reserve bank of india  · 2011-10-25 · 1.1 खादी और माम उद्योग...

42
भारतीय िरज़व बɇक ------------------- RESERVE BANK OF INDIA___________________ www.rbi.org.in भािरबɇ / 2011-12 / 83 माआऋिव.सं.एसएमइ ऍड एनएफएस.बीसी. 9 / 06.02.31/2011-12 1 जुलाई 2011 अय / बंध िनदेशक / मुय कायपालक अिधकारी सभी अनुसूिचत वािणय बɇक (ेऽीय मामीण बɇकɉ को छोड़कर) महोदय , माःटर पिरपऽ माइबो, लघु और मयम उम (एमएसएमइ) ेऽ को उधार जैसा िआपको ात है , भारतीय िरज़व बɇक ने बɇकɉ को माइबो, लघु और मयम उम ेऽ को उधार से संबंिधत मामलɉ मɅ समय-समय पर िदशा-िनदȶश/अनुदेश/िनदेश जारी िकए हɇ बɇकɉ को सभी वतमान अनुदेश एक थान पर उपलध कराने के योजन से उपयु िवषय पर िवमान िदशा-िनदȶशɉ /अनुदेशɉ /िनदेशɉ को समािहत करते हए एक माःटर पिरपऽ तैयार िकया गया है जो संलन है इस माःटर पिरपऽ मɅ , पिरिश मɅ सूचीब िकए हए , भारतीय िरज़व बɇक ारा 30 जून 2011 तक जारी वािणय बɇकɉ ारा माइबो, लघु और मयम उम ेऽ को उधार देने से संबंिधत उन सभी अनुदेशɉ को समेिकत िकया गया है 2. कृ पया ाि सूचना दɅ भवदीय ( सी. डी. िनवासन ) मुय महाबंधक मामीण आयोजना और ऋण िवभाग, के िीय कायालय,10 वी मंिज़ल,के िीय कायालय भवन, शहीद भगतिसंह माग ,पोःट बास सं. 10014,मु ंबई-400 001 फोन :2266 1602 फै स: 2262 1011/2261 0943/2261 0948 -मेल : [email protected] Rural Planning & Credit Dept.,Central Office,10 Floor, Central Office Building, Shahid Bhagat Singh Marg, P.Box No. 10014, Mumbai 400 001 Tel : 2266 1602 Fax : 2262 1011/2261 0943/2261 0948 E-mail : [email protected] िहंदी आसान है , इसका योग बढ़ाइए

Upload: others

Post on 18-Apr-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

भारतीय िरज़वर बक ------------------- RESERVE BANK OF INDIA___________________

wwwrbiorgin भािरब 2011-12 83 माआऋिवसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011 अधयकष बध िनदशक मखय कायरपालक अिधकारी सभी अनसिचत वािणजय बक (कषऽीय मामीण बको को छोड़कर) महोदय

माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइ) कषऽ को उधार

जसा िक आपको जञात ह भारतीय िरज़वर बक न बको को माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार स सबिधत मामलो म समय-समय पर िदशा-िनदरशअनदशिनदश जारी िकए ह बको को सभी वतरमान अनदश एक ःथान पर उपलबध करान क योजन स उपयरकत िवषय पर िवदयमान िदशा-िनदरशो अनदशो िनदशो को समािहत करत हए एक माःटर पिरपऽ तयार िकया गया ह जो सलगन ह इस माःटर पिरपऽ म पिरिशषट म सचीबदध िकए हए भारतीय िरज़वर बक दवारा 30 जन 2011 तक जारी वािणजय बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार दन स सबिधत उन सभी अनदशो को समिकत िकया गया ह 2 कपया ािपत सचना द

भवदीय ( सी डी ौीिनवासन ) मखय महाबधक मामीण आयोजना और ऋण िवभाग कनिीय कायारलय10 वी मिज़लकनिीय कायारलय भवन शहीद भगतिसह मागरपोःट बाकस स 10014ममबई-400 001

फोन 2266 1602 फकस 2262 10112261 09432261 0948 ई -मल cgmincrpcdrbiorgin Rural Planning amp Credit DeptCentral Office10 Floor Central Office Building Shahid Bhagat Singh Marg PBox No 10014 Mumbai 400 001

Tel 2266 1602 Fax 2262 10112261 09432261 0948 E-mail cgmincrpcdrbiorgin

िहदी आसान ह इसका योग बढ़ाइए

-1-

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार खणड ETH I माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास (एमएसएमइडी) अिधिनयम 2006 भारत सरकार न िदनाक 16 जन 2006 को माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास (एमएसएमइडी) अिधिनयम 2006 बनाया ह िजस 2 अकतबर 2008 को अिधसिचत िकया गया एमएसएमइडी अिधिनयम 2006 लाग हो जान स जो ःपषट पिरवतरन आया ह वह ह उकत कषऽ म मधयम उदयमो को सिममिलत करन क अलावा माइबो लघ और मधयम उदयम की पिरभाषा म सवा कषऽ को शािमल करना ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास (एमएसएमइडी) अिधिनयम 2006 न िविनमारण या उतपादन तथा सवाए उपलबध या दान करन म लग माइबो लघ और मधयम उदयम की पिरभाषा आशोिधत की ह िरज़वर बक न सभी अनसिचत वािणजय बको को पिरवतरन क बार म सिचत कर िदया ह इसक साथ ही अिधिनयम म दी गई पिरभाषा को िरज़वर बक क िदनाक 4 अल 2007 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसीस 630602312006-07 क अनसार बक ऋण क योजनो क िलए अपनाया गया ह (क) माइबो लघ और मधयम उदयम की पिरभाषा (क) नीच िविनिदरषट िकए गए अनसार वःतओ क िविनमारण सःकरण या पिररकषण क कायर म लग

उदयम i) माइबो उदयम एक ऐसा उदयम ह िजसका सयऽ और मशीनो म िनवश 25 लाख रपए स

अिधक न हो ii) लघ उदयम एक ऐसा उदयम ह िजसका सयऽ और मशीनो म िनवश 25 लाख रपए स अिधक

हो परत 5 करोड़ रपए स अिधक न हो तथा iii) मधयम उदयम एक ऐसा उदयम ह िजसका सयऽ और मशीनो म िनवश 5 करोड़ रपए स

अिधक हो परत 10 करोड़ रपए स अिधक न हो उपयरकत उदयमो क मामल म सयऽ और मशीनो म िनवश वह मल लागत ह िजसम भिम और भवन तथा लघ उदयोग मऽालय दवारा िदनाक 5 अकतबर 2006 की अिधसचना स एसओ1722 (इ) म िनिदरषट मद शािमल नही ह ( अनबध 1)

-2- (ख) सवाए उपलबध करान अथवा दान करन म लग उदयम एव िजनका उपकरणो म िनवश (भिम और भवन तथा फनीरचर िफिटगस और ऐसी अनय मदो को जो दान की जान वाली सवाओ स तयकष रप स सबिधत नही ह या एमएसएमइडी अिधिनयम 2006 म यथा अिधसिचत मदो को छोड़कर मल लागत) नीच िविनिदरषट िकया गया ह

(i) माइबो उदयम वह उदयम ह िजसका उपकरणो म िनवश 10 लाख रपए स अिधक न हो (ii) लघ उदयम वह उदयम ह िजसका उपकरणो म िनवश 10 लाख रपए स अिधक हो परत 2

करोड़ रपए स अिधक न हो और (iii) मधयम उदयम वह उदयम ह िजसका उपकरणो म िनवश 2 करोड़ रपए स अिधक हो परत

5 करोड़ रपए स अिधक न हो इनम - छोट सड़क और जल मागर पिरवहन पिरचालक छोट कारोबार वयवसायी एव ःविनयोिजत वयिकत तथा अनय सवा उदयम शािमल होग बको दवारा मधयम उदयमो को िदए गए ऋण को ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत अिममो की गणना क िलए शािमल नही िकया जाएगा

(iv) चिक एमएसएमई अिधिनयम 2006 म उसी वयिकत कपनी दवारा ःथािपत िभनन-िभनन उदयमो क िनवशो को सआम (माइबो) लघ और मधयम उदयमो क रप म वगीरकरण क योजनाथर एक साथ िमलान (कलब करन) का ावधान नही ह इसिलए औदयोिगक उपबमो क लघ उदयोग क रप म वगीरकरण क योजन हत एक ही ःवािमतव क दो या अिधक उदयमो क िनवशो को एक साथ िमलान क सबध म 1 जनवरी 1993 की गज़ट अिधसचना स एसओ 2 (ई) को 27 फरवरी 2009 की भारत सरकार की अिधसचना स एसओ 563 (ई) क दवारा रदद कर िदया गया ह

11 खादी और माम उदयोग कषऽ (कवीआइ )

खादी और मामोदयोग कषऽ की इकाइयो को पिरचालनो क आकार अविःथित तथा सयऽ और मशीनरी म मल िनवश की रािश पर धयान िदए िबना दतत सभी अिमम ाथिमकताापत कषऽ को अिमम क अतगरत शािमल होग तथा एमएसई कषऽ क अतगरत सआम (माइबो) उदयम हत िनयत उप-लआय (60 ितशत) क अधीन िवचार करन क िलए पाऽ होग

-3-

120 अतयकष िवतत 121 ऐस वयिकत जो कारीगरो माम एव कटीर उदयोगो को िनिविषटयो की आपितर तथा उनक उतपादनो क िवपणन का कायर कर िवक िित कषऽ की सहायता कर रह हो 122 िवक िित अथारत कारीगरोमाम एव कटीर उदयोगो क कषऽ म उतपादको की सहकारी सःथाओ को

अिमम 123 वयिषट और लघ उदयम (िविनमारण तथा सवा) को आग उधार दन हत वयिषट िवतत सःथानो को

1 अल 2011 को या उसक बाद दान ऋण बशतर ाथिमकताापत कषऽ को उधार पर िदनाक 1 जलाई 2011 क माःटर पिरपऽ माआऋिवककापलानबीसी 100409012011-12 म िनधारिरत िदशा-िनदरशो का अनपालन हो

-4- खड ETH II िनिध-िविनयोजन क कितपय कार जो ाथिमकताापत कषऽ अिममो क पाऽ ह 21 िनवश

211 ितभितकत आिःतया

बको दवारा ितभितकत ऐसी आिःतयो म िकए गए िनवश जो ाथिमकताापत कषऽ क िविभनन ौिणयो को िदए गए ऋणो का ितिनिधतव करत ह अतिनरिहत आिःतयो क आधार पर ाथिमकताापत कषऽ क सबिधत वगर म (तयकष या परोकष) म वगीरकत िकए जान क पाऽ होग बशतर ितभितकत आिःतया बको और िवततीय सःथाओ दवारा ारभ की गई हो तथा ितभितकरण स सबिधत भारतीय िरज़वर बक क िदशािनदरशो की अपकषाओ को परा करती हो इसका यह अथर होगा िक ितभितकत आिःतयो की उकत ौिणयो म बक क िनवश ाथिमकताापत कषऽ की सबिधत ौिणयो म वगीरकरण की पाऽ तभी होग जब ितभितकत अिमम ितभितकरण स पहल ाथिमकताापत कषऽ अिममो क रप म वगीरकत िकए जान क िलए पाऽ रह हो

212 ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत वगीरकत िकए जान की पाऽ िकसी ऋण आिःत की एकमत खरीद ाथिमकताापत कषऽ (तयकष या अतयकष) क सबिधत वगोर म वगीरकरण क िलए पाऽ होगी बशतर खरीद गए ऋण ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत वगीरकत िकए जान क िलए पाऽ हो ऋण आिःतया िवबता क आौय िबना बको और िवततीय सःथाओ स (परी सावधानी स और उिचत मलय पर) बय िकए गए हो और पाऽ ऋण आिःतयो का खरीद की तारीख स छःमाह की अविध क अनदर चकौती क एक उपाय स िभनन रप म िनःतारण नही िकया गया हो 213 बको दवारा जोिखम म िहःसदारी क आधार पर अतर बक सहभािगता माणपऽ (आइबीपीसी) म िकए गए िनवश ाथिमकताापत कषऽ क सबिधत वगोर म वगीरकरण क िलए पाऽ होगा बशतर अतिनरिहत आिःतया ाथिमकताापत कषऽ की सबिधत ौिणयो म वगीरकत िकए जान की पाऽ हो और व िनवश की तारीख स कम स कम 180 िदवस क िलए धािरत की गई हो 22 लघ उदयम िवततीय कनिो की (एसईएफसी) योजना वािषरक नीित वकतवय 2005-06 म गवनरर महोदय दवारा की गई घोषणा क अनसार लघ उदयोग मऽालय और बिकग भाग िवतत मऽालय भारत सरकार िसड़बी आईबीए और चिनदा बको क परामशर स समहो म िःथित बको और िसड़बी की शाखाओ क बीच लघ उदयम िवततीय क ि नामक कायरनीितक सहयोग की एक योजना तयार की गई ह और कायारनवयन हत 20 मई 2011 को सभी अनसिचत

-5-

वािणजय बको को पिरचािलत की गई ह िसडबी न अब तक 15 बको (बक ऑफ इिडया यको बक यस बक बक ऑफ बड़ौदा ओिरयटल बक ऑफ कॉमसर पजाब नशनल बक दना बक आीा बक इिडयन बक कापोररशन बक आइडीबीआई बक इिडयन ओवरसीज़ बक यिनयन बक ऑफ इिडया भारतीय ःटट बक तथा फडरल बक) क साथ समझौता जञापन सपािदत िकया ह वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकय गय माइबो लघ और मधयम उदयम समहो की सची अनबध II म ःतत ह खड III घरल वािणजय बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िदए जान वाल उधार का लआय 31 घरल वािणजय बक क िलए लआय 311 घरल वािणजय बको स यह अपकषा ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को दय ऋण म विदध

कर और यह सिनिशचत कर िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजसम माइबो और लघ उदयम कषऽ शािमल ह) समायोिजत िनवल बक ऋण का 40 या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश म स जो भी अिधक हो क बराबर हो

312 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

313 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60

-6- 32 िवदशी बको क िलए िनधारिरत लआय 321 िवदशी बको स अपिकषत ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को ऋण बढ़ाए तथा यह सिनिशचत कर

िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजनम एमएसई कषऽ शािमल ह) म समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 32 या तलन पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो शािमल होना चािहए

322 िवदशी बको दवारा अिजरत िकय जान वाल 32 लआय की समम सीमा म ही एमएसई कषऽ को दय अिमम समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 10 ितशत या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो नही होना चािहए

323 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

324 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60Ntilde

33 िरज़वर बक दवारा उिललिखतानसार िवदशी बको दवारा िसडबी म जमा रािश या अनय िवततीय

सःथानो क पास िनिध

331 िजन िवदशी बको न ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िलए िनधारिरत लआय उप-लआय स कम ऋण िदए ह उनह भारतीय लघ उदयोग िवकास बक (िसडबी) म या अनय िवततीय सःथानो की िनिध म या समय-समय पर भारतीय िरज़वर बक दवारा िनधारिरत िकए जानवाल योजनो क िलए अशदान करना होगा

-7-

332 ऐस आबटन क योजन क िलए पवरवतीर िवततीय वषर क माचर माह क सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा (अथारत वषर 2009-2010 म िसडबी या िकसी अनय िवततीय सःथानो क पास िनिध म आबटन क िलए सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार लआयउप-लआय क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा)

333 आधारभत िनिध भारत सरकारभारतीय िरज़वर बक दवारा वषर-दर-वषर आधार पर िनधारिरत की जाएगी जमारािशयो की अविध तीन वषर या िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरतानसार होगी िवदशी बको दवारा िकया जानवाला अशदान िवदशी बक क िलए ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िनधारिरत लआयउप-लआय की ािपत म आई कमी की रािश स अिधक नही होना चािहए

334 िसडबीया ऐसी अनय कोई िवततीय सःथा िजसका िनधाररण िरज़वर बक दवारा िकया जाएगा िनिधयो की आवयकता पड़न पर एक माह पवर सचना दकर सबिधत िवदशी बको को अशदान करन क िलए कहगी

335 िवदशी बको क अशदान पर बयाज दर जमारािशयो की अविध आिद भारतीय िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरत की जाएगी

34 िविभनन योजनो क िलए िविनयामक कलीयरस अनमोदन दत समय ाथिमकताापत कषऽ

क लआयो और उप-लआयो को ापत न कर पाना एक िवचारणीय मद होगी (एएनबीसी या तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश (भारतीय िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा समय-समय पर यथापिरभािषत) की गणना िपछल वषर की 31 माचर को बकाया रािश क सदभर म की जाएगी इस योजन क िलए बकाया एफसीएनआर (बी) और एनआरएनआर जमाशषो को ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी की गणना करन क िलए अब घटाया नही जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी का मतलब ह एनबीसी पलस एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश भारत सरकार दवारा जारी पनपरजीकरण बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश एएनबीसी की गणना क योजन क िलए िहसाब म नही िलया जाएगा एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकए गए मौजदा और नए िनवश को इस योजन क िलए िहसाब म िलया जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयोउप-लआयो भल ही उनह अनसची 8-तलनपऽ म मद I(vi) - अनय म िनवश क अतगरत िदखाया गया हो को ापत न करन क बदल नाबाडर िसडबी जसी भी िःथित हो म रखी गई जमारािशयो को एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म िकया गया िनवश नही माना जाएगा तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश की गणना करन क योजन क िलए बक वतरमान एकसपोजर णाली का उपयोग कर ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयो उप-लआयो क योजन क िलए अतर-बक एकसपोज़र को िहसाब म नही िलया जाएगा )

-8-

खड IV

एमएसएमई कषऽ को उधार दन क िलए सामानय िदशा-िनदरश अनदश 41 आवदनो का िनपटान

लघ उदयोग क िलए 25000- रपए तक की ऋण सीमा वाल सभी आवदनो का िनपटान दो सपताह म हो जाना चािहए तथा 5 लाख रपए तक की रािश वाल आवदनो का 4 सपताह क भीतर बशतर िक ऋण आवदन सभी तरह स पर भर हो तथा उनक साथ एक चक िलःट हो

42 सपािशवरक

बको को अिनवायर िकया गया ह िक एमएसई कषऽ म इकाइयो को 10 लाख रपए तक िदए गए ऋणो क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न िकया जाए बको को यह भी सिचत िकया गया िक कवीआइसी क धानमऽी रोजगार सजन कायरबम क अतगरत िवततपोिषत सभी इकाइयो को 10 लाख रपए तक सपािशवरक रिहत ऋण दान िकया जाए एमएसई इकाइयो का अचछा िरकाडर तथा िवततीय िःथित क आधार पर बक ऋण हत सपािशवरक अपकषाओ म छट की सीमा को 25 लाख रपए तक बढ़ा सकता ह (उिचत ािधकारी क अनमोदन स ) बको को सिचत िकया गया िक व अपन शाखा ःतरीय अिधकािरयो को ऋण गारटी योजना कवर का उपभोग करान हत भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा इस सबध म उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म कायर-िनपादन को मानदड क रप म शािमल कर

43 सिमौ ऋण

बको दवारा 1 करोड़ र तक की सिमौ ऋण सीमा ःवीकत की जा सकती ह तािक एमएसई उदयमी एक ही ःथान पर अपनी कायरशील पजी और मीयादी ऋण अपकषाओ का उपयोग कर सक

44 एमएसएमई की िवशषीकत शाखाए

सरकारी कषऽ क बको को सिचत िकया गया ह िक व तयक िजल म कम स कम एक िवशषीकत शाखा खोल साथ ही बको को अनमित दी गई ह िक व 60 स अिधक एमएसएमई कषऽ को अिमम वाली अपनी सामानय बिकग शाखाओ को िवशषीकत एमएसएमई शाखाओ क रप म वगीरकत कर सकत ह तािक व समम रप स इस कषऽ को बहतर सवा उपलबध करान हत और अिधक िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोल सक

-9- एमएसएमई कषऽ को ऋण म विधद हत भारत सरकार दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क अनसार सरकारी कषऽ क बक लघ उदयमो की अिधकता वाल पहचान गय समहो कनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए सिनिशचत करग तािक उदयमी आसानी स बक ऋण ल सक तथा बक कािमरक आवयक िवशषजञता िवकिसत कर सक िवदयमान िवशषीकत लघ उदयोग शाखाओ को एमएसएमई शाखाओ क रप म पनःनािमत िकया जाए हालािक उनकी महतवपणर कषमता एमएसएमई कषऽ को िवतत और अनय सवाए दान करन हत उपयोग म लायी जाएगी उनक पास अनय कषऽो उधारकतारओ को िवतत अनय सवाए दान करन का पिरचालन सबधी लचीलापन रहगा

45 िवलिबत भगतान

लघ उदयोग और अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत भगतान पर बयाज स सबिधत सशोधन अिधिनयम 1998 क अतगरत एमएसएमइ इकाइयो को िवलिबत भगतान की दख-रख क िलए दडातमक ावधान शािमल िकए गए ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम (एमएसएमइडी) 2006 लाग होन क बाद लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो क िलए िवलिबत भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998 क वतरमान ावधानो को मजबत िकया गया ह जो िनमनानसार ह (i) यिद बता और आपितरकतार क बीच िनधारिरत तारीख को या उसस पवर बता दवारा

िलिखत रप म भगतान करना या यिद कोई समझौता नही हआ हो तो िनयत िदन स पवर भगतान करना िवबता और बता क बीच हए समझौत की अविध 45 िदन स अिधक नही होगी

(ii) यिद बता आपितरकतार को रािश का भगतान नही कर पाया तो वह रािश पर िनयत िदन या िनधारिरत तारीख स िरज़वर बक दवारा अिधसिचत बक दर का तीन गना चबवदधी बयाज मािसक अतराल सिहत भगतान करन हत बाधय होगा

(iii) आपितरकतार दवारा माल या सवा की आपितर क िलए बता उकत () म सिचत बयाज क भगतान हत बाधय होगा

(iv) दय रािश म िववाद होन पर सबिधत राजय सरकार दवारा गिठत माइबो और लघ उदयम सिवधा सवा पिरषद स सपकर िकया जाएगा

साथ ही बको को सिचत िकया गया ह िक व िवशषतः एमएसएमइ स खरीद स सबिधत भगतान बाधयता की पितर हत बड़ उधारकतारओ क िलए समम कायरकारी पजी सीमाओ क भीतर उप-सीमाए िनधारिरत कर

-10-

46 रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो क पनवारस पर िदशा-िनदरश (कोहली कायरकारी

समह की िसफािरशो क आधार पर) पिरभाषा क अनसार िकसी इकाई को तब रगण माना जाएगा जब इकाई का कोई उधार खाता छः माह स अिधक अविध क िलए अवमानक रहता हो या पवर लखा वषर क दौरान सिचत नकद हािन क कारण उसक िनवल मलय म 50 ितशत की सीमा तक ास हआ हो तथा उकत इकाई कम स कम दो वषर स वािणजय उतपादन कायर म हो उकत मानदड स बक ारिभक अवःथा म ही रगणता पहचान सक ग और इकाई क पनरतथान हत सधारातमक उपाय कर सक ग िदशा-िनदरशो क अनसार इकाई का सभावय रप स अथरकषम अथरकषम घोिषत िकए जान की तारीख स छः माह क भीतर पनवारस पकज को पणरतः कायारिनवत िकया जाना चािहए पनवारस पकज को पहचानन और कायारिनवत करन की इस छः माह की अविध क दौरान बको िवततीय सःथाओ स यह अपिकषत ह िक व पिरचालन धारण कर िजसस रगण इकाई नकदी ऋण खात स िबबी आगम की जमारािश की सीमा तक िनिधया आहिरत कर सक गी सभावय अथरकषम रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनगरठन हत राहत और िरयायतो क िलए वयापक मानदड िनमनानसार ह (i) कायरशील पजी पर बयाज जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरत मल उधार दर स 15 कम बयाज (ii) िनिधक बयाज िमयादी ऋण बयाज रिहत (iii) कायरशील पजी मीयादी ऋण जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरतमल उधार दर स 15 कम (बयाज लगाया जायगा) (iv) मीयादी ऋण बयाज म िरयायत डॉकयमट रट स नीच 2 स अिधक न दी जाए (अतयत लघिवकिनित कषऽ इकाइयो क मामल म 3 स अिधक नही)

(v) आकिःमकता ऋण सहायता कायरशील पजी क िलए िरयायती दर की अनमित ह कोहली सिमित की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना सभी अनसिचत वािणजय बक को दत हए िदनाक 16 जनवरी 2002 को पिरपऽ माआऋिवसपीएलएनएफएसबीसी57 0604012001-02 जारी िकया गया था

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-1-

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार खणड ETH I माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास (एमएसएमइडी) अिधिनयम 2006 भारत सरकार न िदनाक 16 जन 2006 को माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास (एमएसएमइडी) अिधिनयम 2006 बनाया ह िजस 2 अकतबर 2008 को अिधसिचत िकया गया एमएसएमइडी अिधिनयम 2006 लाग हो जान स जो ःपषट पिरवतरन आया ह वह ह उकत कषऽ म मधयम उदयमो को सिममिलत करन क अलावा माइबो लघ और मधयम उदयम की पिरभाषा म सवा कषऽ को शािमल करना ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास (एमएसएमइडी) अिधिनयम 2006 न िविनमारण या उतपादन तथा सवाए उपलबध या दान करन म लग माइबो लघ और मधयम उदयम की पिरभाषा आशोिधत की ह िरज़वर बक न सभी अनसिचत वािणजय बको को पिरवतरन क बार म सिचत कर िदया ह इसक साथ ही अिधिनयम म दी गई पिरभाषा को िरज़वर बक क िदनाक 4 अल 2007 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसीस 630602312006-07 क अनसार बक ऋण क योजनो क िलए अपनाया गया ह (क) माइबो लघ और मधयम उदयम की पिरभाषा (क) नीच िविनिदरषट िकए गए अनसार वःतओ क िविनमारण सःकरण या पिररकषण क कायर म लग

उदयम i) माइबो उदयम एक ऐसा उदयम ह िजसका सयऽ और मशीनो म िनवश 25 लाख रपए स

अिधक न हो ii) लघ उदयम एक ऐसा उदयम ह िजसका सयऽ और मशीनो म िनवश 25 लाख रपए स अिधक

हो परत 5 करोड़ रपए स अिधक न हो तथा iii) मधयम उदयम एक ऐसा उदयम ह िजसका सयऽ और मशीनो म िनवश 5 करोड़ रपए स

अिधक हो परत 10 करोड़ रपए स अिधक न हो उपयरकत उदयमो क मामल म सयऽ और मशीनो म िनवश वह मल लागत ह िजसम भिम और भवन तथा लघ उदयोग मऽालय दवारा िदनाक 5 अकतबर 2006 की अिधसचना स एसओ1722 (इ) म िनिदरषट मद शािमल नही ह ( अनबध 1)

-2- (ख) सवाए उपलबध करान अथवा दान करन म लग उदयम एव िजनका उपकरणो म िनवश (भिम और भवन तथा फनीरचर िफिटगस और ऐसी अनय मदो को जो दान की जान वाली सवाओ स तयकष रप स सबिधत नही ह या एमएसएमइडी अिधिनयम 2006 म यथा अिधसिचत मदो को छोड़कर मल लागत) नीच िविनिदरषट िकया गया ह

(i) माइबो उदयम वह उदयम ह िजसका उपकरणो म िनवश 10 लाख रपए स अिधक न हो (ii) लघ उदयम वह उदयम ह िजसका उपकरणो म िनवश 10 लाख रपए स अिधक हो परत 2

करोड़ रपए स अिधक न हो और (iii) मधयम उदयम वह उदयम ह िजसका उपकरणो म िनवश 2 करोड़ रपए स अिधक हो परत

5 करोड़ रपए स अिधक न हो इनम - छोट सड़क और जल मागर पिरवहन पिरचालक छोट कारोबार वयवसायी एव ःविनयोिजत वयिकत तथा अनय सवा उदयम शािमल होग बको दवारा मधयम उदयमो को िदए गए ऋण को ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत अिममो की गणना क िलए शािमल नही िकया जाएगा

(iv) चिक एमएसएमई अिधिनयम 2006 म उसी वयिकत कपनी दवारा ःथािपत िभनन-िभनन उदयमो क िनवशो को सआम (माइबो) लघ और मधयम उदयमो क रप म वगीरकरण क योजनाथर एक साथ िमलान (कलब करन) का ावधान नही ह इसिलए औदयोिगक उपबमो क लघ उदयोग क रप म वगीरकरण क योजन हत एक ही ःवािमतव क दो या अिधक उदयमो क िनवशो को एक साथ िमलान क सबध म 1 जनवरी 1993 की गज़ट अिधसचना स एसओ 2 (ई) को 27 फरवरी 2009 की भारत सरकार की अिधसचना स एसओ 563 (ई) क दवारा रदद कर िदया गया ह

11 खादी और माम उदयोग कषऽ (कवीआइ )

खादी और मामोदयोग कषऽ की इकाइयो को पिरचालनो क आकार अविःथित तथा सयऽ और मशीनरी म मल िनवश की रािश पर धयान िदए िबना दतत सभी अिमम ाथिमकताापत कषऽ को अिमम क अतगरत शािमल होग तथा एमएसई कषऽ क अतगरत सआम (माइबो) उदयम हत िनयत उप-लआय (60 ितशत) क अधीन िवचार करन क िलए पाऽ होग

-3-

120 अतयकष िवतत 121 ऐस वयिकत जो कारीगरो माम एव कटीर उदयोगो को िनिविषटयो की आपितर तथा उनक उतपादनो क िवपणन का कायर कर िवक िित कषऽ की सहायता कर रह हो 122 िवक िित अथारत कारीगरोमाम एव कटीर उदयोगो क कषऽ म उतपादको की सहकारी सःथाओ को

अिमम 123 वयिषट और लघ उदयम (िविनमारण तथा सवा) को आग उधार दन हत वयिषट िवतत सःथानो को

1 अल 2011 को या उसक बाद दान ऋण बशतर ाथिमकताापत कषऽ को उधार पर िदनाक 1 जलाई 2011 क माःटर पिरपऽ माआऋिवककापलानबीसी 100409012011-12 म िनधारिरत िदशा-िनदरशो का अनपालन हो

-4- खड ETH II िनिध-िविनयोजन क कितपय कार जो ाथिमकताापत कषऽ अिममो क पाऽ ह 21 िनवश

211 ितभितकत आिःतया

बको दवारा ितभितकत ऐसी आिःतयो म िकए गए िनवश जो ाथिमकताापत कषऽ क िविभनन ौिणयो को िदए गए ऋणो का ितिनिधतव करत ह अतिनरिहत आिःतयो क आधार पर ाथिमकताापत कषऽ क सबिधत वगर म (तयकष या परोकष) म वगीरकत िकए जान क पाऽ होग बशतर ितभितकत आिःतया बको और िवततीय सःथाओ दवारा ारभ की गई हो तथा ितभितकरण स सबिधत भारतीय िरज़वर बक क िदशािनदरशो की अपकषाओ को परा करती हो इसका यह अथर होगा िक ितभितकत आिःतयो की उकत ौिणयो म बक क िनवश ाथिमकताापत कषऽ की सबिधत ौिणयो म वगीरकरण की पाऽ तभी होग जब ितभितकत अिमम ितभितकरण स पहल ाथिमकताापत कषऽ अिममो क रप म वगीरकत िकए जान क िलए पाऽ रह हो

212 ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत वगीरकत िकए जान की पाऽ िकसी ऋण आिःत की एकमत खरीद ाथिमकताापत कषऽ (तयकष या अतयकष) क सबिधत वगोर म वगीरकरण क िलए पाऽ होगी बशतर खरीद गए ऋण ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत वगीरकत िकए जान क िलए पाऽ हो ऋण आिःतया िवबता क आौय िबना बको और िवततीय सःथाओ स (परी सावधानी स और उिचत मलय पर) बय िकए गए हो और पाऽ ऋण आिःतयो का खरीद की तारीख स छःमाह की अविध क अनदर चकौती क एक उपाय स िभनन रप म िनःतारण नही िकया गया हो 213 बको दवारा जोिखम म िहःसदारी क आधार पर अतर बक सहभािगता माणपऽ (आइबीपीसी) म िकए गए िनवश ाथिमकताापत कषऽ क सबिधत वगोर म वगीरकरण क िलए पाऽ होगा बशतर अतिनरिहत आिःतया ाथिमकताापत कषऽ की सबिधत ौिणयो म वगीरकत िकए जान की पाऽ हो और व िनवश की तारीख स कम स कम 180 िदवस क िलए धािरत की गई हो 22 लघ उदयम िवततीय कनिो की (एसईएफसी) योजना वािषरक नीित वकतवय 2005-06 म गवनरर महोदय दवारा की गई घोषणा क अनसार लघ उदयोग मऽालय और बिकग भाग िवतत मऽालय भारत सरकार िसड़बी आईबीए और चिनदा बको क परामशर स समहो म िःथित बको और िसड़बी की शाखाओ क बीच लघ उदयम िवततीय क ि नामक कायरनीितक सहयोग की एक योजना तयार की गई ह और कायारनवयन हत 20 मई 2011 को सभी अनसिचत

-5-

वािणजय बको को पिरचािलत की गई ह िसडबी न अब तक 15 बको (बक ऑफ इिडया यको बक यस बक बक ऑफ बड़ौदा ओिरयटल बक ऑफ कॉमसर पजाब नशनल बक दना बक आीा बक इिडयन बक कापोररशन बक आइडीबीआई बक इिडयन ओवरसीज़ बक यिनयन बक ऑफ इिडया भारतीय ःटट बक तथा फडरल बक) क साथ समझौता जञापन सपािदत िकया ह वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकय गय माइबो लघ और मधयम उदयम समहो की सची अनबध II म ःतत ह खड III घरल वािणजय बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िदए जान वाल उधार का लआय 31 घरल वािणजय बक क िलए लआय 311 घरल वािणजय बको स यह अपकषा ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को दय ऋण म विदध

कर और यह सिनिशचत कर िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजसम माइबो और लघ उदयम कषऽ शािमल ह) समायोिजत िनवल बक ऋण का 40 या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश म स जो भी अिधक हो क बराबर हो

312 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

313 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60

-6- 32 िवदशी बको क िलए िनधारिरत लआय 321 िवदशी बको स अपिकषत ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को ऋण बढ़ाए तथा यह सिनिशचत कर

िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजनम एमएसई कषऽ शािमल ह) म समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 32 या तलन पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो शािमल होना चािहए

322 िवदशी बको दवारा अिजरत िकय जान वाल 32 लआय की समम सीमा म ही एमएसई कषऽ को दय अिमम समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 10 ितशत या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो नही होना चािहए

323 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

324 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60Ntilde

33 िरज़वर बक दवारा उिललिखतानसार िवदशी बको दवारा िसडबी म जमा रािश या अनय िवततीय

सःथानो क पास िनिध

331 िजन िवदशी बको न ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िलए िनधारिरत लआय उप-लआय स कम ऋण िदए ह उनह भारतीय लघ उदयोग िवकास बक (िसडबी) म या अनय िवततीय सःथानो की िनिध म या समय-समय पर भारतीय िरज़वर बक दवारा िनधारिरत िकए जानवाल योजनो क िलए अशदान करना होगा

-7-

332 ऐस आबटन क योजन क िलए पवरवतीर िवततीय वषर क माचर माह क सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा (अथारत वषर 2009-2010 म िसडबी या िकसी अनय िवततीय सःथानो क पास िनिध म आबटन क िलए सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार लआयउप-लआय क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा)

333 आधारभत िनिध भारत सरकारभारतीय िरज़वर बक दवारा वषर-दर-वषर आधार पर िनधारिरत की जाएगी जमारािशयो की अविध तीन वषर या िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरतानसार होगी िवदशी बको दवारा िकया जानवाला अशदान िवदशी बक क िलए ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िनधारिरत लआयउप-लआय की ािपत म आई कमी की रािश स अिधक नही होना चािहए

334 िसडबीया ऐसी अनय कोई िवततीय सःथा िजसका िनधाररण िरज़वर बक दवारा िकया जाएगा िनिधयो की आवयकता पड़न पर एक माह पवर सचना दकर सबिधत िवदशी बको को अशदान करन क िलए कहगी

335 िवदशी बको क अशदान पर बयाज दर जमारािशयो की अविध आिद भारतीय िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरत की जाएगी

34 िविभनन योजनो क िलए िविनयामक कलीयरस अनमोदन दत समय ाथिमकताापत कषऽ

क लआयो और उप-लआयो को ापत न कर पाना एक िवचारणीय मद होगी (एएनबीसी या तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश (भारतीय िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा समय-समय पर यथापिरभािषत) की गणना िपछल वषर की 31 माचर को बकाया रािश क सदभर म की जाएगी इस योजन क िलए बकाया एफसीएनआर (बी) और एनआरएनआर जमाशषो को ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी की गणना करन क िलए अब घटाया नही जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी का मतलब ह एनबीसी पलस एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश भारत सरकार दवारा जारी पनपरजीकरण बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश एएनबीसी की गणना क योजन क िलए िहसाब म नही िलया जाएगा एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकए गए मौजदा और नए िनवश को इस योजन क िलए िहसाब म िलया जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयोउप-लआयो भल ही उनह अनसची 8-तलनपऽ म मद I(vi) - अनय म िनवश क अतगरत िदखाया गया हो को ापत न करन क बदल नाबाडर िसडबी जसी भी िःथित हो म रखी गई जमारािशयो को एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म िकया गया िनवश नही माना जाएगा तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश की गणना करन क योजन क िलए बक वतरमान एकसपोजर णाली का उपयोग कर ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयो उप-लआयो क योजन क िलए अतर-बक एकसपोज़र को िहसाब म नही िलया जाएगा )

-8-

खड IV

एमएसएमई कषऽ को उधार दन क िलए सामानय िदशा-िनदरश अनदश 41 आवदनो का िनपटान

लघ उदयोग क िलए 25000- रपए तक की ऋण सीमा वाल सभी आवदनो का िनपटान दो सपताह म हो जाना चािहए तथा 5 लाख रपए तक की रािश वाल आवदनो का 4 सपताह क भीतर बशतर िक ऋण आवदन सभी तरह स पर भर हो तथा उनक साथ एक चक िलःट हो

42 सपािशवरक

बको को अिनवायर िकया गया ह िक एमएसई कषऽ म इकाइयो को 10 लाख रपए तक िदए गए ऋणो क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न िकया जाए बको को यह भी सिचत िकया गया िक कवीआइसी क धानमऽी रोजगार सजन कायरबम क अतगरत िवततपोिषत सभी इकाइयो को 10 लाख रपए तक सपािशवरक रिहत ऋण दान िकया जाए एमएसई इकाइयो का अचछा िरकाडर तथा िवततीय िःथित क आधार पर बक ऋण हत सपािशवरक अपकषाओ म छट की सीमा को 25 लाख रपए तक बढ़ा सकता ह (उिचत ािधकारी क अनमोदन स ) बको को सिचत िकया गया िक व अपन शाखा ःतरीय अिधकािरयो को ऋण गारटी योजना कवर का उपभोग करान हत भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा इस सबध म उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म कायर-िनपादन को मानदड क रप म शािमल कर

43 सिमौ ऋण

बको दवारा 1 करोड़ र तक की सिमौ ऋण सीमा ःवीकत की जा सकती ह तािक एमएसई उदयमी एक ही ःथान पर अपनी कायरशील पजी और मीयादी ऋण अपकषाओ का उपयोग कर सक

44 एमएसएमई की िवशषीकत शाखाए

सरकारी कषऽ क बको को सिचत िकया गया ह िक व तयक िजल म कम स कम एक िवशषीकत शाखा खोल साथ ही बको को अनमित दी गई ह िक व 60 स अिधक एमएसएमई कषऽ को अिमम वाली अपनी सामानय बिकग शाखाओ को िवशषीकत एमएसएमई शाखाओ क रप म वगीरकत कर सकत ह तािक व समम रप स इस कषऽ को बहतर सवा उपलबध करान हत और अिधक िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोल सक

-9- एमएसएमई कषऽ को ऋण म विधद हत भारत सरकार दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क अनसार सरकारी कषऽ क बक लघ उदयमो की अिधकता वाल पहचान गय समहो कनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए सिनिशचत करग तािक उदयमी आसानी स बक ऋण ल सक तथा बक कािमरक आवयक िवशषजञता िवकिसत कर सक िवदयमान िवशषीकत लघ उदयोग शाखाओ को एमएसएमई शाखाओ क रप म पनःनािमत िकया जाए हालािक उनकी महतवपणर कषमता एमएसएमई कषऽ को िवतत और अनय सवाए दान करन हत उपयोग म लायी जाएगी उनक पास अनय कषऽो उधारकतारओ को िवतत अनय सवाए दान करन का पिरचालन सबधी लचीलापन रहगा

45 िवलिबत भगतान

लघ उदयोग और अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत भगतान पर बयाज स सबिधत सशोधन अिधिनयम 1998 क अतगरत एमएसएमइ इकाइयो को िवलिबत भगतान की दख-रख क िलए दडातमक ावधान शािमल िकए गए ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम (एमएसएमइडी) 2006 लाग होन क बाद लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो क िलए िवलिबत भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998 क वतरमान ावधानो को मजबत िकया गया ह जो िनमनानसार ह (i) यिद बता और आपितरकतार क बीच िनधारिरत तारीख को या उसस पवर बता दवारा

िलिखत रप म भगतान करना या यिद कोई समझौता नही हआ हो तो िनयत िदन स पवर भगतान करना िवबता और बता क बीच हए समझौत की अविध 45 िदन स अिधक नही होगी

(ii) यिद बता आपितरकतार को रािश का भगतान नही कर पाया तो वह रािश पर िनयत िदन या िनधारिरत तारीख स िरज़वर बक दवारा अिधसिचत बक दर का तीन गना चबवदधी बयाज मािसक अतराल सिहत भगतान करन हत बाधय होगा

(iii) आपितरकतार दवारा माल या सवा की आपितर क िलए बता उकत () म सिचत बयाज क भगतान हत बाधय होगा

(iv) दय रािश म िववाद होन पर सबिधत राजय सरकार दवारा गिठत माइबो और लघ उदयम सिवधा सवा पिरषद स सपकर िकया जाएगा

साथ ही बको को सिचत िकया गया ह िक व िवशषतः एमएसएमइ स खरीद स सबिधत भगतान बाधयता की पितर हत बड़ उधारकतारओ क िलए समम कायरकारी पजी सीमाओ क भीतर उप-सीमाए िनधारिरत कर

-10-

46 रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो क पनवारस पर िदशा-िनदरश (कोहली कायरकारी

समह की िसफािरशो क आधार पर) पिरभाषा क अनसार िकसी इकाई को तब रगण माना जाएगा जब इकाई का कोई उधार खाता छः माह स अिधक अविध क िलए अवमानक रहता हो या पवर लखा वषर क दौरान सिचत नकद हािन क कारण उसक िनवल मलय म 50 ितशत की सीमा तक ास हआ हो तथा उकत इकाई कम स कम दो वषर स वािणजय उतपादन कायर म हो उकत मानदड स बक ारिभक अवःथा म ही रगणता पहचान सक ग और इकाई क पनरतथान हत सधारातमक उपाय कर सक ग िदशा-िनदरशो क अनसार इकाई का सभावय रप स अथरकषम अथरकषम घोिषत िकए जान की तारीख स छः माह क भीतर पनवारस पकज को पणरतः कायारिनवत िकया जाना चािहए पनवारस पकज को पहचानन और कायारिनवत करन की इस छः माह की अविध क दौरान बको िवततीय सःथाओ स यह अपिकषत ह िक व पिरचालन धारण कर िजसस रगण इकाई नकदी ऋण खात स िबबी आगम की जमारािश की सीमा तक िनिधया आहिरत कर सक गी सभावय अथरकषम रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनगरठन हत राहत और िरयायतो क िलए वयापक मानदड िनमनानसार ह (i) कायरशील पजी पर बयाज जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरत मल उधार दर स 15 कम बयाज (ii) िनिधक बयाज िमयादी ऋण बयाज रिहत (iii) कायरशील पजी मीयादी ऋण जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरतमल उधार दर स 15 कम (बयाज लगाया जायगा) (iv) मीयादी ऋण बयाज म िरयायत डॉकयमट रट स नीच 2 स अिधक न दी जाए (अतयत लघिवकिनित कषऽ इकाइयो क मामल म 3 स अिधक नही)

(v) आकिःमकता ऋण सहायता कायरशील पजी क िलए िरयायती दर की अनमित ह कोहली सिमित की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना सभी अनसिचत वािणजय बक को दत हए िदनाक 16 जनवरी 2002 को पिरपऽ माआऋिवसपीएलएनएफएसबीसी57 0604012001-02 जारी िकया गया था

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-2- (ख) सवाए उपलबध करान अथवा दान करन म लग उदयम एव िजनका उपकरणो म िनवश (भिम और भवन तथा फनीरचर िफिटगस और ऐसी अनय मदो को जो दान की जान वाली सवाओ स तयकष रप स सबिधत नही ह या एमएसएमइडी अिधिनयम 2006 म यथा अिधसिचत मदो को छोड़कर मल लागत) नीच िविनिदरषट िकया गया ह

(i) माइबो उदयम वह उदयम ह िजसका उपकरणो म िनवश 10 लाख रपए स अिधक न हो (ii) लघ उदयम वह उदयम ह िजसका उपकरणो म िनवश 10 लाख रपए स अिधक हो परत 2

करोड़ रपए स अिधक न हो और (iii) मधयम उदयम वह उदयम ह िजसका उपकरणो म िनवश 2 करोड़ रपए स अिधक हो परत

5 करोड़ रपए स अिधक न हो इनम - छोट सड़क और जल मागर पिरवहन पिरचालक छोट कारोबार वयवसायी एव ःविनयोिजत वयिकत तथा अनय सवा उदयम शािमल होग बको दवारा मधयम उदयमो को िदए गए ऋण को ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत अिममो की गणना क िलए शािमल नही िकया जाएगा

(iv) चिक एमएसएमई अिधिनयम 2006 म उसी वयिकत कपनी दवारा ःथािपत िभनन-िभनन उदयमो क िनवशो को सआम (माइबो) लघ और मधयम उदयमो क रप म वगीरकरण क योजनाथर एक साथ िमलान (कलब करन) का ावधान नही ह इसिलए औदयोिगक उपबमो क लघ उदयोग क रप म वगीरकरण क योजन हत एक ही ःवािमतव क दो या अिधक उदयमो क िनवशो को एक साथ िमलान क सबध म 1 जनवरी 1993 की गज़ट अिधसचना स एसओ 2 (ई) को 27 फरवरी 2009 की भारत सरकार की अिधसचना स एसओ 563 (ई) क दवारा रदद कर िदया गया ह

11 खादी और माम उदयोग कषऽ (कवीआइ )

खादी और मामोदयोग कषऽ की इकाइयो को पिरचालनो क आकार अविःथित तथा सयऽ और मशीनरी म मल िनवश की रािश पर धयान िदए िबना दतत सभी अिमम ाथिमकताापत कषऽ को अिमम क अतगरत शािमल होग तथा एमएसई कषऽ क अतगरत सआम (माइबो) उदयम हत िनयत उप-लआय (60 ितशत) क अधीन िवचार करन क िलए पाऽ होग

-3-

120 अतयकष िवतत 121 ऐस वयिकत जो कारीगरो माम एव कटीर उदयोगो को िनिविषटयो की आपितर तथा उनक उतपादनो क िवपणन का कायर कर िवक िित कषऽ की सहायता कर रह हो 122 िवक िित अथारत कारीगरोमाम एव कटीर उदयोगो क कषऽ म उतपादको की सहकारी सःथाओ को

अिमम 123 वयिषट और लघ उदयम (िविनमारण तथा सवा) को आग उधार दन हत वयिषट िवतत सःथानो को

1 अल 2011 को या उसक बाद दान ऋण बशतर ाथिमकताापत कषऽ को उधार पर िदनाक 1 जलाई 2011 क माःटर पिरपऽ माआऋिवककापलानबीसी 100409012011-12 म िनधारिरत िदशा-िनदरशो का अनपालन हो

-4- खड ETH II िनिध-िविनयोजन क कितपय कार जो ाथिमकताापत कषऽ अिममो क पाऽ ह 21 िनवश

211 ितभितकत आिःतया

बको दवारा ितभितकत ऐसी आिःतयो म िकए गए िनवश जो ाथिमकताापत कषऽ क िविभनन ौिणयो को िदए गए ऋणो का ितिनिधतव करत ह अतिनरिहत आिःतयो क आधार पर ाथिमकताापत कषऽ क सबिधत वगर म (तयकष या परोकष) म वगीरकत िकए जान क पाऽ होग बशतर ितभितकत आिःतया बको और िवततीय सःथाओ दवारा ारभ की गई हो तथा ितभितकरण स सबिधत भारतीय िरज़वर बक क िदशािनदरशो की अपकषाओ को परा करती हो इसका यह अथर होगा िक ितभितकत आिःतयो की उकत ौिणयो म बक क िनवश ाथिमकताापत कषऽ की सबिधत ौिणयो म वगीरकरण की पाऽ तभी होग जब ितभितकत अिमम ितभितकरण स पहल ाथिमकताापत कषऽ अिममो क रप म वगीरकत िकए जान क िलए पाऽ रह हो

212 ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत वगीरकत िकए जान की पाऽ िकसी ऋण आिःत की एकमत खरीद ाथिमकताापत कषऽ (तयकष या अतयकष) क सबिधत वगोर म वगीरकरण क िलए पाऽ होगी बशतर खरीद गए ऋण ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत वगीरकत िकए जान क िलए पाऽ हो ऋण आिःतया िवबता क आौय िबना बको और िवततीय सःथाओ स (परी सावधानी स और उिचत मलय पर) बय िकए गए हो और पाऽ ऋण आिःतयो का खरीद की तारीख स छःमाह की अविध क अनदर चकौती क एक उपाय स िभनन रप म िनःतारण नही िकया गया हो 213 बको दवारा जोिखम म िहःसदारी क आधार पर अतर बक सहभािगता माणपऽ (आइबीपीसी) म िकए गए िनवश ाथिमकताापत कषऽ क सबिधत वगोर म वगीरकरण क िलए पाऽ होगा बशतर अतिनरिहत आिःतया ाथिमकताापत कषऽ की सबिधत ौिणयो म वगीरकत िकए जान की पाऽ हो और व िनवश की तारीख स कम स कम 180 िदवस क िलए धािरत की गई हो 22 लघ उदयम िवततीय कनिो की (एसईएफसी) योजना वािषरक नीित वकतवय 2005-06 म गवनरर महोदय दवारा की गई घोषणा क अनसार लघ उदयोग मऽालय और बिकग भाग िवतत मऽालय भारत सरकार िसड़बी आईबीए और चिनदा बको क परामशर स समहो म िःथित बको और िसड़बी की शाखाओ क बीच लघ उदयम िवततीय क ि नामक कायरनीितक सहयोग की एक योजना तयार की गई ह और कायारनवयन हत 20 मई 2011 को सभी अनसिचत

-5-

वािणजय बको को पिरचािलत की गई ह िसडबी न अब तक 15 बको (बक ऑफ इिडया यको बक यस बक बक ऑफ बड़ौदा ओिरयटल बक ऑफ कॉमसर पजाब नशनल बक दना बक आीा बक इिडयन बक कापोररशन बक आइडीबीआई बक इिडयन ओवरसीज़ बक यिनयन बक ऑफ इिडया भारतीय ःटट बक तथा फडरल बक) क साथ समझौता जञापन सपािदत िकया ह वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकय गय माइबो लघ और मधयम उदयम समहो की सची अनबध II म ःतत ह खड III घरल वािणजय बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िदए जान वाल उधार का लआय 31 घरल वािणजय बक क िलए लआय 311 घरल वािणजय बको स यह अपकषा ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को दय ऋण म विदध

कर और यह सिनिशचत कर िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजसम माइबो और लघ उदयम कषऽ शािमल ह) समायोिजत िनवल बक ऋण का 40 या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश म स जो भी अिधक हो क बराबर हो

312 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

313 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60

-6- 32 िवदशी बको क िलए िनधारिरत लआय 321 िवदशी बको स अपिकषत ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को ऋण बढ़ाए तथा यह सिनिशचत कर

िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजनम एमएसई कषऽ शािमल ह) म समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 32 या तलन पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो शािमल होना चािहए

322 िवदशी बको दवारा अिजरत िकय जान वाल 32 लआय की समम सीमा म ही एमएसई कषऽ को दय अिमम समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 10 ितशत या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो नही होना चािहए

323 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

324 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60Ntilde

33 िरज़वर बक दवारा उिललिखतानसार िवदशी बको दवारा िसडबी म जमा रािश या अनय िवततीय

सःथानो क पास िनिध

331 िजन िवदशी बको न ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िलए िनधारिरत लआय उप-लआय स कम ऋण िदए ह उनह भारतीय लघ उदयोग िवकास बक (िसडबी) म या अनय िवततीय सःथानो की िनिध म या समय-समय पर भारतीय िरज़वर बक दवारा िनधारिरत िकए जानवाल योजनो क िलए अशदान करना होगा

-7-

332 ऐस आबटन क योजन क िलए पवरवतीर िवततीय वषर क माचर माह क सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा (अथारत वषर 2009-2010 म िसडबी या िकसी अनय िवततीय सःथानो क पास िनिध म आबटन क िलए सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार लआयउप-लआय क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा)

333 आधारभत िनिध भारत सरकारभारतीय िरज़वर बक दवारा वषर-दर-वषर आधार पर िनधारिरत की जाएगी जमारािशयो की अविध तीन वषर या िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरतानसार होगी िवदशी बको दवारा िकया जानवाला अशदान िवदशी बक क िलए ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िनधारिरत लआयउप-लआय की ािपत म आई कमी की रािश स अिधक नही होना चािहए

334 िसडबीया ऐसी अनय कोई िवततीय सःथा िजसका िनधाररण िरज़वर बक दवारा िकया जाएगा िनिधयो की आवयकता पड़न पर एक माह पवर सचना दकर सबिधत िवदशी बको को अशदान करन क िलए कहगी

335 िवदशी बको क अशदान पर बयाज दर जमारािशयो की अविध आिद भारतीय िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरत की जाएगी

34 िविभनन योजनो क िलए िविनयामक कलीयरस अनमोदन दत समय ाथिमकताापत कषऽ

क लआयो और उप-लआयो को ापत न कर पाना एक िवचारणीय मद होगी (एएनबीसी या तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश (भारतीय िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा समय-समय पर यथापिरभािषत) की गणना िपछल वषर की 31 माचर को बकाया रािश क सदभर म की जाएगी इस योजन क िलए बकाया एफसीएनआर (बी) और एनआरएनआर जमाशषो को ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी की गणना करन क िलए अब घटाया नही जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी का मतलब ह एनबीसी पलस एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश भारत सरकार दवारा जारी पनपरजीकरण बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश एएनबीसी की गणना क योजन क िलए िहसाब म नही िलया जाएगा एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकए गए मौजदा और नए िनवश को इस योजन क िलए िहसाब म िलया जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयोउप-लआयो भल ही उनह अनसची 8-तलनपऽ म मद I(vi) - अनय म िनवश क अतगरत िदखाया गया हो को ापत न करन क बदल नाबाडर िसडबी जसी भी िःथित हो म रखी गई जमारािशयो को एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म िकया गया िनवश नही माना जाएगा तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश की गणना करन क योजन क िलए बक वतरमान एकसपोजर णाली का उपयोग कर ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयो उप-लआयो क योजन क िलए अतर-बक एकसपोज़र को िहसाब म नही िलया जाएगा )

-8-

खड IV

एमएसएमई कषऽ को उधार दन क िलए सामानय िदशा-िनदरश अनदश 41 आवदनो का िनपटान

लघ उदयोग क िलए 25000- रपए तक की ऋण सीमा वाल सभी आवदनो का िनपटान दो सपताह म हो जाना चािहए तथा 5 लाख रपए तक की रािश वाल आवदनो का 4 सपताह क भीतर बशतर िक ऋण आवदन सभी तरह स पर भर हो तथा उनक साथ एक चक िलःट हो

42 सपािशवरक

बको को अिनवायर िकया गया ह िक एमएसई कषऽ म इकाइयो को 10 लाख रपए तक िदए गए ऋणो क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न िकया जाए बको को यह भी सिचत िकया गया िक कवीआइसी क धानमऽी रोजगार सजन कायरबम क अतगरत िवततपोिषत सभी इकाइयो को 10 लाख रपए तक सपािशवरक रिहत ऋण दान िकया जाए एमएसई इकाइयो का अचछा िरकाडर तथा िवततीय िःथित क आधार पर बक ऋण हत सपािशवरक अपकषाओ म छट की सीमा को 25 लाख रपए तक बढ़ा सकता ह (उिचत ािधकारी क अनमोदन स ) बको को सिचत िकया गया िक व अपन शाखा ःतरीय अिधकािरयो को ऋण गारटी योजना कवर का उपभोग करान हत भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा इस सबध म उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म कायर-िनपादन को मानदड क रप म शािमल कर

43 सिमौ ऋण

बको दवारा 1 करोड़ र तक की सिमौ ऋण सीमा ःवीकत की जा सकती ह तािक एमएसई उदयमी एक ही ःथान पर अपनी कायरशील पजी और मीयादी ऋण अपकषाओ का उपयोग कर सक

44 एमएसएमई की िवशषीकत शाखाए

सरकारी कषऽ क बको को सिचत िकया गया ह िक व तयक िजल म कम स कम एक िवशषीकत शाखा खोल साथ ही बको को अनमित दी गई ह िक व 60 स अिधक एमएसएमई कषऽ को अिमम वाली अपनी सामानय बिकग शाखाओ को िवशषीकत एमएसएमई शाखाओ क रप म वगीरकत कर सकत ह तािक व समम रप स इस कषऽ को बहतर सवा उपलबध करान हत और अिधक िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोल सक

-9- एमएसएमई कषऽ को ऋण म विधद हत भारत सरकार दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क अनसार सरकारी कषऽ क बक लघ उदयमो की अिधकता वाल पहचान गय समहो कनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए सिनिशचत करग तािक उदयमी आसानी स बक ऋण ल सक तथा बक कािमरक आवयक िवशषजञता िवकिसत कर सक िवदयमान िवशषीकत लघ उदयोग शाखाओ को एमएसएमई शाखाओ क रप म पनःनािमत िकया जाए हालािक उनकी महतवपणर कषमता एमएसएमई कषऽ को िवतत और अनय सवाए दान करन हत उपयोग म लायी जाएगी उनक पास अनय कषऽो उधारकतारओ को िवतत अनय सवाए दान करन का पिरचालन सबधी लचीलापन रहगा

45 िवलिबत भगतान

लघ उदयोग और अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत भगतान पर बयाज स सबिधत सशोधन अिधिनयम 1998 क अतगरत एमएसएमइ इकाइयो को िवलिबत भगतान की दख-रख क िलए दडातमक ावधान शािमल िकए गए ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम (एमएसएमइडी) 2006 लाग होन क बाद लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो क िलए िवलिबत भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998 क वतरमान ावधानो को मजबत िकया गया ह जो िनमनानसार ह (i) यिद बता और आपितरकतार क बीच िनधारिरत तारीख को या उसस पवर बता दवारा

िलिखत रप म भगतान करना या यिद कोई समझौता नही हआ हो तो िनयत िदन स पवर भगतान करना िवबता और बता क बीच हए समझौत की अविध 45 िदन स अिधक नही होगी

(ii) यिद बता आपितरकतार को रािश का भगतान नही कर पाया तो वह रािश पर िनयत िदन या िनधारिरत तारीख स िरज़वर बक दवारा अिधसिचत बक दर का तीन गना चबवदधी बयाज मािसक अतराल सिहत भगतान करन हत बाधय होगा

(iii) आपितरकतार दवारा माल या सवा की आपितर क िलए बता उकत () म सिचत बयाज क भगतान हत बाधय होगा

(iv) दय रािश म िववाद होन पर सबिधत राजय सरकार दवारा गिठत माइबो और लघ उदयम सिवधा सवा पिरषद स सपकर िकया जाएगा

साथ ही बको को सिचत िकया गया ह िक व िवशषतः एमएसएमइ स खरीद स सबिधत भगतान बाधयता की पितर हत बड़ उधारकतारओ क िलए समम कायरकारी पजी सीमाओ क भीतर उप-सीमाए िनधारिरत कर

-10-

46 रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो क पनवारस पर िदशा-िनदरश (कोहली कायरकारी

समह की िसफािरशो क आधार पर) पिरभाषा क अनसार िकसी इकाई को तब रगण माना जाएगा जब इकाई का कोई उधार खाता छः माह स अिधक अविध क िलए अवमानक रहता हो या पवर लखा वषर क दौरान सिचत नकद हािन क कारण उसक िनवल मलय म 50 ितशत की सीमा तक ास हआ हो तथा उकत इकाई कम स कम दो वषर स वािणजय उतपादन कायर म हो उकत मानदड स बक ारिभक अवःथा म ही रगणता पहचान सक ग और इकाई क पनरतथान हत सधारातमक उपाय कर सक ग िदशा-िनदरशो क अनसार इकाई का सभावय रप स अथरकषम अथरकषम घोिषत िकए जान की तारीख स छः माह क भीतर पनवारस पकज को पणरतः कायारिनवत िकया जाना चािहए पनवारस पकज को पहचानन और कायारिनवत करन की इस छः माह की अविध क दौरान बको िवततीय सःथाओ स यह अपिकषत ह िक व पिरचालन धारण कर िजसस रगण इकाई नकदी ऋण खात स िबबी आगम की जमारािश की सीमा तक िनिधया आहिरत कर सक गी सभावय अथरकषम रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनगरठन हत राहत और िरयायतो क िलए वयापक मानदड िनमनानसार ह (i) कायरशील पजी पर बयाज जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरत मल उधार दर स 15 कम बयाज (ii) िनिधक बयाज िमयादी ऋण बयाज रिहत (iii) कायरशील पजी मीयादी ऋण जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरतमल उधार दर स 15 कम (बयाज लगाया जायगा) (iv) मीयादी ऋण बयाज म िरयायत डॉकयमट रट स नीच 2 स अिधक न दी जाए (अतयत लघिवकिनित कषऽ इकाइयो क मामल म 3 स अिधक नही)

(v) आकिःमकता ऋण सहायता कायरशील पजी क िलए िरयायती दर की अनमित ह कोहली सिमित की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना सभी अनसिचत वािणजय बक को दत हए िदनाक 16 जनवरी 2002 को पिरपऽ माआऋिवसपीएलएनएफएसबीसी57 0604012001-02 जारी िकया गया था

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-3-

120 अतयकष िवतत 121 ऐस वयिकत जो कारीगरो माम एव कटीर उदयोगो को िनिविषटयो की आपितर तथा उनक उतपादनो क िवपणन का कायर कर िवक िित कषऽ की सहायता कर रह हो 122 िवक िित अथारत कारीगरोमाम एव कटीर उदयोगो क कषऽ म उतपादको की सहकारी सःथाओ को

अिमम 123 वयिषट और लघ उदयम (िविनमारण तथा सवा) को आग उधार दन हत वयिषट िवतत सःथानो को

1 अल 2011 को या उसक बाद दान ऋण बशतर ाथिमकताापत कषऽ को उधार पर िदनाक 1 जलाई 2011 क माःटर पिरपऽ माआऋिवककापलानबीसी 100409012011-12 म िनधारिरत िदशा-िनदरशो का अनपालन हो

-4- खड ETH II िनिध-िविनयोजन क कितपय कार जो ाथिमकताापत कषऽ अिममो क पाऽ ह 21 िनवश

211 ितभितकत आिःतया

बको दवारा ितभितकत ऐसी आिःतयो म िकए गए िनवश जो ाथिमकताापत कषऽ क िविभनन ौिणयो को िदए गए ऋणो का ितिनिधतव करत ह अतिनरिहत आिःतयो क आधार पर ाथिमकताापत कषऽ क सबिधत वगर म (तयकष या परोकष) म वगीरकत िकए जान क पाऽ होग बशतर ितभितकत आिःतया बको और िवततीय सःथाओ दवारा ारभ की गई हो तथा ितभितकरण स सबिधत भारतीय िरज़वर बक क िदशािनदरशो की अपकषाओ को परा करती हो इसका यह अथर होगा िक ितभितकत आिःतयो की उकत ौिणयो म बक क िनवश ाथिमकताापत कषऽ की सबिधत ौिणयो म वगीरकरण की पाऽ तभी होग जब ितभितकत अिमम ितभितकरण स पहल ाथिमकताापत कषऽ अिममो क रप म वगीरकत िकए जान क िलए पाऽ रह हो

212 ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत वगीरकत िकए जान की पाऽ िकसी ऋण आिःत की एकमत खरीद ाथिमकताापत कषऽ (तयकष या अतयकष) क सबिधत वगोर म वगीरकरण क िलए पाऽ होगी बशतर खरीद गए ऋण ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत वगीरकत िकए जान क िलए पाऽ हो ऋण आिःतया िवबता क आौय िबना बको और िवततीय सःथाओ स (परी सावधानी स और उिचत मलय पर) बय िकए गए हो और पाऽ ऋण आिःतयो का खरीद की तारीख स छःमाह की अविध क अनदर चकौती क एक उपाय स िभनन रप म िनःतारण नही िकया गया हो 213 बको दवारा जोिखम म िहःसदारी क आधार पर अतर बक सहभािगता माणपऽ (आइबीपीसी) म िकए गए िनवश ाथिमकताापत कषऽ क सबिधत वगोर म वगीरकरण क िलए पाऽ होगा बशतर अतिनरिहत आिःतया ाथिमकताापत कषऽ की सबिधत ौिणयो म वगीरकत िकए जान की पाऽ हो और व िनवश की तारीख स कम स कम 180 िदवस क िलए धािरत की गई हो 22 लघ उदयम िवततीय कनिो की (एसईएफसी) योजना वािषरक नीित वकतवय 2005-06 म गवनरर महोदय दवारा की गई घोषणा क अनसार लघ उदयोग मऽालय और बिकग भाग िवतत मऽालय भारत सरकार िसड़बी आईबीए और चिनदा बको क परामशर स समहो म िःथित बको और िसड़बी की शाखाओ क बीच लघ उदयम िवततीय क ि नामक कायरनीितक सहयोग की एक योजना तयार की गई ह और कायारनवयन हत 20 मई 2011 को सभी अनसिचत

-5-

वािणजय बको को पिरचािलत की गई ह िसडबी न अब तक 15 बको (बक ऑफ इिडया यको बक यस बक बक ऑफ बड़ौदा ओिरयटल बक ऑफ कॉमसर पजाब नशनल बक दना बक आीा बक इिडयन बक कापोररशन बक आइडीबीआई बक इिडयन ओवरसीज़ बक यिनयन बक ऑफ इिडया भारतीय ःटट बक तथा फडरल बक) क साथ समझौता जञापन सपािदत िकया ह वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकय गय माइबो लघ और मधयम उदयम समहो की सची अनबध II म ःतत ह खड III घरल वािणजय बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िदए जान वाल उधार का लआय 31 घरल वािणजय बक क िलए लआय 311 घरल वािणजय बको स यह अपकषा ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को दय ऋण म विदध

कर और यह सिनिशचत कर िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजसम माइबो और लघ उदयम कषऽ शािमल ह) समायोिजत िनवल बक ऋण का 40 या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश म स जो भी अिधक हो क बराबर हो

312 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

313 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60

-6- 32 िवदशी बको क िलए िनधारिरत लआय 321 िवदशी बको स अपिकषत ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को ऋण बढ़ाए तथा यह सिनिशचत कर

िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजनम एमएसई कषऽ शािमल ह) म समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 32 या तलन पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो शािमल होना चािहए

322 िवदशी बको दवारा अिजरत िकय जान वाल 32 लआय की समम सीमा म ही एमएसई कषऽ को दय अिमम समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 10 ितशत या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो नही होना चािहए

323 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

324 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60Ntilde

33 िरज़वर बक दवारा उिललिखतानसार िवदशी बको दवारा िसडबी म जमा रािश या अनय िवततीय

सःथानो क पास िनिध

331 िजन िवदशी बको न ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िलए िनधारिरत लआय उप-लआय स कम ऋण िदए ह उनह भारतीय लघ उदयोग िवकास बक (िसडबी) म या अनय िवततीय सःथानो की िनिध म या समय-समय पर भारतीय िरज़वर बक दवारा िनधारिरत िकए जानवाल योजनो क िलए अशदान करना होगा

-7-

332 ऐस आबटन क योजन क िलए पवरवतीर िवततीय वषर क माचर माह क सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा (अथारत वषर 2009-2010 म िसडबी या िकसी अनय िवततीय सःथानो क पास िनिध म आबटन क िलए सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार लआयउप-लआय क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा)

333 आधारभत िनिध भारत सरकारभारतीय िरज़वर बक दवारा वषर-दर-वषर आधार पर िनधारिरत की जाएगी जमारािशयो की अविध तीन वषर या िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरतानसार होगी िवदशी बको दवारा िकया जानवाला अशदान िवदशी बक क िलए ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िनधारिरत लआयउप-लआय की ािपत म आई कमी की रािश स अिधक नही होना चािहए

334 िसडबीया ऐसी अनय कोई िवततीय सःथा िजसका िनधाररण िरज़वर बक दवारा िकया जाएगा िनिधयो की आवयकता पड़न पर एक माह पवर सचना दकर सबिधत िवदशी बको को अशदान करन क िलए कहगी

335 िवदशी बको क अशदान पर बयाज दर जमारािशयो की अविध आिद भारतीय िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरत की जाएगी

34 िविभनन योजनो क िलए िविनयामक कलीयरस अनमोदन दत समय ाथिमकताापत कषऽ

क लआयो और उप-लआयो को ापत न कर पाना एक िवचारणीय मद होगी (एएनबीसी या तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश (भारतीय िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा समय-समय पर यथापिरभािषत) की गणना िपछल वषर की 31 माचर को बकाया रािश क सदभर म की जाएगी इस योजन क िलए बकाया एफसीएनआर (बी) और एनआरएनआर जमाशषो को ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी की गणना करन क िलए अब घटाया नही जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी का मतलब ह एनबीसी पलस एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश भारत सरकार दवारा जारी पनपरजीकरण बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश एएनबीसी की गणना क योजन क िलए िहसाब म नही िलया जाएगा एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकए गए मौजदा और नए िनवश को इस योजन क िलए िहसाब म िलया जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयोउप-लआयो भल ही उनह अनसची 8-तलनपऽ म मद I(vi) - अनय म िनवश क अतगरत िदखाया गया हो को ापत न करन क बदल नाबाडर िसडबी जसी भी िःथित हो म रखी गई जमारािशयो को एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म िकया गया िनवश नही माना जाएगा तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश की गणना करन क योजन क िलए बक वतरमान एकसपोजर णाली का उपयोग कर ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयो उप-लआयो क योजन क िलए अतर-बक एकसपोज़र को िहसाब म नही िलया जाएगा )

-8-

खड IV

एमएसएमई कषऽ को उधार दन क िलए सामानय िदशा-िनदरश अनदश 41 आवदनो का िनपटान

लघ उदयोग क िलए 25000- रपए तक की ऋण सीमा वाल सभी आवदनो का िनपटान दो सपताह म हो जाना चािहए तथा 5 लाख रपए तक की रािश वाल आवदनो का 4 सपताह क भीतर बशतर िक ऋण आवदन सभी तरह स पर भर हो तथा उनक साथ एक चक िलःट हो

42 सपािशवरक

बको को अिनवायर िकया गया ह िक एमएसई कषऽ म इकाइयो को 10 लाख रपए तक िदए गए ऋणो क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न िकया जाए बको को यह भी सिचत िकया गया िक कवीआइसी क धानमऽी रोजगार सजन कायरबम क अतगरत िवततपोिषत सभी इकाइयो को 10 लाख रपए तक सपािशवरक रिहत ऋण दान िकया जाए एमएसई इकाइयो का अचछा िरकाडर तथा िवततीय िःथित क आधार पर बक ऋण हत सपािशवरक अपकषाओ म छट की सीमा को 25 लाख रपए तक बढ़ा सकता ह (उिचत ािधकारी क अनमोदन स ) बको को सिचत िकया गया िक व अपन शाखा ःतरीय अिधकािरयो को ऋण गारटी योजना कवर का उपभोग करान हत भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा इस सबध म उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म कायर-िनपादन को मानदड क रप म शािमल कर

43 सिमौ ऋण

बको दवारा 1 करोड़ र तक की सिमौ ऋण सीमा ःवीकत की जा सकती ह तािक एमएसई उदयमी एक ही ःथान पर अपनी कायरशील पजी और मीयादी ऋण अपकषाओ का उपयोग कर सक

44 एमएसएमई की िवशषीकत शाखाए

सरकारी कषऽ क बको को सिचत िकया गया ह िक व तयक िजल म कम स कम एक िवशषीकत शाखा खोल साथ ही बको को अनमित दी गई ह िक व 60 स अिधक एमएसएमई कषऽ को अिमम वाली अपनी सामानय बिकग शाखाओ को िवशषीकत एमएसएमई शाखाओ क रप म वगीरकत कर सकत ह तािक व समम रप स इस कषऽ को बहतर सवा उपलबध करान हत और अिधक िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोल सक

-9- एमएसएमई कषऽ को ऋण म विधद हत भारत सरकार दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क अनसार सरकारी कषऽ क बक लघ उदयमो की अिधकता वाल पहचान गय समहो कनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए सिनिशचत करग तािक उदयमी आसानी स बक ऋण ल सक तथा बक कािमरक आवयक िवशषजञता िवकिसत कर सक िवदयमान िवशषीकत लघ उदयोग शाखाओ को एमएसएमई शाखाओ क रप म पनःनािमत िकया जाए हालािक उनकी महतवपणर कषमता एमएसएमई कषऽ को िवतत और अनय सवाए दान करन हत उपयोग म लायी जाएगी उनक पास अनय कषऽो उधारकतारओ को िवतत अनय सवाए दान करन का पिरचालन सबधी लचीलापन रहगा

45 िवलिबत भगतान

लघ उदयोग और अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत भगतान पर बयाज स सबिधत सशोधन अिधिनयम 1998 क अतगरत एमएसएमइ इकाइयो को िवलिबत भगतान की दख-रख क िलए दडातमक ावधान शािमल िकए गए ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम (एमएसएमइडी) 2006 लाग होन क बाद लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो क िलए िवलिबत भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998 क वतरमान ावधानो को मजबत िकया गया ह जो िनमनानसार ह (i) यिद बता और आपितरकतार क बीच िनधारिरत तारीख को या उसस पवर बता दवारा

िलिखत रप म भगतान करना या यिद कोई समझौता नही हआ हो तो िनयत िदन स पवर भगतान करना िवबता और बता क बीच हए समझौत की अविध 45 िदन स अिधक नही होगी

(ii) यिद बता आपितरकतार को रािश का भगतान नही कर पाया तो वह रािश पर िनयत िदन या िनधारिरत तारीख स िरज़वर बक दवारा अिधसिचत बक दर का तीन गना चबवदधी बयाज मािसक अतराल सिहत भगतान करन हत बाधय होगा

(iii) आपितरकतार दवारा माल या सवा की आपितर क िलए बता उकत () म सिचत बयाज क भगतान हत बाधय होगा

(iv) दय रािश म िववाद होन पर सबिधत राजय सरकार दवारा गिठत माइबो और लघ उदयम सिवधा सवा पिरषद स सपकर िकया जाएगा

साथ ही बको को सिचत िकया गया ह िक व िवशषतः एमएसएमइ स खरीद स सबिधत भगतान बाधयता की पितर हत बड़ उधारकतारओ क िलए समम कायरकारी पजी सीमाओ क भीतर उप-सीमाए िनधारिरत कर

-10-

46 रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो क पनवारस पर िदशा-िनदरश (कोहली कायरकारी

समह की िसफािरशो क आधार पर) पिरभाषा क अनसार िकसी इकाई को तब रगण माना जाएगा जब इकाई का कोई उधार खाता छः माह स अिधक अविध क िलए अवमानक रहता हो या पवर लखा वषर क दौरान सिचत नकद हािन क कारण उसक िनवल मलय म 50 ितशत की सीमा तक ास हआ हो तथा उकत इकाई कम स कम दो वषर स वािणजय उतपादन कायर म हो उकत मानदड स बक ारिभक अवःथा म ही रगणता पहचान सक ग और इकाई क पनरतथान हत सधारातमक उपाय कर सक ग िदशा-िनदरशो क अनसार इकाई का सभावय रप स अथरकषम अथरकषम घोिषत िकए जान की तारीख स छः माह क भीतर पनवारस पकज को पणरतः कायारिनवत िकया जाना चािहए पनवारस पकज को पहचानन और कायारिनवत करन की इस छः माह की अविध क दौरान बको िवततीय सःथाओ स यह अपिकषत ह िक व पिरचालन धारण कर िजसस रगण इकाई नकदी ऋण खात स िबबी आगम की जमारािश की सीमा तक िनिधया आहिरत कर सक गी सभावय अथरकषम रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनगरठन हत राहत और िरयायतो क िलए वयापक मानदड िनमनानसार ह (i) कायरशील पजी पर बयाज जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरत मल उधार दर स 15 कम बयाज (ii) िनिधक बयाज िमयादी ऋण बयाज रिहत (iii) कायरशील पजी मीयादी ऋण जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरतमल उधार दर स 15 कम (बयाज लगाया जायगा) (iv) मीयादी ऋण बयाज म िरयायत डॉकयमट रट स नीच 2 स अिधक न दी जाए (अतयत लघिवकिनित कषऽ इकाइयो क मामल म 3 स अिधक नही)

(v) आकिःमकता ऋण सहायता कायरशील पजी क िलए िरयायती दर की अनमित ह कोहली सिमित की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना सभी अनसिचत वािणजय बक को दत हए िदनाक 16 जनवरी 2002 को पिरपऽ माआऋिवसपीएलएनएफएसबीसी57 0604012001-02 जारी िकया गया था

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-4- खड ETH II िनिध-िविनयोजन क कितपय कार जो ाथिमकताापत कषऽ अिममो क पाऽ ह 21 िनवश

211 ितभितकत आिःतया

बको दवारा ितभितकत ऐसी आिःतयो म िकए गए िनवश जो ाथिमकताापत कषऽ क िविभनन ौिणयो को िदए गए ऋणो का ितिनिधतव करत ह अतिनरिहत आिःतयो क आधार पर ाथिमकताापत कषऽ क सबिधत वगर म (तयकष या परोकष) म वगीरकत िकए जान क पाऽ होग बशतर ितभितकत आिःतया बको और िवततीय सःथाओ दवारा ारभ की गई हो तथा ितभितकरण स सबिधत भारतीय िरज़वर बक क िदशािनदरशो की अपकषाओ को परा करती हो इसका यह अथर होगा िक ितभितकत आिःतयो की उकत ौिणयो म बक क िनवश ाथिमकताापत कषऽ की सबिधत ौिणयो म वगीरकरण की पाऽ तभी होग जब ितभितकत अिमम ितभितकरण स पहल ाथिमकताापत कषऽ अिममो क रप म वगीरकत िकए जान क िलए पाऽ रह हो

212 ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत वगीरकत िकए जान की पाऽ िकसी ऋण आिःत की एकमत खरीद ाथिमकताापत कषऽ (तयकष या अतयकष) क सबिधत वगोर म वगीरकरण क िलए पाऽ होगी बशतर खरीद गए ऋण ाथिमकताापत कषऽ क अतगरत वगीरकत िकए जान क िलए पाऽ हो ऋण आिःतया िवबता क आौय िबना बको और िवततीय सःथाओ स (परी सावधानी स और उिचत मलय पर) बय िकए गए हो और पाऽ ऋण आिःतयो का खरीद की तारीख स छःमाह की अविध क अनदर चकौती क एक उपाय स िभनन रप म िनःतारण नही िकया गया हो 213 बको दवारा जोिखम म िहःसदारी क आधार पर अतर बक सहभािगता माणपऽ (आइबीपीसी) म िकए गए िनवश ाथिमकताापत कषऽ क सबिधत वगोर म वगीरकरण क िलए पाऽ होगा बशतर अतिनरिहत आिःतया ाथिमकताापत कषऽ की सबिधत ौिणयो म वगीरकत िकए जान की पाऽ हो और व िनवश की तारीख स कम स कम 180 िदवस क िलए धािरत की गई हो 22 लघ उदयम िवततीय कनिो की (एसईएफसी) योजना वािषरक नीित वकतवय 2005-06 म गवनरर महोदय दवारा की गई घोषणा क अनसार लघ उदयोग मऽालय और बिकग भाग िवतत मऽालय भारत सरकार िसड़बी आईबीए और चिनदा बको क परामशर स समहो म िःथित बको और िसड़बी की शाखाओ क बीच लघ उदयम िवततीय क ि नामक कायरनीितक सहयोग की एक योजना तयार की गई ह और कायारनवयन हत 20 मई 2011 को सभी अनसिचत

-5-

वािणजय बको को पिरचािलत की गई ह िसडबी न अब तक 15 बको (बक ऑफ इिडया यको बक यस बक बक ऑफ बड़ौदा ओिरयटल बक ऑफ कॉमसर पजाब नशनल बक दना बक आीा बक इिडयन बक कापोररशन बक आइडीबीआई बक इिडयन ओवरसीज़ बक यिनयन बक ऑफ इिडया भारतीय ःटट बक तथा फडरल बक) क साथ समझौता जञापन सपािदत िकया ह वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकय गय माइबो लघ और मधयम उदयम समहो की सची अनबध II म ःतत ह खड III घरल वािणजय बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िदए जान वाल उधार का लआय 31 घरल वािणजय बक क िलए लआय 311 घरल वािणजय बको स यह अपकषा ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को दय ऋण म विदध

कर और यह सिनिशचत कर िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजसम माइबो और लघ उदयम कषऽ शािमल ह) समायोिजत िनवल बक ऋण का 40 या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश म स जो भी अिधक हो क बराबर हो

312 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

313 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60

-6- 32 िवदशी बको क िलए िनधारिरत लआय 321 िवदशी बको स अपिकषत ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को ऋण बढ़ाए तथा यह सिनिशचत कर

िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजनम एमएसई कषऽ शािमल ह) म समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 32 या तलन पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो शािमल होना चािहए

322 िवदशी बको दवारा अिजरत िकय जान वाल 32 लआय की समम सीमा म ही एमएसई कषऽ को दय अिमम समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 10 ितशत या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो नही होना चािहए

323 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

324 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60Ntilde

33 िरज़वर बक दवारा उिललिखतानसार िवदशी बको दवारा िसडबी म जमा रािश या अनय िवततीय

सःथानो क पास िनिध

331 िजन िवदशी बको न ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िलए िनधारिरत लआय उप-लआय स कम ऋण िदए ह उनह भारतीय लघ उदयोग िवकास बक (िसडबी) म या अनय िवततीय सःथानो की िनिध म या समय-समय पर भारतीय िरज़वर बक दवारा िनधारिरत िकए जानवाल योजनो क िलए अशदान करना होगा

-7-

332 ऐस आबटन क योजन क िलए पवरवतीर िवततीय वषर क माचर माह क सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा (अथारत वषर 2009-2010 म िसडबी या िकसी अनय िवततीय सःथानो क पास िनिध म आबटन क िलए सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार लआयउप-लआय क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा)

333 आधारभत िनिध भारत सरकारभारतीय िरज़वर बक दवारा वषर-दर-वषर आधार पर िनधारिरत की जाएगी जमारािशयो की अविध तीन वषर या िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरतानसार होगी िवदशी बको दवारा िकया जानवाला अशदान िवदशी बक क िलए ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िनधारिरत लआयउप-लआय की ािपत म आई कमी की रािश स अिधक नही होना चािहए

334 िसडबीया ऐसी अनय कोई िवततीय सःथा िजसका िनधाररण िरज़वर बक दवारा िकया जाएगा िनिधयो की आवयकता पड़न पर एक माह पवर सचना दकर सबिधत िवदशी बको को अशदान करन क िलए कहगी

335 िवदशी बको क अशदान पर बयाज दर जमारािशयो की अविध आिद भारतीय िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरत की जाएगी

34 िविभनन योजनो क िलए िविनयामक कलीयरस अनमोदन दत समय ाथिमकताापत कषऽ

क लआयो और उप-लआयो को ापत न कर पाना एक िवचारणीय मद होगी (एएनबीसी या तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश (भारतीय िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा समय-समय पर यथापिरभािषत) की गणना िपछल वषर की 31 माचर को बकाया रािश क सदभर म की जाएगी इस योजन क िलए बकाया एफसीएनआर (बी) और एनआरएनआर जमाशषो को ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी की गणना करन क िलए अब घटाया नही जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी का मतलब ह एनबीसी पलस एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश भारत सरकार दवारा जारी पनपरजीकरण बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश एएनबीसी की गणना क योजन क िलए िहसाब म नही िलया जाएगा एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकए गए मौजदा और नए िनवश को इस योजन क िलए िहसाब म िलया जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयोउप-लआयो भल ही उनह अनसची 8-तलनपऽ म मद I(vi) - अनय म िनवश क अतगरत िदखाया गया हो को ापत न करन क बदल नाबाडर िसडबी जसी भी िःथित हो म रखी गई जमारािशयो को एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म िकया गया िनवश नही माना जाएगा तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश की गणना करन क योजन क िलए बक वतरमान एकसपोजर णाली का उपयोग कर ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयो उप-लआयो क योजन क िलए अतर-बक एकसपोज़र को िहसाब म नही िलया जाएगा )

-8-

खड IV

एमएसएमई कषऽ को उधार दन क िलए सामानय िदशा-िनदरश अनदश 41 आवदनो का िनपटान

लघ उदयोग क िलए 25000- रपए तक की ऋण सीमा वाल सभी आवदनो का िनपटान दो सपताह म हो जाना चािहए तथा 5 लाख रपए तक की रािश वाल आवदनो का 4 सपताह क भीतर बशतर िक ऋण आवदन सभी तरह स पर भर हो तथा उनक साथ एक चक िलःट हो

42 सपािशवरक

बको को अिनवायर िकया गया ह िक एमएसई कषऽ म इकाइयो को 10 लाख रपए तक िदए गए ऋणो क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न िकया जाए बको को यह भी सिचत िकया गया िक कवीआइसी क धानमऽी रोजगार सजन कायरबम क अतगरत िवततपोिषत सभी इकाइयो को 10 लाख रपए तक सपािशवरक रिहत ऋण दान िकया जाए एमएसई इकाइयो का अचछा िरकाडर तथा िवततीय िःथित क आधार पर बक ऋण हत सपािशवरक अपकषाओ म छट की सीमा को 25 लाख रपए तक बढ़ा सकता ह (उिचत ािधकारी क अनमोदन स ) बको को सिचत िकया गया िक व अपन शाखा ःतरीय अिधकािरयो को ऋण गारटी योजना कवर का उपभोग करान हत भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा इस सबध म उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म कायर-िनपादन को मानदड क रप म शािमल कर

43 सिमौ ऋण

बको दवारा 1 करोड़ र तक की सिमौ ऋण सीमा ःवीकत की जा सकती ह तािक एमएसई उदयमी एक ही ःथान पर अपनी कायरशील पजी और मीयादी ऋण अपकषाओ का उपयोग कर सक

44 एमएसएमई की िवशषीकत शाखाए

सरकारी कषऽ क बको को सिचत िकया गया ह िक व तयक िजल म कम स कम एक िवशषीकत शाखा खोल साथ ही बको को अनमित दी गई ह िक व 60 स अिधक एमएसएमई कषऽ को अिमम वाली अपनी सामानय बिकग शाखाओ को िवशषीकत एमएसएमई शाखाओ क रप म वगीरकत कर सकत ह तािक व समम रप स इस कषऽ को बहतर सवा उपलबध करान हत और अिधक िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोल सक

-9- एमएसएमई कषऽ को ऋण म विधद हत भारत सरकार दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क अनसार सरकारी कषऽ क बक लघ उदयमो की अिधकता वाल पहचान गय समहो कनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए सिनिशचत करग तािक उदयमी आसानी स बक ऋण ल सक तथा बक कािमरक आवयक िवशषजञता िवकिसत कर सक िवदयमान िवशषीकत लघ उदयोग शाखाओ को एमएसएमई शाखाओ क रप म पनःनािमत िकया जाए हालािक उनकी महतवपणर कषमता एमएसएमई कषऽ को िवतत और अनय सवाए दान करन हत उपयोग म लायी जाएगी उनक पास अनय कषऽो उधारकतारओ को िवतत अनय सवाए दान करन का पिरचालन सबधी लचीलापन रहगा

45 िवलिबत भगतान

लघ उदयोग और अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत भगतान पर बयाज स सबिधत सशोधन अिधिनयम 1998 क अतगरत एमएसएमइ इकाइयो को िवलिबत भगतान की दख-रख क िलए दडातमक ावधान शािमल िकए गए ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम (एमएसएमइडी) 2006 लाग होन क बाद लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो क िलए िवलिबत भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998 क वतरमान ावधानो को मजबत िकया गया ह जो िनमनानसार ह (i) यिद बता और आपितरकतार क बीच िनधारिरत तारीख को या उसस पवर बता दवारा

िलिखत रप म भगतान करना या यिद कोई समझौता नही हआ हो तो िनयत िदन स पवर भगतान करना िवबता और बता क बीच हए समझौत की अविध 45 िदन स अिधक नही होगी

(ii) यिद बता आपितरकतार को रािश का भगतान नही कर पाया तो वह रािश पर िनयत िदन या िनधारिरत तारीख स िरज़वर बक दवारा अिधसिचत बक दर का तीन गना चबवदधी बयाज मािसक अतराल सिहत भगतान करन हत बाधय होगा

(iii) आपितरकतार दवारा माल या सवा की आपितर क िलए बता उकत () म सिचत बयाज क भगतान हत बाधय होगा

(iv) दय रािश म िववाद होन पर सबिधत राजय सरकार दवारा गिठत माइबो और लघ उदयम सिवधा सवा पिरषद स सपकर िकया जाएगा

साथ ही बको को सिचत िकया गया ह िक व िवशषतः एमएसएमइ स खरीद स सबिधत भगतान बाधयता की पितर हत बड़ उधारकतारओ क िलए समम कायरकारी पजी सीमाओ क भीतर उप-सीमाए िनधारिरत कर

-10-

46 रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो क पनवारस पर िदशा-िनदरश (कोहली कायरकारी

समह की िसफािरशो क आधार पर) पिरभाषा क अनसार िकसी इकाई को तब रगण माना जाएगा जब इकाई का कोई उधार खाता छः माह स अिधक अविध क िलए अवमानक रहता हो या पवर लखा वषर क दौरान सिचत नकद हािन क कारण उसक िनवल मलय म 50 ितशत की सीमा तक ास हआ हो तथा उकत इकाई कम स कम दो वषर स वािणजय उतपादन कायर म हो उकत मानदड स बक ारिभक अवःथा म ही रगणता पहचान सक ग और इकाई क पनरतथान हत सधारातमक उपाय कर सक ग िदशा-िनदरशो क अनसार इकाई का सभावय रप स अथरकषम अथरकषम घोिषत िकए जान की तारीख स छः माह क भीतर पनवारस पकज को पणरतः कायारिनवत िकया जाना चािहए पनवारस पकज को पहचानन और कायारिनवत करन की इस छः माह की अविध क दौरान बको िवततीय सःथाओ स यह अपिकषत ह िक व पिरचालन धारण कर िजसस रगण इकाई नकदी ऋण खात स िबबी आगम की जमारािश की सीमा तक िनिधया आहिरत कर सक गी सभावय अथरकषम रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनगरठन हत राहत और िरयायतो क िलए वयापक मानदड िनमनानसार ह (i) कायरशील पजी पर बयाज जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरत मल उधार दर स 15 कम बयाज (ii) िनिधक बयाज िमयादी ऋण बयाज रिहत (iii) कायरशील पजी मीयादी ऋण जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरतमल उधार दर स 15 कम (बयाज लगाया जायगा) (iv) मीयादी ऋण बयाज म िरयायत डॉकयमट रट स नीच 2 स अिधक न दी जाए (अतयत लघिवकिनित कषऽ इकाइयो क मामल म 3 स अिधक नही)

(v) आकिःमकता ऋण सहायता कायरशील पजी क िलए िरयायती दर की अनमित ह कोहली सिमित की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना सभी अनसिचत वािणजय बक को दत हए िदनाक 16 जनवरी 2002 को पिरपऽ माआऋिवसपीएलएनएफएसबीसी57 0604012001-02 जारी िकया गया था

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-5-

वािणजय बको को पिरचािलत की गई ह िसडबी न अब तक 15 बको (बक ऑफ इिडया यको बक यस बक बक ऑफ बड़ौदा ओिरयटल बक ऑफ कॉमसर पजाब नशनल बक दना बक आीा बक इिडयन बक कापोररशन बक आइडीबीआई बक इिडयन ओवरसीज़ बक यिनयन बक ऑफ इिडया भारतीय ःटट बक तथा फडरल बक) क साथ समझौता जञापन सपािदत िकया ह वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकय गय माइबो लघ और मधयम उदयम समहो की सची अनबध II म ःतत ह खड III घरल वािणजय बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िदए जान वाल उधार का लआय 31 घरल वािणजय बक क िलए लआय 311 घरल वािणजय बको स यह अपकषा ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को दय ऋण म विदध

कर और यह सिनिशचत कर िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजसम माइबो और लघ उदयम कषऽ शािमल ह) समायोिजत िनवल बक ऋण का 40 या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश म स जो भी अिधक हो क बराबर हो

312 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

313 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60

-6- 32 िवदशी बको क िलए िनधारिरत लआय 321 िवदशी बको स अपिकषत ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को ऋण बढ़ाए तथा यह सिनिशचत कर

िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजनम एमएसई कषऽ शािमल ह) म समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 32 या तलन पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो शािमल होना चािहए

322 िवदशी बको दवारा अिजरत िकय जान वाल 32 लआय की समम सीमा म ही एमएसई कषऽ को दय अिमम समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 10 ितशत या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो नही होना चािहए

323 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

324 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60Ntilde

33 िरज़वर बक दवारा उिललिखतानसार िवदशी बको दवारा िसडबी म जमा रािश या अनय िवततीय

सःथानो क पास िनिध

331 िजन िवदशी बको न ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िलए िनधारिरत लआय उप-लआय स कम ऋण िदए ह उनह भारतीय लघ उदयोग िवकास बक (िसडबी) म या अनय िवततीय सःथानो की िनिध म या समय-समय पर भारतीय िरज़वर बक दवारा िनधारिरत िकए जानवाल योजनो क िलए अशदान करना होगा

-7-

332 ऐस आबटन क योजन क िलए पवरवतीर िवततीय वषर क माचर माह क सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा (अथारत वषर 2009-2010 म िसडबी या िकसी अनय िवततीय सःथानो क पास िनिध म आबटन क िलए सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार लआयउप-लआय क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा)

333 आधारभत िनिध भारत सरकारभारतीय िरज़वर बक दवारा वषर-दर-वषर आधार पर िनधारिरत की जाएगी जमारािशयो की अविध तीन वषर या िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरतानसार होगी िवदशी बको दवारा िकया जानवाला अशदान िवदशी बक क िलए ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िनधारिरत लआयउप-लआय की ािपत म आई कमी की रािश स अिधक नही होना चािहए

334 िसडबीया ऐसी अनय कोई िवततीय सःथा िजसका िनधाररण िरज़वर बक दवारा िकया जाएगा िनिधयो की आवयकता पड़न पर एक माह पवर सचना दकर सबिधत िवदशी बको को अशदान करन क िलए कहगी

335 िवदशी बको क अशदान पर बयाज दर जमारािशयो की अविध आिद भारतीय िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरत की जाएगी

34 िविभनन योजनो क िलए िविनयामक कलीयरस अनमोदन दत समय ाथिमकताापत कषऽ

क लआयो और उप-लआयो को ापत न कर पाना एक िवचारणीय मद होगी (एएनबीसी या तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश (भारतीय िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा समय-समय पर यथापिरभािषत) की गणना िपछल वषर की 31 माचर को बकाया रािश क सदभर म की जाएगी इस योजन क िलए बकाया एफसीएनआर (बी) और एनआरएनआर जमाशषो को ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी की गणना करन क िलए अब घटाया नही जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी का मतलब ह एनबीसी पलस एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश भारत सरकार दवारा जारी पनपरजीकरण बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश एएनबीसी की गणना क योजन क िलए िहसाब म नही िलया जाएगा एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकए गए मौजदा और नए िनवश को इस योजन क िलए िहसाब म िलया जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयोउप-लआयो भल ही उनह अनसची 8-तलनपऽ म मद I(vi) - अनय म िनवश क अतगरत िदखाया गया हो को ापत न करन क बदल नाबाडर िसडबी जसी भी िःथित हो म रखी गई जमारािशयो को एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म िकया गया िनवश नही माना जाएगा तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश की गणना करन क योजन क िलए बक वतरमान एकसपोजर णाली का उपयोग कर ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयो उप-लआयो क योजन क िलए अतर-बक एकसपोज़र को िहसाब म नही िलया जाएगा )

-8-

खड IV

एमएसएमई कषऽ को उधार दन क िलए सामानय िदशा-िनदरश अनदश 41 आवदनो का िनपटान

लघ उदयोग क िलए 25000- रपए तक की ऋण सीमा वाल सभी आवदनो का िनपटान दो सपताह म हो जाना चािहए तथा 5 लाख रपए तक की रािश वाल आवदनो का 4 सपताह क भीतर बशतर िक ऋण आवदन सभी तरह स पर भर हो तथा उनक साथ एक चक िलःट हो

42 सपािशवरक

बको को अिनवायर िकया गया ह िक एमएसई कषऽ म इकाइयो को 10 लाख रपए तक िदए गए ऋणो क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न िकया जाए बको को यह भी सिचत िकया गया िक कवीआइसी क धानमऽी रोजगार सजन कायरबम क अतगरत िवततपोिषत सभी इकाइयो को 10 लाख रपए तक सपािशवरक रिहत ऋण दान िकया जाए एमएसई इकाइयो का अचछा िरकाडर तथा िवततीय िःथित क आधार पर बक ऋण हत सपािशवरक अपकषाओ म छट की सीमा को 25 लाख रपए तक बढ़ा सकता ह (उिचत ािधकारी क अनमोदन स ) बको को सिचत िकया गया िक व अपन शाखा ःतरीय अिधकािरयो को ऋण गारटी योजना कवर का उपभोग करान हत भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा इस सबध म उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म कायर-िनपादन को मानदड क रप म शािमल कर

43 सिमौ ऋण

बको दवारा 1 करोड़ र तक की सिमौ ऋण सीमा ःवीकत की जा सकती ह तािक एमएसई उदयमी एक ही ःथान पर अपनी कायरशील पजी और मीयादी ऋण अपकषाओ का उपयोग कर सक

44 एमएसएमई की िवशषीकत शाखाए

सरकारी कषऽ क बको को सिचत िकया गया ह िक व तयक िजल म कम स कम एक िवशषीकत शाखा खोल साथ ही बको को अनमित दी गई ह िक व 60 स अिधक एमएसएमई कषऽ को अिमम वाली अपनी सामानय बिकग शाखाओ को िवशषीकत एमएसएमई शाखाओ क रप म वगीरकत कर सकत ह तािक व समम रप स इस कषऽ को बहतर सवा उपलबध करान हत और अिधक िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोल सक

-9- एमएसएमई कषऽ को ऋण म विधद हत भारत सरकार दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क अनसार सरकारी कषऽ क बक लघ उदयमो की अिधकता वाल पहचान गय समहो कनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए सिनिशचत करग तािक उदयमी आसानी स बक ऋण ल सक तथा बक कािमरक आवयक िवशषजञता िवकिसत कर सक िवदयमान िवशषीकत लघ उदयोग शाखाओ को एमएसएमई शाखाओ क रप म पनःनािमत िकया जाए हालािक उनकी महतवपणर कषमता एमएसएमई कषऽ को िवतत और अनय सवाए दान करन हत उपयोग म लायी जाएगी उनक पास अनय कषऽो उधारकतारओ को िवतत अनय सवाए दान करन का पिरचालन सबधी लचीलापन रहगा

45 िवलिबत भगतान

लघ उदयोग और अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत भगतान पर बयाज स सबिधत सशोधन अिधिनयम 1998 क अतगरत एमएसएमइ इकाइयो को िवलिबत भगतान की दख-रख क िलए दडातमक ावधान शािमल िकए गए ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम (एमएसएमइडी) 2006 लाग होन क बाद लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो क िलए िवलिबत भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998 क वतरमान ावधानो को मजबत िकया गया ह जो िनमनानसार ह (i) यिद बता और आपितरकतार क बीच िनधारिरत तारीख को या उसस पवर बता दवारा

िलिखत रप म भगतान करना या यिद कोई समझौता नही हआ हो तो िनयत िदन स पवर भगतान करना िवबता और बता क बीच हए समझौत की अविध 45 िदन स अिधक नही होगी

(ii) यिद बता आपितरकतार को रािश का भगतान नही कर पाया तो वह रािश पर िनयत िदन या िनधारिरत तारीख स िरज़वर बक दवारा अिधसिचत बक दर का तीन गना चबवदधी बयाज मािसक अतराल सिहत भगतान करन हत बाधय होगा

(iii) आपितरकतार दवारा माल या सवा की आपितर क िलए बता उकत () म सिचत बयाज क भगतान हत बाधय होगा

(iv) दय रािश म िववाद होन पर सबिधत राजय सरकार दवारा गिठत माइबो और लघ उदयम सिवधा सवा पिरषद स सपकर िकया जाएगा

साथ ही बको को सिचत िकया गया ह िक व िवशषतः एमएसएमइ स खरीद स सबिधत भगतान बाधयता की पितर हत बड़ उधारकतारओ क िलए समम कायरकारी पजी सीमाओ क भीतर उप-सीमाए िनधारिरत कर

-10-

46 रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो क पनवारस पर िदशा-िनदरश (कोहली कायरकारी

समह की िसफािरशो क आधार पर) पिरभाषा क अनसार िकसी इकाई को तब रगण माना जाएगा जब इकाई का कोई उधार खाता छः माह स अिधक अविध क िलए अवमानक रहता हो या पवर लखा वषर क दौरान सिचत नकद हािन क कारण उसक िनवल मलय म 50 ितशत की सीमा तक ास हआ हो तथा उकत इकाई कम स कम दो वषर स वािणजय उतपादन कायर म हो उकत मानदड स बक ारिभक अवःथा म ही रगणता पहचान सक ग और इकाई क पनरतथान हत सधारातमक उपाय कर सक ग िदशा-िनदरशो क अनसार इकाई का सभावय रप स अथरकषम अथरकषम घोिषत िकए जान की तारीख स छः माह क भीतर पनवारस पकज को पणरतः कायारिनवत िकया जाना चािहए पनवारस पकज को पहचानन और कायारिनवत करन की इस छः माह की अविध क दौरान बको िवततीय सःथाओ स यह अपिकषत ह िक व पिरचालन धारण कर िजसस रगण इकाई नकदी ऋण खात स िबबी आगम की जमारािश की सीमा तक िनिधया आहिरत कर सक गी सभावय अथरकषम रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनगरठन हत राहत और िरयायतो क िलए वयापक मानदड िनमनानसार ह (i) कायरशील पजी पर बयाज जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरत मल उधार दर स 15 कम बयाज (ii) िनिधक बयाज िमयादी ऋण बयाज रिहत (iii) कायरशील पजी मीयादी ऋण जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरतमल उधार दर स 15 कम (बयाज लगाया जायगा) (iv) मीयादी ऋण बयाज म िरयायत डॉकयमट रट स नीच 2 स अिधक न दी जाए (अतयत लघिवकिनित कषऽ इकाइयो क मामल म 3 स अिधक नही)

(v) आकिःमकता ऋण सहायता कायरशील पजी क िलए िरयायती दर की अनमित ह कोहली सिमित की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना सभी अनसिचत वािणजय बक को दत हए िदनाक 16 जनवरी 2002 को पिरपऽ माआऋिवसपीएलएनएफएसबीसी57 0604012001-02 जारी िकया गया था

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-6- 32 िवदशी बको क िलए िनधारिरत लआय 321 िवदशी बको स अपिकषत ह िक व ाथिमकताापत कषऽ को ऋण बढ़ाए तथा यह सिनिशचत कर

िक ाथिमकताापत कषऽ को अिमम (िजनम एमएसई कषऽ शािमल ह) म समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 32 या तलन पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो शािमल होना चािहए

322 िवदशी बको दवारा अिजरत िकय जान वाल 32 लआय की समम सीमा म ही एमएसई कषऽ को दय अिमम समायोिजत िनवल बक ऋण (एएनबीसी) का 10 ितशत या तलन-पऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश इनम स जो भी अिधक हो नही होना चािहए

323 एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को वयिषट और लघ उदयमो को ऋण म 20 ितशत वषारनवषर सविदध तथा वयिषट उदयम खातो की सखया म 10 ितशत की वािषरक सविदध ापत करन हत सिचत िकया गया ह

324 एमएसई कषऽ क भीतर वयिषट उदयमो को पयारपत ऋण की उपलबधता सिनिशचत करन हत बको को यह सिनिशचत करना चािहए िक - (क) एमएसई कषऽ हत िनयत कल अिमम का 40 ितशत ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म 5 लाख रपय तक का िनवश हो तथा ऐस माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म 2 लाख रपए तक का िनवश हो को िदया जाना चािहए

(ख) एमएसई कषऽ क िलए िनयत कल अिमम का 20 ऐस माइबो (िविनमारण) उदयम िजनका सयऽ और मशीनरी म िकया गया िनवश 5 लाख रपए स अिधक और 25 लाख रपए तक हो तथा माइबो (सवा) उदयम िजनका उपःकर म िकया गया िनवश 2 लाख रपए स अिधक और 10 लाख रपए तक हो को िदया जाना चािहए इस तरह एमएसई अिममो का 60 वयिषट उदयमो को जाना चािहए (ग) जबिक धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को उपयरकतानसार 60 लआय ापत करन हत सिचत िकया गया वयिषट उदयमो को एमएसई अिममो का 60 आबटन चरणो म ापत िकया जाना ह अथारत वषर 2010-11 म 50 वषर 2011-12 म 55 तथा वषर 2012-13 म 60Ntilde

33 िरज़वर बक दवारा उिललिखतानसार िवदशी बको दवारा िसडबी म जमा रािश या अनय िवततीय

सःथानो क पास िनिध

331 िजन िवदशी बको न ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िलए िनधारिरत लआय उप-लआय स कम ऋण िदए ह उनह भारतीय लघ उदयोग िवकास बक (िसडबी) म या अनय िवततीय सःथानो की िनिध म या समय-समय पर भारतीय िरज़वर बक दवारा िनधारिरत िकए जानवाल योजनो क िलए अशदान करना होगा

-7-

332 ऐस आबटन क योजन क िलए पवरवतीर िवततीय वषर क माचर माह क सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा (अथारत वषर 2009-2010 म िसडबी या िकसी अनय िवततीय सःथानो क पास िनिध म आबटन क िलए सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार लआयउप-लआय क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा)

333 आधारभत िनिध भारत सरकारभारतीय िरज़वर बक दवारा वषर-दर-वषर आधार पर िनधारिरत की जाएगी जमारािशयो की अविध तीन वषर या िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरतानसार होगी िवदशी बको दवारा िकया जानवाला अशदान िवदशी बक क िलए ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िनधारिरत लआयउप-लआय की ािपत म आई कमी की रािश स अिधक नही होना चािहए

334 िसडबीया ऐसी अनय कोई िवततीय सःथा िजसका िनधाररण िरज़वर बक दवारा िकया जाएगा िनिधयो की आवयकता पड़न पर एक माह पवर सचना दकर सबिधत िवदशी बको को अशदान करन क िलए कहगी

335 िवदशी बको क अशदान पर बयाज दर जमारािशयो की अविध आिद भारतीय िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरत की जाएगी

34 िविभनन योजनो क िलए िविनयामक कलीयरस अनमोदन दत समय ाथिमकताापत कषऽ

क लआयो और उप-लआयो को ापत न कर पाना एक िवचारणीय मद होगी (एएनबीसी या तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश (भारतीय िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा समय-समय पर यथापिरभािषत) की गणना िपछल वषर की 31 माचर को बकाया रािश क सदभर म की जाएगी इस योजन क िलए बकाया एफसीएनआर (बी) और एनआरएनआर जमाशषो को ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी की गणना करन क िलए अब घटाया नही जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी का मतलब ह एनबीसी पलस एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश भारत सरकार दवारा जारी पनपरजीकरण बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश एएनबीसी की गणना क योजन क िलए िहसाब म नही िलया जाएगा एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकए गए मौजदा और नए िनवश को इस योजन क िलए िहसाब म िलया जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयोउप-लआयो भल ही उनह अनसची 8-तलनपऽ म मद I(vi) - अनय म िनवश क अतगरत िदखाया गया हो को ापत न करन क बदल नाबाडर िसडबी जसी भी िःथित हो म रखी गई जमारािशयो को एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म िकया गया िनवश नही माना जाएगा तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश की गणना करन क योजन क िलए बक वतरमान एकसपोजर णाली का उपयोग कर ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयो उप-लआयो क योजन क िलए अतर-बक एकसपोज़र को िहसाब म नही िलया जाएगा )

-8-

खड IV

एमएसएमई कषऽ को उधार दन क िलए सामानय िदशा-िनदरश अनदश 41 आवदनो का िनपटान

लघ उदयोग क िलए 25000- रपए तक की ऋण सीमा वाल सभी आवदनो का िनपटान दो सपताह म हो जाना चािहए तथा 5 लाख रपए तक की रािश वाल आवदनो का 4 सपताह क भीतर बशतर िक ऋण आवदन सभी तरह स पर भर हो तथा उनक साथ एक चक िलःट हो

42 सपािशवरक

बको को अिनवायर िकया गया ह िक एमएसई कषऽ म इकाइयो को 10 लाख रपए तक िदए गए ऋणो क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न िकया जाए बको को यह भी सिचत िकया गया िक कवीआइसी क धानमऽी रोजगार सजन कायरबम क अतगरत िवततपोिषत सभी इकाइयो को 10 लाख रपए तक सपािशवरक रिहत ऋण दान िकया जाए एमएसई इकाइयो का अचछा िरकाडर तथा िवततीय िःथित क आधार पर बक ऋण हत सपािशवरक अपकषाओ म छट की सीमा को 25 लाख रपए तक बढ़ा सकता ह (उिचत ािधकारी क अनमोदन स ) बको को सिचत िकया गया िक व अपन शाखा ःतरीय अिधकािरयो को ऋण गारटी योजना कवर का उपभोग करान हत भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा इस सबध म उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म कायर-िनपादन को मानदड क रप म शािमल कर

43 सिमौ ऋण

बको दवारा 1 करोड़ र तक की सिमौ ऋण सीमा ःवीकत की जा सकती ह तािक एमएसई उदयमी एक ही ःथान पर अपनी कायरशील पजी और मीयादी ऋण अपकषाओ का उपयोग कर सक

44 एमएसएमई की िवशषीकत शाखाए

सरकारी कषऽ क बको को सिचत िकया गया ह िक व तयक िजल म कम स कम एक िवशषीकत शाखा खोल साथ ही बको को अनमित दी गई ह िक व 60 स अिधक एमएसएमई कषऽ को अिमम वाली अपनी सामानय बिकग शाखाओ को िवशषीकत एमएसएमई शाखाओ क रप म वगीरकत कर सकत ह तािक व समम रप स इस कषऽ को बहतर सवा उपलबध करान हत और अिधक िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोल सक

-9- एमएसएमई कषऽ को ऋण म विधद हत भारत सरकार दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क अनसार सरकारी कषऽ क बक लघ उदयमो की अिधकता वाल पहचान गय समहो कनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए सिनिशचत करग तािक उदयमी आसानी स बक ऋण ल सक तथा बक कािमरक आवयक िवशषजञता िवकिसत कर सक िवदयमान िवशषीकत लघ उदयोग शाखाओ को एमएसएमई शाखाओ क रप म पनःनािमत िकया जाए हालािक उनकी महतवपणर कषमता एमएसएमई कषऽ को िवतत और अनय सवाए दान करन हत उपयोग म लायी जाएगी उनक पास अनय कषऽो उधारकतारओ को िवतत अनय सवाए दान करन का पिरचालन सबधी लचीलापन रहगा

45 िवलिबत भगतान

लघ उदयोग और अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत भगतान पर बयाज स सबिधत सशोधन अिधिनयम 1998 क अतगरत एमएसएमइ इकाइयो को िवलिबत भगतान की दख-रख क िलए दडातमक ावधान शािमल िकए गए ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम (एमएसएमइडी) 2006 लाग होन क बाद लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो क िलए िवलिबत भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998 क वतरमान ावधानो को मजबत िकया गया ह जो िनमनानसार ह (i) यिद बता और आपितरकतार क बीच िनधारिरत तारीख को या उसस पवर बता दवारा

िलिखत रप म भगतान करना या यिद कोई समझौता नही हआ हो तो िनयत िदन स पवर भगतान करना िवबता और बता क बीच हए समझौत की अविध 45 िदन स अिधक नही होगी

(ii) यिद बता आपितरकतार को रािश का भगतान नही कर पाया तो वह रािश पर िनयत िदन या िनधारिरत तारीख स िरज़वर बक दवारा अिधसिचत बक दर का तीन गना चबवदधी बयाज मािसक अतराल सिहत भगतान करन हत बाधय होगा

(iii) आपितरकतार दवारा माल या सवा की आपितर क िलए बता उकत () म सिचत बयाज क भगतान हत बाधय होगा

(iv) दय रािश म िववाद होन पर सबिधत राजय सरकार दवारा गिठत माइबो और लघ उदयम सिवधा सवा पिरषद स सपकर िकया जाएगा

साथ ही बको को सिचत िकया गया ह िक व िवशषतः एमएसएमइ स खरीद स सबिधत भगतान बाधयता की पितर हत बड़ उधारकतारओ क िलए समम कायरकारी पजी सीमाओ क भीतर उप-सीमाए िनधारिरत कर

-10-

46 रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो क पनवारस पर िदशा-िनदरश (कोहली कायरकारी

समह की िसफािरशो क आधार पर) पिरभाषा क अनसार िकसी इकाई को तब रगण माना जाएगा जब इकाई का कोई उधार खाता छः माह स अिधक अविध क िलए अवमानक रहता हो या पवर लखा वषर क दौरान सिचत नकद हािन क कारण उसक िनवल मलय म 50 ितशत की सीमा तक ास हआ हो तथा उकत इकाई कम स कम दो वषर स वािणजय उतपादन कायर म हो उकत मानदड स बक ारिभक अवःथा म ही रगणता पहचान सक ग और इकाई क पनरतथान हत सधारातमक उपाय कर सक ग िदशा-िनदरशो क अनसार इकाई का सभावय रप स अथरकषम अथरकषम घोिषत िकए जान की तारीख स छः माह क भीतर पनवारस पकज को पणरतः कायारिनवत िकया जाना चािहए पनवारस पकज को पहचानन और कायारिनवत करन की इस छः माह की अविध क दौरान बको िवततीय सःथाओ स यह अपिकषत ह िक व पिरचालन धारण कर िजसस रगण इकाई नकदी ऋण खात स िबबी आगम की जमारािश की सीमा तक िनिधया आहिरत कर सक गी सभावय अथरकषम रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनगरठन हत राहत और िरयायतो क िलए वयापक मानदड िनमनानसार ह (i) कायरशील पजी पर बयाज जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरत मल उधार दर स 15 कम बयाज (ii) िनिधक बयाज िमयादी ऋण बयाज रिहत (iii) कायरशील पजी मीयादी ऋण जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरतमल उधार दर स 15 कम (बयाज लगाया जायगा) (iv) मीयादी ऋण बयाज म िरयायत डॉकयमट रट स नीच 2 स अिधक न दी जाए (अतयत लघिवकिनित कषऽ इकाइयो क मामल म 3 स अिधक नही)

(v) आकिःमकता ऋण सहायता कायरशील पजी क िलए िरयायती दर की अनमित ह कोहली सिमित की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना सभी अनसिचत वािणजय बक को दत हए िदनाक 16 जनवरी 2002 को पिरपऽ माआऋिवसपीएलएनएफएसबीसी57 0604012001-02 जारी िकया गया था

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-7-

332 ऐस आबटन क योजन क िलए पवरवतीर िवततीय वषर क माचर माह क सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा (अथारत वषर 2009-2010 म िसडबी या िकसी अनय िवततीय सःथानो क पास िनिध म आबटन क िलए सचना दनवाल अितम शबवार की िःथित क अनसार ाथिमकताापत कषऽ को उधार लआयउप-लआय क सबध म ापत ःतर को िहसाब म िलया जाएगा)

333 आधारभत िनिध भारत सरकारभारतीय िरज़वर बक दवारा वषर-दर-वषर आधार पर िनधारिरत की जाएगी जमारािशयो की अविध तीन वषर या िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरतानसार होगी िवदशी बको दवारा िकया जानवाला अशदान िवदशी बक क िलए ाथिमकताापत कषऽ को उधार दन क िनधारिरत लआयउप-लआय की ािपत म आई कमी की रािश स अिधक नही होना चािहए

334 िसडबीया ऐसी अनय कोई िवततीय सःथा िजसका िनधाररण िरज़वर बक दवारा िकया जाएगा िनिधयो की आवयकता पड़न पर एक माह पवर सचना दकर सबिधत िवदशी बको को अशदान करन क िलए कहगी

335 िवदशी बको क अशदान पर बयाज दर जमारािशयो की अविध आिद भारतीय िरज़वर बक दवारा समय-समय पर िनधारिरत की जाएगी

34 िविभनन योजनो क िलए िविनयामक कलीयरस अनमोदन दत समय ाथिमकताापत कषऽ

क लआयो और उप-लआयो को ापत न कर पाना एक िवचारणीय मद होगी (एएनबीसी या तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश (भारतीय िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा समय-समय पर यथापिरभािषत) की गणना िपछल वषर की 31 माचर को बकाया रािश क सदभर म की जाएगी इस योजन क िलए बकाया एफसीएनआर (बी) और एनआरएनआर जमाशषो को ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी की गणना करन क िलए अब घटाया नही जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क योजन क िलए एएनबीसी का मतलब ह एनबीसी पलस एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश भारत सरकार दवारा जारी पनपरजीकरण बाडो म बको दवारा िकया गया िनवश एएनबीसी की गणना क योजन क िलए िहसाब म नही िलया जाएगा एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म बको दवारा िकए गए मौजदा और नए िनवश को इस योजन क िलए िहसाब म िलया जाएगा ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयोउप-लआयो भल ही उनह अनसची 8-तलनपऽ म मद I(vi) - अनय म िनवश क अतगरत िदखाया गया हो को ापत न करन क बदल नाबाडर िसडबी जसी भी िःथित हो म रखी गई जमारािशयो को एचटीएम वगर म धािरत गर एसएलआर बाडो म िकया गया िनवश नही माना जाएगा तलनपऽ स इतर एकसपोज़र क बराबर ऋण रािश की गणना करन क योजन क िलए बक वतरमान एकसपोजर णाली का उपयोग कर ाथिमकताापत कषऽ को ऋण दन क लआयो उप-लआयो क योजन क िलए अतर-बक एकसपोज़र को िहसाब म नही िलया जाएगा )

-8-

खड IV

एमएसएमई कषऽ को उधार दन क िलए सामानय िदशा-िनदरश अनदश 41 आवदनो का िनपटान

लघ उदयोग क िलए 25000- रपए तक की ऋण सीमा वाल सभी आवदनो का िनपटान दो सपताह म हो जाना चािहए तथा 5 लाख रपए तक की रािश वाल आवदनो का 4 सपताह क भीतर बशतर िक ऋण आवदन सभी तरह स पर भर हो तथा उनक साथ एक चक िलःट हो

42 सपािशवरक

बको को अिनवायर िकया गया ह िक एमएसई कषऽ म इकाइयो को 10 लाख रपए तक िदए गए ऋणो क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न िकया जाए बको को यह भी सिचत िकया गया िक कवीआइसी क धानमऽी रोजगार सजन कायरबम क अतगरत िवततपोिषत सभी इकाइयो को 10 लाख रपए तक सपािशवरक रिहत ऋण दान िकया जाए एमएसई इकाइयो का अचछा िरकाडर तथा िवततीय िःथित क आधार पर बक ऋण हत सपािशवरक अपकषाओ म छट की सीमा को 25 लाख रपए तक बढ़ा सकता ह (उिचत ािधकारी क अनमोदन स ) बको को सिचत िकया गया िक व अपन शाखा ःतरीय अिधकािरयो को ऋण गारटी योजना कवर का उपभोग करान हत भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा इस सबध म उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म कायर-िनपादन को मानदड क रप म शािमल कर

43 सिमौ ऋण

बको दवारा 1 करोड़ र तक की सिमौ ऋण सीमा ःवीकत की जा सकती ह तािक एमएसई उदयमी एक ही ःथान पर अपनी कायरशील पजी और मीयादी ऋण अपकषाओ का उपयोग कर सक

44 एमएसएमई की िवशषीकत शाखाए

सरकारी कषऽ क बको को सिचत िकया गया ह िक व तयक िजल म कम स कम एक िवशषीकत शाखा खोल साथ ही बको को अनमित दी गई ह िक व 60 स अिधक एमएसएमई कषऽ को अिमम वाली अपनी सामानय बिकग शाखाओ को िवशषीकत एमएसएमई शाखाओ क रप म वगीरकत कर सकत ह तािक व समम रप स इस कषऽ को बहतर सवा उपलबध करान हत और अिधक िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोल सक

-9- एमएसएमई कषऽ को ऋण म विधद हत भारत सरकार दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क अनसार सरकारी कषऽ क बक लघ उदयमो की अिधकता वाल पहचान गय समहो कनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए सिनिशचत करग तािक उदयमी आसानी स बक ऋण ल सक तथा बक कािमरक आवयक िवशषजञता िवकिसत कर सक िवदयमान िवशषीकत लघ उदयोग शाखाओ को एमएसएमई शाखाओ क रप म पनःनािमत िकया जाए हालािक उनकी महतवपणर कषमता एमएसएमई कषऽ को िवतत और अनय सवाए दान करन हत उपयोग म लायी जाएगी उनक पास अनय कषऽो उधारकतारओ को िवतत अनय सवाए दान करन का पिरचालन सबधी लचीलापन रहगा

45 िवलिबत भगतान

लघ उदयोग और अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत भगतान पर बयाज स सबिधत सशोधन अिधिनयम 1998 क अतगरत एमएसएमइ इकाइयो को िवलिबत भगतान की दख-रख क िलए दडातमक ावधान शािमल िकए गए ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम (एमएसएमइडी) 2006 लाग होन क बाद लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो क िलए िवलिबत भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998 क वतरमान ावधानो को मजबत िकया गया ह जो िनमनानसार ह (i) यिद बता और आपितरकतार क बीच िनधारिरत तारीख को या उसस पवर बता दवारा

िलिखत रप म भगतान करना या यिद कोई समझौता नही हआ हो तो िनयत िदन स पवर भगतान करना िवबता और बता क बीच हए समझौत की अविध 45 िदन स अिधक नही होगी

(ii) यिद बता आपितरकतार को रािश का भगतान नही कर पाया तो वह रािश पर िनयत िदन या िनधारिरत तारीख स िरज़वर बक दवारा अिधसिचत बक दर का तीन गना चबवदधी बयाज मािसक अतराल सिहत भगतान करन हत बाधय होगा

(iii) आपितरकतार दवारा माल या सवा की आपितर क िलए बता उकत () म सिचत बयाज क भगतान हत बाधय होगा

(iv) दय रािश म िववाद होन पर सबिधत राजय सरकार दवारा गिठत माइबो और लघ उदयम सिवधा सवा पिरषद स सपकर िकया जाएगा

साथ ही बको को सिचत िकया गया ह िक व िवशषतः एमएसएमइ स खरीद स सबिधत भगतान बाधयता की पितर हत बड़ उधारकतारओ क िलए समम कायरकारी पजी सीमाओ क भीतर उप-सीमाए िनधारिरत कर

-10-

46 रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो क पनवारस पर िदशा-िनदरश (कोहली कायरकारी

समह की िसफािरशो क आधार पर) पिरभाषा क अनसार िकसी इकाई को तब रगण माना जाएगा जब इकाई का कोई उधार खाता छः माह स अिधक अविध क िलए अवमानक रहता हो या पवर लखा वषर क दौरान सिचत नकद हािन क कारण उसक िनवल मलय म 50 ितशत की सीमा तक ास हआ हो तथा उकत इकाई कम स कम दो वषर स वािणजय उतपादन कायर म हो उकत मानदड स बक ारिभक अवःथा म ही रगणता पहचान सक ग और इकाई क पनरतथान हत सधारातमक उपाय कर सक ग िदशा-िनदरशो क अनसार इकाई का सभावय रप स अथरकषम अथरकषम घोिषत िकए जान की तारीख स छः माह क भीतर पनवारस पकज को पणरतः कायारिनवत िकया जाना चािहए पनवारस पकज को पहचानन और कायारिनवत करन की इस छः माह की अविध क दौरान बको िवततीय सःथाओ स यह अपिकषत ह िक व पिरचालन धारण कर िजसस रगण इकाई नकदी ऋण खात स िबबी आगम की जमारािश की सीमा तक िनिधया आहिरत कर सक गी सभावय अथरकषम रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनगरठन हत राहत और िरयायतो क िलए वयापक मानदड िनमनानसार ह (i) कायरशील पजी पर बयाज जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरत मल उधार दर स 15 कम बयाज (ii) िनिधक बयाज िमयादी ऋण बयाज रिहत (iii) कायरशील पजी मीयादी ऋण जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरतमल उधार दर स 15 कम (बयाज लगाया जायगा) (iv) मीयादी ऋण बयाज म िरयायत डॉकयमट रट स नीच 2 स अिधक न दी जाए (अतयत लघिवकिनित कषऽ इकाइयो क मामल म 3 स अिधक नही)

(v) आकिःमकता ऋण सहायता कायरशील पजी क िलए िरयायती दर की अनमित ह कोहली सिमित की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना सभी अनसिचत वािणजय बक को दत हए िदनाक 16 जनवरी 2002 को पिरपऽ माआऋिवसपीएलएनएफएसबीसी57 0604012001-02 जारी िकया गया था

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-8-

खड IV

एमएसएमई कषऽ को उधार दन क िलए सामानय िदशा-िनदरश अनदश 41 आवदनो का िनपटान

लघ उदयोग क िलए 25000- रपए तक की ऋण सीमा वाल सभी आवदनो का िनपटान दो सपताह म हो जाना चािहए तथा 5 लाख रपए तक की रािश वाल आवदनो का 4 सपताह क भीतर बशतर िक ऋण आवदन सभी तरह स पर भर हो तथा उनक साथ एक चक िलःट हो

42 सपािशवरक

बको को अिनवायर िकया गया ह िक एमएसई कषऽ म इकाइयो को 10 लाख रपए तक िदए गए ऋणो क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न िकया जाए बको को यह भी सिचत िकया गया िक कवीआइसी क धानमऽी रोजगार सजन कायरबम क अतगरत िवततपोिषत सभी इकाइयो को 10 लाख रपए तक सपािशवरक रिहत ऋण दान िकया जाए एमएसई इकाइयो का अचछा िरकाडर तथा िवततीय िःथित क आधार पर बक ऋण हत सपािशवरक अपकषाओ म छट की सीमा को 25 लाख रपए तक बढ़ा सकता ह (उिचत ािधकारी क अनमोदन स ) बको को सिचत िकया गया िक व अपन शाखा ःतरीय अिधकािरयो को ऋण गारटी योजना कवर का उपभोग करान हत भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा इस सबध म उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म कायर-िनपादन को मानदड क रप म शािमल कर

43 सिमौ ऋण

बको दवारा 1 करोड़ र तक की सिमौ ऋण सीमा ःवीकत की जा सकती ह तािक एमएसई उदयमी एक ही ःथान पर अपनी कायरशील पजी और मीयादी ऋण अपकषाओ का उपयोग कर सक

44 एमएसएमई की िवशषीकत शाखाए

सरकारी कषऽ क बको को सिचत िकया गया ह िक व तयक िजल म कम स कम एक िवशषीकत शाखा खोल साथ ही बको को अनमित दी गई ह िक व 60 स अिधक एमएसएमई कषऽ को अिमम वाली अपनी सामानय बिकग शाखाओ को िवशषीकत एमएसएमई शाखाओ क रप म वगीरकत कर सकत ह तािक व समम रप स इस कषऽ को बहतर सवा उपलबध करान हत और अिधक िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोल सक

-9- एमएसएमई कषऽ को ऋण म विधद हत भारत सरकार दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क अनसार सरकारी कषऽ क बक लघ उदयमो की अिधकता वाल पहचान गय समहो कनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए सिनिशचत करग तािक उदयमी आसानी स बक ऋण ल सक तथा बक कािमरक आवयक िवशषजञता िवकिसत कर सक िवदयमान िवशषीकत लघ उदयोग शाखाओ को एमएसएमई शाखाओ क रप म पनःनािमत िकया जाए हालािक उनकी महतवपणर कषमता एमएसएमई कषऽ को िवतत और अनय सवाए दान करन हत उपयोग म लायी जाएगी उनक पास अनय कषऽो उधारकतारओ को िवतत अनय सवाए दान करन का पिरचालन सबधी लचीलापन रहगा

45 िवलिबत भगतान

लघ उदयोग और अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत भगतान पर बयाज स सबिधत सशोधन अिधिनयम 1998 क अतगरत एमएसएमइ इकाइयो को िवलिबत भगतान की दख-रख क िलए दडातमक ावधान शािमल िकए गए ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम (एमएसएमइडी) 2006 लाग होन क बाद लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो क िलए िवलिबत भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998 क वतरमान ावधानो को मजबत िकया गया ह जो िनमनानसार ह (i) यिद बता और आपितरकतार क बीच िनधारिरत तारीख को या उसस पवर बता दवारा

िलिखत रप म भगतान करना या यिद कोई समझौता नही हआ हो तो िनयत िदन स पवर भगतान करना िवबता और बता क बीच हए समझौत की अविध 45 िदन स अिधक नही होगी

(ii) यिद बता आपितरकतार को रािश का भगतान नही कर पाया तो वह रािश पर िनयत िदन या िनधारिरत तारीख स िरज़वर बक दवारा अिधसिचत बक दर का तीन गना चबवदधी बयाज मािसक अतराल सिहत भगतान करन हत बाधय होगा

(iii) आपितरकतार दवारा माल या सवा की आपितर क िलए बता उकत () म सिचत बयाज क भगतान हत बाधय होगा

(iv) दय रािश म िववाद होन पर सबिधत राजय सरकार दवारा गिठत माइबो और लघ उदयम सिवधा सवा पिरषद स सपकर िकया जाएगा

साथ ही बको को सिचत िकया गया ह िक व िवशषतः एमएसएमइ स खरीद स सबिधत भगतान बाधयता की पितर हत बड़ उधारकतारओ क िलए समम कायरकारी पजी सीमाओ क भीतर उप-सीमाए िनधारिरत कर

-10-

46 रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो क पनवारस पर िदशा-िनदरश (कोहली कायरकारी

समह की िसफािरशो क आधार पर) पिरभाषा क अनसार िकसी इकाई को तब रगण माना जाएगा जब इकाई का कोई उधार खाता छः माह स अिधक अविध क िलए अवमानक रहता हो या पवर लखा वषर क दौरान सिचत नकद हािन क कारण उसक िनवल मलय म 50 ितशत की सीमा तक ास हआ हो तथा उकत इकाई कम स कम दो वषर स वािणजय उतपादन कायर म हो उकत मानदड स बक ारिभक अवःथा म ही रगणता पहचान सक ग और इकाई क पनरतथान हत सधारातमक उपाय कर सक ग िदशा-िनदरशो क अनसार इकाई का सभावय रप स अथरकषम अथरकषम घोिषत िकए जान की तारीख स छः माह क भीतर पनवारस पकज को पणरतः कायारिनवत िकया जाना चािहए पनवारस पकज को पहचानन और कायारिनवत करन की इस छः माह की अविध क दौरान बको िवततीय सःथाओ स यह अपिकषत ह िक व पिरचालन धारण कर िजसस रगण इकाई नकदी ऋण खात स िबबी आगम की जमारािश की सीमा तक िनिधया आहिरत कर सक गी सभावय अथरकषम रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनगरठन हत राहत और िरयायतो क िलए वयापक मानदड िनमनानसार ह (i) कायरशील पजी पर बयाज जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरत मल उधार दर स 15 कम बयाज (ii) िनिधक बयाज िमयादी ऋण बयाज रिहत (iii) कायरशील पजी मीयादी ऋण जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरतमल उधार दर स 15 कम (बयाज लगाया जायगा) (iv) मीयादी ऋण बयाज म िरयायत डॉकयमट रट स नीच 2 स अिधक न दी जाए (अतयत लघिवकिनित कषऽ इकाइयो क मामल म 3 स अिधक नही)

(v) आकिःमकता ऋण सहायता कायरशील पजी क िलए िरयायती दर की अनमित ह कोहली सिमित की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना सभी अनसिचत वािणजय बक को दत हए िदनाक 16 जनवरी 2002 को पिरपऽ माआऋिवसपीएलएनएफएसबीसी57 0604012001-02 जारी िकया गया था

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-9- एमएसएमई कषऽ को ऋण म विधद हत भारत सरकार दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क अनसार सरकारी कषऽ क बक लघ उदयमो की अिधकता वाल पहचान गय समहो कनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए सिनिशचत करग तािक उदयमी आसानी स बक ऋण ल सक तथा बक कािमरक आवयक िवशषजञता िवकिसत कर सक िवदयमान िवशषीकत लघ उदयोग शाखाओ को एमएसएमई शाखाओ क रप म पनःनािमत िकया जाए हालािक उनकी महतवपणर कषमता एमएसएमई कषऽ को िवतत और अनय सवाए दान करन हत उपयोग म लायी जाएगी उनक पास अनय कषऽो उधारकतारओ को िवतत अनय सवाए दान करन का पिरचालन सबधी लचीलापन रहगा

45 िवलिबत भगतान

लघ उदयोग और अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत भगतान पर बयाज स सबिधत सशोधन अिधिनयम 1998 क अतगरत एमएसएमइ इकाइयो को िवलिबत भगतान की दख-रख क िलए दडातमक ावधान शािमल िकए गए ह माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम (एमएसएमइडी) 2006 लाग होन क बाद लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो क िलए िवलिबत भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998 क वतरमान ावधानो को मजबत िकया गया ह जो िनमनानसार ह (i) यिद बता और आपितरकतार क बीच िनधारिरत तारीख को या उसस पवर बता दवारा

िलिखत रप म भगतान करना या यिद कोई समझौता नही हआ हो तो िनयत िदन स पवर भगतान करना िवबता और बता क बीच हए समझौत की अविध 45 िदन स अिधक नही होगी

(ii) यिद बता आपितरकतार को रािश का भगतान नही कर पाया तो वह रािश पर िनयत िदन या िनधारिरत तारीख स िरज़वर बक दवारा अिधसिचत बक दर का तीन गना चबवदधी बयाज मािसक अतराल सिहत भगतान करन हत बाधय होगा

(iii) आपितरकतार दवारा माल या सवा की आपितर क िलए बता उकत () म सिचत बयाज क भगतान हत बाधय होगा

(iv) दय रािश म िववाद होन पर सबिधत राजय सरकार दवारा गिठत माइबो और लघ उदयम सिवधा सवा पिरषद स सपकर िकया जाएगा

साथ ही बको को सिचत िकया गया ह िक व िवशषतः एमएसएमइ स खरीद स सबिधत भगतान बाधयता की पितर हत बड़ उधारकतारओ क िलए समम कायरकारी पजी सीमाओ क भीतर उप-सीमाए िनधारिरत कर

-10-

46 रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो क पनवारस पर िदशा-िनदरश (कोहली कायरकारी

समह की िसफािरशो क आधार पर) पिरभाषा क अनसार िकसी इकाई को तब रगण माना जाएगा जब इकाई का कोई उधार खाता छः माह स अिधक अविध क िलए अवमानक रहता हो या पवर लखा वषर क दौरान सिचत नकद हािन क कारण उसक िनवल मलय म 50 ितशत की सीमा तक ास हआ हो तथा उकत इकाई कम स कम दो वषर स वािणजय उतपादन कायर म हो उकत मानदड स बक ारिभक अवःथा म ही रगणता पहचान सक ग और इकाई क पनरतथान हत सधारातमक उपाय कर सक ग िदशा-िनदरशो क अनसार इकाई का सभावय रप स अथरकषम अथरकषम घोिषत िकए जान की तारीख स छः माह क भीतर पनवारस पकज को पणरतः कायारिनवत िकया जाना चािहए पनवारस पकज को पहचानन और कायारिनवत करन की इस छः माह की अविध क दौरान बको िवततीय सःथाओ स यह अपिकषत ह िक व पिरचालन धारण कर िजसस रगण इकाई नकदी ऋण खात स िबबी आगम की जमारािश की सीमा तक िनिधया आहिरत कर सक गी सभावय अथरकषम रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनगरठन हत राहत और िरयायतो क िलए वयापक मानदड िनमनानसार ह (i) कायरशील पजी पर बयाज जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरत मल उधार दर स 15 कम बयाज (ii) िनिधक बयाज िमयादी ऋण बयाज रिहत (iii) कायरशील पजी मीयादी ऋण जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरतमल उधार दर स 15 कम (बयाज लगाया जायगा) (iv) मीयादी ऋण बयाज म िरयायत डॉकयमट रट स नीच 2 स अिधक न दी जाए (अतयत लघिवकिनित कषऽ इकाइयो क मामल म 3 स अिधक नही)

(v) आकिःमकता ऋण सहायता कायरशील पजी क िलए िरयायती दर की अनमित ह कोहली सिमित की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना सभी अनसिचत वािणजय बक को दत हए िदनाक 16 जनवरी 2002 को पिरपऽ माआऋिवसपीएलएनएफएसबीसी57 0604012001-02 जारी िकया गया था

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-10-

46 रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो क पनवारस पर िदशा-िनदरश (कोहली कायरकारी

समह की िसफािरशो क आधार पर) पिरभाषा क अनसार िकसी इकाई को तब रगण माना जाएगा जब इकाई का कोई उधार खाता छः माह स अिधक अविध क िलए अवमानक रहता हो या पवर लखा वषर क दौरान सिचत नकद हािन क कारण उसक िनवल मलय म 50 ितशत की सीमा तक ास हआ हो तथा उकत इकाई कम स कम दो वषर स वािणजय उतपादन कायर म हो उकत मानदड स बक ारिभक अवःथा म ही रगणता पहचान सक ग और इकाई क पनरतथान हत सधारातमक उपाय कर सक ग िदशा-िनदरशो क अनसार इकाई का सभावय रप स अथरकषम अथरकषम घोिषत िकए जान की तारीख स छः माह क भीतर पनवारस पकज को पणरतः कायारिनवत िकया जाना चािहए पनवारस पकज को पहचानन और कायारिनवत करन की इस छः माह की अविध क दौरान बको िवततीय सःथाओ स यह अपिकषत ह िक व पिरचालन धारण कर िजसस रगण इकाई नकदी ऋण खात स िबबी आगम की जमारािश की सीमा तक िनिधया आहिरत कर सक गी सभावय अथरकषम रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनगरठन हत राहत और िरयायतो क िलए वयापक मानदड िनमनानसार ह (i) कायरशील पजी पर बयाज जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरत मल उधार दर स 15 कम बयाज (ii) िनिधक बयाज िमयादी ऋण बयाज रिहत (iii) कायरशील पजी मीयादी ऋण जहा भी लाग हो वतरमान िनधारिरतमल उधार दर स 15 कम (बयाज लगाया जायगा) (iv) मीयादी ऋण बयाज म िरयायत डॉकयमट रट स नीच 2 स अिधक न दी जाए (अतयत लघिवकिनित कषऽ इकाइयो क मामल म 3 स अिधक नही)

(v) आकिःमकता ऋण सहायता कायरशील पजी क िलए िरयायती दर की अनमित ह कोहली सिमित की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना सभी अनसिचत वािणजय बक को दत हए िदनाक 16 जनवरी 2002 को पिरपऽ माआऋिवसपीएलएनएफएसबीसी57 0604012001-02 जारी िकया गया था

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-11- 47 राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमित

रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत समनवय की समःयाओ स िनपटन क िलए सभी राजयो म राजय ःतरीय अतर सःथागत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो की बठक भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो दवारा सबिधत राजय सरकार क उदयोग सिचव की अधयकषता म की जाती ह यह सिमित एक तरफ राजय सरकार क अिधकािरयो और राजय ःतरीय सःथानो तथा दसरी तरफ मीयादी ऋण सःथानो और बको क बीच पयारपत आदान-दान हत उपयोगी मच उपलबध कराता ह यह उन इकाइयो को कायरकारी पजी ःवीकत करन पर कड़ी िनगरानी रखता ह िजनह एसएफसी दवारा मीयादी ऋण उपलबध कराया गया हो िवशष योजनाओ जस राजय सरकार की मािजरन मनी योजना िसडबी की राषटरीय ईिकवटी िनिध योजना का कायारनवयन करता ह तथा बको दवारा ःतत बयोर क आधार पर उदयोगो की सामानय समःयाओ तथा लघ उदयोग म रगणता की समीकषा करता ह दसरो क साथ-साथ ःथानीय राजय ःतरीय लघ उदयोग सघ क ितिनिधयो को ितमाही आधार पर आयोिजत एसएलआइआइसी की बठको म आमिऽत िकया जाता ह एसएलआइआइसी की एक उप-सिमित तयक रगण लघ उदयोग इकाई की समःयाओ की जाच करती ह तथा अपनी िसफािरश एसएलआइआइसी क मच क समकष िवचाराथर ःतत करती ह

48 माइबो लघ और मधयम उदयम क िलए अिधकार ापत सिमित

भारतीय िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म यिनयन िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क अनसार कषऽीय िनदशको की अधयकषता म लघ और मधयम उदयमो पर अिधकार ापत सिमितया गिठत की गई ह इन सिमितयो म राजय ःतरीय बकर सिमित सयोजक क ितिनिध दो बको िजनका राजय म लघ और मधयम उदयम को िवततपोषण म सवारिधक िहःसा हो क विरषठ ःतर क िधकारी िसडबी कषऽीय कायारलय क ितिनिध राजय सरकार उदयोग क िनदशक राजय म लघ और मधयम उदयम लघ उदयोग सघ क एक या दो विरषठ ःतर क ितिनिध तथा एसएफसीएसआइडीसी स एक विरषठ अिधकारी सदःय क रप म होग इस सिमित की बठक िनयत अविध पर होगी तथा लघ और मधयम उदयम क िवततपोषण म हई गित और रगण लघ उदयोग मधयम उदयम इकाइयो क पनवारस की भी समीकषा करगी यह कषऽ को सहज ऋण उपलबधता सिनिशचत करन म आन वाली बाधाओ यिद कोई हो क िनवारण हत अनय बको िवततीय सःथानो और राजय सरकार क साथ समनवय करगी य सिमितया समह िजला ःतर पर ऐसी ही सिमितया गिठत करन की आवयकता का िनणरय लगी

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-12-

49 माइबो लघ और मधयम उदयम हत ऋण पनगरठन तऽ (i) लघ और मधयम उदयमो को उधार बढ़ान हत माननीय िवतत मऽी दवारा की गई घोषणा क भाग क रप म िरज़वर बक क बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग दवारा माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ की इकाइयो क िलए एक ऋण पनगरठन तऽ बनाया गया ह तथा इसकी सचना सभी वािणजय बको को िदनाक 892005 क पिरपऽ बपिविवबीपीबीसी स 3421041322005-06 दवारा दी गई य िवःतत िदशा-िनदरश सभी पाऽ माइबो लघ और मधयम उदयमो क ऋण का पनिनरधाररण सिनिशचत करन हत जारी िकए गए ह य िदशा-िनदरश िनमनिलिखत सःथाओ पर लाग होग जो अथरकषम या सभावय रप स अथरकषम ह

क) सभी गर िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ख) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनह एक ही बक स बिकग सिवधाए उपलबध ह चाह बको को अित दय रािश का ःतर जो भी हो ग) सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका बहिवध सघीय बिकग वयवःथा क अतगरत िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए तक हो घ) ऐस खात िजनम जान-बझकर की गई चक कपट और धाधली हो इन िदशा-िनदरशो क अतगरत पनगरठन क िलए पाऽ नही होग ङ) बको दवारा हािन आिःतया क रप म वगीरकत खात पनगरठन क िलए पाऽ नही होग सभी िनगिमत माइबो लघ और मधयम उदयम िजनका िनिधक और गरिनिधक बकाया 10 करोड़ रपए और उसस अिधक हो क िलए बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग न िदनाक 10 नवमबर 2005 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 4521041322005-06 दवारा िनगिमत ऋण पनगरठन तऽ पर अलग िदशा-िनदरश जारी िकए ह

बको दवारा एमएसएमई ऋण पनगरठन पर िववकपणर िदशा-िनदरश तयार िकए गए ह तथा बिकग पिरचालन और िवकास िवभाग क िदनाक 27 अगःत 2008 क पिरपऽ बपिविवसबीपीबीसी 3721041322008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया ii) रगण एमएसई क पनवारस क िलए कायरदल की िसफािरशो क पिरआय म िदनाक 4 मई 2009 क हमार पिरपऽ माआऋिवएसएमइ एड एनएफएसबीसीस 1020604012008-09 दवारा सभी वािणजय बको को सिचत िकया गया था िक व

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-13-

क) िनदशक मडल क अनमोदन स ऋण सिवधाए दान करन की िनयऽक ऋण नीित सभावय अथरकषम रगण इकाइयो उदयमो क पनजीरवन क िलए पनगरठन पनवारस नीित तथा एमएसइ कषऽ क िलए अनजरक ऋण की वसली क िलए नॉन-िडसबीशनरी एक बारगी िनपटान योजना लाग कर तथा

ख) एमएसइ कषऽ क समय पर तथा पयारपत ऋण उपलबध करान क सबध म िसफािरश कायारिनवत कर (iii) बको को सिचत िकया गया िक व उनक दवारा कायारिनवत एकमत िनपटान योजना बक क वबसाइट पर डालकर तथा अनय सभािवत चार िविध क माधयम स चार कर व उधारकतारओ को आवदन ःतत करन हत पयारपत समय द तथा बकाया की चकौती भी कर तािक पाऽ उधारकतारओ को योजना क लाभ ापत िकए जा सक

410 समह दिषटकोण

(i) लघ उदयोग क किनित िवकास हत माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार न 60 समहो की पहचान की ह सभी राजय ःतरीय बकर सिमित क सयोजक बको को सिचत िकया गया ह िक व अपनी वािषरक ऋण योजनाओ म माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय भारत सरकार दवारा पहचान गए समहो की ऋण आवयकताओ को दजर कर गागली सिमित की िसफािरशो क अनसार बको को सिचत िकया गया ह िक व 4-सी दिषटकोण - अथारत माहक किनित लागत िनयऽण ित िबबी तथा जोिखमबदध अपनाकर पहचान गए एमएसई समहो को बिकग सवाए उपलबध करान क माधयम स एमएसई कषऽ की िविभनन आवयकताओ को परा करन क िलए सपणर-सवा दिषटकोण ापत कर उधार हत समह आधािरत दिषटकोण िनमनिलिखत म लाभकारी होगा क सपिरभािषत तथा मानयता ापत समहो स वयवहार ख जोिखम िनधाररण हत उपयकत जानकारी की उपलबधता तथा ग उधारदाता सःथानो की िनगरानी

समहो को वयापार िरकाडर ितःपधरता तथा सविधद सभावनाओ और या अनय समह िवशष बयोर क आधार पर चना जा सकता ह

(ii) वािषरक नीित वकतवय 2007-08 क परा 157 म गवनरर दवारा की गई घोषणा क अनसार िदनाक 8 मई 2007 क पऽ माआऋिवपीएलएनएफएसस 104160602312006-07 दवारा सभी एसएलबीसी

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-14-

सयोजक बको को सिचत िकया गया था िक व एमएसएमइ कषऽ को ऋण दान करन हत अपन सःथागत वयवःथा की समीकषा कर िवशषकर दश क िविभनन भागो म 21 राजयो म फल 388 समहो म जो यनाइटड नशन औदयोिगक िवकास सघ (यएनआइडीओ) दवारा चन गए ह यएनआइडीओ दवारा चन गए एसएमइ समहो की सची अनबध III म दी गई ह

(iii) माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न पारपिरक उदयोगो क पनजरनम हत िनिध योजना (एसएफयआरटीआई) तथा माइबो एव लघ उदयम समह िवकास कायरबम (एमएसइ-सीडीपी) क अतगरत 121 अलपसखयक सकिनित िजलो म िःथत समहो की सची अनमोिदत की ह तदनसार दश क अलपसखयक सकिनित िजलो म रहन वाल अलपसखयक समदायो म स माइबो और लघ उदयिमयो क समहो को ऋण उपलबध करान हत उिचत उपाय िकय गय ह

(iv) एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क अनसार बको को िविभनन एमएसई समहो म एमएसई किनित अिधक शाखा कायारलय खोलन चािहए जो एमएसई क िलए परामशर कनिो क रप म कायर कर सक िकसी एक िजल क तयक अमणी बक कम स कम एक एमएसई समह को अपनाए

411 भारत सरकार माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय न िनमनिलिखत शतोर क अधीन माइबो और लघ उदयमो को ौदयोिगकी क x पलान स xi पलान म उननयन क िलए ऋण सहलगन पजीगत सिबसडी योजना (सीएलसीएसएस) को जारी रखन क िलए अपना अनमोदन द िदया ह

i) योजना क अतगरत ऋण की अिधकतम सीमा एक करोड़ रपए ह ii) ऊपर बम सखया (i) म बताई गई अिधकतम सीमा वाल माइबो और लघ उदयमो की इकाइयो क िलए सिबसडी की दर 15 ह iii) ःवीकायर सिबसडी की गणना सयऽ और मशीनरी क खरीदी मलय क आधार पर की जाएगी न िक लाभाथीर इकाई को िदए गए ऋण क आधार पर iv) िसडबी और नाबाडर योजना की कायारनवयनकतार एजिसया बनी रहगी

412 मधयम और लघ (एमएसइ) उदयम कषऽ को ऋण उपलबध करान क िलए सिमित

4121 लघ उदयोग(अब एमएसई) को ऋण पर उचच ःतरीय सिमित की िरपोटर (कपर सिमित ) भारतीय िरज़वर बक न लघ उदयोग कषऽ को ऋण की सपदरगी णाली सधारन तथा कायर-िविध क सरलीकरण हत उपाय सझान क िलए एकल वयिकत उचच ःतरीय सिमित िनयकत की थी िजसक अधयकष ौी एसएलकपर (आइएएससवािनवतत) भतपवर सिचव भारत सरकार

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-15- उदयोग मऽालय थ सिमित न 126 िसफािरश की िजनम लघ उदयोग कषऽ को िवतत पोषण स सबिधत वयापक कषऽ शािमल ह भारतीय िरज़वर बक दवारा इन िसफािरशो की जाच की गई तथा 88 िसफािरशो को ःवीकर करन का िनणरय िलया गया िजसम िनमनिलिखत महतवपणर िसफािरश शािमल ह

(i) तदथर सीमाए दान करन हत शाखा बधको को अिधक शिकतया दान करना

(ii) आवदन फामोर का सरलीकरण (iii) ऋण अपकषाओ क मलयाकन हत बको को ःवय क मानदड िनधारिरत करन की

ःवतऽता (iv) और अिधक िवशषीकत लघ उदयोग शाखाए खोलना (v) सिमौ ऋण की सीमा म 5 लाख र तक की विदध (अब बढ़ाकर 1 करोड़ र) (vi) वसली तऽ का मजबत करना (vii) बको दवारा िपछड़ राजयो क ित अिधक धयान दना (viii) छोटी पिरयोजनाओ क मलयाकन हत शाखा बधको को िशिकषत करन हत

िवशष कायरबम (ix) बक दवारा माहक िशकायत तऽ को अिधक पारदशीर बनाना तथा िशकायतो क

िनपटान और उनकी िनगरानी की िबया सरल बनाना

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 28 अगःत 1998 को एक पिरपऽ माआऋिवस पीएलएनएफएस बीसी स 2206023198-99 जारी िकया गया िजसम कपर सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया

4122 लघ उदयोग कषऽ (अब एमएसई ) को सःथागत ऋण की पयारपतता और सबिधत पहलओ की

जाच हत सिमित की िरपोटर (नायक सिमित) भारतीय िरज़वर बक दवारा ततकालीन उप गवनरर ौी पीआरनायक की अधयकषता म िदसबर 1991 म लघ उदयोगो (अब एमएसई) दवारा िवतत ापत करन स सबिधत मददो की जाच हत एक सिमित गिठत की गई थी सिमित न अपनी िरपोटर 1992 म ःतत की सिमित की सभी मखय िसफािरश ःवीकार कर ली गई ह तथा बको को अनय बातो क साथ-साथ सिचत िकया गया ह िक व - i) लघ उदयोग कषऽ की ऋण आवयकताओ को परा करत समय मामीण उदयोगो अतयनत

लघ उदयोगो और अनय छोटी इकाइयो को उसी बम म वरीयता द

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-16-

ii) उन लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो को कायरशील पजी ऋण सीमा उनकी अनमािनत वािषरक आय क कम स कम 20 क आधार पर दान कर िजनकी तयक इकाई की ऋण सीमा 2 करोड़ र तक (अब 5 करोड र हो गई ह ) हो

iii) बॉटम-अप आधार पर वािषरक ऋण बजट तयार कर तािक यह सिनिशचत िकया जा सक िक लघ उदयोग (अब एमएसई) कषऽ की िविधसगत आवयकताए परी होती ह

iv) लघ उदयोगो (अब एमएसई) की िवततीय आवयकताओ को परा करन क िलए सभी िजलो को एक ही काउटर पर सभी सिवधाए दान करन की योजना उपलबध कराई जाए

v) यह सिनिशचत कर िक ऋण ःवीकत होन और उसक सिवतरण म िवलमब नही होना चािहए ऋण ःताव की ऋण सीमा म कमी अःवीकित होन पर सदभर उचच अिधकािरयो क पास भजा जाना चािहए

vi) ऋण ःवीकित क िलए बदल म आवयक जमारािश पर जोर न िदया जाए vii) िवशषीकत लघ उदयोग(अब एमएसई) बक शाखाए खोल अथवा बड़ी सखया म लघ

उदयोग (अब एमएसई) उधार खातो वाली शाखाओ को लघ उदयोग (अब एमएसई) िवशषीकत शाखाओ म पिरवितरत कर

viii) रगण लघ उदयोग (अब एमएसई) इकाइयो की पहचान कर और उनम सधार क िलए तरनत आवयक काररवाई कर

ix) लघ उदयोग (अब एमएसई) उधारकतारओ क िलए मानकीकत ऋण आवदन फामर तयार कर

x) िवशषीकत शाखाओ म कायररत ःटाफ म िःथित सबधी पिरवतरन लान क िलए उनह िशकषण िदया जाए

सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 2 माचर 2001 को एक पिरपऽ माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 610602622000-01 जारी िकया िजसम नायक सिमित की िसफािरशो क बार म सिचत िकया गया 4123 लघ उदयोगो (अब एमएसई) को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल की िरपोटर (गागली

सिमित) गवनरर भारतीय िरज़वर बक दवारा मौििक और ऋण नीित 2003-04 की मधयाविध समीकषा म की गई घोषणा क अनसार डॉ एएसगागली की अधयकषता म लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबध करान पर कायरकारी दल का गठन िकया गया

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-17-

सिमित न लघ उदयोग कषऽ क िवततपोषण स सबिधत कषऽो को वयापक रप स कवर करत हए 31 िसफािरश की ह भारतीय िरज़वर बक और बको स सबिधत िसफािरशो की जाच की गई िजसम स अभी तक िनमनिलिखत 8 िसफािरश ःवीकार की गई और बको को उनक कायारनवयन हत िदनाक 4 िसतबर 2004 क पिरपऽ माआऋिवपीएलएनएफएसबीसी28 060231 (डबलयजी) 2004-05 दवारा सिचत िकया गया जो िनमनानसार ह - i) माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िवततपोषण क िलए समह आधािरत दिषटकोण

अपनाना ii) छोट और अतयत लघ उदयोगो और उदयिमयो को सवा दन वाल अमणी बको दवारा गर

सरकारी सःथाओ क सफल कायर मॉडल क वयापक चार क साथ-साथ िविशषट पिरयोजनाओ को ायोिजत करना

iii) पहाड़ी कषऽो की िदककतो बार-बार बाढ़ स पिरवहन म बाधा आन जसी किठनाइयो को दखत हए अपन वािणजय िनणरय क आधार पर उततर पवीर कषऽो म कायररत बको दवारा लघ उदयोगो (अब एमएसई) को उचचतर कायरकारी पजी सीमा ःवीकत करना

iv) बको दवारा मामीण उदयोग क उननयन तथा मामीण कामगारो मामीण उदयोगो और मामीण उदयिमयो को ऋण उपलबध करान म सधार क िलए नए उपाय खोजना

v) िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को िनधारिरत लआय स कम ऋण दन क कारण िसडबी क पास जमा की गई शाटर फाल की रािश की अविध तथा उसक बयाज दर ढाच म सशोधन

4131 कनिीय िवतत मऽी दवारा िदनाक 10 अगःत 2005 को घोिषत लघ और मधयम उदयमो को ऋण म विधद हत पॉिलसी पकज

माननीय िवतत मऽी भारत सरकार न 10 अगःत 2005 को लघ और मधयम उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत एक पॉिलसी पकज की घोषणा की थी पॉिलसी पकज की कछ िवशषताए िनमनानसार ह -

bull लघ और मधयम उदयमो (एमएसएमई) की पिरभाषा bull बको दवारा माइबो लघ और मधयम उदयमो क िवततपोषण हत अपन लआय ःवय

िनधारिरत करना bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋणो की लागत को यिकतयकत बनान क उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को औपचािरक ऋण दान करन म विदध क

उपाय bull माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को िवततपोषण हत समह आधािरत दिषटकोण

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-18-

bull िरज़वर बक क कषऽीय कायारलयो म माइबो लघ और मधयम उदयमो क िलए अिधकारापत सिमितयो का गठन

bull उदयम की बिडट रिटग स सहलगन करक ऋण की लागत क साथ पारदशीर रिटग णाली अपनाकर माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ क िलए ऋणो की लागत को यिकतमकत बनान क उपाय

bull बको की लनदन लागत को कम करन क िलए एमएसएमई ःतावो क मलयाकन क िलए िसडबी दवारा िवकिसत ऋण मलयाकन और रिटग टल (काटर) जोिखम मलयाकन मॉडल (रम) और वयापक रिटग मॉडल स लाभ उठान पर बको दवारा िवचार िकया जाना

bull राषटरीय लघ उदयोग िनगम दवारा लाग की गई बिडट रिटग योजना क अनतगरत खयाितापत बिडट रिटग एजिसयो क माधयम स बको दवारा एमएसई इकाइयो की रिटग करान पर िवचार िकया जाना

bull बको क बोडोर दवारा तयार नीित अनदशो का वयापक चार तथा पहच आसान बनाना तथा िरज़वर बक दवारा जारी अनदशो िनदरशो को सबिधत बक तथा िसडबी की वबसाइट म दिशरत करन क साथ-साथ बक शाखाओ म मख ःथानो पर दिशरत करना

4132 पॉिलसी घोषणाओ क बाद सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश कनिीय िवतत मऽी दवारा घोिषत पॉिलसी पकज क आधार पर िरज़वर बक दवारा सभी सावरजिनक कषऽ क बको को जारी मख अनदश िनमनानसार ह

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व एसएमइ क िनिधयन हत अपन लआय िनधारिरत कर तािक व एसएमइ को ऋण म वषर-दर-वषर नयनतम 20 की विदध ापत कर सक उददय यह ह िक वषर 2009-10 तक अथारत 5 वषर की अविध म एसएमइ कषऽ को ऋण की उपलबधता दगनी अथारत 2004-05 क 67600 करोड़ रपए स बढ़कर 2009-10 तक 135200 रपए हो जाए

bull सावरजिनक कषऽ क बको को सिचत िकया गया था िक व उदयम की बिडट रिटग क साथ सहलगन ऋण की लागत क साथ एक पारदशीर रिटग णाली अपनाए

bull सभी बक ित वषर अपनी तयक अधर शहरीशहरी शाखाओ म कम स कम 5 नए लघ मधयम उदयमो को औसतन ऋण कवर उपलबध करान हत सयकत यास कर

bull बक लघ उदयम की धानता वाल समहोकनिो म िवशषीकत एमएसएमई शाखाए खोलना सिनिशचत कर तािक उदयिमयो को आसानी स बक ऋण ापत हो जाए

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-19-

इस सबध म भारतीय िरज़वर बक दवारा िदनाक 19 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06 तथा िदनाक 25 अगःत 2005 का माआऋिव पीएलएनएफएस बीसी स 350602312005-06 क पिरपऽ जारी िकए गए ह 414 भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर (बीसीएसबीआई ) भारतीय बिकग सिहता और मानक बोडर न माइबो और लघ उदयमो क िलए बक ितबधदता की सिहता तयार की ह यह ःविचछक सिहता ह जो बको दवारा जब व माइबो लघ और मघयम उदयमो स सवयवहार करत ह माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमइडी ) अिधिनयम 2006 म पिरभािषत िकए गए अनसार अपनाए जान क िलए बिकग सवयवहार क नयनतम मानक तय करती ह यह माइबो लघ और मधयम उदयमो को सरकषण दान करती ह और यह बको को यह बताती ह िक माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ सवयवहार करत समय उनक दिनक पिरचालन म और िवततीय समःयाओ की घड़ी म बको स कया अपकषा की गई ह यह सिहता भारतीय िरजवर बक दवारा िविनयामक और पयरवकषी अनदशो को न तो पिरवितरत करती ह और न ही अिधबिमत करती ह बिलक यह िरज़वर बक दवारा समय-समय पर जारी अनदशोिदशा िनदरशो का पालन करती ह 4141 बीसीएसबीआई सिहता क उददय यह सिहता इसिलए तयार की गई ह िक यह- क) सकषम बिकग सवाओ तक माइबो लघ और मधयम उदयम की पहच को आसान बनान क िलए उनह एक सकारातमक बल दान करती ह ख) माइबो लघ और मधयम उदयमो क साथ लनदन करन म नयनतम मानक तय करक अचछ और उिचत बिकग सवयवहारो का सार करती ह ग) पारदिशरता बढ़ाती ह तािक सवाओ स यथोिचत रप स कया अपिकषत ह इस भिलभाित समझा जा सक घ) भावी सषणीयता क जिरए कारोबार की समझ म सधार लाती ह ड)उचचतर पिरचालनगत मानको को ापत करन क िलए ःपधार क जिरए बाजारी शिकतयो को ोतसािहत करती ह च) माइबो लघ और मधयम उदयमो और बको क बीच ःवचछ और सौहादर सबध बढ़ान क साथ-साथ बिकग आवयकताओ क ित सामाियक और तवरीत ितसाद सिनिशचत करती ह छ) बिकग णाली म िवशवास को बढ़ाती ह सिहता का परा पाठ बीसीएसबीआई की वबसाइट ( wwwbssbiorgin) पर उपलबध ह

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-20-

415 माइबो लघ और मधयम उदयम पर धान मऽी का टाःक फोसर माइबो लघ और मधयम उदयम (एमएसएमई) दवारा उठाए िविभनन मामलो पर िवचार करन हत भारत सरकार दवारा एक उचच ःतरीय टाःक फोसर (अधयकषःौी टीकएनायर) गिठत िकया गया था टाःक फोसर न एमएसएमई क कायर अथारत ऋण िवपणन ौम िनकास नीित मलभत सिवधाए ौदयोिगकी कौशल उननयन तथा कर-िनधाररण स सबिधत िविभनन उपायो की िसफािरश की वयापक िसफािरशो म व उपाय िजन पर तरत काररवाई आवयक ह तथा िविध और िनयामक ढाचा सिहत मधयाविध सःथागत उपायो भी तथा उततर-पवीर राजयो और जमम और कमीर क िलए िसफािरश शािमल ह बको को टाःक फोसर दवारा की गई िसफािरशो को धयान म रखकर एमएसई कषऽ िवशषतः माइबो उदयमो को ऋण उपलबधता बढ़ान हत भावी कदम उठान हत िरत िकया जाता ह एमएसएमई पर धानमऽी टाःक फोसर की िसफािरशो क कायारनवयन की सचना दत हए सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 29 जन 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमई एड एनएफएस बीसीस 900602312009-10 जारी िकया गया माइबो लघ और मधयम उदयम पर धानमऽी टाःक फोसर की िरपोटर माइबो लघ और मधयम उदयम मऽालय की वबसाइट (msmegovin) पर उपलबध ह 416 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा करन हत कायर-दल भारतीय िरज़वर बक दवारा सीजीटीएमएसई की ऋण गारटी योजना क कायर की समीकषा करन उसक योग को बढ़ान क उपाय सझान तथा एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण म विदध को सगम बनान हत ौी वीकशमार कायरपालक िनदशक की अधयकषता म एक कायर-दल गिठत िकया गया था कायर-दल की िसफािरशो म अनय बातो क साथ-साथ माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सपािशवरक रिहत ऋण सीमा को 5 लाख रपए स 10 लाख रपए तक अिनवायरतः दगना करना तथा बको क मखय कायरपालक अिधकािरयो को आदश दना िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर तथा उनक फीलड ःटाफ आिद का मलयाकन करन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाए शािमल ह जो सभी बको को सिचत िकया गया सभी अनसिचत वािणजय बको को िदनाक 6 मई 2010 का पिरपऽ माआऋिवएसएमईएड एनएफएस बीसीस 790602312009-10 जारी िकया गया िजसक दवारा यह अिनवायर िकया गया िक

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

-21- व एमएसई कषऽ की इकाइयो को दान 10 लाख रपए तक क ऋण क मामलो म सपािशवरक जमानत ःवीकार न कर तथा यह सिचत िकया गया िक व सीजीएस कवर का उपभोग करन हत शाखा ःतर क पदािधकािरयो को भावशाली ढग स ोतसािहत कर िजसम उनक फीलड ःटाफ क मलयाकन म इसस सबिधत कायर-िनपादन को एक मानदड बनाना शािमल हो कायर-दल की अनय िसफािरशो को कायारिनवत करन हत आवयक काररवाई की जा रही ह िजसस गारटी योजना क योग म विदध होगी तथा अभी-अभी शािमल तथा न शािमल िकए गए एमएसई को ऋण की गणवतता और माऽा म विदध सरल होगी और अततः दीघरकािलक समािवषट विदध की ओर अमसर होग

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

अनबध - I लघ उदयोग मऽालय

अिधसचना नई िदलली 5 अकतबर 2006

काआ 1722 (अ)- कनिीय सरकार सआम माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास अिधिनयम 2006 (2006 का 27) िजस इसम उकत अिधिनयम कहा गया ह की धारा 7 की उपधारा (1) क अधीन दतत शिकतयो का योग करत हए िनमनिलिखत मदो को िविनिदरषट करती ह िजनकी लागत को उकत अिधिनयम क खणड 7 (1) (a) म विणरत उदयमो की दशा म सयऽ एव मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय अपविजरत िकया जायगा

(i) उपःकर जस औजार िजगस डाईया मोलडस और रखरखाव क फालत पजर और उपभोजय सामान की लागत

(ii) सयऽ और मशीनरी का ितषठापन (iii) अनसनधान और िवकास उपःकर और दषण िनयऽण उपःकर (iv) राजय िबजली बोडर क िविनयम क अनसार उदयमो दवारा ितषठािपत िवदयत

उतपादन सट और अितिरकत शासफामरर (v) राषटरीय लघ उदयोग िनगम या राजय लघ उदयोग िनगम को सदतत बक भार

और सवा भार (vi) कबलो का ितषठापन या उपाजरन वायिरग बस बारो िवदयत िनयऽण पनल (

जो िकसी मशीन पर चढ़ी न हो) आइल सिकर ट कसर या सआम सिकर ट कसर जो सयऽ और मशीनरी को िवदयत शिकत दन क िलए या सरकषातमक उपाय क िलए आवयक रप स योग िकया जाना ह

(vii) गस उतपादक सयऽ (viii) पिरवहन भार (िबबय कर या मलय विधरत कर और उतपाद शलक को

छोड़कर ) ःवदशी मशीन क िलए उनक उतपादन क ःथान स उदयम क ःथान तक

(ix) सयऽ और मशीनरी क पिरिनमारण करन म तकनीकी जञान क िलए दतत भार

(x) ऐसी भडारण टकी जो कचचा माल और तयार उतपाद का भडारण करत हो और जो उतपादन िबया स सबिधत न हो और

(xi) अिगनशमन उपःकर 2 परा 1 क अनसार सयऽ और मशीनरी म िविनधान की गणना करत समय उसक वाःतिवक मलय को इस बात पर धयान िदय िबना िक चाह मशीनरी नई ह या परानी गणना म िलया जाएगा परनत तब जब िक मशीनरी आयाितत ह तो िनमनिलिखत को मलय की गणना करत समय सिममिलत िकया जायगा अथारत

(i) आयात शलक (िविभनन खचोर जस पतन स कारखान क ःथल तक का पिरवहन खचर पततन पर सदतत डमरज भार को छोड़कर )

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

(ii) नौवहन भार (iii) सीमा शलक िनकासी भार और (iv) िवबय कर या मलयविधरत कर

(फास4(1)2006-एमएसएमई नीित) जवाहर सरकार अपर सिचव

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

अनबध II

वतरमान िसडबी शाखाओ दवारा कवर िकए गए लघ और मधयम उदयमो की सची

बम स शाखा कायारलय लघ उदयोग समहो की स

उतपाद

1 हदराबाद 5 छत क पख इलकशािनक सामान फामारःयिटकलस - दवाए हड पप सट और ढलाई का कारखाना

2 पटना 19 ताब और जमरन क बतरन

3

िदलली 19 ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा आिद रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर इलकशािनक सामान खादय उतपाद चमड़ा उतपाद मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग सामान कागज उतपाद पलािःटक उतपाद तार लगाना धात की वःतए बनाना फनीरचर इलकशो पलिटग ऑटो कमपोननट होज़यरी िसल-िसलाए वसतर सिनटरी िफिटग

4 अहमदाबाद 17 फामारःयिटकलस डाय और इनटरमीिडएटस पलािःटक का ढलाई का सामान िसल-िसलाए वसतर टकसटाइल मशीनरी क पजर हीरा सःकरण मशीन औजार ढलाई ःटील क बतरन लकड़ी का सामान और फनीरचर कागज का उतपाद चमड़ की चपपल -जत धलाई का पाउडर और साबन सगमरमर क पटट िबजली स चलन वाल पमप इलकशािनक सामान ऑटो पाटसर

5 सरत 4 हीरा सःकरण पावरलम लकड़ी का सामान और फनीरचर टकसटाइल मशीनरी

6 बड़ौदा 3 फामारःयिटकल - दवाए पलािःटक सःकरण और लकड़ी का सामान और फनीरचर

7 गोवा 1 फामारःयिटकल

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

8 फरीदाबाद 3 ऑटो कमपोननट इजीिनयिरग समह पतथर तोड़ना

9 गड़गाव 5 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर िसल िसलाए वसतर मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

10 पारवान (बादी) 1 इजीिनयिरग उपःकर 11 जमम 3 ःटील री-रोिलग तल िमल चावल िमल

12 जमशदपर 1 इजीिनयिरग और गढ़ाई

13 बगलर 6 पावरलम इलकशािनक सामान िसल िसलाए वसतर लाइट इजीिनयिरग चमड़ा उतपाद

14 कोचचीएनारकलम 3 रबड़ उतपाद पावरलम समिी आहार सःकरण

15 औरगाबाद 2 ऑटो कमपोननट और फामारःयिटकल दवाए

16 ममबई 11 इलकशािनक सामान फामारःयिटकल मल दवाए िखलौन (पलािःटक) िसल-िसलाए वसतर होज़यरीमशीन औजार इजीिनयिरग उपःकररसायन पकिजग साममी हाथ क औजार पलािःटक उतपाद

17 नागपर 6 पावरलम इजीिनयिरग और गढ़ाई ःटील फनीरचर िसल-िसलाए वसतर हाथ क औजार खादय सःकरण

18 पण 6 ऑटो कमपोननट इलकशािनक सामान खादय उतपाद िसल-िसलाए कपड़ फामारःयिटकल - दवाए फाइबर गलास

19 ठाण 2 फामारःयिटकलस - दवाए और समिी आहार

20 भोपाल 1 इजीिनयिरग उपःकर 21 इनदौर 4 फामारःयिटकलस - दवाए सील-िसलाए

वसतर खादय सःकरण ऑटो कमपोननट

22 लिधयाना 9 ऑटो कमपोननट बाइिसकल पजर होज़यरी िसलाई की मशीन क पजर औदयोिगक कसनी हाथ क औजार मशीन औजार फोिजरग इलकशोपलिटग

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

23 जयपर 7 जवाहरात और आभषण बाल बीयिरग इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर खादय उतपाद पिरधान नीब मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

24 चन 3 ऑटो कमपोननट चमड़ा उतपाद इलकशोपलिटग

25 कोयमबटर 6 डीज़ल इिजन किष उपकरण मशीन औजार कािःटग और फोरिजग पावरलम वट माइिडग मशीन

26 ितरपर 1 हौजयरी

27 नोएडागािजयाबाद 10 इलकशािनक सामान िखलौन रसायन इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर पिरधान मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर पकिजग साममी पलािःटक उतपाद रसायन

28 कानपर 3 ज़ीनसाज़ी सती हौजयरी चमड़ा उतपाद

29 वाराणसी 4 शीटवकर (गलोब लमप) पावरलम किष औजार िबजली क पख

30 दहरादन 1 छोट वकयम बलब

31 नािसक (शीय खलगा)

1 ःटील फनीरचर

कल 149

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

अनबध III

भारत म एसएमइ समहो की सची (यएनआइडीओ दवारा चन गए)

बम स

राजय िजला ःथान उतपाद

1 आी दश अनतपर रायादगर िसल-िसलाए वसतर

2 आी दश अनतपर िचऽदगर जीनस क कपड़

3 आी दश िचततर नगरी पावरलम 4 आी दश िचततर वटीमालटाौीकालहःती

चदर ताब क बतरन

5 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी चावल िमल

6 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी मफाइट बिसबलस

7 आी दश पवर गोदावरी पवर गोदावरी कोयर और कोयर उतपाद

8 आी दश पवर गोदावरी राजमदरी अलयिमिनयम क बतरन

9 आी दश पवर गोदावरी और पिशचम गोदावरी

पवर गोदावरी (पगो) और पिशचम गोदावरी

िरफकटरी उतपाद

10 आी दश गटर गटर पावरलम 11 आी दश गटर गटर नीब कालसीनशन

12 आी दश गटर मचरला लकड़ी का फनीरचर 13 आी दश हदराबाद हदराबाद छत क पख

14 आी दश हदराबाद हदराबाद इलकशािनक सामान

15 आी दश हदराबाद हदराबाद फामारःयिटकलस - दवाए

16 आी दश हदराबाद मशीराबाद चमड़ की टिनग

17 आी दश हदराबाद हदराबाद हड पमप सट

18 आी दश हदराबाद हदराबाद फाउसी 19 आी दश करीमनगर िसरिसला पावरलम 20 आी दश कणा मछलीपटटनम सोन की परत और

इिमटशन आभषण

21 आी दश कणा िवजयवाड़ा चावल िमल

22 आी दश कणा चदरकवािडगडा चारिमनारिवजयवाड़ा

ःटील फनीरचर

23 आी दश करनल अडोनी तल िमल

24 आी दश करनल करनल बनावटी हीर 25 आी दश करनल कडपपा करनल (बनागनापलली बथामचिरया

कोलीमीगड़लाकडपपा) पॉिलश िकए ःलब

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

26 आी दश कासम मरकापरम पतथर की ःलट

27 आी दश रगा रडडी बालनगरजडडीमटला और ककटपलली मशीन औजार 28 आी दश ौीकाकलम पालसा काज सःकरण

29 आी दश िवशाखापटटनम पवर गोदावरी

िवशाखापटटनम काकीनाडा समिी खादय

30 आी दश वारगल वारगल पावरलम 31 आी दश वारागल वारगल ासवयर 32 आी दश पिशचम गोदावरी पिशचम गोदावरी चावल िमल

33 िबहार बगसराई बरौनी इजीिनयिरग और फिकशन

34 िबहार मजजफरपर मजजफरपर खादय उतपाद

35 िबहार पटना पटना ताब और जमरन चादी क बतरन

36 छततीसगढ़ दगर राजनदगावरायपर दगर राजनदगावरायपर ःटील री-रोिलग

37 छततीसगढ़ दगर रायपर दगर रायपर ढलाई और धात की वःतए बनाना

38 िदलली उततरी पिशचम िदलली वजीरपरबादली ःटनलस ःटील क बतरन और छरी-काटा

39 िदलली दिकषण और पिशचम िदलली

ओखला मायापरी रसायन

40 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

41 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नारना और ओखला इलकशािनक सामान

42 िदलली उततर िदलली लॉरनस रोड खादय उतपाद

43 िदलली दिकषण िदलली ओखलावजीरपर फलटड फकशीस सकल

चमड़ा उतपाद

44 िदलली दिकषण पिशचम िदलली ओखला मायापरी आनद पबरत मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

45 िदलली पिशचम दिकषणपवर िदलली

नरना ओखला पतपरगज पकिजग सामान

46 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना और ओखला कागज उतपाद

47 िदलली पिशचम और दिकषण िदलली

नरना उदयोग नगर और ओखला पलािःटक उतपाद

48 िदलली पिशचमदिकषणउततर-पिशचम िदलली

नरनाओखलािशवाजी मागर नज़ाफगढ़ मागर

रबड़ उतपाद

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

49 िदलली उततर पवीर िदलली शहादरा और िवशवासनगर तार लगाना 50 िदलली पिशचम और उततर

पिशचमी मायापरी और वजीरपर धात की वःतए बनाना

51 िदलली पिशचम और उततर पवीर िकतीरनगर और ितलक नगर फनीरचर 52 िदलली उततर पवीर िदलली वजीरपर इलकशो पलिटग

53 िदलली दिकषणपिशचमउततरी पिशचम और उततर पिशचमी

ओखलामायापरीनरना वजीरपर बदली और जीटीकरनल रोड

ऑटो कमपोननट

54 िदलली

उततर पवीर िदलली पवर िदलली और दिकषण

शाहदरा गाधीनगर ओखला और मदानगड़ी

होज़यरी

55 िदलली दिकषण और उततर पवीर ओखला और शाहदरा िसल-िसलाए वसतर

56 िदलली दिकषण िदलली ओखला सिनटरी िफिटग

57 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद फामारःयिटकलस 58 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद डाय और इटरमीिडएटस

59 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद पलािःटक की ढलाई का सामान

60 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िसल-िसलाए वसतर

61 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद टकसटाइल मशीनरी क पजर

62 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धनडका हीरा सःकरण

63 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद मशीन उपकरण

64 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ढलाई 65 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ःटील क बतरन

66 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद लकड़ी का उतपाद और फनीरचर

67 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद कागज़ क उतपाद

68 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद चमड़ क चपपल जत

69 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद धलाई का पावडर और साबन

70 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद सगमरमर क पटट

71 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद िबजली स चलन वाल पमप

72 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद इलकशॉिनक सामान

73 गजरात अहमदाबाद अहमदाबाद ऑटो पजर 74 गजरात अमरली सावरकडला वज़न और माप

75 गजरात अमरलीजनागढ़राजकोट

अमरलीजनागढ़राजकोट बलट

तल िमल मशीनरी

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

76 गजरात भावनगर अलग जहाज तोड़ना 77 गजरात भावनगर भावनगर ःटील री-रोिलग

78 गजरात भावनगर भावनगर मशीन उपकरण

79 गजरात भावनगर भावनगर पलािःटक सःकरण

80 गजरात भावनगर भावनगर हीरा सःकरण

81 गजरात गाधीनगर कालोल पावरलम 82 गजरात जामनगर जामनगर ताब क पजर 83 गजरात जामनगर जामनगर लकड़ी क उतपाद और

फनीरचर 84 गजरात महसाणा िवज़ापर सती कपड़ की बनाई

85 गजरात राजकोट धोराजी गोडलराजकोट तल िमल

86 गजरात राजकोट जतपर टकसटाइल छपाई

87 गजरात राजकोट मोरवी और वाकानर फलोिरग टाइलस (कल) 88 गजरात राजकोट मोरवी दीवार की घिड़या 89 गजरात राजकोट राजकोट डीज़ल इिजन

90 गजरात राजकोट राजकोट इलिकशक मोटर 91 गजरात राजकोट राजकोट ढलाई 92 गजरात राजकोट राजकोट मशीन उपकरण

93 गजरात राजकोट राजकोट हीरा सःकरण

94 गजरात सरत सरत चोरयासी हीरा सःकरण

95 गजरात सरत सरत पावर लम

96 गजरात सरत सरत लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

97 गजरात सरत सरत टकसटाइल मशीनरी 98 गजरात सरनिनगर सरनिनगर और थानगढ़ सरिमकस 99 गजरात सरनिनगर छोिटला सिनटरी िफिटग

100 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा फामारःयिटकल दवाए

101 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा पलािःटक सःकरण

102 गजरात वड़ोदरा वड़ोदरा लकड़ी क उतपाद और फनीरचर

103 गजरात बलसाड़ पारदी डाय और इटरमीिडएटस

104 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर रसायन 105 गजरात बलसाड़भरच वापीअकलशवर फामारःयिटकल दवाए

106 गोवा दिकषण गोवा मागोर फामारःयिटकल 107 हिरयाणा अबाला अबाला िमकसी और माइडर 108 हिरयाणा अबाला अबाला वजञािनक उपकरण

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

109 हिरयाणा िभवानी िभवानी पावरलम 110 हिरयाणा िभवानी िभवानी ःटोन बिशग

111 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद ऑटो पजर 112 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद इजीिनयिरग कलःटर 113 हिरयाणा फिरदाबाद फिरदाबाद पतथर तोड़ना 114 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव ऑटो पजर 115 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलकशािनक सामान

116 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव इलिकशकल इजीिनयिरग उपःकर

117 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव िसल-िसलाए कपड़ 118 हिरयाणा गड़गाव गड़गाव मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 119 हिरयाणा कथल कथल चावल िमल

120 हिरयाणा कनारल कनारल किष उपकरण

121 हिरयाणा कनारल करकषऽपािनपत

कनारलकरकषऽपािनपत चावल िमल

122 हिरयाणा पचकला िपजोर इजीिनयिरग उपकरण

123 हिरयाणा पचकला पचकला पतथर तोड़ना 124 हिरयाणा पािनपत पािनपत पावरलम 125 हिरयाणा पािनपत पािनपत शोडी यानर 126 हिरयाणा पािनपत समलखा फाउसी 127 हिरयाणा पािनपत पािनपत सती कातना 128 हिरयाणा रोहतक रोहतक नटसबोलटस 129 हिरयाणा यमना नगर यमना नगर पलाई वड बोडर बलक

बोडर 130 हिरयाणा यमना नगर जगीी बतरन 131 िहमाचल

दश

कलल और िसरमौर कलल और िसरमौर खादय सःकरण

132 िहमाचल दश

कागड़ा दमतल पतथर तोड़ना

133 िहमाचल दश

सोलन परवान इजीिनयिरग उपःकर

134 जमम और कमीर

अनतनाग अनतनाग िबकट बट

135 जमम और कमीर

जमम जमम ःटील िर-रोिलग

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

136 जमम और कमीर

जमम कथवा जमम कथवा तल िमल

137 जमम और कमीर

जमम कथवा कथवा चावल िमल

138 जमम और कमीर

ौीनगर ौीनगर िटमबर जोयनरी फनीरचर

139 झारखड सारीकला-खरसावन आिदतयपर ऑटो पजर 140 झारखड पवर िसहभम जमशदपर इजीिनयिरग और

फिकशन

141 झारखड बोकारो बोकारो इजीिनयिरग और फिकशन

142 कनारटक बगलर बगलर मशीन उपकरण

143 कनारटक बगलर बगलर पावरलम 144 कनारटक बगलर बगलर इलकशािनक सामान

145 कनारटक बगलर बगलर िसल-िसलाए वसतर

146 कनारटक बगलर बगलर लाइट इजीिनयिरग

147 कनारटक बगलर बगलर चमड़ क उतपाद

148 कनारटक बलगाव बलगाव फाउसी 149 कनारटक बलगाव बलगाव पावरलम 150 कनारटक बललरी बललरी जीनस गारमट

151 कनारटक िबजापर िबजापर तल िमल

152 कनारटक धारवाड़ हबली धारवाड़ किष उपकरण और शकटर शलर

153 कनारटक गडग गडग बटगीरी पावरलम 154 कनारटक गलबगार गलबगार गडग बलट दाल िमल

155 कनारटक हसन आरिसकारा कोयर और कोयर उतपाद

156 कनारटक मसर मसर खादय उतपाद

157 कनारटक मसर मसर रशम 158 कनारटक रायचर रायचर चमड़ा उतपाद

159 कनारटक िशमोगा िशमोगा चावल िमल

160 कनारटक दिकषण कननड मगलर खादय उतपाद

161 करल अलपजजा अलपजजा कोयर और कोयर उतपाद

162 करल एनारकलम एनारकलम रबड़ उतपाद

163 करल एनारकलम एनारकलम पावरलम 164 करल एनारकलम कोचची समिी खादय सःकरण

165 करल कननर कननर पावरलम

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

166 करल कोललम कोललम कोयर और कोयर उतपाद

167 करल कोटटायम कोटटायम रबड़ उतपाद

168 करल मललापरम मललापरम पावरलम 169 करल पालककाड पालककाड पावरलम 170 करल फजलर पावरलम 171 महाराषटर अहमदनगर अहमदनगर ऑटो पजर 172 महाराषटर अकोला अकोला तल िमल (सती बीज) 173 महाराषटर अकोला अकोला दाल िमल

174 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद ऑटो पजर 175 महाराषटर औरगाबाद औरगाबाद फामारःयिटकलस - दवाए

176 महाराषटर भडारा भडारा चावल िमल

177 महाराषटर चिपर चिपर छत की टाइलस

178 महाराषटर चिपर चिपर चावल िमल

179 महाराषटर धल धल िमचीर पाउडर 180 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली ढलाई 181 महाराषटर गडिचरोली गडिचरोली चावल िमल

182 महाराषटर गोिदया गोिदया चावल िमल

183 महाराषटर जलगाव जलगाव दाल िमल

184 महाराषटर जलगाव जलगाव किष औजार 185 महाराषटर जालना जालना इजीिनयिरडग 186 महाराषटर कोलहापर कोलहापर डीज़ल इजीन

187 महाराषटर कोलहापर कोलहापर फाउसी 188 महाराषटर कोलहापर इचलकरजी पावरलम 189 महाराषटर मबई मबई इलकशॉिनक सामान

190 महाराषटर मबई मबई फामारःयिटकल - दवाए

191 महाराषटर मबई मबई िखलौन (पलािःटक) 192 महाराषटर मबई मबई िसल-िसलाए कपड़

193 महाराषटर मबई मबई होिसयरी 194 महाराषटर मबई मबई मशीन उपकरण

195 महाराषटर मबई मबई इजीिनयिरग उपःकर 196 महाराषटर मबई मबई रसायन 197 महाराषटर मबई मबई पकिजग साममी 198 महाराषटर मबई मबई हाथ क औजार 199 महाराषटर मबई मबई पलािःटक उतपाद

200 महाराषटर नागपर नागपर पावरलम 201 महाराषटर नागपर नागपर इजीिनयिरग और

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

फिकशन

202 महाराषटर नागपर नागपर ःटील फनीरचर 203 महाराषटर नागपर नागपर (बटीबोरी) िसल-िसलाए वसतर

204 महाराषटर नागपर नागपर हाथ क औजार 205 महाराषटर नागपर नागपर खादय सःकरण

206 महाराषटर नादड़ नादड़ दाल िमल

207 महाराषटर नािशक मालगाव पावरलम 208 महाराषटर नािशक नािशक ःटील फनीरचर 209 महाराषटर पण पण ऑटो पजर 210 महाराषटर पण पण इलकशॉिनक सामान

211 महाराषटर पण पण खादय उतपाद

212 महाराषटर पण पण िसल-िसलाए वसतर

213 महाराषटर पण पण फमारःयिटकलस दवाए

214 महाराषटर पण पण फाइबर काच

215 महाराषटर रतनािगरी रतनािगरी कनड और ःसकत मछली

216 महाराषटर सागली सागली एमएस रॉड

217 महाराषटर सागली माधवनगर पावरलम 218 महाराषटर सातारा सातारा चमड़ा टिनग

219 महाराषटर सोलापर सोलापर पावरलम 220 महाराषटर िसधदगर िसधदगर काज सःकरण

221 महाराषटर िसधदगर िसधदगर कॉपर परत वाल वायर 222 महाराषटर थान िभवडी पावरलम 223 महाराषटर थान कलयाण कॉनफकशनरी 224 महाराषटर थान वािशद रसायन 225 महाराषटर थान तारापरथान-बलापर फामारःयिटकलस 226 महाराषटर थान थान समिी खादय

227 महाराषटर वरधा वरधा िपघलन वाला तल

228 महाराषटर यवतमाल यवतमाल दाल िमल

229 मधय दश भोपाल भोपाल इजीिनयिरग उपःकर 230 मधय दश दवास दवास इजीिनयिरग सामान

231 मधय दश पवर िनमार बहनपर पावरलम 232 मधय दश इदौर इदौर फामारःयिटकल दवाए

233 मधय दश इदौर इदौर िसल-िसलाए वसतर

234 मधय दश इदौर इदौर खादय सःकरण

235 मधय दश इदौर िपथमपर ऑटो पजर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

236 मधय दश जबलपर जबलपर िसल-िसलाए वसतर

237 मधय दश जबलपर जबलपर पावरलम 238 मधय दश उजजन उजजन पावरलम 239 उड़ीसा बलनिगर बलनिगर चावल िमल

240 उड़ीसा बलसोर बलसोर चावल िमल

241 उड़ीसा बलसोर बलसोर पावरलम 242 उड़ीसा कटटक कटटक चावल िमल

243 उड़ीसा कटटक कटटक रसायन और फामारःयिटकलस

244 उड़ीसा कटटक कटटक (जगतपर) इजीिनयिरग और फिकशन

245 उड़ीसा कटटक कटटक मसाल 246 उड़ीसा धनकनल धनकनल पावरलम 247 उड़ीसा गजम गजम पावरलम 248 उड़ीसा गजम गजम चावल िमल

249 उड़ीसा कोरापत कोरापत चावल िमल

250 उड़ीसा परी परी चावल िमल

251 उड़ीसा समबलपर समबलपर चावल िमल

252 पजाब अमतसर अमतसर चावल िमल

253 पजाब अमतसर अमतसर शॉडी यानर 254 पजाब अमतसर अमतसर पावरलम 255 पजाब फतहगढ़ सािहब मडी गोिवदगढ़ ःटील री-रोिलग

256 पजाब गरदासपर बटाला मशीन उपकरण

257 पजाब गरदासपर बटालागरदासपर चावल िमल

258 पजाब गरदासपर बटाला कािःटग और फोरिजग

259 पजाब जलधर जलधर खल का सामान

260 पजाब जलधर जलधर किष उपकरण

261 पजाब जलधर जलधर हाथ क औजार 262 पजाब जलधर जलधर रबड़ का सामान

263 पजाब जलधर करतारपर लकड़ी का फनीरचर 264 पजाब जलधर जलधर चमड़ का टिनग

265 पजाब जलधर जलधर चमड़ की चपपल

266 पजाब जलधर जलधर शलय उपकरण

267 पजाब कपरथला कपरथला चावल िमल

268 पजाब कपरथला फगवाड़ा िडज़ल इजीन

269 पजाब लिधयाना लिधयाना ऑटो उपकरण

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

270 पजाब लिधयाना लिधयाना बाइिसकल क पजर 271 पजाब लिधयाना लिधयाना हौजयरी 272 पजाब लिधयाना लिधयाना िसलाई एमसी उपकरण

273 पजाब लिधयाना लिधयाना औदयोिगक फाःटनसर 274 पजाब लिधयाना लिधयाना हाथ क औजार 275 पजाब लिधयाना लिधयाना मशीन उपकरण

276 पजाब लिधयाना लिधयाना फोिजरग 277 पजाब लिधयाना लिधयाना इलकशोपलिटग 278 पजाब मोगा मोगा गह ाशर 279 पजाब पिटयाला पिटयाला किष उपकरण

280 पजाब पिटयाला पिटयाला काटन क उपकरण

281 पजाब सगरर सगरर चावल िमल

282 राजःथान अलवर एसमाधोपर भरतपर

अलवर एसमाधोपर भरतपर बलट तल िमल

283 राजःथान अजमर िकशनगढ़ सगमरमर क पटट

284 राजःथान अजमर िकशनगढ़ पावरलम 285 राजःथान अलवर अलवर रसायन 286 राजःथान िबकानर िबकानर पापड़ मगोड़ी नमकीन

287 राजःथान िबकानर िबकानर पलाःटर ऑफ पिरस

288 राजःथान दौसा महआ सड ःटोन

289 राजःथान गगानगर गगानगर खादय सःकरण

290 राजःथान जयपर जयपर हीर और जवाहरात

291 राजःथान जयपर जयपर बॉल बिरग

292 राजःथान जयपर जयपर इलिकशकल इजीिनयिरग उपकरण

293 राजःथान जयपर जयपर खादय उतपाद

294 राजःथान जयपर जयपर वसतर 295 राजःथान जयपर जयपर नीब 296 राजःथान जयपर जयपर मकिनकल इजीिनयिरग

उपकरण

297 राजःथान झालवर झालवर सगमरमर क पटट

298 राजःथान नागपर नागपर हाथ क औजार 299 राजःथान िसकर िशखावटी लकड़ी का फनीरचर 300 राजःथान िसरोही िसरोही सगमरमर क पटट

301 राजःथान उदयपर उदयपर सगमरमर क पटट

302 तिमलनाड चनन चनन ऑटो पजर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

303 तिमलनाड चनन चनन चमड़ क उतपाद

304 तिमलनाड चनन चनन इलकशोपलिटग 305 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर डीज़ल इजीन

306 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर किष उपकरण

307 तिमलनाड कोयमबतर िऽपर हौजरी 308 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर मशीन उपकरण

309 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर कािःटग और फोिजरग

310 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतरपालादमकननम पालयम पावरलम 311 तिमलनाड कोयमबतर कोयमबतर िगली िपसाई की मशीन 312 तिमलनाड इरोड सरामपटटी पावरलम 313 तिमलनाड करर करर पावरलम 314 तिमलनाड मदराई मदराई िसल-िसलाए वसतर

315 तिमलनाड मदराई मदराई चावल िमल

316 तिमलनाड मदराई मदराई दाल िमल

317 तिमलनाड नमककल िथरचनगोड िरगस 318 तिमलनाड सालम सालम िसल-िसलाए वसतर

319 तिमलनाड सालम सालम ःटाचर और सगो 320 तिमलनाड तजवर तजवर चावल िमल

321 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली इजीिनयिरग उपकरण

322 तिमलनाड िऽचरापलली िऽचरापलली (मामीण) आिटरिफिशयल हीर 323 तिमलनाड टिटकोिरन कोिवलपित मािचस 324 तिमलनाड वललर अबरविनयमबड़ीपलार वली चमड़ का टिनग

325 तिमलनाड िवरधनगर राजपलायम सती िमल (गज़ कपड़ा) 326 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर िटन कटनर 327 तिमलनाड िवरधनगर िशवकासी ििटग 328 तिमलनाड िवरधनगर िवरधनगर मािचस और पटाख

329 तिमलनाड िवरधनगर ौीवललीपथर टोइलट साबन

330 उततर दश आगरा आगरा फाउसी 331 उततर दश आगरा आगरा चमड़ क चपपल-जत

332 उततर दश आगरा आगरा मकिनकल इजीिनयिरग उपःकर

333 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ास और गनमटल की मितरया

334 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ ताल 335 उततर दश अलीगढ़ अलीगढ़ भवन हाडरवयर 336 उततर दश इलाहाबाद माऊ पावरलम

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

337 उततर दश इलाहाबाद माऊ एमा चमड़ क उतपाद

338 उततर दश बादा बादा पावरलम 339 उततर दश बलदशहर खरजा िसरिमकस 340 उततर दश िफरोज़ाबाद िफरोज़ाबाद काच क उतपाद

341 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलकशािनक उतपाद

342 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा िखलौन 343 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा रसायन 344 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा इलिकशकल इजीिनयिरग

उपःकर 345 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा वसतर 346 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 347 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पकिजग सामान

348 उततर दश गौतम बदध नगर नोएडा पलािःटक उतपाद

349 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद रसायन 350 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद मकिनकल इजीिनयिरग

उपःकर 351 उततर दश गािज़याबाद गािज़याबाद पकिजग सामान

352 उततर दश गोरखपर गोरखपर पावरलम 353 उततर दश हथरस हथरस शीटवकर (गलोब लमप) 354 उततर दश झासी झासी पावरलम 355 उततर दश कनौज कनौज परफयमरी और

एसिशयल तल

356 उततर दश कानपर कानपर सडॉी 357 उततर दश कानपर कानपर सती हौजयरी 358 उततर दश कानपर कानपर चमड़ क उतपाद

359 उततर दश िमरठ िमरठ खल उतपाद

360 उततर दश िमरठ िमरठ क ची 361 उततर दश मरादाबाद मरादाबाद ासवयर 362 उततर दश मजफफर नगर मजफफर नगर चावल िमल

363 उततर दश सहरानपर सरहानपर चावल िमल

364 उततर दश सहरानपर सहरानपर लकड़ी का काम

365 उततर दश वाराणसी वाराणसी शीटवकर (गलोब लमप) 366 उततर दश वाराणसी वाराणसी पावरलम 367 उततर दश वाराणसी वाराणसी किष उपकरण

368 उततर दश वाराणसी वाराणसी बीजली का पखा

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

369 उततराचल दहरादन दहरादन िमिनयचर वकयम बलब

370 उततराचल हिरदवार ररकी सवर उपकरण

371 उततराचल उधम िसह नगर रिपर चावल िमल

372 पिशचम बगाल

बकरा बरजोरा मछली पकड़न का हक (जानकारी बाकी)

373 पिशचम बगाल

एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ

हावड़ा फाउसी

374 पिशचम बगाल

हावड़ा बरगिछयामानिसहपरहतलशाहदत पर और जगतबलावपर

लॉक

375 पिशचम बगाल

हावड़ा एचएमसी और बाली मनिसपल कषऽ िसवोक रोड

ःटील िर-रोिलग

376 पिशचम बगाल

हावड़ा दोमजर नकली और सचच जवाहरात

377 पिशचम बगाल

कच िबहार कच िबहार - I तफानगज माथाबधा मखलीगज

िसतलपितफनीरचर

378 पिशचम बगाल

कोलकाता वलीगटन खानपर िबजली क पख

379 पिशचम बगाल

कोलकाता सोवाबाज़ारकोसीपर हौजयरी

380 पिशचम बगाल

कोलकाता मितयाबजर वाडर न 138 स 141 िसल-िसलाए वसतर

381 पिशचम बगाल

कोलकाता ितलजला टोपिसया फलबागान चमड़ क उतपाद

382 पिशचम बगाल

कोलकाता दासपारा (उलटाडागा) अहीरीतोला दाल िमल

383 पिशचम बगाल

कोलकाता तलताला लिनन सारणी मकिनकल इजीिनयिरग उपकरण

384 पिशचम बगाल

कोलकाता बोबाज़ार कालीघाट लकड़ी क उतपाद

385 पिशचम बगाल

नािडया मितयारी धमारदा नाबाडिवप बलधात क बतरन

386 पिशचम बगाल

नािडया राजघाट पावरलम

387 पिशचम बगाल

परिलया जालदा ोपर परिलयाबगनकोदर और तानसी

हाथ क औजार

388 पिशचम बगाल

दिकषण 24 परगना कलयाणपर परदरपर धोपागचछी शलय सबधी उपकरण

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

पिरिशषट माःटर पिरपऽ

माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को उधार

माःटर पिरपऽ म समिकत पिरपऽो की सची

स पिरपऽ स तारीख िवषय परामाफ स 1 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स35

060231(पी)2010-11

06122010 इकाइयो का ःवािमतव ndash एक ही ःवािमतव क अतगरत

दो या उसस अिधक उपबम ndash इकाई की िःथित 1 (iv)

2 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स90 0602312009-10

29062010 एमएसएमई पर धानमऽी उचच ःतरीय टाःक फोसर की िसफािरश

III ndash 31 32 415

3 माआऋिवएसएमई एड

एनएफएसबीसी स79 0602312009-10

06052010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) हत ऋण गारटी योजना की समीकषा क िलए कायर-दल - एमएसई को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42 419

4 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स9470

060231(पी)2009-10

11032010 माइबो और लघ उदयम (एमएसई) कषऽ को सिमौ

ऋण ःवीकित

IV ndash 43

5 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स5984 0604012009-10

01122009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण उपलबधता IV ndash 49 (iii)

6 माआऋिवएसएमई ऍड एनएफएस

स13657

060231(पी)2008-09

18062009 पीएमइजीपी क अतगरत िवततपोिषत इकाईयो को सपािशवरक रिहत ऋण

IV ndash 42

7 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स102 0604012008-09

04052009 माइबो और लघ उदयम कषऽ को ऋण दान कराना IV ndash 49 (ii)

8 माआऋिवएसएमई एड एनएफएस

स12372

060231(पी)2007-08

23052008 ऋण सहलगन पजी सिबसडी योजना IV ndash 411

9 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस63060231 2006-07

04042007 माइबो लघ और मधयम उदयम कषऽ को ऋण उपलबध

कराना-माइबो लघ और मधयम उदयम िवकास

(एमएसएमइडी) अिधिनयम2006 लाग करना

I

10 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस350602312005-06

25082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

घोषणा(िनजी कषऽ क बको िवदशी बको तथा कषमाबको क िलए)

IV ndash 4131

11 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसीस310602312005-06

19082005 माइबो लघ और मधयम उदयम को ऋण बढ़ान हत नीितगत पकज - कनिीय िवतत मऽी दवारा की गई

IV ndash 4131

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर

घोषणा (सरकारी कषऽ क बको क िलए) 12 माआऋिवपीएलएनएफएस

बीसीस101060231 2004-05

20052005 लघ उदयम िवततीय कनिो (एसइएफसी) हत योजना II ndash 22

13 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी610060231

(डबलयजी)2004-05

08122004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल

- ाथिमकताापत कषऽ की बाधयताओ म कमी क

ःथान पर िसडबी का बयाज दर

III ndash 33

14 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी430602312004-05

26102004 लघ उदयोग कषऽ स सबिधत ितभितकत आिःतयो म बको दवारा िनवश

II ndash 21

15 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी28060231 (डबलयजी)2004-05

04092004 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता पर कायरकारी दल IV ndash 4123

16 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी390602802003-04

03112003 लघ उदयोग को ऋण सिवधाए - सपािशवरक मकत ऋण IV ndash 42

17 माआऋिवपीएलएनएफएस 1060228(i)2003-04

01072003 एसएसी बठक कायरिबदओ का कायारनवयन - समहो की पहचान

IV ndash 410 (i)

18 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी240602772003-04

04102002 लघ उदयोग को ऋण उपलबध कराना - ऋण आवदनो क िनपटान हत समय-सारणी

IV ndash 41

19 डीबीओडीसबीएलबीसी 7422010012002

11032002 सामानय बिकग शाखाओ का िवशषीकत लघ उदयोग

शाखाओ म पिरवतरन

IV ndash 44

20 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी570604012001-02

16012002 रगण लघ उदयोग इकाइयो क पनवारस हत िदशा-िनदरश IV ndash 46

21 आईसीडीस5081201 2000-01 16102000 लघ उदयोग कषऽ को ऋण उपलबधता- मिऽयो क समह

का िनणरय

IV ndash 45 अितम परा

22 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8906023198-99

14061999 लघ एव अनषगी औदयोिगक उपबमो को िवलिबत

भगतान पर बयाज अिधिनयम 1998

IV ndash 4122 (ii)

23 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी22060231(ii)98-99

28081998 लघ उदयोग पर उचच ःतरीय सिमित- कपर सिमित-िसफािरशो का कायारनवयन

IV ndash 4121

24 माआऋिवपलानबीसी38 04090994-95

22091994 िवदशी बको दवारा ाथिमकताापत कषऽ को उधार III ndash 33

25 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी8406021293-94

07011994 कवीआइ कषऽ को बक ऋण - ाथिमकताापत कषऽ का अिमम

I ndash 11

26 माआऋिवपीएलएनएफएस बीसी9906023192-93

17041993 लघ उदयोग कषऽ को पयारपत सःथागत ऋण की जाच हत तथा सबिधत पहलओ पर सिमित की िरपोटर

IV ndash 4122

  • भारिब 2011-12 83
  • गराआऋविसएसएमइ ऍणड एनएफएसबीसी 9 0602312011-12 1 जलाई 2011
    • मासटर परिपतर