res publica nr.1
DESCRIPTION
Resviste e Asociacionit te Studenteve te Shkencave PolitikeTRANSCRIPT
ES PUBLICAevistaR
Revistë e Asociacionit të Studentëve të Shkencave Politike
10V
jetor
i
I Departamentit
Viti I . Nr 1 . Tetor 2011
3 6
8
Intervistë me kryetarin e ASSHP-së,Musa Preteni
DEPARTAMENTI MBUSH 10 VITE PËRPLOT SUKSESE!
Saranda PajazitiBashkimi Evropian
Ekrem Zajmi10 Vite sukses
Emir AzemiPërkufizimi i Nacionalizmit
MUSA PRETENI
10 Vite Sukses..........................................................................................3
Revistë e Asociacionit të Studentëve të Shkencave Politike Viti I . Nr 1 . Tetor 2011
KryeredaktorEKREM ZAJMI
Redaktor GjuhësorPOET QERIQI
Dizajn - GrafikaFitim Zajmi
e-mail:
Njoftojmë Studentët e Departamentit të Shkencave Politike se punimet për numrine ardhshëm të Revistës Res Publica mund ti dergoni në e-mail-in zyrtarë të Revistës!
Redaktore Përgjegjëse SUZANA BERISHA
Përmbajtja
Përkufizimi i nacionalizmit...................................................................5
Ideali i të rinjve për politikë..................................................................6
Intervistë me Kryetarin e Asociacionit të Studentëve të Shkencave Politike....................................................7
Unioni (Bashkimi) Europian.............................................................4
Konferenca e Rambujesë.......................................................................5
Fjala e shefit të Departamentit të Shkencave Politike,Prof. Dr. Bekim Baliqi................................2
10 VITE SUKSES !
3
etori i vitit 2011 shënon 10 vjetorin e fillimit të punës së njërit prej departamenteve më të suksesshme të Universitetit të Prishtinës, Departamentit të Shkencave Politike. TThemelimi i këtij departamenti shënon një moment të rëndësishëm në procesin e
përtërirjes së arsimit në Kosovë. Duke pasur parasysh momentet e vështira të pasluftës profesorët tanë nuk u ndalën së punuari që edhe në vendin tonë të çliruar të futej mënyra evropiane e të studiuarit. Përderisa vendet e Evropës kishin mbushur dekada në rrugëtimin e tyre të studimit të Shkencës Politike, madje kishin themeluar shumë moti edhe fakultetet e këtij drejtimi, ne në Kosovë vetëm sa kishim filluar këtë rrugëtim. Por edhepse të rinj në fushën e shkencës politike stafi akademik dhe studentët filluan për së mbari punën dhe shënuan edhe sukseset e dëshirueshme.Sot, pas 10 vitesh punë, studim, angazhim të pashoq edhe të profesorëve por në veçanti të studentëve, shohim një përparim të konsiderueshëm të departamentit dhe të studimit të shkencës politike në vendin tonë. Si një vend me një demokraci të re kemi nevojë për njerëz të shkencës e në veçanti shkencëtarë të artit të qeverisjes. Si të rinj në këtë “art” ne kemi korrur progress të kënaqshëm. I gjithë ky proces i nxjerrjes së politologëve është meritë e Departamentit të Shkencave Politike, stafit akademik por edhe angazhimit të studentëve.
Sot pas 10 vitesh kemi kuadro të përgatitur profesionalisht të cilët vazhdojnë të japin kontribut të jashtëzakonshëm në proceset politike në vend. Madje shumë prej tyre kanë edhe pozita të rëndësishme shtetërore ku po ndihmojnë në një formë apo tjetër përparimin në fushën e qeverisjes. Pastaj kemi edhe shumë prej tyre të angazhuar në stafin akademik që kontribuojnë fuqishëm në procesin e studimit të shkencës politike.
Puna dhe angazhimi kanë bërë që sot Departamenti i Shkencave Politike të vlerësohet si njëri prej departamenteve më të suksesshme të UP-së, më nxjerrjen e kuadrove profesionale, me mënyrën evropiane të studimit, me kushtet teknike që ofron dhe me stafin akademik. Ky institucion sot ofron ambiente të studimit, dhe cilësi të lartë në këtë proces, madje tash ka edhe një staf akademik që punon intensivisht në përgatitjen profesionale të studentëve.
Sot kur po shënojmë këtë datë kemi në krye të Departamentit profesorin e nderuar Bekim Baliqin, i cili me punën dhe angazhimin e tij ka bërë shumë në përmirësimin e cilësisë dhe rritjen e mundësive për studim në këtë departament. Sigurisht mbetet shumçka për t'u bërë në të ardhmen, suksesi dhe progresi do të vazhdojë të jetë pjesë e gjeneratave të ardhshme, por ajo që ne duhet ta kemi si fokus është punë e madhe në sigurimin e një ardhmërie sa më të ndritshme për brezat që vijnë.
Shkroi : Ekrem Zajmi, student i Shkencave Politike, viti III
EDITORIAL
4
Departamenti i Shkencave Politike pranë Universitetit të Prishtinës, ka një historik jo aq të gjatë, por gjithsesi një zhvillim mjaft të hovshëm. I themeluar si Departament i shkencave politike dhe administratës publike në vitin akademik 2001/2002 në Fakultetin Filozofik, ky departament ka mbledhur rreth vetes staf akademik eminent, vendor e ndërkombëtar, ka zhvilluar një sërë bashkëpunimesh ndërkombëtare dhe ka tërhequr një interesim të madh të studentëve. Me 1 tetor 2011 ky departament i bëri 10 vite punë, ku gjatë 10 viteve arriti të krijoj një ambient të favorshëm të studimeve.
Departamenti i Shkencave Politike, tani është rritur dukshëm ne numër te studentëve dhe disponon me një staf akademik që është mjaft i përkushtuar të avancojë nivelin e studimeve dhe cilësinë e arsimit të lartë, në përputhje me standardet ndërkombëtare respektivisht sipas reformave të Bolonjës. Plani studimor i Departamentit i përgjigjet zhvillimeve në shkenca politike, por njëkohësisht plotëson edhe nevojat e tregut te punës në Kosovë dhe më gjerë.
Krahas studimeve themelore, Departamenti i Shkencave Politike ofron studime edhe në nivelin Master, me programin për Shoqërinë Civile dhe Zhvillim Lokal, i zhvilluar në bashkëpunim me universitete të njohura evropiane.
Vlen të ceket që mjaft studentë të diplomuar në këtë departament, sot kontribuojnë në zhvillimin e vendit, dhe gjithashtu mjaft studentë që kanë ndjekur apo i ndjekin studimet e magjistraturës dhe doktoraturës me sukses ne Universitete më të shquara botërore dhe kjo na bën krenar për punën dhe arritjet e Departamentit.
Objektiv i vazhdueshëm e Departamentit mbetet që bashkërisht të avancojmë studimet dhe hulumtimet në shkenca politike, si dhe në ngritjen e kapaciteteve të Departamentit.
Tani po punohet që të ngritën edhe më tepër standardet e studimeve në këtë departament duke përfshirë rregullimin e brendshëm të sallave, organizimi i konferencave shkencore, publikimin e hulumtimeve shkencore, hapja e programeve të reja të studimit.
Raportet Profesor Student dhe student profesor konsiderohen si raporte të mira dhe vlen të ceken bashkëpunime të shumta profesor student dhe anasjelltas për arritjen e qëllimeve të këti departamenti.
Ristrukturimi i ASSHP-së konsiderohet si një hap shumë i mirë dhe shumë i mirëpritur nga ana e studentëve dhe stafit akademik. Ristrukturimi i ASSHP-së është një hap për krijimin e një vendi ku studentët mund t’i adresojnë sugjerimet e tyre dhe së bashku me këtë asociacion të ngrisin nivelin e studimeve duke organizuar aktivitete të ndryshme. Unë si shef i departamentit iu uroj shumë suksese dhe punë të mbarë, nuk do të mungoj mbështetja nga ana e departamentit dhe stafit akademik.
Suksese dhe studime të mbara.
Shef i Departamentit të Shkencave PolitikeFakulteti Filozofik- Universiteti i Prishtinës
Ass.Prof.Dr Bekim Baliqi
Fjala e shefit të Departamentit të Shkencave Politike,Prof. Dr. Bekim Baliqi
Kryetar i i soc iac ion i t të Studentëve të Shk encave Pol i t ike në interv istën dhënë rev istës Res Publ ica
m e s t j e r a s h f l e t e d h e p ë r 1 0 v j e t o r i n e D e p a r t a m e n t i t t ë S h k e n c a v e P o l i t i k e .
Ai gjithashtu flet edhe përAsociacionin që e drejton, vizionin e organizatës dhe projektet që synon të realizojë për dy vitet eardhshme.
5Intervistë me Kryetarin e Asociacionit të Studentëvetë Shkencave Politike, z. Musa Preteni
Si organizatë e studentëve ne do të angazhohemi ekskulizivisht për mbrojtjen dhe përfaqësimin e interesave të studentëve.
Zotëri Preteni pasi folët për orgnizatën që ju e drejtoni, a mund të na thoni se cilat janë objektivat e organizatës?
Unë në fakt fola për njërën prej objektivave që organizata ndjek me interesin më të madh të mundshëm. Kjo objektivë konsiston në mbrojtjen dhe përfaqësimin e interesave të studentëve të Shkencave Politike. Kjo paraqet objektivën primare të punës tonë në të ardhmen. Duke e pasur parasysh që studentët shpeshherë kanë probleme dhe brenga të shumta, ata nuk kanë pasur një adresë të qartë se ku të drejtohen për të zgjidhur problemet e tyre, atëherë ne e kemi pa si shumë të arsyeshme dhe të nevojshme që organizata jonë të merret ekskluzivisht me këtë çështje duke përdorur metoda dhe forma të ndryshme. Prandaj, që nga tetori i këtij viti kur edhe fillon zyrtarisht puna e ASSHP-së më përbërje të re, studentët e Departamentit të Shkencave Politike kanë një adresë të qartë për t'i paraqitur probleme dhe brengat e tyre, kurse detyrë e jona mbetet që të ofrojmë zgjidhje për ta. Përveç kësaj ASSHP-ja ka edhe disa objketiva tjera si : aktivizimin e një redaksie që do të nxjerr një revistë të studentëve, kurse ju jeni duke punuar shkëlqyeshëm në këtë drejtim. Mua nuk me mbetet asgjë tjetër përveç se të iu përgëzoj për punën që po e bëni në nxjerrjen e një reviste të tillë, që gjithashtu paraqet një mundësi të mirë për studentët që të botojnë shkrimet e tyre shkencore. Gjithashtu ne do të punojmë edhe një webfaqe të Asociacionit, që do të iu ofrojë studentëve mundësinë e informimit të shpejtë përmes internetit dhe gjithashtu edhe mundësinë e botimit të shkrimeve të tyre edhe në webfaqe. Këto paraqesin vetëm disa nga objektivat tona madhore, por sigurisht na mbetet shumë për të punuar në këtë drejtim.
Tetori i këtij viti shënon 10 vjetorin e Departamentit të Shkencave Politike. Si i konsideroni këto 10 vite ?
Res Publica :
Musa Preteni :
Res Publica :
Res Publica :
Musa Preteni :
Zotëri Preteni mund të na thoni dicka rreth Asociacionit të Studentëve të Shkencave Politike?
Fillimisht unë dua t ' iu fa lenderoj për intervistën, dhe punën që po bëni për promovimin e Asociacionit të Studentëve të Shkencave Politike. Gjithashtu iu përgëzoj për punën që po bëni për nxjerrjen e një reviste të tillë, sepse une konsideroj që është shumë e nevojshme bot imi i n jë revis te të s t u d e n t ë v e t ë k ë t i j Departamenti si njëri prej drejtimeve më të suksesshme në Universitetin e Prishtinës. Asociacioni i Studentëve të Shkencave Politike, që mund ta quani shkurt ASSHP, është një organizatë e studentëve të Departamentit të Shkencave Pol i t ike. Kjo është një organizatë jofitimprurëse, por qa ka si qëllim përfaqësimin dhe mbrojtjen e interesave të studentëve. Në fakt në maj të këtij viti janë mbajtur zgjedhjet e reja në organizatë, dhe unë vendosa që të kandidoj për pozitën e kryetarit duke pasur para vetes një vizion të qartë dhe vullnet për punë në këtë o r g a n i z a t ë . Unë u zgjodha kryetar, dhe si i tillë kam paraqitur para bordit drejtues një strategji 2 vjeçare të punës së ASSHP-së.
Musa Preteni :
Res Publica :
MUSA PRETENI :
RES PUBLICA :
MUSA PRETENI :
Departamenti i Shkencave Politike u themelua në vitin 2001 kurse tetori i këtij viti shënon mbushjen e 10 viteve punë të suksesshme. Themelimi i një institucioni të tillë në Universitetin e Prishtinës ishte ndoshta hapi më i nevojshëm dhe më i arsyeshëm i arsimit të Kosovës paslufte. Ky hap nuk paraqet vetëm themelimin e një institucioni akademik,por edhe futjen e konceptit perëndimor të të studiuarit dhe konceptuarit të ambientit politik.Si një vend i ri ne më shumë se kurrë kishim nevojë për kuadro të reja në fushën e qeverisjes, dhe një mundësi të tillë s'mund ta ofrojë askush tjetër përveç Departamentit të Shkencave Politike. Sigurisht fillimi i një pune të mbarë së pari nga profesorët por pastaj edhe nga vetë studentët bëri që Departamenti ynë të merr primatin e nxjerrjes së kuadrovë të nevojshëm për vendin tonë. Sot shohim angazhim të jashtëzakonshëm të kuadrove që dalin nga ky drejtim qoftë në jetën politike por edhe në atë akademike. Prandaj, si drejtim që ka nxjerr dhe vazhdon të nxjerr kuadro të përgatitur profesionalisht Departamenti ynë vërtetë po mbush 10 vite përplot suksese. Sigurisht mbetet shumë për të bërë në të ardhmen për të krijuar një ambient akoma më të mirë për brezat e rinj.
Cilat mendoni se janë fushat ku duhet të drejtohet puna e Departamentit pas 10 vjetësh?
Për këto 10 vite është bërë një punë e madhe në Departamentin e Shkencave Politike, por sigurisht që mbetet shumë për t'u bërë. Institucioni ynë akademik ofron mundësi të mëdha studimi, kushte të mira teknike, dhe kuadro akademikë që me punën e tyre vazhdojnë të japin kontribut të cmueshëm në nxjerrjen e kuadrove të rinj. Sigurisht mbetet akoma për t'u bërë në fushën e cilësisë, sepse ky është indikatori kryesor i suksesit të punës që Departamenti ynë ofron.
Z. Preteni ne iu falënderojmë për intervistën dhe kohën që ndatë me ne!
Faleminderit edhe prej jush, është nder që të jem në faqet e revistës tuaj. Punë të mbarë dhe suksese!
Intervistoi : Fitim Zajmi !
të fillimeve të një politike tregëtare të përbashkët. Aty ku marrëveshja ishte e vështirë, traktati nuk fliste s h u m ë q a r t ë p ë r h a p a t e mëtejshëm drejt integrimit. Në këtë mënyrë, Traktati ka bërë që procesi i integrimit të mos shkonte kurrë përpara pa u pajtuar me interesat kombëtare të shteteve anëtare. Traktati ka ngritur edhe një varg të gjatë çështjesh politike për t'u diskutauar midis anëtarëve. Shpresohej që përfitimet konkrete ekonomike të pol i t ikës së përbashkët t'i jepnin vrull procesit të integrimit. Detyra e Komisionit ishte të hartonte propozime legjislative për politikën e p ë r b a s h k ë t t ë B a s h k ë s i s ë E u r o p i a n e , e c i l a d u h e j t ë zëvendësonte politikën e veçantë të shteteve anëtare.Gjithashtu, Bashkimi Europian zgjeroi rolin e v e t n ë m a r r ë d h ë n i e t n d ë r k o m b ë t a r e n ë p ë r m j e t marrëveshjeve të ndihmës për ish-kolonitë franceze, marrëveshjeve të Jaundesë 1963, konventa e Lomesë.Me kalimin e kohës të tri Bashkësitë filluan të bëheshin përherë e më pak të dallueshme midis tyre. Traktati i Shkrirjes i vitit 1965 u dha të tri bashkësive një k o m i s i o n d h e K ë s h i l l t ë përbashkët. Bashkimi Europian e ka zgjeruar shumë numrin e anëtarëve , me pranimin e Mbretërisë së Bashkuar, të Danimarkës dhe të Irlandës në vitin 1973, të Greqisë më 1981, të Spanjës dhe Portugalisë më 1986, të Suedisë, të Austrisë, Finlandës, etj. Në qoftë se është zgjeruar antarësia, edhe juridiksioni politik i Bashkimit Europian është “thelluar”, duke përfshirë sistemin Monetar Europian, Programin e Tregut të Vetëm që përmbahet në “Aktet Unike Europiane”,
o të ishte e udhës që para se të fillojmë shtjellimin e çështjes kryesore të këtij punimi, e që është trajtimi i rolit dhe funksionalitetit të organeve të Unionit Evropian, të japim një histori të shkurtër të zhvillimit kronoligjik të vetë Unionit Evropian.“Në nëntorin e vitit 1993 emri zyrtar i Bashkësisë Europiane u ndryshua dhe u bë *Bashkimi Europian (BE) si rrjedhim i ratifikimit të Traktatit të Maastricht-it nga parlamentet e shteteve anëtare. Me të drejtë, Bashkimi Europian duhej të njihej me emrin e Bashkësive Europiane, në shumës. Ai filloi si tri organizata l igjërisht të veçanta, por të ndërlidhura: Bashkësia Europiane e Qymyrit dhe Çelikut, Bashkësia Europiane e Energjisë Atomike dhe Bashkësia Ekonomike Europiane (që nganjëherë quhet edhe 'Tregu i p ë r b a s h k ë t ' ) . N ë p r a k t i k ë , institucionet dhe politika e të tri organizatave janë bërë përherë e më pak të ndërdallueshme, një proces i theksuar nga amandamentet e njëpasnjëshme që u janë bërë traktateve.Bashkimi Europian është shembulli më i lartë i integrimit ekonomik dhe politik rajonal. Si organizatë ndërkombëtare, ai shkon p ë r t e j c a q e v e t ë o r g a n e v e ndërqeveritare dhe ka elementë të rëndësishëm të mbikombësisë. T r a k t a t e t e n d r y s h m e t ë Bashkimit/Bashkësisë përmbajnë angazhime të hapura, sido që të vagëlluara, për bashkim përherë e më të ngushtë midis shteteve anëtare.
Emri “Union Evropian” gjatë këtij punimi seminarik mund të përdoret edhe si “Bashkim Evropian”, kjo vartet nga autorët e ndryshëm.
1
Në fund të Luftës së Dytë Botërore uniteti ekonomik dhe politik i Europës shikohej si element i rëndësishëm i rindërtimit të pasluftës, prandaj dhe përkrahej nga Shtetet e Bashkuara. Meqë shfuqizimi tërësor i sovranitetit kombëtar dukej një realitet i largët, përpjekjet përqendroheshin në një qasje funksionaliste ndaj integrimit, siç thuhet në Planin e Schumann të hartuar nga Jean Monnet-i. Ideja midis Francës dhe Gjermanisë nuk duhej të çrregullonte më ekonominë dhe të pengonte lulëzimin e kontinentit. Italia dhe Beneluksi morën pjesë në bisedimet që u zhvilluan më vonë.Rezultati qe Bashkësia Europiane e Qymyrit dhe Çelikut (traktati i Parisit) me pjesëmarrjen e gjashtë vendeve, e cila synonte të integronte sektorët industrialë që atëherë ishin të lidhur më shumë me prodhimin e luftës (qymyri dhe çeliku) në mënyrë të tillë që palët të mos kishin aftësinë e pavarur për të sulmuar njëra-tjetrën. Suksesi i saj ekonomik u bë shkak për integrim të mëtejshëm dhe më të gjerë, me gjithë dështimin e Bashkësisë Europiane të Mbrojtjes më 1954. Traktatin e Romës, që krijoi Bashkësinë Ekonomike Europiane dhe Euroatomin, të nënshkruar më 25 mars 1957 nga të g jashtë anëtarë t e Bashkës isë Europiane të Qymyrit dhe Çelikut, i cili hyri në fuqi më 1 janar 1958. Traktati parashikonte krijimin e një asambleje të përbashkët dhe të një Gjykate për të tri bashkësitë, si edhe të një komisioni dhe të një këshilli të ministrave për dy bashkësitë më të reja. Mbretëria e Bashkuar nuk pranoi të merrte pjesë, duke preferuar të krijonte një organizatë rivale, Zonën Europiane të Tregtisë së Lirë (EFTA). Bashkësia Ekonomike Europiane u bë shpejt qendra e përpjekjeve për integrimin europian. Atu ku të gjashtët mund të merreshin vesh, u krijua një grafik konkret për integrimin politik. Ky çoi në vendosjen relativisht të shpejtë të bashkimit doganor, të tarifës së jashtme të përbashkët dhe të
D
I. UNIONI (BASHKIMI) EVROPIAN1
1
1
, politikën rajonale dhe sociale dhe elementë të rëndësishëm bashkëpunimi në politikën e jashtme dhe në atë të mbrojtjes. Ky proces thellimi është ndihmuar nga amanadamentet që u janë bërë Traktateve, si për shembull, me “Aktin unik Europian të vitit 1986 dhe me Traktatin e Maastricht-it (të nënshkruar më 1991, por të hyrë në fuqi zyrtarisht Bashkësinë Europiane në Bashkimin Europian.
Duke lënë të papërcaktuar qëllimin përfundimtar, si “euroentuziastët” ashtu edhe përkrahësit e flaktë të autonomisë kombëtare zakonisht kanë qenë në gjendje të arrijnë compromise që kuptohen se janë në interes të të gjithëve.Kjo çon përpara procesin e integrimit, me gjithë mosmarrëveshtjet e shpeshta, dhe Bashkimi Europian ka dale përherë e më shumë një entitet shtetngjashëm në sistemin ndërkombëtar.Si i tillë Bashkimi Europian i ka të gjitha gjasat të ndryshojë konceptet e sovranitetit dhe të organizatave ndërkombëtare.
II. FUNKSIONIMI I ORGANEVE TË UNIONIT EUROPIAN
Lidhur me funksionimin e organeve të Unionit Europian në aspektin ligjor apo juridik të gjithë autorët japin një përshkrim të bazuar në të “Drejtën Europiane”, përkatësisht në normat e përcaktuara në Kontratën mbi themelinim e Unionit Europian. Ndërsa, sa i përket funksionimit efikas të këtyre organeve në raport me realitetin politik dhe shoqëror tërolit të Unionit Europian, autorët e ndryshëm japin edhe pikëpamje të ndryshme. Një pjesë e analistëve që janë ithtarë të ruajtjes së rolit kryesor për institucionet shtetërore të shteteve anëtare, mendojnë se këto organeakualisht kanë mjaftueshmërisht kompetenca që i përgjigjen realitetit të tanishëm të Unionit Europian.
në nëntor 1993), duke e transformuar
Pjesa tjetër e analistëve ose “europianistët” përkrahin idenë që roli dhe funksioni i organeve të Unionit Europian duhet të rritet gjithnjë e më shumë, e që tërë kjo do të çonte drejt konsolidimit të ins t i tuc ioneve të vër te ta të “Shte t i t t ë Europës”.“Organet e Bashkimit Europian janë të kodifikuara në kreun e pestë të Kontratës mbi themelimin e Bashkimit Europian gjegjësisht në nenet 189 deri 280 të kontratës themeluese. Pra dispozitave mbi Organet e Bashkimit Europian iu është rezervuar vend në një të tretën e kontratës themeluese. Kjo edhe le të kuptojmë se Organet e Bashkimit Europian janë elemente themelore dhe fundamentale për ekzistimin dhe funksionimin e Bashkimit (Unionit) Europian.”Organet e Unionit Europian janë:- Parlamenti Europian- Këshilli i Unionit Europian- Komisioni Europian- Gjykata e Lartë Europiane e Drejtësisë- Gjykata e Llogarive, dhe- Organet Ndihmëse të Unionit Europian. “Karakteristika, që të bie më shumë në sy në tërësinë e aktorëve të nivelit mbikombëtar dhe një dallim shumë i rëndësishëm me sistemet politike kombëtare është padyshim fakti, që vendimet merren në pjesën dërrmuese të tyre nga një organ i përbërë nga përfaqësuesë të qeverive të shteteve anëtare, Këshillit të Bashkimit Evopian (ose Këshillit të Ministrave)“. Asnjë iniciativë apo aksion i mëtutjeshëm nuk mund të merret, pa marrë parasysh se a kemi të bëjmë me ndonjë ligj madhor, i cili do ta ndryshonte tërësisht legjislacionin e UE-së, apo ndonjë ligj tjetër minor, pa e arritur shtetat anëtare të Unionit konsensusin.
Saranda Pajaziti, studente e Shkencave Politike, viti III
Iain Mc Lean “Fjalor Politik”, Oxford University Press 1996, Tiranë 2001 (faqe 38) Zahiti Bashkim, “E Drejta Evropiane” Prishtinë 2003 ( fq. 45)
(25.12.2006)http://www.dadalos-europe.org/alb/grundkurs4/eu-struktur_1.htm
4
3
2
4
2
3
Përkufizimi i nacionalizmit
isa prej parimeve kushtetuese të
nacionalizmit u përkasin ndjenjave më të
lashta dhe më fillestare të njerëzve.
Mjafton të mendohet për qëndrimin natyror
për të dashur vendlindjen apo vendin në të
cilin kalohet fëmijëria. “Preferenca për
gjuhën e nënës, për doket dhe zakonet e
atdheut, ashtu si tendenca për të qenë
krenarë për stilin tënd të jetesës, duke i
shikuar ato të të tjerëve nga lart poshtë apo
me përbuzje.”
Në gjysmën e parë të Tetëqindës,
nacionalizmi i referohet një ideje supreme
të kombit, i nënkuptuar si komunitet që
bashkekziston paqësisht me kombet e tjera.
“Për shembull, në mendimin e Giuseppe
Mazzini, koncepti i "kombit" nuk merr
konotacione imperialiste, por lidhet me
aksioma të tjera (të tilla si "detyra",
"ideali", "asociimi").” Dhe në këtë rast,
lidhet shumë shprehja: “Sa më shumë që
thellohemi në detaje aq më pak jemi
nacionalistë. Sa më pak që jemi
nacionalistë aq më të dobët do të jemi. Sa
më shumë që të jemi Nacionalist aq më të
bashkuar do të jemi. Sa më të bashkuar aq
më të fortë do të jemi.”
Në fjalorin Politik të Oxfordit nacionalizmi është definuar në këtë mënyrë: “Nacionalizmi e kthen përkushtimin ndaj kombit në parim ose program. Në këtë mënyrë ajo përmban një përmasë të ndryshme nga ajo e patriotizmit të thjeshtë, i cili mund të jetë përkushtim ndaj vendit ose kombit tënd pa ndonjë plan veprimi politik .” “Nacionalizmi legjitimon shtetet dhe është promovuar nga shtetet si pjesë e ndërtimit të tyre kudo në botë.” Ndërsa në librin e Erik Hosbaum, Kombi dhe nacionalizmi, termi nacionalizëm është i përdorur siç e thekson edhe vet autori në kuptimin e përcaktuar nga Gellneri: “Nacionalizmi në thelb është një parim sipas të cilit njësia politike dhe njësia kombëtare duhet përputhur “.
“Mund të themi se nacionalizmi
ka qenë norma, morali dhe baza për
krijimin e shteteve në këto dyqind vitet
e fundit në botë.” Shtetet e para
nacionale synonin që të ofronin
barazinë e plotë të qytetarit, i cili
konsiderohej si pronë e monarkut apo
të princërve të ndryshëm. Me sloganin
“Liri, barazi, vëllazëri”, filloi një fazë
e re e barazisë së njerëzve, të paktën
brenda një shteti të ri. “Pra,
nacionalizmi në këto fillime solli
standardet sipas të cilave garantohej
barazia në mes njerëzve, në mes të
vëllezërve.” “Nacionalizmi e prodhoi
kombin, kombi e prodhoi shtetin
kombëtar dhe shteti kombëtar e fiku
zjarrin mobilizues, veprues të
nacionalizmit.”
”Nacionalizmi si ideologji “Nacionalizmi është një ideologji në të cilën realiteti shoqëror, konceptuar në kushtet kombëtare, është i pajisur me realitetin e gjërave natyrore.”Pesë elementet që përbëjnë strukturën kryesore të nacionalizmit janë: 1. “Patriotizimi i një grupi të veçantë dhe identifikimin e një grupi njerëzish në praktika të jetesës.
2. Një vlerësim pozitiv është caktuar për
kombin duke e dalluar grupin e njerëzve me
veprimtari të veçanta3. Dëshirën për t'i dhënë shprehje politiko-institucionale për të parë dy koncepte bazë 4. Hapësira dhe koha janë konsideruar të jenë determinantet vendimtare të identitetit social 5. Një ndjenjë të përkatësisë dhe anëtarësimit në të cilat ndjenja dhe emocioni
luan një rol të rëndësishëm.”
“Nacionalizmi është ideologji
që e quan kombin si parimin kryesor të
organizimit politik, nacionalizmi
mund të lidhet me një rang të gjerë
idesh dhe qëllimesh.” Nga njëra anë,
nacionalizmi mund të duket se është
një forcë përparimtare e çliruese, që
ofron pamjen e një bashkimi kombëtar
apo pavarësisë. “Nga ana tjetër, mund
të jetë kredo e paarsyeshme dhe
reaksionare, që ua mundëson
drejtuesëve politikë të zhvillojnë
politika në favor të zgjerimit ushtarak
dhe luftës në emër të kombit.”
Shfaqjet kryesore politike të
nacionalizmit janë si vijon:
· Nacionalizmi liberal
· Nacionalizmi konservativ
· Nacionalizmi ekspansionist
· Nacionalizmi antikolonial
Nacionalizmi liberal mund të
shihet si forma kalsike e
n a c i o n a l i z m i t e u r o p i a n .
“Nacionalizmi liberal mbështetet
mbi hamendësimin themelor se
njerëzimi ndahet në mënyrë të
natyrshme në grupe kombesh, ku
secili ka një identitet të vecantë.
Q ë l l i m i i k ë t i j ë l l o j i t ë
nacionalizmit është ndërtimi i një
shteti komb, do të thotë i një shteti
brenda të cilit kufijtë e qeverisjes
përkojnë sa më shumë me ata të
kombësisë.”
5
Armin Tirana,Nacionalizmi. Po aty. . , 23/05/2011
Arbër Ibrahimi. , 23/05/2011
Burim Breznica. Nacionalizmi dhe simbolet shteterore/kombetare ne marredheniet nderkombetare.
, 27/05/2011
http://www.botasot.info/def.php?category=40&id=48372http://www.botasot.info/def.php?category=40&id=48372
http://bujanoci.net/?p=1564
http://forumi.parajsa.com/politika-shqiptare/nacionalizmi-dhe-simbolet-shteterore-kombetare-ne-marredheniet-nderkombetare-28600/
Iain McLean, Oxford, Fjalori Politik, Shtëpia e Librit dhe e Komunikimit, Tiranë,2001- f. 375.
Erik Hobsbaum, Kombi dhe Nacionalizmi që nga 1780-a, Toena, Tiranë,1996, f. 9 Erik Hobsbaum, Kombi dhe Nacionalizmi që nga 1780-a, Toena, Tiranë,1996, f. 9 Arbën Xhaferi. Virtytet e nacionalizmit.
24/05/2011Arbën Xhaferi. Virtytet e nacionalizmit.
24/05/2011Richard Handler, Nationalism and the Politics of culture in Quebec, The University of Wisconsin Press, 1988, f.6.
http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?p=1300335
http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?p=1300335
6
7
8
9
10
Michael Freeden, Nacionalizmi si ideologji, 1998, f.751 Adrew Heywood, Politika, Brezi '81, Prishtinë 2008, f.411 Po aty, f.109
Andrew Heywood, Politka, Brezi'81, Prishtinë 2008, f.112
11
12
13
14
1
2
3
4
5
1
D
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Shteti- Kombi dhe Nacionalizmi, , 30/05/2011
Shteti- Kombi dhe Nacionalizmi, , 30/05/2011 Andrew Heywood, Politika, Brezi '81, Prishtinë 2008, f.113
Andrew Heywood, Politika, Brezi '81, Prishtinw 2008, f.115
http://politologet.blogspot.com/2006/01/shteti-kombi-dhe-nacionalizmi.html
http://politologet.blogspot.com/2006/01/shteti-kombi-dhe-nacionalizmi.html17
18
1
Nacionalizmi liberal si një formë e nacionalizmit bazohet në ideale komb-shtet.”
“Nacionalizmi konservativ u zhvillua disi më vonë sesa nacionalizmi liberal. Deri në gjysmën e parë të shekullit XIX, politikanët konservativë e trajtonin nacionalizmin si një kredo armiqësore, nëmos revolucionare.” Nacionalizmi konservativ shqetësohet më pak për nacionalizmin me parime të vetëvendosjes së përbotshme dhe më shumë me premtimin e kohezionit shoqëror dhe rendit publik të mishëruar në ndjenjën e patriotizmit kombëtar. Nacionalizmi konservator si një formë e brendshme në kërkim ose të kufizuar të nacionalizmit të lidhur me premtimin e kohezionit social dhe të rendit publik, të krijuara përmes patriotizmit kombëtar.
Nacionalizmi ekspansionit apo zgjerues ka një frymë agresive, ushtarake dhe zgjeruese. “Kjo formë e nacionalizmit është e kundërta e besimit me parime në tëdrejtat e barabarta dhe vetëvendosjen, që është thelbi i nacionalizmit liberal.” Nacionlizmi ekspansionist si një formë agresive dhe militaristike e nacionalizmit që është mbështetur nga supozime shoviniste dhe shpesh raciste.“Kolonializmi ia doli ta kthente nacionalizmin në kredo politike me rëndësi botërore. Format e hershme të antikolonializmit u mbështetën më shumë në nacionalizmin klasik europian dhe u frymëzuan nga ideja e vetëvendosjes kombëtare.”
15
1616
18
15
16
17
Përgatiti : Emir Azemi (student i Shkencave Politike – viti III)
17
Përkufizimi i nacionalizmit
I.Dilema rreth konferencës nga
ana e Kosovës
onferenca e Rambujesë
paraqet një përpjekje për Knegociata të imponuara.
Një ndërmarrje e tillë u përkrah nga
Këshilli i Sigurimit të OKB-së dhe
nga veprimet e Grupit të Kontaktit.
P o r u n i t e t i i b a s h k ë s i s ë
ndërkombëtare u dëshmua edhe
njëherë i brishtë. Nga dhjetori i vitit
1998 përpjekjet e ambasadorit
amerikan Hill, dhe ekipit të tij për të
negociuar një zgjidhje për Kosovën
kishin arritur në një qorrsokak. “Të
dyja palët kishin refuzuar versionin
e fundit të propozimit të Hillit.
Jugosllavia kishte dalë me
propozimin e vet. Përderisa ai
dokument ishte përpiluar asisoj që
kopjonte pjesë të gjuhës dhe
përmbajtjes së propozimeve të
ndërmjetësit, ai e ruante pozitën
dominuese të Serbisë karshi
Kosovës ashtu që menjëherë u
refuzua nga përfaqësuesit e
zgjedhur të saj.” Kështu në Kosovë
po vazhdonin vrasjet dhe masakrat
e ndryshme, që shtronin nevojën
imediate të parandalimit të
katastrofës humanitare. Kështu më
29 janar, Grupi i Kontaktit ftoi palët
Grupi i Kontaktit do t'i konsiderojë palët
përgjegjëse nëse dështojnë ta shfrytëzojnë
rastin që u ishte dhënë. “Këshilli i Sigurimit
men jëhe rë e shpa l l i Dek la r a t ën
presidenciale me të cilën mirëpriste dhe
përkrahte vendimet e Grupit të Kontaktit.”
Në Konferencën e Rambujesë u ftua edhe
UÇK-ja që të ishte pjesë e delegacionit
k o s o v a r. K j o s i g u r i s h t i s h t e e
papranueshme fillimisht për Serbinë por
shumë shpejt Serbia u pajtua për
pjesëmarrje të Ushtrisë Çlirimtare të
Kosovës. Pala serbe ishte bindur që të ishte
pjesë e negociatave me kërcënimin për
përdorim të forcës. Por UÇK-ja ishte në
mëdyshje të madhe për të shkuar në
konferencë. Pati mendime dhe qëndrime të
ndryshme pro dhe kundër mbajtjes së një
konference të tillë. “Megjithatë, dominoi
qëndrimi dhe logjika racionale pro
organizimit dhe shkuarjes në një
konferencë të tillë që, padyshim, do të rriste
peshën e faktorizimit të Kosovës dhe të
faktorit të saj boshtor, Ushtrisë Çlirimtare,
që me këtë pjesëmarrje në konferencë ajo
po legjitimohej ndërkombëtarisht si ushtri
dhe luftë e mirëfilltë çlirimtare.” Sidomos
problem të madh paraqisnin parimet e
panegociueshme të projektmarrëveshjes që
përfshinin ruajtjen e integritetit të
Jugosllavisëe dhe shumë disfavore tjera për
shqiptarët. Me një pjesëmarrje të tillë po
legjitimohej e faktorizohej Kosova, tanimë
jo si një problem i brendshëm i Serbisë dhe
Jugosllavisë, por si problem i përmasave
ndërkombëtare,
siç kemi pretenduar ta paraqesim
vazhdimisht sepse kështu ka qenë në
gjenezë. “Shqiptarët kanë qenë
vazhdimisht një kushtëzim për veten nga
ana e tyre. Gjithsesi kjo pati konceptin
dhe cilësinë e vet në perëndim, me çfarë
pritej të ishte Samiti i Rambujesë, që për
çështjen shqiptare merrte rëndësinë e një
çlirimi ose të një prange të re, të një kyçi,
që do të duheshin më se një shekull për ta
çelur sërish... Çështja shqiptare me gjithë
aktivitetin e saj, me thellësitë tek e
kaluara e desekuilibrave euro –
ballkanik, po “interpretohet” për fatin e
mirë si një nyje botërore.”
II.Krijimi i delegacionit për negociataKrijimi i delegacionit të Kosovës për negociata në Rambuje nuk ishte aspak i lehtë duke pasur parasysh ndasitë e mëdha që ekzistonin në skenën politike dhe ushtarake të Kosovës. Përbërja e delegacionit u caktua me dakordimin e palëve pjesëmarrëse dhe faktorit ndërkombëtar. Ky delegacion përfshinte katër sfonde : në Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës, që përfaqësohej nga Hashim Thaçi, Jakup Krasniqi, Ramë Buja, Azem Syla dhe Xhavit Haliti; Lidhjen Demokratike të Kosovës nga Ibrahim Rugova, Fehmi Agani, Edita Tahiri, Bujar Bukoshi dhe Idriz Ajeti; Lëvizjen e Bashkuar Demokratike nga Rexhep Qosja, Hydajet Hyseni, Bajram Kosumi dhe Mehmet Hajrizi; si dhe të pavarurit Blerim Shala dhe Veton Surroi. “Delegacioni kosovar do të duhej të nisej për në Francë më 5 shkurt 1999, për të arritur me kohë dhe i përgatitur për fillimin e Konferencës, që ishte caktuar që më parë, të niste punimet më 6 shkurt 1999.” Udhëtimi për në Rambuje u bë vetëm më 6 shkurt,gjë që ndikoi që delegacioni kosovar të ishte
KONFERENCA E RAMBUJESË
1
2
3
4
5
1
1
2
4
5
Marc Weller, Shtetësia e kontestuar: Administrimi ndërkombëtar i luftës së Kosovës për pavarësi, Prishtinë, 2009, f. 189 Deklarata presidenciale e Këshillit të Sigurimit, 29 janar 1999, te Ëeller, Crisis in Kosovo, 415 Ramë Buja, Konferenca e Rambujesë, Prishtinë, 2006, f. 60Adem Hasanaj, Kosova nyja e rendit të ri botëror, Koha, Tiranë, 2000, f. 25Ramë Buja, Konferenca e Rambujesë, Prishtinë, 2006, f. 66
1i stërlodhur me fillimin e konferencës. Delegacioni shqiptar i Kosovës me të hyrë në Kështjellën mesjetare të Rambujesë u lajmërua se do të shkonte drejt në sallën e konferencës kur pritej të fillonin punimet menjëherë. Me të hyrë në sallë delegacioni serb ishte aty. “Të gjithë përfaqësuesit e shteteve të Grupit të Kontaktit ishin aty, duke llogaritur edhe dy bashkëkryesuesit e konferencës, Ministrin e punëve të jashtme të Francës mikëpritëse z.Yber Vedrine dhe Ministrin e punëve të jashtme të Britanisë së Madhe z.Robin Cook, si dhe tre kryenegociatorët, apo ndërmjetësit, ambasadorët “Kristopher Hill(SHBA), Wolfgang Petrisch(BE), Boris Majorski (Rusi).” “Ishte e ditur qartë, se me të pranuar parimet bazë të organizimit të Konferencës, pranohej edhe baza logjike e zhvillimit të të gjitha negociatave gjithkund në botë – kompromisi. Por, ky kompromis i domosdoshëm, i imponuar nga rrethanat tepër të rënda luftarake në Kosovë dhe nga trysnia e të gjitha qarqeve ndërkombëtare dhe kombëtare, kishte përkufizimet e tij dhe kufijtë e së mundshmes.” Për të pasur një pasqyrë të qartë të veprimit, delegacioni i Kosovës më konsensus vendosi këto synime strategjike për këtë konferencë :-Vendosja e Kosovës nën mbikqyrjen e NATO-s
-Mbajtja e referendumit për statusin
final të Kosovës nën mbikqyrjen
ndërkombëtare në përfundim të
fazës kalimtare
-Ruajtja e subjektivitetit të UÇK-së
gja të dhe pas per iudhës
kalimtare
-Ruajtja e integritetit territorial të
Kosovës
- Statusi kalimtar në kuptimin e
n j ë v e t ë a d m i n i s t r i m i
demokratik dhe të pavarur, i tillë
që nuk e paragjykon statusin
final të Kosovës
- Tërheqja e të gjitha forcave
serbe nga Kosova..etj.
rojektmarrëveshja që u ishte paraqitur
palëve përbëhej nga dy pjesë: Pjesa
politike dhe Pjesa e sigurisë. Grupi i
Kontaktit kishte vendosur që faza e parë
e bisedimeve do t'i kushtohej vetëm
pjesës politike të marrëveshjes, e cila
ishte mjaft komplekse dhe vendimtare
në vështrimin afatgjatë. Vetëm pas
arritjes së marrëveshjes për këtë pjesë,
do të diskutohej për zbatimin dhe
çështjet e sigurisë.”
III. Fill imi i Konferencës së
RambujesëKonferenca u hap më 6 shkurt me një lloj ceremonie nga kryetari i Francës. Presidenti francez Zhak Shirak ishte i pari që përshëndeti të pranishmit me një fjalë hyrëse. Ai u shpreh kështu “Franca siç e dini, ka njohur tmerret e luftës. Ajo ka njohur fytyrën e barabarisë. Por ka ditur të mjekojë plagët që dukeshin të përjetshme. Ajo ka ditur të dominojë urrejtjet që thuhej se ishin të lashta. Ajo iu thotë juve sot se vullneti për paqe është më i fortë se sa tundimi për luftë...Ky mesazh merr kuptim të plotë këtu, ku, së bashku Gjenerali De Gol dhe kancelari Adenauer ndërtuan të ardhmen.” Anëtarët e delegacionit serb u bën të njohur si “Klubi i çajit” ngase shiheshin vetëm duke pushuar nëpër hapësirat publike të kështjellës.Në anën tjetër delegacioni i Kosovës kishte punuar mjaft intensivisht gjatë gjithë kohës.Madje ishte krijuar një komision i vogël përpilimi kryesuar nga Fehmi Agani, me kompetencën për të shqyrtuar propozimet dhe për të përpiluar komente rreth këtyre propozimeve. Delegacioni i Kosovës ia doli që të paraqiste komente përmbajtësore për të gjitha dokumentet që kishte pranuar javën e parë. Megjithatë Kosova e rezervoi pozicionin e vet duke theksuar se pajtimi do të mund të arrihej vetëm në raport me gjithë pakon.
“Me 14 mars, ministrat e jashtëm të
Grupi të Kontaktit u mlodhën sërish në
Paris duke e artikuluar zhgënjimin e tyre
me përparimin e ngadalshëm, por duke u
pajtuar që ta zgjasnin konferencën edhe
për një javë. Ajo do të mbyllej më 20
shkurt në mesditë.” Delegacioni
jugosllav qëndroi i heshtur deri në
momentin kur ambasadori Hill udhëtoi
për në Beograd për ta takuar
Mil losheviçin për bisedime të
drejpërdrejta. Duket se gjatë asaj bisede
Millosheviç i kishte identifikuar
kërkesat kyçe që duhej të plotësosheshin
nëse pritej që delegacioni serb t'i qasej
konferencës seriozisht. Në momente të
tilla delegacioni serb paraqiti një
dokument me kërkesa të shumta, dhe
joreale në raport me punën që po bënte
delegacioni shqiptar. “Përderisa
negociatorët, apo më mirë thënë
ekspertët e tyre juridikë, kishin kaluar
orë të vështira me delegacionin
jugosllav/serb, duke u përpjekur që t'i
shkrinin komentet e tyre voluminoze në
pika që do të mund të shqyrtoheshin,
delegacioni i Kosovës ende nuk po
merrte kurrfarë përgj igje ndaj
komenteve të tij.” Mbledhja mes
komisionit hartues kosovar dhe
ekspertëve ligjorë ndërkombëtarë më 17
shkurt doli të ishte zhgënjyese, sepse
sipas ndërkombëtarëve shumë pak nga
propozimet e delegacionit të Kosovës do
të mund të ndikonin seriozisht në
ndryshimin e propozimeve fillestare.
Propozimi i ri shkonte edhe më shumë
në favor të Serbisë, sepse e riktheu
çështjen e statusit juridik të Kosovës.
Ushtrimi aktual i pushtetit nga organet
kosovare ishte kufizuar skajshmërisht.
Mekanizmi i vetos për pjesëtarët e të
gjitha komuniteteve ishte rifutur,duke
mundësuar paralelizmin e veprimit
legjislativ në Kosovë.
6
7
9
11
8
Po aty, f.71 Po aty, f.80
Wolfgang Petritch, “Procesi i Rambouillet”(Fejton në Koha Ditore, 4-17 mars 2002, Përmbledhje e pjesëve të librit “Kosovo-Kosova, Mitet, datat, faktet”, i autorëve Wolfgang Petritch, Karls Kaser dhe Robert Pichler, 1999 Nga fjalimi i Presidentit të Republikës së Francës z.Zhak Shirak, mbajtur me rastin e hapjes së Konferencës së Rambujesë(6 shkurt 1999) Marc Weller, Shtetësia e kontestuar: Administrimi ndërkombëtar i luftës së Kosovës për pavarësi, Prishtinë, 2009, f. 221
Po aty, f.222
6
7
8
9
10
11
10
KONFERENCA E RAMBUJESË
në pajtim më idenë e lënies anash të
çështjeve për të cilat nuk mund të pritej që
të arrihej marrëveshje. Ajo përmbante një
preambulë që e përsëriste përkushtimin e
b a s h k ë s i s ë n d ë r k o m b ë t a r e n d a j
sovranitetit dhe integritetit territorial të
RFJ-së. Kur propozimi i dytë i
marrëveshjes u paraqit më 18 shkurt, atij i
ishte shtuar një preambulë që i referohej
“vetëqeverisjes demokratike në Kosovë
bazuar në respektimin e integritetit
territorial dhe sovranitetit të Republikës
Federale të Jugosllavisë. Edhepse
bashkësia ndërkombëtare insistonte se kjo
nuk e kishtë ndryshuar esencën e zgjidhjes,
kjo kishte prekur në substancë zgjidhjen e
përkohëshme politike. Një çështje tjetër
me shumë rëndësi ishte edhe ajo për
ndarjen e pushtetit.. Propozimi i 18 shkurtit
i jepte Serbisë kompetenca në raport me
Kosovën. “Një nga vështirësitë në planin
fillestar të Hillit ishte insistimi i tij se
komunat e Kosovës të ishin njësia
themelore e vetëqeverisjes në Kosovë dhe
se do të ushtronin të gjithë pushtetin që nuk
u ishte përcaktuar organeve tjera të
Kosovës.”
Statusi përfundimtar
Sipas p ropoz imi t t ë bashkës i së
ndërkombëtare pas periudhës kalimtare
prej 3 vjetësh, nën patronazhin
ndërkombëtar do të merrej një vlerësim
gj i thpërfshirës me qël l im që të
p ë r m i r ë s o h e j z b a t i m i d h e t ë
përcaktoheshin hapat e mëtejmë.
Delegacioni kosovar insistonte për futjen e
një dispozite që mundësonte mbajtjen e
referendumit pas 3 vjetësh, ku do të
shprehej vullneti i popullit.
“Të gji tha organet e bashkësisë
ndërkombëtare kishin refuzuar me
konsistencë mundësinë e pavarësisë dhe
nuk do të kishte qenë çudi që mbledhja
ndërkombëtare do ta miratonte qëndrimin
e njëjtë.”
V.Marrëveshja në parim, nënshkrimi
në ParisKonferenca e Rambujesë paraqet një konferencë ndërkombatëre që ka provokuar kureshtjen dhe mendësinë e të gjitha qarqeve politike, historike, ushtarake dhe analitike e diplomatike. Meskoha nga Rambujeja në Paris ishte më një dinamikë të jashtëzakonshmë veprimi. Kishte pasur takime të shumta të delegacionit kosovar me akterë të rëndësishëm ndërkombëtar. Delegacioni ynë për në Paris u nis më 13 mars. Meqë kishin vendosur që ta nënshkruanin marrëveshjen ata ndiheshin fare të qetë dhe ky udhëtim për ta nuk kishte pasur takime të shumta të delegacionit kosovar me akterë të rëndësishëm ndërkombëtar. Delegacioni ynë për në Paris u nis më 13 mars. Meqë kishin vendosur që ta nënshkruanin marrëveshjen ata ndiheshin fare të qetë dhe ky udhëtim për ta nuk kishte ndonjë angazhim maksimal. “Vazhdimi i Konferencës së Rambujesë në Paris nuk zgjati shumë, që nga 14 gjerë më 19 mars 1999, marrëveshja u nënshkrua nga pala shqiptare dhe ajo ndërkombëtare në ditën e 18 marsit 1999. Pala serbe/jugosllave i mbeti besnike obstruksionit, mospërfilljes dhe mosbashkëpunimit me ndërkombëtarët, në veçanti me SHBA-të, dhe nuk e nënshkroi marrëveshjen duke marrë mbi supe të gjitha pasojat e mundshme që do të prodhonte ky veprim aspak i mençur politik dhe dështak në rrafshin diplomatik.” Mosnënshkrimi i të gjitha palëve rezultoi me dështimin e Konferencës së Rambujesë. Meqë dështoi Rambujeja dhe opcioni politik i zgjidhjes së problemit, kompetencat për zgjidhje, domosdoshmërisht dhe sipas dakordimit paraprak të Grupit të Kontaktit dhe të Aleancës Veriatlantike, u bartën në Bruksel, në selinë e NATO-s. Për të vazhduar rrugëzgjidhjen me mjete të tjera. Kjo nënkuptonte ndërhyrjen ushtarake të NATO-s për t'i dhënë fund luftës në Kosovë.
11
12
13
Delegacioni kosovar reagoi kundër
këtij propozimi, që konsiderohej edhe
si propozimi final, por ia që bashkësia
ndërkombëtare i konsideroi reagimet e
tilla si jo konstruktive.
Kur u bë evidente disa orë para
skadimit të afatit të përcaktuar për
mbylljen e punimeve të konferencës, se
as delegacioni serb e as ai shqiptar nuk
do ta nënshkruanin marrëveshjen,
Grupi i Kontaktit vendosi ta shtyj
punën e konferencës deri më 23
shkurt. Madje kur u bë e ditur se
ndoshta delegacioni i Kosovës nuk do
ta nënshkruante marrëveshjen,
vëmendja e Grupit të Kontaktit e
sidomos të SHBA-ve u kthye nga
Kosova. Në ditët në vazhdim sekretarja
e shtetit, Albright, e kaloi një kohë në
kështjellë. Takimet me kryesuesin e
delegacionit të Kosovës, Hashim
Thaqin, dukej të ishin shteruese. Në
fund dukej se vetëm ai e kundërshtonte
nënshkrimin e marrëveshjes. U bë ë
qartë se ai nuk e kishte mandatin e
UÇK-së për të nënshkruar, prandaj
kishte nevojë që të merrte pëlqimin e
tyre për këtë punë. Me gjithë
ndërhyrjen e drejtpërdrejt të Albright as
Kosova e as Serbia nuk ishin të
gatshme të nënshkruanin më 23 shkurt.
Rezultati përfundimtar i Konferencës
së Rambujesë ishte paksa konfuz.
Kosova argumentonte se delegacioni i
vet e kishte pranuar tekstin si rezultat
përfundimtar të negociatave dhe se me
gjasë do ta nënshkruante pas
konsultave në shtëpi.
IV. Zgjidhja e përkohëshme politike
Çështja e statusit dhe ndarja
elementare e pushtetit
Propozimi i parë i marrëveshjes që
ishte paraqitur në konferencë ishte në
1
12
13
14
Marc Weller, Shtetësia e kontestuar: Administrimi ndërkombëtar i luftës së Kosovës për pavarësi, Prishtinë, 2009, f. 235-236 Po aty, f. 243 Ramë Buja, Konferenca e Rambujesë, Prishtinë, 2006, f. 137
12
13
14
KONFERENCA E RAMBUJESË
Përgatiti : Musa Preteni – student i vitit III Shkenca Politike
Ideali i të rinjve për politikë
1
iç e dimë Kosova e ka popullsinë më të re në Ballkan dhe pikërisht nga ky fakt u nisa ta shkruaj Skëtë artikull.
Unë, do të drejtoja një pyetje se: a ka “Kosova” politika për të rinjtë?Të rinjtë e sotëm kosovar e shikojnë politikën si diçka që nuk ju përket dhe nuk duhet jetuar aktivisht, sepse kanë krijuar bindjen se të gjithë politikanët janë “hajdut” dhe të “Korruptuar”.Mendoj se janë tri argumentet që prekin të rinjtë e sotëm në lidhje me pjesëmarrjen e tyre aktive në jetën politike.1. Të rinjve kosovarë duhet t'iu rikujtojmë sensin e kolektivitetit.Kolektiviteti,duket aktualisht si një fjalë që nuk ekziston ose që është zhdukur nga fjalori i të rinjve. Një pjesë e konsiderueshme e të rinjve i analizojnë shkaqet dhe pasojat në planin personal dhe individual.Sot, të rinjtë, sapo dalin nga oborri i shtëpisë, nuk pyesin se çfarë ka ndodhur, çfarë ndodh dhe çfarë mund të ndodh? Mjafton që për momentin dhe çastin e kohës të mos prek oborrin e tyre, pa harruar se në një të ardhme të afërt edhe oborri i tyre do të jetë i prekshëm, përderisa është pjesë integrale me oborret e tjera në lagjen, qytetin dhe shtetin ku jetojnë.2. Shumë i rëndësishëm për të rinjtë kosovarë është ngritja profesionale e punës.Çfarë është politika? Ka një mal me analiza akademike dhe historike që mund t'i japin përgjigje kësaj pyetje, por politika realisht s'është gjë tjetër veç se një punë që duhet bërë mirë, si ajo e gazetarisë, infermierisë, mjekësisë, avokatisë etj.Duhet t'iu rikujtojmë të rinjve se çdo profesion duhet të bëhet në mënyrë korrekte. Prandaj edhe politika duhet bërë në mënyrë korrekte dhe jo të bie pre e joshjeve të korrupsionit.Të bësh mirë një profesion ose një punë do të thotë të japësh një shembull të mirë , të përcjellësh vlera dhe të kundërshtosh/mos pranosh dhe luftosh antivlerat.Prandaj, të rinjtë kosovarë si fillim duhet të bëjnë shumë mirë detyrat e tyre fillestare: të studiojnë shumë, të respektojnë dhe të mbrojnë me çdo kusht diturinë dhe mjediset, ku kultivohet ajo. Pra, të luftojnë dhe të mbrojnë të drejtat personale dhe kolektive si në aspektin juridik dhe në atë sociologjik dhe njerëzor, të mbrojnë me fanatizëm dhe me vendosmëri të palëkundur “Lirinë”, e cila përfaqëson emblemën e
Pasi të kenë, krijuar në formë natyrore dhe akademike ngritjen dhe respektin për punën dhe profesionin, le të pretendojnë për një rrugë më absolute dhe më të domosdoshme, e cila quhet Politikë.3. Argumenti i tretë është lufta mes të mirës dhe të keqes.Në këtë argument duhet të shpjegojmë se termi “luftë” nënkupton një luftë që zhvillohet jo me armë, por me ide dhe vizione. Arsyetimi, në terma pesimist, duke thënë se: politika është vetëm përvese, nuk shërben për asgjë. Prodhimi i këtij arsyetimi është i thjeshtë, sepse nëse vendet e politikës lihen në duart e personave të pandershëm, do të thotë se nuk mund të ndryshoj dot asgjë dhe asnjëherë.Janë bërë shumë sondazhe lidhur me atë se sa janë të kyçur në politikë dhe sa janë të kënaqur me politikbërjen në Kosovë. Rezultati i deritanishëm është se janë krejtësisht indiferent nga politika, sepse e kanë humbur besimin tek ajo. Nga këto sondazhe që kam krijuar, kam studiuar dhe kuptuar që duhet t'iu rijapim besim brezave të rinj që kanë vështirësi ose pamundësi për të gjetur vetën në këtë shoqëri.Pra, për të realizuar këtë besim, duhet t'iu eliminojmë nga mendjet e tyre pesimizmin duke ju dëgjuar arsyet dhe duke ju dhuruar qartësinë/forcën që të fillojnë të besojnë tek politika. Interesante dhe e rëndësishme që kërkon një përgjigje korrekte është edhe pyetja se: kush duhet të jetë modeli i të rinjve në politikë?Mendoj, se në Kosovë, për interesa qorre dhe dritëshkurtra të përfaqësuar nga klane të ndryshme po krijon paragjykime, diskriminime dhe steriotipe të padrejta se: unë, jam i ri dhe përfaqësoj të renë dhe ju andej matanë lumit jeni të vjetër dhe përfaqësoni te vjetrën.Nuk është aspak e drejtë në planin e etikës që dikë ta identifikosh të vjetër, sepse ka ca vite më shumë mbi supe dhe vetë të konsiderohesh i ri, sepse sapo ke filluar të kuptosh se si është jeta.Sipas konkludimeve mendojë që: Kosova, ka nevojë për njerëz që kanë vizione të reja për të ardhmen e përbashkët, që mendojnë dhe janë të bindur se integrimi në zonën euro-atlantike është shumë i rëndësishëm dhe i pa zëvendësueshëm për të garantuar prosperitetin, zhvillim dhe sigurinë tonë kombëtare.Pra, për ne si të rinjë, idetë përbëjnë shtyllën kryesore për të vepruar dhe qenë një aktor i rëndësishëm, i suksesshëm dhe frutdhënës në jetën politike. Të rinjtë duhet të jenë përgatitur për të sfiduar të ardhmen.Të bësh krahasime mes brezave, dhe mes ngjarjeve historike ashtu siç kanë bërë dhe po bëjnë disa të ashtuquajtur analistë, mendoj se është krejtësisht e padrejtë dhe jo e saktë. As historia, dhe as doktrina politika sipas standardit akademik nuk pranon të thuash se: ju të rinjtë e sotëm nuk jeni si ato të 68-ës dhe se ju të rinjtë e sotëm jeni të paaftë dhe pa ideale.
Pra, për ne si të rinjë, idetë përbëjnë shtyllën kryesore për të vepruar dhe qenë një aktor i rëndësishëm, i suksesshëm dhe frutdhënës në jetën politike. Të rinjtë duhet të jenë përgatitur për të sfiduar të ardhmen.Të bësh krahasime mes brezave, dhe mes ngjarjeve historike ashtu siç kanë bërë dhe po bëjnë disa të ashtuquajtur analistë, mendoj se është krejtësisht e padrejtë dhe jo e saktë. As historia, dhe as doktrina politika sipas standardit akademik nuk pranon të thuash se: ju të rinjtë e sotëm nuk jeni si ato të 68-ës dhe se ju të rinjtë e sotëm jeni të paaftë dhe pa ideale.Është absurde të krahasosh dy momente historike në periudha të ndryshme, sepse faktorët janë krejtësisht të ndryshëm. Pra, janë dy periudha që secila përfaqëson veten dhe vetëm veten. Ndërsa, të përgjithësosh të gjithë të rinjtë e sotëm se janë të paftë dhe pa ideale, do të thotë të kesh informacion të cunguar dhe horizont krejtësisht të mbyllur.Këta janë të rinjtë e vërtetë që kanë ideal, punën, lirinë, demokracinë dhe shpresën për të jetuar, të cilët janë të shumë në numër, por që punojnë nën heshtje ditë e natë. Nuk do të jetë e largët ajo ditë, kur këto të rinj bashkë me punën e tyre reale dhe fisnike që bëjnë, do të dalin në pah të drejtpërdrejtë për të treguar se kanë shumë ideale dhe se për këto ideale ka nevojë e gjithë shoqëria politike dhe civile shqiptare.
1Ideali i të rinjve për politikë
Punoi : Elvis Feka Shkenca Politike, viti II
ASSHP
E V TË ËT SN HE KD EU NT CS AI VIEN POI OC LA II TC IKO ESA
FAKULTETI FILOZOFIK
ASOCIACIONI I STUDENTËVE TË SHKENCAVE POLITIKE