REVISTA DO EIXO ATLÁNTICO

Luis Caramés: “BruseLas no siempre es La maLa de La peLíCuLa”a Casa, ese segurorafaeL López: “Los próximos años van a ser deCisivos para eL tratamiento deL CánCer y eso es muy esperanzador”

as universidades, a exame

Editorial

unha oLLada á universidade gaLega

Mentres seguimos a voltas coa política, enca-llada no 20-D e parece que camiño dun 26-X, botámoslle unha ollada a outra das institucións claves da nosa sociedade: a universidade. Malia que ocupa moitas menos páxinas, a súa relevancia non é menor e nun contexto no que empeza a tomar consistencia a necesidade de mudar radicalmente o modelo educativo, debe-ría ser a universidade a que liderara o proceso. Mais para iso tería que comezar por ela mesma, facendo fronte ás críticas que desde hai anos de-nuncian o conformismo, a desidia e mesmo a falta de ambición dunha institución que foi quen de guiar boa parte dos avances máis transcen-dentais da nosa historia.

Entre esas voces está a do reitor da centena-ria universidade compostelá, Juan Viaño, quen aseguraba hai uns días na presentación do proxecto Mentoring que “a preocupación pola formación dos nosos estudantes non debe rematar nin na aula nin nos laboratorios”, en clara alusión á necesidade de conectar a insti-tución co mercado laboral e coa propia socieda-de. Este proxecto da USC –do que lles damos boa conta neste número– pretende, xustamen-te, iniciar ese proceso, tan necesario para que os alumnos universitarios –e as propias uni-versidades– atopen o lugar que merecen na sociedade actual porque o certo é que, desde que se creou o Sistema Universitario de Galicia hai case 20 anos, as tres universidades públicas non logran situarse entre as mellores nos rankings estatais nin mellorar a inserción dos seus titulados, pese a seren das que máis invisten por alumno matriculado. So a USC logra coarse, aínda que en postos discretos, en certas clasificacións.

Mais a mellor mostra desta indiferenza é o silen-cio de quen debería dar conta do labor que des-empeña. Nin o reitor da Coruña, Julio Abalde, nin o de Vigo, Salustiano Mato, se dignaron a responder á chamada de , o que xera cer-tas dúbidas sobre as súas respectivas xestións. Si o fixo Juan Viaño, máximo responsable da USC, quen asegurou ter unha grande esperanza no Plan Galego de Financiamento Univer-sitario 2016-2020 que vén de aprobar a Xun-ta e que se “aproxima máis á realidade galega”. Haberá que agardar para ver se cumpre estas expectativas mais, á vista do que atopamos, non parece que un plan poida levantar da súa poltro-na a quen está ben acomodado nela.

Ou si. Porque cada vez hai máis profesionais –tamén dentro– incómodos con actitudes como esta e dispostos a pór o seu esforzo, persoal e profesional, en mudalas. É o caso do propio reitor compostelán, de catedráticos como Án-gel Carracedo ou Senén Barro –dispostos a alzar as súas voces en prol dunha educación pública de calidade–, ou de Luis Caramés, coordinador do Grupo de Análise e Debate Manuel Colmeiro conformado maiormente por profesores universitarios “preocupados por construír un futuro mellor”.

Profesores como o Dr. Rafael López, xefe do servizo de Oncoloxía médica do CHUS que vén de liderar un proxecto pioneiro no estado que cambiará radicalmente o tratamento de certos tumores e que pon un chanzo máis na “cronifica-ción” da enfermidade antes dunha década. Unha nova esperanzadora para este mes de marzo no que recibiremos a primavera coa ilusión de ir po-ñendo fin aos temporais que nestas últimas se-manas azoutan desde múltiples frontes.

NuN coNtexto No que empeza a tomar coNsisteNcia a Necesidade de mudar radicalmeNte o modelo educativo, debería ser a uNiversidade queN liderara o proceso. mais para iso tería que comezar por ela mesma

MARZON298

REVI

STA

DO

EIX

O A

TLÁ

NTI

CO E

DITA

: Equ

inoc

cio, S

. A. · C

onsE

llo

EDIT

orIA

l: G

onza

lo V

ázqu

ez P

ozo

(pre

siden

te),

Erne

sto

S. P

ombo

(con

selle

iro

edito

rial),

Mar

ía Jo

sé C

arid

e, Á

ngel

Fern

ánde

z Al

bor,

Inm

a Ló

pez

Silva

e X

avier

Ven

ce ·

Coor

dinad

or e

dito

rial

: Ter

esa

Roca

mon

de · R

edac

tore

s e

cola

bora

dore

s:

Gon

zalo

Fer

nánd

ez P

érez

-Sob

a, E

sthe

r Gar

rido

Lópe

z, R

uth

Lode

iro, C

arlo

s Pe

rmuy

, Car

los

Vázq

uez,

Tere

sa R

ocam

onde

e J

orge

Mele

ro ·

Firm

as: X

aquí

n M

arín

, Gon

zalo

Váz

quez

Po

zo, X

. Fer

nánd

ez L

eicea

ga, J

uan

Soto

, Car

los

Aym

erich

, Ped

ro A

rias,

Xoá

n An

tón

Pére

z-Le

ma,

Ern

esto

Sán

chez

Pom

bo, X

ulio

Río

s, M

ª Jos

é Ca

ride,

Inm

a Ló

pez S

ilva,

Jos

é An

toni

o M

onte

ro V

ilar,

Blas

Riva

s, J

osé

Cast

ro, I

gnac

io B

erm

údez

de

Cast

ro, L

uz P

ozo,

Jos

é Lu

is Pa

ndo,

Ram

ón P

erna

s, G

abrie

l Váz

quez

, Raú

l Pér

ez B

oán

e Ra

món

Bar

rera

· Fo

togr

afía

: M

onch

o Fu

ente

s, M

igue

l Muñ

iz, M

erce

Ran

caño

, Jul

io P

rado

, Pac

o Ro

cha,

Ósc

ar C

orra

l, Pila

r Mon

tero

e E

va D

omín

guez

· Publ

icid

ade: T

omás

Valí

n Ló

pez

Dese

ño

e m

aque

tación

: Be

atriz

Muñ

iz y

Noeli

a Es

pín · n

ovo

ende

rezo

: Rúa

Ben

ito B

lanco

Rajo

y, 7

1º ·

150

06 ·

A Co

ruña

· tfn

. 981

14

50 2

4 · f

ax 9

81 2

0 62

54

· rev

istae

co@

ecod

ixita

l.com

· re

dacc

ion@

ecod

ixita

l.com

· ec

opub

licid

ad@

ecod

ixita

l.com

· De

lega

ción

en S

antiag

o: P

regu

ntoi

ro, 3

6, 1

º · 1

5704

· tfn

. 981

56

91 5

5 · f

ax 9

81 5

7 66

37

· Iss

n: 1

130-

8478

· D.

l.: C

333

-199

1

2016

opinión 12 pedro arias14 XoaQUÍN FerNÁNdeZ LeiCeaGa27 erNesto s. pombo35 josé Castro LópeZ48 XULio rÍos64 jUaN soto61 aNXo GarCÍa Ferreiro70 XaQUÍN marÍN72 LUZ poZo

entrevistas23 luis caramés, cOOrDiNaDOr DEl GruPO maNuEl cOlmEirO38 isaac hErNáNDEz, cOuNTrY maNaGEr DE GOOGlE FOr WOrK50 raFaEl lóPEz lóPEz, jEFE DE ONcOlOGía méDica DEl chus

reportaxes28 a iNDusTria GalEGa, PaNca Da rEcuPEracióN EcONómica31 uNha aPlicacióN GalEGa FaciliTa O aDEsTramENTO DEPOrTivO32 a casa, EsE sEGurO36 aTa 207642 TrEs POr uNha44 NOva FrONTE xuDicial Para abaNca46 NOvas TEcNOlOxías Para imPulsar a cOmPETiTiviDaDE56 sOmOs O quE FacEmOs...58 cara á imPlaNTacióN DEFiNiTiva DO GalEGO Na EcONOmía62 PazO DE xErlis

máis eCo04 carTas aO DirEcTOr05 ciFras E lETras68 NOTicias DE EmPrEsa71 mEsa E maNTEl

a fondodeNde QUe eN 1989 Foi Creado o sistema UNiversitario de GaLiCia, as

tres UNiversidades púbLiCas QUe resULtaroN desta pLaNiFiCaCióN –a de saNtiaGo, a de viGo e a da CorUña– apeNas CoNseGUiroN destaCar eNtre

as mÁis CUaLiFiCadas do sistema a NiveL NaCioNaL, e só a ComposteLÁ CoNseGUe estar eNtre os primeiros postos das CLasiFiCaCióNs do

paÍs. seNdo a ComUNidade aUtóNoma Na QUe resULta mÁis barato CUrsar UN Grao e estaNdo as UNiversidades GaLeGas eNtre as QUe mÁis

iNvisteN por aLUmNo matriCULado, GaLiCia NoN CoNseGUe seN embarGo rebaiXar a taXa de paro dos seUs UNiversitarios e mesmo UN de Cada

tres deLes QUe ForoN CoNtratados ao LoNGo de 2014 o ForoN para desempeñar trabaLLos de meNor CUaLiFiCaCióN. poderÁ o pLaN GaLeGo

de FiNaNCiameNto UNiversitario 2016-2020 meLLorar a sitUaCióN?

a industria gaLegaGaLiCia peChoU 2015 CUN CreCemeNto do 4,1 % No ÍNdiCe de prodUCióN

iNdUstriaL (ipi), UN dato QUe CoLoCa Á ComUNidade Como a CUarta de españa CoN maior CreCemeNto, Nove déCimas por riba da media NaCioNaL. iNCremeNtos

eN seCtores estratéXiCos Como o téXtiL do 15,9 %, No NavaL do 14,9 % oU do 8,5 % Na aUtomoCióN pareCeN demostrar QUe estamos Na boa direCCióN.

ata 2076as súas meLLoras ambieNtais e a promesa de iNvestimeNtos miLLoNarios

NoN CoNveNCeN a QUeN QUere veLa o mÁis LoNXe posibLe. a pasteira debeU sitUarse NoUtro sitio pero eN 1957 as CUestióNs ambieNtais NoN marCabaN

NiNGUNha aXeNda. a prórroGa da CoNCesióN a eNCe dada o pasado XaNeiro poLo miNisterio de medio ambieNte GaraNte a súa permaNeNCia 60 aNos mÁis

Na rÍa de poNtevedra

somos o Que faCemosa sabia Frase de edUardo GaLeaNo, “somos o QUe FaCemos para Cambiar

o QUe somos”, poderÍa desCribir a FiLosoFÍa do proXeCto meNtoriNG UsC Co QUe a UNiversidade de saNtiaGo QUere aXUdar os seUs estUdaNtes a

eNCarar a vida proFesioNaL tras rematar os estUdos. mÁis dUN CeNteNar de proFesioNais e direCtivos aXUdarÁN a oUtros taNtos estUdaNtes a

iNteGrarse No sempre diFÍCiL merCado LaboraL

28

36

56

06

página5Cifras

2.505

millones de euros dejaron de percibir las mujeres en Galicia como consecuencia de la brecha salarial. La secretaria de Igualdad, Juventud y Movimientos Sociales de UGT-Galicia, Mónica Rodríguez, presentó el pasado 19 de febrero en Santiago un informe en el que se destaca que las gallegas cobran un 23,4 % menos que los hombres, lo que significa una diferencia salarial de 5.000 euros al año.

17,5

410.00

0

millones de euros ha invertido el CSIC en Galicia en 2014, con lo que la inversión total realizada entre los años 2011 y 2014 supera ya los 88 millones de euros. Según la “Memoria del 2014 del CSIC en Galicia”, que fue presentada el pasado 3 de febrero en Santiago por el vicepresidente de Organización y Relaciones Institucionales de este organismo, José Ramón Urquijo Goitia, y su coordinador institucional en Galicia, Eduardo Pardo de Guevara y Valdés, en el paríodo de referencia trabajaron para el Centro Superior de Investigaciones Científicas en Galicia 357 personas y los cinco institutos que lo componen.

53

euros de media costaba pasar una noche en un hotel de Lugo en febrero, cifra que sitúa a la capital lucense como la ciudad española con los precios hoteleros más baratos. Así lo pone de manifiesto el último estudio tHPI de trivago.es, en el que se indica además que A Coruña es la ciudad que más ha incrementado sus tarifas hoteleras en el último año. Mientras en la ciudad herculina el coste subió un 33 % respecto a febrero de 2015, en España estos precios se incrementaron en un 16%, con lo que el coste de una noche de hotel se situó en los 104 euros.

9.100

activos ha perdido Galicia en el último año, con lo que la cifra total de personas en edad y condiciones de trabajar en esta comunidad autónoma se sitúa en 1.255.200. Los datos publicados el pasado 28 de enero en la Encuesta de Población Activa (EPA) indican que Galicia cerró el pasado ejercicio con 41.100 parados menos y 32.100 nuevos ocupados, con lo que la tasa de paro bajó más de tres puntos, hasta situarse en el 17,74 %, y la cifra total de desempleados queda en 222.700 parados.

trabajadores autónomos perdió España entre los años 2008 y 2014, lo que deja el mercado laboral español con cerca de tres millones de profesionales trabajando por cuenta propia frente a los 3.382.000 que lo hacían en los primeros meses de 2008. Según el informe “Flexibilidad en El Trabajo” que ha publicado Randstad, a pesar del descenso en el número de profesionales autónomos, España cuenta con una tasa de autoempleo del 17 %, dos puntos porcentuales por encima de la media europea.

...yLetraspágina5ymedia

ivonne pousa

Banco Mediolanum, entidad de la que es responsable en Galicia, ha aumentado en un 23 % el patrimonio que ha gestionado en esta comunidad autónoma en 2015, hasta alcanzar los 260,8 millones de euros. Además, su número de clientes se ha incrementado en un 11 % respecto al año anterior, hasta llegar a los 9.379, y en lo que se refiere a su red de asesores financieros, ha cerrado el pasado ejercicio con un total de 67 profesionales. Para 2016, Pousa se marca como reto continuar seleccionando buenos profesionales para dar respuesta a la creciente demanda de asesoramiento por parte de los ahorradores gallegos.

daniel LainzCortizo, empresa de la que es director general, ha alcanzado en 2015 una facturación récord con 419 millones de euros, lo que supone un crecimiento de casi un 24 % respecto al año anterior. Según ha señalado tras publicarse estas cifras, los resultados permiten asegurar que “tenemos sentadas las bases para un crecimiento sostenido de dos dígitos también en 2016”, que va a ser un año en el que “sigamos apostando por más innovación, más productos y más internacionalización, abriéndonos paso en nuevos países y mercados”.

pablo núñez Este geólogo vigués afincado desde hace años en A Coruña ha sido elegido nuevo delegado en Galicia del Colegio de Geólogos de España, un cargo desde el que pretende fomentar muy especialmente la puesta en valor de la profesión, realizando actividades que acerquen la geología a la sociedad y que ayuden a conocer las competencias de la profesión y del propio colegio, presentándolo en los ámbitos institucionales, educativos y sociales. Para lograr ese objetivo, durante este año desde esta delegación se organizarán georrutas abiertas al público en general y talleres geológicos, y se trabajará por la consecución del reconocimiento de Cabo Ortegal y Comarca de Quiroga como geoparques.

andrés FaíñaEl catedrático Jean Monnet de Economía Industrial Europea de la Universidad de A Coruña impartió el pasado 3 de febrero una sesión informativa en la sede de la CEC en la que explicó a los asistentes cómo se debe ejecutar el desarrollo de servicios innovadores y la búsqueda de alternativas de modelo de negocio. Según indicó, para innovar y crear un nuevo espacio de mercado, las empresas deben hablar y escuchar a sus clientes para conocer sus preferencias, adaptar el producto a sus necesidades, ofreciendo facilidad y flexibilidad en su uso. “Las empresas están muy acostumbradas a competir, pero para mejorar su gestión deben aplicar la lógica del valor, porque actualmente la competencia ya no es anónima”, señaló.

para esCriBir una Carta aL direCtor puede dirigirse arevistaeCo@eCodixitaL.Com o enviándoLa a revista eCo.C/Benito BLanCo rajoy, 7, 1º 15006 a Coruña.no deBen exCeder Las 30 Líneas meCanografiadas, es impresCindiBLe Que estén firmadas y deBe Constar eL domiCiLio, teLéfono y número de dni o pasaporte deL autor.

se reserva eL dereCho de puBLiCar taLes CoLaBoraCiones, así Como de resumirLas o extraCtarLas Cuando Lo Considere oportuno. no se devoLverán Los originaLes no soLiCitados, ni se faCiLitará informaCión postaL o teLefóniCa soBre eLLos.

página4CartasaL direCtor

haCeañospágina4ymedia

maiO 1997 n#72

portada JUan ROdRÍgUeZ yUSTe. SeCReTaRiO XeRaL de ReLaCiÓnS COa Ue e aCCiÓn eXTeRiOR18 desCiende La faCturaCión deL seCtor Conservero a pesar deL aumento de La produCCión

30 La COLaBORaCiÓn de TeLeFÓniCa y XUnTa COnVieRTe a gaLiCia en ReFeRenTe mUndiaL de LaS TeLeCOmUniCaCiOneS

50 CaRameLO deFiende La pROFeSiOnaLiZaCiÓn de La indUSTRia gaLLega de La mOda56 La semana verde CumpLe 20 años

64 eL digiTaL VideO diSK SeRá en pOCO TiempO eL SUSTiTUTO deL COmpaCT diSC70 entrevista a adoLfo soBrino, propietario de La gaLería ComposteLana sCQ

Bienvenido, BaloncestoHace unos días A Coruña vivió un importante acontecimiento que, sin duda, ha venido a dejar un grato recuerdo en la ciudad: la disputa de la Copa de Su Majestad el Rey de Baloncesto. Durante cuatro días, ocho equipos, con sus respectivas aficiones, compitieron en Coliseo coru-ñés por hacerse con este preciado trofeo, dejando en este municipio no sólo una gran rentabilidad económica, sino también un espíritu de deportividad difícil de ver en otro tipo de competiciones. Hoteles llenos en el mes de febrero, la animación en las calles o los comercios y supermercados a rebosar de público dan buena idea de lo que este acontecimiento ha representado para este municipio, que ha alberga-do esta final a ocho teniendo a un equipo santiagués como anfitrión: el Obradoiro. Cuando surgió la idea de traer a A Coruña la Copa del Rey de Baloncesto, impulsada por el anterior gobierno municipal de Carlos Negreira, no faltaron críticas desde la oposición ante el supues-to despilfarro que significaría acoger aquí esta competición, tanto por la cantidad de dinero que había que aportar para traerla –me parece recordar que dos millones de euros– como por los recursos que habría que poner para su normal desarrollo en cuanto a seguridad y otros problemas asociados. Al final, según se está diciendo desde diversos colectivos, la fiesta ha sido total y se calcula que el torneo ha podido dejar en la ciudad unos 21 millones de euros, multiplicando por diez la inversión inicial. Por eso quiero agradecer a quienes hayan organi-zado y desarrollado el evento los grandes beneficios que han traído a todos los coruñeses.

pabLo rodrÍGUeZ. a CorUña

los “antitodo”De un tiempo a esta tarde me da la sensación que los partidos de la izquierda actual han quedado en manos de unos “antitodo”, de unos líderes que lo único que pretenden es sembrar el odio sobre lo que han hecho sus rivales políticos. Así, se empeñan desde sus respectivas minorías en sacar al Partido Popular del Gobierno, independientemente de lo que ellos digan que pueden aportar, y en echar aba-jo reformas que, aunque duras, han dado sus frutos, como la laboral o incluso la de la enseñanza. Pero el colmo de estos “antitodo” ha venido a producirse ahora en Pontevedra, donde el alcalde de la ciudad, apoyado por su grupo (BNG), el PSOE y la Marea Pontevedra, han nombrado a Mariano Rajoy “per-sona non grata” en su propia ciudad. Y asómbrense: todo por prorrogar la concesión a una empresa que genera muchos puestos de trabajo en el municipio.

teresa LaGo. poNtevedra

9A fondo

As universidades,

a examedende que en 1989 foi creado o sistema Universitario de

Galicia, as tres universidades públicas que resultaron desta planificación –a de santiago, a de vigo e a da Coruña–

apenas conseguiron destacar entre as máis cualificadas do sistema a nivel nacional, e só a compostelá consegue estar entre os primeiros postos das clasificacións do país.

sendo a comunidade autónoma na que resulta máis barato cursar un grao e estando as universidades galegas entre

as que máis invisten por alumno matriculado, Galicia non consegue sen embargo rebaixar a taxa de paro dos seus

universitarios e mesmo un de cada tres deles que foron contratados ao longo de 2014 o foron para desempeñar

traballos de menor cualificación. poderá o plan Galego de Financiamento Universitario 2016-2020 mellorar a situación?

Unha reportaxe de Gonzalo Fernández con fotografías de Miguel Muñiz, Moncho Fuentes e Julio Prado

11A fondo10

a pesar de que Galicia conta cunha das universidades que máis convenios de prácticas asina con empresas para a formación dos seus estudantes, como é o caso da de santiago de Compostela (UsC), outros índices como a calidade do emprego dos universitarios ou a súa taxa de paro amosan certas carencias nas relacións entre o mundo universitario e o empresarial. así, se segundo a “Guía práctica de Universidades” de eroski Consumer, a institución compostelá é a cuarta do país que máis convenios de prácticas rubricou con empresas o pasado ano, ata un total de 5.480, o informe “as universidades españolas. Unha perspectiva autonómica”, elaborado pola Fundación Conocimiento y desarrollo (CYd), expón un escenario no que un de cada tres graduados universitarios contratados en 2014 o foron para postos de menor cualificación e a taxa de paro entre eles está lixeiramente por riba da media nacional, cun 14,7 % en Galicia fronte a un 14,3 % no conxunto de españa.

Poucos universitarios. segundo este último estudo, Galicia está entre as comunidades autónomas con menor porcentaxe de poboación maior de 16 anos con estudos de nivel superior, cun 25,1 % no cuarto trimestre de 2014. esta taxa está dous puntos e medio por debaixo da do conxunto do país e, aínda que mellora en máis de tres puntos a rexistrada en 2007, está moi lonxe das comunidades autónomas que ocupan os primeiros lugares: Comunidade de madrid (39,1 %), país vasco (36,6 %) e Navarra (33,7 %). só amosan peores ratios andalucía (22,4 %), baleares (22,3 %), Canarias (22,1 %), murcia (21,9 %), Castela-a mancha (21,2 %) e estremadura (20,1 %).

o mesmo estudo reflicte que este grupo de poboación ten en Galicia un mellor comportamento no mercado laboral que o resto dos traballadores, acadando no período de referencia unha taxa de emprego do 68 %, preto de 15 puntos porcentuais por riba da do conxunto da poboación. sen embargo, este índice está case dous puntos por debaixo da media nacional (69,9 %) e tamén moi afastado dos de comunidades como Navarra (75,9 %), Cataluña (75,6 %),

Comunidade de madrid (74,5 %) ou a rioxa (73,1 %). ademais, este foi o segundo territorio no que máis diminuiu esta taxa ao caer un 0,62 % respecto ao ano anterior, sendo unha das oito comunidades na que diminuiu o emprego entre os graduados superiores. pola súa banda, en españa medrou un 1,09 % e en madrid e Navarra o fixo nun 3,29 % e nun 2,42 %, respectivamente.

estudos de grao. o informe “as universidades españolas. Unha perspectiva autonómica” indica que as universidades galegas, cun total de 59.353 alumnos, son as sextas que máis estudantes matriculados de grao tiñan no curso 2013-2014. por riba delas sitúanse as madrileñas (239.058), as andaluzas (232.694), as catalanas (178.160), as valencianas (139.652) e as castelán-leonesas (80.789). así as cousas, os matriculados de grao do sistema galego de universidades representan o 4,2 % dos 1.416.827 que hai en españa, sendo a Universidade de santiago de Compostela a que maior porcentaxe ten (38,5 % sobre o total de Galicia), seguida da de vigo (31,1 %) e a da Coruña (30,5 %). en concreto, na compostelá había 22.836 matriculados de grao nese curso, na viguesa 18.444 e na coruñesa 18.073.

en canto aos graduados con esta categoría de estudos universitarios, a UsC volve encabezar o ranking con 4.051 (o 40,5 % dos titulados nas universidades galegas), seguida da Uvigo con 3.046 (30,5 %) e a UdC con 2.906 (29,1 %). así, Galicia foi a sexta comunidade autónoma na que máis graduados en estudos de grao saíron das súas universidades no curso 2013-2014, sumando un total de 10.003, o 4,3 % dos 233.626 que se graduaron en toda españa. Neste capítulo, os primeiros postos a nivel nacional os ocupan as comunidades de madrid (48.192), andalucía (35.449) e Cataluña (30.296), e os últimos a rioxa (990), Cantabria (1.896) e baleares (1.990).

Postgraos. Respecto dos masters oficiais, as universidades galegas volven ocupar o sexto posto da clasificación con 5.501 matriculados no curso 2013-2014, o que representa o 4,5 % dos 122.882

Edificio Miralles da Universidade de Vigo, que alberga os Servizos de Extensión Universitaria

13A fondo12

que se matricularon en toda españa dentro deste nivel de formación. por riba de nós volven estar as universidades madrileñas (23.730), as catalanas (16.942), as andaluzas (14.188), as valencianas (13.907) e as castelán-leonesas (6.149). e dentro da nosa comunidade si cambian as posicións, xa que a de vigo pasa a ser a que máis matriculados tiña nesta categoría (2.095), seguida da de santiago (2.046) e da da Coruña (1.360). Neste sentido, a Uvigo tiña o 38,1 % dos matriculados en masters oficiais en Galicia, a UsC o 37,2 % e a UdC o 24,7 %.

dentro deste nivel formativo, o maior número de graduados nesta comunidade autónoma tamén corresponde á institución viguesa con 1.371, o 41,4 % dos que se graduaron nas universidades galegas, seguida da santiaguesa con 1.155 (34,9 %) e da coruñesa con 788 (23,8 %). entre as tres suman 3.314 graduados en masters oficias, o que sitúa ao sistema galego de universidades como o sexto de España neste eido, cun 4,9 % sobre o total. en toda españa foron 67.530 os alumnos que obtiveron estes títulos no curso 2013-2014, a maioría deles en madrid (12.835), andalucía (9.231) e Cataluña (9.024).

e chegando ao último nivel das títulos universitarios, o das teses de doutoramento, o estudo revela que aínda que Galicia segue na sexta posición en canto ás aprobadas en 2013, aumenta a porcentaxe delas respecto ao total nacional en comparación cos anteriores niveis da formación universitaria, acadando o 5,2 % de todos os doutoramentos que foron aprobados ese ano en españa, que foron 10.889. En total, en Galicia aprobáronse entón 562 teses de doutoramento: 293 na Universidade de Santiago, 139 na de Vigo e 130 na da Coruña.

Por sexos. Na distribución por sexos dos alumnos que estudan nalgunha das universidades galegas nos diferentes niveis de formación, aprézase que as mulleres son maioría en todos eles tanto en Galicia como en españa, agás no apartado de teses de doutoramento a nivel nacional, onde elas representan o 49,2 %. ademais, cómpre

sinalar que a porcentaxe de universitarias nesta comunidade autónoma é superior que a do conxunto do estado en todos os niveis: o 55, 2 % fronte ao 54,3 % entre os matriculados en estudos de grao, o 61,6 % fronte ao 58,5 % entre os graduados neste nivel, o 58,3 % fronte ao 53,8 % entre os matriculados en masters oficiais, o 60,4 % fronte ao 56,2 % entre os graduados nestes postgraos e o 53,4 % fronte ao 49,2 % nas teses de doutoramento aprobadas.

entre as universidades galegas, a porcentaxe de mulleres que hai en elas tamén é superior en todas elas e en case todos os niveis que a dos homes. só os matriculados en estudos de grao na Universidade da Coruña superan ás matriculadas nese nivel, que representan o 49,7 %. polo que respecta ás outras dúas universidades, na de santiago as alumnas representan o 63,4 % e na de vigo o 50,2 %. en canto aos graduados neste nivel de formación, a compostelá volve ser a que ten unha maior porcentaxe de mulleres, xa que cun 68 % supera o 57,3 % da coruñesa e o 57,1 % da viguesa.

saltando ao seguinte nivel de formación, o de masters oficiais, a UsC volve ter a maior porcentaxe mulleres tanto entre os matriculados (61,3 %) como entre os graduados (64,8 %). pola súa banda, a UdC acada un 58,9 % e un 60,7 %, e a Uvigo un 55 % e un 56,6 %, respectivamente. Xa por último, en canto ás teses de doutoramento, o 56 % das que se aprobaron en santiago en 2013 foron defendidas por mulleres, correspondendo tamén a elas o 51,1 % das aprobadas en vigo e o 50 % das da Coruña.

créditos baratos. outro dato interesante que achega o informe “as universidades españolas. Unha perspectiva autonómica” reflicte que Galicia é a comunidade autónoma na que resulta máis barato cursar un grao, xa que o prezo medio dun crédito nas facultades galegas no curso 2014-2015 foi de 11,9 euros, fronte aos 18,6 euros da media estatal. ademais, este custo representa case unha terceira parte dos 33,5 euros que custa de media un crédito nas universidades catalanas ou os 30,3 euros que acada o prezo nas madrileñas. Non sucede así, en cambio, coas taxas medias dos créditos para matricularse nun master habilitante para o exercicio dunha profesión regulada, onde os 25 euros que custa en Galicia un destes créditos sitúa ás universidades galegas como as décimas máis caras de españa neste

Galicia está entre as comunidades autónomas con

menor porcentaxe de poboación maior de

16 anos con estudos de nivel superior, cun 25,1

% no cuarto trimestre de 2014. Esta taxa está dous puntos e

medio por debaixo da do conxunto do país,

aínda que mellora en máis de tres puntos a

rexistrada en 2007

O comportamento no mercado laboral dos universitarios galegos é mellor que o do resto dos traballadores da comunidade autónoma, cunha taxa de emprego do 68 %, preto de 15 puntos porcentuais por riba da do conxunto da poboación

Edificio da Reitoría da Universidade de Vigo

15A fondo

Rendemento. No que se refire á taxa de rendemento académico, unha ratio que mide en porcentaxe entre os créditos aprobados e os matriculados, as universidates galegas acadan un índice lixeiramente inferior á media española en estudos de grao, do 74,5 % fronte ao 76,3 %, sendo as universidades navarras as mellor clasificadas neste eido cun 85,8 %. sen embargo, a taxa de abandono galega é case seis puntos porcentuais inferior á española –15,3 % fronte a 21,2 %–, situándoa como a sexta máis baixa do país, e a nota media do expediente dos graduados galegos neste nivel

de formación é superior á media –7,41 fronte a 7,26–. a comunidade galega tamén ocupa a sexta posición neste último capítulo.

No seguinte nivel, no dos masters oficiais, as universidades galegas melloran a súa taxa de rendemento ao 91,4 %, unha ratio que está algo por riba da do conxunto das españolas (89,1 %) e que sitúa aos nosos centros académicos na oitava posición do ranking. Neste eido as universidades navarras volven ser as que saen mellor paradas, cunha taxa de rendemento do 98,2 %. en canto á taxa de abandono, en

14

sentido. a diferenza coa media española neste eido é só de 1,9 euros, mentres que se eleva aos 18,3 euros se a comparamos coa madrileña (43,3 euros) e aos 16,2 euros se o facemos coa catalana (41,2).

así as cousas, as universidades galegas son as décimas que máis ingresos teñen por alumno, 6.815 euros, unha cantidade que está lixeiramente por debaixo da media española (6.856 euros) e algo afastada dos 9.902 euros das vascas, dos 9.743 euros das navarras e dos 8.572 das rioxanas. sen embargo, os centros do sistema galego de universidades ocupan o cuarto lugar

do ranking en canto a investimentos reais por alumno con 1.573 euros, unha cifra que está bastante por riba da media das universidades españolas (1.272 euros) e só por debaixo da que teñen as cántabras (2.211), as navarras (1.695) e as valencianas (1.629). Non obstante, neste eido habería que diferenciar entre os distintos centros que hai en Galicia, xa que o investimento real que realiza a UsC por alumno, 2.425 euros, case duplica a media galega, situándoa como a terceira universidade de españa cunha cantidade máis elevada. pola súa banda, a Uvigo quédase en 1.189 euros e a UdC en só 890 euros.

El gran movimiento contemporáneo de cambio en las visiones sobre la universidad tuvo lugar en mayo de 1968. Con focos principales en Ca-lifornia y París. Se trató de un movimiento an-tiautoritario, creativo, crítico e imaginativo, im-pulsado por los estudiantes y enfocado a la pro-vocación de una transformación social general. En Galicia adquirió también una componente específica de reivindicación democrática, dado que España todavía vivía en un modelo político autoritario, de falta de libertades.

Educación libre para una sociedad democráti-ca, vinculación de los fines de la universidad a las necesidades de la sociedad y ruptura de los viejos esquemas de pensamiento. Las utopías políticas, culturales, económicas y científicas se tornaron más realistas, útiles y prácticas que los acartonados sistemas establecidos. Su lema principal, “la imaginación al poder”, resumía la actitud de contestación alternativa, no partidis-ta, ni capitalista ni socialista, el transcender los bloques y las opciones cerradas y homologables. Se trataba de refundar otra forma de pensar, de imaginar otras vías de libertad. Que posterior-mente mostrarían sus carencias y necesidades de revisión, pero cuyo impulso subyacente en todos los ámbitos sociales se advertiría en las áreas de innovación esenciales en el devenir histórico. La revolución informática e Internet fue una de ellas, la renovación del liberalismo, así como la crisis de socialismo realmente exis-tente, otras, y como denominador común el de-recho a la educación para todos, el final de la ignorancia como meta colectiva, la reconsideración de los saberes estableci-

dos, su contestación sistemática y la re-valoración de la importancia de las ideas frente a las esclerosis establecidas.

En Galicia una de sus consecuencias más evi-dentes estribó en la creación de universidades y campus en todos los polos urbanos. Una ga-nancia en accesibilidad pero una pérdida en la universalidad, densidad cultural, variedad de relaciones y altura de miras en los estudian-tes, y en menor medida en el profesorado. Que además encerraba problemas de sostenimiento infraestructural. Sin embargo, la carencia prin-cipal estribó en seguir manteniendo el modelo del profesorado como personal funcionario. Se justificaba como la garantía de la libertad formal de cátedra, ya menos necesaria en un Estado de Derecho, pero encerraba el riesgo de cierre de la universidad en sí misma y su separación de las demandas y necesidades socioeconómicas.

En las últimas décadas han proliferado centros y títulos, mucha legislación, reglamentos y dis-posiciones, y una demanda permanente de re-cursos para atender los objetivos programados. Sin embargo no se ha conseguido acortar las di-ferencias de reconocimiento respecto a los ran-kings de evaluación internacionales. Tampoco ajustar la composición de las ofertas y calidad de los titulados a las demandas reales de la so-ciedad. Y se ha postergado su función de uni-versalidad crítica y de voluntad de vanguardia ante las grandes cuestiones colectivas. Tampoco se abordó con la necesaria diligencia la temática de la Gran Recesión de nuestro tiempo, ni los grandes problemas civilizatorios que estamos

atravesando en una era de complejidad, decepción y dilución co-munitaria. Existía el presupuesto tácito de que la universidad era la depositaria de conocimiento pertinente, crucial, desinteresado y esclarecedor; y no se registra esa agitación científica e intelectual que correspondería a nuestra latente emergencia, más bien una gradual y silente decadencia.

Los cambios deberían pasar por dar todas las capacida-des de elección y fortalecer las posiciones de influencia y decisión de los estudiantes, porque se juegan su futuro, emplean su tiempo y recursos, y cada vez saben mejor lo que quieren y lo que debiera ser la investigación y la ense-ñanza. Y abrir cauces para una participación activa y significativa a los postgraduados, que obviamente tienen mucho que aportar y sugerir. La transmisión del capital científico y cultural que debe devolver la universidad a la sociedad que la sostiene, se hace fun-damentalmente a través de los estudiantes que asisten a ella. Por lo tanto su evaluación, reconocimiento de legitimidad, relevancia y competencia, es un proceso de valoración indirecta, a través de los estudiantes y sus familias. Al igual que lo es la de cualquier institu-ción económica, social, o cultural de la sociedad civil, que tiene en los votos, las afiliaciones, las compras o cualquier otro indicador de aquiescencia, la prueba de su adecuación y acierto.

Desde la caída del Muro de Berlín en 1989 una justificada ola de escepticismo se cierne sobre todo lo que es sector público sin eva-luación directa y capacidad de ratificación o rectificación por parte de la ciudadanía en su despliegue como usuaria final diversifica-da. Por su parte, el progresivo desenmascaramiento de los ámbitos de corrupción, han revelado que las instituciones públicas son los campos imprescindibles para su viabilidad eficaz. Por lo que hay que reinventar lo público para que sea cívico y verdaderamente útil para las personas, los ciudadanos que lo pagan y que con tanta fre-cuencia y justificación se sienten insatisfechos.

Y como nos muestran los sistemas universitarios más avanzados, hay que abrir los centros, carreras, titulaciones y universidades a

la competencia mutua. Porque es un sistema no sólo de control de poderes mal aprovechados, sino una palanca de estímulo a la creatividad científico-técnica y al ajuste a las demandas laborales, culturales y sociales. Lo que conllevaría cambios de estatus, pero también de más adecuadas retribuciones. Y que revertiría, sobre todo, en beneficio de los estudiantes.

La universidad, como todas las empresas e instituciones que pres-tan servicios e intangibles y no bienes materiales, presentan una serie de problemas de evaluación de rendimientos reales, no for-males; así como de la calidad de sus productos docentes e investiga-dores. En estos casos, sólo la competencia y la apertura del ámbito de prestación de estos servicios a los agentes de la sociedad civil que quieran arriesgar sus esfuerzos y recursos en esta actividad, puede garantizar un óptimo social. Porque es la competencia la que produce la verdadera innovación, la que tiene una de-manda social y personal latente, la que permite verificar aciertos y corregir errores, la que premia el trabajo, el ta-lento y el acierto, y penaliza la inercia, el estancamiento y la tentación de lo convencional y establecido. La paradoja es que compitiendo todos ganan, porque todos mejoran, porque tienen que sacar lo mejor que todos los profesionales llevan dentro.

De ahí que ahora necesitemos revulsivos –sin repetir el 68, que se-ría una caricatura–, para que se planteen frontalmente lo que Khun llamó cambios de paradigma: mirar de otra forma, hacer ciencia y cultura de otra manera, reorientar los espacios de prioridad, ajustar métodos y volcarse al servicio de los estudiantes. Y mirar de fren-te a una sociedad con tantos vacíos sin llenar, tantas facetas insa-tisfechas, tanto campo que fecundar. Caracterizada, como señaló Lipovetsky, como una sociedad en decepción, que percibe que no se acaban de cumplir las expectativas de lo posible y que se sigue aplazando lo realizable.

Debajo de los asfaltos siguen estando las playas. Aunque ahora un poco más lejos.

Pedro Arias Veira

voCeiro de iNdUstria do

GrUpo popULar No parLameNto

de GaLiCia

ahora Necesitamos revulsivos –siN

repetir el 68, que sería uNa

caricatura–, para que se plaNteeN

froNtalmeNte lo que KhuN

llamó cambios de paradigma: mirar

de otra forma, hacer cieNcia y

cultura de otra maNera, reorieNtar

los espacios de prioridad

Las utopías apLazadas

16

Galicia é do 9,5 % neste nivel formativo, o quinto máis baixo de españa e moi por debaixo da media nacional (19,3 %), e no referente á nota media destes expedientes, aquí é de 8,24 e no conxunto das universidades españolas de 8,14. as universidades canarias e as andaluzas, ambas cunha nota media de 8,42, son as mellor clasificadas neste sentido.

Pdi. dentro do capítulo de persoal, as universidades galegas son as sétimas que máis persoal docente e investigador (PDI) teñen, cun total de 5.258 profesionais. deles, o 84,2 % teñen un contrato a tempo completo, o 76,4 % son doutores, o 73,3 % ten un contrato estable e o 56,7 % son funcionarios. estes indicadores sitúan aos pdi galegos en mellores condicións que os españois, que acadan unhas porcentaxes de 71,3 % con contrato a tempo completo, do 69,3 % de doutores, do 58,7 % con contrato estable e do 40,9 % de funcionarios. ademais, a porcentaxe de mulleres nesta categoría profesional é igual en Galicia que en españa, cun 39,9 % en ambos casos, mentres que a porcentaxe galega de cadro de persoal novo (menos de 35 anos) é a máis baixa do país con só o 4,6 % (fronte a unha media nacional do 9,2 %). polo contrario, o cadro de persoal pdi das universidades galegas é un dos máis envellecidos do estado, cun 16,1 % de

profesionais que teñen máis de 60 anos fronte a unha media do 13,2 % en españa. só as universidades de Canarias (16,8 %) e as de Cantabria (16,5 %) presentan uns índices máis elevados neste concepto.

Entre as universidades galegas, a que máis PDI ten é a de Santiago con 2.158 profesionais, o que a sitúa como a vixésima que ten un cadro de persoal desta categoría máis alto sobre un total de 77 centros españois. pola súa banda, a Universidade de vigo ten 1.600 profesionais e ocupa a 29ª posición do ranking, e a da Coruña 1.500 e sitúase na 32ª. a que presenta un cadro de persoal máis rexuvenecido é a coruñesa, cun 7 % de pdi menor de 35 anos, e o máis envellecido é o da compostelá, onde o 21,9 % dos seus profesionais desta categoría ten máis de 65 anos. en canto ao peso feminino entre estes traballadores, a Uvigo e a UsC presentan uns índices similares, do 41,1 % e do 41 %, respectivamente, mentres que na UdC hai unha desigualdade maior cun 37,1 % dos postos de traballo desta categoría desempeñados por mulleres. A ratio do PDI na que se apreza unha maior diferenza entre os centros galegos é a que se refire á porcentaxe de doutores que hai entre eles, xa que Santiago amosa un índice moito maior (85,7 %) que resto (72,9 % Vigo e 66,8 % A Coruña). así mesmo, a institución

17A fondo

as universidades:unha aposta de futuro

As universidades están en todo o mundo so-metidas a unha crecente tensión competitiva. O seu monopolio tradicional da formación de alto nivel e da investigación erosiónase, ao incrementarse a competencia polos efec-tos das novas tecnoloxías da información e a comunicación, a globalización do saber e das opción para profesores e investigadores, así como a aparición de novas institucións, pú-blicas e privadas, que cumpren algunhas das súas función.

En España, e Galicia, non acabara de conso-lidarse a universidade de masas con goberno democrático colexial cando o sistema univer-sitario experimentou esta intensa agudiza-ción da competencia. Con menos tradición e medios que no conxunto do espazo europeo –e a situación derivada do axuste dos últimos anos sitúa as universidades públicas ao borde da anemia–. Cun clarísimo déficit de gober-nanza, pois o modelo colexial, con emprego

a vida e financiamento basicamente público esteriliza boa parte das enerxías de cambio.

Os resultados son desiguais. As universi-dades fan relativamente ben a súa fun-ción de formación básica (os graos); pero con menos éxito a formación es-pecializada, de orientación profesio-nal. O salto nos resultados da investigación é notable, pero fragmentario e de intensida-de moi desigual. Na transferencia tecnolóxi-ca ou no emprendemento de base científica hai avances sólidos, mentres outros sectores viven alleos ás necesidades sociais. Sabemos que non podemos pedirlle resultados compa-rables a un profesional do dereito que a un químico orgánico. Pero, aínda tomando en consideración as diferenzas, coexisten baixo a mesma denominación de universidade áreas de excelencia competitiva con segmentos de ineficiencia. Sen a plasmación suficiente nas remuneracións ou no recoñecemento social.

Xoaquín Fernández

Leiceaga proFesor

de eCoNomÍa apLiCada (UsC)

as uNiversidades faN beN a súa

fuNcióN de formacióN básica;

pero coN meNos éxito a formacióN

de orieNtacióN profesioNal

Seguramente faise precisa unha reflexión de calado que combine recursos, rendemento e gobernanza. No marco actual e na pers-pectiva de actuación dun goberno autonómico adianto cinco su-xestións:

1. As taxas universitarias en Galicia son as mais baixas de España. En principio debería alentar un acceso superior aos estudos uni-versitarios. Non sabemos se é así. Porque a matrícula é ao final un custo menor no conxunto dos que afrontan os estudantes. Re-forzar as bolsas ou fomentar o acceso aos créditos ben deseñados pode ser máis relevante. Avaliemos os efectos reais das políticas. Pero si sabemos que esa decisión autonómica reduce o financiamento das universidades galegas. Unha com-pensación adecuada debería formar parte das relacións leais entre administracións.

2. Os desequilibrios entre oferta e demanda de prazas seguen a existir. Ademais de alumnos que optan por universidades públicas fóra de Galicia. O primeiro efecto é relevante en ti-tulacións sanitarias. O segundo en áreas como a enxeñaría ou a formación económica. Actuemos para adecuar mellor ofer-ta e demanda, con máis prazas en medicina ou enfermería; premiemos as políticas universitarias que favorezan

a captación de alumnos destacados, pois melloran o rendemento do conxunto.

3. O Plan de Financiamento recentemente aprobado liga progre-sivamente a captación de recursos co rendemento das universida-des –o que é correcto–. Pero non hai reflexión sobre como trasla-dar ese mecanismo ao interior das universidades: ás titulacións e aos profesores e investigadores. Ésto último estaría moito mellor.

4. Existe un déficit nos estudos de mestrado (nos mas-ters). Ata agora son o resultado de decisións descentralizadas, en todo caso con algunha avaliación e control. Saber que demandan efectivamente os estudantes, a onde van cando poden elixir e por que renuncian a eles debería ser a base dunha política centralizada de impulso dunha oferta de estudos que ampliase as prazas e, sobre todo, vinculase mellor actividades formativas con necesidades do mercado de traballo (incluíndo aquí á investigación universitaria).

5. Por último, debemos copiar ás comunidades autónomas que mellor o fixeron en investigación. Cataluña creou o Icrea (2011) e o País Vasco o Ikerbasque (2007). Podemos impul-sar algún instrumento similar, con cooperación interuniversitaria e utilizando fondos europeos?

santiaguesa tamén está por riba das outras no relativo a persoal estable (76,6 %) e funcionarios (63,6 %), cando a viguesa acada o 72,9 % e o 52,1 %, e a coruñesa o 69,2 % e o 51,7 %, respectivamente.

Neste capítulo cómpre indicar que as universidades galegas son, despois das de Baleares, a Comunidade de Madrid e as de Canarias, as que obteñen a peor proporción en número de alumnos por profesor. a ratio é dun profesor por cada 13,8 alumnos, un índice lixeiramente superior á media nacional (12,4) e mesmo sete décimas por riba da que tiña en 2010. Neste sentido hai que destacar que o número de alumnos por docente adquire especial relevancia na aplicación do modelo do espazo europeo de educación superior (eees), no que un dos seus piares é unha ensinanza máis personalizada.

Pas. Na outra categoría laboral das universidades, a do persoal de administración e servizos (PAS), as galegas son as sextas de España con máis traballadores cun total de 2.726 empregados. deles, o 98.9 % está a tempo completo, o 58,7 % son mulleres, o 5,4 % son menores de 35 anos, o 7,7 % maiores de 60 anos, o 80,7 % teñen contrato estable e o 53,4 % son funcionarios. todas estas porcentaxes son similares ás do conxunto das universidades españolas, agás a de persoal menor de 35 anos, onde a media nacional (10,4 %) case duplica á galega.

dentro desta comunidade autónoma, a maior cifra de pas tamén corresponde á Universidade de santiago cun total de 1.246 profesionais, o 47,5 % do total dos centros galegos, seguida da da Coruña con 758 traballadaores (27,8 %) e a de vigo con 722

Galicia é a comunidade autónoma na que resulta máis barato cursar un grao, xa que o prezo medio dun crédito nas facultades galegas no curso 2014-2015 foi de 11,9 euros, fronte aos 18,6 euros da media estatal

19A fondo

A taxa de abandono dos estudantes de grao en Galicia é case seis puntos porcentuais inferior á española –15,3 % fronte a 21,2 %–, situándoa como a sexta máis baixa do país, e a nota media do expediente dos graduados galegos neste nivel de formación é superior á media –7,41 fronte a 7,26–

(26,5 %). estas cifras sitúan ás nosas universidades nas posicións medias-altas do ranking español de persoal desta categoría, coa UsC no posto 17º, a UdC no 29º e a Uvigo no 33º sobre un total de 79 centros. No referente aos indicadores laborais (contratados a tempo completo, proporción de mulleres, persoal novo e maior, contratos estables e funcionarios) a Universidade da Coruña lidera todos eles, excepto o do persoal de máis de 60 anos, onde é a de santiago a que ocupa o primeiro posto. así as cousas, a totalidade do pas coruñés está contratado a tempo completo, o 60,8 % son mulleres, o 7,8 % ten menos de 35 anos, o 6,7 % máis de 60 anos, o 88,2 % ten contrato estable e o 60,8 % é funcionario. pola súa banda, en santiago o 97,7 % está contratado a tempo completo, o 56,3 % son mulleres, o 4,6 % ten menos de 35 anos, o 10,6 % máis de 60 anos, o 71,7 % ten contrato estable e o 51,4 % é funcionario. por último, a de vigo ten un 99,8 % do seu persoal de administración e servicios contratado a tempo completo, un 60,7 % son mulleres, un 4,4 % ten menos de 35 anos, un 3,6 % máis de 60 anos, un 88,2 % ten contrato estable e un 49,3 % son funcionarios.

en canto á dotación de persoal de administración e servizos, aprézase tamén que a media das universidades galegas (850) supera á do conxunto do país (760), sendo a proporción

desta categoría profesional nesta comunidade autónoma dun PAS por cada dous profesores, profesionais estes últimos que resultan fundamentais para o funcionamento das universidades.

Rankings. da situación das universidades galegas e da súa importancia tanto a nivel nacional como internacional tamén ofrecen unha idea algunhas das clasificacións que tanto en españa como en todo o mundo se publican sobre estas institucións. No ámbito español, o ranking Issue (indicadores sintéticos do sistema Universitario español), elaborado pola Fundación bbva en colaboración co instituto valenciano de investigacións económicas (ivie), sitúa na súa clasificación v á Universidade de santiago no duodécimo lugar entre 59 centros do país. este listado, que resulta do volume total de resultados (docentes, de investigación, de innovación e de desenvolvemento tecnolóxico) das universidades españolas, outorga a UsC un índice de 2,0, mentres que á Uvigo lle dá un 1,1, para situala no 24º posto, e á UdC un 0,8, polo que lle corresponde o 36º lugar. e outra clasificación destes indicadores, a que se basea na produtividade dos centros e se coñece como issue-p, coloca á Universidade de santiago no 14º lugar cun índice de 1,1, á de vigo no 24º (1) e á da Coruña no 47º (0,8).

18

Os centros do sistema galego de

universidades ocupan o cuarto lugar do

ranking en canto a investimentos reais

por alumno con 1.573 euros, unha cifra que está bastante

por riba da media das universidades

españolas (1.272 euros)

polo que respecta ao Ranking Mundial de Universidades na Web, elaborado polo Laboratorio de Cibermetría do CsiC e que se basea en diferentes indicadores sobre a importancia das universidades en internet, a UsC volve a ser a que acada a mellor posición entre as galegas, cun 13º posto a nivel nacional e un 350º no ranking mundial. a continuación figura a UdC na 35ª posición en españa e na 725ª en todo o mundo, e despois vai a Uvigo no 49º lugar entre as españolas e no 1.200º a nivel mundial. os indicadores que mide esta clasificación refírense ao impacto –proporción entre artigos e citas que reciben na rede–, presenza –número total de páxinas web aloxadas no dominio principal da universidade–, apertura –número total de ficheiros ricos (pdf, doc, docx, ppt) publicados no sitio web– e excelencia –traballos académicos publicados en revistas internacionais de alto impacto–. Cómpre sinalar que no primeiro destes eidos, a universidade compostelá acada a segunda posición a nivel nacional.

empresa e universidade. máis alá destes informes, quixo coñecer de preto a situación do sistema universitario galego para o quese dirixiu aos seus tres reitores. sen embargo, tanto o da Universidade de vigo, Salustiano Mato, como o da Coruña, Julio Abalde, non quixeron contestar ás nosas preguntas, polo que só podemos ofrecer a visión do reitor santiagués, Juan Viaño Rey. sendo a UsC unha das mellores universidades de españa en canto a convenios de prácticas asinados con empresas, o máximo representante desta institución percibe a relación co tecido empresarial como “unha alianza estratéxica”, que fundamenta en tres eixos: “o formativo, onde os nosos estudantes

21A fondo20

complementan a súa formación; o investigador, onde as empresas buscan solucións aos seus problemas técnicos, e o do compromiso social, porque todos somos importantes para mellorar a nosa calidade de vida”. No caso da universidade á que representa, asegura ter unha “relación magnífica” nestes tres piares, con contratos que superan os 40 millóns de euros para a investigación e con máis de mil convenios con empresas para que “os nosos alumnos fagan prácticas profesionais”.

tras recoñecer que a taxa de paro entre os universitarios galegos é maior que a do conxunto de españa, pese a ser as universidades galegas as que máis diñeiro invisten por alumno matriculado, aclara que a diferenza entre Galicia e a media nacional neste aspecto “é mínima”, pero incide en que “a empregabilidade é unha variable que temos que ter sempre presente e debe ser algo que nos debe preocupar moito”. Neste sentido, apunta que hai varias causas que poden producir estas altas taxas de paro que se dan agora, entre as que “a formación tamén é unha parte de todo este problema”. así as cousas, asegura que á hora de deseñar unha mellor oferta formativa, “cada vez se teñen máis en conta estes indicadores”.

Menor cualificación. ante o dato do informe “as Universidades españolas. Unha perspectiva autonómica”, que indica que un de cada tres universitarios galegos que foron contratados ao longo de 2014 o foron para desempeñar traballos de menor cualificación, viaño expón que existen

outros informes que matizan o problema. a este respecto, apunta que un estudo da axencia para a Calidade do sistema Universitario Galego (acsug) revela diferenzas entre uns titulados e outros. “hai unha diferenza importante se falamos de titulados en Ciencias da saúde, onde as cotas acadan o 80 %, cos de humanidades, por exemplo, onde os números non chegan ao 30%”, aclara. e por iso sostén que arredor desta situación inflúen moitos aspectos, como “as necesidades do mercado, a formación interdisciplinar e a creación de novos perfís profesionais que aínda non están definidos na formación estandarizada e as empresas buscan modelos parellos”.

preguntado sobre se en Galicia hai poucos universitarios, como así o indica o estudo da Fundación CYd, considera que nesta comunidade autónoma se chega a “unha cifra bastante parecida ás recomendacións internacionais”, xa que “entre as tres universidades galegas sumamos máis de 60.000 persoas”. Non obstante, fai fincapé en que este tipo de formación é “imprescindible nunha sociedade como a nosa”, aínda que o sistema formativo teña que estar integrado por varios niveis: “dende o ensino infantil ata o universitario, pasando pola formación profesional”. “todas elas son imprescindibles e cómpre ter claro que o modelo ideal é o equilibrado, non o que teña máis dun perfil ou do outro”, engade. ademais, entende que en canto á formación continua na universidade, “onde os profesionais buscan mellorar os seus coñecementos específicos”, o problema é

As universidades galegas son as sétimas que máis persoal docente e investigador (PDI) teñen, cun total de 5.258 profesionais. Deles, o 84,2 % teñen un contrato a tempo completo, o 76,4 % son doutores, o 73,3 % ten un contrato estable e o 56,7 % son funcionarios

Esta é a cantidade que contempla o Plan Galego de Financia-mento Universitario 2016-2020, que foi asinado o pasado 7 de xaneiro polos tres reitores das universidades galegas durante o transcurso dun acto ao que asistiron o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo; o conselleiro de Facenda, Valeriano Martínez; o de Educación e Ordenación Universitaria, Ro-mán Rodríguez; e o de Sanidade, Jesús Vázquez, así como o secretario xeral para o Deporte, José Ramón Lete. O docu-mento, que pretende sentar as bases da universidade do futuro para facela máis especializada, máis eficinte e poñela en contacto cos sectores produtivos, establece un incremento do 18 % sobre a cantidade fixada inicialmente no plan anterior ata chegar aos 2.480 millóns de euros, que serán distribuídos a través de dous fondos principais: un dedicado ao financiamento estrutu-ral –que inclúe a obra de reforma. acondicionamento e mellora (RAM) e o custo de persoal docente e administrativo–, e outro aos resultados –que ao remate do período de vixencia se agar-da que chegue ao 40 % do total–. Á súa vez, este fondo por resul-tados estrutúrase en catro subfondos, que son os complementos retributivos e compensación por matrículas; os custos asociados ao ensino universitario; o fomento da I+D+i a través de convo-catorias ou convenios vinculados a liñas de investigación, e os resultados definidos cun panel de 12 indicadores.

Para o reitor da Universidade de Santiago de Compostela, Juan Viaño, este plan inclúe unha novidade que “debe ser o camiño para que a educación superior en Galicia continúe pola senda de crecemento”, grazas a “unha maior vinculación do financiamento aos resultados obxectivos que acadamos”. Segundo explicou, recoñecerase de xeito progresivo a calidade das investigacións que se fan en Galicia, o número de alumnos que deciden estudar en cada una das universidades galegas e

os recursos que cada unha é quen de captar nas convocatorias competitivas nacionais e internacionais. Aínda admitindo que o plan “non coincide” coa proposta que a USC fixo no seu mo-mento, na súa opinión o documento garante ás universi-dades “boa parte da estabilidade económica dos vin-deiros anos e vai permitir estimular aínda máis a nosa capa-cidade de rendemento e de obter mellores resultados”.

críticas. Pola súa banda, o reitor da Universidade de Vigo, Salustiano Mato, cualificou como “un paso atrás” a repartción por resultados, xa que a considera “menor” ao arrin-car cun 33 % que, en realidade, representa “un 15 % real” en función dos resultados. “Volvemos un pouco a esa senda de non repartir por resultados”, insistíu ao tempo que sinalou que confía en poder mellorar o panel de indicadores no proceso de seguimento. Como parte “positiva” do documen-to, destacou que permitirá dispoñer dun escenario económico “certeiro”, que ofrece “estabilidade” na xestión, e que se “aban-dona o escenario de descenso” de achegas públicas cara un te-rreo “de lixeiro incremento”.

Polo que respecta á Universidade da Coruña, Xosé Luís Ar-mesto, que por entón asinou o plan como reitor en funcións, declarou que o documento é “manifestamente mellorable” e que “aínda pode cambiar para mellor”, xustificando a sinatu-ra do convenio na “responsabilidade institucional” e en “poñer por diante a cooperación”. “Penso que faltou tempo nego-ciador, porque aínda que houbo tempo físico, nego-ciación houbo moi pouca”, considerou ao tempo que dixo confiar en “seguir falando” para “mellorar eses inidicadores” da repartición por resultados, que na súa opinión deron un xiro “demasiado brusco” respecto ao plan anterior.

2.480 millóns para o próximo quinquenio

Acto no que se levou a cabo a sinatura do Plan Galego de Financiamento Universitario 2016-

2020, celebrado en Santiago o 7 de xaneiro

23A fondo

creouse nun contexto que nada tiña que ver co actual, coa chegada, por exemplo, das novas tecnoloxías. iso obriga a cada universidade a ir adaptando a súa relación de postos de traballo ás novas necesidades e iso é, por exemplo, o que estamos facendo en santiago”, apunta. Neste sentido, indica que na USC se está a deseñar unha nova estrutura de cadro de persoal para mellorar os servizos e ampliar os recursos só nos sitios nos que é necesario. “para iso temos que traballar de xeito moi axustado coas taxas de reposición que nos permite a lei, evitando sempre os expedientes de regulación de emprego”, engade.

Bolsas de estudos. No capítulo de bolsas para estudos, viaño considéraas como “o instrumento máis eficaz para evitar que mozos con capacidades intelectuais suficientes para o estudo non se formen na universidade”. Neste sentido, as cualifica de “elemento fundamental” das políticas públicas, polo que as universidades sempre van defender a súa existencia e a súa mellor dotación. “Galicia é un exemplo máis dunha situación que levou aos distintos gobernos a unha redución económica neste apartado, e iso é malo. tan malo como a baixa implicación do tecido empresarial e económico neste modelo de fomento do talento”, sinala.

preguntado polo orzamento da Universidade de santiago de Compostela, o seu reitor non pode ser máis concreto e responde coa súa cifra exacta: 219.291.991,4 euros. segundo explica, esta cantidade supón “unha mellora importante” respecto dos presupostos anteriores, xa que viñan dunha situación na que “tivemos unha circunstancia que nos prexudicou enormemente durante toda esta década”. así, explica que dende 2011 ata 2015 “tivemos que gobernarnos con orzamentos prorrogados”, o que desembocou nunha “situación de déficit importante”. Nese sentido di que se se compara o orzamento deste ano co do pasado exercicio, aprézase unha melloría que se reflicte en dous aspectos fundamentais. o primeiro deles é, segundo di, “a mellora na captación de fondos afectados”, de modo especial en canto a

contratos, convenios e proxectos de investigación, e o segundo, “un aforro importante en partidas que tradicionalmente creceran”, como o capítulo i referente ao persoal. “a estratexia que seguimos neste segundo caso foi a de reducir sensiblemente a taxa de reposición daqueles profesores e persoal de administración que por distintas razóns abandonaron a súa carreira laboral na UsC”, aclara. e en canto ás partidas prioritarias destas contas indica que son as destinadas á docencia e á investigación, “buscando sempre a maior eficiencia no gasto e a mellora de ingresos, tanto na parte de investigación como na de formación”.

para rematar, o reitor da Universidade de santiago de Compostela asegura non detectar ningún gran problema no sistema galego de universidades, “pero si circunstancias que debemos asumir con seriedade e colaboración”. así, considera como aspectos fundamentais que “necesariamente teñen que ser abordados” asuntos como “a incorporación de profesores novos en áreas deficitarias”, a “inserción laboral” dos titulados galegos, “a mellora de captación de recursos externos” ou “a mellora da calidade”.

Neste capítulo PDI cómpre indicar que as universidades galegas son, despois das de Baleares, a Comunidade de Madrid e as de Canarias, as que obteñen a peor proporción en número de alumnos por profesor. A ratio é dun profesor por cada 13,8 alumnos, un índice lixeiramente superior á media nacional (12,4)

22

diferente, e asegura que “aí si que temos que avanzar bastante”.

Financiamento. respecto ao financiamento, o reitor da Universidade de Compostela sinala que se Galicia é a comunidade autónoma na que é máis barato cursar un grao é porque así se decidiu “entre todos”. sen embargo, reclama buscar mecanismos de financiamento que permitan “compensar a diferenza dos custos entre formar a un estudante e as taxas de paro”, se se quere seguir mantendo a formación e a investigación de calidade. segundo explica, é un feito que se produce tanto na formación de grao como na de postgrao, unha situación na que se enmarca o plan de Financiamento que recentemente aprobou a Xunta e polo que “cómpre ir creando instrumentos de medición cualitativa sobre o traballo feito”.

en canto a este plan en concreto, opina que se achega máis á realidade galega e “abre as portas a unha metodoloxía que nós entendemos máis eficaz”. aínda que non coincide coa proposta que defendía a súa universidade, xa que pretendía “unha maior presenza do financiamento polos resultados acadados” e finalmente se acordou facer “un documento que nos garanta unha mellora durante os catro anos vindeiros”, recoñece que o novo plan vai no camiño de “ir xirando cara modelos máis dinámicos que se adapten mellor á calidade do servizo que prestamos”.

calidade. máis alá do feito de que a nota media dos titulados galegos sexa máis alta que o promedio

español, viaño defende a “boa” calidade da docencia universitaria en Galicia, tanto na súa como nas outras dúas universidades da comunidade autónoma, polo “éxito que obteñen os nosos estudantes nos procesos competitivos postuniversitarios”, como poden ser os sitemas de formación de postgrao de médico interno residente (mir), o de psicólogo interno residente (pir), o de Farmacéutico interno residente (Fir) ou incluso a convocatoria de investigadores excelentes que todos os anos fai o european research Council da Unión europea.

pero a pesar diso, as universidades galegas están entre as que peor proporción de alumnos por profesor teñen de españa, un problema que o reitor santiagués entende que se ten que solucionar en función dos grupos de que se trate. “o espazo europeo de educación superior propón unha serie de ratios para a organización dos grupos de traballo. temos grupos expositivos, que son máis grandes, e grupos interactivos de laboratorio, que son moito máis pequenos. Nese escenario temos que optimizar os nosos recursos para garantir que todos e cada un dos estudantes teñan a atención que se merecen”, explica.

e ao revés que cos profesores, en canto ao persoal de administración e servizos, en Galicia hai unha dotación que supera a media española, algo que, segundo el, terá que se ir adaptando aos tempos. “o modelo de organización universitario non é quen de variar tan rápido como os tempos esixen. boa parte de noso cadro de persoal de administración e servizos

O cadro de persoal PDI

é un dos máis envellecidos do

estado, cun 16,1 % de profesionais

que teñen máis de 60 anos fronte a unha media do

13,2 % en España

Facultade de Xeografía e Historia da Universidade de Santiago de Compostela

25Entrevista

Catedrático de Economía Aplicada de la USC, director de la Cátedra bolívar para las relaciones con américa Latina y académico de la real aca-demia Galega de Ciencias, el profesor Luis Cara-més (Cerdedo, 1949) suma ahora un nuevo car-go –o responsabilidad– a su dilatada trayectoria profesional. desde hace unos meses coordina el Grupo de Análisis y Debate Manuel Colmeiro, “un grupo de ciudadanos preocupados por cons-truir un futuro mejor que invitan, a todos aquellos que quieran, a sumarse a esta iniciativa”.

Tal como se presenta el grupo, parece un movimiento de intelectuales “indignados” ¿Hay algo de esto detrás? ¿Cómo y por qué surge el Grupo Colmeiro?está de moda la indignación, muy justificada en relación con los sucesivos hechos que muestran una clase política bastante contaminada por la corrupción. a mí me da la impresión de que, en todo caso, por ser menos pesimista, en nuestro país ese fenómeno está muy ligado a la contratación pública y a la financiación de partidos. en otras latitudes está infectado todo el cuerpo del estado. No es un consuelo, creo es un hecho objetivo. Y el Grupo Colmeiro, inserto en la sociedad, toma nota de este pasivo para la democracia y lo tendrá en cuenta en sus debates, pero no nace ligado a ninguna indignación. surge para aglutinar a un conjunto de personas, mayoritariamente docentes e investigadoras, que ponen en común sus inquietudes y deciden organizar debates, llevar a cabo estudios y divulgar sus proposiciones y reflexiones entre la sociedad más inmediata, pero también más allá de Galicia.

La elección del nombre es toda una declaración de intenciones, pese a que no es un gallego muy conocido fuera de ciertos ámbitos, ni siquiera en su ciudad natal. ¿Por qué eligen a Manuel Colmeiro? porque es un intelectual situado ya en la historia, catedrático en Compostela y en madrid, académico, dedicado a la economía política y al derecho político, perteneciente a

Luis Caramés

CoordiNador deL GrUpo maNUeL CoLmeiro

“bruselas No siemprees la mala de la película”

Una entrevista de Teresa Rocamonde con fotografías de Miguel Muñiz

profesional lo más parecida a la dual. Nuestra fachada costera y portuaria no está suficientemente explotada, la oferta aeroportuaria es infumable… hemos hecho infraestructuras muy útiles y otras bastante menos. tuvimos el sarampión de los nuevos ricos, como tantos otros, y ahora tendremos que comernos la deuda pública. pero si conseguimos crecer razonablemente, hay un buen futuro. incluso la crisis entrenó a muchos de nuestros empresarios en el comercio exterior, lo que es un activo ya permanente. trabajar mejor, coordinarse más y pensar las cosas, al menos, dos veces antes de tirarse al foso del gasto público improductivo. Y como escribía la economista y profesora de la UsC, maría Cadaval, miembro del Grupo, hace unos días en la prensa, “la economía es, más que nunca, poliédrica y multipolar”. Galicia tiene que aprovechar las fortalezas que posee en ese escenario.

¿Hay posibilidades reales para resolver los grandes problemas de esta comunidad: demográfico, territorial, industrial…? en lo demográfico estamos a la cola del crecimiento, en lo territorial hace falta imaginación y superar resistencias seculares y en el terreno industrial, poseemos islotes de actividad puntera, pero con baja densidad espacial. Las soluciones son complicadas y responden también a presupuestos de ideología política y económica potencialmente diferentes. precisamente el Grupo Colmeiro quiere profundizar en estas cuestiones, que son vitales no solo para el crecimiento, sino para la propia supervivencia de Galicia como país moderno.

¿Estamos verdaderamente saliendo de la crisis o esto es un impasse?La peor crisis en decenios nos abandona lentamente, dejando muchos destrozos. pero también oportunidades. el gobierno eligió un modelo de superación del problema por la vía de la

deflación salarial, lo que indujo unos costes sociales fuertes y, actualmente, una demanda interna muy endeble. No es cierto que europa impusiese este modelo de modo literal, aunque fue firme con aquello que tenía que serlo, a mi juicio. podían haberse hecho otras cosas, por ejemplo transferir gasto improductivo a otras prioridades, si bien hay que reconocer que los grados de libertad en los primeros dos años del gobierno rajoy eran muy reducidos. Y el estropicio de una parte de la banca ha sido de aurora boreal.

La “hucha de las pensiones” perdió en cuatro años la mitad de sus reservas. Solo en 2015 se sacaron 13.250 millones y a ese ritmo en 2018 no habrá Fondo de Reserva. Estamos hablando de dos años… ¿cómo se va a afrontar eso? solo se afrontará, con garantía de éxito, con crecimiento económico y una población más rejuvenecida. se podrán hacer reformas indispensables en el detalle, pero la cuestión de fondo es de extraordinaria gravedad. otro tema para los debates del Colmeiro.

La situación política actual, ¿cómo afecta a la economía?La relativa parálisis política, resultado de unas elecciones que arrojaron un mapa enrevesado, hace que el dinero, siempre con querencia a lo seguro, abandone el país o no venga en las cantidades adecuadas. eso pasa aquí y en cualquier país que esté en puertas de un gobierno de coalición en el que pueden entrar fuerzas políticas todavía no testadas o con programas aparentemente incompatibles con las políticas europeas. pero esa es la expresión de la voluntad democrática del país, así que todas las partes habrán de abandonar sus programas de máximos, a mi parecer.

prestigiosas sociedades internacionales, parlamentario y unas cuantas cosas más, muy relevantes en su tiempo.

La función del grupo es ejercer como “instrumento de intermediación entre los especialistas y la sociedad, al tiempo que de transmisor de inquietudes y propuestas”. ¿Cómo se va a efectuar este trabajo? el Grupo, que está dando sus primeros pasos, funciona por áreas, que proponen temas, y también en plenario, suscitándose una jerarquía de prioridades en los asuntos a debatir o a estudiar. por ejemplo, hemos discutido ya de un problema tan importante –y más en este momento– como la reforma de la financiación autonómica, y muy pronto debatiremos en torno a los problemas demográficos. también iniciaremos reuniones en distintos lugares de la geografía de Galicia, con los empresarios de esas zonas y con los ciudadanos en general, debatiendo en torno a problemas sectoriales y territoriales. empezaremos por la provincia de Lugo, con sesiones en la costa, vilalba, monforte Lemos y Lugo capital. después del verano celebraremos una reunión internacional, con expertos europeos y

americanos, sobre la financiación de los entes locales.

En estos últimos años ha sido muy evidente la ruptura entre política y sociedad, pero también se lleva denunciando mucho tiempo la pérdida de conexión de la Universidad con la sociedad ¿Es esto una forma de comenzar a “reconectarlas”? Como en tantas cosas de la vida, hay muchas desconexiones. Y también tópicos. No es cierto que la Universidad esté desconectada de la sociedad como tal institución. en el mundo casi todas las investigaciones que han dado fruto, en las ciencias básicas y en las aplicadas, han salido de entornos universitarios. La universidad española en general, y la gallega en particular, adolece de defectos organizacionales sistémicos, que la crisis financiera ha agudizado, si bien también va a obligar a tomar algunas medidas que habrán de pasar por encima de rutinas y excesos en la oferta formativa, con sus redundancias incomprensibles para una mente racional, así como reformas en la propia planta universitaria. el Grupo Colmeiro sale mayoritariamente de la Universidad, pero busca más flexibilidad y una mayor agilidad en las respuestas. No hacemos ciencia básica, somos

mucho más modestos, simplemente actuamos a favor de la racionalidad y del buen uso de los recursos.

¿Y qué papel jugarán los políticos que son, al fin y al cabo, los responsables de gestar las medidas que cambian el mundo? ¿Tienen cabida en el grupo de algún modo? Los políticos son indispensables. para nosotros juegan un doble papel: como gestores de la cosa pública, queremos invitarles a compartir discusiones en nuestros foros. Y también son unos de los destinatarios más relevantes de nuestras conclusiones.

¿Cuál considera que es, ahora mismo, el mayor problema que debería afrontar Galicia? Galicia tiene que impulsar con mayor decisión, aun reconociendo que se hicieron progresos no despreciables, en la concienciación de los jóvenes hacia el compromiso con la innovación y la superación de atávicas limitaciones. Galicia es un gran país para los gallegos y un territorio bastante pequeño para los grandes flujos de capital internacionales. hay que apostar por mejorar la educación, pero también la organización de la oferta educativa, insistiendo en una auténtica formación

“Hemos hecho infraestructuras muy útiles y otras bastante menos. Tuvimos el sarampión de los nuevos ricos, como tantos otros, y ahora tendremos que comernos la deuda pública”

“Los políticos son indispensables […]

Queremos invitarles a compartir discusiones

en nuestros foros. Y también son unos de

los destinatarios más relevantes de nuestras

conclusiones”

27Entrevista26

El catedrático de Economía cree que podría haberse atajado la crisis transfiriendo “gasto improductivo a otras prioridades” aunque reconoce limitaciones en la “libertad” del gobierno Rajoy los dos primeros años

28

“Los mapas nacionales no han sido inmutables a lo largo de la historia, pero a mí me parece más razonable

llegar a acuerdos de convivencia con una suma positiva para el conjunto”

¿Cuál es, a su modo de ver, la mejor solución a la situación en que nos encontramos? a mi juicio, un gobierno que trate de conducir una negociación con bruselas –que para mí no siempre es la mala de la película– y que, manteniendo los objetivos de consolidación presupuestaria, dé un cierto margen a su consecución.

Pese a todo lo que ha pasado, continúan saliendo casos de corrupción y cada vez parecen alcanzar mayores dimensiones. Más allá del reproche ético y legal, ¿cómo afecta esta práctica a la economía de un territorio? ¿Se puede acabar con la corrupción?La corrupción, en primer lugar, no se genera sobre un terreno social baldío. tiene que haber una sanción ética explícita por parte de los ciudadanos. La financiación de los partidos no está tampoco bien resuelta. debe haber un sistema judicial competente y dotado de los medios precisos para juzgar los casos en un tiempo adecuado, no como está ocurriendo ahora, y las reformas legales correspondientes para que los condenados resarzan efectivamente lo que se llevaron de las arcas públicas, sean quienes sean.

Pasemos a otro de los grandes temas del momento ¿Es necesario cerrar el debate a posibles escisiones territoriales? ¿Cómo nos afectaría una hipotética independencia de Cataluña? Los mapas nacionales no han sido inmutables a lo largo de la historia, pero a mí me parece más razonable llegar a acuerdos de convivencia con una suma positiva para el conjunto. Cataluña sobreviviría, pero el coste de la secesión va a depender de muchos factores, no solo para los catalanes. de llegar a producirse, habría un período de ajuste a la nueva realidad institucional que, dependiendo de su duración, infligiría costes mayores o menores. además está el asunto de bruselas, a donde no se puede llegar cualquier madrugada pidiendo pensión.

¿Es capaz de dibujar la Galicia de 2050? pues la verdad es que einstein en sus cosas, incluidas las ondas gravitacionales, y julio verne en las suyas, por citar casos emblemáticos, tuvieron gran visión de futuro. Quizá ellos… pero tampoco. se pueden constatar corrientes profundas de la historia pero no están libres de sufrir algún salto en su secuencia. Lo que sí me atrevo a decir es que europa o se integra más eficazmente o no será y, por ende, a nosotros nos iría mal. Los flujos migratorios están ahora perturbados por fenómenos bélicos regionales. ¿Cómo va a evolucionar la gobernanza del mundo? Los problemas son cada vez más globales, necesitarán respuestas globales.

Opinión 29

gaLiCia no está, ni se La espera

Puede que, como dice Xosé Manuel Beiras, exista “un problema de coordinación” y que “una cosa es lo que sale en los medios y otra lo que está sucediendo”. Pero lo que sale en los medios coincide bastante con lo que sucede, a juzgar por las declaraciones de los propios protagonistas. Y lo que sucede es que Galicia no existe en las negociaciones que se llevan a cabo para la for-mación de un nuevo Gobierno porque ninguno de sus problemas, ni de sus reivindicaciones, ni de sus necesidades, están presentes en las condi-ciones impuestas por Podemos, de la que forma parte En Marea, para apoyar o no la investidura del socialista Pedro Sánchez.

Primero se descartó la formación de un grupo parlamentario de En Marea, pese a las tensas negociaciones llevadas a cabo. Pero es que ya meses antes la gallega Carolina Bescansa había advertido de que no era posible la constitución de ese grupo. Más tarde fue el sonrojo de ver como los valencianos de Compromís, negocia-ban por su cuenta mejoras para la comunidad que representan, con posibles nuevas infraes-tructuras y financiaciones especiales. Después fue asistir a la presentación de casi un centenar de folios donde se recogen las líneas básicas de Podemos para un acuerdo con los socialistas y comprobar que ni se cita el término Galicia. No ya sus reivindicaciones, ni los sectores pes-quero, lácteo o naval, que viven inmersos en un pozo; ni la finalización de la construcción del AVE, que vuelve a ser cuestionada por Ciuda-danos. Galicia no aparece, como sí lo hacen Euskadi y Cataluña, ni por asomo.

“En Marea hizo un informe, que tiene Pode-mos. Otra cosa es que, si en En Marea no hay agilidad suficiente con el funcionamiento del grupo, puede haber este tipo de desfases”, se justificó Beiras ante el aluvión de preguntas que fueron planteadas por la “desaparición” de las negociaciones de Galicia. Pero es que ese in-forme, en el que, según parece, figuraban asun-tos como la reforma de la ley de financiación local, la derogación de la prórroga de 60 años a la ubicación de Ence en la ría de Pontevedra o un nuevo contrato lácteo, no se está teniendo

en cuenta y por lo tanto es como si no existiera. Sí existen en cambio y así se recogen en el do-cumento de Podemos, disolver todas las dipu-taciones provinciales con la única excepción de Euskadi y los territorios forales. Y existe so-bre todo Cataluña, comunidad que es citada en trece ocasiones para reconocer, entre otras cosas, su “derecho a decidir” en un referendo si se independiza de España.

Por no aparecer no aparece ni citado el río Miño, que tampoco tendría que aparecer, sino fuera porque se citan el Ebro, Guadiana, Guadalqui-vir, Júcar y Segura. Y no figura la riera de Mar-lés, ni la Font de la Llúdriga, de puro milagro, porque Cataluña parece ser la columna vertebral del posible futuro gobierno a juzgar por la pro-puesta de Iglesias y los suyos. Para eso tienen a Ada Colau empujando cada mañana.

Pablo Iglesias presume con frecuencia de que la formación que lidera es segunda fuerza en Galicia, por delante del PSdG-PSOE. Y cita con más frecuencia todavía, la consecución de los alcaldías de Ferrol, Santiago y A Coruña. Son escasas las intervenciones públicas en las que no se jacta de estos logros. Es más, dice estar orgulloso de que el proyecto de Podemos haya nacido precisamente en Galicia a donde acudió como asesor de Beiras y su Anova.

Y, sin embargo, a la hora de la verdad Galicia no existe. Ni está, ni se la espera. Y eso lo justifica el profesor Beiras señalando una deficiente co-nexión de los integrantes del “ménage à trois”, así lo llamó, que forman los tres socios de En Marea (Podemos, Esquerda Unida y Anova), pero insistió en que la coalición galaica elabo-ró un informe para dejar claras sus propuestas ante la constitución de un Gobierno de izquier-das, a la vez que certificó que dicho informe “té-ñeno en Podemos”.

Pues lo mismo es que con la preocupación de formar gobierno y adjudicarse los ministerios no tuvieron mucho tiempo de leerlo. O lo mis-mo que Galicia no entra en sus priorida-des. Que es lo más posible.

Capitán, mande firmes

Ernesto S. Pomboperiodista

a la hora de la verdad galicia No existe. Ni está, Ni se la espera. y eso lo justifica el profesor beiras señalaNdo uNa deficieNte coNexióN de los iNtegraNtes del “méNage à trois”, así lo llamó, que formaN los tres socios de eN marea

31Reportaxe30

A industria galega,

panca da recuperación

económica

Galicia pechou 2015 cun crecemento do 4,1 % no Índice de Produción Industrial (ipi), un dato que coloca á comunidade como a cuarta de es-paña con maior crecemento, nove décimas por riba da media nacional. incrementos en sectores estratéxicos como o téxtil do 15,9 %, no naval do 14,9 % ou do 8,5 % na automoción parecen demostrar que estamos na boa dirección.

hai diversos indicadores que deixan constancia de que o tecido industrial está a ter un magnífico comportamento, como o índice de entrada de pedidos na industria, que medrou un 8,6 % en Galicia en novembro, ou a cifra de negocios na industria, que o fixo nun 2,7 % nese mesmo mes. Neste contexto, o obxectivo do Goberno galego é “certificar a recuperación consolidando o crecemento industrial”. para iso está en marcha a Axenda da Competitividade Galicia-Industria 4.0, destinada a coordinar e facilitar a modernización da industria para o que se destinarán, no período 2015-2016, 120 millóns de euros, un investimento co que a Xunta aspira a “promover un modelo máis competitivo orientado cara a fábrica intelixente”.

deste xeito, impulsaranse distintas iniciativas que mobilizarán arredor de 500 millóns de euros ata finais deste ano na procura dunha industria “competitiva, intelixente e diferenciada”, co obxectivo de fixar tecido industrial con capacidade para recuperar o emprego e xerar novos postos de traballo. para isto, ponse o foco nas necesidades das pemes, parte fundamental do tecido produtivo galego, sen esquecer ás grandes empresas polo seu efecto tractor na economía e pola súa contribución á imaxe de Galicia.

A Axenda da Competitividade Galicia - Industria 4.0 impulsa sectores emerxentes como o aeronáutico

A Axenda da Competitividade Galicia-Industria 4.0 destinará 120 millóns de euros en dous anos para facilitar a modernización da industria

Un dos piares da economía galega é a automoción, que supón o 12 % do emprego industrial, o 14 % do PIB e o 31 % das exportacións. Un sector que compoñen 107 empresas, con Citroën á cabeza –que pechou 2015 con 407.000 unidades producidas, un 7 % máis que en 2014–, e para o que se abren grandes perspectivas co novo modelo polo que competirá a planta de Balaídos, que se sumaría á adxudicación do K9, e que suporía unha oportu-nidade para consolidar a posición da planta viguesa no grupo.

O futuro da automoción galega vén marcado pola diversificación e a in-ternacionalización; a aposta polo talento; a innovación colaborativa entre empresas, centros tecnolóxicos e clústers, así como polos factores tecnoló-xicos, como os novos materiais; eficiencia ambiental; a entrada no sector de empresas tecnolóxicas e, por riba de todo, a incorporación das tecnoloxías asociadas á Industria 4.0.

Máis alá do proxecto que a propia PSA está desenvolver para implantar a fábrica intelixente en Balaídos, tamén está colaborando co CTAG nunha unidade mixta de investigación da Xunta. Ademais, está aberta a convoca-toria do concurso de ideas Industria 4.0, polo que este sector amosou interese e co que se apoiarán catro proxectos demostrativos de tecnoloxías da fábrica intelixente.

A automoción, clave naimplantación da fábrica intelixente

Proba do vehículo autónomo deseñado por PSA Peugeot Citroën

a fábrica intelixente. o obxectivo é consolidar a denominada Industria 4.0, composta por fábricas intelixentes, automatizadas, flexibles, interconectadas, sostibles e sociais, que contan con espazos compartidos entre humanos e máquinas, e outorgan máis responsabilidades ás persoas, máis cualificadas e ben formadas. Cómpre salientar que a aposta pola fábrica intelixente ocupa un lugar prioritario, con 40 millóns de euros destinados á súa promoción, o 33 % nestes dous anos.

a axenda, elaborada conxuntamente con 120 axentes e aprobada polo Consello Galego de Economía e Competitividade, desenvólvese a través de cinco eixos: factores territoriais de competitividade, persoas e organizacións, crecemento, innovación e mercados. entre as medidas xa activadas está unha da Consellería de Economía, Emprego e Industria, a través do Igape, para impulsar catro proxectos demostrativos no ámbito da fábrica intelixente, con actuacións concretas que se implementarán nos procesos produtivos de 50 empresas. a convocatoria está dotada con catro millóns de euros, para que os consorcios formados por pemes galegas e un organismo intermedio –clúster, centro tecnolóxico ou unha asociación empresarial– desenvolvan proxectos conxuntos para aplicar tecnoloxías desta industria 4.0. entre as primeiras medidas postas en marcha está tamén a rebaixa de ata o 50 % no custo do metro cadrado do chan industrial dependente da Xunta, que leva asociada o financiamento de ata o 40 % do custo dos proxectos por parte do igape.

ademais, vén de activarse unha oficina Doing Business, unha canle de comunicación directa a través de internet para que cidadáns e empresarios consulten a tramitación dos seus

33Reportaxe

santiago acolleu a I Xuntanza de adestradores e deportistas de Galicia que reuniu a nomes tan destacados como os do maratoniamo Pedro Nimo; os triatletas Gustavo e Rubén Rodríguez ou José Rioseco, adestrador de campións do mundo como Gómez Noya e iván raña. a cita serviu ademais para presentar Train2Go.com, unha ferramenta online de xestión deportiva que conta con máis de dous mil usuarios e que foi desenvolvida por un equipo encabezado por tres emprendedores moi novos e ligados ao mundo do deporte como son o triatleta Antón Ruanova –desenvolvemento funcional, marketing&vendas–, Luis Fraga –desenvolvemento funcional e técnico–, e David Iglesias, informático e coordinador do proxecto.

trátase, pois, dunha aplicación “cen por cen galega” e “cen por cen eficaz”, xa que se trata dunha “ferramenta viva” que se modifica e actualiza practicamente cada mes co fin de dar resposta ás necesidades e demandas dos seus usuarios, facendo a xestión dos adestramentos moito máis sinxela e rápida, tanto para os adestradores como para os propios deportistas.

o mundo empresarial levado ao deporte. David Iglesias asegura que a ferramenta permite ao adestrador unha “comunicación rápida

e directa cos atletas, afórralle tempo e permítelle gañar máis diñeiro xestionando eficazmente os seus deportistas”. o coordinador do proxecto explica que a xestión offline “limita ao adestrador, que debe lidar con diversas ferramentas de comunicación, moitos ficheiros e un excel que, co tempo, vólvese complicado e inmanexable”. train2Go.com reúne todos os recursos que necesita o adestrador nunha única plataforma, “o que facilita enormemente o seu labor e, sobre todo, a eficacia do seu traballo”.

por iso considera que é especilmente interesante para os “profesionais do deporte”, que poden facer “unha xestión máis eficaz e diferenciarse da competencia feroz do sector achegando valor aos seus deportistas”. só é necesario unha conexión a internet para que adestrador e deportista “estean conectados as 24 horas do día, os 365 días do ano desde calquera parte do mundo”, subliña Antón Ruanova. o terceiro piar do equipo de train2Go.com, Luis Fraga, insiste en que para eles o deporte é “unha forma de vida”, e esta aplicación busca “mellorar esa vida”.

para coñecer todo sobre train2Go.com só hai que entrar na web, onde se pode consultar todo o referente á aplicación e ao equipo de creadores capaces de poñer a Galicia no mapa das novas tecnoloxías ao servizo do deporte e do desenvolvemento.

Unha aplicación galega facilita o adestramento deportivoTrain2Go.com é unha ferramenta web, deseñada por tres emprendedores galegos ligados ao mun-do do deporte, que permite xestionar adestramentos online. a aplicación que xa usan deportistas como pedro Nimo, josé rioseco ou Gustavo rodríguez, presentouse no marco da I Xuntanza de adestradores e deportistas de Galicia.

32

É outro dos sectores que está a tirar da recuperación da industria galega; a carga de traballo dos estaleiros aumentou en 2015 case un 50 % respecto a 2014, sumando máis de 2.000 millóns de euros en contratos. Os últimos informes, que aínda non inclúen algúns contratos anunciados, suman 19 buques na carteira de pedidos galega, un 30 % de toda a carga de traballo estatal.

A Xunta considera clave a mellora no acceso ao crédito por parte do sector nos últimos meses, apoiado desde a administra-ción cunha liña de avais da industria auxiliar, coa súa presenza en Pymar e con instrumentos como os Préstamos Jeremie, os respaldos do BEI ou o papel de XesGalicia. Ademais, pro-

gramas como o Interconecta e o Conecta Pemes –que vén de pechar unha nova convocatoria de 25 millóns de euros–, ou proxectos como o Atempo, teñen mobilizando máis de 33 mi-llóns de euros desde 2009 no sector.

Unha forza innovadora que agora vai á Industria 4.0, na que se centran as tres unidades mixtas de investigación no naval asociadas a novos procesos industriais que impulsa a Axencia Galega de Innovación; o convenio con Aclunaga e Aimen para o impulso do Naval 4.0 desde o CIS Galicia, que está a desenvolver novas tecnoloxías e prototipos; e o xa mencionado concurso de ideas Industria 4.0.

Máis de 2.000 millóns en novos contratos para o naval

proxectos e propoñan solucións que simplifiquen a normativa e supriman barreiras burocráticas para a posta en marcha de novos negocios. ambas iniciativas súmanse a outras en ámbitos nos que Galicia destaca, como o naval ou o aeronáutico, activando as bases tecnolóxicas para impulsar o Naval 4.0 e traballando na creación, da man do Instituto Nacional de Técnica Aeroespacial, dun polo tecnolóxico e industrial de avións non tripulados, que busca contar con socios industriais europeos de primeiro nivel.

a axenda pretende tanto reforzar sectores estratéxicos da economía galega –agroalimentario, automoción, naval, forestal ou téxtil–, com impulsar outros emerxentes e de maior valor engadido, como o aeronáutico, o biotecnolóxico ou as tiC. Neste contexto, aposta polo equilibrio entre o reforzo dos sectores tradicionais e o impulso dos emerxentes así como pola diversificación de produtos, ao tempo que se facilita a hibridación multisectorial, que supón a interconexión de sectores distintos na procura de aproveitar as sinerxías entre eles para mellorar a súa competitividade no mercado global.

novo récord de exportacións. a Axenda da Competitividade Galicia-Industria 4.0, péchase

cunha clara visión: Galicia ten que estar aberta ao mundo, e estar preparada para competir con el. de aí que o quinto eixe da axenda se centre nos mercados exteriores, aliñado coa Estratexia de Internacionalización da Empresa Galega 2020 que busca que o peso das exportacións no pib galego acade o 40 % no ano 2020, e incrementar nun 25 % as exportacións, o investimento estranxeiro en Galicia, e o número de empresas exportadoras, nese mesmo prazo. dentro desta estratexia, no que vai de ano activáronse xa 9,5 millóns para apoiar a cooperación empresarial e a contratación de xestores que incrementen as exportacións.

a comunidade está a marcar o seu mellor ciclo exportador, tras pechar 2015 cun novo récord histórico. segundo o Ministerio de Economía e Competitividade, as vendas ao exterior da comunidade sumaron o ano pasado 18.831 millóns de euros, un 5,6 % máis que o ano anterior e un 0,4 % máis que en 2013, no que xa se lograra a mellor marca histórica. ademais superamos en 1,3 puntos o incremento estatal, cun crecemento do 4,3 % en 2015. por outra banda, o saldo comercial galego superou os 3.710 millóns, un 11,4 % máis que en 2014, mentres que no conxunto do estado a balanza comercial foi negativa en case 24.174 millóns, reducíndose o déficit comercial nun 1,2 %.

Todos os responsables de Train2Go.com co campión de

España de Maratón Pedro NimoDavid Iglesias e Antón Ruanova con Pedro Nimo durante a Xuntanza celebrada no establecemento deportivo que este ten en Santiago

Colocación de quilla do buque escola que o estaleiro Freire

constrúe para a Armada indonesia

35Reportaxe

é comprar activos (sexan pisos, garaxes, locais ou rochos) en zonas céntricas e turísticas en zona de costa. “estase reactivando o mercado de segunda residencia en zonas de praia de pontevedra e a Coruña”, confirma esquer, cuxa firma veñen de presentar o estudo Evolución do mercado inmobiliario en 2015 e perspectivas 2016 que realiza en función dos prezos que taxan e que apunta que, ao despedir 2015, houbo unha aceleración importante en pontevedra, que creceu un 6 %, e na Coruña, cun 11 %. o iNe confirma tendencias: pontevedra é a máis dinámica cun incremento das vendas do 9,5 %, moi preto da media estatal aínda que, en termos absolutos, a provincia que rexistrou máis operacións foi a Coruña, con 5.250. maior é a alza de ourense onde repuntaron un 8,3 %. só en Lugo baixaron un 5,9 %. en cifras redondas: o ano pasado vendéronse nesta terra 12.431 inmobles, un 3,9 % máis e o primeiro incremento dende 2010.

O que máis funciona segue sendo a vivenda de segunda man coa excepción da Coruña, grazas entre outras cousas a promocións como as de Abeconsa, que entende que existe demanda en boas zonas e que, asegura, escapa “do típico enfoque de grandes proxectos que só teñen como destinatario ao grande investidor”. Un exemplo é a súa promoción na contorna de riazor.

Paga a pena. Calquera activo inmobiliario duplica o rendemento de poñer o noso diñeiro en débeda pública. Fronte ao 2 % dos bonos do Estado a dez anos, a un garaxe –o produto menos atractivo– mercado para logo alugar sacóuselle no segundo trimestre de 2015 un 4,6 %. a vivenda acumula unha rendibilidade do 5,5 %, o 6,3 % as oficinas e o 7,6 % os locais comerciais, segundo idealista.com. o que explica que sexan os activos que acaparan o groso do investimento nos últimos meses. En

34

A casa, ese seguro

o sector acusado de ser un dos principais causantes da recente apocalipse económica rexorde das súas cinzas. aínda que a outro ritmo, o ciclo inmobiliario recupera pulso en toda Galicia excepto en Lugo, onde as promocións costeiras lastran o proceso. Comprar vivenda volve ser rendible para o pequeno investidor porque duplica, no peor dos casos, o rendemento dos cartos metidos en débeda pública. por Esther Garrido

“é certo que está a haber unha reactivación aínda que vai por zonas: a Coruña está a tirar bastante, en vigo estamos a expensas do que pase co pXom aínda que segue xerando negocio o aluguer de vivenda; en canto a ourense está tamén a expensas do plan Xeral pero que se fixo un labor interesante de rehabilitación, e Lugo é o territorio que máis vai tardar en repuntar por culpa das promocións costeiras paradas”. este resumo fáinolo o delegado en Galicia da empresa de valoración de activos Gesvalt, Diego Esquer que confirma que pisamos a mesma senda de reactivación que vive boa parte de España “pola entrada de fondos de investimento estranxeiros e socimis, polos baixos tipos de interese, pola reactivación do emprego e porque os bancos, presionados polo bCe, están obrigados a prestar”. basicamente a demanda está medrando e por riba o cociente de crédito dubidoso baixou un punto dende 2014 situándose no 5,1 % o ano pasado. mesmo albíscase certa “guerra” de hipotecas entre entidades, sinal de que as cousas empezan a moverse.

Pódese confiar? “o sector inmobiliario volve presentar oportunidades de investimento”, conclúe Bankinter no seu último informe, no que constata que soben compravendas e un tímido repunte de prezos. Como sempre, o máis seguro

Parecido, non igual

1Con el fanse as estatísticas de Fomento e depende directa ou indirectamente dos bancos. serve de pauta pero con limitacións.

2o que pide un vendedor. é fácil de analizar a través dos índices de portais inmobiliarios como Fotocasa ou idealista.

3

o realmente importante. pero non existe en ningunha cidade de Galicia estatística que o recolla.

Prezo de taxación Prezo de saída Prezo de transacción real

Un produto apto para aforros modestos son os trasteiros: cun investimento de entre 4.000 a 6.000 euros pódense obter rendibilidades dun 6%

O sector industrial e o do automóbil está tirando do emprego en Vigo, vivendas que estaban a 350 euros agora non baixan de 450

36 Opinión 37

reCaudar para repartirA mediados de enero, pocos días después de la constitución de las Cortes Generales, Pedro Sánchez y Pablo Iglesias compitieron para dilucidar cuál de los dos presentaba antes en el Registro del Congreso las primeras proposicio-nes de ley y no de ley, aún sabiendo que tales iniciativas no se pueden tramitar hasta que la sesión de investidura dé un gobierno al país.

Además de coincidir en el paquete de deroga-ciones y contrarreformas, el denominador co-mún de ambos es la “agenda social”, que des-pués incluyeron en sus respectivas líneas pro-gramáticas de gobierno, que abarcan un amplio programa social de lucha contra la pobreza y la desigualdad con muchas acciones, cuya estrella es el Ingreso Mínimo Vital de los socialistas y la Renta Básica Universal de Podemos. El objeti-vo, muy encomiable y necesario, es “acabar con la austeridad y rescatar a las personas”.

Hay una propuesta más, común a los dos parti-dos: el blindaje de la sanidad y educación como derechos ciudadanos en la Constitución cuan-do se reforme. La pregunta es elemental y obli-gada: ¿tienen esas propuestas, tan ambi-ciosas como justas, una base económi-ca? ¿De verdad, creen Sánchez e Iglesias que la sanidad y educación están garan-tizadas por el hecho de que, como dice el bolero, lo “dicte un papel”, aunque sea el papel noble de la Carta Magna?

Son preguntas pertinentes porque la agenda social va a disparar el gasto público, como se concluye al leer los avances de programa de ambos partidos para negociar la investidura, que sólo incluyen propuestas débiles para re-

activar la economía, generar empleo e ingresos que es donde está la garantía de la fortaleza de las cuentas públicas y la sostenibilidad de esos servicios del ambicioso programa social.

Por tanto, que no se engañen ni intenten en-gañarnos. La sanidad y la educación, igual que todas las demás prestaciones de la agenda so-cial, se sostienen con euros que salen del Pre-supuesto y, gobierne quien gobierne –escribo a mediados de febrero–, si se desploman los ingresos del Estado, como está ocurriendo aho-ra por las secuelas de la crisis, y se mantiene –o aumenta– el nivel de gasto, el sistema es insostenible. Con esta situación, no hay más alternativa que recortar gastos y prestaciones o seguir acudiendo al mer-cado hipotecando más al país con deuda pública, que ya ronda el cien por cien de cuanto producimos.

Hay otra pregunta también pertinente, aunque puede no ser políticamente correcta: ¿por qué entre las propuestas de socialistas y podemitas –y también de populares y Ciudadanos– no fi-gura adelgazar las administraciones públicas, cargos políticos incluidos, y tantas empresas e instituciones inútiles, para aplicar los recur-sos ahorrados a inversiones productivas, a la agenda social y a otros servicios del Estado de Bienestar?

Lamentablemente, ese adelgazamiento de las administraciones ni está, ni se le espera en ningún programa de los partidos llamados a gobernar al país. Aunque todos saben que la actual estructura burocrático-administrativa del Estado es insostenible.

JoséCastroperiodista

la saNidad y la educacióN, igual que todas las demás prestacioNes de la ageNda social, se sostieNeN coN euros que saleN del presupuesto y, gobierNe quieN gobierNe, si se desplomaN los iNgresos del estado, como está ocurrieNdo ahora por las secuelas de la crisis, y se maNtieNe –o aumeNta– el Nivel de gasto, el sistema es iNsosteNible

canto as prazas de aparcadoiro son unha opción moi económica, de xestión sinxela, custo de mantemento moi baixo e con rarísimos problemas de morosidade. se é en zona céntrica, grande, preto da porta e en soto un, duraralle pouco entre as mans. Un produto aínda máis apto para aforros modestos son os trasteiros, cun investimento de entre 4.000 a 6.000 euros pódense obter rendibilidades dun 6 %.

Unha pensión “enladrillada”. se ten ata 100.000 euros hai boas oportunidades, a Sociedade de Taxación asegura que se a rendibilidade que se busca é financeira o mellor é un piso urbano duns 80.000 a 90.000 euros e para reformar. o noso experto consultado engade que “o pequeno investidor que teña un piso de 100.000 ou 120.000 euros con dúas ou tres habitacións pode conseguir unha rendibilidade interesante en vigo, por exemplo, onde o sector industrial está tirando do emprego en estaleiros e automóbil e está vindo xente que necesita vivir na cidade. así que vivendas que estaban a 350 euros agora non baixan de 450 ou 500, hai moita demanda e pouca oferta”.

aínda que non é unha realidade estendida por igual en todo o país, si que asistimos á incipiente recuperación dun sector no que investir xa é unha opción para o pequeno aforrador, pero nada de pensar en liquidez en breve, sabendo o terreo que se pisa e mellor optando por vivenda usada. Como asegura diego esquer, cada vez hai máis xente que “deriva parte de recursos ociosos en entidades cara activos inmobiliarios que lles aseguren rendas futuras”. moitos pagan a “tocatexa”, sinxelamente deixan os aforros no ladrillo segundo a Federación Galega de Empresas Inmobiliarias. a maioría son persoas maiores de 50 anos que mercan de segunda por menos de 120.000 euros para poñelas no mercado de aluguer na procura de rendibilidades sen tentar á sorte. ante un horizonte de pensións minguadas, nada como o vello valor.

Como se calcula arendibilidade anual dun activo inmobiliario?

“Cóllese o prezo de compra do activo e se teñen en conta os gastos: IBI, se se mercou con ou sen financiamento, os custos de comu-nidade e de seguro, e se detrae do prezo do aluguer pactado”, explica Diego Esquer de Gesvant Galicia. En España, a media de tempo que se tarda en rendibilizalo está en 19,4 anos aínda que a cifra sobe no caso galego: aquí fannos falta 24,8. O idealista.com engade que as rendibilidades máis baixas de España son as que obteñen os propietarios de vivendas en aluguer en Ourense (3,4 %), San Sebastián e A Coruña (3,6 %) e Lugo (3,8 %). “Tamén hai que ter en conta que canto menos fondos propios poñas e máis apalancados esteas dentro duns límites coherentes, máis alta é a rendibilidade, porque esa parte do teu diñeiro que non destinas ao investimento podes metela noutro activo”.

Cada vez hai máis galegos que meten

de novo os aforros en vivendas de segunda man a bo prezo para

alugalas e asegurar os riles na vellez

39Reportaxe

nin en pintura. a plataforma Ence Fóra da Ría para Sempre define á pasteira de Lourizán como “delincuente ecolóxico” e o presidente da Federación de asociacións de veciños Castelao, Juan Loureiro, cualifícaa de “tumor” polo seu “cheiro a ovos podrecidos” e a súa “paisaxe de fumes e ferros”. “o cheiro é o impacto que máis se nota, pero os maiores focos de contaminación son as ignicións ao aire e as verteduras á ría, ademais da gran captación de auga que necesitan as papeleiras e que colle do Lérez, aínda que tente aplicar tecnoloxías para a súa redución”, matiza esta experta. “e cómpre tamén facer un estudo en profundidade da incidencia en bancos marisqueiros e na calidade das augas de baño”.

ence prometeu preto de 12 millóns de euros máis para eliminar cheiros, ruídos e vapores, e 4 millóns para a integración paisaxística, para fundirse mellor coa contorna. Xa convocaron un concurso de ideas. en total 60 millóns para aforrar auga, mellora estética e de cheiros. pero pouco importan estes esforzos aos centos de persoas que tras o anuncio da prórroga, botábanse á rúa o 29 de xaneiro xunto co voceiro nacional do BNG, os deputados de En Marea no Congreso, Greenpeace, a Asociación pola Defensa Ecolóxica de Galicia (adeGa) e o alcalde de pontevedra, Fernández Lores, que asegura que “ence ten fío directo co pp”.

Que ofreces a cambio. Feijóo di que negociará coa pasteira investimentos no sector forestal e novos proxectos industriais. O máis zumento, se tocase, son os 74 millóns para unha planta de biomasa de 40 MW que xeraría 750 postos de traballo, pero ence conta con outros dous emprazamentos

38

Ata 2076

as súas melloras ambientais e a promesa de investimentos mi-llonarios non convencen a quen quere vela o máis lonxe posible. a pasteira debeu situarse noutro sitio pero en 1957 as cuestións ambientais non marcaban ningunha axenda. A prórroga da con-cesión a Ence dada o pasado xaneiro polo Ministerio de Medio Ambiente garante a súa permanencia 60 anos máis na ría de Pontevedra. por Esther Garrido

“o maior problema de ence e doutras industrias é que son relativamente antigas e situáronse en zonas nefastas”, explica a unha enxeñeira ambiental pontevedresa que nos pide que non apareza o seu nome. “está pegada a núcleos de poboación importantes e a espazos naturais, e por moito que minimicen ao máximo a contaminación sempre recibirán impactos. se produce cheiros pero a tes nun sitio con espazo para dispersalos tes moito avanzado. pero onde está ence calquera escape, aínda que sexa puntual, vaise notar moito”. pero alí está e cumpre a lei, “o que pasa é que a normativa ambiental europea, aínda que é esixente, non o pode cubrir todo. hai aspectos non suficientemente definidos, ou non se sabe aínda se o valor límite é o axeitado porque non hai estudos da súa incidencia con suficiente antigüidade”.

As razóns económicas pouco importan a quen defende cuestións ambientais, pero o son case todo para os 800 traballadores de Ence, boa parte dos do Porto de Marín e para ás 75.000 persoas que lle venden madeira

Autorización ResoluciónLicencia de actividadePermiso de captación de auga do Río Lérez Autorización de emisión do GEI 2008-2012Autorización Ambiental Integrada Renovación Autorización Ambiental IntegradaActualización Autorización Ambiental Integrada

29/09/196530/12/196831/12/2007

30/04/200821/12/2011

09/12/2013

Licencias

posibles: villaturiel (León) e huelva. ademais, as razóns económicas e laborais nunca convencen a quen defende cuestións ambientais, pero o son case todo para os 800 operarios de ence -moitos saben que, salvo catástrofe, poderán xubilarse na celulosa– para boa parte dos traballadores do porto de marín e para ás 75.000 persoas que lle venden a súa madeira. así que case todo o tecido produtivo comparte alegría cos sindicatos por unha vez.

a Plataforma de apoio á Industria da Comarca Pontevedra –fundada por oito empresas de sectores como metal, enxeñería e loxística– confía en que a prórroga sirva “para mellorar a mala imaxe da comarca e que as empresas pensen en vir no canto de irse”. o presidente da Cámara de Comercio, Eduardo Barros, dicía tras a xuntanza que ence convocaba o pasado outono cos empresarios: “do tema fálase moito pero sábese pouco. esta reunión serviunos para coñecer proxectos de mellora ambiental, de competitividade e a súa repercusión para empresarios e autónomos. diso deben falar as empresas. e diso falamos. estamos a xogarnos ou futuro económico da comarca”. o alcalde Lores, non obstante, prefire menos postos vía ence e máis “relacionados con sectores como o primario ou o turismo”.

o que é evidente é que se a localización fose outra non habería estas tensións. “É normal que a pasteira non queira gastar millóns nun traslado; non estaría mal que a administración pública contribuíse a financialo”, coméntanos a enxeñeira. Cara onde? “a zonas onde no teña incidencia en núcleos importantes de poboación, zonas sen especial valor ambiental e que, ademais, estean acondicionadas para situala”.

41Entrevista40

Cando isaac recollía o seu título de licenciado en telecomunicacións na politécnica de madrid, en 1990, aínda quedaban cinco anos para que Larry page e sergey brin deran un co outro na Univer-sidade de stanford. tardarían dous máis en rexis-trar o dominio. hoxe, o noso entrevistado lidera a división Google for Work no noso país, con cuxas aplicacións traballan en todo o mundo o 64 % das empresas da lista Fortune 500, pero tamén milleiros de pemes e autónomos. Por Esther Garrido con fotografías de Miguel Muñiz

A película Os bolseiros conta as hilarantes vicisitudes de dous “corentañeiros” na loita por un posto na sede da empresa en California. Realmente Google é tan aberta como parece?a película rodouse nas instalacións de California e, efectivamente, cando os actores chancean sobre se a comida é gratis en realidade é que é así, é gratis para os traballadores. e tamén é certo que se favorece moito a diversidade e a interacción, dános igual como veñas vestido, o importante é que sexas un profesional que poida achegar, que pense de forma distinta. os procesos de contratación son sofisticados porque contratamos a bos profesionais non para dicirlles o que teñen que facer senón para que nos digan o que temos que facer nós.

E se este sistema semella funcionar ben, por que lles custa tanto a outras empresas tentar trasladalo?tiven a sorte de traballar en compañías nas cales as organizacións eran moi transparentes, pouco xerárquicas, onde a información e a comunicación era natural e iso probablemente nótase cando traballamos. o certo é que cando preguntas nun foro cantos pensan que as persoas son o activo principal dunha compañía case todo o mundo levanta a man, pero despois non se actúa consecuentemente. temos que crer firmemente que o talento humano é o que vai facer que a nosa empresa teña éxito. hai que crear unha contorna na cal as persoas sexan felices,

dar ferramentas, recoñecer o traballo e deixar espazo. sinxelamente porque un empregado feliz é máis produtivo. así que se son máis felices, as nosas empresas serán tamén mellores empresas.

Se alguén sabe sobre tendencias tecnolóxicas que cambian o mundo es ti. Que é o que estamos a vivir?Un fenómeno precioso, único, moi distinto aos antigos cambios e revolucións que tivemos na historia da humanidade: estamos a ter unha irrupción tecnolóxica moi rápida que afecta a moitísimas persoas, de feito, á maior parte de todos nós.

E en que se traduce esa ruptura?pois na mobilidade, na nube, no big data e nas redes sociais. Xuntos configuran unha especie de tormenta perfecta que fan que todo estea a suceder con moitísima velocidade e impacto.

Todos vemos que xa está en marcha un novo xeito de traballar e de vivir. O cambio sempre será para mellor? Supoño que dirás que si…si, si, é que son optimista por natureza e claramente véxoo así.

Mudanzas sempre houbo pero o ritmo de agora é outro. Como perderlle o medo ou a preguiza ao cambio?hai que ter moita curiosidade e estar aberto ao que está a acontecer, porque acontece moi rápido. tamén vivimos outro fenómeno curioso: temos mellor tecnoloxía na casa que nas empresas. antes, as tecnoloxías adoitaban nacer no mundo do militar, logo pasaban ás empresas e acababan chegando aos consumidores anos máis tarde. e agora, polo volume de consumidores que hai e pola democratización da tecnoloxía, isto mudou, o que supón un reto para as

compañías, que teñen que axudar a que os seus empregados poidan traballar coa tecnoloxía coas que viven pero que tamén lles permite ser máis eficientes na contorna profesional.

Son unha peme de, poñamos, 30 traballadores. Que me vai a ofrecer Google for Work que realmente sexa útil? E sobre todo, poderei pagalo?No exemplo que me pos o normal é que o departamento de informática sexa inexistente ou moi pequeno, e que non poida permitirse ter os mecanismos de control e seguridade. as solucións de Google for Work son como unha capa ao redor das aplicacións de consumo que as fan ideais para ser utilizadas pola empresa. ofrecemos un paquete que se chama “Google apps” que dá todas as ferramentas ofimáticas que necesita: correo electrónico, almacenamento de información na nube –unha especie dropbox corporativo–, videoconferencia

Isaac Hernández

CoUNtrY maNaGer de GooGLe For WorK para españa e portUGaL

“coNtratamos a bos profesioNais NoN para dicirlles o que teñeN que facer, seNóN para que Nos digaN o que temos que facer Nós”

43Entrevista

a levar as solucións á peme. Compañías como redegal ou outras empresas coas que traballamos en Google for Work collen estas solucións e instálanas nas empresas, axúdanos a escalar e permítennos que se poidan personalizar.

Como acreditades a unha empresa, como lle poñedes o selo que di “é partner de Google”?temos distintos mecanismos dependendo da área da que esteamos a falar. existen partners que son fotógrafos oficiais de Google maps, hai acreditacións que determinan que podes poñer información dunha empresa en Google my business. e en adWords o mesmo. Na miña área, Google for Work, lle pedimos á empresa unha serie de compromisos de certificación, que nos demostren que coñecen as nosas tecnoloxías. e a partir de aí dámoslles ferramentas nas que teñen toda a información e o soporte para representar ben os intereses de Google.

O teu é o sector TIC, Microsoft e Vodafone foron pasos previos antes de Google. O caso é que os directivos das empresas tecnolóxicas transmitides proximidade e afabilidade, ese estilo digamos Gates e Jobs. Pero ao tempo, o noso día a día depende moito do que facedes. Sodes conscientes desta dualidade?as tres son empresas que, efectivamente, teñen moita relevancia a nivel mundial, así que temos a sorte pero tamén a responsabilidade de tocar a vida de moitas persoas. No caso de Google xa temos cinco negocios no cal cada un suma máis de mil millóns de usuarios. e somos conscientes da importancia de servilos correctamente a todos, coidamos moito os mecanismos que se refiren á legalidade, á protección de datos e á privacidade, xestiónanse de forma escrupulosa. Contrólanse quen pode ter acceso a que tipo de información. é fundamental, porque no momento en que perdamos a confianza do usuario probablemente perderemos o noso papel.

“Hai que dar ferramentas, recoñecer o traballo e deixar espazo. Sinxelamente porque un empregado feliz é máis produtivo”

“Por pouco máis de tres euros ao mes por empregado”, Isaac explica que “Google Apps” achega todas as ferramentas ofimáticas que necesita unha peme dispoñibles dende a nube, “o que significa que funcionan todo o ano”

42

e mensaxería instantánea –equivalente a Whatsapp e skype pero profesional–, e un paquete de tratamento de textos, folla de cálculo e presentacións. todas dispoñibles dende a nube, o que significa que non caen, que funcionan todo o ano, e cunha capacidade de almacenamento ilimitada, fronte aos sistemas de correo convencionais nos que tes que estar a borrar ficheiros porque non che caben. e por pouco máis de tres euros ao mes por empregado.

Por exemplo Google Drive, sería unha das ferramenta de Google Apps, a nube a nivel usuario?efectivamente, existe un Google drive a nivel persoal que che ofrece 15 xigas, pero no caso do dunha empresa ten unha capacidade de almacenamento ilimitada dos documentos que queiras. ademais, dámoslle o dominio da empresa, poñamos por caso @ferreteriagonzalez.com. as contas créaas a empresa que é quen decide a que empregados darllas, e se un deles marcha os seus documentos non se perden, é unha información que segue sendo da empresa. ten todas as vantaxes de ser ferramentas do mundo persoal fáciles de utilizar e coas que os traballadores en xeral están familiarizados, pero tendo control sobre elas. ademais de que ofrecen máis posibilidades e funcións.

Cuantos usuarios tedes en España?Centos de miles de empresas traballan con Google for Work, dende autónomos ata corporacións como o bbva, que utiliza para todos os seus empregados en todos os países estas solucións na nube que lle axudan no proceso de converterse nun banco dixital punteiro.

A empresa ourensá de mercadotecnia dixital Redegal foi premiada por vós o pasado verán como a mellor axencia de España en retorno de investimento publicitario. Coidades moito as relacións cos vosos partners?si, si. o modelo de Google é un modelo no que tratamos de xerar boa tecnoloxía e establecer alianzas con empresas locais que nos axuden

Malia que recoñece que “estamos a ter unha irrupción tecnolóxica moi rápida e que afecta a moitísimas persoas”, o último que hai que facer é ter medo. A curiosidade será máis útil

45Reportaxe

Decidiuse establecer regras comúns, optimizar recursos, homoxeneizar servizos e ter un único secretario e sede. Pero mantendo persoal e puntos de atención

o pasado xaneiro ultimábanse cuestións xurídicas e o día 18 dese mes o diario oficial de Galicia facía oficial o nacemento da Cámara oficial de Comercio, industria, servizos e Navegación de pontevedra, vigo e vilagarcía de arousa. Veremos se a alguén se lle ocorre unha fórmula para acurtar o nome.

cara adiante. Xa se está unificando web (www.camarapvv.com), contas de correo e perfís en redes sociais (Facebook:camaracomerciopvv e twitter: @camarapvv), só queda coñecer a nova directiva. “o 9 de febreiro terminou o prazo de presentación de candidaturas dos membros do pleno das extintas Cámaras para formar parte do novo, que dará lugar ao goberno corporativo” indícannos fontes da Cámara de Vigo. “Unha vez recibidas, a Xunta é quen ten que fixar un día para que se celebre o pleno. Nós, de momento, non sabemos máis. pero suponse que non van tardar moito”. Como é unha decisión que debe tomar a dirección Xeral de Comercio a ela remítome só para confirmar que, a peche deste número, non había data fixada. o que é seguro é que desa xuntanza sairá novo presidente (ou presidenta), comité executivo e Regulamento de Réxime Interno.

por certo, miguel Falcón, –que encabeza a lista de vogais de vilagarcía– defende unha única Cámara para toda Galicia. Un canto, o das fusións, ao que se resiste Tui pola súa “situación económica saneada”. mentres, na Cámara de Lugo –que o pasou realmente mal– Xabier díez trata de paralizar o aumento dunha débeda que rolda os cinco millóns e vender a antiga sede para pagar a traballadores e ex-traballadores soldos e liquidacións. No mapa cameral galego cada un ten a súa loita.

44

Trespor unha

tras un proceso de fusión que levou un ano, das cinco cámaras pontevedresas quedan dúas. só resta que a Xunta decida día e data para o ple-no do que sairá o presidente da nova Cámara de Comercio de pontevedra, vigo e vilagarcía de arousa. É a primeira fusión das cámaras españolas e, dada a situación que vivían, non semella decisión errada. malia as críticas ao proceso, que as hai. Por Esther Garrido

os famosos –e polémicos– cambios lexislativos de decembro de 2010 que trouxeron baixo o brazo a nova Lei básica de Cámaras e a adaptación da Lei galega, desencadearon un maremoto en todas, tras verse sen axudas públicas. recortaron gastos para ser máis sustentables e melloraron servizos para resultar máis atractivas. outra das saídas máis obvias era a fusión: por motivos económicos, funcionais e técnicos. Máis aínda cando se barallou a desaparición dalgunha das catro pontevedresas. por iso o 25 de marzo de 2015 acordouse que mellor todas xuntas, acordo que, segundo comunicado oficial, adoptouse por maioría absoluta dos plenos.

basicamente decidiuse establecer regras comúns, optimizar recursos, homoxeneizar respostas e servizos e ter un único secretario. pero mantendo persoal e os puntos de atención.

Como en toda fusión, algo se perde polo camiño, e aínda que se con-servan todas as oficinas das tres cámaras sede haberá unha, a de Vigo. O cal non gustou moito pola cidade do Lérez, polo me-nos entre algúns dos seus empresarios que tamén temen o desequilibrio de poder que supón que a maioría de representantes no novo pleno, 32, sexan de Vigo; fronte os 17 de Pontevedra e os 11 de Vilagarcía. Pero un novo comezo impoñíase: en Pontevedra levaban tres anos sen aprobar o orzamento e as irregularidades en contabilidade e subvencións eran ha-bituais, como revela o Consello de Contas de Galicia. E a xunta directiva de Vilagarcía levaba dous anos operando en funcións. Así que Miguel Falcón será o último presidente dunha entidade que chegou a ter 13.500 socios e que quedou sen eles.

Nunca chove a gusto de todos

A cámara pontevedresa ten tres procesos xudiciais abertos polos que están imputados dous expresidentes

e sete vogais do comité executivo

Miguel Falcón, José García Costas, Francisco Conde e Eduardo Barros,

tras asinar o acordo de fusión que se está facer realidade estes días

47Reportaxe

e obrigaba a devolver o cobrado, pero só a partir do 10 de maio de 2013, data da primeira sentenza, alegando que a aplicación con carácter retroactivo á duración total dos contratos hipotecarios causaría un “gran prexuízo á estabilidade do sistema financeiro”.

esta resolución dividiu os xuristas, xa que moitos consideran que vai contra as vítimas –os consumidores–, algo que comparte o avogado e secretario xeral de Acouga, Xoán Antón Pérez-Lema, quen se refire ao feito de que “os cidadáns, os pobres, teñan que soportar as consecuencias dun posible fracaso do sistema financeiro: os ricos” como “doutrina de patacón”. pérez-Lema recorda que a propia Comisión Europea “deixou claro que hai que devolver desde o mesmo momento da subscrición do préstamo” hipotecario e o Tribunal de Xustiza de Luxemburgo abriu causa por este asunto, o que levou á acouga a interpoñer esta demanda, que estará condicionada á resolución do tribunal europeo.

decenas de miles de afectados. a demanda contra os

contratos subscritos coas entidades que conforman agora abanca –a excepción do Etchevarría–, persegue restituír o diñeiro cobrado de máis aos afectados polas cláusulas solo desde o ano 1998 ata o 2011, cando Novagalicia deixou de comercializalas. “pode haber tres xeracións afectadas”, afirma Pérez-Lema, que non se atreve a calcular o número de afectados pero estima que son “decenas de miles”.

trátase de persoas que pagaban un tipo superior ao que determinaba o euríbor por culpa desas cláusulas coas que a entidade se blindaba das caídas de prezos e aseguraba a súa rendibilidade. era unha “práctica habitual”, por iso o avogado non cre que na historia xurídica de Galicia “haxa un procedemento xudicial do número de afectados e quizais da transcendencia económica desta demanda colectiva”.

desde Abanca, a preguntas de , só responderon que cumprirían “coa petición do xulgado” e enviarían a comunicación aos seus clientes “a pesar de que consideramos que non é procedente e que é unha cuestión xa xulgada”.

A demanda persegue restituír o diñeiro cobrado de máis aos afectados polas cláusulas solo desde o ano 1998 ata 2011

46

Novo fronte xudicial para Abanca

Miles de galegos poderían recuperar os cartos das cláusulas solo no que sería un dos maiores procesos xudiciais da histo-ria de Galicia por contía e número de implicados –probablemente maior que o das preferentes–. o primeiro paso, a admisión a trá-mite da demanda colectiva presentada pola Asociación Galega de Consumidores e Usuarios (acouga) xa está dado. todos os afectados deberán ter recibido antes do 15 de marzo un aviso do banco por se queren adherirse á reclamación.

a admisión a trámite por parte do xulgado de primeira instancia número 9 da Coruña da demanda colectiva contra Abanca interposta por Acouga abre unha nova fronte á corporación bancaria presidida por Javier Etcheverría. a asociación Galega de Consumidores e Usuarios decidiu interpor esta demanda despois de que varias audiencias provinciais abriran unha cuestión prexudicial sobre a sentenza emitida hai un ano polo Supremo que anulaba as cláusulas solo por consideralas “abusivas”

Como sumarse á demanda? A demanda da Asociación Galega de Consumidores e Usuarios pretende ofrecerlles ás persoas afectadas por cláusulas solo “unha canle rápida, barata e moi operativa para que todos os consumidores galegos que subscribiran préstamos hipotecarios antes de marzo de 2011 poidan resolver a súa reclamación nun único procedemento”.

Tal como confirmou Abanca, todos os clientes que contrataron a súa hipoteca a partir de 1998 con Caixa Galicia, Caixanova ou Novacaixagalicia –as entidades afectadas– recibirán antes de mediados de mes unha comuni-cación informándolles da demanda e da posibilidade de acudir a ela. Para iso só é necesario asociarse a Acouga, o que supón pagar unha cota de 10 euros mensuais (120 euros ao ano).

O secretario xeral de Acouga, Pérez-Lema, advirte de que tamén se poden adherir as persoas que xa pagaron toda a súa hipoteca “sempre que acabaran de pagar nos úl-timos catro anos”, data que se considera de resolución de con-trato.

A asociación estima que en maio ou xuño “haberá xa unha au-diencia previa no Xulgado número 11 de Primeira Instancia da Coruña e, pouco despois de que decida o Tribunal europeo, di-tarase sentenza nesa liña”.

Xoán Antón Pérez-Lema (esqda.) co presidente de Acouga, Pérez Ares, Quinteiro e Paula Gómez

49Reportaxe48

Novas tecnoloxías

para impulsar a

competitividade

os últimos datos do comercio galego reflicten os esforzos realizados polos comerciantes nos últimos anos. en 2015, as vendas do sector su-biron en Galicia un 4,5 %, fronte ao 3,6 % do conxunto do estado, o nos sitúa como como a cuarta comunidade cun maior crecemento. as novas tecnoloxías, que están a configurar un novo modelo de actividade comercial, pare-cen ter un papel clave neste impulso do comer-cio local.

en españa o comercio electrónico moveu o ano pasado unha cifra de negocio récord de 20.000 millóns de euros. e o comercio galego non é alleo a esta realidade: segundo os últimos datos, as empresas galegas superaron en 2015 a media estatal en vendas online, e foron as pequenas empresas as que experimentaron un maior incremento. así, en 2014 só o 4,2 % das firmas galegas de menos de dez empregados vendían na rede, cifra que ascendeu a máis do dobre en 2015 (10,6 %).

para seguir avanzando neste camiño, a Consellería de Economía, Emprego e Industria destina este ano máis de tres millóns de euros ao programa de impulso ao smart commerce e ao comercio online, mediante o cal en 2015 obtiveron apoios preto de 1.000 comerciantes e artesáns galegos.

o programa inclúe apoios para a modernización dos establecementos, para páxinas webs comerciais, para a posta en marcha de novos sistemas de comercialización

que combinen o comercio online e offline ou que empreguen as redes sociais para a venta e tamén para ferramentas que melloren a xestión e o deseño dos seus produtos e o desenvolvemento e implantación de novos sistemas de packaging e etiquetaxe.

tamén se poden beneficiar da iniciativa os obradoiros artesáns e as federacións de comerciantes, con apoios para o desenvolvemento de sistemas de m-commerce (comercio a través do móbil), aplicacións e webs móbiles, así como as asociacións profesionais de artesáns, que poden optar a axudas para proxectos de deseño e creación de novos produtos a partir da colaboración de dous ou máis artesáns e un deseñador.

No que vai de ano, a Consellería de economía, emprego e industria leva activados programas de apoio específicos para o sector comercial que suman preto de seis millóns de euros, nos que se inclúen, ademais da convocatoria para impulsar o smart commerce, axudas para apoiar o asociacionismo comercial, e unha convocatoria para fomentar a transmisión comercial, co obxectivo de impulsar o emprendemento e a continuidade da calidade do sector en Galicia.

Plan estratéxico. a activación destes programas forma parte do Plan estratéxico de impulso ao Comercio de Galicia, que destina 70 millóns de euros ata 2020 a modernizar e incrementar a competitividade do comercio de proximidade galego, con 55 accións específicas articuladas arredor de tres grandes retos: afianzar un sector comercial renovado; impulsar o smart commerce e o comercio electrónico, e potenciar o comercio excelente, traballando na dinamización e a mellora continua.

entre os obxectivos que se fixan nesta folla de ruta está incrementar nun 15 % os emprendedores que traballan no sector, ata chegar aos 60.800 en 2020; triplicar a porcentaxe de empresas de menos de 10 traballadores que venden na internet ata alcanzar o 14 %; e incrementar nun 10 % o número de comercios que se asocian para competir, ata chegar aos 20.000.

o primeiro dos eixes deste plan, que conta coas achegas do sector, céntrase na mellora da competitividade, afianzando un comercio actual e xerador de riqueza. impulsarase a consolidación do sector comercial galego mellorando a regulación, eliminando trabas ao emprendemento, impulsando a profesionalización e facilitando o acceso ao financiamento para a activación e a mellora dos negocios.

máis do 40 % dos recursos do novo plan destinaranse ao segundo dos retos, con actuacións concretas para establecer o smart commerce, un novo modelo de comercio intelixente que sitúe o cliente no centro da súa estratexia. apóstase por incrementar a innovación no comercio galego como un dos factores clave para mellorar a súa posición competitiva, impulsando o comercio electrónico e novas fórmulas de comercialización dos produtos, así como de mellora do seu deseño e presentación.

o terceiro dos grandes retos, a potenciación do comercio excelente, incidirá na dinamización comercial e a mellora continua do servizo. Neste ámbito, promoveranse novas estratexias para incentivar a demanda, con actuacións que dinamicen os centros urbanos, permitan a atracción de visitantes e compradores e incrementen as vendas.

Galicia aposta polo smart commerce, un novo modelo de comercio intelixente que sitúe o cliente no centro da súa estratexia

A cifra de firmas galegas de menos de dez empregados que venden na rede ascendeu en 2015 a un 10,6%, máis do dobre que no ano anterior

O conselleiro de Economía, Emprego e Industria nun encontro con comerciantes da provincia de Lugo

50 Opinión

A recente axitación nos mercados financeiros su-bliña a natureza extremadamente fráxil da actual recuperación económica global e amosa a nece-sidade de impulsar unha auténtica coordinación política capaz de acelerar as reformas da gober-nanza económica global. Tense falado moito de-las nos últimos anos, pero con escasos avances prácticos, tanto que todo fai temer unha repeti-ción, agravada, de escenarios pasados.

O ministro de finanzas xaponés, Taro Aso, dixo recentemente que as repentinas osci-lacións nos mercados de divisas non eran desexadas, dando a entender que a súa carteira interviría no mercado para contrarrestar a rápi-da apreciación do yen en caso de ser necesario. E non só é Xapón. Todos os países con capacidade para iso, en maior ou menor medida vense tenta-dos nun momento de desafío económico a adop-tar políticas que poidan conter potencialmente un efecto de propagación. Xapón adoptara xa a acción infrecuente de taxas de interese negativas que, sen embargo, só fixo caer temporalmente o tipo de cambio do yen. Os mercados especulan sobre posibles accións semellantes por parte do Banco Central Europeo e tamén suxírese a posi-bilidade de que o Sistema da Reserva Federal de EUA podería ter que reverter as súas alzas nos tipos de interese. As consultoras din que os mercados están perdendo a confianza na habilidade dos bancos centrais para per-petuar a levitación dos activos de risco. E os ci-dadáns hai tempo que perdemos a confianza na vontade reguladora dos poderes públicos.

Toda esta situación salienta a necesidade de coor-dinación política e de esforzos globais que eviten

depreciacións monetarias competitivas. As vola-tilidades reflicten as debilidades fundamentais no sistema monetario e financeiro internacional actual. As políticas enfocadas ao plano estatal son claramente insuficientes para condicionar a evo-lución nun mundo de compañías, divisas e fluxos de capitais globais. É un mantra que se repite ata a saciedade… A necesidade de abordar esta situa-ción xa quedou de manifesto ao inicio da crise de 2008 e cada día que pasa é mais urxente establecer respostas políticas que teñan en conta o feito de que os mercados están cada vez mais entrelazados e as economías son cada vez mais interdependentes.

Moitos dos desafíos recentes conducen ao desa-liñamento dos ciclos monetarios globais ditados polo dólar e as condicións económicas dos merca-dos emerxentes. As reformas deben ter en conta ambos aspectos. O dólar como moeda soberana e como moeda internacional non sempre son compatibles. Por outra banda, a gobernanza económica global debe reflectir mellor o peso crecente das economías en desenvol-vemento. Son dous escollos importantes para que as reformas avancen.

Os fundamentos económicos dinse sólidos e as oscilacións do mercado obedecen mais a nervio-sismo que a feitos concretos, asegúrase. Non obs-tante, varios economistas consideran que a seria situación das institucións financeiras en Europa, sumado á posibilidade de que a Reserva Federal de Estados Unidos pospoña unha subida das ta-xas, desemboque nunha recesión económica global e un posible derrube bursátil similar ao de 2008.

Xulio Ríos

direCtor do iNstitUto GaLeGo

de aNÁLise e doCUmeNtaCióN

iNterNaCioNaL (iGadi)

o dólar como moeda soberaNa

e como moeda iNterNacioNal

NoN sempre soN compatibles

esperando a goBernanza sociedade

56

58

SOmOS O QUe FaCemOSreportaxe

O gaLegO na eCOnOmÍareportaxe

paZO de XeRLiSreportaxe

ReCeiTaS de Tempadamesa e maNtel

RaFaeL LÓpeZ LÓpeZeNtrevista

6271

50

//// 53eNtrevista

“De aquí a 10 años se van a tener resultaDos muy importantes. eviDentemente lo que se entienDe por curación al cien por cien no va a existir, pero vamos a estar ya en cifras interesantes”

52 ////

El Dr. Díaz-Rubio nos dijo el pasado mes de mayo que en 15 años “la mayoría de los tumores” se curarían o serían enfermedades crónicas”. ¿Es igual de optimista?Yo incluso soy más. Yo creo que de aquí a 10 años se van a tener resultados muy importantes. Evidentemente lo que se entiende por curación al cien por cien no va a existir, pero vamos a estar ya en cifras interesantes en la mayoría de los tumores. Quedará alguno por ahí descolgado pero estamos en un momento de op-timismo.

¿Pese a las predicciones de que un tercio de la población sufrirá algún tumor durante su vida?Cada vez habrá más cáncer, sin duda, porque el principal factor responsable del cáncer es la edad y porque no somos capaces de erradicar malos hábitos que afectan de un modo determinan-te, como es el tabaco, cuyo consumo ha bajado algo en hom-bres pero continúa aumentando en mujeres.

Siempre ha sido muy crítico con el tabaco ¿Es tan relevan-te su consumo para el cáncer?Si no se hubiese fumado nunca habría un 30 % menos de cáncer. Bajaría muchísimo el de pulmón, pero también el de cabeza y cuello, páncreas y otros. Por tanto, es el peso más importante que deberíamos quitarnos de encima.

Y la carne roja, que ha causado tanta alarma últimamen-te, ¿es cancerígena?Es muy poco cancerígena. Desde hace años sabemos que au-menta ligeramente el riesgo de los tumores digestivos, sobre todo las carnes preparadas –salchichas, chorizo…–, pero no se puede precisar más. Desde el punto de vista de la nutrición y hábitos saludables se sigue recomendando el consumo de dos raciones semanales. Es cierto que nuestra sociedad consume más carne

de la que debiera, pero vuelvo a lo anterior: por cada tumor cuyo causante principal ha sido la carne hay diez mil provocados por el tabaco.

¿Qué hábitos influyen de forma decisiva en el cáncer?Además del tabaco está el sobrepeso, que también tiene una gran importancia, y es un un problema cada vez mayor. Y el ejer-cicio físico. Son los tres grandes pilares en los que hay que insistir mucho porque, corrigiendo esto, solucionaríamos el 40 o 45 % de los tumores –siendo el tabaco el 30 %–.

¿Qué importancia tiene el componente hereditario del cáncer?Pequeña; el componente hereditario es entre un 5 y un 10 % de todos los tumores. La mayoría de los cánceres ocurren por azar favorecidos por los malos hábitos o el ambiente.

En casos como el tan mediático de Angelina Jolie, que ha suscitado gran polémica ¿es la extirpación la mejor solu-ción?Por lo que leí de su caso sí. Ella era portadora de una mutación que le daba un riesgo de hasta un 80 % de sufrir un cáncer a lo largo de su vida. Eso es una de las opciones que damos en casos muy concretos, y es una decisión que debe tomar cada persona. Aunque no garantiza al cien por cien que no se vaya a sufrir cán-cer, sí reduce muchísimo las posibilidades. Lo que no reduce es la mortalidad en caso de sufrir el tumor.

Vamos a pasar al campo de la investigación, que conoce muy bien. Llevamos varios años hablando de reducción de fondos, ¿ha afectado la crisis a la investigación y, por tanto, a retrasar una posible cura?En el ámbito nacional nosotros hemos bajado la captación de

fondos, sobre todo del Instituto Carlos III, que es el centralizador de toda la investigación biomédica. Lo hemos compensado con los fondos europeos y con los de la Consellería de Industria y la agencia GAIN, que han estado trabajando conjuntamente con la Consellería de Sanidade y, por ahí, se han conseguido fondos. Eso ha permitido al IDIS, con mucho esfuerzo, mantenernos. Pero los fondos centrales, que eran los más importantes, han bajado mucho, se han quedado en un 25 % y eso ha complicado las co-sas. La bajada ha sido tan brusca que retrasará muchos años la recuperación. Cuatro años, con una bajada tan brusca, no repre-senta cuatro años de retraso sino doce o dieciséis para recuperar el nivel, porque no solo es dinero, también conocimiento. Y eso es un grave problema.

¿Cuáles son las vías de investigación actuales más espe-ranzadoras?Hay una, que ya se está trasladando a la clínica, que son trata-mientos relacionados con la inmunidad, desde intentar recuperar la inmunidad perdida hasta modificar con ingeniería genética las propias defensas para que vuelvan a ser activas y eliminen el tumor. También se está trabajando mucho en biomarcadores y medicina de precisión: intentar dar a cada paciente lo más adecuado con el menor efecto tóxico. Y una tercera línea, no tan conocida pero muy importante, es el diseño de estudios clínicos nuevos para apli-car los fármacos en fase experimental, un problema que tenemos.

¿Por qué sigue siendo tan lenta la incorporación de nue-vos medicamentos que muchas veces reclaman médicos y pacientes y no es posible acceder a ellos?Se está intentando acortar, precisamente con la medicina de pre-cisión, pero aún es muy largo, excesivamente largo. Hay un tema regulatorio, relacionado con los ministerios y las agencias, que exigen los mismos controles para tratar un tumor con muy pocas esperanzas que para tratamientos adyuvantes –que son los que se

nacido en un pequeño pueblo de ourense, rafael lópez se

trasladó a estudiar cou a madrid con la firme intención de hacer Ingeniería, carrera que no había

en Galicia. Pero ese año cambió de idea, lo que justifica que su

título de medicina provenga de la Universidad Autónoma de madrid. Después vendría

la especialidad en oviedo, beca en Holanda y diversos

trabajos hasta que, a finales de los noventa, recala en santiago.

Su sueño, curar el cáncer, podría no estar tan lejos…

rafael lópez lópezjefe de OncOlOgía

Médica del cHUS:“los próximos años van

a ser Decisivos y eso es muy esperanzaDor”.

Por Teresa Rocamonde con fotografías de Miguel Muñiz

El Dr. López asegura que una “bajada tan brusca de fondos” para la investigación supone un

retraso de “doce o dieciséis años para recuperar el nivel”, tanto de

dinero como de conocimiento

//// 55eNtrevista54 ////

“que Haya meDicamentos tan seguros –y esto sé que va a crear polémica– retrasa la incorporación De tratamientos eficaces”

aplican a pacientes ya casi curados para aumentar el índice de curación–. Esto no tiene sentido porque tardas muchísimo en tener resultados y, cuanto más tardas, más caro es. Esto hay que modifi-carlo pero va a ser difícil porque la sociedad actual exige mucha seguridad y la seguridad absoluta no existe y las compañías y las agencias tienen pánico a tener que retirar un medicamento. Y yo creo que no pasa nada por retirar medicamentos. Que haya me-dicamentos tan seguros –y esto sé que va a crear polémica– retra-sa la incorporación de tratamientos eficaces. Habría que balan-cear riesgo y beneficio y poner el tiempo en cuestión.

El CHUS será uno de los primeros hospitales de España en aplicar la biopsia líquida. ¿En qué consiste?Son varias técnicas que estudian lo que pasa por la sangre para predecir los tumores. Hace años que sabemos que las células me-tastásicas van por la sangre y las muertes en cáncer son por me-tástasis, no por tumores primarios. Hoy la tecnología permite aislar esas células, estudiarlas y, en un futuro, tener tratamientos. Otra técnica es estudiar en el plasma el DNA que se desprende de las células tumorales. Al morir una célula suelta el DNA a la sangre, donde está hora y media. Ahora podemos coger ese DNA, sepa-rarlo del bueno y estudiarlo. Esto se va a aplicar ya en la clínica –en colon este mismo mes– para determinar qué tratamiento aplicar a cada caso. Antes del verano esperamos aplicarlo al cáncer de pulmón y a partir de ahí a más.

Lleva años reclamando un registro español de tumores. ¿Para qué serviría y por qué no se ha logrado?Ese registro nos permitiría saber con seguridad cuántos tumores te-nemos, dónde tenemos que invertir, tanto en medios preventivos

Los oncólogos achacan a la falta de sensibilidad política la

falta de un registro nacional de tumores que llevan años

reclamando, una medida de escaso impacto económico pero gran utilidad científica

“por caDa tumor cuyo causante principal Ha siDo la carne Hay Diez mil provocaDos por el tabaco”

como diagnósticos o terapéuticos, y ver los resultados que tenemos comparándolos con los ingleses, fran-ceses o los americanos. Ahora mismo no tenemos ese registro y no sé por qué. No tiene un gran impacto económico pero no parece haber sensibilidad en el Ministerio o las consejerías de salud; supongo que para ellos no es una prioridad, a pesar de que ya en el primer plan del cáncer en 2005 se decía que de-bería haberlo y en todos los planes de las consejerías se incluye también. Pero no lo hay y sería lo que nos permitiría planificar bien las cosas.

Un paciente oncológico con poca esperanza de vida… ¿debe someterse a tratamiento o es partidario de evitarlo, en determinados casos?En un cáncer avanzado el mejor tratamiento siempre es un ensayo clínico, con las limitaciones de que el paciente lo acepte y que esté en condiciones de re-cibirlo. A un paciente en una etapa terminal no se le pone un tratamiento agresivo… Es un tema muy controvertido y hay que cambiar esta percepción porque, si estamos hablando de cronificar y de trata-mientos mucho mejor tolerados, vamos a tener que cambiar el chip y no asociar tratamientos oncológi-cos con agresividad.

¿Ha encontrado muchos pacientes que optan por terapias alternativas a la medicina conven-cional?No, muy pocos. Yo creo que no llegan a cinco o diez de los 2.000 que tratamos anualmente. Lo que sí hay es muchísima gente que usa terapias alternativas jun-to con la convencional. No sabemos cuánta, porque hay un ocultismo del paciente, pero creo que es un porcentaje mucho mayor de lo que pensamos y nos preocupa mucho, porque los nuevos fármacos tie-nen muchas más interacciones que la quimio clásica. Hay que dejar bien claro que este tipo de alternati-vas, para bien, no sirven para nada y, para mal, nos han dado algún susto importante, con problemas he-páticos que no permiten después recibir tratamiento, o neurológicos, que no nos explicamos y que nos ha-cen perder tiempo, suspender tratamientos…

La SEOM lleva tiempo denunciando desigual-dades entre pacientes de distintas comunida-des tanto en el acceso a algunos fármacos oncológicos como en la aplicación de deter-minados cribados…Es así, y hasta lo ha reconocido el ministro. Cómo está Galicia no lo sé, porque no hay datos oficiales; cada autonomía funciona diferente y no hay transparen-

• Un hobby: antes correr, ahora caminar

• Un lugar especial: Valdeorras

• Música (grupo, canción): fados, Bruce

• Un defecto imperdonable: pocas palabras

• Un defecto perdonable: el trabajo como prioridad

• La mejor cualidad de una persona: honestidad

• Un talento que le gustaría tener: oído musical

• Si pudiera elegir un superpoder, ¿cuál sería? rodillas que no se gasten

• ¿Qué le hace reír? mis hijos

• ¿Que le hace llorar? la impotencia ante la enfermedad

• Cuál es su posesión más preciada: mis plumas

Cuestionario

56 ////

“si estamos HablanDo De cronificar y De tratamientos mucHo mejor toleraDos, vamos a tener que cambiar el cHip y no asociar tratamientos oncológicos con agresiviDaD”

cia. Sabemos por rumores pero… Yo creo que tiene que haber una cartera básica para todo el Estado y, de hecho, para toda Europa, porque ya está muy bien definido y nos estamos saltando muchas normativas europeas. Y, después, que cada autonomía añada lo que considere.

En clave personal, ¿cuándo supo que quería ser médico y dedicarse a la Oncología?Estaba haciendo COU en Madrid porque quería ser ingeniero –y aquí no había facultad–, y en el colegio mayor había varios mé-dicos, conocí la disciplina y me gustó. Como entonces no se po-día cambiar de Universidad tuve que hacer Medicina en Madrid. Oncología lo decido haciendo la carrera porque era un reto; la situación era mucho peor y había una capacidad de progreso enorme, y acerté. Tuve muchas dudas con Cirugía, porque me for-mé en la Fundación Jiménez Díaz y tenía una buena Oncología y una muy buena Cirugía.

¿No es una especialidad muy dura para el día a día del profesional?Uno se curte… cuando peor se pasa es en la residencia. Y es de las especialidades con más quemados, por la dureza clínica. Pero los que llevamos unos años, y vemos la evolución y los progresos, po-

demos ver la esperanza. Estamos en un momento muy ilusionante, los próximos años van a ser decisivos y eso es muy esperanzador.

¿Cuál es la faceta más satisfactoria de las que desarrolla en el día a día: la clínica, la investigación, la docencia…?Todo complementa a todo y todo debe ir de la mano. Evidente-mente lo que más satisfacción da es la clínica: hace unos días me encontré a una paciente con su segundo embarazo después de un cáncer de mama… eso es una alegría enorme.

¿Qué le diría a alguien que quiere dedicarse a la Oncolo-gía a día de hoy?Que es una especialidad muy interesante pero que no se gana nada de dinero. Si quiere ganar dinero tendrá que buscar otra en la que pueda ejercer en la privada porque en la pública no se gana nada… ¡y lo sufriremos! Como esto no cambie, como país, lo sufriremos en su momento.

¿Cuál sería su mayor satisfacción profesional una vez jubi-lado?¡Tener una cura para el cáncer! Pero bueno, me conformaría con dejar este hospital entre los punteros de España y de Europa.

//// 57opiNióN

irmandades da fala, punto de partida

Ya se ha recordado, por activa y por pasiva, que este año en el que andamos es el del cen-tenario de las Irmandades da Fala, tanto de su creación como de sus primeras asambleas fun-dacionales. Y en la una como en las otras Lugo desempeñó un papel determinante. Porque, en efecto, son gentes nacidas en esta provincia quienes promueven y ponen en marcha un pro-yecto que acabará arraigando en toda Galicia y que constituye el verdadero punto de partida de todo los movimientos galleguistas modernos, tanto culturales como políticos, sin excluir los que puedan representar, con mejor o peor derecho, el declinante BNG o los turulatos podemitas de las mareas.

Luis Porteiro Garea, lugués capitalino, y Ramón Villar Ponte, lugués de Viveiro, fueron la fuerza motriz que puso en marcha las Irmandades, en cuyo objetivo se comprometieron otros muchos comprovincianos nuestros, desde Evaristo Correa a Luis Tobío y desde Peña Novo a Jesús Carrace-do, hijo del músico José María Carracedo, suce-sor de Montes en la dirección del Orfeón Gallego y, puestos ya a tirar del hilo, otro de los muchos nombres ingratamente ignorado por los obliga-dos a guardar memoria agradecida y por los afi-cionados a bautizar y rebautizar calles. La evo-lución de cada uno de ellos fue por donde Dios quiso. Hubo quien se arrojó en los protectores brazos de Falange y hubo quien se vio forzado a tomar el rumbo del exilio. Ramón Villar Ponte es pieza fundamental en la creación las Irman-dades. En una trayectoria de creciente modera-ción (que algunos han calificado de “evidente derechización”) irá evolucionando a posiciones cada vez más conservadoras hasta aterrizar en un ferviente catolicismo.

Luis Porteiro Garea es, ante todo, una personali-dad malograda. Jurista de extraordinaria forma-ción, orador brillante, catedrático de Facultad de Derecho en Compostela, tanto por su prepa-ración como por sus condiciones personales y la claridad de su pensamiento estaba llamado a

ser el verdadero conductor del movimento ga-lleguista. Lo impidió su muerte prematura. “Non morreches! Estás con nosco!”, le cantó el gran Cabanillas en una de las él llamó, con sentido un tanto paradójico, “Poesías ventureiras”.

En cuanto a Evaristo Correa y Luis Tobío digamos que representan respectivamente el acomodo y la discrepancia. Sin ningún asomo de radicalismo en ambos casos, pero tales fueron las actitudes de uno y otro respecto al régimen derivado del golpe franquista. Correa Calderón, catedrático, poeta, narador, crítico literario cuyo agudo y eruditísimo trabajo sobre “Los costumbristas es-pañoles”, todavía es hoy referencia inexcusable para los especialistas, optó por la pacífica convi-vencia con una situación quizá muy alejada de sus ideales juveniles. Por el contrario, Luis Tobío, a quien el estallido de la guerra sorprendió en su destino diplomático de Bulgaria, optó por el exi-lio: primero Estados Unidos, luego Cuba, después México y finalmente Uruguay. Está por recono-cer el papel decisivo de Tobío en la redacción del texto del Estatuto de Galicia de 1936. Al de-cir decisivo queremos expresar la condición de esencial y determimante. Sin las aportaciones y la orientación de Tobío, el Estatuto no habría sido el que fue. Y tal vez no habría sido.

A finales del pasado mes de septiembre, los gru-pos representados en la Diputación Provincial de Lugo acordaron, por unanimidad y a propuesta del Grupo Popular, hacer de la capital lucense el eje central, para toda Galicia, de los actos conmemorativos del centenario de las Irmanda-des. Esperemos que el hecho de que la iniciativa haya partido de los diputados del PP no acabe siendo pretexto para dejar en nada el compro-miso adquirido. Y confiemos también en que, llegado el momento, se rectifique el estúpido error de mantener donde ahora está la placa conmemorativa de la fundacional asamblea na-cionalista luguesa y se la traslade al lugar que le corresponde.

juan sotoperiodista

los grupos represeNtados eN la diputacióN de lugo acordaroN, por uNaNimidad y a propuesta del grupo popular, hacer de la capital luceNse el eje ceNtral, para toda galicia, de los actos coNmemorativos del ceNteNario de las irmaNdades

el arpista estrepitoso

//// 59reportaxe58 ////

Mentoring USC é unha iniciativa da Vicerreitoría de Estudantes, Cultura e Respon-

sabilidade Social, que pon en contacto a “estudantes de máster, grao ou gra-

duado no curso 2014-2015 con empresarios, directivos, executivas e profesionais

de empresas con ampla experiencia co fin de que poidan orientalos na busca de

emprego e no desenvolvemento profesional”, tal como explica a súa responsable,

Dolores Álvarez.

O primeiro encontro mantivérono o pasado mes no Hostal dos Reis Católicos cunha

xornada presidida polo reitor Juan Viaño e polo titular da Xunta de Galicia, Alber-

to Núñez Feijóo, na que participaron tamén a propia vicerreitora, o conselleiro de

Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, Román Rodríguez; a concelleira de

Igualdade e Desenvolvemento Económico de Santiago, Marta Lois, e o adxunto ao

reitor para Transferencia, Innovación e Emprendemento, José Manuel Cotos.

En efecto, todos os informes reflicten que a maior nivel de estudos, menor taxa de paro. Os últimos datos do INE indican que a taxa de paro entre os universitarios é do 12,4 %, do 22 % para os que teñen educa-ción secundaria e similar, do 35 % para os que teñen primaria e do 38 % para os que non remataron a primaria.

Non obstante o paro dos españois con es-tudos superiores case triplica a media dos países da OCDE (5 %), o que indica que os estudos superiores en España no prote-xen tanto do desemprego coma noutros países. Por iso a USC decidiu botar man dunha metodoloxía “perfectamente co-ñecida en moitos países”, como recordou o reitor, e que pon de manifesto que “a preocupación pola formación dos nosos estudantes non debe rematar nin na aula nin nos laboratorios”.

De feito unha das grandes eivas do sistema universitario español é que os estudantes rematan sen saber ren de inserción labo-ral ou sobre as perspectivas de emprego ou salarios. Por iso o reitor considera este tema “unha autoesixencia” da institución: “Temos que facer máis esforzos para lograr que os mozos e mozas entren na dinámi-ca do emprego, do autoemprego ou do emprendemento, sabendo todo o posible para aumentar as posibilidades de éxito”.

Inserción laboral desde a UniversidadeO último estudo de inserción laboral dos titulados do sistema universitario galego, realizado pola Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia (AC-SUG), mostra que o 84,5 % dos estudantes que remataron no curso 2010-11 busca-

ron emprego nos dous anos seguintes e atopárono o 53,3 %. Destes, a maioría (un 82,5 %) en Galicia. O informe indica tamén que a vía máis efectiva para atopar em-prego en todas as ramas de coñecemento foi a de familiares e amizades –un 20,2 % dixo atopar emprego mediante esta vía fronte a un 14,7 % de internet e un 18,65 % por candidatura espontánea–.

Por iso resalta Dolores Álvarez a importan-cia de “incidir na vía relacional, axudan-do especialmente aos que proceden de contornas nas que este capital é escaso”. A vicerreitora subliña que o proxecto “fo-menta a relación co mundo empresarial mediante o seu coñecemento directo” e permite aos mentorizados “aumentar o nivel competencial ao tempo que incre-mentan as relacións socio-económicas e persoais” e completan o ciclo iniciado nas aulas co proceso formativo.

somos o que facemos…

a sabia frase De eDuarDo galeano, “somos o que facemos para cambiar o

que somos”, poDería Describir a filosofía Do prOxectO MentOring USc co que a universiDaDe De santiago quere axuDar

os seus estuDantes a encarar a viDa profesional tras rematar os estuDos.

máis Dun centenar De profesionais e Directivos axuDarán a outros

tantos estuDantes a integrarSe nO SeMpre difícil MercadO labOral.

Por Teresa Rocamonde

Mentores

Poden ser mentores ou mentoras calquera directivo, profesional ou emprendedor con preparación que estea disposto a dedicar unha parte do seu tempo a escoitar as inque-danzas dos estudantes, aconsellalos e compartir coñecementos e experiencias.

O mentor ou mentora comprométese a asistir á sesión de presentación do proxecto, que lles permitirá coñecer o seu “mentorizado”, e á sesión de clausura, na que os participantes compartirán as súas experiencias e os resultados. Ademais manterán un mínimo de catro reunións coas persoas “mentorizadas” no seu lugar de traballo ou por medios telemáticos durante os catro meses posteriores á presentación.

Alumnos

Poden acceder o proxecto estudantes de último curso (de grado e máster) e titulados recentes da USC. A cada estudante asignaráselle un mentor ou mentora tendo en conta os perfiles académicos e profesionais de ambos participantes.

As alumnas e alumnos, ademais de asistir ás sesións presenciais de presentación e clausura do proxecto, deberán tomar a iniciativa para contactar cos mentores, planificar con eles os obxectivos deste período e, finalmente, valorar o desenvolvemento do programa e os resultados obtidos.

Obxectivos A principal finalidade do programa é poñer en contacto os estudantes con profesionais e directivos de empresas que poidan orientalos e apoialos na busca de emprego e no desenvolvemento da súa carreira profesional. O obxectivo é que as alumnas e alumnos poidan aproveitar mellor o seu potencial e os recursos e oportunidades profesionais do seu entorno, para orientar axeitadamente o seu perfil ao mercado laboral.

Proxecto Mentoring USC

“a preocupación pola formación Dos nosos estuDantes non Debe rematar nin na aula nin nos laboratorios”, asegura o reitor compostelán

A vicerreitora de Estudantes, Cultura e Responsabilidade Social da USC, Dolores Álvarez, (esqda.) é a responsable do proxecto Mentoring, presentado nun acto presidido polo reitor Juan Viaño e polo titular da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo

60 ////

cara á implantación definitiva do

galego na economía

tras varias xuntanzas De traballo cos axentes implicaDos e a presentación Da proposta inicial no parlamento, a secretaría xeral De política lingüística afronta a última fase De elaboración Do texto que marcará a folla De ruta Da prOMOción dO USO dO idiOMa galegO na ecOnOMía ata 2020.

A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria levou ao Parlamento de Galicia a final de ano, a través da Se-cretaría Xeral de Política Lingüística, o documento consensuado do Plan de dinamización da lingua galega no tecido económi-co 2015/2020. Seguindo o calendario previsto, o documento está arestora na fase previa á súa aprobación polo Consello da Xunta, órgano encargado de sancionalo, unha vez que o Consello da Cultura Galega –entidade á que xa foi enviado para o seu estudo e análise– emita o correspondente informe de validación.

O secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García, asegurou que o documento “desenvolve as directrices emanadas do Plan xeral de normalización da lingua galega, aprobado por unanimi-dade no Parlamento en 2004, e articula un total de 84 medidas que incidirán no incremento do uso do galego e na súa visibilida-de desde as dez áreas que contempla o sector”. Tras indicar que o texto “marca un período de desenvolvemento de cinco anos, que debemos considerar realista desde o punto de vista da súa materialización”, García Gómez pediu “unha aposta conxunta e decidida pola implantación do idioma na economía, como valor económico, como sinal identitario e como patrimonio de todos os galegos e galegas”.

O secretario xeral asegurou na comparecencia parlamentaria –por petición expresa– que o documento “constitúe un amplo

O secretario xeral de Política Lingüística, no seu despacho de traballo en San Roque

O espírito deste plan responde á idea de que a lingua galega, ade-mais de ser un valor como denominación de orixe e de implicar un extra de confianza, calidade e proximidade nos consumidores, fai po-sible a vía da comunicación internacional en mercados emerxentes do mundo lusófono, como o brasileiro ou o angolano, o que pode reportar tamén beneficios económicos.

Nesta liña, a administración autonómica puxo en marcha nos últi-mos anos campañas como “Exportar en galego”, con importantes resultados empresariais no marco da lusofonía –que computa a día de hoxe máis de 250 millóns de falantes– e dalgunhas das econo-mías máis emerxentes do mundo.

A lingua, un valor engadido

abano de medidas e accións realizables e susceptibles de seren asumidas polos actores, cos que debemos contar para a súa posta en marcha e consolidación no tempo”. De aí a inclusión no Plan das achegas realizadas polos axentes implicados nas xuntanzas de traballo celebradas tras a presentación na Cámara galega do bo-rrador inicial.

Primeiro plan destinado ao tecido económicoO que será o primeiro plan de dinamización lingüística no sector económico fundaméntase nas directrices establecidas polo Plan xeral de normalización da lingua galega (2004), que para o sector cuarto (economía) establece como obxectivos específicos crear conciencia de que o uso do galego pode favorecer as relacións laborais, comerciais e bancarias; estender o uso da lingua galega nas relacións laborais, comerciais e empresariais, e fomentar nos consumidores o hábito de usaren e reclamaren a atención comer-cial en galego.

O texto articúlase en 84 medidas –algunhas específicas e outras de carácter transversal– coas que incidir na promoción social da lingua desde a economía por medio das dez áreas nas que se es-trutura esta: hostalaría, comercio, alimentación, TIC, construción e inmobles, banca, asesoramento e intermediación, axencias de publicidade, área de traballo e cooperativismo. O obxectivo co-

mún a todas pasa por reforzar a presenza do galego non só para ampliar os lazos comerciais das empresas galegas, senón tamén para xerar un efecto multiplicador no resto da sociedade, tendo en conta o importante papel que xogan as empresas á hora de crearen comportamentos.

Galego na etiquetaxe, na RSE, nas TIC etc. De entre as accións que prevé a súa posta en marcha, cómpre des-tacar aquelas centradas na promoción do galego no ámbito da responsabilidade social empresarial (RSE); a formación lingüística de profesionais; a creación dun punto de información en materia de lin-gua destinado ás empresas; o pulo á etiquetaxe en galego; as cam-pañas de promoción, con atención destacada ao galego nas TIC e os medios dixitais; e a posibilidade de que as empresas obteñan a certificación das normas ISO na lingua propia de Galicia.

No relativo aos tempos de implantación, contémplase un desen-volvemento paulatino en cinco anos, período no que se implemen-tará de xeito progresivo nas diferentes áreas, en colaboración cos axentes implicados, con maior actividade durante 2016 e 2017. O documento presentado establece un orzamento total de 6.339.699 euros no seu desenvolvemento.

O programa inclúe apoios para a modernización dos establece-mentos, para páxinas web comerciais e para a posta en marcha de novos sistemas de comercialización, entre outros.

//// 61reportaxe

//// 63opiNióN

el futuro de la política de aviación europea

Desde mediados de los años 80 la Unión Euro-pea ha ido ampliando su ámbito de actuación en materia de aviación adoptando una serie medidas que se han traducido, en la práctica. en la irrupción de las aerolíneas de bajo coste y el establecimiento de precios más competitivos, nuevas rutas aéreas, una mayor protección de los derechos de los pasajeros y unos estándares de seguridad más elevados. Las instituciones de la UE son cada vez más conscientes de que la aviación no es solamente un componente más dentro de la política de transportes sino que ge-nera un impacto considerable en ámbitos, como puede ser el turismo, el medio ambiente y el comercio. Por todo ello, y en vista de que cada vez el sector tiene mayor relevancia de cara al crecimiento económico de la Unión, la Comisión Europea ha adoptado recientemente una Estra-tegia de Aviación para Europa.

Por primera vez la aviación pasa a abordarse de forma integral mediante un completo plan de ac-ción sustentado sobre una serie de líneas maestras entre los que se incluyen el impulso del papel de la UE como actor principal en la escena de la avia-ción internacional, el aumento de la capacidad, eficiencia y conectividad en aire y en tierra, una mayor inversión en I+D y una normativa de mayor precisión y rigor en todos los aspectos que rodean al sector (seguridad, medio ambiente, derechos de los pasajeros, etc.). Sobre la base de estos ob-jetivos, la Comisión programará su actividad en materia de aviación de cara a los próximos años de modo que el grado de cumplimiento de la Estrategia dependerá finalmente de las medidas concretas que poco a poco se vayan adoptando en los distintos ámbitos.

Aunque perfectamente realizables, algunos de los objetivos de la Estrategia no dejan de resultar

excesivamente ambiciosos. Es probable que se

consigan avances de relevancia en algunos de

ellos pero en otros todo indica que los resultados

no serán tan visibles como lo esperado. El ejem-

plo más destacable lo constituye el Cielo Único Europeo (CUE), un proyecto de la Comisión lan-zado en 2004 para poner fin a las ineficiencias

en la gestión del tránsito aéreo y hacer frente

a la demanda futura de transporte aéreo, que debería de haberse finalizado en 2012 y que a día de hoy todavía no ha logrado implementarse

plenamente. La nueva Estrategia vuelve a consi-

derar el CUE como un eje prioritario en la política

de transportes de la UE pero en la práctica aún

no se han resuelto los problemas que llevaron a

su estancamiento y que, básicamente, son com-

partidos por otros proyectos del sector.

En este sentido, se puede afirmar con claridad que

la principal causa de bloqueo de las iniciativas más

ambiciosas en materia de aviación se debe a que

existen demasiados actores involucrados en su ela-

boración y puesta en marcha. El hecho de contar con tantas voces distintas y, a la vez, tan divergen-tes hace que sea muy complicado avanzar en la

consecución de unos objetivos comunes. Con-

secuentemente, si bien el impulso de la Comisión

tiene un papel crucial, el éxito de la Estrategia de-

penderá también en gran medida del apoyo que

reciba del resto de actores del sector (aerolíneas,

asociaciones profesionales, fabricantes de aerona-

ves y equipamientos, etc.), sin cuya colaboración

difícilmente podrá salir adelante.

Solo el tiempo dirá si esta nueva Estrategia alcan-

za los resultados esperados o, por el contrario, se

queda en una mera declaración de intenciones.

anxo garcía ferreiroeQUipo da FUNdaCióN GaLiCia eUropa

la priNcipal causa de bloqueo de las iNiciativas más ambiciosas se debe a que existeN demasiados actores iNvolucrados eN su elaboracióN (…) aerolíNeas, asociacioNes profesioNales, fabricaNtes de aeroNaves y equipamieNtos

//// 65reportaxe64 ////

No fermoso e inigualable rural galego, cada día máis despo-boado e esquecido, perduran marabillosos vestixios da nosa milenaria historia: desde mámoas e castros ata calzadas, pontes, murallas, mosteiros… e pazos: casas grandes que du-rante séculos acolleron as familias nobres, que foron obxecto de interese literario por parte de todos os grandes autores galegos e que a reconversión económica dos últimos anos permitiu recuperar.

O abandono do rural e dos sectores primarios para dar paso a una economía de servizos está a ter no ámbito rural un mode-lo ben entendido, e non suficientemente recoñecido, que non só está a servir para recuperar e manter un patrimonio histórico de incalculable valor patrimonial e emocional, senón para obter rendemento del, a mellor forma de asegurar a súa supervivencia.

Unha das comarcas que antes e mellor soubo desenvolver as súas posibilidades turísticas foi a de Tabeirós-Terra de Montes. Alí, en ple-no corazón da Estrada, atopamos un dos mellores exemplos dese bo facer: o Pazo de Xerlis. Situado no lugar do mesmo nome, na parroquia de Guimarei, a vinte minutos de Santiago, trátase dun-ha fermosísima construción do século XVII rodeada por unha gran finca con todos os elementos propios da paisaxe e da vida rural galega perfectamente integrados nunhas instalacións tan vistosas como confortables.

O establecemento actual inaugurouse en 2012 tras unha comple-ta remodelación a cargo do grupo empresarial estradense adica-do á hostalería desde hai máis de 50 anos e que soubo adecuar as edificacións e todos os elementos da contorna ás necesidades de calquera celebración, convertendo o Pazo de Xerlis nun refe-rente á hora de buscar un lugar especial para un acontecemento importante. Por iso en apenas catro anos tense convertido nunha

pazode xerlis

o pazo e casa De xerliz, propieDaDe Da familia De

alonso De castro no SécUlO xVii, é un magnífico exemplo

De casa granDe galega. situaDo na parroquia De

gUiMarei, na eStrada, DesDe 2012 funciona como

eStableceMentO HOStaleirO dO grUpO gradín que o

converteu nun referente para calquera celebración.

Por Redacción con fotografías de Bernabé

O actual establecemento hosteleiro comprende dúas propie-dades que os expertos en xenealoxía heráldica e nobiliaria luis ferro e josé Manuel bértolo sitúan a principios do século XVII en mans dunha familia de escribáns adiñeirados vinculados a fernando alonso de castro e á súa muller, inés rodríguez de castro. os autores do artigo “pazo de Xerliz y Casa Badía en Guimarei”, publicado no ano 2012 en estudios de genealogía, heráldica y nobiliaria de gali-cia, aseguran que foi o xenro da parella, andrés gómez del Villar, quen levantou o pazo en 1664 co aspecto que presenta actualmente.

Construído en cantería e con planta en forma de L, aínda con-serva na fachada o escudo familiar. Unhas fermosas escaleiras, tamén en cantería, conducen cara á cociña, mentres que na parte posterior hai outras que levan a unha solaina desde a que se poden contemplar os xardíns. Hai unha construción contigua que daba acubillo aos caseiros e tamén un pozo e un hórreo de granito. E toda a propiedade está circundada por un muro de cantería con portal almenado, con solaina, que deixa ver o río.

Pazo de Xerlize Casa de Badía

O Pazo de Xerlis está situado no concello da Estrada, a vinte minutos de Santiago, e

xestionado pola coñecida Sala Gradín

66 ////

das opcións preferidas polos noivos galegos á hora de planificar o momento máis importante das súas vidas.

Un recoñecido grupo hostaleiroCase desde a mesma apertura Sala Gradín converteuse nun refe-rente gastronómico na provincia de Pontevedra, unha sona que traspasou fronteiras grazas á dedicación e ao bo facer duns pro-fesionais que non descoidan ningún detalle á hora de ofrecer o mellor servizo aos seus clientes. Hoxe é xa a terceira xeración a que dirixe con mestría un grupo empresarial hostaleiro adaptado aos tempos e necesidades actuais.

Adriana e Antonio Abelleiro antepoñen a calidade dos produtos –sempre de tempada e cun marcado carácter galego–, mais non esquecen que a experiencia gastronómica vai hoxe moito máis alá do prato. Por iso poñen especial atención na maridaxe, na de-coración, no ambiente e, por suposto, na atención.

Todo isto é o que trasladaron en 2012 ao Pazo de Xerlis, totalmente reacondicionado para ofrecer unha ampla variedade de espazos ben diferenciados que permitan a cada cliente elixir o que mellor

en apenas catro anos o pazo De xerlis converteuse nunHa Das opcións preferiDas polos noivos galegos á Hora De planificar o momento máis importante Das súas viDas

O Pazo de Xerlis está especialmente preparado para celebrar

vodas, comuñóns e grandes celebracións que requiren de di-

versos servizos. Aquí os clientes teñen á súa disposición un gran

aparcadoiro privado, varios espazos para fotos exclusivas, e amplos

comedores entre os que destaca o comedor exterior con capaci-

dade para 400 comensais e un enorme xardín con ambientes dife-

renciados para gozar dos aperitivos, ofrecer xogos infantís etc. Conta

tamén con espazos para discoteca e con capela propia, e todo nun

fermosísimo entorno con marabillosas vistas á serra.

A isto engádese o a garantía de Sala gradín, “unha empresa contrastada no sector”, explican os irmáns Abelleiro. “É unha apos-ta sen risco, xa que ofrece os seus servizos desde o ano 1959”. Ademais, o equipo de profesionais do pazo está “especialmente dedicado ao cliente para que goce de todas as comodidades que precise nun día especial”. Pola experiencia nestes máis de catro anos, adriana e antonio saben que “quen pasa polo pazo de xerlis unha vez repite” e iso é porque nos ocupamos de todo para que os nosos clientes gocen da experiencia “sen máis preocupacións que saborear a felicidade do momento”.

Casar en Xerlis

//// 67reportaxe

se adapte ao evento que desexa celebrar e aos seus propios gustos, algo esencial para as persoas que xestionan este lugar.

“Queremos consentir cada detalle e garantir a satisfacción de todos os clientes que, a todos os niveis, confían nos servizos que ofrece-mos”, explican os irmáns Abelleiro. Para iso contan cun “amplo po-tencial, tanto de profesionais como de medios” que “fan posibles os desexos máis esixentes”.

Grandes eventos ou pequenas reunións A gran amplitude das instalacións, con capacidade para 400 co-mensais, permite celebrar grandes eventos, como vodas, comuñóns, mitins etc., pero a diversidade de espazos fai posible tamén gozar dunha comida familiar nun ambiente extremadamente acolledor, organizar cómodas reunións de empresa ou utilizalo mesmo para desfiles de moda, como xa ten acontecido.

E se ao escenario inmellorable lle sumamos a profesionalidade do catering Sala Gradín pouco máis se lle pode pedir a este exclusivo espazo no que tradición e modernidade van da man da historia, a cultura e a paisaxe galegas máis auténticas.

sala gradín dispón de catro salóns polivalentes con múl-tiples servizos, desde confección de protocolo e orna-mentación floral ata minutas impresas, menús personalizados, discoteca con barra libre. Tamén posibilitan a xestión do des-prazamento e aloxamento dos invitados e a organización de espectáculos con participación da tuna, mariachis, orquestras, Dj etc.

Ademais de celebrar as comidas de empresa, reunións de traballo, congresos, cursos, presentacións etc. dispoñen, para comuñóns e bautizos, de pallasos, animadores e obras de teatro, entre outras moitas actividades, “para que os nenos nunca esquezan un día tan máxico para eles”. E para os mo-mentos máis especiais –ceas de namorados, despedidas de solteiro/a, festas de fin de ano, aniversarios...– contan cun-ha ampla oferta tanto gastronómica como festiva capaz de cumprir as expectativas máis esixentes.

Sala Gradín

un salón exterior para 300 conviDaDos, un fermoso xarDín con Hórreo e capela ou a piscina son algúns Dos seus atractivos

Desde a súa apertura converteuse nun dos lugares de referencia para celebrar vodas e grandes eventos

68 ////

JULiO aBaLde reitor Da uDcO pasado 12 de xaneiro Núñez Feijóo presidía o acto de investidura deste profesor xunto ao dos cargos do seu novo equipo de goberno. O bastón de mando e a medalla están nas mans deste catedrático de Microbioloxía, que viña sendo vicerreitor de Títulos, Calidade e Novas Tecnoloxías da Universidade coruñesa. Doutor no ano 1986 pola USC, comezou a súa actividade docente no Colexio Universitario da Coruña. En 1988 Julio obtivo a praza de profesor titular de Microbioloxía e en 1991 a de profesor titular de Microbioloxía na Facultade de Ciencias. Foi investigador principal en 18 proxectos autonómicos, nacionais e internacionais, e é autor de máis de 80 artigos e de 5 libros. Tamén dirixiu a Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia (Acsug) entre 2005 e 2009.

ignaCiO SánCHeZ-aSiaÍnconselleiro inDepenDente De abancaA maior parte da súa traxectoria desempeñouna no grupo BBVA, no que ocupou distintos cargos dende 1995. En 2012 convértese en director xeral corporativo de Kutxabank. Tamén suma moita experiencia como membro dos consellos de administración de Euskaltel (2009-2012); Kutxabank vida e pensións (2009-2012); Banco Provincial de Venezuela (2006-2007); BBVA Chile (2006-2007); Banco Continental de Perú (2006-2007); BBVA Colombia (2006-2007); e Direct Seguros e Reaseguros (2003-2004). Ademais foi convidado ás reunións do “High-Level Meeting for Single European Payments Area (SAIBA)”. Tras esta incorporación, o máximo órgano de goberno do banco está composto por dous conselleiros dominicais, un executivo e seis independentes.

XOSÉ dÍaZ membro Da acaDemia galega De belas artesOfillodeDíazPardoingresouoficialmentehaiescasassemanas despois de que a súa entrada fose aprobada por maioría absoluta na sesión do 30 de maio de 2015. Foi o primeiro director da Fundación Luis Seoane, onde ocupa o cargo de vicepresidente, e tamén é presidente da Fundación Sargadelos e director do Laboratorio de Formas de Galicia. Naceu na Coruña en 1949, iniciou Filosofía e Letras na USC, que abandonou para conseguir o título de deseñadorgráficoprofesionalpolo Bureau of European Designers Association da Unión Europea. Foi alumno do pintor galego Luís Seoane e un dos mellores deseñadores gráficos de Galicia. En 1995 fundou a empresa de deseño editorial, identidade corporativa e espazos expositivos Imago Mundi Deseño.

JUan manUeL VieiTeSreelixiDo presiDente De atiga O secretario xeral de Anfaco-Cecopesca segue á cabeza da alianza dos seis centros tecnolóxicos de carácter estatal de Galicia durante os próximos catro anos. A directiva tamén reelixiu como vicepresidentes a Luís Moreno, director de CTAG; e a Jesús Lago, xerente de AIMEN. A Alianza Tecnolóxica Intersectorial de Galicia, composta por Anfaco-Cecopesca, Aimen, CTAG, Gradiant, Energyla B e ITG une esforzos para unha maior cooperación tecnolóxica que lles permita participar conxuntamente en grandes proxectos consorciados, en plataformas e foros tecnolóxicos. Durante 2014, os seus membros executaron 275 proxectos de I+D+i, 54 foron de carácter internacional; e son titulares dun total de 68 patentes propias ou en colaboración con empresas.

//// 69

XaBieR BaSáÑeZnovo presiDente De afeO director xeral de Bilbao Exhibition Centre foi elixido presidente da Asociación de Feiras Españolas –á que pertencen Expourense e Fundación Semana Verde de Galicia– o 20 de xaneiro na Asemblea Xeral que celebraron en Ifema; a súa presidencia durará dous anos. Licenciado en Económicas pola Euskal Herrik0 Unibertsitatea, foi xerente de auditorías en Price Witerhouse Coopers e tamén director xeral da Editorial Iparraguirre, editoria do xornal Deia. A AFE ten 21 asociados que fomentan a actividade feiral, intercambian información e promoven a internacionalización. Durante a asemblea tamén se aprobaron os orzamentos para 2016 e verificáronse as accións máis inmediatas, como acordos coa Cámara de Comercio de España para promover feiras do Estado en China.

maRÍa eRHaRdT yBaRRaDirectora De marKeting De mirabauD & cie españaA entidade especializada en banca privada e xestión patrimonial do grupo suízo Mirabaud, vén de facer varias incorporacións á súa sucursal en España, entre elas a dos banqueiros Diego Pérez, Javier Puig e Mercé Cuesta como directores de Xestión Patrimonial. A área de Márketing e Desenvolvemento de Produtos e Servizos será responsabilidade de María Erhardt Ybarra, licenciada en Comunicación por New York University cum laude. Antes estivo na dirección de Márketing de Banco Madrid, na de Contas en NoHo Comunicación no sector Premium e na coordinación de Relacións Externas de Bulgari en Nova York. Mirabaud conta con sedes en Barcelona, Madrid, Sevilla e Valencia.

aLBeRTO RedOndO membro Do comité executivo Da eespaA Asociación Europea de Provedores de Servizos de Factura Electrónica escolleu ao actual director da Unidade de Márketing para Iberia e Latinoamérica da multinacional Seres. Alberto Redondo é membro do equipo fundador da Eespa dende 2011 e agora continuará liderando o proxecto sobre a factura electrónica en España e Europa, participando en iniciativas como Ametic, onde é presidente da Comisión de Factura Electrónica, e nos foros de factura electrónica liderados polo Minhap e o Minetur. Anteriormente, Alberto Redondo ocupou diferentes posicións en empresas como director da internet en Iber-X. Entre os seus logros destaca o premio da primeira edición de “Os favoritos de Expansión directo” á Mellor Web de Comercio Electrónico B2B en 2002.

FeLiCÍSimO peReiRapresiDente Do crDo ribeiroO ate o pasado 4 de febreiro vicepresidente da Denominación de Orixe máis antiga de Galicia –e presidente en funcións trala marcha de Miguel Ángel Viso, que dimitiu debido a súa incompatibilidade co seu recente cargo de deputado no Congreso–, foi elixido no pleno do Consello Regulador. Nado en Ribadavia, leva vinculado ao sector do viño por tradición familiar máis de 25 anos. É director técnico e copropietario de Adegas El Paraguas e un dos mellores coñecedores do patrimonio vitícola desta denominación, ademais de autor dalgún dos viños galegos máis importantes. Tamén dirixe unha das asesorías vitivinícolas máis destacadas do panorama nacional. Nomeado en 2011 coa distinción Gallaecia como Mellor Enólogo de Galicia, asesora ás máis coñecidas adegas de Rías Baixas, Ribeiro e Ribeira Sacra.

Nomes propios

70 //// //// 71Noticias de empresa

Talento emprendedormáis Dun cento De universiDaDes De 20 paí-ses participarán en santiago no Spin2016, O MaiOr eVentO iberOaMericanO nO eidO dO eMprendeMentO

Máis de 2.000 emprendedores, estudantes, investigadores, empre-

sarios, investidores e académicos daranse cita neste encontro, que

se celebrará entre o 29 de setembro e o 1 de outubro na Cidade

da Cultura de Galicia e que inclúe un completo programa para es-

timular a iniciativa emprendedora dos universitarios de España, Por-tugal e América Latina. Impulsado por RedEmprendia, a principal rede universitaria en innovación e emprendemento de Iberoamé-rica, Spin2016 conta ademais co apoio das consellerías de Educa-ción e Industria, as universidades de Santiago, Vigo, A Coruña e Porto, así como do Banco Santander.

Baixo o lema “Creando Cultura Emprendedora”, o evento ofrecerá apoio aos universitarios con iniciativa emprendedora para desen-volver con éxito os seus proxectos de empresa, para o que se dese-ñou un programa que inclúe charlas, conferencias, marketplace, talleres, seminarios e premios por valor de 100.000 euros. Para os emprendedores que aínda non deron o salto ao mercado, RedEm-prendia lanzará dentro deste encontro unha nova edición de “Mo-del2Market”, un programa para fortalecer modelos de negocio nados na universidade que destaquen polo seu elevado grao de innovación e potencial de impacto social e económico.

Novos emprendedoresa empresa ferrolana SOcial driVe e a OUren-Sá redegal reciben OS MáxiMOS galardónS na gala premio novo empresario De galicia

Social Drive, empresa ferrolana adicada ao deseño dunha apli-cación web sobre o tráfico a tempo real, e Redegal, que dende Ourense se dedica ao marketing oline, convertéronse na noite do

4 de febreiro nos grandes trunfadores da gala Premio Novo Em-presario de Galicia 2015, unha cerimonia que tivo lugar no Museo Interactivo da Historia de Lugo e na que estiveron presentes o pre-sidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo; o conselleiro de Economía e Industria Francisco Conde; o presidente da Deputación Provincial de Lugo, Darío Campos, e a alcaldesa desta cidade, Lara Méndez. Cun total de 23 candidaturas a quinta edición destes galardóns outorgou ademais tres accésit á internacionalización, á innovación e a creación de emprego, que recaeron na viguesa Micaron, na coruñesa Avansig e na luguesa 2 punto zero, respectivamente. Durante a súa intervención, o xefe do executivo galego asegurou que as políticas do goberno que preside se encamiñan “a reducir trabas burocráticas e achegar asesoramento e financiamento” ao emprendemento.

Foto de familia das autoridades presentes

na entrega dos premios e os galardonados

Xantar 2016O Salón Internacional de Gastrono-mía e Turismo Xantar 2016 pechou o pasado 3 de febreiro as portas da súa decimosétima edición –a terceira con carácter internacional– logo de cinco días de intensa actividade que estiveron dirixidos a estreitar a coope-ración transfronteiriza entre Galicia, Portugal e Iberoamérica a través da participación de México, país convi-dado e que estivo representado na feira polo estado de Morelos. Tras contar coa presenza de dez países e recibir arredor das 20.000 visitas, o acto de clausura estivo presidido pola conselleira de Medio Rural, Án-geles Vázquez, quen amosou o apoio do Goberno galego a esta cita que “representa unha magnífica oportu-nidade para dar a coñecer a nivel nacional e internacional o mellor dos produtos da nosa terra, elaborados e cociñados con mimo polos mellores profesionais da cociña galega”.

Xogo educativoUn equipo de emprendedores lugueses vén de lanzar un xogo educativo para dispositivos mó-biles, que introduce aos pequenos nun mundo de conto á vez que pedagóxico. Kekotukos Ori-gins, como así se denomina esta aplicación, é só o primeiro dunha serie de xogos que a empre-sa luguesa Kekotukos SL ten previsto lanzar dentro do seu proxecto de “Universo Infantil Dixital Kekotukos”, un programa de ocio educativo para nenos de entre 2 e 12 anos. Os emprendedo-res promotores desta idea, Pablo Encabo e Eduardo Veiga, levan traballando dende principios de 2015 co seu equipo de colaboradores nesta proposta, que xa foi premiada na primeira edición do concurso de iniciativas empresariais “Semente de Monforte” e seleccionada para formar parte do grupo de startups da segunda edición de Galicia Open Future de Telefónica.

Indución electromagnéticaAimen Centro Tecnolóxico celebrou o pasado 28 de xaneiro o seminario “Tec-noloxía de indución aplicada ao sector da construción naval”, que tivo como obxectivo ofrecer solucións tecnolóxicas innovadoras para o rectificado de es-truturas navais e que se enmarcou den-tro do proxecto Shipbuilding 4.0 para dinamizar a capacidade innovadora da industria naval galega mediante o desenvolvemento de tecnoloxías de fa-bricación avanzada. Máis dunha vinte-na de empresarios e técnicos do sector naval participaron no seminario, no que se salientou a importancia da tecnoloxía de indución electromagnética para me-llorar a produtividade e a calidade das estruturas navais. Trátase dunha técnica novidosa para a rectificación das distor-sións das pezas soldadas que xa se está empregando nalgúns estaleiros da ría de Vigo e que substitúe ao método tradicio-nal por chama.

Medio séculoA empresa cárnica luguesa Torre de Núñez celebra este ano o seu 50 aniversario, nun momento no que, grazas aos seus produtos de raza Duroc, supera os 20 millóns de euros de facturación e aca-da un cadro de persoal de pre-to de 100 traballadores. Tras este medio século de vida, a socie-dade inaugurará este ano unha nova planta que se sumará ás dúas que xa ten na actualidade: 20.000 metros cadrados en total nas súas instalacións de Lugo e Corgo. As dúas están adicadas á elaboración de embutidos e a se-cadoiros de xamóns, cunha ca-pacidade produtiva de 450.000 xamóns anuais e 5.000 toneladas de embutidos. Para celebrar o seu aniversario, a compañía vai desenvolver actividades e ac-cións promocionais baixo o lema “Volveriámolo facer”.

A presentación oficial de Spin2016 tivo lugar o pasado 16 de febreiro na Cidade da Cultura, que será a sede do encontro

entre o 29 de setembro e o 1 de outubro

Os emprendedores promotores deste

proxecto levan traballando dende

principios de 2015 nesta proposta

xaquín marínhUmorista GrÁFiCo

72 //// opiNióN

galletaS De garabatos

QUE LEVAN:2 xemas de ovo, 125 gr de azucre glass, 250 gr de manteiga, 375 gr de fariña e chocolate con vainilla. COMO SE FAN:Poñer os ingredientes –menos o chocolate– na batedora para facer a masa das galletas. Deixar arrefriar a masa 30 minutos. Dividila á metade, estender ata que estea delgada e cor-tar en círculos. Nunha charola de galletas enfornar 10 minutos a 200 graos ata que as beiras estean lixeiramente douradas. Derreter o chocolate e poñer un pouco entre dúas galletas. Poñelas nunha charola e cun garfo facer liñas (ou garabatos) co resto do chocolate para decorar.

//// 73mesa e maNtel

SOpa De tomates asaDos

QUE LEVA:1 kg de tomates maduros, 2 dentes de allo, 750 ml de caldo de verduras ou de pito, 1 cu-lleradiña de tomiño (mellor fresco), 1 culleradiña rasa de pemento doce ou picante, 1 ou 2 rebandas de pan de centeo, 1 cullerada de albáfega picada, aceite de oliva, sal e pementa negra.COMO SE FAI:Prequecer o forno a 170 graos. Cortar os tomates en toros grosos e repartilos en bandexas de forno lixeiramente aceitadas. Salpimentalos, botar o tomiño e asalos 1 hora, ou ata que que-den ben feitos e reduzan tamaño. Á metade do enfornado, engadir os allos. Pasar o tomate a unha cazola, engadir os allos asados pelados, o pemento e medio litro de caldo, e poñelo ao lume ata que ferva. Triturar e corrixir de sal. Engadir máis caldo se quedou espesa. Cortar o pan en dados e fritilos pero sen que torren moito, serán a nosa gornición cun pouco de albáfega picada.

laMprea á cazola

QUE LEVA:1 lamprea, 1 rebanda de pan frito, 1 dente de allo, 1 cebola, 1 cravo1 rama de canela, aceite de oliva, 1 vaso de viño tinto, 1/2 vaso de vinagre e sal. COMO SE FAI: Lavar ben a lamprea en auga quente, raspar cun coitelo e pasarlle un pano limpo. Extraer o fel de debaixo da boca (ou que a limpen no mercado). Gardaremos sangue e fígado. Poñe-mos a lamprea enteira nunha cazola facéndolle pequenos cortes. Logo picamos a cebola en cadriños e o allo en láminas e colocámolos noutra cazola cun pouco de aceite para sofritilos. Logo duns minutos, engadimos o viño, o vinagre e as especias. Esperamos que a mestura ferva e cando o faga botarémola onde temos a lamprea. Completaremos con auga ata cubrir e deixamos cocer a lume lento 30 minutos. Destapamos e engadimos a mestura de pan frito, machucado co fígado e o sangue, e deixamos cocer 10 minutos máis. E lista para servir acompañada de arroz branco.

Carnes y pesCados gallegos, parrilladas de ibériCos, verduras y ensaladas de la huerta,ademas de nuestras espeCiales “tixolas” de pulpo y setas.todo ello regado Con más de 450 referenCias de vinos gallegos, naCionales e internaCionales.

Rúa San Lázaro, 104 Santiago de CompostelaT. 981 566 607

Rúa San Roque, 13 Santiago de Compostela T. 981 564 379

Avda. da Liberdade, 11 Santiago de Compostela T. 981 813 520

luz pozo garzaaCadémiCa da raG

Nordés74 //// opiNióN