ปท 1 ฉบบท

2 เดอนมกราคม - มนาคม 2558

จดหมายขาวงานวจย Research Newsletter

คณะวทยาศาสตรการแพทย มหาวทยาลยพะเยา

งามอน

หรอ

งาขมอน

การประชมวชาการระดบชาต “พะเยาวจย ครงท 4 จดขนระหวางวนท 29-30 มกราคม 2558 ทผานมา เพอเปนเวทใหกบคณาจารย นกวจย บคลากร นสตและนกศกษาในระดบบณฑตศกษา ทงภายในและภายนอก ไดรวมเรยนรประสบการณ พรอมทงแลกเปลยนความคดเหน ตลอดจนเปดโอกาสใหมการเผยแพรผลงานทางวชาการสสาธารณะ และเปนการกระตนใหนกวจยผลตผลงานวจยทมคณภาพ เพอสรางองคความรนวตกรรมใหมๆ ไปประยกตใชใหเกดประโยชนแกชมชนและสงคม โดยบคลากรคณะวทยาศาสตรการแพทยทเขารวมน าเสนอผลงาน Oral Presentation กลมการวจยวทยาศาสตรสขภาพ ไดแก อาจารยภวดล ดวงโต อาจารยประจ าสาขาวชากายวภาคศาสตร น าเสนอผลงานวจยเรอง อบตการณของรอยประสาน metopic ของกะโหลกศรษะในกลมประชากรไทย และดร.จกรกฤษณ วงราษฎร อาจารยประจ าสาขาวชาชวเคมและโภชนาการ น าเสนอผลงานวจยเรอง การปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคเบาหวานโดยกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมขององคกรในระดบชมชน สวนการน าเสนอผลงาน Poster Presentation ไดแก ดร.สมศกด ธรรมวงษ

อาจารยประจ าสาขาวชาจลชววทยาและปรสตวทยา น าเสนอผลงานวจยเรอง คณภาพของน าดมในชมชนดอกค าใต จ.พะเยา และอาจารยคมศกด พนธะ น าเสนอผลงานวจยเรอง ฤทธยบยงการแพรกระจายของเซลลมะเรงชนดรกรานและตานการอกเสบจากสารสกดขาวแดงทปลกในอ.ดอกค าใต จ.พะเยา

นอกจากน ทางคณะยงไดรวบรวมผลงานวจยของบคลากรมารวมจดแสดงนทรรศการ 1 คณะ 1 โมเดล ในงานนอกดวย

การประชมวชาการระดบนานาชาต THE 3rd INTERNATIONAL CONFERENCE ON “HERBS FOR HEALTH AND BEAUTY”

2 จดหมายขาวงานวจย Research Newsletter

การประชมวชาการพะเยาวจย ครงท 4

คณะวทยาศาสตรการแพทย รวมกบคณะเภสชศาสตร ม.พะเยา จดประชมวชาการระดบนานาชาต “The 3rd International Conference on “Herbs for Health and Beauty” ระหวางวนท 29-30 มกราคม 2558 ทผานมา โดยม ศ.เกยรตคณ ดร.ไมตร สทธจตต คณบด เขารวมบรรยายเรอง การวจยและพฒนาน ามนสมนไพรในทองถนเพอสขภาพและเศรษฐกจ ดร.ภคสร สนไชยกจ อาจารยประจ าสาขาวชาชวเคมและโภชนาการ บรรยายเรอง การพฒนาผลตภณฑครมมะขามเพอการคา จากต.หนองหลม จ.พะเยา ดร.อจฉราภรณ ดวงใจ อาจารยประจ าสาขาวชาสรรวทยา บรรยายเรอง คณคาทางโภชนาการและคณสมบตทางชวเคมของเปลอกเมลดกาแฟ ดร.นภทร ศรรกษา อาจารยประจ าสาขาวชาสรรวทยา บรรยายเรอง Effects of Moringa oleifera Lam. Extract on brain scavenging enzymes activity in diabetic rats with neuropathy อาจารยณฐกร ค าแกว

อาจารยประจ าสาขาวชาสรรวทยา บรรยายเรอง Extract Bacopa monnierra enhances celebral blood pressure in rat ดร.วาทตา ผจญภย บรรยายเรอง Anti-depression and cognitive enchancing effects of Azadirachta indica leaves extract in rats มผเขารวมบรรยายทงในและตางประเทศ อาท ลาว อนโดนเชย เวยดนาม พมา เปนตน โดยไดรบความสนใจจากผเขารวมรบฟงเปนอยางมาก

3 จดหมายขาวงานวจย Research Newsletter

การสมมนา ครงท 4

จดขนเมอวนท 28 มกราคม 2558 ทผานมา ณ หองประชมคณะวทยาศาสตรการแพทย เรอง ผลของเปปไทดตานจลชพแลคโตเฟอรรนและแลคโตเฟอรรนไคเมอราตอเชอ Burkholderia pseudomallei บรรยายโดย ดร.เอกลกษณ พกนน อาจารยประจ าสาขาวชาจลชววทยาและปรสตวทยา คณะวทยาศาสตรการแพทย ไดรบความสนใจจากผเขารวมรบฟงเปนอยางมาก

อาจารยผท าวจยกลาววา B. pseudomallei เปนแบคทเรย แกรมลบทกอใหเกดโรคเมลออยโดสส ซงเปนโรคตดเชอทมอนตรายถงแกชวต พบมากในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต และตอนเหนอของทวปออสเตรเลย เชอแบคทเรยน มอตราการดอตอยาปฏชวนะหลายชนด ท าใหยากตอการรกษา จงน ามาสการคนควาหาสารชนดใหมทมประสทธภาพในการท าลายเชอแบคทเรยชนดน ซงเปปไทดแลคโตเฟอรไรซน (LFcin17-30) และแลคโตเฟอรแรมพน (LFampin265-284) เปนสองโดเมนในโมเลกลของแลคโตเฟอรรน (LF) ซงมฤทธในการตานจลชพไดหลากหลาย เมอน าสองโดเมนนมาเชอมตอกนจะไดสารโมเลกลใหมทเรยกวา แลคโตเฟอรรนไคเมอรา (LFChimera) ซงมฤทธตานจลชพดขนเมอเปรยบเทยบกบโมเลกลเดม การศกษานจงมวตถประสงคเพอศกษาฤทธของแลคโตเฟอรรนไคเมอราและเปปไทดโมเลกลเดม ตลอดจนศกษากลไกในการท าลายเชอ B. pseudomallei จากการศกษาพบวาฤทธของเปปไทดขนอยกบปรมาณท

ใชและสายพนธของเชอ ซงแลคโตเฟอรรนไคเมอราเปนเปปไทดทมฤทธดทสดในการท าลายเชอ B. pseudomallei แลคโตเฟอรรนไคเมอราทความ

เขมขน 5-10 μM สามารถท าลายเชอท 105 CFU/ml ภายในเวลา 2 ชวโมง ในทกสายพนธทใชทดสอบรวมถง B. pseudomallei 979b ซงเปนเชอทดอตอยาปฏชวนะ ceftazidime นอกจากนการศกษาดวยกลองจลทรรศนอเลกตรอนยงแสดงใหเหนวา แลคโตเฟอรรนไคเมอราเขาท าลายทบรเวณเยอหมเซลล ท าใหเกดรและมการรวไหลขององคประกอบภายในเซลลของแบคทเรย เชน โปรตนขนาดเลกและนวคลโอไทด ซงท าใหเชอตายในทสด ดงนน เปปไทดนจงมความเปนไปไดทจะน ามาใชเปนสารตานจลชพทางเลอกชนดใหม ส าหรบเชอ B. pseudomallei อยางไรกตาม ควรมการศกษาเพมเตมถงความเปนไปไดทจะน าไปประยกตใชในการรกษาโรคเมลออยโดสสตอไป

การสมมนา ครงท 5

จดขนเมอวนท 26 กมภาพนธ 2558 ทผานมา ณ หองประชมคณะวทยาศาสตรการแพทย เรอง การปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคเบาหวาน โดยกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมขององคกรในระดบชมชน บรรยายโดย ดร.จกรกฤษณ วงราษฎร รองคณบดฝายวชาการ ไดรบความสนใจจากผเขารบการสมมนาเปนอยางมาก โดยงานวจยดงกลาวมทมาจากการลงพนท เพอด าเนนโครงการ 1 คณะ 1 โมเดล อยางตอเนอง ท าใหทราบวาประชาชนในพนท ประสบปญหาดานสขภาพในเรอง “โรคไมตดตอเรอรง” มาเปนระยะเวลายาวนาน ไดแก โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง ทมขนาดและความรนแรงของปญหาเพมมากขน สงผลตอวถการด าเนนชวตและคณภาพชวตของประชาชนอยางหลกเลยงไมได จงไดสรางกระบวนการโดยอาศยความพรอมทคณะมอย เพอแกไขปญหาอยางเปนระบบและเกดความยงยนมากทสด ดวยการท าวจยการสรางรปแบบการปรบเปลยนพฤตกรรมดานโภชนาการ เพอยกระดบคณภาพชวตผปวยเบาหวานดวยกระบวนการมสวนรวมของชมชนในพนทต าบลบานถ า อ าเภอดอกค าใต จงหวดพะเยา สามารถสรปไดวาปจจยส าคญทประกอบเปนรปแบบของการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการ โดยการมสวนรวมของชมชนทประสบ

ความส าเรจ ประกอบดวย 1)ตวผปวยทตองมความรและมความตระหนก 2)หนวยงานทเกยวของในพนทและภาคเครอขาย ตองเตมใจทจะใหบรการดานสขภาพ 3)การมสวนรวม หมายถงทกภาคสวนตองเขามามบทบาทในกระบวนการจดกจกรรมปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 4)กจกรรมทสนบสนนกระบวนการปรบเปลยนพฤตกรรมดานโภชนาการ ตองเปนกจกรรมทไมซ าซอนกบกจกรรมเดมทมอย ประชาชนสามารถเขารวมไดทกเพศทกวยโดยไมมขอจ ากด และมการสอดแทรกองคความรทางวชาการจากนกวชาการและ 5)ระยะเวลาในการปรบเปลยนพฤตกรรมดานโภชนาการตองนานเพยงพอทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงได ซงปจจยทงหมดตองด าเนนไปอยางสอดคลองและสมพนธกน ดงทแสดงในแผนภมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการโดยการมสวนรวมของชมชน โดยคณะผวจยพบวาชมชน ทงกลมผปวย ประชาชนทวไป หนวยงานตางๆ ทเกยวของ ใหการสนบสนนตอบรบกจกรรมเปนอยางด เนองดวยเหนถงประโยชนทจะเกดตอประชาชนในชมชนเอง จงมแนวคดทจะตอยอดโครงการดงกลาวใหสามารถพฒนาตอไปได จนสามารถสรางเปน “ชมชนตนแบบ” ในการจดการระบบสขภาพและปรบเปลยนพฤตกรรมของผปวยโรคเบาหวาน โดยการมสวนรวมของทกภาคสวนในชมชนอยางเปนระบบ และมองคความรทางวชาการเปนเครองมอสนบสนนตอไป นอกจากนคณะผวจย ยงมแนวคดวา “ตนแบบ” ทเกดขนนน สามารถทจะปรบประยกตเพอใชกบชมชนอน ๆในพนททมบรบทแตกตางกนได และเมอสามารถกระจายรปแบบดงกลาวไปในวงกวางจะเกดเปนผลด ตอระบบสขภาพชมชน และเปนการลดภาระทกดานทงของรฐบาล หนวยงานทเกยวของ และ ตวของประชาชนเอง ทจะตองเสยไปกบการรกษาสขภาพปลายเหต ดงทเปนอยในปจจบน

เมอวนท 20 มนาคม 2558 ทผานมา นางสาวกานตพชชา ปญญา ผจดการ

ส านกงานอทยานวทยาศาสตร ม.พะเยา พรอมดวย ดร.มานต แกวนามอม กรรมการผจดการ

บรษท Softhouse Research and Programming จ ากด ผอ านวยการสถาบนวจย Softhouse

ชลบร ไดเขาเยยมชม โรงกลนน ามนกระเทยมตนแบบ ณ ศนยถายทอดเทคโนโลยทางการเกษตร

กลมวสาหกจชมชนปยหมกชวภาพสนโคง โดยม นายเปลยน สเสยดคา ประธานกลมผลตน ามน

กระเทยมตราดอกค าใต และนายพนจ สวรรณไตร นายกองคการบรหารสวนต าบลสนโคง เปน

ผน าเยยมชมสถานทและอธบายถงการด าเนนงานของกลมฯ ซงทางผเยยมชมใหความสนใจตอ

ผลตภณฑน ามนหอมระเหยจากกระเทยมชนดแคปซล ซงเปนผลตภณฑจากโครงการ 1 คณะ 1

โมเดล ของคณะวทยาศาสตรการแพทย เปนอยางมาก

นอกจากนยงไดรบเกยรตจาก ศ.ดร.นสนต สตยาศย อาจารยชวเคม จากคณะ

วทยาศาสตร ม.ขอนแกน เขารวมเยยมชมโรงกลนน ามนกระเทยมตนแบบดวย ในการน

ศ.เกยรตคณ ดร.ไมตร สทธจตต คณบด พรอมดวย อาจารยคมศกด พนธะ ผรวมท าวจยน ามน

กระเทยม และดร.มารต แกววงศ ผชวย

คณบด ฝายบรการวชาการ ใหการตอนรบ

และอธบายถงความเปนมา กระบวนการผลต

ปญหาและแนวทางในการวจยและพฒนา

ผลตภณฑน ามนกระเทยม และผลตภณฑ

กระเทยมชนดอน ๆ ใหมประสทธภาพ และ

เปนทยอมรบยงขนตอไป

ทปรกษา ศ.เกยรตคณ ดร.ไมตร สทธจตต

ดร.เนต เงนแพทย ดร.ธดา ไชยวงศร

ดร.จกรกฤษณ วงราษฎร ดร.ภคสร สนไชยกจ ดร.อจฉราภรณ ดวงใจ

ผจดท า นางสาวพชรนทร ใจขอ

ภาพประกอบ

นายวทยา สนสะด

คณะวทยาศาสตรการแพทย ม.พะเยา

19 หม 2 ต.แมกา อ.เมอง จ.พะเยา

56000

โทรศพท 054 466 666 ตอ 3675

4 จดหมายขาวงานวจย Research Newsletter

คณะวทยาศาสตรการแพทย ตอนรบผมาเยยมชม โรงกลนน ามนกระเทยมตนแบบ

ณ ศนยถายทอดเทคโนโลยทางการเกษตร กลมวสาหกจชมชนปยหมกชวภาพสนโคง