RELRELIGIOZNOST I IGIOZNOST I ZADOVOLJSTVO ZADOVOLJSTVO

ŽIVOTOMŽIVOTOM

Nenad KrsmanovićNenad KrsmanovićĐorđe PetronićĐorđe Petronić

Zadovoljstvo životomZadovoljstvo životom

Zadovoljstvo životom se odnosi na evaluacijski proces u Zadovoljstvo životom se odnosi na evaluacijski proces u kojem osoba ocjenjuje kvalitet svog života prema kojem osoba ocjenjuje kvalitet svog života prema vlastitom jedinstvenom sklopu kriterijuma (Shin i vlastitom jedinstvenom sklopu kriterijuma (Shin i Johnson, 1978; prema Pavot i Diener, 1993). Johnson, 1978; prema Pavot i Diener, 1993).

Zadovoljstvo životom je kognitivna komponenta Zadovoljstvo životom je kognitivna komponenta dobrobiti.dobrobiti.

Konstrukt dobrobiti predstavlja preovlađujući osjećaj da Konstrukt dobrobiti predstavlja preovlađujući osjećaj da je život dobar i da je u cjelini naš život smislen, ugodan i je život dobar i da je u cjelini naš život smislen, ugodan i ispunjavajući.ispunjavajući.

Zadovoljstvo životom ima relativnu stabilnost kroz Zadovoljstvo životom ima relativnu stabilnost kroz vrijeme iako se umjereno mijenja u reakciji na životne vrijeme iako se umjereno mijenja u reakciji na životne promjene (Ibid.)promjene (Ibid.)

ReligioznostReligioznost

Definicija pojmova religije i religioznosti se prepliću, i Definicija pojmova religije i religioznosti se prepliću, i stoje u takvom odnosu u kojem stoje u takvom odnosu u kojem religija predstavlja religija predstavlja društveno-kulturalni, a religioznost individualno-društveno-kulturalni, a religioznost individualno-doživljajni aspekt. doživljajni aspekt.

Religija se može definisati kao sistem shvatanja, Religija se može definisati kao sistem shvatanja, vjerovanja, ponašanja, obreda i ceremonija pomoću kojih vjerovanja, ponašanja, obreda i ceremonija pomoću kojih pojedinci ili zajednica stavljaju sebe u odnos s Bogom ili pojedinci ili zajednica stavljaju sebe u odnos s Bogom ili drugim višim, natprirodnim svijetom i često u odnos drugim višim, natprirodnim svijetom i često u odnos jednih s drugima, te od kojeg religiozna osoba dobija niz jednih s drugima, te od kojeg religiozna osoba dobija niz vrijednosti prema kojima se ravna i prosuđuje realni vrijednosti prema kojima se ravna i prosuđuje realni svijet.svijet.

Cilj proučavanja religioznosti u okviru psihologije ne Cilj proučavanja religioznosti u okviru psihologije ne odnosi se samo na površinsko sagledavanje ritualnog odnosi se samo na površinsko sagledavanje ritualnog odnosa prema religiji nego na višestruku spoznaju uticaja odnosa prema religiji nego na višestruku spoznaju uticaja religije na stil života, funkcionisanje i ponašanja religije na stil života, funkcionisanje i ponašanja pojedinca. pojedinca.

Religoznost je kompleksan, višedimenzionalna Religoznost je kompleksan, višedimenzionalna konstrukt koji može imati mnogostruke efekte na konstrukt koji može imati mnogostruke efekte na zadovoljstvo životom. zadovoljstvo životom.

Osoba može postati religiozna zbog više motiva: da bi Osoba može postati religiozna zbog više motiva: da bi se prilagodila okolini i li suočila s problemima, i sl. se prilagodila okolini i li suočila s problemima, i sl.

Istraživanja su pokazala da su religiozniji u prosjeku Istraživanja su pokazala da su religiozniji u prosjeku srećniji i zadovoljniji životom (Diner i sar. 1999).srećniji i zadovoljniji životom (Diner i sar. 1999).

Pozitivni efekti religije većinom su kognitivni, te ona Pozitivni efekti religije većinom su kognitivni, te ona pruža okvir za interpretaciju koji ljudima pomaže naći pruža okvir za interpretaciju koji ljudima pomaže naći smisao u svakodnevnom životu (Elis, 1991., prema smisao u svakodnevnom životu (Elis, 1991., prema James i Well, 2003). James i Well, 2003).

Problem Problem ovog istraživanja odnosni se na ovog istraživanja odnosni se na ispitivanje relacija između stepena ispoljenostiispitivanje relacija između stepena ispoljenosti religioznosti i stepena zadovoljstva životom.religioznosti i stepena zadovoljstva životom.

Naučni cilj istraživanja odnosi se na ispitivanje Naučni cilj istraživanja odnosi se na ispitivanje relacija između posmatranih varijabli, a relacija između posmatranih varijabli, a ppraktični cilj istraživanja odnosi se raktični cilj istraživanja odnosi se na na iformisanje o rezultatima i davanju prijedloga iformisanje o rezultatima i davanju prijedloga o korišćenju saznanja u praksio korišćenju saznanja u praksi..

Metodologija istraživanjaMetodologija istraživanja

Istraživanje je realizovano na uzorku od Istraživanje je realizovano na uzorku od 234 234 ispitanika uzetih iz studentske populacije ispitanika uzetih iz studentske populacije Univerziteta Istočno Sarajevo. Univerziteta Istočno Sarajevo.

Metode koje su korištene u istraživanju su:Metode koje su korištene u istraživanju su:

-empirijski neeksperimentalni metod koji se sastoji -empirijski neeksperimentalni metod koji se sastoji u sprovođenju istraživanja na terenu i prikupljanju u sprovođenju istraživanja na terenu i prikupljanju podataka putem istraživačkih instrumenata, te podataka putem istraživačkih instrumenata, te obradi i analizi dobijenih podataka i obradi i analizi dobijenih podataka i

-metod teorijske analize za analizu sadržaja -metod teorijske analize za analizu sadržaja prethodnih istraživanja koja su predmetno i prethodnih istraživanja koja su predmetno i metodološki srodna ovom problemu. Metodu metodološki srodna ovom problemu. Metodu teorijske analize koristili smo za prikupljanje teorijske analize koristili smo za prikupljanje podataka o određenoj psihololškoj pojavi iz podataka o određenoj psihololškoj pojavi iz literature, naučnih, stručnih i drugih radovaliterature, naučnih, stručnih i drugih radova

Za ispitivanje religioznosti korištena je skala religioznosti Za ispitivanje religioznosti korištena je skala religioznosti (Skelić 2006), koja se sastoji od 22 tvrdnje. Stepen (Skelić 2006), koja se sastoji od 22 tvrdnje. Stepen zadovoljstva životom ispitivan je pomoću skale koja je zadovoljstva životom ispitivan je pomoću skale koja je preuzeta iz Zbirke psihologijskih skala i testova čiji su preuzeta iz Zbirke psihologijskih skala i testova čiji su autori Lacković – Grgin i sar. autora Penzić Z, (Penzić autori Lacković – Grgin i sar. autora Penzić Z, (Penzić 2002), a koja sadrži 17 tvrdnji. 2002), a koja sadrži 17 tvrdnji.

Skala religioznosti podijeljena je na tri Skala religioznosti podijeljena je na tri kategorije, niska, umjerena, visoka, a kategorije, niska, umjerena, visoka, a zadovoljstva životom na kategorije umjereno i zadovoljstva životom na kategorije umjereno i izrazito zadovoljstvo životom, s obzirom na izrazito zadovoljstvo životom, s obzirom na

raspon skalnih vrijednosti.raspon skalnih vrijednosti.

Zadovoljstvo životom

RELIGIOZNOST

∑ niska umjerena izrazena

umjereno zadovoljstvo

12 84 64 160

7,5% 52,5% 40,0% 100,0%

izrazito zadovoljstvo

12 27 35 74

16,2% 36,5% 47,3% 100,0%

∑24 111 99 234

10,3% 47,4% 42,3% 100,0%

Pearson Chi-square: 7.120 ; df=2; p=.028; C=.172

Rezultati istraživanjaRezultati istraživanja

0

1020

3040

5060

7080

90R

elig

iozn

ost

umjerenozadovoljstvo

izrazitozadovoljstvo

Zadovoljstvo životom

RELIGIOZNOSTniska

RELIGIOZNOSTumjerena

RELIGIOZNOSTizrazena

ZaključakZaključak

Analizom dobijenih rezultata može se zaključiti da su Analizom dobijenih rezultata može se zaključiti da su religioznost i zadovoljstvo životom povezani, te da osobe koje religioznost i zadovoljstvo životom povezani, te da osobe koje pronalaze smisao u religiji percipiraju život smislenijim i pronalaze smisao u religiji percipiraju život smislenijim i pozitivnijim, što su pokazala i ranija istraživanja. pozitivnijim, što su pokazala i ranija istraživanja.

Religioznije osobe su zadovoljniji životom jer vjeruju da se Religioznije osobe su zadovoljniji životom jer vjeruju da se život ne završava ovdje na zemlji, nego da se nastavlja, lakše život ne završava ovdje na zemlji, nego da se nastavlja, lakše prihvataju nedaće jer smatraju da je to Božija volja. prihvataju nedaće jer smatraju da je to Božija volja.

Povezanost između religioznosti i zadovoljstva životom mogu Povezanost između religioznosti i zadovoljstva životom mogu zavisiti od kognitivno-bihejvioralnih mehanizama na dva zavisiti od kognitivno-bihejvioralnih mehanizama na dva načina: načina:

1) religiozna shema pruža opšti mentalni model koji služi kao 1) religiozna shema pruža opšti mentalni model koji služi kao osnova za procjenjivanje životnih događaja;osnova za procjenjivanje životnih događaja;

2) religiozna shema pruža temelj za samoregulaciju procesa 2) religiozna shema pruža temelj za samoregulaciju procesa mišljenja.mišljenja.

Religioznost pomaže ljudima naći smisao u svakodnevnom Religioznost pomaže ljudima naći smisao u svakodnevnom životom, daje im podsticaj nade i optimizma, te pomaže životom, daje im podsticaj nade i optimizma, te pomaže postavljanju pozitivnih socijalnih normi.postavljanju pozitivnih socijalnih normi.

Hvala na pažnji!Hvala na pažnji!