obszary chronione na terenie gminy gruta · obszary chronione na terenie ... wyznaczonych ze...

Przemysław Doboszewski

specjalista ds. ochrony ptaków i obszarów Natura 2000

Obszary chronione na terenie

gminy Gruta - zasady funkcjonowania, korzyści

i ograniczenia

Natura 2000 jest najmłodszą z form ochrony przyrody, wprowadzoną w 2004

roku w Polsce jako jeden z obowiązków związanych z przystąpieniem naszego

kraju do Unii Europejskiej. Obszary Natura 2000 powstają we wszystkich

państwach członkowskich tworząc Europejską Sieć Ekologiczną obszarów

ochrony Natura 2000.

Głównym celem funkcjonowania Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000

jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które

uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Drugim jej celem jest

ochrona różnorodności biologicznej.

Natura 2000

Sieć Natura 2000 składa się docelowo z dwóch typów obszarów:

1. Specjalne obszary ochrony , tworzone na podstawie Dyrektywy

Siedliskowej dla ochrony:

• typów siedlisk przyrodniczych,

• gatunków roślin i zwierząt

2. Obszary specjalnej ochrony ptaków,

tworzone na podstawie Dyrektywy Ptasiej dla ochrony gatunków ptaków i

ich siedlisk

Natura 2000

Najważniejszym kryterium wyznaczania obszarów Natura 2000 są wartości

przyrodnicze danego terenu (jedynie kryterium naukowe). Uwarunkowania

społeczne i gospodarcze są analizowane i uwzględniane w procesie opracowywania

planów zarządzania poszczególnymi obszarami.

Dla każdego obszaru Natura 2000 opracowana jest dokumentacja, która składa

się z:

1. Standardowego Formularza Danych (Standard Data Form - SDF),

w którym są zawarte najważniejsze informacje o położeniu i powierzchni

obszaru, występujących typach siedlisk przyrodniczych i gatunkach

„naturowych”, o ich liczebności lub reprezentatywności w skali kraju, wartości

przyrodniczej i zagrożeniach;

2. Mapy wektorowej i GIS w skali 1:100 000. SDF i mapy będą aktualizowane w miarę postępu wiedzy o występowaniu zasobów przyrodniczych w

obszarze Natura 2000 (inwentaryzacja, monitoring przyrodniczy) zgodnie z procedurą określoną przez KE.

Natura 2000

Art. 27 ustawy z dnia z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z

2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.):

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska opracowuje projekt listy obszarów

Natura 2000, zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej.

Projekt, o którym mowa w ust. 1, wymaga zasięgnięcia opinii właściwych

miejscowo rad gmin. Niezłożenie opinii w terminie 30 dni od dnia otrzymania

projektu uznaje się za brak uwag.

Powoływanie obszarów Natura 2000

Minister właściwy do spraw środowiska, po uzyskaniu zgody

Rady Ministrów, przekazuje Komisji Europejskiej:

1) listę proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty;

2) szacunek dotyczący współfinansowania przez Wspólnotę ochrony obszarów

wyznaczonych ze względu na typy siedlisk przyrodniczych oraz gatunki

roślin i zwierząt o znaczeniu priorytetowym;

3) listę obszarów specjalnej ochrony ptaków.


Procedura wyznaczania OSOP:

− kraj członkowski wyznacza i zatwierdza, zgodnie z obowiązującym

prawem krajowym, obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000,

− następnie kraj członkowski przesyła do Komisji Europejskiej

zatwierdzoną oficjalnie listę obszarów wraz z bazą (standardowe

formularze danych i mapy obszarów);

− zmiana granic lub wykreślenie zgłoszonego obszaru specjalnej

ochrony ptaków wymaga uzasadnienia i pozytywnej opinii Komisji

Europejskiej .

W Polsce obszary Natura 2000 ustanawia się w drodze rozporządzenia ministra

właściwego do spraw środowiska.

Obszary specjalnej ochrony ptaków


Procedura obejmuje dwa etapy:

I etap – kraj członkowski wyznacza potencjalne obszary mające

znaczenie dla Wspólnoty i przesyła je do Komisji Europejskiej;

Specjalne obszary ochrony siedlisk


Specjalne obszary ochrony siedlisk

II etap - Komisja Europejska organizuje dla każdego regionu

seminaria biogeograficzne, podczas których jest oceniana wartość zgłoszonych

obszarów i kompletność sieci w krajach członkowskich; obszary uznane jako

wartościowe dla sieci uzyskują status proponowanych obszarów mającego

znaczenie dla Wspólnoty;

– obszary podlegają wewnętrznej procedurze zatwierdzania

w strukturach Komisji Europejskiej i po uzyskaniu pozytywnej opinii są

zatwierdzane w drodze decyzji Rady, stając się obszarami mającymi

znaczenie dla Wspólnoty;

– dopiero po tej decyzji Rady następuje zatwierdzenie ich

w trybie prawa krajowego nie później niż w ciągu 6 lat od wydania ww. decyzji

– obszary te stają się specjalnymi obszarami ochrony siedlisk Natura 2000.


1. Wyznaczenie obszaru Natura 2000, zmiana jego granic lub likwidacja

następuje w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw:

- rolnictwa,

- rozwoju wsi,

- rybołówstwa,

- gospodarki wodnej

2. Nadzór nad obszarem Natura 2000 lub proponowanym obszarem mającym

znaczenie dla Wspólnoty sprawuje właściwy regionalny dyrektor ochrony

środowiska lub na obszarach morskich - dyrektor urzędu morskiego.

3. Dla obszaru Natura 2000 sprawujący nadzór nad obszarem sporządza

projekt planu zadań ochronnych na okres 10 lat; pierwszy projekt sporządza

się w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia obszaru przez Komisję

Europejską jako obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty lub od dnia

wyznaczenia obszaru specjalnej ochrony ptaków.


Obecnie w Polsce sieć Natura 2000 zajmuje prawie 20% powierzchni lądowej

kraju (dokładnie 19,8%). W jej skład wchodzą 823 obszary mające znaczenie dla

Wspólnoty (obszary "siedliskowe" - przyszłe specjalne obszary ochrony

siedlisk) stanowiące 11% powierzchni lądowej Polski oraz 144 obszary

specjalnej ochrony ptaków, zajmujące 15,8% powierzchni lądowej Polski.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie

obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. z 2011 r. Nr 25, poz. 133)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie

siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania

Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania

lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U z 2010 r. Nr 77, poz. 510)


Forma ochrony przyrody Liczba Pow. razem

[ha]

% pow.

woj.

Rezerwat przyrody 96 9 663 0,5

Park krajobrazowy 9 238 847 13,3

Obszar chronionego krajobrazu 30 345 360 19,2

Obszar specjalnej ochrony ptaków 7 157 782 8,8

Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty 34 82 847 4,6

Razem obszary N2000 (bez dublowania pow.) 41 195 859 10,9

Shadow List 2010 2 5 729 0,3

Razem obszary chronione (bez dublowania pow.,

bez zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, użytków

ekologicznych, powierzchniowych pomników

przyrody)

640 663 35,7

Zestawienie powierzchni form ochrony przyrody w województwie

kujawsko-pomorskim:

Inne formy ochrony przyrody + Natura 2000

– obszar Natura 2000 Dolina Osy PLH040033;

– rezerwat przyrody „Dolina Osy”;

– Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Osy i Gardęgi;

– a także strefy ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania

zwierząt: strefa ochrony orlika krzykliwego Aquila pomarina i bielika Haliaeetus

albicilla;

Obszary ochronione na terenie gminy Gruta

Obszar Natura 2000 Dolina Osy PLH040033

Przedmioty ochrony (zgodnie z

obowiązującym SDF) – 4 siedliska

przyrodnicze i 2 gatunki zwierząt:

– żyzne buczyny (Dentario

glandulosae-Fagenion, Galio odorati-

Fagenion)


– grąd środkowoeuropejski

i subkontynentalny

(Galio-Carpinetum, Tilio Carpinetum)


– łęgi wierzbowe, topolowe,

olszowe i jesionowe

(Salicetum albo-fragilis, Populetum

albae, Alnenion);

– łęgowe lasy

dębowo-wiązowo-jesionowe

(Ficario-Ulmetum)


– minóg rzeczny Lampetra fluviatilis;


– koza Cobitis taenia.

Rezerwat przyrody „Dolina Osy”

Został powołany zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów

Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 czerwca 1994 r. w sprawie uznania za

rezerwat przyrody (M. P. z 1994 r. Nr 35, poz. 299).

Rezerwat o powierzchni 665,12 ha, położony jest w gminie Rogóźno, Gruta

i Łasin.

Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych

i krajobrazowych dolnego odcinka doliny rzeki Osy z nie zmienioną szatą

roślinną.


Strefy ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania orlika

krzykliwego i bielika utworzone w celu ochrony miejsc lęgowych tych gatunków.


Zasady funkcjonowania obszarów chronionych: Natura 2000

=

Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.

U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.) zabrania się podejmowania działań

mogących osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie

oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności:

1) pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin

i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub

2) wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony

obszar Natura 2000, lub

3) pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi

obszarami.


Zasada ta obowiązuje nie tylko wobec obszarów zatwierdzonych, ale także

projektowanych – zgłoszonych oficjalnie oraz na innych listach, przekazanych

do KE (Shadow List) i obowiązuje do czasu odmowy lub zatwierdzenia ww.

obszarów przez KE i ich wyznaczenia przez Ministra Środowiska w drodze

rozporządzenia (art. 33 ust 2 ustawy o ochronie przyrody).


OOŚ dla przedsięwzięć wpływających na obszar Natura 2000

Zgodnie z art. 6 ust. 2 dyrektywy siedlikowej, państwa członkowskie

zobowiązane są do podejmowania odpowiednich działań w celu uniknięcia

pogorszenia stanu ochrony obszarów Natura 2000.

W ślad za wymaganiami dyrektywy, odpowiednie przepisy wprowadzono też do

prawa polskiego: w trakcie postępowania OOŚ (przeprowadzanego w ramach

postępowania o wydanie decyzji środowiskowej) należy także dokładnie ocenić

wpływ przedsięwzięcia na obszar Natura 2000.

W przypadku braku negatywnego wpływu – przedsięwzięcie może być

realizowane.


W przypadku, gdy przeprowadzona OOŚ wykaże, że przedsięwzięcie będzie

miało negatywny wpływ na obszar Natura 2000, realizacja tego przedsięwzięcia

jest dopuszczalna, jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego

interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym i gospodarczym,

a jednocześnie nie istnieją rozwiązania alternatywne (art. 34 ustawy o ochronie

przyrody).

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach musi wówczas określać warunki

wykonania kompensacji przyrodniczej.


W przypadku, gdy przeprowadzona OOŚ wykaże, że przedsięwzięcie będzie

miało negatywny wpływ na obszar Natura 2000 i brak jest rozwiązań

alternatywnych, a na tym obszarze występuje gatunek lub siedlisko o znaczeniu

priorytetowym, dla których dany projekt może być zagrożeniem, zrealizowane

mogą być przedsięwzięcia nadrzędnego interesu publicznego, mające na celu:

- ochronę zdrowia i życia ludzi;

- zapewnienie bezpieczeństwa publicznego;

- uzyskanie korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla

środowiska przyrodniczego.

Dopuszczenie realizacji przedsięwzięcia w przypadku innych niż wyżej

wymienione „wymogów nadrzędnego interesu publicznego” może nastąpić

dopiero po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.


Na terenie rezerwatu przyrody obowiązują zakazy wymienione w art. 15 ust. 1

ustawy o ochronie przyrody.

Jest to lista ściśle określanych zakazów m.in.:

• ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem,

z wyjątkiem szlaków i tras narciarskich wyznaczonych przez regionalnego

dyrektora ochrony środowiska;

• organizacji imprez rekreacyjno-sportowych w rezerwacie przyrody bez

zgody regionalnego dyrektora ochrony środowiska itp.

Zasady funkcjonowania obszarów chronionych: rezerwaty przyrody

Zakazy te nie dotyczą:

1) wykonywania zadań wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych;

2) prowadzenia akcji ratowniczej oraz działań związanych z bezpieczeństwem

powszechnym;

3) wykonywania zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia

bezpieczeństwa państwa;

4) obszarów objętych ochroną krajobrazową w trakcie ich gospodarczego

wykorzystywania przez jednostki organizacyjne, osoby prawne lub fizyczne

oraz wykonywania prawa własności, zgodnie z przepisami Kodeksu

cywilnego.


Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, po zasięgnięciu opinii regionalnego

dyrektora ochrony środowiska, może zezwolić na obszarze rezerwatu przyrody

na odstępstwa od zakazów, jeżeli jest to uzasadnione potrzebą:

1) ochrony przyrody lub

2) realizacji inwestycji liniowych celu publicznego, w przypadku braku

rozwiązań alternatywnych i po zagwarantowaniu kompensacji przyrodniczej

w rozumieniu art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo

ochrony środowiska.


Regionalny dyrektor ochrony środowiska może zezwolić na obszarze rezerwatu

przyrody na odstępstwa od zakazów, jeżeli jest to uzasadnione wykonywaniem

badań naukowych lub celami edukacyjnymi, kulturowymi, turystycznymi,

rekreacyjnymi lub sportowymi lub celami kultu religijnego i nie spowoduje to

negatywnego oddziaływania na cele ochrony przyrody rezerwatu przyrody.

W strefach ochrony bez zezwolenia regionalnego dyrektora ochrony

środowiska zabrania się:

1) przebywania osób, z wyjątkiem właściciela nieruchomości objętej strefą

ochrony oraz osób sprawujących zarząd i nadzór nad obszarami

objętymi strefą ochrony, oraz osób wykonujących prace na podstawie

umowy zawartej z właścicielem lub zarządcą;

2) wycinania drzew lub krzewów;

3) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli nie jest to związane

z potrzebą ochrony poszczególnych gatunków;

4) wznoszenia obiektów, urządzeń i instalacji.

Wydając zezwolenie na odstąpienie od zakazów, o których mowa powyżej,

regionalny dyrektor ochrony środowiska kieruje się wymogami ochrony ostoi

oraz stanowisk roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową.

Zasady funkcjonowania obszarów chronionych: strefy ochrony

Możliwość rozwoju turystyki w oparciu o zasoby przyrodnicze – promocja

gminy poprzez ciekawe miejsca do uprawiania turystyki przyrodniczej, rozwój

bazy noclegowej, większa liczba turystów pozostawiających pieniądze w gminie.

Możliwość dofinansowania projektów z zakresu budowy lub modernizacji

małej infrastruktury służących zabezpieczeniu obszarów chronionych przed

nadmierną i niekontrolowaną presją turystów. Budowa nowych elementów

małej infrastruktury (wieże widokowe, ścieżki edukacyjne, tablice edukacyjne,

parkingi itp.) uatrakcyjni turystycznie teren gminy.

Korzyści dla gminy z obszarów chronionych

Zdjęcia pochodzą z wolnego dostępu internetowego, z poniżej zamieszczonych stron:

• http://www.henrykkoscielny.pl/podglad.php5?id_gal=&id_fot=947

• http://www.birdwatching.pl/galeria/uzytkownik/377/zdjecie/13561

• http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BByzna_buczyna_ni%C5%BCowa

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Gr%C4%85d_%C5%9Brodkowoeuropejski

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Las_%C5%82%C4%99gowy

• http://istotyzywe.pl/ryby/koza

• http://www.bfn.de/habitatmare/en/fische.php

http://www.henrykkoscielny.pl/podglad.php5?id_gal=&id_fot=947

http://www.henrykkoscielny.pl/podglad.php5?id_gal=&id_fot=947

http://www.birdwatching.pl/galeria/uzytkownik/377/zdjecie/13561

http://www.birdwatching.pl/galeria/uzytkownik/377/zdjecie/13561

http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BByzna_buczyna_ni%C5%BCowa

http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BByzna_buczyna_ni%C5%BCowa

http://pl.wikipedia.org/wiki/Gr%C4%85d_%C5%9Brodkowoeuropejski



http://pl.wikipedia.org/wiki/Las_%C5%82%C4%99gowy

http://pl.wikipedia.org/wiki/Las_%C5%82%C4%99gowy

http://istotyzywe.pl/ryby/koza

http://istotyzywe.pl/ryby/koza

http://www.bfn.de/habitatmare/en/fische.php

http://www.bfn.de/habitatmare/en/fische.php

Przemysław Doboszewski Specjalista ds. ochrony ptaków i obszarów Natura 2000

tel.: +48 52 55 11 350 do 362, wew. 6025

e-mail: [email protected]

www:http://bydgoszcz.rdos.gov.pl/

Dziękuję za uwagę

obszary chronione na terenie gminy gruta · obszary chronione na terenie ... wyznaczonych ze...

Documents