ÖĞRETMEN

DİLEKÇE VE

YAZIM

KILAVUZU

EDEBİYAT - SOSYAL DERSLER BÖLÜMÜ

EYLÜL 2013

NO: 2

1 Kaynak: tdk.gov.tr

DİLEKÇE YAZIM KILAVUZU

Bir istek veya şikâyeti bildirmek amacıyla resmî veya özel kurumlara verilmek üzere yazılan yazılara “dilekçe” denir. Kişi çevresinde gördüğü birtakım yanlışlık ve eksikliklerden rahatsız olduğunda, bu durumu çözüme kavuşturmak için resmî veya özel kurumlardan yazılı talepte bulunur. Dilekçe, kişinin yasal hakkıdır. Dilekçenin sunulduğu kurum, kişiye yasal süre içerisinde mutlaka bir cevap vermek zorundadır. Dilekçe, konusuna göre uzun veya kısa yazılabilir. Ayrıntıya inilmemeli, kısa ve özlü bir anlatım benimsenmelidir. Dilekçede resmî ve ciddî bir üslûp kullanılır. Lâubali ve yapmacık ifadeler, gereksiz süslemeler, abartılı anlatımlar dilekçenin ciddiyetini bozar. KÂĞIT Dilekçe çizgisiz, beyaz kâğıda yazılır. Teksir

kâğıdı, çizgili kâğıt kullanılmaz. Dilekçe metni

genellikle kısa olur. Ancak bazı özel durumlarda

kâğıdın ön yüzü yeterli olmazsa kâğıdın arka

yüzüne yazılmaz ikinci bir kâğıt kullanılır.

KURUM ADI Dilekçeye sorunla ilgilenecek kuruma veya makama hitapla başlanır. Hitaplar kurumun idarî yapısına uygun olmalı ve eksiksiz yazılmalıdır. Okulumuza yazacağınız dilekçelerin başlığı “IŞIK LİSESİ MÜDÜRLÜĞÜNE” değil okulumuzun tam adı olan “FMV ÖZEL AYAZAĞA IŞIK LİSESİ MÜDÜRLÜĞÜNE” şeklinde olmalıdır.

Dilekçenin sunulacağı kurumun adı, kâğıdın üst

tarafına satırı ortalayacak şekilde yazılır. Kurum

adının tamamı veya adı oluşturan sözcüklerin

ilk harfleri büyük yazılır.

Kurum adının sonuna gelecek şekilde bir alt

satıra kurumun bulunduğu il ve ilçe adı yazılır.

Hitap, satırı ortalayacak şekilde aşağıdaki

örnekte olduğu gibi yazılmalıdır. Makamın

bulunduğu yer adı, büyük harflerle hitabın

altına, sağ tarafa yazılır. Kurum ve kuruluş

adlarına getirilen eklerin kesme işaretiyle

ayrılmadığına ve sonuna virgül veya noktalı

virgül konmadığına dikkat ediniz.

FMV ÖZEL AYAZAĞA IŞIK LİSESİ MÜDÜRLÜĞÜNE

SARIYER / İSTANBUL

DİLEKÇE METNİ Dilekçeyi yazan kişi kendisini kısaca tanıtır. İstek veya şikâyetini kısa ve öz bir anlatımla dile getirir. Ciddi, resmî, saygılı bir dil ve üslup kullanılmalıdır. Nesnel olunmalıdır. İstenen şey yasalara uygun olmalı; yasal çerçeve kesinlikle aşılmamalıdır. Bir şikâyet söz konusuysa sorun mutlaka belgelere ve tanıklara dayandırılarak açıklanmalıdır. Yazım ve noktalama kurallarına dikkat edilmelidir. SAYGI SÖZÜ İstek veya şikâyetin dile getirildiği paragraftan sonra satırbaşı yapılır. Bir konuda üst makamın bilgilendirilmesi

amaçlanmışsa "…durumu bilgilerinize

saygılarımla arz ederim."

Üst makamın bir sorunu çözmesi, bir işlemi

başlatması isteniyorsa "…gereğini

saygılarımla arz ederim."

Yapılacak bir işlem için izin isteniyorsa

"…gereğini olurlarınıza saygılarımla arz

ederim." gibi saygı ifadeleriyle son bulmalıdır.

Üst makama arz, ast makamdan rica edilir. Bu sebeple üst makamdan bir istekte bulunurken “rica ederim” denmez. TARİH Metnin sağ alt köşesine veya kâğıdın sağ üst kösesine tarih, gün/ay/yıl olarak yazılır. İMZA Dilekçeyi verenin adı soyadı metnin sağ altına yazılır ve imzalanır. İmza ismin üst kısmına atılır. Bir dilekçede sadece bir kişinin imzasının olacağı, imzasız dilekçelerin geçersiz olduğu ve imzanın okunabilecek nitelikte olması gerektiği unutulmamalıdır. ADRES Adres, yazının sol alt köşesine yazılır. EK Bazen dilekçeyle birlikte kimlik fotokopisi, tecil belgesi, diploma gibi başka belgeler de vermeniz gerekebilir. Dilekçeyle verilen ekler adres yazıldıktan sonra ekler başlığı altında numara verilerek sıralanır. Evrakın kaybolmaması için (varsa) ekler mutlaka belirtilmelidir. Bu durumda, sol alt köşeye EK yazarak bu belgelerin adları 1., 2., 3… diye alt alta sıralanır.

2 Kaynak: tdk.gov.tr

DİLEKÇE HAKKININ KULLANILMASINA DAİR KANUN Kanun Numarası : 3071 Kabul Tarihi : 1/11/1984 Resmî Gazete : 10.11.1984/18571 Ek ve Değişiklikler: 1)K.No: 4778/2.1.2003 11.1.2003/24990 RG Amaç: Madde 1 – (Değişik: 2/1/2003-4778/23 md.) Bu Kanunun amacı, Türk vatandaşlarının ve Türkiye'de ikâmet eden yabancıların kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, Türkiye Büyük Millet Meclisine ve yetkili makamlara yazı ile başvurma haklarının kullanılma biçimini düzenlemektir. Kapsam: Madde 2 – (Değişik: 2/1/2003-4778/24 md.) Bu Kanun, Türk vatandaşları ve Türkiye'de ikâmet eden yabancılar tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi ile idarî makamlara yapılan dilek ve şikâyetler hakkındaki başvuruları kapsar. Dilekçe hakkı: Madde 3 – Türk vatandaşları kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, Türkiye Büyük Millet Meclisine ve yetkili makamlara yazı ile başvurma hakkına sahiptirler. (Ek: 2/1/2003-4778/25 md.) Türkiye'de ikamet eden yabancılar karşılıklılık esası gözetilmek ve dilekçelerinin Türkçe yazılması kaydıyla bu haktan yararlanabilirler. Dilekçede bulunması zorunlu şartlar: Madde 4 – (Değişik: 2/1/2003-4778/26 md.) Türkiye Büyük Millet Meclisine veya yetkili makamlara verilen veya gönderilen dilekçelerde, dilekçe sahibinin adı-soyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin bulunması gerekir. Gönderilen makamda hata: Madde 5 – Dilekçe, konusuyla ilgili olmayan bir idari makama verilmesi durumunda, bu makam tarafından yetkili idari makama gönderilir ve ayrıca dilekçe sahibine de bilgi verilir. İncelenemeyecek dilekçeler: Madde 6 – Türkiye Büyük Millet Meclisine veya yetkili makamlara verilen veya gönderilen dilekçelerden; a) Belli bir konuyu ihtiva etmeyenler, b) Yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olanlar,

c) 4. maddede gösterilen şartlardan herhangi birini taşımayanlar, İncelenemezler. Dilekçenin incelenmesi ve sonucunun bildirilmesi: Madde 7 – (Değişik: 2/1/2003-4778/27 md.) Türk vatandaşlarının ve Türkiye'de ikamet eden yabancıların kendileri ve kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri konusunda yetkili makamlara yaptıkları başvuruların sonucu veya yapılmakta olan işlemin safahatı hakkında dilekçe sahiplerine en geç otuz gün içinde gerekçeli olarak cevap verilir. İşlem safahatının duyurulması halinde alınan sonuç ayrıca bildirilir. Türkiye Büyük Millet Meclisine yapılan başvuruların incelenmesi: Madde 8 – (Değişik: 2/1/2003-4778/28 md.) TBMM’ye gönderilen dilekçelerin, Dilekçe Komisyonunda incelenmesi ve karara bağlanması altmış gün içinde sonuçlandırılır. İlgili kamu kurum veya kuruluşları Türkiye Büyük Millet Meclisi Dilekçe Komisyonunca gönderilen dilekçeleri otuz gün içinde cevaplandırır. İnceleme ve karara bağlamanın esas ve usulleri Türkiye Büyük Millet Meclisi İç tüzüğünde gösterilir. Kaldırılan hüküm: Madde 9 – 26 Aralık 1962 tarih ve 140 sayılı Türk Vatandaşlarının Türkiye Büyük Millet Meclisine Dilekçe ile Başvurmaları ve Dilekçelerin İncelenmesi ile Karara Bağlanmasının Düzenlenmesine Dair Kanun yürürlükten kaldırılmıştır. Geçici Madde 1 – (3071 sayılı Kanunun kendi numarasız geçici maddesi olup teselsül için numaralandırılmıştır.) Türkiye Büyük Millet Meclisi İç tüzüğünde gerekli değişiklikler yapılıncaya kadar, 140 sayılı Türk Vatandaşlarının Türkiye Büyük Millet Meclisine Dilekçe ile Başvurmaları ve Dilekçelerin İncelenmesi ile Karara Bağlanmasının Düzenlenmesine Dair Kanunun Dilekçe Komisyonunun çalışma esas ve usullerine ilişkin hükümlerinin uygulanmasına devam olunur. Yürürlük: Madde 10 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme: Madde 11 – Bu Kanun hükümlerini Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı ile Bakanlar Kurulu yürütür.

3 Kaynak: tdk.gov.tr

09.09.2013

FMV ÖZEL AYAZAĞA IŞIK LİSESİ MÜDÜRLÜĞÜNE

SARIYER/İSTANBUL

Okulunuzda Türk dili ve edebiyatı öğretmeni olarak görev yapmaktayım. Yıllık plan dâhilinde

06.11.2013 Salı günü 08.05-13.05 saatlerinde 9A ve 9B sınıflarının katılımıyla öğrencilerimizde

kütüphane bilincini oluşturmak, onlara kütüphane kullanma alışkanlığını kazandırmak

amacıyla “Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi”ne bir gezi yapmayı planlıyoruz.

Gereğini olurlarınıza saygılarımla arz ederim.

ADRES İMZA

Zafer YAZ

4 Kaynak: tdk.gov.tr

YAZIM KURALLARI

BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI

1-Cümleler büyük harfle başlar:

Biz, yazları bu gölün kenarına pikniğe geliriz.

UYARI: İki çizgi arasındaki açıklama cümleleri

büyük harfle başlamaz:

Sanatçı -annesini küçük yaşlarda kaybettiğinden

olmalı- bütün şiirlerinde anne sevgisinden söz ediyor.

2-Hitaplar büyük harfle başlar:

Değerli Öğrenciler, Sayın Valim, Sevgili Anneciğim

3-Özel isimler (kitap, dergi, gazete, insan, millet, dil,

din, mezhep, devlet, gezegen, yıldız, şehir, sokak,

cadde, ova, ırmak, kurum, kuruluş vb. adlar) büyük

harfle başlar:

Mehmet Âkif Ersoy, Zirve, Radikal, Sivas, Karabaş,

Vatan yahut Silistre, Kanarya Mahallesi, Çınaraltı

Sokağı, Sakarya Irmağı, Eğridir Gölü, Tuz Gölü,

Erciyes Dağı, Bafra Ovası, Türk Dil Kurumu, Türk Dış

Ticaret Vakfı, Alman,Protestanlık, Türkiye Cumhuriyeti,

Türkçe, İslamiyet

UYARI: Özel ada dâhil olmayan dergi, gazete gibi

isimler küçük yazılır:

Varlık dergisi, Sabah gazetesi

UYARI: Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran

şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük

harfle başlar:

Ankara ili, Safranbolu ilçesi, Ilıca köyü vb.

Bir özel ada bağlı unvan sıfatları, saygı sözcükleri,

takma adlar ve özel isimden türeyen sözcükler

büyük harfle başlar:

Salih Bey, Suat Efendi, Binbaşı Yalçın, Doktor Recep,

Kayserili, Türkçülük, Osmanlılar

UYARI: Akrabalık bildiren kelimeler büyük harfle

başlamaz:

Nurdan abla, Ayşe teyze, Azime nine, Ragıp dayı

UYARI: Akrabalık bildiren kelimeler başa

geldiğinde lakap yerine kullanıldığı için büyük

harfle başlar:

Dayı Kemal, Hala Sultan, Nene Hatun, Baba Gündüz

5-Dünya, güneş, ay sözcükleri coğrafi terim olduğu

zaman büyük harfle başlar, diğer zamanlarda küçük

harfle başlar:

Bugün Güneş tutulması olacakmış.

Onun odası güneş görmüyor.

6-Bir tarihe bağlı gün ve ay adları büyük harfle

başlar:

29 Nisan 1972, 13 Kasım Salı, Haziran 2011’de

7-Yön isimleri başta olursa büyük, sonda olursa

küçük harfle başlar:

Doğu Karadeniz > Karadeniz’in doğusu

Kuzey Afrika > Afrika’nın kuzeyi

UYARI: Yön adları; belli devletleri, ulusları, kültürleri

karşıladığında büyük harfle başlar:

Topluma yön veren bazı düşünürler Doğu’dan çıkmıştır.

Bu dönemde birçok yazarımız Batı’da eğitim görmüştür.

8-Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge

adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:

Medeni Kanun, Borçlar Hukuku (kanun), Telif Hakkı

Yayın ve Satış Yönetmeliği

9-Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle

başlar:

Tanzimat Dönemi, Yükselme Devri, Millî Mücadele, Cilalı

Taş Devri, İlk Çağ, Millî Edebiyat Dönemi, Servetifünun

Dönemi

UYARI: Tarihî dönem bildirmeyip tür veya tarz

bildiren terimler küçük harfle başlar: halk şiiri, halk

edebiyatı, eski Türk edebiyatı, divan şiiri, divan edebiyatı,

Türk sanat müziği, Türk halk müziği, tekke edebiyatı

5 Kaynak: tdk.gov.tr

10-Yer bildiren özel isimlerde de kısaltmalı söyleyiş

söz konusu olduğu zaman, kelime başında büyük

harf kullanılır:

Hisar’ı gezerken fotoğraf çektirdik.

Boğaz’dan geçen gemilerin sayısı arttı.

11- Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık,

üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük,

yönetmelik vb.ni bildiren kelimeler, belli bir kurum

vb. kastedildiğinde büyük harfle başlar:

Bu hafta Meclis, yeni kanunları ele alacak.

Bu yıl Kurum, etimolojik sözlük hazırlama kararı aldı.

Bazı üyeler Yönetmelik’in 2’nci maddesine itiraz ettiler.

ALIŞTIRMA:

Aşağıdaki cümlelerde büyük harflerin kullanımıyla

ilgili yapılan yazım yanlışlarını gösteriniz.

Annem, kardeşime, “şimdi okula gitmelisin.” dedi.

Sayın seyirciler, birazdan programımıza kaldığımız

yerden devam edeceğiz.

Okurlar, “Mai Ve Siyah” adlı romanın yeni baskısını

beğenmedi.

Bugün coğrafya dersinde Ağrı dağını işledik.

Bizim Mahallede değil, Doğancılar Mahallesi’nde

oturuyormuş.

Markete biraz önce Halit usta uğramıştı.

13 kasım pazartesi günü arkadaşlarla buluşacağız.

Bugün ülkemizin Batı bölgeleri yağmurlu geçecek.

Bizim firma da Zeytinburnu İlçesinde bir temsilcilik

açacak.

Bu şairimiz Tanzimat Edebiyatı döneminde eserler

vermiştir.

“MI, Mİ”NİN YAZIMI

“mı, mi” her zaman kendinden önceki sözcükten ayrı

yazılır. Ancak kendinden sonra gelen eklere bitişik

yazılır.

Yarın onlara uğrayacak mısın?

Yeni eşyalar geldi mi evin havası değişecek.

Odasında güzel mi güzel bir kitaplık vardı.

UYARI: “mı, mi”, özel isimlerden sonra gelse de

kesme işaretiyle ayrılmaz:

Oraya Murat’mı gidecek? (yanlış)

Oraya Murat mı gidecek. (doğru)

“DE, DA”NIN YAZIMI

Bağlaç olan “de, da” her zaman ayrı yazılır ve bu

bağlacın “te, ta” şekli yoktur.

Durum (hal) eki olan “-de, -da” ise bitişik yazılır ve

“-te, -ta” şekli vardır.

UYARI: “de, da” bağlacı özel isimlerden sonra

gelse de kesme işaretiyle ayrılmaz.

Bu duyguları Faruk Nafiz’de dile getirmiştir.  (yanlış)

Bu duyguları Faruk Nafiz de dile getirmiştir.  (doğru)

SAYILARIN YAZIMI

Sayılar, yazıyla yazıldığında her sözcük ayrı yazılır:

on iki, yüz otuz üç, iki bin üç, iki milyon yüz yedi bin

Sayılardan sonraki ekler ünsüz uyumuna uyar ve

kesme işaretiyle ayrılır.

1970'den (yanlış), 1970'ten (doğru)

1960'da (yanlış), 1960'ta (doğru)

7'inci (yanlış), 7'nci (doğru)

8'te (yanlış), 8'de (doğru)

6 Kaynak: tdk.gov.tr

“Kİ”NİN YAZIMI

Bağlaç olan “ki” ayrı yazılır.

Anladım ki yine beni üzeceksin

Öyle bir şiir ki insanı çarpıyor adeta.

İlgi adılı olan “-ki” ve sıfat yapan “-ki” bitişik yazılır.

Bizim mahalle, sizinkinden daha temiz.

Elindeki dergiyi bize uzattı.

KISALTMALARIN YAZIMI

Özel isimlerin kısaltmalarında büyük harfler

kullanılır ve her kelimenin ilk harfi alınır:

THY, TDK, ODTÜ, İSKİ

UYARI: Kısaltmalara gelen ekler, kısaltmanın

okunuşuna göre getirilir ve kesme işareti ile ayrılır:

TBMM’ye, ABD’den, TV’de, MEB’i

AYRI VE BİTİŞİK YAZIMLAR

1-Ses düşmesi ya da ses türemesi gibi bir ses

olayına uğrayan birleşik sözcükler bitişik yazılır:

kahvaltı, zannetmek, kaybetmek, hapsolmak

2-Kurallı birleşik fiiller, anlamca kaynaşmış bazı

fiiller bitişik yazılır.

atıvermek, alabilmek, bakakalmak, süregelmek

varsaymak, öngörmek, başvurmak, vazgeçmek

3-Ara yönleri belirten sözcükler bitişik yazılır:

güneybatı, kuzeydoğu, güneydoğu

4-“hane” sözcüğüyle yapılan birleşik isimler bitişik

yazılır:

muayenehane, ameliyathane, yatakhane, yazıhane,

dershane

UYARI: “-a” sesiyle biten bazı sözcüklere gelen

“hane” sözcüğündeki “-ha” hecesi düşer.

hastane, eczane, pastane, postane

5-Pekiştirilmiş sözcükler bitişik yazılır:

mosmor, tertemiz, kıpkırmızı, masmavi

güpegündüz, çepeçevre, yapayalnız

karmakarışık, paramparça, darmadağınık

6-İkilemeler ayrı yazılır:

yavaş yavaş, gide gele, göz göze, omuz omuza

yüz yüze, bile bile, yan yana, günden güne

UYARI: İkilemeler bir varlığa veya kavrama ad

olduğunda bitişik yazılır:

gırgır, dırdır, çıtçıt, patpat, şakşak

7-Sözcüklerden her ikisi veya ikincisi, birleşme

sırasında benzetme yoluyla anlam değişmesine

uğradığında bitişik yazılır:

Bitki: aslanağzı, keçiboynuzu, kuşburnu

Hayvan: danaburnu (böcek), akbaş (kuş),

Yiyecek: kuşlokumu (kurabiye), bülbülyuvası (tatlı)

Gök cisimleri: Arıkovanı, Büyükayı (yıldız kümesi)

Renk: gülkurusu, kavuniçi, baklaçiçeği, balköpüğü

8-Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri

sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik

sözcükler bitişik yazılır:

ayakaltı, bilinçaltı; akşamüstü, akşamüzeri, ayaküstü,

gerçeküstü, olağanüstü, öğleüstü, öğleüzeri, suçüstü,

yüzüstü

9-Dilimizde her iki ögesi de asıl anlamını koruduğu

hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak baş,

başı, ev sözcükleriyle kurulan birleşik

sözcüklerbitişik yazılır:

başbakan, başkahraman; aşçıbaşı, binbaşı; aşevi,

basımevi, huzurevi, konukevi, yayınevi

10-Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya

ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan

birleşik sözcükler ayrı yazılır:

Hayvan: köpek balığı, deve kuşu, hamam böceği

7 Kaynak: tdk.gov.tr

Bitki: eğrelti otu, yer elması, Japon gülü, Antep fıstığı

Nesne: Oltu taşı, kahve değirmeni, su dolabı, duvar

saati, kol saati, yemek masası, el kitabı, İngiliz

anahtarı, alt geçit, tüp geçit, üst geçit, dolma kalem

11-Yol ve ulaşımla ilgili birleşik kelimeler ayrı

yazılır:

Arnavut kaldırımı, çevre yolu, deniz yolu, hava yolu,

kara yolu, keçi yolu

12-Durum, olgu ve olay bildiren sözlerden biriyle

kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır:

açık oturum, açık öğretim, ana dili, çıkış yolu, dil birliği,

güç birliği, iş birliği, yer çekimi

13-Yuvar ve küre sözleriyle kurulan birleşik

kelimeler ayrı yazılır:

göz yuvarı, yer yuvarı; hava küre, yarım küre

14-Yiyecek, içecek adlarından biriyle kurulan

birleşik kelimeler ayrı yazılır:

bohça böreği, su böreği, meyve suyu, kaşar peyniri

15- “Dış, iç, sıra” sözleriyle oluşturulan birleşik

kelime ve terimler ayrı yazılır:

çağ dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı, hafta içi,

yurt içi, aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra

16-Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle

oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır:

deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); arka üstü,

baş üstü, böbrek üstü bezi, tepe üstü (trafikte)

17-Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: alt yazı, üst kat; ana bilim dalı, ön söz, ön yargı, yan

cümle, karşı görüş, iç savaş, iç tüzük, dış hat, orta

oyunu, büyük baba, küçük harf

UYARI: Çiçek dışında anlamlar taşıyan baklaçiçeği (renk), narçiçeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan ağızotu (barut), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu, sivrisinek ve karasinek gibi sözcükler bitişik yazılır.

EK EYLEMİN YAZIMI

Bitişik de yazılabilir, ayrı da yazılabilir.

Üzerindeki elbise yeniymiş. > yeni imiş

Son romanının anlatımı sadeydi. > sade idi

Onlar eve gelmemişse haber verelim. > gelmemiş ise

SATIR SONU YAZIMI

Satır sonuna sığmayan birleşik sözcükler tek

sözcük gibi hecelenir.

..................................................................................il-

kokul (doğru)

................................................................................ilk-

okul (yanlış)

Satır sonunda biten özel adlardan sonra kesme

işareti konulduktan sonra kısa çizgi (-) konulmaz.

..………………………………..........................Salihli’

ye (doğru)

…...........…………………………...................Salihli’-

ye (yanlış)

NOT:

8 Kaynak: tdk.gov.tr

NOKTALAMA İŞARETLERİ

NOKTA (.)

Anlamca tamamlanmış cümlelerin sonunda

kullanılır:

Buraya gelirken çiçekçiden bir demet çiçek aldım.

Bazı kısaltmaların sonunda kullanılır:

Dr. (Doktor), Bşk. (Başkan), dk. (dakika)

Sayılardan sonra “-ncı” ekinin yerine kullanılır:

100. yıl, 7. sınıf, 158. sayfa

Rakamlar arasında çarpı işareti yerine kullanılır:

15.20=300

Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle

ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan

sonra nokta konur:

5, 8 ve 11. maddeler; XIII - XVII. yüzyıllar arasında

Ay adları yazıyla da yazılabilir. Bu durumda ay

adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz:

19 Mayıs 1919, 29 Ekim 1923

Tarihlerde gün, ay, yıl bildiren sayıların arasına

konur:

04.10.1983, 27.01.2008

Saat ile dakika arasına konur:

Toplantı 14.00'te başladı.

VİRGÜL (,)

Eş görevli sözcük ya da sözcük gruplarının

arasında kullanılır:

Gurbette ailemi, dostlarımı çok özlemiştim.

Sıralı cümleyi oluşturan cümleleri ayırmada

kullanılır:

Sabah erkenden yola çıktık, bir görevli bize rehberlik

yaptı.

Cümlede özellikle belirtilmek istenen, söylenirken

biraz durularak vurgulanan ögelerden sonra

kullanılır:

Çocuklar, yolcu otobüsünün etrafında toplandılar.

Bir sözcüğün kendisinden sonra gelen sözcük veya

sözcük gruplarıyla yapı ve anlam bakımından

bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam

karışıklığını önlemek için kullanılır:

Genç, doktordan yardım istedi.

Ara sözlerin başında ve sonunda kullanılır:

Adamcağız, iki gündür uyumadığından olmalı,

kendisini çok yorgun hissediyordu.

Tırnakla gösterilmeyen alıntı sözlerin sonunda

kullanılır:

Yolculara, bir saat içinde otobüs hareket edecek, dedi.

Konuşma çizgisinden ve aktarma cümlelerden

önce konabilir:

Kadın pencereyi açtı. Sokakta oynayan çocuklarına,

– Akşam oldu, eve gelin artık, dedi.

UYARILAR

Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz:

Gerek şiirde gerek öyküde özgün bir söyleyişe ulaşmış

bir sanatçıdır o.

Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde

kullanılan da / de bağlacından sonra virgül konmaz:

Dün akşam eve gelmiş de bizi evde bulamamış.

Mı / mi soru ekinden sonra virgül konmaz:

Bahar geldi mi buralar rengârenk çiçeklerle donanırdı.

Şart eki (-se/-sa)nden sonra virgül konmaz:

Yurt dışına gidersem dil eğitimimi tamamlayacağım.

Metin içinde “-erek/-arak, -ıp/-ip/-up/-üp, -

madan/-meden, -ken, -dıkça/-dikçe eklerinden

sonra virgül konmaz:

İnsanlarla olan sorunlarınızı konuşarak halletmelisiniz.

9 Kaynak: tdk.gov.tr

NOKTALI VİRGÜL (;)

Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır:

Kel ölür, sırma saçlı olur; kör ölür, badem gözlü olur.

Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri

birbirinden ayırmak için konur:

Bahçemizde vişne, kayısı, ayva ağaçları vardı; annem

bunlardan reçel, marmelat, komposto yapardı.

Virgülle ayrılmış bölümler arasında kullanılır:

Bugün balkonu, koridoru, merdiven boşluğunu; yarın

da mutfağı, salonu, diğer odaları boyarız.

Özneyi, içinde virgüller bulunan ögeden ayırmada

kullanılır:

Kartepe; Uludağ, Erciyes, Palandöken gibi en gözde

kayak merkezlerinden biridir.

Adlaşmış sıfatın, sıfat gibi anlaşılmaması için

virgülün yetersiz kaldığı durumlarda adlaşmış

sıfattan sonra kullanılır:

İhtiyar; hasta eşinin yanından bir an olsun ayrılmadı.

İKİ NOKTA (:)

Konuşma çizgisinden önce kullanılabilir:

Doktor, hastaya seslendi:

– Ameliyatınız çok başarılı geçti.

Açıklaması yapılacak veya örnek verilecek sözün

ya da cümlenin sonuna konur:

Uyak: Şiirlerde dize sonlarındaki ses benzerliği.

Sözcükler kök yönüyle ikiye ayrılır: Adlar ve eylemler.

Yazınsal yapıtlardaki karşılıklı konuşmalarda

konuşan kişinin adından sonra kullanılır:

Koro: Ey talihsiz bir babanın evladı, Elektra!

Ne bitmez tükenmez gözyaşlarıyla ağlıyorsun.

Elektra: Ey soylu ailelerin kızları!

Acımı avutmak için buraya geldiniz.

UYARI: İki noktadan sonra açıklama yapılacaksa

açıklama büyük harfle, devam eden örnekler

sıralanacaksa örnekler küçük harfle başlar.

Sanatçının öykülerinin ilham kaynakları şunlardır:

Çocukluğu ve maceralarla dolu yaşamı.

Burada pek çok meyve yetişir: elma, armut, kayısı...

ÜÇ NOKTA (...)

Olaylar, nitelikler, adlar, örnekler sıralandıktan

sonra benzerlerinin de var olduğunu belirtmek için

kullanılır:

Müzede Osmanlı sanatının en güzel örnekleri

sergileniyor: hat, tezhip, ebru, seramik, minyatür...

Eksiltili (bitirilmemiş) cümlelerin sonunda

kullanılır.

Kanlıca’da pırıl pırıl bir bahar sabahı...

Söylenmek istenmeyen sözcüklerin yerine

kullanılır.

İşin aslını ... Bey’den öğrendik.

Alıntılardaki atlamaları göstermek için kullanılır.

Emniyet müdürü, “... Denetimler arttıkça trafik kazaları

da azalıyor.” dedi.

ÜNLEM İŞARETİ (!)

Ünlem bildiren sözcüklerin, seslenmelerin ve

cümlelerin sonuna konur:

Ne şirin bir bebek bu böyle!

Tüh, vapuru yine kaçırdık!

Alay, kinaye veya küçümseme anlamı

kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay

ayraç içinde ünlem işareti kullanılır:

İşe her sabah vaktinde (!) geliyormuşsun.

SORU İŞARETİ (?)

Soru anlamı taşıyan cümle ve sözcüklerin sonuna

konur:

Oraya en kısa sürede nasıl gidebiliriz? Doğum

tarihiniz?

10 Kaynak: tdk.gov.tr

Sıralanmış sorularda bölümler virgülle ayrılır, soru

işareti cümlenin sonuna konur.

Yağmura mı yakalandınız, şemsiyeniz yok muydu,

niçin bir yere sığınmadınız?

Kanıtlanmamış bilgilerin yanında, ayraç içinde

kullanılır.

Karacaoğlan (? - ?) halk edebiyatımızın en önemli

ozanlarından biridir.

UYARI: Soru eki veya soru sözcüğü bulunan ancak

soru anlamı taşımayan cümlelerde soru işareti

kullanılmaz.

Yarışmada kaç kişi finale kaldı, bilmiyorum.

TIRNAK İŞARETİ (“ ”)

Aktarma cümlelerin başında ve sonunda kullanılır:

Albert Einstein, “İnsan aklın sınırlarını zorlamadıkça

hiçbir şeye erişemez.” diyor.

Öğretmenimiz, “Kitap sizin en iyi arkadaşınızdır.”

demişti.

Cümle içinde vurgulanmak istenen sözler, terimler

tırnak içine alınır:

Bugün derste “üçgen” konusunu işleyeceğiz.

Bir yazar için “ödül” her şey değildir.

Yapıt adları, yazı başlıkları yazı içinde tırnak

arasında verilir:

İlk tarihi roman “Cezmi”dir.

Şair, “Han Duvarları” adlı şiiriyle dikkat çekmiştir.

TEK TIRNAK İŞARETİ (‘)

Bir alıntının içinde başka bir alıntıyı göstermek

veya bir sözcük ya da sözü vurgulamak için

kullanılır.

Öğretmenimiz, “Ahmet Hamdi’nin ‘Beş Şehir’ adlı

eserini okumalısınız.” dedi.

KESME İŞARETİ (’)

Özel adlara eklenen çekim eklerinden önce

kullanılır:

Yalova’da bu yıl yaz şenlikleri düzenlenecek.

UYARI: Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk

eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle

ayrılmaz:

Türklerin Ahmet Haşimler

İzmirliye Erdallarla

UYARI: Sonunda 3. teklik kişi iyelik eki olan özel ada, bu ek dışında başka bir iyelik eki getirildiğinde kesme işareti konmaz: Boğaz Köprümüzün güzelliği, Amik Ovamızın bitki örtüsü, Kuşadamızdaki liman vb.

Kısaltmalara getirilen eklerden önce kullanılır:

GAP’ın TDK’nin

TRT’de TCDD’nin

İTÜ’ye TÜBİTAK’tan

Sayılara getirilen eklerden önce kullanılır:

177’nci 1983’te 21.45’te

Belirtilmek istenen harf veya sözcükten sonra

kullanılır:

Türkçede, b ünsüzüyle karşılaşan n’nin değişerek m’ye

dönüştüğü görülür.

Şiirlerde ölçü gereği düşürülen seslerin yerine

kullanılır:

Karac’oğlan devranım var, demim var

Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama

yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan önce

kullanılır ancak cins isimler için yapılacak

açıklamalarda kesme işaretine gerek yoktur:

Tarık Buğra’nın (1918–1994) çok sayıda romanı vardır.

Sanat yaşamı boyunca hikâyeye (öykü) önem verdi.

11 Kaynak: tdk.gov.tr

Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adlarına

eklenen çekim eklerinden önce kullanılır:

Dolmabahçe Sarayı’nın, Çankaya Köşkü’ne, Sait Halim

Paşa Yalısı’ndan, Ankara Kalesi’nden, Horozlu Han’ın,

Galata Köprüsü’nün, Bilge Kağan Abidesi’nde,

Çanakkale Şehitleri Anıtı’na

Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz

konusu olduğu zaman ekten önce kesme işareti

kullanılır:

Hisar’dan (Anadolu Hisarı, Rumeli Hisarı)

Boğaz’dan (İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı)

Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine

getirilen ekleri ayırmak için konur:

Cemal Efendi’ye, Enver Paşa’ya, Nihat Bey’e, Nihal

Hanım’dan,

UYARILAR

Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde

büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen

ekler kesme işaretiyle ayrılmaz:

Bu konuda onun düşüncelerini önemsiyorum.

Kurum, kuruluş, kurul ve iş yeri adlarına gelen ekler

kesmeyle ayrılmaz:

Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dekanlığına

Bakanlar Kurulunun

Türkiye Büyük Millet Meclisine

İstanbul Şehir Tiyatrolarının

Güzel Sanatlar Akademisinde

Unvanlar özel adın yerini tuttuğunda unvanlara

gelen ekler kesmeyle ayrılmaz:

Cumhurbaşkanına

Başbakana

Marmara Üniversitesi Rektöründen

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanına

Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli

kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür

kısaltmalarda ek noktadan ve üs işaretinden sonra,

sözcüğün ve üs işaretinin okunuşuna uygun olarak

yazılır:

Alm.dan (Almancadan)

cm³e (santimetre küpe)

İng.yi (İngilizceyi)

m²ye (metre kareye)

vb.leri (ve benzerleri)

6³ten (altı üssü üçten)

Akım, çağ ve dönem adlarından sonra gelen ekler

kesmeyle ayrılır:

Buzul Çağı’ndan, Yontma Taş Devri’ne, Eski Çağ’ın,

Yükselme Dönemi’nin, Cumhuriyet Dönemi Türk

Edebiyatı’na

UZUN ÇİZGİ ( – )

Konuşma metinlerinde cümlelerin veya sözlerin

başında kullanılır.

Hasta yakınları görevliye sorar:

– Geçmiş olsuna geldik, hastamızı görebilir miyiz?

YAY AYRAÇ ( ( ) )

Açıklayıcı nitelikteki sözler ayraç içine alınır:

Ben o tarihte (6 Kasım 1974) doğmuştum.

Yabancı sözcüklerin okunuşu ayraç içinde

gösterilir:

Shakespeare (Şekspir)

Tiyatro yapıtlarında ve senaryolarda konuşanın

hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek

için kullanılır:

İhtiyar – (Yavaş yavaş Kaymakama yaklaşır.) Ne oluyor

beyefendi?

Allah rızası için bana da anlatın.

Bir sözcüğün eş anlamlısı parantez içinde

gösterilir:

Benzetme (teşbih) edebiyatta en çok kullanılan

sanattır.

Kişilerin doğum ve ölüm tarihleri ayraç içinde

gösterilir:

Namık Kemal (1840-1888) birçok türde eser vermiştir.

12 Kaynak: tdk.gov.tr

KÖŞELİ AYRAÇ ( [ ] )

Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken

durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç

kullanılır:

Orhan Kemal [Mehmet Raşit Öğütçü (1914-1970)]

edebiyatımıza toplumcu çizgide özgün yapıtlar

kazandırmıştır.

KISA ÇİZGİ (-)

Satır sonunda sözcükler bölündüğünde kullanılır.

..................................................................................il-

kokul

Ara sözlerin ya da ara cümlelerin başında ve

sonunda kullanılır:

Aklında kalsın diye -pek aklında kalmaz ya-

hatırlatıyorum.

Birbiriyle ilişkili tarih, ulus adları ve isimler

arasında kullanılır:

Türk-Yunan ilişkileri

2005-2006 öğretim yılı

Ankara-İstanbul kara yolu

Yalova-Yenikapı feribotu

Galatasaray-Fenerbahçe karşılaşması

Sözcüklerin köklerini ve eklerini gösterirken

kullanılır:

gel-di-ler

yaş-lı-lar-dan

deniz-ci-lik-te

Fiillerin sonunda mastar eki yerine kullanılır:

gel-, gör-, bil-, bul-, sev-

Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır:

150-50=100

NOT:

13 Kaynak: tdk.gov.tr

SES BİLGİSİ

BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU (Kalınlık-İncelik Uyumu)

Bir sözcüğün ilk hecesinde kalın bir ünlü (a, ı, o, u)

varsa daha sonraki hecelerde de kalın; ince bir ünlü (e,

i, ö, ü) varsa daha sonraki hecelerde de ince ünlü

bulunur:

çiçek, balık, yürek, yuva...

KÜÇÜK ÜNLÜ UYUMU

(Düzlük-Yuvarlaklık Uyumu)

a) Düz ünlülerden (a, e, ı, i) biriyle oluşan bir heceyi,

yine düz ünlülerden (a, e, ı, i) oluşan bir hece izler.

yapıt, bilmek, yeni...

b) Yuvarlak ünlülerden (o, ö, u, ü) biriyle oluşan bir

heceyi, ya düz-geniş (a, e) ya dar-yuvarlak (u, ü)

ünlülerden oluşan bir hece izler.

bulut, yüzmek, konak, yoğurt...

ÜNSÜZLERİN ÖZELLİKLERİ

SÜREKSİZ SÜREKLİ

SERT p, ç, t, k f, h, s, ş

YUMUŞAK b, c, d, g ğ, j, l, m, n, r, v, y, z

ÜNSÜZ YUMUŞAMASI (ÜNSÜZ DEĞİŞİMİ)

“p, ç, t, k” ünsüzleriyle biten sözcükler, ünlü ile

başlayan bir ek aldığında ya da ünlü ile başlayan bir

sözcükle birleştiğinde sondaki “p, ç, t, k” sert

ünsüzleri, yumuşayarak “b, c, d, g, ğ” olur. Buna

ünsüz yumuşaması denir.

dolap-ın > dolabın

kanat-ı > kanadı

ayak-a > ayağa

yamaç-ı > yamacı

kayıp olmak > kaybolmak

UYARILAR:

1-Tek heceli sözcüklerde genellikle yumuşama

görülmez.

ip-i, süt-ü, ot-u, çek-i, et-i, süt-ü, yük-ü

2- Bazı tek heceli sözcüklerde yumuşama görülür.

cep-i > cebi, çok-u > çoğu, tat-ı > tadı, dip-ı > dibi

3- Yabancı kökenli sözcüklerde genellikle

yumuşama görülmez.

devlet-i, cennet-i, sanat-ın, millet-e, roket-i, basket-i

4- Özel isimlerde yumuşama, konuşurken olur

fakat bu, yazımda gösterilmez.

Karabük’ün, Ayvalık’a, Ahmet’e, Zeynep’e

5- Bazı türemiş sözcüklerde yumuşama olmaz.

yakıt-ı, yapıt-ı, anıt-ı, boyut-u, konut-u, yaşıt-ın

ALIŞTIRMA:

Aşağıdaki cümlelerde geçen ünsüz

yumuşamalarını gösteriniz.

Bu iyiliğinizi unutmayacağımızdan emin olun.

Bildiğiniz gibi bu onun ilk romanı değil.

Zaman kaybı yaşamamak için sabah uçağıyla

gideceğiz.

ÜNSÜZ BENZEŞMESİ

(ÜNSÜZ UYUMU - ÜNSÜZ SERTLEŞMESİ)

Sert bir ünsüzle (f, s, t, k, ç, ş, h, p) biten sözcüklerden

sonra “c, d, g” yumuşak ünsüzleriyle başlayan bir ek

getirilirse, bu sesler sertleşerek “ç, t, k” sert

ünsüzlerine dönüşür. Buna ünsüz benzeşmesi denir.

kitap-dan > kitaptan ot-cul > otçul

et-gin > etkin çalış-gan > çalışkan

kayıt-cı > kayıtçı yazış-dı > yazıştı

bilet-ci > biletçi 35’den > 35’ten

14 Kaynak: tdk.gov.tr

ALIŞTIRMA:

Aşağıdaki cümlelerde geçen ünsüz benzeşmelerini

gösteriniz.

Ürettiklerimizin yarıdan fazlasını ihraç ettik.

Sanatçı çok sayıda şiiriyle, üretken bir şair olduğunu

ispat etti.

Mektubunda içten yazdığı satırlarıyla bizi ağlattı.

ÜNLÜ DARALMASI

Şimdiki zaman eki (-yor), geniş ünlülerden (a, e) sonra

geldiğinde bu ünlüleri daraltarak “ı, i, u, ü”ye

dönüştürür:

kokla-yor > kokluyor

ara-yor > arıyor

söyle-yor > söylüyor

gülme-yor > gülmüyor

anla-yor > anlıyor

UYARI: “y” kaynaştırma ünsüzü, “de-”, “ye-”, “ne”

(yiyen, yiyecek, diye, diyecek, niye...) sözcükleri

dışında daraltma yapmaz.

almayacak (doğru) bekleyeceğim (doğru)

almıyacak (yanlış) bekliyeceğim (yanlış)

ALIŞTIRMA:

Aşağıdaki cümlelerde geçen ünsüz daralmalarını

gösteriniz.

Saatlerdir dinliyorum ama hiçbir şey anlamadım.

Onun bunları diyebileceğini sanmıyordum.

Yarınki davete bütün öğrencilerin gelmesini istiyorum.

Çocuklar mahalledeki parkta oynuyor.

SES TÜREMESİ

a) Ünsüz Türemesi (İkizleşme): Kimi sözcüklere ünlü

ile başlayan bir ek ya da yardımcı eylem getirildiğinde

ünsüz türemesi olur:

sır - ım > sırrım,

af etmek > affetmek

his - i > hissi,

his etmek > hissetmek

af - ı > affı,

zan etmek > zannetmek

şık - ı > şıkkı,

hal etmek > halletmek

hak - ım > hakkım

b) Ünlü Türemesi : Kimi sözcüklere “-cık, -cik”

küçültme eki eklendiğinde ünlü türemesi görülür:

bir - cik > biricik, genç - cik > gencecik

az - cık > azıcık, dar - cık > daracık

KAYNAŞTIRMA ÜNSÜZLERİ

Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana bulunmaz. Ünlü

ile biten sözcüklere ünlü ile başlayan bir ek getirilirse

araya “y, ş, s, n” ünsüzleri girer. Bunlara kaynaştırma

ünsüzleri denir:

araba-y-a, iki-ş-er, pasta-s-ı,

kuzu-n-un, rüya-n-ın, sıva-y-ı

UYARI: Bazı sözcüklerde birden çok kaynaştırma

ünsüzü bulunabilir.

odasını > oda-s-ı (iyelik eki)-n-ı (hâl eki)

ALIŞTIRMA:

Aşağıdaki dizelerde geçen kaynaştırma ünsüzlerini

gösteriniz.

Kalkıyor tozlu zaman perdesi her an aradan

Gecenin bitmeye yüz tuttuğu andan beridir

Duyulan gökte kanat, yerde ayak sesleridir

15 Kaynak: tdk.gov.tr

SES DÜŞMESİ (SES KAYBI)

a) Ünlü (Hece) Düşmesi: Son hecesinde dar ünlü (ı,

i, u, ü) bulunan sözcüklere ünlü ile başlayan bir ek

getirilirse son hecedeki dar ünlü düşer. Buna ünlü

düşmesi denir.

burun-um > burnum

akıl-ım > aklım

omuz-u > omzu

resim-i > resmi

alın-ı > alnı

UYARI: Ünlü düşmesi, bazı sözcükler türetilirken

olabilir.

sızı - la > sızla- oyun - a > oyna-

devir - il > devril- uyu - ku > uyku

ileri - le > ilerle- yumurta - la > yumurtla-

sarı- ar > sarar- ayır - ı > ayrı

UYARI: Ünlü düşmesi, birleşik sözcük

oluşturulurken olabilir.

kayıp olmak > kaybolmak

cuma ertesi > cumartesi

hapis etmek > hapsetmek

ne için > niçin

UYARI: İkinci hecesinde dar ünlü bulunan

sözcüklerden ikileme oluşturulurken ses düşmesi

görülmez.

omuz omuza, burun buruna, şehirden şehire

UYARI: İkinci hecesinde dar ünlü bulunan bazı

sözcüklerde ve özel adlarda ses düşmesi görülmez.

kanıt - ı, bilim - e, çizim - e

Gönül’e hediye aldım.

Ufuk’u dün okulda görmedim.

b) Ünsüz Düşmesi: “k” ünsüzü ile biten kimi

sözcüklere bazı yapım ekleri getirildiğinde “k” ünsüzü

düşer.

küçük - cük > küçücük yüksek - l > yüksel-

minik - cik > minicik küçük - l > küçül-

büyük - cek > büyücek ufak - l > ufal-

ALIŞTIRMA:

Aşağıdaki cümlelerde bulunan ünlü ve ünsüz

düşmelerini gösteriniz.

Listedeki birkaç ismi telaffuz edemeyince utandı. Uçaklar iniş yapmak için iyice alçaldı. Programa çağrılmayınca ünlü sanatçı kızdı.

ULAMA

Ünsüzle biten sözcüğün, ünlüyle başlayan sözcüğe

bağlanarak okunmasına ulama denir.

Gönlünü Şirin'in aşkı sarınca

Yol almış hayatın ufuklarınca,

O hızla dağları Ferhat yarınca

Başlamış akmaya çoban çeşmesi

UYARI: İki sözcük arasında herhangi bir noktalama

işareti varsa ulama olmaz.

Örtün, üstüme örtün, serin karanlıkları

“N - M” DEĞİŞİMİ

Türkçede b ünsüzü kendisinden önce gelen n

ünsüzünü m’ye dönüştürür.

saklanbaç > saklambaç

dolanbaç > dolambaç

tenbel > tembel

anbar > ambar

UYARI: Özel adlarda ve birleşik sözcüklerde bu

kural uygulanmaz.

binbaşı, İstanbul, Safranbolu, sonbahar