1

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

KUVENDI

Komisioni për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut

Dokument parlamentar

RAPORT

PËR PROJEKTLIGJIN “PËR TRAJTIMIN E PRONËS

DHE PËRFUNDIMIN E PROCESIT TË KOMPENSIMIT TË PRONAVE”

HYRJE

Komisioni për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut, në cilësinë e

Komisionit përgjegjës, në mbledhjet e datave 18, 20, 23 dhe 27 Nëntor 2015, morri në

shqyrtim projektligjin “Për trajtimin e pronës dhe përfundimin e procesit të kompesimit të

pronave”.

Komisioni i Ligjeve caktoi relatore për shqyrtimin e këtij projektligji deputeten, znj.

Vasilika Hysi. Në mbledhjet e Komisionit, për të mbrojtur projektligjin dhe për të dhënë

shpjegime për pyetjet e anëtarëve të Komisionit kanë qenë të pranishëm përfaqesues të

Ministrisë së Drejtësisë dhe Agjencisë së Kthimit dhe Kompensimit të Pronave.

1. Inisiativa legjislative dhe baza kushtetuese e projektligjit

Ky projektligj është propozuar nga Këshilli i Ministrave dhe është bazuar në nenet 41, 78,

83, pika 1, dhe 181, të Kushtetutës. Nga analiza e nenit 81 pika 21 të Kushtetutës dhe

përmbajtjes konkrete të ketij projektligji rezulton se fusha që rregullon ky projektligj nuk

përfshihet në asnjë prej çështjeve që trajton ajo dispozite kushtetuese, e për pasojë miratimi i

këtij projektligji i nënshtrohet rregullit të përgjithshëm përsa i perket shumicës.

1 Miratohen me tri të pestat e të gjithë anëtarëve të Kuvendit:

a) ligjet për organizimin dhe funksionimin e institucioneve, të parashikuara nga Kushtetuta;

b) ligji për shtetësinë;

c) ligji për zgjedhjet e përgjithshme dhe vendore;

ç) ligji për referendumet;

d) kodet;

dh) ligji për gjendjen e jashtëzakonshme;

e) ligji për statusin e funksionarëve publikë;

ë) ligji për amnistinë;

f) ligji për ndarjen administrative të Republikës.

2

2. Qëllimi dhe përmbajtja e projektligjit

Sipas nenit 2 të projektligjit, qëllimi i tij është:

i. Përfundimi, në përputhje me dispozitat e propozuara në këtë projektligj, i procesit të

trajtimit nëpërmjet njohjes dhe kompensimit të pronave të subjekteve të shpronësuara,

sipas akteve ligjore e nënligjore, vendimeve penale të gjykatave ose të marra me çdo

mënyrë tjetër të padrejtë nga shteti nga data 29.11.1944;

ii. Rregullimi dhe shpërblimi i drejtë i kompensimit të pronës, ekzekutimi i vendimeve

përfundimtare të kompensimit, si dhe përfundimi i procesit të kompensimit, brenda

afateve të përcaktuara në këtë ligj, nëpërmjet fondit të kompensimit.

Në relacionin që shoqëron projektligjin evidentohet se formula e përdorur në legjislacionin

aktual për kompensimin e ish-pronarëve nuk është efektive. Ndryshe nga praktika

legjislative e mëparshme për kthimin dhe kompensimin e pronës, që fillon me ligjin nr.

7698, datë 14.04.1993, projektligji prezanton një skemë të re për kompensimin e ish-

pronarëve.

Prej vitit 2005, në procesin e kthimit dhe kompensimit të pronës është aplikuar si mënyrë

shpërblimi kompensimi financiar për tokën truall. Me këtë formë kompensimi, deri më sot

është arritur të shlyhet një pjesë e pronarëve me kompensim për një pjesë të truallit dhe,

sipas rendit kronologjik të vendimmarrjes, ka arritur deri në vitin 1994. Ndërsa për tokën

bujqësore, akoma nuk ka filluar asnjë procedurë kompensimi.

Sipas relacionit që shoqëron projektligjin, dispozitat e propozuara janë në përputhje me

jurisprudencën e Gjykatës Kushtetuese dhe vendimin pilot të GJEDNJ-së “Manushaqe Puto

dhe të tjerë kundër Republikës së Shqipërisë”, dhe synojnë ndër të tjerash:

i. Një formulë efikase dhe realiste për kompensimin e pronarëve;

ii. Një afat të arsyeshëm dhe të përcaktuar kohor për përfundimin e të gjithë procesit;

iii. Një zgjidhje të drejtë, duke respektuar normat kushtetuese për të gjithë pronarët, por

gjithashtu edhe për të gjithë qytetarët, duke mbajtur në konsideratë interesin publik.

Projektligji përbëhet nga 38 dispozitë të organizuara në 6 krerë si vijon:

i. Dispozita të përgjithshme

ii. Rregullat për kompensimin

iii. Fondi i kompensimit dhe procedura e kompensimit të pronës

iv. Shqyrtimi i kërkesave të patrajtuara

v. Organet shtetërore për procesin e trajtimit të pronës

vi. Dispozita të fundit

3. Nevoja për hartimin e një ligji të ri

Kuadri ligjor në fuqi për kthimin dhe kompensimin e pronave vlerësohet se është kompleks

dhe jashtë realitetit të Shqipërisë. Nga viti 1993, kur ka filluar praktika e kthimit dhe

kompesimit të pronave e deri më sot, pra gjatë 22 viteve, kuadri ligjor për

kthimin/kompensimin e pronave ka ndryshuar vazhdimisht, duke sjellë edhe kundërshtimet

3

përkatëse të grupeve të interesit, kundërshtime të cilat kanë shkuar për zgjidhje edhe pranë

Gjykatës Kushtetuese. Vetëm ligji nr.9235, datë 29.7.2004 “Për kthimin dhe kompensimin e

pronës2 ka ndryshuar 9 herë gjatë periudhës 2005-2014, pra çdo vit dhe në ndonjë vit edhe

dy herë brenda të njëjtit vit.

Si rrjedhojë e kompleksitetit, pazbatueshmërisë dhe mospërputhjes me realitetin, shtetit

shqiptar sa vjen e i shtohet fatura nga Gjykata Europiane për të Drejtat e Njeriut (GJEDNJ),

faturë e cila është e papërballueshme për buxhetin e Shqipërisë.

Në një njoftim për shtyp të publikuar në Mars të vitit 2015, Ministria e Financave referon se,

çështjet që trajtohen nga GJEDNJ janë çështje që lidhen me të drejtat e njeriut, por nga

historiku i çështjeve dhe vendimeve që i përkasin shtetasve shqiptarë, ato janë kryesisht

çështje dhe vendime që lidhen me kthimin dhe kompensimin e pronave. Sipas të dhënave të

publikuara në këtë njoftim, rezulton se ekzekutimi i vendimeve të GJEDNJ-së për kthimin

dhe kompensimin në periudhën 2005 – 2014, kap vlerën prej 1, 191, 555 Lek. Gjithashtu,

është ekzekutuar vendimi Karagjozi dhe të tjerë kundër Shqipërisë, në vlerën 8, 1363, 000

Eur, ndërkohë që GJEDNJ ka dhënë vendimin më të fundit, Sharra k. Shqipërisë, me faturë

financiare në vlerën 5.3 Milion Eur.

Për shkak të mungesës së një mjeti juridik efektiv në legjislacionin e brendshëm, Gjykata

Evropiane e të Drejtave të Njeriut vazhdon të japë vendime në favor të aplikantëve që i

drejtohen për pretendime të ndryshme lidhur me të drejtën e pronës.

Për shkak të riskut të vazhdueshëm financiar, Fondi Ndërkombëtar Monetar3, Banka

Botërore4, Këshilli i Bashkimit Evropian dhe Komisioni Evropian5, kanë kërkuar miratimin

e një zgjidhje përfundimtare për problemin, bazuar në një formulë të pranueshme

kompensimi, e cila do t’i japë fund kërkesave të ish pronarëve, për të kërkuar kompensim në

Strasburg.

Në vendimin pilot “Manushaqe Puto dhe të tjerë kundër Shqipërisë”, GjEDNJ vëren se:

i. Legjislacioni aktual mbi pronësinë është ndryshuar shpesh, të paktën shtatë herë

gjatë periudhës 2004-2010.

ii. Ndërsa ndryshimet legjislative mund të reflektojnë një situatë të përmirësuar,

kompleksiteti i dispozitave legjislative, ndryshimet e shpeshta të tyre, si dhe praktika

e papajtueshme gjyqësore që rezulton nga to, do të kontribuojë në mënyrë të

pashmangshme në një mungesë të përgjithshme të sigurisë juridike.

iii. Shteti i paditur duhet të marrë masa të përgjithshme prioritare, me qëllim sigurimin

në mënyrë efektive të të drejtës për kompensim, ndërsa vendos balancë të drejtë

midis interesave të ndryshme në fjalë.

2 Ndryshuar me ligjin nr.9388, datë 4.5.2005; ndryshuar me ligjin nr.9583, datë 17.7.2006; ndryshuar me ligjin

nr.9684, datë 6.2.2007; ndryshuar me ligjin nr.9898, datë 10.4.2008; ndryshuar me ligjin nr.10 095, datë

12.3.2009; ndryshuar me ligjin nr.10207, datë 23.12.2009; ndryshuar me ligjin nr.10308, datë 22.7.2010;

ndryshuar me ligjin nr.55/2012, datë 10.5.2012; ndryshuar me ligjin nr.49/2014. 3 Njoftim për shtyp, nr. 14/224, dt. 13 Maj 2014 4 Raporti i Bankës Botërore, nr. 82013, Janar 2014 5 Takimi i gjashtë i Këshillit për Stabilizim dhe Asocim ndërmjet Shqipërisë dhe BE-së, Deklaratë e përbashkët

për shtyp, Bruksel, 12 Maj 2014

4

iv. Në përfundim, GJEDNJ konkludon se “Duke marrë parasysh natyrën joefektive të

sistemit aktual të kompensimit ..., Gjykata, pa cenuar zhvillimet e mundshme të

ardhshme në lidhje me mekanizmin e kompensimit, çmon të arsyeshme t’i japë

ankuesve një shumë që do të përfaqësonte një zgjidhje përfundimtare dhe shteruese

të ankimeve të tyre.

Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut i la një afat 18 mujor shtetit Shqiptar për të marrë

këto masa lidhur me zbatimin e detyrave të specifikuara në këtë vendim pilot, duke

pezulluar gjatë kësaj periudhe të gjithë vendimarrjen e kësaj Gjykate në lidhje me kërkesat e

dërguara për çështjen e kthim/kompensimit nga shtetasit shqiptare.

Në muajin Nëntor 2013, Agjencia e Kthimit dhe Kompensimit të Pronave (AKKP) morri

përsipër zbatimin e rekomandimeve të GJEDNJ-së, të masave të përgjithshme të dhëna në

vendimin pilot të sipërcituar, dhe në bashkëpunim me Minisrinë e Drejtësise dërguan për

miratim Vendimin e Këshillit të Ministrave VKM/2014 "Planin e veprimit mbi zbatimin e

Vendimit Pilot Manushaqe Puto etj kundër Shqipërisë". Plani i Veprimit parashikonte në

përmbajtje të tij ndërmarrjen e disa proceseve administrative si dhe reformën ligjore dhe

institucionale në fushën e kthimit dhe kompensimit të pronave.

Referuar këtij plan veprimi dhe bazuar në vendimin pilot të GJEDNJ, pas konsultimeve me

ekspertë të KiE, Bankës Botërore dhe IOM, si dhe bazuar në praktikën e trajtimit të çështjes

së kthimit dhe kompensimit të pronave nga Gjykata Kushtetuese e Republikës së Shqipërisë,

nga ana e AKKP-së, Ministrisë së Drejtësisë dhe Avokaturës së Shtetit, e cila ka zhvilluar

konsultime të vazhdueshme me strukturat kompetente të GJEDNJ-së, është hartuar ky

projektligj.

Në zbatim të planit të veprimit, u ndërmarrën disa masa:

a) Si fillim u realizua transparenca e procesit 22 vjecar nëpërmjet regjistrit elektronik i

cili ka shërbyer si bazë të dhënash për llogaritjen e faturës dhe krijimin e një

modaliteti të qartë për kompensimin e pronave. Nëpërmjet këtij regjistri, u evidentua

saktë vendimarrja e të gjithë organeve që kanë vepruar për kthimin dhe kompensimin

e pronave nga viti 1993 deri 2014 duke saktësuar kështu numrin e vendimeve,

sipërfaqet e kthyera apo komepnsuara.

b) Në bazë të këtyre të dhënave që u gjeneruan nga regjistri elektronik, u bë edhe

përllogaritja e faturës financiare që shteti shqiptar i detyrohet pronarëve.

c) Duke pasur një pasqyrë të saktë të vendimmarrjes 22 vjeçare dhe të detyrimit të

shtetit shqiptar kundrejt pronarëve u hartua projektligji, që kemi sot në diskutim, i

cili sipas hartuesve, vlerësohet si një mjet i brendshëm efektiv që do t’i japë

zgjidhje përfundimtare procesit të kthimit dhe kompensimit të pronave brenda

një afati të arsyeshëm dhe në mënyre efektive.

4. Konsultimi i Projektligjit

Për shkak të rëndësisë dhe ndjeshmërisë si dhe kontekstit të shkuar dhe aktual që paraqet

çështja e së drejtës së pronës në Shqipëri, Komisioni i Ligjeve zhvilloi konsultimin publik në

dy forma:

5

a) mbledhja e opinioneve dhe sugjerimeve në formë të shkruar;

b) dëgjesa publike në seancë dëgjimore me grupe të ndryshme të interesit.

i. Komisioni i Ligjeve ju drejtua për të konsultuar projektligjin një sërë institucionesh

dhe aktorëve të interesit si vijon:

Prezencës së OSBE-së në Shqipëri

Avokatit të popullit

Komitetit Shqiptar të Helsinkit

Shoqatës “Pronësi me drejtësi”

Organizatës Res Publica

Pedagogëve të së Drejtës civile pranë Fakultetit të Drejtësisë, Universiteti i Tiranës

dhe ekspertëve të fushës

Prezenca e OSBE-së në Shqipëri vëren se projektligji është përgjithësisht në linjë me

rekomandimet e mëparshme që Prezenca e OSBE i ka paraqitur qeverisë në lidhje me

kthimin dhe kompensimin e pronave, ku është nënvizuar se politika e kompensimit me

vlerën aktuale të tregut nuk pasqyron praktikat më të mira ndërkombëtare. Zakonisht,

kompensimi kufizohet dhe indeksohet sipas vlerës në kohën e shpronësimit duke përfshirë

edhe normën e inflacionit, ose vihet një vlerë tavan.

Prezenca e OSBE-së vijon më tej se, me formulën e re, baza për llogaritjen e

kompensimit (monetar dhe fizik) do të jetë gjendja kadastrale e pronës së shpronësuar e

indeksuar sipas vlerës referencë aktuale. Kjo mund të jetë një zgjidhje e arsyeshme, për të

realizuar një proces kompensimi të drejtë dhe me më pak kosto për buxhetin e kufizuar të

Shtetit shqiptar. ... Është pozitive që ky akt shoqërohet me një faturë financiare për

përfundimin e procesit të kompensimit.

Ekspertë të së drejtës civile vlerësojnë se, parashtrimet dhe argumentet e dhëna në

relacion për zgjidhjet e dhëna për çështjet e kthimit dhe kompensimit të pronave brenda

afateve përkatëse janë bindëse dhe garantojnë një zgjidhje reale të problemeve të

pazgjidhura deri tani, brenda një afati të arsyeshëm, duke mbajtur parasysh e zbatuar parimet

e të drejtës së pronës e të kompensimit të saj, atë të sigurisë juridike, të shtetit social, të

mbrojtjes së interesit publik, atë të proporcionalitetit etj.

ii. Bazuar në kërkesat e përcjella nga disa organizata të tjera që përfaqësojnë të drejtat

dhe interesat e pronarëve në vendin tonë, Komisioni i Ligjeve organizoi gjithashtu një

seancë dëgjimore në datën 20 Nëntor 2015, me përfaqësuesit e Avokatit të Popullit dhe

përfaqësues të këtyre organizatave:

Shoqata “Pronësi me Drejtësi”

Shoqata “Kombëtare e Pronarëve Legjitimë”

Shoqata “Bregdeti”

Shoqata “Krahina jonë”

Shoqata “Borshi”

Shoqata “Dukati”

Shoqata “Pronarët e Myzeqesë”

Shoqata e të burgosurve për integrim me drejtësi

6

Bazuar në seancën dëgjimore që u zhvillua me grupet e interesit dhe Avokatin e Popullit,

opinionet që janë paraqitur nga ekspertë dhe institucione të fushës dhe diskutimet e ngritura

nga disa prej anëtarëve të Komisionit të Ligjeve, është ngritur gjithashtu çështja e

pajtueshmërisë së nenit 6, pika 1 të projektligjit, i cili parashikon metodologjinë e vlerësimit

të vendimeve përfundimtare për kthimin dhe kompensimin e pronës. Një pjesë e tyre kanë

ngritur shqetësimin se formula e propozuar në këtë nen cënon parimin e sigurisë juridike,

duke qenë se shumica e këtyre vendimeve përfundimtare, të cilat nuk janë ekzekutuar ende,

janë dhënë sipas legjislacionit të kaluar ose aktual, që parashikon skemë më të favorshme.

Pra, përveç parimit të sigurisë juridike, pretendohet se jemi në kushtet e cënimit të së drejtës

për barazi para ligjit dhe në ligj.

5. Çështje e diskutuara në komision

Për të mundësuar një analizë ligjore kushtetuese të plotë të nenit 6 të projektligjit, i cili është

kontestuar nga disa prej grupeve të interesit dhe Avokatit të Popullit, AKKP dhe Avokatura

e Shtetit ofruan të dhëna statistikore, prej të cilave rezulton se:

i. Numri total i vendimeve të marra gjatë procesit të kthimit dhe kompensimit të pronës në

periudhën 1993 – 2013 është rreth 53.000.

ii. Sipërfaqja totale e njohur me këto vendime është 1 868,236,872 m² ose 186,823 ha

toke.

iii. Vendimet që janë marrë përgjatë viteve 1993-2013, kanë njohur të drejtën e kthimit fizik

për 74,420 ha ose 744,419,995 m².

iv. Vendimet që janë marrë përgjatë viteve 1993-2013, kanë njohur të drejtën e

kompensimit, për 73,400 ha tokë.

v. Referuar vendimeve te cilat janë kompensuar financiarisht nga fondet e kompensimeve

financiare për vitet 2005-2014 rezulton vetëm 15.9 ha tokë ose 159,016 m².

vi. Në periudhën 2005-2014 janë kompensuar pjesërisht vetëm 900 vendime për kompensim

(nga 200-600m2) vetëm te zerit kadastral truall me një vlerë prej 4.1 mld leke ne

total, ndërkohe që projekt ligji i ri do të trajtojë të gjitha zërat kadastrale.

vii. Fondi total i vendosur nga qeveria për kompensimin e pronarëve në këto 10-vjet është

4,373,640,814 lekë. Ky fond i vënë në dispozicion për 10-vjet, me këtë projektligj bëhet

i detyrueshëm për tu dhënë vetëm në 1 vit. Projekt ligji vë në dispozicion të fondit

financiar për kompensimin e pronarëve një fond vjetor, mesatarisht 20 fish më të madh

se fondi i vendosur në dhjetë vite së bashku.

viii. Numri i dosjeve pa vendim aktualisht në shqyrtim është 10.131 dosje ndërkohë që

sipërfaqa e pretenduar totale në dosjet pa vendim është 148 210 ha ose 1, 482,091,185

m².

Sipas të dhënave statistikore të mësipërme, rezulton se nëse do vazhdohej të kompensohej

me metodologjinë e pjesshme të ndjekur deri më tani, me ritmin e deritanishëm, ku në 10

vjet proces kompensimi financiar është realizuar kompensimin për 16 ha tokë, do të duhej të

paktën 4588 vjet për kompensimin e të gjithë sipërfaqes së njohur për kompensim prej

73,400 ha.

Sipas Avokaturës së Shtetit, lidhur me çështjet e gjykuara dhe në pritje të vendimit nga

GjEDNj dhe ato të ekzekutuara është ofruar ky informacion:

i. Gjithsej janë ekzekutuar 19 vendime nga viti 2006 me një vlerë 18.295.547 Euro;

ii. Dy vendime janë në ekzekutim me një vlerë prej 5.412.800 Euro;

7

iii. Objekti kërkesave të çështjeve që janë në gjykim (14 çështje në pritje të shpalljes së

vendimit), që i përkasin periudhës para vitit 2014 kanë një vlerë prej

24.000.000 Euro;

iv. 106 çështje janë në pritje të shpalljes së vendimi, që i përkasin periudhës pas vitit

2014 me një vlerë prej 556.524.809 Euro.

Në jurisprudencën e GJEDNJ për të drejtën e pronës, përfshirë këtu edhe çështjet e gjykuara

kundër Shqipërisë, kjo gjykatë ka argumentuar se parimi i “balancës së drejtë” i

mishëruar në Nenin 1 të Protokollit Nr. 1 presupozon në vetvete ekzistencën e një

interesi të përgjithshëm të komunitetit. Për shkak të njohurisë së tyre të drejtpërdrejtë mbi

shoqërinë dhe nevojat e tyre, institucionet vendase, në parim janë më të

mirëpozicionuara sesa gjykatësi ndërkombëtar për të vlerësuar se çfarë është “në

interesin publik”. Rrjedhimisht, sipas sistemit të mbrojtjes të krijuar nga Konventa, i takon

autoriteteve kombëtare të kryejnë vlerësimin fillestar në lidhje me ekzistencën e një

problemi të interesit publik që kërkon zbatimin e masave në sferën e ushtrimit të të drejtës

ndaj pronës, duke përfshirë privimin dhe kthimin e pronave. Në këtë pikë, si në fusha të tjera

në të cilat shtrihen garancitë e Konventës, për pasojë autoritetet kombëtare gëzojnë një

shkallë të caktuar vlerësimi.

Gjithashtu, GJEDNJ vlerëson se, nocioni i “interesit publik” është detyrimisht i zgjeruar. Në

veçanti, vendimi për të miratuar ligje që shpronësojnë pronën ose japin kompensim të

financiar publikisht për pronat e shpronësuara do të përfshijnë zakonisht shqyrtimin e

çështjeve politike, ekonomike dhe sociale. Duke e konsideruar të natyrshme se shkalla e

vlerësimit e disponueshme në legjislaturë për zbatimin e politikave sociale dhe ekonomike,

duhet të jetë e gjerë, kjo Gjykatë ka shpallur se ajo do të respektojë vendimin e legjislaturës

se çfarë është “në interesin publik”, nëse ai vendim nuk është haptazi i pabazuar (shih

vendimin pilot të GJEDNJ-së në çështjen “Manushaqe Puto dhe të tjerë kundër Shqipërisë”,

i datës 31.07.2012, §166).

Në çështjen pilot Maria Atanasiu dhe të tjerë kundër Rumanisë, evidentohet se për

qëllim të orientimit të zgjidhjeve të çështjeve, që parashtrojnë problematika të njëjta të

kthimit dhe kompensimit të pronave, kjo gjykatë ka bërë një analizë krahasuese të

legjislacionit lidhur me kthimin dhe kompensimin e pronave të shtetëzuara përpara vitit

1989 në Evropën Qendrore dhe Lindore dhe ka arritur në përfundime se:

“Shumica e vendeve në fjalë e kufizojnë të drejtën e kthimit ose të kompensimit për

disa kategori të caktuara të pronave ose kërkuesve. Në disa vende legjislacioni

përcakton afate, ndonjëherë shumë të shkurtër, për depozitimin e kërkesave. Disa

vende ofrojnë forma të ndryshme të kthimit dhe/ose kompensimit me anë të të

ashtuquajturve ligje të "kthimit": ky është rasti në Shqipëri, Bullgari, Lituani dhe

"ish Republikën Jugosllave të Maqedonisë". Vende të tjera e kanë trajtuar çështjen e

kthimit në bazë të ligjeve të rehabilitimit (Republika Çeke, Gjermania, Moldavia,

Rusia, Sllovakia dhe Ukraina). Së fundi, çështja është trajtuar, gjithashtu, në

legjislacionin e pronave (Bullgaria, Republika Çeke, Estonia, Gjermania dhe

Sllovenia). ...

Por në të gjitha rastet, “kthimi” nuk është një e drejtë absolute, por mund të jetë

subjekt i kushteve dhe kufizimeve të shumta. E njëjta gjë vlen dhe për të drejtën për

kompensim.

8

..Organet përgjegjëse për të vendosur mbi pretendimet për kthim ose kompensim

mund të jenë organe gjyqësore ose administrative. Rregullimet më të zakonshme

përcaktojnë trupa (panele) të veçanta për kthimin dhe kompensimin (Shqipëria,

Bullgaria, Moldavia dhe Mali i Zi), organet administrative (Lituania), Ministria e

Financave ose Drejtësisë, apo edhe gjykatat (Republika Çeke). Në të gjitha vendet e

monitoruara, vendimet e organeve administrative mund të ankimohen përpara

gjykatave civile ose administrative.

Gjykata Kushtetuese e vendit tonë, në disa vendime të saj, si para, ashtu dhe pas miratimit të

Kushtetutës, problemin e të drejtës së pronës si edhe atë të kthimit e kompensimit të saj i ka

trajtuar si çështje të rëndësishme të jurisprudencës kushtetuese.

Çështjeve të tilla u është kushtuar një vemendje e posaçme edhe nga jurisprudenca

kushtetuese e vendeve evropiane. Duke iu referuar kësaj jurisprudence konstatohet se ajo, në

çdo rast, ka mbështetur qëndrimin se e drejta për pronë, në kuptimin kushtetues dhe të

rregullave të së drejtës ndërkombëtare, nuk identifikohet me rikthimin e pronës të

marrë nga ana e regjimeve totalitare. Procesi i kthimit dhe kompensimit të pronave në

vendet e tranzicionit paskomunist nuk bazohet në të drejtën e pronës, por në parimin e

ndershmërisë dhe të drejtësisë dhe, për më tepër, në parimin e shtetit social.6 Këtij qëndrimi i

është përmbajtur përgjithësisht praktika e të gjithë vendeve që janë ndeshur me të njëjtin

fenomen.

Në vendimin e Gjykatës Kushtetuese, nr. 30, të vitit 2005 evidentohet ndër të tjerash se:

i. “Parimi i drejtësisë” kërkon që të merren në konsideratë jo vetëm interesat e ish-

pronarëve dhe të trashëgimtarëve të tyre, por gjithashtu edhe ato të anëtarëve të tjerë të

shoqërisë, si edhe interesi publik në tërësi.

ii. “Parimi i drejtësisë dhe ai i proporcionalitetit”, nuk kërkojnë ... të kthejnë të drejtat e

pronësisë për të gjithë ish-pronarët a trashëgimtarët e tyre apo t’i kompensojë ata me

vlerën e plotë.”7 Objektivi i kthimit të të drejtave të pronës nuk është fshirja e të gjitha

padrejtësive, por zvogëlimi i tyre. Kthimi i të drejtave të pronës nuk duhet të shkaktojë

padrejtësi të tjera.8

iii. Rregullimi i kthimit dhe kompensimit të pronës në origjinën e vet, synon të korrigjojë,

për aq sa është e mundur “brenda mundësive dhe kushteve ekonomiko-sociale të

vendit”, padrejtësitë e regjimit të kaluar, të kryera në dëm të pronës private nëpërmjet

shtetëzimeve, shpronësimeve, konfiskimeve ose me çdo mënyrë tjetër të padrejtë.9

iv. Në të gjitha qëndrimet e mbajtura në jurisprudencën kushtetuese evropiane, duke

përfshirë këtu edhe atë shqiptare, konstatohet se, në respektim të parimit të drejtësisë

dhe të shtetit social, nuk mund të vendosen detyrime për kompensimin tërësor të pronës

së shpronësuar apo të shtetëzuar nga regjimet që nuk kanë respektuar standardet

6 Referenca është në një vendim të Gjykatës Kushtetuese Gjermane. Shih më gjerë Gerechtigkeit und

Socialstaatlichkeit. BverfGE 84,91 (121, 130). 7 Vendimi nr. 2002-12-01, datë 25.3.2003 i Gjykatës Kushtetuese të Letonisë. 8 Vendimi P1.US 1/98, datë 22.9.1998 i Gjykatës Kushtetuese të Republikës Çeke. 9 Vendim i Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë nr. 26, datë 24.4.2001, Përmbledhje vendimesh,

viti 2000-2001, faqe 194.

9

minimale të të drejtave të njeriut dhe se “rivendosja e plotë e të drejtave të mëparshme

të pronësisë do të ishte në kundërshtim me vet parimin e barazisë.”10

v. Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë në nenet 41 dhe 181, ka pranuar kriteret e

“rregullimit të drejtë” dhe të “shpërblimit të drejtë”. Nga këto kritere kushtetuese

rezulton se kriteri për shpërblimin ose kompensimin në dobi të ish-pronarit nuk mund të

jetë i plotë, por i drejtë. Ky rregullim kushtetues i detyrohet jo vetëm funksionit të

dyfishtë privat dhe shoqëror që mbart në vetvete e drejta e pronës, por edhe rrethanave

historike, politike, ekonomike, shoqërore e juridike, të cilat kanë ndikuar në situatën e

krijuar dhe, si të tilla, nuk mund të mos i kishte parasysh ligjvënësi.

vi. Prona ka njëkohësisht edhe karakterin e dallueshëm shoqëror, sepse përdorimi i saj

duhet t’i shërbejë mirëqënies publike. “Për sa kohë funksioni i pronës është një mjet për

ruajtjen e lirisë vetjake, prona gëzon një mbrojtje të veçantë... Nga ana tjetër, ligjvënësi

mund të vendosë kufizime ndaj pronës sa më i madh të jetë funksioni social i saj.”11.

Sidoqoftë, “garancia kushtetuese e pronës nuk mund të pranojë kufizime jo

proporcionale, dmth., kufizime që nuk justifikohen me konsiderata sociale.”12

vii. Nga koncepti i të drejtës së pronës që ka pranuar Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë

në nenin 41 të saj, të cilin e ka sanksionuar edhe neni 1 i Protokollit Shtojcë të

Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut, nuk rrjedh asnjë e drejtë absolute për

shpërblim të plotë. Çështja e detyrimit për dëmshpërblim në vetvete dhe kufijtë e tij

përcaktohen nga rrethanat e secilit rast konkret. Shtetit ka një hapësirë të gjerë

vlerësimi, për arsye se ai njeh gjendjen dhe raportet shoqërore më mirë se çdo individ

dhe se vetëm ai ka në dispozicion mjetet ligjore për t’i përmirësuar ato. “Objektivat

legjitim të interesit publik si ato që ndiqen në kuadrin e masave të reformës ekonomike,

ose masat e hartuara për të arritur drejtësi më të madhe shoqërore, mund të kërkojnë një

rimbursim më të vogël se vlera e plotë e tregut.”13

Në vendimin e GJK, nr. 26, të vitit 2005, analizohet parimi i sigurisë juridike dhe

elementëve kryesore të tij, dhe Gjykata Kushtetuese vë në dukje se ky parim nuk mund

të prevalojë në çdo rast. Kjo do të thotë se, nëse paraqitet rasti që një rregullim ligjor

ndryshe i një marrëdhënie ndikohet drejtpërdrejtë nga një interes publik, me të gjithë

elementet e tij thelbësore, ky interes do të ketë natyrshëm përparësi ndaj parimit të

sigurisë juridike.

Një çështje tjetër që u diskutua në Komisionin e Ligjeve është për nevojën për një pavarësi

më të lartë organizative, funksionale dhe financiare të Agjencisë, duke parë rrethin e gjerë të

përgjegjësive dhe kompetencave që i atribuohen kësaj Agjencie, vendimet e të cilës janë

quasi gjyqësore.

10 Komisioni Europian Për Demokracinë nëpërmjet ligjit (Komisioni i Venecias); Opinion mbi projektligjin

“Për kthimin dhe kompensimin e pronës” të Republikës së Shqipërisë, Miratuar nga Komisioni i Venecias në

Seancën e 58 Plenare (Venecia, 12-13 Mars 2004). 11 Vendim i Gjykatës Kushtetuese Gjermane; BverfGE 52, 1 12 Po aty. 13 Monica Carss-Frisk: E drejta e pronës; Manualet e të drejtave të njeriut, nr. 4; Një udhëzues për zbatimin e

nenit 1 të Protokollit 1 të KEDNJ, 2001, faqe 27.

10

Edhe në çështjen Manushaqe Puto etj kundër Shqipërisë vihet theksin në rëndësinë që

paraqesin këto struktura, kur evidentohet se: “Është e rëndësishme që, me qëllim garantimin

e zbatimit efektiv të masave të përgjithshme, në dispozicion të autoriteteve kompetente të

vihen burime të mjaftueshme njerëzore dhe materiale dhe të garantohet bashkërendimi midis

institucioneve të ndryshme, me synim shkëmbimin e informacionit. Sa herë që të jetë e

mundur, autoritetet mund të shqyrtojnë mundësinë e shkurtimit të burimeve, duke bashkuar

institucione të ndryshme, me qëllim shmangien e mbivendosjeve dhe zvogëlimin e kostove

dhe shpenzimeve operative. Krijimi i strukturave të reja institucionale nuk duhet të

konsiderohet si një shtresë tjetër e procesit por duhet të justifikohet plotësisht.

Gjatë shqyrtimit nen për nen të projektligjit, u reflektuan për sa ishte e mundur

amendamentet, bazuar në propozimet e dhëna në seancën dëgjimore dhe në formë të shkruar

nga organizatat për mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të pronarëve, Prezenca e OSBE-së

në Shqipëri, Avokati i Popullit si dhe ekspertë të fushës.

Amendamentet e propozuara dhe të miratuara nga Komisioni i Ligjeve për këtë projetkligj

synojnë:

1. Në dispozitën që përcakton objektin e ligjit parashikohet gjithashtu që rregullimi i

shpërblimit të drejtë të bëhet sipas kritereve të nenit 1, Protokollit 1 të Konventës

Evropiane të të Drejtave të Njeriut, e cila duke qenë se ëshë bërë pjesë e sistemit tonë të

brendshëm ligjor, zbatohet në mënyrë të drejtpërdrejtë.

2. Në dispozitën që përcakton qëllimin e ligjit, saktësohet që qëllimi i tij është përfundimi

i procesit të trajtimit nëpërmjet njohjes dhe kompensimit të pronave të subjekteve që

janë shpronësuar, shtetëzuar ose konfiskuar, në mënyrë të padrejtë nga shteti komunist

nga data 29.11.1944.

3. Kudo në projektligj bëhen disa saktësime për unifikim të terminologjisë, formulim më

të qartë të dispozitave si dhe theksohet që vlerësimi që kryhet nga Agjensia e Trajtimit

të Pronës (ATP) është vetëm financiar, për ato vendime përfundimtare administrative

ose gjyqësore që kanë njohur të drejtën e kompensimit dhe janë të paekzekutuara, në të

cilat nuk ka disponim në vlerë financiare.

4. Në nenin 12 të projektligjit, i cili rregullon fondin e tokës, në gërmën “a” të pikës 1,

futet koncepti i qarkut, pra i fondit fizik të pronave në çdo qark. Po në këtë nen shtohet

një gërmë e re, e cila ka si qëllim të zgjerojë fondin e tokës që do përdoret për

kompensim, duke parashikuar në këtë sipërfaqe edhe ato që vihen në dispozicion, sipas

mënyrave të përcaktuara me ligj ose me akte nënligjore.

5. Neni 13 i projektligjit titullohet “Kompensimi fizik me ankand” dhe parashikohen

ndryshime, të cilat synojnë të parashikojnë kriteret për shpalljen e subjektit fitues, ku në

rast barazie të ofertave më të larta, fillimisht i jepet përparësi ofertave brenda qarkut ku

ndodhet prona e njohur për kompensim dhe në rast se ka disa oferta të tilla, vendimit

përfundimtar më të hershëm.

6. Në nenin 21 të projektligjit, parashikohet në mënyrë të qartë kompensimi fizik brenda

pronës së njohur, për pronat e paluajtshme të lira sipas përcaktimeve të ligjit, dhe

me vendime përfundimtare u janë njohur individëve për kthim.

11

7. Në nenin 24, ku parashikohet trajtimi në tokat e zëna me ndërtime pa leje, në funksion

të parimit të interesit publik, zgjerohet koncepti i ndërtimeve informale duke përfshirë

këtu çdo lloj ndërtimi, i cili mund të jetë edhe i ligjshëm dhe toka që është nën këtë

ndërtim nuk mund të përdoret për kompensim fizik.

8. Për aplikimet e bëra sipas nenit 21, të këtij ligji, në zonat e deklaruara informale me akt

ligjor dhe nënligjor, aplikuesve u njihet e drejta për kompensimin e pronës së zënë,

sipas kritereve të këtij ligji. Brenda territorit të zonave të deklaruara informale nuk

lejohet kompensimi fizik.

9. Në nenin 25 të projektligjit ku parashikohen pronat që nuk i nënshtrohen kompensimit

fizik, forcohen më tej garancitë e projektligjit, duke e lidhur interesin publik vetëm në

rast se ka kufizime të vendosura me ligj si dhe për pronat publike që janë të

patjetërsueshme, kushtëzohet nëse janë konsideruar të tilla me akte ligjore ose

nënligjore.

10. Në nenin 26 të projektligjit parashikohen Institucionet që do të përfaqësohen në

komisionin me përbërje ndërinstitucionale, i cili do administrojë punën për

identifikimin e pronës shtetërore që mund të kalojë dhe të bëhet pjesë në fondin e

kompensimit të pronave. Komisioni kryesohet nga Zëvendës Kryeministri, me

përfaqësim nga Ministria e Drejtësisë, Ministria e Zhvillimit Urban, Ministria e

Zhvillimit Ekonomik, Turizmit, Tregtisë dhe Sipërmarrjes, Ministria e Mbrojtjes,

Ministria e Bujqësisë, Zhvillimit Rural dhe Administrimit të Ujërave, Ministria e

Punëve të Brendshme, Ministria e Mjedisit.

11. Për të rritur përgjegjshmërinë dhe llogaridhënien e ATP-së ndaj Kuvendit,

parashikohet detyrimi i këtij institucioni për të raportuar çdo vit, pranë Komisionit

parlamentar për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut, për

zbatimin e këtij ligji. Nëse është e nevojshme, raportojnë gjithashtu para këtij

Komisioni Parlamentar, Institucionet përfaqësuese në komisionin me përbërje

ndërinstitucionale, i ngritur sipas pikës 3 të këtij neni.

12. Në nenin 27, pika 1 të projektligjit, afati për trajtimin e ankesave të reja që do paraqiten

sipas këtij ligji zgjatet nga 60 në 90 ditë.

13. Në nenin 30 të projektligjit, saktësohet terminologjia lidhur me vendimet të cilat nuk u

është dhënë formë e prerë si dhe vendoset një afat minimal një mujor për ATP-në për t’i

dërguar ZRPP-së vendimet mbi të drejtën e parablerjes që janë verifikuar nga ATP.

14. Për të rritur dhe forcuar garancitë e zbatimit të këtij ligji dhe për të forcuar

përgjegjshmërinë e personelit të ATP - së parashikohet një dispozitë e re për

kundravjajtet administrative, pavarësisht nëse shkeljet e parashikuara përbëjnë ose jo

vepër penale, duke u ndalur në mënyrë të veçantë tek shkelja e dispozitave ligjore dhe

nënligjore për administrimin e fondit të kompensimit si dhe shkelja e dispozitave ligjore

dhe nënligjore për respektimin e afateve dhe procedurave të kompensimit fizik me

ankand, rasteve të tjera të kompensimit fizik, vlerësimit financiar të vendimeve për

kompensim, kompensimit fizik në pronën e subjektit të shpronësuar, shqyrtimit të

kërkesave të patrajtuara dhe çdo afat dhe procedurë tjetër të detyrueshme sipas

projektligjit. Masa e gjobës përcaktohet, në çdo rast, në përpjesëtim të drejtë me natyrën

e kundërvajtjes së konstatuar, me përgjegjësinë dhe pjesëmarrjen në vendimmarrje të

12

zyrtarit ose të kundërvajtësit dhe me faktin nëse kundërvajtësi është përsëritës apo jo.

Në rast përsëritjeje të kundërvajtjes, kundërvajtësi dënohet me dyfishin e vlerës së

gjobës.

PËRFUNDIM

Komisioni i Ligjeve, pasi e shqyrtoi projektligjin në parim, nen për nen dhe në tërësi,

me shumicën e të gjithë anëtarëve të tij, e miratoi atë dhe u shpreh dakord për kalimin

për votim në seancë plenare.

Në aspektin ligjor projektligji është në përputhje me Kushtetutën dhe legjislacionin në fuqi.

Në aspektin procedural, projektligji është paraqitur në përputhje me Kushtetutën dhe

Rregulloren e Kuvendit.

Në aspektin e teknikës legjislative, Komisioni i Ligjeve gjatë shqyrtimit nen për nen të këtij

projektligji bëri këto vërejtje dhe riformulime, të cilat ja paraqet seancës plenare për

miratim:

Kudo në projektligj ku përdoret togfjalëshi “kompensim në të holla”, ose

“kompensim në vlerë monetare” zëvendësohet me togfjalëshin “Kompensim

financiar”.

Neni 1, gërma “a” e projektligjit riformulohet si vijon:

a) rregullimin dhe shpërblimin e drejtë të çështjeve të së drejtës së pronësisë që kanë

lindur nga shpronësimet, shtetëzimet ose konfiskimet, në përputhje me nenin 41, të

Kushtetutës dhe nenin 1 të Protokolliit 1 të Konventës Evropiane për mbrojtjen e të

drejtave të njeriut dhe lirive themelore;

Neni 2, gërma “a” e projektligjit riformulohet si vijon:

a) përfundimi, në përputhje me këtë ligj, i procesit të trajtimit nëpërmjet njohjes dhe

kompensimit të pronave të subjekteve të cilave u janë shpronësuar, shtetëzuar ose

konfiskuar pronat, sipas akteve ligjore e nënligjore, vendimeve penale të gjykatave ose

të marra me çdo mënyrë tjetër të padrejtë nga shteti komunist prej datës 29.11.1944;

Neni 3, pika 2 e projektligjit riformulohet si vijon:

2. Gjithashtu, ky ligj shtrin efektet sa i takon vlerësimit financiar, për:

a) ekzekutimin e të gjitha vendimeve, të cilat nuk janë zbatuar, për njohjen e së drejtës

së kompensimit, të dhëna nga organet administrative ose gjyqësore në vendin tonë;

b) çështjet që janë në shqyrtim në gjykatat e të gjitha niveleve, në Gjykatën e Lartë, si

edhe në Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut, sa i takon vlerësimit financiar

të tyre.

Në nenin 5 të projektligjit, përkufizimet renditen sipas rendit alfabetik, si vijon:

Neni 5

13

Përkufizime

Në kuptim të këtij ligji, termat e mëposhtëm kanë këto kuptime:

1. “Agjencia e Trajtimit të Pronës (ATP)”, personi juridik publik, në varësi

tëministrit të Drejtësisë, i cili ushtron përgjegjësitë e ngarkuara me këtë ligj dhe

legjislacionin në fuqi.

2. Fondi Financiar i Kompensimit”, fondi special, në kuptim të nenit 7, të

ligjitnr.9936, datë 26.6.ë08, “Për menaxhimin e sistemit buxhetor në Republikën e

Shqipërisë”, i cili përdoret për kompensimin financiar të subjekteve të shpronësuara, të

cilave u është njohur e drejta e kompensimit.

3. “Fond i tokës”, fondi fizik i pronave me status juridik shtet, që, me vendim

tëKëshillit të Ministrave apo vendim të ATP-së, vihet në dispozicion për kompensimin

fizik të subjekteve të shpronësuara që disponojnë vendime përfundimtare për kompensim.

4. “Harta e vlerës”, harta e përcaktuar me vendimin përkatës të Këshillit tëMinistrave

“Për miratimin e vlerës së pronës për secilin qark të Republikës së Shqipërisë”, që është në

fuqi në momentin e hyrjes në fuqi të këtij ligji.

5. “Kompensim”,shpërblimi i drejtë, sipas procedurave të përcaktuara në këtëligj.

Format e kompensimit janë “Kompensim financiar”, “Kompensim fizik nga fondi i tokës”

dhe “Kompensim fizik brenda pronës së njohur subjektit të shpronësuar”.

6. “Kompensim fizik brenda pronës së njohur subjektit të shpronësuar”,sipërfaqja

e pasurisë që është vendosur t’u jepet subjekteve të shpronësuara me vendim përfundimtar.

7. “Ndërtim”, çdo objekt që ndërtohet ose instalohet në territor, me vendosje

tëpalëvizshme apo të përkohshme dhe që zhvillohet nën dhe/ose mbi tokë, sipas

legjislacionit në fuqi.

8. “Pronë”, një send i paluajtshëm, sipas përcaktimit në Kodin Civil.

9. “Subjekt i shpronësuar”, personat juridikë ose fizikë apo trashëgimtarët e tyre,

prona e të cilëve është shtetëzuar, shpronësuar, konfiskuar ose marrë me çdo mënyrë tjetër

të padrejtë nga shteti.

10. “Strukturat përgjegjëse”,të gjitha organet e përcaktuara nga legjislacioni nëfuqi i

kohës, i ngarkuar për të vepruar në fushën e kthimit dhe kompensimit të pronave.

11. “Tokë”, toka bujqësore, toka pyjore, pyjet, livadhet e kullotat, tokat epafrytshme

dhe trualli.

12. “Tokë bujqësore”, toka që ndodhet jashtë vijave kufizuese të qyteteve eqendrave të

banuara në çastin e shpronësimit dhe që si e tillë figuron në regjistrat kadastralë të shtetit, e

zënë me bimët e arave, pemishtet, vreshtat dhe ullishtat, kudo ku ndodhet dhe që ka veçori

thelbësore të saj pjellorinë.

13. “Truall”, toka që ndodhet brenda vijave kufizuese të qyteteve e qendrave tëbanuara

në çastin e shpronësimit. Kur për qendrën e banuar nuk ka pasur vijë kufizuese, truall do të

jetë sipërfaqja e tokës që zë objekti i ndërtuar mbi të dhe oborri funksional. Sipërfaqja e

këtij të fundit llogaritet sa trefishi i sipërfaqes së objektit, por jo më shumë se 500 metra

katrorë.

14. “Truall industrial”, sipërfaqja e tokës që ndodhej jashtë vijave kufizuese tëqyteteve

dhe qendrave të banuara në çastin e shpronësimit, mbi të cilën kanë qenë të ngritura

objekte të përhershme ndërtimore për qëllime ekonomike ose që i shërbejnë funksionit të

tyre.

15. “Tjetërsim”, kalimi i pronësisë ose kalimi i të drejtave të tjera reale, sipasKodit

Civil.

16. “Vlerësim”, vlerësimi financiar që ATP-ja i bën vendimit përfundimtar

tëkompensimit, sipas dispozitave të këtij ligji.

17. “Vendim përfundimtar”, çdo vendim administrativ ose gjyqësor, i cili nuk

14

inënshtrohet më një procedure kontrolli dhe rishikimi nga një autoritet më i lartë

administrativ ose gjyqësor, duke përfshirë këtu vendimet e formës së prerë dhe kur këto i

janë nënshtruar rekursit, si përfundimtar konsiderohet vendimi i Gjykatës së Lartë.

18. “Vendim për kthim/kompensim”, vendimet e ish-komisioneve të kthimit

dhekompensimit të pronave, zyrave rajonale vendore të kthimit dhe kompensimit të

pronave dhe të Agjencisë së Kthimit dhe Kompensimit të Pronave.

19. “Zë kadastral”, lloji i pasurisë dhe llojet e zërave kadastralë të trajtuar në këtëligj,

që janë truall, arë, pyll, livadh, kullotë dhe tokë e pafrytshme.

20. “Zonë kadastrale”, ndarja e pasurive sipas hartës së Zyrës së Regjistrimit

tëPasurive të Paluajtshme.

Në nenin 6 të projektligjit bëhen këto shtesa dhe ndryshime:

Pika 1 riformulohet si vijon:

1. Për efekt të ekzekutimit, të gjitha vendimet përfundimtare për kthimin dhe kompensimin

e pronës, do t’i nënshtrohen vlerësimit financiar nga ATP-ja, si më poshtë vijon:

a) Prona e njohur për kompensim vlerësohet në bazë të zërit kadastral që ka pasur në

kohën e shpronësimit.

b) Prona e kthyer vlerësohet duke e përcaktuar atë nga diferenca, që do të rezultojë

midis vlerës së saj sipas zërit kadastral aktual dhe vlerës së kësaj prone sipas zërit

kadastral në kohën e shpronësimit ».

Në pikën 2, togfjalëshi “do të vlerësohen” zëvendësohet me togfjalëshin “vlerësohen

financiarisht”

Në pikën 3, togfjalëshi “do të zbritet nga vlerësimi i vlerës së pronës” zëvendësohet me

togfjalëshin “zbritet nga vlerësimi i pronës”

Në pikën 6, pas togfjalëshit “duke përfshirë” shtohet togfjalëshi “vlerën e pronës së përfituar

nga”

Në nenin 12 të projektligjit bëhen këto shtesa dhe ndryshime:

Gërma “a” ndryshohet si vijon:

a) fondi fizik i pronave në çdo qark, i vënë në dispozicion me vendim të Këshillit të

Ministrave;

Në pikën 1, pas gërmës “c” shtohet gërma “ç” si vijon

ç ) Sipërfaqe të tjera të vëna në dispozicion, sipas mënyrave të përcaktuara me ligj ose akte

nënligjore.

Pika 2 dhe 3 bashkohen dhe Pika 2 e nenit 12 të projekligjit riformulohet si vijon:

Fondi i tokës vlerësohet financiarisht nga ATP-ja bazuar në hartën e vlerës, në momentin e

hyrjes në fuqi të këtij ligji, brenda 30 (tridhjetë) ditësh për fondin që vihet në dispozicion me

vendim të Këshillit të Ministrave dhe menjëherë për fondin që kalon me vendim të ATP-së.

Pika 4 e nenit 12 të projekligjit bëhet pika 3 e tij.

15

Neni 13 i projektligjit ndryshohet si vijon:

Titulli i nenit ndryshohet “Kompensimi fizik me ankand”

Në pikën 1, në vijim të fjalisë së fundit bëhet kjo shtesë “ATP-ja shpall subjektin fitues në

përputhje me legjislacionin në fuqi për ankandin publik, bazuar në ofertën më të lartë. Nëse

ofertat janë të barabarta, i jepet përparësi ofertave brenda qarkut ku ndodhet prona e njohur

për kompensim dhe në rast se ka disa oferta të tilla, vendimit përfundimtar më të hershëm”.

Në pikën 2, referenca ligjore bëhet në pikën 2 , të nenit 12 të projektligjit.

Titulli i nenit 14 të projektligjit ndryshohet “Raste të tjera të kompensimit fizik”

Neni 15 i projektligjit ndryshohet si vijon:

Neni 15

Afatet e vlerësimit financiar të vendimeve për kompensim

1. Brenda një afati 3-vjeçar nga hyrja në fuqi e këtij ligji dhe sipas përcaktimeve të tij, ATP-

ja, vlerëson vetëm financiarisht, të gjitha vendimet përfundimtare të pavlerësuara që kanë

njohur të drejtën e kompensimit.

2. Nëse ATP-ja nuk përmbush brenda këtij afati 3-vjeçar detyrimin sipas pikës 1 të këtij

neni, subjektit i lind e drejta t’i drejtohen Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë

Tiranë për të kërkuar vlerësimin financiar sipas përcaktimeve të këtij ligji.

3. Prioritet për vlerësimin financiar do të kenë vendimet përfundimtare në rend kronologjik,

duke filluar nga vendimi më i hershëm.

Neni 16 i projektligjit ndryshohet si vijon:

Neni 16

Procedura e regjistrimit dhe zbatimit të vendimeve të kompensimit

1. ATP-ja, brenda një afati 6-mujor nga dita e hyrjes në fuqi të këtij ligji, publikon regjistrin

e të gjitha vendimeve që njohin të drejtën e kompensimit të pronës së subjekteve të

shpronësuara. Regjistri duhet të përmbajë informacion për dokumentacionin që mungon

në dosjen e vendimit. Regjistri bëhet publik në faqen zyrtare të ATP-së, në Buletinin e

Njoftimeve Zyrtare dhe/ose në media. Rregullat e krijimit, mbajtjes dhe administrimit të

regjistrit përcaktohen me vendim të Këshillit të Ministrave, me propozim të ATP-së.

2. Subjektet e interesuara mund të plotësojnë dokumentacionin e nevojshëm për vlerësimin

financiar të vendimit të kompensimit, brenda një afati prej 6 muajsh nga data e publikimit

të regjistrit.

3. Në rast se vendimet administrative kanë të meta teknike/hartografike apo gabime

materiale të dukshme, me kërkesë të subjektit, ATP-ja mund të bëjë plotësimin e të metës

apo ndreqjen e gabimit pa prekur përmbajtjen e vendimit, sipas përcaktimeve të Kodit të

Procedurave Administrative të Republikës së Shqipërisë.

4. Vendimi i kompensimit vlerësohet financiarisht me çmimin minimal të përcaktuar në

hartën e vlerës për atë njësi administrative dhe për atë kategori prone, nëse:

16

a) subjektet e interesuara nuk sjellin dokumentacionin e nevojshëm për vlerësimin

financiar të vendimit brenda afatit të përcaktuar sipas pikës 2, të këtij neni, dhe;

b) ATP-ja është në pamundësi objektive për të vlerësuar pronën bazuar në

dokumentacionin që disponon.

5. Kompensimi i subjekteve fillon pasi vendimi i vlerësimit financiar bëhet përfundimtar.

Ky vendimi bëhet përfundimtar kur:

a) ka kaluar afati i përcaktuar në pikën 3, të nenit 19, të këtij ligji, dhe nuk ka pasur

ankim;

b) Avokatura e Shtetit dhe subjektet e interesuara deklarojnë që nuk do të bëjnë

ankim;

c) ka ankim dhe është përfunduar shqyrtimi në gjykatat e të gjitha niveleve, duke

përfshirë edhe Gjykatën e Lartë.

6. Procesi i pagesës për të gjitha vendimet përfundimtare që kanë të njohur të drejtën e

kompensimit do të përfundojë brenda një afati prej 10 vitesh nga momenti i hyrjes në fuqi

të këtij ligji.

7. Shpërblimi për efekt kompensimi nuk i nënshtrohet asnjë takse dhe tatimi.

Neni 17 i projektligjit, pika 3 ndryshohet si vijon:

3.Prioritet për trajtim do të kenë kërkesat e bëra sipas shkronjës “a” ndaj kërkesave të bëra

sipas shkronjave “b” e “c” dhe kërkesat sipas shkronjës “b” ndaj kërkësave sipas shkronjës

“c”. Në kërkesat sipas së njëjtës pikë prioritet do të kenë vendimet përfundimtare që janë më

të hershme.

Neni 19 i projektligjit ndryshohet në titull dhe në pikën 1 si vijon:

Titulli i nenit amendohet “Ankimi ndaj vlerësimit financiar”, ndërkohë që pika 1

riformulohet “1.Çdo palë e interesuar ka të drejtë të ankohet kundër vlerësimit financiar të

kryer nga ATP-ja për përcaktimin e vlerës së pronës në Gjykatën Administrative të Apelit

brenda 30 (tridhjetë) ditëve nga dita e publikimit, vetëm për vlerën e kompensimit”.

Neni 21, pika 1 riformulohet si vijon:

1. Subjekteve të shpronësuara u njihet e drejta e pronësisë dhe u kompensohen pa

kufizim fizikisht, brenda pronës së njohur, pronat e paluajtshme të lira sipas përcaktimeve të

këtij ligji, me përjashtim të tokës bujqësore, e cila kompensohet fizikisht deri në 100 ha.

Neni 24 i projektligjit ndryshohet në titull dhe në pikën si vijon:

Titulli i nenit amendohet “Trajtimi i pronës në tokat e zëna me ndërtime” ndërkohë që

pika 2 riformulohet “ATP-ja, në territoret e tjera me ndërtime, për aq sa është e

mundur, trajton me kompensim fizik brenda pronës së njohur aplikuesit për pjesën e

pronës që është e lirë nga ndërtimi. Nuk lejohet kompensimi fizik nën truallin e

objekteve dhe në një hapësirë funksionale përreth, të nevojshme për t’i shërbyer

objektit”.

Në nenin 25 të projektligjit, në pikën 1/a dhe 1/c bëhen këto ndryshime:

17

1. Nuk i nënshtrohen kompensimit fizik në pronën e njohur pronat e paluajtshme, që:

a) i shërbejnë një interesi publik, sipas kufizimeve të vendosura me ligj;

b) … …

c) janë pronë publike e patjetërsueshme, në përputhje me aktet ligjore ose nënligjore;

Në nenin 26 të projektligjit bëhen këto shtesa dhe ndryshime:

Pika 3 ndryshohet si vijon: “3. Brenda 6 muajve nga hyrja në fuqi e këtij ligji, Këshilli i

Ministrave miraton me vendim ngritjen e një komisioni me përbërje ndërinstitucionale i

kryesuar nga zëvendës kryeministri, me përfaqësim nga Ministria e Drejtësisë, Ministria

e Zhvillimit Urban, Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Turizmit, Tregtisë

dhe Sipërmarrjes, Ministria e Mbrojtjes, Ministria e Bujqësisë, Zhvillimit Rural dhe

Administrimit të Ujërave, Ministria e Punëve të Brendshme, Ministria e Mjedisit.

Komisioni administron punën për identifikimin e pronës shtetërore që mund të kalojë

dhe të bëhet pjesë në Fondin e Kompensimit të pronave. Komisioni kryen identifikimin e

pronave dhe i propozon Këshillit të Ministrave kalimin e këtyre pronave në fondin e

tokës. ATP-ja ngre dhe kryeson një Sekretarat Teknik për mbështetjen e punës së tij.

Organizimi dhe funksionimi i këtij procesi përcaktohen në vendimin e Këshillit të

Ministrave për ngritjen e komisionit.”

Pas pikës 3 shtohet pika 4 si vijon: “4. ATP raporton çdo vit, pranë Komisionit

parlamentar për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut, për

zbatimin e këtij ligji. Nëse është e nevojshme, raportojnë gjithashtu para këtij Komisioni

Parlamentar, Institucionet përfaqësuese në komisionin me përbërje ndërinstitucionale, i

ngritur sipas pikës 3 të këtij neni”.

Pikat 4 dhe 5 të këtij neni rinumërtohen përkatësisht 5 dhe 6 dhe nuk pësojnë

ndryshime në përmbajtje.

Në nenin 27, pika 1 të projektligjit, afati për trajtimin e ankesave zgjatet nga

60 ditë në 90 ditë.

Në nenin 28, pika 1, gërma “a”, të projektligjit ndryshohet afati nga 60 në 90

ditë, si rezultat i ndryshimit të propozuar në nenin 27, pika 1 më sipër.

Në nenin 30, pika 2 të projektligjit dhe fjalia e parë e pikës 3 të projektligjit

ndryshon si vijon:

2. Për vendimet që nuk u është dhënë formë e prerë për shkak të ndryshimeve të ligjit,

Agjencia verifikon nëse është bërë ankim brenda afatit ligjor dhe, në rast të kundërt,

këto vendime konsiderohen të formës e prerë.

3. Vendimet mbi të drejtën e parablerjes që janë verifikuar nga Agjencia pas

përfundimit të regjistrit do t’i dërgohen Zyrës së Regjistrimit të Pasurive të

Paluajtshme brenda një muaji nga data e verifikimit dhe në çdo rast brenda 18

(tetëmbëdhjetë) muajsh nga hyrja në fuqi e këtij ligji.

Pas nenit 30 të projektligjit shtohet neni 31 me këtë përmbajtje

18

Neni 31

Kundravajtjet administrative

1. Në kuptim të këtij ligji, shkeljet e mëposhtme, pavarësisht nëse përbëjnë ose jo vepër

penale, përbëjnë kundërvajtje administrative dhe dënohen si më poshtë:

a) Shkelja e dispozitave ligjore dhe nënligjore për administrimin e fondit të kompensimit

dënohet me gjobë administrative, nga 200,000 – 800,000 Lek;

b) Shkelja e dispozitave ligjore dhe nënligjore për respektimin e afateve dhe procedurave të

kompensimit fizik me ankand, rasteve të tjera të kompensimit fizik, vlerësimit financiar të

vendimeve për kompensim, kompensimit fizik në pronën e subjektit të shpronësuar,

shqyrtimit të kërkesave të patrajtuara dhe çdo afat dhe procedurë tjetër të detyrueshme të

parashikuar në këtë ligj, dënohet me gjobë administrative, nga 50,000 – 300,000 Lek.

2. Masa e gjobës përcaktohet, në çdo rast, në përpjesëtim të drejtë me natyrën e

kundërvajtjes së konstatuar, me përgjegjësinë dhe pjesëmarrjen në vendimmarrje të zyrtarit

ose të kundërvajtësit dhe me faktin nëse kundërvajtësi është përsëritës apo jo. Në rast

përsëritjeje të kundërvajtjes, kundërvajtësi dënohet me dyfishin e vlerës së gjobës.

3. Kompetenca për shqyrtimin e kundërvajtjeve administrative të parashikuara në këtë nen i

takon:

a) Drejtorit të Përgjithshëm të ATP-së, kur shkelja është kryer nga vartësit e tij;

b) Gjykatës administrative, kur shkelja kryhet nga Drejtori i Përgjithshëm i ATP-së;

4. Procedurat e konstatimit të kundërvajtjes, të njoftimit të kundërvajtësit, vendimit, ankimit

dhe masave të tjera administrative, kundrejt shkeljeve të këtij ligji, si dhe ekzekutimi i

dënimit rregullohen sipas dispozitave të ligjit në fuqi për kundravajtjet administrative.

Nenet 31 i projektligjit numërtohet 32 dhe rinumërtohen gjithashtu në

mënyrë progresive nenet në vijim të tij.

RELATORE KRYETARI

Vasilika Hysi Fatmir Xhafaj