1

Toelichting OBPWO 06.00: De beginsituatie van leerlingen in het eerste

leerjaar B van het secundair onderwijs

Rianne Janssen

Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen

K.U. Leuven

VLOR, 25 november 2010

2

Peiling wiskunde in het Beroepsvoorbereidend Leerjaar

Twee studies

http://www.ond.vlaanderen.be/dvo/peilingen/secundair/brochure_OBPWO_1B.htm

http://www.ond.vlaanderen.be/dvo/peilingen/secundair/brochurewiskunde08bvl.htm

3

Doelstelling OBPWO-project

• Beginsituatie 1B-leerling– Toetsen wiskunde en Nederlands– Achtergrondvragenlijsten

• Leerlingen• Ouders • Leerkrachten

• Meten van leerwinst voor wiskunde (BVL)

4

Doelstelling peilingsonderzoek

• hoofddoel:– Evaluatie realisatie ontwikkelingsdoelen– Systeemniveau– Anonimiteit scholen, leerlingen gegarandeerd

5

Het peilingsinstrumentSchaal OD

Getalinzicht en hoofdbewerkingen

1 Getalinzicht 6

2 Hoofdbewerkingen 7,9

3 Breuken optellen en aftrekken 8

Zakrekenmachine

4 Zakrekenmachine 14, 16

Geld en rekenen in praktische situaties

5 Functioneel rekenen in praktische situaties 10 – 13

6 Geld 50Meetkunde

7 Visualiteit en percepto-motoriek 2 – 5

8 Lijnen en hoeken 26 – 31

9 Vlakke figuren en ruimtelijke figuren herkennen, classificeren en tekenen 32–38,40,42,43

10 Berekenen van omtrek, oppervlakte, inhoud 39, 41, 44

Informatieverwerving en- verwerking

11 Tabellen, grafieken, diagrammen en gemiddelde 45, 48

12 Schaal 45 – 47, 49Meten

13 Begrijpen en meten van grootheden 18 – 20, 23, 24

14 Rekenen met grootheden 21, 22, 24

6

Afnamedesign Meetschaal

Toetsboekje 1 2 3 6 5 4 7 8 9 12 11 10 13 14

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

7

Doelstelling peilingsonderzoek

• hoofddoel:– Evaluatie realisatie ontwikkelingsdoelen– Systeemniveau– Anonimiteit scholen, leerlingen gegarandeerd

• nevendoelen: – Analyse van verschillen

• achtergrondvragenlijsten

– Verband beginsituatie in 1B

8

Steekproef scholen

1B• 195 scholen• 3493 leerlingen

BVL• 195 scholen • 5792 leerlingen

Begin oktober 2006 Begin juni 2008

9

10

1B (2006)

N=3454

BVL (2008)

N=250773%

3BSO

N=31

BuSO

N=28

1B

N=35

1A

N=57

Ander

N=43

Onbekend of van school veranderd

N=753

1%

1%

1%

2%

1%

22%

Deels longitudinaal design

11

Peiling wiskunde BVL:waar zat leerling vorig schooljaar?

(indien bekend*)

64%

26%

2%6% 2%

1B

1A

2A

BVL

ander

OKAN (1%)Lager onderwijs (0.7%)Buitengewoon onderwijs (0.4%)

* 5% onbekend

12

Enkele bevindingen

• Diversiteit leerlingen– 1B– BVL

• Resultaten toetsscores– 1B – BVL

• Samenhang toetsprestaties met achtergrondvariabelen

13

De leerlingen en hun gezinTer info:

vergelijking met 2de jaar A-stroom

14

Geslacht

BVL

56%

44% Jongen

Meisje

Frans SO

48%52%

Jongen

Meisje

Meisje

Jongen

A-stroom1 B =

15

Leeftijd

Frans SO

1%

84%

13%

2%

2de jaar A-stroom

42.5

0.15.8

51.6

BVL

0%

42%

49%

9%

42%

Voor op leeftijd

Op leeftijd

1 jaar achter

2 of meer jaar achter

1B

16

GOK-indicatoren

17

Hiërarchische klassenanalyse op GOK-criteria

Diploma moeder

Trekkende bevolking

thuistaal Vervangings-inkomen

Buiten gezin

61.5%

18

De leerlingen en de school

• Schoolloopbaan

• Leerbeperkingen

• Beleving

19

Van waar komen leerlingen in 1B?

Vorig schooljaar zat leerling in N % 6e leerjaar 4068 47.7 5e leerjaar 1593 18.7 4e leerjaar 182 2.1

Gewoon lager onderwijs

3e leerjaar 9 0.1 type 8 (leerstoornis) 1493 17.5 type 1 (licht mentale handicap) 458 5.4 type 3 (gedrags/emotioneel probleem) 90 1.1

Buitengewoon lager onderwijs

ander type 23 0.3 onthaalklas andertalige nieuwkomers 117 1.4 1A (dus bis in 1B) 18 0.2

Gewoon secundair onderwijs 1B (dus bis in 1B) 100 1.2 Onbekend of andere andere 370 4.3

20.9%68.7%

24.2%

2.8%1.4%

Informate databestanden departement onderwijs

20

Leerbeperkingen

21

Welbevinden op school (BVL)

66.0

75.0

83.1

96.8

0 20 40 60 80 100 120

Ik ben graag op school

Ik denk dat de leerlingen op mijn school erg hunbest doen

Ik denk dat de leerkrachten op mijn school zichiets aantrekken van de leerlingen

Ik denk dat de leerkrachten op mijn school willendat de leerlingen hun best doen

22

Besluit: grote diversiteit 1B

23

Enkele bevindingen

• Diversiteit leerlingen– 1B– BVL

• Resultaten toetsscores– 1B – BVL

• Samenhang toetsprestaties met achtergrondvariabelen

24

BEGINTOETS WISKUNDE Verdeling van het percentage juiste antwoorden

voor de totale toets wiskunde

Totale toets wiskunde

0

50

100

150

200

250

Percentage juiste antwoorden

Fre

qu

enti

e

25

BEGINTOETS NEDERLANDS Verdeling van het percentage juiste antwoorden

voor de totale toets Nederlands

Totale toets Nederlands

0

50

100

150

200

250

Percentage juiste antwoorden

Freq

uent

ie

26

33

43

34

63

51

78

80

51

57

34

62

41

90

47

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Getalinzicht

Hoofdbewerkingen

Breuken optellen en aftrekken

Zakrekenmachine

Functioneel rekenen in praktische situaties

Geld

Visualiteit en percepto-motoriek

Lijnen en hoeken

Vlakke figuren en ruimtelijke figuren kennen, classificeren entekenen

Berekenen van omtrek, oppervlakte en inhoud

Tabellen, grafieken, diagrammen en gemiddelde

Schaal

Begrijpen en meten van grootheden

Rekenen met grootheden

Get

alin

zich

t en

hoof

dbew

erki

ngen

ZR

M

Gel

d en

reke

nen

inpr

aktis

che

situ

atie

sM

eetk

unde

Info

rmat

ie-

verw

ervi

ing

en -

verw

erki

ngM

eten

27

Opmerking bij peilingsresultaten

• Hoge mate van afwezigheid bij peiling– Aantal opgegeven afwezige leerlingen: 7.9%

(dag 1) en 8.5% (dag 2)

• Ontbrekende gegevens ~ risicoleerlingen?

28

Verband met behalen van ontwikkelingsdoelen volgens leerkracht

0% 20% 40% 60% 80% 100%

ingevuld

blanco

toet

sbo

ekje

% leerlingen

Haalt OD

Haalt OD niet

Leerkracht twijfelt

29

Enkele bevindingen

• Diversiteit leerlingen– 1B– BVL

• Resultaten toetsscores– 1B – BVL

• Samenhang toetsprestaties met achtergrondvariabelen

30

Samenhang begintoetsen

• Leerling-, klas- en schoolkenmerken

• Verband met – attestering na 1B– Behalen getuigschrift basisonderwijs

• Leerwinst: verband met peilingsresultaat BVL

31

Verdeling van de variantie

Niveau N Variantie SF % N Variantie SF %

Leerlingniveau 3024 31.079 0.785 84.84 3024 38.967 0.989 84.35

Klasniveau 332 1.562 0.543 4.26 332 2.336 0.727 5.06

Schoolniveau 192 3.992 0.782 10.90 192 4.892 1.000 10.59

Leerlingniveau 2863 32.955 0.830 85.25 3863 39.855 1.009 84.43

Klasniveau 327 1.806 0.590 4.67 327 2.250 0.726 4.77

Schoolniveau 190 3.897 0.804 10.08 190 5.099 1.021 10.80

Nederlands wiskunde

Leerlinggegevens

Gemeenschappelijk model

32

Predictoren resultaten begintoetsen

33

Verklaarde variantie door de variabelen in het definitieve model (Tabel 7.17)

Nederlands wiskunde

Leerlingniveau 22 21

Klasniveau 31 38

Schoolniveau 76 82

Percentage verklaarde variantie

34

attestering

35

36

Getuigschrift basisonderwijs

37

Verband met beginscores wiskunde

38

Begintoets wiskunde

Toe

tspr

esta

tie B

VL

leerwinst

39Begintoets wiskunde

Toe

tspr

esta

tie B

VL

Zoeken naar verschillen tussen leerlinggroepen

Verwachte score

40

Leerwinst

• Significante samenhang:– 2 of meer jaar schoolse achterstand (-)– Aantal boeken thuis (+)– Verstandelijke handicap (-)– Onderwijsnet: officieel (-)– Concentratiegraad (-)

41

Besluit

• Diversiteit leerlingen B-stroom

• Uiteenlopende toetsresultaten

• Predictieve waarde begintoetsen– Attestering en getuigschrift BaO– Leerwinst wiskunde