนไหวสง คอ นมผงขาดมนเนย จะไมมการเปดโควตาเพมเตมใหแกนวซแลนดแตอยางใดในชวงเวลา 20 ป กอนการเปดเสร 2) สนคาทมมาตรการปกปองพเศษ ไทยและนวซแลนดไดตกลงใหมการใชมาตรการปกปองพเศษ (Special Safeguards) สาหรบสนคาเกษตรทเปนสนคาออนไหว เพอใหภาคการผลตภายในประเทศมเวลาปรบตว กลาวคอ หากมการนาเขาสนคาดงกลาวเกนปรมาณทกาหนด (Trigger Volume) ประเทศผนาเขาสามารถกลบไปขนภาษทอตราเดมกอนเรมลดหรออตรา MFN ในขณะนน โดยใชอตราใดอตราหนงทตากวา ดงนน นมและผลตภณฑของไทยสามารถใชมาตรการนได จนถงป 2558 และ 2563 และเมอเกดความเสยหายกสามารถใชมาตรการปกปอง (Safeguards) ไดเปนการชวคราว เพอใหมเวลาปรบตว - นวซแลนดจะเปนประเทศทสองทมความตกลงการคาเสรทครอบคลมประเดนกวางขวางกบประเทศไทยตอจากออสเตรเลย การทสนคาของ

36

Page 48: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-นวซแลนด) (ตอ) ประเดน โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด (ดานการเกษตร)

นวซแลนดและออสเตรเลยมความคลายคลงกน ความตกลงนจะเปนชองทางใหสนคาของนวซแลนดสามารถแขงขนกบสนคาของออสเตรเลยได - นมและผลตภณฑนม เชน นมและเนย และนมผงเลยงทารก เปนสนคาทนวซแลนดมศกยภาพในการผลตสง และเปนรายการสนคาออนไหวของไทย ซงนวซแลนดจะไดรบประโยชนจากการลดภาษ เนองจากราคาทตาลงทาใหมการนาเขาจากนวซแลนดมากขน โดยจะมสวนทาใหมการบรโภคสนคาจากนวซแลนดแทนสนคาของไทย

ขอเสนอแนะ FTA ทไทยทากบนวซแลนดสงผลใหไทยทยอยเปดตลาดนม ภาครฐตองเรงดาเนนมาตรการรองรบผลกระทบภายใน 15 ป นบจากป 2548 อยางจรงจง -

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-นวซแลนด) (ตอ)

ประเดน โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA III อตสาหกรรมโคนม: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด

ผลกระทบ 1. ผลกระทบทมตอเกษตรกร - การเปด FTA ไทย - ออสเตรเลยและไทย-นวซแลนดจะทาใหอตราภาษนาเขาลดลงและนมผงทนาเขามราคาถกลง ปจจบนนมผงทนาเขามาทาเปนนมคนรปกมราคาถกกวานมสดทไดจากนานมดบอยแลว สงผลใหเกษตรกรตองปรบตว

- โคนมจดเปนสนคาออนไหวทมการเปดตลาดระหวางไทยและนวซแลนด โดยจะลดภาษเหลอ 0% ภายใน 10-15 ป (ป 2563) เนองจากเปนสนคาทไทยไมมศกยภาพเพยงพอทจะแขงขนได จงตองใชระยะเวลาในการปรบตวนานกวาสนคาประเภทอน เพอใหสามารถแขงขนได ซงสามารถแบงออกเปน 2 กลม ดงน 1) สนคามโควตา นมพรอมดมเปนสนคาทไทยใหโควตาพเศษแกนวซแลนด

37

Page 49: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-นวซแลนด) (ตอ)

ประเดน โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA III อตสาหกรรมโคนม: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด

ผลกระทบ - ปรมาณการสงซอนานมดบจากเกษตรกรอาจลดลง เนองจากกระบวนการผลตนมพรอมดมทใชนมสดผลตนนมขนตอนทยงยากกวาการใชนมผงมาทาเปนนมคนรปพรอมดม - ปญหานานมดบลนตลาดมกจะเกดขนในชวงทโรงเรยนปดภาคการเรยนและเมอมการเปด FTA กบออสเตรเลยและนวซแลนด ผผลตนมพรอมดมอาจหนมาใชนมผงมากขน สงผลกระทบตอตลาดนานมดบได - FTA มสวนกระตนใหเกษตรกรพฒนาระบบการจดการฟารมโคนมใหมประสทธภาพและมมาตรฐานมากขน ซงจะชวยยกระดบฟารมโคนมของเกษตรกรไทยใหสามารถผลตนานมดบทมคณภาพสงขน และในระยะยาวจะสงผลใหคาใชจายในการผลตนมดบลดลง 2. ผลกระทบทมตอสหกรณโคนม - สหกรณโคนมจาเปนจะตองมการปรบตวดานการตลาด เนองจากการตลาดมสวนสาคญตอความอยรอดของกจการ จะเหนไดวาเกษตรกรและสหกรณโคนมบางสวนไดรบผลกระทบจากการเปดFTA กบทง 2 ประเทศนน สาเหตหนงมาจากสหกรณโคนมสวนใหญมความเขาใจในเรองของอาชพมากกวาดานธรกจและพงพาภาครฐมากเกนไปทาใหสหกรณโคนมตองประสบปญหากบการแขงขนกบนมผงทนาเขามา เพราะฉะนนสหกรณโคนมจงตองมการพฒนาองคความรและพฒนาความ สามารถของตนเองในดาน

เปนการเฉพาะ (Specific Quota) นอกเหนอจากทเปดใหสมาชก WTO และทยอยลดภาษในโควตาจนเหลอ 0% ภายใน 15-20 ป สวนการลดภาษนอกโควตา จะลดใหตากวาอตราทเกบจากสมาชก WTO 10% โดยโควตาทงหมดจะถกยกเลกตามกาหนดเวลาทระบไว แตสาหรบสนคาออนไหวสง คอ นมผงขาดมนเนย ไมมการเปดโควตาเพมเตมใหแกนวซแลนดแตอยางใดในชวงเวลา 20 ป กอนการเปดเสร 2) สนคาทมมาตรการปกปองพเศษ ไทยและนวซแลนดไดตกลงใหมการใชมาตรการปกปองพเศษ (Special Safeguards) สาหรบสนคาเกษตรทเปนสนคาออนไหว เพอใหภาคการผลตภายในประเทศมเวลาปรบตว กลาวคอ หากมการนาเขาสนคาดงกลาวเกนปรมาณทกาหนด (Trigger Volume) ประเทศผนาเขาสามารถกลบไปขนภาษทอตราเดมกอนเรมลดหรออตรา MFN ในขณะนน โดยใชอตราใดอตราหนงทตากวา ดงนน นมและผลตภณฑของไทยสามารถใชมาตรการนได จนถงป 2558 และ 2563 และเมอเกดความเสยหายกสามารถใชมาตรการปกปอง (Safeguards) ไดเปนการชวคราว เพอใหมเวลาปรบตว - ในดานของรฐบาลนน รฐบาลไดดาเนนการจดเตรยมมาตรการตางๆ มารองรบผลกระทบจากการทา FTA ดงน 1) แผนการปรบโครงสรางสนคาเกษตร เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนและแกไขปญหาความยากจนของเกษตรกร 2) กองทนปรบโครงสรางการผลตภาคเกษตรเพอเพมขดความสามารถการ

38

Page 50: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-นวซแลนด) (ตอ)

ประเดน โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA III อตสาหกรรมโคนม: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด

ผลกระทบ การตลาด หาชองทางการจดจาหนายเพมขน 3. ผลกระทบทมตอผประกอบการแปรรปนม - ผแปรรปนมไดประโยชนจากการนาเขานมผงจากทง 2 ประเทศไดในราคาทถกลง สงผลใหตนทนการผลตนมพรอมดมลดลง ผประกอบการแปรรปนมกาไรมากขน - FTA ทาใหผลตภณฑนมในประเทศขยายตวไดอยางรวดเรว เพราะผประกอบการแปรรปนมสามารถนาเขานมผงมาผลตเปนนมพรอมดมไดมากขนและหลากชนด - FTA ทาใหตลาดผลตภณฑนมมการแขงขนกนมากขน เนองจากมผลตภณฑนมทหลากหลายและราคาถก สงผลใหผประกอบการจะตองพฒนาคณภาพและความหลากหลายของผลตภณฑนมมากขน 4. ผลกระทบ ทมตอกลมผบรโภค - ผบรโภคจะไดประโยชนจากการบรโภคผลตภณฑนมราคาถกและมความหลากหลายของสนคาใหเลอกมากขนหลงจากมการเปดเสร และมผลตภณฑจากนมของออสเตรเลยและนวซแลนดเขามาในไทยมากขน สงผลใหตลาดนมมการแขงขนทสง - ผบรโภคอาจถกเอาเปรยบ เนองจากในปจจบนผผลตแปรรปนมกใชนมผงนาเขาเปนวตถดบในการทานมพรอมดม และจากการทองคการอาหารและยา

แขงขนของประเทศ

39

Page 51: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-นวซแลนด) (ตอ)

ประเดน โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA III อตสาหกรรมโคนม: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด

ผลกระทบ ยงไมสามารถใหความชดเจนของผลตภณฑนมพรอมดมทผลตจากนมสดแทได ทาใหผประกอบการแปรรปนมเอาจดออนนมาเปนโอกาสในการทาการตลาดใหกบสนคาตนเอง เชนอางวานมผลตมาจากนมโค 100 % ทงทจรงมการนานมผงมาผสมดวย 5. ผลกระทบทมตอภาครฐ - รายรบดานภาษของภาครฐลดลง - การเปด FTA ทาใหรฐบาลตองใชงบประมาณจานวนหนงมาบรรเทาผลกระทบทเกดจากการเปด FTA ใหกบภาคอตสาหกรรมโคนม โดยเฉพาะเกษตรกร เพอปรบโครงสรางการผลตใหมขดความสามารถในการแขงขนไดในระดบหนง

ขอเสนอแนะ โครงการนไดเสนอยทธศาสตรโคนมดวยการดาเนนมาตรการดงน 1. มาตรการเรงดวน - รณรงคใหคนไทยดมนมสด/นมพรอมดมทมาจากนานมดบทผลตในประเทศทไดคณภาพและมาตรฐานสากล - จดระบบการจดสรรนมโรงเรยนใหมประสทธภาพ - ผอนปรนระเบยบกฎเกณฑ กตกาบางอยางทเปนการเออใหเกษตรกรสามารถบรหารตนทนการผลตใหลดลงไดในทนทมาตรการ 2. ระยะปานกลาง

-

40

Page 52: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-นวซแลนด) (ตอ)

ประเดน โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA III อตสาหกรรมโคนม: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด

ขอเสนอแนะ - ลดตนทนการผลตนานมดบดวยการปรบปรงบารงพนธโคนม อาหารหยาบและใชอาหารขนเทาทจาเปน เพอใหโคนมสามารถผลตนานมดบไดสงในสภาพ แวดลอมแบบไทยๆ - กาหนดกฎเกณฑ/กตกาและจดระบบการขนทะเบยนเกษตรกรผเลยงโคนมเพอบรหารจดการในดานอปทานใหสอดรบกบดานอปสงค 3. มาตรการระยะยาว - ปรบราคาประกนท 12.50 บาท/กก. โดยกาหนดสตรราคาใหคอยๆปรบตวหรอมความยดหยนและในทสดเคลอนไหวตามกลไกตลาด - ประสานความรวมมอกบประเทศทเปนผนาในอตสาหกรรมดงกลาว (นวซแลนด และออสเตรเลย) ในการยกระดบการพฒนาอตสาหกรรมนมไทยใหสามารถขยายตลาดในประเทศ และตลาดในประเทศใกลเคยงในภมภาค 4. การขบเคลอนยทธศาสตร - จดตง คณะกรรมการกจการนมแหงชาต - จดระบบ/จดสรรการจดซอนมโรงเรยน - คณะกรรมการฯ ประสานความรวมมอเพอเพมประสทธภาพในการจดการฟารมโคนม รวมถงระบบ Logistics ตลอดหวงโซอปทานนม - คณะกรรมการฯ รณรงคใหมการบรโภคนมสดพรอมดมทมาจากนมโคในประเทศ

-

41

Page 53: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-จน) ประเดน การศกษาโอกาสและผลกระทบจากการจดตงเขตการคาเสรไทย-จน กรณ Early Harvest

ผลกระทบ - จนไดใชมาตรการสขอนามย โดยกาหนดใหตองมใบรบรองการตรวจสอบ (Inspection Certificate) ทออกโดย Commodity Inspection Authority ของจน มาแสดงประกอบการนาเขากบสนคาผลตภณฑนม ทาใหผลตภณฑนม เชน หางนม (เวย) นมและครมเปนผงและเปนเมด มแนวโนมการสงออกลดลง อยางไรกตามการสงออกสนคาในหมวดนมมลคาไมสงมากนก - การผอนคลายหรอยกเลกมาตรการดงกลาว คาดวาจะมผลใหมการสงออกเพมขน เนองจากปจจบนไทยไดมการขยายการผลตนานมและผลตภณฑนมไดมากขน - ปญหาและอปสรรคทไดจากการศกษา คอ การกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกยงไมมความชดเจนและยงขาดประสทธภาพ เนองจากขาดหองปฏบตการและอปกรณตรวจสอบและเจาหนาทชานาญเฉพาะทางวทยาศาสตรดานปศสตว

ขอเสนอแนะ 1. เรงรดการเจรจากบจนใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษทใชกบสนคาเกษตรของไทย โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย และสขอนามย 2. เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกและนาเขาของไทย และเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง ดานปศสตว และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง 3. ประชาสมพนธและเผยแพรใหจนทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคาเกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-จน) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย โครงการศกษาผลกระทบทเกดจากการเปดเสรการคาอาเซยน-จน ผลกระทบ โคนมเปนสนคาทไดรบผลกระทบดานลบจากการเปดเสรซงรฐบาล

จาเปนตองมมาตรการชวยเหลอผผลตกลมน ภาคการผลตท 22 (ผลตภณฑนม) สงออกเพมขนรอยละ 111.11 โดยเพมขน

อตราสงสดในป 2010

42

Page 54: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-จน) (ตอ) ประเดน โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย โครงการศกษาผลกระทบทเกดจากการเปดเสรการคาอาเซยน-จน

ขอเสนอแนะ ภาครฐจกตองดาเนนมาตรการทงในดานการพฒนาคณภาพสนคาและศกยภาพผผลตภายในรวมถงการใชประโยชนจากความแขงแรงของอตสาหกรรมของประเทศคเจรจามาสรางความรวมมอในลกษณะทกอประโยชนตอการพฒนาโคนมของไทย

-

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-สหรฐอเมรกา)

ประเดน การศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย – สหรฐอเมรกา : กรณสนคาเกษตรทมโควตานาเขา

โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย

ผลกระทบ - นานมและนมปรงแตงไมไดรบผลกระทบ เมอกาหนดสมมตฐานใหอตราภาษนาเขาภายใตการจดทา FTA ไทย – สหรฐฯ ลดมากกวาภายใต WTO รอยละ 5, 10 และ 15 - นมผงขาดมนเนยเปนสนคาทคาดวาจะไดรบผลกระทบ เมอพจารณาขอมลการผลตและการตลาด รวมถงมาตรการดานการคาอนๆ ทไมใชภาษของไทยและสหรฐอเมรกาประกอบเขาดวยกน - ผลการวเคราะหอาจมความคลาดเคลอนหรอไมสะทอนผลทแทจรงไดเนองจากอตราภาษนาเขาทใชจรงอยในปจจบน หรอ Applied rate ของ นมผงขาดมนเนยมคาตากวาอตราภาษภายใตกรอบ WTO หรอ WTO rate ซงอาจทาใหปรมาณการนาเขาไมสมพนธกบอตราภาษทใชในการคานวณ อกทงไมไดนามาตรการจากดปรมาณนาเขา และมาตรการการคาอนๆ ทไมใชภาษมาใช ซงทาใหการวเคราะหอาจไมสามารถอธบายผลกระทบไดอยางชดเจน

โคนมเปนสนคาเกษตรทออนไหวทคาดวาจะสงผลกระทบตอภาคการเกษตรของไทย ซงมความชดเจนวาสหรฐฯ มขดความสามารถในการแขงขนสงกวาผผลต

การเจรจา FTA ดานผลตภณฑนมกบสหรฐฯโดยเนนการสงเสรมดานความรวมมอในการพฒนาผลตภณฑนมกบสหรฐฯ และความรวมมอในการพฒนาพนธโคนมทเหมาะกบภมอากาศของไทย

43

Page 55: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-สหรฐอเมรกา)

ประเดน การศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย – สหรฐอเมรกา : กรณสนคาเกษตรทมโควตานาเขา

โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย

ขอเสนอแนะ - กวดขนเรองการนาเขานมผงพรองมนเนยและผลตภณฑนม ใหเปนไปตามขอตกลงทกาหนด กาหนดมาตรการดานสขอนามยสาหรบนมและผลตภณฑทเกยวของ - เพมประสทธภาพการผลตในประเทศโดยการพฒนาพนธโคนมเพอเพมปรมาณการผลตนานม การพฒนาดานอาหารสตว การดแลดานสขภาพสตว และการพฒนาระบบขอมลขาวสารสาหรบผผลต - รฐควรสรางระบบตลาดภายในประเทศ ประชาสมพนธและเนนการสงเสรมบรโภคนมททามาจากนมสด โดยเนนถงคณคาทางโภชนาการ และดาเนนการดานการสรางคณภาพและมาตรฐานในดานตางๆ - เกษตรกรควรใหความสาคญในเรองของพนธโคและอาหารทโคกน เพราะจะชวยเพมผลผลตนานมดบทมคณภาพไดมากขน นอกจากนเกษตรกรตองรกษาคณภาพของนานมดบใหไดมาตรฐาน และควรมการรวมกลมกนอยางเขมแขงเพอจะไดวางแผนการผลตและการตลาดไดอยางมประสทธภาพมากขน

44

Page 56: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-เกาหลใต)

ประเดน โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย การศกษาผลการจดตงเขตการคาเสร ไทย – สาธารณรฐเกาหล : กรณสนคาเกษตร ตอนท 01-24

ผลกระทบ ผลตภณฑนมเปนสนคาเกษตรของไทยทมศกยภาพในเกาหลใต สนคาตอนท 04 ผลตภณฑนมและผลตภณฑจากสตวทบรโภคได ไมไดรบผลกระทบจากการทา FTA ระหวางไทยกบเกาหลใต เนองจากในชวงป 2544-2546 มลคาการคาของสนคาตอนท 04 ของไทยและเกาหลใตมนอยมาก และคาดวาถงแมจะมการลดภาษของทง 2 ฝายลงเหลอ 0% กจะไมทาใหมลคาการคาเพมขนไปมากวาเดม นอกจากนทงไทยและเกาหลใตตางกมสนคาทมโควตาอยในพกดนหลายรายการ

ขอเสนอแนะ ภาครฐจกตองดาเนนมาตรการทงในดานการพฒนาคณภาพสนคาและศกยภาพผผลตภายในรวมถงการใชประโยชนจากความแขงแรงของอตสาหกรรมของประเทศคเจรจามาสรางความรวมมอในลกษณะทกอประโยชนตอการพฒนาโคนมของไทย

-

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-บาหเรน)

ประเดน โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย ผลกระทบ การจดทา FTA ระหวางไทยกบบาหเรนไมมผลกระทบตอผลตภณฑนม เนองจากแมวาไทยจะตองลดภาษเหลอรอยละ 0 จากทปจจบนเกบภาษนาเขาอย

ระหวางรอยละ 5-36 กตาม บาหเรนกไมมศกยภาพในการสงออกผลตภณฑนมมายงไทย ขอเสนอแนะ -

45

Page 57: FTA Agri Finalreport

สนคาโคนม (กรณศกษา ไทย-ประเทศทคาดวาจะเปนคเจรจา) ประเดน โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย

ผลกระทบ ผลตภณฑนมเปนสนคาเกษตรทของอารเจนตนาและแอฟรกาใตทมศกยภาพในการสงออกมายงไทย

ขอเสนอแนะ ภาครฐจกตองดาเนนมาตรการทงในดานการพฒนาคณภาพสนคาและศกยภาพผผลตภายในรวมถงการใชประโยชนจากความแขงแรงของอตสาหกรรมของประเทศคเจรจามาสรางความรวมมอในลกษณะทกอประโยชนตอการพฒนาโคนมของไทย

46

Page 58: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-อนเดย)

ประเดน โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA II อตสาหกรรมโคเนอ: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ผลกระทบ - ในกรณตลาดระดบลาง พบวา เกษตรกรไมสามารถแขงขนกบซากโคจากประเทศอนเดยในเรองราคา - ในตลาดบนซากเนอโคจากประเทศอนเดยจะไมมผลกระทบเลย เพราะซากเนอโคจากประเทศอนเดยไมมคณภาพดเพยงพอ

ขอเสนอแนะ ประเทศไทยควรใชมาตรการสขอนามยในการปองกนการนาเขาเสยกอน เนองจากอนเดยยงไมสามารถควบคมโรค โดยเฉพาะโรค FMD type และโรคเทาเปอย C type ซงยงไมพบโรคชนดนในประเทศไทย หากประเทศไทยปลอยใหมการคาเสรโดยไมมการควบคมโรคอยางใกลชดพรอมกบเตรยมวคซนปองกนโรคอยางพอเพยง สงเหลานจะสงผลเสยโดยตรงตอเกษตรกรรายยอยและเกษตรกรผขนโคมน ผบรโภค และ เศรษฐกจของประเทศได

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย)

ประเดน โครงการศกษาวเคราะหความพรอมของไทยในการทาขอตกลงการคาเสร ศกษาผลกระทบการจดตงเขตการคาเสร ไทย – ออสเตรเลย ตอสนคาเกษตรทสาคญ

ผลกระทบ ฟารมปศสตว ผลตภณฑปศสตวเปนภาคการผลตทไดรบผลกระทบในดานลบจากการนาเขาเพอทดแทนการผลตภายในประเทศ (Substitution Effect)

- ภาคการผลตโคเนอคาดวาจะไดรบผลกระทบในดาน การลดการผลต เลกการผลต ดลการคาลดลง ราคาภายในประเทศลดลง มการวางงานเพมขน ประการใดประการหนง หรอหลายประการเชนกน โดยสนคาทสาคญทไทยนาเขา คอ เนอโค กระบอ ไมมกระดกแชแขง เนอโค กระบอ ไมมกระดกสดหรอแชเยน ซงปจจบนไทยเกบภาษนาเขารอยละ 50 หากลดภาษเหลอ 0 จะทาใหสนคาดงกลาวราคาถกลง นาเขามากขนและจะมเกษตรกรทจะไดรบผลกระทบจานวนประมาณ 1.4 ลานครวเรอน - ผลการวเคราะหทางเศรษฐมตของอปสงคนาเขาเนอโค กระบอ แชเยนแชแขง

47

Page 59: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาวเคราะหความพรอมของไทยในการทาขอตกลงการคาเสร ศกษาผลกระทบการจดตงเขตการคาเสร ไทย – ออสเตรเลย ตอสนคาเกษตรทสาคญ

ของไทยจากออสเตรเลย พบวา 1) ถาราคานาเขาเนอโค กระบอแชเยนแชแขงของไทยจากออสเตรเลย ลดลงรอยละ 1 จะทาใหอปสงคการนาเขาเนอโคกระบอ แชเยนแชแขงจากออสเตรเลยสงขนรอยละ 2.22 2) ถาอตราภาษนาเขาเนอโค กระบอแชเยน แชแขง ของไทยลดลงรอยละ 1 จะทาใหอปสงคการนาเขาเนอโค กระบอ แชเยนแชแขงของไทยจากออสเตรเลยเพมขน รอยละ 1.14 3) หากภาษเปน 0 จะทาใหการนาเขาเนอโค กระบอแชเยนแชแขงของไทยจากออสเตรเลยเพมขนรอยละ 114

ขอเสนอแนะ - -

48

Page 60: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการ WTO Watch ขอตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลย: รายงานและบทวเคราะห

โครงการ WTO Watch ขอตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลย: รายงานและบทวเคราะห ภาคท 4 ไทย-ออสเตรเลยภายหลงการทาขอตกลงการคาเสร เรอง หนงปความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลย

ผลกระทบ ประโยชนทคาดวาจะไดจากการทาขอตกลงการคาเสรกบออสเตรเลยมไดมมากเทากบทปรากฏในงานวจยทมไดใหความสาคญกบการเปลยนแปลงเชง พลวตร ในขณะทการเลยงโคขนโคนมและการผลตผลตภณฑนมในประเทศไทยตองเผชญกบชะตากรรมแหงการเปลยนแปลงอยางสาหส

- ตลาดเนอโคและเกษตรกรผเลยงโคเนอกไดรบผลกระทบจากความตกลงดงกลาวไมนอยเชนกน โดยในป 2548 ไทยลดภาษนาเขาเนอโคแชแขงจากออสเตรเลยลงเหลอรอยละ 40 จากเดมรอยละ 51 โดยมโควตาการนาเขาท 776 ตน (การนาเขาสวนเกนจากปรมาณทกาหนดจะตองเสยภาษในอตราปกต) - การลดภาษดงกลาวทาใหมการนาเขาเนอโคแชแขงจากออสเตรเลยถง 680 ตน แมวาราคาเนอโคจากออสเตรเลย จะยงสงกวาเนอโคในประเทศเลกนอย - ในป 2549 ไทยจะตองลดภาษดงกลาวลงเหลอรอยละ 37.25 และเพมโควตา การนาเขาเปน 800 ตน จงเปนทคาดวา เนอโคจากออสเตรเลยจะเขาสตลาดมากขนเรอยๆ จากการลดภาษลงทกป และจะลดภาษลงเหลอรอยละ 0 ในป 2563

ขอเสนอแนะ - -

49

Page 61: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาความตกลงวาดวยความสมพนธทางเศรษฐกจทใกลชดยงขน (CER – FTA) ไทย – ออสเตรเลย

โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย

ผลกระทบ - ผลตภณฑจากเนอสตวเปนภาคการผลตทไดรบผลกระทบในดานลบ จากการปรบลดอตราภาษนาเขารอยละ 45.3 ทาใหประเทศไทยนาเขาเพมขนรอยละ 44.10 โดยนาเขาจากออสเตรเลยเพมขนรอยละ 158.9 - การนาเขาดงกลาวทาใหดลการคาของไทยลดลง 6.86 ลานดอลลารอเมรกนโดยจะไดรบผลกระทบในดานลบในปทายๆ ของความตกลงโดยเฉพาะอยางยงในป พ.ศ.2568 ซงอตราภาษจะปรบลดเหลอรอยละศนย

ผลกระทบทเกดขน ในชวง 10 เดอนแรกของป 2548 คอ เนอสตวสาหรบการบรโภคมการนาเขาจรงเพมขน 41.4% ซงมการเตบโตทลดลงจากป 2547 (72.7%)

ขอเสนอแนะ - - รฐบาลตองเรงปฏบตตามแนวทางรองรบผลกระทบดานลบภายใน 15 ป นบจากป 2548อยางจรงจง - แนวทางรองรบและพฒนาอตสาหกรรมโคเนอระยะยาวตองจดตงคณะกรรมการกจการโคเนอ แหงชาต เพอจดเครอขายการผลตใหเชอมตอถงกนอยางเปนระบบ - การขนทะเบยนฟารมและผเลยงโคเนอ เพอนาไปสฟารมมาตรฐาน - ปรบปรงบารงพนธโคเนอใหเตบโตเรว และตรงตามความตองการของตลาด - สงเสรม/สนบสนนในการพฒนาอาหารหยาบโปรตนสง เพอลดตนทนการผลต - พฒนาระบบตลาดเนอโคใหเปนไปตามกลไกตลาดมากขน - พฒนาโรงฆาสตวใหมมาตรฐานถกสขลกษณะเปนทยอมรบตามมาตรฐานสากล - สรางมลคาเพมในการแปรรปเนอ การชาแหละเปนชนสวนตางๆ

50

Page 62: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 5 อตสาหกรรมนมและผลตภณฑ อตสาหกรรมเนอโค อตสาหกรรมวสกและไวน

โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA II อตสาหกรรมโคเนอ: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ผลกระทบ - ดานภาษ 1) ปจจบนเนอโคแชเยนและแชแขงตามพกดศลกากร HS 0201 และ HS 0202 เปนประเภทสนคาออนไหวถกกาหนดภาษนาเขารอยละ 51 ซงไมมการกาหนดเปนโควตา แตนามาตรการปกปองพเศษมาใชคอ ถานาเขาเกนกวาปรมาณทกาหนดจะจดเกบภาษในอตราปกตตามอตราของ WTO 2) เมอทาเขตการคาเสรระหวางไทย-ออสเตรเลยตองลดภาษทนทเหลอรอยละ 40 ในป 2005 และลดลงเหลอรอยละ 36 ในป 2011และลดลงรอยละ4 ในปตอๆ ไปจนเหลอรอยละ 0 ในป 2020 รวมทงยกเลกการกาหนดปรมาณการนาเขาดวย - จากการประมาณการโดยไมนาเรองมาตรการปกปองพเศษเขามาพจารณาพบวา 1) การลดภาษจะสงผลใหราคาเนอโคแชเยนและแชแขง ลดลงเทากบรอยละ 7.5 ในป2005 2) จากคาความยดหยนของราคาเปรยบ เทยบทไดเทากบ 0.13 นน ประมาณการไดวาปรมาณการนาเขาเนอแชเยนและแชแขงจากออสเตรเลยจะเพมขนทงสนรอยละ 6.1 - จากการประมวลความคดเหนของผใหสมภาษณ ไดแก การสมภาษณเจาหนาทของรฐทเกยวของ ผประกอบการรายใหญ เกษตรกร

1) ผลกระทบตอเกษตรกรรายยอย - ผลกระทบจะมมากหรอนอยจะขนอยกบ 2 ปจจย ปจจยแรก ตนทนนาเขาโคมชวตจากออสเตรเลย ถาราคานาเขาโคมชวตจากออสเตรเลยทนามาขนในไทยมราคาถกกวาหรอใกลเคยงกนกบราคาโคเนอในไทย จะมผลทาใหราคาโคเนอในไทยตองปรบตว ลดลงเพอแขงขนกบโคจากออสเตรเลยทนาเขามาขนตอในไทย ปจจยทสองขนอยกบเนอโคแชเยนและแชแขงทนาเขามาจากออสเตรเลยจะเขามาแยงสวนแบงตลาดโคเนอในประเทศไทยได ซงผลกระทบแรกจะทาใหเจาของฟารมรายใหญผลตเนอโคเขาสตลาดไดนอยลง และทาใหมตลาดจาหนายเนอลดลงทาใหตองลดการผลตลง เปนผลทาใหรบซอโคเนอทจะนามาขนจากเกษตรกรลดลงหรอรบซอในราคาทถกลง ซงจะมผลทาใหเกษตรกรรายยอยมรายไดนอยลง และเมอเกดการขาดทนขนกจาเปนทจะตองออกจากตลาดไป 2) ผลกระทบตอผประกอบการรายใหญ - ผประกอบการหรอเจาของฟารมรายใหญทมระบบบรหาร จดการทไดมาตรฐาน และเปนผผลตเนอโคคณภาพเขาสตลาดเนอโดยตรงจะไดรบผลกระทบในดานบวก ในแงของโคมชวตทนาเขาจากออสเตรเลยมาขนตอในไทยมราคาถกลงหรอราคาใกลเคยงกบโคเนอในประเทศ ผประกอบการกจะเปลยนจากทรบซอจากเกษตรกรรายยอยในประเทศมารบซอจากออสเตรเลยแทนซงทาใหไดโคเนอทมคณภาพดกวา

51

Page 63: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 5 อตสาหกรรมนมและผลตภณฑ อตสาหกรรมเนอโค อตสาหกรรมวสกและไวน

โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA II อตสาหกรรมโคเนอ: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ผลกระทบ พบวา 1) มความกงวลในเรองสวนแบงตลาดทอาจจะลดลงไดจากการทราคาเนอโคแชเยนและแชแขงถกลงจากการทา FTA ผประกอบการจะหนไปซอเนอโคทราคาถกกวาและคณภาพดกวาโดยเปรยบเทยบ 2) ในกรณทผประกอบการในประเทศไมเปลยนแปลงทศทางการซอเนอโคจากไทยไปซอจากออสเตรเลย แนวโนมทอาจจะเกดขนไดคอ การรบซอโคขนในราคาทถกลงซงจะมผลกระทบตอเกษตรกรผเลยงโคโดยตรง ในดานรายไดทลดลงไปจากเดม 3) ในกรณทผเลยงโคขนหนไปนาเขาโคมชวตจากออสเตรเลยแทนการซอโคจากเกษตรกรไทยมาขนตอ จะเปนการปดโอกาสใหเกษตรกรทเลยงโคไมไดมาตรฐานตองออกจากวงจรไปเพราะไมสามารถแขงขนได

เจรญเตบโตเรวกวา อกทงยงทาใหเปนการลดตนทนคาอาหารทใชในการขนโคลงได กาไรกจะเพมมากขน - ผลกระทบในดานลบ จะเกดขนในกรณทเนอโคชาแหละนาเขาเพมมากขน จะทาใหเกดการแยงสวนแบงตลาดโคเนอในประเทศ และถาความนยมบรโภคเนอของคนในประเทศหนไปนยมบรโภคเนอทนาเขาจากออสเตรเลยแทนเนอทผลตไดในประเทศ 3) ผลกระทบตอธรกจอนๆ ทเกยวของ - หากการแขงขนของอตสาหกรรมการผลตโคเนอของประเทศไทย ไมสามารถตอสกบอตสาหกรรมการผลตโคเนอของประเทศออสเตรเลยได ไมเพยงแตเกษตรกรรายยอยเทานนทจะไดรบผลกระทบ แตผลทเกดขนดงกลาวจะสงผลตอผประกอบการในธรกจอนๆ อกดวย เชน ผประกอบการอาหารสตว อาหารเสรมตางๆ เชน กากออย กากนาตาล กากรา เปลอกสปปะรด มนสาปะหลง ขาวโพดเปนตน ผประกอบการดานยาปองกนโรคและวคซน ผใหบรการดานการผสมเทยม แรงงานทถกวาจางทางานในฟารมหรอในไร โรงฆาสตว พอคาปลกและพอคาสงเนอโคชาแหละ เปนตน

ขอเสนอแนะ 1. เกษตรกร - เกษตรกรควรปรบตวเพอใหสามารถแขงขนในดานราคาไดคอ การพยายาม

รายงานไดกาหนดยทธศาสตรโคเนอ ดงน - ปรบโครงสรางการผลต ดวยการขนทะเบยนฟารม ปรบปรงบารงพนธโคและ

52

Page 64: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 5 อตสาหกรรมนมและผลตภณฑ อตสาหกรรมเนอโค อตสาหกรรมวสกและไวน

โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA II อตสาหกรรมโคเนอ: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ขอเสนอแนะ ลดตนทนการผลตการเลยงโคขน เนนการใชวตถดบทมอยในทองถนมาเปนอาหารเลยงโค อกแนวทางคอ การเพมผลผลต ซงเกษตรกรควรใหความสาคญกบหญาหรออาหารทใหโคกน เพราะการไดรบอาหาร และสารอาหารทครบถวนจะนามาซงความสมบรณของโค - ในการแขงขนดานคณภาพของเนอโค สงทเกษตรกรจะตองใหความสาคญประกอบดวย สายพนธของโคเนอและการปรบปรงหรอบารงสายพนธเพราะวาลกษณะและคณภาพของเนอทไดจากโคเนอแตละพนธ รวมทงอตราการเจรญเตบโต ขนาดและรปรางจะมความแตกตางกนไป - เกษตรกรตองมการควบคมทางดานสขภาพอนามย และการปองกนโรคระบาด เนองจากเปนเรองทผบรโภคใหความสาคญอยางมาก 2. รฐบาลและเอกชน - รฐบาลและเอกชนควรรวมมอกนกาหนดรปแบบฟารมโคเนอมาตรฐาน และเขมงวดในการตรวจสอบ ดแลการจดตงตลาดหรอศนยซอขายโคในแตละภมภาค - รฐบาลควรสงเสรมการเรยนรรวมกนและการรวมกลมของเกษตรกรใหจรงจงมากขน - รฐบาลควรจดหาแหลงเงนกหรอเงนลงทนดอกเบยตาใหกบเกษตรกรและ

อาหารหยาบทใหโปรตนสง เพอเพมผลตภาพของอตสาหกรรมโคเนอ - พฒนาและปรบปรงโรงฆาใหไดมาตรฐานสากล - จดระบบฐานขอมลเพอบรหารจดการหวงโซอปทานโคเนอใหสอดรบกบอปสงค และสามารถตรวจสอบยอนกลบถงแหลงทมาของผลตภณฑได (Traceability) - มการพฒนาระบบตลาดโคเนอทเขมแขง - สนบสนน สงเสรม และจดระบบใหเกษตรกรเลยงโคเนอในเขตชายแดนไทยทตดตอกบประเทศเพอนบานและ/หรอสงเสรมการเลยงในฝงชายแดนประเทศเพอนบานเพอใหไดโคเนอมาตรฐานและยงเปนการลดการลกลอบนาเขาโคและการระบาดของโรคสตวในประเทศ - จดตงคณะกรรมการกจการโคเนอแหงชาต เ ทาหนาท ดงน 1) ตดตามความเคลอนไหวดานอปสงคและอปทานโคเนอและผลตภณฑในประเทศและตางประเทศทสงผลกระทบผประกอบการโคเนอในประเทศ 2) ประมาณการความตองการเนอโคในแตละปลวงหนา 3) บรหารจดการใหมเนอโคเพยงพอและสอดรบกบความตองการเนอโคในประเทศและ/หรอขยายตลาดโคเนอไปยงประเทศใกลเคยง 4) ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของในการออกกฎหมาย กฎกระทรวง

53

Page 65: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ)

ประเดน

โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ฉบบท 5 อตสาหกรรมนมและผลตภณฑ อตสาหกรรมเนอโค อตสาหกรรมวสกและไวน

โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA II อตสาหกรรมโคเนอ: ยทธศาสตรรองรบผลกระทบ FTA

ขอเสนอแนะ ตดตามการใชเงนลงทนใหถกวตถประสงค สงเสรมและจดการหาแหลงนาเพอการเพาะปลกหญาอาหารโค เพอชวยลดตนทนในการเลยงโคและเพมผลผลตไปพรอมๆ กน - รฐบาลควรดาเนนการในเชงรกโดยการประชาสมพนธรณรงคสงเสรมใหคนในประเทศหนมานยมบรโภคเนอโคมากขน โดยเนนเรองคณคาทางโภชนาการตอการเจรญเตบโตของเดก - ในภาพรวมอาจจาเปนจะตองมคณะทางานเพอกาหนดนโยบายเกยวกบการบรการจดการดานโคเนอ และเนอสตวอนๆ เพอคมในดานปรมาณและคณภาพการผลต รวมถงสรางความเขมแขงในดานการตอรองใหกบเกษตรกรผมสวนเกยวของกบการปศสตว ตอไป

กฎระเบยบเพอใหการทางานของ คณะกรรมการฯ สมฤทธผลตามเปาหมาย 5) มความเปนอสระในการกากบดและบรหารจดการหวงโซอปทานโคเนอและปจจยการผลตทใชในการผลตอาหารโคเนอ เพอประโยชนตอผประกอบการตลอดหวงโซอปทาน

54

Page 66: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย) (ตอ) ประเดน ความตกลงการคาเสร ไทย – ออสเตรเลย โอกาสสงออกของไทย

ผลกระทบ - เนอโคแชเยน แชแขง เปนสนคาเกษตรทคอนขางออนไหว และเกยวของกบเกษตรกรจานวนมาก จงมการลดภาษนาเขาเปน 0 โดยใชระยะเวลายาวนานกวาสนคาเกษตรทไมออนไหวอนๆ เพอใหมเวลาในการปรบตว และมการใชมาตรการปกปองพเศษ (Special Safeguards) - หากปใดทมการนาเขาสนคาเนอโคแชเยน แชแขงนนสงเกนกวาปรมาณทกาหนดไว หรอทเรยกวา Trigger Level (คานวณจากปรมาณการนาเขาเฉลยยอนหลง 3 ป (ป 2543-2545) โดยคานงถงความเปนไปไดในเชงพาณชย) ประเทศไทยสามารถกลบไปเกบภาษกบปรมาณนาเขาเนอโคสวนเกน Trigger Level นน ทอตราเดมกอนเรมลดภาษ หรอทอตราปกต (MFN rate) ของสนคานนได โดยใชอตราใดอตราหนงทตากวา เชน เนอโค อตราภาษเดมกอนเรมลดอยท 51% โดยในปท 1 อตราภาษดงกลาวจะลดเหลอ 40% และปท 3 จะลดเหลอ 34.7% โดยกาหนดปรมาณนาเขาในปท 3 ไดเพยง 855.54 ตน ดงนน หากมการนาเขาเกนปรมาณดงกลาว สวนทเกนจะตองกลบไปเสยภาษในอตราทสงขน คอ ท 51% ซงเชอวามาตรการดงกลาวจะชวยปกปองการนาเขาโคเนอไดในระดบหนง - เกษตรกรผเลยงววไทยมศกยภาพสงในการพฒนาคณภาพ และเนอโคทนาเขาจากออสเตรเลยสวนใหญใชในอตสาหกรรมอาหารสงออกและในภตตาคารระดบสง ซงเปนคนละตลาดกบเนอโคในประเทศไทย ดงนน จงไมมผลกระทบตอการคาเนอโคในประเทศมากนก

ขอเสนอแนะ -

55

Page 67: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-นวซแลนด) ประเดน โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด (ดานการเกษตร)

ผลกระทบ - โคเนอเปนสนคาออนไหวทคาดวาจะสงผลกระทบตอภาคการเกษตรของไทย - นวซแลนดมขดความสามารถในการแขงขนสงกวาผผลตไทย - ประโยชนทไทยจะไดรบจากความตกลงการคาเสรระหวางไทยกบนวซแลนด คอ ความรวมมอในการพฒนาดานปศสตว ซงเปนสาขาทนวซแลนดมศกยภาพการผลต อกทงยงเปนโอกาสสาหรบการรวมลงทนเพอสงออกไปยงประเทศทสาม

- เนอววเปนสนคาออนไหวเชนเดยวกนกบนมและผลตภณฑทมการเปดตลาดระหวางไทยและนวซแลนด โดยจะลดภาษเหลอ 0% ภายใน 10-15 ป (ป 2563) เนองจากเปนสนคาทไทยไมมศกยภาพเพยงพอทจะแขงขนได จงตองใชระยะเวลาในการปรบตวนานกวาสนคาประเภทอน เพอใหสามารถแขงขนได - เนอววและเครองในววจดอยในกลมสนคาทมมาตรการปกปองพเศษ ไทยและนวซแลนดไดตกลงใหมการใชมาตรการปกปองพเศษ (Special Safeguards) สาหรบสนคาเกษตรทเปนสนคาออนไหว เพอใหภาคการผลตภายในประเทศมเวลาปรบตว กลาวคอ หากมการนาเขาสนคาดงกลาวเกนปรมาณทกาหนด (Trigger Volume) ประเทศผนาเขาสามารถกลบไปขนภาษทอตราเดมกอนเรมลดหรออตรา MFN ในขณะนน โดยใชอตราใดอตราหนงทตากวา - ไทยสามารถใชมาตรการปกปองพเศษได จนถงป 2558 และ 2563 และเมอเกดความเสยหายกสามารถใชมาตรการปกปอง (Safeguards) ไดเปนการชวคราว เพอใหมเวลาปรบตวเชนกน

ขอเสนอแนะ รฐบาลตองเรงปฏบตตามแนวทางรองรบผลกระทบดานลบภายใน 15 ป นบจากป 2548อยางจรงจง

-

56

Page 68: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-นวซแลนด) (ตอ) ประเดน ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด

ผลกระทบ - ไทยตองเปดตลาดเนอววซงเปนสนคาทนวซแลนดมศกยภาพในการผลตสง และเปนรายการสนคาออนไหวของไทย - สนคาปศสตวและผลตภณฑ เชน เนอโคและเครองใน เปนสนคาทนวซแลนดจะไดรบประโยชนจากการลดภาษ ราคาทตาลงสงผลใหมการนาเขาจากนวซแลนดมากขน โดยจะมสวนทาใหมการบรโภคสนคาจากนวซแลนดแทนสนคาของไทย

ขอเสนอแนะ - สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-จน)

ประเดน การศกษาโอกาสและผลกระทบจาก การจดตงเขตการคาเสรไทย-จน กรณ Early Harvest

ผลกระทบ - ผลกระทบจากการลดภาษ พบวา ไทยจะนาเขาโคเพมขน เนองจากกอนการทา FTA ไทยเกบอตราภาษนาเขา 10% การลดภาษนาเขาเหลอ 0% คาดวาจะมการนาเขาโคมากขน เนองจากการเลยงโคในประเทศยงไมเพยงพอกบความตองการบรโภค ทงน อาจจะมผลกระทบตอผเลยงโคภายในประเทศดวย - สาหรบ เนอสตวใชบรโภค พบวา ไทยจะนาเขาเนอโคเพมขน เนองจากเดมประเทศไทยเกบอตราภาษนาเขาคอนขางสงถง 60% ทาใหไมมการนาเขาจากจน การลดภาษนาเขาเหลอ 0% คาดวาจะมผลกระทบใหมการนาเขาสนคากลมน เนองจากตนทนการผลตของไทยคอนขางสง ประกอบกบความตองการบรโภคจะเพมขนหากราคาลดลง - ปญหาและอปสรรคทไดจากการศกษา คอ ตนทนการผลตของไทยสงเมอเทยบกบจน เนองจากคาแรงงานของจนตากวาและผลผลตตอหนวยสงกวาไทย ศกยภาพของพนทและแหลงนาของจนคอนขางด

ขอเสนอแนะ การจดเตรยมมาตรการเพอสงเสรม โอกาสและรองรบผลกระทบ ควรดาเนนการ ดงน 1. ในระยะสน - เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรใหครอบคลมสนคาเกษตรทไทยมการคากบจน ทงมาตรฐานสนคาเกษตรสงออก และนาเขา - เขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา และรบรองคณภาพมาตรฐาน โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง เชน ดานประมง เปนตน

57

Page 69: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-จน) (ตอ)

ประเดน การศกษาโอกาสและผลกระทบจาก การจดตงเขตการคาเสรไทย-จน กรณ Early Harvest

- จดสรางหองปฏบตงานตรวจสอบ รบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหดานควบคมการสงออกและนาเขาอยางทวถง 2. ในระยะยาวควรทาวจยและพฒนาดาน - การเกษตร ไดแก การปรบปรงพนธพชและพนธสตว ใหหลากหลายเพอการผลตสนคาใหมๆ รวมถงการวจยดาน GMOs ของสนคาเกษตรเพอเตรยมการรองรบการแขงขนในอนาคต เทคโนโลยกอนและหลงการเกบเกยว เทคโนโลยดานการแปรรป ผลตภณฑและบรรจภณฑ

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-จน) (ตอ)

ประเดน โครงการศกษายทธศาสตรการทา FTA ของไทย โครงการศกษาผลกระทบทเกดจากการเปดเสรการคาอาเซยน-จน ผลกระทบ โคเนอเปนสนคาทไดรบผลกระทบดานลบจากการเปดเสร ในชวงป 2005-2010 ภาคการผลตทมการนาเขาเพมขนสงมากและตอเนอง

ไดแก ภาคการผลตท 19 (ผลตภณฑเนอสตว) นาเขาเพมขนรอยละ5,600.00 และภาคการผลตท 20 (ผลตภณฑเนอสตวอนๆ) นาเขาเพมขนรอยละ 428.57

ขอเสนอแนะ - - สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-สหรฐอเมรกา)

ประเดน ลงนามเพอลมสลาย ขอตกลงเขตการคาเสรผลกระทบตอทรพยากรชวภาพ สทธการเกษตร และภาคเกษตรกรรมไทย เรองท 5 ผลกระทบจากการเปดเสรสนคาเกษตร: การคาสนคาเกษตร กรณไทย-สหรฐฯ และหนงสอขอตกลงเขตการคาเสรไทย-สหรฐอเมรกา บทท 6 การเกษตร เรอง บนเสนทางสการคาเสรการเกษตร ความคาดหวงและบทเรยน

ผลกระทบ บทความไดอางถงรายงานการศกษาเรองผลกระทบจากการทาความตกลงการคาเสรไทย-สหรฐฯ ทดาเนนการศกษาโดยสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (ทดอารไอ) ในป 2546 วา “แมความความตกลงทางการคาเสรไทย-สหรฐฯ จะชวยเพมปรมาณการคาและการขยายตวทางเศรษฐกจซงเปนผลดตอผบรโภคและผผลตทใชสนคาเกษตรเปนวตถดบ แตกอาจสงผลกระทบรนแรงตอเกษตรกรจานวนมาก โดยเฉพาะเกษตรกรทผลตสนคาแขงขนกบสนคาสงออก

58

Page 70: FTA Agri Finalreport

สนคาโคเนอ (กรณศกษา ไทย-สหรฐอเมรกา) (ตอ)

ประเดน ลงนามเพอลมสลาย ขอตกลงเขตการคาเสรผลกระทบตอทรพยากรชวภาพ สทธการเกษตร และภาคเกษตรกรรมไทย เรองท 5 ผลกระทบจากการเปดเสรสนคาเกษตร: การคาสนคาเกษตร กรณไทย-สหรฐฯ และหนงสอขอตกลงเขตการคาเสรไทย-สหรฐอเมรกา บทท 6 การเกษตร เรอง บนเสนทางสการคาเสรการเกษตร ความคาดหวงและบทเรยน

ของสหรฐฯ สวนผประกอบธรกจฟารมปศสตวขนาดเลกทมตนทนสง โดยเฉพาะอยางยง ผเลยงหม และววอาจจะตองเลกกจการ”

ขอเสนอแนะ รฐบาลไทยจงควรเรงปรบโครงสรางภาษและกระบวนการศลกากร เพอใหสนคาไทยมตนทนวตถดบลดลง และเรงเพมผลตภาพในภาคเกษตร ตลอดจนชวยเหลอใหเกษตรกรรายยอยสามารถปรบตวได

59

Page 71: FTA Agri Finalreport

สนคาไหม

สนคาไหม (กรณศกษา ไทย-ออสเตรเลย FTA) ประเดน ผาและผลตภณฑไหมไทยในออสเตรเลย: มโอกาสโตแตยงตองเปดเกมรกหนกขน

ผลกระทบ สนคาผาไหมและผลตภณฑโดยรวมในตลาดออสเตรเลยมการขยายตว ขอเสนอแนะ 1. เรงปรบกลยทธทงดานการผลตและการตลาดอยางตอเนอง เพอกอใหเกดความไดเปรยบในการแขงขนทงในสวนของการมความไดเปรยบดานตนทนทตา อน

เกดจากประสทธภาพการประกอบการทเหนอกวาดวยการปรบปรงระบบการบรหารตนทนการผลตใหตาลง 2. การเพมระดบมาตรฐานการดแลรงไหมใหมเปอรเซนตรงเสยนอยทสด โดยอาศย เทคโนโลยททนสมยเขามาชวย การเพมผลผลตหมอนตอหนวยพนท การปรบปรงคณภาพการผลตเสนไหม และการควบคมมาตรฐานวตถดบ 3. การควบคมการจดการและการสงมอบ 4. เรงสรางการมความไดเปรยบดานความแตกตาง เพอรกตลาดระดบกลาง และขยบไปยงตลาดระดบบนมากขน 5. การกระจายกลมเปาหมายจากรายบคคลไปยงกลมโรงแรมหรอสปา ในสวนของผลตภณฑผาไหมอยางกลมสนคาเครองประดบตกแตงบานดวย โดยอาศยจดแขงดานฝมอทชานาญและประณตของแรงงานไทย แตทงนกตองกาหนดราคาสนคาในระดบทเหมาะสมและสามารถแขงขนไดดวย ควบคกบการเพมมลคาสนคาดวยความคดสรางสรรค การสรางตราสนคาของตนเอง 6. การพฒนาคณภาพและรปแบบของสนคา โดยควรเนนการออกแบบทมเอกลกษณเฉพาะตวทอาจจะเปนการผสมผสานระหวางวฒนธรรมของไทยและออสเตรเลย เพอใหเขาถงกลมผบรโภคชาวออสเตรเลย รวมถงนกทองเทยวทเขาไปเยอนออสเตรเลย

สนคาไหม (กรณศกษา ไทย-จน FTA)

ประเดน โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย ผลกระทบ การคาไหมของไทยจาการเปดเขตการคาเสรจะไมไดรบประโยชนมากนกเนองจากสวนใหญไทยนาเขาไหมจากจนมากกวาการสงออก ขอเสนอแนะ -

60

Page 72: FTA Agri Finalreport

สนคาไหม (กรณศกษา ไทย-สหรฐอเมรกา FTA) ประเดน การศกษาผลกระทบจากการทาเขตการคาเสรไทย-สหรฐอเมรกา: กรณสนคาเกษตรทมโควตานาเขา

ผลกระทบ ไหมดบจะไมไดรบผลกระทบจาการทา FTA กบสหรฐอเมรกา ขอเสนอแนะ - สนคาไหม (กรณศกษา ไทย-เกาหลใต FTA)

ประเดน โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย ผลกระทบ ไทยไมมศกยภาพในการสงออกไปยงเกาหลใต ขอเสนอแนะ - สนคาไหม (กรณศกษา ไทย-แคนาดา FTA)

ประเดน โครงการศกษาความเปนไปไดในการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจและการจดทาการคาเสรระหวางไทยแคนาดา ผลกระทบ ไหมเปนสนคาทมศกยภาพการสงออกไปแคนาดา เนองจากแคนาดานาเขาไหมจากไทยจานวนมาก และไทยมสวนแบงการตลาดสง ขอเสนอแนะ -

61

Page 73: FTA Agri Finalreport

สนคาไหม (กรณศกษา ไทย-คเจรจาการคาโดยรวม FTA)

ประเดน โครงการวจยเพอประมวลผลและวเคราะหขอมลอตสาหกรรม โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงาน

เลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA I. ยทธศาสตรสนคาเกษตร 23 รายการ

ผลกระทบ การจดตงเขตการคาเสรจะมผลตอการเปลยนแปลงโครงสรางการคาระหวางประเทศของไทยในดานมลคาการสงออกสนคาหตถอตสาหกรรมของไทยสามารถเพมขน เชน ผาไหม

- เสนไหมดบพนธพนเมอง จดอยใน Niche Market และ เปนสนคาทพอจะมศกยภาพในเชงพาณชย - เสนไหมดบพนธตางประเทศเปนสนคาทไมมศกยภาพในการผลตและมการนาเขาจานวนหนง

ขอเสนอแนะ - 1. ขนทะเบยนเกษตรกรทเลยงไหมเพอจดระดบขดความสามารถในการผลตใหชดเจนซงจะยงประโยชนตอการจดการดานสงเสรมการเกษตร และ ดาน Supply Management ตลอดจนการพฒนาไปสอาชพอนในกรณทจาเปน 2. สงเสรมใหเกษตรกรเลยงไหมพนธไทยหรอพนธพนเมอง เนองจาก เสนไหมดบ (เสนไหมทยงไมตเกลยว) พนธพนเมองยงเปนทตองการของตลาดและผลตไดไมพอเพยงเนองจากสนคามคณลกษณะพเศษแตกตางจากเสนไหมทไดจากไหมพนธ ตางประเทศ สวนการผลตเสนไหมพนธลกผสมตางประเทศเพอใหไทยสามารถแขงขนในอตสาหกรรมไหมและผลตภณฑไหมไดและมวตถดบไหมอยางพอเพยงควรใหมการนาเขาเสนไหมดบและเสนดายไหมพนธตางประเทศทใชเปนเสนไหมยนทดสาหรบอตสาหกรรมทอผาไหมไทย 3. มงเนนมาตรการในการจดการฟารมเพอเพมผลตภาพการผลตตามแนวทาง Good Agricultural Practice (GAP) ทเชอมตอกบ Good Manufacturing Practice (GMP) อยางเปนระบบ/มเครอขายทรบชวงตอกนไดเปนลกโซ (Supply/Value Chain Management)

62

Page 74: FTA Agri Finalreport

สนคาไหม (กรณศกษา ไทย-คเจรจาการคาโดยรวม FTA) (ตอ)

ประเดน โครงการวจยเพอประมวลผลและวเคราะหขอมลอตสาหกรรม โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงาน

เลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA I. ยทธศาสตรสนคาเกษตร 23 รายการ

ขอเสนอแนะ

4. ควรลดอตราภาษนาเขาเสนไหมดบในระบบโควตาตามขอผกพน WTO จากปจจบน(รอยละ 20) เพอใหอตสาหกรรมผาไหมและผลตภณฑไหมทสรางรายไดสงออกทสาคญของไทยสามารถแขงขนได และคอยๆ ลดสดสวนการใชในประเทศตอการนาเขาเพอใชผลตผาทอในประเทศหรอสงออกเพอใหเกดการแขงขนทเปนธรรมตอผประกอบการ และชวยลดการลกลอบไหมจากตางประเทศ โดยภาครฐอาจจะทาการเปดเสรโดยมมาตรการชวยเหลอผประกอบการภายในประเทศควบคไปดวย

สนคาไหม (กรณศกษา ไทย-ประเทศอน FTA)

ประเดน โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย ผลกระทบ ไหมและสงทอททาจากไหมไมเขาขายในสนคาทมศกยภาพในการสงออกไปยงประเทศตางๆ ไดแก แคนาดา อารเจนตนา บราซล อตาล สหราชอาณาจกร

ฝรงเศส เยอรมนน ชล เมกซโก รสเซย ยเครน แอฟรกาใต การตา อยปต และซาอดอาระเบย ขอเสนอแนะ -

63

Page 75: FTA Agri Finalreport

สนคาปาลมนามน

สนคาปาลมนามน (กรณศกษา ไทย-อนเดย FTA) ประเดน โครงการศกษากลยทธการเจรจาจดทาเขตการคาเสรไทย-อนเดย

ผลกระทบ สนคาทมศกยภาพในการสงออก ไดแก นามนปาลม ขอเสนอแนะ - สนคาปาลมนามน (กรณศกษา ไทย-AFTA)

ประเดน การวเคราะหทางเศรษฐกจของอตสาหกรรมปาลมนามนในประเทศไทย ผลกระทบ - ผลกระทบตอเกษตรกร โดยเฉพาะเกษตรกรรายยอยจะไดรบผลกระทบมากทสด โดยการลดอตราภาษนาเขาจะทาใหราคานามนภายในประเทศปรบตวลดลง

มาอยในระดบเดยวกบราคานามนนาเขา ในขณะทตนทนการผลตผลปาลมของเกษตรกรไทยอยในระดบสงและผลผลตตากวาประเทศคแขง เชน มาเลเซย และอนโดนเซย ปรมาณการใชปยของเกษตรกรอยในอตราทตาเนองจากไมมเงนลงทน ทาใหผลผลตคณภาพตาโดยเฉพาะเกษตรกรรายยอยและมพนทอยในเขตปลกทไมเหมาะสมจะไดรบผลกระทบมากทสด - ผลตอโรงสกดนา มนปาลมดบตองแขงขนกบนามนปาลมดบนาเขาซงในทสดราคานามนปาลมดบในประเทศ จะถกกาหนดโดยราคาตลาดโลก ในสวนของโรงสกดขนาดใหญจะไมมผลกระทบมากนกเนองจากสวนใหญมสวนปาลมเปนของตนเอง แตในสวนของโรงสกดขนาดเลก อาจไดรบผลกระทบมาก หากราคาตกตาจนทาใหเกษตรกรเลกปลกปาลมเนองจากโรงงานขนาดเลกไมมสวนปาลมเปนของตนเอง - ผลตอโรงกลนนามนปาลมบรสทธ จะไดรบผลประโยชนจากการเปดเสรการคา เพราะจะทาใหมนามนปาลมดบปอนโรงงานไดเตมกาลงการผลตและราคาถก แตจะมผลกระทบจากการนาเขานามนปาลมบรสทธทมราคาถกกวาเขามาจาหนายแขงขน ดงนน ผผลตนามนปาลมบรสทธตองหาวธลดตนทนการผลตลง - ผลตออตสาหกรรมตอเนอง ซงใชนามนปาลมบรสทธเปนวตถดบในการผลตจะไดประโยชนจากราคาทตาลง ปรมาณทเพยงพอกบความตองการ และสามารถวางแผนการผลตในระยะยาวได - ผลตอผบรโภค จะบรโภคนามนปาลมบรสทธในราคาทตาลง เนองจากตนทนการผลตตาลง มการแขงขนกนในอตสาหกรรม นามนปาลมสงขน

64

Page 76: FTA Agri Finalreport

สนคาปาลมนามน (กรณศกษา ไทย-AFTA) (ตอ) ประเดน การวเคราะหทางเศรษฐกจของอตสาหกรรมปาลมนามนในประเทศไทย

ขอเสนอแนะ 1. รฐบาลโดยหนวยงานทมหนาทรบผดชอบในสนคาปาลมนามน ควรมการวเคราะหตวเลขปจจยตนทนทสอดคลองกบโครงสรางปจจยการผลตทแทจรง ตองมการศกษาตนทนทแทจรง 2. รฐบาลควรยกเลกมาตรการทเกยวของในการเขาไปแทรกแซงราคาปาลมนามนนามนปาลมดบจากโรงสกด และนามนปาลมบรสทธจากโรงกลน เพอใหมการลงทนทแทจรงสอดคลองกบตนทนทเหมาะสม ใหอตสาหกรรมสามารถแขงขนได 3. รฐบาลควรใชมาตรการกาหนด Zoning แตไมควรใชมาตรการแทรกแซงราคา ควรสรางโครงสรางพนฐานทางการตลาด ใหผลผลตปาลมนา มนมประสทธภาพใหเกษตรกรรวมกลมกนใหม ขนาดใหญ พจารณาการสรางโครงสรางพนฐานโดยไมขดกบขอกาหนดของ WTO เนองจากการแทรกแซงปจจยการผลตจะไมสามารถดาเนนการไดในอนาคต 4. รฐบาลควรสงเสรมใหเกษตรกรและผประกอบการอตสาหกรรมนามนปาลมสรางกลไกในการแกไขปญหาการผลต การตลาดดวยตนเอง โดยรฐบาลควรเปนเพยงผกากบดแล เพอใหการสงเสรมทางดานการคาใหอตสาหกรรมปาลมนามนของไทยมขดความสามารถในการแขงขนได 5. รฐบาลควรใหการสนบสนนโดยการลงทนดานการวจยและพฒนา เพอใหมการใชผลพลอยไดจากการผลตไปใชประโยชนในดานอนๆใหมากขน 6. รฐบาลควรสงเสรมดานการกาหนดมาตรฐาน คณภาพ เพอปองกนมาตรการกดกนการคาทไมใชภาษ (Non Tariff Barrier : NTB) โดยเฉพาะอยางยงหลงจากขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) มผลบงคบใช

สนคาปาลมนามน (กรณศกษา ไทย-สหรฐอเมรกา FTA)

ประเดน การศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-สหรฐอเมรกา: กรณสนคาเกษตรทมโควตานาเขา ผลกระทบ นามนปาลมไมไดรบผลกระทบจากจากการทา FTA ระหวางไทยกบสหรฐฯ ขอเสนอแนะ -

65

Page 77: FTA Agri Finalreport

สนคาปาลมนามน (กรณศกษา ไทย-เกาหลใต FTA) ประเดน โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย

ผลกระทบ ไทยมศกยภาพในการสงออกปาลมนามนไปยงเกาหลใต ขอเสนอแนะ - สนคาปาลมนามน (กรณศกษา ไทย-ประเทศอน FTA)

ประเดน โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย ผลกระทบ ปาลมนามนมศกยภาพสงออกไปยงประเทศรสเซยและยเครนเนองจากเปนตลาดใหมและยงไมมมลคาการคาขายระหวางประเทศคคาทงสอง ขอเสนอแนะ - สนคาปาลมนามน (กรณศกษา ไทย-ประเทศคคาโดยรวม FTA)

ประเดน โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA I. ยทธศาสตรสนคาเกษตร 23 รายการ

ผลกระทบ นามนปาลมและนามนเมลดในปาลม เปนสนคาทพอจะมศกยภาพในเชงพาณชยและมการนาเขาจานวนหนง โดยทควรปรบปรงประสทธภาพนามนเมลดในปาลม ขอเสนอแนะ -

66

Page 78: FTA Agri Finalreport

สนคาชา

สนคาชา (กรณศกษา ไทย- จน FTA) ประเดน โครงการศกษาผลกระทบทเกดจากการเปดเสรการคาอาเซยน-จน

ผลกระทบ ชาจากจนมศกยภาพสงกวาชาทผลตในไทย และสนคาชาเขยวกจดอยในกลมสนคาทออนไหวสงของจน ดงนนจงยงไมมการเปลยนแปลงอตราภาษใดๆตามกรอบเจรจา

ขอเสนอแนะ 1. เนองจากไทยและจนมสภาพภมอากาศและภมประเทศทแตกตางกน ดงนน หากผปลกชาในประเทศมการปรบตวไปปลกชาใหเหมาะสมกบสภาพภมประเทศและภมอากาศของไทยมากขน อาทเชน ชาทปลกมากในภาคเหนอ โดยเฉพาะในดอยอางขาง ดอยขนวาง ดอยแมพลหลวง ซงเปนชาทมคณภาพสงประกอบกบหากมงเนนเฉพาะตลาดระดบบนกยอมสามารถแขงขนในตลาดสงออกได ขณะทหากไมสามารถปรบตวไปปลกชาในกลมดงกลาวไดกควรสนบสนนใหมการเปลยนไปปลกพชชนดอนทดแทน 2. เมอมการนาเขาชาในปรมาณมากจากจน ดงนน เพอใหเกดประโยชนสงสดตอผบรโภค จงควรกาหนดและบงคบใชมาตรฐานการนาเขาสนคาชาทมความชดเจน เพอใหการบรโภคสนคาชาของประชาชนในประเทศมมาตรฐานและปลอดภยตอสขภาพรวมทงควรมมาตรการการออกใบอนญาตอตโนมต (Automatic Licensing) เพอเกบขอมลการนาเขาชาดวย 3. เนองจากมการสนบสนนใหเกดความรวมมอระหวางผประกอบการในภาคอตสาหกรรม เพอใชใบชาจากจนเปนวตถดบในการผลตนาชาปรงพรอมดม ซงจะสงผลใหราคาขายนาชาปรงพรอมดมในประเทศลดลงหรอหากตองการหลกเลยงการแขงขนกบจน ควรมงเนนชาดาและและชาสมนไพร (Herbal Teas) เชน นาดอกคาฝอย หญาหนวดแมว มะตม จบเลยง ชาใบหมอน มาแปรรปใหเปนผงสาเรจรปพรอมชงดมและสงเสรมใหเกดการสงออกสนคาชาแปรรป เชน นาชาปรงสาเรจพรอมดมไปยงประเทศอนๆ ตอไป

67

Page 79: FTA Agri Finalreport

สนคาชา (กรณศกษา ไทย-BIMSTEC FTA) ประเดน โครงการศกษากลยทธการเจรจาจดทาเขตการคาเสรไทย-อนเดย

ผลกระทบ ผลกระทบของ GDP ของไทยทมตอการนาเขาสนคาจาก BIMSTEC ไดแก ชา ซงมผลกระทบในระดบสง เนองจากกลมประเทศดงกลาวเปนผสงออกชาทสาคญ ขอเสนอแนะ - สนคาชา (กรณศกษา ไทย-แคนาดา FTA)

ประเดน โครงการศกษาความเปนไปไดในการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจและการจดทาการคาเสรระหวางไทยแคนาดา ผลกระทบ ชาเปนสนคาทมศกยภาพการสงออกไปแคนาดา เนองจากผประกอบการของไทยมความสามารถในการแขงขนสง ขอเสนอแนะ - สนคาชา (กรณศกษา ไทย-ประเทศอน FTA)

ประเดน โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย ผลกระทบ ชามศกยภาพในการสงออกไปยงประเทศตางๆ ไดแก สหราชอาณาจกร เยอรมนน นอรเวย และ ซาอดอาระเบย ขอเสนอแนะ -

68

Page 80: FTA Agri Finalreport

สนคาชา (กรณศกษา ไทย-คคาโดยรวม FTA)

ประเดน โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตกลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA I. ยทธศาสตรสนคาเกษตร 23 รายการ

ผลกระทบ ชาเปนสนคาทจดอยในใน Blue Box ทยงกากงในเชงพาณชย และมการนาเขาจานวนมาก ขอเสนอแนะ 1. ขนทะเบยนเกษตรกรทปลกชาเพอจดระดบขดความสามารถในการผลตใหชดเจนซงจะยงประโยชนตอการจดการดานสงเสรการเกษตร และ ดานSupply

Management ตลอดจนการพฒนาไปสอาชพอนในกรณทจาเปน 2. สงเสรมและขยายการปลกชาพนธดแทนทพนธพนเมอง เพอทดแทนการนาเขาชาคณภาพ 3. ปรบปรงสภาพสวนชาเกา มการตกแตงและปลกชาพนธดทดแทน 4. ใหความรแกเกษตรกรและสงเสรมเทคโนโลยการผลตและแปรรปชาใหไดมาตรฐาน 5. พฒนาผลตภณฑชาแบบใหมและสรางตลาดเฉพาะ (Niche Market) ทงในและตางประเทศ เชน ตลาดชาผสมสาเรจรป และตลาดชาไมมคาเฟอน เปนตน 6. ใหการสนบสนนดานการเงนแกเกษตรกรเพอการพฒนาการผลตและการตลาด 7. คอยๆลดเงอนไขการนาเขากบการซอชาในประเทศและการแทรกแซงตลาดเพอใหเกษตรกรทไมมศกยภาพตองปรบตวหรอเปดโอกาสใหเกษตรกรรายใหมทมศกยภาพเขามา 8. นาเทคโนโลยสมยใหมมาชวยในการเกบเกยวเพอลดตนทนแรงงาน 9. มงเนนมาตรการในการจดการฟารมเพอเพมผลตภาพการผลตตามแนวทาง Good Agricultural Practice (GAP) ทเชอมตอกบGood Manufacturing Practice (GMP) อยางเปนระบบ/มเครอขายทรบชวงตอกนไดเปนลกโซ (Supply/Value Chain Management)

69

Page 81: FTA Agri Finalreport

สนคากาแฟ

สนคากาแฟ (กรณศกษา ไทย-สหรฐอเมรกา FTA) ประเดน การศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย – สหรฐอเมรกา : กรณสนคาเกษตรทมโควตานาเขา

ผลกระทบ - เมลดกาแฟเปนสนคาทคาดวาจะไดรบผลกระทบ เมอกาหนดสมมตฐานใหอตราภาษนาเขาภายใตการจดทา FTA ไทย – สหรฐฯ ลดมากกวาภายใต WTO รอยละ 5, 10 และ 15 จากการคานวณอตราภาษปกปอง (PT) - เมอพจารณาถงขอมลการผลตและการตลาด รวมถงมาตรการดานการคาอนๆ ทไมใชภาษของไทยและสหรฐฯ นอกเหนอจากการใชราคาในการคานวณอตราภาษปกปอง (PT) ทวเคราะหขางตนแลว คาดวาเมลดกาแฟอาจจะไดรบผลกระทบจากการจดทา FTA ไทย – สหรฐอเมรกา - ผลการวเคราะหอาจมความคลาดเคลอนหรอไมสะทอนผลทแทจรงได เนองจากการนาเขาเมลดกาแฟทมปรมาณการนาเขาบางสวนเปนคนละสายพนธกบทผลตไดในประเทศ ทาใหราคานาเขามความแตกตางกนมากกบราคาในประเทศ ประกอบกบในการศกษาครงนไมไดนามาตรการจากดปรมาณนาเขา และมาตรการการคาอนๆ ทไมใชภาษมาใช ซงทาใหการวเคราะหอาจไมสามารถอธบายผลกระทบไดอยางชดเจน

ขอเสนอแนะ 1. รฐบาลควรเตรยมการหามาตรการรองรบผลกระทบทอาจเกดขน โดยกาหนดยทธศาสตรการผลตและการตลาด (โดยเฉพาะอยางยงการปรบตวของภาคการผลต) ใหสอดคลองและเหมาะสมกบสถานการณการคาทจะเกดขน 2. ควรแตงตงคณะทางานเพอศกษาและวเคราะหผลกระทบเชงปรมาณเปนรายสนคา เพอนาผลการศกษาไปใชประโยชนสาหรบการเจรจา และเพอเตรยมการหามาตรการรองรบผลกระทบตอไป

70

Page 82: FTA Agri Finalreport

สนคากาแฟ (กรณศกษา ไทย-เกาหลใต FTA)

ประเดน การศกษาผลกระทบและการกาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรระหวางอาเซยนกบสาธารณรฐเกาหล

โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย

ผลกระทบ รายการสนคาในตอนท 09 คอ สนคาประเภทกาแฟ ชา และ เครองเทศ คาดวาไมไดรบผลกระทบทงทางดานบวกและดานลบ เนองจากไทยไมมการสงออกไปยงเกาหลใตและแทบจะไมมการนาเขา

กาแฟเปนสนคาเกษตรของไทยทมศกยภาพในเกาหลใต

ขอเสนอแนะ - - สนคากาแฟ (กรณศกษา ไทย- บาหเรน FTA)

ประเดน การศกษาผลการจดตงเขตการคาเสร ไทย – บาหเรน : กรณสนคาเกษตร ตอนท 01-24 ผลกระทบ การจดทา FTA ระหวางไทยกบบาหเรนไมมผลกระทบตอกาแฟ เนองจากแมวาไทยจะตองลดภาษเหลอรอยละ 0 จากทปจจบนเกบภาษนาเขาอยระหวาง

รอยละ 27-35.2 กตาม บาหเรนกไมมศกยภาพในการสงออกกาแฟมายงไทย ขอเสนอแนะ สนคากาแฟ (กรณศกษา ไทย-ประเทศอน FTA)

ประเดน โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย ผลกระทบ สนคากาแฟมศกยภาพสงออกไปยงประเทศแคนาดา ยเครน ขอเสนอแนะ -

71

Page 83: FTA Agri Finalreport

72

สรปผลกระทบและขอเสนอแนะจากทกโครงการในแตละสนคา

สนคาขาว ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-อนเดย FTA สนคาทมศกยภาพในการสงออก ไดแก ขาวเหนยว

ไทย-อนเดย FTA -

ไทย-จน AFTA - ดานอปทานพบวา การทอตราภาษศลกากรลดลงจนเหลอศนย และไมมการกาหนดโควตานน จะทาใหการคาขาวไทยขยายตวเพมขนได ทงน เพราะในป 2544 การนาเขาขาวของจนจากไทยเปนโควตาอยแลว การขยายโควตาจะทาใหขาวไทยสงออกไปจนไดมากขน - ดานอปสงค เขตการคาเสรจะทาใหการคาขาวขยายตวมากขน นนคอ ชาวจนจะมรายไดมากขน ยอมสงผลตอการบรโภคขาวไทยทเปนขาวคณภาพสงเพมขนตามไปดวย - กอนการจดตงการคาเสรพบวา จนมการนาเขาขาวเมลดยาวจากไทย โดยมคแขงคอ สหรฐอเมรกาทสามารถผลตขาวเมลดยาวได และยงมการปรบปรงคณภาพการผลตเพอแขงขนกบขาวไทยนน เมอทาการจดตงเขตการคาเสรอาเซยน-จนกนาจะทาใหไทยมความไดเปรยบมากกวาสหรฐอเมรกาในการแขงขนดวย ตวอยางเชน ขาวจากเวยดนาม เปนตน เพราะจนจะปฏบตกบเวยดนาม กมพชา และลาวเชนเดยวกบปฏบตกบสมาชกองคการการคาโลกอนๆ ภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน-จน - เขตการคาเสรทไมมภาษและโควตาจะทาใหการนาเขาขาวจากประเทศในภมภาคอาเซยนซงไมไดเปนสมาชกองคการการคาโลก แตเปนสมาชกอาเซยน และมการผลตขาวทมความ

ไทย-จน AFTA 1. การเพมผลผลตและลดตนทนการผลต - ผลตขาวคณภาพดในเขตเกษตรเศรษฐกจทเหมาะสม โดยเปนการประกาศเขตเศรษฐกจขาวตามพนธ เชน ขาวหอมมะลและขาวปทมธาน 1 ซงเปนขาวทมศกยภาพในการสงออกไปจน ทงน เพอเพมปรมาณขาวคณภาพดใหมากขนและขจดขาวปน - ภาครฐควรใหการสนบสนนกระบวนการผลตหรอการจดการทชวยลดตนทน หรอเพมประสทธภาพในการผลตขาวไทย ยกตวอยางเชน ภาครฐอาจสงเสรมใหมการทา Benchmarking โดยใชการผลตของจนเปนฐานได - สงเสรมใหเกดการพฒนาพนธขาวของไทยใหดขน โดยเปนการรวมมอกบจน ระหวางรฐกบรฐเนองจากขาวไทยเปนทยอมรบวามคณภาพด ในขณะทขาวจนมผลผลตตอไรสงกวา จงนาจะมความเปนไปไดทจะรวมกนพฒนาพนธขาวใหดขน รวมทงเปนการสรางกระบวนการเรยนรเพอการวจยพนธขาวในประเทศไทยตอไป - วจยเพอปรบปรงพนธและการตานทานโรคทเหมาะสมในแตละพนทโดยเนนการใชเทคโนโลยชวภาพ

Page 84: FTA Agri Finalreport

73

สนคาขาว (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) คลายขาวไทย แตมตนทนทตากวาเขามาแขงขนกบไทยในตลาดจนไดมากขน 2. ดานการแปรรป เนองจากผลตภณฑแปรรปยงสงออกไปจนจานวนนอย แตคนจนมการ

บรโภคผลตภณฑขาวแปรรปจานวนมาก จงตองมแผนงานทจะเพมมลคาขาวเพอการสงออก - สนบสนนการแปรรปผลตภณฑขาว โดยใหมการวจยและพฒนาเทคโนโลยการแปรรปผลตภณฑขาวควบคกบการวจยผลตภณฑขาว เพอเพมมลคาการผลตการสงออก - สนบสนนใหนาผลงานวจยผลตภณฑขาว และการวจยตลาดขาวไปสการปฏบตในเชงพาณชย เพอสงออกไปตลาดจน - เพมศกยภาพและขดความสามารถดานการบรหาร การจดการของผประกอบการ โรงส ผสงออกขาว และผประกอบการผลตภณฑขาว เพอใหเขาใจถงกตกาสากล โดยเฉพาะ Codex และกฎระเบยบความปลอดภยทางดานอาหารของ WTO - ภาครฐควรใหความสนบสนนทางดานเงนลงทนตออตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอมในการแปรรปผลตภณฑขาว 3. ดานการตลาดตางประเทศ และบทบาทของภาครฐ - ควรมการผลกดนใหจนทาการจดสรรโควตาเปนพเศษใหกบประเทศในกลมอาเซยนภายใตระบบ Global Quota เพอไมใหประเทศในกลมอาเซยนตองแขงขนเพอแยงชงโควตาในการสงเขาไปขายในจนกบประเทศทสามภายในกรอบการเจรจาเขตการคาเสรอาเซยน-จน - ภาครฐควรมการประชาสมพนธขาวหอมมะลไทยใหเปนทรจกมากขน เนองจากในปจจบนมบางมณฑลเทานนทรจกและทาการบรโภคขาวไทย ซงเปนขาวเมลดยาว จงควรเปนการทาประชาสมพนธเฉพาะกลมกบบางมณฑลทนยมขาวเมลดยาว เพอใหเกดการทดลองและยอมรบขาวเมลดยาวจากไทยมากขน

Page 85: FTA Agri Finalreport

74

สนคาขาว (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) - ภาครฐควรเปนผผลกดนในการสรางพนธมตร (Strategic Alliance) ทางการคาระหวางผ

สงออกขาวไทยและผนาเขาจนเพอสรางดลตอรองการตลาดภายใตกฎระเบยบของ WTO - สงเสรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) ในการทาการตลาดสงออกขาวเพอเปนชองทางการตดตอการจาหนายระหวางผนาและผสงออก โดยควรจดทาฐานขอมลขาวภายในประเทศเพอใหภาครฐสามารถบรหารอปทานและวางแผนอปทานไดอยางมประสทธภาพ ซงฐานขอมลนควรเปนการเกบขอมลทงในดานของพนธขาว ปรมาณผลผลต และราคาขายของแตละจงหวดในประเทศ ทงน เพอใหมความละเอยดมากพอ และควรสรางฐานขอมลของผบรโภคขาวเมลดยาวในจน และผผลตขาวเมลดยาวในจน เนองจากจนเปนประเทศใหญมาก การขนสงขาวจากไทยไปจนตอนใตอาจจะมตนทนการขนสงถกกวาการขนสงจากแหลงผลตในจนไปจนตอนใต ทงนรวมถงการสรางฐานขอมลของผผลตอนๆ ในอาเซยนดวย - สรางภาพลกษณสนคาขาวและผลตภณฑขาวของไทย โดยจดทาประชาสมพนธขาวของไทย และเครองหมายรบรอง (Certification Mark) ทเปนของทางราชการและเครองหมายการคา (Brand Name) ของผสงออกทไดรบมาตรฐานจากทางราชการอยางตอเนอง เพอสรางความมนใจใหกบผบรโภคในจน

Page 86: FTA Agri Finalreport

75

สนคาขาว (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-ญปน FTA - ญปนไมยอมเปดตลาดขาวและผลตภณฑจากขาวกบไทยเนองจากเปนสนคาทออนไหวมากของญปนและไดรบการคมครองและอดหนนสง จะทาใหไทยเสยประโยชนจากการไมเปดตลาด - ไทยจะเสยโอกาสในการสงออกขาวจาพวกแปงขาว เนองจากปจจบนสนคาประเภทนญปนยงคงจากดโควตาและเกบภาษนาเขาโควตาทสง

ไทย-ญปน FTA

-

ไทย-สหรฐอเมรกา FTA ไทยจะไมไดประโยชนการทา FTA ในอนาคต เนองจากสหรฐอเมรกามการพฒนา

ปรบปรงพนธขาวหอมมะลชนดเดยวกบทประเทศไทยเพาะปลก

ไทย-สหรฐอเมรกา FTA -

ไทย-เกาหลใต FTA - สนคาเกษตรททาใหไทยสงออกไปยงเกาหลใตไดมากขน ไดแก ขาวจาวขาว ขาวกลอง ขาวเหนยวและผลตภณฑ เนองจากการลดภาษนาเขาและจะไมไดรบผลกระทบจากจากการนาเขาของไทย - ขาวไมมศกยภาพในการสงออกไปเกาหลใต

ไทย-เกาหลใต FTA

-

Page 87: FTA Agri Finalreport

76

สนคาขาว (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-แอฟรกา AFTA

ภาคการผลตเกยวกบการสงออกขาวนนมการเปลยนแปลงนอย เนองจากมลคาการคาระหวางไทยกบแอฟรกายงมมลคาไมมาก

ไทย-แอฟรกา AFTA -

ไทย-ประเทศอน FTA - ขาวเปนสนคาเปนสนคาทมศกยภาพในเชงพาณชย - สนคาขาวมศกยภาพในการสงออกไปยงประเทศตางๆ ไดแก แคนาดา บราซล ชล สหราชอาณาจกร ฝรงเศส เยอรมนน อตาล สวตเซอรแลนด นอรเวย ไอซแลนด รสเซย ยเครน และซาอดอาระเบย

ไทย-ประเทศอน FTA

-

Page 88: FTA Agri Finalreport

77

สนคามนสาปะหลง ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-อนเดย FTA

สนคาทมศกยภาพในการสงออก ไดแก มนสาปะหลง

ไทย-อนเดย FTA -

ไทย-จน AFTA - มนสาปะหลงไทยในจนสามารถขยายตวมากยงขนเนองจากราคาทถกลงรวมถงผลกระทบเชงบวกในมนสาปะหลงสดหรอแหง และมนสาปะหลงอดเมด - มนสาปะหลงไทยในจนสามารถขยายตวมากยงขนเนองจากราคาทถกลง รวมถงผลกระทบเชงบวกในมนสาปะหลงสดหรอแหง และมนสาปะหลงอดเมด

ไทย-จน AFTA 1. ภาครฐควรมงไปทการพฒนาระบบขนสงทางเรอ เพอลดตนทนการขนสงของผประกอบการ 2. ควรทาการประชาสมพนธในเชงกวางและเชงลก 3. สนบสนนการลงทนตงโรงงานแอลกอฮอลและกรดมะนาวของจนในไทย 4. ภาคเอกชนตองมการรกษามาตรฐานของสนคา โดยเฉพาะในเรองของความสะอาดใหอยในระดบสง 5. เนองจากประเทศไทยมการผลตมนสาปะหลงจานวนมาก ประกอบกบจนเองกมความตองการสงอยางตอเนอง ดงนน ภาครฐควรสนบสนนใหเกดความสะดวกตอการคา โดยอาจเปนการลดอปสรรคทเกดขนจากมาตรการทมใชภาษ และสงเสรมใหเกดความตกลงรวมกนในการตรวจสอบคณภาพของมนสาปะหลง เพอใหกระบวนการคาเปนไปอยางรวดเรวและมประสทธภาพ 6. การปศสตวของจนมบทบาทสาคญ และจนเองสามารถนาเขามนสาปะหลงไปทาอาหารสตวไดประมาณรอยละ 30 ซงสามารถประชาสมพนธใหมการนาไปใชมากขน เพอทดแทนขาวโพด และถวเหลอง รวมทงควรสนบสนนใหมการผสมอาหารสตวเพอใหไดสารอาหารตามความตองการโดยเปนการผสมดวยมนสาปะหลงและวตถดบอนๆ เพอขยายตลาดของมนสาปะหลงใหมากขน นอกจากน การพฒนาคณภาพของมนสาปะหลงใหปราศจากการปนเปอนสารเคมใน

Page 89: FTA Agri Finalreport

78

สนคามนสาปะหลง (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) อตราทนอยลงเปนสงจาเปน เนองจากอาจมความตระหนกทเพมสงขนเมอนามนสาปะหลง

ดงกลาวไปเลยงสตวหรอเพอการบรโภคของประชาชน 7. เนองจากจนเปนตลาดเปดและพรอมจะนาเขามนสาปะหลงจากประเทศตางๆ ซงในปจจบนพบวา เวยดนามกาลงสงออกมนสาปะหลงเขาไปขายยงจน ภาครฐไทยจงควรสนบสนนใหเกดการวจยและพฒนามนสาปะหลงใหมตนทนการปลกทลดลงเพอรกษาระดบความสามารถในการแขงขนของไทยตอไปในอนาคต

ไทย- ญปน FTA ญปนไมเปดตลาดแปงมนสาปะหลงดบใหแกไทยเนองจากญปนเปนผนาเขาสาคญ

ของไทยซงจะทาใหสญเสยโอกาสในการขยายการสงออก

ไทย- ญปน FTA -

ไทย-เกาหลใต FTA มนสาปะหลงอดเมดและแปงมนสาปะหลงเปนสนคาทสามารถเขาถงตลาด

สาธารณรฐเกาหลไดมากขน

ไทย-เกาหลใต FTA -

ไทย-บาหเรน FTA สนคาเกษตรทไทยสงออกไดเพมขน คอ แปงจากมนสาปะหลง เนองจากราคาทถกลง

และมคาความยดหยนการนาเขามากกวาหนง

ไทย-บาหเรน FTA -

Page 90: FTA Agri Finalreport

79

สนคามนสาปะหลง (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-ประเทศอน FTA

มนสาปะหลงมศกยภาพสงออกไปยงประเทศตางๆ ไดแก เมกซโก บราซล อาเจนตนา สหราชอาณาจกร ฝรงเศส เยอรมนน อตาล สวตเซอรแลนด นอรเวย รสเซย แอฟรกาใต และซาอดอาระเบย

ไทย-ประเทศอน FTA -

Page 91: FTA Agri Finalreport

80

สนคาไก ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-ออสเตรเลย FTA

ผลการศกษาไมไดแสดงใหเหนวาสนคาไกของไทยไดรบประโยชนจากการทา FTA กบออสเตรเลย

ไทย-ออสเตรเลย FTA 1. เรงรดการเจรจากบออสเตรเลยใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย 2. เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกและนาเขาของไทย และเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง ดานปศสตว และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง 3. ประชาสมพนธและเผยแพรใหจนทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคาเกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค 4. ประชาสมพนธและเผยแพรใหเกษตรกรไดเขาใจถงการปรบปรงการผลตเพอรกษาคณภาพมาตรฐานเพอการสงออก โดยการฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรดทเหมาะสม (GAP) 5. สรางความรวมมอทางการคาระหวางภาคเอกชนไทยและภาคเอกชนออสเตรเลย โดยจดตงบรษทรวมทนการคาสนคาเกษตรหรอบรษทตวแทนการคา (Trading Firm) เปนตวแทนการคาและศนยดานขอมลการคา เพอเชอมโยงใหผประกอบการคาทง 2 ฝาย ในการสงเสรมการสงออก

ไทย-จน FTA - คาดวาไทยจะสงออกเพมขนในชนเนอและสวนอนของไกแชแขง เนองจากอตราภาษนาเขา 16% ลดลงเหลอ 0%

ไทย-จน FTA 1. เรงรดการเจรจากบจนใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษทใชกบสนคาเกษตรของไทย โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย

Page 92: FTA Agri Finalreport

81

สนคาไก (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) - สาหรบชนชาแหละของไกแชเยนจนแขง ในป 2541 สงออกมลคาสงมากถง 200 ลานบาทแตหลงจากนน ไมสงออกอกเลย โดยจนเกบภาษนาเขา 20% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะสงผลดตอการสงออกของไทย

2. เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกและนาเขาของไทย และเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง ดานปศสตว และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง 3. ประชาสมพนธและเผยแพรใหจนทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคาเกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค

ไทย-ญปน FTA ไทยไดรบประโยชนจากการทา FTA กบญปน เมอมการลดภาษนาเขาไกเนอลง โดย

จะสงผลใหญปนนาเขาไกเนอจากไทยในปรมาณทเพมขน โดยท - เนอไกแชเยนเปนสนคาเกษตรทไทยไดรบผลกระทบเชงบวกในดานการขยายมลคาการคา จากการทญปนยกเลกการควบคมปรมาณนาเขาจะทาใหไทยสงออกไดเพมขน - ผลการวเคราะหทางเศรษฐมต พบวา ถาอตราภาษนาเขาไกสดแชแขงของญปนลดลงรอยละ 1 จะทาใหความตองการนาเขาไกสดแชแขงจากไทยของญปนเพมขนรอยละ 2.55 - การเจรจาเปดเสรการคาระหวางไทยและญปน จนถงขณะน (กนยายน 2546) ยงไมสามารถบรรลผลสาเรจได โดยญปนมทาททจะกาหนดใหไกเปนสนคาออนไหว ขณะทไทยพยายามทจะผลกดนใหมการเปดเสรสนคาเหลานเพมมากขน

ไทย-ญปน FTA - แนวทางทจะเปนไปไดในการเจรจากคอ ควรม Tariff Quota โดยใหสนคานาเขาจากไทยเสยภาษ 0% ในปรมาณทประเทศญปนนาเขาจากประเทศไทยอยแลว โดยอาจใชพนฐานจากปรมาณการนาเขาเฉลยยอนหลงในชวง 3 ปทผานมากลาวคอป 2544-2546 และใหประเทศไทยรกษา Market Share ประมาณ 40% ของปรมาณนาเขา โดยม Quota Growth ปละประมาณ 3-5% ซงคดจากปรมาณการผลตเฉลยทลดลงโดยเฉพาะในระยะ 10 ปทผานมาของประเทศญปนและปรมาณการบรโภคเพมขนประมาณปละ 3% - การเปดเสรการคาควรเจรจาทงดานมาตรการทเปนภาษและมาตรการทไมใชภาษไปพรอมกนเพอใหสามารถลด/เลกอปสรรคทางการคาและเรงรดการดาเนนการมาตรฐานสนคาเกษตร โดยเฉพาะมาตรฐานดานสขอนามยและสขอนามยพชและสตวสาหรบสนคาเกษตรและอาหาร - ตองกากบดแลปญหาสารตกคางอยางจรงจง - ศกษาความเปนไปไดในการจดทาเขตปลอดโรคเพอสงออกในสนคาปศสตว กจะทาใหการ

Page 93: FTA Agri Finalreport

82

สนคาไก (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) สงออกสนคาเกษตรไทยขยายตวไดอกมาก

ไทย-เกาหลใต FTA

ชนเนอและสวนอนของไกแชแขง และเนอไกปรงแตงเปนสนคาทไดรบผลกระทบทางดานบวกโดยเขาถงตลาดไดมากขน เนองจาก - ชนเนอและสวนอนของไกแชแขง เกาหลใตเกบอตราภาษนาเขา 20% ดงนนการลดอตราภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะทาใหไทยมโอกาสในการสงออกมากขน ทงนภาครฐจะตองมการเจรจามาตรการกดกนทางการคาดานสขอนามยควบคไปดวย - เนอไกปรงแตง เกาหลใตเกบอตราภาษนาเขา 72% ดงนนการลดอตราภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะทาใหการสงออกเพมขน เนองจากไทยมศกยภาพในการผลตสนคาดงกลาว

ไทย-เกาหลใต FTA 1. ภาครฐจะตองมการเจรจามาตรการกดกนทางการคาดานสขอนามยควบคไปดวยและไมโปรงใสในสนคาไกแชแขง 2. การเชญเจาหนาทหนวยงานตรวจสอบมาตรฐานสขอนามยพชและสตว และสาธารณสขเยอนไทย เพอสรางความมนใจในระบบการตรวจสอบและรบรองคณภาพของสนคาไทยทจะสงออกไปเกาหลใต 3. การจดกจกรรมสงเสรมการสงออกเพอประชาสมพนธภาพลกษณสนคาไทย เชน การจดกจกรรมทางการคา การเขารวมงานแสดงสนคานานาชาตในเกาหล 4. สรางความคนเคยกบผนาเขา โดยการจดคณะผแทนการคา ผนาเขารายสาคญ และสอมวลชนเดนทางมาเยอนงานแสดงสนคาในประเทศไทย รวมทงการจดคณะผสงออกไทย เดนทางมาพบปะสรางความสมพนธกบผนาเขาหรอผคาสาคญในเกาหลใต เปนตน

ไทย-บาหเรน FTA ชนเนอและสวนอนของไกแชแขงคาดวาจะมการสงออกเพมขน โดยในชวงป 2544-

2546 มลคาสงออกอยระหวาง 0-2.3 ลานบาทและมแนวโนมเพมขนชดเจนในป 2546 โดยปจจบนบาหเรนเกบอตราภาษนาเขารอยละ 5 ดงนนการลดภาษลงเหลอรอยละ 0 คาดวาจะทาใหไทยมโอกาสสงออกไดเพมขน

ไทย-บาหเรน FTA 1. ขยายพนทการผลตของสนคาเกษตรทมศกยภาพการสงออกโดยการกาหนดเขตการสงเสรมการผลตเพอสงออก ทงนรฐบาลตองใหการสงเสรมและสนบสนนดานโครงสรางพนฐานเกษตร ถายทอดเทคโนโลยการเกษตร และการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานใหแกเกษตรกรในเขตฯ อยางจรงจง 2. เรงรดการเจรจากบบาหเรนใหผอนคลายหรอยกเลกมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษทใช

Page 94: FTA Agri Finalreport

83

สนคาไก (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) กบสนคาเกษตรของไทย โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย โดยตองใหความสาคญใน

ลาดบทมากอนการเจรจาดานภาษ 3. เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตร 4. รฐตองเนนการวจยและพฒนาดานการเกษตร ไดแก การปรบปรงพนธพชและสตว ใหหลากหลายเพอการผลตสนคาใหมๆ เทคโนโลยกอนและหลงการเกบเกยว เทคโนโลยดานการแปรรปผลตภณฑและการบรรจภณฑ รวมทงการวจยดาน GMOs ของสนคาเกษตรเพอเตรยมการรองรบการขยายการสงออกในอนาคต 5. สรางความรวมมอทางการคาระหวางภาคเอกชนไทยและภาคเอกชนบาหเรน โดยจดตงบรษทรวมทนการคาสนคาเกษตรหรอบรษทตวแทนการคา (Trading Firm) เปนตวแทนการคาดานขอมลการคา เชอมโยงใหผประกอบการคาทง 2 ฝาย เพอสงเสรมการสงออก 6. สงสาคญทสดทรฐบาลไทยจะตองทาเปนลาดบแรกหากหวงทจะใชบาหเรนเปนประตสการคา (Gateway) ไปยงประเทศตางๆ ในกลม GCC กคอ ตองขยายการจดทาเขตการคาเสรจากไทย-บาหเรน ไปเปนไทย-กลมประเทศ GCC ซงนอกจากจะเปนการแกไขการตดปญหาแหลงกาเนดสนคา (ROO)แลว ยงจะไดขนาดของประเทศคคาทเพมขนอกดวย

ไทย-ประเทศอนๆ FTA ชนเนอและสวนอนของสตวปกแชเยนจนแขง (HS 020714) มศกยภาพสงออกไปยง

ประเทศแอฟรกาใต

ไทย-ประเทศอนๆ FTA -

Page 95: FTA Agri Finalreport

84

สนคากง ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-อนเดย FTA - กงกลาดาแชแขงเปนสนคาทมศกยภาพในการนาเขาจากอนเดยมาไทยและเปนสนคาเกษตรทอยในกลม Star1 (เปนสนคาทมศกยภาพสงสด และสวนใหญเปนสนคาทเกดใหมในชวงป 2542-2546) - กงแชแขงเปนสนคาทมศกยภาพในการนาเขาจากอนเดยมาไทยและเปนสนคาในกลม Cash Cow (เปนสนคาทมศกยภาพรองลงมาจากกลม Star และเปนสนคาทมศกยภาพในการขยายการคาไดอยางรวดเรว หากมการเปดเสร เพราะเปนสนคาทตดตลาดในอนเดยอยางมนคงพอควร ผประกอบการรจกชองทางในการคาด สามารถทาการแขงขน ไดในตลาด และสนคาเปนทรจกแกผบรโภคแลว นอกจากนสวนใหญเปนสนคามอยเดมในตลาด แตอตราเตบโตลดลง)

ไทย-อนเดย FTA

-

ไทย-ออสเตรเลย FTA - ผลการศกษาไมไดแสดงใหเหนวาสนคากงของไทยไดรบประโยชนจากการทา FTA กบออสเตรเลย - ผลกระทบจากการเจรจาลดภาษ ไมมผลตออตสาหกรรมกงแปรรป เนองจาก ออสเตรเลยไมมเกบภาษขาเขา - จากการสมภาษณผประกอบการเหนวาการลดภาษไมมผลกระทบใดๆ เนองจากอตราภาษอยทรอยละ 0 อยแลว

ไทย-ออสเตรเลย FTA - เรงรดการเจรจากบออสเตรเลยใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย - เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกและนาเขาของไทย และเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง

Page 96: FTA Agri Finalreport

85

สนคากง (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) - จากการสมภาษณผผลตกงแปรรปคาดวาจะมผลกระทบตอผผลตไมมากนกเนองจากออสเตรเลยนาเขากงแปรรปจากไทยมากเปนอนดบหนงอยแลว ประกอบกบไมไดมการแขงขนดานราคา แตจะใชการพฒนาผลตภณฑใหมความแปลกใหมและหลากหลายเปนจดขาย

- ประชาสมพนธและเผยแพรใหออสเตรเลยทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคาเกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค - ประชาสมพนธและเผยแพรใหเกษตรกรไดเขาใจถงการปรบปรงการผลตเพอรกษาคณภาพมาตรฐานเพอการสงออก โดยการฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรดทเหมาะสม (GAP) - สรางความรวมมอทางการคาระหวางภาคเอกชนไทยและภาคเอกชนออสเตรเลย โดยจดตงบรษทรวมทนการคาสนคาเกษตรหรอบรษทตวแทนการคา (Trading Firm) เปนตวแทนการคาและศนยดานขอมลการคา เพอเชอมโยงใหผประกอบการคาทง 2 ฝาย ในการสงเสรมการสงออก - ราคามใชปจจยหลกในการสงออกสนคาไปยงออสเตรเลย แตบทบาทของมาตรการทมใชภาษจะมความสาคญทางการคาเพมขน ทางไทยจงควรมหนวยงานทคอยตดตามมาตรการจากหนวยงานทรบผดชอบ (AQIS) ใหมความชดเจน และคอยตดตามการกาหนดมาตรฐานใหมๆ เพอใหเกดความโปรงใส รวมทงปรบปรงการออกใบรบรองสนคาใหมความรวดเรวเพอลดความเสยหายแกผสงออก - สาหรบภาคเอกชนยงสามารถขยายตลาดสนคาในออสเตรเลยเพมขนโดยเนนสนคาระดบบนทมมลคาเพมสง

Page 97: FTA Agri Finalreport

86

สนคากง (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-นวซแลนด FTA - กงเปนสนคาเกษตรสงออกของไทยทจะไดรบประโยชน โดยเปนกลมสนคาทไทยมศกยภาพและยงมภาษอย เชน กงทปรงแตงหรอทาไวไมใหเสย (H.S. 160520) อตราภาษของนวซแลนด ณ วนท 1 ม.ย. 47 เทากบ6.5% แตภายหลงจากไดจดทาความตกลงฯ เสรจสนเมอพฤศจกายน 2547 ซงมผลบงคบใชในวนท 1 กรกฎาคม 2548 สงผลใหอตราภาษของกงทปรงแตงหรอทาไวไมใหเสยเทากบ 0% - ไทยจะไดรบหลกประกนวาภาษของนวซแลนดทงหมดจะเปน 0 ถาวร แมวาปจจบนภาษสวนใหญของนวซแลนดจะเปน 0 อยแลวกตาม เชนในกรณของกงแชแขง เปนตน

ไทย-นวซแลนด FTA

-

ไทย-จน FTA - ผลกระทบจากการลดภาษนาเขา 1) การสงออกกงแชเยนจนแขง จนเกบอตราภาษนาเขา 17.5% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะทาใหไทยมโอกาสสงออกไดเพมขน 2) การสงออกกงอนๆ มชวตสดหรอแชเยน จนเกบอตราภาษนาเขา 24% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะทาใหการสงออกของไทยมากขน 3) การนาเขากงแชเยนจนแขง โดยไทยเกบอตราภาษนาเขา 5% ดงนนการลดภาษลงเหลอ0% คาดวาจะทาใหไทยนาเขาเพมขน (แตมมลคาการนาเขานอยมากเมอเปรยบเทยบกบการสงออกของไทยไปจนในชวงเวลาเดยวกน) เนองจากจนมการผลตภายในประเทศเพมขนประกอบกบไทยนาเขาเปนวตถดบมาแปรรปเพอการสงออก ในขณะทการผลตของไทย

ไทย-จน FTA 1. ในระยะสน - เรงรดการเจรจากบจนใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษทใชกบสนคาเกษตรของไทย โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย และสขอนามย - เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกและนาเขาของไทย และเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง ดานปศสตว และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง - ประชาสมพนธและเผยแพรใหจนทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคาเกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค

Page 98: FTA Agri Finalreport

87

สนคากง (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ประสบปญหาโรคระบาดและสารตกคางในสนคา เพมขน - ผลกระทบของมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ คอ หากไดมการผอนคลายหรอยกเลกมาตรการสขอนามยทเขมงวด คาดวาจะทาใหแนวโนมการสงออกเพมขน

- ประชาสมพนธและเผยแพรใหเกษตรกรไดเขาใจถงการปรบปรงการผลตเพอรกษาคณภาพมาตรฐาน โดยการฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรดทเหมาะสม (GAP) 2. ในระยะยาว - วจยและพฒนาดานการเกษตร ไดแก การปรบปรงพนธพชและพนธสตว ใหหลากหลายเพอการผลตสนคาใหมๆ เทคโนโลยกอนและหลงการเกบเกยว เทคโนโลยดานการแปรรป และบรรจภณฑ รวมทงการวจยดาน GMOs ของสนคาเกษตรเพอเตรยมการรองรบการแขงขนในอนาคต

ไทย-ญปน FTA กงแชเยนแชแขงเปนสนคาเกษตรทไทยไดรบผลกระทบเชงบวกในดานการขยาย

มลคาการคา จากการทญปนมการกาหนดโควตานาเขากงแชเยนแชแขง ดงนน การยกเลกการควบคมปรมาณนาเขาจะทาใหสนคาเหลานสงออกไดเพมขน แตตองรกษาคณภาพสนคาและแกปญหาสารตกคางใหลดลงเพอชวยใหการสงออกไดมากขนอก

ไทย-ญปน FTA - สนคาเกษตรทปจจบนมมลคาสงออกไปญปนมากและมศกยภาพเพมขนไดอก ซงอาจมปญหาสารตกคาง เชน ไกสดแชเยน กง อาหารทะเลแปรรปตางๆ ตองใหความสาคญในการกากบดแลคณภาพอยางจรงจง - ดแลและควบคมการใชสารเคมในสนคาในสนคาเกษตรใหอยในระดบทเหมาะสม เพอมใหเกดผลตกคางในสนคา ประชาสมพนธและสรางภาพลกษณของสนคาเกษตรไทย - ในกรณทยงไมสามารถเจรจาใหญปนลด/เลกมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษไดในทนท ไทยจะตองเรงจดทามาตรฐานดานสขอนามยและสขอนามยพชและสตวสาหรบสนคาเกษตรนาเขาและสงออก เพอสามารถรองรบการเปดการคาเสรกบทกประเทศซงไมใชเฉพาะกบญปนเพยงประเทศเดยว

Page 99: FTA Agri Finalreport

88

สนคากง (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-เกาหลใต FTA - กงแชเยนจนแขงเปนสนคาทไทยไดรบผลกระทบดานบวกและเขาถงตลาดไดมากขน โดยเกาหลใตเกบอตราภาษนาเขา 14% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% และลดมาตรการกดกนการนาเขาดานสขอนามย คาดวาจะทาใหไทยสงออกไดเพมขน - กงอนๆแชเยนจนแขง ไทยเกบอตราภาษนาเขา 5% ดงนนการลดภาษลงเหลอ 0% คาดวาจะทาใหไทยนาเขาเพมขนเพยงเลกนอยเทานน - กงปรงแตงเปนสนคาทไทยไดรบผลกระทบดานบวกและเขาถงตลาดไดมากขน โดยเกาหลใตเกบอตราภาษนาเขา 20% ดงนนการลดอตราภาษลงคาดวาผลจากราคาทลดลงจะทาใหการสงออกเพมขน พรอมกนนไทยจะตองรกษาคณภาพการผลตเพอปองกนประเทศเวยดนามในการแยงสวนแบงตลาดในเกาหลดวย

ไทย-เกาหลใต FTA - การสรางความสมพนธและแลกเปลยนการเยอนทงในภาครฐและเอกชนของทงสองฝาย เชน การพบปะเจรจาของรฐมนตรทง 2 ฝาย หรอการประชมรฐมนตรการคา การพบปะหารอทวภาคในโอกาสตางๆ เพอเจรจา หาทางแกไขอปสรรคการคาระหวางกน การจดคณะผแทนการคาซงประกอบดวยผบรหารระดบสงของรฐ สมาคมการคา และผสงออก เยอนหนวยงานทเกยวของกบการจดซอจดจางสนคาของเกาหล หรอเชญหนวยงานเหลานเยอนไทย - การจดกจกรรมสงเสรมการสงออกเพอประชาสมพนธภาพลกษณสนคาไทยและสรางความคนเคยกบผนาเขา เชน การจดกจกรรมทางการคา การเขารวมงานแสดงสนคานานาชาตในเกาหล การจดคณะผแทนการคาผนาเขารายสาคญ และสอมวลชนเดนทางมาเยอนงานแสดงสนคาในประเทศไทย รวมทงการจดคณะผสงออกไทย เดนทางมาพบปะสรางความสมพนธกบผนาเขาหรอผคาสาคญในเกาหลใต

ไทย-บาหเรน FTA สนคาเกษตรทไทยสงออกไดเพมขน คอ กงอนๆ แชเยนจนแขง โดยทกงอนๆ แชเยน

จนแขง ในชวงป 2544-2546 มลคาสงออกอยระหวาง 0-2.4 ลานบาทและมอตราเพมขนตลอดโดยเพมขนจากไมมการสงออก ในป 2544 เปนสงออก 0.5 ลานบาท และ 2.4 ลานบาท ในป 2545 และ 2546 ตามลาดบ ซงบาหเรนเกบอตราภาษนาเขารอยละ 5 ดงนนการลดภาษลงเหลอรอยละ 0 คาดวาจะทาใหไทยมโอกาสสงออกไดเพมขน

ไทย-บาหเรน FTA - ขยายพนทการผลตของสนคาเกษตรทมศกยภาพการสงออกโดยการกาหนดเขตการสงเสรมการผลตเพอสงออก ทงนรฐบาลตองใหการสงเสรมและสนบสนนดานโครงสรางพนฐานเกษตร ถายทอดเทคโนโลย การเกษตร และการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานใหแกเกษตรกรในเขตฯ อยางจรงจง - เรงรดการเจรจากบบาหเรนใหผอนคลายหรอยกเลกมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษทใชกบสนคาเกษตรของไทย โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย โดยตองใหความสาคญใน

Page 100: FTA Agri Finalreport

89

สนคากง (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ลาดบทมากอนการเจรจาดานภาษ

- เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตร - รฐตองเนนการวจยและพฒนาดานการเกษตร ไดแก การปรบปรงพนธพชและสตว ใหหลากหลายเพอการผลตสนคาใหมๆ เทคโนโลยกอนและหลงการเกบเกยว เทคโนโลยดานการแปรรปผลตภณฑและการบรรจภณฑ รวมทงการวจยดาน GMOs ของสนคาเกษตรเพอเตรยมการรองรบการขยายการสงออกในอนาคต - สรางความรวมมอทางการคาระหวางภาคเอกชนไทยและภาคเอกชนบาหเรน โดยจดตงบรษทรวมทนการคาสนคาเกษตรหรอบรษทตวแทนการคา (Trading Firm) เปนตวแทนการคาดานขอมลการคา เชอมโยงใหผประกอบการคาทง 2 ฝาย เพอสงเสรมการสงออก 6. สงสาคญทสดทรฐบาลไทยจะตองทาเปนลาดบแรกหากหวงทจะใชบาหเรนเปนประตสการคา(Gateway) ไปยงประเทศตางๆ ในกลม GCC กคอ ตองขยายการจดทาเขตการคาเสรจากไทย-บาหเรน ไปเปนไทย-กลมประเทศ GCC ซงนอกจากจะเปนการแกไขการตดปญหาแหลงกาเนดสนคา (ROO)แลว ยงจะไดขนาดของประเทศคคาทเพมขนอกดวย

ไทย-ประเทศอนๆ FTA กงแชแขงเอาเปลอกออกหรอไมกตาม (HS 030613) และกงปรงแตง (HS 160520) ม

ศกยภาพสงออกไปยงประเทศแอฟรกาใต

ไทย-ประเทศอนๆ FTA -

Page 101: FTA Agri Finalreport

90

สนคาโคนม ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-อนเดย FTA

ผลตภณฑจากนมเปนสนคาเกษตรทสาคญทไทยนาเขาจากอนเดย แตไมไดกลาวถงศกยภาพของผลตภณฑจากนมวาจดอยในสนคากลมใด

ไทย-อนเดย FTA -

ไทย-ออสเตรเลย FTA นมและผลตภณฑเปนภาคการผลตสนคาเกษตรของไทยทคาดวาจะไดรบผลกระทบในดาน การลดการผลต เลกการผลต ดลการคาลดลง ราคาภายในประเทศลดลง มการวางงานเพมขน ประการใดประการหนง หรอหลายประการ โดยสนคาทสาคญทไทยนาเขา คอ นมและครมเปนผงเมดมไขมนไมเกน 1.5 โดยนาหนก นมผงไมเตมนาตาลหรอสารทาใหหวานอนๆ เปนตน ซงสามารถนามาทดแทนนานมดบในประเทศไทยได จะสงผลกระทบตอเกษตรกรผเลยงโคนมจานวนกวา 20,000 ครวเรอน ผลกระทบทมตอกลมคนตางๆ มดงน 1. ผลกระทบทมตอเกษตรกร - การเปด FTA ไทย - ออสเตรเลยและไทย-นวซแลนดจะทาใหอตราภาษนาเขาลดลงและนมผงทนาเขามราคาถกลง ปจจบนนมผงทนาเขามาทาเปนนมคนรปกมราคาถกกวานมสดทไดจากนานมดบอยแลว สงผลใหเกษตรกรตองปรบตว - ปรมาณการสงซอนานมดบจากเกษตรกรอาจลดลง เนองจากกระบวนการผลตนมพรอมดมทใชนมสดผลตนนมขนตอนทยงยากกวาการใชนมผงมาทาเปนนมคนรปพรอมดม

ไทย-ออสเตรเลย FTA - ทางการควรเรงประชาสมพนธใหเหนถงผลกระทบของการปรบลดภาษโดยเฉพาะกบเกษตรกรทอาจไดรบผลกระทบในดานลบ - ควรมมาตรการชวยเหลอการปรบตวของผทไดรบผลกระทบในดานลบ โดยทยทธศาสตรโคนมดวยการดาเนนมาตรการดงน 1. มาตรการเรงดวน - รณรงคใหคนไทยดมนมสด/นมพรอมดมทมาจากนานมดบทผลตในประเทศทไดคณภาพและมาตรฐานสากล - จดระบบการจดสรรนมโรงเรยนใหมประสทธภาพ - ผอนปรนระเบยบกฎเกณฑ กตกาบางอยางทเปนการเออใหเกษตรกรสามารถบรหารตนทนการผลตใหลดลงไดในทนทมาตรการ 2. ระยะปานกลาง - ลดตนทนการผลตนานมดบดวยการปรบปรงบารงพนธโคนม อาหารหยาบและใชอาหารขนเทาทจาเปน เพอใหโคนมสามารถผลตนานมดบไดสงในสภาพ แวดลอมแบบไทยๆ

Page 102: FTA Agri Finalreport

91

สนคาโคนม (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) - ปญหานานมดบลนตลาดมกจะเกดขนในชวงทโรงเรยนปดภาคการเรยนและเมอมการเปด FTA กบออสเตรเลยและนวซแลนด ผผลตนมพรอมดมอาจหนมาใชนมผงมากขน สงผลกระทบตอตลาด - FTA มสวนกระตนใหเกษตรกรพฒนาระบบการจดการฟารมโคนมใหมประสทธภาพและมมาตรฐานมากขน ซงจะชวยยกระดบฟารมโคนมของเกษตรกรไทยใหสามารถผลตนานมดบทมคณภาพสงขน และในระยะยาวจะสงผลใหคาใชจายในการผลตนมดบลดลง 2. ผลกระทบทมตอสหกรณโคนม - สหกรณโคนมจาเปนจะตองมการปรบตวดานการตลาด เนองจากการตลาดมสวนสาคญตอความอยรอดของกจการ จะเหนไดวาเกษตรกรและสหกรณโคนมบางสวนไดรบผลกระทบจากการเปดFTA กบทง 2 ประเทศนน สาเหตหนงมาจากสหกรณโคนมสวนใหญมความเขาใจในเรองของอาชพมากกวาดานธรกจและพงพาภาครฐมากเกนไปทาใหสหกรณโคนมตองประสบปญหากบการแขงขนกบนมผงทนาเขามา เพราะฉะนนสหกรณโคนมจงตองมการพฒนาองคความรและพฒนาความ สามารถของตนเองในดานการตลาด หาชองทางการจดจาหนายเพมขน 3. ผลกระทบทมตอผประกอบการแปรรปนม - ผแปรรปนมไดประโยชนจากการนาเขานมผงจากทง 2 ประเทศไดในราคาทถกลง สงผลใหตนทนการผลตนมพรอมดมลดลง ผประกอบการแปรรปนมกาไรมากขน - FTA ทาใหผลตภณฑนมในประเทศขยายตวไดอยางรวดเรว เพราะผประกอบการแปรรปนมสามารถนาเขานมผงมาผลตเปนนมพรอมดมไดมากขนและหลากชนด

- กาหนดกฎเกณฑ/กตกาและจดระบบการขนทะเบยนเกษตรกรผเลยงโคนมเพอบรหารจดการในดานอปทานใหสอดรบกบดานอปสงค 3. มาตรการระยะยาว - ปรบราคาประกนท 12.50 บาท/กก. โดยกาหนดสตรราคาใหคอยๆปรบตวหรอมความยดหยนและในทสดเคลอนไหวตามกลไกตลาด - ประสานความรวมมอกบประเทศทเปนผนาในอตสาหกรรมดงกลาว (นวซแลนด และออสเตรเลย) ในการยกระดบการพฒนาอตสาหกรรมนมไทยใหสามารถขยายตลาดในประเทศ และตลาดในประเทศใกลเคยงในภมภาค 4. การขบเคลอนยทธศาสตร - จดตง คณะกรรมการกจการนมแหงชาต - จดระบบ/จดสรรการจดซอนมโรงเรยน - คณะกรรมการฯ ประสานความรวมมอเพอเพมประสทธภาพในการจดการฟารมโคนม รวมถงระบบ Logistics ตลอดหวงโซอปทานนม - คณะกรรมการฯ รณรงคใหมการบรโภคนมสดพรอมดมทมาจากนมโคในประเทศ นอกจากน ขอเสนอแนะตอกลมตางๆ มดงน 1. ขอเสนอแนะตอเกษตรกร - เกษตรกรควรใหความสาคญในเรองของพนธโค และ หญาหรออาหารทโคกน เนองจากมผลตอประสทธภาพในการเลยงไมวาจะเปนการเจรญเตบโต การผสมตด ความสมบรณและปรมาณการใหนานม

Page 103: FTA Agri Finalreport

92

สนคาโคนม (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) - FTA ทาใหตลาดผลตภณฑนมมการแขงขนกนมากขน เนองจากมผลตภณฑนมทหลากหลายและราคาถก สงผลใหผประกอบการจะตองพฒนาคณภาพและความหลากหลายของผลตภณฑนมมากขน 4. ผลกระทบ ทมตอกลมผบรโภค - ผบรโภคจะไดประโยชนจากการบรโภคผลตภณฑนมราคาถกและมความหลากหลายของสนคาใหเลอกมากขนหลงจากมการเปดเสร และมผลตภณฑจากนมของออสเตรเลยและนวซแลนดเขามาในไทยมากขน สงผลใหตลาดนมมการแขงขนทสง - ผบรโภคอาจถกเอาเปรยบ เนองจากในปจจบนผผลตแปรรปนมกใชนมผงนาเขาเปนวตถดบในการทานมพรอมดม และจากการทองคการอาหารและยายงไมสามารถใหความชดเจนของผลตภณฑนมพรอมดมทผลตจากนมสดแทได ทาใหผประกอบการแปรรปนมเอาจดออนนมาเปนโอกาสในการทาการตลาดใหกบสนคาตนเอง เชนอางวานมผลตมาจากนมโค 100 % ทงทจรงมการนานมผงมาผสมดวย 5. ผลกระทบทมตอภาครฐ - รายรบดานภาษของภาครฐลดลง - การเปด FTA ทาใหรฐบาลตองใชงบประมาณจานวนหนงมาบรรเทาผลกระทบทเกดจากการเปด FTA ใหกบภาคอตสาหกรรมโคนม โดยเฉพาะเกษตรกร เพอปรบโครงสรางการผลตใหมขดความสามารถในการแขงขนไดในระดบหนง นอกจากน ยงมความคดเหนของ ผเชยวชาญเกยวกบเรองโคนม หนวยงานภาครฐ และผประกอบการ

- ควรรกษาคณภาพนานมดบใหไดมาตรฐาน - เกษตรกรควรมการรวมกลมกนอยางเขมแขงเพอจะไดวางแผนการผลตและการตลาดไดอยางมประสทธภาพ 2. ภาครฐควรมมาตรการทจะกอใหเกดผลประโยชนตอเกษตรกร ดงน คอ - กวดขนเรองการนาเขานมผงพรองมนเนยและผลตภณฑนม ใหเปนไปตามขอตกลงทกาหนด - กาหนดมาตรการดานสขอนามยสาหรบนมและผลตภณฑทเกยวของ - เพมประสทธภาพการผลตในประเทศโดยการพฒนาพนธโคนมเพอเพมปรมาณการผลตนานม การพฒนาดานอาหารสตว การดแลดานสขภาพสตว และการพฒนาระบบขอมลขาวสารสาหรบผผลต - รฐควรสรางระบบตลาดภายในประเทศ ประชาสมพนธและเนนการสงเสรมบรโภคนมททามาจากนมสด โดยเนนถงคณคาทางโภชนาการ และดาเนนการดานการสรางคณภาพและมาตรฐานในดานตางๆ - เกษตรกรควรใหความสาคญในเรองของพนธโคและอาหารทโคกน เพราะจะชวยเพมผลผลตนานมดบทมคณภาพไดมากขน นอกจากนเกษตรกรตองรกษาคณภาพของนานมดบใหไดมาตรฐาน และควรมการรวมกลมกนอยางเขมแขงเพอจะไดวางแผนการผลตและการตลาดไดอยางมประสทธภาพมากขน อยางไรกตาม หนวยงานภาครฐไดใหความเหนวา 1. ไทยควรมองการทา FTA ไทย – ออสเตรเลยเปนโอกาสทไทยจะไดรวมมอกบออสเตรเลย เพอSynergy เทคโนโลย และการลงทนเขาดวยกน และพฒนาประเทศไทยไปเปนศนยกลางการผลต

Page 104: FTA Agri Finalreport

93

สนคาโคนม (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) - จากการทนมผงพรองมนเนยมราคาถกลง การผลตผลตภณฑนมทใชนานมดบในประเทศเปนวตถดบจะไมไดรบผลกระทบโดยตรง แตจะมผลตอสวนแบงตลาดผลตภณฑนมได อยางไรกตาม หนวยงานภาครฐไดใหความเหนวาการเปดตลาด นมผงขาดมนเนย มนใจไดวาตลอด 20 ปขางหนา อตสาหกรรมโคนมของไทยจะไมไดรบผลกระทบ และจะไมมการนาเขานานมดบ หรอนมผงขาดมนเนยจากออสเตรเลยมากเกนกวาทประเทศไทยตองการนาเขาแมแต 1 ตน

และสงออกนมและผลตภณฑนมทมคณภาพของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตในอนาคต 2. เกษตรกรไทยมเวลา 20 ปในการปรบตว และสรางความแขงแกรงใหอตสาหกรรมโคมนมไทยเพอลดตนทนการผลต และรฐบาลไทยเองกไมไดนงนอนใจ ขณะนไดมการแตงตงคณะทางานตดตามผลการเจรจาโดยคณะกรรมการนโยบายเศรษฐกจระหวางประเทศ (กนศ.) ซงมนายณรงคชย อครเศรณเปนประธาน และขณะนคณะทางานดงกลาวกกาลงศกษาการปรบโครงสรางอตสาหกรรมโคนมอยางขะมกเขมนอยแลว

ไทย-นวซแลนด FTA 1. ผลกระทบทมตอเกษตรกร - การเปด FTA ไทย - ออสเตรเลยและไทย-นวซแลนดจะทาใหอตราภาษนาเขาลดลงและนมผงทนาเขามราคาถกลง ปจจบนนมผงทนาเขามาทาเปนนมคนรปกมราคาถกกวานมสดทไดจากนานมดบอยแลว สงผลใหเกษตรกรตองปรบตว - ปรมาณการสงซอนานมดบจากเกษตรกรอาจลดลง เนองจากกระบวนการผลตนมพรอมดมทใชนมสดผลตนนมขนตอนทยงยากกวาการใชนมผงมาทาเปนนมคนรปพรอมดม - ปญหานานมดบลนตลาดมกจะเกดขนในชวงทโรงเรยนปดภาคการเรยนและเมอมการเปด FTA กบออสเตรเลยและนวซแลนด ผผลตนมพรอมดมอาจหนมาใชนมผงมากขน สงผลกระทบตอตลาดนานมดบได

ไทย-นวซแลนด FTA ยทธศาสตรโคนมควรมมาตรการดงน 1. มาตรการเรงดวน - รณรงคใหคนไทยดมนมสด/นมพรอมดมทมาจากนานมดบทผลตในประเทศทไดคณภาพและมาตรฐานสากล - จดระบบการจดสรรนมโรงเรยนใหมประสทธภาพ - ผอนปรนระเบยบกฎเกณฑ กตกาบางอยางทเปนการเออใหเกษตรกรสามารถบรหารตนทนการผลตใหลดลงไดในทนท 2. มาตรการระยะปานกลาง - ลดตนทนการผลตนานมดบดวยการปรบปรงบารงพนธโคนม อาหารหยาบและใชอาหารขนเทาทจาเปน เพอใหโคนมสามารถผลตนานมดบไดสงในสภาพ แวดลอมแบบไทยๆ

Page 105: FTA Agri Finalreport

94

สนคาโคนม (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) - FTA มสวนกระตนใหเกษตรกรพฒนาระบบการจดการฟารมโคนมใหมประสทธภาพและมมาตรฐานมากขน ซงจะชวยยกระดบฟารมโคนมของเกษตรกรไทยใหสามารถผลตนานมดบทมคณภาพสงขน และในระยะยาวจะสงผลใหคาใชจายในการผลตนมดบลดลง 2. ผลกระทบทมตอสหกรณโคนม - สหกรณโคนมจาเปนจะตองมการปรบตวดานการตลาด เนองจากการตลาดมสวนสาคญตอความอยรอดของกจการ จะเหนไดวาเกษตรกรและสหกรณโคนมบางสวนไดรบผลกระทบจากการเปดFTA กบทง 2 ประเทศนน สาเหตหนงมาจากสหกรณโคนมสวนใหญมความเขาใจในเรองของอาชพมากกวาดานธรกจและพงพาภาครฐมากเกนไปทาใหสหกรณโคนมตองประสบปญหากบการแขงขนกบนมผงทนาเขามา เพราะฉะนนสหกรณโคนมจงตองมการพฒนาองคความรและพฒนาความสามารถของตนเองในดานการตลาด หาชองทางการจดจาหนายเพมขน 3. ผลกระทบทมตอผประกอบการแปรรปนม - ผแปรรปนมไดประโยชนจากการนาเขานมผงจากทง 2 ประเทศไดในราคาทถกลง สงผลใหตนทนการผลตนมพรอมดมลดลง ผประกอบการแปรรปนมกาไรมากขน - FTA ทาใหผลตภณฑนมในประเทศขยายตวไดอยางรวดเรว เพราะผประกอบการแปรรปนมสามารถนาเขานมผงมาผลตเปนนมพรอมดมไดมากขนและหลากชนด - FTA ทาใหตลาดผลตภณฑนมมการแขงขนกนมากขน เนองจากมผลตภณฑนมทหลากหลายและราคาถก สงผลใหผประกอบการจะตองพฒนาคณภาพและความหลากหลายของผลตภณฑนมมากขน

- กาหนดกฎเกณฑ/กตกาและจดระบบการขนทะเบยนเกษตรกรผเลยงโคนมเพอบรหารจดการในดานอปทานใหสอดรบกบดานอปสงค 3. มาตรการระยะยาว - ปรบราคาประกนท 12.50 บาท/กก. โดยกาหนดสตรราคาใหคอยๆปรบตวหรอมความยดหยนและในทสดเคลอนไหวตามกลไกตลาด - ประสานความรวมมอกบประเทศทเปนผนาในอตสาหกรรมดงกลาว (นวซแลนด และออสเตรเลย) ในการยกระดบการพฒนาอตสาหกรรมนมไทยใหสามารถขยายตลาดในประเทศ และตลาดในประเทศใกลเคยงในภมภาค 4. การขบเคลอนยทธศาสตร - จดตง คณะกรรมการกจการนมแหงชาต - จดระบบ/จดสรรการจดซอนมโรงเรยน - คณะกรรมการฯ ประสานความรวมมอเพอเพมประสทธภาพในการจดการฟารมโคนม รวมถงระบบ Logistics ตลอดหวงโซอปทานนม - คณะกรรมการฯ รณรงคใหมการบรโภคนมสดพรอมดมทมาจากนมโคในประเทศ

Page 106: FTA Agri Finalreport

95

สนคาโคนม (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) 4. ผลกระทบ ทมตอกลมผบรโภค - ผบรโภคจะไดประโยชนจากการบรโภคผลตภณฑนมราคาถกและมความหลากหลายของสนคาใหเลอกมากขนหลงจากมการเปดเสร และมผลตภณฑจากนมของออสเตรเลยและนวซแลนดเขามาในไทยมากขน สงผลใหตลาดนมมการแขงขนทสง - ผบรโภคอาจถกเอาเปรยบ เนองจากในปจจบนผผลตแปรรปนมกใชนมผงนาเขาเปนวตถดบในการทานมพรอมดม และจากการทองคการอาหารและยายงไมสามารถใหความชดเจนของผลตภณฑนมพรอมดมทผลตจากนมสดแทได ทาใหผประกอบการแปรรปนมเอาจดออนนมาเปนโอกาสในการทาการตลาดใหกบสนคาตนเอง เชนอางวานมผลตมาจากนมโค 100 % ทงทจรงมการนานมผงมาผสมดวย 5. ผลกระทบทมตอภาครฐ - รายรบดานภาษของภาครฐลดลง - การเปด FTA ทาใหรฐบาลตองใชงบประมาณจานวนหนงมาบรรเทาผลกระทบทเกดจากการเปด FTA ใหกบภาคอตสาหกรรมโคนม โดยเฉพาะเกษตรกร เพอปรบโครงสรางการผลตใหมขดความสามารถในการแขงขนไดในระดบหนง

Page 107: FTA Agri Finalreport

96

สนคาโคนม (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-จน FTA - จนไดใชมาตรการสขอนามย โดยกาหนดใหตองมใบรบรองการตรวจสอบ (Inspection Certificate) ทออกโดย Commodity Inspection Authority ของจน มาแสดงประกอบการนาเขากบสนคาผลตภณฑนม ทาใหผลตภณฑนม เชน หางนม (เวย) นมและครมเปนผงและเปนเมด มแนวโนมการสงออกลดลง อยางไรกตามการสงออกสนคาในหมวดนมมลคาไมสงมากนก - การผอนคลายหรอยกเลกมาตรการดงกลาว คาดวาจะมผลใหมการสงออกเพมขน เนองจากปจจบนไทยไดมการขยายการผลตนานมและผลตภณฑนมไดมากขน - ปญหาและอปสรรคทไดจากการศกษา คอ การกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกยงไมมความชดเจนและยงขาดประสทธภาพ เนองจากขาดหองปฏบตการและอปกรณตรวจสอบและเจาหนาทชานาญเฉพาะทางวทยาศาสตรดานปศสตว

ไทย-จน FTA 1. เรงรดการเจรจากบจนใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษทใชกบสนคาเกษตรของไทย โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย และสขอนามย 2. เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรสงออกและนาเขาของไทย และเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง ดานปศสตว และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง 3. ประชาสมพนธและเผยแพรใหจนทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคาเกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค

Page 108: FTA Agri Finalreport

97

สนคาโคนม (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-สหรฐอเมรกา FTA - โคนมเปนสนคาเกษตรทออนไหวทคาดวาจะสงผลกระทบตอภาคการเกษตรของไทย ซงมความชดเจนวาสหรฐฯ มขดความสามารถในการแขงขนสงกวาผผลต - นานมและนมปรงแตงไมไดรบผลกระทบ เมอกาหนดสมมตฐานใหอตราภาษนาเขาภายใตการจดทา FTA ไทย – สหรฐฯ ลดมากกวาภายใต WTO รอยละ 5, 10 และ 15 - นมผงขาดมนเนยเปนสนคาทคาดวาจะไดรบผลกระทบ เมอพจารณาขอมลการผลตและการตลาด รวมถงมาตรการดานการคาอนๆ ทไมใชภาษของไทยและสหรฐอเมรกาประกอบเขาดวยกน - ผลการวเคราะหอาจมความคลาดเคลอนหรอไมสะทอนผลทแทจรงไดเนองจากอตราภาษนาเขาทใชจรงอยในปจจบน หรอ Applied rate ของ นมผงขาดมนเนยมคาตากวาอตราภาษภายใตกรอบ WTO หรอ WTO rate ซงอาจทาใหปรมาณการนาเขาไมสมพนธกบอตราภาษทใชในการคานวณ อกทงไมไดนามาตรการจากดปรมาณนาเขา และมาตรการการคาอนๆ ทไมใชภาษมาใช ซงทาใหการวเคราะหอาจไมสามารถอธบายผลกระทบไดอยางชดเจน

ไทย-สหรฐอเมรกา FTA - การเจรจา FTA ดานผลตภณฑนมกบสหรฐฯโดยเนนการสงเสรมดานความรวมมอในการพฒนาผลตภณฑนมกบสหรฐฯ และความรวมมอในการพฒนาพนธโคนมทเหมาะกบภมอากาศของไทย - กวดขนเรองการนาเขานมผงพรองมนเนยและผลตภณฑนม ใหเปนไปตามขอตกลงทกาหนด กาหนดมาตรการดานสขอนามยสาหรบนมและผลตภณฑทเกยวของ - เพมประสทธภาพการผลตในประเทศโดยการพฒนาพนธโคนมเพอเพมปรมาณการผลตนานม การพฒนาดานอาหารสตว การดแลดานสขภาพสตว และการพฒนาระบบขอมลขาวสารสาหรบผผลต - รฐควรสรางระบบตลาดภายในประเทศ ประชาสมพนธและเนนการสงเสรมบรโภคนมททามาจากนมสด โดยเนนถงคณคาทางโภชนาการ และดาเนนการดานการสรางคณภาพและมาตรฐานในดานตางๆ - เกษตรกรควรใหความสาคญในเรองของพนธโคและอาหารทโคกน เพราะจะชวยเพมผลผลตนานมดบทมคณภาพไดมากขน นอกจากนเกษตรกรตองรกษาคณภาพของนานมดบใหไดมาตรฐาน และควรมการรวมกลมกนอยางเขมแขงเพอจะไดวางแผนการผลตและการตลาดไดอยางมประสทธภาพมากขน

Page 109: FTA Agri Finalreport

98

สนคาโคนม (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-เกาหลใต FTA - ผลตภณฑนมเปนสนคาเกษตรของไทยทมศกยภาพในเกาหลใต - สนคาตอนท 04 ผลตภณฑนมและผลตภณฑจากสตวทบรโภคได ไมไดรบผลกระทบจากการทา FTA ระหวางไทยกบเกาหลใต เนองจากในชวงป 2544-2546 มลคาการคาของสนคาตอนท 04 ของไทยและเกาหลใตมนอยมาก และคาดวาถงแมจะมการลดภาษของทง 2 ฝายลงเหลอ 0% กจะไมทาใหมลคาการคาเพมขนไปมากวาเดม นอกจากนทงไทยและเกาหลใตตางกมสนคาทมโควตาอยในพกดนหลายรายการ

ไทย-เกาหลใต FTA ภาครฐจกตองดาเนนมาตรการทงในดานการพฒนาคณภาพสนคาและศกยภาพผผลตภายใน

รวมถงการใชประโยชนจากความแขงแรงของอตสาหกรรมของประเทศคเจรจามาสรางความรวมมอในลกษณะทกอประโยชนตอการพฒนาโคนมของไทย

ไทย-บาหเรน FTA การจดทา FTA ระหวางไทยกบบาหเรนไมมผลกระทบตอผลตภณฑนม เนองจาก

แมวาไทยจะตองลดภาษเหลอรอยละ 0 จากทปจจบนเกบภาษนาเขาอยระหวางรอยละ 5-36 กตาม บาหเรนกไมมศกยภาพในการสงออกผลตภณฑนมมายงไทย

ไทย-บาหเรน FTA -

ไทย-ประเทศอนๆ FTA ผลตภณฑนมเปนสนคาเกษตรทของอารเจนตนาและแอฟรกาใตทมศกยภาพใน

การสงออกมายงไทย

ไทย-ประเทศอนๆ FTA ภาครฐจกตองดาเนนมาตรการทงในดานการพฒนาคณภาพสนคาและศกยภาพผผลตภายใน

รวมถงการใชประโยชนจากความแขงแรงของอตสาหกรรมของประเทศคเจรจามาสรางความรวมมอในลกษณะทกอประโยชนตอการพฒนาโคนมของไทย

Page 110: FTA Agri Finalreport

99

สนคาโคเนอ ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-อนเดย FTA - ในกรณตลาดระดบลาง พบวา เกษตรกรไมสามารถแขงขนกบซากโคจากประเทศอนเดยในเรองราคา - ในตลาดบนซากเนอโคจากประเทศอนเดยจะไมมผลกระทบเลย เพราะซากเนอโคจากประเทศอนเดยไมมคณภาพดเพยงพอ

ไทย-อนเดย FTA - การเจรจา FTA โคเนอกบอนเดย ตองพจารณามาตรฐานสขอนามยมาก โดยเฉพาะโรคปากเปอย เทาเปอย และโรคอนๆ ทยงไมมในไทย เพอปองกนการระบาดของโรค หากประเทศไทยปลอยใหมการคาเสรโดยไมมการควบคมโรคอยางใกลชดพรอมกบเตรยมวคซนปองกนโรคอยางพอเพยง สงเหลานจะสงผลเสยโดยตรงตอเกษตรกรรายยอยและเกษตรกรผขนโคมน ผบรโภค และ เศรษฐกจของประเทศได - รวมทงตองพจารณาปญหาการลกลอบนาเขาโคมชวตจากอนเดยผานทางพมาดวย

ไทย-ออสเตรเลย FTA - ภาคการผลตโคเนอคาดวาจะไดรบผลกระทบในดาน การลดการผลต เลกการผลต ดลการคาลดลง ราคาภายในประเทศลดลง มการวางงานเพมขน ประการใดประการหนง หรอหลายประการเชนกน โดยสนคาทสาคญทไทยนาเขา คอ เนอโค กระบอ ไมมกระดกแชแขง เนอโค กระบอ ไมมกระดกสดหรอแชเยน ซงปจจบนไทยเกบภาษนาเขารอยละ 50 หากลดภาษเหลอ 0 จะทาใหสนคาดงกลาวราคาถกลง นาเขามากขนและจะมเกษตรกรทจะไดรบผลกระทบจานวนประมาณ 1.4 ลานครวเรอน ผลกระทบตอกลมคนตางๆ มดงน 1) ผลกระทบตอเกษตรกรรายยอย - ผลกระทบจะมมากหรอนอยจะขนอยกบ 2 ปจจย ปจจยแรก ตนทนนาเขาโคมชวตจากออสเตรเลย ถาราคานาเขาโคมชวตจากออสเตรเลยทนามาขนในไทยมราคาถกกวาหรอ

ไทย-ออสเตรเลย FTA 1. เกษตรกร - เกษตรกรควรปรบตวเพอใหสามารถแขงขนในดานราคาไดคอ การพยายามลดตนทนการผลตการเลยงโคขน เนนการใชวตถดบทมอยในทองถนมาเปนอาหารเลยงโค อกแนวทางคอ การเพมผลผลต ซงเกษตรกรควรใหความสาคญกบหญาหรออาหารทใหโคกน เพราะการไดรบอาหาร และสารอาหารทครบถวนจะนามาซงความสมบรณของโค - ในการแขงขนดานคณภาพของเนอโค สงทเกษตรกรจะตองใหความสาคญประกอบดวย สายพนธของโคเนอและการปรบปรงหรอบารงสายพนธ เพราะวาลกษณะและคณภาพของเนอทไดจากโคเนอแตละพนธ รวมทงอตราการเจรญเตบโต ขนาดและรปรางจะมความแตกตางกนไป - เกษตรกรตองมการควบคมทางดานสขภาพอนามย และการปองกนโรคระบาด เนองจากเปนเรองทผบรโภคใหความสาคญอยางมาก

Page 111: FTA Agri Finalreport

100

สนคาโคเนอ ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ใกลเคยงกนกบราคาโคเนอในไทย จะมผลทาใหราคาโคเนอในไทยตองปรบตว ลดลงเพอแขงขนกบโคจากออสเตรเลยทนาเขามาขนตอในไทย ปจจยทสอง ขนอยกบเนอโคแชเยนและแชแขงทนาเขามาจากออสเตรเลยจะเขามาแยงสวนแบงตลาดโคเนอในประเทศไทยได ซงผลกระทบแรกจะทาใหเจาของฟารมรายใหญผลตเนอโคเขาสตลาดไดนอยลง และทาใหมตลาดจาหนายเนอลดลงทาใหตองลดการผลตลง เปนผลทาใหรบซอโคเนอทจะนามาขนจากเกษตรกรลดลงหรอรบซอในราคาทถกลง ซงจะมผลทาใหเกษตรกรรายยอยมรายไดนอยลง และเมอเกดการขาดทนขนกจาเปนทจะตองออกจากตลาดไป 2) ผลกระทบตอผประกอบการรายใหญ - ผประกอบการหรอเจาของฟารมรายใหญทมระบบบรหารจดการทไดมาตรฐาน และเปนผผลตเนอโคคณภาพเขาสตลาดเนอโดยตรงจะไดรบผลกระทบในดานบวก ในแงของโคมชวตทนาเขาจากออสเตรเลยมาขนตอในไทยมราคาถกลงหรอราคาใกลเคยงกบโคเนอในประเทศ ผประกอบการกจะเปลยนจากทรบซอจากเกษตรกรรายยอยในประเทศมารบซอจากออสเตรเลยแทนซงทาใหไดโคเนอทมคณภาพดกวา เจรญเตบโตเรวกวา อกทงยงทาใหเปนการลดตนทนคาอาหารทใชในการขนโคลงได กาไรกจะเพมมากขน - ผลกระทบในดานลบ จะเกดขนในกรณทเนอโคชาแหละนาเขาเพมมากขน จะทาใหเกดการแยงสวนแบงตลาดโคเนอในประเทศ และถาความนยมบรโภคเนอของคนในประเทศหนไปนยมบรโภคเนอทนาเขาจากออสเตรเลยแทนเนอทผลตไดในประเทศ 3) ผลกระทบตอธรกจอนๆ ทเกยวของ - หากการแขงขนของอตสาหกรรมการผลตโคเนอของประเทศไทย ไมสามารถตอสกบ

2. รฐบาลและเอกชน - รฐบาลและเอกชนควรรวมมอกนกาหนดรปแบบฟารมโคเนอมาตรฐาน และเขมงวดในการตรวจสอบ ดแลการจดตงตลาดหรอศนยซอขายโคในแตละภมภาค - รฐบาลควรสงเสรมการเรยนรรวมกนและการรวมกลมของเกษตรกรใหจรงจงมากขน - รฐบาลควรจดหาแหลงเงนกหรอเงนลงทนดอกเบยตาใหกบเกษตรกรและตดตามการใชเงนลงทนใหถกวตถประสงค สงเสรมและจดการหาแหลงนาเพอการเพาะปลกหญาอาหารโค เพอชวยลดตนทนในการเลยงโคและเพมผลผลตไปพรอมๆ กน - รฐบาลควรดาเนนการในเชงรกโดยการประชาสมพนธ รณรงค สงเสรมใหคนในประเทศหนมานยมบรโภคเนอโคมากขน โดยเนนเรองคณคาทางโภชนาการตอการเจรญเตบโตของเดก สาหรบยทธศาสตรโคเนอ มดงน - ปรบโครงสรางการผลต ดวยการขนทะเบยนฟารมเพอนาไปสฟารมมาตรฐาน ปรบปรงบารงพนธโคใหเตบโตเรว ตรงตามความตองการของตลาดและปรบปรงอาหารหยาบทใหโปรตนสง เพอเพมผลตภาพของอตสาหกรรมโคเนอและสง เพอลดตนทนการผลต - พฒนาและปรบปรงโรงฆาใหมมาตรฐานถกสขลกษณะเปนทยอมรบตามมาตรฐานสากล - สรางมลคาเพมในการแปรรปเนอ การชาแหละเปนชนสวนตางๆ - จดระบบฐานขอมลเพอบรหารจดการหวงโซอปทานโคเนอใหสอดรบกบอปสงค และสามารถตรวจสอบยอนกลบถงแหลงทมาของผลตภณฑได (Traceability) - มการพฒนาระบบตลาดโคเนอทเขมแขงเปนไปตามกลไกตลาดมากขน - สนบสนน สงเสรม และจดระบบใหเกษตรกรเลยงโคเนอ

Page 112: FTA Agri Finalreport

101

สนคาโคเนอ ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) อตสาหกรรมการผลตโคเนอของประเทศออสเตรเลยได ไมเพยงแตเกษตรกรรายยอยเทานนทจะไดรบผลกระทบ แตผลทเกดขนดงกลาวจะสงผลตอผประกอบการในธรกจอนๆ อกดวย เชน ผประกอบการอาหารสตว อาหารเสรมตางๆ เชน กากออย กากนาตาล กากรา เปลอกสปปะรด มนสาปะหลง ขาวโพดเปนตน ผประกอบการดานยาปองกนโรคและวคซน ผใหบรการดานการผสมเทยม แรงงานทถกวาจางทางานในฟารมหรอในไร โรงฆาสตว พอคาปลกและพอคาสงเนอโคชาแหละ เปนตน

ในเขตชายแดนไทยทตดตอกบประเทศเพอนบานและ/หรอสงเสรมการเลยงในฝงชายแดนประเทศเพอนบานเพอใหไดโคเนอมาตรฐานและยงเปนการลดการลกลอบนาเขาโคและการระบาดของโรคสตวในประเทศ - แนวทางรองรบและพฒนาอตสาหกรรมโคเนอระยะยาวตองจดตงคณะกรรมการกจการโคเนอแหงชาต เพอจดเครอขายการผลตใหเชอมตอถงกนอยางเปนระบบและสรางความเขมแขงในดานการตอรองใหกบเกษตรกรผมสวนเกยวของกบการปศสตว ตอไป ทาหนาท ดงน 1) ตดตามความเคลอนไหวดานอปสงคและอปทานโคเนอและผลตภณฑในประเทศและตางประเทศทสงผลกระทบผประกอบการโคเนอในประเทศ 2) ประมาณการความตองการเนอโคในแตละปลวงหนา 3) บรหารจดการใหมเนอโคเพยงพอและสอดรบกบความตองการเนอโคในประเทศและ/หรอขยายตลาดโคเนอไปยงประเทศใกลเคยง 4) ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของในการออกกฎหมาย กฎกระทรวง กฎระเบยบเพอใหการทางานของ คณะกรรมการฯ สมฤทธผลตามเปาหมาย 5) มความเปนอสระในการกากบดและบรหารจดการหวงโซอปทานโคเนอและปจจยการผลตทใชในการผลตอาหารโคเนอ เพอประโยชนตอผประกอบการตลอดหวงโซอปทาน

Page 113: FTA Agri Finalreport

102

สนคาโคเนอ ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-นวซแลนด FTA - โคเนอเปนสนคาออนไหวทคาดวาจะสงผลกระทบตอภาคการเกษตรของไทย - นวซแลนดมขดความสามารถในการแขงขนสงกวาผผลตไทย สนคาปศสตวและผลตภณฑ เชน เนอโคและเครองใน เปนสนคาทนวซแลนดจะไดรบประโยชนจากการลดภาษ ราคาทตาลงสงผลใหมการนาเขาจากนวซแลนดมากขน โดยจะมสวนทาใหมการบรโภคสนคาจากนวซแลนดแทนสนคาของไทย - ประโยชนทไทยจะไดรบจากความตกลงการคาเสรระหวางไทยกบนวซแลนด คอ ความรวมมอในการพฒนาดานปศสตว ซงเปนสาขาทนวซแลนดมศกยภาพการผลต อกทงยงเปนโอกาสสาหรบการรวมลงทนเพอสงออกไปยงประเทศทสาม

ไทย-นวซแลนด FTA รฐบาลตองเรงปฏบตตามแนวทางรองรบผลกระทบดานลบภายใน 15 ป นบจากป 2548

อยางจรงจง

ไทย-จน FTA - โคเนอเปนสนคาทไดรบผลกระทบดานลบจากการเปดเสร - ผลกระทบจากการลดภาษ พบวา ไทยจะนาเขาโคเพมขน เนองจากกอนการทา FTA ไทยเกบอตราภาษนาเขา 10% การลดภาษนาเขาเหลอ 0% คาดวาจะมการนาเขาโคมากขน เนองจากการเลยงโคในประเทศยงไมเพยงพอกบความตองการบรโภค ทงน อาจจะมผลกระทบตอผเลยงโคภายในประเทศดวย - สาหรบ เนอสตวใชบรโภค พบวา โคเนอเปนสนคาทไดรบผลกระทบดานลบจากการเปดเสร - ผลกระทบจากการลดภาษ พบวา ไทยจะนาเขาโคเพมขน เนองจากกอนการทา FTA ไทย

ไทย-จน FTA การจดเตรยมมาตรการเพอสงเสรม โอกาสและรองรบผลกระทบ ควรดาเนนการ ดงน

1. ในระยะสน - เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรใหครอบคลมสนคาเกษตรทไทยมการคากบจน ทงมาตรฐานสนคาเกษตรสงออก และนาเขา - เขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา และรบรองคณภาพมาตรฐาน โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความร ในการจดเตรยมมาตรการเพอสงเสรม โอกาสและรองรบผลกระทบ ควรดาเนนการ ดงน 1. ในระยะสน

Page 114: FTA Agri Finalreport

103

สนคาโคเนอ ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) เกบอตราภาษนาเขา 10% การลดภาษนาเขาเหลอ 0% คาดวาจะมการนาเขาโคมากขน เนองจากการเลยงโคในประเทศยงไมเพยงพอกบความตองการบรโภค ทงน อาจจะมผลกระทบตอผเลยงโคภายในประเทศดวย - สาหรบ เนอสตวใชบรโภค พบวา ไทยจะนาเขาเนอโคเพมขน เนองจากเดมประเทศไทยเกบอตราภาษนาเขาคอนขางสงถง 60% ทาใหไมมการนาเขาจากจน การลดภาษนาเขาเหลอ 0% คาดวาจะมผลกระทบใหมการนาเขาสนคากลมน เนองจากตนทนการผลตของไทยคอนขางสง ประกอบกบความตองการบรโภคจะเพมขนหากราคาลดลง - ปญหาและอปสรรคทไดจากการศกษา คอ ตนทนการผลตของไทยสงเมอเทยบกบจน เนองจากคาแรงงานของจนตากวาและผลผลตตอหนวยสงกวาไทย ศกยภาพของพนทและแหลงนาของจนคอนขางด

- เรงรดการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรใหครอบคลมสนคาเกษตรทไทยมการคากบจน ทงมาตรฐานสนคาเกษตรสงออก และนาเขา - เขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออกและนาเขา และรบรองคณภาพมาตรฐาน โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง เชน ดานประมงเปนตน - จดสรางหองปฏบตงานตรวจสอบ รบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหดานควบคมการสงออกและนาเขาอยางทวถง 2. ในระยะยาวควรทาวจยและพฒนาดาน - การเกษตร ไดแก การปรบปรงพนธพชและพนธสตว ใหหลากหลายเพอการผลตสนคาใหมๆ รวมถงการวจยดาน GMOs ของสนคาเกษตรเพอเตรยมการรองรบการแขงขนในอนาคต เทคโนโลยกอนและหลงการเกบเกยว เทคโนโลยดานการแปรรป ผลตภณฑและบรรจภณฑ

ไทย-สหรฐอเมรกา FTA ความความตกลงทางการคาเสรไทย-สหรฐฯอาจสงผลกระทบรนแรงตอเกษตรกร

จานวนมาก โดยเฉพาะเกษตรกรทผลตสนคาแขงขนกบสนคาสงออกของสหรฐฯ สวนผประกอบธรกจฟารมปศสตวขนาดเลกทมตนทนสง โดยเฉพาะอยางยง และววอาจจะตองเลกกจการ”

ไทย-สหรฐอเมรกา FTA - รฐบาลไทยจงควรเรงปรบโครงสรางภาษและกระบวนการศลกากร เพอใหสนคาไทยมตนทนวตถดบลดลง และเรงเพมผลตภาพในภาคเกษตร ตลอดจนชวยเหลอใหเกษตรกรรายยอยสามารถปรบตวได - การเจรจากบสหรฐฯ นอกจากตองเขมงวดกบปญหาโรคววบาแลว ไทยควรสงเสรมดานความรวมมอดานการพฒนาตลาดเนอโคคณภาพกบสหรฐฯ ซงมพฒนาการมากกวาไทย

Page 115: FTA Agri Finalreport

104

สนคาไหม ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-ออสเตรเลย FTA

สนคาผาไหมและผลตภณฑโดยรวมในตลาดออสเตรเลยมการขยายตว ไทย-ออสเตรเลย FTA 1. เรงปรบกลยทธทงดานการผลตและการตลาดอยางตอเนอง เพอกอใหเกดความไดเปรยบในการแขงขนทงในสวนของการมความไดเปรยบดานตนทนทตา อนเกดจากประสทธภาพการประกอบการทเหนอกวาดวยการปรบปรงระบบการบรหารตนทนการผลตใหตาลง 2. การเพมระดบมาตรฐานการดแลรงไหมใหมเปอรเซนตรงเสยนอยทสด โดยอาศย เทคโนโลยททนสมยเขามาชวย การเพมผลผลตหมอนตอหนวยพนท การปรบปรงคณภาพการผลตเสนไหม และการควบคมมาตรฐานวตถดบ 3. การควบคมการจดการและการสงมอบ 4. เรงสรางการมความไดเปรยบดานความแตกตาง เพอรกตลาดระดบกลาง และขยบไปยงตลาดระดบบนมากขน 5. การกระจายกลมเปาหมายจากรายบคคลไปยงกลมโรงแรมหรอสปา ในสวนของผลตภณฑผาไหมอยางกลมสนคาเครองประดบตกแตงบานดวย โดยอาศยจดแขงดานฝมอทชานาญและประณตของแรงงานไทย แตทงนกตองกาหนดราคาสนคาในระดบทเหมาะสมและสามารถแขงขนไดดวย ควบคกบการเพมมลคาสนคาดวยความคดสรางสรรค การสรางตราสนคาของตนเอง 6. การพฒนาคณภาพและรปแบบของสนคา โดยควรเนนการออกแบบทมเอกลกษณเฉพาะตวทอาจจะเปนการผสมผสานระหวางวฒนธรรมของไทยและออสเตรเลย เพอใหเขาถงกลมผบรโภคชาวออสเตรเลย รวมถงนกทองเทยวทเขาไปเยอนออสเตรเลย

Page 116: FTA Agri Finalreport

105

สนคาไหม (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-จน FTA

การคาไหมของไทยจาการเปดเขตการคาเสรจะไมไดรบประโยชนมากนกเนองจากสวนใหญไทยนาเขาไหมจากจนมากกวาการสงออก

ไทย-จน FTA -

ไทย-สหรฐอเมรกา FTA ไหมดบจะไมไดรบผลกระทบจาการทา FTA กบสหรฐอเมรกา

ไทย-สหรฐอเมรกา FTA -

ไทย-เกาหลใต FTA ไทยไมมศกยภาพในการสงออกไปยงเกาหลใต

ไทย-เกาหลใต FTA -

ไทย-แคนาดา FTA ไหมเปนสนคาทมศกยภาพการสงออกไปแคนาดา เนองจากแคนาดานาเขาไหมจาก

ไทยจานวนมาก และไทยมสวนแบงการตลาดสง

ไทย-แคนาดา FTA -

ไทย-คเจรจาการคาโดยรวม FTA - การจดตงเขตการคาเสรจะมผลตอการเปลยนแปลงโครงสรางการคาระหวางประเทศของไทยในดานมลคาการสงออกสนคาหตถอตสาหกรรมของไทยสามารถเพมขน เชน ผาไหม - เสนไหมดบพนธพนเมอง จดอยใน Niche Market และ เปนสนคาทพอจะมศกยภาพในเชงพาณชย

ไทย-คเจรจาการคาโดยรวม FTA 1. ขนทะเบยนเกษตรกรทเลยงไหมเพอจดระดบขดความสามารถในการผลตใหชดเจนซงจะยงประโยชนตอการจดการดานสงเสรมการเกษตร และ ดาน Supply Management ตลอดจนการพฒนาไปสอาชพอนในกรณทจาเปน 2. สงเสรมใหเกษตรกรเลยงไหมพนธไทยหรอพนธพนเมอง เนองจาก เสนไหมดบ (เสนไหมท

Page 117: FTA Agri Finalreport

106

สนคาไหม (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) - เสนไหมดบพนธตางประเทศเปนสนคาทไมมศกยภาพในการผลตและมการนาเขาจานวนหนง

ยงไมตเกลยว) พนธพนเมองยงเปนทตองการของตลาดและผลตไดไมพอเพยงเนองจากสนคามคณลกษณะพเศษแตกตางจากเสนไหมทไดจากไหมพนธ ตางประเทศ สวนการผลตเสนไหมพนธลกผสมตางประเทศเพอใหไทยสามารถแขงขนในอตสาหกรรมไหมและผลตภณฑไหมไดและมวตถดบไหมอยางพอเพยงควรใหมการนาเขาเสนไหมดบและเสนดายไหมพนธตางประเทศทใชเปนเสนไหมยนทดสาหรบอตสาหกรรมทอผาไหมไทย 3. มงเนนมาตรการในการจดการฟารมเพอเพมผลตภาพการผลตตามแนวทาง Good Agricultural Practice (GAP) ทเชอมตอกบ Good Manufacturing Practice (GMP) อยางเปนระบบ/มเครอขายทรบชวงตอกนไดเปนลกโซ (Supply/Value Chain Management) 4. ควรลดอตราภาษนาเขาเสนไหมดบในระบบโควตาตามขอผกพน WTO จากปจจบน(รอยละ 20) เพอใหอตสาหกรรมผาไหมและผลตภณฑไหมทสรางรายไดสงออกทสาคญของไทยสามารถแขงขนได และคอยๆ ลดสดสวนการใชในประเทศตอการนาเขาเพอใชผลตผาทอในประเทศหรอสงออกเพอใหเกดการแขงขนทเปนธรรมตอผประกอบการ และชวยลดการลกลอบไหมจากตางประเทศ โดยภาครฐอาจจะทาการเปดเสรโดยมมาตรการชวยเหลอผประกอบการภายในประเทศควบคไปดวย

ไทย-ประเทศอน FTA ไหมและสงทอททาจากไหมไมเขาขายในสนคาทมศกยภาพในการสงออกไปยง

ประเทศตางๆ ไดแก แคนาดา อารเจนตนา บราซล อตาล สหราชอาณาจกร ฝรงเศส เยอรมนนชล เมกซโก รสเซย ยเครน แอฟรกาใต การตา อยปต และซาอดอาระเบย

ไทย-ประเทศอน FTA -

Page 118: FTA Agri Finalreport

107

สนคาปาลมนามน ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-อนเดย FTA

สนคาทมศกยภาพในการสงออก ไดแก นามนปาลม

ไทย-อนเดย FTA -

ไทย-AFTA - ผลกระทบตอเกษตรกร โดยเฉพาะเกษตรกรรายยอยจะไดรบผลกระทบมากทสด โดยการลดอตราภาษนาเขาจะทาใหราคานามนภายในประเทศปรบตวลดลงมาอยในระดบเดยวกบราคานามนนาเขา ในขณะทตนทนการผลตผลปาลมของเกษตรกรไทยอยในระดบสงและผลผลตตากวาประเทศคแขง เชน มาเลเซย และอนโดนเซย ปรมาณการใชปยของเกษตรกรอยในอตราทตาเนองจากไมมเงนลงทน ทาใหผลผลตคณภาพตาโดยเฉพาะเกษตรกรรายยอยและมพนทอยในเขตปลกทไมเหมาะสมจะไดรบผลกระทบมากทสด - ผลตอโรงสกดนา มนปาลมดบตองแขงขนกบนามนปาลมดบนาเขาซงในทสดราคานามนปาลมดบในประเทศ จะถกกาหนดโดยราคาตลาดโลก ในสวนของโรงสกดขนาดใหญจะไมมผลกระทบมากนกเนองจากสวนใหญมสวนปาลมเปนของตนเอง แตในสวนของโรงสกดขนาดเลก อาจไดรบผลกระทบมาก หากราคาตกตาจนทาใหเกษตรกรเลกปลกปาลมเนองจากโรงงานขนาดเลกไมมสวนปาลมเปนของตนเอง - ผลตอโรงกลนนามนปาลมบรสทธ จะไดรบผลประโยชนจากการเปดเสรการคา เพราะจะทาใหมนามนปาลมดบปอนโรงงานไดเตมกาลงการผลตและราคาถก แตจะมผลกระทบจากการนาเขานามนปาลมบรสทธทมราคาถกกวาเขามาจาหนายแขงขน ดงนน ผผลตนามนปาลมบรสทธตองหาวธลดตนทนการผลตลง

ไทย-AFTA 1. รฐบาลโดยหนวยงานทมหนาทรบผดชอบในสนคาปาลมนามน ควรมการวเคราะหตวเลขปจจยตนทนทสอดคลองกบโครงสรางปจจยการผลตทแทจรง ตองมการศกษาตนทนทแทจรง 2. รฐบาลควรยกเลกมาตรการทเกยวของในการเขาไปแทรกแซงราคาปาลมนามน นามนปาลมดบจากโรงสกด และนามนปาลม บรสทธจากโรงกลน เพอใหมการลงทนทแทจรงสอดคลองกบตนทนทเหมาะสม ใหอตสาหกรรมสามารถแขงขนได 3. รฐบาลควรใชมาตรการกาหนด Zoning แตไมควรใชมาตรการแทรกแซงราคา ควรสรางโครงสรางพนฐานทางการตลาด ใหผลผลตปาลมนา มนมประสทธภาพใหเกษตรกรรวมกลมกนใหมขนาดใหญ พจารณาการสรางโครงสรางพนฐานโดยไมขดกบขอกาหนดของ WTO เนองจากการแทรกแซงปจจยการผลตจะไมสามารถดาเนนการไดในอนาคต 4. รฐบาลควรสงเสรมใหเกษตรกรและผประกอบการอตสาหกรรมนามนปาลมสรางกลไกในการแกไขปญหาการผลต การตลาดดวยตนเอง โดยรฐบาลควรเปนเพยงผกากบดแล เพอใหการสงเสรมทางดานการคาใหอตสาหกรรมปาลมนามนของไทยมขดความสามารถในการแขงขนได 5. รฐบาลควรใหการสนบสนนโดยการลงทนดานการวจยและพฒนา เพอใหมการใชผลพลอย

Page 119: FTA Agri Finalreport

108

สนคาปาลมนามน (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) - ผลตออตสาหกรรมตอเนอง ซงใชนามนปาลมบรสทธเปนวตถดบในการผลตจะไดประโยชนจากราคาทตาลง ปรมาณทเพยงพอกบความตองการ และสามารถวางแผนการผลตในระยะยาวได - ผลตอผบรโภค จะบรโภคนามนปาลมบรสทธในราคาทตาลง เนองจากตนทนการผลตตาลง มการแขงขนกนในอตสาหกรรม นามนปาลมสงขน

ไดจากการผลตไปใชประโยชนในดานอนๆใหมากขน 6. รฐบาลควรสงเสรมดานการกาหนดมาตรฐาน คณภาพ เพอปองกนมาตรการกดกนการคาทไมใชภาษ (Non Tariff Barrier : NTB) โดยเฉพาะอยางยงหลงจากขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) มผลบงคบใช

ไทย-สหรฐอเมรกา FTA นามนปาลมไมไดรบผลกระทบจากจากการทา FTA ระหวางไทยกบสหรฐฯ

ไทย-สหรฐอเมรกา FTA -

ไทย-เกาหลใต FTA ไทยมศกยภาพในการสงออกปาลมนามนไปยงเกาหลใต

ไทย-เกาหลใต FTA -

ไทย-ประเทศคคาโดยรวม FTA นามนปาลมและนามนเมลดในปาลม เปนสนคาทพอจะมศกยภาพในเชงพาณชยและ

มการนาเขาจานวนหนง โดยทควรปรบปรงประสทธภาพนามนเมลดในปาลม

ไทย-ประเทศคคาโดยรวม FTA -

ไทย-ประเทศอน FTA ปาลมนามนมศกยภาพสงออกไปยงประเทศรสเซยและยเครนเนองจากเปนตลาดใหม

และยงไมมมลคาการคาขายระหวางประเทศคคาทงสอง

ไทย-ประเทศอน FTA -

Page 120: FTA Agri Finalreport

109

สนคาชา ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย- จน AFTA

ชาจากจนมศกยภาพสงกวาชาทผลตในไทย และสนคาชาเขยวกจดอยในกลมสนคาทออนไหวสงของจน ดงนนจงยงไมมการเปลยนแปลงอตราภาษใดๆตามกรอบเจรจา

ไทย- จน AFTA 1. เนองจากไทยและจนมสภาพภมอากาศและภมประเทศทแตกตางกน ดงนน หากผปลกชาในประเทศมการปรบตวไปปลกชาใหเหมาะสมกบสภาพภมประเทศและภมอากาศของไทยมากขนอาทเชน ชาทปลกมากในภาคเหนอ โดยเฉพาะในดอยอางขาง ดอยขนวาง ดอยแมพลหลวง ซงเปนชาทมคณภาพสงประกอบกบหากมงเนนเฉพาะตลาดระดบบนกยอมสามารถแขงขนในตลาดสงออกได ขณะทหากไมสามารถปรบตวไปปลกชาในกลมดงกลาวไดกควรสนบสนนใหมการเปลยนไปปลกพชชนดอนทดแทน 2. เมอมการนาเขาชาในปรมาณมากจากจน ดงนน เพอใหเกดประโยชนสงสดตอผบรโภค จงควรกาหนดและบงคบใชมาตรฐานการนาเขาสนคาชาทมความชดเจน เพอใหการบรโภคสนคาชาของประชาชนในประเทศมมาตรฐานและปลอดภยตอสขภาพรวมทงควรมมาตรการการออกใบอนญาตอตโนมต (Automatic Licensing) เพอเกบขอมลการนาเขาชาดวย 3. เนองจากมการสนบสนนใหเกดความรวมมอระหวางผประกอบการในภาคอตสาหกรรม เพอใชใบชาจากจนเปนวตถดบในการผลตนาชาปรงพรอมดม ซงจะสงผลใหราคาขายนาชาปรงพรอมดมในประเทศลดลงหรอหากตองการหลกเลยงการแขงขนกบจน ควรมงเนนชาดาและและชาสมนไพร (Herbal Teas) เชน นาดอกคาฝอย หญาหนวดแมว มะตม จบเลยง ชาใบหมอน มาแปรรปใหเปนผงสาเรจรปพรอมชงดมและสงเสรมใหเกดการสงออกสนคาชาแปรรป เชน นาชาปรงสาเรจพรอมดมไปยงประเทศอนๆ ตอไป

Page 121: FTA Agri Finalreport

110

สนคาชา (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-BIMSTEC FTA

ผลกระทบของ GDP ของไทยทมตอการนาเขาสนคาจาก BIMSTEC ไดแก ชา ซงมผลกระทบในระดบสง เนองจากกลมประเทศดงกลาวเปนผสงออกชาทสาคญ

ไทย-BIMSTEC FTA -

ไทย-แคนาดา FTA ชาเปนสนคาทมศกยภาพการสงออกไปแคนาดา เนองจากผประกอบการของไทยม

ความสามารถในการแขงขนสง

ไทย-แคนาดา FTA -

ไทย-คคาโดยรวม FTA ชาเปนสนคาทจดอยในใน Blue Box ทยงกากงในเชงพาณชย และมการนาเขาจานวน

มาก

ไทย-คคาโดยรวม FTA 1. ขนทะเบยนเกษตรกรทปลกชาเพอจดระดบขดความสามารถในการผลตใหชดเจนซงจะยงประโยชนตอการจดการดานสงเสรการเกษตร และ ดานSupply Management ตลอดจนการพฒนาไปสอาชพอนในกรณทจาเปน 2. สงเสรมและขยายการปลกชาพนธดแทนทพนธพนเมอง เพอทดแทนการนาเขาชาคณภาพ 3. ปรบปรงสภาพสวนชาเกา มการตกแตงและปลกชาพนธดทดแทน 4. ใหความรแกเกษตรกรและสงเสรมเทคโนโลยการผลตและแปรรปชาใหไดมาตรฐาน 5. พฒนาผลตภณฑชาแบบใหมและสรางตลาดเฉพาะ (Niche Market) ทงในและตางประเทศ เชน ตลาดชาผสมสาเรจรป และตลาดชาไมมคาเฟอน เปนตน 6. ใหการสนบสนนดานการเงนแกเกษตรกรเพอการพฒนาการผลตและการตลาด 7. คอยๆลดเงอนไขการนาเขากบการซอชาในประเทศและการแทรกแซงตลาดเพอใหเกษตรกรท

Page 122: FTA Agri Finalreport

111

สนคาชา (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไมมศกยภาพตองปรบตวหรอเปดโอกาสใหเกษตรกรรายใหมทมศกยภาพเขามา

8. นาเทคโนโลยสมยใหมมาชวยในการเกบเกยวเพอลดตนทนแรงงาน 9. มงเนนมาตรการในการจดการฟารมเพอเพมผลตภาพการผลตตามแนวทาง Good Agricultural Practice (GAP) ทเชอมตอกบGood Manufacturing Practice (GMP) อยางเปนระบบ/มเครอขายทรบชวงตอกนไดเปนลกโซ (Supply/Value Chain Management)

ไทย-ประเทศอน FTA ชามศกยภาพในการสงออกไปยงประเทศตางๆ ไดแก สหราชอาณาจกร เยอรมนน

นอรเวย และ ซาอดอาระเบย

ไทย-ประเทศอน FTA -

Page 123: FTA Agri Finalreport

112

สนคากาแฟ ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย-สหรฐอเมรกา FTA - เมลดกาแฟเปนสนคาทคาดวาจะไดรบผลกระทบ เมอกาหนดสมมตฐานใหอตราภาษนาเขาภายใตการจดทา FTA ไทย – สหรฐฯ ลดมากกวาภายใต WTO รอยละ 5, 10 และ 15 จากการคานวณอตราภาษปกปอง (PT) - เมอพจารณาถงขอมลการผลตและการตลาด รวมถงมาตรการดานการคาอนๆ ทไมใชภาษของไทยและสหรฐฯ นอกเหนอจากการใชราคาในการคานวณอตราภาษปกปอง (PT) ทวเคราะหขางตนแลว คาดวาเมลดกาแฟอาจจะไดรบผลกระทบจากการจดทา FTA ไทย – สหรฐอเมรกา - ผลการวเคราะหอาจมความคลาดเคลอนหรอไมสะทอนผลทแทจรงได เนองจากการนาเขาเมลดกาแฟทมปรมาณการนาเขาบางสวนเปนคนละสายพนธกบทผลตไดในประเทศ ทาใหราคานาเขามความแตกตางกนมากกบราคาในประเทศ ประกอบกบในการศกษาครงนไมไดนามาตรการจากดปรมาณนาเขา และมาตรการการคาอนๆ ทไมใชภาษมาใช ซงทาใหการวเคราะหอาจไมสามารถอธบายผลกระทบไดอยางชดเจน

ไทย-สหรฐอเมรกา FTA -รฐบาลควรเตรยมการหามาตรการรองรบผลกระทบทอาจเกดขน โดยกาหนดยทธศาสตรการผลตและการตลาด (โดยเฉพาะอยางยงการปรบตวของภาคการผลต) ใหสอดคลองและเหมาะสมกบสถานการณการคาทจะเกดขน - ควรแตงตงคณะทางานเพอศกษาและวเคราะหผลกระทบเชงปรมาณเปนรายสนคา เพอนาผลการศกษาไปใชประโยชนสาหรบการเจรจา และเพอเตรยมการหามาตรการรองรบผลกระทบตอไป

ไทย-เกาหลใต FTA - รายการสนคาในตอนท 09 คอ สนคาประเภทกาแฟ ชา และ เครองเทศ คาดวาไมไดรบผลกระทบทงทางดานบวกและดานลบ เนองจากไทยไมมการสงออกไปยงเกาหลใตและแทบจะไมมการนาเขา - กาแฟเปนสนคาเกษตรของไทยทมศกยภาพในเกาหลใต

ไทย-เกาหลใต FTA -

Page 124: FTA Agri Finalreport

113

สนคากาแฟ (ตอ) ผลกระทบ ขอเสนอแนะ

(รวบรวมจากทกโครงการ) ไทย- บาหเรน FTA

การจดทา FTA ระหวางไทยกบบาหเรนไมมผลกระทบตอกาแฟ เนองจากแมวาไทยจะตองลดภาษเหลอรอยละ 0 จากทปจจบนเกบภาษนาเขาอยระหวางรอยละ 27-35.2 กตาม บาหเรนกไมมศกยภาพในการสงออกกาแฟมายงไทย

ไทย- บาหเรน FTA

-

ไทย-ประเทศอน FTA สนคากาแฟมศกยภาพสงออกไปยงประเทศแคนาดา ยเครน

ไทย-ประเทศอน FTA -

Page 125: FTA Agri Finalreport

บทท 3

การวเคราะหและขอเสนอแนะทางนโยบาย

ผลการศกษาของหนวยงานตางๆ ทเกยวของกบ FTA ทไดอางองในรายงานขนตน (ภาคแรก) นามาสรปในภาพรวมไดดงน

1. การศกษา FTA ของแตละโครงการจากหนวยงานตางๆ มการศกษากอนการลงนาม FTA

ดงนน หลายโครงการจงไมสามารถนาผลสรปมาใชวเคราะหไดในปจจบนและในอนาคต ทงนอาจมสาเหต ดงน

1.1 ขอมลพนฐานในการวเคราะหไมครอบคลมมากพอ ไมสมบรณและมความลาชา 1.2 ขอมลและแหลงอางองไมสามารถใหขอมลทถกตองและมความคลาดเคลอนทงทเปน

แหลงขอมลภาครฐและเอกชน 1.3 การตดตามขอมลและขอเทจจรงของแตละโครงการไมมความตอเนองและสมาเสมอ 1.4 สถานการณในปจจบนเปลยนแปลงอยางรวดเรวสงผลใหขอมลทจะนามาใชในการ

วเคราะหอาจไมสมบรณเทาทควร 2. การศกษาผลกระทบ FTA ของแตละโครงการไมมการนาไปศกษา/เผยแพร/แสดงขอคดเหน

และเปดเผยตอสาธารณะชน ทาใหขาดการแลกเปลยนขอคดเหนและขอเสนอแนะระหวางผศกษาและผไดรบกระทบทเชงประโยชนและผลเสย รวมถงการขาดซงขอเทจจรงในเชงปฏบตจากผประกอบการ

3. การศกษาหลายโครงการขาดเหตผลในการสนบสนนเพอนาไปใชในทางปฏบต หรอไม

สามารถระบแนวทางทปฏบตไดอยางเปนรปธรรม เชน ขอเสนอดงกลาวทเปนแนวทางแกไขทหนวยงานภาครฐไมสามารถปฏบตไดเพราะขดกบระเบยบและขอกฎหมาย เปนตน

ทปรกษาไดพจารณาถงสภาวะตามขอเทจจรงและสภาพความเปลยนแปลงในปจจบนทจะมผล

สะทอนถงอนาคตในระยะยาวแลว สรปเปนแนวทางในการพจารณาถงสถานภาพของสนคาในจานวน 10 รายการทไดทาการศกษาในครงน จาแนกออกเปน 3 กลม ดงน

Page 126: FTA Agri Finalreport

115

กลมท 1 กลมสนคาทยงมศกยภาพในการแขงขน ไดแก ขาว มนสาปะหลง ไก และกง กลมท 2 กลมสนคาทตองพฒนาและปรบตวใหมความสามารถแขงขนได แตตองใชระยะเวลาปรบตว ไดแก ปาลมนามน ชา และกาแฟ กลมท 3 กลมทตองประคองตวและปรบเปลยนการผลต ไดแก โคนม โคเนอ และไหม ทงน เหตผลทคณะทปรกษาไดทาการจาแนกสนคาจานวน 10 รายการออกเปน 3 กลมดงกลาว

ไดจาแนกออกตามสวนแบงปรมาณการผลตของโลก สวนแบงปรมาณการสงออกของโลกและปรมาณการนาเขาจากตลาดโลก ดงน (ทมา: FAOSTAT, 2550 และกรมศลกากร, 2550)

กรณสนคาขาว (ขาวเปลอก) จะพบวา ในป พ.ศ. 2549 ไทยมสวนแบงปรมาณการผลตของโลก

คดเปนรอยละ 4.6 จดอยในลาดบท 6 ของโลก ในป พ.ศ. 2548 ไทยมปรมาณการสงออกขาวสาร คดเปนรอยละ 31.6 ของปรมาณการสงออกของโลก จดอยในลาดบท 1 ของโลก โดยมตลาดสงออกทสาคญ คอ สหรฐอเมรกา จน ฮองกง เปนตน และประเทศไทยมการนาเขาขาวจากตลาดโลกจานวนนอยมาก

กรณสนคามนสาปะหลง จะพบวา ในป พ.ศ. 2549 ไทยมสวนแบงปรมาณการผลตของโลก คด

เปนรอยละ 10 จดอยในลาดบท 3 ของโลก ในป พ.ศ. 2548 ไทยมปรมาณการสงออก คดเปนรอยละ 76 ของปรมาณการสงออกของโลก จดอยในลาดบท 1 ของโลก โดยมตลาดสงออกทสาคญ คอ จน สหภาพยโรป และญปน เปนตนและประเทศไทยมการนาเขามนสาปะหลงจากตลาดโลกจานวนนอยมาก

กรณสนคาไก จะพบวา ในป พ.ศ. 2549 ไทยมสวนแบงปรมาณการผลตของโลก คดเปนรอยละ

2 จดอยในลาดบท 10 ของโลก ในป พ.ศ. 2549 ไทยมปรมาณการสงออก คดเปนรอยละ 4 ของปรมาณการสงออกของโลก จดอยในลาดบท 5 ของโลก โดยมตลาดสงออกทสาคญ คอ ญปน สหภาพยโรป และเกาหลใต

กรณสนคากง จะพบวา ในป พ.ศ. 2549 ไทยมสวนแบงปรมาณการผลตของโลก คดเปนรอยละ

22 จดอยในลาดบท 2 ของโลก ในป พ.ศ. 2548 ไทยมปรมาณการสงออก คดเปนรอยละ 20 ของปรมาณการสงออกของโลก จดอยในลาดบท 1 ของโลก โดยมตลาดสงออกทสาคญ คอ สหรฐอเมรกา ญปน แคนาดา สงคโปร เกาหลใต และออสเตรเลย

Page 127: FTA Agri Finalreport

116

สนคาทไดกลาวขางตน ไดแก ขาว มนสาปะหลง ไก และกงถอวาเปนสนคาทมปรมาณการผลตและมปรมาณการสงออกทสงดงนนจงจดอยในกลมทมศกยภาพในการสงออก

กรณสนคาปาลมนามน จะพบวา ในป พ.ศ. 2549 ไทยมสวนแบงปรมาณการผลตของโลก คด

เปนรอยละ 3.7 จดอยในลาดบท 4 ของโลก ในป พ.ศ. 2548 ไทยมปรมาณการสงออกนามนปาลม คดเปนรอยละ 0.31 ของปรมาณการสงออกของโลก จดอยในลาดบท 12 ของโลก โดยสวนมากสงออกไปยงอนเดย นอกจากนนไทยมการนาเขาปาลมนามนจากตลาดตางประเทศคดเปนสวนแบงของผนาเขาจากตลาดโลกเพยงรอยละ 0.08 สวนประเทศนาเขาจากตลาดโลกทสาคญ คอ จนและอนเดย

กรณสนคาชา จะพบวา ในป พ.ศ. 2549 ไทยมสวนแบงปรมาณการผลตของโลก คดเปนรอยละ

0.16 จดอยในลาดบท 23 ของโลก ในป พ.ศ. 2548 ไทยมปรมาณการสงออก คดเปนรอยละ 0.08 ของปรมาณการสงออกของโลก จดอยในลาดบท 39 โดยสวนมากสงออกไปยง สหรฐอเมรกา ญปน ไตหวน และ เนเธอรแลนด เปนตน นอกจากนนไทยกมการนาเขาชาจากตลาดตางประเทศคดเปนสวนแบงของผนาเขาจากตลาดโลกเพยงรอยละ 0.15 จดอยในลาดบท 59 ของโลก โดยมการนาเขาจาก จน อนเดย และญปน เปนตน

กรณสนคากาแฟ จะพบวา ในป พ.ศ. 2549 ไทยมสวนแบงปรมาณการผลตของโลก คดเปนรอย

ละ 0.41 จดอยในลาดบท 20 ของโลก ในป พ.ศ. 2548 ไทยมปรมาณการสงออกกาแฟดบ คดเปนรอยละ 0.29 ของปรมาณการสงออกของโลก จดอยในลาดบท 28 โดยสวนมากสงออกไปยงสหรฐอเมรกา และสหภาพยโรป เปนตน นอกจากนนไทยมการนาเขาสนคากาแฟจากตลาดตางประเทศจานวนนอยมากคดเปนสวนแบงของผนาเขาจากตลาดโลกรอยละ 0.001 จดอยในลาดบท 107 ของโลก

สนคาทไดกลาวขางตน ไดแก ปาลมนามน ชา และกาแฟ เปนสนคาทตองพฒนาและปรบตว

ใหมความสามารถแขงขนได แตตองใชระยะเวลาปรบตว เนองจากสวนการผลตแบงตลาดโลกไมมากปรมาณการผลตในประเทศกยงมไมมาก แตอยางไรกตามกมบางสวนทสามารถสงออกได

กรณสนคาโคนม จะพบวา ในป พ.ศ.2549 ไทยมสวนแบงปรมาณการผลตของโลกนอยมาก

คดเปนรอยละ 0.29 จดอยในลาดบท 47 ของโลก โดยนานมดบทผลตไดใชผลตนมพรอมดมเพอการบรโภคในประเทศเกอบทงหมด ในป พ.ศ.2549 สดสวนของปรมาณผลตภณฑนมสงออกตอปรมาณผลตภณฑนมนาเขาอยท 0.71 โดยทไทยนาเขาสนคาโคนมจากประเทศ ออสเตรเลย นวซแลนด และสหรฐอเมรกา ซงเปนการ re-export นมผงขาดมนเนย ซงไทยสงออกสนคาโคนมไปยงกมพชา ลาว พมา มาเลเซย และฟลปปนส สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป และญปน

Page 128: FTA Agri Finalreport

117

กรณสนคาโคเนอ จะพบวา ในป พ.ศ. 2549 ไทยมสวนแบงปรมาณการผลตของโลกนอยมากเชนเดยวกบสนคาโคนม คดเปนรอยละ 0.15 จดอยในลาดบท 67 ของโลก การผลตยงไมเพยงพอตอการบรโภคภายในประเทศ โดยในป พ.ศ.2549 ไทยมการนาเขาโคมชวตจากประเทศ พมา ลาว และกมพชา จานวน 59,859 ตวและนาเขาผลตภณฑโคเนอจากประเทศออสเตรเลย นวซแลนด และสหรฐอเมรกา ปรมาณ 6,960 ตน ในขณะทการสงออกทงโคมชวตและผลตภณฑโคเนอของไทยมปรมาณนอยมากเมอเปรยบเทยบกบการนาเขา ในป พ.ศ.2549 ไทยมการสงออกโคมชวตจานวน 120 ตวไปยงประเทศ มาเลเซย และสงออกผลตภณฑโคเนอปรมาณ 492 ตนไปยงประเทศลาว ฮองกง ญปน และกมพชา

กรณสนคาไหม จะพบวา ในป พ.ศ. 2548 ไทยมสวนแบงปรมาณการผลตของโลก คดเปนรอย

ละ 1.21 จดอยในลาดบท 6 ของโลก ในป พ.ศ. 2548 ไทยมปรมาณการสงออก คดเปนรอยละ 0.07 ของปรมาณการสงออกของโลก และจดอยในลาดบท 23 ของโลก โดยสวนมากผาทอและผลตภณฑจากไหมสงออกไปยงสหรฐอเมรกา สหภาพยโรป และญปน ขณะเดยวกนไทยกมการนาเขาไหมจากตลาดตางประเทศคดเปนสวนแบงของผนาเขาจากตลาดโลกรอยละ 1.04 และจดอยในลาดบท 11 ของโลก โดยมการนาเขาจานวนมากจาก จนและอนเดย

สนคาทไดกลาวขางตน ไดแก โคนม โคเนอ และไหม เปนสนคาทตองประคองตวและ

ปรบเปลยนการผลต เนองจากสวนแบงการผลตในตลาดโลกไมมากและปรมาณการผลตในประเทศกยงมไมมาก และสวนใหญมการนาเขา

สาหรบการวเคราะหและขอเสนอแนะทางนโยบายนน ทางคณะทปรกษาไดแยกการวเคราะห

และขอเสนอแนะออกตามกลมของสนคาทไดกลาวไวขางตนดงน

Page 129: FTA Agri Finalreport

118

1. กลมสนคาทยงมศกยภาพในการแขงขน

สนคาขาว สถานการณขาวโลกในปจจบนมการเปลยนแปลงและพฒนาทางการคา มการเปลยนแปลงทงดานตลาดและการบรโภคในตลาดโลก การทาความเขาใจและการวเคราะหถงทศทางและสถานการณขาวในตลาดโลกในชวงป 2548-2550 จงเปนสงทตองทาความเขาใจและตดตามเพอนามาวเคราะหประกอบการเสนอแนะทางนโยบาย ซงสรปเปนภาพรวมไดดงน สถานการณขาวโลก 1. แหลงเพาะปลกขาวในภมภาคเอเชยซงเปนแหลงผลตขาวทสาคญของโลกมการพฒนาเทคโนโลยการปลกขาวสมยใหมมากขนในประเทศตางๆ เชนใน จน ออสเตรเลย และเวยดนาม มสวนชวยใหปรมาณผลผลตขาวของโลกสงขนอยางตอเนอง 2. ในอดตปรมาณการผลตขาวในโลกมผลผลตไมเพยงพอตอการบรโภค ทาใหขาวเปนทตองการและมการนาเขาจากประเทศตางๆสงผลใหขาวมราคาสง แตในปจจบนผลผลตขาวของโลกเรมมปรมาณสงขนเรอยๆ และเพยงพอกบปรมาณความตองการบรโภคของโลก ดงปรากฏวาผลผลตขาวโลกในป 2548–2550 มปรมาณขาวมากกวาการประมาณการของการบรโภคอยมาก นนหมายถงวาในอนาคตตอๆ ไปปรมาณขาวทผลตออกมาอาจจะมแนวโนมเกนความตองการของการบรโภคเปนจานวนสะสมทมากขนทกๆป ปรมาณขาวทลนตลาดนจะทาใหเกดการแขงขนการขายขาวในตลาดโลกมากยงขน 3. คแขงขนผขายขาวทวโลกจะตดราคาขายแขงกนเอง ในราคาทถกกวา เพอแยงสดสวนของตลาดตามกลไกของการตลาดในเวทการคาโลก หรออาจกลาวไดวาตลาดขาวเรมเปนของผซอมากขน เนองจากมโอกาสเลอกนาเขาขาวจากหลายแหงและมอานาจในการตอรองมากขนในเรองชนดของขาวทจะบรโภคจากสถานการณการคาขาวในตลาดโลกทกาลงแขงขนกนอยางรนแรงยงขน 4. พฤตกรรม การตนตวและวตกกงวลในเรองขาวปนเปอน GMO สารตกคางในขาวรวมถงแนวโนมความตองการบรโภคขาวในหลายประเทศทเรมใหความสาคญกบผลผลตทางการเกษตรทไดจากการผลตแบบเกษตรอนทรย โดยมประเทศผนาเขา เชน ญปน สหภาพยโรป เกาหลใตและรสเซยได

Page 130: FTA Agri Finalreport

119

มการประกาศงดการนาเขาขาวเมลดยาวจากสหรฐ เนองจากมการพบวาขาวทนาเขาจากสหรฐปนเปอนขาวจเอมโอ เชนเดยวกบทพบในประเทศจนเมอป 2549 เปนตน 5. การนาเขาขาวเพอใชในการแปรรปเปนผลตภณฑตางๆ โดยใชขาวเปนวตถดบสาคญนน หลายประเทศทมเทคโนโลยสง เชน ญปน เกาหล และประเทศอนๆในยโรป ปจจบนมการผลตโดยอาศยเทคโนโลยดานอาหารในการสรางความหลากหลายของสนคาและมการปรบแนวทางการผลตสนคาใหมความแตกตางมากขนซงสามารถเพมมลคาของสนคาไดตามกระบวนการผลต สถานการณขาวไทย 1. ภาพรวม ในปทผานมาตลาดขาวโลกมการแขงขนทรนแรงโดยเฉพาะการแขงขนดานราคา ผสงออกรายใหญมการขายตดราคากนเอง ทาใหขาวขาวและขาวคณภาพไมสงมากของไทยหลายรายการประสบปญหาในการสงออกเนองจากขาวประเภทนเปนขาวมาตรฐานเดยวกนกบขาวทคแขงสามารถผลตไดและมความไดเปรยบจากตนทนการผลตจงสามารถขายไดในราคาตากวาไทย สาหรบขาวหอมมะล ซงประกอบดวย ขาวเจาหอมมะลไทย 100% ชน 1 และขาวเจาหอมมะลไทย 100% ชน 2 ขาวหอมมะลของไทยซงถกวางตาแหนงใหเปนขาวคณภาพสงสถานการณตลาดยงเตบโตไดด โดยเฉพาะขาวเจาหอมมะลไทย 100% ชน 1 และชน 2 การสงออกมอตราการขยายตวสงตอเนอง โดยมตลาดสงออก คอ สหรฐอเมรกา จน และฮองกง สวนการสงออก ขาวเจาขาว ขาวชนคณภาพปานกลางและขาวคณภาพตาสถานการณตลาดขาวโลกในปทผานมามการแขงขนดานราคาคอนขางรนแรง เนองจากขาวประเภทนมคแขงของไทยหลายประเทศทมกาลงการผลตสวนเกนสามารถรองรบการสงออกไดและมความไดเปรยบจากตนทนการผลตจงสามารถขายไดในราคาตากวาไทย ผสงออกในหลายประเทศใชนโยบายดานราคาเพอดงดดใจผบรโภคนอกเหนอจากการขายตดราคากนเองระหวางผสงออกรายใหญ ทาใหขาวขาวและขาวคณภาพตาของไทยหลายรายการประสบปญหาในการสงออก 2. ตลาดสงออกขาวของไทย เรมปรบเปลยนจากการสงออกตลาดหลกทมนอยรายเปนการสงออกทหลากหลายและเพมไปในภมภาคตางๆมากขน โดยในชวงป 2548-2550 พบวา ตลาดสงออกขาวของไทยมการสงออกขาวโดยจาแนกออกเปน 4 กลม ไดแก

Page 131: FTA Agri Finalreport

120

- ขาวคณภาพดทสาคญไดแก จน ฮองกง อหราน สหรฐอเมรกา และสงคโปร เปนตน โดยคแขงสาคญคอ สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย - ขาวคณภาพปานกลาง ตลาดสงออกทสาคญไดแก อนโดนเซย แอฟรกา และมาเลเซย - ขาวคณภาพตา มสดสวนการสงออก ประมาณรอยละ 6 ของปรมาณขาวทสงออกทงหมด ตลาดสงออกทสาคญ ไดแก ประเทศแถบแอฟรกาและตะวนออกกลาง มคแขงสาคญคอเวยดนาม ปากสถาน พมา และจน - ตลาดขาวนงมตลาดทสาคญไดแก ประเทศแถบแอฟรกาและตะวนออกกลาง คแขงทสาคญคอ สหรฐอเมรกาและอนเดย ดงนนจะเหนไดวาการสงออกขาวของไทยในปจจบนมความแตกตางจากการสงออกจากในอดตทมงเนนเพยงตลาดหลกเทานน และประการสาคญคอ ขาวทสงออกจะแยกตลาดระดบบน และระดบลาง โดยตลาดระดบลางมกจะเปนตลาดใหญทนาเขาจากไทยเปนประจา แตนาเขาขาวคณภาพตาหรอขาวคณภาพรอง (ขาวคณภาพตาหมายถงปลายขาวและขาวขาวตงแต 20% ลงมา สวนขาวคณภาพด หมายถง ขาวหอม ขาวกลอง ขาวเหนยวและขาวขาวตงแต 15% ขนไป) 3. พฤตกรรมการบรโภคขาวและการนาเทคโนโลยดานอาหาร ไดเขามามบทบาทมากขน ในการสรางมลคาเพมใหกบขาวและผลตภณฑขาว รวมถงการจาแนกชนดของขาวใหม ความชดเจนเพอสรางแรงจงใจใหผบรโภคในตลาดโลกมองเหนความแตกตางมากขน เชน การประชาสมพนธ ขาวหอมมะลไทยในตลาดโลกใหแพรหลายและเปนทยอมรบการรบรองมาตรฐานขาวไทย 4. นโยบายของภาครฐ ทตองการพยงราคาขาวโดยรบจานาขาวเปลอก ทงนาปและนาปรงมนโยบายอยางตอเนอง ซงมสวนในการจงใจใหมการเพมพนทเพาะปลกขาวมากขน สรปขอเสนอแนะจากโครงการศกษาในอดต ทปรกษาไดสรปผลการศกษาและขอเสนอแนะเรองขาวจากโครงการตางๆ ทมการศกษา โดยมประเดนทสาคญ ดงน 1. เรองแนวทางการเพมผลผลตและลดตนทนการผลตขาวของไทยเพอรบการทา FTA จะตองใชกลยทธใหมเขตเศรษฐกจพเศษขาวเพอผลตขาวคณภาพดโดยเฉพาะเพอเปนแหลงพฒนาและปรบปรงพนธขาวโดยมงเนนเทคโนโลยชวภาพ

Page 132: FTA Agri Finalreport

121

2. เรองการแปรรปเปนผลตภณฑขาว ใหมงเนนในทางการวจยและพฒนารปแบบโดยใชเทคโนโลยเพอเพมมลคา และเสนอใหภาครฐควรเขามาสนบสนนเงนลงทนในอตสาหกรรมแปรรปขนาดกลางและขนาดยอม 3. เรองตลาดตางประเทศ ใหมงเนนการประชาสมพนธใหมากขนโดยเฉพาะขาวหอมมะลและการออกเครองหมายรบรองมาตรฐานของทางราชการเพอสรางความมนใจใหผบรโภคและเพอสรางภาพลกษณของสนคาใหมความแตกตาง นอกจากนควรนาเทคโนโลยสารสนเทศเขามาใชในทางการจดทาฐานขอมลขาวทงภายในและภายนอกของประเทศคคาและประเทศคแขงขนเพอใหภาครฐใชในการวางแผนเพอบรหารอปทานขาวและภาครฐควรมการสรางพนธมตรทางการคาเพอสรางดลตอรอง ภายใต WTO และ เวทเจรจาตางๆ ขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว เมอประมวลสถานะขาวในตลาดโลก การผลตและแนวโนมการบรโภคขาวในภมภาคตางๆของโลก รวมถงการตดตามผลการเจรจาการคาดาน FTA แลว คณะทปรกษามแนวทางการแนะนาและใหขอเสนอแนะ ดงน 1. การสรางศกยภาพการแขงขนของขาวไทย ตองมการสรางความแตกตาง (Product Differentiation) ของขาวไทยใหมความพเศษ มคณภาพดกวาขาวของประเทศอนๆ เชนการประชา สมพนธ ขาวหอมมะลใหเปนทรจกและเปนทตองการบรโภคในกลมลกคาทมกาลงซอสง ซงอาจใชรปแบบและกระบวนการโดยผานการแนะนาอาหารไทยทกาลงไดรบความนยมในตลาดโลกอย หรออาจใชแนวทางการมงเนนการทาตลาดขาวในระดบบนใหประสบผลสาเรจกอน 2. การลดตนทนการผลตโดยการเพมประสทธภาพในการผลต เพอใหขาวไทยมราคาทแขง ขนสกบขาวของคแขงได (Cost Leadership) ทกวนน ผลผลตของขาวไทยยงอยในเกณฑทตากวาเมอเทยบกบประสทธภาพการผลตของประเทศอนๆ อกมาก ทงของจน เวยดนาม และสหรฐ หนวยงานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของไทยควรเพมบทบาทในการพฒนาประสทธภาพในการผลตของขาวไทยจะไดไปชวยลดตนทนของชาวนาใหเกดผลเปนรปธรรม ตลอดจนความตอเนองเกยวกบการปรบปรงและอานวยดานโครงสรางพนฐานในการเพาะปลกขาวเพอใหทวถง 3. การทางานแบบเนน (Focus) ในสวนของการตลาดเปนพเศษ เพราะลกคาขาวหลกของไทยในตลาดโลกมอยเพยงไมกประเทศ ไดแก ประเทศไนจเรย อหราน ฟลปปนส และตามดวย

Page 133: FTA Agri Finalreport

122

ประเทศจนและญปนเปนลาดบถดมา ภาครฐตองหารอและวางแผนกบภาคเอกชนอยางตอเนองและมแนวทางทชดเจนในการศกษาและทาตลาดในประเทศเหลาน เนองจากตลาดสงออกขาวไทยมอยเพยงไมกประเทศ

4. การประชาสมพนธเกยวกบตลาดซอขายลวงหนาสนคาเกษตรของประเทศไทย สบเนอง

ตลาดซอขายลวงหนาเปนหนงชองทางสาคญใหเกษตรกรในการเขาถงภาวการณทางตลาดไดดวยตนเอง เพอนาใชในการประกอบการตดสนใจเกยวกบการเพาะปลกในฤดกาลถดไปหรอในอนาคตไดแตเกษตรกรไทยยงคงขาดความเขาใจเกยวกบการทางานของตลาดซอขายลวงหนาทขาวสารเปนหนงในสนคาโภคภณฑทมการซอขายในตลาดดงกลาว

Page 134: FTA Agri Finalreport

123

สนคามนสาปะหลง สถานการณมนสาปะหลงโลก

ในป 2549/2550 ผลผลตมนสาปะหลงของโลกคาดวาจะมประมาณ 205.05 ลานตน ใกลเคยงกบปทผานมา ซงมผลผลต 203.34 ลานตน โดยประเทศคแขงสาคญ ไดแก อนโดนเซย จะมผลผลตเพมขนจาก 19.46 ลานตน เปนประมาณ 23.00 ลานตน หรอเพมขนรอยละ 18 และเวยดนามมผลผลตเพมขนจาก 5.70 ลานตน เปนประมาณ 6.00 ลานตน หรอเพมขนรอยละ 5 ความตองการ ในระดบประมาณ 203 - 204 ลานตน ตอไปอาจจะเพมสงขน เนองจากปญหาราคานามนเชอเพลงทมการปรบตวสงขนอยางตอเนอง สงผลใหในระยะตอไปคาดวา ความตองการใช มนสาปะหลงเปนวตถดบในการผลตเอทานอลจะมมากขน แตสาหรบภาวะปจจบนยงคงเปนความตองการในระดบเดมทใชมนสาปะหลงเพอแปรรปปอนอตสาหกรรมการบรโภคและวตถดบอาหารสตวเปนหลกเชนทผานมา สถานการณมนสาปะหลงไทย

สาหรบสถานการณในประเทศ ไทยผลผลต/การใช กระทรวงเกษตรและสหกรณคาดวาในป

2549/50 จะมผลผลตมนสาปะหลงประมาณ 21.723 ลานตน เพมขนรอยละ 4.76 จากป 2548/49 ซงมผลผลต 20.736 ลานตน ทงน วงการคาคาดวาจะมผลผลตประมาณ 23 - 25 ลานตน หรอเพมขนรอยละ 15 เนองจากเกษตรกรขยายพนทปลกทดแทนการปลกขาวโพดเลยงสตว ในขณะทความตองการใชทงในประเทศและสงออกคาดวาจะมเพมขนประมาณ 24 - 25 ลานตน หรอเพมขนจากปทผานมารอยละ 10 โดยผลผลตจะออกสตลาดมากในชวงเดอนพฤศจกายน 2549 - มนาคม 2550 (รอยละ 77.53) ดาน การสงออก ปรมาณการสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงในระยะ 7 เดอนแรกของป 2549 เพมขนเปน 3.603 ลานตน เทยบระยะเดยวกนของปกอนซงมการสงออก 3.056 ลานตน เพมขนรอยละ 17 โดยมนเสนเพมขนรอยละ 32.37 แปงมนดบเพมขนรอยละ 54.38 และคาดวาแนวโนมการสงออกในป 2550 จะเพมขนอกไมนอยกวา รอยละ 15 โดยประเทศจนเปนตลาดรองรบทใหญทสดถงรอยละ 50 ของผลตภณฑมนสาปะหลงทสงออกทงหมด (นาเขาในรปมนเสนกวารอยละ 90) สาหรบสตอค ณ ตนฤดการผลตป 2548/49 มสตอคผลตภณฑมนสาปะหลงคงเหลอรวม 320,000 ตน (มนเสน 230,000 ตน แปงมน 90,000 ตน) แตสาหรบตนฤดการผลตป 2549/50 มสตอกคงเหลอ เพมสงขนเปน 950,000 ตน (มนเสน 800,000 ตน แปงมน 150,000 ตน) เพมขนถง 3 เทา ดานราคาหวมนสดทเกษตรกรขายไดในฤดกาลทผานมาอยในเกณฑทสงระดบกโลกรมละ 1.30 - 1.50 บาท เนองจากภาครฐไดมมาตรการชวยเหลอเกษตรกร สาหรบฤดการผลตป 2549/50 เรมมผลผลตออกสตลาดบางแลวในบางพนท เชน ชยภม ชลบร กาฬสนธ และกาญจนบร สวนแหลงผลตอนเปนผลผลตปลายฤดป 2548/49 แตเนองจากขณะนมฝนตก

Page 135: FTA Agri Finalreport

124

ชกในพนท ทาใหคณภาพหวมนเชอแปงตา ลานมนและโรงแปงเปดดาเนนการไมเตมท สงผลใหราคารบซอหวมนสดโดยทวไปอยในเกณฑคอนขางตา คาดวาระดบราคาหวมนสดทเกษตรกรขายไดจะยงทรงตวไปอกระยะหนง เนองจากความตองการของตลาดทงในประเทศและตางประเทศยงมอยางตอเนอง แตในระยะตอไป เกษตรกรจะเรงขดหวมนออกจาหนายเพราะตองการเงนไปชาระหน ธ.ก.ส. อกทงโรงงานผลตเอทานอลจากมนสาปะหลงยงไมเปดการผลตตามเปาหมาย ซงจะสงผลทาใหราคาหวมนสดโนมตาลง สรปขอเสนอแนะจากโครงการศกษาในอดต ขอเสนอแนะจากการศกษาในอดตโดยสรปไดมงเนนใหภาคเอกชนมการปรบปรงคณภาพของมนสาปะหลงใหสอดคลองกบความตองการของตลาดตางประเทศและใหภาคเอกชนมการปรบตวดวยการลดตนทนการผลต ขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว เมอพจารณาสถานการณของมนสาปะหลงตลอดจน ขอเทจจรงทไดจากการสมมนาระดมความคดเหนและการสมภาษณผประกอบการ คณะทปรกษาจงมขอเสนอแนะการปรบตว ดงน

1. อปสงคของสนคามนสาปะหลงนนมมากตามความตองการของตลาดโลกอยแลว จงอาจจะไมไดเปนผลมาจากการทา FTA โดยเฉพาะอยางยงกบประเทศจน ดงนนปญหาทอาจจะเกดขนจงเปนเรองเกยวกบอปสงคดงกลาวนนจะมเสถยรภาพในระยะยาวหรอไม ดงนนรฐจงควรสงเสรมการสรางตลาดภายในประเทศเพอรองรบและทดแทนกรณทมความผนผวนในอปสงคตลาดโลก เชน การสนบสนนการลงทนทเกยวเนองกบการใชวตถดบในประเทศ เชนโรงงานเอทานอล โรงงานอาหารสตว เปนตน

2. รฐบาลควรมนโยบายทชดเจนในการสรางองคกรทมหนาทในการดแลเรองพลงงานชวภาพ

อยางเปนรปธรรมและปฏบตได เชน เอทานอล ในลกษณะเชนเดยวกนกบการปโตรเลยมแหงประเทศไทย เพอเปนแหลงรองรบปรมาณวตถดบในประเทศ

3. การประชาสมพนธเกยวกบตลาดซอขายลวงหนาสนคาเกษตรของประเทศไทย สบเนอง

ตลาดซอขายลวงหนาเปนหนงชองทางสาคญใหเกษตรกรในการเขาถงภาวะการณทางตลาดไดดวยตนเอง เพอประเมนสถานการณดานราคาและความตองการของตลาดในระยะสนได แตเกษตรกรไทย

Page 136: FTA Agri Finalreport

125

ยงคงขาดความเขาใจเกยวกบการทางานของตลาดซอขายลวงหนาทแปงมนสาปะหลงรวมอยในสนคาโภคภณฑทมการซอขายในตลาดดงกลาว

4. การสนบสนนงานวจยทางดานวทยาสาสตรและเทคโนโลยอยางตอเนอง เพอใหเกดการ

ปรบปรงสายพนธทเหมาะสมทสด ตลอดจนวธการเพอการรกษาสภาพดนและปรบปรงคณภาพดนใหมแรธาตทเพยงพอตอการเพาะปลกมนสาปะหลง ซงจะสงผลใหผลผลตตอไรสงขนหรอไมลดลงในอนาคต และยงสามารถรองรบกบแนวโนมความตองการมนสาปะหลงและผลตภณฑมนสาปะหลงทงภายในประเทศและโลกทเพมขนตอเนองได

Page 137: FTA Agri Finalreport

126

สนคาไก สถานการณไกในปจจบนมการเปลยนแปลงในดานการผลต การบรโภค รวมไปถงดานการคาระหวางประเทศ การทาความเขาใจและการวเคราะหถงทศทางและสถานการณไกในสถานการณปจจบน โดยเฉพาะอยางยงในชวงป 2548-2550 จงเปนสงทตองทาความเขาใจและตดตามเพอนามาวเคราะหประกอบการเสนอแนะทางนโยบาย ซงสรปเปนภาพรวมไดดงน สถานการณไกโลก การผลตไกของประเทศผผลตทสาคญของโลกยงคงมแนวโนมทสงขน โดยเฉพาะอยางยงบราซล จน สหภาพยโรป อนเดย และสหรฐอเมรกา ซงมผลผลตเพมขนอยางมนยสาคญถงแมวานามนและพลงงาน รวมทงวตถดบอาหารสตว ไดแก ถวเหลองและขาวโพดจะมราคาสงขน เมอพจารณาถงประเทศผผลตทสาคญ ไดแก สหรฐอเมรกา บราซล และเมกซโก พบวา ปรมาณการผลตไกทเพมขนของสหรฐอเมรกาสวนใหญจะใชบรโภคภายในประเทศ ขณะทการสงออกจะเพมขนตามการผลตทเพมขนดวยเชนกน สาหรบบราซลนน ผลผลตทเพมขนเปนผลมาจากการสงออกทขยายตวเพมขนในหลายๆ ตลาด เชน ญปน สหภาพยโรป และรสเซย สวนเมกซโก การผลตไกเนอทเพมขนเปนผลมาจากการเตบโตอยางรวดเรวของอตสาหกรรมไกเนอทเปนแบบครบวงจรและทนสมย แตกยงไมสามารถรองรบการบรโภคทเพมขนซงมสาเหตมาจากการเพมขนของจานวนประชากรและการบรโภคเพอทดแทนเนอสตวอน ทงนเมอพจารณาดานการบรโภคไกของโลก พบวา สหรฐอเมรกาเปนประเทศทมการบรโภคไกมากทสด รองลงมาไดแก จน สหภาพยโรป และบราซล

ดานการคาไกของโลกนน พบวา การสงออกไกของโลกมแนวโนมเพมขน โดยทประเทศผสงออกไกทสาคญ ไดแก บราซล สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป และไทย อยางไรกด บราซลประสบกบปญหาคาเงนของบราซลทแขงคาขนและการระบาดของโรคไขหวดนกในประเทศตางๆ ทาใหประเทศผนาเขาเปลยนไปบรโภคเนอสตวชนดอนแทน ทาใหบราซลตองเผชญกบภาวะเนอไกลนตลาด ซงไดสงออกไปรสเซยเพมขนดวยการทาตลาดแนวรก สาหรบการนาเขาไกของโลกนน ประเทศผนาเขาทสาคญ ไดแก รสเซย ญปน สหภาพยโรป ซาอดอาระเบย เมกซโก และจน โดยคาดวาประเทศทมแนวโนมนาเขาไกเพมขน คอ จน เมกซโก และสหภาพยโรป ทงนมเหตผลมาจากการทจนไดรบผลกระทบจากโรคไขหวดนก เมกซโกมความตองการเนอไกสดเพอแปรรปเพมขน สหภาพยโรปพายแพในขอรองเรยนตอองคการการคาโลกเรองการนาเขาเนอไกหมกเกลอจากบราซลและไทยทาใหตองเกบภาษในอตราทตาลงเมอเดอนมถนายน 2549 สงผลใหสหภาพยโรปไดนามาตรการโควตาภาษมาใชกบเนอไกทนาเขาจากบราซลและไทยเพอปกปองอตสาหกรรมการเลยงไกภายในประเทศ ในขณะท

Page 138: FTA Agri Finalreport

127

รสเซยแนวโนมของการนาเขาลดลง เนองจากปรมาณการผลตไกทเพมขนอยางมากของรสเซยในชวงหลายปทผานมา โดยทรสเซยนาเขาจากสหรฐอเมรการอยละ 60 สวนทเหลอนาเขาจากบราซล สถานการณไกไทย

สนคาไกอยในกลมสนคาปศสตวทมความสาคญอยางมากตอประเทศไทย เนองจากประเทศไทยมศกยภาพในการผลตและยงเปนผสงออกรายใหญของโลก โดยทผลตภณฑไกเปนสนคาเกษตรสงออกอนดบตนของไทยทมอตราการเตบโตทสงอยางตอเนองเสมอมา ผลตภณฑไกทไทยสงออก ไดแก ไกสดแชเยนแชแขงและไกแปรรป

ในอดตไกสดแชเยนแชแขงและไกแปรรปมสดสวนการสงออกทใกลเคยงกน แตภายหลง

สถานการณไขหวดนก ประเทศผนาเขาหามการนาเขาไกสดแชเยนแชแขง ดงนน ผสงออกไดปรบเปลยนการสงออกจากไกสดแชเยนแชแขงไปเปนไกแปรรป ซงประเทศไทยมทกษะและความชานาญในการผลตไกแปรรปอยแลว นอกจากจะทาใหไกแปรรปมสดสวนการสงออกทสงขนอยางมากแลวมลคาการสงออกกเพมขนตามรปแบบของผลตภณฑทเปลยนแปลงไป สรปขอเสนอแนะจากโครงการศกษาในอดต

ทปรกษาไดสรปผลการศกษาและขอเสนอแนะเรองไกจากโครงการตางๆ ทมการศกษา โดยมประเดนทสาคญ ดงน 1. เรองการเจรจาใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย 2. เรองการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรและเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออก โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง ดานปศสตว และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง 3. เรองการประชาสมพนธและเผยแพรใหกบเกษตรกรและประเทศคคา โดยทประชาสมพนธและเผยแพรใหเกษตรกรไดเขาใจถงการปรบปรงการผลตเพอรกษาคณภาพมาตรฐานเพอการสงออก โดยการฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรดทเหมาะสม (GAP) และประชาสมพนธและเผยแพรใหประเทศคคาทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคา

Page 139: FTA Agri Finalreport

128

เกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค โดยการเชญเจาหนาทหนวยงานตรวจสอบมาตรฐานสขอนามยและสาธารณสขของประเทศคคาเยอนไทย เพอสรางความมนใจในระบบการตรวจสอบและรบรองคณภาพของสนคาไทย 4. เรองการวจยและพฒนาดานการเกษตร ไดแก การปรบปรงพนธพชและสตว ใหหลากหลายเพอการผลตสนคาใหมๆ เทคโนโลยกอนและหลงการเกบเกยว เทคโนโลยดานการแปรรปผลตภณฑและการบรรจภณฑ รวมทงการวจยดาน GMOs ของสนคาเกษตรเพอเตรยมการรองรบการขยายการสงออกในอนาคต 5. เรองสรางความรวมมอและความสมพนธทางการคาระหวางภาคเอกชนไทยและภาคเอกชนของประเทศคคา โดยจดตงบรษทรวมทนการคาสนคาเกษตรหรอบรษทตวแทนการคา (Trading Firm) เปนตวแทนการคาและศนยดานขอมลการคา เพอเชอมโยงใหผประกอบการคาทง 2 ฝาย ในการสงเสรมการสงออก และจดคณะผแทนการคา ผนาเขารายสาคญ และสอมวลชนเดนทางมาเยอนงานแสดงสนคาในประเทศไทย รวมทงการจดคณะผสงออกไทย เดนทางมาพบปะสรางความสมพนธกบประเทศคคาทสาคญ ขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว

เมอนาสถานการณการผลต การบรโภค และทศทางของการคาไกในตลาดโลก รวมถงการ

ตดตามผลการเจรจาการคาดาน FTA แลว คณะทปรกษามแนวทางการแนะนาและใหขอเสนอแนะ ดงน

1. สงสาคญนอกเหนอไปจากการลดภาษ คอมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย ซงเกอบทกประเทศทเปนคสญญามการดาเนนมาตรการดงกลาว ดงนน แนวทางทเปนไปไดคอ การดาเนนการใหสนคาไกของไทยมคณภาพและมาตรฐานเปนทยอมรบตามหลกมาตรฐานสากล โดยทภาครฐตองมหนวยงานตรวจสอบคณภาพอาหาร (Food inspection unit) และใหการรบรองกบผประกอบการสงออกและเกษตรกรผเลยงไกทมคณภาพมาตรฐาน ทงนตองมกระทรวงใดกระทรวงหนงเปนเจาภาพในการสรางหนวยงานตรวจสอบคณภาพอาหาร ซงงานตรวจสอบมการดาเนนการไดอยางรวดเรว และเปนความตกลงรวมกนระหวางไทยกบประเทศททาการคากบไทยวาใหการยอมรบสนคาทผานการตรวจสอบจากหนวยงานตรวจสอบคณภาพอาหารของไทย นอกจากนมาตรการผอนคลายมาตรการกดกนทางการคา โดยเฉพาะอยางยงมาตรการกดกนทาง

Page 140: FTA Agri Finalreport

129

การคาของประเทศคคาใดทสงกวามาตรฐานสากล รฐบาลไทยควรทาการเจรจาใหอยในกรอบของมาตรฐานสากลเดยวกน 2. ภาครฐยงคงตองสงเสรม ประชาสมพนธ และใหความรกบเกษตรกรผผลตไกใหมการจดการฟารมทไดมาตรฐาน (GAP) และตองเฝาระวงโรคไขหวดนกอยางระมดระวง 3. เนนการวจยและพฒนาผลตภณฑไกแปรรป (Product development) ใหมความสะดวกตอการปรงแตงและการพฒนาผลตภณฑใหม (Product innovation) ทมความหลากหลาย (Differentiation) มากขน เพอตอบสนองตอความตองการของผบรโภคในสถานการณปจจบนทตองการความสะดวกสบายและตองการสนคาทมความแปลกใหม 4. ภาครฐตองสงเสรมใหเกดการรวมกลมของเกษตรกรรายยอย โดยการใหการความร อดหนนทางดานเงนทน และเทคโนโลย เพอใหเกษตรกรรายยอยมฟารมทไดคณภาพมาตรฐาน ซงจะชวยใหไกทเกษตรกรผลตไดมราคาสงขน ประกอบกบการรวมกลมเกษตรกรจะชวยใหเกษตรกรสามารถจดหาวตถดบและทาการผลตอาหารไกไดในราคาถกกวาทองตลาด ซงจะชวยลดตนทนการผลต และทายทสดจะชวยใหเกษตรกรมรายไดเพมขน 5. ภาครฐควรใหความสาคญกบการศกษาโครงสราง อปทาน และอปสงค โดยเฉพาะอยางยงในดานอปสงค ซงในสถานการณปจจบนผบรโภคใหความใสใจกบสขภาพมากขน การลงทนในดานการวจยและพฒนาทางการตลาด (Marketing research and development) ใหไดสนคาสขภาพเพอตอบสนองความตองการของผบรโภคเปนสงทภาครฐควรตระหนกถงและใหงบประมาณในการลงทน 6. เรงเจรจาเชงรกเพอเปดตลาดสนคาไกสาหรบบางประเทศ เชน ออสเตรเลย สหรฐอเมรกา ทใชมาตรการทไมใชภาษและยงไมใหนาเขาเนอไกจากประเทศไทย 7. ภาครฐควรเตรยมมาตรการปรบตวหลงการเปดการคาเสรกบประเทศตางๆ สาหรบเกษตรกรรายยอย เชน ลดตนทนการผลต การปรบปรงประสทธภาพการผลต

Page 141: FTA Agri Finalreport

130

สนคากง สถานการณกงในปจจบนมการเปลยนแปลงในดานการผลต การบรโภค รวมไปถงการคาในตลาดโลก การทาความเขาใจและการวเคราะหถงทศทางและสถานการณกงในสถานการณปจจบน โดยเฉพาะอยางยงในชวงป 2547-2550 จงเปนสงทตองทาความเขาใจและตดตามเพอนามาวเคราะหประกอบการเสนอแนะทางนโยบาย ซงสรปเปนภาพรวมไดดงน สถานการณกงโลก

การเลยงกงเปนอตสาหกรรมทวโลก กงทมการเพาะเลยงและเปนสนคาออกไดนนมเพยง 4 ชนดเทานน ไดแก กงกลาดา (Giant Tiger Shrimp) กงขาว (ทางตะวนตก) (White Shrimp) กงขาวจน (Chinese White Shrimp) และกงนาเงนตะวนตก (West Blue Shrimp) โดยทจานวนกงทจบจากแหลงธรรมชาตประมาณรอยละ 76 ของจานวนการจบกงทงหมด สวนกงทเพาะเลยงในฟารมมสดสวนทนอยกวาประมาณรอยละ 24 ของจานวนการจบกงทงหมด

ประเทศสวนใหญจะเปนการจบกงจากธรรมชาตเพอสงออกมากกวาการจบกงจากการ

เพาะเลยง จะมเพยง ไทยและเอกวาดอรเทานนทสดสวนของการเพาะเลยงกงสงกวาการจบจากธรรมชาต แตเมอพจารณาถงพนทเพาะเลยงกงแลวพบวา อนโดนเซยมพนทเพาะเลยงกงมากทสด รองลงมาคอเวยดนาม จน อนเดย เอกวาดอร และไทย โดยทประเทศทมปรมาณผลผลตกงทงหมดมากทสดคอ จน อนเดยเปนอนดบทสอง สวนลาดบท 3 จะผลดเปลยนกนระหวางไทยกบอนโดนเซย อยางไรกตามหากพจารณาผลผลตกงทมาจากการเพาะเลยงแตเพยงอยางเดยว ไทยเปนประเทศทมผลผลตกงทไดจากการเพาะเลยงสงทสด

นอกจากนไทยยงเปนประเทศผสงออกกงมากทสดในโลก มสวนแบงการตลาดในป 2549

รอยละ 19.38 โดยทาการสงออกกงแชเยนแชแขงและกงแปรรป ทงนกงแปรรปไดกลายเปนสนคาทมความสาคญมากในปจจบน เนองจากสามารถสรางมลคาเพมไดมากกวากงแชเยนแชแขง สาหรบประเทศคแขงทสาคญของไทย ไดแก จน เวยดนาม อนเดย อนโดนเซย และเอกวาดอร

เมอพจารณาถงประเทศผนาเขา พบวา สหรฐอเมรกาและญปนเปนประเทศทนาเขากงมาก

เปนสองอนดบแรกในโลก โดยสหรฐอเมรกามปรมาณการนาเขากงทเพมขนมาโดยตลอด ซงแตกตางจากญปนทปรมาณนาเขาคอนขางคงท

Page 142: FTA Agri Finalreport

131

สถานการณกงไทย

กงเปนสนคาทมความสาคญในกลมสนคาประมงและมสวนสาคญในการเพมมลคาการสงออกในตลาดโลก เปนสนคาทไทยมความชานาญและทกษะในการแปรรปและมศกยภาพพอเพยงทจะสรางความหลากหลายในการเพมมลคาตามผลตภณฑและสนองตอบความตองการของตลาดโลกไดอยางตอเนองและสมาเสมอตลอดมา

ปจจบนสนคากงเปนสนคาทกาลงถกทาทายและมอปสรรคมากขน นอกเหนอจากการ

แขงขนกบประเทศผเพาะเลยงในเอเชยและอเมรกาใตแลว การสงออกกงของไทยยงตองประสบปญหาดานนโยบายและมาตรการตางๆ ของประเทศผนาเขาทปรากฏเปนระยะๆ เชน มาตรการดาน SPS, AD และมาตรการของภาคเอกชน เชน ACC เปนตน

สถานการณสนคากงในปจจบนมการแขงขนสงและแนวทางในการเจรจาเพอเปดตลาด

ทางการคามความเปนไปไดยาก โดยเฉพาะในกลมประเทศผเพาะเลยง ดงนน การวางแนวทางและความเปนไปไดในการผลกดนสนคากงใหมศกยภาพทจะแขงขนกบประเทศตางๆ ไดนนจะตองคานงถงความเปนไปไดของปจจยการเปลยนแปลงทสาคญของประเทศผเพาะเลยงกงในภมภาคตางๆ ดงน

1. แนวโนมและทศทางการเปลยนแปลงความตองการในตลาดโลก คอ ความตองการ

บรโภคสนคาในแตละประเทศมความแตกตางกน เชน สหรฐฯ นยมบรโภคกง ญปนนยมบรโภคกงและปลา ขณะทประเทศในกลม EU และเอเชยนยมบรโภคปลาเปนหลก

2. ราคาและรปแบบของผลตภณฑทปจจบนความนยมบรโภคกงจะเนนไปทรปแบบทม

สงจงใจในการซอ เชน กงประเภทพรอมปรง/พรอมบรโภค และการดดแปลงกงใหผบรโภคมทางเลอกมากขนในการบรโภค

3. ความพรอมในการสงมอบสนคาและการยอมรบในการปฏบตตามระบบมาตรฐาน ทง

ทเปนของหนวยงานภาครฐและเอกชน 4. การวเคราะหแนวทางและทศทางของการสงออกกงของประเทศตางๆ ซงจะมลกษณะ

ทเปนนโยบายในระยะสนและระยะยาว เชน ประเทศในโซนอเมรกากลางและใตจะมงเนนการเลยงกงขาวและปรบทศทางการพฒนาสนคาใหมความหลากหลายและเพมมลคามากขน หรอประเทศในโซน

Page 143: FTA Agri Finalreport

132

เอเชยทมงเนนการขยายตลาดและพยายามสรางแรงจงใจเพอใหผบรโภคมองเหนความแตกตางในผลตภณฑทไดจากกง เปนตน

เมอพจารณาถงผลกระทบตอการเปดการคาเสร FTA พบวา สนคากงเปนสนคาทไทยม

ศกยภาพในการสงออก ดงนนไทยควรจะไดรบผลระทบทางบวกจากการเปดการคาเสร FTA ซงทาใหภาษนาเขาสนคากงจากไทยลดลง อยางไรกตามไทยไดรบประโยชนนอยมากจากการทา FTA เนองจากประเทศคสญญาสวนใหญเกบภาษในอตราทตามากอยแลว ประกอบกบประเทศคสญญามการใชมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามยทเขมงวดมากเกนไป เชน ออสเตรเลยมการใชมาตรฐานสขอนามยใหมๆ ทาใหผสงออกกงไดรบผลกระทบเปนอยางมาก สรปขอเสนอแนะจากโครงการศกษาในอดต

ทปรกษาไดสรปผลการศกษาและขอเสนอแนะเรองกงจากโครงการตางๆ ทมการศกษา โดยมประเดนทสาคญ ดงน 1. เรองการเจรจาใหผอนคลายมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามย 2. เรองการกาหนดมาตรฐานสนคาเกษตรและเขมงวดในการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานของสนคาเกษตรสงออก โดยเพมเจาหนาทของรฐใหมความรความสามารถเฉพาะทาง ดานปศสตว และจดสรางหองปฏบตงานเพอตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานพรอมอปกรณททนสมยใหทวถง 3. เรองการประชาสมพนธและเผยแพรใหกบเกษตรกรและประเทศคคา โดยทประชาสมพนธและเผยแพรใหเกษตรกรไดเขาใจถงการปรบปรงการผลตเพอรกษาคณภาพมาตรฐานเพอการสงออก โดยการฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรดทเหมาะสม (GAP) และประชาสมพนธและเผยแพรใหประเทศคคาทราบวา ไทยไดมการตรวจสอบและรบรองคณภาพมาตรฐานผลผลตสนคาเกษตรตงแตระดบฟารมจนถงผบรโภค โดยการเชญเจาหนาทหนวยงานตรวจสอบมาตรฐานสขอนามยและสาธารณสขของประเทศคคาเยอนไทย เพอสรางความมนใจในระบบการตรวจสอบและรบรองคณภาพของสนคาไทย 4. เรองสรางความรวมมอและความสมพนธทางการคาระหวางภาคเอกชนไทยและภาคเอกชนของประเทศคคา โดยจดตงบรษทรวมทนการคาสนคาเกษตรหรอบรษทตวแทนการคา (Trading Firm)

Page 144: FTA Agri Finalreport

133

เปนตวแทนการคาและศนยดานขอมลการคา เพอเชอมโยงใหผประกอบการคาทง 2 ฝาย ในการสงเสรมการสงออก และจดคณะผแทนการคา ผนาเขารายสาคญ และสอมวลชนเดนทางมาเยอนงานแสดงสนคาในประเทศไทย รวมทงการจดคณะผสงออกไทย เดนทางมาพบปะสรางความสมพนธกบประเทศคคาทสาคญ 5. เรองการจดตงหนวยงานทคอยตดตามมาตรการจากหนวยงานทรบผดชอบ (AQIS) ใหมความชดเจน และคอยตดตามการกาหนดมาตรฐานใหมๆ เพอใหเกดความโปรงใส รวมทงปรบปรงการออกใบรบรองสนคาใหมความรวดเรวเพอลดความเสยหายแกผสงออก 6. เรองการวจยและพฒนาดานการเกษตร ในระยะยาว ไดแก การปรบปรงพนธพชและสตว ใหหลากหลายเพอการผลตสนคาใหมๆ เทคโนโลยกอนและหลงการเกบเกยว เทคโนโลยดานการแปรรปผลตภณฑและการบรรจภณฑ รวมทงการวจยดาน GMOs ของสนคาเกษตรเพอเตรยมการรองรบการขยายการสงออกในอนาคต ขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว

เมอพจารณาสถานการณกง โดยเฉพาะอยางยงการผลตและแนวโนมการบรโภคกงในภมภาค

ตางๆของโลก รวมถงการตดตามผลการเจรจาการคาเสร FTA แลว คณะทปรกษามแนวทางการแนะนาและใหขอเสนอแนะ ดงน

1. การปรบธรกจและสรางเครอขายธรกจกงแบบครบวงจรเพอลดปญหาดานคณภาพและเพมศกยภาพการขาย โดยอาศยระบบของการเพาะเลยงตงแตระดบฟารมจนถงการแปรรปสงออก จะชวยลดภาระสตอกและเพมอานาจตอรองโดยมการวางแผนการเขาตลาดไดในระยะสนและระยะยาว

2. เนนการสราง Brand Shrimp ของชาต โดยมงเนนเปนเอกลกษณเพอสรางความเชอมนใหกบ

ผบรโภคในตลาดโลกและสรางความเชอมนใหกบสนคากงของไทยดวยการยอมรบระบบมาตรฐานทภาคเอกชนและตางประเทศใหการยอมรบ เชน ระบบ ACC กงอนทรย และระบบตรวจสอบแบบยอนกลบ (Traceability) ใหมากขน

3. เนนการสรางความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนในการดาเนนงานในรปของการจด

กจกรรมรวมกน (Shrimp Exposition) หรอการจดระบบหมนเวยนใหภาคเอกชนสามารถเขามาม

Page 145: FTA Agri Finalreport

134

บทบาทในการขยายตลาดรวมกบภาครฐเปนระยะๆ ในภมภาคตางๆ เพอแนะนารปแบบสนคาทมความแปลกใหม จะเปนการสรางแรงจงใจใหเอกชนมความตนตวและพฒนาสนคาใหมความตอเนอง

4. ควรมการตงศนยขอมลเรองกงเพอเตรยมความพรอมดานการเจรจากบประเทศตางๆ โดยม

การประเมนสถานการณอยางตอเนองทกระยะ ทงขอมลในรปแบบของเทคโนโลย สภาพแวดลอมของประเทศผนาเขาและคแขงขน โดยหนวยงานนจะตองมภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการพฒนาขอมลในลกษณะเชงเปรยบเทยบทงระบบและตองมการทาการศกษา/วเคราะหลวงหนากอนการเจรจาอยางตอเนอง

5. ภาครฐควรดาเนนการใหมหนวยงานตรวจสอบคณภาพอาหาร (Food inspection unit) และ

ใหการรบรองกบผประกอบการสงออกและเกษตรกรผเลยงกงทมคณภาพมาตรฐาน (GAP) ทงนตองเปนความตกลงรวมกนระหวางไทยกบประเทศคคาของไทยวาใหการยอมรบสนคาทผานการตรวจสอบจากหนวยงานตรวจสอบคณภาพอาหารของไทย ประกอบกบระบบการตรวจสอบควรดาเนนการทงระบบตงแตฟารมไปจนถงผประกอบการสงออก เพอใหเกดวงจรของสนคาทมคณภาพมาตรฐาน ซงจะชวยใหเกษตรกรทมมาตรฐานการจดการฟารมทดไดรบราคากงทสงขนเปนธรรมตอเกษตรกรทมการจดการฟารมทมคณภาพมาตรฐาน อกทงยงเปนกาลงใจใหเกษตรกรพฒนาปรบปรงการผลตใหมคณภาพและมาตรฐานเปนทยอมรบและเปนการกระตนใหเกษตรกรทยงมฟารมทไมไดมาตรฐานเกดการพฒนาปรบปรงการเลยงกงใหไดมาตรฐานอกดวย นอกจากนมาตรการผอนคลายมาตรการกดกนทางการคา โดยเฉพาะอยางยงมาตรการกดกนทางการคาของประเทศคคาใดทสงกวามาตรฐานสากล รฐบาลไทยควรทาการเจรจาใหอยในกรอบของมาตรฐานสากลเดยวกน

Page 146: FTA Agri Finalreport

135

2. กลมสนคาทตองพฒนาและปรบตวใหมความสามารถแขงขนแตตองใชระยะเวลาปรบตว

สนคาปาลมนามน สถานการณปาลมนามนโลก มาเลเซยเปนผผลตรายใหญทสดของโลกและเปนผครองตลาดมาโดยตลอด ในบางชวงทผลผลตของไทยมมากเกนกวาความตองการ และราคาใกลเคยงกบราคาในมาเลเซย โรงงานนามนปาลมในมาเลเซยจะนาเขาจากไทยเพอไปผานกรรมวธหรอบรรจเพอขายอกตอหนง และเนองจากมาเลเซยมปรมาณการสงออกนามนปาลมมาก ใชกลยทธการตลาดทกรปแบบ ทงตวสนคา ตรายหอ ราคาทแนนอนการสงมอบสมาเสมอ ทากจกรรมทางการตลาดอยางตอเนอง ทาใหมลกคาประจาเปนจานวนมาก สาหรบประเทศไทยมสวนแบงปรมาณการผลตปาลมนามนประมาณ รอยละ 3 ของปรมาณการผลตโลก จดเปนอนดบท 4 ของโลก (FAOSTAT, 2005) รองจากมาเลเซย (รอยละ 43) อนโดนเซย (รอยละ 37) และไนจเรย (รอยละ 5) สถานการณปาลมนามนไทย ในชวงป 2547-2549 พนทปลกปาลมนามนเพมขนจาก 2.41 ลานไร เปน 3.07 ไร พนทใหผลเพมขนจาก 1.93 ลานไร เปน 2.37 ลานไร โดยมผลผลตปาลมทะลายสดเพมขนจาก 5.18 ลานตน เปน 6.24 ลานตน ตามการเพมขนของพนทเกบเกยว และมผลผลตเฉลยตอไรอยในระดบ 2.60 ตนตอไรตอป ดานราคาผลปาลมนามนเฉลยกโลกรมละ 1.92-3.00 บาท ราคานามนปาลมดบเฉลยกโลกรมละ 14.50-19.50 บาท สวนปรมาณความตองการใชภายในประเทศมประมาณ 0.78-0.98 ลานตนตอป และปรมาณการสงออกประมาณ 0.2-0.3 ลานตน ตอป สถานการณปาลมนามนในป 2550 มประมาณการพนทใหผลผลต จานวน 2.74 ลานไร ผลผลตปาลมทะลายสด 7.38 ลานตน ปรมาณผลผลตนามนปาลมเทากบ 1.45 ลานตน และปรมาณความตองการใชประมาณ 9.8 ลานตน ดานราคาคาดวาจะอยในเกณฑด เนองจากตลาดยงมความตองการทงภายในประเทศและตางประเทศ เพอการบรโภคและเปนวตถดบในการผลตไบโอดเซล สรปขอเสนอแนะจากโครงการศกษาในอดต

แนวทางการปรบตวเมอมการจดทาเขตการคาเสรของการศกษาในอดตนนไดใหขอคดเหนเกยวกบการใหรฐบาลใชมาตรการกาหนด Zoning รฐบาลควรมการวเคราะหตนทนการผลต โครงสราง

Page 147: FTA Agri Finalreport

136

ปจจยการผลตทแทจรง ยกเลกการแทรกแซงราคาปาลมนามนและนามนปาลม ตลอดจนมการวจยและพฒนาการใชประโยชนจากปาลมนามนใหมากขน ขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว

1. การผลตปาลมนามนของมาเลเซยมความไดเปรยบมากกวาปาลมนามนของไทยในเรองเทคโนโลยการผลต คณภาพทดกวาและมตนทนการผลตทตากวา ดงนน ภาครฐจงควรสงเสรมสนบสนนใหเอกชนไทยและมาเลเซยมการรวมทนกนเพอผลตสนคาแปรรปจากปาลมนามนเพอเพมมลคาของสนคาใหมากขน

2. ประเทศไทยควรมการลงทนในการพฒนาเทคโนโลยในการแปรรปวตถดบจากปาลมนามน

เพอเพมมลคาเพมในผลตภณฑปารมนามนและยงสามารถทดแทนการนาเขาผลตภณฑปารมนามนได 3. ภาครฐควรสรางระบบการขนสงทมจดเชอมตอระหวางเกษตรกรผผลตกบตลาดกลางทใช

เปนศนยรวบรวมปาลมนามนและใชเกบปาลมนามนเพอชวยในเรองการลดตนทนของเกษตรกร และควรสงเสรมใหมการรวมกลมเกษตรกรเพอเปนการรวบรวมปาลมนามนกอนสงไปยงตลาดกลางหรอศนยรวบรวมปาลมนามน

Page 148: FTA Agri Finalreport

137

สนคาชา

สถานการณชาโลก

1. ปรมาณการผลตชาทงโลกในปจจบนมประมาณ 3.2 ลานตน ซงแยกเปนการผลตชาดาประมาณรอยละ 73 ของปรมาณการผลตชาทงหมด ชาเขยวรอยละ 23 และชาอหลงเพยงรอยละ 4 ประเทศทเปนแหลงผลตชาทสาคญคอ อนเดย จน และศรลงกา เนองจากปจจยความแตกตางในเรองสภาพภมอากาศ ดน ฤดกาล และกรรมวธการผลต ซงเปนปจจยสาคญทาใหชาทผลตไดจากแหลงตางๆ ของโลกนนมความแตกตางกนอยางมาก แมวาผลผลตชาโดยรวมของจนจะเปนลาดบทสองของโลกรองจากอนเดย แตจนมความชานาญเปนพเศษในการปลกชาเขยว ซงมการผลตเปนลาดบทหนงในโลก

2. ปจจยสาคญทมผลกระทบตอตลาดชาของโลก คอ ปรมาณการผลตและความตองการ

บรโภคชาของแตละประเทศและพฤตกรรมการบรโภคและแนวโนมการดาเนนชวตทเออตอการบรโภคชา โดยเฉพาะในโลกตะวนตกนนมแนวโนมของการดาเนนชวตทนาสนใจ คอ แนวโนมความตองการความสะดวกสบายและหรหรา(Convenience and Luxury) และแนวโนมความหวงใยในเรองสขภาพหรอความตองการกนดอยด(Wellness) ซงเปนจดสรางกระแสกอใหเกดรานจาหนายชาโดยเฉพาะ(Specialty Tea Shops) ทาใหความนยมในการดมชานนเพมขน โดยเฉพาะในกลมคนรนใหมหรออายระหวาง 20-30 ป ทแนวโนมจะเปลยนพฤตกรรมการบรโภคจากการดมกาแฟและนาอดลมมาเปนการดมชาทดแทน

3. ในปจจบนและอนาคต ชาเขยวมแนวโนมทจะกลายเปนสนคาสาคญทมอตราการขยายตว

เพมขนอยางตอเนอง เนองจากมการนาเทคโนโลยการแปรรปสนคาชาเขยวมาเปนสวนผสมเพอสรางจดขายและผบรโภคยอมรบแพรหลายไปทวโลก ตลาดผลตภณฑอปโภคบรโภคทใชชาเขยวเปนวตถดบกมแนวโนมเตบโตสงดวยเชนกน โดยปจจบนมการนาชาเขยวไปผสมในอตสาหกรรมเครองดม เครองสาอาง อาหารเสรมสขภาพ ยา และใชในการแตงสและกลนของผลตภณฑอปโภคบรโภค โดยมการจาหนายชาเขยวอดเมด บรรจแคปซล และเครองดมเพอสขภาพ ซง สงผลตอเนองใหเกดอตสาหกรรมการสกดสารจากชาเขยว(Extractives Industry) คาดหมายกนวาอตสาหกรรมผลตภณฑเพอสขภาพจากชาเขยวนจะมอตราการขยายตวอยางรวดเรวกวาอตสาหกรรมชาเขยวประเภทอนๆ และจะสรางมลคาเพมใหกบชาเขยวไดอยางมาก

4. จนมความชานาญเปนพเศษในการปลกชาเขยว ซงมการผลตเปนลาดบทหนงในโลก ทาให

จนเปนผสงออกชาเขยวมสดสวนถงรอยละ 85 ของการคาในตลาดโลก รวมทง ประเทศไทยเองกมการ

Page 149: FTA Agri Finalreport

138

นาเขาชาจากจนจานวนมาก ซงสวนใหญเปนชาเขยว ในป พ.ศ.2547-2549 พบวามการนาเขาสนคาชาเขยวจากประเทศจนมากทสด รองลงมาเปนการนาเขาจากประเทศญปน สหรฐอเมรกา เวยดนาม พมา และไตหวน ตามลาดบ ชาเขยวม 2 ประเภทใหญๆ คอ ชาเขยวแบบญปน และชาเขยวแบบจน ในสวนของชาเขยว FAO คาดการณวาในป พ.ศ.2553 จะมการบรโภคชาเขยวทวโลกรวมประมาณ 900,000 ตน (Fourteenth Session of the Intergovernmental Group on Tea, 2001) โดยมอตราการขยายตวเฉลยถงรอยละ 2.6 โดยประเทศจนเปนผผลตชาเขยวและสงออกรายใหญทสดในโลก สวนประเทศทมกาลงการผลตชาเขยวรองลงมาคอ ญปน เวยดนาม และอนโดนเซย ตามลาดบ

5. จดแขงของอตสาหกรรมชาของจน คอ มพนทสาหรบการปลกชามาก จงสามารถเลอก

พนททเหมาะสาหรบชาแตละชนดได และยงสามารถขยายพนทการปลกไดตามแนวโนมตลาดโลก และรฐบาลกลางเรมใหการสนบสนนทางวชาการในการผลตชา โดยมการจดประชมทางวชาการเกยวกบชาขนเปนครงแรกในป พ.ศ.2548 เพอแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบอปสงคและอปทาน นอกจากนรฐบาลมณฑลยนานไดกาหนดใหชาเปนหนงในอตสาหกรรมสงออกทจะไดรบการสนบสนนเปนพเศษ และสงเสรมใหมการผลตชาทปลอดจากสารเคมและประกาศใหชาเปนหนงในสนคาทมการควบคมการสงออก (Quota of Export Commodities) สถานการณชาของไทย

1. การผลตชาในประเทศไดรบการพฒนาขนเปนลาดบ จากเดมไทยมพนทปลกชาพนธพนเมองหรอชาลกผสมซงไมตรงกบความตองการของตลาดมากถง 75% ในภายหลงรฐบาลไดสนบสนนใหมการปรบปรงพนธและพฒนาคณภาพชาอยางตอเนอง โดยขยายพนทปลกชาพนธด เชน พนธอสสม พนธชงชงอหลง และพนธอหลงกานออน เพอรองรบความตองการของตลาดทงในประเทศและตางประเทศ

2. การปลกชาในประเทศไทย มการเขามาลงทนของนกลงทนตางชาต โดยเฉพาะนกลงทน

จากไตหวนซงลงทนอยางครบวงจร ตงแตการเพาะปลกชาพนธดซงเปนทตองการของตลาดโลกจนถงการผลตเพอสงออก สงผลใหมการสงออกใบชาและชาผงสาเรจรปจานวนมากจากผประกอบการกลมนในประเทศไทย

3. การนาเขาชาชองไทย มการนาเขาชามลคาสงมากในแตละป ซงสวนใหญเปนชาเขยว (HS 090220) จนจงเปนแหลงนาเขาหลกของไทยประมาณ 400,000 เหรยญสหรฐอเมรกาตอปคดเปนกวารอยละ 74 ของมลคาการนาเขาชาเขยวทงหมด เมอเปรยบเทยบความสามารถในการผลตชาของประเทศ

Page 150: FTA Agri Finalreport

139

ไทยทมการผลตไมมากนกและมพนททสามารถผลตไดเพยงบางสวนในภาคเหนอของประเทศ เชน จงหวดเชยงราย ขณะทจนมพนทปลกจานวนมาก ชาจากจนจงมศกยภาพสงกวาชาทผลตไดในประเทศไทย 2.4 ในปหนงๆ ประเทศไทยมการนาเขาผลตภณฑชาจากตางประเทศเปนจานวนมาก โดยในป 2548 มการนาเขาผลตภณฑชาจากตางประเทศประมาณ 2,000 ตน มลคาประมาณ 115 ลานบาท และสงออกรวม 1,000 ตน มลคาประมาณ 89 ลานบาท ซงจะเหนวาไทยมการนาเขาชามากกวาสงออกชา ซงสาเหตสาคญคอ ชาทผลตไดในประเทศยงมคณภาพตาและไมตรงตามความตองการของผบรโภค ประเทศคคาทสาคญของการคาชา ไดแก ไตหวน และเนเธอรแลนด และคแขงทสาคญ คอ อนเดย จน และศรลงกา

อยางไรกตามการสงออกชาและผลตภณฑชาของไทยขยายตวมแนวโนมสงขนเนองมาจากการผลตชาในประเทศมการพฒนาการแปรรปชาใหมมาตรฐานเปนทยอมรบของตางประเทศและประเทศคคามากขน ผลตภณฑชาทสงออกมความหลากหลายขน อาท ใบชา มกรรมวธการผลตและปรงแตงรสทหลากหลายเพอใหเกดชาชนดตางๆ อาท ชาดาหรอชาฝรง ชาเขยว และชาจน ชาผงสาเรจรป ผบรโภคสามารถนามาผสมนาเปนเครองดมไดทนท นอกจากนยงมชาปรงสาเรจท มการปรงแตงรสในลกษณะพรอมดมและบรรจในภาชนะทปดสนท นอกจากนความตองการบรโภคชาและผลตภณฑชาในตางประเทศมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง เนองจากเปนเครองดมสากลทมรสชาตเปนทถกใจของผบรโภคทวโลก รวมทงมสรรพคณในการรกษาโรคไดหลายชนด ขอเสนอแนะโครงการศกษาในอดต

ขอเสนอแนะจากการศกษา กรณทเกษตรกรหากไมสามารถปรบตวไปปลกชาคณภาพสงไดแลวควรสนบสนนใหมการเปลยนไปปลกพชชนดอนทดแทนนนเปนไปไดยากในทางปฏบตเนองจากเกษตรกรไทยสวนใหญนนเปนฟารมขนาดเลกและและอาชพเดมนนเกษตรกรกมความชานาญอยแลวหากเปลยนไปทาอยางอนเทากบเปนการเรมตนใหมซงเกษตรกรไมมความคนเคย และอาจจะตองคานงความเสยงและตนทนทอาจจะเกดขนจากการเปลยนไปทาอยางอน นอกจากนน การสงเสรมใหความรและการสนบสนนเกษตรกรใหเพาะปลกชาเพมขนและเพมผลตภาพการผลตนนเปนการสงเสรมทยงไมถกทศทางแตควรจะไดเรมตนจากการศกษาถงตลาดเปนอนดบแรกซงจะทาใหทราบควรจะวางแผนการผลตอยางไร นอกจากนนหากมการนาเทคโนโลยมาใชเพอลดตนทนของเกษตรกรนนอาจจะทาใหเกษตรกรมภาระตนทนมากขนหากตองซอเทคโนโลยมาใชเอง หากภาครฐจะสนบสนนเทคโนโลยในการผลตเพอลดตนทนกตองใชงบประมาณของรฐสวนหนงมาลงทนในเรองดงกลาว อยางไรกตาม

Page 151: FTA Agri Finalreport

140

ภาครฐกไมไดสนบสนนดานนอยางจรงจง อาจจะเนองมาจากสนคาชานนยงไมใชสนคาหลกของภาคการเกษตร ดงนนงบประมาณสาหรบชาจงยงไมไดรบการสนบสนนเทาทควร ขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว

1. เนองจากไทยและจนมสภาพภมอากาศและภมประเทศทแตกตางกน ดงนน หากผปลกชาในประเทศมการปรบตวไปปลกชาใหเหมาะสมกบสภาพภมประเทศและภมอากาศของไทยมากขน อาทเชน ชาทปลกมากในภาคเหนอ โดยเฉพาะในดอยอางขาง ดอยขนวาง ดอยแมพลหลวง ซงเปนชาทมคณภาพสงประกอบกบหากมงเนนเฉพาะตลาดระดบบนกยอมสามารถแขงขนในตลาดสงออกได ขณะทเดยวกน หากเกษตรกรรายใดไมสามารถปรบตวไปปลกชาทเนนคณภาพได กควรสนบสนนใหมการเปลยนไปปลกพชชนดอนทดแทน

2. เมอมการนาเขาชาในปรมาณมากจากจน ดงนน เพอใหเกดประโยชนสงสดตอผบรโภค จง

ควรกาหนดและบงคบใชมาตรฐานการนาเขาสนคาชาทมความชดเจน เพอใหการบรโภคสนคาชาของประชาชนในประเทศมมาตรฐานและปลอดภยตอสขภาพ รวมทงควรมมาตรการการออกใบอนญาตอตโนมต (Automatic Licensing) เพอเกบขอมลการนาเขาชาดวย

3. เนองจากมการสนบสนนใหเกดความรวมมอระหวางผประกอบการในภาคอตสาหกรรม เพอ

ใชใบชาจากจนเปนวตถดบในการผลตนาชาปรงพรอมดม ซงจะสงผลใหราคาขายนาชาปรงพรอมดมในประเทศลดลง หรอ หากตองการหลกเลยงการแขงขนกบจน ควรมงเนนชาดาและและชาสมนไพร (Herbal Teas) เชน นาดอกคาฝอย หญาหนวดแมว มะตม จบเลยง ชาใบหมอน มาแปรรปใหเปนผงสาเรจรปพรอมชงดม และสงเสรมใหเกดการสงออกสนคาชาแปรรป เชน นาชาปรงสาเรจพรอมดมไปยงประเทศอนๆ ตอไป

4. ประชาสมพนธและสงเสรมใหผบรโภคไดตระหนกถงประโยชนของชาตอสขภาพ รวมทงสงเสรมใหมการใชวตถดบภายในประเทศ ซงสามารถชวยลดการพงพงจากตางประเทศทมความตองการไมคอยมเสถยรภาพตามการเปลยนแปลงของรสนยมการดมชา กลาวอกนยหนงเปนความตองการในระยะสน

5. จดตงตลาดกลางสนคาชาเพอเปนแหลงรวบรวมวตถดบและชวยในการลดตนทนการจดเกบ

และคาขนสงและสงเสรมการรวมกลมเกษตรกรผผลตชาใหมความเขมแขงมากยงขน

Page 152: FTA Agri Finalreport

141

สนคากาแฟ สถานการณกาแฟโลก ประเทศผผลตกาแฟสวนใหญจะผลตเพอการสงออกประมาณ รอยละ 70 ถง 75 และใชบรโภคภายในประเทศรอยละ 25-30 เทานน การสงออกกาแฟในป 2546/47 ตลาดการสงออกกาแฟของโลกมปรมาณ 4,764,060 ตน ลดลงจากป 2545/46 1,076,160 ตน หรอลดลงรอยละ 18.43 บราซลเปนประเทศผสงออกทสาคญ ป 2546/47 สามารถสงออกกาแฟไปตางประเทศ 1,080,000 ตน ลดลงจากป 2545/46 ปรมาณ 1,206,000 หรอรอยละ 52.76 รองลงมาคอ โคลมเบย สงออก 602,700 ตน ลดลง 24,420 ตน หรอรอยละ 3.89 เวยดนาม 697,980 ตน เพมขน 57,960 ตน หรอเพมขนรอยละ 9.06 อนโดนเซย 258,000 ตน ลดลง 21,600 ตน หรอลดลงรอยละ 7.73 เมกซโก 213,000 ตน เพมขน 9,000 ตน หรอรอยละ 4.41 ป 2547/48 คาดการณวาจะมปรมาณการสงออก 5,364,960 ตน เพมขนจากป 2546/47 ปรมาณ 597,900 ตน หรอรอยละ 12.54 ประเทศทมปรมาณการสงออกมาก อาท บราซล ปรมาณ 1,668050 ตน เพมขนจากป 2546/47 ปรมาณ 588,050 ตน หรอเพมขนรอยละ 54.44 โคลมเบย 620,400 ตน เพมขน 300 ตน หรอรอยละ 2.94 อนเดย 218,100 เพมขน 29,460 ตน หรอรอยละ 15.62 นอกจากน The International Coffee Organization คาดวาผลผลตกาแฟของโลกในปการผลต 2549 จะมปรมาณ 120 ลานกระสอบ (ขนาด 60 กก.ตอกระสอบ) เพมขนจาก 107 ลานกระสอบ ในปการผลตกอนหนา เนองจากคาดวาบราซลซงเปนผผลตกาแฟรายใหญดวยสดสวนประมาณ 30-40% ของผลผลตกาแฟทงหมดของโลก จะมผลผลตกาแฟเพมขน 23% เปน 40.62 ลานกระสอบ ขณะทคาดวาความตองการบรโภคกาแฟของโลกในป 2549 จะมปรมาณ 118-123 ลานกระสอบ โดยเฉพาะในตลาดเอเชยและยโรปตะวนออกซงมความตองการบรโภคกาแฟเพมขนมาก ทงน Paragon Coffee Trading ในนวยอรก คาดวาราคาซอขายกาแฟลวงหนาในนวยอรกจะอยท 1.05-1.20 ดอลลารสหรฐตอปอนดในชวง 2-3 เดอนขางหนา หากสภาพภมอากาศไมเปลยนแปลงจนทาใหผลผลตกาแฟไดรบความเสยหาย (Bangkok Post, 3 พ.ค. 2549)

Page 153: FTA Agri Finalreport

142

ประเทศผนาเขากาแฟทสาคญ คอ ประเทศสหรฐอเมรกา ป 2545/46 นาเขาจานวน 1,202,968 ตน เมอเปรยบเทยบกบป 2544/45 เพมขน 7,119 ตน หรอเพมขนรอยละ 0.60 ประเทศเยอรมน นาเขาจานวน 956,100 ตน เพมขน 40,740 ตน หรอรอยละ 40.45 ญปน นาเขา 465,024 ตน เพมขน 15,444 ตน หรอเพมขนรอยละ 3.44 ฝรงเศส นาเขา 414,480 เพมขน 11,940 ตน หรอเพมขน รอยละ 2.97 อตาล นาเขา 393,360 ตน ลดลง 780 ตน หรอลดลงรอยละ 0.20 สเปน นาเขา 244,800 ตน ลดลง 2760 ตน หรอลดลงรอยละ 1.11 สถานการณกาแฟไทย

สาหรบสถานการณการผลตกาแฟในป 2549/2550 สมาคมชาวสวนกาแฟคาดวา จะไมเพยงพอตอปรมาณความตองการใชภายในประเทศ โดยจากการประเมนของสานกงานเกษตรจงหวดตางๆ ประมาณการวา ปรมาณผลผลตเมลดกาแฟดบจะอยระหวาง 52,000-53,000 ตน ซงตากวาการคาดการณของสานกงานเศรษฐกจการเกษตร ทประเมนไว 61,000 ตน ขณะทปรมาณความตองการใชภายในประเทศในอตสาหกรรมผลตกาแฟสาเรจรป คาดการณวาจะใชไมตากวา 50,000 ตน นอกจากนปรมาณสตอกกาแฟโลก กไดปรบตวลดลงเชนเดยวกน สงผลใหระดบราคากาแฟ ณ ลอนดอน ปรบตวสงขนเปน 1,500 เหรยญสหรฐ/ตน จากปกอนซงอยท 900 เหรยญสหรฐ/ตน อยางไรกตาม แมวาราคากาแฟจะปรบตวสงขน แตปจจยเสยงทจะสงผลตอระดบราคายงมอยมาก เชน ปรมาณผลตของประเทศคแขงอยางเวยดนาม ซงคาดการณวาปนจะมการผลตประมาณ 800,000 ตน จากปกอนทผลตไดถง 1,000,000 ตน เนองจากปญหาภาวะภยธรรมชาต นอกจากนในสวนของบราซลคาดวาผลผลตกาแฟโรบสตาไดลดลงเชนเดยวกนเพราะ ในขณะนบราซลไดปรบเปลยนไปผลตกาแฟพนธอราบกามากขน สถานการณกาแฟในปนปรมาณผลผลตนาจะเพยงพอตอความตองการใชภายในประเทศ ซงมอยประมาณ 50,000 ตนและราคาปรบตวสงขน โดยราคา F.O.B. อยท 1,500 เหรยญสหรฐ ซงสงกวาปทผานมา

การสงออกกาแฟของไทยมตลาดสงออกทสาคญ คอ สหรฐอเมรกา เยอรมนน เบลเยยม โดย

กาแฟทสงออกสวนใหญเปนกาแฟดบ สวนกาแฟควนนสวนใหญสงออกไปยง สหรฐอาหรบเอมเรตส ไตหวนและประเทศเพอนบาน

Page 154: FTA Agri Finalreport

143

สรปขอเสนอแนะจากโครงการศกษาในอดต

ขอเสนอแนะจากการศกษาในอดตทผานมากรณของสนคากาแฟนน ผศกษาไดใหแนวทางการปรบตว คอ ดานการผลตและการตลาด โดยแนวทางการปรบตวเชงรปธรรมในสนคานยงไมมการกลาวถง ขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว

1. ภาครฐจงตองเรงถายทอดความรแกเกษตรกรในดานการจดการฟารม เทคโนโลยการผลตทงกอนและหลงเกบเกยว สนบสนนปจจยการผลตเชน พนธกาแฟทเหมาะสมกบพนทการผลตและตลาดสงเสรมการรวมกลมและพฒนาใหเกดความเขมแขง

2. มการเชอมโยงการผลตทสอดคลองกบความตองการของตลาดในดานคณภาพผลผลต เชน

มาตรฐานและความปลอดภยในการผลต 3. มการสงเสรมการปลกกาแฟพนธด และเนนการผลตเพอรองรบกบความตองการ

ภายในประเทศเปนอนดบแรก

Page 155: FTA Agri Finalreport

144

3. กลมทตองประคองตวและปรบเปลยนการผลต

สนคาโคนม สถานการณโคนมมการเปลยนแปลงไป โดยเฉพาะอยางยงในดานการผลต และการคาระหวางประเทศ การทาความเขาใจและการวเคราะหถงทศทางและสถานการณโคนมในปจจบน จงเปนสงทตองทาความเขาใจและตดตามเพอนามาวเคราะหประกอบการเสนอแนะทางนโยบาย ซงสรปเปนภาพรวมไดดงน สถานการณโคนมโลก

จานวนโคมนมในประเทศตางๆ ทวโลกมแนวโนมลดลงตงแตป 2539 เปนตนมา สาเหตสาคญประการหนงมาจากเรองการระบาดของโรคววบา มเพยงอนเดย เมกซโก ออสเตรเลยและนวซแลนดเทานนทมแนวโนมเพมขน โดยทประเทศทมการเลยงโคนมมากทสด 5 อนดบแรก ไดแก อนเดย สหภาพยโรป บราซล รสเซย สหรฐอเมรกา และจน

แตทวาปรมาณนานมดบทผลตไดของประเทศตางๆ มแนวโนมเพมขน ประเทศทผลต

นานมดบไดปรมาณมากทสด ไดแก สหภาพยโรป และสหรฐอเมรกา ทงสองประเทศมปรมาณนาดบรวมกนประมาณรอยละ 40 ของปรมาณนานมดบทงหมดของโลก สาหรบออสเตรเลยและนวซแลนดมปรมาณนานมดบรวมกนประมาณรอยละ 5 ของปรมาณนานมดบทงหมดของโลก

ในดานปรมาณการผลตนมพรอมดมทวโลกนน สหรฐอเมรกาเปนประเทศผผลตนมพรอม

ดมมากทสด รองลงมาคอ สหภาพยโรป ญปน เมกซโก แคนาดา และออสเตรเลย เมอพจารณาถงผลตภณฑนมประเภทอนๆ เชน นมผงเตมมนเนย นมผงพรองมนเนย หางนม และเคซน พบวา การผลตนมผงเตมมนเนยและเคซนมแนวโนมทเพมขน สวนการผลตนมผงพรองมนเนยและหางนม (เวย) มแนวโนมลดลง สถานการณโคนมไทย สนคาโคนมเปนสนคาทไทยมศกยภาพในการผลตตากวาออสเตรเลย นวซแลนด และสหรฐอเมรกา ดงนน การลดภาษนาเขานมผง อนเปนผลมาจากการทา FTA เกษตรกรผเลยงโคนมควรจะไดรบผลระทบทางลบ แตผประกอบการนมแปรรปจะไดรบผลกระทบทางบวก เนองจากราคานมผง

Page 156: FTA Agri Finalreport

145

ทเปนวตถดบแปรรปลดลง ทาใหตนทนการผลตของผประกอบการนมแปรรปลดลง ความตองการนานมดบภายในประเทศลดลง สงผลตอการลดลงของราคานานมดบและรายไดทเกษตรกรผเลยงจะไดรบ จากการสมภาษณเกษตรกรและสหกรณโคนม พบวา สถานการณปจจบนนมผงนาเขาไมไดมราคาลดลง แตกลบมราคาสงขนจนกระทงตนทนการผลตนมพรอมดมจากการใชนมผงนาเขาสงกวาตนทนการผลตนมพรอมดมจากการใชนานมดบภายในประเทศ เนองจากภาวะโลกรอนทาใหปรมาณนานมดบทออสเตรเลยผลตไดลดลง สงผลใหราคานมผงสงขน สถานการณดงกลาวทาใหความตองการใชนานมดบมากขนจนกระทงผลผลตนานมดบภายในประเทศไมเพยงพอกบความตองการใชภายในประเทศ สถานการณราคานมผงนาเขาในปจจบนเปนผลดกบเกษตรกรผเลยงโคนมไทย อยางไรตามเกษตรกรผเลยงโคนมไทยยงคงประสบปญหาในการผลตกลาวคอ ปญหาทสาคญของเกษตรกรผเลยงโคนม คอ ปญหาเรองตนทนการผลต โดยเฉพาะอยางยง ตนทนคาอาหารสตวทงอาหารขนและอาหารหยาบ ซงมราคาสงขนมาโดยตลอด โดยเฉพาะอยางยงหลงจากทราคานามนในตลาดโลกมราคาสงขนมาก สงผลใหราคาอาหารสตวมราคาสงขนมากตามไปดวย นอกจากนเกษตรกรสวนใหญยงมการจดการฟารมทไมด ผลผลตตา ตนทนการผลตสง เมอเปรยบเทยบกบราคานานมดบทเกษตรกรไดรบแลว ถงแมวาราคานานมดบในปจจบนจะปรบตวสงขนแตกเพมขนในอตราสวนทนอยมากเมอเทยบกบตนทนการผลตทสงขน ลกษณะดงกลาวทาใหเกษตรกรบางสวนตองลมเลกการเลยงโคนมไป และทาใหคนรนใหมมแรงจงใจในการเลยงโคนมทลดลงคงเหลอแตเกษตรกรรนเกาทเคยเลยงมานาน ผลกระทบตอเกษตรกรผเลยงโคนม ทาใหเกดความเขาใจผดวามาจากการทา FTA แตสาเหตทแทจรงแลวมาจากตนทนการผลตทเพมสงขน อยางไรกตาม ตองพงตระหนกไววาสถานการณในปจจบนนมผงนาเขามราคาแพง ซงถาเหตการณไมไดเปนเชนน เกษตรกรผเลยงโคนมยงไดรบผลกระทบมากขนกวาทเปนอยในปจจบน สรปขอเสนอแนะจากโครงการศกษาในอดต ทปรกษาไดสรปผลการศกษาและขอเสนอแนะเรองโคนมจากโครงการตางๆ ทมการศกษา โดยมประเดนทสาคญ ดงน

Page 157: FTA Agri Finalreport

146

1. เรองการประชาสมพนธรณรงคใหคนไทยดมนมสดหรอนมพรอมดมทมาจากนานมดบทผลตภายในประเทศ โดยเนนถงคณคาทางโภชนาการ 2. เรองการเพมประสทธภาพการผลตและลดตนทนการผลตนานมดบ ดวยการพฒนาปรบปรงพนธโคนม เพอเพมผลผลตนานมดบทมคณภาพไดมากขน ประกอบกบพฒนาดานอาหารสตว และการดแลดานสขภาพสตว 3. เรองการรวมกลมของเกษตรกรอยางเขมแขงเพอจะไดวางแผนการผลตและการตลาดไดอยางมประสทธภาพมากขน 4. เรองการกวดขนการนาเขานมผงพรองมนเนยและผลตภณฑนม ใหเปนไปตามขอตกลงทกาหนด และกาหนดมาตรการดานสขอนามยสาหรบนมและผลตภณฑทเกยวของ ขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว

จากการตรวจสอบเอกสารงานวจยตางๆ ทเกยวของกบ FTA ในสนคาโคนม ขอเสนอแนะ

ทไดจากงานวจยตางๆ นนสวนใหญเปนขอเสนอแนะทไทยควรเรงดาเนนการ นอกเหนอจากขอเสนอแนะดงกลาวทางคณะทปรกษาไดใหแนวทางทเปนไปไดเพมเตมเสรมขอเสนอแนะจากงานวจยตางๆ ทไดตรวจสอบมาดงน

1. มาตรการหรอแนวทางในการลดตนทนคาอาหารสตว โดยเฉพาะอยางยงตนทนอาหารหยาบ โดยรฐบาลควรใหความชวยเหลอเกษตรกรในดานเครองมอหรอสงอานวยความสะดวกในการแปรรปอาหารสตวเพอใชเลยงโคนม เชน มไซโลหรอสถานทเพอเกบรกษาอาหารสตวใหมคณภาพดไวใชไดตลอดป 2. เนนการสงเสรมและใหความรกบกลมเกษตรกรทรวมตวกนอยแลวในรปสหกรณใหมการจดการฟารมทดเพอเพมผลผลตและลดตนทนการผลต แนวทางททาไดคอ การสงเสรมและใหความรภายในกลมเกษตรกรหรอสหกรณของตนเอง โดยนาเกษตรกรตวอยางภายในกลมหรอสหกรณของตนเองทมการจดการฟารมทด มผลประกอบการทดมาใหความร และคาแนะนาในการปรบปรงการจดการฟารมกบเกษตรกรทยงมการจดการฟารมทไมด ผลผลตตา ตนทนการผลตสง หรออาจนาเจาหนาทของรฐหรอเกษตรกรตวอยางนอกกลมทมการจดการฟารมทดมาเปนตนแบบใหความรและคาแนะนาดวยกเปนไปได นอกจากน ควรควรสงเสรมใหเกษตรกรภายในกลมหรอสหกรณของตนเอง

Page 158: FTA Agri Finalreport

147

ในการซอวตถดบอาหารสตว เนองจากเกษตรกรจะไดมอานาจการตอรองราคา และชวยลดตนทนคาวตถดบอาหารสตวใหกบเกษตรกรได 3. เกษตรกรควรไดรบราคานานมดบทเปนธรรมสอดคลองกบตนทนการผลตทสงขน โดยภาครฐตองดาเนนการจดตงคณะกรรมการพจารณาปรบขนราคานานมดบ เพอทาการพจารณาถงราคานานมดบวาสอดคลองกบตนทนการผลตของเกษตรกรหรอไมซงควรทาการพจารณาทกๆ 3-4 เดอน โดยการสรางหลกเกณฑทใชพจารณาปรบขนราคานานมดบ เชน ดชนตนทนเพอเปนสงทสะทอนถงตนทนการผลต หากเกษตรกรผเลยงโคนมไดรบราคานานมดบทเปนธรรมกจะเปนสงหนงทจะชวยใหเกษตรกรผเลยงโคนมมรายไดทสงขน สอดคลองกบตนทนการผลตทมแนวโนมสงขนในปจจบน 4. ภาครฐควรใหความสาคญกบการผลตนานมในระดบการพงพาตนเอง โดยการศกษาโครงสรางตลาด ทาการคาดการณถงความตองการนานมดบและปรมาณการผลตนานมดบแลวใชความตองการนานมดบเปนตวกาหนดการผลตนานมดบ เพอควบคมอปทานนานมดบไมใหมากเกนความตองการภายในประเทศ ประกอบกบใชกลยทธทางการตลาด (Market strategy) ใหมากขน เพอจดการกบภาวะทเกดปญหานมลนตลาด โดยการแปรรปไปเปนผลตภณฑนมพรอมดม ทงนภาครฐตองใหความสาคญในการรณรงคสงเสรมการบรโภคนมพรอมดม โดยทควรใหนมพรอมดมททาจากนานมดบ 100% ไมมสวนผสมของนมผงมการตตราบอกใหผบรโภคไดรบรถงความแตกตางของนมพรอมดมททาจากนานมดบ 100% กบนมพรอมดมทมสวนผสมของนมผง

Page 159: FTA Agri Finalreport

148

สนคาโคเนอ การทาความเขาใจและการวเคราะหถงทศทางและสถานการณโคเนอในปจจบน เปนสงสาคญและจาเปนทตองตดตามอยตลอดเวลาเพอนามาวเคราะหประกอบการเสนอแนะทางนโยบาย โดยสรปเปนภาพรวมไดดงน สถานการณโคเนอโลก

เนอโคเปนแหลงอาหารทสาคญของประชากรโลก โดยเฉพาะประเทศในเขตหนาวจะเปนทนยมบรโภคกนมากกวาประเทศในเขตรอน และอาจจะรวมถงความเชอทางศาสนา วฒนธรรม ประเพณ และคานยมททาใหพฤตกรรมการบรโภคเนอในแตละพนทแตกตางกน

การเลยงโคเนอในประเทศตางๆ ทวโลกมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง โดยประเทศทม

การเลยงและการผลตโคเนออนดบตนๆ ของโลก ไดแก สหรฐอเมรกา บราซล จน และสหภาพยโรป เมอพจารณาในดานการคาระหวางประเทศ พบวา บราซลเปนประเทศทมการสงออกเนอ

โคมากทสด รองลงมา คอ ออสเตรเลย และอนเดย ในชวงทผานมาสหรฐอเมรกาสงออกไดนอยลงเนองจากประสบปญหาโรคววบาระบาด ทาใหประเทศผนาเขาไมมนใจในความปลอดภยของเนอโค สาหรบการนาเขาเนอโค พบวา สหรฐอเมรกาเปนประเทศทมการนาเขาเนอโคมากทสด รองลงมา คอ ญปน และรสเซย

สถานการณโคเนอไทย

โคเนอเปนสนคาทไทยมศกยภาพในการผลตตากวาออสเตรเลย นวซแลนด และสหรฐอเมรกา เนองจากการการวจยและพฒนาปรบปรงพนธในประเทศไทยยงดอยกวาประเทศดงกลาวขางตน ประกอบกบโคทเลยงขาดความสมบรณทาใหอตราการผสมตดตา อตราการใหลกตา และอตราการตายสง อนมสาเหตมาจากการขาดนาในหลายๆ พนททาใหขาดแคลนทงหญาเลยงสตวทมความอดมสมบรณหรอทงหญาทมการจดการแปลงหญาแบบประณตและถกตองเหมาะสมกบการเลยงดโค โดยเฉพาะอยางยงในฤดแลงทสภาพอากาศไมเอออานวยตอการเจรญเตบโตของหญาธรรมชาตจงเปนผลทาใหขาดแคลนอาหารสตว รวมทงเกษตรกรขาดแคลนความรในการผลตอาหารขนทมคณคาทางโภชนาการตอการเจรญเตบโตทมตนทนการผลตตา

Page 160: FTA Agri Finalreport

149

การเลยงโคเนอของไทยสวนใหญเปนเกษตรกรรายมรปแบบการเลยงของฟารมขนาดเลก มความรนอย ทาใหการดาเนนงาน การจดการเลยงดและปองกนโรคยงไมไดมาตรฐาน การรบเทคโนโลยเปนไปไดอยางลาชา อกทงภาครฐไมไดมการดาเนนงานในเรองมาตรฐานของการเลยงอยางเขมงวดทาใหไมสามารถสรางระบบการเลยงการปองกนโรคทไดมาตรฐาน นอกจากน เกษตรกรยงขาดสภาพคลองดานเงนทน ขาดแหลงเงนทนหมนเวยน เนองจากการเลยงโคเปนอาชพหลกตองใชเงนลงทนสง เพอจดซอโคพนธดไวเลยง ประกอบกบอาหารและยาปองกนโรคกมความจาเปนตองใชทนสงเชนกน

การผลตโคเนอสวนใหญประมาณรอยละ 80 จะเขาสตลาดกลางและตลาดลาง มเพยงรอย

ละ 20 เทานนทเขาสตลาดบน โดยทตลาดกลางและตลาดลางจะเปนโคทกชนด ไมมขอจากดใดๆ ในดานการเลยง สวนใหญเปนพนธพนเมองในประเทศไทย ในตลาดกลางจะสงขายในตลาดสด เปนเนอสดหรอเนอเขยง และสงตามรานอาหารทวๆ ไป จะไมเนนคณภาพของเนอมากนก ในตลาดลางจะสงขายทาลกชนซงถอวาเปนสวนใหญของเนอโคซงจะไมเนนทคณภาพของเนอ จะเนนทราคาถกมากกวา สวนในตลาดบนจะเปนโคขน เปนพนธลกผสมกบพนธโคตางประเทศอยางนอยรอยละ 50 มการดแลเอาใจใสอยางด ใชอาหารขนและอาหารหยาบในการขน กลมผบรโภคในตลาดนจะเนนในเรองคณภาพ โดยจะสงขายในซปเปอรมาเกต หองอาหาร โรมแรม และแหลงทองเทยวของคนตางชาต

เกษตรกรมกถกกดราคารบซอจากการซอขายทไมไดมาตรฐาน ไมมระบบชง ตวง วด การ

ซอขายเปนไปตามสายตาแตละคน ไมยตธรรมตอเกษตรกร ประกอบกบการทเกษตรกรรายยอยขาดการรวมกลมกน ทาใหมอานาจตอรองตา ไมสามารถรวบรวมโคในปรมาณมากและสงเขาตลาดโคเนออยางสมาเสมอ สงผลใหเกษตรกรขายไมไดราคา นอกจากนน เกษตรกรผเลยงโคเนอยงประสบกบปญหาการลกลอบนาเขาโคมชวตจากชายแดนและการลกลอบนาเขาเนอกลองแชแขงหรอเนอโคเถอนจากประเทศเวยดนาม และอนเดย เปนตน ซงสงผลกระทบตอราคาโคเนอในประเทศอยางมาก สรปขอเสนอแนะจากโครงการศกษาในอดต

ทปรกษาไดสรปผลการศกษาและขอเสนอแนะเรองขาวจากโครงการตางๆ ทมการศกษาโดยมประเดนทสาคญ ดงน 1. เรองการปรบโครงสรางการผลต ดวยการขนทะเบยนฟารมเพอนาไปสฟารมมาตรฐาน ปรบปรงบารงพนธโคใหเตบโตเรว ตรงตามความตองการของตลาด และปรบปรงอาหารหยาบทใหโปรตนสง เพอเพมผลตภาพของอตสาหกรรมโคเนอและลดตนทนการผลต

Page 161: FTA Agri Finalreport

150

2. เรองการใหการสงเสรมและใหความชวยเหลองของภาครฐในดานตางๆ เชน การเรยนรรวมกนและการรวมกลมของเกษตรกร การจดหาแหลงเงนกหรอเงนลงทนดอกเบยตาใหกบเกษตรกร การจดการหาแหลงนาเพอการเพาะปลกหญาอาหารโค และการเขมงวดในการตรวจสอบ ดแลการจดตงตลาดหรอศนยซอขายโคในแตละภมภาค 3. เรองการประชาสมพนธ รณรงค สงเสรมใหคนในประเทศหนมานยมบรโภคเนอโคมากขน โดยเนนเรองคณคาทางโภชนาการตอการเจรญเตบโตของเดก 4. เรองการจดระบบฐานขอมลเพอบรหารจดการหวงโซอปทานโคเนอใหสอดรบกบอปสงค และสามารถตรวจสอบยอนกลบถงแหลงทมาของผลตภณฑได (Traceability) ขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว

เมอนาสถานการณโคเนอไทย ประกอบกบการตดตามผลการเจรจาการคาเสร FTA แลว

คณะทปรกษามแนวทางการแนะนาและใหขอเสนอแนะ ดงน 1. ภาครฐควรใหความสาคญกบการสงเสรมใหเกดการรวมกลมเกษตรกรผเลยงโคเนอ

ประกอบกบการใหความรในการบรหารจดการฟารมทด ใหแหลงเงนทนดอกเบยตา เพอพฒนาไปสฟารมสมยใหมทมการจดการฟารมทด สงผลใหผลผลตเพมขน ตนทนการผลตลดลง อกทงการรวมกลมเกษตรกรยงชวยเพมอานาจในการตอรองราคาและชวยใหมเกษตรกรสามารถมผลผลตสงเขาตลาดไดเพยงพอกบความตองการ

2. สงเสรมและใหความรกบเกษตรกรในการผลตอาหารขนทมคณคาทางโภชนาการตอการ

เจรญเตบโตของโคและมตนทนการผลตตา 3. เนนการวจยและพฒนาสายพนธโคเนอ เพอใหไดโคคณภาพด มอตราการผสมตดและ

อตราการใหลกสง ประกอบกบการพฒนาระบบชลประทานใหเกษตรกรมแหลงนาทเพยงพอ เพอความอดมสมบรณของทงหญาทจะมาเปนอาหารใหกบโคเนอ

4. ภาครฐควรมการกาหนดมาตรฐานโรงฆาสตวตามมาตรฐานสากลอยาจรงจง และ

เขมงวด

Page 162: FTA Agri Finalreport

151

5. ภาครฐควรมมาตรการทเขมงวดในการตรวจสอบโคเนอทงโคมชวตและเนอโคทลกลอบนาเขามาจากตางประเทศ

6. ภาครฐควรใหความสาคญกบการศกษาความตองการโคเนอ และอปทานโคเนอใน

ประเทศไทย โดยพยายามควบคมอปทานโคเนอใหตอบสนองกบความตองโคเนอภายในประเทศ

Page 163: FTA Agri Finalreport

152

สนคาไหม สถานการณไหมโลก 1. จน เปนประเทศผผลต/ผสงออกไหมรายใหญของโลก และสามารถยดครองสวนแบงตลาดการนาเขาสนคาไหมดบและดายไหมในตลาดโลกไดมากถงรอยละ 80 มผลผลตคดเปนรอยละ 70 ของผลผลตไหมทงโลก และมนโยบายเพมมลคาสงออกใหสงขนตามแผนพฒนาแหงชาตของจน ฉบบท 10 ป 2001 – 2005 จนนโยบายทจะไมเพมผลผลตไหม แตจะมงมนทจะเพมราคาจาหนายไหมตอหนวยใหสงขนโดยมงผลตสนคาสาเรจรปไดแกผาไหมและเสอผาสาเรจรปดวยไหมโดยปรบปรงการผลตเนนคณภาพเพอสงออกไปยงตลาดยโรปและสหรฐอเมรกา 2. อนเดย เปนประเทศทผลตไหมใหญเปนอนดบสองของโลกรองจากจน และเปนคแขงทสาคญของไทยในตลาดสหรฐอเมรกา สหภาพยโรปและเกาหลใตโดยเฉพาะไหมดบ ดายไหม ผาไหมและผลตภณฑไหม สวนบราซล เปนประเทศทผลตไหมและผลตภณฑทสาคญและใหญเปนอนดบสามของโลก รองจากจนและอนเดย โดยเฉพาะไหมดบและดายไหม 3. อตาล เปนประเทศผผลต/ผสงออกผาไหมคณภาพดราคาแพง เหมาะสาหรบใชตดเยบเปนเสอผาสาเรจรปและผลตภณฑตางๆไดโดยนาเขาผาไหมสธรรมชาตทยงไมไดการฟอกยอมตกแตงสาเรจหรอพมพลายจากจนมาเพอมลคาดวยการใหเทคนคการฟอกยอมและตกแตงสาเรจในอตาลเพอใหไดผาไหมทมคณภาพดสงออกตอไป 4. ลกษณะตลาดไหมของโลกแบงออกเปน 2 สวน คอ ตลาดแบบอตสาหกรรมและตลาดแบบหตถศลป สถานการณไหมไทย 1. ตลาดภายในประเทศ การจาหนายสวนใหญจะมพอคาคนกลางไปรบถงแหลงทผลตผาทอ บางกลมตองจดสงสนคาใหกบลกคา ตลาดสงออกผาไหมและผลตภณฑผาไหม ปจจบนแบงออกเปน 2 ตลาด คอตลาดหลก ไดแก ญปน สหรฐอเมรกา และสหภาพยโรป ตลาดใหม ไดแก ออสเตรเลย ยโรปตะวนออก และเอเซย

Page 164: FTA Agri Finalreport

153

2. ตลาดสงออกทสาคญนยมผาไหมและผลตภณฑผาไหมไทยมากขน เนองจากผาไหมของไทยมการผลตทงแบบทเปนงานฝมอทอดวยมอ และแบบททอดวยเครองจกร แบบผาไหมททอดวยมอ มความละเอยดออนสวยงาม 3. ปญหาคแขงขนในตลาดสงออก คอ การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนกบผผลต ผสงออกของไทยซงในปจจบนคแขงขนทสาคญไดแก อนเดย เนองจากเปนประเทศทมการใชวตถดบชนดเดยวกนกบไทย มการยอมและทอดวยมอแบบเดยวกน 4. การวเคราะหตลาดสงออกไหมของไทย พบวา ประเทศญปน เปนตลาดทนยมใชและนาเขาผาไหม และเปนตลาดใหญทสดของไทย ชาวญปนจะนยมผาไหมทมเนอนม ถาเปนเสอผาสาเรจรปตองเปนแบบเรยบงาย สามารถใชไดทกโอกาสและราคาไมสงจนเกนไป ขณะทสหรฐอเมรกา เปนตลาดทนาเขาผาไหมจากประเทศไทยรองจากญปน สนคาทนยมสงจะเปนผาไหมและเสอผาสาเรจรป สวนประเทศในยโรปนยมใชผาไหมและผลตภณฑผาไหมและเสอผาสาเรจรป สรปขอเสนอแนะจากโครงการศกษาในอดต

การศกษาในอดตไดใหแนวทางเพยงภาพรวมเกยวกบสนคาไหม ไดแก การพฒนาพนธไหม การพฒนาคณภาพสนคาไหม รปแบบของสนคา และการเพมประสทธภาพการผลตและผลผลตไหมโดย GAP ขอเสนอแนะแนวทางการปรบตว 1. รฐตองวางนโยบายสนบสนนใหผเลยงไหมของไทยทสามารถยกระดบไปสไหมทมเอกลกษณได โดยเนนการปอนผลผลตไหมเขาสตลาดสงทอระดบบน ซงจะสงผลใหตลาดสงทอมเอกลกษณ และสามารถสรางมลคาเพมไดมากยงขนตามไปดวย (Value Creation) เพอหลกเลยงการแขงขนจากจน 2. สนบสนนความรวมมอระหวางผเลยงไหมของจนกบผประกอบการอตสาหกรรมสงทอของไทย เพอใหผประกอบการสงทอสามารถใชไหมบางประเภททเปนวตถดบหรอกงวตถดบทมคณภาพตามตองการในราคาทตาลง ซงจะสงผลใหความสามารถในการแขงขนของสงทอไทยสงขน

Page 165: FTA Agri Finalreport

154

3. การบงคบซอโดยระบบสดสวนควรจะยกเลก หรอหากจาเปนตองคงไวจะตองเปนสดสวนทนอยทสด ตองใหโอกาสเกษตรกรซงปลกหมอนเลยงไหม และสาวเสนเขามาทอในระบบสดสวนดวย สวนภาษนาเขาหากรฐตองเกบภาษเสนไหมขอใหเกบนอยทสด เพอใหตนทนวตถดบมราคาทเหมาะสมและแขงขนได 4. ผประกอบการตองสรางความแตกตางใหกบผลตภณฑเพอสรางตราสนคาในตลาดตางประเทศ ทงดานวตถดบ การบรการ ภาพพจน และดานบคลากร โดยเฉพาะความแตกตางดานวตถดบ ผผลตอาจจะใชวตถดบทเปนธรรมชาตแตงยอมสธรรมชาตเพอสรางความแตกตาง การสรางลกษณะเดนลงบนสนคาเพอสรางตราของสนคา เนองจากผาไหมไทยสวนใหญยงคงผลตลายผาตามวถหรอประเพณดงเดมจงทาใหเสยเปรยบประเทศคแขง สนคาประเภทหตถกรรมตองสรางความแตกตางเปนหนงไมเหมอนใคร การสรางความแตกตาง จะชวยใหเกดการสรางมลคาเพมแกสนคาได ผลตภณฑไหมไทยควรเนนคณภาพ รปแบบ ดไซด 5. ตองวางแผนพฒนาดานบคลากรในระยะยาว โดยเนนทผาไหมทอมอ ซงจะเปนมรดกสบทอดไปอกยาวนาน รฐควรทจะบรรจหลกสตรการผลตผาไหมในโรงเรยนตงแตระดบมธยมจนถงมหาวทยาลย รวมถงการพฒนาการสอนดานเทคโนโลย ใชวธการสมยใหม เพอปรบปรงคณภาพพนธหมอน พนธไหม การสาวไหม การตเกลยวและการทอผา 6. ตองวางแผนการเจาะตลาดระยะยาว การเตรยมความพรอมดานการตลาด โดยตองทาการศกษาตลาดเปนหลกดวยการศกษาพฤตกรรมของผซอในประเทศนนๆเพอพฒนารปแบบการผลตสนคาใหเปนทตองการของผบรโภคในประเทศนนๆ 7. ตองมการพฒนาพนธไหม ซงเปนปจจยสาคญในการเพมคณภาพและปรมาณการผลตดวยการพฒนาพนธไหมเพอใชกบเครองอตสาหกรรมโดยตองวางแผนในการเลอกสถานททมภมอากาศเหมาะสม

8. การสรางระบบเครอขายความรใหกบเกษตรกรเพอสรางความสมพนธอยางใกลชดระหวางเกษตรกรกบโรงงาน ควรสรางกลมเกษตรกรทมความเขมแขง และเสรมสรางความสามารถทางการตลาดใหกบกลมเกษตรกร เชน สรางระบบสญญาซอ-ขาย ระหวางเกษตรกรและโรงงาน เชน กาหนดพนธไหมทใชในการผลต ดวยการจายพนธไหมราคาถกหรอแจกฟรใหกบเกษตรกร และการจายเงนคาผลผลตสวนหนงใหเกษตรกรตองนามาจาหนายใหกบโรงงาน ดวยวธการน จะทาใหโรงงานสามารถวางแผนการตลาดไดเพราะมวตถทแนนอนและสามารถควบคมคณภาพการผลตได

Page 166: FTA Agri Finalreport

บทท 4

กรณศกษา Best Practice

กรณศกษา Best Practice โรงงานแปรรปมนสาปะหลง ผลตภณฑมนสาปะหลง ไดแก มนอดเมดและมนเสน แปงมนสาปะหลง เดกตรนและโมดไฟดสตารชอนๆ และผลตภณฑอนจากมนสาปะหลง เปนแหลงรายไดจากตางประเทศทสาคญของประเทศไทย โดยในชวงป พ.ศ. 2546-2548 มลคาการสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงไทยเฉลยประมาณรอยละ 70.6 หรอคดเปนการเพมขนของปรมาณการสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงไทยเฉลยประมาณรอยละ 9.5 (ดงรายละเอยดในตารางท 4.1) การมลคาการสงออกทเพมขนสวนใหญมสาเหตจากดานราคาตลาดโลกทสงขนตามความตองการและภาวะทางธรรมชาตทไมเออตอการปลกมนสาปะหลง สงผลใหมนสาปะหลงเปนพชเศรษฐกจทสาคญของประเทศรองจากขาว ภายใตกระแสการเปลยนแปลงทางการคาระหวางประเทศโดยเฉพาะอยางยงความพยายามในการเปดเสรทางการคาของทกประเทศรวมทงประเทศไทย ทาใหการศกษาถงผลกระทบทงกอนและหลงทจะมการลงนามการคาเสรระหวางประเทศไทยกบตางประเทศเปนไปอยางแพรหลาย อยางไรกตามการศกษาในระดบจลภาคหรอผทมสวนไดรบหรอเสยผลประโยชนยงคอนขางจากดอย ดงนน เพอใหการศกษาถงผลกระทบการเปดเสรทางการคาดงกลาว โดยเฉพาะมนสาปะหลงจงเปนประเดนทสาคญอนจะนาไปสความสมบรณของการวเคราะหยงขน ตารางท 4.1 มลคาและปรมาณการสงออกมนสาปะหลงของประเทศไทย

มลคาการสงออก (ลานบาท) ปรมาณการสงออก (พนตน) รายการ 2546 2547 2548 2546 2547 2548

มนอดเมดและมนเสน 27,127.0

(19.5) 34,589.0

(27.5) 34,015.3

(-1.7) 36,770.0

(26.6) 50,189.0

(36.5) 30,312.0 (-39.6)

แปงมนสาปะหลง 10,448.9

(27.3) 15,032.3

(43.9) 12,776.5 (-15.0)

10,913.0 (28.5)

11,183.0 (2.5)

10,138.0 (-9.3)

เดกตรนและโมดไฟดสตารชอน ๆ

7,533.3 (17.0)

8,286.2 (10.0)

9,465.1 (14.2)

5,254.0 (14.6)

6,535.0 (24.4)

5,941.0 (-9.1)

Page 167: FTA Agri Finalreport

156

ตารางท 4.1 (ตอ)

มลคาการสงออก (ลานบาท) ปรมาณการสงออก (พนตน) รายการ 2546 2547 2548 2546 2547 2548

ผลตภณฑมนอน ๆ 8,775.1 (12.1)

10,510.2 (19.8)

10,724.4 (2.0)

819.0 (291.9)

2,184.0 (166.7)

3,429.0 (57.0)

รวม 369.7 (68.1)

760.3 (105.7)

1,049.3 (38.0)

53,756.0 (27.0)

70,091.0 (30.4)

49,820.0 (-28.9)

ทมา : FAO หมายเหต: ตวเลขในวงเลบ ( ) คออตราการเปลยนแปลงเทยบกบปทผานมา หนวยเปนรอยละ

การดงานโรงงานงานสาปะหลงจงเปนสวนหนงทมวตถประสงคเพอศกษาถงผลทเกดจาก

ขอตลกลง FTA ระหวางประเทศไทยกบตางประเทศในชวงทผานมาและในอนาคตทมตอมนสาปะหลงในระดบจลภาค โดยการศกษาดงานครงนไดเขาเยยมชมบรษทสงวนวงษอตสาหกรรมจากด ซงเนนการแปรรปมนสาปะหลงในผลตภณฑแปงมนสาปะหลงเปนหลก ผลผลตมนสาปะหลงมปรมาณเพมขนอยางตอเนองโดยในชวงทผานมามปรมาณเฉลยประมาณ 25 ลานตนตอป และประมาณรอยละ 60-70 ของปรมาณผลผลตทงหมดเปนวตถดบสาหรบการแปรรปเปนแปงมนสาปะหลง ซงแนวโนมราคาเพมขนตอเนองเฉลยประมาณ 9-10 บาทตอกโลกรม ตามสถานการณความตองการและการผลตของโลก การผลตแปงมนสาปะหลงในประเทศไทยมจานวน 3 ลานตนตอป เปนการบรโภคภายในประเทศประมาณ 1 ลานตน และจานวนทเหลอประมาณ 2 ลานตนเปนการสงออกไปยงตางประเทศ ในป พ.ศ. 2549/2550 ปรมาณผลผลต 25 ลานตนถกนาเขาสกระบวนการแปรรปทงหมดในชวงเดอนเมษายน สงผลใหในชวงทเหลอของป พ.ศ. 2550 อตสาหกรรมแปรรปมนสาปะหลงในประเทศไทยเกดภาวะขาดแคลนวตถดบมนสาปะหลง

คณลกษณะของมนสาปะหลงทผลตในประเทศไทยมการเจอปนของสารไซดยาไนทนอย

กวาเมอเทยบกบผลผลตมนสาปะหลงจากประเทศคแขงเนองจากสภาพและคณภาพของดนทแตกตางกนและเปนตวแปรทไมสามารถควบคมได นบวาเปนปจจยสนบสนนความสามารถในการแขงขนในระดบเวทโลกทสาคญประการหนงในการสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงไทย โดยเฉพาะอยางยงประเทศเวยดนามทมราคามนสาปะหลงถกวาไทยโดยเปรยบเทยบ

Page 168: FTA Agri Finalreport

157

นอกเหนอไปจากคณลกษณะทางธรรมชาตขางตน แนวโนมความตองการผลตภณฑมนสาปะหลงทเพมขนตอเนองในชวงทผานมา ซงสามารถสรปสาเหตสาคญๆ ดงน

1. จากแปงมนสาปะหลงสามารถทดแทนแปงขาวโพดในกระบวนการผลตกระดาษ

ประกอบกบราคาขาวโพดทเปนวตถดบในการแปรรปเปนแปงขาวโพดมแนวโนมทสงขนตามภาวะอากาศ (อาท ป พ.ศ. 2549/2550 ยโรปประสบกบภาวะภยแลงทาใหผลผลตผลตขาวโพดและมนสาปะหลงเสยหายและออกสตลาดลดลง) และความตองการเพอเปนวตถดบในอาหารสตวทสงขนทาใหราคาแปงขาวโพดปรบขน สงผลใหความตองการแปงมนสาปะหลงทงในภมภาคเอเชยและทวปยโรป และยงคาดการณวาความตองการแปงมนสาปะหลงในอตสาหกรรมกระดาษมแนวโนมเพมขน เนองจากแปงมนสาปะหลงมคณภาพสงกวา ขณะทราคาถกกวาแปงขาวโพดโดยเปรยบเทยบ

2. หากราคาขาวโพดเพมขนตอเนอง โอกาสทประเทศไทยจะสงออกผลตภณฑมน

สาปะหลงไปยงประเทศสหรฐอเมรกากเปนไปไดสง นนหมายความวา ตลาดการสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงของประเทศไทยขยายตวขน

3. ความตองการผลตภณฑมนสาปะหลงแปรรปเพมขน อนมสาเหตสาคญจากภาวะราคา

นามนดบทปรบเพมขนตอเนอง ทาใหพลงงานทดแทนนามนเชอเพลง หรอแกสโซฮอลลทใชมนสาปะหลงเปนวตถดบมความตองการเพมขนตอเนอง เพราะราคาพลงงานทดแทนดงกลาวถกกวาโดยเปรยบเทยบ กอรปกบมนสาปะหลงเสนยงเปนวตถดบทสาคญในอตสาหกรรมการหมก อาท การหมกเบยร หลกแอกกอฮอลร หมกกรดซตรก เปนตน เตบโตตามความตองการในตลาดทมแนวโนมเพมสงขน

4. ขอตกลงการคาเสร FTA มสวนชวยผลกดนการสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงเชนกน

นอกเหนอไปจากสองประเดนขางตน โดยคาดการณวากรณการทาการคาเสร FTA ระหวางประเทศไทยกบญปน จะทาใหประเทศไทยขยายตลาดผลตภณฑมนสาปะหลงได เนองจากประเทศญปนใหสทธ GSPกบประเทศไทยในปรมาณหนง หากเกนกวาปรมาณทกาหนด จาวนดงกลาวตองเสยภาษขาเขารอยละ 6 หรอคดเปนมลคาประมาณ 20 ดอลลารสหรฐฯ ทอาจสงผลใหประเทศไทยเสยเปรยบดานการแขงขนใหกบประเทศเวยดนามทเปนคแขงสาคญ ดงนน ผลการลดทา FTA จะทาใหไทยมโอกาส

Page 169: FTA Agri Finalreport

158

สงออกผลตภณฑมนสาปะหลงไปยงประเทศญปนทนาไปใชเปนวตถดบสาหรบแปรรปสารใหความหวาน (นาตาลกลโคส) ไดมากขน

อยางไรกตาม สาหรบกรณการทาการคาเสร FT A ระหวางประเทศไทยกบจน มสวน

สนบสนนการสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงไปยงประเทศจนนอยมาก เนองจากความตองการมนสาปะหลงของประเทศจนมมากอยแลว ตามการขยายตวของปศ สตว การเตบโตของภาคอตสาหกรรมการผลต และเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ ทาใหความตองการพลงงานทดแทนนามนเชอเพลงจากมนสาปะหลงเพมขนอยางมาก ตลอดจนประโยชนทางภมศาสตรระหวางประเทศไทยและจนทใกลทาใหตนทนคาขนสงตากวาโดยเปรยบเทยบ ดงจะเปนไดจากการลดการสงออกไปยงทวปยโรป ขณะทเพมขนปรมาณการสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงไปยงประเทศจนเพมขนตอเนอง อนเปนตวแปรสาคญ จากปจจยดานภมศาสตรยงทาใหแนวโนมการสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงไทยอยภายในภมภาคเอเซยมากขน เปนลาดบ

สาหรบปญหาการเขามาของของโรงงานแปรรปมนสาปะหลงของนกธรกจตางชาตนน ไม

กระทบตอราคาขายหวมนสาปะหลงทอาจจะเพมขนไดเนองจากการแยงรบซอหวมนสาปะหลงเพมขนของโรงงาน ขณะภาวะอปทานหวมนสาปะหลงอยในภาวะตงตวนน คาดการณวาจะไมเกดขน เนองจากตลาดปจจยการผลตหวมนสาปะหลงในประเทศไทย ยงคงมรปแบบทโนมเอยงไปแบบการบรหารจดการแบบครอบครวทอาศยชอเสยงและสมพนธภาพสวนตวในทองถนทสรางสมมาในอดต ตลอดจนความไววางใจ ซงนบวาเปนวฒนธรรมปฏบตมาอยางยาวนาน อนเปนปจจยหลกในการตดสนใจในการเสนอขาย มากกวาปจจยดานราคา ดงนน การเพมขนของราคาหวมนสาปะหลงตามภาวะการแขงขนการรบซอหวมนสาปะหลงเพอปอนเขาสโรงงานจงไมนบวาจะเปนอปสรรคตอขดความสามารถในการแขงขนการสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงของประเทศไทยในตลาดโลกได

กลาวโดยสรป การสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงของประเทศไทยไปยงประเทศตางๆ นน

ไดรบผลดจากการเปดเสรการคาไมมากนก โดยสาเหตสาคญทมผลตอการสงออกผลตภณฑมนสาปะหลงของประเทศทเพมขนอยางตอเนองจะเปนปจจยดานภาวะความตองการทเพมขนเนองจากแรงกดดนราคานามน การขยายตวของเศรษฐกจโลกโดยเฉพาะเศรษฐกจจน ตลอดจนความผนแปรทางธรรมชาต ปจจยทางภมศาสตร และสภาพแวดลอมทางธรรมชาตทใชในการเพาะปลกมนสาปะหลงไทยคณภาพมนสาปะหลงของประเทศไทยสงกวาประเทศอน และผานเกณฑของ Food Safety

Page 170: FTA Agri Finalreport

159

จากหลกฐานและสภาวะในชวงทผานมาดงกลาวขางตนนาไปสขอเสนอแนะตอรฐบาล โดยรฐบาลควรรกษาคณภาพและการสงเสรมการปรบปรงสายพนธมนสาปะหลงทใหผลผลตตอไรสง และทนทานตอโรคพชและสภาพการเปลยนแปลงของธรรมชาต ขณะเดยวกน ควรใหเนนการปรบปรงคณภาพและแรธาตของดนซงสามารถสงผลใหผลผลตตอพนทเพาะปลกเพมขนเพอบรรเทาปญหาความไมเพยงของผลผลตมนสาปะหลง อนจะเปนแรงกดดนใหราคามนสาปะหลงสงขน (คาดวาราคามนสาปะหลงอาจปรบเพมขนถง 2 บาทตอกโลกรม) โดยมงานวจยทพบวาหนฝนทอาเภอปากชองมแคลเซยมสง เมอนาไปใสในดน 200 กโลกรมตอไร ซงคดเปนตนทน 40 บาท จะทาใหผลผลตมนสาปะหลงเพมขน 2 ตนตอไร อนเปนอกหนทางหนงในการปรบปรงดนทมตนทนตา และสงผลกระทบตอตนทนการผลตรวมไมมากนก อยางไรกตาม ในดานของการปฏบตในพนทเพาะปลกจรง ยงไมปรากฏผลทเปนรปธรรมเนองจากเปนพนทเปดและไมไดควบคมตวแปรทเกยวกบการเจรญเตบโตของมนสาปะหลงอยางในแปลงทดลอง

แมวาแนวโนมความตองการผลตภณฑมนสาปะหลงในโลกจะเพมขน รฐบาลกควรจะม

การตดตามสถานการณอยางใกลชด และประชาสมพนธใหเกษตรกรรบทราบขอมลทงดานราคาและปรมาณความตองการ ตลอดจนขาวสารทเกยวกบมนสาปะหลงอยางทวถง เพอนาไปสการตดสนใจของเกษตรกรและอตสาหกรรมแปรรปมนสาปะหลงในการวางแผนการผลตไดดยงขน

Page 171: FTA Agri Finalreport

160

กรณศกษา Best Practice สนคาโคนมในประเทศ 1. สถานการณโคนมของโลก

การเลยงโคนมในประเทศผผลตทสาคญ 15 ประเทศ มประมาณ 126.01 ลานตว ในป 2549 เพมขนรอยละ 0.08 จากป 2548 ทมปรมาณ 125.91 ลานตว โดยประเทศทมการเลยง โคนมมากทสด คอ อนเดย รองลงมาไดแก สหภาพยโรป บราซล รสเซย สหรฐอเมรกา และจน (ตารางท 4.2)

สาหรบประเทศทผลตนาดบมากท สด คอ สหภาพยโรป รองลงมา ไดแก

สหรฐอเมรกา อนเดย จน รสเซย และบราซลโดยในป 2549 มผลผลตนานมดบของประเทศผผลตทสาคญรวมกนมปรมาณจานวน 425.87 ลานตน เพมขนรอยละ 2.66 จากป 2548 ทมปรมาณ 414.85 ลานตน (ตารางท 4.3)

สวนประเทศทมอตราการใหนมของแมโคสงทสด คอ สหรฐอเมรกา โดยมอตรา

เฉลย 24.82 กโลกรม/ตว/วน รองลงมาไดแก ญปน แคนาดา สหภาพยโรป ออสเตรเลย อารเจนตนา และจน (ตารางท 4.4) ตารางท 4.2 จานวนโคนมในประเทศทสาคญ

หนวย: พนตว ประเทศ 2544 2545 2546 2547 2548* 2549** 1. แคนาดา 1,091 1,084 1,065 1,055 1,066 1,049 2. เมกซโก 6,800 6,800 6,800 6,800 6,850 6,875 3. สหรฐอเมรกา 9,103 9,139 9,083 9,012 9,041 9,150 4. อารเจนตนา 2,450 2,150 2,000 2,000 2,100 2,150 5. บราซล 15,900 15,600 15,300 15,200 15,100 15,050 6. เปร 610 620 630 650 660 - 7. สหภาพยโรป 25,747 25,140 24,456 23,963 23,533 22,677 8.โรมาเนย 1,564 1,550 1,684 1,694 1,587 1,650 9. รสเซย 12,500 12,200 11,700 11,200 10,400 9,770 10.ยเครน 4,958 4,918 4,715 4,313 3,950 3,910

Page 172: FTA Agri Finalreport

161

ตารางท 4.2 (ตอ) หนวย: พนตว

ประเทศ 2544 2545 2546 2547 2548* 2549** 11. อนเดย 35,900 36,000 36,500 37,000 38,000 38,600 12. จน 2,848 3,420 4,466 5,466 6,700 8,100 13.ญปน 971 966 964 936 910 910 14. ออสเตรเลย 2,281 2,369 2,050 2,036 2,041 2,045 15. นวซแลนด 3,557 3,749 3,842 3,920 3,970 4,100 รวม 15 ประเทศ 126,280 125,705 125,255 125,245 125,908 126,006 หมายเหต:* ประมาณการ ** คาดคะเน ทมา: Counselor and attaché reports, official statistics, and results of office research ตารางท 4.3 ผลผลตนานมดบในประเทศทสาคญ

หนวย: พนตน ประเทศ 2544 2545 2546 2547 2548 2549 1. สหภาพยโรป 130,069 131,040 131,847 130,620 132,027 132,300 2. สหรฐอเมรกา 74,994 77,140 77,290 77,535 80,282 82,582 3. อนเดย 34,400 35,300 38,300 38,500 38,500 39,450 4. รสเซย 33,000 33,500 33,000 32,000 32,000 32,200 5. บราซล 22,300 22,635 22,860 23,317 24,025 24,680 6. ยเครน 13,169 13,860 13,400 13,787 13,800 13,800 7. นวซแลนด 13,162 13,925 14,346 15,000 14,500 14,900 8. ออสเตรเลย 10,864 10,608 10,636 10,377 10,429 10,250 9. จน 10,255 12,998 17,463 22,606 28,000 33,800 รวมทงหมด 384,808 392,465 396,610 403,823 414,850 425,873 หมายเหต: * ประมาณการ * คาดคะเน ทมา: Counselors and attaché reports, official statistics, and results of office research

Page 173: FTA Agri Finalreport

162

ตารางท 4.4 ผลผลตนานมของแมโคในประเทศทสาคญ หนวย: ตน/ตว/ป

ประเทศ 2544 2545 2546 2547 2548* 2549** 1. แคนาดา 7.43 7.35 7.26 7.49 7.31 7.36 2. เมกซโก 1.40 1.41 1.44 1.45 1.44 1.45 3. สหรฐอเมรกา 8.24 8.44 8.51 8.60 8.88 9.06 4. อารเจนตนา 3.88 3.95 3.98 4.63 4.69 4.79 5. บราซล 1.40 1.45 1.49 1.53 1.59 1.64 6. เปร 1.80 1.93 1.95 1.97 2.00 - 7. สหภาพยโรป 5.05 5.21 5.39 5.45 5.61 5.83 8. โรมาเนย 3.32 3.32 3.21 3.38 3.47 3.45 9. รสเซย 2.64 2.75 2.82 2.86 3.08 3.30 10. ยเครน 2.66 2.82 2.84 3.20 3.49 3.53 11. อนเดย 1.01 1.01 1.01 1.01 1.01 0.02 12. จน 3.60 3.80 3.91 4.14 4.18 4.17 13. ญปน 8.55 8.68 8.71 8.90 9.10 9.02 14. ออสเตรเลย 4.76 4.90 5.19 5.10 5.11 5.01 15. นวซแลนด 3.70 3.71 3.73 3.83 3.65 3.63 หมายเหต:* ประมาณการ ** คาดคะเน ทมา: Counselors and attaché reports, official statistics, and results of office research 2. สถานการณโคนมของไทย

2.1 การผลตนานมดบ

ป 2549 ประมาณวามการเลยงโคนมทงหมด 501,464 ตว ลดลงจาก 517,995 ตวในป 2548 รอยละ 3.19 โดยจาแนกเปนแมโค 299,473 ตว โครน 105,409 ตว และโคเลก 96,582 ตวสาหรบผลผลตนานมดบมปรมาณ 775,976 ตนตอป หรอ 2,125 ตนตอวน ลดลงจาก 888,220 ตนตอป ในป 2548 ลดลงคดเปนรอยละ 12.64 สวนอตราการใหนมของแมโคเฉลยตวละ 10.65 กโลกรมตอวน ตากวาในป 2548 รอยละ 8.19 ซงมอตรา 11.60 กโลกรมตอวน

Page 174: FTA Agri Finalreport

163

สาเหตสาคญททาใหจานวนโคนมและนานมดบลดลง เนองจากตนทนการผลตสงขน เกษตรกรรายยอยทมแมโคใหนมจานวนนอย ไมสามารถผลตนานมใหคมกบตนทนได จงเลกกจการไป บางรายหนไปผสมนาเชอโคพนธเนอเขาไปแทนโคนมเพอทจะไดมลกโคเนอไวขายในโครงการสงเสรมการเลยงโคเนอลานครอบครว จงเปนสาเหตใหจานวนโคนมและนานมลดลง ** ลกษณะดงกลาวทาใหปรมาณนาดบทสงเขาโรงงานมปรมาณลดลงเหลอ 744,935 ตน จาก 852,690 ตนในป 2548 ลดลงคดเปนรอยละ 12.64 (ตารางท 4.5) (** สานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2550) ตารางท 4.5 ปรมาณโคนมเพศเมย นานมดบทผลตทงหมดและทสงเขาโรงงาน (31 ธนวาคม)

ป จานวนโคนมเพศเมยปลายป (ตว) นานมดบ (ตน) ลกโค โคสาว

โคทอง แมโค รวม ผลผลต

ทงหมด สง

โรงงาน 2544 53,621 120,529 199,417 373,567 587,700 564,200 2545 55,213 123,988 207,444 388,646 660,297 633,885 2546 88,422 87,238 265,827 441,487 731,923 702,646 2547 95,048 101,336 296,472 492,856 842,611 808,905 2548 99,240 108,670 310,085 517,995 888,220 852,690 2549* 96,582 105,409 229,473 501,464 775,976 744,935 2550** 98,000 105,200 297,135 500,335 770,000 739,200 อตราเพม รอยละ

11.48 -1.82 7.73 5.68 4.85 4.85

หมายเหต: * ประมาณการ ** คาดคะเน ขอมลป 2546 จากกรมปศสตว ขอมลโคนมและนานมดบรวบรวมจากสหกรณโคนม อ.ส.ค. ศนยเอกชนและ

สถาบนการศกษา ทมา: ศนยสารสนเทศการเกษตร สานกงานเศรษฐกจการเกษตร 2.2 พนทการเลยง

พนทเลยงโคนมกระจายอยทกภมภาคในประเทศไทย สาหรบพนทเลยงโคนมทสาคญในแตละภมภาค มดงน

ภาคกลาง ไดแก ราชบร สระบร ลพบร ประจวบครขนธ นครปฐม สระแกว

Page 175: FTA Agri Finalreport

164

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก นครราชสมา หนองคาย ขอนแกน อดรธาน และสกลนคร

ภาคเหนอ ไดแก เชยงใหม และเพชรบรณ ภาคใต ไดแก พทลง นครศรธรรมราช และสงขลา

2. 3 ตนทนการผลต

ตนทนการผลตนานมดบสวนใหญขนอยกบคาอาหารขนทใชเลยงแมววถงประมาณรอยละ 44 ของตนทนการผลตทงหมด นอกจากน ยงขนอยกบปรมาณนานมดบของแมโคในแตละวยดวย โดยทปรมาณนานมดบของแมโคยงมากเทาใด ตนทนการผลตกยงลดลงเปนปฏภาคกลบกน

ในป 2549 ประมาณวาตนทนการผลตนานมดบเฉลยกโลกรมละ 10.60 บาท เพมขนจาก 9.16 บาท ในป 2548 คดเปนรอยละ 15.72 ซงนบวาเพมขนคอนขางมาก ทงนเปนเพราะราคาอาหารขนเพมขนจาก 6.81 บาทตอกโลกรมในป 2548 เปน 7.11 บาทตอกโลกรมในป 2549 หรอเพมขนรอยละ 4.41 แตอตราการใหนมกลบลดลงจาก 11.60 กโลกรมตอตวตอวนเปน 10.65 กโลกรมตอตวตอวน หรอลดลงรอยละ 8.19 จงสงผลใหตนทนการผลตสงขน (ตารางท 4.6)

ตารางท 4.6 ตนทนการผลตนานมดบ และราคา

ป ตนทนนานมดบ (บาท/กก.)

ราคาเกษตรกรขายได

(บาท/กก.)

ราคาอาหารขน (บาท/กก.)

อตราการใหนมของแมโคเฉลยทงประเทศ

(กก./ตว/วน) 2544 8.00 11.33 5.93 10.13 2545 8.15 11.34 6.05 10.30 2546 8.20 11.35 6.16 10.50 2547 8.51 11.38 6.67 11.38 2548 9.16 11.48 6.81 11.60 2549 10.60 11.50 7.11 10.65

อตราเพมรอยละ 5.26 0.33 3.91 1.98 หมายเหต: * ประมาณการ ทมา: ศนยสารสนเทศการเกษตร สานกงานเศรษฐกจการเกษตร

Page 176: FTA Agri Finalreport

165

สาหรบผทรบซอนานมดบทสาคญ ไดแก องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย (อ.ส.ค.) สหกรณโคนม และโรงงานผลตผลตภณฑนม โดยเกษตรกรทเปนสมาชกของสหกรณแตละแหงจะสงนมใหศนยรวบรวมนานมดบของสหกรณ หรอทจดรบนานมทตนเปนสมาชก ซงปจจบนมศนยรวบรวมนานมดบซงเปนศนยของสหกรณอยประมาณ 104 ศนย และถาสหกรณไมมโรงงานของตนเองกจะสงนมใหกบ อ.ส.ค. หรอโรงงานผลตผลตภณฑนมตอไป

2.4 ผลผลตนมพรอมดม

ผลผลตนมพรอมดม แบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ นมสดพาสเจอรไรซ นมสด สเตอรไรซ และนมยเอชท มโรงงานประมาณ 81 โรง ททาการผลตนมพรอมดม

ในป 2549 ปรมาณการผลตมประมาณ 867,602 ตน หรอประมาณวนละ 2,377 ตน โดยทไดรวมนมพรอมดมทผลตเพอโครงการนมโรงเรยนดวยแลว นมพรอมดมนมทงชนดรสจด และนมปรงแตง แตถาเปนนมทผลตใหกบโครงการอาหารเสรมนมโรงเรยนจะเปนนมทผลตจากนานมดบและเปนรสจดเทานน (ตารางท 4.7)

ตารางท 4.7 ความตองการนานมดบ ผลผลตนมพรอมดม และอตราการบรโภค หนวย: ตน

ป (1) ความตองการนานมดบ

(2) นานมดบสงเขาโรงงาน

(3) นานมดบสวนทขาด

(4) ผลผลตนมพรอมดม

การบรโภคนมพรอม

ดม

อตราการบรโภคนมพรอมดม

(กก./คน/ป) 2544 627,769 564,200 63,569 610,000 602,070 9.57 2545 679,740 633,885 45,855 660,500 651,910 10.19 2546 703,510 702,646 864 683,600 674,700 10.46 2547 796,120 808,905 -12,785 773,582 763,526 12.03 2548 833,350 852,690 -46,150 809,760 799,078 12.63 2549* 892,870 744,935 147,935 867,602 856,150 13.36 2550** 956,680 739,200 217,480 929,630 917,360 14.00 อตราเพมรอยละ 7.32 4.85 - 7.15 7.15 6.91

หมายเหต: * ประมาณการ ** คาดคะเน (1) = (2) + (3) ไมเทากบ (4) (2) ใชเพอผลตนมพรอมดมทงหมด (3) รวมนมพรอมดมทผลตจากนมผงขาดมนเนย ทมา: ศนยสารสนเทศการเกษตร สานกงานเศรษฐกจการเกษตร

Page 177: FTA Agri Finalreport

166

2.5 ความตองการนานมดบและนมพรอมดม

ในป 2549 ความตองการใชนานมดบเพอผลตนมพรอมดม มจานวน 892,870 ตน ขณะทผลผลตนานมดบภายในประเทศมปรมาณ 775,976 ตน และมสวนทจะสงเขาโรงงานเพอผลตนมพรอมดมไดจานวน 744,935 ตน ดงนนจงมนานมดบสวนทขาดอยอกประมาณ 147,935 ตน ซงตองนานมผงมาใชทดแทนสวนทขาดไปน (ตารางท 4.7) 3. การบรโภค

คาดวาในป 2549 คนไทยมการบรโภคนมรวม 856,150 ตน เพมขนจาก 799,078 ตน ในป 2548 คดเปนรอยละ 7.14 คดเปนการบรโภคตอคนเฉลย 14 กโลกรมตอป สงกวาการบรโภคในป 2548 ซงมการบรโภคตอคนเฉลย 13.36 กโลกรม ถงแมวาจะมโครงการอาหารเสรมนมโรงเรยน และโครงการรณรงคใหประชาชนบรโภคนมมากขนกตาม ปรมาณการบรโภคนมพรอมดมกยงเพมไดไมมากนก ทงนเปนเพราะมเครองดมชนดอนเขามามสวนแบงการตลาดจานวนมาก เชน นมถวเหลอง ชาเขยว นาผก นาผลไม เปนตน ซงมคณลกษณะในดานการรกษาสขภาพและบารงรางกาย 4. การตลาด

4.1 ราคา นานมดบทเกษตรกรขายไดในป 2549 มราคากโลกรมละ 11.50 บาท เพมขนจากกโลกรมละ 11.48 บาทในป 2548 คดเปนรอยละ 0.17 ซงราคานานมดบทเกษตรกรแตละรายไดรบนนแตกตางกน ขนอยกบองคประกอบหลายอยาง เชน ความสะอาด ปรมาณไขมน เชอจลนทรย เปนตน

ราคานานมดบหนาโรงงานทเอกชนรบซอจากเกษตรกร กลมเกษตรกรหรอศนยรวบรวมนมไดมการกาหนดราคากลางไวตงแตป 2541 กโลกรมละ 12.50 สวนราคาจะเพมขนหรอลดลงตากวานนนจะขนอยกบองคประกอบของนานม โดยพจารณาจากปรมาณของแขงไมรวมไขมน (Solid not fat หรอ SNF) ทระดบ 8.25% หาก SNF ตากวาระดบทกาหนดทก 0.1% กจะปรบราคาลดลงจากฐานราคา 0.10 บาท รวมทงองคประกอบอนๆ ตามทแตละโรงงานกาหนด (ตารางท 4.6)

4.2 การนาเขาผลตภณฑนม

การนาเขานมและผลตภณฑนมตางๆ นน นมผงขาดมนเนยเปนผลตภณฑนมนาเขาทสาคญ โดยมสดสวนการนาเขาสงกวาผลตภณฑนมนาเขาอนๆ คอ ประมาณรอยละ 37 ของ

Page 178: FTA Agri Finalreport

167

ปรมาณนมและผลตภณฑนมนาเขาทงหมด เนองจากสามารถนาไปใชประโยชนไดหลายอยาง เชน ผลตนมพรอมดม นมขน ขนมปง ไอศกรม นมขนหวาน ชอกโกแลต และอาหารสตว เปนตนในป 2549 ประเทศไทยนาเขาผลตภณฑนมทงหมด 182,281 ตน คดเปนมลคา 13,012 ลานบาท และเปนนมผงขาดมนเนยจานวน 66,834 ตน คดเปนมลคา 5,535 ลานบาท (ตารางท 4.8)

4.3 การสงออกผลตภณฑนม ประเทศไทยมการสงออกผลตภณฑนมหลายชนด ซงมบาง

ชนดทเปนการ re-export สนคาสงออกสวนมากมสภาพเปนครมหรอนมผงในรปของเหลวหรอขนเตมนาตาล เนยทไดจากนม นมผงขาดมนเนย นมขนหวาน นมเปรยว โยเกรต เปนตน

การสงออกมการสงออกไปยงประเทศใกลเคยง เชน ลาว กมพชา พมา สงคโปร ฮองกง

และฟลปปนส เปนตน อยางไรกตาม นมผงขาดมนเนย ซงมการนาเขาจานวนมาก มสวนหนงททาการ re-export กลาวคอ ในป 2549 มการสงออกไป 1,124 ตน คดเปนมลคา 119 ลานบาท สวนผลตภณฑนมอนๆ มการสงออกรวม 113,073 ตน คดเปนมลคา 4,004 ลานบาท รวมผลตภณฑนมสงออกทงหมด 114,197 ตน มลคา 4,124 ลานบาท (ตารางท 4.9) ตารางท 4.8 ปรมาณและมลคา นมและผลตภณฑนมนาเขา

ป นมผงขาดมนเนย นมผงและผลตภณฑนม นม ตน พนบาท ตน พนบาท ตน พนบาท

2543 53,024 3,661,539 108,399 6,356,053 161,423 10,017,593 2544 58,823 5,824,162 103,296 7,048,967 162,119 12,873,129 2545 76,466 4,928,541 104,283 5,500,268 180,749 10,428,809 2546 73,631 5,037,513 111,409 555,334 185,041 10,592,847 2547 67,970 5,443,506 115,755 6,740,329 183,725 12,183,835 2548 69,370 6,353,833 110,054 7,274,029 179,424 13,627,862 2549 66,834 5,535,032 115,447 7,477,669 182,281 13,012,702

หมายเหต: ป 2547 รวมผลตภณฑนมในพกดอตราศลกากร 1901909004 ดวย ทมา: กรมศลกากร

Page 179: FTA Agri Finalreport

168

ตารางท 4.9 ปรมาณและมลคานมและผลตภณฑนมสงออก

ป นมผงขาดมนเนย นมผงและผลตภณฑนม นม ตน พนบาท ตน พนบาท ตน พนบาท

2543 25.52 3,725 43,591 1,440,741 43,617 1,444,466 2544 17.98 2,122 117,982 3,967,664 118,000 3,969,786 2545 34.14 2,924 213,983 5,975,647 214,017 5,978,570 2546 17.69 1,659 117,196 3,689,817 117,214 3,691,476 2547 353.88 33,435 150,655 4,682,289 151,009 4,715,724 2548 279.57 44,133 145,467 4,900,232 145,747 4,944,365 2549 1,124.00 119,432 113,073 4,004,286 114,197 4,123,718

หมายเหต: ป 2547 รวมผลตภณฑนมในพกดอตราศลกากร 1901909004 ดวย ทมา: กรมศลกากร 5. สรปผลกระทบและขอเสนอแนะจากผประกอบการและเกษตรกร

จากการสมภาษณตวแทนสหกรณโคนมหนองโพธราชบร เกษตรกรทเปนสมาชก สหกรณโคนมหนองโพธราชบร และเกษตรกรทเปนสมาชกสหกรณโคนมมวกเหลก สระบร พบวา

5.1 เกษตรกรทเปนสมาชกสหกรณโคนมเปนจานวนมากเลกเลยงโคนมไป เชน เกษตรกรทเปนสมาชกสหกรณมวกเหลกลมเลกการเลยงโคนมไปแลวประมาณ 400 ฟารม คงเหลออยประมาณ 800 ฟารม สงผลตอปรมาณนานมดบของสหกรณลดลงจาก 180 กวาตนเหลอเพยง 100 กวาตน

5.2 การลดลงของจานวนเกษตรกรผเลยงโคนมทเปนสมาชกสหกรณโคนมหนองโพธ

ราชบร สงผลใหนานมดบทเขาสหกรณลดลงจากเดม 220 ตนเหลอเพยง 170 ตน ทงนมสาเหตสาคญมาจาก ตนทนการผลตทสง โดยเฉพาะอยางยงตนทนคาอาหารสตว ทงอาหารขนและอาหารหยาบ ถงแมวาราคานานมดบจะปรบตวเพมขน แตทวาเกษตรกรยงคงประสบปญหานานมดบมคณภาพทตากวาเกณฑทกาหนด ทาใหราคาทเกษตรกรขายไดนอยกวาทควรจะเปน

5.3 ราคานานมดบทเกษตรกรไดรบปรบตวเพมขนนอยมากเมอเปรยบเทยบกบตนทน

การผลตทเพมขน สถานการณดงกลาวสงผลตอคนรนหลงไมมแรงจงใจในการเลยงโคนมตอไป ทา

Page 180: FTA Agri Finalreport

169

ใหเกษตรกรบางสวนตองลมเลกการเลยงโคนมไป เกษตรกรทสามารถอยไดกจะมเพยงฟารมทมขนาดกลางและขนาดใหญเทานน

5.4 การเลกเลยงโคนมนนมสาเหตสาคญมาจากตนทนการผลตทสงขน โดยไมไดรบ

ผลกระทบจากการเปดเขตการคาเสร (FTA) ททากบประเทศออสเตรเลย นวซแลนดแตอยางใด เนองจากในปจจบนนมผงทจะนาเขามานนยงมราคาทสงกวานานมดบ กลาวคอ นมผงนาเขาทนามาละลายนาเพอผลตเปนนมพรอมดมมราคา 16 บาทตอกโลกรม ซงสงกวาราคานานมดบภายในประเทศทมราคาประมาณ 12 บาทตอกโลกรม ทาใหสถานการณในปจจบน ความตองการนานมดบมมาก ผลผลตนานมดบไมเพยงพอกบความตองการ เนองจากออสเตรเลยประสบกบปญหาผลผลตนานมดบตกตา ผลผลผลตไมเพยงพอกบความตองการ สงผลใหราคานมผงนาเขาจากออสเตรเลยมราคาแพง

5.5 เกษตรไดใหเสนอแนะตอรฐบาลเพอเปนแนวทางในการลดตนทนการผลต คอ การ

ลดตนทนอาหารหยาบ โดยตองการใหรฐบาลชวยเหลอในดานเครองไมเครองมอในการแปรรปอาหารสตวเพอใชเลยงโคนม และมไซโลหรอสถานทเพอเกบรกษาอาหารสตวใหมคณภาพดไวใชไดตลอดป นอกจากนรฐบาลควรจะควบคมราคาวตถดบในการเลยงโคนมดวย หากสามารถลดตนทนไดในอนาคตเกษตรกรกมแนวโนมทจะกลบมาเลยงโคนมไดอก และผทเลยงอยเดมกยงสามารถทจะขยายขนาดการผลตไดอกเชนกน

Page 181: FTA Agri Finalreport

170

กรณศกษา Best Practice โคนมในประเทศญปน 1. สถานการณโคนมในประเทศญปน

1.1 ปรมาณการผลตนานมดบ นานมดบทผลตไดในประเทศญปนมปรมาณเพมขนตอเนองกระทงป ค.ศ. 2000

ทเรมมสญญาณการผลตนานมดบทลดลง โดยในชวงป ค.ศ. 1966-2000 ปรมาณนานมดบขยายตวในอตราทชะลอลง (ระหวางรอยละ 1-5) หลงจากชวงดงกลาวถงป ค.ศ. 2006 จะพบวาปรมาณนานมดบลดลง (ลดลงตาสดทรอยละ 2.5)

เปนทนาสงเกตวา ปรมาณนานมดบทผลตเพอปอนเขาสโรงงานผลตผลตภณฑ

นมนบตงแตป ค.ศ. 1990 มปรมาณทคอนขางจะคงทเฉลยประมาณ 8,200 พนตนตอป และ ปรมาณนานมดบลดลงตดตอ 3 ปตงแตป ค.ศ. 2004-2006 ซงสะทอนถงมาตรการการควบคมปรมาณการผลตนานมดบของรฐบาลญปนเพอบรรเทาปญหาอปทานสวนเกนประสบผลสาเรจอยางมาก

นอกจากนน ปรมาณนานมดบสวนใหญปอนเขาสโรงงานผลตนมพรอมดม (นม

สดและนมแปรรปพรอมดมประเภทอนๆ) มากทสด คดเปนสดสวนประมาณรอยละ 60 ของปรมาณนานมดบตอป ซงเปนสาเหตใหรฐบาลไมเขามามบทบาทตออตสาหกรรมผลตนมพรอมดม แตมการใชมาตรการทงทางตรง (ดานราคานานมดบทเขาสโรงงาน) และทางออม (ดานการชวยเหลอดานเงนทนและ tax exemption ในราคานามนดเซล เปนตน) ในการอดหนนอตสาหกรรมผลตผลตภณฑนมอน ไดแก นมผง ครม เนย และ cheese ภายใตมาตรการทแตกตางกน

1.2 แหลงผลตทสาคญ

เขตฮอกไกโดมเปนเขตทมปรมาณการผลตนานมดบมากสดคดเปนสดสวนประมาณรอยละ 45.2 ของปรมาณนานมดบทผลตไดทงหมดในป ค.ศ. 2006 (ปงบประมาณ)

จานวนครวเรอนททาฟารมโคนมมจานวน 7,498 ครวเรอน รวมจานวนโคนม

ทงสน 809,248 ตว หรอเฉลยประมาณ 108 ตวตอฟารม

Page 182: FTA Agri Finalreport

171

ฟารมโคนมสวนใหญประมาณรอยละ 96 เปนสมาชกสหกรณ สวนทเหลออกรอยละ 4 คอฟารมทเปนอสระจากสหกรณ ซงฟารมทเปนอสระจะไมไดรบการอดหนนใดๆ จาก Federation Agricultural Cooperative หรอรฐบาลเลย การทฟารมทเปนอสระจากสหกรณดาเนนธรกจไดโดยไมประสบกบปญหาดานราคานานมดบ อาจจะเปนเพราะทาการผลตผลตภณฑแปรรปนมเพอตอบสนองตอความตองการของกลมผบรโภคทเฉพาะเจาะจงเทานนกเปนได ตารางท 4.10 ปรมาณนานมดบและกาลงการผลตผลตภณฑนมของประเทศญปน

กาลงการผลตผลตภณฑนม อตราเปลยนแปลง (รอยละ)

ป ค.ศ.

ปรมาณ นานมดบ (พนตน/

ป)

นมพรอมดม

อตสาหกรรมแปรรป อนๆ

ปรมาณ นานมดบ

นมพรอมดม

อตสาหกรรมแปรรป

สดสวนนมพรอมดมตอปรมาณนานมดบ

1966 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

3,431 4,789 5,006 6,498 7,436 8,203 8,467 8,415 8,312 8,380 8,405 8,285 8,292 8,086

2,022 2,615 3,179 4,010 4,307 5,091 5,152 5,003 4,903 5,046 5,018 4,902 4,738 4,618

1,224 1,964 1,709 2,311 3,015 2,985 3,186 3,307 3,317 3,245 3,302 3,301 3,472 3,388

185 174 118 177 114 127 130 104 92 89 85 81 82 80

4.9 4.7 2.7 0.5 3.3 0.8 0.9 -1.2 -1.2 0.8 0.3 -1.4 0.1 -2.5

10.6 5.4 5.8 2.7 -0.5 2.7 -2.1 1.3 -2.0 2.9 0.0 -2.3 -3.4 -2.5

-2.4 4.9 -2.2 -3.7 9.1 -2.3 6.8 -4.7 0.3 -2.1 0.0 0.0 5.2 -2.4

58.9 55.4 63.5 61.7 57.9 62.1 60.8 59.5 59.0 60.2 59.7 59.2 57.1 57.1

ทมา: Tokachi Factory Guide เมอง Tokachi, Konsen, Kitami และ Soya เปน 4 เมองสาคญในการทาฟารมโคนม

ในเขต ฮอกไกโด ซงมสดสวนครวเรอนททาฟารมโคนมจานวน 4,582 ครวเรอน หรอคดเปนประมาณรอยละ 60 ของครวเรอนททาฟารมโคนมทงหมดในเขตฮอกไกโด และมจานวนโคนม

Page 183: FTA Agri Finalreport

172

497,313 ตว หรอคดเปนประมาณรอยละ 60 ของจานวนโคนมทงหมด นอกจากนน จานวนครวเรอนใน 4 เมองดงกลาวทเปนสมาชกสหกรณการเกษตรรวมทงสน 1,795 ครวเรอน หรอคดเปนประมาณรอยละ 24 (รอยละ 39) ของครวเรอนททาฟารมโคนมทงหมดในเขตฮอกไกโด (4 เมองสาคญ) และมจานวนโคนมเทากบ 207,578 ตว หรอคดเปนประมาณรอยละ 26 (รอยละ 42) ของจานวนโคนมทงหมดในเขตฮอกไกโด (4 เมองสาคญ)

หากพจารณาจานวนโคนมจะสะทอนภาพครวเรอนทเปนสมาชกสหกรณมขนาด

ของฟารมโคนมทนาจะใหญกวา โดยเมอง Tokachi เปนเมองทมฟารมโคนมมากทสด ขณะเดยวกนจานวนครวเรอนทเปนสมาชกสหกรณการเกษตรของเมองยงมจานวนทมากและขนาดของฟารมเมอพจารณาทจานวนโคนมทมอยในฟารมกมขนาดใหญกวาเมอเทยบกบอก 3 เมองสาคญในเขต ฮอกไกโด (ตารางท 4.11) ตารางท 4.11 ฟารมโคนมในเขตฮอกไกโด ป ค.ศ.2006

รายการ ฮอกไกโด Tokachi Konsen Kitami Soya

1. จานวนฟารมโคนม (ครวเรอน) 2. จานวนฟารมโคนมทเปนสมาชกสหกรณ (ครวเรอน) 3. จานวนโคนม (ตว) 4. จานวนโคนมในฟารมโคนมทเปนสมาชกสหกรณ (ตว)

7,498 -

809,248 -

1,637

799 210,304 112,560

1,086

307 117,621 31,773

1,200

415 109,006 39,312

659

274 60,382 23,933

ทมา: Tokachi Factory Guide

Page 184: FTA Agri Finalreport

173

1.3 การเยยมชมโรงงาน Tokachi Factory (3 Shindori 20-chome, Kato-gum, Hokkaido)

Tokachi Factory เปนหนงใน 4 สาขาโรงงานของ Yotsuba Milk Products Co.,Ltd. ทอยทางตอนใตของเมอง Tokachi กอตงในป ค.ศ. 1967 โดยการรวมกลมเกษตรกรโคนมในเขต ฮอกไกโดเพอการรกษาผลประโยชนและการสรางพลงทางการตลาดใหกบเกษตรกรโคนมทไดรบแรงกดดนจากผผลตผลตภณฑนมรายใหญ ซงนบไดวาเปนบรษทในรปแบบของสหกรณทประสบความสาเรจมายาวนาน และมสวนแบงการตลาดทมากทสดในเขตฮอกไกโด

ปรมาณการผลตของทง 4 สาขาโรงงานในป ค.ศ. 2006 คดเปนรอยละ 21.7 ของปรมาณ

การผลตทงหมดของเขตฮอกไกโด โดยแตละสาขาทตงอยตางเมองกนในเขตออกไกโดเกดจากการรวมกลมสหกรณในเมองและบรเวณใกลเคยงเมองนนๆ

สาหรบ Tokachi Factory เกดจากการรวมกลมของสหกรณโคนม 8 กลมสหกรณในเมอง

Tokachi ทเรยกไดวาเปนจดเรมตนของบรษทนม Yotsuba ทเมอง Otofuke โดย Tokachi Factory แบงการผลตออกเปน 4 สวนโรงงานยอยตาม 3 กลมผลตผลตภณฑ คอ processing milk, นมพรอมดม และ cheese ไดแก

1. โรงงาน Dairy Products Factor สรางขนในป ค.ศ. 1967 เพอผลต processing milk 2. City Milk Factory สรางขนในป ค.ศ. 1969 เพอผลตนมพรอมดม 3. Cheddar Cheese Factory สรางขนในป ค.ศ. 1982 เพอผลต cheese และหางนม 4. Camembert Cheese Factory สรางขนในป ค.ศ. 1992 เพอผลต cheese ประเภท

ตางๆ การเลอกสถานทตงโรงงานนนจะใกลกบแหลงผลตนานมดบสาคญ เพอใหตนทน

การขนสงนานมดบสโรงงานตาสด ภายใตพนทของโรงงานทงหมด 39.2 พนตารางเมตร จากพนท 236 พนตารางเมตร

และมแรงงานประมาณ 500 คน ปรมาณนานมดบทใชเปนวตถดบในการผลตทง 4 โรงงานยอยของ Tokachi Factory ประมาณ 542,000 ตนตอป (1,500 ตนตอวน) หรอคดเปนสดสวนทรอยละ 14.83 ของปรมาณนานมดบทผลตไดในเขตฮอกไกโดและรอยละ 6.70 ของปรมาณนานมดบทผลตไดในประเทศญปนทเปนสมาชกสหกรณป ค.ศ. 2006

Page 185: FTA Agri Finalreport

174

เมอพจารณาโครงสรางการผลตของ Tokachi Factory เบองตนพบวาการผลตจะเนนท processing milk, ผลตภณฑนมสดพรอมดมและผลตภณฑ cheese ตามลาดบ โดยนานมดบทปอนเขาสโรงงานยอย Dairy Products Factory ททาการผลต processing milk ทง 5 ผลตภณฑ ประมาณ 300,000 ตนตอป (800 ตนตอป) ซงเปนปรมาณความตองการนานมดบทมากทสดเปรยบเทยบกบอก 3 โรงงานยอย (ตารางท 4.12) ตารางท 4.12 โครงสรางผลตภณฑเบองตนของโรงงาน Tokachi Factory

ผลตภณฑ ปรมาณนานมดบ (ตน/ป)

ปรมาณการผลต (ตน/ป)

Dairy Products Factory (ป ค.ศ. 1967) 1. Butter 2. Skim Milk Powder 3. Fresh Cream 4. Whole Fat Concentrate Milk 5. Non Fat Concentrate Milk

300,000

7,300 23,400 11,600 1,300 5,400

City Milk Factory (ป ค.ศ. 2004) 1. Whole Milk (ภายในเมองฮอกไกโด) 2. Whole Milk (นอกเมองฮอกไกโด) 3. Low Fat Milk 4. Beverage Milk

80,000

39,000 33,000 9,200 700

Cheddar Cheese Factory (ป ค.ศ. 1982) 1. Cheddar Cheese 2. Whey Powder 50,000 5,400

3,000 Camembert Cheese Factory (ป ค.ศ. 1992)

1. Camembert Cheese 2. Gouda Cheese 3. Shredded Cheese 4. Cream Cheese 5. Mozzarella Cheese

3,000

280 15 950 75 17

ทมา: Tokachi Factory Guide

Page 186: FTA Agri Finalreport

175

1.4 การเยยมชม Fujita Farm (Non-GMO Farm)

ฟารมโคนม Fujita Farm อยทเมอง Shikaoi ทางตอนใตของเมอง Tokachi เปนฟารมโคนมทปราศจากการปนเปอนของววฒนาการทางวทยาศาสตรทเรยกวา GMO

โดยทวไปนมพรอมดมจะม 2 ประเภทหลกๆ คอ นมพรอมดมทวไปและนมพรอมดมแบบ

non-GMO ซงแบบ non-GMO จะมระดบราคาทสงกวานมสดพรอมดมทวไปและเปนการผลตเพอผบรโภคเฉพาะกลม ทาใหตลาดของนมพรอมดมแบงออกเปน 2 ตลาดหลกตามแหลงทมาของโคนมทผานการรบรองวาเปนโคนม non-GMO โดย ลกววทนามาเลยงในฟารมโคนม non-GMO จะตองมาจากฟารมททาการเพาะเลยงลกววทไดรบการรบรองวาเปน non-GMO เทานน

ธรกจฟารมโคนม Fujita Farm เปนการดาเนนธรกจแบบครอบครวมาได 60 ป โดยในชวง

10 ปหลงไดมการขยายธรกจออกเปนผลตภณฑนมเพอสรางมลคาเพมใหกบธรกจ เชน การแปรรปเปน ice-cream นม รวมถงธรกจ home-stay และทศนศกษา เปนตน

ฟารมโคนม Fujita Farm มแรงงาน 7 คน ประกอบดวยสมาชกในครอบครว 3 คน และ

แรงงานภายนอก 4 คน และมโคนม 130 ตว พนทของฟารม 45 เฮกเตอร (พนทปลกหญาและขาวโพด 35 เฮกเตอรและทเหลอเพอการใชดานอนๆ ของฟารม) ขนาดของฟารมจดอยในขนาดทสงกวาขนาดโดยเฉลยของเมองฮอกไกโดทมจานวนโคนมเฉลย 108 ตวตอฟารม แตใกลเคยงกบขนาดเฉลยของเขตฮอกไกโดตอนเหนอทมจานวนโคนมเฉลย 128 ตวตอฟารม ดงนน แรงงานททางานในฟารมโคนม Fujita Farm สวนหนง เปนการดแลกจกรรมทไมใชในการทาฟารมแตเปนการดแลในดานการสรางมลคาเพม

การบรหารจดการดานอาหารเลยงโคนมจะเปนการทา Farming contract ในสวนผสมใน

การทาอาหารหมกในเขตทใกลกบฟารมโคนม Fujita Farm เพอลดตนทนการขนสงวตถดบทใชในการทาอาหารหมกใหกบโคนมทตาทสด เนองจากการจดทาอาหารหมกเปนการทาเพอใชในฟารมเทานน การสรางไซโลทใชในการผสมและเกบอาหารหมกจงไมจาเปนเพราะไมคมกบตนทนการกอสราง การจดการจงใชวธการเกบอาหารหมกแบบเปดซงภายใตอากาศทเหมาะสมจะสามารถเกบไดนานถง 2-3 ป

สาหรบการรดนมววจะทา 2 ครงตอวน ปรมาณนานมทไดประมาณ 28-30 กโลกรมตอ

วนตอตว หรอคดเปนประมาณ 630 ตนตอป ซงเปนปรมาณทตากวาระดบเฉลยทงหมดของเมองท

Page 187: FTA Agri Finalreport

176

สามารถผลตนานมดบไดประมาณ 740 ตนตอป ทงนอาจเปนผลมาจาก non-GMO ซงเปนการผลตเพอผบรโภคเฉพาะกลมและมราคาทสงกวาราคานมสดพรอมดมโดยทวไป

อยางไรกตาม ปรมาณนานมดบทผลตไดตอวนตอตวกยงคงสงกวาฟารมโคนมใน

ประเทศไทยททาการรดนม 2 ครงตอวนเชนกน แตไดนานมดบประมาณ 15-20 กโลกรมตอวนตอตว ขอสงเกตทสาคญอกประการคอการควบคมดานสขอนามย (hygiene) ในกระบวนการของฟารมโคนมทเขมงวดอยางมาก โดยทมาตรฐานดานสขอนามยจะเปนตามเงอนไขของโรงงานแปรรปซงจะมการมาตรวจสอบในฟารมอยางนอยเดอนละครง 1.5 การเยยมชมโรงงาน Snow Brand Milk Products

การกอตงของ Snow Brand Milk Products มลกษณะเชนเดยวกบ Yotsuba Milk Products โดย Snow Brand Milk Products จะประกอบดวย 7 สาขาโรงงานทตงอยตามเมองตางๆ ในเขตฮอกไกโด สาขาทเยยมชมตงอยทเมอง Taiki ทางตอนใตของเมอง Tokachi ซงไมไกลจาก Tokachi Factory และมแรงงานจานวน 350 คน

สถานทตงของโรงงานมฟารมโคนมอยโดยรอบ และมจานวนโคนมทเลยงอยใน

ฟารมเหลานนรวมประมาณ 18,000 ตว Snow Brand Milk Products เนนการผลตประเภทผลตภณฑนมเทานน โดยจะเนน

การผลต cheese มากทสดโดยเปรยบเทยบ หรอคดเปนสดสวนกวารอยละ 50 จากปรมาณการผลตผลตภณฑทงหมด (ตารางท 4.13) รองลงมาไดแกหางนมผง (whey powder) และครม ซงตางจากผลตภณฑหลกของ Tokachi Factory เนองจากการผลต cream จะเปนการผลตเพอการปอนขาสการผลต cheese และหางนม (whey) ทเปนผลผลตสวนเหลอของกระบวนการผลต cheese ทาใหการเปลยนแปลงของปรมาณการผลตทง 3 ผลตภณฑจงไปในทศทางเดยวกนและเพมขนอยางตอเนองในอตราการเพมขนเฉลยรอยละ 100 ระหวางป ค.ศ. 2004-2007 ปรมาณการผลตทงหมดคดเปนสดสวนประมาณรอยละ 18.1 ของผลตภณฑนมทงหมดในเขตฮอกไกโด

บรษท Snow Brand Milk Products สาขาขางตนไดมการปรบปรงโรงงานผลต cheese

โดยเฉพาะในดานสขอนามยครงใหญเพอใหไดในระดบมาตรฐานทกาหนดจากรฐบาลและตามมาตรฐานสากล ในป ค.ศ. 2000 ทาใหมการปดโรงงาน 53 วนระหวางการปรบปรงโรงงานครงดงกลาว สะทอนถงการใหความสาคญดานสขอนามยของรฐบาลญปนอยางมาก โดยผลตภณฑ

Page 188: FTA Agri Finalreport

177

cheese ทผลตนนมหลายประเภท แตทกประเภทจะเปน natural cheese คอ cheese ทไมผานกระบวนการแปรรปเทานน โดยไมมการผลต processing cheese

นอกจากน ยงพบขอสงเกตทสาคญ กลาวคอ หางนมทเปนสวนเหลอของกระบวนการ

การผลตผลตภณฑสดทาย หรอ cheese นาไปแปรรปใหเปน whey powder ซงเปนสวนประกอบของอาหารสตวทสาคญ ขณะทประเทศไทยนนหางนมไมไดถกนามาใชประโยชนตอ ตารางท 4.13 ปรมาณผลตภณฑนมโรงงาน Snow Brand Milk Products

ป ค.ศ. 2004 2005 2006 2007

ผลตภณฑ ปรมาณ (ตน/ป)

อตราการเปลยนแปลง

(รอยละ)

ปรมาณ (ตน/ป)

อตราการเปลยนแปลง

(รอยละ)

ปรมาณ (ตน/ป)

อตราการเปลยนแปลง

(รอยละ)

ปรมาณ (ตน/ป)

อตราการเปลยนแปลง

(รอยละ) 1. Cheese 2. Whey Powder 3. Cream

7,779 3,076 2,132

98 92

102

8,159 3,496 2,100

105 114 98

8,167 3,477 1,926

100 99 92

2,091 929 438

101 101 88

รวม 12,987 97 13,754 106 13,570 99 3,458 99

ทมา: Snow Brand Milk Products Guide

เมอพจารณาดานปรมาณและราคาของนานมดบปอนเขาสโรงงาน พบวา โรงงานซอนานมดบจาก 2 สหกรณการเกษตรในบรเวณใกลเคยงทไดทาสญญาซอนานมดบไว โดยโรงงานมความตองการประมาณ 7.9 พนตนตอป (220 ตนตอวน) จากปรมาณนานมดบทผลตไดในบรเวณดงกลาวประมาณ 13 พนตนตอป (350 ตนตอวน)

การซอนานมดบผานระบบสหกรณการเกษตรไดเรมประมาณป ค.ศ. 1968 ทมการเขามา

ทาการตอรองราคาของนานมดบระหวาง Federation Agricultural Cooperative และบรษททเกยวของกบนมเนองจากมสญญาณของการเกดขนของอปทานนานมดบสวนเกนขนในประเทศญปน

Page 189: FTA Agri Finalreport

178

โดยทวไปกระบวนการตอรองระหวาง 2 สถาบนจะเกดขนในชวงตนปลวงหนา เพอกาหนดระดบราคานานมดบตลอดชวงปนนๆ นอกจากนน Federation Agricultural Cooperative ยงอดหนนดานตนทนคาขนสงนานมดบใหกบบรษทโดยตรง หรอสหกรณในพนนนๆ ทา sub-contract กบบรษทขนสงในพนท หรอทาการลงทนในธรกจขนสงเอง ซงนบวาเปนการเขาไปดแลตลาดนานมดบทางออมของรฐบาลญปนทผานระบบสหกรณการเกษตร

กอนหนาทสหกรณการเกษตรจะเขามามบทบาทในอตสาหกรรมผลต chesses หรอชวง

ป ค.ศ. 1965-1967 บรษท Snow Brand Milk Products มการจดระบบการขนสงนานมดบเขาสฟารมโคนมและแบกรบภาระตนทนการขนสงดวยตวเอง โดยทมาตรการทอดหนนอตสาหกรรมผลต cheese เปนมาตรการทแยกออกจากมาตรการอดหนนไปยงผผลตนมผงและ butter ทงทางตรงและทางออม

นอกจากการเขาสกระบวนการตอรองราคานานมดบระหวาง 2 สถาบนดงกลาวและ

การอดหนนเกยวกบตนทนการขนสงนานมดบไปยงโรงงานแลว ยงไดรบการอดหนนทางออมอกตามนโยบายการสนบสนนอตสาหกรรม cheese คอการใชระดบอตราดอกเบยการกยมมาเปนเครองมอ

สวนการอดหนนโดยตรงจากเครองมอราคานานมดบทเขาสโรงงานผลตผลตภณฑ

cheese โดยทวไปอยระหวาง 60-70 yen ตอกโลกรม ทงนจะขนอยกบวตถประสงคของรฐบาลทมตออตสาหกรรม cheese อาท หากตองการสนบสนนอตสาหกรรม cheese ราคานานมดบทปอนเขาสอตสาหกรรม cheese และอตราดอกเบยจะกาหนดไวในระดบทตา โดยทรฐบาลจะใหการสนบสนนราคาแกเกษตรกรฟารมโคนม เปนตน โดยราคาทอดหนนหรอจานวนเงนอดหนนทใหกบอตสาหกรรม cheese ในแตละปจะไมเทากนขนอยกบนโยบายของรฐบาลภายขณะนน 1.6 การเยยมสหกรณการเกษตรเมอง Taiki (Taiki Agricultural Cooperative)

สหกรณการเกษตรของประเทศญปนเรมกอตงโดยรฐบาลภายหลงจากสงครามโลกครงท 2 เพอเปนชองทางในการสนบสนนและชวยเหลอแกเกษตรกร โดยมรฐบาลเปนผบรหารจดการองคกรขณะนน สบเนองจากสหกรณการเกษตรในปจจบนไดรบการสนบสนนจากหลายสหพนธดวยกน อาท สหพนธธนาคาร สหพนธการประกน เปนตน ทาใหการบรหารจดการและนโยบายของสหกรณการเกษตรดาเนนดวยตนเองและรฐบาลไมเขามามบทบาทโดยตรง ขณะทอทธพลจากสหพนธเหลานนกเขามามผลตอการบรหารจดการแทน สาหรบแหลงรายไดทสหกรณ

Page 190: FTA Agri Finalreport

179

การเกษตรไดรบจะมาจากแหลงเงนทนภายในประเทศเทานน และสวนหนงมาจากการสนบสนนของรฐบาล นอกจากนน ยงมแหลงรายไดจากการสงออกสนคาไปขายตางประเทศ ยกตวอยาง สหกรณการเกษตรเมอง Taiki สงออกมนเทศไปขายยงประเทศเกาหลและไตหวนเปนหลก ซงเปนอกแหลงรายไดหนงของสหกรณการเกษตร

สาหรบฟารมโคนมและอตสาหกรรมผลตผลตภณฑนม (ไมรวมนมพรอมดมและ cheese) ทไดรบการสนบสนนโดยตรงดานราคาจากรฐบาลผาน Federation Agricultural Cooperative แลว ยงโปรแกรมทสนบสนนทางออมผาน Federation Agricultural Cooperative โดยการจดตง Stabilization Fund of Feed Grain เพอรกษาเสถยรภาพของราคาอาหารสตว ตลอดจนรกษาระดบราคาผลผลตทางการเกษตรทใชในการทาอาหารสตวดวย แหลงรายไดจะมาจากการสนบสนนทงภาครฐบาลและเกษตรกรรวมกน นอกจากนน จากสถานการณราคานามนทสงขนตอเนองทาใหราคานามนดเซลปรบขนกวารอยละ 50 สงผลตอยงปยและอาหารสตวปรบตวสงขนตามยางมากในชวงป ค.ศ. 2005-2007 แนนอนวาจะสงผลตอยงตนทนการทาการเกษตร รวมถงฟารมโคนม ดงนนรฐบาลจงเขามาดแลราคานามนโดยการดาเนนมาตรการ tax exemption ในสวนหนงของราคานามนดเซลทใชสาหรบการทาการเกษตรภายใตเงอนไขการเปนสมาชกสหกรณการเกษตรเทานนถงจะไดรบสทธพเศษทางภาษดงกลาว

เมอง Taiki เปนเมองการเกษตรโดยเฉพาะอยางยงการทาฟารมโคนม ครวเรอนจานวน 184

เปนสมาชกสหกรณการเกษตรเมอง Taiki จากครวเรยน 373 ครวเรอน (ในและนอกภาคเกษตรกรรม) ซงมอาชพทาฟารมโคนมอยางเดยว คดเปนสดสวนประมาณรอยละ 63 และคดเปนสดสวนรายไดรวมประมาณรอยละ 80 จาก 184 ครวเรอนในป ค.ศ. 2007 สาหรบกระบวนการขายผลผลตทางการเกษตรของสหกรณการเกษตรเมอง Taiki จะกาหนดใหเกษตรกรทเปนสมาชกจะตองขายผลผลตทางการเกษตรโดยตรงใหกบสหกรณเทานน โดยหามนาไปขายใหกบผซอเอง ในกรณของนานมดบ ฟารมโคนมจะตองขายนานมดบใหกบสหกรณ และสหกรณจะนาไปขายใหกบโรงงานผลตผลตภณฑนมบรเวณเมอง Honshu ทงนอาจกลาวไดวา สหกรณการเกษตรเปรยบเสมอนกบพอคาคนกลาง ซงการทาเชนนจะทาใหการควบคมราคาและปรมาณการผลต รวมทงการรกษาอานาจการตอรองกบโรงงานเปนไปอยางมประสทธภาพ และงายตอการบรหารจดการ โดยสมาชกสหกรณการเกษตรเมอง Taiki จะเปนแบบกลมฟารมโคนมจานวน 5 สมาชก ซงในแตละสมาชกจะเปนลกษณะของการรวมกลมของเกษตรกรฟารมโคนมทจดทะเบยนเปนบรษทเขาดวยกน เพอสรางประโยชนจากการประหยดตอขนาดและการเพมจานวนเงนลงทนเพอการปรบปรงฟารมโคนมใหมความทนสมยและมประสทธภาพสงขน ตลอดจนผลประโยชนจากสทธพเศษทางภาษทจะไดรบจากรฐบาลภายหลกจากเขาเปนสมาชกสหกรณการเกษตรแลว หนงใน 5

Page 191: FTA Agri Finalreport

180

สมาชกทเปนการรวมกลมของ 3 ฟารมโคนมทมพนทของฟารมเชอมกนในเมอง Taiki เปนฟารมโคนมในรปของบรษททใหญทสดของเมอง Taiki และจดเปนอนดบ 2 ในเขตฮอกไกโด ทมโคนมจานวน 300 ตว แรงงาน 33 คน และพนท 350 เฮกเตอร สาหรบทาการเกษตรเพอเปนอาหารโคนมในบรษท ขณะทขนาดของฟารมโคนมโดยเฉลยมจานวนโคนมและขนาดฟารมประมาณ 60 ตว และ 50 เฮกเตอร และขนาดฟารมทมประสทธภาพควรจะมจานวนโคนมไมนอยกวา 48 ตว

นอกจากนนยงมการรวมตวกนของเกษตรกรฟารมโคนมในรปบรษทเพอผลตอาหาร

สาหรบโคนมสาเรจรปเอง และจดทะเบยนเปนสมาชกสหกรณเพอรบประโยชนจากการสนบสนนดานการลงทนโดยทสหกรณจะใหกยมเพอสรางไซโลและสงกอสรางอนจานวนกงหนงของเงนลงทนทงหมด ทอตราดอกเบยรอยละ 2 ตอป ระยะเวลาการชาระคนหน 20 ป และดานราคาของสวนผสมของอาหารสตวสาเรจรปทเปนผลผลตทางการเกษตรทซอจากสหกรณโดยการทา farming contract บรเวณใกลเคยง นาไปสเสถยรภาพของตนทนอาหารสตวสาเรจรปใหกบฟารมโคนมเปนสมาชก อนเปนแรงจงใจสาคญใหเกดการรวมกลมเกษตรกรขนและยงนาไปสความสาเรจของสหกรณการเกษตรของประเทศญปน

1.7 การเยยมฟารมโคนมในเมอง Taiki

ฟารมโคนมในเมอง Taiki เปนฟารมตวอยางทคณะทปรกษาไดเขาไปศกษา ฟารมแหงนมจานวนโคนมประมาณ 160 ตว และเปนธรกจแบบครอบครวทมสมาชกในครอบครวจานวน 2 คน เปนผดาเนนกจกรรมในฟารม ฟารมโคนมจะมการใชเครองจกรทมระดบเทคโนโลยสงมาแทนแรงงานมนษย ไดแกการรดนมจะมเครองรดนม 6 เครองทมทอตอไปยงถงโลหะบรรจนานมดบทรดมาจากโคนม ซงตดตงเครองควบคมอณหภมทระดบ 4 องศาเซลเซยส โดยสามารถลดระดบอณหภมของนานมดบไดภายในเวลา 1 ชวโมง เครองรดนม 6 เครองสามารถรดนมโคนม 80 ตว ภายใน 2 ชวโมง ระยะเวลาททาการรดนมจะแบงเปน 3 ชวงเวลาตอวนตอตว และปรมาณนานมดบประมาณ 31 กโลกรมตอวนตอตว หรอคดเปนประมาณ 10,500 กโลกรมตอตวตอป (340 วนทรดนมและ 25 วนทนมววแหงในแตละป) ทระดบคณภาพของนานมทสงกวามาตรฐานทวไปทสดสวนของไขมนเทากบรอยละ 3.0 ขณะทนานมดบของฟารมดงกลาวมสดสวนของไปมนเทากบรอยละ 3.5 และ Slid Non-fat (SNF) เทากบรอยละ 8.9 ของนานมดบ ขอสงเกตคอฟารมโคนมนจะแตกตางจาก Fujita Farm ขางตน ในดานของการจดการฟารมโคนมและความถในการรดนม เนองจาก Fujita Farm เปน Non-GMO ฟารมทมตลาดเฉพาะกลมผบรโภค ขณะเดยวกนกมความหลากหลายในการใชประโยชนจากฟารมโคนมทนอกเหนอไปจากการผลตนานมดบเพอขายเทานน

Page 192: FTA Agri Finalreport

181

สบเนองจากฟารมโคนมในเมอง Taiki น เปนการทาฟารมเพอขายนานมดบเปนหลก ดงนน จงเขาสโครงการรวมกลมเกษตรกรในรปบรษทเพอการผลตอาหารสตวสาเรจรปและสมครเปนสมาชกสหกรณการเกษตรเมอง Taiki ทซอวตถดบทางการเกษตรในการทาอาหารสตวสาเรจรปกบสหกรณ โดยเปนการรวมกนของ 6 เกษตรกร ทมการลงทนดานการกอสรางมลคาประมาณ 60 ลานเยน จานวน 30 ลานเยนไดรบการชวยเหลอดานสนเชอจากสหกรณการเกษตรเมอง Taiki อตราดอกเบยเงนกรอยละ 2 ระยะเวลาการชาระคนหน 20 ป ดงนนการชาระคนประมาณปละ 4 ลานเยน ทาใหเกษตรกรฟารมโคนมสามารถควบคมตนทนอาหารสตวทเปนตนทนหลกใหเสถยรภาพ อนเปนแรงจงใจสาคญประการหนงในการเกดการรวมกลมเกษตรกรภายใตการเปนสมาชกสหกรณการเกษตรมากขน ซงสงผลพลอยใหสถาบนสหกรณการเกษตรญปนประสบผลสาเรจ 2. สรปประเดนอตสาหกรรมโคนมในประเทศญปน

2.1 ดานการผลต

โคนมในประเทศญปน พฒนาโดยการสงเสรมของรฐบาลตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 ซงโดยทวไปแลว นมสดไมไดเปนเครองดมประจาของคนญปน เชนเดยวกนกบคนไทยเขาใจถงการสงเสรมในการผลตโคนม ขาวประกาศญปนมวตถประสงคเพอสขภาพของคนญปนและการทดแทนการนาเขาผลตภณฑ สภาพการเลยงโคนมในประเทศแถบอากาศหนาวในยโรปซงเหมาะสมกบการเลยงโคนมโดยเฉพาะเกาะฮอกไกโด (Hokkaido) มสภาพอากาศหนาวเยนและหมะปกคลม ประมาณ 4 เดอนตอปทาใหอตราการใหนมของโคนมตอตวใกลเคยงกบประเทศทเจรญแลวในยโรป โดยทเกษตรกรโคนมบางรายสามารถเลยงโคนมอยางมประสทธภาพสงกวาในยโรป อยางไรกตามสงทเปนขอจากดในการเลยงโคนมคอ อาหารสตวโดยเฉพาะธญพชซงญปนตองนาเขาจากตางประเทศ และการขาดแคลนแรงงาน ทงน การใชเครองจกรกลไดแกปญหาดานแรงงานไดอยางมประสทธผลมาก ทเกาะฮอกไกโดสามารถผลตนานมดบมปรมาณทงหมดมากกวารอยละ 45 ของนานมดบทผลตไดทงหมดในประเทศญปนในป2549

ในชวงป 2544-2549 ถาพจารณาเปนรายปแลวจะเหนวา ปรมาณนานมดบทผลตไดมแนวโนมเพมขนเลกนอยตงแตป 2544 ถง 2546 จากนนเรมลดลงทกๆป ในขณะเดยวกน ปรมาณนานมดบใชเพอการบรโภคโดยตรง หรอนานมพรอมดม กมแนวโนมเชนเดยวกน อยางไรกตาม ปรมาณนานมดบใชในการแปรรปหรออตสาหกรรมผลตภณฑนม มแนวโนมเพมขนเลกนอย จาก

Page 193: FTA Agri Finalreport

182

แนวโนมดงกลาว กลาวไดวาอตสาหกรรมโคนมในประเทศญปนมการควบคมจดการอยางเปนระบบ ทาใหปรมาณการผลตนานมดบสอดคลอง ความตองการของการใชโดยเฉพาะนมพรอมดม

เปนทนาสงเกตวา ในชวงป 2509-2549 นน อตราสวนของนมสดเพอการบรโภค

โดยตรงตอปรมาณนานมสดทผลตไดทงหมดของประเทศญปนนน อยในชวง 57.1 ถง 63.5 ซงเปนผลมาจากการแทรกแซงของรฐ ทพยายามใชมาตรการอดหนนอตสาหกรรมแปรรปของผลตภณฑโคนม โดยใหการอดหนนปรมาณนานมสดทใชในการแปรรปเปนนมผงปราศจากไขมน (Skimmed milk powder) ในปรมาณ 2 ลานตนตอป ผานสนนบาตสหกรณการเกษตร (Federation of Agricultural Cooperative) โดยทมบรรษทการเกษตรและอตสาหกรรมปศสตว (Agriculture & Livestock Industrial Corporation : ALIC) ซงเปนองคกรกงรฐวสาหกจกากบดแล ทงน ALIC กอตงขนเมอป 2539 มหนาทดแลดานเสถยรภาพทางราคา การสนบสนนโครงการดานอตสาหกรรมปศสตวและโครงการนม (ดงตารางท 4.14)

Page 194: FTA Agri Finalreport

183 183

ตารางท 4.14 ปรมาณการผลตนานมดบและการใชนานมดบในประเทศญปน (1,000 metric tons)

การใชประโยชนของนานมดบ ป

นานมดบ [A]

นมสดเพอการบรโภคโดยตรง [B]

การแปรรป อนๆ

อตราสวนนมสดเพอการบรโภคโดยตรงตอนานมสด

ทงหมด [B/A]

2509 2510 2518 2523 2528 2533 2538 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549

3,431 4,789 5,006 6,498 7,436 8,203 8,467 8,415 8,312 8,380 8,405 8,285 8,292 8,086

2,022 2,651 3,179 4,010 4,307 5,091 5,152 5,003 4,903 5,046 5,018 4,902 4,738 4,618

1,224 1,964 1,709 2,311 3,015 2,985 3,186 3,307 3,317 3,245 3,302 3,301 3,472 3,388

185 174 118 177 114 127 130 104 92 89 85 81 82 80

58.9 55.4 63.5 61.7 57.9 62.1 60.8 59.5 59.0 60.2 59.7 59.2 57.1 57.1

Source : “Yotsuba Milk Products Co.,Ltd” Otofuke, Kato-gun, Hokkaido, Japan

Page 195: FTA Agri Finalreport

184

2.2 ดานการตลาด สภาพการตลาดของอตสาหกรรมโคนมของประเทศญปน หากพจารณาโดยผวเผนแลว จะเปนไปในลกษณะตลาดแขงขนโดยทรฐบาลไมมการแทรกแซงดานการตลาดโดยตรง แตในความเปนจรงแลว รฐบาลไดทาการแทรกแซงโดยทางออม ผานองคกร ALIC และอดหนนโดยตรงผานสนนบาตสหกรณการเกษตร ฉะนน อตสาหกรรมโคนมในญปนจงมลกษณะตลาดภายใตการวางแผนจดการของผทมสวนไดสวนเสย 3 ฝาย กลาวคอ ก) เกษตรกรผเลยงโคนมซงมการรวมตวกนเปนสหกรณ และมสนนบาตสหกรณการเกษตรเปนองคกรทปกปองผลประโยชนของเกษตรกรดานการจดสรรราคา และการแบงปนเงนอดหนนโดยตรงจากรฐบาล พรอมทงเปนตวกลางในการประสานสภารางรฐบาลและเกษตรกรในเรองเงนอดหนนดานปจจยการผลต เชนการอดหนนราคานามนดเซลทใชสาหรบการเกษตร โดยการยกเวนภาษการขาย (sale tax) ข) ผแปรรปผลตภณฑโคนม ซงประกอบดวยบรษทเอกชนและโรงงานแปรรปสหกรณ ทใชนานมดบในการแปรรป โดยการซอนานมดบจากสหกรณโคนมทไดตกลงและกาหนดโดยสนนบาตสหกรณการเกษตรในราคาทกาหนดไว ค) บรรษทการเกษตรและอตสาหกรรมปศสตว หรอ ALIC เปนตวแทนของรฐบาลทาหนาทในการกากบดแลดานราคาและการสนบสนน

ทง 3 ฝายดงกลาวทาการตกลงและจดการดานราคานานมดบสาหรบใชในการแปรรปผลตภณฑตางๆ โดยดจากราคาผลตภณฑ ปรมาณความตองการและทศทางการสงเสรมการแปรรปผลตภณฑ เพอตอบสนองความตองการของตลาด ฉะนนราคานานมดบจงเปนการตงราคาภายใตการจดการ (Administrative Pricing) โดยทเกษตรกรโคนมภายใตสหกรณจะไดรบราคาซงเปนราคาถวงนาหนกของปรมาณนานมดบทใชแปรรปในผลตภณฑตางๆ เพอความกระจาง ขอยกตวอยางโดยใชขอมลปรมาณและราคานานมดบทใชในการแปรรปผลตภณฑนมชนดตางๆของเกาะฮอกไกโดในป 2549 ซงไดจาก Yotsuba Milk Products Co.,Ltd ในการคานวณราคาถวงนาหนกของนานมดบทเกษตรกรไดรบในป 2549 นน ขอมลนานมดบทใชในการแปรรปผลตภณฑแตละชนด จะถกรวบรวมโดยสหกรณและโรงงานแปรรป โดยทราคาของนานมทถกใชในการแปรรปผลตภณฑแตละชนดนน เปนราคาทกาหนดรวมกน 3 ฝายดงทไดกลาว

Page 196: FTA Agri Finalreport

185

มาแลวนน ทาใหสามารถหามลคาของแตละชนดได เชน นานมดบทใชในการแปรรปนมพรอมดมนน มปรมาณ 820,000 ตน ซงมราคาสงทสด 92.5 เยนตอกโลกรม (ราคากาหนดไว) ฉะนนมลคาของนานมดบดงกลาว หรอผลคณระหวางปรมาณและราคาเปน 75,850 ลานเยน ทงน ปรมาณนานมดบทถกใชในการแปรรปทงหมด 3,360,000 ตน และมมลคารวมทงสน 259,035 ลานเยน ทาใหสามารถคานวณราคาถวงนาหนกไดประมาณ 77.1 เยนตอกโลกรม ทงนเกษตรกรไดรบราคาทสงหรอตากวานตามคณภาพของนานมดบทผลตได (ตารางภาคผนวกท 4.15) ตารางท 4.15 ปรมาณและราคานานมดบทใชในการแปรรปผลตภณฑตาง ๆ ของเกาะฮอกไกโด ป 2549

ชนดผลตภณฑ ปรมาณ (10,000 ตน)

ราคา เยน/กโลกรม

มลคา ลานเยน

1. นมสดพรอมดม (Drinking milk) 2. ครมและอนๆ (Cream & others) 3. นมผงพรองไขมน (Skimmed milk powder) 4. เนยแขง (Cheese) รวมทงหมด

82 84

167

33

366

92.5 73.0

62.5

53.0

-

75,850 61,320

104,375

17,496

295,035

แหลงทมา : “Yotsuba Milk Products Co.,Ltd” Otofuku, Kato-gun, Hokkaido

สาหรบเงนอดหนนทรฐบาลจายให 10 เยนตอกโลกรม นานมดบทแปรรปเปนนมผงพรองไขมนนน เกษตรกรโคนมบนเกาะฮอกไกโดในป 2549 จะมรายรบประมาณ 4.97 เยน ซงคานวณจาก ปรมาณนานมดบ 1,670,000 ตน คณดวย 10 เยนตอกโลกรม แลวหารดวยปรมาณนานมดบทผลตทงหมด คอ 3,360,000 ทงน การอดหนนนจะใหสาหรบเกษตรกรโคนมทอยภายใตระบบสหกรณเทานน สาหรบเกษตรกรโคนมอสระ หรอไมไดเขารวมระบบสหกรณ จะไมมสทธรบการอดหนนดงกลาว สาหรบเกษตรกรอสระนน มปรมาณการผลตประมาณรอยละ 4 ของปรมาณนานมดบทผลตไดทงหมดบนเกาะฮอกไกโด

Page 197: FTA Agri Finalreport

186

กรณศกษาอตสาหกรรมโคนมญปนสาหรบประเทศไทย การพฒนาและการสนบสนนสงเสรมของอตสาหกรรมโคนมของประเทศญปน โดยเฉพาะบนเกาะฮอกไกโด สามารถสรปวเคราะห เพอเปนขอเสนอแนะตออตสาหกรรมโคนมไทยดงตอไปน

3.1 นโยบายนมและผลตภณฑนมของญปน

อตสาหกรรมนมและผลตภณฑนมของญปนไดรบการชวยเหลอและปกปองจากภาครฐอยางมาก องคกรทสาคญ คอ สภานมและบรษทเกษตรและปศสตว ซงดแลการผลตนมและดานราคา โดยสภานม (Japan Dairy Council) จะบรหารปรมาณการผลตนมสดดวยการใชโควตาการผลต โดยเกษตรกรทเขารวมโครงการจะไดรบเงนชวยเหลอประมาณ 4 บาท/กก. แตหากผลตเกนโควตาปรมาณสวนทเกนโควตาจะไมไดรบเงนชวยเหลอ สวนบรษทเกษตรและปศสตว (The Agriculture and Livestock Industries Corporation : ALIC) เปนรฐวสาหกจทดแลเรองราคา โดยการราคานมสดทเกษตรกรไดรบตากจะเขาแทรกแซงดวยการรบซอ และขายเมอราคานมสงเกนไป ALIC ยงเปนหนวยงานทดแลเรองนมโรงเรยน ซงญปนใหนมแกเดกนกเรยนตงแตระดบกอนอนบาลจนถงมธยมศกษา และยงใหนมแกผสงอายคนชราทบานอกดวย สาหรบภาครฐ นอกจากจะใหการปกปองดวยภาษนาเขา (0-40%) และโควตาภาษ (ผนาเขาภายใตโควตาภาษรายใหญ คอ ALIC เพอบรหารระดบราคาไดทงราคาภายในประเทศและราคานาเขา) แลว รฐบาลญปนยงใหการอดหนนการประกนชวตโคนมดวย โดยเบยประกนจะแบงกนจายระหวางเกษตรกรกบรฐบาลในอตรา 50 : 50 โคนมทตายจะไดรบเงนประมาณ 120,000 บาท/ตว ทงน เงนอดหนนแกเกษตรกรทงหมดทรฐบาลญปนจายในแตละปจะประมาณ 90,000 ลานบาท หรอฟารมโคนม 1 แหงจะไดเงนชวยเหลอประมาณ 3 ลานบาท แมวาญปนจะตองเปดตลาดนมและผลตภณฑนมตามพนธะทมตอองคการการคาโลก (WTO) ทาใหปรมาณการนาเขาเพมสงขนเรอยๆกตาม แตกลไกทญปนวางไวจะชวยใหอตสาหกรรมนมยนหยดตอไปได เพราะเปนกลไกททาครบทงวงจร ซงในการพฒนาอตสาหกรรมนมและผลตภณฑนมของไทยกตองดทงวงจรเชนกน 3.2 ระบบการจดการของอตสาหกรรมโคนมญปน กลาวไดวามประสทธภาพและสามารถรกษาเสถยรภาพของราคานานมดบ และราคาผลตภณฑนมระดบหนง พรอมอตราสวนของนานมดบทใชในนมสดพรอมดม ดวยการลดปรมาณการผลตนานมดบ ภายใตการรวมมอกน 3 ฝาย คอ สหกรณ อตสาหกรรมแปรรป และALIC ฉะนนการเสรมสรางความเขมแขงขององคกรสหกรณ หรอกลมเกษตรกรโคนม และองคการสงเสรม

Page 198: FTA Agri Finalreport

187

กจการโคนมแหงประเทศไทย (อ.ส.ค.) เพอทาการตอรองและจดการระบบอตสาหกรรมโคนม กบโรงงานแปรรปผลตภณฑ 3.3 การสงเสรมและสนบสนนการเลยงโคนม เมอถงจดหนงทปรมาณนานมดบทผลตมากเกนกวาความตองการของตลาด นมสดพรอมดมซงเปนตลาดนมสดทโดยความเปนจรงแลว ไมมการคาระหวางประเทศ กลาวอกนยหนง นมสดพรอมดมแทๆแลว ไมสามารถคาขายกนได (Non-Trade Commodity) อยางไรกตามดวยเหตทธรกจการเลยงโคนมในประเทศไทยอาจกลาวไดวายงไมมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในดานตนทนการผลตซงสาเหตหลกเปนผลมาจากความเสยเปรยบทางดานภมศาสตรของประเทศกบการจดการดานระบบการผลต แตเนองดวยนานมดบเปนสนคาทเกยวของกบความมนคงทางดานอาหาร(Food Security) ของประเทศ รฐบาลอาจจาเปนตองสนบสนนอตสาหกรรมการเลยงโคนมตอไปแตควรตองอยในรปแบบของการใหการชวยเหลอทางดานเทคโนโลยการผลต การอานวยความสะดวกในลกษณะการจดหาวตถดบหรอแหลงวตถดบราคาถกใหกบกลมเกษตรกรแทนทจะใหการอดหนนโดยตรง นอกจากนนการกาหนดราคานานมดบอาจตองพจารณาการเพมขนของราคาสนคาโดยใหองกบการสภาพการเปลยนแปลงของตนทนการผลตนานมดบทแทจรง สาหรบอตสาหกรรมแปรรปผลตภณฑนมรฐบาลไมควรเขาไปแทรกแซงหรอใหการอดหนนดงกรณของประเทศญปน แตควรปลอยใหเปนไปตามกลไกลของตลาด ฉะนนรฐบาลไทยอาจตองพจารณาและกาหนดนโยบายการสงเสรมการเลยงโคนมใหชดเจนวา จะทาการสงเสรมการเลยงโคนมโดยตงเปาหมายหรอระดบการพงตวเอง (Self-sufficiency ratio) ของนานมดบ เพอสนองความตองการของตลาดนมสดพรอมดม ขณะเดยวกนรฐบาลไมควรใหการอดหนนอตสาหกรรมแปรรปผลตภณฑนมทกชนดโดยใหปรมาณความตองการนมผง เพอใชในอตสาหกรรมการแปรรปผลตภณฑนมมการนาเขาอยางเสร

3.4 การเปรยบเทยบฐานะทางเศรษฐกจของเกษตรกรญปน

โดยทวไปคงไมแตกตางจากประเทศไทยเทาใดนก กลาวคอยงคงแบกรบภาระหนและความเปนอยทยากจนกวาเมอเทยบกบภาคการผลตอน แตเนองจากคาครองชพทตากวาโดยเปรยบเทยบ อนเปนปจจยสาคญททาใหเกษตรกรสามารถดารงชพได โดยทภาระการชาระคนหนของเกษตรกรญปนเฉลย 2.5 ลานเยนตอป และรายไดสทธ (กาไรสทธ) เฉลย 7 ลานเยนตอป ในขณะทไมมพลงทางการตลาดของเกษตรกรทาใหอานาจการตอรองสอตสาหกรรมไมได รฐบาลจงตองเขามา

Page 199: FTA Agri Finalreport

188

ดแลผานสถาบนสหกรณการเกษตรทเรยกวา Federation Agricultural Cooperative จดตงขนภายหลงสงครามโลกครงท 2 เพอเปนตวแทนของเกษตรกรญปนในการรกษาผลประโยชนและสรางพลงทางการตลาดใหกบเกษตรกรในการตอรองกบอตสาหกรรมผลตผลตภณฑทางการเกษตรทรวมถงฟารมโคนมทประสบกบปญหาอปทานสวนเกนในนานมดบ ทาใหสหกรณการเกษตรและรฐบาลไดเขามาดแล ซงนบวาประสบผลสาเรจอยางมาก ขณะเดยวกนผลทตามมาคอบทบาทของรฐบาลทงในระดบฟารมโคนมและอตสาหกรรมผลตผลตภณฑนมเพมขนเปนลาดบ ทาใหภาระของรฐบาลในการอดหนนปรบขนตาม เชนเดยวกนซงในกรณนไมอาจสามารถทาไดในกรณประเทศไทย

Page 200: FTA Agri Finalreport

บทท 5

การสมมนาและการสมภาษณเกษตรกร กรณศกษาผลกระทบจาก FTA บทนประกอบไปดวยเนอหาเกยวกบการสมมนาและการสมภาษณเกษตรกร ขอสรปในภาพรวมของเครองมอทใชศกษาในอดต ขอสรปภาพรวมของผลกระทบจากการทา FTA ในอดต ขอสรปภาพรวมของขอเสนอแนะในอดต และขอคดเหนขอเสนอแนะ โดยมรายละเอยดดงน การสมมนา โครงการศกษาผลกระทบจากการทาเขตการคาเสร (FTA) สาหรบภาคเกษตรกรรม คณะทปรกษาไดจดสมมนาเพอระดมความคดเหนของผทเกยวของตอผลการศกษาเกยวกบ FTA ตอภาคเกษตรกรรมในอดต (ตงแตป 2545 จนถงปจจบน) โดยมการจดสมมนารวม 4 ครง ไดแก

ครงท 1 จดสมมนาท จงหวด นครราชสมา เมอวนท 17-18 พฤษภาคม 2550 ณ โรงแรมรอยลปรนเซส โดยผเขารวมสมมนาประกอบดวย หนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของ ไดแก สานกงานพาณชยจงหวดนครราชสมา สานกงานเกษตรจงหวดนครราชสมา สานกงานเกษตรและสหกรณจงหวดนครราชสมา ผประกอบการโรงงานแปงมนสาปะหลง สนคาทเปนประเดนหารอ ไดแก มนสาปะหลง ขาว โคนม โคเนอ

ครงท 2 จดสมมนาท จงหวด ราชบร เมอวนท 25 พฤษภาคม 2550 ณ โรงแรม โกลเดนซต โดยผเขารวมสมมนาประกอบดวย หนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของ ไดแก สานกงานพาณชยจงหวดราชบร สานกงานเกษตรจงหวดราชบร สานกงานเกษตรและสหกรณจงหวดราชบร สานกงานปศสตวจงหวดราชบร สหกรณโคนม เกษตรกรผเลยงโคนม ตวแทนกลมผประกอบการเลยงกงภาคกลาง สภาอตสาหกรรมจงหวดราชบรและหอการคาจงหวดราชบร สนคาทเปนประเดนหารอ ไดแก โคนม กง ครงท 3 จดสมมนาท จงหวด เชยงราย เมอวนท 1 มถนายน 2550 ณ โรงแรม รมกก รสอรท จงหวดเชยงราย โดยผเขารวมสมมนาประกอบดวย หนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของ ไดแก สานกงานพาณชยจงหวดเชยงราย สานกงานเกษตรจงหวดเชยงราย สานกงานเกษตรและสหกรณจงหวดเชยงราย กลมแมบาน ชมรมผปลกชา หอการคาจงหวดเชยงราย ผประกอบการโรงงานใบชา

Page 201: FTA Agri Finalreport

190

สนคาทเปนประเดนหารอ ไดแก ชา ครงท 4 จดสมมนาท จงหวด สราษฎรธาน เมอวนท 22 มถนายน 2550 ณ โรงแรม ไดมอนด พลาซา โดยผเขารวมสมมนาประกอบดวยหนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของ ไดแก สานกงานเกษตรจงหวด สานกงานเศรษฐกจการเกษตร เขต 8 สหกรณการเกษตร เกษตรกรผปลกปาลม กาแฟ ผประกอบการนามนปาลม สนคาทเปนประเดนหารอ ปาลม กาแฟ กง การสมภาษณ คณะทปรกษาไดออกสมภาษณเกษตรกรผประกอบอาชพเลยงโคนม กรณศกษาผลกระทบจาก FTA จานวน 2 ครง ไดแก ครงท 1 วนท 20 มถนายน 2550 ณ สหกรณโคนมหนองโพ จงหวดราชบร ครงท 2 วนท 27 มถนายน 2550 ณ สหกรณโคนมมวกเหลก อาเภอมวกเหลก จงหวดสระบร

สรปผลการสมมนาในภมภาค 4 ครง สนคา ขาว

ความคดเหนของผประกอบการกรณ FTA ภาพรวม นนไทยไดเปรยบเพราะประเทศไทยจะเปนผสงออกขาวมากทสดในโลก การสงออกไปจนมไมมากในชวงน เนองจากจนไดมการพฒนาขาวเมลดยาวมากขนและจนกมขาวขาวมาแขงขนดวยเชนกน แตคณภาพยงไมสามารถเทยบกบขาวไทยได แตในอนาคตจนจะเปนคแขงทสาคญของไทย ในชวงเดอนเมษายน - พฤษภาคม อาจมการสงออกไดนอย เนองมาจากขาวหอมมะลนนมราคาสงขน ขาวปทมธานทสงออกกมปญหาในเรองคณภาพขาว เชน ความชน นอกจากนผลผลตตอไรของไทยกยงมอตราสงขนทตากวาหลายๆ ประเทศ เชน เวยดนาม เปนตน

กรณFTA ไทยกบแอฟรกา ในอนาคตจะมการสงออกมากขนและขาวของไทยสามารถขยายไดมากขนประมาณรอยละ 40 กรณ FTA ไทย-ญปน ขาวไทย มความไดเปรยบและสงผลดตอเกษตรกรเนองจาก มการนาเขาขาวจากไทยทจงหวดพษณโลกไปผลตสราทญปน ขาวไทยทสงออกไปเพอการ

Page 202: FTA Agri Finalreport

191

บรโภคในญปนยงมนอย สวนมากเปนการนาเขาปลายขาวเพอใชในอตสาหกรรม ดงนนควรใชวธการสงเสรมการขายดวยการใหคนญปนไดทดลองรบประทานขาวหอมมะลของไทย ซงเปนขาวเมลดยาว เนองจากความตองการบโภคนนมหลากหลาย ดงนนอยทวาควรจะสงเสรมอยางไรทจะทาใหคนญปนรจกการใชและการบรโภคนน และ กรมเจรจาการคาระหวางประเทศควรจะผลกดนใหมการเปดตลาดขาวไทยในญปนตอไป กรณการทา FTA ไทย-ออสเตรเลย ประเทศไทยจะสามารถจะสงออกขาวไดมากขนโดยเฉพาะขาวหอมมะล เนองจากมชาวเอเชยทอาศยอยในออสเตรเลยตองการบรโภคมากขน สนคา มนสาปะหลง ความคดเหนของผประกอบการ ในประเดนตางๆ ไดแก 1) สถานการณมนสาปะหลงในปจจบน ผลผลตมนสาปะหลงในปนมประมาณ 25 ลานตน ปรมาณผลผลตรอยละ 60-70 ถกนาไปแปรรปเปนแปงมนสาปะหลง โดยท ราคาแปงมนสาปะหลงจะเปนปจจยสาคญของตลาด แนวโนมของราคาแปงมนสาปะหลงจะเปน 9-10 บาทตอกโลกรมในอนาคต สาหรบการใชแปงมนปะหลงภายในประเทศนนมประมาณลานกวาตน ปญหาในปจจบน คอ ผลผลตมนสาปะหลงมไมพอเพยง พนทเพาะปลกมนสาปะหลงไมสามารถเพมขนได รวมถงแนวโนมความตองการนาเขามนสาปะหลงจากตางประเทศทมมากขน สงผลใหราคามนสาปะหลงมแนวโนมสงขนในอนาคต (คาดวาราคามนสาปะหลงในอนาคตจะสงถง 2 บาทตอกโลกรม) แนวทางการแกไขปญหา คอ การเพมผลผลตตอไร ปจจบนมการวจยและพฒนาพนธมนสาปะหลงทใหผลผลตตอไรสง แตประสบกบปญหา คอ พนทการเพาะปลกสวนใหญยงขาดแรธาต จงไมสามารถเพมผลผลตตอไรใหเพมมากขนไปกวานได

2) การสงออกมนเสนและแปงมนสาปะหลงของไทย มการสงออกแปงมนสาปะหลงประมาณ 2 ลานตน โดยในป 2550 นผลผลตมนสาปะหลงถกนาไปแปรรปอยางรวดเรว ปรมาณผลผลตประมาณ 25 ลานตนถกนาไปแปรรปหมดภายในเดอนเมษายน มการคาดการณวาผลตภณฑแปรรปทเคยใชแปงขาวโพดเปนวตถดบจะเปลยนมาใชแปงมนสาปะหลงแทนมากขน ในภมภาคเอเชย เชน การใชแปงมนสาปะหลงมาทาเปนกระดาษ ซงมคณภาพทดกวา แขงแรงกวา แตยงไมเปนทรจกกนมากนก

Page 203: FTA Agri Finalreport

192

สาหรบการสงออกมนเสน ไทยมการสงออกมนเสนมากทสดโดย แนวโนมการสงออกมนเสนในปนประมาณ 4 ลานตน เนองจากจนมความตองการนาเขามนเสนไปแปรรปเพอผลตเปนแอลกอฮอลทดแทนการใชขาวโพดทมราคาสงขน และสวนหนงมการนาไปใชในการผลตเหลาอกดวย โดยคาดวาในอนาคตจะสงออกมนเสนไดถง 5 ลานตน ในปทผานมายโรปเกดภาวะแลงจด จงมการนาเขามนสาปะหลงมากขน

3) ศกยภาพในการสงออก ประเทศไทยมศกยภาพในการสงออกมนสาปะหลง โดยเฉพาะอยางยงในภมภาคเอเชย แต ในภมภาคยโรปไทยประสบปญหาตนทนคาขนสงทสง สาหรบโอกาสสงออกของไทยไปยงสหรฐอเมรกานนมความเปนไปได ถาราคาขาวโพดมแนวโนมทสงอย นอกจากนมนสาปะหลงของไทยไมมปญหา Food Safety สาหรบคแขงขนทสาคญของไทย คอ เวยดนาม เนองจากราคามนฯ ของเวยดนามมราคาถกกวาไทยแตดอยกวาในดานคณภาพ 4) ประเดนคาถามเกยวกบความสามารถในการแขงขนของโรงงานแปรรปมนสาปะหลงตางชาต ผประกอบการใหความคดเหนวา โรงงานตางชาตมคาบรหารการจดการทสงวาจงไมสามารถทาการแขงขนกบผประกอบการโรงงานมนสาปะหลงทองถนได โดยเฉพาะอยางยงคาใชจายเกยวกบคนกลางและเขาไมถงวฒนธรรมทองถน ผประกอบการไดใหขอมลเพมเตมในเรองการวจยทพบวา หนฝนทปากชองมแคลเซยมสง เมอนาไปใส 200 กโลกรมตอไร จะสามารถเพมผลผลตไดถง 2 ตนตอไร แตมตนทนเพยง 40 บาทตอไร โดยในปจจบนผประกอบการมโครงการแจกหนฝนใหกบเกษตรกร ซงถาสมฤทธผลในการเพมผลผลตตอไรได กจะเปนตนแบบใหกบเกษตรกรในพนทอนๆ

5) ความคดเหนของผประกอบการเรอง FTA

ไทย- ญปน สงผลกระทบตอมนสาปะหลงในดานบวก เนองจากกอนการทา FTA ไทย- ญปน ประเทศญปนให GSP กบไทย หากมการนาเขามากกวาทกาหนดไวจะถกเรยกเกบภาษนาเขา 6% หรอประมาณ 20 กวาเหรยญดอลลารสหรฐ ทาใหไทยเสยเปรยบเวยดนามในดานราคา ผลของ FTA ไทย- ญปน ทาใหไทยสามารถแขงขนกบเวยดนามไดมากขน โดยประเทศญปนนาเขามนสาปะหลงจากไทยไปผลตสารใหความหวาน (กลโคส) และกระดาษ

Page 204: FTA Agri Finalreport

193

ไทย- จน มผลกระทบตอมนสาปะหลงในดานบวกนอยเนองจากปจจบนจนมความตองการใชมนสาปะหลงมากอยแลวซงผลกระทบโดยรวมของการทา FTA ไทย – จน ตองพจารณาเปรยบเทยบกบผลกระทบตอสนคาอนๆ ในดานลบดวย

สนคากง ความคดเหนของผประกอบการ ในประเดนตางๆ ไดแก 1) การพฒนาปรบปรงวธการเลยง การปฏบตตามวธการเกษตรดทเหมาะสม

(Good Agriculture Practice: GAP) ซงไดรบการรบรองโดยกรมประมงนน แตเกษตรกรประสบกบปญหาการรบซอ คอ ผรบซอกง เชน หองเยน ไมไดพจารณาถงวธการเลยงวาไดปฏบตตาม GAP หรอไมโดยรบซอในราคาเดยวกบกงอนๆ ทไมไดปฏบตตาม GAP กลมเกษตรกรทมมาตรฐานการผลตดงกลาวจงไดตดตอกบผซอจากประเทศญปนโดยตรงทาใหสามารถสงออกกงได

2) ขอเสนอแนะของผประกอบการ - การสรางเครอขาย รฐบาลตองทาการเชอมโยงระหวางกลมเกษตรกร

ผผลตทมมาตรฐานกบผซอ โดยการประชาสมพนธใหผซอกงทราบวา ไดมกลมเกษตรผเลยงกงทปฏบตตามวธการเกษตรดทเหมาะสม (Good Agriculture Practice: GAP)

- การรวมกลม นอกจากนเกษตรกรผเลยงกงหรอเกษตรกรในกลมสนคา

อนๆ ตองรวมกลมกน เพอผลตสนคาใหมมาตรฐานทด เพอใหมอานาจการตอรองและสามารถตดตอกบผซอไดโดยตรงเพอใหผซอตางประเทศไดเหนขอเทจจรงในระบบการผลตทมคณภาพมาตรฐาน

- การตรวจสอบคณภาพของกง ควรมการวางแผนการตรวจสอบกอน

สงออก คอ ควรทาการตรวจสอบคณภาพของกงในขณะทกงยงมขนาดเลก (ยงไมถงขนาดทจะสงออก) เพอใหมระยะเวลาสาหรบการตรวจสอบกอนเปนระยะๆ จะชวยใหการตรวจสอบไดมาตรฐานและไมลาชาในการสงออก เนองจากปญหาการสงออกกงทะเลเพาะเลยงของไทย คอ การตรวจสอบคณภาพของไทย มความลาชา เพราะยงขาดความพรอมในการตรวจสอบโดยเฉพาะดานบคลากรรวมถงเครองมออปกรณและ ตนทนคาใชจายทสงในการรบรองการตรวจสอบ

Page 205: FTA Agri Finalreport

194

- การทาขอตกลง FTA เนองจากกงเปนสนคาทไทยมศกยภาพการสงออก ภาครฐควรนาสนคากงเปนตวหลกในการเจรจาเพอเปดตลาดใหมากขน หรอใชเจรจาในการลดภาษในเวทตางๆ

สนคาโคนม-โคเนอ

ความคดเหนของผประกอบการ ในประเดนตางๆ ไดแก

1) ปญหาการพฒนาโคเนอ-โคนมใหสามารถแขงขนกบตางประเทศ โดยเฉพาะอยางยงปญหาในดานการบรหารจดการฟารม ซงมกจะเกดขนกบเกษตรกรรายเลก นอกจากน การนาเขานมผงจะสงผลกระทบตอสมาชกสหกรณโคนม และรฐบาลมการชวยเหลอเกษตรกรผทไดรบผลกระทบในทางลบจากการทา FTA หรอไมอยางไร ในประเดนน มเจาหนาทของภาครฐ(กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย) ไดใหขอมลวา รฐบาลม กองทนทตงขนเพอรองรบผลกระทบจากการทา FTA 2 กองทน ไดแก 1.1 กองทนปรบโครงสรางการผลตภาคเกษตรเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ซงเกษตรกรสามารถรวบกลมกนนาเสนอโครงการขอรบความชวยเหลอได 1.2 คณะกรรมการบรหารการเงนชวยเหลอเพอการปรบตวของภาคการผลตและภาคบรการทไดรบผลกระทบจากการเปดเสรทางการคา โดยความรบผดชอบของกรมการคาตางประเทศ สาหรบกองทนนเปนการชวยเหลอทางดาน การศกษาวจย 2) ขอเสนอแนะจากผประกอบการ 2.1 สนคา โคเนอ ควรจะไดมการรวมมอกนระหวางสหกรณ ตวอยางเชน กรณของญปนสามารถสงออกตางประเทศในนามระบบสหกรณ

2.2 สนคา โคนม การนาเขานมผงนนควรหามาตรการทไมใหมการ นา เขา หรอทาอยางไรกไดเพอไมใหมการนาเขา

Page 206: FTA Agri Finalreport

195

สนคา ชา ความคดเหนของผประกอบการ ในประเดนตางๆ ไดแก 1) การปรบปรงการจดเกบภาษชาใหเหมาะสม ปจจบนจนมความตองการ

ชาอสสมจากประเทศไทยมาก รอยละ 80 สงเขาประเทศจน การตงภาษของไทยจะทาใหประเทศจนนนตงภาษไดเชนเดยวกน ซงอาจจะมผลตอผประกอบการทสงชาไปจนมอปสรรคมากขน ภาครฐควรปรบปรงการจดเกบภาษใหเหมาะสม

2) อปสรรคการสงออกชาไปจน ปจจบนจนสามารถสงชาเขาประเทศไทย

ไดโดยงาย แตชาไทยทสงออกไปมณฑลตางๆ ของจนมกจะถกเกบภาษซงทาใหไทยเสยเปรยบ 3) การสงออกชาอหลง ไตหวนนาเขาจากไทยมาก แตภาษของไตหวนทตงไว

สงมากเชนกน จงควรมการปรบภาษใหม 4) ขอเสนอแนะจากผประกอบการ ในประเดนตางๆ

- ชาของไทยนนมการสงออกสมาเสมอคอนขางดมาโดยตลอดในชวง 2-3 ปน แตภาครฐควรเขามามบทบาทในดานการวางแผนแมบทเกยวกบชาเพอใหสามารถแขงขนการสงออก โดยรวมหารอกบผประกอบการทงขนาดเลกและขนาดใหญ ผมสวนไดสวนเสย นอกจากนควรจะมการจดตงตลาดกลางชา

- กรณผประกอบการชาทนาเขาจากจนจานวนมากนนเกษตรกรจะไดรบ

ผลกระทบเนองจากชาจนนนมราคาทถกกวาและตนทนทางดานแรงงานของจนตาและอตราภาษกตา - กรณ AFTA ตองการใหเลอนการเปด AFTA ออกไปเนองจากศกยภาพ

การผลตของไทยยงไมเพยงพอ และชาจะใหผลผลตเตมทตองใชเวลาประมาณ 4 ป ซงจะสงผลกระทบตอเกษตรกร นอกจากนการเปด AFTA จะทาใหชาจากเวยดนามเขามาแขงขนกบไทย

สนคา กาแฟ ความคดเหนของผประกอบการ ในประเดนตางๆ ไดแก 1) สถานการณดานผลผลตและราคา ปจจบนนความตองการภายในประเทศ

Page 207: FTA Agri Finalreport

196

เพมมากขนแตการผลตยงไมเพยงพอ ซงปจจบนผลผลตกาแฟสามารถขายไดในราคาด แตหากเมอจดทา FTA แลวหากเกษตรกรรายยอยไดรบผลกระทบควรจะไดมมาตรการปองกนหรอรองรบในอนาคตดวย 2) การทา FTA ในสนคากาแฟ ในกรณทจะทาFTA กบประเทศใดควรจะพจารณาถงชนดของกาแฟและศกยภาพของการผลตและการสงออกกาแฟชนดนนๆ กอน และควรมการศกษาขอมลของประเทศคเจรจาอยางจรงจงและตอเนอง 3) กรณ AFTA ผแทนเกษตรกรชาวสวนกาแฟไดใหขอคดเหนวา หากมการคาเสรหรอการเปด AFTA ในอกสามปขางหนา ชาวสวนกาแฟตองหามาตรการมารองรบ เพราะกาแพงภาษในปจจบนรอยละ 90 นนจะลดลงเหลอศนย ผประกอบการกาแฟจะนาเขากาแฟจากตางประเทศซงมตนทนทถกกวา ซงจะมผลกระทบตอเกษตรกรรายยอย ภาครฐทเกยวของควรมการเตรยมและหามาตรการรองรบและเตรยมแกไขปญหา เชน การจดแบงขอบเขตของทดนตามศกยภาพของการกษตร (Agricultural Zoning) เปนตน

สนคา ปาลม ความคดเหนของผประกอบการ ในประเดนตางๆ ไดแก 1) ผลกระทบจากการทา FTA ในกรณ AFTA ผรวมสมมนายงใหขอคดเหนท

มความแตกตางกน เชน ปจจบนไทยมการสงออกไปมาเลเซยเพมขนทกป ดงนนหากมการเปดเสรและไมมกาแพงภาษไทยนาจะสงออกไดมากกวาเดมและเปนผลดตอเกษตรกรรายยอย ซงไมนาจะมผลกระทบทางดานลบ ในขณะทผประกอบการอกกลมหนงยงไมแนใจวาผลของ FTA จะมผลกระทบตอปาลมนามนหรอไม แตเหนวาควรจะเปด FTA และทางผประกอบการกตองไปลดตนทนเพมผลผลต

2) ในกรณจะมการทา FTA กบประเทศอนในภายหนา ควรคานงถงความสามารถในการผลตปาลมนามนของประเทศคเจรจา และควรจะระวง เพราะจะทาใหเกดผลกระทบตอเกษตรกรรายยอย

ประเดนอนๆ ความคดเหนและขอเสนอของผเขารวมสมมนา ในประเดนการทา FTA ของไทย

กบประเทศตางๆ ไดแก

Page 208: FTA Agri Finalreport

197

1) ในสวนของจงหวดนครราชสมายงไมไดรบผลกระทบโดยตรง แตในอนาคตคาดวานาจะไดรบผลกระทบ เชน โคนม ผลตอยางไรกไมสามารถสออสเตรเลย นวซแลนดได โดยเฉพาะราคา และตนทนการผลต ซงมการประทวงเพอใหรฐบาลหามาตรการรองรบผลกระทบดงกลาว ภาครฐจะตองปรบเปลยนและหามาตรการรองรบ แตไมไดหมายความวาใหเกษตรกรเปลยนอาชพไปทาอยางอน เนองจากเกษตรกรมความสามารถในการผลตสนคาทตนผลตอยเดมนานแลว

2) ใหภาครฐใชระบบสหกรณเปนพนฐานและรวมมอการสงออกผลตภณฑ

เนอสตว ในเรองของการรวมมอกนควรใชชมนมสหกรณการเกษตรเปนจดเรม และรวมมอกนในดานแนวคดกอน และทาในรปแบบนายหนาสหกรณ โดยไมจาเปนตองพงงบประมาณจากรฐ

3) การทา FTA สนคาเกษตรของเรามความเสยเปรยบ ไมควรจะมการเจรจาใน

สนคานนๆ แตหากคเจรจาประสงคจะเจรจาในสนคาทเราเสยเปรยบแลว การเจรจากสามารถเลอนกรอบเวลาการเปดเสรสนคานนออกไปเพอเตรยมความพรอมได

4) การทา FTA นนมทงไดและเสย ควรมการใหขอมลขาวสารเกยวกบการทา

FTA ในเชงลกใหมากขน และนามาจดทาแผนแมบทใหม เชน สนคาใดจะมการทา FTA มกรอบระยะเวลาเปนอยางไร กสามารถนามาทาแผนปฏบตเพอรองรบผลกระทบทจะทาใหเกษตรกรนนไดรบผลกระทบนอยทสด

การสมภาษณเกษตรกรผเลยงโคนม กรณศกษาผลกระทบจาก FTA

1. การสมภาษณตวแทนสหกรณและเกษตรกรโคนมหนองโพธราชบร มประเดนตางๆ ดงน 1) ดานตนทนการผลตและราคานานมดบ การเลยงโคนมในปจจบนมตนทน การผลตทสงขน โดยทรอยละ 60 ของตนทนการผลต คอ คาอาหารสตว ประกอบกบเกษตรกรไมมพนทปลกหญา ตองไปซอทาใหเกดการแกงแยงวตถดบ ราคาวตถดบจงสงขน นอกจากนราคานามนทสงขนกสงผลกระทบตอตนทนการผลตดวยเชนกน 2) ราคานานมดบ สาหรบราคานานมดบนนราคานานมดบถกควบคมโดยพระราชบญญต โดยราคานานมดบทเกษตรกรขายไดนนขนอยกบคณภาพ มเกณฑแบงตามเกรด โดยการรบซอมการวดดวยตวชวดตางๆ โดยเฉลยแลวเกษตรกรขายไดในราคาประมาณ 12 บาทตอกโลกรม

Page 209: FTA Agri Finalreport

198

ทงนราคานานมดบทเกษตรกรขายไดเพงปรบตวเพมขนมาในปน ถงแมวาราคานานมดบในปนจะปรบตวสงขน แตตนทนการผลตอนๆ กปรบตวสงขนตาม ในทายทสด margin เทาเดม 3) ดานผลกระทบจาก FTA และ ความคดเหนเรองการเปดการคาเสร ชวงนมความตองการนานมดบเพมขนมาก ซงขดกบชวงกอนหนาน 2-3 ป ทงนเปนเพราะวานมผงนาเขามราคาแพง โดยมสาเหตมาจากภาวะโลกรอน ทาใหโคนมในประเทศออสเตรเลยผลตนานมออกมานอย สงผลใหเกดปญหานมผงขาดตลาด ดงนนราคานมผงจงสงขน สวนการเปดการคาเสรหรอ FTA ไมนามผลกระทบตออตสาหกรรมโคนมในปจจบน โดยปญหาของเกษตรกรนาจะอยทตนทนการผลตทปรบตวสงขน และปญหาการจดการฟารม โดยการเลยงโคนมใหมนานมสมาเสมอนนตองมระบบการเลยงใหมแมววใหนมทดแทน 4) ดานการปรบตวของเกษตรกรภายหลงจากการทา FTA เกษตรกรไมไดรบผลกระทบจากการทา FTA แตสถานการณในปจจบนเกษตรตองทาการปรบตว โดยตองมการจดการฟารมทด มระยะเวลาการพกทองทเหมาะสมและมโคนมสาวทดแทน เพอใหไดปรมาณนานมดบทสมาเสมอ ประกอบกบมความรในการจดการวตถดบทเหมาะสมและใชวตถดบทมราคาถกเพอลดตนทนคาอาหารสตว โดยเกษตรกรใหขอมลวามเกษตรกรเพยงรอยละ 5 เทานนทมความรในการจดการฟารม 5) ดานความตองการความชวยเหลอจากรฐบาล

- ตองการใหรฐบาลปรบราคานานมดบใหสงขน จากปญหาตนทนการผลต สงขนในปจจบน - ตองการใหเจาหนาทของรฐเขามาสงเสรมและชวยเหลอใหเกษตรกรมความรในการจดการฟารม ประกอบกบความรในการจดการเพอลดตนทนคาอาหารสตว รวมไปถงการทาใหคนรนใหมมแรงจงใจในการเขามาเลยงโคนม - ตองการใหแกปญหาความลาชาในการเทนานมดบใหรวดเรวขน เพอลดจานวนแบคทเรย จะทาใหราคานานมดบทเกษตรกรขายไดมราคาสงขน

Page 210: FTA Agri Finalreport

199

6) ปญหาและอปสรรค - สวนหนงของเกษตรกรทเลกการเลยงโคนม เนองมาจากอายทมากขน ไมมกาลงพอทจะทาการเลยงตอไป ประกอบกบลกหลานไมไดใหความสนใจ เนองจากตนทนการผลตสงขนประกอบกบนานมดบมราคาตาไมจงใจใหคนรนใหมเขามาทาการผลต ผลกระทบจากภาวะโรคระบาด ราคานามนมราคาแพง ตนทนการผลตสงขน และราคานานมดบไมปรบตวเพมขนใน 2-3 ปกอน ทาใหเกษตรกรทเลยงโคนมมจานวนลดลง - การเทนมใหกบโรงงานหรอบรษททรบซอนานมดบมความลาชาทาใหแบคทเรยในนานมเจรญเตบโตเพมขน สงผลตอราคานานมดบทเกษตรกรขายไดลดลง - สงผลใหนานมดบทเขาสหกรณลดลงจากเดม 220 ตนเหลอเพยง 170 ตน โดยทกอนหนานทางสหกรณเคยมสารองนานมเกบไวทาเปน UHT แตปจจบนไมมสารองเกบไวเลย 2. การสมภาษณเกษตรกรทเปนสมาชกสหกรณโคนมมวกเหลก มประเดนตางๆ ดงน 1) ดานตนทนการผลตและราคานานมดบ ปจจบนเกษตรกรประสบกบปญหาตนทนการผลตมราคาสงขนอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงตนทนคาอาหารสตว ซงมสดสวนประมาณรอยละ 60 ของตนทนการผลตทงหมด อาหารสตวทเกษตรกรใช แบงออกเปน 2 ประเภท คอ อาหารหยาบและอาหารขน ทงราคาอาหารหยาบและราคาอาหารขนมราคาสงขนเปนอยางมาก ภายหลงจากป 2548 ทประเทศไทยและทวโลกประสบกบภาวะราคานามนมราคาแพง ทาใหตนทนการผลตของสนคาหลายชนด รวมไปถงราคาอาหารหยาบและอาหารขนมราคาแพง นอกจากนตนทนการผลตอนๆ นอกเหนอจากตนทนคาอาหารสตว เชน ยาและเวชภณฑกมราคาสงขนดวยเชนกน 2) ราคานานมดบ ไดปรบราคาขนมาจาก 12.50 บาทตอกโลกรมในปทผานมาเปน 13.75 บาทตอกโลกรมในปปจจบน แตราคานานมดบทขายไดจรงอยทประมาณ 12 บาทตอกโลกรม เนองจากคณภาพนานมดบของเกษตรกรไมไดมาตรฐาน ตรวจสอบแบคทเรยและนานมดบมลกษณะทขนเหนยว ทาใหราคานานมดบทเกษตรกรขายไดลดลง ราคานานมดบทเกษตรขายไดจรงในอดตอยทประมาณ 11.60 บาทตอกโลกรม และไดปรบขนมาอยท 13.75 บาทตอกโลกรม แตตนทนการผลตเพมสงขนมากกวาสองเทาตวในชวงระยะเวลาเดยวกน นอกจากน สถานการณในปจจบน ความตองการนานมดบมมาก ผลผลตนานมดบไมเพยงพอกบความตองการ เนองจากนมผงทนาเขามาละลายนามราคาแพงขนอยท 16 บาทตอกโลกรม โดยมราคาทสงกวาราคานานมดบ การทราคานมผงนาเขาม

Page 211: FTA Agri Finalreport

200

ราคาแพงเพราะวาออสเตรเลยประสบกบปญหาผลผลตนานมดบตกตา ผลผลผลตไมเพยงพอกบความตองการ สงผลใหราคานมผงนาเขาจากออสเตรเลยจงมราคาสง 3) ดานผลกระทบจาก FTA และ ความคดเหนเรองการเปดการคาเสร ปจจบนสมาชกสหกรณโคนมมวกเหลกลดลงเหลอ 800 กวาฟารมจากจานวนสมาชก 1,200 กวาฟารม สงผลตอปรมาณนานมดบของสหกรณจาก 180 กวาตนเหลอเพยง 100 กวาตน โดยใหความเหนวา FTA ททากบประเทศออสเตรเลย นวซแลนดไมสงผลกระทบตอการลมเลกการเลยงโคนมของเกษตรกรแตอยางใด ปจจยหลกมาจากตนทนการผลตทสงขนในปจจบน โดยเฉพาะอยางยงตนทนคาอาหารสตว อกทงนมผงทจะนาเขามานนยงมราคาทสงมากกวานานมดบอกดวย กลาวคอนมผงอยทประมาณกโลกรมละ 16 บาท สวนนานมดบอยท 12 บาท ซงราคานมผงทสงขนนน ประเทศตางๆ กประสบปญหานเชนเดยวกน จากการทเกษตรกรผเลยงโคนมลมเลกการเลยงไปทาใหราคาแมโคสาวจากราคาตวละ 70,000-80,000 บาทตอตว เหลอเพยง 20,000 บาทตอตว 4) ดานการปรบตวของเกษตรกรภายหลงจากการทา FTA ไมไดปรบตวจากการทา FTA แตมการปรบตวจากตนทนคาอาหารสตวทสงขน เชน เคยใหอาหารโคนมวนละ 3 เวลา กลดจานวนครงในการใหอาหารตอวนลงเหลอวนละ 2 เวลา จากการทราคาอาหารสตวแพงขน นอกจากผลของตนทนคาอาหารสตวทแพงขนทาใหเกษตรกรไดลมเลกการเลยงโคนมแลว เกษตรกรทยงคงทาการเลยงโคนมอยไดลดจานวนโคนมทเลยงลงอกดวย 5) ดานความตองการความชวยเหลอจากรฐบาล - ตองการใหรฐเขามาชวยฟนฟการเลยงโคนม โดยอาจจะอยในรปแบบของกองทนฟนฟเกษตรกรโคนม เพอใหเกษตรกรผเลยงโคนมในปจจบนสามารถปรบตวและอยรอดไดภายใตสถานการณทตนทนการผลตมราคาสงในปจจบน - ตองการเครองมอเครองจกร และไซโล ในการแปรรปธญพชอาหารสตวและเกบรกษาไวเพอใชเปนอาหารใหโคนมไดกนตลอดป ซงจะทาใหไดอาหารหยาบคณภาพดทมสารอาหารอยางเพยงพอ - ตองการใหรฐบาลควบคมราคาวตถดบอาหารสตวในการเลยงโคนมดวย ลกษณะดงกลาวจะชวยลดตนทนคาอาหารสตวใหกบเกษตรกรผเลยงโคนมได และในอนาคตเกษตรกรกมแนวโนมทจะกลบมาเลยงโคนมไดอก และผทเลยงอยเดมกจะสามารถทจะขยายขนาดการผลตไดอก

Page 212: FTA Agri Finalreport

201

เชนกนอกดวย นอกจากนยงใหความเหนวาเทคโนโลยการผลตทใชอยในปจจบนนเหมาะสมกบเกษตรกรแลว ไมจาเปนทจะตองปรบเปลยนเทคโนโลยในการผลต 6) ปญหาและอปสรรค - ในชวง 2 ปทผานมา เกษตรกรประสบกบปญหาโรคระบาด (โรคปากเทาเปอย) ประกอบกบตนทนการผลตทเพมสงขนมากกวาสองเทาตว - ราคานานมดบทเกษตรกรขายไดปรบตวเพมขนมานอยมาก แตตนทนการผลตเพมสงขนมากกวาสองเทาตวในชวงระยะเวลาเดยวกน - คนรนหลงไมมแรงจงใจในการเลยงโคนมตอ ทาใหเกษตรกรบางสวนตองลมเลกการเลยงโคนมไป เกษตรกรทสามารถอยไดกจะมเพยงฟารมทมขนาดกลางและขนาดใหญเทานน - การรบซอนานมดบจากสหกรณกมจานวนทลดลงอนเนองมาจากคณภาพของนานมดบ 3. ประเดนดานความตองการขอมล และความรกรณประเทศญปนของสหกรณโคนมหนองโพและสหกรณมวกเหลก 1) เกษตรกรตองการทราบการใชไซเรท (กากนาตาลทเปนสวนผสมอาหารขน) และราคานานมดบและราคานมสดทขายใหผบรโภคในประเทศญปน 2) เกษตรกรตองการทราบอาหารหยาบทประเทศญปนใชนนมลกษณะอยางไร การเลยงและการใหอาหารโคนมของประเทศญปนเปนอยางไรและสาเหตทโคนมของญปนใหปรมาณนานมดบในปรมาณทสง 3) นอกจากน เกษตรกรมความสนใจเรองการแปรรปนานมดบของประเทศอสราเอล โดยการแปรรปนานมดบของอสราเอลนนใชเครองจกรในราคาทไมแพง

Page 213: FTA Agri Finalreport

202

ขอสรปจากการสมมนาในภาพรวม การจดสมมนาในกลมสนคา 10 ชนด ไดแก ขาว มนสาปะหลง ไหม ชา กาแฟ ปาลมนามน โคมนม โคเนอ ไก กง ซงเปนการจดสมมนาระดมความคดเหนในพนททมการการผลตสนคานนจานวนมาก เชนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก ขาว มนสาปะหลง โคนม โคเนอ และไหม ภาคเหนอ ไดแก ชา กาแฟ ไหม โคนม โคเนอ ภาคกลางไดแก โคนม โคเนอ ไกเนอ และ กง ภาคใตไดแก กาแฟ ปาลมนามน และกงซงในการจดสมมนาจะประกอบไปดวยผทมสวนเกยวของ ไดแก หนวยงานภาครฐ เกษตรกร และภาคเอกชนจะพบวา การสมมนาในแตละพนทนนมจานวนผเขารวมสมมนาไมมาก ประมาณ 30-50 คน สาหรบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สนคาทไดรบการกลาวถงมากทสด คอ มนสาปะหลง สวนสนคาขาว โคนมโคเนอ และไหมนนมการวพากษวจารณจานวนนอยมาก และกลมผทเขาฟงสวนใหญจะเปนภาคเอกชนและภาครฐ แตในสวนของเกษตรกรนนมนอยมาก สาหรบภาคเหนอ สนคาไหม ไดรบการหยบยกมากลาวถงมากทสด สวนสนคาชนดอนไมมการกลาวถงเลย ผเขารวมสมมนาสวนใหญจะเปนกลมเกษตรกรผปลกชา สาหรบภาคกลาง สนคาหลกทไดรบการหยบยกมาแสดงความคดเหนมากทสด คอ กง สวนโคนมนนมกลาวถงนอยมากและผเขารวมสมมนาทเกยวของกมจานวนไมแตกตางกนมาก สาหรบภาคใต สนคาทมการกลาวถงมาก คอ กาแฟ และปาลมนามน ผเขารวมสวนมากจะเปนเกษตรกรและหนวยงานภาครฐ สวนผประกอบการนนมจานวนนอย ประเดนในการแสดงความคดเหนสวนใหญจะเปนเรองปญหาอปสรรคตางๆ และแนวทางการแกไขทภาครฐจะสามารถชวยเหลอได เชน สนคาชา ตองการใหภาครฐไดประชาสมพนธใหผบรโภคมาสนใจการบโภคชามากขน สนคากงตองการใหภาครฐมการตรวจสอบคณภาพของกงกอนการสงออกใหมความรวดเรวมากขน

สรปภาพรวมของการใชเครองมอในการศกษาผลกระทบ FTA ในอดต การศกษาผลกระทบ FTA ในอดตตงแตป พ.ศ. 2545 เปนตนมานนไดใชเครองมอตางๆทงทางดานเชงปรมาณและเชงคณภาพเพอการวเคราะหผลกระทบดงกลาวขางตน เครองมอดานเชงปรมาณ ไดแก Computable General Equilibrium (CGE Model) โดยใชโปรแกรมซอฟแวรทมชอวา GTAP การใชเมตรกซบญชสงคม (Social Matrix Accounting: SAM) การคานวณหาคา Revealed Comparative Advantage: RCA) ของสนคาแตละชนด การวเคราะหดลยภาพบางสวนดวยวธการทางเศรษฐมต

Page 214: FTA Agri Finalreport

203

การวเคราะหในเชงคณภาพนนมกจะเปนการใชเครองมอในเชงบรหารธรกจเพอวเคราะหเพอหาศกยภาพของสนคา อนไดแก การวเคราะห SWOT การวเคราะห Boston Consulting Group’s Model หรอ BCG Model การวเคราะห Fuzzy Logic ตลอดจนการวเคราะห Diamond Model เครองมอการวเคราะหทกลาวขางตนนนกมขอจากดแตกตางกนไป แตอยางไรกตามเครองมอดงกลาวกไดใหผลการวเคราะหทเปนไปในทศทางทสอดคลองกน ไมวาจะเปนกรณการวเคราะหดลยภาพทวไปหรอบางสวนนนโดยภาพสวนใหญจะใหผลการวเคราะหเปนไปในทศทางเดยวกน กรณตวอยางสนคาขาวและมนสาปะหลงแสดงใหเหนวา ประเทศไทยไดรบผลกระทบจากการทา FTA ในเชงบวกตอสนคาดงกลาว กลาวคอ ขาวและมนสาปะหลงของไทยสงออกไดมากขน แตสาหรบกรณตวอยางโคนมและโคเนอแสดงใหเหนวา ประเทศไทยไดรบผลกระทบจากการทา FTA ในทางลบ สงผลตอการลดลงของการผลตภายในประเทศและการเพมขนของนาเขา

สรปภาพรวมการศกษาผลกระทบ FTA ในอดตกบสถานการณปจจบน 1. สนคาขาว ขาวนบวาเปนสนคาทมศกยภาพในการสงออกและเปนสนคาทสามารถสงออกเปนอนดบหนงของโลก โดยมตลาดทสาคญคอ จนและสหรฐอเมรกา การศกษา FTA ของไทยกบประเทศตางๆในอดตพบวามผลกระทบเชงบวกนนคอไทยจะสามารถสงออกไดมากขนซงเปนผลมาจากภาษทลดลง แตประเดนอนๆ เชน กฏวาเกยวกบแหลงกาเนดสนคา ทรพยสนทางปญญา เปนตน หากประเดนเหลานเสยเปรยบแลวกจะสงผลกระทบตอสนคาเกษตรในระยะยาวดวย จากการสมมนาระดมความคดเหนของผทเกยวของพบวาในสวนของเกษตรกรทไดรบผลกระทบนนมการแสดงขอคดเหนจานวนนอย อาจจะเนองมาจากผลทจะเกดขนนนจะตองใชเวลาสกระยะหนง เกษตรกรจงยงไมแสดงขอคดเหนตอผลกระทบจากการทา FTA ของไทย 2. สนคามนสาปะหลง สนคามนสาปะหลงกเชนเดยวกนกบสนคาขาวทไทยมการผลตมากและสงออกเปนสนคาหลก โดยตลาดสงออกทสาคญ คอ จนการศกษาในอดตพบวา เมอเปดการคาเสรแลว โดยภาพรวมจะทาใหสนคามนสาปะหลงนนสงออกไดมากขน หากเปรยบเทยบผลการศกษาในอดตจากการทา FTA กบสภาพปจจบนแลวผประกอบไดใหขอคดเหนวา กรณ FTA ไทย-จน นนมผลกระทบตอมนสาปะหลงในดานบวกไมมาก เนองจากปจจบนจนมความตองการใชมนสาปะหลงมากอยแลว กรณของญปนไทยก

Page 215: FTA Agri Finalreport

204

จะสามารถสงออกไดมากขน ในสวนของเกษตรกรกยงไมไดรบผลกระทบดานลบจากการทา FTA เนองจากมนสาปะหลงทเกษตรกรไดรบยงไดราคาด 3. สนคาไก

ผลกระทบจากการทา FTA จากการศกษาในอดต พบวา ไทยไมไดรบประโยชนจากการทา FTA กบออสเตรเลย แตจะไดรบประโยชนจากการทา FTA กบประเทศจน ญปน เกาหลใต และบาหเรน จากการลดภาษนาเขา โดยเฉพาะอยางยงประเทศจน ญปน และเกาหลใตมการเกบภาษนาเขากอนการทา FTA ในอตราทสงเมอเทยบกบออสเตรเลย ดงนนไทยจะไดรบผลระทบทางบวกจากการเปดการคาเสร FTA ซงทาใหภาษนาเขาสนคาไกจากไทยลดลง โดยทไทยจะไดรบประโยชนมากกบประเทศคคาทมอตราภาษในระดบทสง แตจะไดรบประโยชนทนอยมากกบประเทศคคาทมอตราภาษในระดบทตาอยแลว อยางไรกตามการสมมนามผทเกยวของในสนคาไกเขารวมนอยมากและไมมผแสดงขอคดเหนถงผลกระทบจากการทา FTA 4. สนคากง

ถงแมวาไทยจะมศกยภาพในการสงออกสนคากง แตทวางานวจยทไดศกษามาในอดตชใหเหนวา กรณการทา FTA ไทย-อนเดยนน ประเทศอนเดยมศกยภาพในการสงออกกงมายงไทย ในทานองเดยวกน ผลการศกษาในอดตไมไดชใหเหนวาสนคากงของไทยไดรบประโยชนจากการทา FTA กบออสเตรเลย เนองจากภาษนาเขาอยทรอยละ 0 อยแลว อยางไรกตามไทยจะไดรบประโยชนกบประเทศททาการเกบภาษนาเขากง เชน นวซแลนด จน ญปน เกาหลใต และบาหเรน ดงนนในภาพรวมไทยควรจะไดรบผลระทบทางบวกจากการเปดการคาเสร FTA ซงทาใหภาษนาเขาสนคากงจากไทยลดลง อยางไรกตามไทยไดรบประโยชนนอยมากจากการทา FTA เนองจากประเทศคสญญาสวนใหญเกบภาษในอตราทตามากอยแลว ประกอบกบประเทศคสญญามการใชมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยงมาตรการดานสขอนามยทเขมงวดมากเกนไป เชน ออสเตรเลยมการใชมาตรฐานสขอนามยใหมๆ ซงผรวมสมมนาไดใหขอมลทแสดงใหเหนถงผลกระทบอยางมากทมตอผสงออกกงไปยงออสเตรเลย 5. สนคาโคนม

งานวจยในอดตทไดทาการศกษาผลกระทบจากการทา FTA ในสนคาโคนม ชใหเหนถง

ผลกระทบทางลบซงเปนไปในทศทางเดยวกน จากการทา FTA กบประเทศออสเตรเลย และนวซแลนด

Page 216: FTA Agri Finalreport

205

โดยเฉพาะอยางยงผลกระทบทางลบทมตอเกษตรกรผเลยงโคนม จากการศกษาดงานและสมภาษณเกษตรกรและสหกรณผเลยงโคนม พบวา มความเขาใจผดวาการลมเลกการเลยงโคนมของเกษตรกรในอดตทผานเปนผลมาจากการทา FTA แตสาเหตทแทจรงแลวมาจากตนทนการผลตทเพมสงขน อยางไรกตาม ตองพงตระหนกไววาสถานการณในปจจบนทนมผงนาเขามราคาแพง สงผลใหการลดภาษนาเขาสนคาโคนมจากออสเตรเลยและนวซแลนดไมมผลกระทบทางดานลบตอโคนมในประเทศ อยางไรกตามการทนมผงนาเขามราคาแพง สงผลตอนานมดบทเกษตรกรขายไดมราคาสงขน ลกษณะเชนนทาใหเกษตรกรเกดแรงจงใจในการผลตมากขนและทาใหเกดเกษตรกรรายใหมเขามาประกอบอาชพโคนม ซงถาเหตการณไมไดเปนเชนนหรอไมไดคงอยอยางนตลอดไป อาจเกดเหตการณนานมดบลนตลาดและราคานานมดบตกตา อนจะสงผลกระทบทางลบตอเกษตรกรผเลยงโคนมไดในอนาคต 6. สนคาโคเนอ

ผลกระทบของ FTA ในสนคาโคเนอจากการศกษาวจยในอดต แสดงใหเหนวา ไทยไดรบผลกระทบทางดานลบจากการทา FTA กบประเทศออสเตรเลย นวซแลนด จน สหรฐอเมรกา และอนเดย อยางไรกตามในตลาดบนนนไทยไมไดรบผลกระทบทางลบเนองจากซากเนอโคจากประเทศอนเดยไมมคณภาพดเพยงพอ และจากการสมมนาพบวา เกษตรกรผเลยงโคเนอเขารวมสมมนาจานวนนอยมากและโดยมประเดนในเรองผลกระทบจากการลกลอบนาเขาโคเนอทมาจากอนเดยผานมาทางชายแดนพมาเพยงอยางเดยว 7. สนคาไหม ไหมเปนสนคาทไทยยงตองนาเขาจานวนมากจากจนและอนเดย และสนคาไหมมศกยภาพทจะสงออกไปยงบางประเทศเทานน โดยสวนใหญสงออกไปยงตลาดเฉพาะสวน (Niche Market) ในรปผาไหมและผลตภณฑจากผาไหม จากการศกษาผลกระทบการทา FTA ของไทยในอดตพบวาสวนมากสนคาไหมนนไมมศกยภาพในการสงออก และจากการสมมนากพบวาเกษตรกรผเลยงไหมเขารวมสมมนาจานวนนอยมากและไมมผแสดงขอคดเหนถงผลกระทบจากการทา FTA 8. สนคาปาลมนามน ปาลมนามนถอไดวาไทยสามารถผลตไดเปนลาดบตนๆ ของโลก และสวนมากไทยกนาเขานามนปาลมจากอนเดยดวย และไทยมการปลกปาลมนามนสวนใหญทภาคใต เชน จงหวดกระบ ผลการศกษาในอดตเกยวกบผลกระทบของการทา FTA นนพบวาสวนใหญเกษตรกรรายยอย และโรงงาน

Page 217: FTA Agri Finalreport

206

สกดนามนปาลมขนาดเลกจะไดรบผลกระทบเนองจากราคาตลาดโลกจะถกกวาราคาในประเทศ จากการสมมนาระดมความคดเหนซงผประกอบการไดใหขอคดเหนวาปจจบนไทยสงออกไปมาเลเซยทเพมขนทกปดงนนหากมการเปดเสรและไมมกาแพงภาษไทยนาจะสงออกไดมากกวาเดมและเปนผลดตอเกษตรกรรายยอย สวนผลกระทบตอเกษตรนนมการแสดงขอคดเหนจานวนนอย แตอยางไรกตามหากเปดเสรแลวหากผประกอบการมการนาเขาปาลมนามนดบจากตางประเทศซงราคาถกลงกจะทาใหเกษตรรายยอยไดรบผลกระทบในทางลบ 9. สนคากาแฟ ไทยสวนใหญสงออกกาแฟ มจานวนนอยมากทนาเขาและตลาดทสาคญคอสหรฐอเมรกา เบลเยยม เปนตน ผลการศกษา FTA ในอดตพบวากาแฟจะไดรบผลกระทบโดยเฉพาะอยางยงตลาดสหรฐอเมรกา เนองจากการเปดการคาเสรจะทาใหประเทศทไทยสงออกเดมหนไปใชวตถดบในการผลตจากประเทศคแขง คอ เวยตนาม เปนตน สาหรบผลการสมมนาระดมความคดเหนพบวาในปจจบนนนสนคากาแฟมความตองการเพมมากขนในประเทศและการผลตยงไมเพยงพอ ซงปจจบนผลผลตกาแฟสามารถขายไดในราคาด แตหากเมอจดทา FTA แลว ผประกอบการกาแฟกจะนาเขากาแฟจากตางประเทศซงมตนทนทถกกวา กจะมผลจะกระทบตอเกษตรกรรายยอย 10. สนคาชา ไทยมการสงออกชาและนาเขาชา โดยตลาดสงออกทสาคญคอ ไตหวนและเนเธอแลนด และคแขงทสาคญ คอ อนเดย จนและเวยตนาม จากการศกษาผลกระทบ FTA ในอดตพบวาไทยจะไดรบผลกระทบจากการเปดการคาเสรโดยเฉพาะอยางยง คแขงทมความสามารถในการแขงขนทมากกวา เชน จน และอนเดย อยางไรกตามจากผลการสมมนาระดมความคดเหนพบวาปจจบนนนจนมความตองการชาจานวนมากและผลของ FTA กไมไดรบผลกระทบใดๆ แตจะมปญหาในเรองภาษทจดเกบในแตละมณฑลของจนคอนขางสง และกรณผประกอบการชาทนาเขาจากจนจานวนมากนนเกษตรกรจะไดรบผลกระทบเนองจากชาจนนนมราคาทถกกวาและตนทนทางดานแรงงานและอตราภาษทตากวา

Page 218: FTA Agri Finalreport

207

สรปภาพรวมของขอเสนอแนะจากการศกษาผลกระทบ FTA ในอดต ขอเสนอแนะจากการศกษาในอดตนนแสดงใหเหนไดวาแนวทางการปรบตวมลกษณะทสอดคลองกน ซงมความพยายามทจะใหแนวทางการปรบตวเปนสองดานหลก คอ ดานอปสงคและอปทานซง ดานอปสงคคอการมงเนนไปทความตองการของผบรโภค สวนดานอปทานคอการมงเนนไปทผทเกยวของในดานการผลต สาหรบดานอปสงคนนขอเสนอแนะสวนใหญจะเนนไปทการเปดชองทางการตลาดใหม ๆ การสนองความตองการของตลาดเฉพาะ (Niche Market) ตลอดจนการโฆษณาและประชาสมพนธเพอใหผบรโภคไดรจกสนคาไทยมากขน สาหรบดานอปทานนนจะมงไปทเรอง การผลตสนคาทมคณภาพและมความปลอดภย เนนการผลตทมประสทธภาพเพอลดตนทน เชน Good Agriculture Practice (GAP) หรอ Good Manufacture Practice (GMP) รวมไปถงการจดการหวงโซอปทานทด นอกจากนนกพยายามทจะใหมการลงทนในการวจยและพฒนาในการแปรรปผลตภณฑเพอเพมมลคาของสนคาใหสอดคลองกบความตองการของตลาด ตลอดจนการถายทอดเทคโนโลยและความรแกผประกอบการในระดบตางๆ เชน เกษตรกร นกธรกจ เปนตน

ขอคดเหนและขอเสนอแนะ นอกจากน ทางคณะทปรกษาไดนาผลการศกษาจากการศกษาผลกระทบ FTA ในอดต การ

ระดมความคดเหนทไดจากการสมมนา และองคความรทไดจากการดงาน Best Practice มาทาการสงเคราะห ไดคดเหนและขอเสนอแนะในภาพรวมดงน

1. ในแตละสนคาจะมปญหาทวๆ ไปทเหมอนกน (Common problem) คอ ปญหาความรความ

เขาใจเกยวกบ FTA ทประเทศไทยไดทาความตกลงกบประเทศตางๆ ในแตละสนคา เนองจากเกษตรกร ผประกอบการ ผทเกยวของหรอผทมสวนไดสวนเสย รวมถงผทจะเขามาใหมในสนคานนๆ สวนใหญยงขาดความรความเขาใจในขอตกลง FTA ทไทยไดทากบประเทศตางๆ ดงนน ภาครฐจาเปนตองเผยแพรขอมลขาวสารใหกลมตางๆ ขางตนไดมความรความเขาใจในขอตกลง FTA ในแตละประเทศ

2. การใหขอมลขาวสาร ความรทเกยวกบ FTA หนวยงานภาครฐควรดาเนนในลกษณะทกลมตางๆ ทมสวนเกยวของสามารถเขาถงไดงาย ไมใชเปนเพยงการเผยแพรตวสญญาขอตกลง FTA ททากบ

Page 219: FTA Agri Finalreport

208

ประเทศตางๆ เทานน ดงนนการใหขอมลขาวสารควรจาแนกออกตามแตละภาคการผลต ไดแก ภาคอตสาหกรรม ภาคเกษตร ภาคการบรการและทองเทยว และภาคการเงน เปนตน โดยทภาคเกษตรนนขอมลขาวสารควรแบงแยกใหชดเจนวาขอตกลง FTA เปนอยางไรในแตละกลมสนคาเกษตร เชน กลมสนคาพช กลมสนคาปศสตว กลมสนคาพชผกและผลไม โดยภาครฐควรสรางระบบฐานขอมลรายสนคาทเกยวของกบ FTA และมหนวยงานตางๆ ทเกยวของซงมเจาหนาทหรอผเชยวชาญในสนคาแตละชนด ทจะสามารถใหขอมลกบผทไดรบผลกระทบในกลมตางๆ ได ทงนสงทสาคญคอการเขาถงหนวยงานหรอบคคลทจะสามารถใหขอมลทเกยวกบ FTA ในแตละสนคาได นอกจากนสนคาแตละชนดนนมการรวมตวกนของผประกอบการอยแลว แตยงมชองวางระหวางภาครฐกบกลมผประกอบการในแตละสนคาอย ดงนนภาครฐควรสรางเครอขายกบกลมผประกอบการเพอการประสานงานกนในการทจะรบฟงปญหาและความตองการของผประกอบการ ตลอดจนการใหขอมลขาวสารและความร การสงเสรมสนบสนน และการใหความชวยเหลอในดานตางๆ กบกลมผประกอบการเหลานน

3. สาหรบการศกษาผลกระทบของขอตกลงการคาเสร FTA ควรมการศกษาทบทวนและประเมนผลกระทบทกๆ 2 ป ซงตองเปนผทมความเชยวชาญในสนคาแตละชนด ทงนการศกษาทบทวนและประเมนควรดาเนนการโดยหนวยงานอสระทเปนกลาง ซงอาจใชวธการจางหนวยงานอสระภายนอก (Out-sourcing) เพอทาการศกษา ตดตามและประเมนอยางตอเนอง

4. ในการวเคราะหเชงปรมาณ แบบจาลองตางๆ ไมสามารถนามาใชวเคราะหถงลกษณะเฉพาะของแตละสนคาได เนองจากมปจจยภายนอกทไมสามารถควบคมไดหลายอยางซงไมไดครอบคลมอยในแบบจาลองทสรางขนมา อกทงการวเคราะหเชงปรมาณจะบอกไดเพยงทศทางของผลกระทบเทานนแตขนาดทแนนอนของผลกระทบไมสามารถทจะวดได

Page 220: FTA Agri Finalreport

209

เอกสารอางอง กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2547. ความตกลงการคาเสร ไทย–ออสเตรเลย

โอกาสสงออกของไทย Thailand-Australia Free Trade Agreement Benefits for Thai Exporters.

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2548. ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด

Thailand – New Zealand Closer Economic Partnership. กรมศลกากร, 2007. สถตการนาเขาและสงออก.

(http://www.customs.go.th/Statistic/StatisticIndex.jsp) กญญารตน วองวทยเดชา, 2549. ผลกระทบการจดตงเขตการคาเสรตอสนคาเกษตรทสาคญของ

ไทย กรณศกษา ไทย-ญปน, สวนวจยเศรษฐกจพชไรนา สานกวจยเศรษฐกจการเกษตร สานกงานเศรษฐกจการเกษตร (อดสาเนา).

คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวง

พาณชย, 2547.โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาความตกลงวาดวยความสมพนธทางเศรษฐกจทใกลชดยงขน (CER – FTA) ไทย – ออสเตรเลย, เอกสารประกอบการสมมนาเรองโครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาความตกลงวาดวยความสมพนธทางเศรษฐกจทใกลชดยงขน (CER – FTA) ไทย – ออสเตรเลย, 26 กมภาพนธ 2547 ณ โรงแรมมราเคล แกรดคอนเวนชน, กรงเทพฯ. (http://www.ftawatch.org)

คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548. โครงการศกษาผลกระทบทเกดจากการเปดเสร

การคาอาเซยน-จน. จน เจรญเสยง,ผศ.ดร., 2547. โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย

ฉบบท 2อตสาหกรรมอาหารทะเลกระปองและแปรรป อตสาหกรรมเหลก และผลตภณฑเหลก. คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Page 221: FTA Agri Finalreport

210

นตภา วรพนธตระกล, 2547. การศกษาผลการจดตงเขตการคาเสร ไทย – สาธารณรฐเกาหล : กรณสนคาเกษตร ตอนท 01-24, สานกวจยเศรษฐกจการเกษตร สานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ (อดสาเนา).

บณฑร เศรษฐศโรตม, 2547. ลงนามเพอลมสลาย ขอตกลงเขตการคาเสรผลกระทบตอทรพยากร

ชวภาพ สทธการเกษตร และภาคเกษตรกรรมไทย, คณะกรรมการจดงานมหกรรมเกษตรกรรมยงยน.

บณฑร เศรษฐศโรตม, 2547. ขอตกลงเขตการคาเสรไทย-สหรฐอเมรกา ผลกระทบทมตอประเทศ

ไทย, กลมศกษาขอตกลงเขตการคาเสร (FTA Watch). ฝายวจย ธนาคารกรงเทพ จากด มหาชน, 2549. ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน : ความ

เปนมาและภาพรวม. (http://www.bangkokbank.com/download/SR_JTEPA_TH.pdf) มหาวทยาลยบรพา, 2548. โครงการศกษาความเปนไปไดในการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจ

และการจดทาการคาเสรระหวางไทยแคนาดา. รงสรรค ธนะพรพนธ, 2549. ขอตกลงการคาเสรไทย - ออสเตรเลย: รายงานและบทวเคราะห,

เอกสารขอมลหมายเลข 12 โครงการ WTO Watch (จบกระแสองคการการคาโลก) ไดรบทนอดหนนจากสานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.).

วนต อธสข, 2547. การศกษาผลการจดตงเขตการคาเสร ไทย – บาหเรน : กรณสนคาเกษตร ตอนท

01-24, สานกวจยเศรษฐกจการเกษตร สานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ (อดสาเนา).

สถาบนวจยนโยบายเศรษฐกจการคลง, 2548. โครงการยทธศาสตรการจดทา FTA ของไทย. สถาบนวจยนโยบายเศรษฐกจการคลง, 2548. โครงการเตรยมความพรอมรองรบการเจรจาความตก

ลงการคาเสรทวภาค รายงานเลมท 2 สาขาสนคา/บรการทมการเจรจาใน FTA.

Page 222: FTA Agri Finalreport

211

สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยรามคาแหง, 2548. โครงการวเคราะหโอกาสการขยายการคาของไทยภายใตเขตการคาเสร BIMSTEC.

สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยรามคาแหง, 2548. โครงการศกษากลยทธการเจรจาจดทาเขต

การคาเสร ไทย-อนเดย. สถาบนวจยและใหคาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2548. การศกษาผลกระทบและการ

กาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรระหวางอาเซยนกบสาธารณรฐเกาหล. สายรก ไชยลงกา, 2548. การศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย – สหรฐอเมรกา :

กรณสนคาเกษตรทมโควตานาเขา, สานกวจยเศรษฐกจการเกษตร สานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ (อดสาเนา).

สกลยา กาเซม, 2546. การวเคราะหทางเศรษฐกจของอตสาหกรรมปาลมนามนในประเทศไทย,

วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2549. ความตกลงการคาเสร ไทย – นวซแลนด (ดานการเกษตร)

Thailand – New Zealand Closer Economic Partnership (อดสาเนา). โสตถธร มลลกะมาส, โครงการศกษาวเคราะหความพรอมของไทยในการทาขอตกลงการคาเสร.

(http://www.dtn.moc.go.th) ศรมา บญนาค,ผศ., 2547. โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทาเขตการคาเสรไทย-ออสเตรเลย

ฉบบท 5 อตสาหกรรมนมและผลตภณฑ อตสาหกรรมเนอโค อตสาหกรรมวสกและไวน. คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรวรรณ ประเศรษฐานนท, 2546. การศกษาโอกาสและผลกระทบจากการจดตงเขตการคาเสรไทย-

จน กรณ Early Harvest, สวนวจยเศรษฐกจพชสวน สานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ (อดสาเนา).

Page 223: FTA Agri Finalreport

212

ศนยพยากรณเศรษฐศาสตรและธรกจรวมกบคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยหอการคาไทย, 2548. โครงการวจยเพอความพรอมของไทยในการจดทาเขตการคาเสรระหวางไทยกบแอฟรกาใต.

ศนยศกษาเอเปคและศกษาความรวมมอในภมภาคแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2548.

โครงการวจยทปรกษาการวเคราะหเจรจาภายใตความรวมมอหนสวนเศรษฐกจทใกลชดระหวางไทย-ญปนในกลมสนคาเกษตร.

ศนยวจยกสกรไทย, 2549. ผาและผลตภณฑไหมไทยในออสเตรเลย : มโอกาสโตแตยงตองเปดเกม

รกหนกขน. มองเศรษฐกจ ฉบบท 1872 6 ต.ค. 2549. (http://www.kasikornresearch.com/kr/search_detail.jsp?id=7380&cid=5)

ศนยวจยเศรษฐศาสตร คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2546. โครงการศกษาวเคราะหแนวทางการเพมขดความสามารถในการแขงขนเพอรองรบการทจนเขาเปนสมาชกองคการการคาโลกและการจดทาเขตการคาเสรอาเซยน-จน.

ศนยวตกรรมทางธรกจ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2548. โครงการวจยเพอประมวลผลและวเคราะหขอมลอตสาหกรรมหตถอตสาหกรรม.

อะคราว อนนต, 2546. ศกษาผลกระทบการจดตงเขตการคาเสร ไทย – ออสเตรเลย ตอสนคาเกษตรทสาคญ, สวนวจยเศรษฐกจปศสตว สานกวจยเศรษฐกจการเกษตร สานกงานเศรษฐกจการเกษตร (อดสาเนา).

อสรกล อณหเกต, 2549. “รายงานผลการวจยความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลย”, ขอตกลงการคาเสรไทย - ออสเตรเลย: รายงานและบทวเคราะห, เอกสารขอมลหมายเลข 12 โครงการ WTO Watch (จบกระแสองคการการคาโลก) ไดรบทนอดหนนจากสานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.).

อสรกล อณหเกต, 2549. “หนงปความตกลงการคาเสรไทย – ออสเตรเลย”, ขอตกลงการคาเสรไทย - ออสเตรเลย: รายงานและบทวเคราะห, เอกสารขอมลหมายเลข 12 โครงการ WTO Watch (จบกระแสองคการการคาโลก) ไดรบทนอดหนนจากสานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.).

Page 224: FTA Agri Finalreport

213

Bhagwati, J.N.,Panagariya, A., and Srinivasan, T.N., 1998. Lectures on International Trade, Cambridge, MIT Press.

Salvatore, D., 1998. International Economics, John Wiley & Son.

Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2007. FAOSTAT. (http://faostat.fao.org/)