reciklaža stakla

1.

Uvod

Proizvodnja stakla, a posebno proizvodnja jednostavne staklene uplje ambalae, mogue su u neogranienom broju korienjem starog staklenog kra. Reciklaa stakla u poetku imala je za cilj smanjenje udela staklenog kra u komunalnom otpadu. Meutim, danas reciklaa stakla predstavlja mnogo vie nego to zahtevaju ekoloke mere zatite okoline. Stakleni kr iz komunalnog otpada predstavlja veoma konkurentnu sekundarnu sirovinu u industriji stakla u odnosu na primarne sirovine, posebno uzimajui u obzir utede u potronji energije. Korienje staklenog loma u proizvodnji staklene ambalae ima odreene prednosti: 1) smanjuje se upotreba primarnih sirovina (pesak i soda kojih u prirodi ima uogranienim koliinama), smanjuje se i koliina utroene vode potrebne prilikom njihove eksploatacije,

2) smanjuje se potronja energije, 3) smanjuje se emisija tetnih gasova u atmosferu, 4) rastereuju se komunalne deponije (oko 8-10% smea ini stakleni lom) U idealnim uslovima staklo se moe neogranieno mnogo puta reciklirati.

1

Seminarski rad iz predmeta: Metode separacije komunalnog otpada i reciklaa m: Reciklaa stakla

2. Mesta nastanka staklenog kraU savremenim granama industrije stakla proizvode se sledee vrste stakla: 1) Ravna stakla: Prozorska stakla Livena stakla Ogledala Obojena stakla

2) Staklena vlakna 3) Staklena ambalaa: Boce za pia Staklene tegle Staklene posude za pakovanja kozmetikih i medicinskih proizoda

4) Privredna stakla 5) Stakla za svetiljke 6) Specijalna, tehnika i ostala stakla Stakleni lom je u proizvodnji ambalanog stakla vrlo vana sekundarna sirovina. Posljednjih godina primena loma ima sve veu vanost zbog pojaanih napora za zatitom okoline. Vano je istaknuti da poveana primena staklenog loma nema nepovoljnog delovanja na kvalitet stakla niti konanog proizvoda, ukoliko zadovoljava odreeni kvalitet. Osnovni zakon za primenu recikliranog staklenog loma je kvalitet.

2 Metode separacije komunalnog otpada i reciklaa

Seminarski rad iz predmeta: Metode separacije komunalnog otpada i reciklaa m: Reciklaa stakla Slika 1. Stakleni kr Zavisno od porekla staklenog otpada, stakleni lom sadri razliite primese u vidu neistoa (metalne, nemetalne, organske kao i stakla drugih boja). Najee primese koja se pojavljuju u staklenom lomu su: - metalni i iani delovi zatvaraa boca - olovni ovratnici za vinske i ampanjske boce - metalni zatvarai i prstenovi na grlima boce - ae i ambalaa za opasne tenosti - velika vlaga Stakleni lom koji je zaprljan veom koliinom navedenih primesa moe se upotrebiti za pripremu osnove za puteve, pripremu asfalta, proizvodnju staklenih vlakana za izolaciju, peskarenje staklom itd. Nedovoljno ist stakleni lom ima ogranienu primenu. Tako na primer primese obojenog stakla u lomu neobojenog stakla ograniavaju primenu recikliranog loma samo za proizvodnju obojenog ambalanog stakla. Zbog toga treba istrajati na nastojanju da se ve kod prikupljanja strogo odvaja stakleni otpad prema bojama. (U Nemakoj i Italiji se zeleno ambalano staklo proizvodi iskljuivo iz staklenog loma, tj. udeo staklenog loma u procesu proizvodnje je 100%). Za to bolje iskorienje staklenog loma dobijenog reciklaom otpadne ambalae, kvalitet loma mora odgovarati specifikaciji za proizvodnju odgovarajue staklene ambalae.

Slika 2. Reciklani krug stakene ambalae



3.

Prikupljanje i sortiranje stakla

Prikupljanje stakla od graana obavlja se specijalnim posudama za tu nameru i njihovim pranjenjem posebno prilagoenim vozilima. Pranjenje posuda za staklo obavlja se na samim lokacijama zavisno od potrebne dinamike proizale iz praenja prikupljanja staklenog otpada na odreenoj mikrolokaciji.Prikupljanje stakla za reciklau odvija se pomou posuda za staklo koje se postavljaju na odreenim podrujima pa se ukupan broj posuda rasporeuje zavisno od broja stanovnika i gustine naseljenosti. Otpadno staklo prikupljeno iz mree posuda za staklo prerauje se na pet razlitih linija za preradu stakla zavisno od kvaliteta, vrste stakla i koliine. Proces prerade obuhvaa granulisanje, odstranjivanje grubih neistoa, odvajanje po bojama, prosijavanje, fino ienje i zavrnu kontrolu. Kontejneri za staklo su obino zelene boje i u ovaj kontejner mogu se odlagati boce i tegle. Pre odlaganja staklenu ambalau treba isprazniti, skinuti epove i zatvarae. Boce se ne moraju odvajati po bojama jer se to radi naknadno u fabrici.U zelene kontejnere za staklo ne sme se odlagati prozorsko staklo, keramiko posue, sijalice i ostale vrste stakla kao to je bolniko i laboratorijsko staklo. Postoje tri oblika kontenera u kojima se sakuplja staklo. 1) Pojedinani konteneri za sakupljanje stakla ovi konteneri se koriste za sakupljanje meovitog (raznobojnog) stakla ili se mogu koristiti i za sakupljanje stakla po boji (providno ili obojeno staklo). 2) Konteneri sa dve pregrade za sakupljanje stakla ovi konteneri imaju dva razdvojena odeljka, jedan za providno, jedan za obojeno staklo. 3) Konteneri sa tri pregrade ovi konteneri imaju tri odeljka, jedan za providno, jedan za zeleno i jedan za tamno staklo. Svo ambalano staklo koje se prikuplja reciklira se u fabrici za proizvodnju staklene ambalae.Ovde se staklo razdaja po bojama providno, zeleno, tamno),ako to ve nije uinjeno odlaganjem u odgovarajue kontejnere, ali mogue je stakleni otad ostaviti i meano za proizvodnju staklenih predmeta koji se nee koristiti kao ambalani (ukrasi i sl.).


Seminarski rad iz predmeta: Metode separacije komunalnog otpada i reciklaa m: Reciklaa stakla Na sledeoj slici je data ema sortirnice u jednoj fabrici gde se moe videti da se staklo sortira po boji u etiri pomenute grupe (providno, tamno, zeleno i meano).

Slika 3. ema sortiranja stakla u fabrici

Odlino svojstvo stakla je da ga je mogue u potpunosti i bezbroj puta reciklirati. okoline, kao i popularizaciji reciklae kod potroaa. Reciklirani stakleni lom smanjuje zagaenje vazduha za otprilike 20 % (smanjenje emisije CO2 odnosno NOx kod topljenja stakla), a zagaivanje voda za oko 50 % (odnosi se na smanjenje potronje vode kod proizvodnje osnovnih sirovina). Udeo stakla u kunom otpadu iznosi oko 10 %. Bitan uslov za reciklau staklenog kra je istovetnost hemijskog sastava (npr. stakleni kr od prozorskog stakla ne moe se upotrebljavati za proizvodnju ambalanog stakla i obrnuto). Stoga je vano da se u kontejnere za staklenu ambalau ne ubacuju druge vrste stakla osim ambalanog. Staklo se proizvodi od smese prirodnih sirovina i staklenog kra. Upotrebom staklenog kra u proizvodnji stakla tedi se prirodna sirovina, energija, odlagalini prostor.



4. Obrada staklenog kra

Razdvojeno skupljeni stakleni kr se transportuje u fabriku stakla, gde se vri njegova obrada prije upuivanja u tehnoloki proces proizvodnje staklenih proizvoda. U fabrikama za proizvodnju stakla u Austriji obrada razdvojeno skupljenog staklenog kra vri se u slijedeim koracima (fabrike stakla Vetropack Pocheim-Niederosterreich; Kremsmunster Oberosterreich i Werk der Stolzle Oberglas Koflach) 1 korak: Na prijemnom bunkeru vri se izdvajanje vidljivih materijala koji ometaju tehnoloki proces. 2 korak: Magnetini metali izdvajaju se sa trakastog transportera pomou magnetnog odvajaa. 3 korak: Na trakastom transporteru vri se runo izdvajanje materijala kojiometaju tehnoloki proces. 4 korak: U odgovarajuoj drobilici vri se usitnjavanje staklenog kra na krupnou (-15+0 mm). 5 korak: Iz drobilice usitnjeni stakleni kr se prosejava. Iz podreetnih frakcija vri se ponovno izdvajanje magnetinih metala pomou magnetnog odvajaa. Takoe, u ovom koraku vri se usisavanje lakih materijala od staklenog kra. 6 korak: Iz prosijanih frakcija staklenog kra pomou automatskog ureaja izdvajaju se strani materijali. 7 korak: U ovom koraku vri se runo sortiranje, odnosno izdvajanje iz transportnog tokana materijala tetnih za tehnoloki proces. 8 korak: Iz prosejanih klasa staklenog kra dodatno se pomou magnetnog odvajaa izdvajaju eventualno zaostali magnetini metali. 9 korak: Na posljednjoj kontrolnoj stanici vri se jo jedanput kontrola kvalitetastaklenog kra. 10 korak: Obraeni stakleni kr se kao sekundarna sirovina koristi za proizvodnjujednostavne staklene ambalae. 11 korak: Izdvojeni materijali koji tete tehnolokom procesu se upuuju na dalje korienje ili se konano zbrinjava, odnosno odlae na ureene deponije otpada. Najvei deo tetnih materijala iz procesa obrade staklenog kra su razne vrste stena, keramike i porcelain.



5. ZakljuakReciklirana staklena ambalaa smanjuje optereenje odlagalita komunalnog otpada (udeo staklene ambalae u komunalnom otpadu raste iz godine u godinu). Primenom recikliranog stakla tedi se energija kod proizvodnje ambalae, kao i kod dobijanja i pripreme osnovnih sirovina. Poveani napori za sveobuhvatnim recikliranjem ambalanog stakla doprinose ukupnoj borbi za smanjenje otpada, zatiti okoline, kao i popularizaciji reciklae kod potroaa. Da bi se pokrenuo i da bi zaiveo proces reciklae, nephodno je da se najpre ispune odreeni preduslovi kao to je: Razvijena industrija stakla ili trite gde bi se reciklirano staklo plasiralo i preraivalo, Razvijena svest graana o dobrobiti recikliranja uopte, kao i njhovo motivisanje u sakupljanju i razvrstavanju stakla, Odreene motivacione mere i podrka od strane drave, Poetna finansijska ulaganja...



6. Literatura1) Prof. Dr. Jovan Sredojevi: Reciklaa otpada, Zenica, 2006. god 2) ecoist.rs 3) ecogreenteam.eu5.org


reciklaža stakla

Documents