1

Referentiematrix ISO 26000

A-wareness MVO voor A-ware Food Group

2

Referentiematrix A-ware Food Group Opgesteld door stuurgroep MVO A-ware Food Group: - Adriaan Vis (COO / Managing Director A-ware Services) - Robert van Ballegooijen (COO / Managing Director A-ware Retail) - Ayse Dayioğlu (Legal manager) - Corine Kroft (MVO officer) Versie: 24 september 2012 (bijgewerkt op 21 november 2012) Status: Definitief

3

Inhoudsopgave

Inleiding 2

MVO principes 1. Onze organisatie legt rekenschap af over onze effecten op de maatschappij, de economie en het milieu. 3 2. Onze organisatie is transparant over besluiten en activiteiten die een effect hebben op de omgeving. 4 3. Onze organisatie gedraagt zich ethisch. 6 4. Onze organisatie respecteert de belangen van stakeholders en speelt hier op in. 7 5. Onze organisatie respecteert de geldende wet- en regelgeving 7 6. Onze organisatie respecteert de internationale gedragsnomen 8 7. Onze organisatie respecteert en erkent de universele mensenrechten 8

Stakeholders 8. Hoe heeft uw organisatie haar stakeholders geïdentificeerd (wie zijn daarbij in wat voor vorm geraadpleegd)? 9 9. Wie zijn de stakeholders van uw organisatie? 9 10. Waarom en waarbij betrekt uw organisatie haar stakeholders (geef voorbeelden van de manier waarop uw organisatie dat heeft

gedaan)? 11

Kernthema’s 11. Geef aan waar u bij het bepalen van relevante onderwerpen naar heeft gekeken. 13 12. Welke onderwerpen zijn relevant? 14 13. Welke criteria heeft u gebruikt bij het bepalen van de significante onderwerpen? 15 14. Welke onderwerpen zijn significant? 15 15. Welke criteria heeft u gebruikt bij het bepalen van prioritaire onderwerpen? 16 16. Welke onderwerpen hebben prioriteit? 16 17. Tot welke acties heeft dit geleid of gaat u nemen? 17 18. Toelichting op prioriteitsstelling. 18 19. Geef aan welke stakeholders - en op welke wijze – u heeft betrokken bij het identificeren van relevante, significante en prioritaire

onderwerpen. 19

Ketenverantwoordelijkheid en invloedssfeer 20. Welke (typen) organisaties bevinden zich in uw invloedssfeer en hoe verhouden die zich tot uw organisatie. 20 21. Op welke manier stimuleert uw organisatie maatschappelijke verantwoordelijkheid bij andere organisaties? Geef voorbeelden. 20

Due dilligence (Gepaste zorgvuldigheid) 22. Op welke manier beoordeelt uw organisatie (potentiele) negatieve effecten van de eigen activiteiten en besluiten op de

maatschappij, milieu en economie? 22

23. Op welke manier beoordeelt uw organisatie (potentiele) negatieve effecten van de activiteiten en besluiten van organisaties in uw invloedssfeer op de maatschappij, milieu en economie?

22

24. Hoe wordt gepaste zorgvuldigheid uitgeoefend of geïmplementeerd in uw organisatie (en geef voorbeelden van de invulling)? 23 25. Welke (potentiële) negatieve effecten op maatschappij, milieu en economie heeft uw organisatie geïdentificeerd? 25

Visie, missie, beleid en strategie 26. Wij waarop onze organisatie richting heeft gegeven aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. 26

Ontwikkelen van draagvlak en competenties 27. Op welke manier creëert uw organisatie draagvlak voor maatschappelijke verantwoordelijkheid- binnen én buiten de organisatie? 27 28. Op welke manier ontwikkelt uw organisatie de benodigde competenties voor het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid –

binnen en eventueel buiten de organisatie. 28

Integreren van maatschappelijke verantwoordelijkheid in besturingsprocessen, systemen en procedures

29. Op welke manier heeft uw organisatie haar maatschappelijke verantwoordelijkheid geïntegreerd in haar besturingsprocessen, systemen en procedures?

29

Communicatie en rapportage 30. Criteria voor communicatie over maatschappelijke verantwoordelijkheid. 30 31. Op welke manier communiceert uw organisatie over haar maatschappelijke verantwoordelijkheid (geef voorbeelden)? 30 32. Rapporteert uw organisatie over MVO via een maatschappelijk verslag (al dan niet als losstaand verslag)? 31 33. A Zijn er conflicten of meningsverschillen (geweest) met stakeholders?

B Welke methoden heeft u om eventuele conflicten op te lossen? 31

Het monitoren van activiteiten en beoordelen van prestaties 34. Op welke manier monitort uw organisatie haar activiteiten die effect hebben op relevante thema’s en onderwerpen? 33 35. Hoe heeft uw organisatie haar prestaties op relevante thema’s beoordeeld? 33 36. Heeft u stakeholders betrokken, zo ja welke? 33 37. A Welke verbeteringen of successen heeft uw organisatie bereikt?

B Welke doelen zijn nog niet bereikt? 34

Selecteren van MVO-initiatieven en instrumenten 38. Aan welke MVO initiatieven en eventuele bijbehorende instrumenten neemt uw organisatie deel? 37 39. Welke van de onderstaande punten heeft u overwogen bij de keuze voor dit initiatief? 37 40. Welke concrete acties worden uitgevoerd in verband met het MVO-initiatief? 38

1

Inleid

A-ware van kaa(1962) egewaardEuropa

Enkele Jaa 160 18 42 240 600 Cap

A-ware Group guitwissehet MVO

Scope

A-ware aangekoaan de rijpen, kaasfabfoodpro

Leeswij

In dit doandere geïllust

ding

Food Group isas en andere fen Bouter Chedeerde keten actief. Bij dit

kengetallen: aromzet 2011:00 vaste mede locaties verpakkingslij0 miljoen cons0 voertuigen paciteit wareh

Food Group ngebruikt ISO 2eling met andO-beleid van A

Food Group isondigd een eigkaasfabriek w versnijden, vebriek, afnemeroducten die de

jzer

ocument word bronnen voorreerd.

s specialist infoodproducteneese (1890). Apartner in Eurt familiebedrij

: € 1,2 miljardewerkers en 5

jnen sumentenverp

houses: 50 mi

neemt in 20126000 als kapsere bedrijvenA-ware Food G

s actief in de gen kaasfabrie

willen leveren.erpakken, schr en consumene A-ware Food

den de vragenr aanvullende

het rijpen, ven. Dit familiebA-ware Food Gropa in de foojf staan maat

d 00 tijdelijke m

pakkingen

ljoen kilogram

2 deel aan de etok voor het o die deelneme

Group.

keten van koeek te bouwen. Deze referenhonen, opslaannt vallen buited Group vervo

n uit de refere informatie. W

ersnijden, verbedrijf is in 20Group heeft alod- & agribusitwerkoplossing

medewerkers

m kaas

expeditie vanontwikkelen inen aan de exp

e tot consumen en samenwentiematrix hen en transporten de scope v

oert vallen bui

entiematrix beWaar mogelijk

rpakken, opsla010 ontstaan dls ambitie om ness. Daarnaagen voor klant

n MVO Nederlan implementepeditie heeft

ent. In mei 20rking te zoekeeft betrekkingteren van kaavan de refereniten de scope

eantwoord. Ink zijn de antw

aan, verhandedoor de fusie v uit te groeienast is zij in toeten voorop.

and naar ISO 2eren van het Mbijgedragen a

012 heeft A-waen met melkveg op de huidig

as. De schakelsntiematrix. Oo.

ndien nodig wowoorden met p

elen en transp van Anker Chn tot de meesenemende ma

26000. A-wareMVO-beleid. Daan de ontwik

are Food Groueehouders diege activiteitens melkveehouok de andere

ordt verwezenpraktijkvoorbe

porteren eese

st ate buiten

e Food e keling van

up e melk n; het uderij,

n naar eelden

2

MVO

1. OnmilA-wa

A-w-

-

-

-

Bron- - - - -

principe

ze organisatilieu. are Food Group legt

De effecten van oDe maatregelen d

ware Food Gro

Richting aandKamer van KAandeelhoudMedewerkersnieuwsberichsleutelpositieactuele ontwA-ware Food Internationalprocescertifibehorende wverantwoordExterne stakeDaarnaast wo

nnen: Intranet A-ware FJaarverslag A-warKwaliteitscertificawww.a-warefood.Intranet A-ware F

es

e legt rekens

rekenschap af over:onze bedrijfsvoering die we hebben genom

oup legt op dedeelhouders eoophandel), d

ders en vergads worden perihten op het ines) minimaal d

wikkelingen bi Group beschil Food Standacering en FSS

werkwijze onding ten aanzieeholders kunnordt, op verzo

Food Group (niet opere Food Group (op teaten (op te vragen b.com Food Group

schap af over

op de maatschappij,men om herhaling va

e volgende maen Raad van Cde accountantderingen met odiek via het

ntranet lezen. drie keer per nnen A-ware Fikt over de kwrds (IFS), HazC (Food Safetersteunen A-wen van voedsenen via www.aoek, in gespre

enbaar beschikbaar) e vragen bij Kamer vaij afdeling QA van A

onze effecte

, het milieu en de ecan die negatieve effe

anieren rekenCommissarissetscontrole en Raad van Com personeelsbla Daarnaast wo jaar tijdens eFood Group.

waliteitscertifizard Analysis aty System Certware Food Groelveiligheid, wa-warefood.co

ekken rekensc

an Koophandel) A-ware Food Group)

en op de maa

conomie en in het biecten te voorkomen.

schap af: n wordt via hevergaderingen

mmissarissen) ad I-ware geïnordt de kernpeen “kernploe icaten: Britishand Critical Cotification). Deoup bij het bowerkwijze en vom informatiehap afgelegd.

tschappij, de

jzonder over de eve

et jaarverslagn (o.a. Algemerekenschap af

nformeerd en loeg (75 medegbijeenkomst

h Retail Consoontrol Points (eze certificateorgen en aflegveiligheid. e over A-ware

A-ware Food Gdiverse kwalite

e economie en

entuele negatieve ef

g (gedeponeerene Vergaderfgelegd. kunnen ewerkers op t” geïnformee

ortium (BRC), (HACCP), en en de daarggen van

e Food Group v

Group beschikt oeitssystemen

n het

fecten;

rd bij ing van

erd over

rbij

vinden.

over

3

4

2. Onze organisatie is transparant over besluiten en activiteiten die een effect hebben op de omgeving. A-ware Food Group is transparant over: het doel, de aard en de plaats van onze activiteiten; wie het meerderheidsbelang in onze organisatie heeft de manier waarop besluiten tot stand komen; welke verantwoordelijkheden en bevoegdheden bij die functies horen in het kader van de besluitvorming; wie welke functie binnen onze organisatie heeft in het kader van de besluitvorming; hoe onze MVO-prestaties worden geëvalueerd; onze MVO-prestaties op significante onderwerpen; onze financiële prestaties waar onze financiële middelen vandaan komen de gevolgen van ons beleid en onze organisatiebeslissingen en -activiteiten op de omgeving (belanghebbenden, de maatschappij, het milieu enz.); wie wij als onze stakeholders beschouwen; de manier waarop deze stakeholders zijn geselecteerd; hoe deze stakeholders worden betrokken bij de organisatie;

Wij zijn transparant over: - Algemene bedrijfsinformatie staat op www.a-warefood.com en in de brochure ‘were a-ware’.

Daarnaast staat A-ware Food Group open voor gesprek met stakeholders die geïnteresseerd zijn in ontwikkelingen binnen de A-ware Food Group.

- De prestaties van A-ware Food Group worden via kwaliteitssystemen en managementrapportages gemonitored. Daarnaast vertaalt A-ware Food Group in 2013 haar MVO-ambities naar doelstellingen. Deze doelstellingen worden periodiek gemonitored.

- Jaarlijks vindt een stakeholderanalyse en issueanalyse plaats. Op basis van deze analyse worden acties ondernomen.

Deze informatie is: Openbaar en gemakkelijk beschikbaar Begrijpelijk voor onze stakeholders Tijdig, feitelijk juist, duidelijk en objectief

Bronnen: - Referentiematrix op publicatieplatform NEN (http://www.nen.nl/web/Publicatieplatform.htm) - Vanaf december 2012 staat de referentiematrix ook op de website van A-ware Food Group (Zie kop over A-ware) - Stakeholderanalyse (niet openbaar beschikbaar) - Jaarverslag A-ware Food Group (op te vragen bij Kamer van Koophandel) - Brochure ‘we’re A-ware’ (op te vragen bij A-ware Food Group) - Managementrapportages (niet openbaar beschikbaar) - www.a-warefood.com

5

De kracht van een familiebedrijf A-ware Food Group is ontstaan uit twee familiebedrijven: Bouter Cheese en Anker Cheese. Bouter Cheese is in 1890 door P. Bouter gestart met de verkoop van veevoer aan boeren. Dit werd later met de handel in boerenkaas gecombineerd. Bij het lossen van het veevoer werd tegelijkertijd boerenkaas aangekocht. De handelsactiviteiten zijn verder doorgegroeid. In 1973 is de veevoertak verkocht en wijzigde de naam naar AH Kaascentrale. In 2007 veranderde naam terug naar BouterCheese, maar de werkwijze bleef hetzelfde; dedicated partnerships met haar afnemers

Met 5000 gulden startte Arie Anker in 1962 zijn eigen kaashandel en stond hij op de markt. Daarnaast begon hij met de opslag van kaas voor derden in Bodegraven. Op 21-jarige leeftijd nam zijn zoon Jan Anker een deel van het bedrijf over. Ook Jans zussen Tineke en Petra zijn nauw bij het bedrijf betrokken. In 2009 was de verkoop op de markt afgebouwd en beschikte Anker Cheese over pakhuizen in onder meer Woerden, Lopik, Dalfsen, Zeewolde en Workum.

In 2010 bundelen de familiebedrijven Cheese en Anker Cheese hun krachten en gaan zij verder onder de naam A-ware Food Group met Jan Anker als CEO. De aandelen van het familiebedrijf zijn grotendeels in handen van leden van de familie Bouter en Anker. Daarnaast houden sommige directie- en managementleden een beperkt deel van de aandelen. Het familiebedrijf A-ware Food Group heeft een lange termijn focus waarbij continuïteit van het bedrijf en relaties met klanten en leveranciers voorop staan. Door de korte lijnen kan het bedrijf snel inspelen op kansen in de markt.

3. OnA-wa

Wij-

-

-

-

-

Bron-

- -

ze organisatiare Food Group gedr

maken onze kernwrichten onze bestbenoemen en passbemoedigen het nmaken de gedragsleveranciers, contvoorkomen of lossstellen toezicht- estellen mensen biherkennen en pakleven internationarespecteren het w

j gedragen onA-ware Foodfood&agri. Dklanten (voooplossing). Dbijvoorbeeldkernwaardebetrokken eDe aanwezigdirectie draAlle medewnaleven en tgedragscode(denk aan gA-ware Foodwordt besprA-ware Foodgedragsnorm

nnen Gedragscode A-wabeschikbaar) www.a-warefood.Visie melkveehoudopenbaar beschik

e gedraagt ziraagt zich ethisch. waarden en principeuursstructuren op eesen normen voor ethnaleven van deze norsnormen bekend die tractanten, eigenaresen belangenconflicten beheersingsmechannen en buiten onze

kken situaties waarinaal erkende normen welzijn van dieren.

s ethisch doord Group wil uiDit wil zij reaor iedere klanDe kernwaardd klanten samn zijn: klantg

en innovatief. gheid van eenagt bij aan heerkers en tijdtekenen voor e (inclusief klaeen discrimind Group werktroken. d Group voldomen. Zie ook v

are Food Group (niet

.com derij (in ontwikkelinbaar)

ch ethisch.

s bekend; en manier in die ethihisch gedrag toe, diermen aan; worden verwacht vaen en managers); ten op in de hele organismen in om ethisce organisatie in staatn lokale- wet- en reg van ethisch gedrag b

rdat: itgroeien tot gliseren door m

nt hebben wij en geven aan

menwerken omericht, contin

n Raad van Comet ethisch handelijke medew akkoord (gedachtenprocedatie en integrt aan een visie

oet aan de Nedvraag 5, 6 en

t openbaar

g – niet

isch gedrag bevordee aansluiten bij onze

an verschillende men

ganisatie die zouden ch gedrag te monitot onethisch gedrag tegelgeving niet bestaabij medisch onderzo

gewaardeerdemaatwerk dien een passende hoe medewe

m dit doel realnue verbetere

mmissarissen ndelen van de werkers van A-ragscode is duure) omvat onriteit). e op melkvee

derlandse wet7.

rt (bijvoorbeeld dooe eigen doelstellingen

nsen in en om de org

kunnen leiden tot oren, te ondersteunee melden, zonder anat, of conflicteert meek na

e ketenpartnenstverlening ae ‘tailer-madeerkers met elkliseren. De n, resultaatge

en meerkopp A-ware Food -ware Food Grus onderdeel vnder meer de

houderij waar

tgeving en res

Versimpeld

r het voorkomen vann en activiteiten en

ganisatie (bijvoorbee

nethisch gedrag; n en te versterken;

ngst voor represailleset ethisch gedrag aa

er in aan e’ aar en

ericht,

ige Group. roup moeten dvan de arbeid omgang met

rin ook het the

specteert inte

KernwGrou

organogram A-

n belangenverstreng bij NEN-ISO 26000;

eld bestuur, medewe

s; an

de gedragscoddsovereenkom collega’s en k

ema dierenwe

ernationale

waarden A-warup

-ware Food Gro

eling);

erkers,

de st). De klanten

elzijn

re Food

up

6

7

Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen van A-ware Food Group bestaat uit vijf heren met veel ervaring in ondernemen in de foodsector. Van links naar rechts: - De heer Engelkes – voormalig CEO Best

Cheese en Managing Director Uniekaas - De heer van Doorn – voormalig

directievoorzitter Vion - De heer Bijvoet (voorzitter) – voormalig

voorzitter Raad van Bestuur Campina - De heer Bouter – voormalig eigenaar Bouter

Cheese - De heer van Loon – voormalig senior manager

commercie Ahold

Raad van Commissarissen A-ware Food Group

4. Onze organisatie respecteert de belangen van stakeholders en speelt hier op in.

A-ware Food Group respecteert de belangen van stakeholders en staat open voor dialoog. Daarnaast voert zij jaarlijks een stakeholderanalyse uit en formuleert op basis hiervan acties. In deze analyse is opgenomen: weten wie onze stakeholders zijn; erkennen en waarderen stakeholders en we reageren op bezorgdheid van stakeholders; onderkennen dat stakeholders de activiteiten van onze organisatie kunnen beïnvloeden; hebben vastgesteld of stakeholders in staat zijn met ons in contact te treden om invloed uit te oefenen en dat we hiermee rekening houden; wegen de belangen van onze stakeholders in het licht van bredere maatschappelijke verwachtingen; houden rekening met de belangen van stakeholders waarmee we geen formele relatie hebben;

Bronnen: - Stakeholderanalyse (zie vraag 9)

5. Onze organisatie respecteert de geldende wet- en regelgeving

A-ware Food Group respecteert geldende wet- en regelgeving. A-ware Food Group voldoet aan de in Nederland en West Europa geldende wetgeving. De afdeling QA (Quality Assurance) en de Legal manager zijn ervoor verantwoordelijk dat nieuwe wetgeving tijdig wordt gesignaleerd en geïmplementeerd in de organisatie. Wij (A-ware Food Group): stellen ons op de hoogte van de toepasselijke wet- en regelgeving; informeren medewerkers over recente en relevante wet- en regelgeving en hoe zij deze kunnen naleven; beoordelen periodiek of de organisatie nog voldoet aan wet- en regelgeving;

Handhavingsconvenant met Inspectie Leefomgeving en Transport In september 2012 hebben A-ware Food Group en de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILenT) een handhavingsconvenant gesloten. Het convenant heeft betrekking op de logistieke dienstverlening (‘de vrachtwagens’) van A-ware Food Group. Het handhavingsconvenant bestaat uit afspraken over het bereiken en toetsen van gezamenlijke doelstellingen op het gebied van onder meer veiligheid en milieu. Het aangaan van een convenant is vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Door het handhavingsconvenant minimaliseert de inspectie de controles bij A-ware Food Group.

Vrachtwagens A-ware Food Group

“ILenT staat voor een goede dienstverlening, rechtvaardige handhaving en adequate opsporing. Dit zoveel mogelijk in samenwerking met andere inspecties, risico gestuurd, uitgaande van vertrouwen en gericht op de reductie van de toezichtlast. Beleidsmakers bepalen de regels, burgers en bedrijven als A-ware Food Group zijn verantwoordelijk voor de uitvoering en de inspectie ziet toe op de naleving”, aldus de Inspecteur Generaal mevrouw Thunnissen.

8

6. Onze organisatie respecteert de internationale gedragsnomen A-ware Food Group respecteert internationale gedragsnormen zoals de OESO-richtlijnen. De OESO richtlijnen gaan in op onder meer ketenverantwoordelijkheid, mensenrechten, kinderarbeid, milieu en corruptie. Door het toepassen van de ISO 26000 richtlijn geeft A-ware Food Group praktische invulling aan de OESO-richtlijnen.

7. Onze organisatie respecteert en erkent de universele mensenrechten A-ware Food Group heeft alleen vestigingen in Nederland. A-ware Food Group respecteert en erkent de universele mensenrechten. A-ware Food Group heeft bijvoorbeeld een gedragscode waaraan elke medewerker (al dan niet in dienst) zich moet conformeren. In de gedragscode is onder meer een verbod op discriminatie en kinderarbeid en het recht van medewerkers om zich te verenigingen vastgelegd.

Bronnen: - Gedragscode A-ware Food Group (niet openbaar beschikbaar).

9

Stakeholders

8. Hoe heeft uw organisatie haar stakeholders geïdentificeerd (wie zijn daarbij in wat voor vorm geraadpleegd)? De stakeholders zijn op basis van het onderstaande stappenplan geïdentificeerd: 1. Stakeholders in kaart brengen.

Een stakeholder is een persoon of organisatie die van invloed kan zijn op de A-ware Food Group of waarop de organisatie invloed op wil uitoefenen.

2. Per stakeholder aangegeven wat hun belang is en op welke wijze zijn van invloed kunnen zijn op het MVO-beleid van de A-ware Food Group.

3. Stakeholders op basis van hun belang voor de A-ware Food Group indelen in drie categorieën: primair (groot belang), secundair (matig belang), tertiair (gering belang).

4. Communicatieplan voor de stakeholders opstellen.

De stakeholderanalyse is besproken in de stuurgroep MVO. Daarnaast is de stakeholderanalyse onderdeel van het MVO-beleid dat is vastgesteld door de directie van de A-ware Food Group. Bronnen: - Stakeholderanalyse (niet openbaar beschikbaar)

9. Wie zijn de stakeholders van uw organisatie? In de onderstaande figuur staan de stakeholders globaal weergegeven.

Overzicht stakeholders A-ware Food Group

Aandeel-houders

Raad van Commis-sarissen

Medewerkers

(incl. OR en vakbonden)

Klanten

Leveranciers

Overheid(gemeenten,

provincie, waterschap)

Concurrenten

Key opinion Leaders• NGO's• Branche-

oganisaties• Pers• Personen

Om-wonenden

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Bronnen: - Sta

A-wareDeltam Met inghet netvan kaGraafstrechtst“De Grfabriekklantgeonze k De samDe GraA-warewareho

De aandeelhzeggenschapDe directie A-ware FoodDe Raad vanverantwoordDe 1600 mevoor ‘tailor-Klanten vankwaliteitverrijpen, versnaankopen vaDe belangenGroup) wordOnderneminDe leverancin ‘leveranc(bijvoorbeelbedrijfskledA-ware Foodprovincies aGroup ondemet waterscA-ware Food(omwonendeA-ware Foodveel dwarsvGroup kunneconcurrenteKey Opinionbeïnvloedenonderhoudt brancheorga

keholderanalyse (nie

e Food Groupmilk

gang van 1 jultwerk van de as onder het mtroom. Ook btreeks bedienraafstroom prok is De Graafsterichte aanpalanten en de

menwerking opaafstroom boue Food Group ouse voor haa

houders oefenpsrechten uit is in opdrachtd Group en den Commissarisde keuzes maadewerkers en-made’ dienst A-ware Food rhouding voor nijden, verpaan kaas. n van medeweden mede doongsRaad en vaciers van A-waciers van kaas’ld verpakkings

ding). d Group is in eactief. De rijksr meer via wechappen over d Group onderen) en is bered Group is actverbanden. Diten zijn én acten zijn ook klan Leaders kunn of A-ware Fo A-ware Food anisaties als d

et openbaar beschik

p verstevigt k

li 2012 wordt A-ware Food merk “De Gralijft De Graafsen. oduceert natutroom prima i

ak van A-ware kaasmakers va

p het gebied vuwt momenteegaat onder de

ar rekening ne

nen, middels s en houden A-t van de aandee dagelijkse lessen ziet erop akt en advisee 500 tijdelijkeverlening aan Group verwa dienstverlenikken, transpo

erkers (en indior de Gemeenskbonden beha

are Food Group’ en ‘overige lsmaterialen, m

elf gemeentensoverheid beïnet- en regelgev onder meer arhoudt onder eikbaar voor vtief in de ketet betekent datief zijn in schanten. nnen de publieood Group adv Group contacde Gemzu.

baar)

etensamenwe

de kaas van D Group verkocaafstroom” blistroom de Ret

uurgerijpte kain staat kaas o Food Group”an de Graafst

van verkoop vael een warehoe naam ‘De Grmen.

stemrechten d-ware Food Greelhouders beeiding. toe dat A-waert de directiee medewerkern klanten. chten een goeing op het geborteren, schon

irect ook A-wschappelijke artigd. p zijn grofwegleveranciers’ machines en

n en daarmeenvloedt A-warving. Periodieafvalwater. meer via de Svragen en opmen van koe tott bedrijven in

hakels waarin

eke opinie t.aviseren over oct met journal

erking met D

De Graafstroomcht. De verkooijft onder behtail klanten in

aas van hoge kop wens van d, aldus Jan Antroom bouwen

van kaas is eenouse om haar raafstroom Ri

die aan aanderoup ‘in controelast met het

are Food Groupe gevraagd enrs zorgen

ede prijs-bied van nen of

are Food

g in te delen

in acht re Food ek is contact

Stichting A-wamerkingen. t consument. n deze keten t A-ware Food

.v. A-ware Foonderwerpen zlisten en is zij

e Graafstroom

m grotendeelsop en marketineer van De

n Nederland

kwaliteit. Dande klant te pronker, CEO vann wij verder aa

n uitbreiding vrijpingscapacipening’, de o

len zijn verbool’. bepalen van d

p op kundige wn ongevraagd.

areness contac

Deze keten wtegelijkertijd Group ook act

od Group of dzoals duurzaamj aangesloten

m /

s via ng

kzij haar flexoduceren. Dit A-ware Food an het special

van de samenwiteit te verdubperationele ac

Overzicht loc

onden, belang

de strategie v

wijze wordt b

ct met haar b

wordt gekenme klant van A-wtief is. Somm

de kaasketen mheid. Daarn bij

xibele en effic past uitsteke Group. “Samliteiten assort

werking in debbelen naar 2ctiviteiten in

caties A-ware F

grijke

van

bestuurd,

uren

erkt door ware Food ige

aast

ciënte end in de

men met timent.”

e keten. 2200 ton. dit

Food Group

10

11

10. Waarom en waarbij betrekt uw organisatie haar stakeholders (geef voorbeelden van de manier waarop uw organisatie dat heeft gedaan)? Inzicht krijgen in de impact van onze besluiten en activiteiten op specifieke stakeholders. er achter komen of onze positieve impact op de omgeving kan worden vergroot en de negatieve impact kan worden verminderd. er achter komen of onze claims met betrekking tot maatschappelijk verantwoord ondernemen geloofwaardig worden gevonden. onze MVO-presentaties te beoordelen. mogelijke conflicten tussen onze eigen belangen, die van onze stakeholders en de algemene maatschappelijke verwachtingen te bespreken en zo

mogelijk op te lossen. aan bepaalde wettelijke verplichtingen die we ten op zichte van stakeholders hebben te voldoen. transparant te zijn in wat we doen (onze activiteiten en besluiten). waar mogelijk partnerschappen te vormen die voor ons en onze stakeholders voordelen bieden.

A-ware Food Group heeft in de eerste helft van 2012 MVO-ambities geformuleerd. In de eerste helft van 2013 worden deze ambities geconcretiseerd door het formuleren van doelstellingen. Bij het formuleren van de MVO-ambities zijn ook de belangen van de stakeholders meegenomen. De contacten met stakeholders zijn in 2012 vooral gericht op het creëren van draagvlak en het toetsen van het MVO-beleid.

Hieronder enkele voorbeelden hoe stakeholders bij de organisatie worden betrokken. - Medewerkers worden via artikelen het personeelsblad

I-ware periodiek bijgepraat over MVO-ontwikkelingen en uitgenodigd om suggesties aan te dragen.

- De MVO officer sluit periodiek aan bij overleggen van Directie, Raad van Commissarissen, Gezamenlijke OndernemingsRaad, Management Teams en Operationele Management Teams om hen bij te praten over MVO en gezamenlijk kansen te benoemen en projecten op te pakken.

- MVO staat regelmatig op het programma van een bijeenkomst van de kernploeg (75 medewerkers op sleutelposities).

- In gesprekken met klanten en leveranciers staat MVO regelmatig op de agenda. Doel van deze gesprekken is inzicht krijgen in de MVO-ambities van klanten en leveranciers en bekijken waar kansen liggen om gezamenlijk MVO-vraagstukken op te pakken.

- De leveranciersdag 2012 stond in het teken van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Onder de titel ‘Kansen voor Kaaskoppen’ is dit thema door inspirerende sprekers toegelicht (zie ook vraag 21) en zijn de leveranciers uitgenodigd om samen met collega-leveranciers en A-ware Food Group tot actie over te gaan.

- A-ware Food Group staat open voor uitnodigingen voor bijeenkomsten waar deelnemers kennis en ervaring over MVO uitwisselen. Deze bijeenkomsten leiden veelal tot inspiratie en contacten om MVO verder in te vullen. Enkele voorbeelden zijn een bijeenkomst van VNO NCW (zie ook vraag 21) en deelname aan de MVO-expeditie in Food & Agribusiness van MVO Nederland (zie ook kader bij vraag 40).

Bronnen: - Stakeholderanalyse (niet openbaar beschikbaar) - NGO-analyse (niet openbaar beschikbaar) - www.a-warefood.com

Personeelsblad I-ware

LeveranJaarlijkvan hetde inze- 201

Toyhouhebvanene

- 201voohetgoeFSC

Leveranc

ncier van hetks roept A-wart jaar uit. Dezt van de lever10: Leverancieyota Material uding en constbben zij meegn het heftruckergieverbruik 11: Verpakkingor de ontwikket optimalisereede leveringscC-gecertificee

cier van het jaa

t Jaar re Food Groupze prijs is een rancier. er van onder m Handling voortante kwalitegedacht over hkgebruik waar en schade wogsleverancier eling van nieu

en van de logiscondities en herd materiaal.

ar 2010 (links) e

p een leveranc waardering vo

meer heftruckr de proactievit. Daarnaast het optimaliserdoor orden vermind Smurfit Kappuwe conceptenstieke keten, et leveren va

en 2011 (rechts)

cier oor

ks ve eren

derd. pa n, de n

GDpgeafeetedvave “voopBC(B20

) Buaf

Gemeente BodDe gemeente Broject gerichtekoelde pakhuftrapbijeenkonergiescan uitnergiescan ene reduceren veelnemende ban onder meeertegenwoord

In totaal hebboor het projep het bedrijveodegraven. De

Cheese, InterchBron: nieuwsb012)

urgemeester vaftrapbijeenkom

degraven-ReeBodegraven-Ret Energiebespauizen. Na een

omst dit voorjatgevoerd. De n mogelijkhedean A-ware Foobedrijven worer de burgemedigers van de g

ben nu 11 bedct, goed voor enterrein Broeenk aan bekenhicken, A-war

brief energiebe

an der Kamp (linst energiebespa

euwijk eeuwijk werktaring bij bedr

n centrale aar is in de zo uitkomsten vaen om energieod Group en ardt dit najaar eester en gemeente bes

drijven zich aa 19 vestiginge

oekvelden in nde bedrijvenre, Vergeer Hesparingsproj

nks) op centralearingsproject (r

t aan een rijven met

omer een an de everbruik andere in bijzijn

sproken.

angemeld en, veelal

n als Vepo olland.” ect juli

e rechts)

12

MVO

MaatschA-warenen SameFood GrA-ware Vervolgen 14) ghebbenA-ware met eenbepalen 11. Gee

naaBij h

A-wbelgev

Inpu

In hvanBovinvvoode die

-kernthe

happelijk Veraness wat is geenleving. In droup deze pijl Food Group h

gens worden dgeformuleerd geleid tot in Food Group (n toelichting vn van de pijle

ef aan of u biar: het bepalen van de re

de eigen activiteitactiviteiten en bedagelijkse activite

ware Food Grolangrijkste inpvisualiseerd.

uts en outputs A

het midden van de A-ware Fvenin het figuvesteert geld ior dienstverle pakhuizen te enstverlener. D

ema’s

antwoord Ondebaseerd op vidit deel van delers heeft gefoheeft in de kede relevante (v. Deze onderw projecten dievraag 17). Ditvan de wijze wrs van A-ware

ij het bepalen

elevantie heeft A-waten en besluiten.

esluiten van organisaeiten en bijzondere

oup heeft de tputs en output

A-ware Food Gr

an het bovensood Group zijur staan de bin de ondernening aan klan koelen en veDe inzet van v

dernemen (MVier pijlers: Kee referentiemormuleerd. Alten van koe tovraag 12) en swerpen zijn gee invulling gevt deel van de waarop stakeh

eness.

n van relevan

are Food Group geke

tie in de waarde ketsituaties.

term “relevants van A-ware

roup

taande figuurn transporterelangrijkste inming om de oten. Denk aanrpakkingsmacvakkundige me

VO) voor A-waetenpartner, Aatrix is uitgewllereerst wordot consumentsignificante oneprioriteerd (vven aan de MV referentiemaholders zijn b

nte onderwer

eken naar:

ten en invloedssfeer

ntie” vertaald e Food Group.

r staat de keteren, rijpen en nputs van de Aonderneming tn diesel om dechines te latenedewerkers is

re Food GroupArbeidsklimaatwerkt hoe A-wdt toegelicht wt (vraag 11). nderwerpen (vvraag 15 en 16VO-ambities vatrix wordt afgetrokken bij h

rpen heeft ge

van uw organisatie.

als “Typisch Deze zijn in d

en van koe tot verpakken vaA-ware Food Gte laten functe vrachtwagenn draaien. A-ws noodzakelijk

p is t, Aarde

ware welke rol

vraag 13 6) en an gesloten het

ekeken

A-ware”. Typde onderstaan

t consument. an verse produGroup. A-wareioneren. Enerns te laten rijdware Food Grok om diensten

A-wwa

pisch A-ware znde figuur

De kernactiviucten zoals kae Food Group rgie is noodzaden en elektr

oup is een (denk aan ke

wareness: MVO are Food Group

ijn de

iteiten aas. kelijk riciteit om

eren en

voor A-

13

14

verpakken van kazen) te kunnen verlenen aan klanten. A-ware Food Group produceert jaarlijks 240 miljoen consumentenverpakkingen. Daarnaast gebruikt zij coating in het rijpingsproces van kazen. A-ware Food Group heeft op dit moment geen eigen kaasfabriek. Zij koopt de kaas in bij derden.

De output van A-ware Food Group zijn gerijpte en verpakte kazen en kaasgrondstoffen. Naast kaas zijn er een aantal bijproducten. Denk aan de afvalstromen (folie, papier, restafval) maar ook kaas die niet kan worden verkocht door bijvoorbeeld beschadigingen. Door kwalitatief hoogwaardige diensten te verlenen aan klanten, blijft A-ware Food Group een gezonde onderneming en kan zij blijven bestaan (continuïteit). A-ware Food Group veroorzaakt door vervoer, gasverbruik en elektriciteit een mengsel van broeikasgassen, waaronder CO2. De stijgende hoeveelheid broeikasgassen (waaronder CO2) . A-ware Food Group draagt bij aan de maatschappij (maatschappelijke meerwaarde). Denk aan het creëren van werkgelegenheid en bedrijfsactiviteiten voor toeleveranciers en klanten. Tevens kunnen medewerkers de kennis die zij binnen het bedrijf opdoen ook gebruiken bij bijvoorbeeld hun vrijwilligerswerk. Daarnaast benoemt A-ware Food Group het thema voedselverspilling. Jaarlijks wordt in Nederland voor ruim €4,4 miljard aan voedsel weggegooid. Zonde omdat voedsel wordt verspild en hiermee geld wordt weggegooid en het klimaat onnodig wordt belast. Als voedselverwerkend bedrijf wil A-ware Food Group haar verantwoordelijkheid nemen en bekijken of zij haar verspilling kan verminderen en ook verliezen in de keten kan verminderen. A-ware Food Group produceert afval tijdens haar activiteiten (‘bijproducten’). Daarnaast produceert zij jaarlijks 240 miljoen consumentenverpakkingen die door de consument uiteindelijk worden weggegooid. Bronnen: - MVO-beleid A-ware Food Group (niet openbaar beschikbaar)

12. Welke onderwerpen zijn relevant?

De prioriteitenmatrix leidt tot onderwerpen die voor A-ware Food Group ‘prioriteit voor aandacht’. Van de onderwerpen met ‘prioriteit voor aandacht’ zijn de volgende onderwerpen relevant.

Actieve Ketenpartner - Voedselveiligheid - Eerlijke boterham voor iedere ketenpartner

Arbeidsklimaat - Werkgelegenheid - Werkomstandigheden (gezond en veilig,

werkplezier, persoonlijke ontwikkeling)

Aarde - Voedselverspilling (voorkomen uitval kaas) - Energieverbruik (gas, elektriciteit, diesel) - Verpakkingen

Aandacht voor Samenleving

- Lokale gemeenschap - Educatie over voedsel

Bronnen: - Prioriteitenmatrix (niet openbaar beschikbaar)

15

13. Welke criteria heeft u gebruikt bij het bepalen van de significante onderwerpen? A-ware Food Group heeft de term “significatie” vertaald als “maatschappelijke agenda”. De maatschappelijke agenda is gebaseerd op een analyse van de standpunten van maatschappelijke organisaties en overheid en de mate waarin deze standpunten het beleid en activiteiten van A-ware Food Group kunnen beïnvloeden. A-ware Food Group heeft dus gekeken naar: De mate waarin het onderwerp effect heeft op uw stakeholders en duurzame ontwikkeling. Het effect van het wel of niet nemen van extra actie(s) op dit onderwerp. De mate van bezorgdheid van uw stakeholders over het onderwerp. De maatschappelijke verwachtingen van wat verantwoord gedrag is met betrekking tot deze effecten op dit onderwerp.

Bronnen: - NGO analyse (niet openbaar beschikbaar)

14. Welke onderwerpen zijn significant?

De prioritietenmatrix leidt tot onderwerpen die voor A-ware Food Group ‘prioriteit voor aandacht’. Van de onderwerpen met ‘prioriteit voor aandacht’ zijn de volgende onderwerpen significant.

Actieve Ketenpartner - Voedselveiligheid

Arbeidsklimaat - Werkomstandigheden (gezond en veilig, werkplezier, persoonlijke ontwikkeling)

Aarde - Energieverbruik (gas, elektriciteit, diesel)

Aandacht voor Samenleving

- Lokale gemeenschap - Educatie over voedsel

15. WeHet1.

2.

De A-wme

Zev In di

Bron-

16. WeDe en conDaaAar Bron

-

elke criteria ht volgende sta

Opstellen vabetrekking hkernthema’sAlle issues u- Typisch- Maatsc- Releva

Per criteriumprioriteit (-)

omgevingsanaware Food Groet een A zodat

ven kernthema's

t stappenplan is rekuw prestaties afgeuw prestaties afgede mate waarin hde kosten versus dde tijd die het kosde kostenimplicathet gemak en de s

nnen: Prioriteitenmatrix

elke onderwe prioritaire on geclusterd in ntinuïteit nastarnaast heeft rde en Aandac

nnen:

Prioriteitenmatrix

heeft u gebruappenplan is gan een omgevhebben om MVs van ISO 2600uit de omgevinh A-ware (zie chappelijke agntie voor klanm is aangegev).

alyse van A-woup heeft de kt zij beter pas

s ISO 26000

ening gehouden metezet tegen wet- en rezet tegen de 'state et onderwerp bijdrade baten van het ondst om de gewenste rties wanneer het ondsnelheid waarmee ac

x (niet openbaar bes

rpen hebbennderwerpen zi vier pijlers. Ctreeft door he de A-ware Focht voor de sa

x (niet openbaar besc

ikt bij het begehanteerd omvingsanalyse. IVO en de A-wa00 (zie ook onngsanalyse zij ook vraag 11)genda (zie ooknten ven of er sprak

ware Food Groukernthema’s essen bij A-war

t: regelgeving en intern of the art' en 'best pagt aan of afbreuk ddernemen van actie resultaten te bereikederwerp niet snel wocties kunnen worden

chikbaar)

prioriteit? jn samengevaCentraal staatet leveren vanood Group oogamenleving.

chikbaar)

epalen van prm de prioritaiIn deze analysare Food Grou

nderstaande fin op drie crit) k vraag 13)

ke is van een

up is gebaseeeen andere nare Food Group

nationale (gedrags)npractices'. doet aan uw doelstel op het onderwerp. en. ordt aangepakt. n uitgevoerd – de 'qu

at onder de not een Actieve n excellente dg voor het Arb

rioritaire ondre onderwerpse zijn alle issup. Deze issueiguren). eria beoordee

hoge prioritei

rd op de zeveaam gegeven. p.

Zeven kerA-ware Fo

ormen.

llingen.

ick wins'.

oemer ‘A-ware ketenpartnerdienstverleninbeidsklimaat e

1 A-warenes

erwerpen? en te bepalenues (thema’s)

es zijn geclust

eld:

it (+), matige

enkernthema’s De kernthema

ntehema's ISO 2od Group

eness’ die

ng. en de

s MVO voor A-w

n: ) opgenomen terd op de zev

prioriteit (0)

s van ISO2600a’s beginnen

26000 volgens

ware Food Group

die ven

en lage

0. allemaal

p

16

17. TotIn dgecpro Bij ond/ re

t welke actiede eerste helfconcretiseerd ojecten die bij

vraag 35 worderstaande taecent zijn opg

s heeft dit geft van 2012 zij door de ambijdragen aan d

rden enkele prabel staan de agestart.

MVO-kvia lanondern - A

hg

- DvoG(

- Eeohb

Creëremedevan de

- A1wnweam

- ‘inmg‘oveewmzio

eleid of gaat ujn voor de pijities uit te wede realisatie v

rojecten toegeambities van A

ansen in de omngdurige samenwnemingen, aard

A-ware Food Ghulpmiddel omgeven. De basis voor dverhandelt, rijopslaat en traGroup werkt a(Nederlandse)Een aantal tecelektrotechnieom de tafel omhet energievebrengen.

en van een weewerkers optime A-ware Food

A-ware Food G600 vaste en 5

werkgever wil emen door te

werkervaring ken afstand toantal vestigin

met een afstan‘Knowledge & nitiatief waarmmedewerkers wroeien. Hieronopleidingshuiserplichte en ven kennishuis

wordt vastgelemedewerkers vichzelf, onderntwikkelen.

u nemen? lers ambities

erken in een ‘van de geform

elicht die in hA-ware Food G

mgeving van de Awerking integrae en mensen).

Group gebruikm het MVO-be

de kaas die Ajpt, versnijdt

ansporteert is aan een visie o) melkveehoudchnische leverek en koeltechm te plannen rbruik in pakh

erkomgeving wmaal tot rechd Group.

Group is een w500 tijdelijke zij haar verane bekijken of zkan bieden voot de arbeidsm

ngen werken innd tot de arbe Education’ ismee A-ware Fwil binden, bonder vallen ons’ waarbinnenvrije leermodus waarin kenniegd. Kortom dvan A-ware For meer via E-l

geformuleerdroadmap’. In uleerde ambi

het kader van Group en enke

A-ware Food Graal duurzaamhe

kt ISO 26000 aleid vorm te

-ware Food G, verpakt, sch melk. A-wareop de derijsector. ranciers (denkhniek) gaan sa uit te werkenhuizen terug t

waar kennis, t komen en d

werkgever voor

medewerkersntwoordelijkhzij ook werk oor mensen me

markt. Op een nmiddels meneidsmarkt. s de naam vanFood Group haoeien en latennder meer eenn medewerkerules doorlopenis van afdelinge kans voor

ood Group omearning, verd

d. In 2013 worde roadmap sties.

A-wareness zele projecten

oup en haar keteidsvoordeel re

ls

roup hoont, e Food

k aan amen n om e

A-warvisie o

kunde en amaarmee bijdra

r s. Als eid

of et

nsen

n het aar n n s n en gen

er te

E-learKnowl

rden de ambitstaan doelstel

zijn gerealisee die worden o

tenpartners sigealiseren (conti

re Food Group wop melkveehoud

mbitie van agen aan het

rning wordt ondledge&Educatio

ties lingen en

erd. In de opgestart

naleren en inuïteit

werkt aan derij

succes

derdeel van on

17

18

Via proces-, product- en ketenoptimalisatie en -innovatie de impact van de A-ware Food Group en haar ketenpartners op de omgeving beperken.

- Samen met onderzoeksbureau Blonk

Milieu Advies brengt A-ware Food Group de CO2-footprint van de kaasketen in beeld. Hierbij heeft zij speciale aandacht voor de activiteiten van A-ware Food Group. Met de informatie krijgt A-ware Food Group zich in de ‘CO2-hotspots’en maatregelen zij kan nemen om de CO2-uitstoot terug te dringen.

- Jaarlijks wordt in Nederland voor € 4,4 miljard aan voedsel weggegooid. A-ware Food Group wil de voedselverspilling in de kaasketen in kaart brengen en kijken waar kansen liggen om voedselverspilling te verminderen.

- Met onze leverancier van het jaar 2011 Smurfit Kappa MNL en andere verpakkingsleveranciers willen we de mogelijkheden voor alternatieve en duurzamere verpakkingsmaterialen verkennen.

Verpakkingslijn

Als goede buur, waar nodig en mogelijk, initiatieven van plaatsgenoten om groepen mensen samen te brengen, via Stichting A-wareness, ondersteunen met kennis, goederen of donaties. A-ware Food Group heeft de Stichting A-wareness opgericht. Een onafhankelijk stichting die projecten gericht op bijzondere, gezellige of leerzame momenten voor kinderen en volwassenen ondersteunt.

Stichting A-wareness steunt onder meer projecten gericht op kennis over voeding.

Bronnen: - www.a-warefood.com - www.stichtinga-wareness.com - Projectenoverzicht MVO (niet openbaar beschikbaar) - Jaarplan MVO (niet openbaar beschikbaar)

18. Toelichting op prioriteitsstelling (leg ook uit waarom bepaalde onderwerpen wel en niet zijn

meegenomen). Zie vraag 15. Hier is toegelicht hoe A-ware Food Group haar MVO-prioriteiten heeft bepaald.

19

19. Geef aan welke stakeholders - en op welke wijze – u heeft betrokken bij het identificeren van relevante, significante en prioritaire onderwerpen. - Medewerkers van A-ware Food Group hebben via diverse routes input geleverd. Centraal stond

hierbij het bediscussiëren en verrijken van de inputs en outputs van A-ware Food Group (zie ook figuur bij vraag 11) en de omgevingsanalyse (zie figuur bij vraag 15 voor versimpelde versie). Dit heeft plaatsgevonden door gesprekken met collega’s, agenderen van deze onderwerpen bij overleggen van management teams, operationeel management teams en kernploeg.

- De MVO officer heeft contact met stakeholders op het gebied van MVO. Denk aan leveranciers, klanten, MVO-verantwoordelijken binnen andere organisaties en overheid. Tijdens deze gesprekken wordt veelal relevante, significante en prioritaire onderwerpen voor A-ware Food Group direct of indirect besproken.

- Key Opinion Leaders zoals maatschappelijke organisaties en brancheorganisaties zijn via een literatuuronderzoek betrokken. Door het bestuderen van onderzoeken van en over deze organisaties en het bestuderen van websites is een beeld gevormd van de visie van Key Opinion Leaders.

- De MVO officer heeft de input van de stakeholders geclusterd en verwerkt in de prioriteitenmatrix. Deze matrix is door de stuurgroep MVO in concept vastgesteld en na feedback van de directie van A-ware Food Group definitief vastgesteld.

Bronnen - Prioriteitenmatrix (niet openbaar beschikbaar)

In gesprek met de heer Balkenende Vrijdag 16 december 2011 was de heer Jan Peter Balkenende met twee collega’s van Ernst&Young te gast bij de A-ware Food Group. De heer Balkenende is sinds 1 april 2011 partner bij Ernst & Young en onder meer verantwoordelijk voor Corporate Social Responsibility. In het bijzijn van de directie van de A-ware Food Group is gesproken over het de kansen van MVO als business driver. Balkenende herkent dat veel familiebedrijven van nature een lange termijn focus hebben. Deze focus in combinatie met transparantie vormen volgens hem een nieuwe werkelijkheid waar iedereen mee wordt geconfronteerd. In deze nieuwe werkelijkheid is MVO een geïntegreerd onderdeel van (familie)bedrijven en kan het een business driver worden.

De heer Balkenende in gesprek met directie A-ware Food Group over MVO

Integ

20. WeorgIn dwaA-wDe op bepminopiWame

Beï

A-wEinkaacapsta "MeonzAnkrekzo!sam Duuzevbetinriwa Daahie

greren m

elke (typen) oganisatie. de onderstaanre Food Group

ware Food Gro keten van koe haar leverancperkte invloedndere mate eiinie beïnvloedaar nodig gaatet vakbonden.

nvloedingssfeer

ware Food Grnd mei 2012 heasfabriek te bpaciteit van 60art begin 2013

et deze kaasfaze ontwikkelinker, CEO van Akenen op maat De eigen kaa

menwerking m

urzaamheid isventig criteriatrekking op duichting van deter).

arnaast zoekt erbij naar een

maatschap

organisaties b

nde figuur staap zijn blauw woup. e tot consumeciers (kaasmakd. Aan leveranisen aan haar den zoals Key A-ware Food

r A-ware Food G

roup gaat kaaeeft A-ware Fouwen. De ka0.000 ton tot en in 2014 is

abriek zetten ng als ketenpaA-ware Food Gtwerk in onze

asproductie stmet andere ke

s één van de pa waar een mouurzaamheid (e fabriek word

A-ware Food langdurige re

ppelijke

bevinden zich

at de keten vaweergegeven.

ent ligt in de ikerijen en ovenciers en med klanten. De oOpinion Leade Group in dial

Group

sfabriek bouwFood Group aaaasfabriek hee 80.000 ton ka de fabriek op

we de volgenartner voor onGroup. "Iedere

e dienstverlenielt ons boventenpartners te

pijlers onder dogelijke vestig(denk aan besdt naar duurza

Group samenelatie die rech

verantw

h in uw invloe

an koe tot kaa In het groen

invloedsfeer verige leverancdewerkers kanoverige schakeers liggen in dloog met deze

wen angekondigd eeft bij aanvangaas per jaar. Dperationeel.

nde logische stnze klanten", ze klant kan biing. En dat bldien in staat e intensiveren

de plannen vogingsplaats voschikbaarheid ame oplossing

nwerking met ht doet aan he

woordelij

edssfeer en ho

as. De stakehostaat hoe dez

van A-ware Fociers) en medn A-ware Foodels in de ketende beïnvloedine organisaties.

een eigen g een De bouw

tap in zegt Jan ij ons ijft ook om de n."

Pa

or de bouw vaoor de fabriek duurzame engen gezocht (d

melkveehoudet onderneme

kheid in

oe verhouden

olders in de inze stakeholder

ood Group. Zijdewerkers. Op Group eisen sn en organisatngsfeer van A-. Een voorbee

akhuis

an de kaasfab aan wordt geergie). Ook bi

denk aan herg

ers. A-ware Forschap van de

organisa

n die zich tot

nvloedssfeer vrs zich verhou

j heeft directep haar klantenstellen. Zij stties die de pu-ware Food Gr

eld is periodie

briek. Een deeetoetst hebbenij de bouw en

gebruik van wa

Food Group stre melkveehou

atie

t uw

van A-uden tot

e invloed n heeft zij elt in blieke roup. k contact

el van de n n armte en

reeft ders.

20

21

21. Op welke manier stimuleert uw organisatie maatschappelijke verantwoordelijkheid bij andere organisaties? Geef voorbeelden. A-ware Food Group stimuleert maatschappelijke verantwoordelijkheid bij andere organisaties: door maatschappelijke criteria mee te nemen in contractuele voorwaarden. door een openbare verklaring over maatschappelijke verantwoordelijkheid af te leggen. door het betrekken van de gemeenschap, politieke leiders en andere stakeholders. door bij het nemen van investeringsbeslissingen maatschappelijke criteria te hanteren. door kennis over maatschappelijke issues met stakeholders te delen, en hiermee het bewustzijn te vergroten. door samen met leveranciers, klanten en branchegenoten aan duurzaamheidsprojecten te werken. door het promoten van goede voorbeelden.

In de omgeving van A-ware Food Group zijn de volgende organisaties actief: klanten, leveranciers, Key Opinion Leaders als maatschappelijke organisaties en brancheorganisaties en collega-ondernemers. A-ware Food Group prikkelt deze organisaties op diverse manieren om met MVO aan de slag te gaan. Het prikkelen van organisaties gebeurt veelal door medewerkers van A-ware Food Group. Medewerkers worden daarom regelmatig bijgepraat over MVO binnen A-ware Food Group zodat zij dit met andere organisaties kunnen delen. A-ware Food Group staat open voor dialoog over MVO met diverse organisaties. Tevens neemt A-ware Food Group deel aan netwerkbijeenkomsten en congressen over MVO om kennis op te doen en met anderen te delen. Daarnaast wordt MVO regelmatig geagendeerd in gesprekken met klanten en leveranciers. In de kaders die hierna volgen enkele praktijkvoorbeelden van initiatieven waarmee A-ware Food Group andere organisaties prikkelt om met MVO aan de slag te gaan.

Leveranciersdag 2012: Kansen voor Kaaskoppen De leveranciersdag in 2012 stond in het teken van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Inspirerende sprekers als Jan Peter Balkenende en Gerard Kemkers hebben op deze dag bijna 200 leveranciers geprikkeld om MVO op de strategische agenda van de eigen onderneming te zetten. Daarnaast is het MVO-beleid van A-ware Food Group door de MVO Officer toegelicht.

Bezoek leden van VNO NCW MKB Nederland Op 18 april 2012 waren 60 leden van VNO-NCW MKB Flevoland te gast bij A-ware Food Group in Zeewolde. Adriaan Vis, COO/Managing Director A-ware Services, heeft de strategie en activiteiten toegelicht. MVO Officer Corine Kroft heeft het MVO-beleid van A-ware Food Group toegelicht. Een interessante bijeenkomst waarbij tijdens de borrel veel ideeën, ervaringen en ambities op het gebied van MVO zijn uitgewisseld.

De heren Balkenende (links) en Kemkers (rechts) op leveranciersdag A-ware Food Group 2012

22

Stichting A-wareness: A-ware Food Group samen met leveranciers en medewerkers In het voorjaar van 2012 heeft A-ware Food Group de Stichting A-wareness opgericht. Deze stichting ondersteunt bijzondere, gezellige of leerzame momenten voor kinderen en volwassenen. De Stichting A-wareness ontvangt donaties van A-ware Food Group, haar leveranciers. Vanaf 2013 kunnen ook medewerkers, naar draagkracht, via het salaris doneren.

Deze Stichting Awareness helpt de A-ware Food Group om zich als betrokken buur in te zetten voor groepen mensen in de buurt van haar vestigingen of de woonplaats van haar medewerkers. A-ware Food Group nodigt leveranciers en klanten uit om de mogelijkheden te verkennen om gezamenlijk projecten te ondersteunen. Deze uitnodiging prikkelt klanten en leveranciers om na te denken over het tonen van maatschappelijke betrokkenheid.

Spaarpot waarmee Kromwijk geld heeft ingezameld

Kromwijk Electrotechniek en Stichting samen in strijd tegen kanker 24 uur per dag staat Kromwijk Electrotechniek voor de A-ware Food Group klaar. Medewerkers van Kromwijk hebben zich op 11 en 12 mei 2012 24 uur ingespannen voor kinderen en volwassenen met kanker door mee te lopen in de "24 uur van Woerden". Met deze 24-uur durende estafetteloop is geld opgehaald voor het Inloophuis ‘Leven met kanker’ in Woerden en Kika. De Stichting A-wareness heeft het initiatief van Kromwijk Electrotechniek financieel ondersteund.

Bronnen: - www.StichtingA-wareness.com

23

Due dilligence

22. Op welke manier beoordeelt uw organisatie (potentiele) negatieve effecten van de eigen activiteiten en besluiten op de maatschappij, milieu en economie? A-ware Food Group beoordeelt via een aantal routes haar impact om maatschappij, milieu en economie: - A-ware Food Group ziet het kwaliteitssystemen als een wezenlijk onderdeel om kwaliteit, voedsel-

en procesveiligheid en producten die voldoen aan relevante wetgeving te waarborgen en daarmee te voldoen aan haar verantwoordelijkheid tegenover afnemers, consumenten, medewerkers en omgeving.

- A-ware Food Group brengt haar CO2-footprint in kaart zodat zij inzicht krijgt in haar ‘CO2-hotspots’ en de kansen om deze te reduceren (zie ook vraag 37).

- Jaarlijks worden opnieuw de belangrijkste inputs en outputs van A-ware Food Group vastgesteld (zie figuur bij vraag 11). Hiermee heroverweegt A-ware Food Group jaarlijks wat haar effect op maatschappij, milieu en economie is.

- Periodiek worden financiële rapportages (zoals jaarverslag) opgesteld om de financiële prestaties van A-ware Food Group te monitoren.

- In 2013 worden de MVO-ambities van A-ware Food Group vertaald naar doelstellingen (KPI’s). Deze KPI’s zijn onderdeel van de monitoring van effecten van A-ware Food Group op maatschappij, milieu en economie worden beperkt.

A-ware Food Group eerste met FSSC22000-certificaat in de zuivel In 2010 heeft A-ware Food Group als eerste bedrijf in de zuivelsector het FSSC22000-certificaat ontvangen. Directeur Jos Clerx van certificerende instelling Qlip heeft het certificaat voor de vestiging in Dalfsen op 26 augustus 2010 aan QA-manager Leendert van Dommelen overhandigd. De FSSC22000-certificering is een internationale standaard. Bij deze certificering worden zowel de managementaspecten als de proces technische kanten van het kwaliteitssysteem belicht. De norm is gericht op alle schakels in de voedselketen en combineert concrete voedselveiligheidscondities (gebaseerd op de basishygiënevoorwaarden en de HACCP-standaard) met de beheersmaatregelen op basis van de kwaliteitsmanagementstandaard ISO9001. A-ware Food Group heeft sinds 2010 niet stil gezeten. Inmiddels beschikken meerdere locaties van A-ware Food Group waar kaas wordt gerijpt over dit certificaat. Daarnaast beschikken de meeste afdelingen waar kaas wordt verpakt beschikken over BRC-6 waarmee A-ware Food Group aantoonbaar werk maakt van voedselveiligheid en kwaliteit.

Jos Clerx (Qlip) overhandigt FSSC22000 certificaat aan Leendert van Dommelen (A-ware Food Group)

23. Op welke manier beoordeelt uw organisatie (potentiele) negatieve effecten van de activiteiten en

besluiten van organisaties in uw invloedssfeer op de maatschappij, milieu en economie? A-ware Food Group voert periodiek een omgevingsanalyse en stakeholderanalyse uit. Deze analyses maken inzichtelijk welke issues spelen en welke invloed A-ware Food Group hier op heeft. Ook het lidmaatschap van brancheorganisaties is hierin nuttig. Daarnaast voert A-ware Food Group, in het kader van haar kwaliteitssysteem, periodiek risicoanalyses en (leveranciers)audits uit. Hiermee beoordeelt zij of leveranciers zich inspannen om de negatieve effecten van hun activiteiten te beperken. Tot slot biedt A-ware Food Group haar klanten vaak meerdere oplossingen aan zodat de klant in de gelegenheid om de effecten op maatschappij, milieu en economie meewegen in het keuzeproces. Bronnen: - Stakeholderanalyse (niet openbaar beschikbaar) - Kwaliteitsbeleid A-ware Food Group en leveranciersaudits (opvraagbaar bij afdeling QA)

24. HoevooA-wa

HetAgrzijnDezgeï De Ondgeporgrichdie Bron-

Ma‘Ik malereafs (Bron

Jac

e wordt gepaorbeelden vaare Food Group past

richtlijnen over hoinstrumenten om instrumenten om instrumenten om instrumenten om

t kerndoel vanri in Europa. Dn de kernwaarze waarden enïntegreerd.

aanwezigheiddernemingsrapaste zorgvuldganisatiestructhtlijnen opgen

enen toe te pa

nnen Gedragscode voor

tthieu Zijerve doe nu zo’n 1

aken gebruik ven kennen alspraak bij Jan

n: 50 jaar Anker Kaa

cques Krijnen

aste zorgvuldin de invulling gepaste zorgvuldighoe aan de organisati de impact van gepla de MVO-kernthema's uw prestaties te vol eventuele negatieve

n A-ware FoodDe kern van derden en kerncn competentie

d van een GORad) en Raad vdigheid binnentuur zie vraagnomen over dassen.

r medewerkers (niet

eld (Zijerveld15 jaar zaken van de dienstvs een bevlogen en ‘kan niet

as op de plank)

Jacq‘We stap van eherkeonde‘een (Bron:

igheid uitgeoeg)? heid toe door: e verbonden persone

ande en bestaande as in uw hele organisagen en aanpassingen

e effecten aan te pak

d Group is uitge werkwijze ocompetenties es zijn in bel

R (Gemeenschvan Commissan A-ware Foodg 3). In de gede wijze waaro

openbaar beschikba

d): met Jan Ankeverlening van An en betrouwbbestaat niet’.

ques Krijnen (doen als West was een opleeen familiebeennen in Jan A

ernemerschap klap op geve

50 jaar Anker Kaas o

efend of geïm

en gepaste zorgvuldiactiviteiten in kaart tatie te integreren. n te doen in prioriteikken.

groeien tot deom dit te reali (zie figuur receidsdocument

happelijke rissen draagt d Group (voordragscode zijnop medewerke

aar)

er. Wij kopen Anker. In al dbare ondernem. Daarbij is Ja

(Westland kaatland nu een k

egcontract datedrijf waar ik iAnker. Hij is w. Een man vann’, een gevleu

op de plank)

mplementeerd

igheid in acht kunnete brengen.

it en benadering.

e meest gewaiseren chts). ten

bij aan

n ers gepaste zo

kaas van Ankedie jaren heb imer. Afspraakn super inven

as): kleine tien jaat we met elkainmiddels alwwat mij betren weinig woorugelde uitspra

Kern

d in uw organ

n nemen

ardeerde kete

orgvuldigheid

er en ik Jan k is tief.’

Matt

ar zaken met ar sloten. Ik m

weer 40 jaar weft het toonberden, korte lijaak van Jan.’

nwaarden en –co

nisatie (en ge

enpartner in F

in het dagelij

tieu Zijerveld (

Anker Kaas. Dmoet zeggen,

werk, kan ik meeld van nen en er op

ompetenties

eef

Food &

jks werk

links)

De eerste als lid e goed

z’n tijd

24

25

Bé Kats (Frico) ‘Ik heb Jan Anker een jaar of tien geleden leren kennen, in de tijd van het toenmalige Frico, dat inmiddels is opgegaan in FrieslandCampina. Anker verzorgde destijds de opleg en het transport van kaas voor ons, iets wat aangevuld met veredeling van kaas, een stuk service en commercie vandaag de dag nog doet. We hebben gedurende de afgelopen tien jaar een leuke tijd doorgemaakt, waarin we ook qua investeringen samen het een en ander hebben opgezet en geprobeerd.’ (Bron: 50 jaar Anker Kaas op de plank)

Gerard Bouman (Bel Leerdammer) ‘Ik heb vanaf 1985 te maken gekregen met Arie Anker. Later, van 2002 tot mijn pensioen in 2007, pas met zoon Jan. Met Arie heb ik altijd een heel open contact gehad. Arie was en is een man van zijn woord, net als Jan. Afspraak is afspraak, of die nu schriftelijk of mondeling is gemaakt. Natuurlijk deed Baars Kaas, het huidige Leerdammer, al veel langer zaken met Anker. (Bron: 50 jaar Anker Kaas op de plank)

Teunis Sterk (links) en Henk van Bochove (rechts) (Bron: BoerderijVandaag 29 juni 2012)

Henk van Bochove (algemeen directeur de Graafstroom) ‘Door de samenwerking met de A-ware Food Group krijgen wij toegang tot een breed netwerk voor de verkoop van kaas, dit zal onze verkoopopbrengsten positief beïnvloeden’. Teunis Sterk (voorzitter melkleverancierscoöperatie Deltamilk) ‘Deltamilk heeft als belangrijkste doel een continue afzet van de melk van haar leden veehouders te garanderen en hiervoor een zo hoog mogelijke, in elk geval een bovengemiddelde melkprijs, voor haar leden te realiseren. De samenwerking met een sterke partij als A-ware Food Group biedt voor de leden van Deltamilk de beste continuïteit in een snel veranderende kaasmarkt.(…) A-ware Food Group is als familiebedrijf gericht op de lange termijn, dit past uitstekend bij ons. Het is voor onze leden een goede zaak dat wij ons kunnen aansluiten bij zo’n sterke partij in de internationale kaasmarkt.’ (Bron: persbericht deGraafstroom juni 2012)

26

25. Welke (potentiële) negatieve effecten op maatschappij, milieu en economie heeft uw organisatie geïdentificeerd? Om de potentiele negatieve effecten van A-ware Food Group op de omgeving te inventariseren zijn de belangrijkste inputs en outputs in kaart gebracht. Deze inventarisatie is de leidraad voor het identificeren van de kernpunten voor het MVO-beleid van A-ware Food Group (zie ook vraag 11). De (potentiële) negatieve effecten van A-ware Food Group zijn: - Bijproducten zoals afval (folie, papier, restafval) en afvalwater. - A-ware Food Group draagt direct bij aan de afvalberg door afval dat zij zelf produceert. Indirect

draagt zij bij door jaarlijks onder meer 240 miljoen consumentenverpakkingen te produceren die na gebruik door de eindgebruiker worden weggegooid.

- A-ware Food Group gebruikt diesel voor haar vrachtwagens en elektriciteit voor het conditioneren van pakhuizen. Het gebruik hiervan leidt tot uitstoot van CO2.

- Jaarlijks wordt in Nederland voor ruim 4,4 miljard euro aan voedsel verspild (bron: factsheet voedselverspilling van de rijksoverheid). Als voedselverwerkend bedrijf neemt A-ware Food Group haar verantwoordelijkheid door zo min mogelijk voedsel onnodig te verspillen.

Bronnen: - Prioriteitenmatrix (niet openbaar beschikbaar)

Visie

26. OnA-wa

In hopg

Kernwaa

-

-

-

-

Bron-

e, missie,

ze organisatiare Food Group geef

door de rol van mdoor belangrijke pdoor een gedragscrichtlijnen voor padoor prioriteiten vdoor het opstellen

het onderstaagenomen. MVO

arden en -compe

Roots: Famidoorgeven vGroup; een overleven. DeconomischeTriple A diegenen en beworden daaKerncompetin het eigenhierin onderKernwaardewelzijn van De uitgangspeen documediverse projworden deze

nnen: MVO-beleid A-war

, beleid e

e heeft richtift aan haar maatscha

maatschappelijke veraprincipes en onderwecode of ethische codassend gedrag. voor actie op kernthn van een actieprogr

ande figuur staO is hierin geï

etenties A-ware

liebedrijf: Vovan de aarde a ondernemendDe A-ware Fooe-, sociale- ennstverlener: Aedrijfsnaam varom gebundeltentie: Inzichtn bedrijf kunnersteunen. e: Betrokken: medewerkers

punten van Maent vastgelegdjecten opgestae ambities ge

re Food Group (niet o

en strate

ing gegeven aappelijke verantwoorantwoordelijkheid operpen van maatschap

de aan te nemen waa

ema’s door te vertaramma (met verantw

aan de wortelïntegreerd.

e Food Group

or een familieaan de volgend familiebedriod Group erken omgevingsbeA-wareness: Ban A-ware Foold onder de tit in markt: A-wen integreren

Betrokken bijs en plaatsgen

aatschappelijd. Hierin staanart (Zie onderconcretiseerd

openbaar beschikbaa

egie

aan haar maardelijkheid door: p te nemen in onze vppelijk verantwoordarin de principes en

len in doelstellingenwoordelijkheden, tijd

ls, kernwaarde

ebedrijf is connde generatie.jf. MVO word

ent dit en speeelangen af te

Bewust ondernod Group. De tel “A-wareneware Food Gr. Als ketenpa

ontwikkelingnoten.

k Verantwoorn onder meer r meer vraag 3d in doelstellin

ar)

atschappelijke

visie en missie. delijkheid op te nemewaarden van maatsc

n (SMART). dlijn, budget, enz.).

en en kerncom

ntinuïteit bela. MVO sluit aat een basisvooelt hierop in d wegen. nemen (‘awareMVO-initiatievess”. oup merkt dartner wil de A

gen in de omge

rd Onderneme de MVO-ambi35) om deze angen (KPI).

e verantwoor

en in ons beleid en schappelijke verantwo

mpetentie van

angrijk. De ken op de worteorwaarde voordoor bij haar b

e’ is Engels voven van de A-

t haar klantenA-ware Food G

eving van A-w

en zijn binnen ities geformulambities te re

rdelijkheid:

strategie. oordelijkheid zijn ve

n A-ware Food

ern van MVO isels van de A-wr bedrijven ombeslissingen

oor bewust) zi-ware Food Gr

n onderzoekenGroup haar kla

ware Food Gro

A-ware Food leerd. Inmidde

ealiseren. In 20

ertaald naar

d Group

s het ware Food m te

it in de roup

n zij MVO anten

up en

Group in els zijn 013

27

28

27. Op welke manier creëert uw organisatie draagvlak voor maatschappelijke verantwoordelijkheid binnen én buiten de organisatie? Bij het creëren van draagvlak kijkt A-ware Food Group naar: het vergroten van kennis van de principes, MVO kernthema's en -onderwerpen. de betrokkenheid van de top van de organisatie bij het nemen van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. het creëren van een cultuur van maatschappelijke verantwoordelijkheid.

A-ware Food Group creëert via twee actielijnen draagvlak voor MVO: 1. Vertellen en dialoog

A-ware Food Group treedt in contact met stakeholders (intern en extern) om over MVO te praten. Doel van deze contacten is vertellen over MVO voor A-ware Food Group, luisteren naar de ambities van de gesprekspartner en van elkaar leren. Vertellen en delen zorgt dat stakeholders weten en snappen waarom en hoe A-ware Food Group werk maakt van MVO. Zie ook vraag 31 voor praktijkvoorbeelden.

2. Doen Kernwaarden van A-ware Food Group zijn continue verbeteren en resultaatgericht. De MVO-ambities van A-ware Food Group zijn geformuleerd. Stil zitten past niet bij A-ware Food Group. Waar kansen liggen voor (MVO)innovaties worden deze aangepakt (zie vraag 37 voor voorbeelden). Door daadwerkelijk actie te ondernemen laat A-ware Food Group zien met MVO aan de slag te zijn.

Bronnen: - Communicatieplan MVO (niet openbaar beschikbaar)

A-ware Food Group mede ondertekenaar Convenant Weidegang A-ware Food Group heeft een positieve houding ten aan zien van weidegang van Nederlandse koeien. Koeien in de wei passen bij het Nederlandse landschap en dragen positief bij aan het imago van de Nederlandse melkveehouderij. A-ware Food Group benadrukt dat zij een integrale kijk heeft op de melkveehouderij als onderdeel van de zuivelketen. Hierbij staan drie uitgangspunten centraal: 1. Aantoonbaar en acceptabel dierenwelzijn. 2. Aantoonbare en acceptabele zorg voor de aarde. 3. Waardering van het ondernemerschap van melkveehouder en respect voor de individuele keuze van

de melkveehouder. Weidegang van melkkoeien kan volgens de A-ware Food Group een middel zijn om invulling te geven aan deze uitgangspunten. Er zijn echter meerdere wegen die naar Rome leiden. A-ware Food Group respecteert het ondernemerschap van melkveehouders. Naar onze mening dient de individuele melkveehouder zelf te kunnen kiezen of (gedeeltelijke) weidegang past binnen zijn of haar bedrijfsfilosofie en bedrijfssysteem dat gericht moet zijn op acceptabel dierenwelzijn en zorg voor de aarde.

A-ware Food Group mede ondertekenaar Convenant Weidegang

28. Op maDe ker(me-

-

-

-

Het- -

-

Bron- -

welke manieaatschappelijk kerncompeterncompetentieedewerkers va

Door het pemarkt signaeen voorwaaop de lange Daarnaast zsamenwerkithema’s op (pijler ActieSublieme be(pijler AardeVoortreffelijA-ware FoodPassie voor medewerkeketenpartne

t ontwikkelenPresentatiesVia intranetMVO-gebiedBinnen het iwaarmee mewordt een m

nen: Intranet (niet pubKnowledge & Educ

er ontwikkeltke verantwooenties van A-wes dragen bij an) A-ware Forfect inzicht ileert A-ware Farde is voor o termijn te bloeken klantening met A-war te pakken eve Ketenparteheersing van e). jke persoonlijd Group wil ziteamwork en rs van A-wareers (pijler Acti

n van deze coms tijdens overl en het perso. initiatief ‘Knoedewerkers co

module ‘Maats

bliek beschikbaar) cation (meer informa

uw organisatordelijkheid –ware Food Groaan het neme

ood Group: in vraag/aanbFood Group dandernemingenijven bestaann en leverancire Food Group

ner). interne proce

jke service drajn. samenwerkin

e Food Group (ieve Ketenpar

mpetenties geleggen en gesneelsblad I-wa

owledge & Eduompetenties kschappelijke V

atie bij A-ware Food

tie de benodi– binnen en eup staan in he

en van maatsc

bod in de at MVO n om ook

n. iers p om MVO-

essen zorgt da

aagt bij aan t

ng staat voor h(pijler Arbeidsrtner).

ebeurt onder msprekken met are worden m

ucation’ wordkunnen ontwikVerantwoord O

d Group beschikbaar)

2

igde competeventueel buitet rechter figuchappelijke ve

at verliezen to

tevreden klant

het investerensklimaat) en h

meer via: collega’s.

medewerkers b

en diverse e-lkkelen en toeOndernemen’

)

2 Kerncompeten

enties voor heten de organiuur (zie ook verantwoordelij

ot een minimu

ten en de acti

n in kennis, kuhet zoeken va

bijpraten over

learning modutsen. Voor he ontwikkeld.

nties A-ware Foo

et nemen vanisatie.

vraag 26). Dezjkheid door

um worden be

ieve ketenpar

unde en ambitan samenwerk

r ontwikkeling

ules ontwikkelet inwerkprogr

od Group

n

e

eperkt

rtner die

ties ing met

gen op

ld ramma

29

30

Integreren van maatschappelijke verantwoordelijkheid in besturingsprocessen, systemen en procedures

29. Op welke manier heeft uw organisatie haar maatschappelijke verantwoordelijkheid geïntegreerd in haar besturingsprocessen, systemen en procedures? A-ware Food Group integreert MVO in haar organisatie: door de effecten van onze eigen activiteiten op maatschappij, milieu en economie zorgvuldig te monitoren en te managen. door de effecten van organisaties in onze invloedsfeer te monitoren. door rekening te houden met effecten van besluiten, bijvoorbeeld over nieuwe activiteiten. door ervoor te zorgen dat de principes van maatschappelijke verantwoordelijkheid in onze besturingsprocessen worden toegepast en worden weerspiegeld in onze structuur en cultuur. door periodiek te beoordelen of wij in onze procedures en processen voldoende rekening

A-ware Food Group beschikt over de kwaliteitscertificaten British Retail Consortium (BRC), International Food Standards (IFS), Hazard Analysis and Critical Control Points (HACCP), procescertificering en FSSC (Food Safety System Certification). Deze certificaten en de daarbij behorende werkwijze ondersteunen A-ware Food Group bij het borgen en afleggen van verantwoording ten aanzien van voedselveiligheid, werkwijze en veiligheid. Onderdeel van de werkwijze is continue verbetering aan de hand van de Deming cirkel (Plan – Do – Check - Act).

Daarnaast wordt ISO 26000 benut om periodiek te toetsen en vastleggen hoe MVO in de organisatie is geïntegreerd. Daarnaast worden in 2013 de MVO-ambities van in de doelstellingen vertaald. Deze doelstellingen worden vervolgens geagendeerd bij de betrokken management teams of operationele management teams.

Bronnen: - Kwaliteitsbeleid (niet publiek beschikbaar)

31

Communicatie en rapportage

30. Houdt uw organisatie bij haar communicatie over maatschappelijke verantwoordelijkheid rekening met de volgende criteria? A-ware Food Group vindt het belangrijk dat zij volledig, begrijpelijk, responsief, nauwkeurig, evenwichtig, actueel en doelgroepgericht over MVO communiceert. Daarnaast heeft A-ware Food Group klanten, leveranciers en medewerkers met diverse culturele achtergronden. In de communicatie wordt hier rekening mee gehouden. Bij vraag 31 zijn enkele voorbeelden opgenomen.

31. Op welke manier communiceert uw organisatie over haar maatschappelijke verantwoordelijkheid (geef voorbeelden)? A-ware Food Group communiceert In vergaderingen en gesprekken met stakeholders. Specifieke onderwerpen of projecten met stakeholders te communiceren. Interne communicatie tussen management en medewerkers. Interne teamactiviteiten met als doel mvo te integreren in bedrijf. Communicatie over prestaties op gebied van MVO. Communicatie met leveranciers over MVO in de inkoopeisen. Publiekcommunicatie over noodgevallen, zowel vooraf als tijdens een noodgeval. Artikelen over MVO in tijdschriften en nieuwsbrieven. Advertenties of andere openbare verklaringen om MVO te promoten. Ter beschikking stellen van informatie voor publieke doelen.

Enkele voorbeelden van communicatie uitingen over de maatschappelijke verantwoordelijkheid van A-ware Food Group. - In het personeelsblad I-ware wordt regelmatig aandacht aan de MVO-inspanningen van A-ware Food

Group besteed. - Presentaties voor interne doelgroepen (denk aan Management Teams, Operationele Management

Teams en kernploeg (75 medewerkers op sleutelposities)) en externe doelgroepen (denk aan klanten en ondernemingsvereniging VNO/NCW).

- De Stichting A-wareness prikkelt medewerkers om de maatschappelijke betrokkenheid te tonen. Zij kunnen projecten aandragen die ondersteuning van de stichting verdienen of zelf de houden bij een project uit de mouwen steken.

- Informatie op de website www.a-warefood.com - Hoofdstuk in het boek ’50 jaar Anker Kaas op de plan’ dat is uitgebracht ter ere van het 50-jarig

jubileum van Anker Kaas. - Met de zelfverklaring ISO 26000 verklaart A-ware Food Group werk van MVO te maken. - Interviews in magazines en dagbladen. Enkele voorbeelden:

- In het magazine ‘Middelpunt’ van ondernemingsvereniging NVO/NCW vertelt COO Adriaan Vis in het voorjaar van 2012 aan collega-ondernemers over onder meer de MVO strategie van A-ware Food Group.

- In september 2011 vertelt COO / Managing Director A-ware Services Adriaan Vis in het magazine P&O hoe A-ware Food Group het HR-beleid (pijler Arbeidsklimaat) invult na de fusie.

- In een artikel voor een logistiek magazine vertelt COO Adriaan Vis over de rol van A-ware Food Group in de keten (Actieve Ketenpartner) en de uitdagingen op het gebied van onder meer handmatig laden van kazen (Arbeidsklimaat).

- In september 2012 heeft Klaas de Jong een interview gegeven aan het Dagblad van het Noorden over de mogelijk locatie van de nieuwe kaasfabriek. In dit interview is ook ingegaan op de mogelijke werkgelegenheid die de fabriek creëert (Aandacht voor Samenleving).

- CEO Jan Anker geeft in Magazine Boerderij een interview over de kaasfabriek die A-ware Food Group gaat bouwen. In dit artikel vertelt hij ook dat hij melkveehouders zoekt die melk aan de kaasfabriek willen leveren. A-ware food Group wil hierin samenwerken met ondernemende melkveehouders met een visie op de lange termijn. (Actieve Ketenpartner)

32

Boek 50 jaar Anker Kaas op de plank

‘50 jaar Anker Kaas op de plank’ Ter ere van het 50-jarig jubileum is het boek ’50 jaar Anker Kaas op de plank’ uitgegeven. In het hoofdstuk ‘de ommezwaai’ is aandacht voor de MVO-ambities van A-ware Food Group en de Stichting A-wareness. Dit boek is op 28 juni 2012 tijdens de leveranciersdag uitgereikt aan de familie Anker en relaties van A-ware Food Group.

Boek 50 jaar Anker Kaas op de plank

Enkele voorbeelden van middelen - Vanaf december 2012 staat de referentiematrix op de website van A-ware Food Group (onder de kop over A-ware) - Intranet en personeelsblad I-ware - www.stichtingA-wareness.com - Boerderij, 5 juni 2012, nummer 36 - P&O Actueel, september 2011, nummer 9 - Middelpunt juni 2012 - http://www.logistiek.cluster32.e-active.nl/supply-chain/traceability-b2b-integratie/did12851-adriaan-vis-een-kwetsbare-keten-met-veel-

partijen.html

Medewerkers A-ware Food Group zetten schouders onder hulpproject Een aantal medewerkers van A-ware Food Group is actief betrokken bij een project van Hervormd Bodegraven om hulpgoederen voor Roemenië in te zamelen. Medewerkers hebben onder meer kleding gesorteerd. Daarnaast heeft een chauffeur een week vakantie genomen om de hulpgoederen samen met een collega-chauffeur naar Roemenië te brengen.

Vrachtwagen voor hulptransport naar Roemenië

32. A Rapporteert uw organisatie over MVO via een maatschappelijk verslag (al dan niet als losstaand

verslag)? Ja, via het ISO 26000 zelfverklaring en referentiematrix.

33. A Zijn er conflicten of meningsverschillen (geweest) met stakeholders? Nee, in 2012 waren geen grote dilemma’s met stakeholders. B Welke methoden heeft u om eventuele conflicten op te lossen. A-ware Food Group wil een gewaardeerde ketenpartner zijn. Indien er conflicten zijn, zoekt zij samen met de betrokken partijen naar een oplossing. Daarnaast is een klachtenprocedure onderdeel van het kwaliteitssysteem van A-ware Food Group. In de gedragscode is vastgelegd dat medewerkers zich met klachten kunnen wenden tot een vertrouwenspersoon. A-ware Food Group maakt dus gebruik van: Rechtstreekse discussie met de stakeholder(s) Verstrekken van schriftelijke informatie om verkeerde interpretaties te voorkomen Formele procedures voor klachtenbehandeling Bemiddelings- en arbitrageprocedures

Bronnen: - Kwaliteitssysteem inclusief klachtenprocedure - Gedragscode

33

Continuïteit AB Texel AB Texel is onderdeel van A-ware Food Group. Dit bedrijf vervoert met vierhonderd vrachtwagens losgestorte agrarische producten, zoals aardappelen, suikerbieten en mengvoeders. A-ware Food Group heeft eerst een minderheidsaandeel in AB Texel genomen. Sinds 2011 houdt A-ware Food Group alle aandelen. AB Texel is geconfronteerd met een aantal uitdagingen omdat de levensvatbaarheid van het bedrijf mede door de lage ritprijzen in het geding is. Deze uitdagingen hebben bij chauffeurs tot vragen over onder meer het behoud van hun baan geleid. Vrachtwagen AB Texel A-ware Food Group zet zich in om de continuïteit van dit bedrijfsonderdeel op de korte- en lange termijn te borgen. Hierin werkt A-ware Food Group nauw samen met medewerkers van AB Texel en de vakbonden om onder meer de belangen en werkgelegenheid van de chauffeurs te borgen. Inmiddels zijn een aantal stappen gezet zodat AB Texel zich kan ontwikkelen naar een gezond bedrijf. AB Texel heeft een aantal bedrijfsonderdelen (onder meer garages) afgestoten en richt het zich weer volledig op haar roots; vervoer van losgestorte agrarische producten. Daarnaast zijn gesprekken gevoerd met klanten om afspraken te maken voor eerlijke prijzen voor het vervoer. A-ware Food Group heeft vertrouwen in een positieve toekomst voor AB Texel en haar chauffeurs.

34

Het monitoren van activiteiten en beoordelen van prestaties

34. Op welke manier monitort uw organisatie haar activiteiten die effect hebben op relevante thema’s en onderwerpen? De monitoring van kwaliteit, voedselveiligheid en arbeidsomstandigheden is geborgd in het kwaliteitsbeleid en de bijbehorende kwaliteitscertificaten (British Retail Consortium (BRC), International Food Standards (IFS), Hazard Analysis and Critical Control Points (HACCP), procescertificering en FSSC (Food Safety System Certification).In de eerste helft van 2012 heeft de monitoring vooral een inventariserend karakter; wat is de huidige situatie en waar liggen kansen. Deze inventarisatie is besproken in de stuurgroep MVO en heeft geleid tot MVO-ambities die in 2013 worden vertaald in doelstellingen (KPI). In dit proces houdt A-ware Food Group rekening met:

Feedback van stakeholders Uitvoeren van benchmarks Meten met behulp van indicatoren

Voor deze monitoring geldt: De omvang van de monitoring is in lijn met de omvang en het belang van de activiteiten. De monitoring geeft resultaten die betrouwbaar, tijdig beschikbaar en gemakkelijk te begrijpen zijn. De monitoring is afgestemd op de behoefte van de stakeholders. Bronnen: - MVO-beleid (niet openbaar beschikbaar) - Kwaliteitsbeleid (niet openbaar beschikbaar)

35. Hoe heeft uw organisatie haar prestaties op relevante thema’s beoordeeld? De stuurgroep MVO heeft de resultaten uit de inventarisatie beoordeeld (zie ook vraag 34). Deze beoordeling wordt verder geconcretiseerd in 2013 waarin MVO-ambities naar doestellingen worden vertaald. Bij vraag 37 staan voorbeelden van stappen die A-ware Food Group heeft gezet om actie ondernemen op de relevantie thema’s. De stuurgroep MVO houdt in haar beoordeling rekening met: Zijn de beoogde doelen behaald? Waren het, achteraf gezien, de juiste doelen? Hadden we de juiste strategieën en processen voor de te behalen doelen? Wat werkte goed, en waarom? Wat werkte niet goed, en waarom niet? Wat hadden we beter anders kunnen doen? Zijn alle relevante personen bij het proces betrokken?

36. Heeft u stakeholders betrokken, zo ja welke?

Bij vraag 10 en vraag 19 is toegelicht hoe stakeholders zijn betrokken bij het bepalen van de MVO-pijlers voor A-ware Food Group. De resultaten van de inventarisatie zijn met medewerkers van A-ware Food Group besproken. Daarnaast wordt het MVO-beleid en de wijze waarop A-ware Food Group hier met projecten invulling aan geeft met leveranciers en klanten besproken. A-ware Food Group zoekt naar een route om stakeholders hier structureel bij te betrekken. De wijze waarop dit vorm krijgt is afhankelijk van de informeringsbehoefte van A-ware Food Group en informatiebehoefte van de stakeholders.

Stuurgroep MVO De stuurgroep MVO van A-ware Food Group bestaat uit vier leden Adriaan Vis (COO / Algemeen directeur A-ware Services), Robert van Ballegooijen (COO / Algemeen directeur A-ware Retail) , Ayse Dayioğlu (Legal manager) en Corine Kroft (MVO officer). De stuurgroep stelt het MVO-beleid vast en is verantwoordelijk voor de bewaking van de voortgang. De stuurgroep benoemt daarnaast projecten die door een afvaardiging van management teams of operationele managementteams worden uitgevoerd. Op deze manier wordt MVO geïntegreerd in het dagelijkse structuur van A-ware Food Group. De MVO-officer vervult hierin een coördinerende rol.

37. A W Hie

Welke verbete

eronder enkele

eringen of su

e voorbeelden- Toeleve

denken energiehanden ware Fohet geb

- Regelmacollega mis een licGroup wmachinewaardoogeladen.A-ware Fdit systewerkt debedrijveeen appaladen re

- A-ware Fvan de mnoemer diverse i(LearninDit compopleidingopleidingmedeween traini

- Jaarlijks

bijgepraen binneactief ingegeventrainingebehoudekader rechauffeu

- Medewearbeidsmsamenwehiervoorsamenwebetrokkeontstaatjuiste evbinnen dafgerond

ccessen heef

n van projecteeranciers van e met A-ware Fbesparing. De in een en gaaood Group nogied van energ

atig legt een cmet de hand dchamelijk bela

werkt daarom me die in de vraor de vrachtwa. De autoloadeFood Group bleem praktijk ke A-ware Foodn en een ergoaraat dat de fduceert.

Food Group wmedewerkers o“Knowledge &initiatieven opg Managemenputerprogrammgscommissie bgsbehoefte va

erkers. Op basingen georgan

s worden de chat over ontwi

en de A-ware Fvulling aan de. Deze richtlijen volgen om en. De A-ware egelmatig trainurs een erkend

rkers kunnen marktgekwaliferking met ee een apart traerking is dat Aen is bij de inh een praktijkg

venwicht tussede A-ware Food met een erk

ft uw organisa

en die zijn geelectro- en inFood Group meze bedrijven an nauw sameg beter te kungiebesparende

chauffeur samde kazen in deastende handmee aan een

achtwagen woagen machinaer is nog niet lijft meedenkeklaar te krijged Group samenotherapeut aafysieke belast

wil de kennis, koptimaal benu& Education” pgestart. In 20nt Systeem) gema ondersteubij het in kaaran de organisasis hiervan woniseerd.

hauffeurs op dkkelingen in dFood Group. De Europese ricjn schrijft voo hun vakbekwa Food Group oningen. Bovend MBO diplom

de opleiding tficeerd assisteen ROC zet A-waject op. VoorA-ware Food Ghoud van de ogerichte opleien theorie en od Group. Dezkend MBO dipl

atie bereikt?

realiseerd stallatietechnee over slaan nu de enwerken om Annen adviserene maatregelen

en met een e vrachtwageneling. A-ware “autoloader”rdt gemonteeal kan worden praktijk klaaren en -werken

en. Daarnaast n met andere

an een “til-huling tijdens he

kunde en ambutten. Onder zijn hiervoor 012 is een LMSeïmplementeeunt de rt brengen vanatie en individrden opleiding

de chauffeursde transportwDaarnaast worchtlijn Code 9or dat chauffeaamheid te organiseert inndien kunnen a- niveau 3 ha

tot ent volgen. In ware Food Grordeel van dezeGroup nauw opleiding. Hieiding met een werksituatie

ze opleiding woma-niveau 2

niek

A-n op .

Kaas i

n. Dit Food . Een rd n r. De n om

lp”; et Autolo

bitie de

S erd.

n de duele gen

Logo v& Edu

dag wereld rdt 5

eurs

dit

alen. Chaufdiplom

oup e

rdoor

ordt .

A-wareigen

in Pakhuis

oader

van initiatief Knucation

ffeurs kunnen Mma behalen

re Food Group w MBO-2 opleidin

nowledge

MBO-3

werkt aan ng

35

36

- Op de vestigingen in onder meer Zeewolde en Culemborg wordt volgens de PMS-systematiek gewerkt. Deze systematiek is gebaseerd op “Plan – Do – Check - Act”. De KPI’s (Kritische Prestatie Indicatoren) van A-ware Food Group worden afgepeld naar handelingsindicatoren voor de operators aan de lijn. De operator wordt hiermee verantwoordelijk voor het deel van het proces waarop hij daadwerkelijk invloed kan uitoefenen. Bovendien is hiermee de drempel voor een operator lager om suggesties door te geven. De PMS-systematiek draagt bij aan de kwaliteit van de dienstverlening omdat de operator nog nauwer bij het productieproces is betrokken.

Via PMS worden operators nog nauwer bij het proces betrokken

- A-ware Food Group heeft de Lean&Green award ontvangen. Deze award wordt uitgereikt aan bedrijven die in 5 jaar tijd de CO2-uitstoot van logistieke activiteiten verlagen. A-ware Food Group heeft een ambitie van 26% CO2-reductie in 2015 ten opzichte van 2010.

Adriaan Vis (COO) ontvangt Lean&Green award

- A-ware Food Group wil de hoeveelheid restafval

minimaliseren. De afvalverwerker heeft daarom voor iedere locatie een plan opgesteld om de hoeveelheid restafval kostenbewust te verminderen. Voor veel locaties betekent dit dat papier en folie apart worden ingezameld. in te zamelen. Zo wordt het folie dat tussen de kazen in de vrachtwagen ligt apart ingezameld.

Afvalcontainer bij vestiging in Zeewolde

- Op de vestiging in Dalfsen worden plastic strips gebruikt om ervoor te zorgen dat kratten op elkaar blijven staan. Deze strips worden in een aparte machine klein gesneden en apart aangeleverd bij de afvalverwerker die ervoor zorgt dat de strips in nieuwe producten kunnen worden verwerkt.

Pakhuis in Dalfsen

- Het pakhuis in Bodegraven hergebruikt de warmte die vrijkomt bij het koelen van het pakhuis. Deze warmte wordt benut om het water van de machine die de planken wast, op te warmen. Door het slimme hergebruik van warmte wordt minder energie verbruikt.

Pakhuis in Bodegraven (Beneluxweg)

37

- A-ware Food Group heeft de Stichting A-wareness opgericht. Een onafhankelijk stichting die projecten gericht op bijzondere, gezellige of leerzame momenten voor kinderen en volwassenen ondersteunt. De eerste projecten hebben ondersteuning van de Stichting ontvangen. Daarnaast heeft leverancier Cosmo een oer-hollandse Fiat 500 ter beschikking gesteld. Deze auto is op de leveranciersdag geveild. De opbrengst van de veiling is aan de Stichting A-wareness gedoneerd.

Mevrouw Anker overhandigt symbolisch de opbrengst van de veiling op de leveranciersdag 2012 aan de heer Anker (bestuurslid Stichting A-wareness)

B Welke doelen zijn nog niet bereikt? A-ware Food Group heeft in de eerste helft van 2012 de MVO-pijlers gedefinieerd en hieraan ambities verbonden. Deze ambities worden in 2013 uitgewerkt in doelstellingen (KPI). Bronnen: - www.StichtingA-wareness.com - www.a-warefood.com

Leverancier Cosmo trucks stelde een oer-hollandse Fiat500 beschikbaar. Marcel Butter van MMF Transparant BV (links) heeft deze gekocht.

38

Selecteren van MVO-initiatieven en instrumenten

38. Aan welke MVO initiatieven en eventuele bijbehorende instrumenten neemt uw organisatie deel? Een selectie uit de MVO-initiatieven waaraan A-ware Food Group deelneemt: - Lidmaatschap van MVO Nederland. - Deelname met elf andere bedrijven aan de MVO expeditie in Food & Agri gericht op ISO 26000. - ISO 26000. - Netwerkorganisaties zoals Foodpolicy en VNO NCW. - Ondertekening van Convenant Weidegang. - Kartonnen dozen voldoen aan het FSC keurmerk. - Lean & Green - Biologische kaas: SKAL (verwerken van biologische kaas) en leveren van EKO kaas.

39. Welke van de onderstaande punten heeft u overwogen bij de keuze voor dit initiatief?

A-ware Food Group heeft gekozen voor ISO 26000 omdat het een kapstok biedt om het MVO-beleid vorm te geven. Daarnaast is het een internationaal erkende standaard. In de besluitvorming heeft A-ware Food Group gekeken naar: Ondersteunt de principes van NEN-ISO 26000. Geeft praktische richtlijnen om met MVO aan de slag te gaan. Is ontworpen voor uw type organisatie of haar interessegebieden. Is ontwikkeld om door verschillende organisaties te worden toegepast. Helpt de organisatie om specifieke stakeholdergroepen te bereiken. Wordt beheerd door een niet-commerciële organisatie. Heeft een goede reputatie als het gaat om geloofwaardigheid en integriteit Is tot stand gekomen op een open en transparante wijze. Is ontwikkeld met verschillende stakeholders, afkomstig uit ontwikkelde en ontwikkelingslanden. Is goed toegankelijk.

39

40. Welke concrete acties worden uitgevoerd in verband met het MVO-initiatief ISO 26000? A-ware Food Group heeft de volgende acties ondernomen nadat zij de keuze heeft gemaakt om met ISO 26000 aan de slag te gaan: - De stuurgroep MVO heeft de prioriteitenmatrix en referentiematrix opgesteld - A-ware Food Group neemt deel aan de MVO-expeditie Food&Agri (zie onderstaand kader). - A-ware Food Group wisselt ervaringen uit over ISO 26000 met bedrijven die conform deze richtlijn

werken of hierin zijn geïnterneerd.

MVO-expeditie Food & Agribusiness A-ware Food Group neemt in 2012, samen met elf andere bedrijven, deel aan een MVO-expeditie Food&Agri. Tijdens de expeditie werken de bedrijven aan de implementatie van MVO in hun bedrijfsvoering volgens ISO 26000. In zes interessante bijeenkomsten wordt kennis over MVO uitgewisseld. In het najaar/winter van 2012 wordt de expeditie afgesloten met de zelfverklaring ISO 26000. (Zie ook www.mvonederland.nl)

40

Disclaimer

Dit document is opgesteld door A-ware Food Group B.V. De inhoud van dit document geeft enkel de visie van A-ware Food Group B.V. weer per de aangegeven datum en is te allen tijde onderhevig aan wijziging, zonder voorafgaande kennisgeving.

A-ware streeft naar een zorgvuldige controle van de inhoud van dit document, zodat de informatie actueel is. Ondanks deze voortdurende aandacht voor de kwaliteit van haar berichtgeving kan A-ware niet garanderen dat de inhoud van dit document correct of volledig is. A-ware aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele schade ontstaan door vertrouwen op of gebruik van informatie verschaft door A-ware. Het gebruik van deze informatie is geheel op eigen risico.

Dit document bevat informatie, gegevens, foto's, grafische voorstellingen en andere materialen die door het auteursrecht, merkenrecht of ander eigendomsrecht zijn beschermd. Gebruik van dergelijke informatie zonder de uitdrukkelijke toestemming van A-ware is niet toegestaan.

Alle rechten zijn uitdrukkelijk voorbehouden.

41

42