report wp2 1 - ntua · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ,...

36
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ∆ΕΥΚΑΛΙΩΝ Εκτίμηση πλημμυρικών ροών στην Ελλάδα σε συνθήκες υδροκλιματικής μεταβλητότητας: Ανάπτυξη φυσικά εδραιωμένου εννοιολογικού-πιθανοτικού πλαισίου και υπολογιστικών εργαλείων Συνεργαζόμενοι φορείς: ΕΤΜΕ: Πέππας & Συνεργάτες Ε.Ε. Γραφείο Μαχαίρα Α.Ε. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης Ενότητα Εργασίας 2 Συλλογή και επεξεργασία δεδομένων Παραδοτέο Π2.1 Γεωγραφικά δεδομένα και επεξεργασίες

Upload: others

Post on 09-Jun-2020

19 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

∆ΕΥΚΑΛΙΩΝ ndash Εκτίmicroηση πληmicromicroυρικών ροών στην Ελλάδα σε

συνθήκες υδροκλιmicroατικής microεταβλητότητας Ανάπτυξη φυσικά

εδραιωmicroένου εννοιολογικού-πιθανοτικού πλαισίου και

υπολογιστικών εργαλείων

Συνεργαζόmicroενοι φορείς

ΕΤΜΕ Πέππας amp Συνεργάτες ΕΕ

Γραφείο Μαχαίρα ΑΕ

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ndash Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος

Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ndash Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιmicroης Ανάπτυξης

Ενότητα Εργασίας 2

Συλλογή και επεξεργασία δεδοmicroένων

Παραδοτέο Π21

Γεωγραφικά δεδοmicroένα και επεξεργασίες

2

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

1 Εισαγωγή 4

11 Αντικείmicroενο του τεύχους - Ιστορικό 4

12 ∆ιάρθρωση του τεύχους 5

2 Συστήmicroατα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και τυπικές χωρικές επεξεργασίες 6

21 Μοντέλα δεδοmicroένων 7

22 Αποθήκευση δεδοmicroένων 7

23 Επεξεργασίες στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων 8

24 Επεξεργασίες στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης 9

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής 10

31 Βασικές έννοιες 10

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά 10 321 Γεωmicroετρία 10 322 Υψοmicroετρία 10 323 Υδρογραφικό δίκτυο 11

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη 11

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής 12

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης 12 411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) 12 412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) 13 413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold) 13 414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link) 13 415 Μήκος ροής (flowlength) 14 416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order) 14

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής 14

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης 15

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής 16

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους 18

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας 18

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα 18

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων 20

3

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου 24

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου 24

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα 26

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου 28

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου 30

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας 32

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο 34

Αναφορές 36

4

1 Εισαγωγή

11 Αντικείmicroενο του τεύχους - Ιστορικό Στα πλαίσια της ∆ράσης laquoΣυνεργασίαraquo του ΕΣΠΑ 2007-2013 η Γενική Γραmicromicroατεία Έρευνας και Τεχνολογίας ανέθεσε στη σύmicroπραξη τεσσάρων φορέων (ΕΤΜΕ Πέππας amp Συνεργάτες Γραφείο Μαχαίρα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών) το ερευνητικό έργο ldquo∆ΕΥΚΑΛΙΩΝ ndash Εκτίmicroηση πληmicromicroυρικών ροών στηνΕλλάδα σε συνθήκες υδροκλιmicroατικής microεταβλητότητας Ανάπτυξη φυσικά εδραιωmicroένου εννοιολογικού-πιθανοτικού πλαισίου και υπολογιστικών εργαλείωνrdquo Το έργο αποσκοπεί στην ανάπτυξη φυσικά εδραιωmicroένων microεθοδολογιών microοντελοποίησης και πρόγνωσης των ισχυρών καταιγίδων και των επαγόmicroενων πληmicromicroυρικών φαινοmicroένων προσαρmicroοσmicroένων στις ιδιαιτερότητες των ελληνικών υδροκλιmicroατικών και γεωmicroορφολογικών συνθηκών Στα πλαίσια του έργου προβλέπεται η ανάπτυξη ενός δικτύου ερευνητικών λεκανών υφιστάmicroενων και νέων στην Ελλάδα και την Κύπρο Από την ανάλυση των δεδοmicroένων πεδίου (υδρολογικών microετεωρολογικών γεωγραφικών) των εν λόγω λεκανών θα εξαχθούν φυσικά τεκmicroηριωmicroένες περιοχικές σχέσεις για την εκτίmicroηση χαρακτηριστικών υδρολογικών microεγεθών σχεδιασmicroού Ακόmicroη θα αναπτυχθούν υδρολογικά-υδραυλικά microοντέλα που θα ολοκληρωθούν σε ένα επιχειρησιακό σύστηmicroα υδροmicroετεωρολογικής πρόγνωσης Τέλος προβλέπεται η προετοιmicroασία (υπό microορφή προσχεδίου για επιστηmicroονική συζήτηση) ενός πλαισίου κριτηρίων σχεδιασmicroού και microεθοδολογιών εκπόνησης microελετών υδρολογίας αντιπληmicromicroυρικών έργων

Σκοπός της Ενότητας Εργασίας 2 microε τίτλο ldquoΣυλλογή και επεξεργασία δεδοmicroένωνrdquo είναι η παραγωγή της αναγκαίας υποδοmicroής σε δεδοmicroένα τα οποία θα αξιοποιηθούν στις αναλύσεις των ενοτήτων εργασίας 3 και 4 (δηλαδή στην ανάπτυξη των microεθοδολογιών και υπολογιστικών εργαλείων εκτίmicroησης των πληmicromicroυρικών ροών) Η υποδοmicroή αυτή περιλαmicroβάνει στατικές και δυναmicroικές πληροφορίες ήτοι γεωγραφικά δεδοmicroένα και χρονοσειρές

Αντικείmicroενο του παρόντος τεύχους αποτελεί το Σύστηmicroα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) του έργου και η περιγραφή τόσο των χωρικών δεδοmicroένων που αποθηκεύονται σε αυτό όσο και των επεξεργασιών που εφαρmicroόζονται στα δεδοmicroένα Ειδικότερα στα στατικά-γεωγραφικά δεδοmicroένα του συνολικού δικτύου (υφιστάmicroενες και νέες λεκάνες) εντάσσονται

bull Τα επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας που αναφέρονται στις πιλοτικές λεκάνες (ψηφιακό microοντέλο εδάφους θέσεις σταθmicroών όρια υπολεκανών υδρογραφικό δίκτυο χρήσεις γης) και

bull Τα γεωmicroετρικά microεγέθη πιλοτικών λεκανών και υδρογραφικού δικτύου (δείκτες σχήmicroατος λεκάνης microηκοτοmicroή κύριου υδατορεύmicroατος χαρακτηριστικές κλίσεις microήκη ανάπτυξης και λοιπά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά)

Τα γεωγραφικά δεδοmicroένα οργανώθηκαν σε επίπεδα πληροφορίας Με την υποστήριξη ενός συστήmicroατος γεωγραφικής πληροφορίας πραγmicroατοποιούνται η προβολή και διαχείριση των θεmicroατικών επιπέδων καθώς και οι τυπικές και εξειδικευmicroένες χωρικές επεξεργασίες που απαιτούνται για την παραγωγή των δευτερογενών δεδοmicroένων Οι τελευταίες αφορούν στον

5

υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών των λεκανών που θα χρησιmicroοποιηθούν στην ανάπτυξη των περιοχικών σχέσεων της ενότητας εργασίας 3

Η οmicroάδα εκπόνησης του παρόντος τεύχους είναι

bull Αντώνης Κουκουβίνος Τοπογράφος Μηχανικός DEA Γεωγραφίας bull

Συντονιστής του συνόλου των εργασιών της Ενότητας Εργασίας 2 είναι ο ∆ Κουτσογιάννης Καθηγητής ΕΜΠ

12 ∆ιάρθρωση του τεύχους Το τεύχος αποτελείται από έξι κεφάλαια

Το πρώτο κεφάλαιο είναι η παρούσα εισαγωγή

Στο δεύτερο κεφάλαιο δίνεται microία γενική παρουσίαση των Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και των τυπικών χωρικών επεξεργασιών που microπορούν να γίνουν στα συστήmicroατα αυτά

Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα τυπικά χαρακτηριστικά microεγέθη των λεκανών απορροής (γεωmicroετικά υψοmicroετρικά υδρογραφικό δίκτυο κάλυψη γης υδατοπερατότητα πετρωmicroάτων)

Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών των λεκανών

Στο πέmicroπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα πρωτογενή και παράγωγα γεωγραφικά δεδοmicroένα που χρησιmicroοποιούνται στο έργο οι επεξεργασίες πάνω στα δεδοmicroένα αυτά και ο τρόπος που αποθηκεύονται

Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα θεmicroατικά επίπεδα και τα χαρακτηριστικά microεγέθη των λεκανών που microελετώνται στο έργο

6

2 Συστήmicroατα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και τυπικές χωρικές επεξεργασίες

Σύστηmicroα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ Geographic Information System GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηmicroα αποθήκευσης και διαχείρισης γεωγραφικών (χωρικών) δεδοmicroένων Με ένα ΣΓΠ οποιαδήποτε εννοιολογική απλοποίηση του κόσmicroου microπορεί να κωδικοποιηθεί και να αποθηκευτεί σε ένα πληροφοριακό σύστηmicroα (Κουκουβίνος και Μαmicroάσης 2009) Στo ΣΓΠ ο κόσmicroος αποδίδεται microε κάποιο εννοιολογικό microοντέλο του και κατά συνέπεια ο τρόπος microοντελοποίησης είναι σηmicroαντικός για την επιτυχία της εφαρmicroογής (Σχήmicroα 21)

Σχήmicroα 21 Εννοιολογική απεικόνιση του πραγmicroατικού κόσmicroου σε ένα ΣΓΠ

7

21 Μοντέλα δεδοmicroένων Τα ΣΓΠ χρησιmicroοποιούν συνήθως δύο microοντέλα δεδοmicroένων για να αποδώσουν τις χωρικές οντότητες και τα χωρικά φαινόmicroενα (Zeiler 1999)

bull Τα διανυσmicroατικά microοντέλα (Σχήmicroα 22) χρησιmicroοποιούνται για να αποδοθούν οντότητες microε καλά ορισmicroένα σχήmicroατα Οι οντότητες ορίζονται από microία σειρά συντεταγmicroένων που αποδίδει το σχήmicroα και τη θέση τους

Σχήmicroα 22 ∆ιανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) (Σχήmicroα 23) αναπαριστούν συνεχή

φαινόmicroενα σε χώρο δύο διαστάσεων διαmicroερίζοντας τον σε γραmicromicroές και στήλες

Σχήmicroα 23 Μοντέλα δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

22 Αποθήκευση δεδοmicroένων Οι συνηθέστερες microορφές αποθήκευσης διανυσmicroατικών δεδοmicroένων σε ένα ΣΓΠ είναι

bull Αρχεία (shapefiles) Είναι η πιο απλή microορφή αποθήκευσης microε λίγες απαιτήσεις σε δίσκο επιτρέπει χωρικές πράξεις αλλά όχι τοπολογία

bull Βάσεις γεωγραφικών δεδοmicroένων (geodatabases) Σύνθετη microορφή αποθήκευσης χρησιmicroοποιεί τεχνολογίες των σχεσιακών βάσεων δεδοmicroένων επιτρέπει τόσο χωρικές πράξεις όσο και τοπολογία (πολυγώνων δικτύων κλπ)

Και στις δύο περιπτώσεις τη γεωmicroετρία διαχειρίζεται εσωτερικά το σύστηmicroα και τους πίνακες χαρακτηριστικών ορίζει και διαχειρίζεται ο χρήστης Τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες των γεωγραφικών αντικειmicroένων αποθηκεύονται σε αρχεία ή πίνακες βάσεων δεδοmicroένων Ένα κλειδί χρησιmicroοποιείται συνήθως για να συνδέσει τη γεωγραφική microε την περιγραφική πληροφορία Οι πίνακες χαρακτηριστικών περιέχουν

8

bull Μεταβλητά αριθmicroητικά microεγέθη (προέρχονται από microετρήσεις ή υπολογισmicroούς πχ 101 mm βροχής)

bull Σταθερά microεγέθη (αποτελούν σταθερό χαρακτηριστικό της οντότητας πχ 4 αντλίες) bull Κωδικοποιηmicroένα microεγέθη (αναφέρονται microε κωδικούς σε άλλα microεγέθη πχ 1 (Λίmicroνη) bull Κείmicroενα (περιγράφουν το αντικείmicroενο πχ Αχελώος (όνοmicroα) bull Ηmicroεροmicroηνίες (όπου συνέβη κάτι σχετικό microε το αντικείmicroενο πχ 01012000 (microέτρηση

παροχής) bull Ειδικά πεδία για φωτογραφίες βίντεο και άλλα πολυmicroέσα

Η συνηθέστερη microορφή αποθήκευσης δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης σε ένα ΣΓΠ είναι σε αρχεία κειmicroένου (ascii)

23 Επεξεργασίες στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων (Σχήmicroατα 24 και 25) διακρίνονται σε

bull Γεωmicroετρικές οπότε συγκρίνεται η γεωmicroετρία των οντοτήτων

Σχήmicroα 24 Γεωmicroετρικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τοπολογικές οπότε εκτελούνται χωρικές πράξεις σε δύο ή περισσότερα επίπεδα και παράγεται ένα νέο

Σχήmicroα 25 Τοπολογικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

9

24 Επεξεργασίες στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (Σχήmicroα 26) χρησιmicroοποιούν αριθmicroητικούς ή λογικούς τελεστές (Σχήmicroα 27) microε αποτέλεσmicroα ένα νέο επίπεδο

Σχήmicroα 26 Χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Σχήmicroα 27 Είδη τελεστών για χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

10

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής

31 Βασικές έννοιες H λεκάνη απορροής ως σύστηmicroα microετασχηmicroατισmicroού των ατmicroοσφαιρικών κατακρηmicroνισmicroάτων σε απορροή παρουσιάζει ορισmicroένα ειδικά φυσικά γνωρίσmicroατα που επηρεάζουν σηmicroαντικά τόσο τη διαδικασία του microετασχηmicroατισmicroού όσο και το τελικό της αποτέλεσmicroα δηλαδή το υδρογράφηmicroα της απορροής (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος 1999) Τα γνωρίσmicroατα αυτά που συνήθως αναφέρονται ως φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής microπορούν να καταταγούν γενικά σε δύο κύριες κατηγορίες (Μαmicroάσης 2009)

bull Mορφολογικά χαρακτηριστικά (γεωmicroετρία υψόmicroετρα υδρογραφικό δίκτυο)

bull Εδαφολογικά χαρακτηριστικά - φυτοκάλυψη (υδατοπερατότητα εδαφών κατηγορίες χλωρίδας)

Τα παραπάνω που αποτελούν χωρικά κατανεmicroηmicroένη πληροφορία (αφού microεταβάλλονται από θέση σε θέση) αντιmicroετωπίζονται αποτελεσmicroατικά microε την χρήση Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά

321 Γεωmicroετρία

bull Ο υδροκρίτης είναι το όριο της λεκάνης απορροής και ορίζει την έκταση που καταλαmicroβάνει η λεκάνη ανάντη microιας δεδοmicroένης διατοmicroής ενός υδατορεύmicroατος Τα βασικά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι το εmicroβαδόν και το σχήmicroα της

bull Το εmicroβαδόν της λεκάνης είναι το κύριο γεωmicroετρικό χαρακτηριστικό της και χρησιmicroοποιείται στις περισσότερες σχέσεις υπολογισmicroού του όγκου απορροής

bull Το σχήmicroα κάθε λεκάνης απορροής είναι γενικά πολύπλοκο και microπορεί να κωδικοποιηθεί από διάφορους αδιάστατους δείκτες που έχουν κατά καιρούς προταθεί Περισσότερο διαδεδοmicroένοι είναι ο δείκτης κυκλικότητας (ο λόγος της επιφάνειας της λεκάνης προς την επιφάνεια κύκλου microε περίmicroετρο ίδια microε αυτή της λεκάνης) ο δείκτης συmicroπαγούς (ο λόγος της περιmicroέτρου της λεκάνης προς την περίmicroετρο κύκλου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης και ο δείκτης επιmicroήκυνσης (ο λόγος της πλευράς ενός τετραγώνου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης προς ένα χαρακτηριστικό microήκος της λεκάνης) (Μαmicroάσης 2009)

322 Υψοmicroετρία

bull Τα υψόmicroετρα είναι σηmicroαντικό χαρακτηριστικό microέγεθος της λεκάνης απορροής και σχετίζονται άmicroεσα microε τις κλίσεις και άρα microε τις ταχύτητες ροής Τα κυριότερα υψοmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι

11

bull Μέγιστο ελάχιστο και microέσο υψόmicroετρο λεκάνης Ο υπολογισmicroός του microέσου υψοmicroέτρου της λεκάνης γίνεται συνήθως microε τη βοήθεια ενός κανάβου υψοmicroέτρων (ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων)

bull Μέγιστη ελάχιστη και microέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται συνήθως από το ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων

323 Υδρογραφικό δίκτυο

bull Το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης προκύπτει ή από ψηφιοποίηση αναλογικών χαρτών ή από ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων χρησιmicroοποιώντας ένα όριο επιφάνειας πάνω από το οποίο θεωρείται ότι σχηmicroατίζεται απορροή Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου είναι

bull Μήκος κύριας microισγάγγειας Το microήκος του κύριου υδατορεύmicroατος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εmicroπειρικά microε το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης

bull Τάξεις υδατορευmicroάτων Η διαίρεση σε τάξεις βασίζεται στη διαφορά microεγέθους microεταξύ των κλάδων όσο και στη θέση κάθε κλάδου ως προς τους υπόλοιπους Οι ανώτεροι κλάδοι του δικτύου είναι τάξης 1 και δεν δέχονται νερό από άλλους παραποτάmicroους Αντίστοιχα οι κλάδοι microε τους οποίους αυτοί συνενώνονται είναι τάξης 2 κοκ ∆ιάφοροι ερευνητές έχουν κατά καιρούς προτείνει microεθόδους αρίθmicroησης των κλάδων ενός υδρογραφικού δικτύου

bull Πυκνότητα δικτύου Ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού microήκους του υδρογραφικού δικτύου προς την επιφάνεια της λεκάνης Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου της λεκάνης απορροής συνδέεται άmicroεσα microε τις διεργασίες που παρατηρούνται σε αυτήν καθώς λεκάνες microε πυκνό υδρογραφικό δίκτυο δηmicroιουργούν υψηλές πληmicromicroυρικές αιχmicroές στο σηmicroείο εξόδου και επίσης microεταφέρουν σηmicroαντικές ποσότητες φερτών υλικών

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη Το είδος των εδαφών της λεκάνης η υδατοπερατότητα τους και η φυτοκάλυψη επηρεάζουν ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείmicromicroατα και την επιφανειακή απορροή Οι microηχανικές ιδιότητές των εδαφών καθορίζουν το ρυθmicroό της διήθησης και επηρεάζουν άmicroεσα την απορροή Η φυτοκάλυψη επηρεάζει την επιφανειακή απορροή τόσο λόγω της microείωσης του όγκου της που κατακρατείται εξατmicroίζεται ή απορροφάται απrsquo αυτήν όσο και της χρονικής υστέρησης που προκαλεί ανάλογα microε την τραχύτητα των εδαφών Γενικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της microείωσης του όγκου άmicroεσης απορροής και της επιβράδυνσης και εξοmicroάλυνσης των ρυθmicroών της microε τελική συνέπεια τη microείωση των αιχmicroών των πληmicromicroυρικών υδρογραφηmicroάτων

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 2: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

2

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

1 Εισαγωγή 4

11 Αντικείmicroενο του τεύχους - Ιστορικό 4

12 ∆ιάρθρωση του τεύχους 5

2 Συστήmicroατα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και τυπικές χωρικές επεξεργασίες 6

21 Μοντέλα δεδοmicroένων 7

22 Αποθήκευση δεδοmicroένων 7

23 Επεξεργασίες στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων 8

24 Επεξεργασίες στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης 9

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής 10

31 Βασικές έννοιες 10

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά 10 321 Γεωmicroετρία 10 322 Υψοmicroετρία 10 323 Υδρογραφικό δίκτυο 11

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη 11

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής 12

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης 12 411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) 12 412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) 13 413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold) 13 414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link) 13 415 Μήκος ροής (flowlength) 14 416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order) 14

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής 14

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης 15

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής 16

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους 18

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας 18

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα 18

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων 20

3

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου 24

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου 24

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα 26

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου 28

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου 30

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας 32

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο 34

Αναφορές 36

4

1 Εισαγωγή

11 Αντικείmicroενο του τεύχους - Ιστορικό Στα πλαίσια της ∆ράσης laquoΣυνεργασίαraquo του ΕΣΠΑ 2007-2013 η Γενική Γραmicromicroατεία Έρευνας και Τεχνολογίας ανέθεσε στη σύmicroπραξη τεσσάρων φορέων (ΕΤΜΕ Πέππας amp Συνεργάτες Γραφείο Μαχαίρα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών) το ερευνητικό έργο ldquo∆ΕΥΚΑΛΙΩΝ ndash Εκτίmicroηση πληmicromicroυρικών ροών στηνΕλλάδα σε συνθήκες υδροκλιmicroατικής microεταβλητότητας Ανάπτυξη φυσικά εδραιωmicroένου εννοιολογικού-πιθανοτικού πλαισίου και υπολογιστικών εργαλείωνrdquo Το έργο αποσκοπεί στην ανάπτυξη φυσικά εδραιωmicroένων microεθοδολογιών microοντελοποίησης και πρόγνωσης των ισχυρών καταιγίδων και των επαγόmicroενων πληmicromicroυρικών φαινοmicroένων προσαρmicroοσmicroένων στις ιδιαιτερότητες των ελληνικών υδροκλιmicroατικών και γεωmicroορφολογικών συνθηκών Στα πλαίσια του έργου προβλέπεται η ανάπτυξη ενός δικτύου ερευνητικών λεκανών υφιστάmicroενων και νέων στην Ελλάδα και την Κύπρο Από την ανάλυση των δεδοmicroένων πεδίου (υδρολογικών microετεωρολογικών γεωγραφικών) των εν λόγω λεκανών θα εξαχθούν φυσικά τεκmicroηριωmicroένες περιοχικές σχέσεις για την εκτίmicroηση χαρακτηριστικών υδρολογικών microεγεθών σχεδιασmicroού Ακόmicroη θα αναπτυχθούν υδρολογικά-υδραυλικά microοντέλα που θα ολοκληρωθούν σε ένα επιχειρησιακό σύστηmicroα υδροmicroετεωρολογικής πρόγνωσης Τέλος προβλέπεται η προετοιmicroασία (υπό microορφή προσχεδίου για επιστηmicroονική συζήτηση) ενός πλαισίου κριτηρίων σχεδιασmicroού και microεθοδολογιών εκπόνησης microελετών υδρολογίας αντιπληmicromicroυρικών έργων

Σκοπός της Ενότητας Εργασίας 2 microε τίτλο ldquoΣυλλογή και επεξεργασία δεδοmicroένωνrdquo είναι η παραγωγή της αναγκαίας υποδοmicroής σε δεδοmicroένα τα οποία θα αξιοποιηθούν στις αναλύσεις των ενοτήτων εργασίας 3 και 4 (δηλαδή στην ανάπτυξη των microεθοδολογιών και υπολογιστικών εργαλείων εκτίmicroησης των πληmicromicroυρικών ροών) Η υποδοmicroή αυτή περιλαmicroβάνει στατικές και δυναmicroικές πληροφορίες ήτοι γεωγραφικά δεδοmicroένα και χρονοσειρές

Αντικείmicroενο του παρόντος τεύχους αποτελεί το Σύστηmicroα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) του έργου και η περιγραφή τόσο των χωρικών δεδοmicroένων που αποθηκεύονται σε αυτό όσο και των επεξεργασιών που εφαρmicroόζονται στα δεδοmicroένα Ειδικότερα στα στατικά-γεωγραφικά δεδοmicroένα του συνολικού δικτύου (υφιστάmicroενες και νέες λεκάνες) εντάσσονται

bull Τα επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας που αναφέρονται στις πιλοτικές λεκάνες (ψηφιακό microοντέλο εδάφους θέσεις σταθmicroών όρια υπολεκανών υδρογραφικό δίκτυο χρήσεις γης) και

bull Τα γεωmicroετρικά microεγέθη πιλοτικών λεκανών και υδρογραφικού δικτύου (δείκτες σχήmicroατος λεκάνης microηκοτοmicroή κύριου υδατορεύmicroατος χαρακτηριστικές κλίσεις microήκη ανάπτυξης και λοιπά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά)

Τα γεωγραφικά δεδοmicroένα οργανώθηκαν σε επίπεδα πληροφορίας Με την υποστήριξη ενός συστήmicroατος γεωγραφικής πληροφορίας πραγmicroατοποιούνται η προβολή και διαχείριση των θεmicroατικών επιπέδων καθώς και οι τυπικές και εξειδικευmicroένες χωρικές επεξεργασίες που απαιτούνται για την παραγωγή των δευτερογενών δεδοmicroένων Οι τελευταίες αφορούν στον

5

υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών των λεκανών που θα χρησιmicroοποιηθούν στην ανάπτυξη των περιοχικών σχέσεων της ενότητας εργασίας 3

Η οmicroάδα εκπόνησης του παρόντος τεύχους είναι

bull Αντώνης Κουκουβίνος Τοπογράφος Μηχανικός DEA Γεωγραφίας bull

Συντονιστής του συνόλου των εργασιών της Ενότητας Εργασίας 2 είναι ο ∆ Κουτσογιάννης Καθηγητής ΕΜΠ

12 ∆ιάρθρωση του τεύχους Το τεύχος αποτελείται από έξι κεφάλαια

Το πρώτο κεφάλαιο είναι η παρούσα εισαγωγή

Στο δεύτερο κεφάλαιο δίνεται microία γενική παρουσίαση των Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και των τυπικών χωρικών επεξεργασιών που microπορούν να γίνουν στα συστήmicroατα αυτά

Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα τυπικά χαρακτηριστικά microεγέθη των λεκανών απορροής (γεωmicroετικά υψοmicroετρικά υδρογραφικό δίκτυο κάλυψη γης υδατοπερατότητα πετρωmicroάτων)

Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών των λεκανών

Στο πέmicroπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα πρωτογενή και παράγωγα γεωγραφικά δεδοmicroένα που χρησιmicroοποιούνται στο έργο οι επεξεργασίες πάνω στα δεδοmicroένα αυτά και ο τρόπος που αποθηκεύονται

Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα θεmicroατικά επίπεδα και τα χαρακτηριστικά microεγέθη των λεκανών που microελετώνται στο έργο

6

2 Συστήmicroατα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και τυπικές χωρικές επεξεργασίες

Σύστηmicroα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ Geographic Information System GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηmicroα αποθήκευσης και διαχείρισης γεωγραφικών (χωρικών) δεδοmicroένων Με ένα ΣΓΠ οποιαδήποτε εννοιολογική απλοποίηση του κόσmicroου microπορεί να κωδικοποιηθεί και να αποθηκευτεί σε ένα πληροφοριακό σύστηmicroα (Κουκουβίνος και Μαmicroάσης 2009) Στo ΣΓΠ ο κόσmicroος αποδίδεται microε κάποιο εννοιολογικό microοντέλο του και κατά συνέπεια ο τρόπος microοντελοποίησης είναι σηmicroαντικός για την επιτυχία της εφαρmicroογής (Σχήmicroα 21)

Σχήmicroα 21 Εννοιολογική απεικόνιση του πραγmicroατικού κόσmicroου σε ένα ΣΓΠ

7

21 Μοντέλα δεδοmicroένων Τα ΣΓΠ χρησιmicroοποιούν συνήθως δύο microοντέλα δεδοmicroένων για να αποδώσουν τις χωρικές οντότητες και τα χωρικά φαινόmicroενα (Zeiler 1999)

bull Τα διανυσmicroατικά microοντέλα (Σχήmicroα 22) χρησιmicroοποιούνται για να αποδοθούν οντότητες microε καλά ορισmicroένα σχήmicroατα Οι οντότητες ορίζονται από microία σειρά συντεταγmicroένων που αποδίδει το σχήmicroα και τη θέση τους

Σχήmicroα 22 ∆ιανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) (Σχήmicroα 23) αναπαριστούν συνεχή

φαινόmicroενα σε χώρο δύο διαστάσεων διαmicroερίζοντας τον σε γραmicromicroές και στήλες

Σχήmicroα 23 Μοντέλα δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

22 Αποθήκευση δεδοmicroένων Οι συνηθέστερες microορφές αποθήκευσης διανυσmicroατικών δεδοmicroένων σε ένα ΣΓΠ είναι

bull Αρχεία (shapefiles) Είναι η πιο απλή microορφή αποθήκευσης microε λίγες απαιτήσεις σε δίσκο επιτρέπει χωρικές πράξεις αλλά όχι τοπολογία

bull Βάσεις γεωγραφικών δεδοmicroένων (geodatabases) Σύνθετη microορφή αποθήκευσης χρησιmicroοποιεί τεχνολογίες των σχεσιακών βάσεων δεδοmicroένων επιτρέπει τόσο χωρικές πράξεις όσο και τοπολογία (πολυγώνων δικτύων κλπ)

Και στις δύο περιπτώσεις τη γεωmicroετρία διαχειρίζεται εσωτερικά το σύστηmicroα και τους πίνακες χαρακτηριστικών ορίζει και διαχειρίζεται ο χρήστης Τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες των γεωγραφικών αντικειmicroένων αποθηκεύονται σε αρχεία ή πίνακες βάσεων δεδοmicroένων Ένα κλειδί χρησιmicroοποιείται συνήθως για να συνδέσει τη γεωγραφική microε την περιγραφική πληροφορία Οι πίνακες χαρακτηριστικών περιέχουν

8

bull Μεταβλητά αριθmicroητικά microεγέθη (προέρχονται από microετρήσεις ή υπολογισmicroούς πχ 101 mm βροχής)

bull Σταθερά microεγέθη (αποτελούν σταθερό χαρακτηριστικό της οντότητας πχ 4 αντλίες) bull Κωδικοποιηmicroένα microεγέθη (αναφέρονται microε κωδικούς σε άλλα microεγέθη πχ 1 (Λίmicroνη) bull Κείmicroενα (περιγράφουν το αντικείmicroενο πχ Αχελώος (όνοmicroα) bull Ηmicroεροmicroηνίες (όπου συνέβη κάτι σχετικό microε το αντικείmicroενο πχ 01012000 (microέτρηση

παροχής) bull Ειδικά πεδία για φωτογραφίες βίντεο και άλλα πολυmicroέσα

Η συνηθέστερη microορφή αποθήκευσης δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης σε ένα ΣΓΠ είναι σε αρχεία κειmicroένου (ascii)

23 Επεξεργασίες στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων (Σχήmicroατα 24 και 25) διακρίνονται σε

bull Γεωmicroετρικές οπότε συγκρίνεται η γεωmicroετρία των οντοτήτων

Σχήmicroα 24 Γεωmicroετρικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τοπολογικές οπότε εκτελούνται χωρικές πράξεις σε δύο ή περισσότερα επίπεδα και παράγεται ένα νέο

Σχήmicroα 25 Τοπολογικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

9

24 Επεξεργασίες στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (Σχήmicroα 26) χρησιmicroοποιούν αριθmicroητικούς ή λογικούς τελεστές (Σχήmicroα 27) microε αποτέλεσmicroα ένα νέο επίπεδο

Σχήmicroα 26 Χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Σχήmicroα 27 Είδη τελεστών για χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

10

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής

31 Βασικές έννοιες H λεκάνη απορροής ως σύστηmicroα microετασχηmicroατισmicroού των ατmicroοσφαιρικών κατακρηmicroνισmicroάτων σε απορροή παρουσιάζει ορισmicroένα ειδικά φυσικά γνωρίσmicroατα που επηρεάζουν σηmicroαντικά τόσο τη διαδικασία του microετασχηmicroατισmicroού όσο και το τελικό της αποτέλεσmicroα δηλαδή το υδρογράφηmicroα της απορροής (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος 1999) Τα γνωρίσmicroατα αυτά που συνήθως αναφέρονται ως φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής microπορούν να καταταγούν γενικά σε δύο κύριες κατηγορίες (Μαmicroάσης 2009)

bull Mορφολογικά χαρακτηριστικά (γεωmicroετρία υψόmicroετρα υδρογραφικό δίκτυο)

bull Εδαφολογικά χαρακτηριστικά - φυτοκάλυψη (υδατοπερατότητα εδαφών κατηγορίες χλωρίδας)

Τα παραπάνω που αποτελούν χωρικά κατανεmicroηmicroένη πληροφορία (αφού microεταβάλλονται από θέση σε θέση) αντιmicroετωπίζονται αποτελεσmicroατικά microε την χρήση Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά

321 Γεωmicroετρία

bull Ο υδροκρίτης είναι το όριο της λεκάνης απορροής και ορίζει την έκταση που καταλαmicroβάνει η λεκάνη ανάντη microιας δεδοmicroένης διατοmicroής ενός υδατορεύmicroατος Τα βασικά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι το εmicroβαδόν και το σχήmicroα της

bull Το εmicroβαδόν της λεκάνης είναι το κύριο γεωmicroετρικό χαρακτηριστικό της και χρησιmicroοποιείται στις περισσότερες σχέσεις υπολογισmicroού του όγκου απορροής

bull Το σχήmicroα κάθε λεκάνης απορροής είναι γενικά πολύπλοκο και microπορεί να κωδικοποιηθεί από διάφορους αδιάστατους δείκτες που έχουν κατά καιρούς προταθεί Περισσότερο διαδεδοmicroένοι είναι ο δείκτης κυκλικότητας (ο λόγος της επιφάνειας της λεκάνης προς την επιφάνεια κύκλου microε περίmicroετρο ίδια microε αυτή της λεκάνης) ο δείκτης συmicroπαγούς (ο λόγος της περιmicroέτρου της λεκάνης προς την περίmicroετρο κύκλου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης και ο δείκτης επιmicroήκυνσης (ο λόγος της πλευράς ενός τετραγώνου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης προς ένα χαρακτηριστικό microήκος της λεκάνης) (Μαmicroάσης 2009)

322 Υψοmicroετρία

bull Τα υψόmicroετρα είναι σηmicroαντικό χαρακτηριστικό microέγεθος της λεκάνης απορροής και σχετίζονται άmicroεσα microε τις κλίσεις και άρα microε τις ταχύτητες ροής Τα κυριότερα υψοmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι

11

bull Μέγιστο ελάχιστο και microέσο υψόmicroετρο λεκάνης Ο υπολογισmicroός του microέσου υψοmicroέτρου της λεκάνης γίνεται συνήθως microε τη βοήθεια ενός κανάβου υψοmicroέτρων (ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων)

bull Μέγιστη ελάχιστη και microέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται συνήθως από το ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων

323 Υδρογραφικό δίκτυο

bull Το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης προκύπτει ή από ψηφιοποίηση αναλογικών χαρτών ή από ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων χρησιmicroοποιώντας ένα όριο επιφάνειας πάνω από το οποίο θεωρείται ότι σχηmicroατίζεται απορροή Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου είναι

bull Μήκος κύριας microισγάγγειας Το microήκος του κύριου υδατορεύmicroατος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εmicroπειρικά microε το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης

bull Τάξεις υδατορευmicroάτων Η διαίρεση σε τάξεις βασίζεται στη διαφορά microεγέθους microεταξύ των κλάδων όσο και στη θέση κάθε κλάδου ως προς τους υπόλοιπους Οι ανώτεροι κλάδοι του δικτύου είναι τάξης 1 και δεν δέχονται νερό από άλλους παραποτάmicroους Αντίστοιχα οι κλάδοι microε τους οποίους αυτοί συνενώνονται είναι τάξης 2 κοκ ∆ιάφοροι ερευνητές έχουν κατά καιρούς προτείνει microεθόδους αρίθmicroησης των κλάδων ενός υδρογραφικού δικτύου

bull Πυκνότητα δικτύου Ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού microήκους του υδρογραφικού δικτύου προς την επιφάνεια της λεκάνης Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου της λεκάνης απορροής συνδέεται άmicroεσα microε τις διεργασίες που παρατηρούνται σε αυτήν καθώς λεκάνες microε πυκνό υδρογραφικό δίκτυο δηmicroιουργούν υψηλές πληmicromicroυρικές αιχmicroές στο σηmicroείο εξόδου και επίσης microεταφέρουν σηmicroαντικές ποσότητες φερτών υλικών

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη Το είδος των εδαφών της λεκάνης η υδατοπερατότητα τους και η φυτοκάλυψη επηρεάζουν ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείmicromicroατα και την επιφανειακή απορροή Οι microηχανικές ιδιότητές των εδαφών καθορίζουν το ρυθmicroό της διήθησης και επηρεάζουν άmicroεσα την απορροή Η φυτοκάλυψη επηρεάζει την επιφανειακή απορροή τόσο λόγω της microείωσης του όγκου της που κατακρατείται εξατmicroίζεται ή απορροφάται απrsquo αυτήν όσο και της χρονικής υστέρησης που προκαλεί ανάλογα microε την τραχύτητα των εδαφών Γενικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της microείωσης του όγκου άmicroεσης απορροής και της επιβράδυνσης και εξοmicroάλυνσης των ρυθmicroών της microε τελική συνέπεια τη microείωση των αιχmicroών των πληmicromicroυρικών υδρογραφηmicroάτων

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 3: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

3

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου 24

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου 24

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα 26

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου 28

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου 30

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας 32

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο 34

Αναφορές 36

4

1 Εισαγωγή

11 Αντικείmicroενο του τεύχους - Ιστορικό Στα πλαίσια της ∆ράσης laquoΣυνεργασίαraquo του ΕΣΠΑ 2007-2013 η Γενική Γραmicromicroατεία Έρευνας και Τεχνολογίας ανέθεσε στη σύmicroπραξη τεσσάρων φορέων (ΕΤΜΕ Πέππας amp Συνεργάτες Γραφείο Μαχαίρα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών) το ερευνητικό έργο ldquo∆ΕΥΚΑΛΙΩΝ ndash Εκτίmicroηση πληmicromicroυρικών ροών στηνΕλλάδα σε συνθήκες υδροκλιmicroατικής microεταβλητότητας Ανάπτυξη φυσικά εδραιωmicroένου εννοιολογικού-πιθανοτικού πλαισίου και υπολογιστικών εργαλείωνrdquo Το έργο αποσκοπεί στην ανάπτυξη φυσικά εδραιωmicroένων microεθοδολογιών microοντελοποίησης και πρόγνωσης των ισχυρών καταιγίδων και των επαγόmicroενων πληmicromicroυρικών φαινοmicroένων προσαρmicroοσmicroένων στις ιδιαιτερότητες των ελληνικών υδροκλιmicroατικών και γεωmicroορφολογικών συνθηκών Στα πλαίσια του έργου προβλέπεται η ανάπτυξη ενός δικτύου ερευνητικών λεκανών υφιστάmicroενων και νέων στην Ελλάδα και την Κύπρο Από την ανάλυση των δεδοmicroένων πεδίου (υδρολογικών microετεωρολογικών γεωγραφικών) των εν λόγω λεκανών θα εξαχθούν φυσικά τεκmicroηριωmicroένες περιοχικές σχέσεις για την εκτίmicroηση χαρακτηριστικών υδρολογικών microεγεθών σχεδιασmicroού Ακόmicroη θα αναπτυχθούν υδρολογικά-υδραυλικά microοντέλα που θα ολοκληρωθούν σε ένα επιχειρησιακό σύστηmicroα υδροmicroετεωρολογικής πρόγνωσης Τέλος προβλέπεται η προετοιmicroασία (υπό microορφή προσχεδίου για επιστηmicroονική συζήτηση) ενός πλαισίου κριτηρίων σχεδιασmicroού και microεθοδολογιών εκπόνησης microελετών υδρολογίας αντιπληmicromicroυρικών έργων

Σκοπός της Ενότητας Εργασίας 2 microε τίτλο ldquoΣυλλογή και επεξεργασία δεδοmicroένωνrdquo είναι η παραγωγή της αναγκαίας υποδοmicroής σε δεδοmicroένα τα οποία θα αξιοποιηθούν στις αναλύσεις των ενοτήτων εργασίας 3 και 4 (δηλαδή στην ανάπτυξη των microεθοδολογιών και υπολογιστικών εργαλείων εκτίmicroησης των πληmicromicroυρικών ροών) Η υποδοmicroή αυτή περιλαmicroβάνει στατικές και δυναmicroικές πληροφορίες ήτοι γεωγραφικά δεδοmicroένα και χρονοσειρές

Αντικείmicroενο του παρόντος τεύχους αποτελεί το Σύστηmicroα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) του έργου και η περιγραφή τόσο των χωρικών δεδοmicroένων που αποθηκεύονται σε αυτό όσο και των επεξεργασιών που εφαρmicroόζονται στα δεδοmicroένα Ειδικότερα στα στατικά-γεωγραφικά δεδοmicroένα του συνολικού δικτύου (υφιστάmicroενες και νέες λεκάνες) εντάσσονται

bull Τα επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας που αναφέρονται στις πιλοτικές λεκάνες (ψηφιακό microοντέλο εδάφους θέσεις σταθmicroών όρια υπολεκανών υδρογραφικό δίκτυο χρήσεις γης) και

bull Τα γεωmicroετρικά microεγέθη πιλοτικών λεκανών και υδρογραφικού δικτύου (δείκτες σχήmicroατος λεκάνης microηκοτοmicroή κύριου υδατορεύmicroατος χαρακτηριστικές κλίσεις microήκη ανάπτυξης και λοιπά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά)

Τα γεωγραφικά δεδοmicroένα οργανώθηκαν σε επίπεδα πληροφορίας Με την υποστήριξη ενός συστήmicroατος γεωγραφικής πληροφορίας πραγmicroατοποιούνται η προβολή και διαχείριση των θεmicroατικών επιπέδων καθώς και οι τυπικές και εξειδικευmicroένες χωρικές επεξεργασίες που απαιτούνται για την παραγωγή των δευτερογενών δεδοmicroένων Οι τελευταίες αφορούν στον

5

υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών των λεκανών που θα χρησιmicroοποιηθούν στην ανάπτυξη των περιοχικών σχέσεων της ενότητας εργασίας 3

Η οmicroάδα εκπόνησης του παρόντος τεύχους είναι

bull Αντώνης Κουκουβίνος Τοπογράφος Μηχανικός DEA Γεωγραφίας bull

Συντονιστής του συνόλου των εργασιών της Ενότητας Εργασίας 2 είναι ο ∆ Κουτσογιάννης Καθηγητής ΕΜΠ

12 ∆ιάρθρωση του τεύχους Το τεύχος αποτελείται από έξι κεφάλαια

Το πρώτο κεφάλαιο είναι η παρούσα εισαγωγή

Στο δεύτερο κεφάλαιο δίνεται microία γενική παρουσίαση των Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και των τυπικών χωρικών επεξεργασιών που microπορούν να γίνουν στα συστήmicroατα αυτά

Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα τυπικά χαρακτηριστικά microεγέθη των λεκανών απορροής (γεωmicroετικά υψοmicroετρικά υδρογραφικό δίκτυο κάλυψη γης υδατοπερατότητα πετρωmicroάτων)

Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών των λεκανών

Στο πέmicroπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα πρωτογενή και παράγωγα γεωγραφικά δεδοmicroένα που χρησιmicroοποιούνται στο έργο οι επεξεργασίες πάνω στα δεδοmicroένα αυτά και ο τρόπος που αποθηκεύονται

Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα θεmicroατικά επίπεδα και τα χαρακτηριστικά microεγέθη των λεκανών που microελετώνται στο έργο

6

2 Συστήmicroατα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και τυπικές χωρικές επεξεργασίες

Σύστηmicroα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ Geographic Information System GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηmicroα αποθήκευσης και διαχείρισης γεωγραφικών (χωρικών) δεδοmicroένων Με ένα ΣΓΠ οποιαδήποτε εννοιολογική απλοποίηση του κόσmicroου microπορεί να κωδικοποιηθεί και να αποθηκευτεί σε ένα πληροφοριακό σύστηmicroα (Κουκουβίνος και Μαmicroάσης 2009) Στo ΣΓΠ ο κόσmicroος αποδίδεται microε κάποιο εννοιολογικό microοντέλο του και κατά συνέπεια ο τρόπος microοντελοποίησης είναι σηmicroαντικός για την επιτυχία της εφαρmicroογής (Σχήmicroα 21)

Σχήmicroα 21 Εννοιολογική απεικόνιση του πραγmicroατικού κόσmicroου σε ένα ΣΓΠ

7

21 Μοντέλα δεδοmicroένων Τα ΣΓΠ χρησιmicroοποιούν συνήθως δύο microοντέλα δεδοmicroένων για να αποδώσουν τις χωρικές οντότητες και τα χωρικά φαινόmicroενα (Zeiler 1999)

bull Τα διανυσmicroατικά microοντέλα (Σχήmicroα 22) χρησιmicroοποιούνται για να αποδοθούν οντότητες microε καλά ορισmicroένα σχήmicroατα Οι οντότητες ορίζονται από microία σειρά συντεταγmicroένων που αποδίδει το σχήmicroα και τη θέση τους

Σχήmicroα 22 ∆ιανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) (Σχήmicroα 23) αναπαριστούν συνεχή

φαινόmicroενα σε χώρο δύο διαστάσεων διαmicroερίζοντας τον σε γραmicromicroές και στήλες

Σχήmicroα 23 Μοντέλα δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

22 Αποθήκευση δεδοmicroένων Οι συνηθέστερες microορφές αποθήκευσης διανυσmicroατικών δεδοmicroένων σε ένα ΣΓΠ είναι

bull Αρχεία (shapefiles) Είναι η πιο απλή microορφή αποθήκευσης microε λίγες απαιτήσεις σε δίσκο επιτρέπει χωρικές πράξεις αλλά όχι τοπολογία

bull Βάσεις γεωγραφικών δεδοmicroένων (geodatabases) Σύνθετη microορφή αποθήκευσης χρησιmicroοποιεί τεχνολογίες των σχεσιακών βάσεων δεδοmicroένων επιτρέπει τόσο χωρικές πράξεις όσο και τοπολογία (πολυγώνων δικτύων κλπ)

Και στις δύο περιπτώσεις τη γεωmicroετρία διαχειρίζεται εσωτερικά το σύστηmicroα και τους πίνακες χαρακτηριστικών ορίζει και διαχειρίζεται ο χρήστης Τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες των γεωγραφικών αντικειmicroένων αποθηκεύονται σε αρχεία ή πίνακες βάσεων δεδοmicroένων Ένα κλειδί χρησιmicroοποιείται συνήθως για να συνδέσει τη γεωγραφική microε την περιγραφική πληροφορία Οι πίνακες χαρακτηριστικών περιέχουν

8

bull Μεταβλητά αριθmicroητικά microεγέθη (προέρχονται από microετρήσεις ή υπολογισmicroούς πχ 101 mm βροχής)

bull Σταθερά microεγέθη (αποτελούν σταθερό χαρακτηριστικό της οντότητας πχ 4 αντλίες) bull Κωδικοποιηmicroένα microεγέθη (αναφέρονται microε κωδικούς σε άλλα microεγέθη πχ 1 (Λίmicroνη) bull Κείmicroενα (περιγράφουν το αντικείmicroενο πχ Αχελώος (όνοmicroα) bull Ηmicroεροmicroηνίες (όπου συνέβη κάτι σχετικό microε το αντικείmicroενο πχ 01012000 (microέτρηση

παροχής) bull Ειδικά πεδία για φωτογραφίες βίντεο και άλλα πολυmicroέσα

Η συνηθέστερη microορφή αποθήκευσης δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης σε ένα ΣΓΠ είναι σε αρχεία κειmicroένου (ascii)

23 Επεξεργασίες στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων (Σχήmicroατα 24 και 25) διακρίνονται σε

bull Γεωmicroετρικές οπότε συγκρίνεται η γεωmicroετρία των οντοτήτων

Σχήmicroα 24 Γεωmicroετρικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τοπολογικές οπότε εκτελούνται χωρικές πράξεις σε δύο ή περισσότερα επίπεδα και παράγεται ένα νέο

Σχήmicroα 25 Τοπολογικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

9

24 Επεξεργασίες στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (Σχήmicroα 26) χρησιmicroοποιούν αριθmicroητικούς ή λογικούς τελεστές (Σχήmicroα 27) microε αποτέλεσmicroα ένα νέο επίπεδο

Σχήmicroα 26 Χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Σχήmicroα 27 Είδη τελεστών για χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

10

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής

31 Βασικές έννοιες H λεκάνη απορροής ως σύστηmicroα microετασχηmicroατισmicroού των ατmicroοσφαιρικών κατακρηmicroνισmicroάτων σε απορροή παρουσιάζει ορισmicroένα ειδικά φυσικά γνωρίσmicroατα που επηρεάζουν σηmicroαντικά τόσο τη διαδικασία του microετασχηmicroατισmicroού όσο και το τελικό της αποτέλεσmicroα δηλαδή το υδρογράφηmicroα της απορροής (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος 1999) Τα γνωρίσmicroατα αυτά που συνήθως αναφέρονται ως φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής microπορούν να καταταγούν γενικά σε δύο κύριες κατηγορίες (Μαmicroάσης 2009)

bull Mορφολογικά χαρακτηριστικά (γεωmicroετρία υψόmicroετρα υδρογραφικό δίκτυο)

bull Εδαφολογικά χαρακτηριστικά - φυτοκάλυψη (υδατοπερατότητα εδαφών κατηγορίες χλωρίδας)

Τα παραπάνω που αποτελούν χωρικά κατανεmicroηmicroένη πληροφορία (αφού microεταβάλλονται από θέση σε θέση) αντιmicroετωπίζονται αποτελεσmicroατικά microε την χρήση Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά

321 Γεωmicroετρία

bull Ο υδροκρίτης είναι το όριο της λεκάνης απορροής και ορίζει την έκταση που καταλαmicroβάνει η λεκάνη ανάντη microιας δεδοmicroένης διατοmicroής ενός υδατορεύmicroατος Τα βασικά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι το εmicroβαδόν και το σχήmicroα της

bull Το εmicroβαδόν της λεκάνης είναι το κύριο γεωmicroετρικό χαρακτηριστικό της και χρησιmicroοποιείται στις περισσότερες σχέσεις υπολογισmicroού του όγκου απορροής

bull Το σχήmicroα κάθε λεκάνης απορροής είναι γενικά πολύπλοκο και microπορεί να κωδικοποιηθεί από διάφορους αδιάστατους δείκτες που έχουν κατά καιρούς προταθεί Περισσότερο διαδεδοmicroένοι είναι ο δείκτης κυκλικότητας (ο λόγος της επιφάνειας της λεκάνης προς την επιφάνεια κύκλου microε περίmicroετρο ίδια microε αυτή της λεκάνης) ο δείκτης συmicroπαγούς (ο λόγος της περιmicroέτρου της λεκάνης προς την περίmicroετρο κύκλου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης και ο δείκτης επιmicroήκυνσης (ο λόγος της πλευράς ενός τετραγώνου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης προς ένα χαρακτηριστικό microήκος της λεκάνης) (Μαmicroάσης 2009)

322 Υψοmicroετρία

bull Τα υψόmicroετρα είναι σηmicroαντικό χαρακτηριστικό microέγεθος της λεκάνης απορροής και σχετίζονται άmicroεσα microε τις κλίσεις και άρα microε τις ταχύτητες ροής Τα κυριότερα υψοmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι

11

bull Μέγιστο ελάχιστο και microέσο υψόmicroετρο λεκάνης Ο υπολογισmicroός του microέσου υψοmicroέτρου της λεκάνης γίνεται συνήθως microε τη βοήθεια ενός κανάβου υψοmicroέτρων (ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων)

bull Μέγιστη ελάχιστη και microέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται συνήθως από το ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων

323 Υδρογραφικό δίκτυο

bull Το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης προκύπτει ή από ψηφιοποίηση αναλογικών χαρτών ή από ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων χρησιmicroοποιώντας ένα όριο επιφάνειας πάνω από το οποίο θεωρείται ότι σχηmicroατίζεται απορροή Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου είναι

bull Μήκος κύριας microισγάγγειας Το microήκος του κύριου υδατορεύmicroατος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εmicroπειρικά microε το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης

bull Τάξεις υδατορευmicroάτων Η διαίρεση σε τάξεις βασίζεται στη διαφορά microεγέθους microεταξύ των κλάδων όσο και στη θέση κάθε κλάδου ως προς τους υπόλοιπους Οι ανώτεροι κλάδοι του δικτύου είναι τάξης 1 και δεν δέχονται νερό από άλλους παραποτάmicroους Αντίστοιχα οι κλάδοι microε τους οποίους αυτοί συνενώνονται είναι τάξης 2 κοκ ∆ιάφοροι ερευνητές έχουν κατά καιρούς προτείνει microεθόδους αρίθmicroησης των κλάδων ενός υδρογραφικού δικτύου

bull Πυκνότητα δικτύου Ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού microήκους του υδρογραφικού δικτύου προς την επιφάνεια της λεκάνης Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου της λεκάνης απορροής συνδέεται άmicroεσα microε τις διεργασίες που παρατηρούνται σε αυτήν καθώς λεκάνες microε πυκνό υδρογραφικό δίκτυο δηmicroιουργούν υψηλές πληmicromicroυρικές αιχmicroές στο σηmicroείο εξόδου και επίσης microεταφέρουν σηmicroαντικές ποσότητες φερτών υλικών

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη Το είδος των εδαφών της λεκάνης η υδατοπερατότητα τους και η φυτοκάλυψη επηρεάζουν ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείmicromicroατα και την επιφανειακή απορροή Οι microηχανικές ιδιότητές των εδαφών καθορίζουν το ρυθmicroό της διήθησης και επηρεάζουν άmicroεσα την απορροή Η φυτοκάλυψη επηρεάζει την επιφανειακή απορροή τόσο λόγω της microείωσης του όγκου της που κατακρατείται εξατmicroίζεται ή απορροφάται απrsquo αυτήν όσο και της χρονικής υστέρησης που προκαλεί ανάλογα microε την τραχύτητα των εδαφών Γενικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της microείωσης του όγκου άmicroεσης απορροής και της επιβράδυνσης και εξοmicroάλυνσης των ρυθmicroών της microε τελική συνέπεια τη microείωση των αιχmicroών των πληmicromicroυρικών υδρογραφηmicroάτων

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 4: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

4

1 Εισαγωγή

11 Αντικείmicroενο του τεύχους - Ιστορικό Στα πλαίσια της ∆ράσης laquoΣυνεργασίαraquo του ΕΣΠΑ 2007-2013 η Γενική Γραmicromicroατεία Έρευνας και Τεχνολογίας ανέθεσε στη σύmicroπραξη τεσσάρων φορέων (ΕΤΜΕ Πέππας amp Συνεργάτες Γραφείο Μαχαίρα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών) το ερευνητικό έργο ldquo∆ΕΥΚΑΛΙΩΝ ndash Εκτίmicroηση πληmicromicroυρικών ροών στηνΕλλάδα σε συνθήκες υδροκλιmicroατικής microεταβλητότητας Ανάπτυξη φυσικά εδραιωmicroένου εννοιολογικού-πιθανοτικού πλαισίου και υπολογιστικών εργαλείωνrdquo Το έργο αποσκοπεί στην ανάπτυξη φυσικά εδραιωmicroένων microεθοδολογιών microοντελοποίησης και πρόγνωσης των ισχυρών καταιγίδων και των επαγόmicroενων πληmicromicroυρικών φαινοmicroένων προσαρmicroοσmicroένων στις ιδιαιτερότητες των ελληνικών υδροκλιmicroατικών και γεωmicroορφολογικών συνθηκών Στα πλαίσια του έργου προβλέπεται η ανάπτυξη ενός δικτύου ερευνητικών λεκανών υφιστάmicroενων και νέων στην Ελλάδα και την Κύπρο Από την ανάλυση των δεδοmicroένων πεδίου (υδρολογικών microετεωρολογικών γεωγραφικών) των εν λόγω λεκανών θα εξαχθούν φυσικά τεκmicroηριωmicroένες περιοχικές σχέσεις για την εκτίmicroηση χαρακτηριστικών υδρολογικών microεγεθών σχεδιασmicroού Ακόmicroη θα αναπτυχθούν υδρολογικά-υδραυλικά microοντέλα που θα ολοκληρωθούν σε ένα επιχειρησιακό σύστηmicroα υδροmicroετεωρολογικής πρόγνωσης Τέλος προβλέπεται η προετοιmicroασία (υπό microορφή προσχεδίου για επιστηmicroονική συζήτηση) ενός πλαισίου κριτηρίων σχεδιασmicroού και microεθοδολογιών εκπόνησης microελετών υδρολογίας αντιπληmicromicroυρικών έργων

Σκοπός της Ενότητας Εργασίας 2 microε τίτλο ldquoΣυλλογή και επεξεργασία δεδοmicroένωνrdquo είναι η παραγωγή της αναγκαίας υποδοmicroής σε δεδοmicroένα τα οποία θα αξιοποιηθούν στις αναλύσεις των ενοτήτων εργασίας 3 και 4 (δηλαδή στην ανάπτυξη των microεθοδολογιών και υπολογιστικών εργαλείων εκτίmicroησης των πληmicromicroυρικών ροών) Η υποδοmicroή αυτή περιλαmicroβάνει στατικές και δυναmicroικές πληροφορίες ήτοι γεωγραφικά δεδοmicroένα και χρονοσειρές

Αντικείmicroενο του παρόντος τεύχους αποτελεί το Σύστηmicroα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) του έργου και η περιγραφή τόσο των χωρικών δεδοmicroένων που αποθηκεύονται σε αυτό όσο και των επεξεργασιών που εφαρmicroόζονται στα δεδοmicroένα Ειδικότερα στα στατικά-γεωγραφικά δεδοmicroένα του συνολικού δικτύου (υφιστάmicroενες και νέες λεκάνες) εντάσσονται

bull Τα επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας που αναφέρονται στις πιλοτικές λεκάνες (ψηφιακό microοντέλο εδάφους θέσεις σταθmicroών όρια υπολεκανών υδρογραφικό δίκτυο χρήσεις γης) και

bull Τα γεωmicroετρικά microεγέθη πιλοτικών λεκανών και υδρογραφικού δικτύου (δείκτες σχήmicroατος λεκάνης microηκοτοmicroή κύριου υδατορεύmicroατος χαρακτηριστικές κλίσεις microήκη ανάπτυξης και λοιπά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά)

Τα γεωγραφικά δεδοmicroένα οργανώθηκαν σε επίπεδα πληροφορίας Με την υποστήριξη ενός συστήmicroατος γεωγραφικής πληροφορίας πραγmicroατοποιούνται η προβολή και διαχείριση των θεmicroατικών επιπέδων καθώς και οι τυπικές και εξειδικευmicroένες χωρικές επεξεργασίες που απαιτούνται για την παραγωγή των δευτερογενών δεδοmicroένων Οι τελευταίες αφορούν στον

5

υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών των λεκανών που θα χρησιmicroοποιηθούν στην ανάπτυξη των περιοχικών σχέσεων της ενότητας εργασίας 3

Η οmicroάδα εκπόνησης του παρόντος τεύχους είναι

bull Αντώνης Κουκουβίνος Τοπογράφος Μηχανικός DEA Γεωγραφίας bull

Συντονιστής του συνόλου των εργασιών της Ενότητας Εργασίας 2 είναι ο ∆ Κουτσογιάννης Καθηγητής ΕΜΠ

12 ∆ιάρθρωση του τεύχους Το τεύχος αποτελείται από έξι κεφάλαια

Το πρώτο κεφάλαιο είναι η παρούσα εισαγωγή

Στο δεύτερο κεφάλαιο δίνεται microία γενική παρουσίαση των Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και των τυπικών χωρικών επεξεργασιών που microπορούν να γίνουν στα συστήmicroατα αυτά

Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα τυπικά χαρακτηριστικά microεγέθη των λεκανών απορροής (γεωmicroετικά υψοmicroετρικά υδρογραφικό δίκτυο κάλυψη γης υδατοπερατότητα πετρωmicroάτων)

Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών των λεκανών

Στο πέmicroπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα πρωτογενή και παράγωγα γεωγραφικά δεδοmicroένα που χρησιmicroοποιούνται στο έργο οι επεξεργασίες πάνω στα δεδοmicroένα αυτά και ο τρόπος που αποθηκεύονται

Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα θεmicroατικά επίπεδα και τα χαρακτηριστικά microεγέθη των λεκανών που microελετώνται στο έργο

6

2 Συστήmicroατα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και τυπικές χωρικές επεξεργασίες

Σύστηmicroα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ Geographic Information System GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηmicroα αποθήκευσης και διαχείρισης γεωγραφικών (χωρικών) δεδοmicroένων Με ένα ΣΓΠ οποιαδήποτε εννοιολογική απλοποίηση του κόσmicroου microπορεί να κωδικοποιηθεί και να αποθηκευτεί σε ένα πληροφοριακό σύστηmicroα (Κουκουβίνος και Μαmicroάσης 2009) Στo ΣΓΠ ο κόσmicroος αποδίδεται microε κάποιο εννοιολογικό microοντέλο του και κατά συνέπεια ο τρόπος microοντελοποίησης είναι σηmicroαντικός για την επιτυχία της εφαρmicroογής (Σχήmicroα 21)

Σχήmicroα 21 Εννοιολογική απεικόνιση του πραγmicroατικού κόσmicroου σε ένα ΣΓΠ

7

21 Μοντέλα δεδοmicroένων Τα ΣΓΠ χρησιmicroοποιούν συνήθως δύο microοντέλα δεδοmicroένων για να αποδώσουν τις χωρικές οντότητες και τα χωρικά φαινόmicroενα (Zeiler 1999)

bull Τα διανυσmicroατικά microοντέλα (Σχήmicroα 22) χρησιmicroοποιούνται για να αποδοθούν οντότητες microε καλά ορισmicroένα σχήmicroατα Οι οντότητες ορίζονται από microία σειρά συντεταγmicroένων που αποδίδει το σχήmicroα και τη θέση τους

Σχήmicroα 22 ∆ιανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) (Σχήmicroα 23) αναπαριστούν συνεχή

φαινόmicroενα σε χώρο δύο διαστάσεων διαmicroερίζοντας τον σε γραmicromicroές και στήλες

Σχήmicroα 23 Μοντέλα δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

22 Αποθήκευση δεδοmicroένων Οι συνηθέστερες microορφές αποθήκευσης διανυσmicroατικών δεδοmicroένων σε ένα ΣΓΠ είναι

bull Αρχεία (shapefiles) Είναι η πιο απλή microορφή αποθήκευσης microε λίγες απαιτήσεις σε δίσκο επιτρέπει χωρικές πράξεις αλλά όχι τοπολογία

bull Βάσεις γεωγραφικών δεδοmicroένων (geodatabases) Σύνθετη microορφή αποθήκευσης χρησιmicroοποιεί τεχνολογίες των σχεσιακών βάσεων δεδοmicroένων επιτρέπει τόσο χωρικές πράξεις όσο και τοπολογία (πολυγώνων δικτύων κλπ)

Και στις δύο περιπτώσεις τη γεωmicroετρία διαχειρίζεται εσωτερικά το σύστηmicroα και τους πίνακες χαρακτηριστικών ορίζει και διαχειρίζεται ο χρήστης Τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες των γεωγραφικών αντικειmicroένων αποθηκεύονται σε αρχεία ή πίνακες βάσεων δεδοmicroένων Ένα κλειδί χρησιmicroοποιείται συνήθως για να συνδέσει τη γεωγραφική microε την περιγραφική πληροφορία Οι πίνακες χαρακτηριστικών περιέχουν

8

bull Μεταβλητά αριθmicroητικά microεγέθη (προέρχονται από microετρήσεις ή υπολογισmicroούς πχ 101 mm βροχής)

bull Σταθερά microεγέθη (αποτελούν σταθερό χαρακτηριστικό της οντότητας πχ 4 αντλίες) bull Κωδικοποιηmicroένα microεγέθη (αναφέρονται microε κωδικούς σε άλλα microεγέθη πχ 1 (Λίmicroνη) bull Κείmicroενα (περιγράφουν το αντικείmicroενο πχ Αχελώος (όνοmicroα) bull Ηmicroεροmicroηνίες (όπου συνέβη κάτι σχετικό microε το αντικείmicroενο πχ 01012000 (microέτρηση

παροχής) bull Ειδικά πεδία για φωτογραφίες βίντεο και άλλα πολυmicroέσα

Η συνηθέστερη microορφή αποθήκευσης δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης σε ένα ΣΓΠ είναι σε αρχεία κειmicroένου (ascii)

23 Επεξεργασίες στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων (Σχήmicroατα 24 και 25) διακρίνονται σε

bull Γεωmicroετρικές οπότε συγκρίνεται η γεωmicroετρία των οντοτήτων

Σχήmicroα 24 Γεωmicroετρικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τοπολογικές οπότε εκτελούνται χωρικές πράξεις σε δύο ή περισσότερα επίπεδα και παράγεται ένα νέο

Σχήmicroα 25 Τοπολογικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

9

24 Επεξεργασίες στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (Σχήmicroα 26) χρησιmicroοποιούν αριθmicroητικούς ή λογικούς τελεστές (Σχήmicroα 27) microε αποτέλεσmicroα ένα νέο επίπεδο

Σχήmicroα 26 Χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Σχήmicroα 27 Είδη τελεστών για χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

10

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής

31 Βασικές έννοιες H λεκάνη απορροής ως σύστηmicroα microετασχηmicroατισmicroού των ατmicroοσφαιρικών κατακρηmicroνισmicroάτων σε απορροή παρουσιάζει ορισmicroένα ειδικά φυσικά γνωρίσmicroατα που επηρεάζουν σηmicroαντικά τόσο τη διαδικασία του microετασχηmicroατισmicroού όσο και το τελικό της αποτέλεσmicroα δηλαδή το υδρογράφηmicroα της απορροής (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος 1999) Τα γνωρίσmicroατα αυτά που συνήθως αναφέρονται ως φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής microπορούν να καταταγούν γενικά σε δύο κύριες κατηγορίες (Μαmicroάσης 2009)

bull Mορφολογικά χαρακτηριστικά (γεωmicroετρία υψόmicroετρα υδρογραφικό δίκτυο)

bull Εδαφολογικά χαρακτηριστικά - φυτοκάλυψη (υδατοπερατότητα εδαφών κατηγορίες χλωρίδας)

Τα παραπάνω που αποτελούν χωρικά κατανεmicroηmicroένη πληροφορία (αφού microεταβάλλονται από θέση σε θέση) αντιmicroετωπίζονται αποτελεσmicroατικά microε την χρήση Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά

321 Γεωmicroετρία

bull Ο υδροκρίτης είναι το όριο της λεκάνης απορροής και ορίζει την έκταση που καταλαmicroβάνει η λεκάνη ανάντη microιας δεδοmicroένης διατοmicroής ενός υδατορεύmicroατος Τα βασικά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι το εmicroβαδόν και το σχήmicroα της

bull Το εmicroβαδόν της λεκάνης είναι το κύριο γεωmicroετρικό χαρακτηριστικό της και χρησιmicroοποιείται στις περισσότερες σχέσεις υπολογισmicroού του όγκου απορροής

bull Το σχήmicroα κάθε λεκάνης απορροής είναι γενικά πολύπλοκο και microπορεί να κωδικοποιηθεί από διάφορους αδιάστατους δείκτες που έχουν κατά καιρούς προταθεί Περισσότερο διαδεδοmicroένοι είναι ο δείκτης κυκλικότητας (ο λόγος της επιφάνειας της λεκάνης προς την επιφάνεια κύκλου microε περίmicroετρο ίδια microε αυτή της λεκάνης) ο δείκτης συmicroπαγούς (ο λόγος της περιmicroέτρου της λεκάνης προς την περίmicroετρο κύκλου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης και ο δείκτης επιmicroήκυνσης (ο λόγος της πλευράς ενός τετραγώνου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης προς ένα χαρακτηριστικό microήκος της λεκάνης) (Μαmicroάσης 2009)

322 Υψοmicroετρία

bull Τα υψόmicroετρα είναι σηmicroαντικό χαρακτηριστικό microέγεθος της λεκάνης απορροής και σχετίζονται άmicroεσα microε τις κλίσεις και άρα microε τις ταχύτητες ροής Τα κυριότερα υψοmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι

11

bull Μέγιστο ελάχιστο και microέσο υψόmicroετρο λεκάνης Ο υπολογισmicroός του microέσου υψοmicroέτρου της λεκάνης γίνεται συνήθως microε τη βοήθεια ενός κανάβου υψοmicroέτρων (ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων)

bull Μέγιστη ελάχιστη και microέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται συνήθως από το ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων

323 Υδρογραφικό δίκτυο

bull Το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης προκύπτει ή από ψηφιοποίηση αναλογικών χαρτών ή από ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων χρησιmicroοποιώντας ένα όριο επιφάνειας πάνω από το οποίο θεωρείται ότι σχηmicroατίζεται απορροή Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου είναι

bull Μήκος κύριας microισγάγγειας Το microήκος του κύριου υδατορεύmicroατος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εmicroπειρικά microε το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης

bull Τάξεις υδατορευmicroάτων Η διαίρεση σε τάξεις βασίζεται στη διαφορά microεγέθους microεταξύ των κλάδων όσο και στη θέση κάθε κλάδου ως προς τους υπόλοιπους Οι ανώτεροι κλάδοι του δικτύου είναι τάξης 1 και δεν δέχονται νερό από άλλους παραποτάmicroους Αντίστοιχα οι κλάδοι microε τους οποίους αυτοί συνενώνονται είναι τάξης 2 κοκ ∆ιάφοροι ερευνητές έχουν κατά καιρούς προτείνει microεθόδους αρίθmicroησης των κλάδων ενός υδρογραφικού δικτύου

bull Πυκνότητα δικτύου Ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού microήκους του υδρογραφικού δικτύου προς την επιφάνεια της λεκάνης Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου της λεκάνης απορροής συνδέεται άmicroεσα microε τις διεργασίες που παρατηρούνται σε αυτήν καθώς λεκάνες microε πυκνό υδρογραφικό δίκτυο δηmicroιουργούν υψηλές πληmicromicroυρικές αιχmicroές στο σηmicroείο εξόδου και επίσης microεταφέρουν σηmicroαντικές ποσότητες φερτών υλικών

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη Το είδος των εδαφών της λεκάνης η υδατοπερατότητα τους και η φυτοκάλυψη επηρεάζουν ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείmicromicroατα και την επιφανειακή απορροή Οι microηχανικές ιδιότητές των εδαφών καθορίζουν το ρυθmicroό της διήθησης και επηρεάζουν άmicroεσα την απορροή Η φυτοκάλυψη επηρεάζει την επιφανειακή απορροή τόσο λόγω της microείωσης του όγκου της που κατακρατείται εξατmicroίζεται ή απορροφάται απrsquo αυτήν όσο και της χρονικής υστέρησης που προκαλεί ανάλογα microε την τραχύτητα των εδαφών Γενικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της microείωσης του όγκου άmicroεσης απορροής και της επιβράδυνσης και εξοmicroάλυνσης των ρυθmicroών της microε τελική συνέπεια τη microείωση των αιχmicroών των πληmicromicroυρικών υδρογραφηmicroάτων

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 5: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

5

υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών των λεκανών που θα χρησιmicroοποιηθούν στην ανάπτυξη των περιοχικών σχέσεων της ενότητας εργασίας 3

Η οmicroάδα εκπόνησης του παρόντος τεύχους είναι

bull Αντώνης Κουκουβίνος Τοπογράφος Μηχανικός DEA Γεωγραφίας bull

Συντονιστής του συνόλου των εργασιών της Ενότητας Εργασίας 2 είναι ο ∆ Κουτσογιάννης Καθηγητής ΕΜΠ

12 ∆ιάρθρωση του τεύχους Το τεύχος αποτελείται από έξι κεφάλαια

Το πρώτο κεφάλαιο είναι η παρούσα εισαγωγή

Στο δεύτερο κεφάλαιο δίνεται microία γενική παρουσίαση των Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και των τυπικών χωρικών επεξεργασιών που microπορούν να γίνουν στα συστήmicroατα αυτά

Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα τυπικά χαρακτηριστικά microεγέθη των λεκανών απορροής (γεωmicroετικά υψοmicroετρικά υδρογραφικό δίκτυο κάλυψη γης υδατοπερατότητα πετρωmicroάτων)

Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών των λεκανών

Στο πέmicroπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα πρωτογενή και παράγωγα γεωγραφικά δεδοmicroένα που χρησιmicroοποιούνται στο έργο οι επεξεργασίες πάνω στα δεδοmicroένα αυτά και ο τρόπος που αποθηκεύονται

Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα θεmicroατικά επίπεδα και τα χαρακτηριστικά microεγέθη των λεκανών που microελετώνται στο έργο

6

2 Συστήmicroατα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και τυπικές χωρικές επεξεργασίες

Σύστηmicroα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ Geographic Information System GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηmicroα αποθήκευσης και διαχείρισης γεωγραφικών (χωρικών) δεδοmicroένων Με ένα ΣΓΠ οποιαδήποτε εννοιολογική απλοποίηση του κόσmicroου microπορεί να κωδικοποιηθεί και να αποθηκευτεί σε ένα πληροφοριακό σύστηmicroα (Κουκουβίνος και Μαmicroάσης 2009) Στo ΣΓΠ ο κόσmicroος αποδίδεται microε κάποιο εννοιολογικό microοντέλο του και κατά συνέπεια ο τρόπος microοντελοποίησης είναι σηmicroαντικός για την επιτυχία της εφαρmicroογής (Σχήmicroα 21)

Σχήmicroα 21 Εννοιολογική απεικόνιση του πραγmicroατικού κόσmicroου σε ένα ΣΓΠ

7

21 Μοντέλα δεδοmicroένων Τα ΣΓΠ χρησιmicroοποιούν συνήθως δύο microοντέλα δεδοmicroένων για να αποδώσουν τις χωρικές οντότητες και τα χωρικά φαινόmicroενα (Zeiler 1999)

bull Τα διανυσmicroατικά microοντέλα (Σχήmicroα 22) χρησιmicroοποιούνται για να αποδοθούν οντότητες microε καλά ορισmicroένα σχήmicroατα Οι οντότητες ορίζονται από microία σειρά συντεταγmicroένων που αποδίδει το σχήmicroα και τη θέση τους

Σχήmicroα 22 ∆ιανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) (Σχήmicroα 23) αναπαριστούν συνεχή

φαινόmicroενα σε χώρο δύο διαστάσεων διαmicroερίζοντας τον σε γραmicromicroές και στήλες

Σχήmicroα 23 Μοντέλα δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

22 Αποθήκευση δεδοmicroένων Οι συνηθέστερες microορφές αποθήκευσης διανυσmicroατικών δεδοmicroένων σε ένα ΣΓΠ είναι

bull Αρχεία (shapefiles) Είναι η πιο απλή microορφή αποθήκευσης microε λίγες απαιτήσεις σε δίσκο επιτρέπει χωρικές πράξεις αλλά όχι τοπολογία

bull Βάσεις γεωγραφικών δεδοmicroένων (geodatabases) Σύνθετη microορφή αποθήκευσης χρησιmicroοποιεί τεχνολογίες των σχεσιακών βάσεων δεδοmicroένων επιτρέπει τόσο χωρικές πράξεις όσο και τοπολογία (πολυγώνων δικτύων κλπ)

Και στις δύο περιπτώσεις τη γεωmicroετρία διαχειρίζεται εσωτερικά το σύστηmicroα και τους πίνακες χαρακτηριστικών ορίζει και διαχειρίζεται ο χρήστης Τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες των γεωγραφικών αντικειmicroένων αποθηκεύονται σε αρχεία ή πίνακες βάσεων δεδοmicroένων Ένα κλειδί χρησιmicroοποιείται συνήθως για να συνδέσει τη γεωγραφική microε την περιγραφική πληροφορία Οι πίνακες χαρακτηριστικών περιέχουν

8

bull Μεταβλητά αριθmicroητικά microεγέθη (προέρχονται από microετρήσεις ή υπολογισmicroούς πχ 101 mm βροχής)

bull Σταθερά microεγέθη (αποτελούν σταθερό χαρακτηριστικό της οντότητας πχ 4 αντλίες) bull Κωδικοποιηmicroένα microεγέθη (αναφέρονται microε κωδικούς σε άλλα microεγέθη πχ 1 (Λίmicroνη) bull Κείmicroενα (περιγράφουν το αντικείmicroενο πχ Αχελώος (όνοmicroα) bull Ηmicroεροmicroηνίες (όπου συνέβη κάτι σχετικό microε το αντικείmicroενο πχ 01012000 (microέτρηση

παροχής) bull Ειδικά πεδία για φωτογραφίες βίντεο και άλλα πολυmicroέσα

Η συνηθέστερη microορφή αποθήκευσης δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης σε ένα ΣΓΠ είναι σε αρχεία κειmicroένου (ascii)

23 Επεξεργασίες στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων (Σχήmicroατα 24 και 25) διακρίνονται σε

bull Γεωmicroετρικές οπότε συγκρίνεται η γεωmicroετρία των οντοτήτων

Σχήmicroα 24 Γεωmicroετρικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τοπολογικές οπότε εκτελούνται χωρικές πράξεις σε δύο ή περισσότερα επίπεδα και παράγεται ένα νέο

Σχήmicroα 25 Τοπολογικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

9

24 Επεξεργασίες στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (Σχήmicroα 26) χρησιmicroοποιούν αριθmicroητικούς ή λογικούς τελεστές (Σχήmicroα 27) microε αποτέλεσmicroα ένα νέο επίπεδο

Σχήmicroα 26 Χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Σχήmicroα 27 Είδη τελεστών για χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

10

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής

31 Βασικές έννοιες H λεκάνη απορροής ως σύστηmicroα microετασχηmicroατισmicroού των ατmicroοσφαιρικών κατακρηmicroνισmicroάτων σε απορροή παρουσιάζει ορισmicroένα ειδικά φυσικά γνωρίσmicroατα που επηρεάζουν σηmicroαντικά τόσο τη διαδικασία του microετασχηmicroατισmicroού όσο και το τελικό της αποτέλεσmicroα δηλαδή το υδρογράφηmicroα της απορροής (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος 1999) Τα γνωρίσmicroατα αυτά που συνήθως αναφέρονται ως φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής microπορούν να καταταγούν γενικά σε δύο κύριες κατηγορίες (Μαmicroάσης 2009)

bull Mορφολογικά χαρακτηριστικά (γεωmicroετρία υψόmicroετρα υδρογραφικό δίκτυο)

bull Εδαφολογικά χαρακτηριστικά - φυτοκάλυψη (υδατοπερατότητα εδαφών κατηγορίες χλωρίδας)

Τα παραπάνω που αποτελούν χωρικά κατανεmicroηmicroένη πληροφορία (αφού microεταβάλλονται από θέση σε θέση) αντιmicroετωπίζονται αποτελεσmicroατικά microε την χρήση Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά

321 Γεωmicroετρία

bull Ο υδροκρίτης είναι το όριο της λεκάνης απορροής και ορίζει την έκταση που καταλαmicroβάνει η λεκάνη ανάντη microιας δεδοmicroένης διατοmicroής ενός υδατορεύmicroατος Τα βασικά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι το εmicroβαδόν και το σχήmicroα της

bull Το εmicroβαδόν της λεκάνης είναι το κύριο γεωmicroετρικό χαρακτηριστικό της και χρησιmicroοποιείται στις περισσότερες σχέσεις υπολογισmicroού του όγκου απορροής

bull Το σχήmicroα κάθε λεκάνης απορροής είναι γενικά πολύπλοκο και microπορεί να κωδικοποιηθεί από διάφορους αδιάστατους δείκτες που έχουν κατά καιρούς προταθεί Περισσότερο διαδεδοmicroένοι είναι ο δείκτης κυκλικότητας (ο λόγος της επιφάνειας της λεκάνης προς την επιφάνεια κύκλου microε περίmicroετρο ίδια microε αυτή της λεκάνης) ο δείκτης συmicroπαγούς (ο λόγος της περιmicroέτρου της λεκάνης προς την περίmicroετρο κύκλου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης και ο δείκτης επιmicroήκυνσης (ο λόγος της πλευράς ενός τετραγώνου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης προς ένα χαρακτηριστικό microήκος της λεκάνης) (Μαmicroάσης 2009)

322 Υψοmicroετρία

bull Τα υψόmicroετρα είναι σηmicroαντικό χαρακτηριστικό microέγεθος της λεκάνης απορροής και σχετίζονται άmicroεσα microε τις κλίσεις και άρα microε τις ταχύτητες ροής Τα κυριότερα υψοmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι

11

bull Μέγιστο ελάχιστο και microέσο υψόmicroετρο λεκάνης Ο υπολογισmicroός του microέσου υψοmicroέτρου της λεκάνης γίνεται συνήθως microε τη βοήθεια ενός κανάβου υψοmicroέτρων (ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων)

bull Μέγιστη ελάχιστη και microέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται συνήθως από το ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων

323 Υδρογραφικό δίκτυο

bull Το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης προκύπτει ή από ψηφιοποίηση αναλογικών χαρτών ή από ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων χρησιmicroοποιώντας ένα όριο επιφάνειας πάνω από το οποίο θεωρείται ότι σχηmicroατίζεται απορροή Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου είναι

bull Μήκος κύριας microισγάγγειας Το microήκος του κύριου υδατορεύmicroατος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εmicroπειρικά microε το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης

bull Τάξεις υδατορευmicroάτων Η διαίρεση σε τάξεις βασίζεται στη διαφορά microεγέθους microεταξύ των κλάδων όσο και στη θέση κάθε κλάδου ως προς τους υπόλοιπους Οι ανώτεροι κλάδοι του δικτύου είναι τάξης 1 και δεν δέχονται νερό από άλλους παραποτάmicroους Αντίστοιχα οι κλάδοι microε τους οποίους αυτοί συνενώνονται είναι τάξης 2 κοκ ∆ιάφοροι ερευνητές έχουν κατά καιρούς προτείνει microεθόδους αρίθmicroησης των κλάδων ενός υδρογραφικού δικτύου

bull Πυκνότητα δικτύου Ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού microήκους του υδρογραφικού δικτύου προς την επιφάνεια της λεκάνης Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου της λεκάνης απορροής συνδέεται άmicroεσα microε τις διεργασίες που παρατηρούνται σε αυτήν καθώς λεκάνες microε πυκνό υδρογραφικό δίκτυο δηmicroιουργούν υψηλές πληmicromicroυρικές αιχmicroές στο σηmicroείο εξόδου και επίσης microεταφέρουν σηmicroαντικές ποσότητες φερτών υλικών

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη Το είδος των εδαφών της λεκάνης η υδατοπερατότητα τους και η φυτοκάλυψη επηρεάζουν ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείmicromicroατα και την επιφανειακή απορροή Οι microηχανικές ιδιότητές των εδαφών καθορίζουν το ρυθmicroό της διήθησης και επηρεάζουν άmicroεσα την απορροή Η φυτοκάλυψη επηρεάζει την επιφανειακή απορροή τόσο λόγω της microείωσης του όγκου της που κατακρατείται εξατmicroίζεται ή απορροφάται απrsquo αυτήν όσο και της χρονικής υστέρησης που προκαλεί ανάλογα microε την τραχύτητα των εδαφών Γενικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της microείωσης του όγκου άmicroεσης απορροής και της επιβράδυνσης και εξοmicroάλυνσης των ρυθmicroών της microε τελική συνέπεια τη microείωση των αιχmicroών των πληmicromicroυρικών υδρογραφηmicroάτων

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 6: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

6

2 Συστήmicroατα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ) και τυπικές χωρικές επεξεργασίες

Σύστηmicroα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ Geographic Information System GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηmicroα αποθήκευσης και διαχείρισης γεωγραφικών (χωρικών) δεδοmicroένων Με ένα ΣΓΠ οποιαδήποτε εννοιολογική απλοποίηση του κόσmicroου microπορεί να κωδικοποιηθεί και να αποθηκευτεί σε ένα πληροφοριακό σύστηmicroα (Κουκουβίνος και Μαmicroάσης 2009) Στo ΣΓΠ ο κόσmicroος αποδίδεται microε κάποιο εννοιολογικό microοντέλο του και κατά συνέπεια ο τρόπος microοντελοποίησης είναι σηmicroαντικός για την επιτυχία της εφαρmicroογής (Σχήmicroα 21)

Σχήmicroα 21 Εννοιολογική απεικόνιση του πραγmicroατικού κόσmicroου σε ένα ΣΓΠ

7

21 Μοντέλα δεδοmicroένων Τα ΣΓΠ χρησιmicroοποιούν συνήθως δύο microοντέλα δεδοmicroένων για να αποδώσουν τις χωρικές οντότητες και τα χωρικά φαινόmicroενα (Zeiler 1999)

bull Τα διανυσmicroατικά microοντέλα (Σχήmicroα 22) χρησιmicroοποιούνται για να αποδοθούν οντότητες microε καλά ορισmicroένα σχήmicroατα Οι οντότητες ορίζονται από microία σειρά συντεταγmicroένων που αποδίδει το σχήmicroα και τη θέση τους

Σχήmicroα 22 ∆ιανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) (Σχήmicroα 23) αναπαριστούν συνεχή

φαινόmicroενα σε χώρο δύο διαστάσεων διαmicroερίζοντας τον σε γραmicromicroές και στήλες

Σχήmicroα 23 Μοντέλα δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

22 Αποθήκευση δεδοmicroένων Οι συνηθέστερες microορφές αποθήκευσης διανυσmicroατικών δεδοmicroένων σε ένα ΣΓΠ είναι

bull Αρχεία (shapefiles) Είναι η πιο απλή microορφή αποθήκευσης microε λίγες απαιτήσεις σε δίσκο επιτρέπει χωρικές πράξεις αλλά όχι τοπολογία

bull Βάσεις γεωγραφικών δεδοmicroένων (geodatabases) Σύνθετη microορφή αποθήκευσης χρησιmicroοποιεί τεχνολογίες των σχεσιακών βάσεων δεδοmicroένων επιτρέπει τόσο χωρικές πράξεις όσο και τοπολογία (πολυγώνων δικτύων κλπ)

Και στις δύο περιπτώσεις τη γεωmicroετρία διαχειρίζεται εσωτερικά το σύστηmicroα και τους πίνακες χαρακτηριστικών ορίζει και διαχειρίζεται ο χρήστης Τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες των γεωγραφικών αντικειmicroένων αποθηκεύονται σε αρχεία ή πίνακες βάσεων δεδοmicroένων Ένα κλειδί χρησιmicroοποιείται συνήθως για να συνδέσει τη γεωγραφική microε την περιγραφική πληροφορία Οι πίνακες χαρακτηριστικών περιέχουν

8

bull Μεταβλητά αριθmicroητικά microεγέθη (προέρχονται από microετρήσεις ή υπολογισmicroούς πχ 101 mm βροχής)

bull Σταθερά microεγέθη (αποτελούν σταθερό χαρακτηριστικό της οντότητας πχ 4 αντλίες) bull Κωδικοποιηmicroένα microεγέθη (αναφέρονται microε κωδικούς σε άλλα microεγέθη πχ 1 (Λίmicroνη) bull Κείmicroενα (περιγράφουν το αντικείmicroενο πχ Αχελώος (όνοmicroα) bull Ηmicroεροmicroηνίες (όπου συνέβη κάτι σχετικό microε το αντικείmicroενο πχ 01012000 (microέτρηση

παροχής) bull Ειδικά πεδία για φωτογραφίες βίντεο και άλλα πολυmicroέσα

Η συνηθέστερη microορφή αποθήκευσης δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης σε ένα ΣΓΠ είναι σε αρχεία κειmicroένου (ascii)

23 Επεξεργασίες στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων (Σχήmicroατα 24 και 25) διακρίνονται σε

bull Γεωmicroετρικές οπότε συγκρίνεται η γεωmicroετρία των οντοτήτων

Σχήmicroα 24 Γεωmicroετρικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τοπολογικές οπότε εκτελούνται χωρικές πράξεις σε δύο ή περισσότερα επίπεδα και παράγεται ένα νέο

Σχήmicroα 25 Τοπολογικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

9

24 Επεξεργασίες στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (Σχήmicroα 26) χρησιmicroοποιούν αριθmicroητικούς ή λογικούς τελεστές (Σχήmicroα 27) microε αποτέλεσmicroα ένα νέο επίπεδο

Σχήmicroα 26 Χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Σχήmicroα 27 Είδη τελεστών για χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

10

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής

31 Βασικές έννοιες H λεκάνη απορροής ως σύστηmicroα microετασχηmicroατισmicroού των ατmicroοσφαιρικών κατακρηmicroνισmicroάτων σε απορροή παρουσιάζει ορισmicroένα ειδικά φυσικά γνωρίσmicroατα που επηρεάζουν σηmicroαντικά τόσο τη διαδικασία του microετασχηmicroατισmicroού όσο και το τελικό της αποτέλεσmicroα δηλαδή το υδρογράφηmicroα της απορροής (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος 1999) Τα γνωρίσmicroατα αυτά που συνήθως αναφέρονται ως φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής microπορούν να καταταγούν γενικά σε δύο κύριες κατηγορίες (Μαmicroάσης 2009)

bull Mορφολογικά χαρακτηριστικά (γεωmicroετρία υψόmicroετρα υδρογραφικό δίκτυο)

bull Εδαφολογικά χαρακτηριστικά - φυτοκάλυψη (υδατοπερατότητα εδαφών κατηγορίες χλωρίδας)

Τα παραπάνω που αποτελούν χωρικά κατανεmicroηmicroένη πληροφορία (αφού microεταβάλλονται από θέση σε θέση) αντιmicroετωπίζονται αποτελεσmicroατικά microε την χρήση Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά

321 Γεωmicroετρία

bull Ο υδροκρίτης είναι το όριο της λεκάνης απορροής και ορίζει την έκταση που καταλαmicroβάνει η λεκάνη ανάντη microιας δεδοmicroένης διατοmicroής ενός υδατορεύmicroατος Τα βασικά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι το εmicroβαδόν και το σχήmicroα της

bull Το εmicroβαδόν της λεκάνης είναι το κύριο γεωmicroετρικό χαρακτηριστικό της και χρησιmicroοποιείται στις περισσότερες σχέσεις υπολογισmicroού του όγκου απορροής

bull Το σχήmicroα κάθε λεκάνης απορροής είναι γενικά πολύπλοκο και microπορεί να κωδικοποιηθεί από διάφορους αδιάστατους δείκτες που έχουν κατά καιρούς προταθεί Περισσότερο διαδεδοmicroένοι είναι ο δείκτης κυκλικότητας (ο λόγος της επιφάνειας της λεκάνης προς την επιφάνεια κύκλου microε περίmicroετρο ίδια microε αυτή της λεκάνης) ο δείκτης συmicroπαγούς (ο λόγος της περιmicroέτρου της λεκάνης προς την περίmicroετρο κύκλου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης και ο δείκτης επιmicroήκυνσης (ο λόγος της πλευράς ενός τετραγώνου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης προς ένα χαρακτηριστικό microήκος της λεκάνης) (Μαmicroάσης 2009)

322 Υψοmicroετρία

bull Τα υψόmicroετρα είναι σηmicroαντικό χαρακτηριστικό microέγεθος της λεκάνης απορροής και σχετίζονται άmicroεσα microε τις κλίσεις και άρα microε τις ταχύτητες ροής Τα κυριότερα υψοmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι

11

bull Μέγιστο ελάχιστο και microέσο υψόmicroετρο λεκάνης Ο υπολογισmicroός του microέσου υψοmicroέτρου της λεκάνης γίνεται συνήθως microε τη βοήθεια ενός κανάβου υψοmicroέτρων (ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων)

bull Μέγιστη ελάχιστη και microέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται συνήθως από το ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων

323 Υδρογραφικό δίκτυο

bull Το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης προκύπτει ή από ψηφιοποίηση αναλογικών χαρτών ή από ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων χρησιmicroοποιώντας ένα όριο επιφάνειας πάνω από το οποίο θεωρείται ότι σχηmicroατίζεται απορροή Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου είναι

bull Μήκος κύριας microισγάγγειας Το microήκος του κύριου υδατορεύmicroατος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εmicroπειρικά microε το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης

bull Τάξεις υδατορευmicroάτων Η διαίρεση σε τάξεις βασίζεται στη διαφορά microεγέθους microεταξύ των κλάδων όσο και στη θέση κάθε κλάδου ως προς τους υπόλοιπους Οι ανώτεροι κλάδοι του δικτύου είναι τάξης 1 και δεν δέχονται νερό από άλλους παραποτάmicroους Αντίστοιχα οι κλάδοι microε τους οποίους αυτοί συνενώνονται είναι τάξης 2 κοκ ∆ιάφοροι ερευνητές έχουν κατά καιρούς προτείνει microεθόδους αρίθmicroησης των κλάδων ενός υδρογραφικού δικτύου

bull Πυκνότητα δικτύου Ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού microήκους του υδρογραφικού δικτύου προς την επιφάνεια της λεκάνης Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου της λεκάνης απορροής συνδέεται άmicroεσα microε τις διεργασίες που παρατηρούνται σε αυτήν καθώς λεκάνες microε πυκνό υδρογραφικό δίκτυο δηmicroιουργούν υψηλές πληmicromicroυρικές αιχmicroές στο σηmicroείο εξόδου και επίσης microεταφέρουν σηmicroαντικές ποσότητες φερτών υλικών

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη Το είδος των εδαφών της λεκάνης η υδατοπερατότητα τους και η φυτοκάλυψη επηρεάζουν ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείmicromicroατα και την επιφανειακή απορροή Οι microηχανικές ιδιότητές των εδαφών καθορίζουν το ρυθmicroό της διήθησης και επηρεάζουν άmicroεσα την απορροή Η φυτοκάλυψη επηρεάζει την επιφανειακή απορροή τόσο λόγω της microείωσης του όγκου της που κατακρατείται εξατmicroίζεται ή απορροφάται απrsquo αυτήν όσο και της χρονικής υστέρησης που προκαλεί ανάλογα microε την τραχύτητα των εδαφών Γενικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της microείωσης του όγκου άmicroεσης απορροής και της επιβράδυνσης και εξοmicroάλυνσης των ρυθmicroών της microε τελική συνέπεια τη microείωση των αιχmicroών των πληmicromicroυρικών υδρογραφηmicroάτων

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 7: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

7

21 Μοντέλα δεδοmicroένων Τα ΣΓΠ χρησιmicroοποιούν συνήθως δύο microοντέλα δεδοmicroένων για να αποδώσουν τις χωρικές οντότητες και τα χωρικά φαινόmicroενα (Zeiler 1999)

bull Τα διανυσmicroατικά microοντέλα (Σχήmicroα 22) χρησιmicroοποιούνται για να αποδοθούν οντότητες microε καλά ορισmicroένα σχήmicroατα Οι οντότητες ορίζονται από microία σειρά συντεταγmicroένων που αποδίδει το σχήmicroα και τη θέση τους

Σχήmicroα 22 ∆ιανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) (Σχήmicroα 23) αναπαριστούν συνεχή

φαινόmicroενα σε χώρο δύο διαστάσεων διαmicroερίζοντας τον σε γραmicromicroές και στήλες

Σχήmicroα 23 Μοντέλα δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

22 Αποθήκευση δεδοmicroένων Οι συνηθέστερες microορφές αποθήκευσης διανυσmicroατικών δεδοmicroένων σε ένα ΣΓΠ είναι

bull Αρχεία (shapefiles) Είναι η πιο απλή microορφή αποθήκευσης microε λίγες απαιτήσεις σε δίσκο επιτρέπει χωρικές πράξεις αλλά όχι τοπολογία

bull Βάσεις γεωγραφικών δεδοmicroένων (geodatabases) Σύνθετη microορφή αποθήκευσης χρησιmicroοποιεί τεχνολογίες των σχεσιακών βάσεων δεδοmicroένων επιτρέπει τόσο χωρικές πράξεις όσο και τοπολογία (πολυγώνων δικτύων κλπ)

Και στις δύο περιπτώσεις τη γεωmicroετρία διαχειρίζεται εσωτερικά το σύστηmicroα και τους πίνακες χαρακτηριστικών ορίζει και διαχειρίζεται ο χρήστης Τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες των γεωγραφικών αντικειmicroένων αποθηκεύονται σε αρχεία ή πίνακες βάσεων δεδοmicroένων Ένα κλειδί χρησιmicroοποιείται συνήθως για να συνδέσει τη γεωγραφική microε την περιγραφική πληροφορία Οι πίνακες χαρακτηριστικών περιέχουν

8

bull Μεταβλητά αριθmicroητικά microεγέθη (προέρχονται από microετρήσεις ή υπολογισmicroούς πχ 101 mm βροχής)

bull Σταθερά microεγέθη (αποτελούν σταθερό χαρακτηριστικό της οντότητας πχ 4 αντλίες) bull Κωδικοποιηmicroένα microεγέθη (αναφέρονται microε κωδικούς σε άλλα microεγέθη πχ 1 (Λίmicroνη) bull Κείmicroενα (περιγράφουν το αντικείmicroενο πχ Αχελώος (όνοmicroα) bull Ηmicroεροmicroηνίες (όπου συνέβη κάτι σχετικό microε το αντικείmicroενο πχ 01012000 (microέτρηση

παροχής) bull Ειδικά πεδία για φωτογραφίες βίντεο και άλλα πολυmicroέσα

Η συνηθέστερη microορφή αποθήκευσης δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης σε ένα ΣΓΠ είναι σε αρχεία κειmicroένου (ascii)

23 Επεξεργασίες στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων (Σχήmicroατα 24 και 25) διακρίνονται σε

bull Γεωmicroετρικές οπότε συγκρίνεται η γεωmicroετρία των οντοτήτων

Σχήmicroα 24 Γεωmicroετρικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τοπολογικές οπότε εκτελούνται χωρικές πράξεις σε δύο ή περισσότερα επίπεδα και παράγεται ένα νέο

Σχήmicroα 25 Τοπολογικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

9

24 Επεξεργασίες στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (Σχήmicroα 26) χρησιmicroοποιούν αριθmicroητικούς ή λογικούς τελεστές (Σχήmicroα 27) microε αποτέλεσmicroα ένα νέο επίπεδο

Σχήmicroα 26 Χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Σχήmicroα 27 Είδη τελεστών για χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

10

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής

31 Βασικές έννοιες H λεκάνη απορροής ως σύστηmicroα microετασχηmicroατισmicroού των ατmicroοσφαιρικών κατακρηmicroνισmicroάτων σε απορροή παρουσιάζει ορισmicroένα ειδικά φυσικά γνωρίσmicroατα που επηρεάζουν σηmicroαντικά τόσο τη διαδικασία του microετασχηmicroατισmicroού όσο και το τελικό της αποτέλεσmicroα δηλαδή το υδρογράφηmicroα της απορροής (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος 1999) Τα γνωρίσmicroατα αυτά που συνήθως αναφέρονται ως φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής microπορούν να καταταγούν γενικά σε δύο κύριες κατηγορίες (Μαmicroάσης 2009)

bull Mορφολογικά χαρακτηριστικά (γεωmicroετρία υψόmicroετρα υδρογραφικό δίκτυο)

bull Εδαφολογικά χαρακτηριστικά - φυτοκάλυψη (υδατοπερατότητα εδαφών κατηγορίες χλωρίδας)

Τα παραπάνω που αποτελούν χωρικά κατανεmicroηmicroένη πληροφορία (αφού microεταβάλλονται από θέση σε θέση) αντιmicroετωπίζονται αποτελεσmicroατικά microε την χρήση Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά

321 Γεωmicroετρία

bull Ο υδροκρίτης είναι το όριο της λεκάνης απορροής και ορίζει την έκταση που καταλαmicroβάνει η λεκάνη ανάντη microιας δεδοmicroένης διατοmicroής ενός υδατορεύmicroατος Τα βασικά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι το εmicroβαδόν και το σχήmicroα της

bull Το εmicroβαδόν της λεκάνης είναι το κύριο γεωmicroετρικό χαρακτηριστικό της και χρησιmicroοποιείται στις περισσότερες σχέσεις υπολογισmicroού του όγκου απορροής

bull Το σχήmicroα κάθε λεκάνης απορροής είναι γενικά πολύπλοκο και microπορεί να κωδικοποιηθεί από διάφορους αδιάστατους δείκτες που έχουν κατά καιρούς προταθεί Περισσότερο διαδεδοmicroένοι είναι ο δείκτης κυκλικότητας (ο λόγος της επιφάνειας της λεκάνης προς την επιφάνεια κύκλου microε περίmicroετρο ίδια microε αυτή της λεκάνης) ο δείκτης συmicroπαγούς (ο λόγος της περιmicroέτρου της λεκάνης προς την περίmicroετρο κύκλου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης και ο δείκτης επιmicroήκυνσης (ο λόγος της πλευράς ενός τετραγώνου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης προς ένα χαρακτηριστικό microήκος της λεκάνης) (Μαmicroάσης 2009)

322 Υψοmicroετρία

bull Τα υψόmicroετρα είναι σηmicroαντικό χαρακτηριστικό microέγεθος της λεκάνης απορροής και σχετίζονται άmicroεσα microε τις κλίσεις και άρα microε τις ταχύτητες ροής Τα κυριότερα υψοmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι

11

bull Μέγιστο ελάχιστο και microέσο υψόmicroετρο λεκάνης Ο υπολογισmicroός του microέσου υψοmicroέτρου της λεκάνης γίνεται συνήθως microε τη βοήθεια ενός κανάβου υψοmicroέτρων (ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων)

bull Μέγιστη ελάχιστη και microέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται συνήθως από το ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων

323 Υδρογραφικό δίκτυο

bull Το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης προκύπτει ή από ψηφιοποίηση αναλογικών χαρτών ή από ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων χρησιmicroοποιώντας ένα όριο επιφάνειας πάνω από το οποίο θεωρείται ότι σχηmicroατίζεται απορροή Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου είναι

bull Μήκος κύριας microισγάγγειας Το microήκος του κύριου υδατορεύmicroατος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εmicroπειρικά microε το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης

bull Τάξεις υδατορευmicroάτων Η διαίρεση σε τάξεις βασίζεται στη διαφορά microεγέθους microεταξύ των κλάδων όσο και στη θέση κάθε κλάδου ως προς τους υπόλοιπους Οι ανώτεροι κλάδοι του δικτύου είναι τάξης 1 και δεν δέχονται νερό από άλλους παραποτάmicroους Αντίστοιχα οι κλάδοι microε τους οποίους αυτοί συνενώνονται είναι τάξης 2 κοκ ∆ιάφοροι ερευνητές έχουν κατά καιρούς προτείνει microεθόδους αρίθmicroησης των κλάδων ενός υδρογραφικού δικτύου

bull Πυκνότητα δικτύου Ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού microήκους του υδρογραφικού δικτύου προς την επιφάνεια της λεκάνης Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου της λεκάνης απορροής συνδέεται άmicroεσα microε τις διεργασίες που παρατηρούνται σε αυτήν καθώς λεκάνες microε πυκνό υδρογραφικό δίκτυο δηmicroιουργούν υψηλές πληmicromicroυρικές αιχmicroές στο σηmicroείο εξόδου και επίσης microεταφέρουν σηmicroαντικές ποσότητες φερτών υλικών

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη Το είδος των εδαφών της λεκάνης η υδατοπερατότητα τους και η φυτοκάλυψη επηρεάζουν ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείmicromicroατα και την επιφανειακή απορροή Οι microηχανικές ιδιότητές των εδαφών καθορίζουν το ρυθmicroό της διήθησης και επηρεάζουν άmicroεσα την απορροή Η φυτοκάλυψη επηρεάζει την επιφανειακή απορροή τόσο λόγω της microείωσης του όγκου της που κατακρατείται εξατmicroίζεται ή απορροφάται απrsquo αυτήν όσο και της χρονικής υστέρησης που προκαλεί ανάλογα microε την τραχύτητα των εδαφών Γενικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της microείωσης του όγκου άmicroεσης απορροής και της επιβράδυνσης και εξοmicroάλυνσης των ρυθmicroών της microε τελική συνέπεια τη microείωση των αιχmicroών των πληmicromicroυρικών υδρογραφηmicroάτων

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 8: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

8

bull Μεταβλητά αριθmicroητικά microεγέθη (προέρχονται από microετρήσεις ή υπολογισmicroούς πχ 101 mm βροχής)

bull Σταθερά microεγέθη (αποτελούν σταθερό χαρακτηριστικό της οντότητας πχ 4 αντλίες) bull Κωδικοποιηmicroένα microεγέθη (αναφέρονται microε κωδικούς σε άλλα microεγέθη πχ 1 (Λίmicroνη) bull Κείmicroενα (περιγράφουν το αντικείmicroενο πχ Αχελώος (όνοmicroα) bull Ηmicroεροmicroηνίες (όπου συνέβη κάτι σχετικό microε το αντικείmicroενο πχ 01012000 (microέτρηση

παροχής) bull Ειδικά πεδία για φωτογραφίες βίντεο και άλλα πολυmicroέσα

Η συνηθέστερη microορφή αποθήκευσης δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης σε ένα ΣΓΠ είναι σε αρχεία κειmicroένου (ascii)

23 Επεξεργασίες στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων (Σχήmicroατα 24 και 25) διακρίνονται σε

bull Γεωmicroετρικές οπότε συγκρίνεται η γεωmicroετρία των οντοτήτων

Σχήmicroα 24 Γεωmicroετρικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

bull Τοπολογικές οπότε εκτελούνται χωρικές πράξεις σε δύο ή περισσότερα επίπεδα και παράγεται ένα νέο

Σχήmicroα 25 Τοπολογικές πράξεις στα διανυσmicroατικά microοντέλα δεδοmicroένων

9

24 Επεξεργασίες στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (Σχήmicroα 26) χρησιmicroοποιούν αριθmicroητικούς ή λογικούς τελεστές (Σχήmicroα 27) microε αποτέλεσmicroα ένα νέο επίπεδο

Σχήmicroα 26 Χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Σχήmicroα 27 Είδη τελεστών για χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

10

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής

31 Βασικές έννοιες H λεκάνη απορροής ως σύστηmicroα microετασχηmicroατισmicroού των ατmicroοσφαιρικών κατακρηmicroνισmicroάτων σε απορροή παρουσιάζει ορισmicroένα ειδικά φυσικά γνωρίσmicroατα που επηρεάζουν σηmicroαντικά τόσο τη διαδικασία του microετασχηmicroατισmicroού όσο και το τελικό της αποτέλεσmicroα δηλαδή το υδρογράφηmicroα της απορροής (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος 1999) Τα γνωρίσmicroατα αυτά που συνήθως αναφέρονται ως φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής microπορούν να καταταγούν γενικά σε δύο κύριες κατηγορίες (Μαmicroάσης 2009)

bull Mορφολογικά χαρακτηριστικά (γεωmicroετρία υψόmicroετρα υδρογραφικό δίκτυο)

bull Εδαφολογικά χαρακτηριστικά - φυτοκάλυψη (υδατοπερατότητα εδαφών κατηγορίες χλωρίδας)

Τα παραπάνω που αποτελούν χωρικά κατανεmicroηmicroένη πληροφορία (αφού microεταβάλλονται από θέση σε θέση) αντιmicroετωπίζονται αποτελεσmicroατικά microε την χρήση Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά

321 Γεωmicroετρία

bull Ο υδροκρίτης είναι το όριο της λεκάνης απορροής και ορίζει την έκταση που καταλαmicroβάνει η λεκάνη ανάντη microιας δεδοmicroένης διατοmicroής ενός υδατορεύmicroατος Τα βασικά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι το εmicroβαδόν και το σχήmicroα της

bull Το εmicroβαδόν της λεκάνης είναι το κύριο γεωmicroετρικό χαρακτηριστικό της και χρησιmicroοποιείται στις περισσότερες σχέσεις υπολογισmicroού του όγκου απορροής

bull Το σχήmicroα κάθε λεκάνης απορροής είναι γενικά πολύπλοκο και microπορεί να κωδικοποιηθεί από διάφορους αδιάστατους δείκτες που έχουν κατά καιρούς προταθεί Περισσότερο διαδεδοmicroένοι είναι ο δείκτης κυκλικότητας (ο λόγος της επιφάνειας της λεκάνης προς την επιφάνεια κύκλου microε περίmicroετρο ίδια microε αυτή της λεκάνης) ο δείκτης συmicroπαγούς (ο λόγος της περιmicroέτρου της λεκάνης προς την περίmicroετρο κύκλου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης και ο δείκτης επιmicroήκυνσης (ο λόγος της πλευράς ενός τετραγώνου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης προς ένα χαρακτηριστικό microήκος της λεκάνης) (Μαmicroάσης 2009)

322 Υψοmicroετρία

bull Τα υψόmicroετρα είναι σηmicroαντικό χαρακτηριστικό microέγεθος της λεκάνης απορροής και σχετίζονται άmicroεσα microε τις κλίσεις και άρα microε τις ταχύτητες ροής Τα κυριότερα υψοmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι

11

bull Μέγιστο ελάχιστο και microέσο υψόmicroετρο λεκάνης Ο υπολογισmicroός του microέσου υψοmicroέτρου της λεκάνης γίνεται συνήθως microε τη βοήθεια ενός κανάβου υψοmicroέτρων (ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων)

bull Μέγιστη ελάχιστη και microέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται συνήθως από το ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων

323 Υδρογραφικό δίκτυο

bull Το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης προκύπτει ή από ψηφιοποίηση αναλογικών χαρτών ή από ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων χρησιmicroοποιώντας ένα όριο επιφάνειας πάνω από το οποίο θεωρείται ότι σχηmicroατίζεται απορροή Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου είναι

bull Μήκος κύριας microισγάγγειας Το microήκος του κύριου υδατορεύmicroατος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εmicroπειρικά microε το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης

bull Τάξεις υδατορευmicroάτων Η διαίρεση σε τάξεις βασίζεται στη διαφορά microεγέθους microεταξύ των κλάδων όσο και στη θέση κάθε κλάδου ως προς τους υπόλοιπους Οι ανώτεροι κλάδοι του δικτύου είναι τάξης 1 και δεν δέχονται νερό από άλλους παραποτάmicroους Αντίστοιχα οι κλάδοι microε τους οποίους αυτοί συνενώνονται είναι τάξης 2 κοκ ∆ιάφοροι ερευνητές έχουν κατά καιρούς προτείνει microεθόδους αρίθmicroησης των κλάδων ενός υδρογραφικού δικτύου

bull Πυκνότητα δικτύου Ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού microήκους του υδρογραφικού δικτύου προς την επιφάνεια της λεκάνης Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου της λεκάνης απορροής συνδέεται άmicroεσα microε τις διεργασίες που παρατηρούνται σε αυτήν καθώς λεκάνες microε πυκνό υδρογραφικό δίκτυο δηmicroιουργούν υψηλές πληmicromicroυρικές αιχmicroές στο σηmicroείο εξόδου και επίσης microεταφέρουν σηmicroαντικές ποσότητες φερτών υλικών

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη Το είδος των εδαφών της λεκάνης η υδατοπερατότητα τους και η φυτοκάλυψη επηρεάζουν ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείmicromicroατα και την επιφανειακή απορροή Οι microηχανικές ιδιότητές των εδαφών καθορίζουν το ρυθmicroό της διήθησης και επηρεάζουν άmicroεσα την απορροή Η φυτοκάλυψη επηρεάζει την επιφανειακή απορροή τόσο λόγω της microείωσης του όγκου της που κατακρατείται εξατmicroίζεται ή απορροφάται απrsquo αυτήν όσο και της χρονικής υστέρησης που προκαλεί ανάλογα microε την τραχύτητα των εδαφών Γενικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της microείωσης του όγκου άmicroεσης απορροής και της επιβράδυνσης και εξοmicroάλυνσης των ρυθmicroών της microε τελική συνέπεια τη microείωση των αιχmicroών των πληmicromicroυρικών υδρογραφηmicroάτων

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 9: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

9

24 Επεξεργασίες στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης Οι επεξεργασίες που microπορούν να γίνουν στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης (Σχήmicroα 26) χρησιmicroοποιούν αριθmicroητικούς ή λογικούς τελεστές (Σχήmicroα 27) microε αποτέλεσmicroα ένα νέο επίπεδο

Σχήmicroα 26 Χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Σχήmicroα 27 Είδη τελεστών για χωρικές πράξεις στα microοντέλα ψηφιδωτής διαmicroέρισης

10

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής

31 Βασικές έννοιες H λεκάνη απορροής ως σύστηmicroα microετασχηmicroατισmicroού των ατmicroοσφαιρικών κατακρηmicroνισmicroάτων σε απορροή παρουσιάζει ορισmicroένα ειδικά φυσικά γνωρίσmicroατα που επηρεάζουν σηmicroαντικά τόσο τη διαδικασία του microετασχηmicroατισmicroού όσο και το τελικό της αποτέλεσmicroα δηλαδή το υδρογράφηmicroα της απορροής (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος 1999) Τα γνωρίσmicroατα αυτά που συνήθως αναφέρονται ως φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής microπορούν να καταταγούν γενικά σε δύο κύριες κατηγορίες (Μαmicroάσης 2009)

bull Mορφολογικά χαρακτηριστικά (γεωmicroετρία υψόmicroετρα υδρογραφικό δίκτυο)

bull Εδαφολογικά χαρακτηριστικά - φυτοκάλυψη (υδατοπερατότητα εδαφών κατηγορίες χλωρίδας)

Τα παραπάνω που αποτελούν χωρικά κατανεmicroηmicroένη πληροφορία (αφού microεταβάλλονται από θέση σε θέση) αντιmicroετωπίζονται αποτελεσmicroατικά microε την χρήση Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά

321 Γεωmicroετρία

bull Ο υδροκρίτης είναι το όριο της λεκάνης απορροής και ορίζει την έκταση που καταλαmicroβάνει η λεκάνη ανάντη microιας δεδοmicroένης διατοmicroής ενός υδατορεύmicroατος Τα βασικά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι το εmicroβαδόν και το σχήmicroα της

bull Το εmicroβαδόν της λεκάνης είναι το κύριο γεωmicroετρικό χαρακτηριστικό της και χρησιmicroοποιείται στις περισσότερες σχέσεις υπολογισmicroού του όγκου απορροής

bull Το σχήmicroα κάθε λεκάνης απορροής είναι γενικά πολύπλοκο και microπορεί να κωδικοποιηθεί από διάφορους αδιάστατους δείκτες που έχουν κατά καιρούς προταθεί Περισσότερο διαδεδοmicroένοι είναι ο δείκτης κυκλικότητας (ο λόγος της επιφάνειας της λεκάνης προς την επιφάνεια κύκλου microε περίmicroετρο ίδια microε αυτή της λεκάνης) ο δείκτης συmicroπαγούς (ο λόγος της περιmicroέτρου της λεκάνης προς την περίmicroετρο κύκλου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης και ο δείκτης επιmicroήκυνσης (ο λόγος της πλευράς ενός τετραγώνου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης προς ένα χαρακτηριστικό microήκος της λεκάνης) (Μαmicroάσης 2009)

322 Υψοmicroετρία

bull Τα υψόmicroετρα είναι σηmicroαντικό χαρακτηριστικό microέγεθος της λεκάνης απορροής και σχετίζονται άmicroεσα microε τις κλίσεις και άρα microε τις ταχύτητες ροής Τα κυριότερα υψοmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι

11

bull Μέγιστο ελάχιστο και microέσο υψόmicroετρο λεκάνης Ο υπολογισmicroός του microέσου υψοmicroέτρου της λεκάνης γίνεται συνήθως microε τη βοήθεια ενός κανάβου υψοmicroέτρων (ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων)

bull Μέγιστη ελάχιστη και microέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται συνήθως από το ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων

323 Υδρογραφικό δίκτυο

bull Το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης προκύπτει ή από ψηφιοποίηση αναλογικών χαρτών ή από ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων χρησιmicroοποιώντας ένα όριο επιφάνειας πάνω από το οποίο θεωρείται ότι σχηmicroατίζεται απορροή Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου είναι

bull Μήκος κύριας microισγάγγειας Το microήκος του κύριου υδατορεύmicroατος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εmicroπειρικά microε το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης

bull Τάξεις υδατορευmicroάτων Η διαίρεση σε τάξεις βασίζεται στη διαφορά microεγέθους microεταξύ των κλάδων όσο και στη θέση κάθε κλάδου ως προς τους υπόλοιπους Οι ανώτεροι κλάδοι του δικτύου είναι τάξης 1 και δεν δέχονται νερό από άλλους παραποτάmicroους Αντίστοιχα οι κλάδοι microε τους οποίους αυτοί συνενώνονται είναι τάξης 2 κοκ ∆ιάφοροι ερευνητές έχουν κατά καιρούς προτείνει microεθόδους αρίθmicroησης των κλάδων ενός υδρογραφικού δικτύου

bull Πυκνότητα δικτύου Ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού microήκους του υδρογραφικού δικτύου προς την επιφάνεια της λεκάνης Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου της λεκάνης απορροής συνδέεται άmicroεσα microε τις διεργασίες που παρατηρούνται σε αυτήν καθώς λεκάνες microε πυκνό υδρογραφικό δίκτυο δηmicroιουργούν υψηλές πληmicromicroυρικές αιχmicroές στο σηmicroείο εξόδου και επίσης microεταφέρουν σηmicroαντικές ποσότητες φερτών υλικών

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη Το είδος των εδαφών της λεκάνης η υδατοπερατότητα τους και η φυτοκάλυψη επηρεάζουν ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείmicromicroατα και την επιφανειακή απορροή Οι microηχανικές ιδιότητές των εδαφών καθορίζουν το ρυθmicroό της διήθησης και επηρεάζουν άmicroεσα την απορροή Η φυτοκάλυψη επηρεάζει την επιφανειακή απορροή τόσο λόγω της microείωσης του όγκου της που κατακρατείται εξατmicroίζεται ή απορροφάται απrsquo αυτήν όσο και της χρονικής υστέρησης που προκαλεί ανάλογα microε την τραχύτητα των εδαφών Γενικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της microείωσης του όγκου άmicroεσης απορροής και της επιβράδυνσης και εξοmicroάλυνσης των ρυθmicroών της microε τελική συνέπεια τη microείωση των αιχmicroών των πληmicromicroυρικών υδρογραφηmicroάτων

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 10: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

10

3 Χαρακτηριστικά microεγέθη λεκάνης απορροής

31 Βασικές έννοιες H λεκάνη απορροής ως σύστηmicroα microετασχηmicroατισmicroού των ατmicroοσφαιρικών κατακρηmicroνισmicroάτων σε απορροή παρουσιάζει ορισmicroένα ειδικά φυσικά γνωρίσmicroατα που επηρεάζουν σηmicroαντικά τόσο τη διαδικασία του microετασχηmicroατισmicroού όσο και το τελικό της αποτέλεσmicroα δηλαδή το υδρογράφηmicroα της απορροής (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος 1999) Τα γνωρίσmicroατα αυτά που συνήθως αναφέρονται ως φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής microπορούν να καταταγούν γενικά σε δύο κύριες κατηγορίες (Μαmicroάσης 2009)

bull Mορφολογικά χαρακτηριστικά (γεωmicroετρία υψόmicroετρα υδρογραφικό δίκτυο)

bull Εδαφολογικά χαρακτηριστικά - φυτοκάλυψη (υδατοπερατότητα εδαφών κατηγορίες χλωρίδας)

Τα παραπάνω που αποτελούν χωρικά κατανεmicroηmicroένη πληροφορία (αφού microεταβάλλονται από θέση σε θέση) αντιmicroετωπίζονται αποτελεσmicroατικά microε την χρήση Συστηmicroάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας

32 Μορφολογικά χαρακτηριστικά

321 Γεωmicroετρία

bull Ο υδροκρίτης είναι το όριο της λεκάνης απορροής και ορίζει την έκταση που καταλαmicroβάνει η λεκάνη ανάντη microιας δεδοmicroένης διατοmicroής ενός υδατορεύmicroατος Τα βασικά γεωmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι το εmicroβαδόν και το σχήmicroα της

bull Το εmicroβαδόν της λεκάνης είναι το κύριο γεωmicroετρικό χαρακτηριστικό της και χρησιmicroοποιείται στις περισσότερες σχέσεις υπολογισmicroού του όγκου απορροής

bull Το σχήmicroα κάθε λεκάνης απορροής είναι γενικά πολύπλοκο και microπορεί να κωδικοποιηθεί από διάφορους αδιάστατους δείκτες που έχουν κατά καιρούς προταθεί Περισσότερο διαδεδοmicroένοι είναι ο δείκτης κυκλικότητας (ο λόγος της επιφάνειας της λεκάνης προς την επιφάνεια κύκλου microε περίmicroετρο ίδια microε αυτή της λεκάνης) ο δείκτης συmicroπαγούς (ο λόγος της περιmicroέτρου της λεκάνης προς την περίmicroετρο κύκλου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης και ο δείκτης επιmicroήκυνσης (ο λόγος της πλευράς ενός τετραγώνου microε επιφάνεια ίδια microε αυτή της λεκάνης προς ένα χαρακτηριστικό microήκος της λεκάνης) (Μαmicroάσης 2009)

322 Υψοmicroετρία

bull Τα υψόmicroετρα είναι σηmicroαντικό χαρακτηριστικό microέγεθος της λεκάνης απορροής και σχετίζονται άmicroεσα microε τις κλίσεις και άρα microε τις ταχύτητες ροής Τα κυριότερα υψοmicroετρικά χαρακτηριστικά microίας λεκάνης απορροής είναι

11

bull Μέγιστο ελάχιστο και microέσο υψόmicroετρο λεκάνης Ο υπολογισmicroός του microέσου υψοmicroέτρου της λεκάνης γίνεται συνήθως microε τη βοήθεια ενός κανάβου υψοmicroέτρων (ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων)

bull Μέγιστη ελάχιστη και microέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται συνήθως από το ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων

323 Υδρογραφικό δίκτυο

bull Το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης προκύπτει ή από ψηφιοποίηση αναλογικών χαρτών ή από ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων χρησιmicroοποιώντας ένα όριο επιφάνειας πάνω από το οποίο θεωρείται ότι σχηmicroατίζεται απορροή Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου είναι

bull Μήκος κύριας microισγάγγειας Το microήκος του κύριου υδατορεύmicroατος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εmicroπειρικά microε το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης

bull Τάξεις υδατορευmicroάτων Η διαίρεση σε τάξεις βασίζεται στη διαφορά microεγέθους microεταξύ των κλάδων όσο και στη θέση κάθε κλάδου ως προς τους υπόλοιπους Οι ανώτεροι κλάδοι του δικτύου είναι τάξης 1 και δεν δέχονται νερό από άλλους παραποτάmicroους Αντίστοιχα οι κλάδοι microε τους οποίους αυτοί συνενώνονται είναι τάξης 2 κοκ ∆ιάφοροι ερευνητές έχουν κατά καιρούς προτείνει microεθόδους αρίθmicroησης των κλάδων ενός υδρογραφικού δικτύου

bull Πυκνότητα δικτύου Ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού microήκους του υδρογραφικού δικτύου προς την επιφάνεια της λεκάνης Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου της λεκάνης απορροής συνδέεται άmicroεσα microε τις διεργασίες που παρατηρούνται σε αυτήν καθώς λεκάνες microε πυκνό υδρογραφικό δίκτυο δηmicroιουργούν υψηλές πληmicromicroυρικές αιχmicroές στο σηmicroείο εξόδου και επίσης microεταφέρουν σηmicroαντικές ποσότητες φερτών υλικών

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη Το είδος των εδαφών της λεκάνης η υδατοπερατότητα τους και η φυτοκάλυψη επηρεάζουν ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείmicromicroατα και την επιφανειακή απορροή Οι microηχανικές ιδιότητές των εδαφών καθορίζουν το ρυθmicroό της διήθησης και επηρεάζουν άmicroεσα την απορροή Η φυτοκάλυψη επηρεάζει την επιφανειακή απορροή τόσο λόγω της microείωσης του όγκου της που κατακρατείται εξατmicroίζεται ή απορροφάται απrsquo αυτήν όσο και της χρονικής υστέρησης που προκαλεί ανάλογα microε την τραχύτητα των εδαφών Γενικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της microείωσης του όγκου άmicroεσης απορροής και της επιβράδυνσης και εξοmicroάλυνσης των ρυθmicroών της microε τελική συνέπεια τη microείωση των αιχmicroών των πληmicromicroυρικών υδρογραφηmicroάτων

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 11: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

11

bull Μέγιστο ελάχιστο και microέσο υψόmicroετρο λεκάνης Ο υπολογισmicroός του microέσου υψοmicroέτρου της λεκάνης γίνεται συνήθως microε τη βοήθεια ενός κανάβου υψοmicroέτρων (ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων)

bull Μέγιστη ελάχιστη και microέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται συνήθως από το ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων

323 Υδρογραφικό δίκτυο

bull Το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης προκύπτει ή από ψηφιοποίηση αναλογικών χαρτών ή από ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων χρησιmicroοποιώντας ένα όριο επιφάνειας πάνω από το οποίο θεωρείται ότι σχηmicroατίζεται απορροή Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου είναι

bull Μήκος κύριας microισγάγγειας Το microήκος του κύριου υδατορεύmicroατος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εmicroπειρικά microε το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης

bull Τάξεις υδατορευmicroάτων Η διαίρεση σε τάξεις βασίζεται στη διαφορά microεγέθους microεταξύ των κλάδων όσο και στη θέση κάθε κλάδου ως προς τους υπόλοιπους Οι ανώτεροι κλάδοι του δικτύου είναι τάξης 1 και δεν δέχονται νερό από άλλους παραποτάmicroους Αντίστοιχα οι κλάδοι microε τους οποίους αυτοί συνενώνονται είναι τάξης 2 κοκ ∆ιάφοροι ερευνητές έχουν κατά καιρούς προτείνει microεθόδους αρίθmicroησης των κλάδων ενός υδρογραφικού δικτύου

bull Πυκνότητα δικτύου Ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού microήκους του υδρογραφικού δικτύου προς την επιφάνεια της λεκάνης Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου της λεκάνης απορροής συνδέεται άmicroεσα microε τις διεργασίες που παρατηρούνται σε αυτήν καθώς λεκάνες microε πυκνό υδρογραφικό δίκτυο δηmicroιουργούν υψηλές πληmicromicroυρικές αιχmicroές στο σηmicroείο εξόδου και επίσης microεταφέρουν σηmicroαντικές ποσότητες φερτών υλικών

33 Έδαφος υδατοπερατότητα φυτοκάλυψη Το είδος των εδαφών της λεκάνης η υδατοπερατότητα τους και η φυτοκάλυψη επηρεάζουν ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείmicromicroατα και την επιφανειακή απορροή Οι microηχανικές ιδιότητές των εδαφών καθορίζουν το ρυθmicroό της διήθησης και επηρεάζουν άmicroεσα την απορροή Η φυτοκάλυψη επηρεάζει την επιφανειακή απορροή τόσο λόγω της microείωσης του όγκου της που κατακρατείται εξατmicroίζεται ή απορροφάται απrsquo αυτήν όσο και της χρονικής υστέρησης που προκαλεί ανάλογα microε την τραχύτητα των εδαφών Γενικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της microείωσης του όγκου άmicroεσης απορροής και της επιβράδυνσης και εξοmicroάλυνσης των ρυθmicroών της microε τελική συνέπεια τη microείωση των αιχmicroών των πληmicromicroυρικών υδρογραφηmicroάτων

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 12: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

12

4 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό των χαρακτηριστικών microεγεθών λεκάνης απορροής

Για τον υπολογισmicroό των βασικών microεγεθών υπολογισmicroού της υδρολογίας πληmicromicroυρών σε κάθε λεκάνη απορροής που εξετάζεται (ενεργός βροχόπτωση χρόνος συγκέντρωσης κλπ) χρησιmicroοποιούνται διάφορες χωρικές πράξεις ώστε να υπολογιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης

41 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών της λεκάνης

Συνήθως για τον υπολογισmicroό των microορφολογικών χαρακτηριστικών microεγεθών microίας λεκάνης τα βασικά δεδοmicroένα εισόδου είναι το περίγραmicromicroα της λεκάνης σε διανυσmicroατική microορφή (vector) και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Υψοmicroέτρων (ΨΜΥ) σε microορφή ψηφιδωτής διαmicroέρισης (raster) Από αυτά στη συνέχεια προκύπτουν τα άλλα microορφολογικά χαρακτηριστικά microεγέθη Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συνήθη διαδοχικά βήmicroατα υπολογισmicroού που εφαρmicroόζονται καθώς και τα παράγωγα επίπεδα που προκύπτουν (Μαmicroάσης 2012)

Σχήmicroα 41 Επεξεργασίες σε ΣΓΠ για τον υπολογισmicroό microορφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης απορροής

411 ∆ιεύθυνση ροής (flow direction) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο υψοmicroέτρου και υπολογίζει για κάθε κύτταρο προς τα πού θα κατευθυνθεί η ροή Οι τιmicroές στον υπολογισmicroένο κάνναβο παίρνουν τιmicroές που δηλώνουν microία από τις οκτώ διευθύνσεις (Σχήmicroα 42)

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 13: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

13

Σχήmicroα 42 Υπολογισmicroός κάναβου διεύθυνσης ροής

412 Συγκέντρωση ροής (flow accumulation) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει σε κάθε κύτταρο τον αριθmicroό των κυττάρων που απορρέουν σε αυτόν

Σχήmicroα 43 Υπολογισmicroός κάναβου συγκέντρωσης ροής

413 Προσδιορισmicroός υδρογραφικού δικτύου (Threshold)

∆ίνεται ο αριθmicroός των φατνίων ή η έκταση πάνω από την οποία δηmicroιουργείται υδρογραφικό δίκτυο

414 Σύνδεση υδατορευmicroάτων (stream link)

Aποδίδεται microια microοναδική τιmicroή στα σηmicroεία της ένωσης των γραmicromicroικών στοιχείων ενός δικτύου microε βάση τον κάναβο διεύθυνσης ροής

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 14: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

14

Σχήmicroα 44 Υπολογισmicroός κάναβου σύνδεσης υδατορευmicroάτων

415 Μήκος ροής (flowlength) Εφαρmicroόζεται στον κάνναβο διεύθυνσης ροής και υπολογίζει το microήκος της ροής κάθε κυττάρου microέχρι την έξοδο της λεκάνης

Σχήmicroα 45 Υπολογισmicroός κάναβου microήκους ροής

416 Τάξη υδατορεύmicroατος (stream order)

Αποδίδεται η τάξη κάθε κλάδου του υδρολογικού δικτύου

Σχήmicroα 46 Υπολογισmicroός τάξης υδατορεύmicroατος

42 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του συντελεστή απορροής παροχής αιχmicroής

Ο συντελεστής απορροής ορίζεται ως ο λόγος του όγκου απορροής προς τον αντίστοιχο όγκο βροχόπτωσης που προσπίπτει σε microια δεδοmicroένη επιφάνεια στο αντίστοιχο χρονικό διάστηmicroα Στις προδιαγραφές των Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων του ΥΠΕΧΩ∆Ε (ΟΜΟΕ 2002) ο

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 15: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

15

συντελεστής απορροής παροχής αιχmicroής εκτιmicroάται ως άθροισmicroα τεσσάρων συνιστωσών C1 hellip C4 που αναφέρονται στο ανάγλυφο τη διηθητικότητα του εδάφους το είδος της βλάστησης και τις δυνατότητες αποστράγγισης του εδάφους (Πίνακας 41) Η ένωση των αντίστοιχων τεσσάρων χωρικών επιπέδων (κλίσεις έδαφος βλάστηση και πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου) ορίζουν αντίστοιχες ζώνες στη λεκάνη απορροής όπου εφαρmicroόζονται κοινοί συντελεστές απορροής

Πίνακας 41 Εκτίmicroηση επιmicroέρους συντελεστών απορροής κατά ΟΜΟΕ (2002)

C1

028ndash035 Επικλινές ανάγλυφο ανώmicroαλες επιφάνειες microέσες κλίσεις gt30

020ndash028 Λοφώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 10-30

014ndash020 Κυmicroατώδες ανάγλυφο microέσες κλίσεις 5-10

008ndash014 Σχετικά επίπεδο ανάγλυφο microέσες κλίσεις 0-5

C2

012ndash016 Μη επη-ρεαζόmicroενο κάλυmicromicroα εδάφους είτε βραχώ-δες είτε microανδύας λεπτόκκοκου εδάφους αmicroελητέας διηθητικότητας

008ndash012 Βραδεία διηθητικότητα άργιλοι ή αβαθή παχιά εδάφη χαmicroηλής διηθητικότη-τας ατελώς ή πολύ microικρής αποστραγγιστι-κότητας

006ndash008 Κανονική διηθητικότητα καλά απόστραγγιζόmicroενα microικρής ή microεσαίας microακροϋφής εδάφη αmicromicroώδη παχιά εδάφη ίλυες και ιλυώδη εδάφη

004ndash006 Υψηλή διηθητικότητα βαθιά άmicromicroος ή άλλο έδαφος που απορροφά νερό πολύ ελαφριά καλά αποστραγγιζόmicroενα εδάφη

C3

012ndash016 Βλάστηση που δεν επηρεάζει την απορροή γυmicroνό έδαφος ή πολύ αραιά κάλυψη

008ndash012 Πτωχή ως microέτρια βλάστηση κα-θαρές καλλιέργειες ή πτωχής φυσικής κάλυ-ψης lt20 επιφάνειας microε καλή κάλυψη

006ndash008 Μέτρια ως καλή βλάστηση ~50 επιφάνειας είναι καλή φυτική γη ή δασώδες lt50 επιφάνειες είναι καλλιέργειες

004ndash006 Καλή ως άριστη βλάστηση ~90 της επιφάνειας είναι καλή φυτική γη δασώδες ή ισοδύναmicroης κάλυψης

C4

010ndash012 Αmicroελη-τέες ταπεινώσεις εδάφους και αβαθείς microικροί διάδροmicroοι αποστράγγισης καθόλου τέλmicroατα

008ndash010 Χαmicroηλή αποθηκευτικότητα καλά οριζόmicroενο σύστη-microα διαδρόmicroων από-στράγγισης όχι λιmicroνά-ζοντα νερά ή τέλmicroατα

006ndash008 Κανονική αποθηκευτικότητα σηmicroαντικές επιφανεια-κές ταπεινώσεις λιmicroνά-ζοντα νερά και τέλmicroατα

004ndash006 Υψηλή αποθηκευτικότητα σύστηmicroα αποστράγ-γισης όχι καλά οριζό-microενο microεγάλος αριθmicroός πληmicromicroυριζόmicroενων επιφανειών ή τελmicroάτων

43 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του χρόνου συγκέντρωσης Ο χρόνος συγκέντρωσης (ή χρόνος συρροής) αποτελεί χαρακτηριστική χρονική παράmicroετρο της λεκάνης και ορίζεται θεωρητικά ως ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το νερό που απορρέει επιφανειακά από το υδραυλικά πιο αποmicroακρυσmicroένο σηmicroείο της λεκάνης microέχρι τη διατοmicroή εξόδου (Grimaldi 2012) Ο χρόνος συγκέντρωσης εξαρτάται κυρίως από

bull το σχήmicroα και η έκταση της λεκάνης απορροήςmiddot bull το microήκος και η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύουmiddot bull την κλίση του εδάφουςmiddot bull τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται microε την τραχύτητα του εδάφους (πχ

φυτοκάλυψη)middot bull τα γεωmicroετρικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 16: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

16

Ο χρόνος συγκέντρωσης microπορεί να διακριθεί σε δύο συνιστώσες τον χρόνο ροής πάνω στο

έδαφος και τον χρόνο ροής στο υδρογραφικό δίκτυο (Di Lazzaro 2008) οπότε οι

επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του σε περιβάλλον ΣΓΠ microπορούν να οργανωθούν ως εξής

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες που αναπτύσσονται στο υδρογραφικό δίκτυου (ανάλογες microε την τάξη των κλάδων του δικτύου)

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου microε τις ταχύτητες της χερσαίας ροής (ανάλογες microε τις κλίσεις και την τραχύτητα των εδαφών)

bull Συνδυασmicroός των παραπάνω κανάβων για τον υπολογισmicroό της ταχύτητας ροής σε όλη την λεκάνη

bull ∆ηmicroιουργία κανάβου των συγκεντρωτικών χρόνων ροής microε βάση τις διευθύνσεις και τις ταχύτητες ροής

44 Επεξεργασίες για τον υπολογισmicroό του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής Ο αριθmicroός καmicroπύλης απορροής (curve number CN) είναι microια χαρακτηριστική παράmicroετρος

της λεκάνης απορροής που προτάθηκε από την Αmicroερικανική Soil Conservation Service

(SCS 1972) Η παράmicroετρος CN παίρνει τιmicroές από 0 microέχρι 100 και επηρεάζεται από τις

συνθήκες εδάφους τις χρήσεις γης και τις προηγούmicroενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας στη

λεκάνη απορροής Προκύπτει από τα παραπάνω ότι για τον προσδιορισmicroό του πρέπει να

γίνουν χωρικές πράξεις microεταξύ των δύο επιπέδων (χρήσεις γης και κατηγορίες εδαφών) ώστε

να προκύψουν ζώνες στη λεκάνη απορροής microε κοινούς αριθmicroούς καmicroπύλης απορροής

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 17: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

17

Πίνακας 42 Τυπικές τιmicroές του αριθmicroού καmicroπύλης απορροής (CN) κατά SCS για αγροτικές ηmicroιαστικές και αστικές περιοχές και για προηγούmicroενες συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ (Πηγή Κουτσογιάννης 2011 σ 126) Περιγραφή χρήσης γης Υδρολογικός τύπος εδάφους A B C D Καλλιεργηmicroένες εκτάσεις 62-72 71-81 78-88 81-91 Λιβάδια βοσκότοποι 30-68 58-79 71-86 78-89 ∆άση 25-45 55-66 70-77 77-83 Ανοιχτοί χώροι πάρκα νεκροταφεία κτλ

microε κάλυψη από πράσινο gt 75 39 61 74 80 microε κάλυψη από πράσινο lt 75 49 69 79 84

Εmicroπορικές περιοχές 89 92 94 95 Βιοmicroηχανικές περιοχές (72 αδιαπέρατες) 81 88 91 93 Οικιστικές περιοχές

Μέσο microέγεθος οικοπέδου (στρ)

Ποσοστό αδιαπέρατης επιφάνειας ()

le 05 65 77 85 90 92 10 38 61 75 83 87 15 30 57 72 81 86 20 25 54 70 80 85 40 20 51 68 79 84

∆ρόmicroοι microε οδόστρωmicroα και αγωγούς οmicroβρίων 98 98 98 98 χαλικόστρωτοι 76 85 89 91 χωmicroατόδροmicroοι 72 82 87 89

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 18: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

18

5 Γεωγραφικά δεδοmicroένα του έργου επεξεργασίες και αποθήκευση τους

51 Επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας Σύmicroφωνα microε τις αναλύσεις του κεφαλαίου 4 για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου κρίθηκαν απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω επίπεδα χωρικής πληροφορίας

bull Όρια λεκάνης απορροής

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών

bull Θέσεις σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Όρια υπολεκανών απορροής ανάντη σταθmicroών microέτρησης στάθmicroης ήκαι παροχής υδατορευmicroάτων

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων λεκάνης απορροής

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης στη λεκάνη

bull Υδατοπερατότητα εδαφών στην λεκάνη

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων

52 Πρωτογενή και παράγωγα δεδοmicroένα Τα πρωτογενή γεωγραφικά δεδοmicroένα προέρχονται από ψηφιακά αρχεία κλίmicroακας 150 000 που είναι διαθέσιmicroα στον Τοmicroέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΕΜΠ Πρόκειται για δεδοmicroένα σε διανυσmicroατική microορφή (σε σύστηmicroα αναφοράς ΕΓΣΑ ΄87) Ειδικότερα τα πρωτογενή και είναι τα παρακάτω

bull Σηmicroεία γνωστού υψοmicroέτρου

bull Ισοϋψείς καmicroπύλες ισοδιάστασης 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

bull Χρήσεις γης κατά CORINE (Πίνακας 51)

bull Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί (Πίνακας 52)

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 19: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

19

Πίνακας 51 Τύπος κάλυψης γης κατά CORINE (Πηγήhttpgeodatagovgrgeodataindexphpoption=com_sobi2ampsobi2Task=sobi2Detailsampcatid=16ampsobi2Id=54ampItemid=) Κωδικός Τύπος κάλυψης γης

111 Συνεχής αστική δόmicroηση 112 ∆ιακεκοmicroένη Αστική δόmicroηση 121 Βιοmicroηχανικές ή εmicroπορικές ζώνες 122 Οδικά και σιδηροδροmicroικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 123 Ζώνες λιmicroένων 131 Χώροι εξόρυξης ορυκτών 132 Χώροι απόρριψης απορριmicroάτων 133 Χώροι οικοδόmicroησης 141 Περιοχές αστικού πρασίνου 142 Εγκαταστάσεις αθλητισmicroού και αναψυχής 211 Μη αρδεύσιmicroη-αρόσιmicroη γη 212 Μόνιmicroα αρδευόmicroενη γη 213 Ορυζώνες 221 Αmicroπελώνες 222 Οπωροφόρα δέντρα και φυτείες microε σαρκώδεις καρπούς 223 Ελαιώνες 231 Λιβάδια 241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται microε microόνιmicroες καλλιέργειες 242 Σύνθετα συστήmicroατα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από γεωργία microε σηmicroαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 244 Γεωργο-δασικές περιοχές 311 ∆άσος πλατύφυλλων 312 ∆άσος κωνοφόρων 313 Μικτό δάσος 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάmicroνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις-θαmicroνώδεις εκτάσεις 331 Παραλίες αmicromicroόλοφοι αmicromicroουδιές 332 Απογυmicroνωmicroένοι βράχοι 333 Εκτάσεις microε αραιή βλάστηση 334 Αποτεφρωmicroένες εκτάσεις 335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι 411 Βάλτοι στην ενδοχώρα 412 Τυφώνες 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 422 Αλυκές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 511 Ροές υδάτων 512 Συλλογές υδάτων 521 Παράκτιες λιmicroνοθάλασσες 522 Εκβολές ποταmicroών 523 Θάλασσα και ωκεανός

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 20: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

20

Πίνακας 52 Υδρολιθολογικοί σχηmicroατισmicroοί και υδατοπερατότητες πετρωmicroάτων (Πηγή Κουτσογιάννης κα 2008)

Οι θέσεις των σταθmicroών microέτρησης (microετεωρολογικοί και υδροmicroετρικοί σταθmicroοί) προήλθαν από επιτόπια καταγραφή των συντεταγmicroένων τους microε GPS

Από τα πρωτογενή δεδοmicroένα προέκυψαν ως παράγωγα για κάθε microία από τις λεκάνες που θα microελετηθούν σύmicroφωνα και microε τις επεξεργασίες που περιγράφηκαν στο κεφάλαιο 4 τα παρακάτω επίπεδα πληροφορίας

bull Όρια λεκανών και υπολεκανών απορροής

bull Ψηφιακό microοντέλο υψοmicroέτρων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Ψηφιακό microοντέλο κλίσεων microε ισοδιάσταση κανάβου 20 m

bull Υδρογραφικό δίκτυο

53 Αποθήκευση δεδοmicroένων Τα δεδοmicroένα αποθηκεύτηκαν σε δύο φακέλους ανάλογα microε το microοντέλο που χρησιmicroοποιήθηκε Το σύστηmicroα αναφοράς είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό σύστηmicroα Αναφοράς (ΕΓΣΑ ΄87) Κάθε φάκελος περιέχει υποφακέλους microε δεδοmicroένα για κάθε λεκάνη απορροής που θα microελετηθεί

Τα διανυσmicroατικά έχουν microορφή ESRI shapefile και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο shapes (Σχήmicroα 51) Τα δεδοmicroένα ψηφιδωτής διαmicroέρισης έχουν microορφή ESRI grid και αποθηκεύτηκαν στον φάκελο raster (Σχήmicroα 52)

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 21: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

21

Σχήmicroα 51 Αποθήκευση διανυσmicroατικών δεδοmicroένων

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 22: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

22

Σχήmicroα 52 Αποθήκευση δεδοmicroένων ψηφιδωτής διαmicroέρισης

Και οι δύο παραπάνω microορφές δεδοmicroένων είναι ανοιχτές δηλαδή αναγνωρίζονται από όλα τα γνωστά εmicroπορικά και ελεύθερα λογισmicroικά διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας

Η ονοmicroατολογία και τα πεδία που περιέχει κάθε διανυσmicroατικό επίπεδο (που αποθηκεύεται στον φάκελο shapes) φαίνονται στον Πίνακα 53

Στον φάκελο raster αποθηκεύονται ο κάναβος υψοmicroέτρων (Dem) o κάναβος κλίσεων (Slope) και ο κάναβος ορίου περιοχής microελέτης (Bnd)

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 23: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

23

Πίνακας 53 Θεmicroατικά επίπεδα και πεδία χαρακτηριστικών διανυσmicroατικών δεδοmicroένων Όνοmicroα θεmicroατικού επιπέδου

Θεmicroατικό επίπεδο Τοπολογία

Πεδία Πίνακα χαρακτηριστικών Επεξήγηση πεδίων

StationMeteo Μετεωρολογικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

StationFlow Υδροmicroετρικός σταθmicroός Σηmicroείο Name Χ Υ

Όνοmicroα σταθmicroού τετmicroηmicroένη τεταγmicroένη

Elevation Υψόmicroετρα Σηmicroείο height Υψόmicroετρο Contour Ισοϋψείς Γραmicromicroή height Υψόmicroετρο RiverCourse Υδατόρευmicroα Γραmicromicroή Length Μήκος

LandCover Χρήσεις γης Πολύγωνο Type Area Τύπος χρήσης κατά CORINE έκταση τύπου

Permeability Υδατοπερατότητα Πολύγωνο Type Area Τύπος υδρολιθολογικού σχηmicroατισmicroού έκταση τύπου

Watershed Ευρύτερη λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Basin Λεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

Subbasin Υπολεκάνη απορροής Πολύγωνο Name Area όνοmicroα έκταση

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 24: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

24

6 Θεmicroατικά επίπεδα και χαρακτηριστικά microεγέθη για τις λεκάνες του έργου

Στο έργο έχει προδιαγραφεί να τοποθετηθούν όργανα microέτρησης microετεωρολογικών microεταβλητών και στάθmicroης σε τέσσερις λεκάνες απορροής (Σαρανταπόταmicroος Ρέmicroα Χαλανδρίου Νέδοντας και Λούσιος) Επίσης θα χρησιmicroοποιηθούν δεδοmicroένα από λεκάνες στη Ελλάδα (Ρέmicroα Ραφήνας) και την Κύπρο όπου ήδη λειτουργούν σταθmicroοί microέτρησης των σχετικών microεταβλητών Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα γεωγραφικά δεδοmicroένα για τις λεκάνες που θα microελετηθούν στα πλαίσια του έργου

61 Λεκάνη απορροής Σαρανταπόταmicroου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταmicroου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση Γύρα Στεφάνης φαίνονται στα Σχήmicroατα 61 έως 63

Σχήmicroα 61 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Σαρανταπόταmicroου

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 25: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

25

Σχήmicroα 62 Κάλυψη γης στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

Σχήmicroα 63 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Σαρανταπόταmicroου

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 26: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

26

62 Λεκάνη απορροής Νέδοντα Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Νέδοντα ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη θέση λατοmicroείο Μπάκα φαίνονται στα Σχήmicroατα 64 έως 66

Σχήmicroα 64 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Νέδοντα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 27: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

27

Σχήmicroα 65 Κάλυψη γης στη λεκάνη Νέδοντα

Σχήmicroα 66 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Νέδοντα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 28: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

28

63 Λεκάνη απορροής Λούσιου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη απορροής του Λούσιου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στη γέφυρα Ατσίλοχου φαίνονται στα Σχήmicroατα 67 έως 69

Σχήmicroα 67 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες Λούσιου

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 29: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

29

Σχήmicroα 68 Κάλυψη γης στη λεκάνη Λούσιου

Σχήmicroα 69 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη Λούσιου

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 30: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

30

64 Λεκάνη απορροής άνω ρου ρέmicroατος Χαλανδρίου Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για τη λεκάνη του άνω ρου του ρέmicroατος Χαλανδρίου ανάντη της θέσης υδροmicroέτρησης στην θέση κρήνη Αφροδίτης φαίνονται στα Σχήmicroατα 610 έως 612

Σχήmicroα 610 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Χαλανδρίου

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 31: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

31

Σχήmicroα 611 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

Σχήmicroα 612 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Χαλανδρίου

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 32: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

32

65 Λεκάνη απορροής ρέmicroατος Ραφήνας Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για την λεκάνη απορροής του ρέmicroατος Ραφήνας ανάντη της οmicroώνυmicroης θέσης υδροmicroέτρησης φαίνονται στα Σχήmicroατα 613 έως 615

Σχήmicroα 613 Σταθmicroοί υδρογραφικό δίκτυο και υπολεκάνες ρέmicroατος Ραφήνας

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 33: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

33

Σχήmicroα 614 Κάλυψη γης στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

Σχήmicroα 615 Υδατοπερατότητα στη λεκάνη ρέmicroατος Ραφήνας

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 34: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

34

66 Λεκάνες απορροής στην Κύπρο Τα γεωγραφικά και περιγραφικά microεγέθη για εννέα υπολεκάνες απορροής στην Κύπρο φαίνονται στα Σχήmicroατα 616 έως 618 Τα δεδοmicroένα για την Κύπρο προέρχονται από διάφορες κρατικές υπηρεσίες (Γαλιούνα 2011)

Σχήmicroα 616 Σταθmicroοί και υδρογραφικό δίκτυο για επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 35: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

35

Σχήmicroα 617 Κάλυψη γης σε επιλεγmicroένες υπολεκάνες στην Κύπρο

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972

Page 36: Report WP2 1 - NTUA · Σύστηµα Γεωγραφικής Πληροφορίας (ΣΓΠ, Geographic Information System, GIS) είναι κάθε πληροφοριακό σύστηµα

36

Αναφορές

Μαmicroάσης Ν Σηmicroειώσεις microαθήmicroατος laquoΠληmicromicroύρες και Αντιπληmicromicroυρικά Έργαraquo Γεωmicroορφολογία και απορροή Εφαρmicroογές microε χρήση ΣΓΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2012

Γαλιούνα Ε ∆ιερεύνηση εmicroπειρικών σχέσεων για την εκτίmicroηση των πληmicromicroυρικών αιχmicroών στην Κύπρο Μεταπτυχιακή εργασία 169 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φεβρουάριος 2011

Κουτσογιάννης ∆ Σχεδιασmicroός Αστικών ∆ικτύων Αποχέτευσης Έκδοση 4 180 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2011

Κουκουβίνος Α και Ν Μαmicroάσης Εφαρmicroογές γεωγραφικών επεξεργασιών εκπαιδευτικό υλικό στα πλαίσια του έργου Ανάπτυξη βάσης δεδοmicroένων και εφαρmicroογών λογισmicroικού σε διαδικτυακό περιβάλλον για την laquoΕθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίαςraquo 2009

Κουτσογιάννης ∆ Α Ανδρεαδάκης Ρ Μαυροδήmicroου Α Χριστοφίδης Ν Μαmicroάσης Α Ευστρατιάδης Α Κουκουβίνος Γ Καραβοκυρός Σ Κοζάνης ∆ Μαmicroάης και Κ Νουτσόπουλος Εθνικό Πρόγραmicromicroα ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων Υποστήριξη της κατάρτισης Εθνικού Προγράmicromicroατος ∆ιαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων 748 σελίδες Τοmicroέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ndash Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα Φεβρουάριος 2008

Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ) Τεύχος 8 Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά Έργα Οδών ΥΠΕΧΩ∆Ε 2002

Κουτσογιάννης ∆ και Θ Ξανθόπουλος Τεχνική Υδρολογία Έκδοση 3 418 σελίδες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 1999

Π∆ 6961974 Περί αmicroοιβών microηχανικών δια σύνταξιν microελετών επίβλεψιν παραλαβή κλπ συγκοινωνιακών υδραυλικών και κτιριακών έργων ως και τοπογραφικών κτηmicroατογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών και των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών microελετών

Grimaldi S A Petroseli F Tauro and M Porfiri Time of concentration A paradox in modern hydrology Hydrological Sciences Journal 57(2) 217ndash228 2012

Zeiler M Modeling our World Redlands 1999

Di Lazzaro M Correlation between hillslope and channel lengths and its effects on the hydrologic response Journal of Hydrology 362 260ndash273 2008

Soil Conservation Service National Engineering Handbook section 4 Hydrology US Dept of Agriculture US Government Printing Office Washington DC 1972