www.jamawarnews.com № 709 :هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات № سێشەممة № 20/پووشپه ڕ /2712 کوردی № 2012/07/10 زایینی № ساڵی 32 № 12 الپەڕە № ژماره

کورد گەلێکی بێ دەوڵەت ل8

№

لە شوێنی کارکردندا ئافرەتان زیاتر ڕووبەڕووى جیاوازى سیستەمى دەبنەوە ل5

№

ڕووناکبیر و ڕۆشنبیر خوێنەوارێکی یان

ئاسایی؟ ل4

№

سەرۆکى لیژنەى دامەزراندن لە پارێزگاى سلێمانى:

ئەمڕۆ دەرچوانى زانکۆ و پەیمانگاکان دەتوانن فۆڕمى دامەزراندن وەربگرنڕاگەیەندراوى کۆتایى کۆبوونەوەى ئەنجوومەنى

سەرکردایەتى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان

عەبدولئیال ئەلنائیلى، ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

پێویستە حکومەتى زۆرینەى سیاسی تاقى بکەینەوە و لە پەرلەمانیشدا ئۆپۆزسیۆن هەبێت

وه زیرى کاره با: له ساڵى 2015 کاره با ده نێرینه ده ره وه ى هەرێم

ڕۆژی سەرلەبەیانى 10ى کاتژمێر بەڕێز بەسەرپەرشتى 2012/7/7سکرتێرى مەحمود حاجى محەمەدى گشتى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان لە بارەگاى مەکتەبى سیاسى ئەنجوومەنى سلێمانى، ــارى ش لــە سۆسیالیست حزبى سەرکردایەتى کۆبوونەوەى کوردستان دیموکراتى سەرەتاى ئەنجامدا. خــۆى ئاسایى کۆبوونەوەکە بە ساتێک وەستان بۆ ڕێز گرتن لە خەبات و تێکۆشانى شەهیدان دەستى پێکرد، دواتر بەڕێز محەمەدى بارودۆخى لە باسى مەحمود حاجى سیاسى عێراق و کوردستان و ناوچەکە دوایین ســەر خستە تیشکى ــرد، کسیاسییەکانى پێشهاتە و گۆڕانکارى ئەو بەتایبەتى عێراق، و کوردستان ماوەیەکە کــە ئاڵۆزیانەى کێشەو کوتلەو و ــەن الی ســەرجــەم لەنێوان پێکهاتە سیاسییەکانى عێراقدا دروست ــەوەى کە ل کـــردەوە ــووە، جەختى بعێراق عێراقى هەمووانەو دەستوورێک ئەم واڵتە بەڕێوە دەبات، کە هەمووان دەنگمان بۆ داوە، بۆیە دەبێت تەواوى بکرێتە دەستوور بڕگەکانى ــاددەو مو ناکۆکى چارەسەرکردنى بنەماى حکومەتى وە عێراق، ئاڵۆزییەکانى بەجێبەجێکردنى پابەندبێت عێراق بڕگەکانى دەستوورو ماددەو سەرجەم ڕێککەوتننامەکانەوە، چونکە دەستوور

عێراقى پێکهاتەکانى سەرجەم مافى هەموو پێویستە وە ــردووە، ک دابین بۆ ڕیزبن یەک و هاوهەڵوێست الیەک و دەستوورى مافە چەسپاندنى زیاتر بەتایبەت عێراق گەالنى یاساییەکانى کە گەلەکەمان نەتەوەییەکانى مافە قوربانى ــەزاران هـ و شــۆڕش ــان دەیلە ــاس ب ــر دواتـ دراوە. لــەپــێــنــاودا کراو کوردستان هەرێمى بارودۆخى جەخت کرایەوە لەزەرورەتى پاراستنى وتــارى یــەک ــوردو ک ماڵى یەکڕیزى الیەنە سیاسییەکان بۆ چارەسەرکردنى لەسەرەتاوە چــۆن وەک کێشەکان کردووەو بۆ بانگەشەمان حزب وەکو دەکەین. لەسەر ــى ــەردەوام ب ــارى کپاشان باس لە ڕۆڵ و کاریگەرى حزبى کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست ڕووداوەکان، و پێشهات بەرامبەر کرا بۆ ئەوەش بڕیاردرا کە زیاتر تواناکان بەئاڕاستەیەکى بــخــرێــن، ــەێ ــەگ بسەردەمیانە بۆ ئەوەى باشتر بچنە ناو ڕێکخستنەکان لەڕێگەى جەماوەرەوە و ئافرەتان و الوان ڕێکخراوەکانى و هەروەها مامۆستایان، و خوێندکاران باس لەو هەنگاوانە کرا کە حزب ناویەتى لەپێناو چەسپاندنى ئاشتى و ئارامى و دادپەروەرى و چاکسازى پیادەکردنى زیاتر بەئامانجى لەکوردستاندا زیاتر لە دیموکراسى ڕەوتى گەشەسەندنى پێشخستنى و کوردستان هەرێمى

لەبەشێکى گەلەکەمان. ئەزموونى ئاستى لە باس کۆبوونەوەکەدا ترى لەناوخۆو کرا حزب پەیوەندییەکانى دەرەوەى کوردستان و هەڵسەنگاندنى بۆ کرا لەپێناو درێژەدان بە خەبات و و دەستکەوت ئەو بەرامبەر تێکۆشان سەروەریانەى کە قوربانیمان بۆ داوەو پێشخستنى و پاراستن بە پێویستى حزب ــدى دی هــەروەهــا هەیە، زیاتر زیاترى خزمەتکردنى بۆ خــرایــەڕوو لەڕێگەى ــان کــوردســت جـــەمـــاوەرى دەزگا دامو لەناو حزبەوە نوێنەرانى ڕایەڵەى ببنە بتوانن تا ڕەسمییەکان پــرۆژەکــانــى و خــواســت گەیاندنى زیاترى بووژانەوەى لەپێناو هاواڵتیان لەتەوەرێکى تردا ڕاپۆرتى کوردستان. ناوەندەکانى و مەکتەب ســەرجــەم هەڤااڵنى لەالیەن خوێندرایەوەو حزب ئــەنــجــوومــەنــى ســەرکــردایــەتــیــیــەوە گفتوگۆى لەسەر کرا، پاشان بەرنامەى کارى داهاتوو داڕێژرا تا کارى لەسەر زیاترى پێشخستنى لەپێناو بکرێت بەرنامەو ستراتیژى حزب تا لەڕێگەیەوە پێ کوردستانى جەماوەرى خزمەتى

بکرێت.

ئەنجوومەنى سەرکردایەتىحزبى سۆسیالیست دیموکراتى

کوردستانئەندامى 2012/7/7 ئەلنائیلى، عەبدولئیال

لە عێراق نوێنەرانى ئەنجومەنى دیدارێکى لە یاسا لیستى دەوڵەتى بەوە ئاماژە ~ تایبەتى بە عێراقیەو لیستى « ــات دەکـلیستە ئەو سەرکردەکانى تایبەتى لەبار سیاسی پرۆسەى ویستیان خۆى ئەجنداکانى کە کاتێک بەرن

بردە دەرەوەى عێراق«.ــەوە دەکـــات » بــۆ ئ نــاوبــرا هێما داواکردنى هەڵبژاردنى پێش وەخت گەل دەبێت چــارەســەر باشترین کوتلەیە وئەو دەدات خۆى بڕیارى ــات کــە زۆریــنــە بــەرپــرســیــار دەکـو کـــردن خــزمــەت ــۆ ب دەهێنێت

ئاوەدان کردنەوە«.ئەندامى ئەلنائیلى، عەبدولئیال عێراق نــوێــنــەرانــى ئەنجومەنى مەرج دانانى ڕاگەیاند ~چاکسازى بۆ کراو دیارى کاتى و ڕاســت ئێمە بـــەڕای ــان ــەک ــردن ککە گرفتەیە ئــەو ئـــەوەش نین لە متمانە لێسەندنەوەى الیەنگرانى

نەجەف و هەولێر کۆبووەوەکانى تێی کەوتن و کاتى دیارى کراویان زیانى ئەوەش و حکومەت بۆ دانا حکومەتیش هەروەها گەیاند بەوان یان مانگێک مــاوەى لە ناتوانێت بەڵکو بدات ئەنجامى هەفتەیەکدا بە ویستیان پێ چاکسازیانە ئەو کاتێکى درێژخایەن هەیە کە کوتلە ڕێکبکەون لەسەرى سیاسیەکان نەیتوانى حکومەت ئەگەر ئەوکاتە بکات چاکسازیەکان ماوەیەدا لەو کەمتەرخەم بە حکومەت الیەنى و کە الیەنانەى ئەو پێویستە زانــرا کەمتەرخەمیەکە بووە کەمتەرخەم دیارى بکەین، ئەگەر کەمتەرخەمیەکە ــدا بــوو ــوزاری ــگ ــەت لـــەبـــوارى خــزمبە تایبەت وەزیرەکانى پێویستە بکرێن ــەرپــرس ب خــزمــەتــگــوزارى بوو ئەمنیشدا بــوارى لە ئەگەر پێویستە وەزیرى بەرگرى و ناوخۆو لێکۆڵینەوەیان نیشتمانى ئاسایشى

لەگەڵدا بکرێت. ــشــى داواکـــردنـــى ــی نـــاوبـــراو وتباشترین وەخت پێش هەڵبژاردنى چارەسەر دەبێت گەل بڕیارى خۆى

بەرپرسیار کوتلەیە وئــەو دەدات بۆ دەهێنێت زۆریــنــە کە ــات دەککردنەوە ئــاوەدان و کردن خزمەت هەرگیز ڕێگەش نادەین لە حکومەتى هەبێت جێگرى داهاتودا زۆرینەى چونکە هەبێت، هاوشانێکى و حکومەتى جۆرەکانى هەموو ئێمە تاقى نیشتمانیمان شــەراکــەتــى کەمتەرخەم هەموویان و کردۆتەوە هاواڵتیان کردنى خزمەت لە بوون زۆرینەى حکومەتى پێویستە بۆیە لە و بــکــەیــنــەوە تــاقــى سیاسی هەبێت ئۆپۆزسیۆن پەرلەمانیشدا کارەکانى بەسەر بێت چاودێر و

حکومەتەوە. ل3

کاره بـا وه زیـرى 2012/7/5 ڕۆژی بناغـه ى بـه ردى دانانـى کاتـى لـه پـرۆژه ى به سـوودترین و گه وره تریـن به رهه مهێنانـى کاره بـا کـه هیـچ جـۆره نییـه پێویسـت سـووته مه نییه کى کاره بـادا به رهه مهێنانـى له کاتـى جگـه وێسـتگه یه ئـه م ڕایگه یانـد: 500 به رهه مهێنانـى توانـاى لـه وه ى هیـچ به بـێ هه یـه کاره بـا میـگاوات گرنگیشـه هۆکارێکـى سـوته مه نییه ک بـۆ خاوێنکردنـه وه ى ژینگـه و له الیـه ن پشـتگیرى یه کگرتووه کانـه وه نه تـه وه لێده کرێـت، ئاشکراشـى کـرد له سـاڵى ده ره وه ى ده نێرینـه کاره بـا 2015

هه رێـم. کارەبـای وەزیـری بۆنەیـەوە بـەو شـێخ یاسـین هەریـم حکومەتـی کـرد پێکـەش وتارێکـی ئەبوبەکـر

وتـی: وتارەکەیـدا لەبەشـێکی هه نگاوێکـی لـه جـاره یه که میـن بـۆ هه رێمـی ئاسـتی له سـه ر مێژوویـدا کوردسـتان و عێـراق بـه ردی بناغـه ی )کۆمباینـد وێسـتگه ی یه که میـن

هه ولێـری وێسـتگه ی له نـاو سـایکڵ( وێسـتگه یه ئـه م داده نرێـت، غـازی 2006/12/31 ڕێکه وتـی لـه کـه نێچیرڤـان کاک به ڕێـز له الیـه ن بارزانـى سـه رۆکى حکومه تـى هه رێمـى پێنجـه م کابینـه ى لـه کوردسـتان بڕیـارى دانـرا، بـۆ بناغـه ى بـه ردى به ڕێزیـان وه رچه رخانێکـی گـه وره بوو هه رێـم لـه کاره بـا وزه ی له مێـژووی به شـدارى ئه ویـش عێـراق، لـه و پێکردنـى که رتـى تایبـه ت بـوو له گه ڵ خه ڵکـى خزمه تکردنـى بـۆ حکومـه ت

کوردسـتان.ته نهـا 2008 سـاڵى یه کـی له مانگـی و هه ولێـر لـه کاره بـا کاتژمێـر یـه ک بـۆ خـوا هه بـوو، سـوپاس سـلێمانى جه نابـى حه کیمانـه ى بڕیـارى بـه سـه رۆکى حکومه ت ئێسـتا له سـه روو دابیـن کاره بامـان کاتژمێـره وه 22و کوردسـتان هه رێمـى بـۆ کـردووه ببه یـن. زیاتـرى بـه ره و ده مانه وێـت خواسـتى به رزتریـن هه رچه نـده 1775 لـه بـوو بریتـى ئه وکاتـه سـه روو لـه ئێسـتا بـه اڵم مێـگاوات

. مێگاواتـه 3000هه ڵنه بژێردرایـه ڕێگایـه ئـه م ئه گـه ر لـه کوردسـتان ئێسـتا ئـه وا کاره بایـدا بـێ خراپـى بارودۆخێکـى بـۆ هه رێـم لـه هاوواڵتیـان ده بـوو نه ده بـوو کاره بایـان خوله کێکیـش نیشـتمانى له تـۆڕى ئـه وه ى چونکـه 200 ته نهـا ده درا پێمـان عێـراق مێـگاوات بـوو کـه به شـی پڕۆژه کانـى پـرۆژه و نه خۆشـخانه کان ئـاوو نه ده کردیـن. خزمه تگوزاریه کانـى

بە دەدرێ دامەزراندن فۆرمى ئەمڕۆ لە پەیمانگاکان و زانکۆ دەرچوانى هەرێمى کوردستان، مەحمود عوسمان، سەرۆکى لیژنەى دامەزراندن لە پارێزگاى سلێمانى بە~ ڕاگەیاند ئەمڕۆ فۆرمى دامەزراندن دەدرێ بە دەرچوانى زانکۆ پەیمانگاکان وەک قۆناغى یەکەم لە قۆناغەکانى تردا فۆرمى دامەزراندن دەدەین بە دەرچوانى ئامادەیی و خوار

ئامادەیى«. گەیاند ڕاشـــى عــوســمــان مــەحــمــود بەندییە خــاڵ پێى بە ــدن ــەزران دامبهێنێت بۆ پشتگیریمان هەرکەسێک و دەرچــووە کە پەیمانگا و زانکۆ لە

نمرەکانى نوسرا بێت مۆر و واژۆى پێوە بێت دەرچووى هەر ساڵێک بێت ئێمە

وەریدەگرین.وتیشى دامــەزرانــد لیژنەى سەرۆکى شارى 22لە کردۆتەوە بنکەمان 47سلێمانییە وە 5 بنکەیان بۆ گەرمیانەو ترە قەزاکانى بۆ دەمێنێتەوە ئەوەى بۆ بنکە )11( سلێمانى شــارى لە بنکەشیان )11( و کۆلێژە دەرچوانى

بۆ دەرچوانى پەیمانگایە.ئەوە بۆ هێماى عوسمان مەحمود کرد دواى تەواو بوونى قۆناغى یەکەم قۆناغەکانى تریشمان دەستپێدەکات بۆ دەرچوانى ئامادەیى و خوار ئامادەیى.

ناوبراو وتیشى بۆ ماوەى 10 ڕۆژ فۆڕمى 10رۆژیشدا فۆڕمەکان وەردەگرینەوە.دامەزراندن دابەش دەکەین و لە ماوەى

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

№

№№

د.خاڵس قادر، وتەبێژى وەزارەتى تەندروستى: نەخۆش لە بەشەکانى ترى عێراقەوە ڕوو لە هەرێمى کوردستان دەکەن

وەزارەتــى وتەبێژى ــادر، ق د.خاڵس تایبەتى دیدارێکى لە تەندروستى ~ دا ئاماژە بۆ ئەوە دەکات بەڕێژەیەکى گەورە و وەک ئێستا »تا مەترسیەک سەیر نەخۆشی شێرپەنجە بەڵکو کوردستاندا هەرێمى لە ناکەین و جــارانــە شێوەی بەهەمان هێشتا

ڕێژەکەى زیاد نەبووە«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات »زۆربەى بۆ پێویستن کــە ئــامــێــرانــەى ئــەو لە نەخۆشیەکان دەستنیشانکردنى

کوردستاندا بوونیان هەیە«.وەزارەتــى وتەبێژى ــادر، ق د.خاڵس ڕاگەیاند ~ بە تەندروستى

لیژنەیەک پێکهێنراوە بۆ بەدواداچوونى هۆکارى مردنى ئەو دوو هاواڵتیە، بەاڵم تا ئێستا ئەنجامەکەى ئاشکرا نەکراوە،

دەرزیەکە لێدانى شێوازى بێگومان کاریگەرى هەبووە لەسەر ئەو حاڵەتانە.و ئایدز ڤایرۆسی مەسەلەى وتیشى پەیوەندیەکى هیچ دەرزیە ئەو بوونى

بەم دوو حاڵەتەوە نییە.دەکــات ــەوە ئ بۆ هیما ــادر ق خاڵس وەک گــەورەو بەڕێژەیەکى ئێستا »تا مەترسیەک سەیری نەخۆشی شێرپەنجە بەڵکو کوردستاندا هەرێمى لە ناکەین جــارانــەو شــێــوەی بەهەمان هێشتا

ڕێژەکەى زیاد نەبووە.وتیشى ژمارەیەکى زۆر لە نەخۆشیەکانى ژێرپەنجە لە بەشەکانى ترى عێراقەوە بۆ کوردستان هەرێمى دەکەنە ڕوو دەستنیشان کردن و چارەسەر کردنى

نەخۆشیەکانیان. ل6

تایبەت بە ~

www.jamawarnews.com 2 | ساڵی 32 | ژماره 709 | 2012/07/10 | سێشەممەهەواڵ و ڕاپۆرت

محەمـەدى بەڕێـز 2012/7/3 ڕۆژی حاجـى مەحمود لـە گوندى گوڵەخانەى بـە چاویکـەوت شـارەزوور دەڤـەرى بەڕێزان دکتۆر هێربەر شماش سەرۆکى پێشـووى شـارەوانى هانۆڤەرى ئەلمانیا شـارەوانى سـەرۆکى کەریـم خـدر و هەڵەبجە و لوقمان عەبدولقادر سەرۆکى لـە هەڵەبجـە. قوربانیانـى کۆمەڵـەى حاجـى محەمـەدى بەڕێـز دیدارێکـدا سـەر خسـتە تیشـکى مەحمـود عێـراق پێشـهاتەکانى ڕووداوو دوایـن و هەرێمـى کوردسـتان و ئـەو کێشـەو لەنێـوان کـە شـیکردەوە ناکۆکیانـەى ئـاراوە، هاتۆتـە سیاسـییەکان الیەنـە هەمووالیـەک زانـى بەپێویسـتى بەگفتوگـۆى برایانـەو دوور کەوتنەوە لە یەکتر تۆمەتبارکردن و بە پشت بەستن

بە دەسـتوورو ڕێککەوتنەکان کێشەکان چارەسـەر بکـەن و ژیانێکـى شایسـتە دەسـتەبەر هاواڵتیـان تـەواوى بـۆ بکـەن. لـە بەشـێکى تـرى دیدارەکـەدا کیمیابارانـى بـە ئامـاژەى بەڕێـزى و نەهامەتـى ئـەو شـارى هەڵەبجـەو زوڵـم و سـتەمە کـرد کـە لەسـەردەمى بەعسـى ڕوخاودا ڕووبەڕووى هاواڵتیانى هەڵەبجـە بۆتەوەو ڕایگەیاند: پێویسـتە الیەنـە سیاسـییەکانى عێـراق هەرگیـز ئەو نەهامەتیانە لەبیر نەکەن کەلەسـەر دەسـتى حزبـى بەعـس ڕووبـەڕووى ئەم میللەتە کرایەوەو سـەدان هەزار کەسـى لەناوبردو هیواى خواسـت هەموو الیەک کارەسـاتى هەڵەبجـە بکەنـە دەرسـێک بـۆ پێکـەوە ژیـان. هەروەهـا ئامـاژەى بـە هەمـوو ئـەو هەواڵنـە کـرد کـە لـە

پێنـاو خزمەتکردنـى شـارى هەڵەبجـە حکومەتـى زانـى بەپێویسـتى نـراوە، هەنگاوەکانیـان کوردسـتان هەرێمـى خێراتـرو باشـتر بکـەن بـۆ خزمەتکردن بـە تـەواوى دانیشـتوانى ئـەو ناوچەیـە. حاجـى محەمـەدى بەڕێـز هـاوکات مەحمـود ڕۆڵـى واڵتـان و لـە ناویانـدا نرخانـد بـەرز ئەڵمانیـاى واڵتـى بەرامبـەر بـە داکۆکـى کـردن لـە مافـە هەوڵـدان بەتایبـەت کـوردو ڕەواکانـى بۆ بە جینۆسـاید ناسـاندنى کارەسـاتى

هەڵەبجـە. کیمیابارانـى لـە الیـەن خۆیانـەوە وەفـدى میـوان بەسـەردانەکەیان خۆیـان خۆشـحاڵى دەربـڕى و داوایـان لـە بەڕیز محەمەدى حاجـى مەحمـود کـرد هاوکاریـان بێـت بـە مەبەسـتى ئەنجامدانـى کۆنفرانسـى لەبەرامبـەردا و هەڵەبجـە بـۆ ئاشـتى مەحمـود حاجـى محەمـەدى بەڕێـز هاوکاریەکـى جـۆرە هەمـوو بەڵینـى کۆنفرانسـەو ئـەو سەرخسـتنى بـۆ خزمـەت کردنـى جەماوەرى کوردسـتان بـە گشـتى و هاوالتیانـى هەڵەبجـە بـە دیـدارەدا لـەو هـەر دەربـڕى. تایبـەت مەحمـود حاجـى محەمـەدى بەڕێـز بەرگـى چوارەمـى کتێبـى ڕۆژ ژمێـرى پێشـمەرگەیەکى پێشکەشـى سـەرۆکى کـردو هانۆڤـەر شـارەوانى پێشـووى ڕێگـەى لـە بتوانێـت هیـواى خواسـت ئـەو کتێبـەوە زانیـارى زیاتـرى لەسـەر دەسـت گەلەکەمـان نوێـى شۆڕشـى

بکەوێـت.

وابڕیاره کۆنفرانسـى ئاینده ى ڕێکخراوى ئاشـتى جیهانـى له هه رێمـى کوردسـتان لـه نووسـینگه ش و بدرێـت ئه نجـام

هه رێمـى کوردسـتان بکاتـه وه .بارزانـى مه سـعود 2012/7/7 ڕۆژی لـه کوردسـتان هه رێمـى سـه رۆکى سـه اڵحه دین پێشـوازیکرد له شـاندێکى بـااڵى ڕێکخراوى ئاشـتى جیهانى که له یـان جیـم کیـن سـه رۆکى ڕێکخراوه کـه ده سـته ى ئه ندامـى دکسـن جـان و سـه رۆکایه تى ڕێکخراوه کـه و ژماره یـه ک له ئه ندامانـى ڕێکخراوه که پێکهاتبوون.ڕێکخـراوى سـه رۆکى ، دیدارێکـدا لـه مه به سـتى لـه جیهانـى ئاشـتى سـه ردانه که ى بـۆ هه رێمـى کوردسـتان ڕێکخراوه کـه کـه ڕایگه یانـد دواو لـه ئاینـده ى کۆنفرانسـى نیـازه بـه ئـه و و ببه سـتێ کوردسـتان هه رێمـى لـه کـه ئه وه یـه بـۆ سه ردانه شـیان ئاماده کارییـه ئـه و ئاشـناى نزیکـه وه و کـراوه کۆنفرانسـه که بـۆ کـه بـن سه رسـامى خۆیشـى نیشاندا سـه باره ت نێـوان برایانـه ى ژیانـى پێکـه وه بـه پێکهاته کانـى هه رێمـى کوردسـتان کـه به رقه راربوونـى بـۆ هه موویـان هـه ر ئاشـتى په یوه ندییه کـى پته ویـان له گه ڵ یه کتـر هه یـه و ئه مه یـش یه کێکـه لـه و بـۆى ڕێکخراوه کـه کـه ئامانجانـه ى

ئه وه شـى هه روه هـا و تێده کۆشـێ ڕاگه یانـد کـه کوردسـتان بۆ ئاشـتیه کى سه رتاسـه رى هه وڵ ده دات که ئه مه یش بـه و ڕێکخراوه که یـه ڕێـزى جێـى چاوێکـى پڕبایه خـه وه ش سـه یرى ئـه م ڕۆڵـه ى ده کـرێ ، هه رێمـى کوردسـتان نموونه یه کـى زۆر باشـه بـۆ بونیادنانـى ژێـر لـه و سـه قامگیر کۆمه ڵگه یه کـى بارزانیـش سـه رۆک سـه رکردایه تى ڕۆڵێکـى به رچاوى گێـراوه له هێنانه دى هه رێمـى لـه سه رتاسـه رى ئاشـتیه کى ئاینـده دا لـه بۆیـه ، کوردسـتاندا ڕێکخراوه کـه ده توانـێ پێکـه وه له گـه ڵ کوردسـتانیش و بـکات کار هه رێـم جیهـان نیشـانى نموونه یـه ک وه کـو بـدات ، نـه ک هـه ر لـه عیـراق به ڵکـو له مه به سـته ش ئـه م بـۆ و ناوچه که شـدا

مه حکه مـى به رنامه یه کـى ڕێکخراوه کـه هه یـه و وه کو ده سـتپێکیش نیازى وایه هه رێمـى لـه خـۆى نووسـینگه یه کى

بکاتـه وه . کوردسـتان بارزانـى سـه رۆک ، به رامبـه ردا لـه هه نگاوه کانـى بـۆ خـۆى پشـتیوانى کوردسـتان هه رێمـى لـه کارکردنیـان کـه خسـته ڕوو ئـه وه ى و دا نیشـان گه لـى کوردسـتان لـه دێـر زه مانـه وه تا ئاشـتیه کى هێنانـه دى هه وڵـى ئێسـتا هه وڵه کانـى و داوه سه رتاسـه رى هاریکاریکردنـى لـه دۆسـتانمان لـه جـا ڕێـزه جێـى میلله ته که مـان هه مـوو بـه و بێـت بوارێکـدا هـه ر ده ده یـن هـه وڵ توانایه کیشـمانه وه ئـه و وه زعـه ى کـه ئه مـرۆ لـه هه رێمـى کوردسـتاندا هه یه به ره و پێشـى ببه ین.

ڕاگه یاندنـى و چاپه مه نـى ناوه نـدى باڵـى گـه ل پاراسـتنى هێزه کانـى لـه ڕاگه یه ندراوێکـدا سـه ربازى په که کـه شـه ڕو برینداره کانـى کـوژراوو ژمـاره ى پێکدادانه کانـى مانگـى حوزه یرانى نێوان گه ریالکانیان و سـوپاى تورکیاى ئاشکرا

کـرد.به پێـى ئـه و ڕاگه یه نـدراوه کـه وێنه یه کى کەتـووه ، ~ دەسـتی )هه په گـه ( ڕایده گه یه نێـت، که له شـه ڕى سـه ربازانى و گه ریالکانیـان نێـوان سـوپاى تورکیـا لـه مانگـى حوزه یرانـدا 249 سـه ربازى تورکیا کوژراون و 160ى تریـش برینـدار بـوون، لـه به رامبه ریشـدا

داوه . له ده سـت ژیانیـان گه ریـال 24هـه ر لـه و ئامـاره دا خسـتنه خـواره وه ى 5 فڕۆکـه ى جـۆرى سکۆرسـکى له الیـه ن

خراوه تـه روو. په که کـه گه ریالکانـى له ئێسـتادا شـه ڕو پێکدادانه کانـى نێـوان

په که کـه گه ریالکانـى تورکیـاو سـوپاى به خـۆوه گـه وره ى فراوانبوونێکـى بینیـوه ، ئـه وه ش هاوکاتـه له گـه ڵ ئـه و پرسـى چاره سـه رى بـۆ بانگه شـانه ى

ده کرێـت. تورکیـا لـه کـورد

یه کـه ی دابینکردنـی به مه به سـتی ناوخـۆ، هێزه کانـی بـۆ نیشـته جێبوون تایبـه ت فۆڕمـی ناوخـۆ وه زاره تـی یه کـه م قۆناغـی وه ک و ئامـاده ده کات 10هـه زار یه کـه لـه سـه رجه م پارێـزگاکان و ئیـداره ی گه رمیـان و سـۆران دروسـت

ده کات.به ڕێوه بـه ری خه یالنـی عه بـدواڵ لیـوا ڕایگه یانـد: هه رێـم پۆلیسـی گشـتی شـێوازێک هه وڵده ده یـن ماوه یه کـه یه کـه ی دروسـتکردنی بـۆ بدۆزینـه وه نیشـته جێبوون بۆ سـه رجه م ئه و هێزانه ی هه رێمـن. ناوخـۆی وه زاره تـی بـه سـه ر

لیـوا عه بـدواڵ وتـی: »بـۆ ئـه و مه به سـته سـه ره تا فۆڕمێکمـان به سـه ر ئـه و هێزاندا دابه شـکردووه بـۆ ئه نجامدانـی ڕووپێوێـک

و زانینـی ژمـاره و ئاسـتی بژێوییـان«.وتیشـی: »دوای ته واوبوونـی ڕووپێـوه کان وه زاره تـی ناوخـۆ شـێوازێک ده ستنیشـان ده کات بـۆ دروسـتکردنی ئـه و یه کانـه«، چه نـد له گـه ڵ کـه ئاشکراشـیکرد ئه نجـام ڕێکه وتـن کۆمپانیایـه ک مه رجـه کان و ورده کاری دواتـر ده ده ن،

باڵوده که ینـه وه .هه رێـم پۆلیسـی گشـتی به ڕێوه بـه ری ئه وه شـی خسـته ڕوو که »له به رنامه شـمان

دایـه وه ک قۆناغـی یه کـه م 10هـه زار یه که ئیـداره ی و هه رێـم پارێزگاکانـی لـه بکه یـن«. دروسـت سـۆران و گه رمیـان

ئه گه رچـی به وه شـکرد: ئامـاژه ی کۆمپانیایـه ک چه نـد ڕابـردوو له مـاوه ی هاتنـه پێشـه وه بـۆ دروسـتکردنی یه که ی نیشـته جێبوون، به اڵم شـێوازی پێشینه و قیستی مانگانه بۆ پۆلیس زۆر بوو، بۆیه چونکـه نه کـردن، له گـه ڵ ڕێکه وتنمـان دروسـتکردنی له کاتـی ده مانـه وێ ئێمـه و کـه م پێشـینه یه کی بـه یه کانـه ئـه و مانگانه یه کـی بێـت و کاریگـه ری نه بێـت

ژیانیـان. بژێـوی له سـه ر

ڕۆژی 2012/7/8 لـە کۆبوونەوەیەکـدا لەگـەڵ ئەنجوومەنـى دادوەریـى هەرێمى کوردسـتان نێچیرڤان بارزانى سـەرۆکى حکومەتى هەرێمى کوردستان ڕایگەیاند: هیـچ لـە نابێـت شـێوەیەک بەهیـچ الیەنێکـەوە دەسـت بخرێتـە کاروبـارى دادوەرییـەوە. دەسـەاڵتى و دادگاکان لـە کۆبوونەوەکـەدا کە هـەردوو وەزیرى هەرێمـى حکومەتـى ناوخـۆى و داد کوردسـتان و سـەرۆکى داواکارى گشتى بارزانـى نێچیرڤـان بـوون، ئامـادەى ڕەوشـى دڵنیاییـەوە ڕایگەیاند:»بـە هەرێمـى لـە دادگاکان و دادوەرى کوردسـتان پێویسـتى بـە پێداچوونەوە بـۆ کۆبوونەوەیەشـمان ئـەم و هەیـە ئەوەیـە چۆن بتوانیـن دەزگاى دادوەرى بێالیـەن و ڕێکوپێـک شـێوەیەک بـە ڕێـزى مایـەى ببێتـە کـە بکەیـن کارا بارزانـى نێچیرڤـان الیـەک«. هەمـوو وتیشـى:»بەوپەڕى جددیەتـەوە کار بـۆ پشـتگیریى دەسەاڵتى دادوەرى دەکەین دادوەریـى دەسـەاڵتێکى دەبێـت و بێالیـەن و دوور لـە هـەر کاریگەرییەکى

سیاسـى لە هەرێمى کوردستان هەبێت، بـە هیـچ شـێوەیەکیش نابـێ لـە هیـچ الیەنێکـەوە دەسـت بخرێتـە کاروبـارى دادوەرییـەوە، دەسـەاڵتى و دادگاکان واڵتێـک هـەر بنەمـاى چونکـە سـەروەریى یاسا و ڕێکوپێکى دادگاکان لـە و دەسـەاڵتى دادوەرى یـە«. هـەر کۆبوونەوەکەدا، سـەرۆکى حکوومەتى پشـتگیریى کوردسـتان هەرێمـى حکوومەتـى لە کردنـەوەى پەیمانگەى و کوردسـتان هەرێمـى لـە دادوەرى دادوەرى یاسـاى هەموارکردنـەوەى لەسـەر ڕەزامەندیشـى و دەربـڕى

ئەنجوومەنـى داواکارییەکـى چەنـد کوردسـتان هەرێمـى دادوەریـى بینـاى دروسـتکردنى وەک نیشـاندا، بینـاى و دادوەرى ئەنجوومەنـى گەرمیـان، لـە پێداچوونـەوە دادگاى ئامێـدى و سـۆران پیرەمەگـروون، دامەزراندنـى کارمەنـد و فەرمانبـەرى پێویسـت بـۆ ئەم دادگایانـە. هەروەها بڕیـار درا ڕێکخەرێـک بـۆ پەیوەندیـى ئەنجوومەنـى سـەرۆکایەتى نێـوان دادوەریـى ئەنجوومەنـى و وەزیـران دەستنیشـان کودسـتان هەرێمـى

بکرێـت.

بـه بۆنه ی هاتنی مانگـی ڕه مه زانی پیرۆزه وه ، وه زاره تـی ئه وقـاف و کاروبـاری ئایینـی چه ند پێویسـتی بـواری هـه ردوو لـه ڕێنماییه کـی

ئیـداری و شـه رعی باڵوکـرده وه .ئه مه ش ده قی ڕێنماییه کانه :

مانگـی بـۆ ڕێنمایـی ئه وقـاف وه زاره تـی ڕاده گه یه نێـت پیـرۆز ڕه مه زانـی

راگه یاندنی وه زاره تی ئه وقافوه زاره تـی ئه وقـاف وکارو بـاری ئایینـی بـه پیـرۆزه وه مانگـی ڕه مه زانـی هاتنـی بۆنـه ی بـواری هـه ردوو لـه ڕێنماییـه ک چه نـد پێویسـتی ئیـداری و شـه رعی باڵوده کاتـه وه

خـواره وه : شـێوه یه ی بـه م رێنمایه ئیداریه کانی تایبه ت به مانگی

ڕه مه زانی پیرۆزڕه مـه زان مانگـی حورمه تـی و ڕێـز له بـه ر وه زاره تـی ئه وقـاف بـه پێویسـتی ده زانی ئه م

ڕێنماییـه ی خـواره وه ده ربـکات:گازینۆیـه ک و چێشـتخانه یه ک هیـچ .1ئیـداری یه کـه ی به رپرسـی مۆڵه تـی به بـێ مۆڵـه ت پـاش و نه کرێتـه وه سـنوره که ی بـه بکرێـت ڕووپـۆش پێویسـته وه رگرتنـی

گونجـاو. شـێوه یه کی لـه پیـرۆز ڕه مه زانـی مانگـی به درێژایـی .2دامـوده زگا فه رمییه کان خـواردن و خواردنه وه

پێشـکه ش نه کرێـت.3. له سـه رجه م بـازاڕ و شـوێنه گشـتییه کان

خـواردن و خواردنـه وه ی ئاشـکرا نه بێـت.مـه ی فرۆشـتنی شـوێنه کانی پێویسـته .4به هه مـوو جۆره کانییـه وه له مانگـی ڕه مه زانی

پیـرۆز قه ده غـه بکرێـت.5. گشـت که ناڵه کانـی ڕاگه یانـدن لـه هه رێمی کوردسـتان پێویسـته تایبه تمه ندی و پیرۆزی ئـه م مانگـه بپارێـزن وه شـتێک باڵونه که نـه وه

کـه له گـه ڵ پیرۆزی ئـه م مانگـه نه گونجێت.په یوه ندیـداره کان الیه نـه داواکاریـن .6سه رپه رشـتی و به دواداچوونی جێبه جێکردنی

ئـه م خااڵنـه ی خـواره وه بکـه ن.و مزگـه وت بـه تایبـه ت ڕێنمایـی .7مامۆسـتایانی ئایینـی لـه وه زاره تـی ئه وقـاف ده رچـووه پێویسـته هـاوکاری جێبه جێبوونـی

بدرێـت. ناوه رۆکـی بـه م تایبـه ت مه راسـیمه کی هـه ر .8و قـه زا و پارێـزگا گشـت لـه بێـت یـاده ناحییه کانـدا نوێنـه ری وه زاره تـی ئه وقاف یان به شـداری ئه وقـاف به ێوه به رایه تییه کانـی

ده کـه ن. تێـدا 9. ئه م خااڵنه ی سـه ره وه په سـندکران له الی

وه زیـری ئه وقـاف و کاروباری ئایینی.

خاڵه کانـی ڕێنماییـه شـه رعییه کانی پێویسـت

مانگـی چاالکییه کانـی ڕه چاوکـردن بـۆ کۆچـی )1433(ی سـاڵی پیـرۆز ڕه مه زانـی

زایینـی{ )2012(

ئیمسـاکییه ی به ناوه ڕۆکـی پابه ندبـوون )1ئه وقاف وه ک سـااڵنی ڕابردوو ئه نجام بدرێت.2( وه عزه کانـی پـاش عه سـر کاته کانـی چـڕو پڕبـن و گونجاوبـن بـۆ ئه وه ی هاواڵتی سـودی

لێببینێ.ته نهـا ته راویـح و نوێـژه کان مه راسـیمی )3میکرۆفۆنـی نـاو مزگـه وت بـه کار ده هێنرێـت

هه ینـی. ڕۆژانـی له نوێـژی جگـه لـه ئیمسـاک پێـش و پارشـێو که بـاری )4کاتـی شـه وانی ڕه مـه زان بۆمـاوه ی دیاریکـراو

. بێت5( پـاش بانگـی عیشـا میکرۆفۆنـی ده ره وه ی مزگـه وت داده خرێـت تاکاتی ده سـت پێکردنی

پارشـێو. که باری 6( شـه وانی )لیلـه القـدر( لـه 20 ی کۆتایـی مانگـی ڕه مـه زان ڕێـگا ده درێـت مزگه وتـه کان بـه چۆنیه تـی له گـه ڵ گرنگیـدان بکرێنـه وه .

زیندوکردنـه وه ی ئـه م یـاده پیـرۆزه .7( ته نهـا ئیمـام و خه تیـب یـان ئیمـام بـۆی هه یـه وه عـز و پێـش نوێـژ و ته راویـح بـکات وه غه یـری منتسـبی مزگـه وت بـۆی نییه هیچ لـه بدات.جگـه ئه نجـام چاالکییـه ک جـۆره

حااڵتـی پێویسـت کـه بـه پـرس و ڕای ئـه م . بێت

پیـرۆزه کارێکـی زیکـر یـان مه ولـود )8نـاو مزگه وته کانـه و بـه خه ڵکـی په یوه نـده پێویسـت نـاکات بدرێتـه بڵندگـۆی ده ره وه .9( ئـه م ڕێنماییانه ی سـه ره وه له سه رتاسـه ری ده کرێـت به جـێ جـێ کوردسـتان هه رێمـی

به بـێ جیـاوازی.بـۆ پێویسـت ڕێنمایـی ده رکردنـی )10حورمه تـی ڕاگرتنـی چۆنیه تـی و هاواڵتیـان

پیـرۆز. ڕه مه زانـی مانگـی 11( به دواداچونی بینینی مانگ بۆ دیارکردنی

ڕۆژی یه که مـی مانگـی ڕه مه زانی پیرۆز.چه ند خاڵکی تایبه به به ڕێوه به رایه تییه کانی

ئه وقافڕه چاوکـردن بـۆ پێویسـت }خاڵه کانـی چاالکییـه کای مانگـی ڕه مه زانـی پیرۆز سـاڵی

زایینـی{ )2012( کۆچـی )1433(ی ئیمسـاکییه ی به ناوه رۆکـی پابه ندبـوون )10ئه وقاف وه ک سـااڵنی ڕابردوو ئه نجام بدرێت.کاته کانـی عه سـر پـاش وه عزه کانـی )11چـڕو پڕبـن و گونجاوبـن بـۆ ئـه وه ی هاواڵتیان

لێببینـێ. سـوودی وتـارو لـه به رێـزه کان وتاربێـژه )12وه عزه کانیانـدا بـاس لـه هاندانـی بـازرگان و شـتومه ک فرۆشـه کان بکـه ن بـۆ ئـه وه ی لـه م مانگـه پیـرۆزه نرخـی شـت و مـه ک و کااڵکان هـه رزان بکرێـت و زیـاده ره وی و ئیسـتیغالل نه کرێـن چونکـه مانگـی ڕه حمـه ت و به زه ییه .مزگـه وت نـاو میکرۆفۆنـی ته نهـا )13به کارده هێنرێـت بـۆ مه راسـیمی نوێـژه کان و

هه ینـی. ڕۆژانـی له نوێـژی جگـه ته راویـح 14( که بـاری پارشـێو وه پێـش ئیمسـاک لـه کاتـی شـه وانی ڕه مـه زان بۆمـاوه ی دیاریکـراو بێـت وه هـه وڵ بدرێـت یه کبخرێـت له گشـت ده ڤه ره کانـدا به پێـی ناوچـه ی جوگرافـی تـا

په رته وازه یـی و پشـێوی دروسـت نـه کات.15( پـاش بانگی عیشـا میکرۆفۆنی ده ره وه ی مزگـه وت داده خرێـت تاکاتی ده سـت پێکردنی

که باری پارشـێو.16( شـه وانی )لیلـه القـدر( لـه 20 ی کۆتایـی مانگـی ڕه مـه زان ڕێـگا ده درێـت مزگه وتـه کان به چۆنیه تـی گرنگیـدان له گـه ڵ بکرێنـه وه .

زیندووکردنـه وه ی ئـه م یـاده پیـرۆزه .17( ته نهـا ئیمـام یـان ئیمـام و خه تیـب بۆی هه یـه وه عـز وپێـش نوێـژو ته راویـح بـکات وه غه یـری منتسـبی مزگـه وت بـۆی نییـه هیـچ لـه بدات.جگـه ئه نجـام چاالکییـه ک جـۆره ئیـداره ی پرسـی بـه کـه پێویسـت حااڵتـی

ئه وقـاف بێـت .پیـرۆزه کارێکـی زیکـر یـان مه ولـود )18نـاو مزگه وته کانـه و بـه خه ڵکـی په یوه نـده پێویسـت نـاکات بدرێتـه بڵندگـۆی ده ره وه .19( ئه م ڕێنماییانه ی سـه ره وه له سه رتاسه ری ده کرێـت به جـێ جـێ کوردسـتان هه رێمـی

به بـێ جیـاوازی.بـۆ پێویسـت ڕێنمایـی ده رکردنـی )10حورمه تـی ڕاگرتنـی چۆنیه تـی و هاواڵتیـان

پیـرۆز. ڕه مه زانـی مانگـی بـۆ مانـگ بینینـی به دواداچوونـی )11دیارکردنـی ڕۆژی یه که مـی مانگـی ڕه مه زانـی

پیـرۆز.

12( تۆمارکردنـی وتـاری ئایینـی پێویسـت بۆ وه عزی ئێواران و پارشـێو به ته نسـیق له گه ڵ به رێوه به راتییه کانـی ئه وقـاف و ڕه چاوکردنـی

دابه شکردنی جوگرافی.پێویسـت )امسـاکیه (ی چاپکردنـی )13به رێوه به راتییـه کان بـۆ دابه شـکردنی و له هـه ر کات جیـاوازی ڕه چاوکردنـی و

وه پارێزگایـه ک ئیفادکردنـی چه نـد فه رمانبه رێکـی پێویسـت

بـۆ تۆمارکردنـی وتاره کان.14( ئه نجامدانـی زنجیـره خوانێـک بـۆ افطار و ئاینـی مامۆسـتایانی کردنـی وده عـوه ت

پێویسـت. به گوێـره ی که سـایه تییه کان 15( ئه نجـام دانـی )3( مێزگـردی شایسـته وناونیشـانی په یوه ندیـدار به ئایـن و مانگـی مامۆسـتایانی به شـداریی بـه ڕه مـه زان

شایسـته .دره خسـته ی و خه رجـی تقدیرکردنـی )16بڕگانـه ی ئـه و ناوه رۆکـی بـۆ پێویسـت

سـه ره وه .17( نوسـینی چه ندیـن دروشـمی پێویسـت کـه گوزارشـت لـه م مانگـه پیـرۆزه بکـه ن له

به رێوه به رایه تییـه کان. و وه زاره ت 18( پێویسـته ئـه م ڕێنماییانـه بگاتـه الی گشـت که نـاڵ و میدیـاکان بـۆ پابه ندبـوون

بـه م ڕێنماییانـه .19( بانگه کان له مانگی پیروزی ڕه مه زان

لیژنه ی بااڵیچاالکییه کانی مانگی ڕه مه زان1433ک

بەڕێز محەمەدى حاجى مەحمود چاویکەوت بە سەرۆکى پێشووى شارەوانى هانۆڤەرو ڕۆژ ژمێرى پێشمەرگەیەکى پێشکەشکرد

ڕێکخراوى ئاشتى جیهانى نووسینگه له هه رێمى کوردستان ده کاته وه

ته نها له مانگى ڕابردوودا 249 سه ربازى تورک له الیه ن په که که وه کوژراون

وه زاره تی ناوخۆ یه که ی نیشته جێبوون بۆ کارمه نده کانی دروستده کات

نێچیرڤان بارزانى:پێویسته دادگاکان سەربەخۆ بن

ڕێنماییه کانی وه زاره تی ئه وقاف بۆ مانگی ڕه مه زان

№

№№

www.jamawarnews.com3 | 32 سێشەممە | 2012/07/10 | ژماره 709 | ساڵی

دیدار

ئەندامى ئەلنائیلى، عەبدولئیال لە عــێــراق نوێنەرانى ئەنجومەنى دیدارێکى لە یاسا دەوڵەتى لیستى بــەوە ئــامــاژە ~ تایبەتى تایبەتى بە دەکات »لیستى عێراقیەو ویستیان لیستە ئەو سەرکردەکانى کاتێک بەرن لەبار سیاسی پرۆسەى دەرەوەى بردە خۆى ئەجنداکانى کە

عێراق«.ناوبرا هێما بۆ ئەوە دەکات »داواکردنى باشترین وەخــت پێش هەڵبژاردنى خۆى بڕیارى گەل دەبێت چارەسەر دەدات وئەو کوتلەیە بەرپرسیار دەکات کە زۆرینە دەهێنێت بۆ خزمەت کردن

و ئاوەدان کردنەوە«.

نیشتمانى هاوپەیمانى ئێستادا *لە سەرگەرمى چاکسازیە ئەو چاکسازیانە و قورسە کاتێکدا لە دەکرێت چۆن

کاتى زۆرى دەوێت؟ هاوپەیمانى نیشتیمانى و هەموو ئەو

هاوپەیمانێتیەدا لەو کە الیەنانەى کۆبوونەوەتەوە خوازیارن و جەختیش پێویستە کە دەکەنەوە ئەوە لەسەر ناوەندەکانى هەموو لە چاکسازى حکومەتى عێراقیدا بکرێت نەک تەنها لە حکومەتدا واتە لە بوارى جێبەجێ کردن و یاسادانان و تەنانەت لە بوارى لە چاکسازیانەش ئەم دادوەریــشــدا دەکرێن، مەرجێکەوە چەند ڕێگەى پێویستە ــە مــەرجــان لـــەو یــەکــێــک لە سیاسیانەى ئەوکوتلە هــەمــوو بە بن پابەند بــەشــدارن حکومەتدا جێبەجێکردنى ئەو چاکسازیانەوە بەو پێیەى حکومەت حکومەتى شەراکەتى ناو الیەنەکانى هەموو نیشتیمانیەو جێبەجێکردنى لە بەرپرسن حکومەت دووەم مــەرجــى چاکسازیانە، ــەو ئیاسا پــەرلــەمــان لــەســەر پێویستە یاسایانەوە لە ڕێگاى ئەو دەربکات و جێبەجێ ــە ــرۆژان پ ــەو ئ بتوانرێت بکرێت کە خزمەت بە خەڵک دەکات. ــەردوو ه کــە ئــەوەیــە تــر مەرجێکى جێبەجێکردن و ــەاڵت دەسـ الیــەنــى بەو بن دادوەرى دەسەاڵتى هاوکارى ئەمڕۆ دادوەرى دەســەاڵتــى پێیەى نابێت و سەربەخۆیە دەسەاڵتێکى دەســت و ژێــرکــاریــگــەرى بکەوێتە تێوەردانى هیچ کام لەو الیەنانەوە ئەو کارەکانى دادوەرى دەسەاڵتى کاتەى خۆى وەکو پێویست ڕادەپەڕێنێت ئەو چاکسازیانەى کە هاوپەیمانى نیشتمانى کوتلە لەگەڵ و پێکردووە دەستى ڕاوێژو گفتوگۆى سیاسیەکانى تریشدا پەسەند مەبەستى بە دەکات لەسەر جێبەجێ زوتــرە هەرچی و کردنى کردنیان هەروەها دەست پێشخەرى و تاڵەبانى جەالل بەڕێز پێشنیارەکانى

چاکسازیەى ئەو بۆ بنەمایەک دەبنە دەیخاتە نیشتمانى هاوپەیمانى کە

ڕوو.دەگاتە چاکسازیانە ــەو ئ ئایا *یان دەستوور کردنى هەموار ئاستى دەرکــردنــى چەند ڕێــگــەى لــە تەنها یاسایەکى نوێ و چەند گۆڕانکاریەکى

ترەوە دەبێت؟

بەپەلەو چاکسازى چاکسازیانە ئەو دەگرێت لەخۆ درێژخایەن چاکسازى کە ئــەوانــەن بەپەلەکان چاکسازیە کــراویــان دیـــارى کارێکى پێویستە بکرێن جێبەجێ بکرێت ــارى دی بۆ ئەمنیەکان وەزارەتــە کێشەى وەکــو پەیوەندى و هەولێر ڕێکەوتنەکانى و حکومەتى ناوەندو حکومەتى نێوان هەرێم و گرێبەستیە نەوتیەکان کە لە ئیستادا حکومەتى هەرێمى کوردستان کۆمپانیاى هەندێ لەگەڵ گرێبەستى ــدى ــەن ڕەزام بەبێ ــردووە کـ ــەوتــدا نبۆمان پێویستە ناوەند حکومەتى گرێبەستانە ئــەو کە بێتەوە ڕوون دەستوورى و یاسایى ئەگەر یاسایین

ئەگەر ڕابگیرێن پێویستە نــەبــوون لەگەڵدەستووردا گونجاو بوو پێویستە بکر لەسەر کاریان و بن بـــەردەوام پێویستە کیشانەش جــۆرە ئەم ێت بکرێت دیارى بۆ سەقفێکى زەمەنیان بکرێت. تیادا چاکسازیان ئەوەى بۆ هــەنــدێــک چــاکــســازیــش چــاکــســازى کردنەوەى هەموار وەکو درێژخایەنن هەندێک لە کەموکوڕى کە دەستوور پێویستە هەیەو دەستووردا ماددەى لەسەر ڕێکبکەون سیاسیەکان کوتلە کە پێیەى بــەو هەموارکردنەوەیان دەستوور کردنەوەى هەموار لیژنەى هەیە وە لە قۆناغى پێشوودا دەستیان ــردووە و ــەو هــەمــوار کــردنــەوانــە کـ بکارەکانیان لە بن بەردەوام پێویستە کردنەوەى هەموار بە هێنان کۆتا بۆ هەموار ئــەو کاتەش ئــەو دەســتــوور گەلى ڕاى ــەردەم بـ بخرێتە کــردنــە عێراق و ڕاپرسی بۆ بکرێت و دواتر لە

پەرلەماندا دەنگى لەسەر بدرێت. دانانى مەرج و کاتى دیارى کراو بۆ چاکسازى کردنەکان بەڕای ئێمە ڕاست نین ئەوەش ئەو گرفتەیە کە الیەنگرانى

لێسەندنەوەى متمانە لە کۆبووەوەکانى هەولێر و نەجەف تێی کەوتن و کاتى و حکومەت بۆ دانــا کراویان دیــارى ئەوەش زیانى بەوان گەیاند، هەروەها ــاوەى م لــە ناتوانێت حکومەتیش مانگێک یان هەفتەیەکدا ئەنجامى بدات ویستیان پێ چاکسازیانە ئەو بەڵکو بە کاتێکى درێژخایەن هەیە کە کوتلە ڕێکبکەون ــەســەرى ل سیاسیەکان نەیتوانى حکومەت ئەگەر ئەوکاتە و بکات چاکسازیەکان ماوەیەدا لەو زانرا بە کەمتەرخەم الیەنى حکومەت پێویستە ئەو الیەنانەى کە کەمتەرخەم بکەین، دیارى کەمتەرخەمیەکە بووە ئەگەر کەمتەرخەیەکە لەبوارى خزمەت

وەزیرەکانى پێویستە بوو گوزاریدا بەرپرس خــزمــەگــوزراى بە تایبەت بکرێن ئەگەر لە بوارى ئەمننیشدا بوو ناوخۆو و بەرگرى وەزیرى پێویستە لێکۆڵینەوەیان نیشتمانى ئاسایشى بۆ شێوە بەهەمان بکرێت لەگەڵدا ئەگەر ئێمە بەاڵم تریش، بوارەکانى سەر بخرێتە بەرپرسیارێتیەکە هەموو حکومەت تەنها ئەو تاوانبار بکەین بە کەمتەرخەمى ئەوە هەرگیز بە پێوەرى لەبەرچاو ڕاستەقینە و دەستوورى حکومەتى حکومەت چونکە ناگیرێ هــەمــوو نیشتمانیەو ــى ــەت ــەراک ش

الیەنەکان بەشدارن تیایدا.هاوپەیمانى و وەزیـــران ســەرۆک *هەڵبژاردنى هــەڕەشــەى نیشتمانى حکومەتى ڕاگەیاندنى و پێشوەخت لەناو بۆچی دەکەن سیاسی زۆرینەى کاتێکدا لە ناکەن ئەوە پەرلەماندا کە هاوپەیمانى نیشتمانى گەورەترین

کوتلەى ناو پەرلەمانە؟هاوپەیمانى ئەمڕۆ دەیڵێم بەڕاشکاوى لەدواى کۆتایی هاتنى نیشتمانى هەر دەیتوانى پێشووەوە هەڵبژاردنەکانى بە سیاسی زۆریــنــەى حکومەتى سیاسی کوتلەى بچوکترین هاوکارى بەاڵم بکات، دروســت پەرلەمان ناو ئێمە ویستمان ئەو حکومەتەى دروست شــەراکــەتــى حکومەتێکى ــت ــێ دەبکوتلەکان سەرجەم و بێت نیشتمانى یەکەوە بە بتوانین تیایدا بن بەشدار خزمەتگوزارى خێراترین و زۆرترین و ویست ئەمە هاواڵتیان بگەیەنینە هاوپەیمانى لە بوو ئێمە ستراتیژى هەندێک بەداخەوە بەاڵم نیشتمانى، لە ــدارن ــەش ب خۆشیان کــە کوتلە حــکــومــەتــدا ویــســتــیــان کــارەکــانــى حکومەت دووچارى ئیفلیج بون بکەن ڕاشکاوانە عێراقیە لیستى وەکــو و تایبەتى بە عێراقیەو لیستى دەیڵێم ویستیان لیستە ئەو سەرکردەکانى کاتێک بەرن لەبار سیاسی پرۆسەى دەرەوەى بردە ئەجنداکانى خۆى کە عێراق و نەیتوانى ڕاستگۆیانە لەگەڵ هۆکار ئەمە بڕوات خۆیدا ئەرکەکانى نیشتمانى هاوپەیمانى ئەوەى بۆ بوو بیر لە پێکهێنانى حکومەتى زۆرینەى ــەوە ئــێــســتــاش کە ــات ــک ســیــاســی بحکومەت کــە دەڵــێــن سیاسیەکان خزمەت ــە ل ــووە ــەب ن ــوو ــەوت ــەرک سئەوان ئەگەر عێراقدا گەلى کردنى

ڕاستگۆن خۆیاندا لێدوانەکانى لە پێویستە بە زورترین کات لە حکومەت هەڵبژاردنى داواى و بکەن پاشەکشە لەمڕۆدا چونکە بکەن، پێشوەخت ســەرچــاوەى نوێنەران ئەنجومەنى حکومەتە، دامــەزرانــدنــى ســەرەکــى حکومەتێکى حکومەت ئەگەر خۆ شکستەکە ئەوا خواردووبوو شکست ئەو ئەگەر پەرلەمان بۆ دەگەڕێتەوە حکومەتێکى هەڵوەشێتەوە حکومەتە حکومەتەش ــەو ئ دادەمــەزرێــت تــر چونکە دەبــێــت، ــواردوو خـ شکست حکومەتێکى شەراکەت دەبێت هەروەها زۆرینە حکومەتێکى ناشتوانرێت دروست بکرێت نە لەالیەن هاوپەیمانى ئەوەمان ئێمە چونکە نیشتمانیەوە ترەوە، الیەناکانى لەالیەن نە ناوێت سیاسی زۆریــنــەى ناتوانن چونکە پێکبهێنن بۆیە داواکردنى هەڵبژاردنى چــارەســەر باشترین وەخـــت پێش دەبێت گەل بڕیارى خۆى دەدات وئەو کوتلەیە بەرپرسیار دەکات کە زۆرینە دەهێنێت بۆ خزمەت کردن و ئاوەدان لە نادەین ڕێگەش هەرگیز کردنەوە جێگرى داهاتودا زۆرینەى حکومەتى چونکە هەبێت، هاوشانێکى هەبێتو حکومەتى جۆرەکانى هەموو ئێمە تاقى نیشتمانیمان ــى ــەت ــەراک شکەمتەرخەم هەموویان و کردۆتەوە بوون لە خزمەت کردنى هاواڵتیان بۆیە زۆرینەى سیاسی پێویستە حکومەتى پەرلەمانیشدا لە و بکەینەوە تاقى بێت چاودێر و هەبێت ئۆپۆزسیۆن

بەسەر کارەکانى حکومەتەوە.* ئایا وەرەقەى چاکسازى گەیشتۆتە الیەنەکانى ترو وەاڵمیان چی بووە؟

هاوپەیمانى سەرۆکى بەیانێکى لە کوتلە ــە ک هــاتــووە نیشتمانیدا و پێشەوە هاتونەتە سیاسیەکان ئەوانیش ئەو خااڵنەى کە هاوپەیمانى ڕێــکــەوتــوون ــەرى ــەس ل نیشتمانى دەخەنە بەردەم کوتلە سیاسیەکان و دەگەڕێننەوە دواکەوتنیشى هۆکارى بۆ نەگەڕانەوەى بەڕێز سەرۆک کۆمار لەالیەن گــەڕایــەوە ئەو کاتێک هەر ــەک وادەی کــۆمــارەوە بەڕێز ســەرۆک نیشتمانى کۆنگرەى بەستنى بــۆ پرسەکان هەموو تیایدا و دادەنرێت دەکرێت لــەســەر گفتوگۆین قسەو هەولێر کۆبونەوەکانى خاڵەکانى و پێشنیارەکانى هەموو و نەجەف و الیەنەکانى تریش لەبەرچاو دەگیرێن.

دلێر مەحمود، بڕیاردەرى لیژنەى کوردستان پەرلەمانى لە ــى دارای ~ تایبەتى دیدارێکى لە ساڵى « ــات دەک ئــەوە بۆ ئاماژە دارایـــى بــە دەســـت عــێــراقــە گەر بیگۆڕێت یان نەیگۆڕێت، سیاسەتى ــە دەســــت حــکــومــەتــى مــالــى بـ

عێراقییە«.ــەوە دەکــات » نــاوبــاو هێما بــۆ ئبکات زیــاد فەرمانبەرێک موچەى بوودجەى بەکار بردن زیاد دەکات«.

لــە دارایــــــــى ــەى ــژنـ ــیـ لـ *وەک

بەدواداچون کوردستان پەرلەمانى دەکەن بۆ سەرفکردنى ئەوپارانە؟

دارایى لیژنەى ئەرکى تەنها ئەوە ناو لیژنەکانى هەموو ئەرکى نیە پرۆژەکان چاودێرى کە پەرلەمانە چۆن پــارانــە ئــەو بزانێ و بکات دەڕوات، کۆێ بۆ و سەرفدەکرێت پەرلەمانى ئەرکى لە یەکێکە ئەوە

کوردستان.داواى ــم ــەرێ ه ــى ــەران ــب ــان ــەرم *فــى دەرمــاڵــەکــانــیــان ــردن ــا ک ــاوت هدەکەن لەگەڵ بە غداد، بەاڵم ئەم هەوڵەکانى جێبەجێنەکراوە بڕیار

ئێوە بۆ ئەو مەبەستە چییە؟

لــیــژنــەیــەکــى ئێستا ــەت ــوم حــکوەزیرەکان و خەڵکى لە پێکهێناوە ئەو بتوانن ــەوەى ئـ بــۆ شـــارەزا هاوتاى کوردستاندا لە دەرمااڵنە ئــەو ئێستا ــەوە ــات ــک ب بــەغــداى خەریکى و دەستبەکارە لیژنەیە دەڵێن ئێمە بەاڵم خۆیەتى، کارى چاو نابێت و هەرێمین حکومەتى کاتیشدا زۆر لە بکەین عێراق لە دەڵێن چاوى لێ ئەکەین، لە هەمان ڕەخنەى بوودجە سەر دێنە کاتدا بــوودجــەى دەڵــێــن و لێدەگیرێت بــوودجــەى و زۆرە بــردن بــەکــار

وەبەرهێنانیش کەمە.لەسەر حسابکرێت ئەوە *دەکرێت

فەرمانبەران؟فەرمانبەر یــەک حسابى لــەســەر یانى بردن بەکار بوودجەى نییە، زیاد فەرمانبەرێک موچەى موچە، زیاد بردن بەکار بوودجەى بکات تەنها ئابوورى ڕێکخستنى دەکات، ئابوورى ڕێکخستنى نییە، بوودجە هەموو بۆ کارە هەلى دۆزینەوەى

یەکێک و چاالکى بازاڕە.کوردستان هەرێمى *فەرمانبەرانى ئــەو داوى نــیــیــە خـــۆیـــان ــى ــاف م

ــە بــکــەن کــە لــە بــەغــداد ــااڵن دەرمهەیە؟

ئەوە لیژنە دەیزانێ و هەموو شوێنک هەرکەسە ــێ ــزان دەی ــک ــێ وەاڵت و هەر هەیە، خۆى دارایــى سیاستى خۆى دارایـــى سیاسەتى واڵتێک

هەیە.ــە ــ ــاڵ ــ دەرم درا ــار ــ ــڕی ــ ب ــەر ــ ــ *گ

فــەرمــانــبــەرانــى هــەریــم زیـــاد کرا لەو ڕۆژەوەى لە بەغداد سەفکراوە

هەریمیش دەگرێتەوە؟ئەوە لیژنە بڕیار دەدات.

ساڵى نــەکــراوەتــەوە لــەوە *بیر دارایى بگۆردرێت بۆ ئەوەى بوودجە

دوانەکەوێت؟

ساڵى دارایى بە دەست عێراقە گەر بیگۆڕێت یان نەیگۆڕێت، سیاسەتى مالى بە دەست حکومەتى عێراقییە.پەرلەمان پشووى 9/1 دواى *لە یاسا پرۆژە گرنگترین دێت کۆتاى

چییە کە کارى لەسەر دەکەن؟ــە گرنگ یــاســایــەک ب یــەکــە ــەر ه

دەزانێ.

عەبدولئیال ئەلنائیلى، ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

پێویستە حکومەتى زۆرینەى سیاسی تاقى بکەینەوە و لە پەرلەمانیشدا ئۆپۆزسیۆن هەبێت

بڕیاردەرى لیژنەى دارایى لە پەرلەمانى کوردستان:

حکومەت لیژنەیەکى پێکهێناوە بۆ ئەوەى دەرماڵەکان لە کوردستاندا هاوتاى بەغدا بکرێن

دیمانە: عومەر عەبدوڵاڵ

دیمانە: ~

№

ئەگەر حکومەت نەیتوانى لەو ماوەیەدا چاکسازیەکان بکات و الیەنى حکومەت بە کەمتەرخەم زانرا پێویستە ئەو الیەنانەى

کە کەمتەرخەم بووە کەمتەرخەمیەکە دیارى بکەین

№

№

هاوپەیمانى نیشتیمانى و هەموو ئەو الیەنانەى کە

لەو هاوپەیمانێتیەدا کۆبوونەوەتەوە

خوازیارن و جەختیش لەسەر ئەوە دەکەنەوە کە پێویستە

چاکسازى لە هەموو ناوەندەکانى

حکومەتى عێراقیدا بکرێت

№

№

ساڵى دارایى بە دەست عێراقە گەر بیگۆڕێت یان نەیگۆڕێت، سیاسەتى مالى بە دەست حکومەتى عێراقییە

№

№

www.jamawarnews.com 4 | ساڵی 32 | ژماره 709 | 2012/07/10 | سێشەممەبیرو ڕا

ــردووى ــ ڕاب مانگى چــەنــد ــاوەی مـو کێشەترین لەپڕ بەیەکێک عێراق ــەدواى ل ــرا دان ــاوە م مەترسیدارترین کە )2003( ساڵى ــازادى ئ پڕۆسەى بەردەوام واڵتەدا لەم سیاسەت تیایدا لەهەڵکشان وداکشانێکى هەستیاردابوو، هاشمى دۆسیەکەى بەهۆى ــەوەش ئلێسەندنەوەى بۆ هــەوڵــدان ــر دوات و ســەرۆک مالیکى ــورى ــەن ل متمانە ئێستا بێت هەرچۆنێک وەزیــــران، تاڕادەیەکى عێراق سیاسى ــى ڕەوشوهەنگاوەکانى هێورتربۆتەوە بــاش لێسەندنەوەى متمانە لەسەرۆک وەزیران بۆ مالیکى بانگهێشتکردنى بۆ گۆڕاوە نوێنەرانى لەئەنجومەنى لێپرسینەوەى ڕۆژێک چەند پێش بێگومان عێراق. کە نیشتیمانى هاوپەیمانى لیستى بەگەورەترین کوتلەى شیعەکان دادەنرێت لەئەنجومەنى نوێنەران، ئاشکرایان کرد کەئێستا ئەوان لەهەوڵ یاخود سەرقاڵى چاکسازین پڕۆژەیەکى ئامادەکردنى دەبێت تــەواو کارەکانى ئــەوەى دواى و دەکرێت کۆمار ســەرۆک ئاڕاستەى دەنێرن پڕۆژەکەیان وێنەیەکى پاشان بکرێتە دەکرێت و تر لیستەکانى بۆ میکانیزمێک بۆ دۆزینەوەى چارەسەرێک عێراق دەربازکردنى و کێشەکان بۆ هەڵبەت تێیکەوتووە، قەیرانەى لەو ئامادەکردنى خودى پڕۆژەکەش لەالیەن چاودێرانى سیاسى چەند لێکدانەوەیەکى جیاوازى بۆکراوە. دیارە بەپێى بەشێک هاوپەیمانى ئامانجى لەبۆچوونەکان پــڕۆژەى لەئامادەکردنى نیشتیمانى خۆیان وەک هــەرچــەنــدە چاکسازى ــەن بۆ دۆزیــنــەوەى ئــامــاژەى بۆ دەکگرفتەکانە، و تەنگژە ــارەســەرى چ

باسکردنى ــرەوە تـ لــەالیــەکــى بـــەاڵم پەیوەندى کاتەوە ــەڕووى ل پڕۆژەکە هەیە بە سووربوون و جەختکردنەوەى نورى کە ــەوەى ئ بۆ لیستێک چەند پەرلەمانتاران بــەردەم بچێتە مالیکى و لێپێچینەوەى لەگەڵدا بکرێت، بۆیە ئێستا ئەو پڕۆژەیە وەک زیاتر لەهەوڵێک مەسەلەى کــە ــەوەى ئـ بــۆ دەچــێــت بانگهێشتکردنەکەى مالیکى دوابخات و هەموو ئەو هەواڵنەشى لەو پێناوەدا دراوە و دەدرێت پەکبخات، لەالیەکى تریشەوە، ئەوەى ئێستا زیاتر وایکردووە کە پرسى لێپرسینەوە لەمالیکى تاڕادەیەکى دیار کشانەوەى ساردبکاتەوە، بەرچاو و ئەلعێراقیە )لیستى لە سەدرە ڕەوتى کوردستانى( لەهاوپەیمانى وبەشێک

کە لەکۆبونەوەکانى )هەولێر ونەجەف( زۆر بەگەرمى تەئکیدى لەوەرگرتنەوەى متمانە لە مالیکى دەکــردەوە، ئەوەش بۆ مالیکى بانگکردنى لەبەهاکانى ئەنجومەنى نوێنەران و دواتر هەوڵەکانى وەرگرتنەوەى متمانە لێى کەمکردۆتەوە، ســەدر نــوێــنــەرى کاتێک بەتایبەت بۆ لەسەردانێکیدا ڕابردوودا لەهەفتەى الى نورى مالیکى، ڕایگەیاند، بەمنزیکانە وەفدێکى دەوڵەتى یاسا سەردانى موقتەدا سەدر دەکات و بەوەش الپەڕەیەکى نوێ سەرکردە هــەردوو لەپەیوەندییەکانى چاودێرانى بەبڕواى هەڵدەدرێتەوە، سیاسى لەدواى ) ئامادەکردنى پڕۆژەى نیشتیمانى هاوپەیمانى چاکسازى سەدر موقتەدا پەشیمانبوونەوەى و

بەهێز ئەگەرى دوو لەبەڵێنەکانى( عێراقدا سیاسى پڕۆسەى لــەبــەردەم ئەگەر یەکەم: ئەوانیش ئــاراوە. دێنە پڕۆژەکە نەیتوانى مەیلى الیەنە سیاسیە وازهێنان بــۆ مالیکى نــەیــارەکــانــى بۆ لەبانگهێشتکردنى لەهەوڵەکانیان بەردەم ئەندامانى ئەنجومەنى نوێنەران ڕابکێشێت، ئەوا دوور نییە لیستەکەى لەحکومەتى یەکەم بەپلەى عەلالوى ئێستا نەکشێتەوە و جارێکى تر وەزیر ئەنجومەنى بایکۆتى پەرلەمانتارانى و ئەنجومەنى سەرۆکایەتى و وەزیــران کشانەوەى بەوەش بکەنەوە، وەزیران زەنگى گەوترین دەبێتە سونەکان، مالیکى، کــارەکــانــى بــۆ مەترسیدار چاکسازى پــڕۆژەى پێناچێت چونکە

پڕۆژەیە کەئەو لەوەى سەرنجدان بە وپڕۆژەیەکى دەستوورە لـــەدەرەوەى تەنیا نــاوەڕۆکــەکــەى ڕەنگە نوێیە، و دابێت ئانیەکان لەمەسەلە خــۆى ئامانجیەتى کە قەیرانەکە تێبپەڕێنێت. الیەنەکان ڕەنگە ئەوەیە ئەگەر دووەم داواى هەموارکردنەوەى بەشێک لەبڕگە وەک بکەن، دەســتــوور خاڵەکانى و سەرکردە لە بەشێک ئێستا ــەوەى ئواى تەنانەت شیعەکانیش سونەکان و بۆ دەچن، سەرچاوەى گرفتەکان خودى دەستوورە، بەاڵم لەو نێوەندەدا دەبێت کوردیش وەک پێکهاتە و کاراکتەرێکى ئەکتیڤى نێو سیستمى سیاسى عێراق، بەوردیەوە، ئاگادارى وەها هەوڵێک بن، لەکێشەکانى ــەوت دەرک وەک چونکە )هاشمى و مالیکى( زۆر هەوڵدرا کە کورد بەهۆى ڕاکێشانیەوە بۆ نێو کێشەکان، نێو سەرکردایەتیەکەیەوە، بخرێتە درز کە بۆیان ــەوت دەرکـ دواى ئــەوەش ئەمجارە بـــەاڵم مــەحــاڵــە، کــارێــکــى دەستوور، هەمواکردنەوەى لەئەگەرى بۆ هەیە ویستێک کە ئاشکرایە، زۆر ئەوەى کورد نەک لەمافەکانیان بێبەش بویسترێت نییە دوور بەڵکو بکەن، سیاسى بەشدارى لەبازنەى کورد کە دەربکرێت و دواجاریش شیعە و سونە بۆیە پێکبهێنن، حکومەتێک خۆیان بریتیە مــاوەتــەوە ئێستا کە ــەوەى ئلەچاوەڕوانیکردنى تەواوبونى کارەکانى هەڵوێستەکانى و چاکسازى پــڕۆژەى وەفــدە ســەردانــى و ــەدر س موقتەدا نەجەف، بۆ یاسایە دەوڵەتى بااڵکەى زامنى دەتوانێت ــارە ک ئــەو چونکە و بدات مالیکى البردن(ى یا )مانەوە بەالیەکدا عێراقیش سیاسى پڕۆسەى

بخات.

پڕۆسەى چاکسازى هاوپەیمانى نیشتیمانىڕێبین حەسەن

ئیبراهیم مەحمود

KaiwanAzad@yahoo.com

ڕۆشنبیر و ڕووناکبیر یان خوێنەوارێکی ئاسایی؟

ڕاگەیاندکارانی و میدیا سااڵنێکە بەشێکی دەرەوەی و نــاوخــۆ لــە ــورد کو )ڕۆشنبیر کــردۆتــە ــان ــوردی ک زۆری ڕووناکبیر و چاودێری سیاسی(، تا ئەوەی و نووسەر و ئەدیب و )هونەر لە جگە و کاسبکار زۆربەی زانکۆ( مامۆستایانی تری توێژەکانی و بازرگان و پیشەوەر ڕووناکبیر و ڕۆشنبیر بوونەتە کۆمەڵگا و گرنگ پرسیاری سیاسی چاودێری و کورد ئەگەر کە ئەوەیە، لێرەدا مێژوویی ئەو هەموو ڕۆشنبیر و ڕووناکبیر و چاودێرە لە ترسمان بۆ ئیتر هەبیت، سیاسیانەی بەهێزبوونی و لەالیەک کــورد نەیارانی کورد دەسەاڵتدارانی و بنەماڵە پێگەی هەبێت؟ یان ئەگەر ئێمەی کورد تەنیا لە لەشکرە ئەو خاوەنی کوردستان هەرێمی ئیتر بین، ڕووناکبیر و ڕ وشنبیر لە زۆرە بکەینە هەرێم دەسەاڵتدارەکانی پارتە بۆ بڕوانین؟ لێیان ترسەوە بە و دێوەزمە خۆ حکومەتی هەرێمی کوردستان چارەکە فەڕەنسا پادشایەتی حکومەتی هێندەی حکومەتە ئـــەو کــەچــی نــیــیــە، بــەهــێــز شااڵوی بەردەم لە نەیتوانی پادشایەتییە فەڕەنسیدا بیرمەندێکی و ڕۆشنبیر چەند لە تەختەکەی دواجــار تا بگرێت، خۆی زەوی لە درا تەممووزی1789ز( )14ی حکومەتی و و گشتی بە کورد خۆ یان هێندەی تایبەتی بە کوردستان هەرێمی کۆماری ئیسالمی ئێران بە درێژایی )33( کەچی نــەبــووە، نەیاری تەمەنی ساڵی دوای ئەو ماوەیە بەهۆی چەند ڕۆشنبیر و ئێستای خوێنەوارەکانییەوە، و ڕووناکبیر لە ڕابردووی بەهێزترە یان دەبێت بپرسین،

کە هەڵەی مێژوویی کورد لە کوێدایە؟دەبێت پرسیارە ــەم ئ وەاڵمـــی بــۆ سەرەتا لەو ووتەیەی کورد خۆیەوە دەست سمێڵ ’’هەموو ووتوویەتی کە پێبکەین، مەرج واتە نییە‘‘. ئاغا هەمزە سوورێک و هونەر و دەست بە کتێب هەموو نییە نووسەر و خوێنەوار و ڕۆنامەنووسێک الی چاودێری و ڕووناکبیر و ڕۆشنبیر کورد، هەر نییە ــەرج م ئــەمــەو بێت. سیاسی کەناڵە شاشەی لە جارێک چەند کەسێک بیستراوەکانەوە و بینراو ڕاگەیاندنە لەو یەکێک ببێتە یەکسەر ــەوت، دەرکـچەمکە گەورانە و یەکێک لەو پێناسانەشی لە دەبێت بەڵکو بسەپێنرێت، بەسەردا بۆ چەمکەکانەوە پێناسەی واقیعیەتی واقیعیەتی کەسەکە بڕوانین، ئەوسا نازناو نموونە، بۆ پاڵی. بخەینە خەسڵەتەکە و ’’ئەو پێناسەیدا لە سادەترین )ڕۆشنبیر( سیاسی بارودۆخێکی هیچ کە کەسەیە، هیچ پاشکۆی نابێتە و پێنابات زەفەری دروستکراو، سیاسی تەوژمێکی و هێز خزمەتی بۆ الیەنگری بە تەنیا بەڵکو دەمێنێتەوە. جیهانبینی و مرۆڤایەتی ئەمەو بە هیچ هێز و الیەنێکیش ناکڕدرێت. خۆیشی ڕاشکاوانەی هەڵوێستی تەنانەت دەخاتەڕوو. ڕووداوەکان سەرجەم لەسەر گەورەیی ڕووداوەکــان بۆ بینیشی ئایندە ئەو دەردەخات‘‘. خۆ ئەگەر لەم پێناسەیە بۆ سەرجەم ئەوانەی الی خۆمان بڕوانین، ئەگەر نەچووبین هەڵەدا بە وایە ئەوا الم دەگمەن بە کــوردا نێو لە کە بڵێین، ئەمەو هەبێت. ڕووناکبیر( و )ڕۆشنبیر بەو کەسە دەڵێن، )چاودێری سیاسی(ش کاروباری چاودێریکردنی کاری ’’تەنیا کە سیاسی بێت و لەو بوارەشیدا تەنیا لقێکی هەڵبژێرێت و کاری تێدا بکات. ئەمەو خۆی نەکات. خەریک تــرەوە کارێکی هیچ بە واتە دەبێت لە یەک الیەنی سیاسیدا قوڵ کاری شاقوڵی یان ستوونی و ببێتەوە یەک کورد بێت پێەیش بەم بکات‘‘. تێدا لە تەنیا چونکە نییە، سیاسی چاودێری هەرێمی ئەزموونی ساڵی )بیست( ماوەی کوردستاندا یەک کەس نابینرێت چاودێری و )ئێران یان )ئێراق( کاروباری واقیعی و عەلەوی و قیبتی و سووننە و شیعە دروزی و ....ـتاد( بێت ، بۆیە الشم وایە لەم بڵێین: ئەگەر نەچووبین، هەڵەدا بە بە دەگمەن گرانەوە داخێکی بە بوارەشدا بۆیە هەبێت، سیاسیمان چاودێرێکی بووە، ئەوە بوارەدا لەم مێژوویی هەڵەی لێپرسینەوەیەک هیچ بێ و کوێرانە کە نازناو و خەسڵەتی سەیر و سەمەرەمان بە کەسانێک داوە، کە بە هیچ شێوەیەک )نە چاودێری و ڕووناکبیر نە بوون ڕۆشنبیر زۆرم حورمەتی لەگەڵ بەڵکو سیاسی(! ڕۆژنامەنووس تەنیا بۆیان وەک )مرۆڤ(، بوون. سادە خوێنەوارێکی و نووسەر و نادیدەی نابێت و ڕاستییەکە ــەوەش ئ

بگرین.

د. کەیوان ئازاد

№

مـاوەى چەنـد مانگێکـە قەیرانەکانـى نێـوان ) بەغـداد و هەولێـر ( قوڵتـر دەبێتـەوە، لێدوانـە تونـد و زبرەکانـى خەریکـە هـەردووال، بەرپرسـانى خۆیـدا بـەدواى خـراپ ئاسـەوارى لیسـتى بەتایبـەت دەهێنێـت، )نـورى کـە یاسـا دەوڵەتـى بـەو دەکات. سـەرکردایەتى مالکـى( هۆیەشـەوە پەیوەندیەکانـى )ناوەنـد( بـوون بـەرەو خـراپ هەولێـر لەگـەڵ خـۆوە بـە زیاتـر بوونـى ئاڵـۆز و ڕۆژنامـەو زۆربـەى و دەبینێـت ڕوومـاڵ سـەرقاڵى سـایتەکانیش ئاڵۆزیانـەى و ناکۆکـى ئـەو کردنـى نێـوان هەرێـم و ناوەنـدن، هەرچەنـدە سیاسـى سـەرکردایەتى نەدەبـوو

بـە بڕیـار خەڵکـە بەتایبـەت کـورد دەسـتەکەى لـە )بەغـداد( خـۆى لـە مەزهەبـى کێشـە کێشـمە قـەرەى الیەنـە و لیسـت ملمالنێکانـى و و بـدات عێـراق نێـو عەرەبەکانـى هیـچ بـەالى خـۆى تـەرازووى تـاى بخـا، الیەکـدا و الیـەن و لیسـت نموونـەى ئـەو کێشـمە کێشـەى نێوان سـەدریەکان. و )عێراقیـە( لیسـتى و تـەرەف بـە بـووە کوردیـش کـە چۆتـە نێـو ئـەو بەرەیـەوە. بەرامبـەر بـۆ یاسـا( )دەوڵەتـى لیسـتى بـە وەرگرتنـەوەى متمانـە لـە )مالکـى(. ڕێگایەکـى بـەرى گرتنـە هەرچەنـد بـە دژ بـەرەى کـە شـێوەیە لـەو سیاسـى سـەرکردایەتى و مالکـى کـورد دەیگرێتـە بـەر بۆ سـەندنەوەى متمانـە لـە )مالکى( هـەروا ڕێگایەکى کـە نابێـت. سـەرکەوتوو و ئاسـان بەرامبـەر فشـار کارتێکـى وەک دەوڵەتـى لیسـتى و )مالکـى( بـە لـەو چونکـە بهێنـرێ، بـەکار یاسـا الیەنـە دەسـتێوەردانى ملمالنێیـەدا دەرەکیەکانـى پێـوە دیـارە و الیەنـە ئێرانیـەکان هـاوکارى مالکیـن شـیعە لـە شـیعە پێگـەى نایەنـەوێ و

عێراقـدا الواز ببێـت. وە تـا ئێسـتاش و باشـترە پـێ مالکـى )ئەمەریـکا( لەگـەڵ الدانـى لەبـەر ئـەو هۆکارانـە بـە مالکـى کـە بـەرەى دژ شکسـتى کوردیـش بـووە بە تـەرەف و چووەتە حاشـا شـتێکى بەرەیـەوە ئـەو نێـو هەڵنەگـرە. هەروەهـا بـە پێـى زۆرێ لـە پێش بینى و بۆچوونەکان لیسـتى عێراقیـە و تەیـارى سـەدرى لـە کۆتـا لـە دەبنـەوە پەشـیمان بڕیاریانـدا سـەندنەوەى متمانـە لـە مالکـى، ئـەو کات کـورد بـە تەنیـا دەمێنێتـەوە و هیچـى پـێ ناکـرێ، هەرچەنـدە ئـەو ئاڵۆزیانـەى نێـوان هەولێـر و بەغـداد سـەر دەکاتـە تەئسـیرات خەریکـە بـە و کوردسـتان هەرێمـى ناوخـۆى تایبـەت پەیوەندیەکانى هەردوو حزبە بـااڵ دەسـتەکەى هەرێـم و ڕێکەوتنـە لەسـەر نێوانیـان سـتراتیجیەکەى متمانـە وەرگرتنـەوە لـە مالکى و هەر الیەنـە بۆچـوون و ئادائى جیاى هەیە و پێناچێـت هـەردووال یـەک دەنـگ و پرسـەدا، لـەو بـن هەڵوێسـت یـەک بەداخـەوە لـەدواى ڕووخـان و لەسـەر کار البردنـى ڕژێمـى بەعـس لـە عێراق دا و هاتنـە کایـەى حوکمێکـى بـە ناو

نیمچـە دیموکراتـى و بەشـدارى کـورد بەغـداد. لـە دەسـەاڵتدا لەناوەنـدى دانیشـتن و کۆبوونـەوە نەتوانـراوە و ڕێکەوتنـەکان پرۆتۆکۆتاتـى بـێ و ڕاگەیاندنى بۆ ڕاى خەڵکى کوردستان بەهێـز پاڵپشـتێکى مەبەسـتەى بـەو بـوو پاشـگەز لـە دژى الیەنـى بێـت هەرچەنـدە بەڵێنـەکان، و بڕیـار لـە پێویسـت بـوو گەلـى کـورد بە گشـتى سیاسـیەکەى یـە سـەرکردایەتى و بـە تایبـەت پێـش هەمـوو شـتێک لـە هەوڵـى باشـتر کـردن و بەهێـز کردنى نێـو خـۆى هەرێم و یەک خسـتنەوەى لـە و بوونایـە دا کـورد ماڵـى نێـو گشـت لەگـەڵ دا عێراقیـش ئاسـتى لیسـت و الیەکـدا هەوڵـى تونـد و تۆڵ کردنى پەیوەندى بدایە و دۆسـتایەتى لەگـەڵ ئـەو الیـەن و لیسـتەدا بێـت کـە بـڕواى بـە دیموکراتـى و لەگـەڵ گشـت مافـە ڕەواکانـى گەلـى کوردایە هـات پێـش ئـەو گشـت بـۆ دەکـرا لـە پێـش دێنـە کـە ڕووداوانـەى و و بوەسـتێت لەسـەریان عێراقـدا هەبـێ بـۆى واقعیانـەى تێڕوانینـى وەخـت پێـش و کتوپـڕ بڕیـارى و دەرئەنجامـى نەزانێـت کـە نـەدەن.

دەگات. چـى بـە و دەبـێ چـى ئەکـرا سـەرکردایەتى سیاسـى کـورد ماڵـى نێـو یەکگرتـووى هەوڵـى لـە بوایـەو دا یەکخسـتنەوەى و کـورد کێشـە گشـت بەالوەنانـى لەگـەڵ الوەکـى و نێوخۆییەکانـى هەرێـم و لە ڕوانگـەى بیرى بەرژەوەندى گشـتى و نەتەوەیـى و نیشـتمانییەوە دەتوانرێ بـەرەو سـەرکەوتن گـەورە هەنـگاوى هێنانـى دەسـت بـە بـۆ هەڵهێنرێـت گشـت ئـاوات و ئامانجـى گەلەکەمـان و سـەربەخۆیى لـە خـۆى کـە سـەرفرازى کوردسـتاندا دەبینێتـەوە، بـە پێچەوانەشـەوە ئەرکمـان قورسـتر ئایندەشـمان تـرو گالو بارمـان و نادیارتـر و ئامانجیشـمان نەزانـراو تـر

دەبێـت. تـر نادیـار و نەچێـت بیـر ئەوشـی کـورد دەبێـت گەڕانـەوەی بـۆ هەوڵێـک هـەر کـە عێـراق بـۆ مەرکەزیـت و دیکتاتۆریەت بەرژەوندیەکانـی بـە زیـان پێداگـری ئـەوە لەبـەر دەگەینێـت. دەسـتوور کردنـی جێبەجـێ لەسـەر عێـراق بەدیموکراتیزەکردنـی و ئەزموونـی و کـورد لەبەرژەوەنـدی

دایـە. کوردسـتان هەرێمـی

قەیرانەکانى نێوان هەولێر و بەغدا و ئاسەوارەکانى لەسەر هەرێم

محەمەد حمە حەسەن

№

بە درێژاى مێژووى دروست بوونى دەوڵەتى عێراق هەموو پێکهاتەکانى نائارامدا بارێکى لە واڵتەکە نــاو ناخۆشیدا لــە ــەردەوام ــ ب و ژیــان بوون ئەوەش بەهۆى ئەو سیستەمە حکومەتە خراپانەى حکومەڕانییە ــى عــێــراق ــان ــەک ــەک ــە دوای ــەک ل یـپــەیــڕەویــان کـــردووە و زەرمــەنــدى

یەکەم هاواڵتیانى واڵتەکە بووە.گەر ئاوڕێک لە مێژووى واڵتى عێراق ناخۆش تراژیدیاى سەدان بدەینەوە هاواڵتیانى بــەســەر کــە دەبینین لەم بەشێک ــووە، هــات ــەدا ــەک واڵتــەى ژیـــان ــۆش ــاخ ــە ن ــات ــەره ــەس ببەرژەوەندى و دیکتاتۆرى بەهۆى

پەیوەندى بەشێکیشى و تاکەکەسى مەزهەبى و جیاواز بیروبۆچونى بە ئەوەى لە هەموو گرنگتر ئینکاریکردنى ناسنامەى میللەتى کورد و تورکمان ئینکاریکردنى زۆرى بــەشــى و بەشە شەریکە واڵتــدا لە کە کورد خاکە و عێراقدا چوارچێوەى لە خاکى و زمان و کەلتور خاوەن و بۆیە عێراقدا، لە خۆیەتى تایبەتى یەکەکانى دواى لە یەک دەسەاڵتە لە عێراق کردنى ــازاد ئ تا عێراق کوردیان ئینکارى 2003دا ساڵى دەکرد و بە تەعریبکردن و ڕاگواستن کورد جینۆسادیدکردنى و ئەنفال و عێراقییەوە تــرى نەتەوەکانى و لە خەریک بوون و میللەتى عێراقى و دەژیان ناخۆشدا زۆر ڕۆژگارێکى

بە تەواوەتى ماندوو بوون لەدەستى عێراق حکومەڕانییەکانى دەسەاڵتە ــى ــان ــوزۆرەک ــم ــار و زووڵ ــ ــا ڕۆژگ تدەسەاڵتى سەدام گەشتە ئەوەى کە بڕیارى تەواوەتى بە هاوپەیمانکان لەناوبردنى ئەو ڕژێمە دیکتاتۆرەیاندا کۆتاى 2003 ســاڵــى لــە بــۆیــە و لە هێنرا دیکتاتۆرى حکومى بە ئەوەى بۆ بەسبوو تائێرە عێراقدا، و ــدەن ب پشویەک عێراقى گەلى دیموکراسیدا. لەسایەى بحەسێنەوە نسیبى بە بەخت ئەمجارەشیان بۆ ئەو گەلە ماندووە نەبوو کە بەدرێژاى و ماندوون درێژ و دوور سااڵنێکى

دوور لە خۆشی بوون.تر جارێکى 2003وە دواى لــە جیاوازتر و بــوون خوێن خەڵتانى

دروست گــروپ چەندین جــاران لە ــى و ــارام بـــوون بــۆ لــەنــاوبــردنــى ئئاسایشى واڵت و فڕاندن و کوشتنى ناسەقامگیرى و عێراق هاواڵتیانى گەندەڵى بوونى ــت دروس و واڵت ناخۆشییەکانى بونى زیاد واڵتدا لە واڵت و سیاسییەکانیش و دەسەاڵت دارەکانى واڵت بەسەر چەندین گروپ و مەزهەب و نەتەوەدا دابەش بوون سیاسییەکانى ملمالنییە ئەمەش و برد توندتر بەرەو زیاتر عێراقى بوون یەکەم زەرەرمەندى هاواڵتیان لە بەهێزبونى ملمالنییە سیاسییەکان هاتووە ئــەوە کاتى ئێستاشدا لە و واڵت بااڵکانى بەرژەوەندییە کە ژیان ئارامى ڕەچاوبکرێت هاواڵتیان بگەڕێتەوە عێراق هاواڵتیانى بۆ

ــە ــەن ــەوە دەبـــێـــت الی ــ ــەوەش ب ــ ئـڕێکەوتنێک بگەنە سیاسیەکان لەسەر بنەماى بەرژەوەندى گشتى بۆ ئەوەى هاواڵتیانى عێراق بەسەرجەم پێکهاتەکانەوە پشوێک بدەن لە خێر عێراقیش سودمەندبن واڵت بێرى و بنیاد ــوور دەســت بنەماى لــەســەر

بنرێتەوە لە هەموو ڕووەکانەوە.لە عێراق دەســەاڵتــدارانــى دەبێت دەسەاڵتەکانى پێچەوانەى ئێستادا ــار بــکــەن و ڕێــگــە لە ــردوو ک ــ ڕابکوردستان هەرێمى پێشکەوتنەکانى نــەگــرن بــە بــیــانــووى جـــۆراو جۆر کوردستان هەرێمى پێشکەوتنەکانى عێراقدایە هەموو بــەرژەوەنــدى لە ناوەوە بۆ نمونەیەکى جوان دەبێتە

دەرەوەى عێراق.

هاواڵتیان زەرەرمەندى یەکەم دەبنلە بەهێزبونى ملمالنییە سیاسییەکان

www.jamawarnews.com5 | 32 سێشەممە | 2012/07/10 | ژماره 709 | ساڵی

ئافرەتان

نوێیەکان تــوێــژیــنــەوە ئــەنــجــامــى ئافرەتانەى ئەو ژمارەى دەریخستوە ــەن ــاردەکـ ــدا کـ ــان ــەک ــارگ ــەک کـــە لسیستەمى ــاوازى ــی ج ڕووبــــەڕووى ئەو ــە، ــوون ــادب ــەزی ل ڕوو ــەوە ــن دەبئافرەتان جیاوازیە سیستەمیانەى کە لەپێدانى بریتین دەبنەوە ڕووبەڕووی موچەى کەم و دابین نەکردنى بیمەى ــەى ــاڵ تــەنــدروســتــى و کــەمــى دەرمبوارێکى چەند و دایکایەتى مۆڵەتى

تر. سەرەکییەکانى لەهۆکارە یەکێک ئەوەیە کارکەر ئافرەتانى ــەژارى هکە خاوەن ڕێستۆرانت و لۆبیستەکان هێشتنەوەى لــە ــوون ــوب ســەرکــەوتبۆ موچە کەمترین پێدانى یاساى جۆرێکى چەند و خزمەتگوزارەکان لە بریتیە بڕەکەشى کارکردن، ترى کارکردن سەعات یەک بۆ $2،13بڕەش ئەم ساڵداو بیست لەماوەى لەو مــاوەتــەوە هەڵپەسێردراوى بە کە نوێیە ڕاپــۆرتــە ئــەم ــەدا. مــاوەیکۆتایی«یە »هەڵگەڕانەوەى بەناوى ــەزراوەى ــ دام و ڕێــکــخــراو چەندین جۆراوجۆرەکاندا ــوارە ب لە جیاواز سەرتاسەری لە بەشداربوون تێیدا بەڕێوەبەرى لەڕاپۆرتێکدا جیهاندا. یەکێتى بەڕێوەبەران »سارو جێرمان« کــردووە بــەوە ئاماژەى ئەمریکا لە هیچ بیست ساڵەدا ئەم لەماوەى کە نەماوەتەوەو خۆیدا لەجێگاى شتێک بەسەردا گۆڕانیان شتەکان هەموو کەلوپەل و خــۆراک نرخى هاتووە، نرخى و ناوماڵ پێداویستیەکانى و و ژیان سەرەتایەکانى پێداویستییە خانوو کرێى و تەندروستى بیمەى گۆڕانیان ئەمانە هەموو کارەبا، ئاوو شتێک تەنها ــووە، ــات ه ــەردا ــەس بکارکردنە، کرێى بــڕى نەگۆڕابێت پێویستە کــە ڕاگــەیــانــد ــەوەشــى ئلەسەر گۆنگرێس چارەسەرێک بۆ ئەم

کێشەیە بدۆزێتەوە.

بەم ــەش ــەک ــۆرت ڕاپ ئەنجامەکانى شێوەى خوارەوەیە:

خزمەتگوزارانەى ئــەو ى %52 لە لــەڕێــســتــۆرانــتــەکــانــدا کــار دەکــەن %66 لە کاتدا هەمان لە و ئافرەتن بەخشیش کــە کەسانەشى ئــە ى ئافرەتن. بەخزمەتگوزارەکان دەدەن لەزۆربەى کەم موچەى پێدانى بڕى کارەکانى تردا پەیوەندى بە جیاوازى ڕەگەزى و نایەکسانى نێوان ئافرەتان و پیاوانەوە هەیە، بەاڵم لە بیزنیسى خۆراکدا پیشەسازى و ڕێستۆرانت بەهۆى یاساوەیە کە بەو شێویە دانراوەو یاساوە هەیە. بە کێشەکە پەیوەندى ئەمریکا یەکگرتوەکانى لەویالیەتە پارەیەکى کە پیشەیەى 10 لەو 7ڕێستۆرانت لەبوارى وەردەگــرن کەم زۆربــەى خۆراکدایەو پیشەسازى و بوارانەش ئەم کرێکارانى هەرەزۆرى ئەوبڕەکەمەى بەهۆى و ئافرەتن

هەژاریەوە هێڵى لەخوار مووچەوە خزمەتگوزارەکان %71 لە ــن. دەژیئافرەتن و ئەمەش سێ جار ئەگەرى خوار لە ئافرەتان کە زیاترە ئەوەى ســەرەڕاى بژین. هــەژارەیــەوە هێڵى لەهێزى کە هـــەژارى ئاستەى ئــەو کاردا هەیە بە بڕى لە 6.7%، لەگەڵ ئەوەشدا ئەو ویالیەتانەى کە پابەندى موچەن کەمترین بڕى پێدانى یاساى ــەژارى ه ــرى ــەرزت ب زۆر ڕێــژەیــەکــى تۆمارکراوە هەژاریەوە هێڵى لەخوار ــەر ــب ــەرام ب %19.4 دەکـــاتـــە ــە کئەم و تردا لەویالیەتەکانى %6.3هەرە زۆربەى هەژاریش ڕێژەبەرزەى

زۆرى ئافرەتانن. جیاوازى بەهۆى شێوازى کارەوە

ــى ــک ــوازێ ڕێـــســـتـــۆرانـــتـــەکـــان شــێکار دابەشکردنى بەئەنقەستیانەى ئافرەتان تێیدا کە ــەن دەک پیادە کە دادەنێن کارکردندا پالنەى لەو

موچەیەکى کەمى هەیە بۆ نمونە تەنها چێشتلێنەرەکان وەستاى 19%ى لە ئافرەتن ئەگەر چى بەو شێوە باوەى خـــواردن ئــافــرەتــان کۆمەڵگا ــاو نــەن کــە چى ــادەدەک ــام لــەمــاڵــەوە ئشــێــوازەى ــەم ئ لەڕێستۆرانەکاندا

کارکردنى ئافرەتان پشت گوێخراوە.ئافرەتان قوربانی گێچەڵى سێکسى

لەسەر کارەکانیانکەتوشى ئافرەتانەى ئــەو ــارەى ژم لــەســەر دەبـــن سێکسى گێچەڵى پێنج لەڕێستۆرانەکاندا کارەکانیان کەتێیدا ترە شوێنەکانى ئــەوەنــدەى و ئامادەکردن کــاردەکــەن. ئافرەتان کە لەکاتێکدا خواردن پێشکەشکردنى لەکاتێکدا نەخۆشن، خزمەتگوزارەکان لەئەمەریکا ــکــارەکــان خــاوەن %31کریکارەکانیان بۆ تەندروستى بیمەى ڕێژەیە ئەو %91ى لە ناکەن دابین لەسێى دوو ڕێستۆرانتەکانن، خاوەن

ڕوو دەخەنە ئــەوە خزمەتگوارەکان مەترسى دەرماڵەى نەبوونى بەهۆى لەکاتێکدیشدا بیمەى تەندروستیەوە و کە نەخۆشن کاردەکەن، چونکە ئەگەر دەرماڵەیەک هیچ وەربــگــرن مۆڵەت لەو نــاچــارن ــەوە ئ لەبەر ــاگــرن وەرن

کاتانەشدا کە نەخوشن کاربکەن. خاوەنکارەکان هەمیشە کار بەپالنى

پێشبینى نەکراو دەکەنڕێستۆرانتەکان هەمیشە پالنى تایبەت بەخۆیانیان هەیەو خزمەتگوزارەکانیش و ــن ــازان ن ــەوە ــارەی ــەب ل شتێک هیچ بەپالنى کار هەمیشە خاوەنکارەکان جار زۆر دەکــەن، نەکراو پێشبینى چەند مــاوەى بۆ خزمەتگوزارەکان پالنانەوە جــۆرە ئەو بەهۆى ــک ڕۆژێکاردەکەن لەکاتێکدا زۆربەى ئافرەتانى یان هــەیــە منداڵیان خــزمــەتــگــوزار لەماڵەوە کەسى بەسااڵچویان هەیە کە هەیە. وریایى و بەچاودێرى پێویستى لە ساڵى 1996 دا خاوەن ڕێستورانت و لۆبیستەکان قەناعەتیان بەکۆنگرێس کرد کە یاساى پێدانى کەمترین موچە هەڵبوشێنرێتەوە ساڵ سى بوماوەى لەبەرامبەر ئەودا پێشنیارى زیادکردنى تا لەوکاتەوە کــرد. کریکارکردنیان پێدانى یاساى ویالیەت حەوت ئێستا هەڵوەشاندەوە موچەیان کەمترین بە کــارکــردن بــوارەکــانــى هەموو کە لەخۆدەگرێت، ڕێستورانتەکانیشەوە بڕى هێشتا ئــەوەشــدا لەگەڵ ــەاڵم بکەمترین کرێى کارکردن نەگەیشتوەتە $7.25 کە خۆى ئاساییەکەى بارە تائێستا 1996 لە سەعاتێکدا، لە کرێى کارکردن لەسەعاتێکدا 5.08 $ زیادکردنى بەهۆى بــووە ئەمەش ە. داهاتى خێزانى ئەو ویالیەتانەى کە کار بەیاساى پێدانى کەمترین موچە ناکەن. جێگەی باسە لە کۆى 837200 کرێکار ویالیەتاندا لەو ئافرەتن 630000 کە بە کار هێشتا تێییدا کە کاردەکەن یاساى پیدانى کەمترین مووچە دەکەن.rocunited.org سەرچاوە

لەبوارى هەیە ڕۆڵى سەرەکى ڕاگەیاندن ڕۆشنبیرى کۆمەڵگە ، یەکێک لەو مەسەالنە کە ماوەیەکە لەڕاگەیاندنەکان زۆر باسى و خۆسووتاندن و کوشتن لێدەکرێت، لە ڕۆژانـــە کە ئافرەتانە خۆکوشتنی میدیاکان هەواڵەکانی باڵو دەبێتەوە، بۆ چۆنیەتی و مەسەلەیە ئەم لێکدانەوەى ئەم لەگەڵ ڕاگەیاندن کردنی مامەڵە سنەوبەر لەگەڵ دیدارێکمان حاڵەتانەدا ئیسماعیل سکرتێری کۆمەڵەی ئافرەتانی

کوردستان سازکرد.

خۆسوتاندن و خۆکوشتن و کوشتن *و کوردستاندا لە بەرچاوە دیاردەیەکی ڕۆژبەڕۆژ ڕوو لە زیاد بوونە، هەروەها بــۆ چی هــۆکــارەکــان کوشتن، ئــافــرەت

دەگەڕێنیتەوە؟دەبینین زۆر جار ئەم دیاردەیە گەنجان کە زیاتر ئافرەتان دەگرێتەوە پەنای بۆ دەبن، توڕە بوونەو نارەزایی دەربڕینە بەرامبەر بەو توندوتیژییەی کە کۆمەڵگا بەتایبەت بەکاری ئافرەتان بە بەرامبەر خێزان دەهێنێت بە مەبەستی سنوردار کردن و کردنەوەو بیر و ژیان ئازادی خنکاندنی پێشکەوتنی پێشکەوتن، و خویندن و ــان ژی ــۆری ج سەپاندنی و ئــافــرەت بیرکردنەوە و کارکردن بە الیان پەسەندەو بە پێچەوانەی ئەو ئافرەتانە الیان پەسەند دەگاتە توندوتیژی جار هەندێک نییە، ڕادەیەک کە کوتایی بە ژیانی ئەو ئافرەتە خۆی مافی لە بەرگری کە دەهێنێت گەورەیە تاوانێکی ئەمەش کە دەکــات بەرامبەر مرۆڤ و مافەکانی مرۆڤ لەوانە مافی ژیان، خۆکوشتن یان خۆسووتاندن زۆرجار تۆڵەکردنەوەیە لەو کەسانەی بەم توندوتیژی هەڵدەستن و لە هەمانکاتیشدا نیشانەی کۆڵدان و خۆرانەگرتنە بەرامبەر کۆسپەکانی ژیان، بۆیە دەڵێم خۆکوشتن

بۆ چەوتە ڕێگایەکی خوسووتاندن و چارەسەری کێشەکان و کێشەکان قوڵتر دەکاتەوە، زۆر جاریش ئەو فشارانە دەبێتە هۆی شێواندنی باری دەروونی ئافرەت و بە کوتایی و دەکات هیوایی بێ توشی خۆکوشتن دێت. هەروەها هۆکاری ئافرەت کوشتن زۆرە و لەوانە بەکەم زانینی ئافرەت و دانەنانە بە مافی مرۆڤایەتی ئافرەت و کێشەکان چارەسەری بەرامبەر نەزانییە بەخۆ مافدانە و گفتۆگۆکردن ڕێگای بە کە ئەمانە هەمووی میراتی تاکەکەسییە بۆمان ماوەتەوە کە لە سەدەی 21 مە و لەدوای ئەو هەمووە گۆڕانکاریانەی بەسەر بیرکردنەوەی بەداخەوە هاتووە ژیاندا زۆرینە نەگۆڕاوە، بەڕای من زۆربوونی ئەم گۆڕانانەی ئەو هۆی بە دوایی خااڵنەی هاتووە کوردستاندا ژیانی بەسەر کە پاش ڕاپەڕین لە هەموو ڕوویەکەوە وەکوو ئابووری و تەکنۆلۆژیاو خزمەتگوزاری زۆر الیەنی تر، بەاڵم هێشتا زۆرینەی کۆمەڵگا

ئەم پێشکەوتنانەی بە مافی ڕەوای ئافرەت بۆ دروستکردووە هۆکارێکی بۆیە نازانن لە بۆچوونی بیرو هەڵگری توندوتیژی، دوا لە جیاتی هاوکاری کردن و ڕێنمایی ئافرەتان زۆرجار بە تاوانی کوشتن کاری کە لێدەکەن وای یان دەکــەن لەگەڵدا

خۆی تاوانەکە ئەنجام بدات.ڕابــــردوودا مانگی لـــەدوو *دەبــیــنــیــن ــدن و ــان ــوت ــن و خـــۆ س ــت ــوش ــی ک ــەت ــاڵ حئایا زیــادیــکــردووە، زۆر کوشتن خــۆ ئەو بەپاڵەوانکردنی ــەوە و زەقــکــردنڕاگەیاندنەکانەوە لەالیەن حاڵەتانە خۆیدا بــەدوای تر هاوشێوەی ڕووداوی لەم چییە میدیا ئــەرکــی دەهــێــنــێــت؟

باردۆخانەدا؟ژیانی بوارەکانی هەموو لە میدیا ڕۆڵی بە هەیە خۆی کاریگەری ئەمڕۆماندا جاریش زۆر بەاڵم ئیجابی، شێوەیەکی

بە ئــەگــەر دەبــێــت کــاریــگــەری سلبی پێنەکرێت، ــاری ک ــت ڕاس شێوازێکی بەو هەبێت کاریگەری ڕۆڵی پێویستە و ــاد زی بێ بە ڕاستییەکان مانایەی داڕشتنی و ڕوو بخاتە کەمکردنەوە کە نەبێت شــێــوازێــک ــە ب بــابــەتــەکــە و تاوانباران الیەنگری و هاندەر ببێتە بۆ هەواڵ دواکــان، لە بۆچوونە خاوەن بەکاربێت ڕۆژنامەوانی گشتی مەبەستی و هەستکردن بە مەسئولیەت ڕێنما بێت، زەقکردنەوەی ئەو ڕووداوانە دەبێتە هۆی چاولێگەری و هاندەر بۆ دووبارە کردنی و شکاندنی ترسی ئەو کەسانەی کە لە ژێر دەژین توندوتیژیدا فشاری و کاریگەری خۆیان ئافرەتانەی ئەو زۆرینەی بۆیە دەگرنە خۆسووتاندن ڕێگەی دەکــوژن میدیا ئەرکی لێبێت، باویی وەکوو بەر ــەدا مامەڵە کردن لە کاتی ئەم ڕووداوانلەگەڵ هەواڵەکە بە شێوەیەکی زانستیانە و بیر کردنەوە لە کاریگەری ڕووداوەکە،

زۆر جار میدیاکان زۆر ڕووداویی گەورەیان پێەوانەشەوە، بە و کردۆتەوە بچووک بۆیە هەیە بارەوە لەم زۆرمان نمونەی چۆن دەزانــن خۆیان ڕۆژنامەنووسان مامەڵە لەگەڵ ڕووداوەکاندا دەکەن ئەگەر بیانەوێت، الم وایە بەردەوامی و زیاد بوونی بە پێویستی کۆمەاڵیەتیانە کێشە ئەم کارێکی دراسە کراو بەرنامەرێژو بەردەوام ڕووداوەکــەدا کاتی لە تەنها نەک هەیە بین، بێدەنگ ــر دواتـ و بکرێت ــار کڕاستییەکاندا بەدوای بــەردەوام گەڕانی پێکرا باوەڕ و سەرەکی سەرچاوەی لە لە ئافرەتان باردۆخی بە گرنگیدان و کوردستان مەسەلەی توندوتیژی، هۆکار و چارەسەرەکانی، مەسەلەی مافی ئافرەت، کۆمەڵگا و حکومەت و خێزان ــی ڕۆڵباشن ــاددەی م و گرنگ خاڵی هەموو ــەردەوام ب بتوانێت ڕۆژنــامــەنــووس کە کردنەوە هوشیار بکات، سەر لە کاری پیاو و ئافرەت یەکسانی بە کۆمەڵگا مافەکانی و ئافرەت ڕۆڵی بە هەروەها ســوودوەرگــرتــن و ڕێزگرتن و ــرۆڤ مئەمانە دیکە، واڵتانی تەجروبەی لە هەمووی ڕۆژنامەنووس دەتوانێت سودی بە کــارکــردن هــەروەهــا لێوەربگرێت. توندوتیژی بەرەنگاربوونەوەی یاسای خێزانی کە دەبێتە هۆی کەم کردنەوەی خۆکوشتن لەوانەش توندوتیژییەکانی لە چاوپێکەوتن ئافرەت، کوشتنی یان گەڵ کەسانی پسپۆڕ و خاوەن توانا لەم باڵوکرنەوەیان، چاوپێکەوتن و بوارانەدا بوونەتە کــە کــەســانــەی ــەو ئ لــەگــەڵ قوربانی ئەم حاڵەتانە وەکوو سووتاندن بووبێت، ڕزگــاریــان هەڵکەوت بە کە ڕووداوەکە پاش بۆچوونی بیرو زانینی بۆ باڵوکردنەوە و پەشیمانە چەند کە ئەوەی ببێتە دەرسێک بۆ هەرکەسێک کە بیەوێت ئەو ڕێگایە بگرێتە بەر هەروەها تۆێژەرانی قسەکانی لە وەرگرتن سود

کۆمەاڵیەتی و پسپۆڕان.

لە شوێنی کارکردندا ئافرەتان زیاتر ڕووبەڕووى جیاوازى سیستەمى دەبنەوە

سنەوبەر ئیسماعیل، سکرتێری کۆمەڵەی ئافرەتانی کوردستان:

خۆکوشتن و خوسووتاندن ڕێگایەکی چەوتە بۆ چارەسەری کێشەکان و قوڵتریان دەکاتەوە

و: بەندی کەالری

دیدار: ژاڵە محەمەد

لەمەغریب زیاتر لە یەک ملیۆن خێزان، ئافرەت بەڕێوەی دەبات

لەمەغریب ــی ــەرم ف ئــامــارێــکــی واڵتەدا لەو کە دەکات ئاشکرایی خــێــزان، ملیۆن ــەک ی لــە زیــاتــر ــەن، ــ ــوەی دەب ــەڕێـ ــان بـ ــرەت ــاف ئلەگوند و »16%«ی تــیــایــدا کــە ئەو بەپێی هەر شارۆچەکەکاندان. ئافرەتانەی ئەو تەمەنی ئامارە خێزانەکانیان خێزانن و ــەرۆک ســەن ــوەدەب ــەڕێ ــەن و ب ــودەک ــێ ــەخ بلەنێوان »30 بۆ 59« ساڵدایە، کە جۆرە هیچ ئافرەتانە ئەو »%58«بڕوانامەیەکی خوێندنیان نییە، یان خوێندەوارییەکی کەمیان هەیە، ئەو مێردەکانیان زۆربەیان ئافرەتانەش لەمێردەکانیان یــان مــــردووە و مێردەکانیان یان جیابونەتەوە، بەشێوەیەک بەجێیانهێشتوون، »55%« بێوەژن و »28،3%« مێردیان لەمێردەکانیان »%10،1« هەیە و شوویان )%6،5( جیابونەتەوە و ــردووە، ئـــەوانـــی تــریــش ــ ــەکـ ــ نـبەجێیانهێشتوون و مێردەکانیان

چونەتە دەرەوەی واڵت.

ئەو دایک و باوکانە سزا دەدرێن، کە کچاکانیان بەزۆر دەدەن بەشووبەریتانیا نوێى یاسایەکى بەپێى دەدرێن، سزا باوکانە دایک و ئەو دەدەن بـــەزۆر کــچــاکــانــیــان ــە کبەریتانیا ڕاگەیاندنەکانى بەشوو. نوێى یاسایەکى کە باڵویانکردەوە سزادانى بۆ ــووە، دەرچ بەریتانیا بــاوک و زیندانیکردنى و یاسایی کچانەى ئــەو کەسوکارى ــک و دایدەدرێـــن، بــەشــوو ملێ زۆرە بــە کـــاردانـــەوەى نوێیە یــاســا ئــەم ــە ــاردەی تــەشــەنــەکــردنــى ئــەو دیخێزانە لەنێو بەتایبەتى ــوو، بکە بەنگالدیشییەکاندا و پاکستانی واڵتى دەبەنەوە کچەکانیان بەفێڵ دەدەن و بەشوویان بەزۆر خۆیان و ــان لــێ دەکــەن ــەوەی هــەڕەشــەى ئدەکــەن، بێبەشیان لەمیرات کە ــارەیــەوە ســەرۆک وەزیــرانــى ــەوب ل»بـــەزۆر ڕایــگــەیــانــد: بەریتانیا بەکۆیالیەتى کچان، بەشوودانى بەشوودانى دەبێت بۆیە کردنیانە، بکرێت و قــەدەغــە ــێ ــل ــەزۆرەم بیاسایى ــزاى سـ ئــەنــجــامــدەرانــى ناوخۆ وەزیــرى هەروەها بدرێن«، نزیک »سااڵنە وتی: تیرازا خاتوو بەزۆر لەبەریتانیا کچ هەزار 8 بە پاوەند 5000 بۆیە بەشوو دەدرێن، بکرێت تــەرخــان لــەبــەرنــامــەدایــە ئاژانسەکان خوێندنگاکان و بــۆ خاڵە دەستنیشانکردنى لەپێناو بەشوودانى بەزۆر سەرەتاییەکانى

کچان.

لە کاتی دووگیانیدا ئافرەت زیاتر لە باری ئاسایی پێویستى

بە ئاسنەئافرەتان دووگــیــانــیــدا کاتى لــە ئاسایى کــاتــى ــەرامــبــەرى ب دوو ئەو هەیە. ئاسن بە پێویستیان پێویستییە ئەوەندە زۆرە کە دایک هیچ بە منداڵدان نێو منداڵى و ڕێى لە تەنیا ناتوانن شێوەیەک دایک ــەى ڕۆژان خۆراکى خواردنى دایکە پێویستە بۆیە بکەن دابینی حەبى یــان دەرمــان دووگیانەکە حەبەکە خواردنى بخوات. ئاسندار بۆ ڕێگەگرتنە لە کەمخوێنیى دایک مردن لە پاراستنیان و منداڵ و و پێشوەختە بوونی لــەدایــک و ئەندامیى ناڕێکیى و بەدخۆراکیى باشترین باسە شایانى مــنــداڵ. کات بۆ خواردنى دەرمانى ئاسندار وا نووستنە. لە بەر و کاتى شەو باشترە حەبى ئاسندار دواى ژەمى جگە بهێنرێت. بــەکــار ــواردن خـلەوەیش پێویستە لەکاتى خواردنى حەبى ئاسن شیر و ماست و ئەلبان کالسیۆمەى ئەو چونکە نەخۆن، ڕێگر دەبێتە هەیە ئەلباندا لەنێو لەبەردەم هەڵمژینى ئاسن لە الیەن

ڕیخۆڵەکانەوە.

№

www.jamawarnews.com 6 | ساڵی 32 | ژماره 709 | 2012/07/10 | سێشەممە

قەزاى قائیمقامى عەلى، سۆران تایبەتى دیدارێکى لە ــارەزوور شـئەنجامدانى لە بــاس ~شارەزووردەکات قەزاى پرۆژەکانى ئەنجام 2012 بوودجەى کەلەسەر دەدرێت و ئاماژە بۆ ئەوە دەکات » کارگەیەکى کە ئەوەداین هەوڵى لە شوشە و کارگەیەکى لۆکە لە قەزاى

شارەزووردا بکەینەوە«.

بوودجەى شارەزوور لە سااڵنى ڕابردوو زیاترە

پەرەپێدانى بوودجەکانى پێى بە ــەزاى ق ــەى ــوودج ب هەرێمایەتى،

شارەزوور لە ساڵى ڕبردوو زیاترە.بوودجەى لەسەر پرۆژانەشى ئەو پارێزگاى ڕێگاى لە پــەرەپــێــدان قــەزاى قائیمقامى و سلێمانى بریتین دەدرێــت ئەنجام شــارەزوور لە قیرتاو و شۆستە و دروستکردنى شـــارەزوور ــەزاى قـ لــە تەرمیناڵ قەزاى قائیمقامى پێشنیارى لەسەر لە باخچەى ساوایان شارەزوور دوو دەکرێت دروست شــارەزوور قەزاى ئێمە پێشنیارى لەسەر هەروەها و ئاگر بنکەى و قایماقامیەت بیناى لە ڕەگەزنامە بیناى و کوژێنەوە دەکرێت دروست شــارەزوور قەزاى لەگەڵ نوژەنکردنەوەى دوو مزگەوت ئاوى تەنکى دروستکردنى هەروەها بۆ سێجا مــەتــر پێنج و حەفتا بۆ ئــاو تــۆڕى ڕاکێشانى ــاوا، وارمـکۆرەى ســەرو کــۆرەى گوندەکانى خوار و زەلە ڕەش و کانى هەنجیر و نەمەڵییەکان لە نەسر، لەگەڵ لیدانى قلیجە، گوندى لە ئیرتیوازى بیرى قەرەگۆلى گوندى بۆ ئاو ڕاکێشانى خوار، تێکەڵە ڕێژکردنى گوندەکانى بە چــوخ کانیکەوەى و یەخشى تۆڕى ڕاکێشانى 1500مەتر، درێژاى سێ 50 تەنکى دروستکردنى ئاو مــەتــر ســێ جــا بــۆ گــونــدى کانى دروستکردنى و ــاالن، ئ و ــروارى مگوندى ــە ل تــەنــدروســتــى بنکەى

نۆژەنکردنەوەى لەگەڵ قەڵبەزە، خوێندنگەکانى کانى بەردینەو کانی ئەم پرۆژانە هەموو مێل و هەواران پێدانى پــەرە ــوودجــەى ب لــەســەر هەرێمەکان بۆ ساڵى 2012 لە ڕێگاى ــارەزوورەوە ش قــەزاى قائیمقامێتى

ئەنجام دەدرێت.پێشنیارمان کردوو دوو ناحیە

بکرێتەوەیاساییەکان ڕێنمایە هەموو دیارە دوورى بە دووربێت ناحییە ئەبێت ئێمە قــەزاوە لە کیلۆمەتر )10(ناحییە دوو ــردووە ک پێشنیارمان ناحییەى یەکێکیان بــکــرێــتــەوە ناحییەى ئەوتریشیان قــەرەگــۆل میرەدێ، لە ئێستادا بەهۆى نزیکى ناحییەى وارماوا لە قەزاى شارەزوور ئیشوکارەکانمان تێکەڵ بووە بۆنمونە ئیدارییەکەى یەکە بانکى شارەزوور بەاڵم ــارەزوورە، شـ ــەزاى ق سەربە بۆ وارمــاواوە ناحییەى لە پۆلیسى شارەزوور پــەروەردەى دابینکراوە، ماوەى چەند ساڵێکە لە ناو ناحییەى

وارماوادایە.621 خانوو لە قەزاى شارەزوور

دروست دەکرێ

کۆمپانیاى لەالیەن پــرۆژەیــە ئــەو دەکرێت جێبەجێ شارەوە ڕوناکى خانووەکانى ستییە ــە الن نـــاوى ــووە ڕاگــرتــنــەکــەشــى ــ ــان ــ )621(خ

ئیشوکارى بە پەیوەندییەکى هیچ بە پەیوەندى نییە، هاواڵتیانەوە کە هەیە ئەندازیارییەوە ئیشوکارى ژمارەیەک ئەندازیارى بۆ دابینکراوە ئەو کــراوە، چارەسەر کێشەکەیان

وەبەرهێنانەوە ڕێگاى لە پرۆژانە دەکرێت.

ــەو خــانــوانــەش بــۆ هــەمــوو ئەو ئهاواڵتیانەیە کە فۆڕمیان وەرگرتووە.

زیادە ڕەوى کەمەقــەزاى لە ڕووى ــادە زی ــاردەى دیـ

شارەوور زۆر کەمە.قەزاى شارەزوور تاکە قەزایە

کۆلیژ و پەیمانگاى تێدا نییەنزیکە شــارەزوور قەزاى هاواڵتیانى 60هەزار کەس دەبن، چەند جارێک سەرۆکایەتى لە ــردووە ک داوامــان کــوردســتــان هــەرێــمــى حکومەتى وەزارەتى خوێندنى بااڵ و پارێزگارى سلێمانى کۆلیژێک یان پەیمانگایەک بکەنەوە لە قەزاى شارەزووردا قەزاى چەند نێوان دەکەوێتە شــارەزوور خوێندکارانى قەزایەکەوە و ناحییە دەرەوە قەزاى شارەزووریش دەتوانن داوامان هەروەها لێوەرگرن، سودى وەرزشــى پەیمانگایەکى کـــردووە بیناى شارەزور قەزاى لە بکەنەوە داواکاریشین بۆیە هەیە پێویستمان لە پەیمانگایەک یان کۆلیژێک کە تاکە بکرێتەوە، چونکە قەزاکەماندا کوردستاندا هەرێمى لــە قــەزایــە تێدا پەیمانگاى و کۆلیژ تائێستا

نەکراوەتەوە.پرۆژەى پارکى شارەزوور ئەنجام

دەدرێتیەکێک لەو پرۆژانەى کە دەبێتە هۆى جوانکردنى قەزاى شارەزوور پرۆژەى پارکى شارەزوورە لەالیەن وەزارەتى دەکرێت، جێبەجێ شارەوانییەوە

بــەاڵم بــەداخــەوە ئــەو پــرۆژەیــە بە هۆکارى و بــوودجــە کەمى هــۆى دواکەوت پرۆژەیە ئەو هونەرییەوە پرۆژەیە ئەو ئێستا بەرلە ماوەیەک

کەوتۆتە کار و کارى لێدەکرێت.لە ئایندەیەکى نزیکیشدا سێ باخچە دروستدەکرێت شارەزوور قەزاى لە ملیۆن حەڤدە و ملیارێک بڕى بە

دینار.کارگەى شوشەو لۆکە دەکەینەوە

کۆمپانیا هەوڵمانداوە جارێک چەند ــەزاى ق لــە بهێنین ئێرانییەکان شارەزوور کارگەمان بۆ بکەن ئێستا کارگەیەکى کە ئەوەداین هەوڵى لە شــوشــە و کــارگــەیــەکــى لــۆکــە لە بەو بکەینەوە شـــارەزووردا قــەزاى ئومێدەشى هەوڵەکانمان سەربگرێت، نەکردنەوەکەشى هــۆکــارى ــارە دیزەوییە ئەو ئەوەى بۆ دەگەڕێتەوە یەک کێشەکانیان کشتوکاڵیانە بدەین هەوڵ دەبێت نەبووتەوە الی کێشەیە ئەو جوتیارەکاندا لەگەڵ چارەسەر بکەین لە هەوڵى ئەوەداین تا بکەین دروست کارگەیەک چەند سودى شارەزوور قەزاى هاواڵتیانى

لێوەرگرن.

ڕاپۆرت

پێشنیارمان کردووە دوو ناحییە بکرێتەوە یەکێکیان ناحییەى

قەرەگۆل ئەوتریشیان ناحییەى میرەدێ، لە ئێستادا بەهۆى نزیکى ناحییەى وارماوا لە قەزاى شارەزوور

ئیشوکارەکانمان تێکەڵ بووە

№

№

د.خاڵس قادر، وتەبێژى وەزارەتى تایبەتى دیدارێکى لە تەندروستى ــەوە ئ ــۆ ب ــاژە ــام ئ دا ~بەڕێژەیەکى ئێستا ــا »ت ــات دەکـنەخۆشی سەیر مەترسیەک گەورەو هەرێمى ــە ل نــاکــەیــن شێرپەنجە بەهەمان هێشتا بەڵکو کوردستاندا

شێوەیەو ڕێژەکەى زیاد نەبووە«.دەکـــات ــەوە ئـ ــۆ ب هێما نـــاوبـــراو »زۆربەى ئەو ئامێرانەى کە پێویستن نەخۆشیەکان دەستنیشانکردنى بۆ

لە کوردستاندا بوونیان هەیە«.

لە هاواڵتى دوو مردنى *ڕووداوى لێدانى بەهۆى هەولێر و سلێمانى

دەرزیەوە چۆن لێکدەدەیتەوە؟پێکهێنراوە لیژنەیەک ڕاستیدا لە مردنى هۆکارى بەدواداچوونى بۆ ئێستا تا بەاڵم هاواڵتیە، دوو ئەو ــراوە، ــەک ن ئــاشــکــرا ئەنجامەکەى دەرزیەکە لێدانى شێوازى بێگومان ــەســەر ئەو ــووە ل ــەب ــگــەرى ه ــاری ک

حاڵەتانە.ــرێـــت دەرزیـــــەک هــاتــۆتــە * دەوتـڤایرۆسی هەڵگرى کە کوردستانەوە ئایدزە چ پەیوەندیەک لەنێوان ئەو ئێستادا حاڵەتانەى ئەم ــەو دەرزی

هەیە؟بوونى و ئایدز ڤایرۆسی مەسەلەى بەم پەیوەندیەکى هیچ دەرزیە ئەو تێکەڵ با و نییە حاڵەتەوە دوو

نەکرێت وخەڵکى پێنەترسێنرێت.

* ساڵى هەشتاکان بەهۆى هێنانى ڤایرۆسی بە ژەهـــراوى دەرمانێکى لە فەرەنسی کۆمپانیایەکى ئایدز قەدەغە عێراق بۆ دەرمــان هێنانى دەرمانى هێنانى ئێستادا لە کراوە ڕەزامـــەنـــدى ــە ب کۆمپانیایە ئـــەو قاچاغ بە یــان عێڕاقە حکومەتى

دەهێنرێت؟ــەوەى کـــە لـــە هــەشــتــاکــانــدا ــ ئـهێنابووى فەرەنسی کۆمپانیایەکى دەرزى نەبوو بەڵکو دەرمانى )فاکتەر لە نەخۆشی کەبۆتە ــوو ب ئـــەى( ئەو دەرزى و دەرمانانەى ئێستاشدا لەسەر پــێــدەدرێــت ڕێــگــەیــان کــە تەندروستى وەزارەتـــى ڕەزامــەنــدى لە لێرە کە ئــەوەى بــەاڵم عێراقە، داوە ڕووى کــوردســتــان هەرێمى فەرەنسیە کۆمپانیا ئەو دەرمانى تورکیە کۆمپانیایەکى بەڵکو نییە، کە ئەوەى بەاڵم ،)MN( ناوى بە پیشتر لەسەر ئەم کۆمپانیایە باسکرا )ئەنتى ناوى بە بوو تر دەرزیەکى ئێستا دەرزیەیى ئەم نەک کلۆکس( کە سیتا کونەو تەنانەت ماددەکەشی ئــەم ــرە ــاوازت ــی ج پێشتر لـــەوەى ڤایرۆسی دەرزیەکە کە گوتەیەش ئایدزى تیادا بێت لەالیەن حکومەتى ئێمەش کرایەوەو ڕەت عێراقیەوە بۆمان کردوو لەسەر لێکۆڵینەوەمان شێوەیەک هیچ بــە کــە ــەوت دەرکـ

ڤایرۆسی ئایدز لەو دەرزیەدا نییە.دەگرنەبەر ڕێوشوێنێک چ ئێوە *پزیشکێک لە کەمتەرخمیەک ئەگەر

ــکــى تــەنــدروســتــى ــدێ ــەن ــارم یـــان کدەرکەوت؟

ئێمە بەپێی ئەو یاسا و ڕێسایانەى کە هەمانە دواى دەرکەوتنى ئەنجامى ــەر بــۆمــان ــەگ لــێــکــۆڵــیــنــەوەکــان ئکارمەندانى و پزیشک کە دەرکەوت یاساکان بەپێی کەمتەرخەمن ئێمە هیچ ئێستادا لە بەاڵم دەدرێن، سزا الیەنە ئــەو کە نیە ــار دی الیەنێک هۆکارى مردنى ئەو دوو هاواڵتیە بن گیانیان دەرزیەکانەوە هۆى بە کە

لەدەستداوە.ــارە ــڕی * ئـــەو مــیــنــحــەیــەی کـــە بــەى هــــەر سێ ــ ــودج ــ ــى ب ــن ــڕی لـــە ب

بە بدرێت هەرێم سەرۆکایەتیەکەى نەخۆش درێژخایەنەکان نەخۆشیە وەرگرتنى مامەڵەى دەتوانێت چۆن بکات و لە چ شوێنێک وەرى دەگرێت؟هیچ و نیم پرۆسەیە ئەو ئاگادارى

زانیاریەکم النیە.*ئـــایـــا وەزارەتـــــــى تــەنــدروســتــى ئامێرى کە کــردۆتــەوە لــەوە بیرى و پشکنین بۆ بکرێت پێشکەوتوو دەستنیشان کردنى ئەو نەخۆشیانەى دەرەوە چوونە بە پێویستیان کە

هەیە؟ ئێستا بوونى ئامێرەکانى دەستنیشان

کردن لە کوردستان لە ئاستێکى زۆر زۆرو بەشێکى ڕاستیدا لە باشدایە ئامێرانەى ئەو زۆربەى بڵێم دەتوانم دەستنیشانکردنى بۆ پێویستن کە نەخۆشیەکان لە کوردستاندا بوونیان ــەاڵم پــێــمــوایــە هــۆکــارى ــە، بـ ــەی هنەخۆشەکانمان چـــونـــەدەرەوەى کردنى دەستنیشان ئامێرى نەبوونى هەشبێت ئەگەر نیە نەخۆشیەکان لەوانەیە ژمارەیەکى زۆر کەم بێت بەو ناتوانرێت نەخۆش کە نییە شێوەیە الى ئێمە دەستنیشانى نەخۆشیەکەى بێت چونەدەرەوە ناچارى و بکرێت بێـت کــەم زۆر ژمــارەکــە لەوانەیە وچەند حاڵەتێکى دەگمەن بن کە لێرە

نەکرابێت دەستنیشان نەخۆشیەکان نەخۆش دەرەوەى چوونە نا ئەگەر هۆکارەکانیش هەیە تــرى هۆکارى نەتوانین ئێمە کە نیە ئــەوە زۆرن بکەین نەخۆشیەکان دەشستنیشانى دەرەوەى بچنە ناچاربن ئەوانیش و

هەرێم.لە شێرپەنجە نــەخــۆشــی ئــایــا *نەگەشتۆتە ــان ــت ــوردس ک هــەرێــمــى مەترسیەک وەکــو کــە وا ئاستێکى سەیر ــان ــی هــاواڵت ــى ــان ژی لەسەر

بکرێت و مامەڵەى لەگەڵدا بکرێت؟بەڕێژەیەکى ئێستا تا ئێمە نەخێر نەخۆشی سەیر مەترسیەک گەورەو هەرێمى ــە ل نــاکــەیــن شێرپەنجە بەهەمان هێشتا بەڵکو کوردستاندا نەبووە، ــاد زی ڕێــژەکــەى شێوەیەو زیاتر ئێمە هەیە کە ــەوەى ئ بــەاڵم کارمان لەسەر ئەو نەخۆشیە کردووە نەخۆشانەى ئەو بتوانین ئەوەى بۆ واتە بۆبکەین چارەسەریان خۆمان لــەســەر نەخۆشی ــەو چـــاوەى کــە ئگرنگى ــر ــات زی هــەیــە شێرپنەجە و بکرێن چارەسەر تا پێدانەکەیەتى هاوکاریان بکرێت نەک ئەوەى ڕێژەکە لە ئاستێکى مەترسیداردا بێت وە لە بووە زیاتر توانامان ئێمە ئێستاشدا ئەو زیاتر چــارەســەرى ئــەوەى بۆ نەخۆشانە بکەین ئەمەش واى کردووە نەخۆشیەکانى لە زۆر ژمارەیەکى ژێرپەنجە لە بەشەکانى ترى عێراقەوە بۆ کوردستان هەرێمى بکەنە ڕوو دەستنیشان کردن و چارەسەر کردنى

نەخۆشیەکانیان.

قائیمقامى قەزاى شارەزوور:

بوودجەى ئەمساڵى قەزاى شارەزوور لە سااڵنى ڕابردوو زیاترە

د.خاڵس قادر، وتەبێژى وەزارەتى تەندروستى:

ژمارەیەکى زۆر لە تووشبوانی شێرپەنجە لە بەشەکانى ترى عێراقەوە ڕوو دەکەنە هەرێمى کوردستان

دیمانە: زیرەک مەحمود

دیمانە: ~

№

قەزای شارەزوور سۆران عەلى

www.jamawarnews.com7 | 32 سێشەممە | 2012/07/10 | ژماره 709 | ساڵی

خوێندن و الوان

ئەندامى سۆفى، سەعید دانا د. خوێندنى و پــەروەردەى لیژنەى لە کوردستان پەرلەمانى لە بااڵ ~ تایبەتى دیدارێکى ئـــەوە دەکـــات ــۆ ب ئــامــاژە دا »دامەزراندن چارەسەرى بنەڕەتى ــەوەى ــون ب ڕووبــــەڕوو ــۆ ب نییە

بێکارى«. « دەکات ئەوە بۆ هێما ناوبراو دەدرێت ئێستا دەرماڵەیەی ئەو بە خوێندکارانى زانکۆ و پەیمانگا ناتوانێ خوێندکارێک کەمە زۆر

بەوە بژى.

ــەى ــدنـ ــەزرانـ ــەى دامـ ــل *ئــــەو پــە حــکــومــەت بـــڕیـــارى لــەســەر کزۆر ژمــارەیــەکــى دەتــوانــى داوە پەیمانگا زانــکــۆ دەرچــوانــى لــە

دابمەزرێنێت؟17هــەزار کــراوە دیــارى ژمارەکە ــەزار ــ ــار، ئـــەو 17هـ ــ ــى ک ــەل هکەسانە ئەو دامەزراندنە پلەى زانکۆ دەرچــووى کە دەگرێتەوە و پەیمانگاکانن، بەاڵم ئەولەویەت بۆ ئەوانەیە کە کە ساڵى ڕابردوو هەروەها پڕکردۆتەوە فۆڕمیان کە ئــەوانــەیــە بــۆ ئەولەوێتیش ئێستا بە گرێبەست کار دەکەن لە

دامودەزگاکانى حکومەت، بەاڵم لە ڕاستیدا ئەمە چارەسەرى بنەڕەتى ــەوەى ــون ب ڕووبــــەڕوو ــۆ ب نییە پێش ئێمە لەبەرئەوە بێکارى تەزە دامودەزگاکانمان لە وەختە زۆرمان ئێجگار ئیدارى خومێکى فەرمانبەرى کۆمەڵێک هــەیــە بێکارن، کــە هــەیــە زیــادەمــان بێگومان پلەیەش 17هــەزار ئەو پێویست کەس هەندێک لەوانەیە بن لە هەندێگ جێگا دابمەزرێن بە شارەزاییان پسپۆڕییەکەیان پێى کاتیشدا لەهەمان بــەاڵم هەیە، دەبێتە ئەو تەزەخومە ئیدارییەى حکومەتى وایە باشتر هەیە، کە هەبێت پالنى کوردستان هەرێمى بۆ ڕووبەڕوو بونەوەى بێکارى لە لە کار هەلى دروستکردنى ڕووى هاوکاریکردنى تایبەت، کەرتى شێوەیەک بــە تایبەت کــەرتــى ــکــات، ــت ب ــ ــى کـــار دروسـ ــەل هکۆمپانیاى دروستکردنى هەروەها وەبەرهێنان لە هەرێمى کوردستان ئەمە وادەکات هەلى کار زیادبێت، حکومەتى لــەوەى باشترە ئەمە پلەى سااڵنە کوردستان هەرێمى

وەزیفى زیاد بکات.ــووی زانــکــۆ ــ *ژمـــارەیـــەک دەرچـحکومەت ــە هــەی پەیمانگا و هەلى و نییە پــێــى پێویستى

تایبەت کــەرتــى لــە کاریشیان چى دەبێت دەرچــوانــە ئەم نییە

بکەن؟گرفتێکى ئێمە ڕاستییەکەى ــکــۆ ــان هـــەیـــە، زان ــم ــی ــەڕەت ــن بــەگــەڵ ل پــەیــمــانــگــاکــانــمــان و ــازاڕى ــ پــێــداویــســتــیــیــەکــانــى بئێمە واتــە ناگونجێت، ــاردا کـپرۆگرامانەى ئەو نەمانتوانییوە پەیمانگاکان و زانــکــۆکــان لــە کە پرۆگرامانە ئەو دەخوێنرێت لە پێیەتى پێویستمان ئێمە کۆمەڵێک ئێمە ــاردا، ک ــازاڕى بخوێندکارەکانمان فێرى زانیارى ــەاڵم لــەوانــەیــە ئەو ــن، ب ــەی دەکیان بــەســەرچــوبــن ــانــە ــیــاری زاننەیەت، کــار بـــازاڕى بەکەڵکى پێداچونەوەیەکى پێویستە بۆیە ڕێکخستنەوەى لە بکرێت جدى پــرۆگــرامــەکــان کــە لــە زانــکــۆ و بۆ دەخــوێــنــرێــن پەیمانگاکان ئەوەى بەشێوەیەک وەاڵمدەرەوەى کوردستان هەرێمى کارى بازاڕى

بێت.ــەى ــی ــاری ــک ــێ ــەو بـــیـــمـــەى ب ــ ــ *ئــى ــ ــوان ــ کـــە دەدرێـــــــت بـــە دەرچخواستى ئــاســت لــە دانـــەمـــەزاو

پێداویستیەکاندایە؟ڕەمزییە، شتێکى بیمەیە ئــەو

هیچ پێداویستییەکانى ناتوانێ بیمەى ئەو جێبەجێبکات کەسێک دیاریکراوە، کاتێکى بۆ بێکارییە، بەاڵم هەلێک دەدات بەو دەرچوانە بۆ ئەوەى لەو ماوەیەدا کارێک بۆ خۆیان بدۆزنەوە، بەاڵم لەو ماوەیەدا نەتوانن کەمە بەڕاستى بــدۆزنــەوە کارێک پێداویستییەکانى ــدەرەوەى ــ وەاڵم

دەرچوانى زانکۆ پەیمانگا نییە.زیاد نەکردنى دەرماڵى *هۆکارى پەیمانگا و زانکۆ خوێندکارانى

بۆچى دەگەڕێتەوە؟ئەو دەرماڵەیەى ئێستا دەدرێت بە خوێندکارانى زانکۆ و پەیمانگا زۆر بەوە ناتوانى خوێندکارێک کەمە بژى گەر هاوکارى خێزانەکەى یان

هاوکارییەکى ترى نەبێت، خوێندکار چینن مەغدورترین بڵێن دەتوانین لەبەر کوردستاندا هەرێمى لــە یەجگار دەرمــاڵــەیــەکــى ــەوەى ئـبەاڵم کراوە، تەرخان بۆ کەمیان شتێکى تریش هەیە داهاتى هەرێمى دەکرا ســنــوردارە، کوردستانیش خوێندکاران دەرمــاڵــى لە بڕێک 70%ى لە نزیکەى بکرایە، زیــاد کوردستان هەرێمى ــوودجــەى ببەشى واتـــە وەگــەڕخــســتــنــە ــۆ بئەوەى مووچەیە، بۆ زۆرى هەرە بۆیە وەبەرهێنانە، بۆ دەمێنێتەوە بکاتەوە بیر حکومەت پێویستە لەمەودوا بە شێوەیەک بوودجەکەى یەکسانى بە هاواڵتیان دابڕێژێت

لێى سودمەند بن.

سیستەمى نوێى خوێندن چەند ساڵێکە لە هەرێمى کوردستاندا خراوەتە بوارى ناوەندەکانى لــە جێبەجێکردنەوە « پێیوایە مامۆستایەک خوێندندا، ببێتە نییە بۆى دبلۆم بڕوانامەى ،سەرپەرشتیارى ــەاڵم ب بــەڕێــوەبــەر. ئامادەیى تەنها ئاساییە پەروەردەیى پیشەیى تەواو کردووە، بۆیە قسەکردن ئەوە تەنها نــوێ سیستەمى لەسەر ــى ــە بـــــەردەوام ڕەت هــەڵــدەگــرێــت ک

بکەینەوە«.

قسەکردن لەسەر سیستەمى نوێ تەنها ئەوە هەڵدەگرێت کە بەردەوام ڕەتى

بکەینەوەعەلى فەتاح، مامۆستاى کۆمپیتەر، بە لەگەڵ ڕاستیدا لە وت: ~)سیستەمى چەمکى بەکارهێنانى بەو دۆخەى کە بەراوردکردنى و نوێ( دەگوزەرێت، خوێندندا ناوەندەکانى لە بە ئایا ــاراوە، ئ دێتە پرسیار گەلێک شێوەیەکى بنەڕەتى لە جۆرى پرۆگرام و شێوازى وانە وتنەوە و ژینگەى خوێندن پرۆگرامەکان وتنەوەى کاراکتەرى و گۆڕانکارى و نوێکارى کراوە؟ بێگومان نەخێر، هەموان شاهیدى ئەو ڕاستیەین چى خوێندندا لــەنــاوەنــدەکــانــى کــە هەرێمەدا لەم ئێستا تا دەگــوزەرێــت

پێویستە بینامان بەرچاو ژمارەیەکى ژمارەیەکى سیاسیەکانیش پارتە و داگیرکردووە بیناى خوێندنیان بەرچاو ژمارەیەکى ئێستا تا نایگێڕنەوە، و لە خوێندکار پێویست لە ــاد زی زۆر مامۆستایان خوێندندان، پۆلەکانى دەستیان کە کاراکتەرانەن ئەو هەمان نەگیشتووە بەهۆکارەکانى پێشکەوتن و دەرفەتیشیان بۆ نەڕەخساوە، ناوەڕۆکى گۆڕنکاریەکى چــەنــد پــرۆگــرامــیــش تابلۆى تەنها کە چەواشەکارانەیە قوتابخانە و پۆلەکانى گرتۆتەوە، پۆلى پۆلى بە گـــۆڕاوە نــاوەنــدى یەکەمى حەوتەمى بنەڕەتى، قوتابخانەى فاڵنى سەرەتایى گۆڕاوە بە قوتابخانەى فاڵنى بنەڕەتى، کە تەنانەت ئەمەش زۆربەى بڕوانامەى نەگرتۆتەوە، قوتابخانەکانى دبلۆم بۆى نییە ببێتە بەڕێوەبەر، بەاڵم ئاساییە پەروەردەیى سەرپەرشتیارى تەنها ئامادەیى پیشەیى تەواو کردووە، بۆیە قسەکردن لەسەر سیستەمى نوێ تەنها ئەوە هەڵەگرێت کە بەردەوام ڕەتى

بکەینەوە.سیستەمەى ــەو ئ ــەوەى ئـ ــارەى ــەب لئیستا پەیڕەو دەکرێت لە ئاست توانى خویندکاران و مامۆستایاندایە ناوبراو وتى نەخێر، چونکە لە کۆى ئەو سیستەمەدا ئەوەى سەنتەر، بە نەکراوە خوێندکار لە پرۆگرامدایە زۆر جیاوازە لە ئاستى تواناکانى وتنەوەى مامۆستا و زۆریش جیاوازە لە ئاستى تواناکانى وەرگرتنى

ــن گــۆڕانــکــاریــەکــانــى خــوێــنــدکــار، متەنها ئێستا تا خوێندن سیستەمى بەهەردەردانى هاوکێشەى دەورى لە لە بەدەر ئەمانە کۆدەکەمەوە، پارەوە جیاوازەکانى جومگە مۆنۆپۆڵکردنى پەروەردە لەالیەن حزبەوە، تارماییەکانى ناوەندەکانى و سیستەم کۆى حزب ئەمەش کــە ــەوە، ــۆت ــرت گ خوێندنى و مامۆستایان زۆربــەى حەزى ئاستى بەرەو و دابەزاندووە خوێندکارانیشى

ئاڕاستەیەکى مەتریسدارى دەبات.نە بوونى ژینگەیەکى لەبار بۆ وەرزش وهونەر کارێکى زۆرى کردۆتە سەر

مامۆستایان وخوێندکارانبە وەرزش مامۆستاى ڕەشید، ئەکرە ~ وت لە ڕاستى دا وەرزش وهونەریش بەدەرنین لەوکەم وکوڕیانەى کە لە سیستەمى خویندن دا بەگشتى

هەیە .وەرزش بۆ لەبار ژینگەیەکى نەبوونى سەر کردۆتە زۆرى کارێکى وهونەر مامۆستایان وخوێندکاران ئەویش نەبونى جێگای تایبەتى بۆ هونەرو وەرزش وەک بۆخۆگۆڕین وەرزش بۆمامۆستاى ژوور وهەڵگرتنى کەلوپەلە وەرزشیەکان، وە لە هونەر بە تایبەت ژوورى نەبونى کەلوپەلە هەڵگرتنی بۆ قوتابخانەکان خوێندکاران فێرکردنى وە هونەریەکان ئیشە زۆرجــوان هونەرى ڕێگایەکى بە دەستیەکان و نیگار کێشان بەشیوەیەکى

زۆرجوان ئەو ژوورە کارئاسانى دەکات، پیداوویستیە لە کورتى کەموو وە هونەریەکان، نە بوونى یاریگای لە بار لە دابین بۆ وەرزشکردن کە موکورتى کردنى کەل وپەلەکان کارى کردۆتە سەر مامۆستاو خوێندکاران کە وانە کانیشان لە جێگاى تموحى خۆیاندا نەبێت یان کانیان وانە وتەسەلى بەتێر نەتوانن

بخوێنن.خوێندکار بە کۆمەڵێک شتەوە

سەرقاڵە ئاگاى لە خوێندن نەماوەزمانى مامۆستاى عەلى، حەمە ڕزگار کێشە ~ وت بە ئینگلیزى نوێدا سیتەمى و کۆن سیستەمى لە پرۆگرامى خوێندن هەردوو نییە، وەک

ئێستا بـــەاڵم بــاشــن، سیستەمەکە خوێندکار بە کۆمەڵێک شتەوە سەرقاڵە

ئاگاى لە خوێندن نەماوە.کارى هەلى لـــەوەى گوماننە بە وا ئەمە نا یــان ئایندەدا لە ئەبێت بۆ

سەرەکیترین کێشەى خوێندکارە.چەند پێویستە مامۆستایان وتیشى خولى ڕاهێنانیان بۆ بکرێتەوە سەبارت نوێ. پرۆگرامى وتنەوەى چۆنێتى بە مامەڵە چۆنێتى بە سەبارت هەروەها کردنى مامۆستایان لەگەڵ خوێندکاراندا، خولى هۆشیارى پەروەردەی و مامەڵە تەمەنى جیاوازەکانى قۆناغە لەگەڵ ئەمە مــن ــڕواى بـ بــە کــە خوێندکار بە تائێستا کە کێشەیە گەورەترین

بەردەوامى هەیە.

د. دانا سەعید سۆفى، ئەندامى پەرلەمانى کوردستان:

بیمەى بێکار وەاڵمدەرەوەى پێداویستییەکانى دەرچوانى زانکۆ و پەیمانگاکان نییە

مامۆستایەک:

خـــوێــنــدکــار ئــاگــاى لــە خــوێــنــدن نــەمــاوە

دیمانە: عومەر غواڵمى

ئا: ~

فاعل و مەفعول بە پەرلەمانتارێک لە

پرۆسەى پەروەردەدا فڕى؟

پشکنینى ئەنجامى لە ماوەیەکە نیانووسی تاقى کردنەوەى قۆناغى مشتومڕوو چەندین ئامادەى 12ى ڕەخنەو و جــیــاواز لێکدانەوەى قسەو ڕاگەیاندنەکاندا لە پێشنیار بە هەندێک کـــراوە لێوە باسی حاڵەتى بە هەندێک و کارەسات وێنەیەکى هەندێکیش و ئاسایی کــارى نــائــومــێــدیــان الى کــەســو کە کــردبــوو دروســـت خوێندکار بەهەدەر ساڵەیان چەندین ڕەنجى دراوە وەک مامۆستایەکى پشکنەر نوسینێک و لێدوان چەندین لە ــەوەم دووپـــات کــردۆتــەوە کە ئـبۆ نەگونجاوە پشکنین ژینگەى لە هــەر پشکنەر مامۆستایانى هۆکارى فێنککەرەوە و نەگونجانى نەبوونى و تــەوالــێــت و شــوێــن جێگایەک بۆ پشودانى مامۆستایان و گوشار خستنە سەر مامۆستایان دەفتەرەکان کردنى تەواو زوو بۆ واى تر کــارى چەندان ئەمەو و پشکنەر مامۆستایانى کە کــرد کارەکانى پێویست وەک نەتوانن بدەن. ئەنجام خۆیان شانى سەر هەندێک هەڵەو کەموکورتى لە کاتى لە کاتى پشکنیندا بەدى دەکرێت سەردانکردنى وەزیرى پەروەردە بۆ گرفتانە ئەم لەوەى بەر کۆنترۆڵ دزە بکەنە ناو دەزگاکانى ڕاگەیاندن و خوێندکار تووشی دڵەڕاوکێ بکەن ویستم ئەمانە بە زیادە پێى بڵێم، بــەاڵم بــەداخــەوە کــارگــوزار پاش دەرگاى هاتوو دەقیقەیەک چەند وەزیر کــردەوەو ووتى ــەى ژوورەکڕۆیشت ئاسوودە بن، ئاخر جەنابی ئــاســوودە کاتێک ئێمە ــر وەزیـســەرەوە بهاتیتایە کە دەبووین ئاشنا پێ کوڕیەکانمان کەمو تا بکردیتایە بەر لەوەى ڕاگەیاندنەکان لێت بکەن بە هەڵەو لە سەردەمى تـــازە دەســـت بــەکــاربــوونــەتــەوە بکرێیت پــەرلــەمــان بانگهێشتى زۆر زانیارى ئێستاش تا ڕەنگە لەسەر وەزرەتەکەى خۆشت نەبێت بەو پێیەى کە تازە دەست بەکار

بووى.نــێــوەنــدە تووشی ــەم ل ئـــەوەى کەناڵێکى لــە ــردم ک سەرسامى ڕاگــەیــانــدن پــەرلــەمــانــتــارێــکــى ئەم ــەى زۆرب ــوت دەی کوردستان کۆنتڕۆڵ لە ــراوە ک کە هەاڵنەى نەبوونى ــەشــدار ب دەرئــەنــجــامــى زۆربەى مامۆستا بە ئەزمونەکان بوو بەڵکو زۆربەى مامۆستا گەنجەکان بەشداربوون لە کۆنترۆڵ ئاخر ئەم و گاڵتەجاڕى ماناى بە قسەیە پێکەناوى نییە لە تۆى پەرلەمانتار دەپرسم کە حزب و فراکسیۆنەکەى تۆى ناردۆتە پەرلەمان مامۆستایەکى تواناو بە بۆ 35 ساڵ 30 گەنجى 35 مامۆستایەکى یان لێهاتووە گورجوگۆڵ کامیان سەرەوە بەرەو ترن ڕێزم بۆ مامۆستا بەتەمەنەکان هەیە10کاتژمێر توانایان کامیان و ڕەق کــورســیــە ــەو ئـ ــەر ــەس لئەندام سایەى لە دابنیشن تەقە مامۆستا هەیەو بەڕێزتا پەرلەمانى خۆیان زیاتر کامیان دەبشکنێت ماندوو دەکەن کامیان زیاتر چاویان دەبینێت و وزەى زیاتریات تیادایە زیاترە هەڵگرتنیان تواناى کامیان سیستەمە ئەم بۆ زیاتر کامیان دەگونجێن و کامیان زیاتر ئاشناى ئەم سیستەمەن کامیان زیاتر لەگەڵ

گۆڕانکاریەکاندا هەڵدەکەن.* بەڕێوەبەرى ئامادەیى ئاالنى کوڕان

№

لە کۆنگرەیەکى ڕۆژنامەنوسیدا هەریەکە و پەروەردە بااڵو وەزیرى خوێندنى لە کاروبارى کۆمەاڵیەتى ئامادەبوون وەزیرى هەرێمى حکومەتى ــااڵى ب خوێندنى ساڵى ئــەم بۆ ڕایگەیاند کوردستان خوێندن زیاتر لە 30 هەزار خوێندکار لە زانکۆ و پەیمانگاکانى هەرێمى کوردستان

وەردەگرین.د.خالید عیسمەت، وەزیرى پەروەردەى لەو کــوردســتــان هەرێمى حکومەتى

ڕایگەیاند ڕۆژنامەوانیەدا کۆنفراسە ڕێژەى دەرنەچوانى قۆناغى 9ى ئامادەى وتیشى ــم دەزان تەبیعى ڕێژەیەکى بە ــدا دووەم خولى لە ــەم دەک پێشبینى

ڕێژەکە ببێتە ڕێژەیەکى ئاساى.د.عەلى سەعید، وەزیرى خوێندنى بااڵو توێژینەوەى زانستى ڕایگەیاند پەیمانگا و کۆلیژ و زانکۆکانى هەرێمى کوردستان ئامادەیى دەرچوانى خزمەتى دەخەینە وتیشى پێشبینى دەکەم زیاتر لە 30هەزار پەیمانگاکانى و زانکۆ لە خوێندکار

هەرێمى کوردستان وەربگیرێت.الى خۆیشییەوە ئاسۆس نەجیب، وەزیرى کاروکاروبارى کۆمەاڵیەتى لەو کۆنفراسە پرۆژەکانمان ڕایگەیاند ڕۆژنامەوانییەدا بەگەڕخستنەوەى و بێکارییە بیمەی پیشەییە ڕاهێنانى و مەشق یەکەکانى بەکارخستن ناوبراو وتیشی: سیاسەتى ئەنجومەنى لەالیەن کرا پەسەند کە کارمان پــرۆژە کۆمەڵێک وەزیــرانــەوە، کردووە. وتیشى پرۆژە نوێکان جێبەجێ

دەکەین.

وەزیرى خوێندنى بااڵ:

پێشبینى دەکرێت زیاتر لە 30هەزار خوێندکار لە زانکۆ و پەیمانگاکان وەربگیرێتئا:~

№

ئازاد حاجی ئەحمەد*

www.jamawarnews.com 8 | ساڵی 32 | ژماره 709 | 2012/07/10 | سێشەممەکورد لە میدیاکانەوە

دەوڵەتى ئەنقەرە خۆى بۆ چاالکییە کوردستانى لــە ســەربــازیــیــەکــان جەنەڕاڵ دەکــات. ئامادە عێراقدا ــە ســوپــاى ــۆزال( ل ــ )نــەجــدەت ئلەگەڵ نهێنى گفتوگۆیەکى تورکیا مــاوەى تـــەواوى ــرد، ک ئەمریکادا کە بــوو ئەمە لەسەر گفتوگۆکە جەختى تورکییەکە جــەنــەڕاڵــە ــردەى ــەگــەرى ک ــردەوە کــە ئ ــ دەکتورکیا سوپاى بۆ سنور ئەودیو دژ بە کوردەکانى پارتى کرێکارانى عێراقدا لە )PKK( کوردستان بە ئەمریکا یان بکرێت فەراهەم نوێیەکان، سیاسەتە گرتنەبەرى سەربازیانەى هەنگاوى زەروورەتى تورکیا لە باکورى عێراق لەناوببات.بڕوایەدایە لــەو تورکیا دەوڵــەتــى ئەندازەیەکى بە ئەمریکا ئەگەر دەوڵەتى فشاربخاتەسەر پێویست عێراق، باکورى کوردەکانى عێراق و ــى کــرێــکــارانــى ــارت پــێــگــەکــانــى پباکورى لە )PKK( کوردستان عێراق دادەخرێن و کوردەکانى پارتى )PKK( کوردستان کرێکارانى زەوى لەسەر خۆیان چەکەکانى

دادەنێن.ئەمریکاى بــە ــەوێ ــ دەی تــورکــیــا کرێکارانى پارتى کە بسەلمێنێت هەڕەشەیەکە )PKK( کوردستان بـــۆســـەر بــەرژەوەنــدیــیــەکــانــی

ئەمریکاش. بە ڕێگەى ئەردۆغان تەیب ڕەجەب هەر دا تورکیا میلیتاریستەکانى باکورى بۆسەر )هێرش هەنگاوێک بۆ کــە بــکــەن جێبەجێ ــراق( ــێ عکرێکارانى پارتى بەگژداچوونەوەى بەپێویستى )PKK( کوردستان

دەزانن.هاوپەیمانانى دیکەشەوە لەالیەکی ئــەردۆغــان بــە بەڵێنیان تورکیا بۆ پێویستەکان هەنگاوە داوە بەگژداچوونەوەى گەریالکانى پارتى لە )PKK( کوردستان کرێکارانى لە بدرێت. ئەنجام عێراق باکورى ئەمریکاشدا نهێنییەکانى ڕاپۆرتە

ــادە ــام ــراق ئ ــێ ــارەى ع ــ ــ ــە دەرب ککرابوو ئــەوە پێشبینى دەکــرێــن، عێراقدا لە شــەڕ ــاژاوەو ئـ ئەگەر سوپاى لەوانەیە درێژەبکێشێت،

تورکیا بچێتە باکورى عێراقەوە.گەریالکانى چاالکییەکانى سەرەڕاى ــى کــرێــکــارانــى کــوردســتــان ــارت پکۆمەڵە کەرکوکیش ،)PKK(دروست تورکیا بۆ نیگەرانییەکى لەمەوپێش ــەک ــاوەی م ــردووە. ــ کڕاپۆرتێکى تــورکــی )MIT(ى نــهــێــنــى دەربــــــــارەى هــەڕەشــە کرد ئامادە تورکیا ستراتیژییەکانى سادەوە زۆر ناونیشانێکى بە کە

بۆ )PKK کەرکوک و )عێراق، نوسینگەى سەرۆک کۆمار و سەرۆک

وەزیرانى تورکیا نێردرا.بەشێوەیەکى ڕاپـــۆرتـــەدا ــەم ل ئاڵوگۆڕە بــۆ ئــامــاژە دیــاریــکــراو سیاسییەکان لە هەرێمى کوردستانى سەرچاوە بەپێ ى کــراوە. عێراقدا ناوچەى تورکیا سیخوڕییەکانى کوردستان لە باکورى عێراق کە لە سەربەخۆییەکى )1992(ەوە ساڵى ــوون کـــردووە، ــەزم ــکــراوى ئ ــاری دیعێراقدا لە ناسەقامگیریى لەکاتى کوردى دەوڵەتێکى وەک لەوانەیە بێتەئارا. تــورکــیــادا بــاشــورى لــە

کوردى دەوڵەتێکى سەرهەڵدانى لەگەڵ هاوسێ تورکیاو باشورى لە لە تورکیا کوردنشینەکانى پارێزگا واڵتــەدا، ئەم خۆرهەاڵتى باشورو خراپ کاریگەرییەکى بەدڵنیاییەوە

لەسەر ئەنقەرە جێدەهێڵێت.لە پــڕ ــکــى کـــەرکـــوک شــارێ عێراق کوردەکانى تورکیا نەوتە، بەشێوەیەکى کە دەکــات تاوانبار گۆڕینى بۆ هــەوڵ ئۆرگانیزەکراو قازانجى بە کەرکوک دیمۆگرافیاى

کوردەکان دەدات.ــراوەى ــاڵوک ب ڕاپۆرتێکى بــەپــێ ى سااڵنەى لەم ئەڵمانى )شپیگل(ى

هەزار )600.000( نزیکەى دواییدا زیاد کەرکوک دانیشتوانى بۆ کورد هەزار )200.000( نزیکەى کراوە و کەرکوک نیشتەجێ ى تورکمانى ــۆرەوە لە ــ ــۆراوج ــ ــە بــیــانــوى ج بتورکیا، دەرپەڕێندراون. شارەکە خستۆتەژێر عێراقى تورکمانەکانى خۆیەوەو پشتیوانییەکانى سێبەرى لەبنەڕەتدا چاوتێبڕینى خۆى بۆ خاکى کردن پشتیوانى لەڕێگەى کەرکوک دەهێنێتەدى. تورکمانەکانەوە لە لــەوێ دیمۆگرافییەکان ــە ــۆڕان گکە هەستیارە تــورکــیــاوە بــەالى عێراق، دەستورى لەسەربنەماى

ئەنجام کەرکوک لە ڕاپرسى دەبێ بدرێت.

کەرکوک خەڵکى ڕاپرسییەدا لەم بە ببن کە بدەن لەوە بڕیار دەبێ هەرێمى قەڵەمڕەوى لە بەشێک کاروباریان یا عێراق کوردستانى بــەدەســت دەوڵـــەتـــى عــێــراقــەوە لەوبڕوایەدایە ئەنقەرە ڕێکبخرێت. گۆڕانە دیمۆگرافییەکان بەچەشنێکە ڕاپرسییەکە، ڕەنگە دەرەنجامى کە

بەالى تورکیاوە ناخۆش بێت.ــا خـــوازیـــارى ــی ــورک ــى ت ــەتـ دەوڵـدواخــســتــنــى بـــەڕێـــوەچـــوونـــى لە داخوازییە ئەم ڕاپرسییەکەیەو بیکەر-هامیلتۆنیشدا ڕاپۆرتەکەى خرابووەڕوو. ئەردۆغان ڕاى خەڵکى هەرێمى لە مانەوەیان بۆ کەرکوک کوردستاندا بە دەستپێکى جەنگێکى هەژمار عێراق باکورى لە ناوخۆیى

کردووەو.لەوبڕوایەدان چاودێران لە هەندێ دەوڵـــەت و سیاسیەکانى مــانــۆڕە پترلەوەى تورکیا لــە پــارلــەمــان هێرشى ــۆ ب زەمــیــنــەســازیــى ــە کعێراق باکورى بۆسەر سەربازییانە بێت، هەنگاوێکە بۆ فشارخستنەسەر ئەمریکا. لەبەرئەوەى سەرکردەکانى کە دەزانــن ئەوە باشى بە تورکیا سەربازیى دەستێوەردانى لەکاتى لە باکورى عێراق، سەرەڕاى ئەمەى توندى دژایەتى مەترسییەکانى کە دەکڕدرێتەوە، گیان بە ئەمریکا زەلــکــاوى لــە کــە نییە ــش ــی ڕوونچ تــورکــیــا هێزەکانى عــێــراقــدا، بەتایبەتى دەبێت، چارەنوسێکیان بە کەرکوک مەسەلەى کە ئەمەى نەوتى ئەنبارى )4%(ى بــوونــى نەوتى ئەنبارى )40%(ى جیهان و زۆر مــەســەلــەیــەکــى ــەوە، ــراق ــێ عتورکیاش ــە ــەوات ک هــەســتــیــارە، هەرێمى لەگەڵ مامەڵەکردن لە و خۆی ئاگادارى دەبێ کوردستان

بێت. سیاسەتەکانى نوسینی: کەمال ئۆغڵوسەرچاوە: ڕۆژنامەى )حورییەت(

ناسـراوى ڕۆژنامەنوسـى گێڵـب )لیزلـى ئەمریـکا وتارێکـى )Leslie.H.Gelb The New( لەڕۆژنامـەى ئەمریکـى، York Tims(ى ئەمریـکا ڕێگاچارەکانـى لەبـارەى بـۆ ئاینـدەى عێـراق باڵوکـردەوە، داواى هەرێمێکـى سـەربەخۆش بـۆ

دەکات. کـورد لـەم وتـارەدا هاتـووە: »هـەروەک چـۆن بۆسـنە دابـەش کـرا بۆسـەر چەنـد ناوچەیەکى سـەربەخۆ، ئەم عێراقـى لـە پێویسـتە بیرۆکەیـە بکرێـت و پیـادە یەکگرتووشـدا عەرەبـى کـورد، بـە دەرفـەت خۆیـان بدرێـت سـوننە شـیعەو کاروبـارەکان بەڕێوەببـەن، چونکە بەمشـێوەیەى عێـراق هەرگیـز بەڕێوەچـوون شـیاوى ئێسـتاى نییـەو ئەگەر دابەش نەکرێت، ئەوا پارچەپارچەبوونێکـى مەترسـى لێـدەکات« هەڕەشـەى خوێنـاوى هەروەهـا لـە بەشـێکیتردا دەڵێـن: سـوننەو شـیعە دابـەش بکرێت«.سـەربەخۆى هەرێمـى کوردسـتان، »عێراق پێویسـتە بۆ سـێ ناوچەى

دیبلۆماسـی« »جیهانـی سـایتی ڕاپۆرتێکـی لەژێر ئەو ناونیشـانەى ولـەو باڵوکـردەوە سـەرەوە کاتێکـدا لـە هاتـووە ڕاپۆرتـەدا ناسـنامەى کورد وەک نەتەوەیەکی نەنـراوە، پێـدا دانـی سـەربەخۆ ئاسـان کارێکـی کـورد ژمـارەی هەندێـک بـەاڵم بزانرێـت، نیـە

ژمـارەی نافەرمـی سـەرچاوەى کـورد بـە 30 بـۆ 40 ملیـۆن کـەس بەسـەر ئەمـەش کـە دادەنێـن، و ئێـران و تورکیـا وواڵتەکانـی عێـراق و سـوریا دا دابەش کراون، کـوردان %50 تورکیـا کوردانـی ئێـران و کوردانـی پێـک دەهێنـن و %15 عێـراق کوردانـی و %25

دەوڵەتـی ، %5 کوردانـی سـوریا ڕێکەوتننامـەى کـە کـوردی بڕیـاری 1920 سـاڵی سـیڤەری لـە نەبـوو دروسـت لەسـەردابوو سـەربەخۆیانە کـورد ئێسـتادا دەسـەاڵتی بەسـەر هیـچ بسـتێکی ناوچـە نیـە، دا خاکەکـەى کوردیـەکان )جگە لە کوردسـتانی

سـوپای لـە پڕکـراون عێـراق( کوردسـتانیان کـە واڵتانـەى ئـەو بەسـەردا دابەشـکراوە، حاڵەتێکـی ناوچـە دەبینرێـت، ئاسـایی نـا نـا ناوچـەى سـنوریەکانیان ئارامـن هەتـا ئێسـتا کـورد لەگـەڵ خەباتێکی دوور و درێژ نەیتوانیوە

بهێنێـت. بـەدی مافەکانـی

بۆ لەدیموکراسی پشتیوانی ڕێکخراوی کورد لە سوریا ڕایدەگەیەنێت کە ڕەوشی کورد و بارودۆخی ڕۆژنامەنووسان لەسوریا

بەرەو خراپی دەچێت.ئەم ڕێکخراوە لە نوێترین ڕاپۆرتی خۆیدا international( ڕۆژنامەى لە کە باڵوکراوەتەوە، )Herald tribuneئاشکرای کرد: لەسەرەتای ئەمساڵەوە دەیان دەستگیرکراون سوریا لە کورد هاواڵتی کە هەندێکیان ڕۆژنامەنووس و نووسەرن. توندیان سانسۆری ڕۆژنامەکانیش لەسەرە و ڕووبەڕووی هەڕەشەی داخران ئەمساڵیشەوە سەرەتای لە بوونەتەوە. )21( ڕۆژنامەنووس و نوسەر بە تاوانی بەشداری لە خۆپیشاندان و دەستوەردان )18( کە دەستگیرکراون سیاسەتدا لە تائێستاش کوردن، ڕۆژنامەنووسیان ڕۆژنامەنووسانە لەو هەندێ چارەنووسى هەرچەندە ماونەتەوە، نادیارى بە ڕێکخراوەکانى تایبەت بە ڕۆژنامەنووسان ڕژێمەکەى بەاڵم دەربڕیوە، ناڕەزاییان بەشار ئەسەد هیچ وەاڵمێکى پۆزەتیڤى ڕێکخراوە ڕۆژنامەنووسییە جیهانییەکانى

نەداتەوە.لە بەرگری لیژنەی لەالیەکیترەوە

مافەکانی و دیموکراسییەکان ئازادیە زۆرینەی ناوی ڕاپۆرتێکدا لە مرۆڤ، باڵوکردۆتەوە کوردانەی هاواڵتییە ئەو زیندانی کراون و چەندین لە سوریا کە لەم تێدایە، ڕۆژنامەنووسیشیان هەندێکجار ڕایگەیاند: ڕاپۆرتەشدا تاوانی لەژێرناوى ڕۆژنامەنووسان تۆمەتى و دەکرێن دەستگیر دیکەدا

هەتا دەکرێت. دروست بۆ ساختەیان بەردەوام سوریاش توندوتیژییەکانى بێت، ئەوا ڕۆژنامەنووسان زیاتر دەکەونە ئەمنییەکانى هێزە پەالمارى بەردەم سوریاوە، جێگەى ڕەخنەشە کە ڕێکخراوە لەهەمبەر عەرەب ڕۆژنامەنووسییەکانى ئەم چەوساندنەوە و سوکایەتیکردنانەدا

بێدەنگن.

PKK سەرهەڵدانەوەی شەڕی نێوان سوپای تورکیا و

کورد پێویستى بە هەرێمى سەربەخۆیە لە عێراقدا

کورد گەلێکی بێ دەوڵەت

ڕۆژنامەنووسانی کورد لە سوریا نائارامن

№№

www.jamawarnews.com9 | 32 سێشەممە | 2012/07/10 | ژماره 709 | ساڵی

کۆمەاڵیەتی

سندوقى نهێنى کچ دایکیەتیپەیمانگا ــووى دەرچـ کــەریــم، حەکیم ــەهــۆى ئــەوەى ــە ~ وتــى ب بدایک و باوک لەگەڵ ئێمەپەیوەندیمان باسکردنى بــۆ کــەمــە، بــراوخــوشــک و بە کەسێکە پێویستمان نهێنییەکانمان کەنهێنیەکانى الباس بکەین ئەگینا بەردەوام قەلەقیەکى توشى کەلەدڵماندایە ئەوەى خۆمان ئەوەپێویستە دەکات بەردەوامان تاکەشتیش بێت ڕزگــار لەودڵەڕاوکێیە

کەڕزگارمان بکات تەنهاهاوڕێیە.وتیشى کەم کەس هەیە کە نهێنى نەبێت، هەتاهەتایە ئەونهێنیە ناتوانێت بــەاڵم یان دایک الی کچان زۆربەى بپارێزێت، خوشکی یان هاوڕێى نزیکى باسى دەکات، سندوقى نهێنى کچان دایکیانە وەهەندێک خۆشەویستەکانیان الى نهێنیان جاریش نهێنیان کوڕانیش دەربــارەى دەدرکێنن. وەیــان ئەکەن باسى ــاوڕێ ه تەنهاالى باسى بێت متمانەى کەجێگاى کەسێک زیرەک کەسى من بــەڕاى بەس دەکــات کە نهێنیەکانى ئەوکەسەیە لێهاتوو و

بپارێزێت. خۆمان نهێنى توانى ئێمە نەمان ئەگەر ترچۆن کەسێکى ئەبێت ئەى بپارێزین

نهێنیمان بپارێزێت.

نهێنى باس کرا لە قاڵبى پاراستن دەردەچێت

پەیمانگا ــووى دەرچـ سلێمان، گــۆران بە~ وت زۆرکەم کوڕان و کچان دەتوانن نهێنى خۆیان بپارێزن گەر تەنها لە بکەن باس کەسێک بۆ نهێنییەکیان

قاڵبى پاراستن دەردەچێت.کەسێک الى نهێنى درکاندنى لەبارەى وتى ناوبراو بێت بەختەوەر ئــەوەى بۆ کاتێک دەبێت کاتى بەختەوەرییەکە کەسێک نهێنى الى کەسێکى نزیکى خۆى دەبێت دێت کاتێک بەاڵم دەدرکێنێت، بدات. کاتییەى بەختەوەرییە ئەو باجى بۆیە گرنگە کوڕان و کچان نهێنییەکانیان لە نەبنەوە گرفت دووچــارى تا بپارێزن

ژیاندا.هەردوو ڕەگەز نهێنییەکانیان الى هەموو

کەس نادرکێننزانکۆ، خوێندکارى خەسرەو، خەرمان پاراستن نهێنى وت ~ بــە بەاڵم مرۆڤدا، ژیانى لە گرنگە شتێکى نێر ڕەگەزى هەردوو بە مرۆڤێک کاتێک دەبێتەوە ڕووبـــەڕوو گرفتێکیان مێ و گرفتەیان بەو کەس هەموو نایانەوێت بزانێ زۆر جار کەسێک لە ڕاز و نیازیان تێدەگات و بۆ ئاسان کردنى گرفتەکەیان نهێنى گرفتەکانى چارەسەرکردنى یان

ئەو و هاوڕێ نزیکترین گرفتەکەیان الى ڕووى لە ئەوەى بۆ دەدرکێنێت نهێنیە

دەرونییەوە ئاسوودە بێت.ناوبراو وتیشى کچان و کوڕان وەک یەکن لە پاراستنى نهێنییەکانیان. هەردوو ڕەگەز باس نهێنیەکانیان کەس هەموو لەالى

ناکەن.نهێنى پاراستن کاتى خۆى هەیە

بە پەیمانگا خوێندکارى کەمال، خێاڵن ~ وت کچان زیاتر نهێنیەکانیان دەپارێزن لەبەر بارى کۆمەاڵیەتى کۆمەڵگا، گەر بیەوێت نهێنییەکى باس بکات ئەوا الى

نزیکترین هاوڕێى ئەو نهێنیە باس دەکات.وتیشى کەم نهێنى هەیە هەر نەدرکێنرێت، نهینى پاراستنیش کاتى خۆى هەیە، کوڕان زیاتر ئەو نهێنیانە دەپارێزن کە پەیوەندى بەرامبەرەوە ــەزى ڕەگ خۆشەویستى بە

هەیە.

خوێندن و خوێندنەوە ڕەنگە بە ماناى وشە لە یەکتر نزیکبن، بەاڵم لە ڕووى سوود و تێگەیشتن لێیانەوە دوو وشەى لەو بریتییە خوێندن جیاوازن، تەواو لە دەکرێت ــارى دی بــۆت مەنهەجەى قوتابخانەبێت یان لە زانکۆ یان لەهەر بەدەست پسپۆڕى بتەوێت بوارێکدا بهێنیت، بەاڵم خوێندنەوە بریتییە لەو ویستى بە بابەتەى ئەو یان کتێبەى خۆت دەتەوێت بیخوێنیتەوە و سوودى ڕێگا دەبێتە خوێندنەوە لێوەربگریت، نیشاندەرێک بۆ هەموو بوارەکانى ژیان و فێرى زۆرشت دەبین لێیەوە، هەر لە هەڵسوکەوت و گفتوگۆکردن شێوازى بۆ تەنانەت و ــان ژی بەڕێکردنى و وەرگرتنى زۆر زانیارى گرنگ لە ژیانى وەک نەتوانیت ڕەنگە کە ــەدا ڕۆژانـبەرامبەرەکەتى ئاڕاستەى پرسیار وەربگریت، خــۆت ــى وەاڵم و بکەیت بەر پەنادەبەیتە هۆیەش ئەو لەبەر وایە پێت بابەتانەى ئەو خوێندنەوەى زانیارییانەیان لەخۆگرتووە کە تۆ ئەو بەهۆى بکەوێت، دەستت دەتــەوێــت تەکنەلۆجیاوە و جیهان پێشکەوتنى ڕۆژ بەڕۆژ ئامێرەکان و ئاسانکارییەکان زیاتر دەبن بۆیە لەمڕۆدا ڕەنگە خەڵکى

زۆر کاتى نەبێت کتێب و گۆڤارى سەر کاغەز بخوێنێتەوە، ئەمەش واى کردووە خوێنەرى کتێب کەم بکات، بەاڵم ئایا ئەگەر خوێنەرى کتێبى کاغەزى کەمى کرد ماناى وایە خوێنەر کەمى کردووە و ئاستى تاکەکانمان بەرەو ناڕۆشنبیرى ڕۆشتووە؟ لە وەاڵمدا دەڵێین نەخێر، کەسێک ئاڕاستەى پرسیارێک کاتێک دەکەیت و دەڵێیت کتێب دەخوێنیتەوە؟ ئــەویــش ڕاســتــەوخــۆ پێت دەڵــێــت : کەم، جارجار، بەاڵم خوێندنەوە تەنها نابینێتەوە کتێبدا دووتوێى لە خۆى ڕۆژنامەکان و گۆڤار ــەى زۆرب ئەمڕۆ ڕۆژانە بەسوودەکانى بابەتە بگرە و و ئینتەرنێت تۆڕى لە وتارەکانیش و باڵودەبێتەوە کۆمەاڵیەتییەکان پەیجە و دەتوانیت بە کەمترین کات زۆرترین نموونە بۆ بکەوێت، دەست زانیاریت پێویست زانیارییەکت جــاران ئەگەر بوایە لەسەر بابەتێک دەبوو بڕۆیشتیتایە بۆ کتێبخانە و چەندین کتێبت لەخۆت الپــەڕە بە ــەڕە الپ و کۆبکردایەتەوە کە بگەڕایتایە زانیارییەدا ئەو بەدواى لە ئەمڕۆ بــەاڵم پێیەتى، پێویستت کۆمپیوتەرێک لەسەر خۆت شوێنى ناوى نوسینى بە تەنها و دادەنیشیت چەندین دەتــەوێــت زانیارییەى ئــەو جیاواز زمانى چەندین بە سەرچاوەت

بڵێین دەکرێت بۆیە دەهێنێت، بۆ دەکرێت هەر خوێندنەوەیە خوێندنەوە

کتێبیش نەبێت مەرج ئەوەیە ئێمە ئەو ببین فێرى دەمانەوێت زانیارییانەى

جیلێکى بە ئەمڕۆشمان کۆمەڵگەى و تەمەڵ و نەخوێندەوار ناونەبەین.

ئایا کوڕان و کچان دەتوانن نهێنییەکانیان نەدرکێنن؟

کاتى خۆت بۆ خوێندنەوە تەرخان بکە

ئا: باخان سەالح

چۆمان سەعید

هەوراز زایر

کاریگەری تێکچونی پەیوەندیە

کۆمەاڵیەتیەکان

ــە تا ــە ک ــەوەی ئـــەوەی زانــــراوە ئپەیوەندیە پێشبکەوێت تەکنەلۆجیا کۆمەاڵیەتیەکان الواز دەبن، ئەمەش فەراغی تر شتێکی ئەوەى بەهۆی تەکنەلۆجیایە، کە پردەکاتەوە کات هێرشی بــەجــۆرێــک تەکنەلۆجیا مرۆڤەکان ئاوابڕوات کار کە هێناوە ئەمەئەو ئامێرەکان، کۆیلەى دەبنە درکیان هەمووالیەک کە ڕاستیەیە کێ لەئێستا بەنمونە پــێــکــردووە مۆبایلەکەمان دەتوانین ئێمە لە یــان ــن؟ ــەی ــخ داب ڕۆژ ــزە ــان پ ــۆ بکارەبای یان بووکەکەمان؟ فەیس بکوژێنینەوە؟ ڕۆژ دە ماڵەکەمان تەلەفزیۆن سەیری بڕیاربدەین یان سەرنجە جێگای ــەوەى ئ نەکەین، ئەوەیە کە ئەو پێشکەوتنانەى لەدوا ڕوویاندا دووەمەوە جیهانی جەنگی ــۆڕان گ ســەدە بەچەندین پێشتر بواری لە ئــاوا بەرەوپێشچوونی و ئامێرانە ئەو نابینرێن، تەکنەلۆجیا کۆمەاڵیەتی پەیوەندی وایــکــردووە پەیوەندیە کەمبونەوەى الوازبێت کۆمەاڵیەتیەکانیش کاریگەری دەبێت تاکەکانی ــی دەروون الیەنی لەسەر سااڵچوان بە بەتایبەت کۆمەڵگا خۆیان نەماوە ئەوەیان توانای کە بگونجێنن، تازە قۆناغێکی لەگەڵ کوردی کۆمەڵگەی لە ئەمڕۆ ئەوەی ڕوودەدات ڕەنگە پێشتر باسکرابێت، ڕەنگە نەبووە بوونی بەواقعی بەاڵم باسکردنەکەی پەیوەندی بە نەبوونی لە هەبووبێت پەیوەندیانەوە ئەو جورئەتی کە کەس زۆر ئەوروپادا، ئـــەوەیـــان نـــەدەکـــرد کــوردســتــان وواڵتانی ڕووبکەنە و بەجێبهێڵن ــوو کە ــەوەوە ب ڕۆژئـــاوا بــەهــۆی ئـئەوێ کۆمەاڵیەتیەکانی پەیوەندیە پێشکەوتنی سەرباری الوازن، زۆر کە تریش شتێکی تەکنەلۆجیا، ئاستی لــەســەر هــەیــە کــاریــگــەری ئەوەیە کۆمەاڵیەتیەکان پەیوەندیە کۆکردنەوەى خەریکی خەڵکی کە لــەســەرحــســابــی شتە ــەن ــای ســەرملە شتانە ئەو خەریکە ڕووحیەکان دەبێت پێشلۆق کۆمەڵگەجێگایان تایبەت مەندی نەمان دەچن، بەرەو کە وایە سەرمایەداری کۆمەڵگەی نیە بەختی خــۆش مەملەکەتی کۆکردنەوەى ئامێری دەکاتە مرۆڤ پــارە دواجـــار پــەیــوەنــدیــەکــان لە ئابووریدا بەرژەوەندی چوارچێوەی قەتیس دەمێننەوە، جا ئەوپەیوەندیە ســیــاســی بــێــت یـــان کــۆمــەاڵیــەتــی سیستەمەدا ــۆرە ج ــەو ل تەنانەت مێردیش و ژن نێوان پەیوەندی ئابووری، تێروانینی لە نیە بەدەر چێژەکان ئێستا دەبینین بــۆیــە چێژی ناخی مرۆڤەکان نین، ناتوانن ئاسودەى کەناری بەرەو مرۆڤەکان ئەو ــەر ه ــەرن، بـ ــەوەری ــەخــت ب و بوونی زیاد هۆی دەبنە هۆکارانەش کۆمەاڵیەتیەکان، و دەروونی کێشە ڕەنگە پیسبوونی ژینگە بە زۆربوونی سەر بکاتە کاریگەری ژاوەژاویـــش بۆیە تاکەکان، نائارامی و قەلەقی بەشتە گرنگی هەموومان گرنگە گرنگی تەنها و بدەین ڕوحیەکان وە ئامانج نەبێتە مادیات بە دان ڕێگای سەرمایە بەدەستهێنانی

بەختەوەریمان لێ وون نەکات.

№

ــکــى ڕووداوێ ــوو ب ئەستەم جـــاران هەبوایە گەر ببینیا، ڕاستەقینەت ــە لــە ڕاگــەیــانــدنــەکــانــدا ــ ڕووداوەکـدەکردیتەوە ئــاگــادرى پێشوەخت بیبینێت نــاتــوانــێ ــەوەى ئـ کـــەوا ــات و لــەگــەڵ ــەک ــاشــاى ن ــەم ــا ت بئەوەشدا ئاگادرى دایکان و باوکانى تەماشى با مندااڵن کەوا دەکردەوە لە تەمەنیان کە ڕووداوەنەکەن ئەو کارێکى ئەمە 18 ساڵییەوەیە خوار بۆ بوو خۆئامادەکردن بوو ئاسایى تراژیدیا، و ناخۆش بەرنامەیەکى کەناڵەکانى لە ئێستادا لە بــەاڵم تایبەت تەلەفزیونى ڕاگەیاندنەوە لەگەڵ هەیە ترسناکەکان فلیمە بە لێدەدرێت مااڵندا ناو لە ئەوەشدا دەکرێت فلیمانە ــەو ئ تــەمــاشــاى بــە بــەرچــاو مــنــدااڵنــەوە کــە ئەمە لەسەر هەیە نێگەتیڤى کاریگەرى

ــداڵ یــان ــن ــى م ــردن ــەروەردە ک ــ ــ پدۆبالژکراوەکان فلیمە لە تەنانەت لە تێدایە خوێنڕشتنى و کوشتن تامەزرۆوە بە مندااڵن کاتدا هەمان

تەماشاى ئەو بەرهەمە دۆبالژکراوانە کاریگەرى ئەوەندە تەنانەت دەکەن هەڵسوکەتى و پۆشاک لەسەریانە ژیانى ناو دەگوێزنەوە فلیمانە ئەو

مندااڵنى لەگەڵ خۆیان ڕۆژانـــەى ــک بــەکــارى ــۆرێ ــە ج ــدا ب ــان ــاوڕی هئەمە یارییەکانیاندا لە دەهێننەوە دەبێت خراپى کاریگەرى بۆخۆى

السایى ــداڵ ــن م ــى ــ دەرون ــەســەر لکردنەوەى ئەو فلیمانە دەکرێت دایکان بن منداڵەکانیان ئاگادارى باوکان و فلیمەکاندا تەماشاکردنى کاتى لە بارى ڕەچــاوى ڕاگەیاندنەکان یان کۆمەڵگا بکەن لە کاتى پەخشکردنى

فلیمەکاندا.کۆمەاڵیەتى تۆڕى ترەوە لەالیەکى بەبێ بێڕەحمانە زۆر فەیسبوک گرتە و بابەت کۆمەڵێک چاودێرى ــاڵو دەکـــاتـــەوە کــە زۆر ــیــدۆى ب ڤهەستى و کارەساتە و دڵتەزێنە ئەمەشیان بۆ دەهەژێنێت مــرۆڤ نەهێڵن بـــاوک و ــکــان دای گرنگە بێ بە بەبەردەوامى منداڵەکانیان ــرى خــۆیــان لــە ســەر تــۆڕى چــاودێئەوەى بۆ بکەن کار کۆمەاڵیەتى دڵتەزێنانە ڕوداوە ئەو ڕووبــەڕووى کاریگەرى خراپ ئەوەى بۆ نەبنەوە ــان دروســت ــی لــەســەر بــارى دەرون

نەکات.

دیـــــاردە دڵـــتـــەزێـــنـــەکـــانکاوان ئەحمەد

№

www.jamawarnews.com 10 | ساڵی 32 | ژماره 709 | 2012/07/10 | سێشەممەهەمەڕەنگ

میوەى ئەنەناس لە ماددەى پرومیلین ــوەى ئــەو ــێ ــاوش ــە ه پــێــکــهــاتــووە کدەتوێنێتەوە، پرۆتین کە ئەنزیمەیە دەبینێت گــرنــگ ڕۆڵێکى ئــەمــەش لەناو کۆلسترۆڵ کەمکردنەوەى لە یەک لە کوپ یەک چونکە خوێندا، 75 نزیکەى لە ئەنەناس پــارچــەى یەکەى گەرمى و 25 مللیگرام ڤیتامین پێداویستى %40 و پێکهاتووە »ج« ڕۆژانەى تازەپێگەیشتوان دابین دەکات. هەروەها ئەم میوەیە لە ترشى فۆلیک و ڤیتامین »B6« و ئاسن و مەگنسیۆم پێکهاتووە، بۆیە یارمەتى ئاسانکردنى ئـــارەزووى و دەدات هــەرس کــارى پزیشکى .لە دەکات زیاد خواردنیش

ــاى هــنــدى ــی ــژوگ ــەم گ ئـ دا، لەکاتى میوەیە

و غازات نەهێشتنى بۆ پێگەیشتنیدا هایدروکلۆریک ترشى کەمکردنەوەى بەرزى چارەسەرکردنى گــەدەو لەناو زیانبەخش کــۆلــســتــرۆڵــى ئــاســتــى

ــت ــرێ ــن ــێ ــاردەه ــەک بتریشەوە .لەالیەکى ئەنەناس شەربەتى بــەکــاردەهــێــنــرێــت بەهێزکردنى ــۆ بهەرس. تواناى گەاڵى هەروەها میوەى ئەنەناس

سوودێکى باش بە ئافرەت دەبەخشن لەکاتى دیارکەوتنى ــى ســوڕى ــەت ــاڵ ح

مانگانە.

دادەنێت زمانى کوردى بووک فەیس تۆڕى کۆمەاڵیەتى فەیسبوک لەمەودوا زمانەکانى لــەپــاڵ کـــوردى زمــانــى دادەنێت. کاتی بەشێوەیەکى دیکەدا شەش مــاوەى بۆ فەیسبوک بڕیارە مانگ بەشێوەیەکى کاتى و تاقیکارى بەکار تۆڕەکەیدا لە کــوردى زمانى ماوەى لە و هات ئەگەریش بێنێ،

100 هەزار کەس مانگەدا ئەو شەش ئەو زمانە بەکار بهێنێت، ئەوا زمانى کوردى بە شێوەیەکى هەمیشەیى لە شایەنى دەکات. جێگیر سایتەکەیدا باسە ئێستا زمانى کوردى بە شێوەى التینى لە فەیسبووک دا جێگیر کراوە بەاڵم ئەمەیان بە ڕێنووسى ئەلف بێ

دەبێت.

پزیشـکى تـازەى لێکۆڵینەوەیەکـى ئـەو کەسـانەى کـە کـردووە، ئاشـکراى منداڵەکانیـان لەگـەڵ خـراپ مامەڵـەى شـپرزەیى تووشـى زیاتـر ئـەوا دەکـەن شـڵەژاو خۆشەویسـتى و دەروونـى هەسـتیارەى قوناغـە لـەم دەبنـەوە تەمەنـدا، هەروەها زیاتر تووشـى حاڵەتى لـە دەبنـەوە دیوارێـک دروسـتبوونى پەیوەنـدى خۆشەویسـتى نێـوان خۆیان لێکۆڵینەوەکـە کـە و خانەوادەکەیـان. لەسـەر کۆمەڵە کەسـێک ئەنجامـدراوە،

ئـەوەى ئاشـکراکردووە، کـە توندوتیـژى منداڵـدا، لەگـەڵ خـراپ مامەڵـەى و ئاسـەوارێکى سـبلى بـۆ سـەر ڕەوشـت و هەست و دەروونى منداڵ دروست دەکات

قۆناغـى لـە . ا یشـتند پێگە

منـداڵ هەروەهـا لـەم حاڵەتـەدا زیاتر

تووشـى شـپرزەى پەیوەنـدى سـۆزدارى لەگـەڵ کەسـانى دەوروبـەردا دەبێتـەوە. کەسـانەى ئـەو لێکۆڵینەوەکـە بەپێـى بەدەسـت حاڵەتـى هەڵچـوون و توڕەیەوە زیاتـر تووشـى خراپـى ئـەوا دەناڵێنـن،

هەڵسـوکەوت کـردن لەگەڵ ڕەفتـارو دەبنـەوە. منداڵەکانیـان

تۆم ئەمریکى سینەمایى ئەستێرەى سااڵنەى لیستى لــەســەرووى کــروز ئەکتەر بەرزترین دا گۆڤارى فۆربس لە دەستکەوتدا بەدەستهێنانى لە

هاتووە ئەکتەردا، 100 نێوان بــەنــاوبــانــگ ئــەکــتــەرى و کــاپــریــو دى ــاردو ــون ــی لهاتووە دووەم پلەى بە ــۆم ــى: ت ــ ــس وت ــۆربـ .فـــروز پــاش ئـــەوەى بۆ کـ

لەگەڵ ســاڵ پێنج مــاوەى ــاودار ن ئەکتەرى خانمە

ژیابوو، هولمز کیت هەفتەى ڕابردوو بە شێوەیەکى فەرمى ، ە نەو بوو لێکجیالە ــراو ــاوبـ نـ و نێوان مـــاوەى ئایارى مانگى تــا 2011 2012 ــارى ــای ئ 75 نزیکەى دا دۆالرى ملیۆن

هــەواڵــى بەپێى بەدەستهێناوە. ئەمریکى ئەستێرەى گــۆڤــارەکــە فیلمى ــى ــشــکــردن ــمــای ن بـــەهـــۆى Mission Impossible( )- Ghost Protocolدۆالرى ملیۆن 700 لە زیاتر جیهاندا ــەرى ــس ــەران س ــە لهەروەها هێناوە. بەدەستى پلەى خاوەنى کاپریۆ دى ڕابـــردووە، ساڵى یەکەمى ئادەم ناودار ئەکتەرى لەگەڵ هەریەکێکیان کە ساندلر دۆالریان ملیۆن 37بە بەدەسهێناوە، دووەم ــەى ــل پئەم بۆ هاتن

ساڵ.

کە پزیشکى تازەى لێکۆلینەوەیەکى ئەنجامیانداوە، فەرەنسى توێژەرانى مندااڵنەى ــەو ئ کــە دەریــخــســتــووە، لەناو باوکیاندا و دایک تەنیشت لە دەبن زیاتر ئــەوا دەخــەون، خێزاندا و تەندروست خاوەن جەستەیەکى بە دوورکەوتنەوە لە قەڵەوى و زیادبوونى کێشى لەش. لێکۆڵینەوەکە کە لەسەر 497 منداڵى تەمەن نێوان 2 تا 6 ساڵى ئەنجامدراوە، دەڵێت: شپرزەیى نوستن بێشومارەوە قەڵەوى بە پەیوەندى بە تووشبون لەگەڵ چونکە هەیە، و قەڵەوى لە بەرپرس هۆرمۆنەکانى

نووستنى منداڵ بە تەنیا لەکاتى شەودا، حاڵەتى قەڵەوى لەالیەن ئەو مندااڵنەوە زۆر زیاتر دەبێت، بە بەراورد لەگەڵ ئەو تەنیشت لە شەودا لەکاتى مندااڵنەى دایک و باوکیاندا دەخەون. خاتوو نانا ئۆلسن پزیشک لە یەکەى ڵێکۆلینەوەى خۆراک و پەیمانگاى پزیشکى چاودێرى لە نەخۆشخانەى کۆبنهاگن دەڵێت: ئەو باوکى و دایک لەگەڵ کە مندااڵنەى پاکى هەستى ئەوا دەخەون، خۆیاندا بەهۆى زیاترە، زۆر لەالیان وردى و لە باوەش گرتنى دایک و باوکیان بە

درێژایى شەو لەکاتى نووستن دا.

ئەنەناس چارەسەرى بەرزى کۆلسترۆڵ دەکات

فەیسبووک زمانى کوردى دادەنێت

مامەڵەى خراپ منداڵ دووچارى شپرزەیى دەروونى دەکات

تۆم کروز خاوەنى زۆرترین داهاتە

لــەئــەنــجــامــى ئــەو ــە ــردوت ــارەى ک ــ کـکەوتێکى ــت دەســـێ، ــ دارایــــــت دەبهاوڕێکانت هاوکارى

بکە، بەاڵم لەجیاتى ئەوان کارمەکە، ئاگات نەبیت، لەخۆبایى هەوڵبدە ڕۆژى بێ ، تەندروستیت لەبارى

بەختت هەینییە.

ــێ ــ ــە ڕاوک ــ ــە دڵ لـخۆت کــەمــکــەرەوەو لەرووبەڕووبوونەوە لەم بگرە، بـــەدوور هەست مــاوەیــەدا

هەبووە ڕۆڵیان هاوڕێکانت دەکەیت لەسەرکەوتندا و هەست بە حەوانەوە

دەکەیت.

بوارى لە هەرچەند بەخت پیشەییدا ــت، ــێ یـــــــاوەرت بئەمەشدا ــەڵ ــەگ لچارەسەرو ــەدواى ب

سەلماندن و بەڵگەدا دەگەڕێیت، ئەم پرۆسەى دانووستاندن و بۆ ماوەیە

دارایى گونجاون.4/20

-3/21

وڕ کــا

№

هـــەســـتـــەکـــانـــت سەبارەت دەربــبــڕە بەکێشەکانت، لەگەڵ ــەى ــان ــەس ــەو ک ــ ئپێیانە متمانەت

ئەوەى سەکەوتووبیت بۆ ڕاوێژبکە، لەکارەکانتدا.

10/20-9/21

وو راز

ــه №تـ

5/20

-4/21

ـا گـــ

№

بەئاگابە ماوەیە ئەم لە هەندێک کێشەى سۆزدارى کەلە وانەیە هەندێک ئاڵۆزببن و ــەى ــشـ ــەکـ ــاشـ پـ

ســۆزداریــیــداو ــوارى ــەب ل تێدایە پەیوەندییەکى نهێنى دروست ببێت، ڕووبەڕووبوونەوەى لەگەڵ کەسێکى

نزیک تێدایە. 11/20-10

/2ک 1

پشوو

№د

ــە ــەی ــت ئــــەم هــەفهەست گەشبینیت و بـــە پــشــتــیــوانــى بـــەرامـــبـــەرەکـــەت توانایەکى دەکەیت و

ئەنجامدانى بۆ دەبێت، ــەورەت گئەم سەرکەوتوو، بــاش و ــرۆژەى پلەسەر باشى کاریگەرى ماوەیە

ژیانى سۆزداریت دەبێت. 6/20

-5/21

ە وان

دو№

ــە ــەی ــت ئــــەم هــەفمتمانەوە بەئازادى و دەنێیت و هەنگاو ــیــت، ــان دەب ــادم شهەفتەیەکی گونجاوە

کەسێک ــۆزدارى و سـ دیــدارى بۆ بەتوندى سەرنجت ڕادەکێشێتد.

12/20-11

/21

ن ه وا

№ک7/20

-6/21

اڵ قرژ

№

کەوتیتە ئــەگــەر ــاکــۆکــى یــان نـــاو نمــلــمــانــێــیــەکــەوە ــە، لە ــەن بـ ــای ــێ بهەفتەدا ناوڕاستى

پیشەیی هاوبەشییەکى گفتوگۆى لەئەمڕۆوە دەکەیت سۆزداریى یان چاوەڕێى گۆڕان بە لەبارى پیشەیدا.

1/20

-12/21

ک یس

№گ

لەسەرەتاى هەفتەدا لەسەرخۆ هێمن و دەبــــــى و ئــەرکــە گەورەو پیشەییەکان گوشاراوى دەبن، ئەم

ماوەیە مژدەى سۆزداریى زۆرباشت ــى ژووان دیـــدارو بۆ کە پــێــدەدات

سۆزداریى گونجاون.

8/20

-7/21

ێر №ش

ــە ــەی ــت ــەم هــەف ــ ئبــەرهــەمــدارەو زۆر ــى ــاتـ ــهـ ــشـ ــێـ پـتێدایە، شادیهێنى ــزەوە ــارێ ــەپ ب زۆر

ــکــەو خـــۆت تــووشــى ڕەفــتــار بدڵەڕاوکێ مەکەو چاو بە هەندێک

پەیوەندیدا بخشێنەرەوە.

2/20

-1/21

ڵ ه ت

№س

بــــەرەو هــەنــدێــک ــرۆژەى شـــاراوە ــ پـدەنێیت و هەنگاو حەوانەوەو هەوڵى ــدە، گــۆشــەگــیــرى ب

ڕەگەزى لەگەڵ پەیوەندیت ڕەنگە ببیت، ئاڵۆزى تووشى بەرامبەر

هەوڵبدە تۆزێک هێمن بیت.

9/20

-8/21

ک ه ری

№ف

لە بوارى ئابووریدا دژوار قۆناغێکی تــێــدەپــەڕێــنــیــت زیاد بۆ هــەوڵــدان ــاش ب و بـــوونـــى

بوونى بارى ئابووریت پێویستت چاالک ــان ی کــار گۆڕینى بە

بوونتە.

3/20

-2/21

گ ه ن

ه ه№ن

گرد پاشاگرنگی شوێنەوارێکی پاشا گرد کوردستانە و لە گوندی گڵێنجان بەمۆ، چیای بــنــاری لــە دایــە، هاتووە لەوەوە گردە ئەم ناوی پاشایەکی کۆندا سەردەمی لە سەر لە شاهانەی تەختی کورد لەسەری و ــاوە دانـ گــردە ــەو ئدانیشتووە بۆیە گردەکە ناونراوە کەوتۆتە گردە ئەم پاشا. گردی گڵێنجان گوندی سێ هەر نێوان ئەم ژێر لە قوڵپەوە، و بشتە و تاکوو کە هەبوو شارێک گردەدا ئاسەواری ئەمڕۆشمان ڕۆژگــاری کاتێک و ــاوە ــ م ــارە ــ ش ــەو ئـــان زەوی ناوچەکە دانیشتوانی کێاڵوە بە 100 دان کووپە و ئێسک و پروسکی مرۆڤ و تەنووری نان زێڕیان و شمشێر و کەڵە شێری قەاڵیەکیش دۆزیــوەتــەوە، تیا ــردە هــەبــووە بە ــەو گ لــەســەر ئسازگاریان ئاوی بۆریەوە هۆی بۆ قەاڵیە ئــەو نــاو گەیاندۆتە دابینکردنی ئاوی دانیشتوانی ناو قەاڵکە، دارستانی سەوز و چڕیش دەوروبەری گرد پاشا یان تەنیوە و دەربەندێکی سروشتی ڕازاوە بە دارستانی سەوز لە نێوان هەردوو چیای بەمۆ و خۆیشک دا هەیە و یشدا گڵێنجان ئاوایی دامێنی لە ی پێ هەیە تەمەن بە دارێکی دەڵێن داری مەولەوی و بە ناوی

مەولەوی شاعیرەوە ناونراوە.

گردی فرەنتیشوێنەوارێکی فرەنتی ــردی گفرەنتی نـــاوی بــە و مــێــژوویــە ەوە بابان پاشای ئەحمەد ژنی بابان پاشای ئەحمەد ناونراوە. دوا میری میرنشینی بابان بووە، سلێمان ــوڕی ک پاشا ئەحمەد پاشای بابان بووە و ساڵی 1850 بەم هەرەسیان عوسمانیەکان ز هێناوە یــە کـــوردی میرنشینە کەسوکاری و پاشا ئەحمەد و 1850ز ساڵی و دوورخــســتــەوە پاریس بۆ چوو پاشا ئەحمەد ناوی لەوی کچێکی مارە کرد بە خۆیدا لەگەڵ و ــەوە ی فرەنتی دوای و سلێمانی بــۆ هێنای ماوەیەک ئەو ژنەی ئەحمەد پاشا بەسەر و دەکــات دوایــی کۆچی دەینێژن سلێمانی لە گردێکەوە و بەو گردە دەڵێن گردی فرەنتی کــەوتــۆتــە پشت گـــردە ــەو ئ و سلێمانیەوە. گشتی کتێبخانەی ئەم و فرەنتی نــاوی بــە ــەر هکچەکانیان کــەس زۆر ــردەوە گژنە نمونە بۆ فرەنتی ناوە ناو شەهید هەڵبجە لە کە کوردێک بووە. فرەنتی فاتمە ناوی بووە ئەحمەد بەگی خەڵکی سلێمانیش فرەنتی ناوناوە خۆی کچەکەی شەقامی لەسەر ماڵەکەیان و بەرامبەر سلێمانی لە مەولەوی دایکی بۆسکانە، عەلی ــازاڕی بئەم کچەش خوشکی حەپسەخانی ئاغا ئەفەندی توفیق خێزانی ــاری ڕۆژگـ لــە بـــووە. اللە فتح هەر هەیە کچێک ئەمڕۆشماندا بەناوی فرەنتی یەوە و کارمەندە پــەروەردەی بەڕێوەبەرایەتی لە مامۆستا کــچــی و سلێمانی حسێنە، عەلی شەفیق محەمەد کە هەن کەس چەندین ئەمانەو گردی شوێنەواری ئەم ناوی بە ئەحمەد ژنی فرەنتی و فرەنتی پاشای بابان ەوە کچەکانیان ناو

ناوە فرەنتی.

*مێژونووس

لەیالن*

گه وره ترین و گرنگترین شانازی من، به پێکەنین خستنی خەڵکی یه له کاتی

گریانیاندا.شارلى شاپلین

№

ئەو مندااڵنەى لە تەنیشت دایک و باوکیانەوە دەخەون ئاسوودەترن

کەوا جیهانەدا لەم واڵتێک تاکە *هەست بە گریان یان پێکەنینی منداڵی ئیتاڵیایە فاتیکانی ناکرێت تێدا مێردێکی و ژن هیچ ئەوەی بەر لە تێدا بێت، تاکوو منداڵێکی نیە تێدا فاتیکان دانیشتوانی ڕێژەى هەروەها »1000« کەسە کە زۆربەیان ئەو قەشە ژن و پیاوانەن کەوا هاوسەرگیریان لە

خۆیان حەرام کردووە.لە ــد ــەن ــەم دەوڵ شــەلــی ژنێکی *بەرشەلۆنەى ئیسپانیا وەسیەتی کرد هەر کاتێک مرد هەر کەسێکی شەل 500 بڕى کــەوت جەنازەکەى دواى فرانکی پێ بدرێت لەو سامانەى کە

بە جێ ى هێشتووە.*بەهێزترین دەنگی مرۆڤ هی بووە، بەریتانی کابرایەکی

کێڵگەکەى ــە ل ــە کخۆیەوە کەوا 3

بووە دوور ماڵەکەیەوە لە کیلۆمەتر ئێوارە بۆ نان دەکرد بانگ ژنەکەى ــەوە، کاتێک ــت تــا دێ بــکــات حـــازر خێزانەکەى مــاڵــەوە ئەگەیشتەوە

هەموو شتێکی بۆ ئامادە کرد بوو.میسردا لە ســەربــازى خزمەتی *لەرز و ترس ئەوپەڕى گەیشتبووە بەجۆرێک سەربازەکان دەهاتن یەکی چاوێکی خۆیان دەرئەهێنا بۆ ئەوەى و سەربازى خزمەتی لە ببن تسریح گەورە علی محمد بۆیە ببەخشرێن ساڵی لە کاتە ئەو میسرى پاشاى فێڵە و فرت بەم هەستی 1840کرد بۆیە 2 کەتیبەى سوپاى بۆ کوێرەکان دروست کرد کەوا ئەو 2 50 ساڵ ماوەى بۆ

کەتیبەیە مانەوە.

ئایا دەزانیت؟

www.jamawarnews.com11 | 32 سێشەممە | 2012/07/10 | ژماره 709 | ساڵی

وەرزش

بەوەدانا دانــى پاتزینى جیامپاولۆ کۆتایى گەیشتۆتە کــاتــەکــەى کــە بەمەش و ئینتەرمیالن یانەى لەگەڵ ــوو پــەیــوەنــدى بە لــە مـــاوەى داهــاتیاریزانى ــات. دەک ــرەوە ت یانەیەکى تەمەن 27 سااڵن لە یەناییرى ساڵى چوار ماوەى بۆ گرێبەستێکى 2011کرد مۆر ئینتەر لەگەڵ نیو و ساڵ کاتێک یانەى سامپەدۆریاى جێهێشت،

17 لە بەشدارى یەکەمیدا وەرزى لە تۆمار گۆڵ 11 توانى و کرد یاریدا بکات کەچى لە وەرزى دووەم لە کۆى 33 یارى تەنها پێنج گۆڵى تۆمار کرد، ئێستا ئینتەر ئامادەیە دەست بەردراى تازە پێکهاتەیەکى ئەوەى بۆ ببێت بەشدارى پاتزینى بکاتەوە. دروست لە مەشقەکانى ئینتەر دەکات ئێستا، لە لەوەى نیە دڵنیا ئێستا تا بەاڵم

پالنەکانى ڕاهێنەر ستراماچیۆنیدایە بۆ ووتى لێدوانێکیدا لە داهاتوو، وەرزى : پێم وایە ئینتەر بڕیارى خۆى داوە و من چیتر بەشێک نیم لە پڕۆژەکانى ئەو یانەیە، هەوڵ دەدەم لەسەر یاریگا ڕاى ئەوان بگۆڕم. بە پێى ڕاپۆرتەکان دووبــارە ئامادەیە سامپەدۆریا ئەوا هەروەها و بگرێتەوە لە خۆ پاتزینى

یانەى الزیۆش چاودێرى دەکات.

ئارسین ئارسینال یانەى ڕاهێنەرى یانەى کــەوا کرد ئاشکراى فینگەر ئۆفەرێکى ئیتاڵى فیۆرێنتیناى فەرمى پێشکەش بە هێرشبەر مەڕوان شەماخ کردووە. یاریزانى نێونەتەوەیى 2010 ساڵى هاوینى لە کە مەغریبى پەیوەندى خۆڕایى گرێبەستێکى بە ماوەیەدا لەو و کرد گەنەرزەوە بە تۆمار گــەنــەرز بۆ گۆڵى 11 تەنها زیاترى پێشبینى هەرچەندە کردووە ڕابردوو شەماخ لە وەرزى لێ دەکرا. لە دەرەوەى ژمێریارییەکانى فینگەردا یاریدا 19 لە بەشدارى تەنها و بوو دوو ئارسینال وەرزەش لەم وە کرد لە بریتین هێرشبەرى ترى کڕیوە کە لوکاس پۆدۆلۆسکى و ئۆلیڤێر جیڕۆد تەمەن یاریزانى چانسەکانى بەمەش

28 سااڵن کەمتر دەبێتەوە.

یاریزانـى بـە توانایـى تونسـى یوسـف ئۆفەرێکـى کـەوا ڕایگەیانـد مسـاکنى کـردەوە ڕەت ئارسـیناڵى یانـەى خولـى بـۆ گواسـتنەوەى لـە بـەر ئەسـتیرەکانى قەتـەری. یاریزانـى 21 سـاڵ لـە الیـەن یانەکانـى ئارسـیناڵ و پاریس سـان جێرمـان و لێل چاودێرى کرابـوو، بـەاڵم لـە کۆتاییـدا یاریزانـى

یانـەى ئیسپێرانسـى تونسـى ویسـتى لـە ڕۆژهەاڵتـى ناوەڕاسـت بمێنێتەوە و گرێبەسـتێکى بـۆ مـاوەى چـوار سـاڵ لەگـەڵ یانـەى لخویـاى قەتـەرى ئیمـزا حـەزم ووتـى: لێدوانێکیـدا لـە کـرد، کـرد لـە قەتەر یـارى بکـەم، دەرفەتى ئـەوەم پێـدرا هـەر بۆیـە ڕازى بـووم پێـی، لیـل گرنگـى بـە مـن دابـوو و

وەک بـەاڵم بمکڕێـت، دەیەویسـت لەسـەر نەبـوون قەتەڕییـەکان سـوور گەڵـم، لـە گرێبەسـت کردنـى ئیمـزا ئارسـیناڵیش گرنگـى بـە مـن دابـوو، ڕوو نیـە ئـەوە کاتـى ئێسـتا بـەاڵم بکەمـە یانەیەکـى وەهـا گـەورە، بـەاڵم بـۆ یـارى ڕۆژان لـە ڕۆژێـک ڕەنگـە بکـەم. ئەوروپـى گـەورەى یانەیەکـى

ــاودار ن بــەڕازیــلــى ئەفسانەى ــدۆى ــاڵ ڕۆنلۆنێل دەنێت ــەوەدا ب دان یەکەمجار بۆ ڕۆناڵدۆ جیهانە. یاریزانى باشترین میسى پەیوەندییەکى زۆر باشى لەگەڵ یانەى ڕیاڵ مەدرید هەیە و هەمیشە ستایشى تواناکانى لە بــەاڵم کــردووە، ڕۆنــاڵــدۆى کریستیانۆ تازەترین لێدوانیدا بۆ مارکا وتى »من زیاتر نیە گومانم بەاڵم مەدریدم، ڕیاڵ هاندەرى میسى باشترین یاریزانى جیهانە«. ڕۆناڵدۆ ستایشى لێدوانەکەیدا تــرى لەبەشێکى ئاستى هەڵبژاردەى ئیسپانیاى کرد لە یۆرۆ بۆسکى دێل ڤیسێنتى سەرکردایەتى بە ڕاهێنەرى پێشووى ڕۆناڵدۆ. ئێل فێنۆمینۆ گۆڕاندایە. لە بەخێرایى پێ :تۆپى وتى ئیسپانیا زۆر باش یاریکرد بە بێ یاریزانى ژمارە 9. دێل بۆسکى زۆر باش دەناسم و لە ڕیاڵ مەدرید ڕاهێنەرم بوو ئەو هەمیشە منى بەکار ژمارە 9ى دروست یاریزانێکى وەکو دەهێنا. سەبارەت بەوەى کە ئایا هێرشبەرى تۆپى لە نامێنێت بونى چیتر سەرەکى پێ وتى »ئەوە پشت دەبەستێت بە تیپى بەرامبەر و پالنەکان، بەاڵم بڕوام وایە پالنى هیرشبەرى سەرەکى و ژمارە 9 وەک خۆى ئێستا ڕۆناڵدۆ دەمێنێتەوە«. بەهێزى بە جیهانى جامى بۆ ئامادەکارییە سەرقاڵى

2014 و لە ڕێکخەرانى پاڵەوانێتییەکەیە.

یاریزانـى کریسـتیان تیلـۆ بـە هەمـوو یانـەى کـردەوە ڕەتـى شـێوەیەک ڕوونـى و جێبهێڵێـت بەرشـەلۆنە کـردەوە کـە دەیەوێـت چەندین سـاڵى یـارى کاتـاالن یانـەى لـە تریـش بـکات. لـە مـاوەى ڕابـردوو نـاوى بـە تونـدى بەسـترایەوە بـە گواسـتنەوەى تیلـۆ بـەاڵم لێڤەرپـووڵ، یانـەى بـۆ ئەوروپـى هێـزى زل کـردەوە ڕەتـى ووتـى لێدوانێکیـدا لـە جێبهێڵێـت، بەرشـە لەگـەڵ گرێبەسـتم هێشـتا :هەیـە و دەمەوێـت بـۆ چەندیـن سـاڵى تریـش لـەم یانەیە یـارى بکەم، دڵنیام لـەوەى ئێـرە باشـترین شـوێنە بـۆ من و لـە هیـچ شـوێنێکى تـر وەک ئێـرە

نابـم. دڵخـۆش

ــەى لــێــڤــەرپــووڵ ــان هــێــرشــبــەرى یلیستى لــە نـــاوى ــز لــویــس ســوارێئۆڵۆمپى هەڵبژاردەى کۆتایى ــە بۆ ــەی ــدا ه ــوایـ ــۆرۆگـ ئـــردن لە ــ ــدارى ک ــەشـ بـلەندەن ئۆڵۆمپیادى ــى ــان ــە ش ــ شـــــان بــارى تــرى ــک ــری ــەرگ بسیباستیان لێڤەرپووڵ ــس. ڕاهــێــنــەرى ــێـ ــۆواتـ کـئۆڵۆمپى ــژاردەى ــبـ ــەڵـ هـپــێــکــهــاتــەیــەکــى بــەهــێــزى کە ــردووە ک نیشان دەســت پێکهاتووە یاریزان 18 لە

پاڵەوانیەتى لەو کردن بەشدارى بۆ ناپۆلیش ــەى ــان ی هــێــرشــبــەرى و بانگهێشت یش کاڤانى ئیدیسۆن سوارێز،کاڤانى یاریزانان کــراوە. کران بانگهێشت ڕیۆس ئاڕیڤالۆ و 23 ســەروویــى یاریزانى سێ وەک کردنى بەشدارى بە سوارێز سااڵن، لەو پاڵەوانیەتیە بێ بەش دەبێت لە یاریى خۆ ئامادەکارییەکانى ڕێدز بۆ ئۆڵۆمپى هەڵبژاردەى تازە. وەرزى ئۆرۆگوایى لە کۆمەڵەى یەکەمە شان میرنشینى هەڵبژاردەکانى شانى بە ــى ئــیــمــاراتــی،ســەنــیــگــال و ــەرەب ع

بەریتانیا.

پاتزینى ئینتەر میالن بەجێدەهێڵێت

فیۆرێنتینا ئۆفەرێکى پێشکەش بە ئەرسیناڵ کردووە بۆ گواستنەوەى شەماخ

ئەرسیناڵى ڕەتکردەوە یوسف مساکنی بۆندى ڕۆناڵدۆ :

میسى باشترین یاریزانى جیهانە

پێدەچێت مانچینى ببێتە ڕاهێنەرى هەڵبژاردەى ڕووسیا

کریستیان تیلۆ : خۆشحاڵم لە بەرشەلۆنە و بەجێی ناهێڵم

سوارێز و کاڤانى بانگهێشتى هەڵبژاردەى ئۆڵۆمپى ئۆرۆگوای کران بۆ ئۆڵۆمپیادى لەندەن

ــى ڕووس پێى تــۆپــى فیدڕاسیۆنى کە دەکات ئاشکرا کاندیدەکان ناوى وەرگرتنى لەسەر دەکــەن ڕکابەرى هەڵبژاردەى ڕاهێنەرایەتى پۆستى پــڕوپــاگــەنــدەکــان و نیشتیمانى یانەى ڕاهێنەرى بەوەى بەردەوامن مانچستەر سیتى ڕۆبێرتۆ مانچینى ئەو

پۆستە وەردەگرێت. بە پێى ڕاپۆرتەکان نەوت بوارى زەبەالحى کۆمپانیایى ئەوا گازپڕۆم یارمەتى فیدڕاسیۆنى تۆپى پێى گرێبەست ئەوەى بۆ دەدات وواڵتە ئەو لە هەفتەى بکەن. مانچینى مۆر لەگەڵ ڕابردوو فیدراسیۆنەکە لە بەیاننامەیەکدا

ئێستا تا کەوا کردەوە دووپاتى

گرێبەستیان لەگەڵ هیچ ڕاهێنەرێک ئیمزا نەکردووە وە لە هەمان کایتشدا دووپاتى ڕاهێنەرێک چەند ــاوى ــەوان ک کـــردەوە ئاشکرا دەکەن بۆ شوێن گرتنەوەى دێک ئادڤۆکات کە لە دواى یۆرۆى 2012 دەست سێ ئەمڕۆ بــوو. پۆستەکەى ــەردارى بشەممە فیدراسیۆنى تۆپى پێى یەکێتى سۆڤیەتى پێشوو لیستى پاڵێوراوان باڵو

دەکاتەوە بۆ وەرگرتنى ئەو پۆستە.

№№

№ خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ حاجی مەحمود

№ دیزاین

سەعید ئەحمەد

№ سەرنووسەر

پشدەر بابەکر

№ جێگری سەرنووسەر

عومەر غواڵمی

RebaziAzadi@Gmail.com www.JamawarNews.com 0748 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

»نرخ: 500 دینار«

سیریل، هونەرمەند:

ئەوەى لە ئەستۆى مندایە گەیاندنى پەیامێکى مرۆڤایەتییە لە ڕێگاى هونەرەوە

وەفایی قوتابخانەى تایبەتى خۆى هەبووە و وانەى بەمندااڵن وتووە

مارادۆنا داواى لە گەنجان کرد بچنە خوازبێنى کچەکەى

گرانترین هۆتێلى جیهان

مورتاح لە مــرۆڤ، گــوزەرانــى خۆش بوونى ویژدانیدایە، ئەگەر کەسێک ویژدانى ئاسودە بوو خۆشگوزەرانە، بەاڵم ئەگەر نە و ئازادى نە نەبوو، مورتاح ویژدانت ناتوانێ دنیا شتێکى نەهیچ و سەرمایە قسەی ئەمە بــکــات. خۆشگوزەرانت خۆی دەنگی بە کە سیریلە هونەرمەند

هەوادارانی لە ئامێز دەگرێت.سیریل لە دایک بووى شارى سلیمانییە و بۆ ماوەى 20ساڵە لە واڵتى سوید لەشارى ستوکهۆڵم دەژی، میوزیک و گۆرانى وتن بووە. ئەو خولییاى منداڵییەوە لە هەر جێگەی باسە لەکوردستان ناوى سیریل بەاڵم بووە، سروە ڕەسمیاتەوە لەبارى لەناو بنەماڵەکەی خۆی هەر لەمنداڵییەوە لەالیەن بەتایبەت بانگکراوە سیریل بە لە سیریل بۆیە ڕەحمەتییەوە، باوکى سوید بووە ناوى ڕەسمی ئەم هونەرمەندە،

وەکوو خۆی باسی دەکات و دەڵێت: باوکم دەیزانى کە من ئاواتم موسیقا و گۆرانى وتنە، حەزى دەکرد بە هەموو ئاواتەکانم بگەم، بەاڵم بەداخم باوکم ئەوەى نەبینى ئاواتە لە یەکێک گەشتومەتە من کە جوانەکانم و مەرگ ڕێى پێنەدا، هەر بۆیە حەزم کرد ناوە هونەرییەکەم سیریل بێت، ئەو ناوەى کە باوکم پێی بانگى دەکرم،

وەک وەفاو خۆشەویستیم بۆ باوکم.تەنها مەبەستى سیریل لە هاتنە ناو بواری هونەری بە تایبەت گۆرانی، وەکوو خۆی خزمەتکردنى دەڵێت: و لێدەکات باسی ڕۆحى ئێوەیە، ئەوەى لە ئەستۆى مندایە ڕێگاى لە ئینسانیە پەیامێکى گەیاندنى

هونەرەوە.دەربارەی سروشتی جوانی سیریل دەڵێت: مــن ئــەگــەر جــوانــى ڕوخــســارم هەبێت شانازى پێوە ناکەم ئەوەندەى ئەوەى کە و لەناخ کە دەکەم بەجوانیەک شانازى

هەست و ڕۆح و ویژدانمدا هەیە، بەهیوام هەموو مرۆڤێک ناخى ئەوەندە جوان بکات

بەردەوام جێى شانازى بێت بۆی.دەربارەی هەڵبژاردنی گۆرانی الی سیریل من، الى گــۆرانــى هەڵبژاردنى وتــی: کارکردنم بووە لەگەڵ حەزێک کە لەمێژەو بەبیرەوەریم هاوڕێیەتیم دەکات، وەک زۆر جاریش وتوومە بیرکردنەوەى زۆرم لەوەى کە بۆچى گۆرانى بڵێم؟ ئەتوانم چى بکەم؟ لەو بوارە دواى خستم لەوەى کە زوو بێمە بوارەکە و کار بکەم، من بڕوام بەوە هەیە نابێت هەبوو بەهرەیەکى مرۆڤ ئەگەر بیکوژێت، دەبێت خزمەتى گەشەسەندنى بکات دواتر بڕوام بەوەش هەیە بەهرەى ڕاستەقینە ئەوەیە کە خزمەتى مرۆڤایەتى گەشتمە بیرکردنەوەم دواى پێبکەیت، ئەوەى کە بەڵێ من بەهرەى گۆرانى وتنم هەیە و لەوڕێیەشەوە دەتوانم خزمەتێک بەجوانییەکانى ژیانى ئینسانیەت بکەم،

ــەو بـــوارەم بــۆیــە ئهەڵبژارد.

عەبدولڕ حیم ناوى شاعیر، وەفایی ــوڕى مەال ــوڕى مــەال غــەفــوور ک کبەمیرزا لەناو خەڵکدا نەسڕوڵاڵیە، عەبدولڕەحیم ناوبانگى دەرکردووە. بــووە. وەفــایــى شیعرى نــازنــاوى ساباڵغ ــارى ش لــە عەبدلڕەحیم 1844 ــى ــاڵ ــەس ل ــاد« ــابـ »مـــەهـسەرەتایى خوێندنى لەدایکبووە. مزگەوتى حوجرەى بەرنامەى و و ئیسالم ئایینى لەزانستییەکانى تەواو لەمەهاباد عەرەبى زمانى مۆڵەتى لەوێش هــەر و کـــردووە لەناو بەاڵم وەرگرتووە، مەالیەتى تەنیا و نەناسراوە بەمەال خەڵکى میرزای پێ وتراوە. هیچ بەڵگەیەک بەدەستەوە نییە مەالیەتى کردبێ، خۆى تایبەتى قوتابخانەى بەاڵم وتووە بەمندااڵن وانەى و هەبووە ماوەی لە وەفایى ژیــاوە. پێى و ــرەى ــت ــات وســەرف ــ ــدا زەک ــی ــان ژیموچەى تەنانەت وەرنــەگــرتــووە، شێخ نــەویــســتــووە. فــەقــێــتــى شیعرى ــرى ــەه ن ــدوڵــاڵى ــەی عــوبڕێگەیەوە لەو بووە، بەدڵ وەفایى ویستووە خۆشى ناسیویەتی، بۆتەوە. نزیک لێى ــەوە ئ لەبەر ناوبراو ماوەیەکى درێژ الى وەفایی خوێندۆتەوە، بۆ شیعرى ــاوە، ژیسکرتێرێتى نووسینى بۆ کردووە و بەڕێوە بۆ خوێندەوارى کاروبارى وەفایی لەژیانى وەک ــردووە. بـحەج چوونە دەردەکــەوێ شاعیر

جۆرە ئارەزوویەکى الدروست بووە لەوانەیە بەهۆى هەڵوێستى بەرامبەر ئەم بەگەشت حەزکردن و ئایین ئار ەزووەى ال دروست بووبێ. لەدوا گەشتیدا بۆ سلێمانى لەساڵى 1900 لەوەیدا ماوەیەک دەردەکەوێ ەوا حەجى 1902 لەساڵى و ژیـــاوە سێیەمى کردووە. دەنگۆی ئەوەش شێخ لەگەڵ 1898 لەساڵى هەیە سەعید حەفید چووە بۆ ئەستەموڵ ڕووى نــاوبــراو لەگەڵ لــەوێــوە و هەرچۆنى حیجاز. واڵتى کردۆتە شێخ کاروانى لەگەڵ وەفایى بێ سەعیدى حەفید و سەید ئەحمەدى شێخ مستەفاى شێخ و خانەقا حاجى و ــازى ق عەبدولسەمەدى بۆ حەج، چووە پیرەمێرد تۆفیقى کاروانەدا لەو هەمووشیان ئەگەر ئەو گەڕانەوە لەڕێگەى نەبووبن گــەڕاونــەتــەوە. پێکەوە کەسانە لەسەردەمى عەرەبستان لەساراى وەفایى حاجیانە ئەو گەڕانەوەى دەبێ، زەحیرى نەخۆشى تووشى دەرئەنجام و نــادا مــاوەى مــەرگ و دەکا دوایى کۆچى واڵتەدا لەو لەناو لمى بادیەى عێراق یا بیابانى هەواڵەکانییەوە ــەن ــەالی ل ــام شنیشتمان لە دوور 1902 لەساڵى ــردرێ. وەفــایــى ــێ ــپ بــەخــاک دەسمێردمنداڵى و منداڵى سەردەمى بردۆتە مەهاباد خۆى لەمەڵبەندى خەریکى مــاوەیــەدا ــەم ل ســـەر.

وەرگرتنى زانستى و زانیارى بووە. ئۆقرەى لەجێگەیێک ئەوە لەدواى شێخ واڵتى هەکارى لە نەگرتووە عــوبــەیــدوڵــاڵى نــەهــرى و شــارى حەجیشى چوونە ژیاوە. سلێمانى لەو سەردەمانەدا کاتى زۆرى ژیانى شاعیرى بۆ خۆى بردووە. جێگەی باسە پیرەمێرد دەڵێت: “بەدەستى

خۆم لەبیابان وەفاییم ناشتووە.”وەفایی لە شیعرێکدا دەڵێت:

نەخۆش و مەستى دوو چاوى کاڵمحەقم بەدەستە ئەگەر بناڵم

بەغەمزەى چاوت بەخەندەى زارتبردیان بەغارەت خەو و خەیاڵمفەرمووت چلۆنى چ بڵێم عەزیزمدوور لە زوڵفى تۆ، کافر بەحاڵمسەبا دەخیلم هەر تاکو ماوم

بڵێ بەزارى بڕۆ بەخاڵمدەمێکى بابێ دەواى دڵم کابە چاوەکانى گەلێ بێ حاڵم

)وەفایی( چى دیت لەسەر بگێڕێنەما لەسەر تۆ نە سەر نە ماڵم

ئەستێرەى مارادۆنا ئەرماندۆ دیگۆ پێشووى تۆپى پێى ئەرجەنتینى لە داواکارییەکى سەیردا داوا لە گەنجان کچەکەی. خوازبێنى بچنە دەکات باڵویانکردەوە هەواڵ سەرچاوەکانى نمایشکردنى ــادەى ــام ئ ــا ــارادۆن ملەسەر بووە دیکۆمێنتى فیلمێکى گەورەکەى کچە کە خــۆى ژیانى بووەو دەرهێنەرى »دالما« بەناوى لەدایکبونى ساڵیادى بەبۆنەى ــاوە ئــامــادەى کــردبــوو. لە ــارادۆن ملە ــت ــوزارش گ ــمــا دال فیلمەکەدا کچى کاتێک دەکات خۆى هەستى گەورەترین یاریزانى تۆپى پێ بووە لە جیهاندا. دوابەدواى نمایشکردنى سەر چـــووە مـــارادۆنـــا فیلمەکە مەسرەحەکەو کچەکەى لە ئامێزگرت ــارى دی بەباشترین فیلمەکەى و لەدایکبونیدا لەساڵڕۆژى کە ناوبرد داواى مــارادۆنــا ئاڕاستەیکرابێت. خوازبێنى بچنە کــرد گەنجان لە ساڵتەو »کچەکەم وتى و کچەکەى وەرزشــەوانــە، بــاشــەو کابانێکى بەختەوەر بیخوازێت کەسێک هەر

دەبێت.

هۆتێلێکى ویــلــســن« ــت ــدەن ــزی ــرێ »پشارى دەکەوێتە و ئەستێرەییە پێنج خۆشترین بە سویسرا، واڵتى جنێڤى لە دادەنــرێــت هۆتێل سەالمەتترین و کاتیشدا هەمان لە ــەاڵم ب جیهاندا، شەوێک گەشتیارێک، ئەگەر گرانترینە. »پرێزیدەنت هۆتێلى ژورى گرانترین لە پێویستە 65 هەزار بمێنێتەوە ویلسن« گرانبەهایەش ژورە ئەو ــدات، ب دۆالر

دەریــاى دڵڕفێنى دیمەنێکى خاوەنى و دەرگــا و »بالنچ«ە چیاى و جنێڤ گوللەنەبڕن. ژورەکـــە پەنجەرەکانى تایبەت خاوەن«مەسعەد«ى ــە ژورەکبەخۆیەتى و تەنانەت جێى نیشتنەوەى هەلیکۆپتەریشى هەیە. ئەم ژورە زۆربەى کات لە الیەن پیاوە گرنگەکانى جیهانەوە بیڵ میوانەکانی: لە دەگیرێت، بەکرێ گەیتس، بیڵ کلینۆن و تۆنى بلێربووە.

کامیل مەحمود ئا:~

عێراق و ناجێگیرى هاوکێشە سیاسییەکان

عێراق سیاسى کێشەى چـــارەســـەرى بەردەوام گرێ و ئاستەنگى تێ دەکەوێت و پێشهات و گۆڕانکارییەکان هاوسەنگى هێزو هاوکێشەکانى ناوخۆو دەوروبەر دەگۆڕێت، تا دوێنێیەکى نزیک لەناو بەرەى نەیارانى لەهاوپەیمانە یەکێک مالیکیدا ــورى نکە هــەبــوو بــوونــى ــراو ــاوب ن نزیکەکانى ســەرکــردەى ســـەدرى موقتەدا ئــەویــش 40کورسییە خاوەنى کە سەدربوو ڕەوتى لەپەرلەمانى عێراقیداو الیەنێکى کاریگەرى شیعەکانە، نیشتیمانى هاوپەیمانى ناو قۆڵییەکەى لەکۆبوونەوەپێنج ــەدر سهەولێردا بەشدارى کردو دواتریش لەنەجەف دەسەاڵتى نەیارەکانى لەالیەنە پێشوازى

مالیکى کرد.تا ئەو کاتە هاوکێشەى هێز لەبەرژەوەندى سەدر بوونى بەتایبەتى نەبوو، مالیکى هەر بەاڵم نــاوبــراودا، نەیارانى لەبەرەى وتارێکدا دیمانەو لەچەند من کاتە ئەو سەدر هەڵوێستەکەى کە بەوەدا ئاماژەم تەکتیکێکى نییەو ستراتیژى و مەبدەئى نەیارانى تەنها کە کورتخایەنە سیاسى مالیکى وەک کارتى فشار بەکار دەهێنێت بۆ زیاتر دەستخستنى ئیمتیاز لەناو بەرەى نیشتیمانیدا، هاوپەیمانى لیستى شیعەو ئەوەشم دووپات کردەوە کەکۆى شیعەکان شیعە نێوماڵى یەکریزى بۆ دەستبردن بەخەتى سوور دادەنێن و سەدر ناتوانێت درز بخاتە ناو یەکڕیزى ئەو ماڵ و پێکهاتە

فەرمانڕەوایەى عێراقەوە.زیاتر ڕابـــردوودا ڕۆژى چەند لــەمــاوەى لەکۆبوونەوەیەک لەنێوان نوێنەرى موقتەدا جگە دراوە، ئەنجام مالیکیدا ســەرو نێوان تەلەفوونییەکانى لەپەیوەندییە ــى عــێــراق، کە ــران ســەدرو ســەرۆک وەزیپێشبینییانەى ئەو هەر دەرەنجامەکەى ڕابردوومان بوو کە پێمان وابوو سەماحەتى موقتەدا سەدر تا سەر لەسەر هەڵوێستى نەیاریکردنى مالیکى نامێنێتەوە، بەتایبەتى متمانە لێسەندەنەوەى پرسى لەمەسەلەى

لەسەرۆک وەزیران.لەجیاتى سەدر ڕەوتى سەرکردەى ئێستا لەنورى متمانە سەندنەوەى بۆ بانگەشە کاروانى بەڕێکەوتنى لە بــاس مالیکى هاوپەیمانى لیستى کە دەکات چاکسازى نیشتیمانى بەڕێیان خستووەو لەمەسەلەى پاشگەز لەمالیکى متمانە لێسەندنەوەى ڕۆژانەى ئەم لەکۆبوونەوەکەى بووەتەوەو وەزیرانى سەرۆک سیاسەتەکانى نایارانى

عێراقیشدا لە هەولێر نوێنەرایەتى نەبوو.هاوکێشەى هێز لەم کاتەدا لەبەرژەوەندى ــەهــۆى ــەو ب ــی ــی نـــەیـــارانـــى مــالــیــکــى نمالیکى بەرەى ســەدرەوە پاشەکشەکەى ئەگەرى ــەوەو دای بەخۆى زیاترى هێزى وەزیرانى لەسەرۆک متمانە سەندنەوەى بگرە کــەوتــەوەو دوور بــەتــەواوى عێراق لەئارادا نەما، هەرچەندە پێشتریش بەرەى لەمالیکى سەندنەوە متمانە خوازیارانى ناو الیەنەکانى نەبوو، پێویستدا لەئاستى هەڵوێست یــەک ڕیــزو یــەک بەرەیە ئــەو کوردستانى هاوپەیمانى لیستى نەبوون، ناو گــەورەکــەى حزبە دوو بەتایبەتى و بەرامبەر هاوبەشیان دیدێکى لیستە ئەو لەسەر ــەوەى ل جگە نەبوو، بەپرسەکە هەماهەنگییە ئەو کوردییەکەش ئاستە ناتەبابوون عەرەبەکانیش سوننە نەبوو، الیەنگرى بەشێکیان خــۆیــانــداو لــەنــاو عێراقییە لیستى بوون، مالیکى مانەوەى لەبەرامبەر هەروەها کــوردو لەبەرامبەر خودى مالیکیشدا دیدێکى ڕۆشنیان نەبوو.

سیاسییەکەدا کایە لەناو ئێستا ئــەوەى حزوورى هەیە هەژموونى نورى مالیکى و الیەنى شیعەیەو نیشتیمانى هاوپەیمانى پرسى لەتاوتوێکردنى بەمالیکى نەیار سەندنەوەى متمانەوە لەمالیکى هاتوونەتە سەر گفتوگۆ لەسەر پرۆژەکەى هاوپەیمانى چاکسازى ــرۆژەى پـ بــەنــاوى کــە شیعە

گشتییەوە ڕایانگەیاندووە، چاک سیاسیانەدا تەجازوباتە ئەم لەناو لەگەڵ مامەڵە دووربینانە ــورد ک ــە وایالیەنە عێراقییەکاندا بکات و تێکەڵ بەهیچ ئەگەر نەبێت سیاسى ئۆپەراسیۆنێکى شەریکەکانى مەبدەئیانەى لەهەڵوێستى ئــەوەش دەبێت پاشان نەبێت، دڵنیا و ڕکابەرى ئەمڕۆ کە بگیرێت لەبەرچاو هەیەو عێراقدا لەناو تایفى ملمالنێیەکى لەبەرژەوەندى کورد نییە خۆى ئاوێتەى ئەو بەئاگاییەوە دەبێت بۆیە بکات، کێشەیە هەنگاو هەڵبگرێت و الیەنێکى ناو ملمالنێکە بۆ کورد نارەزایەتییەکانى و هەڵوێست

بەرژەوەندى خۆى نەقۆزێتەوە.

هەردوو قاچەکانى نیەو دەگاتە لووتکەى چیا

بۆکەسانى ــن ســەرکــەوت ــەگــەر ئئاسیى بۆ سەر لووتکەى چیایەکان بۆ بەاڵم بێت، زەحمەت کارێکى و نەبێت قاچى دوو کە کەسێک ئەمە چیا لوتکەى ســەر بگاتە جێگاى ــەو ــەم ــەســت ئ ــى ــک ــارێ ک

خڵکى پیاوە ئەم سەرسوڕمانە. »سبتسر نــاوی کــەنــدایــە واڵتــى توانى ساڵ )31( تەمەن ویست« سەر بگاتە دەستەکانى لەڕێگەى کە »کلیمنگارو« چیای لوتکەى

بەرزاییەکەى 19،341 پێیە .