r˜i ro trong gian l˚n thƯƠng m˙i cÁc mˆt hÀng Đ˘ g cao... · hoạt động sản xuất...

RỦI RO TRONG GIAN LẬN THƯƠNG MẠICÁC MẶT HÀNG ĐỒ GỖ

Tô Xuân Phúc - Cao Thị Cẩm - Trần Lê Huy

Tháng 10 năm 2020

Trường hợp tủ bếp và ghế sofa

2

Lờicảmơn

BáocáoRủirotronggianlậnthươngmạiquốctếcácmặthàngđồgỗ:TrườnghợptủbếpvàghếsofalàsảnphẩmcủaNhómnghiêncứucủaTổchứcForestTrendsvàcácHiệphộiVIFOREST,FPABìnhĐịnh,HAWA,BIFAvàDOWA.XintrântrọngcảmơnlãnhđạocủacácHiệphộigỗnêutrên,đặcbiệtlàôngĐỗXuânLập,ChủtịchVIFOREST,đãluônủnghộNhóm.CácthôngtinkháctrongBáocáođượcđượctínhtoánvàphândựatrêncácdữliệuthốngkêxuấtnhậpkhẩucủaTổngcụcHảiquanViệtNamvàtừnguồnthôngtinchiasẻtừmộtsốdoanhnghiệptrựctiếpthamgiasảnxuấtcácmặthàngnằmtrongnghiêncứunày.Nhómcũngtiếnhànhmộtsốkhảosátthựcđịatạimộtsốđịabànnơicócáccơsởsảnxuấttủbếpvàghếsofa.CơquanHợptácPháttriểncủaChínhphủAnh(DFID)vàCơquanHợptácPháttriểncủaChínhphủNaUy(NORAD)đãhỗtrợmộtphầntàichínhthôngquaTổchứcForestTrendsđểhìnhthànhBáocáo.CácnhậnđịnhtrongBáocáolàcủanhómtácgiảvàkhôngnhấtthiếtphảnánhquanđiểmcủacáctổchứcđượcđềcậptrênđây.

Nhómtácgiả

3

MụclụcTómtắt.........................................................................................................................................................1

1.Giớithiệu.................................................................................................................................................2

2.TácđộngcủacuộcchiếnthươngmạiMỹ-TrungtớicácmặthànggỗcủaTrungQuốcxuấtkhẩuvàoMỹ................................................................................................................................................................4

2.1.CácmứcthuếmớiđốivớiđồgỗtừTrungQuốc...............................................................................4

2.2.TácđộngcủacácmứcthuếmớitớiđồgỗcủaTrungQuốcxuấtvàoMỹ.........................................4

3.ViệtNamxuấtkhẩucácmặthànggỗvàoMỹ........................................................................................7

3.1.Mộtsốnétchính...............................................................................................................................7

3.2.XuấtkhẩughếsofatừViệtNamvàoMỹ...........................................................................................8

3.3.XuấtkhẩutủbếptừViệtNamvàoMỹ..............................................................................................9

4.NhậpkhẩuchitiếttủbếpvàbộphậnghếsofatừTrungQuốcvàoViệtNam....................................11

4.1.Nhậpkhẩuchitiếtđịnhhình,bộphậntủbếptừTrungQuốcvàoViệtNam..................................11

4.2.Nhậpkhẩuchitiếtđịnhhình,bộphậnghếsofavàoViệtNam.......................................................11

5.Nghiêncứutrườnghợp:Gianlậnthươngmạiđốivớimặthàngtủbếpvàghếsofacủa2côngtyTrungQuốctạiViệtNam...........................................................................................................................13

5.1Môhìnhkhônggianlậnthươngmại................................................................................................13

5.2Môhìnhlẩntránhxuấtxứhànghóa................................................................................................14

Môhình1.Giânlậnxuấtxứtrongsảnxuấttủbếp..........................................................................16

Môhình2.Gianlậnxuấtxứtrongsảnxuấtghếsofa.......................................................................18

6.Kếtluận:Gianlậnthươngmạivàhìnhthứckiểmsoát.......................................................................23

6.1.Gianlậnthươngmại:Thựctrạngvàchínhsáchhiệnnay...............................................................23

6.2.Gianlậnthươngmạitrongngànhgỗ:Cáctínhiệunhậnbiết.........................................................24

6.2.Kiểmsoátrủirotronggianlậnxuấtxứ...........................................................................................25

1

Tómtắt

Cuộcchiếnthươngmạigiữa2cườngquốcMỹ-TrungđãvàđangtạocơhộichoviệcmởrộngthịtrườngtạiMỹchocácmặthàngxuấtkhẩucủaViệtNamnhằmthaythếmộtphầncácmặthàngtừTrungQuốcbịChínhphủMỹápcácmứcthuếmới.TuynhiêncuộcchiếnnàycũngtạoranhữngrủiromớichoViệtNam,baogồmrủirovềgianlậnxuấtxứ.RủironàyxảyrakhicácmặthàngcủaTrungQuốcđượcnhậpkhẩuvàoViệtNamlấynhãnmác,xuấtxứsauđóđượcxuấtkhẩuvàoMỹ.

Thôngquanghiêncứutrườnghợpđốivớimặthàngtủbếpvàgỗdán–nhữngmặthàngcótínhiệugianlậnxuấtxứ-BáocáonàymôtảcáchthứcgianlậnthươngmạicủamộtsốcôngtyTrungQuốcđangthamhoạtđộngtạiViệtNam.Thôngtinthuthậptừcácnghiêncứutrườnghợpnàychothấymộtsốtínhiệuchophépđịnhvịmộtmặthàngcótínhiệurủirogianlậnxuấtxứ.

Cáctínhiệunàybaogồm:(i)CôngtythamgiaxuấtkhẩuthườngmớiđượcthànhlậptạiViệtNam,quymôsảnxuấtcácmặthàngnàytạiViệtNamthườngcóquymônhỏ,tậptrungvàokhâulắpráp,đónggói,sửdụngnguồnnguyênliệuđầuvàochủyếuđượcnhậpkhẩutừcôngtymẹtạiTrungQuốc;(ii)Cácmặthàngsảnxuất/xuấtkhẩutừViệtNamcũngchínhlàcácmặthàngtrướcđótừTrungQuốcbịChínhphủMỹápcácmứcthuếmớikhixuấtkhẩutừTrungQuốc;(iii)XuấtkhẩucácmặthàngnàytừcáccôngtycủaTrungQuốctừViệtNamchủyếuđivàothịtrườngMỹ,thôngquahệmạnglướitiêuthụtrướcđóđãđượcthiếtlậpbởicôngtymẹ.NgănchặnvàgiảiquyếtgianlậnthươngmạikịpthờivàhiệuquảcótínhchấtsốngcònvớingànhgỗViệt.

Báocáokiếnnghị:(1)CáccơquanchứcnăngViệtNamphốihợpvớicộngđồngdoanhnghiệptrongviệcxáccácmặthàngrủirovàcáccôngtycóhànhvigianlận;(2)Xâydựngkênhkếtnốithôngtingiữacáchiệphộigỗvàcơquanquảnlýnhằmcậpnhậtthườngxuyênthôngtinvềcácdấuhiệugianlậntừđóxácđịnhcácbiệnphápcanthiệpkịpthời;(3)Cáchiệphội,thànhviêncủahiệphộixâydựnglòngtinvàliênkếtvớicácdoanhnghiệpcủaTrungQuốclàmănchânchínhtạiViệtNam,đặcbiệtlàcácdoanhnghiệpthamgiasảnxuấtmặthànghiệnnằmtrongdanhsáchmặthàngrủiro.Thôngquancáckếtnốinày,cáchiệphộithuthậpthôngtinvềcácdoanhnghiệpTrungQuốclàmănkhôngchânchínhvàchiasẻvớicáccơquanquảnlý;(4)Chínhphủthànhlậpnhómhànhđộng,vớisựthamgiacủabênliênquan,baogồmcáccơquanquảnlývàđạidiệncủahiệphộigỗ,cácchuyêngiacôngnghệthôngtin,chuyêngiathuế,côngnghệchếbiến,nhằmpháthiệnvàtừđóđưaracácbiệnphápxửlýnhanh,hiệuquảđốivớicáchànhvigianlận;và(5)Cáccơquanquảnlýcầntăngcườngnguồnlực,kiểmtragiámsátchặtchẽkhâucấpchứngnhậnnguồngốcxuấtxứsảnphẩmxuấtkhẩu.

2

1.Giớithiệu

NgànhchếbiếngỗxuấtkhẩucủaViệtNam(sauđâyđượcgọilàngànhgỗ)hiệnđanghộinhậpsâurộngvớithịtrườngquốctế,cảtrênphươngdiệnxuấtkhẩucácmặthànggỗvànhậpkhẩugỗnguyênliệu.HiệnViệtNamđãtrởthànhmộtquốcgiaquantrọngtrênbảnđồcung–cầucácmặthànggỗthếgiới.Làngànhcóđộmởrấtlớn,nhữngbiếnđộngcung–cầuthịtrườngthếgiớicótácđộngtrựctiếptớicáchoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcủangành.

CuộcchiếnthươngmạiMỹ-Trunghiệnvẫnđangtiếpdiễnlàmthayđổicụcdiệncủabứctranhcung–cầucácmặthànggỗtrênthếgiới.TrungQuốclànướccungcấpsảnphẩmgỗlớnnhấttrênthếgiớivàlànhàxuấtkhẩusốmộtvàoMỹ.Trongkhiđó,Mỹlàmộttrongnhữngquốcgianhậpkhẩuvàtiêuthụđồgỗnhiềunhấttrênthếgiới.Căngthẳngvềthườngmạigiữa2cườngquốcnàydẫnđếnnguồnnhậpkhẩutừTrungQuốcvàoMỹgiảmmạnh,lýdolàbởiChínhphủMỹápdụngcácmứcthuếchốngbánphágiávàchốngtrợcấpđốivớicácmặthànggỗcủaTrungQuốc.Chỉtínhriêngđốimặthàngđồgỗ,kimngạchxuấtkhẩunhómmặthàngnàytừTrungQuốcvàothịtrườngMỹtụtxuống29tỷUSDnăm2019từconsố38tỷUSD1nămtrướcđó.

Căngthẳngthươngmạigiữa2cườngquốcnàyđãtạođiềukiệnchocácmặthànggỗcủaViệtNamgiatăngvịthếtạithịtrườngMỹthôngquaviệclấpcáckhoảngtrốngthịtrườngtạoradosựtụtgiảmtrongxuấtkhẩutừTrungQuốc.Bêncạnhđó,mởrộngxuấtkhẩutạithịtrườngMỹcũngẩnchứamộtsốrủirotronggianlậnthươngmại.Cụthể,kimngạchxuấtkhẩucácmặthànggỗcủaViệtNamvàothịtrườngMỹtăngrấtnhanhtrongvàinămvừaqua.Điềunàyđemlạisựthănghoatrongxuấtkhẩuvàcáctácđộngtíchcựctớitấtcảcáckhâutrongchuỗicungvàngành,đặcbiệttrongbốicảnhcủađạidịchdoCOVID-19gâyra.Tuynhiên,consốkimngạchxuấtkhẩumởrộngcũngchứađựngmộtphầnconsốgianlậnthươngmạitạorabởicáccôngtycủaTrungQuốcdichuyểnsangViệtNamnhằmtránhcácmứcthuếmớitừthịtrườngMỹ.CáccôngtynàynhậpkhẩusảnphẩmgỗsangViệtNam,sửdụngViệtNamlàđịachỉđểxuấtkhẩucácmặthàngcủamìnhsangMỹ.NgànhgỗdáncủaViệtNamđangbịChínhphủMỹđiềutralàmộttrongnhữngkếtquảtiêucựctrựctiếpcủatìnhtrạnggianlậnthươngmạicủacáccôngtyTrungQuốc.

NhậnbiếtđượctínhnghiêmtrọngcủaviệcgianlậnthươngmạilàhệquảcủacuộcchiếnthươngmạiMỹ-Trung,trongthờigianvừaquaChínhphủViệtNamđãvàđangrấtnỗlựcngănchặncácvụgianlậnthươngmạitrongngànhgỗ.CácHiệphộigỗcũngđồnghànhcùngvớiChínhphủ,tíchcựcchiasẻthôngtinvàđưaracáctưvấngiảipháp.Bêncạnhđó,cácHiệphộicũngchiasẻthôngtincóliênquantớicáccơchếchínhsáchliênquanvàcậpnhậpthôngtintừcácthànhviêncủamình,nhằmcảnhbáocácrủirotronggianlận.Kếtnốithôngtinchặtchẽgiữacáccơquanquảnlývàcáchiệphộicóvaitròquantrọngtrongviệcxácđịnhrủivàkiểmsoátrủirotronggianlậnthươngmại.

BáocáoRủirotronggianlậnthươngmạiquốctếcácmặthàngđồgỗ:Trườnghợptủbếpvàghếsofacungcấpmộtsốthôngtincóliênquantớirủirotớimộtsốmặthàngxuấtkhẩu.TrongkhuônkhổcủaBáocáonày,rủirothươngmạiđốivớimộtmặthànggỗnàođượchiểukhimặthàngđócósựhộitụđầyđủcủacácyếutốsau:

a. GiátrịxuấtkhẩucủamặthàngnàytừTrungQuốcsangMỹgiảmmạnhkểtừkhicuộcchiếnthươngmạiMỹ-Trungbắtđầu.

b. GiátrịkimngạchxuấtkhẩucủamặthàngđótừViệtNamsangMỹtăngnhanh,thậmchíởmứcđộtbiến,đặcbiệttừkhicuộcchiếnthươngmạiMỹ-Trung.

3

c. Giátrịkimngạchnhậpkhẩumặthàngđó,hoặccácbộphậnhìnhthànhmặthàngđó,từTrungQuốcvàoViệtNamtăngnhanh,cóthểởmứcđộtbiến.

d. SảnxuấtmặthàngđóhoặcbộphậncủacácmặthàngđótạiViệtNamkhôngmởrộngnhanh.e. Cáccôngtythamgiavàocáchoạtđộngsảnxuấtvàxuấtnhậpkhẩumặthàngnàychỉtậptrung

vào1mặthàngduynhất/cácbộphậncủamặthàngnày.Hầuhếtcáccôngtymớithànhlậptừ2018trởlạiđây.Côngtynàytrựctiếpthamgianhậpkhẩumặthàng/bộphậnmặthàngnàytừTrungQuốcvàtrựctiếpthamgiaxuấtkhẩumặthàng/bộphậncủamặthàngnàysangMỹ.

f. CáccôngtyhoặcnhàcungcấpchínhtạiTrungQuốccungcấpmặthàngđóchocôngtyởViệtNamnằmtrongdanhsáchbịthuếchốngbánphágiá,chốngtrợcấpởmứcthuếcao.

g. HệthốngtiêuthụsảnphẩmtạithịtrườngMỹđượckếthừatừhệthốngmàcôngtytừTrungQuốcxuấtkhẩumặthàngđó/bộphậncủamặthàngđóchoViệtNamđãthiếtlậptrướcđó.

Báocáochỉtậptrungphântíchcácdữliệunằmtrongkhâuxuất,nhậpkhẩukhẩucủamặthàngtủbếpvàghếsofanằmtrongcácnhómmãHScụthể,baogồm:

• Tủbếp(HS94034000).• Ghếsofa(HS94016100,94017100,94017900/90và94019099).

Trongxuất,nhậpkhẩu,tủbếpcònđượckhaibáodướicácmãHSkhácnhau,thuộcbộphậncủađồgỗ(HS940360và940390)hoặctrongnhómcácmặthàngthuộcmãHS4418,4419,4420và4421.Dotínhchấtphứctạpcủacácmãkhaibáo,Báocáonàykhôngthốngkêchitiếtcácmặthàngtheocácmãliệtkênày.Điềunàycónghĩarằngcóthểgiátrịkimngạchthựctếcủaviệcxuất,nhậpkhẩu2mặthàngtủbếpvàghếsofa–là2mặtnằmtrongphạmvicủaBáocáo–từTrungQuốcvàoViệtNam,vàtừViệtNamsangMỹ-lớnhơnsovớigiátrịkimngạchmàBáocáonàychỉra.

Báocáotậptrungvàogianlậnthươngmạiởkhâuxuấtxứ,cụthểtớikhíacạnhcáccôngtyTrungQuốcnhậpkhẩusảnphẩmhoặcbộphậnsảnphẩmtủbếpvàghếsofatừTrungQuốcvàoViệtNam,lấyxuấtxứtạiViệtNamđểxuấtkhẩuđiMỹ.Cáchìnhthứcgianlậnthươngmạikhácnhưlẩntránhthuếkhimuanguyênliệuđầuvào,viphạmthuếgiátrịgiatăng…củacácdoanhnghiệpcóvốnđầutưnướcngoàihoạtđộngtạiViệtNam(nếucó)khôngnằmtrongnộidungcủaBáocáonày.GianlậnthươngmạiởkhâuxuấtxứcũngcóthểxảyrakhidoanhnghiệpnướcngoàinúptêncủadoanhnghiệpViệtNamtổchứccáchoạtđộngxuấtnhậpkhẩu.Báocáonàycũngchưacóthôngtinliênquanđếnvấnđềđầutưnúpbóngnày.

Báocáotậptrungvào2mặthàngtủbếpvàghếsofatừViệtNamxuấtkhẩuvàoMỹ,lànhómmặthànghiệncócáctínhiệutừ(a)tới(g)nêutrên.Cácmặthàngkháccóthểcũngẩnchứacácrủirotronggianlậnxuấtxứ,tuynhiênkhôngnằmtrongphạmvicủaBáocáonày.Tuygiớihạnvào2mặthàngtủbếpvàghếsofa,cácthôngtinvềcácmặthàngnàyvàcáckiếnnghịvềcơchếchínhsáchnhằmkiểmsoátgianlậnthươngmạicóthểcógiátrịthamkhảođốivớicácmặthànggỗkháccótínhiệugianlậnthươngmại.

Báocáobaogồm6phầnchính.Phần2dướiđâycungcấpthôngtinvềnhậpkhẩucủaMỹđốivớimặthànggỗtừTrungQuốcvàthayđổitrongkhâunàykểtừsaukhixảyracuộcchiếnthươngmạiMỹ-Trung.Phần3môtảtìnhhìnhxuấtkhẩumộtsốmặthànggỗcủaViệtNamsangHoaKỳ.Phần4liệtkêmộtsốmặthàngmàViệtNamnhậptừTrungQuốccótiềmẩnrủirotronggianlậnthươngmạiởkhâuxuấtxứhànghóa.Phần5tậptrungvàonghiêncứutrườnghợpởmôhìnhlẩntránhxuấtxứhànghóatrong2nhómsảnphẩmđiểnhìnhlàtủbếpvàghếsofa.Phần6thảoluậnmộtsốkhíacạnhvềgianlậnthươngmại,từđóđưaramộtsốkiếnnghịchocáccơquanquảnlývàcộngđồngdoanhnghiệpViệtNam,nhằmgiảmrủirotrongkhâunày.

4

2.TácđộngcủacuộcchiếnthươngmạiMỹ-TrungtớicácmặthànggỗcủaTrungQuốcxuấtkhẩuvàoMỹ2.1.CácmứcthuếmớiđốivớiđồgỗtừTrungQuốc

CuộcchiếnthươngmạiMỹ-TrungđãtácđộngtrựctiếptớicácmặthàngđồgỗxuấtkhẩutừTrungQuốcsangMỹ-vớikimngạchxuấtkhẩuhàngnămtừcácmặthàngnàylêntới25-30tỷUSDmỗinămtrướckhicuộcchiếnnàydiễnra.Tớinay,tổngsốcó228mặthànggỗvàsảnphẩmgỗcủaTrungQuốcxuấtkhẩuvàoMỹphảichịumứcthuếmớilà28%.ThôngtinchitiếtvềcácmặthàngnàyđãđượcchỉratrongmộtbáocáocủaNhómnghiêncứucủaForestTrendsvàcácHiệphộigỗpháthànhvàotháng6năm2019.1TheodữliệuthốngkêtừnguồnUNCOMTRADE,năm2018kimngạchxuấtkhẩu228mặthànggỗnàycủaTrungQuốcvàoMỹlà30,3tỷUSD.

Bêncạnhviệcphảichịucácmứcthuếmớiđượcápdụngbởicuộcchiếnthươngmại,nhiềumặthàngđồgỗcủaTrungQuốccũngđãphảichịumứccácmứcthuếchốngbánphágiá(AD)vàchốngtrợcấp(CVD)rấtcaodoChínhphủMỹquyđịnh.Cụthể,mứcthuếcủaChínhphủMỹápdụngđốivớimộtsốmặthànggỗquantrọngcủaTrungQuốcxuấtkhẩuvàothịtrườngnàynhưsau:

• MặthàngtủbếpcủaTrungQuốcxuấtkhẩuvàoMỹchịu4mứctừthuếchốngbánphágiátừ4,37%đến262,18%kểtừ28/2/2020.2,3

• MặthàngghếsofacủaTrungQuốcxuấtkhẩuvàoMỹbịápthuếchốngbánphágiá(mãHSghếsofa4’5)với2mứctừ4,27%đến70,71%kểtừ20/12/2004.

• MặthànggỗdángỗcứngTrungQuốcvốnđangbịMỹápthuếAD/CVDkểtừngày04/01/2018vớimứcthuếchốngbánphágiá(AD)là183,36%vàthuếchốngtrợcấp(CVD)là194,9%.

VớicácmứcthuếmớiđượcápdụngchocácmặthànggỗcủaTrungQuốcxuấtvàoMỹ,chiphísảnxuấtgiatăngvàlợinhuậngiảm,thậmchígiábánthấphơngiáthành.Điềunàyđòihỏicácdoanhnghiệpthuhẹpquymôsảnxuấtvàxuấtkhẩu,thậmchídừngsảnxuất,hoặcápdụngcácchiếnlượcmớinhằmhạgiáthành.Phần2.2.dướiđâychothấytácđộngtrựctiếpcủacácmứcthuếmớidoChínhphủMỹápdụngtớiquymôxuấtkhẩucácmặthàngđồgỗcủaTrungQuốcvàoquốcgianày.

2.2.TácđộngcủacácmứcthuếmớitớiđồgỗcủaTrungQuốcxuấtvàoMỹ

TrungQuốclànhàxuấtkhẩuđồgỗlớnnhấtvàothịtrườngMỹ,vớikimngạchtrêndưới34tỉUSDchỉtínhriêngchonhómđồgỗ(HS94).Tuynhiên,docácmứcthuếmới,kimngạchxuấtkhẩunăm2019giảm23%sovớikimngạchxuấtkhẩunăm2018(Hình1).

1Báocáochitiếtđượcđăngtảitại:https://goviet.org.vn/upload/aceweb/content/1.%20BC%20Cuo%CC%A3%CC%82c%20chie%CC%82%CC%81n%20thu%CC%9Bo%CC%9Bng%20ma%CC%A3i%20My%CC%83%20Trung.pdf.2https://www.govinfo.gov/content/pkg/FR-2020-02-28/pdf/2020-04121.pdf3https://www.govinfo.gov/content/pkg/FR-2020-02-28/pdf/2020-04121.pdf4FederalRegister/Vol.69,No.243/Monday,December20,2004/Notices5https://caselaw.vn/chi-tiet-ma-hs/94017100

5

Hình1.Kimngạchnhậpkhẩuđồgỗ(HS94)từTrungQuốcvàoMỹ(.000USD)

Nguồn:ITC/UNCOMTRADE

TrongcácmặthànggỗchủlựccủaTrungQuốcxuấtkhẩuvàoMỹ,ghếngồi,gỗdán,ghếsofavànộithấtphòngbếplànhómcácmặthàngchịutácđộnglớnnhấtdoviệcápdụngcácmứcthuếmớicủaChínhphủMỹ.

Ghếngồi

KimngạchxuấtkhẩughếngồitừTrungQuốcvàoMỹnăm2018đạtgần12,2tỷUSD.Consốnàytụtxuốngkhoảng9,8tỷUSDnăm2019(Hình2),tươngđươngkhoảng20%.Trước2019,kimngạchxuấtkhẩucủanhómmặthàngnàysangMỹtăngtrưởngđềuđặn.

CácmứcthuếmớiđượcChínhphủMỹápdụngđốivớinhómmặthàngghếngồiđượcxuấttừTrungQuốclànguyênnhânchínhdẫnđếnsựsụtgiảmvềquymônhậpkhẩucácmặthàngvàoMỹ.

Hình2.KimngạchnhậpkhẩughếngồitừTrungQuốcvàoMỹ(.000USD)


34,892,335

38,135,531

29,244,619

2017 2018 2019

11,298,194

12,158,055

9,770,119

2017 2018 2019

6

Kimngạchnhậpkhẩughếngồichiếmgần1/3trongtổngkimngạchnhậpkhẩucủatấtcảcácmặthàngsảnphẩmgỗ(94)từTrungQuốcvàoMỹ.Trongđó,ghếsofalàmặthàngquantrọngtrongnhómcácsảnphẩmghếngồiđượcxuấtvàothịtrườngnày.

TheotínhtoáncủaForestTrendsdựatrênnguồnsốliệucủaHảiquanTrungQuốc,kimngạchxuấtkhẩughếsofa(HS940171)từTrungQuốcvàoMỹgiảmmạnh,từgần1,9tỷUSDnăm2018xuốngcòngần1,36tỉUSDnăm2019,tươngđươngmứcgiảm28%.

Tươngtự,cácmặthàngnằmtrongnhómchitiếtghếsofa(HS940179)cũnggiảmmạnh,từkhoảng1,7tỷUSDnăm2018xuốngcòn1,2tỷUSDnăm2019.

Đồnộithất(9403)

Tủbếp(HS940340)lànhómmặthàngquantrọngđượcTrungQuốcxuấtkhẩuvàoMỹ.GiátrịkimngạchnhậpkhẩucácmặthàngnàyvàoMỹgiảmrấtmạnh,từ13,7tỷUSDnăm2018xuốngdưới9,7tỷUSDnăm2019(Hình3).

Hình3.KimngạchnhậpkhẩuđồnộithấtvàcácbộphậnđồnộithấttừTrungQuốcvàoMỹ(.000USD)


Nằmtrongnhómđồnộithất,nộithấtphòngbếp(HS940340,940360và940390)lànhómcácmặthàngquantrọngđượcTrungQuốcxuấtkhẩuvàoMỹ.CácmứcthuếmớicủaChínhphủMỹcũnglàmchokimngạchxuấtkhẩucácmặthàngnàygiảmnghiêmtrọng.Cụthể:

• Nộithấtphòngbếp:Kimngạchnăm2019còn0,83tỉUSD,giảm56%sovớinăm2018.• Chitiếtnộithất:Kimngạch2019còngần1,1tỉUSD,giảm37%sovớinăm2018.• Nộithấtkhác:Kimngạch2019còngần2,13tỉUSD,giảm43%sovớinăm2018.

12,380,809

13,712,069

9,683,173

2017 2018 2019

7

Gỗdán(4412)

GỗdánxuấtkhẩucủaTrungQuốcnhậpkhẩuvàoMỹđãbịChínhphủHoaKỳápdụngcácmứcthuếAD/CVD6.ĐiềunàylàmkimngạchnhậpkhẩumặthàngnàyvàoMỹgiảmmạnh.Kimngạchnăm2019còngần466triệuUSD,giảm59%sovớikimngạchnăm2018(Hình4).

Hình4.Kimngạchnhậpkhẩugỗdán(4412)vàoHoaKỳtừTrungQuốcnăm2017-2019(.000USD)


3.ViệtNamxuấtkhẩucácmặthànggỗvàoMỹ

3.1.MộtsốnétchínhTụtgiảmvềkimngạchcácmặthànggỗcủaTrungQuốctừthịtrườngMỹđượcthaythếmộtphầntừluồngcungmớitừViệtNam.

Năm2019,kimngạchxuấtkhẩucácmặthànggỗcủaViệtNamsangMỹđạtgần5,13tỉUSD,tăng1,4lầnsovớikimngạchnăm2018.Kimngạchtừthịtrườngnàychiếmkhoảng54%trongtổngkimngạchxuấtkhẩucácmặthànggỗcủaViệtNamvàotấtcảcácthịtrường.

Trong7thángnăm2020,cácmặthànggỗxuấtkhẩucủaViệtNamvàoMỹđạt3,23tỷUSD,tăng25%sovớicùngkỳnăm2019.Bảng1chỉrachitiếtmộtsốmặthàngchínhcủaViệtNamxuấtkhẩuvàoMỹtừ2017đếnhếttháng7năm2020.

Bảng1.KimngạchxuấtkhẩugỗvàsảnphẩmgỗViệtNamvàoHoaKỳtrong2017-7tháng2020(USD)

Sảnphẩm 2017 2018 2019 7tháng2020

Ghếngồi-9401 618.822.602 790.164.303 1.407.239.861 869.035.685

Nộithấtvănphòng-94033 148.609.042 147.386.273 236.525.073 119.138.151

Nộithấtnhàbếp-94034 104.177.880 140.936.382 219.683.629 235.966.7836HoaKỳđãápthuếAD/CVDđốivớigỗdángỗcứngtừTrungQuốcvàoHoaKỳkểtừngày04/01/2018.

1,238,683

1,131,622

465,726

2017 2018 2019

8

Nộithấtphòngngủ-94035 760.230.784 808.944.560 943.986.747 471.774.616

Nộithấtbằnggỗkhác-94036 877.315.931 949.977.782 1.214.239.739 783.384.641

Bộphậnđồgỗ-94039 416.520.931 458.873.262 635.940.208 438.470.933

Cácsảnphẩmgỗkhác 155.065.337 317.016.456 468.241.068 308.497.541

TổngKNXK 3.080.742.508 3.613.299.019 5.125.856.324 3.226.268.349

Nguồn:VIFOREST,FPABìnhĐịnh,HAWA,BIFAvàForestTrendstổnghợptừnguồnsốliệuthốngkêxuấtnhậpkhẩucủaTổngcụcHảiquan

Trong7tháng2020,kimngạchxuấtkhẩuđồgỗ(9403)từViệtNamsangMỹđãtăng22%sovớicùngkỳnăm2019,đạtkhoảng1,7tỉUSD.Trongnhómhàngnày,cácmặthàngcómứctăngtrưởngrấtcaolàđồnộithấtphòngbếp(940340)(tăng156%),đồnộithấtbằnggỗkhác(9403.60)(tăng25%)vàbộphậnđồgỗ(9403.90)(tăng34%)(Bảng2).

Bảng2.Kimngạchxuấtkhẩuđồgỗ(9403)củaViệtNamsangMỹtrong2017-7tháng2020(USD)

Sảnphẩm 2017 2018 2019 7T.2020 7T.20197T.2020/7T.2019(%)

Nộithấtvănphòng(9403.30)

148.609.042 147.386.273 236.525.073 119.138.151 128.733.903 -7%

Nộithấtphòngbếp(9403.40) 104.177.880 140.936.382 219.683.629 235.966.783 92.290.379 156%

Nộithấtphòngngủ(9403.50) 760.230.784 808.944.560 943.986.747 471.774.616 507.495.422 -7%

Nộithấtbằnggỗkhác(9403.60)

877.315.931 949.977.782 1.214.239.739 783.384.641 625.354.309 25%

Bộphậnđồgỗ(9403.90) 416.520.931 458.873.262 635.940.208 438.470.933 327.656.529 34%

Khác 1.768.816 1.441.378 1.379.771 1.335.529 604.367 121%

Tổngcộng 2.308.623.385 2.507.559.638 3.251.755.167 2.050.070.653 1.682.134.907 22%


Ghếsofavàtủbếplà2nhómmặthàngquantâmcủaBáocáonày.Đâylà2nhómmặthàngcókimngạchxuấtkhẩutừViệtNamvàoMỹtăngrấtnhanhtrongthờigianvừaqua.

3.2.XuấtkhẩughếsofatừViệtNamvàoMỹGhếsofa(94016100)vàbộphậnghếsofa(94019099)thuộcnhómcácmặthàngghếngồi(9401).CácmặthàngghếngồilànhómcógiátrịxuấtkhẩucaonhấtvàothịtrườngMỹ(xemBảng1).

Bảng3chỉrakimngạchxuấtkhẩumặthàngghếsofatừViệtNamvàoMỹtronggiaiđoạn2017-7tháng2020.

9

Bảng3.KimngạchxuấtkhẩughếsofavàbộphậnghếsofacủaViệtNamsangMỹtrong2017-7tháng2020(USD)

SảnphẩmKimngạchxuấtkhẩu(USD)

2017 2018 2019 7T2020GhếSofa–94016100 296.121.749 365.041.615 834.447.364 532.678.859

Bộphậnghếsofa–94019099 59.401.474 34.847.768 140.086.277 78.602.975

Ghếsofa–94017100 369.175 529.648

Bộphậnghếsofa–94017900/90 819.501 51.706

Tổngcộng 356.342.724 400.310.264 975.063.289 611.281.833


Mỗinămcókhoảng380doanhnghiệptrựctiếpthamgiavàoxuấtkhẩughếsofavàoMỹ,baogồmcácsảnphẩmghếsofahoànchỉnh(940161)vàbộphậncủaghếsofa(940190).SốdoanhnghiệpxuấtkhẩughếsofavàoMỹtiếptụctăng:năm2019là378doanhnghiệp,thốngkêtrong7thángnăm2020là388doanhnghiệp.

Hình5.SốdoanhnghiệptrựctiếpxuấtkhẩughếsofavàbộphậnghếtừViệtNamvàoMỹ(doanhnghiệp)


3.3.XuấtkhẩutủbếptừViệtNamvàoMỹ

Tủbếp(94034000)làmộttrongnhómmặthàngquantrọngxuấtkhẩuvàoMỹtừViệtNam.TủbếpxuấttừViệtNamcònởdạngchitiếtbộphận,đượckhaibáotrongnhómcácmãhàngkhácnhưđồmộcxâydựng(4418),nộithấtbằnggỗkhác(940360)haybộphậnđồgỗ(940360).

179

116

162 177 191

180

185 193

196 22

1

216 228

219

205 22

9

197 212 23

6 247

SỐDOANHNGHIỆP XKGHẾSOFAVÀOMỸ

10

Trong7thángđầunăm2020,kimngạchxuấtkhẩutủbếp(9403400)từViệtNamvàoMỹđạt235,9triệuUSD,tăng156%sovớicùngkỳ2019,chiếm74%trongtổngkimngạchxuấtmặthàngnàycùngkỳchotấtcảcácthịtrường(Bảng2).

Bảng4chỉrasựthayđổikimngạchxuấtkhẩucủatủbếptừViệtNamvàoMỹ.ConsốkimngạchnàychưabaogồmcácbộphậncủatủbếpđượckhaibáodướicácmãkhácvớimãHS94034000.

Bảng4.Kimngạchxuấtkhẩutủbếp(HS94034000)củaViệtNamsangMỹtrong2017-7tháng2020(USD)

Năm Kimngạchxuấtkhẩu(USD) Tăng(%)

2017 104.177.880

2018 140.936.382 35%

2019 219.683.629 56%

7tháng2020 235.966.783 7%


Bìnhquânmỗinămcókhoảngtrên200doanhnghiệpxuấtkhẩutủbếpvàoMỹ.Sốdoanhnghiệptrựctiếpthamgiaxuấtkhẩutủbếptiếptụctăng:năm2019là201doanhnghiệp,trong7thángnăm2020là207doanhnghiệp.(Hình6)

Hình6.SốdoanhnghiệptrựctiếpxuấtkhẩutủbếptừViệtNamvàoMỹ(doanhnghiệp)


NhưđãđềcậptrongphầnGiớithiệu(Phần1),mộttrongnhữngtínhiệurủirotronggianlậnthươngmạiđốivới1mặthàngnàođólànhậpkhẩumặthàngnàyhoặcbộphậncủamặthàngnàytừTrungQuốcvàoViệtNamtăngnhanh,cóthểtăngđộtbiến.Phần4dướiđâysẽcungcấpthôngtinvềnhậpkhẩumặthàngtủbếpvàsofatừTrungQuốcvàoViệtNam.

83

58

65

74 73

79

86

82 85

92

108

105 111

97

108

81

92

112

113

SỐDOANHNGHIỆP XKTỦBẾPVÀOMỸ

11

4.NhậpkhẩuchitiếttủbếpvàbộphậnghếsofatừTrungQuốcvàoViệtNam

Nhậpkhẩuđồgỗ(HS94)từTrungQuốc,baogồmcảchitiếtcủatủbếpvàbộphậncủaghếsofa,vàoViệtNamliêntụctăngtrongnhữngnămvừaqua(Bảng5)

Bảng5.CácmặthàngđồgỗnhậpkhẩutừTrungQuốcvàoViệtNam2017-7/2020(USD)

Sảnphẩm 2017 2018 2019 7T2020Ghếngồi-9401 20.312.055 36.656.867 99.897.339 61.071.566Đồnộithất-9403 28.023.402 27.364.198 92.280.894 74.520.290Tổngcộng 48.335.458 64.021.065 192.178.234 135.591.856


4.1.Nhậpkhẩuchitiếtđịnhhình,bộphậntủbếptừTrungQuốcvàoViệtNamTủbếpTrungQuốcđượcnhậpkhẩuvàoViệtNamởmãHS94034000.Chitiếtđịnhhình,bộphậncủatủbếpnhậpkhẩuvàoViệtNamthườngđượckhaibáohảiquanlàthuộcnhómbộphậnđồgỗ(94039090)hoặcđồnộithấtkhác(94036090).Bảng6chỉrasựthayđổikimngạchnhậpkhẩucácmặthàngtủbếpvàbộphậntủbếp,đồnộithấtkháctừTrungQuốcvàoViệtNamtừ2017-7tháng2020.Nhìnchung,kimngạchnhậpkhẩucácmặthàngnằmtrongcácnhómnày,đặcbiệtlàbộphậnđồnộithất,tăngrấtnhanhtrongthờigianvừaqua.

Bảng6.KimngạchnhậpkhẩutủbếpvàbộphậntủbếptừTrungQuốcvàoViệtNam2017–7tháng2020(USD)

Sảnphẩm 2017 2018 2019 7T2020

Tủbếp-94034000 507.645 846.767 1.377.629 613.411

Bộphậnđồnộithất-94039090 11.597.806 12.416.991 65.308.281 62.069.255

Đồnộithấtkhác-94036090 8.152.605 7.812.912 15.588.144 9.036.067

Khác 7.765.346 6.287.527 10.006.841 2.801.558

Tổngcộng 28.023.402 27.364.198 92.280.894 74.520.290


4.2.Nhậpkhẩuchitiếtđịnhhình,bộphậnghếsofavàoViệtNam

GhếsofanhậpkhẩutừTrungQuốcvàoViệtNamthuộcmã94016100.Cácchitiếtđịnhhình,bộphậncủaghếsofanhậpkhẩutừTrungQuốcvàoViệtNamởmã94019099.

Bảng7chothấymứcgiatăngkimngạchnhậpkhẩucácmặthàngghếsofavàbộphậnghếsofatừTrungQuốcvàoViệtNamtừ2017-7tháng2020.Kimngạchnhậpkhẩucácmặthàngthuộcnhómbộphậnghếngồităngđộtbiếnkểtừ2019.

12

Bảng7.KimngạchnhậpkhẩughếsofavàbộphậnghếsofatừTrungQuốcvàoViệtNam2017–7tháng2020(USD)

Sảnphẩm 2017 2018 2019 7T2020

Ghếsofa-94016100 8.790.364 10.320.351 11.484.550 5.858.034

Bộphậnghếngồi-94019099 10.138.136 25.113.187 86.031.255 54.882.875

Khác 1.383.555 1.223.330 2.381.534 330.657

Tổngcộng 20.312.055 36.656.867 99.897.339 61.071.566


TrướcđâyViệtNamghinhậnluồngnhậpkhẩugỗdánlàmghếsofaởdạngnguyêntấm(kíchthước1,22x2,44m)từTrungQuốcvàoViệtNam.

Tuynhiên,kểtừtháng3trởđi,mặthànggỗdánđãcắtthànhhìnhphầnđáycủasofa,thườngkhaibáoởmãhảiquanHS441233,441294,442199,940390,940190bắtđầuđượcnhậpkhẩuvàoViệtNam.

TrungQuốclànguồncungduynhấtcácbộphậncủaghếsofachoViệtNam.GiátrịvàlượngnhậpkhẩumặthàngnàytừTrungQuốcvàoViệtNamtăngrấtcaokểtừtháng6/2020đếnnay(Hình7,8)

Hình7.Lượngnhậpgỗdánđãcắtthànhhìnhphầnđáycủasofađầunăm2020(M3)

Hình8.Kimngạchnhậpgỗdánđãcắtthànhhìnhphầnđáycủasofađầunăm2020(USD)


Rápnốicácthôngtintrongphần2,3và4vàsosánhvớicáctiêuchítừ(a)đến(g)đềcậptạiphầnGiớithiệu(Phần1)chothấycómộtsốtínhiệugianlậnthươngmạiởmặthàngtủbếpvàbộphậncủaghếsofaxuấtkhẩutừViệtNamvàothịtrườngMỹ.Cácthôngtintrongphần2,3,4đượcdựatrêndữliệuthốngkêxuấtkhẩucácmặthàngnàytừViệtNamvàoMỹvànhậpkhẩucácmặthàng/bộphậncácmặthàngnàytừTrungQuốcvàoViệtNam.Thôngquadữliệuthuthậptừ2nghiêncứutrườnghợp(tổnghợpthôngtinthựcđịa,kếthợpvớithuthậpthôngtintừtrangwebvàfacebookcủacáccôngtynày,mãsốthuếcủacáccôngty),Phần5dướiđâysẽcungcấpthôngtinvềcáchthứcgianlậnxuấtxứcủamộtsốcôngtycóvốnsởhữuTrungQuốchoạtđộngtạiViệtNam.

73 146

29

1,40

0

983

T 3 T 4 T 5 T6 T7

61,061

83,047

1,99

5

146,82

0

269,02

6

T 3 T 4 T 5 T6 T7

13

5.Nghiêncứutrườnghợp:Gianlậnthươngmạiđốivớimặthàngtủbếpvàghếsofacủa2côngtyTrungQuốctạiViệtNamKhôngphảibấtcứdoanhnghiệpnàocủaTrungQuốccóhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhtạiViệtNamthamgiavàoxuấtkhẩutủbếpvàghếsofasangMỹđềucóhànhvigianlânthươngmại.DoanhnghiệpTrungQuốchiệnhoạtđộngởViệtNamthamgiavàokhâusảnxuất,chếbiến,thươngmạicácmặthàngnàycóthểchialàm2nhóm(haycòngọilàmôhình)khácbiệt:Nhómkhôngthamgiavàocáchànhvigianlậnvànhómcóthamgia.

5.1Môhìnhkhônggianlậnthươngmại

MôhìnhnàybaogồmcácdoanhTrungQuốchiệnđanghoạtđộngtạiViệtNam,sửdụngnguyênliệuthôtrongnước(chủyếu)vàtừnguồnnhậpkhẩu(ít,hoặckhôngcó).Nguồngỗnguyênliệutừtrongnướcchủyếulàtừnguồngỗrừngtrồng.HoạtđộngtạiViệtNam,cácdoanhnghiệpnàycócáchoạtđộngthựcsựtrongkhâusảnxuấtvàchếbiến,cóhàmlượnggiacông,chếbiếngiátrịgiatăngcao,vànhiềucôngđoạnsảnxuấtđượctiếnhànhtronglãnhthổViệtNam.Hình9môtảsựvậnhànhcủacácdoanhnghiệpthuộcmôhìnhnày.

Hình9.Môhìnhkhônggianlậnthươngmại

Nguồn:Nhómnghiêncứu

Trongmôhìnhnày,cácdoanhnghiệpchủyếusửdụngnguyênliệutrongnước,chủyếulànguồngỗrừngtrồngđượcmuatừcáchộgiađình.Mộtsốdoanhnghiệpmuabổsungnguồnnguyênliệutừnướcngoài,hầuhếtlàtừTrungQuốc.Tuynhiên,nguồngỗnguyênliệutrongnướcđóngvaitròchủđạo.

14

Doanhnghiệpsửdụngnguồngỗnguyênliệunàyđểsảnxuấtcácmặthàngtủbếpvàghếsofa,hoặccácbộphậncủacácmặthàngnàyđểxuấtkhẩuvàoMỹ.Khixuấtkhẩusảnphẩm,mộtsốdoanhnghiệpxinChứngnhậnxuấtxứ(CO)từPhòngThươngmạivàCôngnghiệpViệtNam(VCCI)hoặcđạidiệncủacơquannàytạimộtsốđịaphương.

TrongkhâusảnxuấttạiViệtNam,cácdoanhnghiệpcóhàmlượnggiacông,chếbiếncaovàkhôngphụthuộcvàocácdoanhnghiệpbênngoàilãnhthổViệtNamtrongquátrìnhhìnhthànhsảnphẩm.Hầuhếtcáccôngđoạnnhưxẻsấy,tạophôiđịnhhình,đụckhoanđịnhvị,lắpráp,sơn,đónggóiđềuđượcthựchiệntạiViệtNam.

Donguồnnguyênliệuchủyếuđượcmuaởtrongnướcvàcáccôngđoạnsảnxuấtsảnphẩmđềuđượcthựchiệnởđây,sảnphẩmxuấtkhẩuđápứngđượccácyêucầuvềxuấtxứ.Dovậysảnphẩmcủacácdoanhnghiệpnàyđápứngđượccácyêucầuvềcôngnhậnxuấtxứ.Tuyvậy,khôngphảidoanhnghiệpnàocũngxingiấychứngnhậnxuấtxứtừVCCIbởimộtsốngườimuatừMỹkhôngyêucầugiấychứngnhậnnày.

5.2Môhìnhlẩntránhxuấtxứhànghóa

MứcthuếcaoápdụngchocácsảnphẩmgỗcủaTrungQuốcxuấtkhẩuvàoMỹ,baogồmtủbếpvàghếsofahoặccácbộphậnchitiếtcủacácmặthàngnày,làmphátsinhgianlậnthươngmạikhicáccôngtynàydịchchuyểnđầutưcủahọsangViệtNam,sửdụngViệtNamlàmquốcgiaxuấtkhẩunhằmtránhthuế,trongkhikhôngđápứngđượccácyêucầuvềxuấtxứ.ĐâylàmôhìnhgianlậnxuấtxứcủamộtsốcôngtytừTrungQuốc.Hầuhếtlàcácnhàmáytrongmôhìnhmớiđượcthànhlậptrongthờigiangầnđây.Mộtsốcôngtyđượctáchratừnhàmáyđãđượcthànhlậptrướcđó.TấtcảcáccôngtythànhlậpởViệtNamđềucómốiquanhệtrựctiếpvớicôngtymẹtạiTrungQuốc,vàCôngtymẹtạiTrungQuốcnàyđangbịápcácmứcthuếmớitừChínhphủMỹ.KhixuấtkhẩusảnphẩmtừViệtNam,cáccôngtyTrungQuốcnàyđềusửdụngmạnglướiphânphối/nhànhậpkhẩutừMỹđượcthiếtlậpbởicôngtymẹtừtrướcđó.

Vềquytrình,cáccôngtytrongmôhìnhnàycócácbướcgầngiốngvớicáccôngtytrongmôhìnhkhônggianlận.Cụthể,họcóthểmuanguồnnguyênliệutrongnướctừnguồngỗrừngtrồng.Tuynhiên,lượngnguyênliệumuatrongnướcthườngnhỏ.Phầnnguyênliệuchủyếulànhậpkhẩu.TạiViệtNam,thayvìmuatừmộtnhàcungcấp,họthườngmuatừnhiềunhàcungcấpkhácnhau,trongđócóthểbaogồmcáccôngtycóliênquanvớihọvềvấnđềsởhữu.Điềunàylàmchochuỗicungtrởlênphứctạp.Mụcđíchcủahọlànhằmchoviệckiểmsoátcủacơquanchứcnăng(nếuxảyra)trởnênrấtkhókhăn.Tuynhiên,thayvìsửdụngnguyênliệutrongnướclàchủyếu,họnhậpkhẩunguyênliệutừTrungQuốc(mộtphần)vàchủyếulànhậpkhẩuchitiếtcủacácbộphậncủamặthàngtủbếpvàghếsofa,nhưgỗdánđãđịnhhình,cắttheoquycách,cánh,khungtủbếp…Khinhậpkhẩu,họkhaibáocácmãhảiquanchocácchitiết,bộphậnnhậpkhẩudướicácmãphứctạp,nhằmtránhsựchúýcủacơquanhảiquan.CácbộphậnnàysaukhiđượcnhậpkhẩuvàoViệtNamthôngthườngđượctrộnvớimộtphầnnguồnnguyênliệutrongnước,lắprápvàtạothànhsảnphẩmcuốicùng,hoặcđểnguyênphầnchitiếtđểxuấtkhẩu.

Docáccôngtynàysửdụngnguồnnguyênliệunhậplàchủyếu,họthườngchỉđầutưrấtítvàocácnhàmáytạiViệtNam,thườngthuêmướnítcôngnhânđểthựchiệncáchoạtđộngđơngiảnởkhâuhoànthiệnsảnphẩmcuốicùng,nhưlắpráp,sơn,hoànthiệnsảnphẩm.DocósửdụngnguyênliệutrongnướcvàcómộtsốcôngđoạntạosảnphẩmxuấtkhẩuđươcthựchiệntạinhàmáyởViệtNam,cácdoanhnghiệpnàyxingiấychứngnhậnxuấtxứtừViệtNam.Chuỗicungphứctạp,nhiềuhoạtđộngđượctiếnhànhlòngvòngnhằmchemắtcáccơquanchứcnăng,cơquancấpCOkhôngđủthờigian,nguồnlựcvàkhảnăngđểthựchiệnkiểmsoáthoạtđộngcủacáccôngtynày.KếtquảlàcáccôngtynàynhậnđượcCO(đốivớinhững

15

trườnghợpmàngườimuayêucầu)từVCCIđểxuấtkhẩusảnphẩmhoặcbộphậnsảnphẩmcủamìnhđiMỹvớinhãnmácvàxuấtxứtừViệtNam.ĐiềunàygiúphọtránhđượccácmứcthuếtừMỹápdụngchocácsảnphẩmgỗcónguồngốctừTrungQuốc.Hình10môtảquytrìnhlẩntránhxuấtxứhànghóacủacáccôngtythamgiamôhìnhnày.

Hình10.Môhìnhlẩntránhxuấtxứhànghóa

Nguồn:TổnghợpbởiNhómnghiêncứu

Phầndướiđâyđưara2nghiêncứutrườnghợp,môtảchitiếtcáchoạtđộnglẩntránhxuấtxứhànghóatại2côngtycóvốnđầutưTrungQuốchiệnđanghoạtđộngtạiViệtNam,baogồm1côngtysảnxuấtbộphậntủbếpvà1côngtysảnxuấtghếsofa.Cả2côngtynàyđềuxuấtkhẩusảnphẩmsangMỹ.Thôngtinvềlịchsửhìnhthành2côngtynàyđượcthuthậptừwebsitecủacáccôngtynày,baogồmcảtừcôngtymẹtạiTrungQuốc,từnguồnthôngtinxuấtnhậpkhẩucủaTổngcụcHảiquanvềcácbộphậncủatủbếpvàghếsofađượccáccôngtynàynhậpkhẩutừTrungQuốcvàoViệtNam,vàvềtủbếp,ghếsofahoặccácbộphậncủamặthàngnàyđượccôngtyxuấtkhẩutừViệtNamvàoMỹ.Thôngtinvề2côngtynàycònđượcthuthậptừwebsite:masothue.vn,vàtừfacebookcủacáccôngtynày.Ngoàira,Báocáocósửdụngmộtsốthôngtinthamvấntừcácdoanhnghiệpthuộcmôhình1(khônggianlận)vềhoạtđộngcủacáccôngtytrongmôhình2(gianlận).

TrongBáocáonày,têncủa2côngtyhoạtđộngtạiViệtNamđãđượcthayđổinhằmđảmbảotínhbảomậtvềthôngtin.

16

Môhình1.GiânlậnxuấtxứtrongsảnxuấttủbếpSảnxuấttrongnước

CôngtyTráchnhiệmhữuhạnCabinet,trướcđócótênlàPlywoodViệtNam,cónhàxưởngsảnxuấttạimộtkhuchếxuấttạihuyệnAnDương,HảiPhòng.ThựcchấthaicôngtylàmộtcôngtycóchungvốnsởhữuđầutưnướcngoàiởViệtNam.CôngtyCabinetđượcthànhlậptừngày10/08/2018,loạihìnhtráchnhiệmhữuhạn2thànhviêntrởlên,có100%vốnđầutưtừTrungQuốc.Theođăngkýkêkhai,ngànhnghềsảnxuấtcủaCôngtybaogồmgỗdán,gỗlạng,vánmỏngkhác.NguồnthôngtintừfacebookcủaCôngtychothấyvàothờiđiểm7/10/2018Côngtythôngbáotuyểndụng30côngnhânsảnxuất.Hoạtđộngsảnxuấtgiacôngchếbiếnrấtthấp,vớigiacôngđónggóilàchủyếumàkhôngbaogồmcáccôngđoạnchếbiếnsâu.

Theonguồntintừcácdoanhnghiệpcómộtsốhiểubiếtvềcôngtynày,côngtynàykhôngsửdụngnhiềunguyênliệutrongnước,màchủyếulànhậpkhẩu(xemthôngtintrongphầnnhậpkhẩuphíadưới).

Xuấtkhẩu

Mặcdùthànhlậptừgiữanăm2018,Côngtybắtđầuhoạtđộngxuấtkhẩusảnphẩmcủamìnhkểtừtháng9/2019.Tủbếp(HS94034000)làmặthàngduynhấtđượcCôngtychỉxuấtkhẩuvàoMỹ.Tuynhiên,khixuấtkhẩu,sảnphẩmđượckhaibáotheotêncủamộtcôngtykhác,tạmgọilàPlywoodViệtNam,cóchungvốnsởhữuvớiCôngtyCabinet.Năm2019,kimngạchxuấtkhẩucủaPlywoodđạtgần0,86triệuUSD.Tuynhiên,kểtừtháng4/2020,tủbếpđượcxuấtkhẩutừcôngtynàyđượcthựchiệnbởimộtcôngtyxuấtkhẩukhác,cóvẻnhưcùngchủsởhữu,dướicáitênlàCabinet.Trong7thángđầu2020kimngạchxuấtkhẩutủbếptừcôngtynàyđạttrên1triệuUSD.Kimngạchxuấtkhẩucóxuhướngtăng(Hình11)

Hình11.KimngạchxuấtkhẩuhàngthángmặthàngtủbếpcủaCôngtyCabinetvàPlywoodtháng9/2019-tháng7/2020(USD)


Hầuhết(94%)tủbếpđượccôngtyxuấtkhẩusangHoaKỳ.7HiệnCôngtycó7kháchhàngchính,trongđócó6kháchhàngtạiMỹ.Khixuấtkhẩu,côngtyCabinetxingiấychứngnhậnxuấtxứCOtừcơquanchứcnăngcủaViệtNam.

76%thịphầncònlạilàChiLê

37,459

152,86

8

250,16

0

418,03

2

216,98

9

95,473

114,28

1

204,09

6

192,21

3

216,66

4

0 9 / 2 0 1 9 1 0 / 2 0 1 9 1 1 / 2 0 1 9 1 2 / 2 0 1 9 1 / 2 0 2 0 3 / 2 0 2 0 4 / 2 0 2 0 5 / 2 0 2 0 6 / 2 0 2 0 7 / 2 0 2 0

17

Nhậpkhẩunguyênliệu

Nguyênliệunhậpkhẩucóvaitròquyếtđịnhđốivớicôngty.TheonguồnthôngtinxuấtnhậpkhẩucủacơquanHảiquan,trong7thángđầu2020côngtyCabinetnhập4nhómmặthàngchínhtừTrungQuốc(Hình12),baogồmvánlạng(HS4408,61%trongtổngkimngạch),chitiếtđồgỗ(HS9403,baogồmngănkéo,khung,cánhcửa,chiếm31%trongtổngkimngạch),vàvánMDFvàphụkiệngỗ(8%kimngạchcònlại).Tổngkimngạchnhậpkhẩutrong7thángđầu2020là1,3triệuUSD.

Hình12.KimngạchnhậpkhẩucácmặthànggỗcủaCôngtytrong7tháng2020(USD)


Vàotháng9/2019,khiCôngtyCabinettạiViệtNambắtđầucóhoạtđộngxuấtkhẩucũnglàthờiđiểmcôngtybắtđầunhậtkhẩumặthàngđồgỗHS9403vàoViệtNam(Hình13).

Hình13.KimngạchnhậpkhẩucácmặthànggỗcủaCôngtyCabinettừTrungQuốcvàoViệtNamđếntháng7/2020


795,38

5

78,501

23,936

410,88

6

V ÁN L ẠNG ( 4 4 0 8 ) V ÁN MDF ( 4 4 1 1 ) PHỤ K I ỆN GỖ ( 4 4 2 1 ) C H I T I Ế T ĐỒ GỖ ( 9 4 0 3 )

223,205

125,549

31,428

254,428174,055

87,694125,565

48,73059,18634,45528,99664,55172,218

118,716131,306

255,634276,324

43,62414,302

107,07162,817

152,252110,007

38,749

26,140

16,797

112,515

106,679

44 94

Thànhlậpcôngtymới,bắtđầunhậpkhẩuvàxuấtkhẩu

18

CôngtyCabinettạiViệtNamnhậpkhẩucácmặthàngđồgỗtừcôngtyLinyiRunkangCabinet8-CôngtynàytạiTrungQuốclàcôngtybịChínhphủMỹápmứcthuếAD/CVDởmức59%.

ThôngtintừtrangwebcủacôngtyLinyiRunkangCabinetcủaTrungQuốcchothấycôngtynàylànhàsảnxuấttủbếpvànhàtắmbằnggỗ,đượcthànhlậptạiTrungQuốcnăm2015.Côngtyhiệncóhơn200nhânviênvàsảnlượng300.000bộtủbếpmỗinăm.ThịtrườngxuấtkhẩuchínhcủacôngtynàylàMỹ.HiệnkhôngrõmốiquanhệsởhữugiữaLinyiRunkangCabinettạiTrungQuốcvớiCabinettạiViệtNam.Tuynhiênrấtcóthểmốiquanhệnàytồntại.Hình14môtảcácđốitáctrongchuỗicungứngcủaCabinettạiViệtNam.

Hình14.HoạtđộngcủacôngtyCabinet

Nguồn:TổnghợpbởiNhómnghiêncứu

Môhình2.Gianlậnxuấtxứtrongsảnxuấtghếsofa

Sảnxuấttrongnước

CôngtySmartFurniture(têntạmgọi)hiệnđanghoạtđộngtạiKhuCôngNghiệpViệtNam–SingaporeII-AtỉnhBìnhDương.Côngtyđượcthànhlậpngày06/08/2018,thuộcloạihìnhTNHH1thànhviênngườinướcngoài,cóvốnsởhữuTrungQuốc.Ngànhnghềsảnxuấtgiường,tủ,bàn,ghếsảnxuấtvàgiacôngsảnxuấtbọcghếsôfavàghếsôfa.Quymôcôngtykhoảng150-300laođộng.

Mộtcôngtykhác,tạmgọilàHappyFurniturecócơsởhoạtđộngtạiKhucôngnghiệpViệtNam-Singapore,tỉnhQuảngNgãi.ChủsởhữucủaCôngtyHappyFurniturecũngchínhlàchủsởhữucủacôngtySmart.CôngtyHappyFurnituređượcthànhlậpngày24/12/2018,thuộcloạihìnhTNHH1thànhviênngườinướcngoài.Ngànhnghềsảnxuấtgiường,tủ,bàn,ghếsảnxuấtvàgiacôngsảnxuấtbọcghếsôfavàghếsôfa,đệmmút,thùnggiấyvàbìacứng.Theothôngtintừcôngtynày,quymôcôngtytheothôngbáotuyểndụngđầunăm2020lêntớihàngngànlaođộngphổthông,chủyếulàmcôngviệccắtmay,lắprápsofa.Tuynhiênhiệnkhôngcóthôngtinvềlượngcôngnhânhiệnđanglàmviệctạicôngtynày.

8http://www.runkangcabinet.com/index.php?c=show&id=239

Xuất khẩu

Hệ thống các nhà phân phối tạiMỹ

1. Linyi Xingrun Trading Co.,ltd (Linyi Runkang CabinetCo., Ltd)

2.YuxingElectrical&LightingLtd

Sản xuất trong nước

Chủ yếu dựa vào chitiết bộ phậnnhập khẩu

Nhập khẩu

Các nhà cung cấp TrungQuốc cómối quan hệ với công ty tại VN

Công ty Cabinet (tiền thân làCông ty PlywoodViệt Nam)

Claire Kantor Llc Dba HardwareConcepts; Forcer InternationalLimited; Great AmericanImports Llc; Imperial BuildingSupply Corporation; LondonGrey Design Inc; ShasInvestments Llc; Dba HardwareConcepts; TT Cabinet& Tile Inc.

CO

19

Xuấtkhẩu

Cả2côngtyHappyFurniturevàSmartFurnituređềutrựctiếpthamgiaxuấtkhẩu.ThịtrườngxuấtkhẩuchủyếulàMỹ.

• XuấtkhẩucủaCôngtyHappyFurniture

Công ty này chỉ bắt đầu xuất khẩu từ tháng 5/2020 với duy nhấtmộtmặt hàng ghế sofa nhồi đệm(94016100).Kimngạchxuấtkhẩutăngrấtnhanh,từkhoảng0,5triệuUSDtrongtháng5lêngần4,4triệuUSDtrongtháng7tháng(Hình15).

Hình15.KimngạchxuấtkhẩughếsofacủaHappyFurnituređếntháng7/2020(USD)


MỹlàthịtrườngxuấtkhẩuchínhcủaCôngty,chiếmkhoảng98%trongtổngkimngạchxuấtkhẩucủaCôngty.

KháchhàngchínhcủaCôngtytạiMỹlàcôngtynộithấtOumazing,làcôngtyconcủaTậpđoànOunoya(Sofa),mộttrongnhữngnhàsảnxuấtghếsofalớnnhấtởtỉnhChiếtGiang,TrungQuốc.KháchhàngcònlạilàmộttrongnhữngnhàbánlẻhàngđầutạiHoaKỳlàRoomsToGo.

• XuấtkhẩucủaCôngtySmartFurniture

CôngtySmartFurniturebắtđầuxuấtkhẩutừtháng9/2019mặcdùcôngtybắtđầuhoạtđộngtừtháng8/2018.Trongtháng4-5giátrịxuấtkhẩugiảmmạnh,cóthểcôngtybịảnhhưởngbởiCOVID-19.Giátrịxuấtkhẩucủacôngtytrong7thángđầu2020đạtgần1,7triệuUSD(Hình16).

532,66

2

1,88

5,55

8

4,38

2,72

25 / 2 0 2 0 6 / 2 0 2 0 7 / 2 0 2 0

20

Hình16.KimngạchxuấtkhẩughếsofacủaSmartFurniture7tháng2020(USD)


Côngtyxuấtkhẩu2mặthàngchínhlàghếsofa(69%trongtổngkimngạchxuấtkhẩu)vàchitiếtghếsofanhưthànhghế,tayvịn(31%tổngkimngạch).Mỹlàthịtrườngxuấtkhẩulớnnhấtcủacôngty,chiếm96%trongtổngkimngạchxuấtkhẩu.

Cả2côngtykhixuấtkhẩuđềuxingiấychứngnhậnxuấtxứCOtừcáccơquancấpCOcủaViệtNam.

Nhậpkhẩunguyênliệu/chitiết.

• NhậpkhẩucủaCôngtyHappyFurniture

Trong7thángđầu2020CôngtyHappyFurnituretạiViệtNam2,47triệuUSDcácmặthàngthuộcnhómHS44và94.Bốnnhómmặthàngchínhnhậpkhẩubaogồm(i)ghếsofa/khungghếsofa,(ii)gỗdánđãđịnhhình,sửdụnglàmghếsofa,(iii)gỗxẻvà(iv)chânghế(Hình17).Trongbốnnhómnày,nhậpkhẩughếsofavàkhungghếcógiátrịkimngạchlớnnhất,chiếm58%trongtổngkimngạchnhậpkhẩucủa7tháng.Tiếpđếnlànhómmặthànggỗdánđãđịnhhình(24%).Cácnhómsảnphẩmcònlạichiếm17%.

Hình17.KimngạchnhậpkhẩumặthànggỗcủaHappyFurnituretrong7tháng2020(USD)


56,306

151,50

8

361,60

3

385,76

2

283,72

1

146,79

6

423,38

0

3,59

7

6,85

9

389,37

1

424,96

6

0 9 / 2 0 1 9 1 0 / 2 0 1 9 1 1 / 2 0 1 9 1 2 / 2 0 1 9 1 / 2 0 2 0 2 / 2 0 2 0 3 / 2 0 2 0 4 / 2 0 2 0 5 / 2 0 2 0 6 / 2 0 2 0 7 / 2 0 2 0

377,70

8 596,49

5

53,332

1,44

4,84

3

G Ỗ X Ẻ ( 4 4 0 7 ) GỖ D Á N ( 4 4 1 2 ) CH ÂN GH Ế ( 4 4 2 1 ) GH Ế S O F A / K HUNG GH Ế ( 9 4 0 1 )

21

CôngtybắtnhậpkhẩucácsảnphẩmgỗvàoViệtNamtừđầunăm2020.Kimngạchnhậpkhẩucóxuhướngtăngnhanh,đặcbiệttừtháng6/2020(Hình18).NguồncungtừTrungQuốcchiếm96%trongtổngkimngạchnhậpkhẩucủacôngtynày(4%cònlạitừBrazil).

Hình18.KimngạchnhậpkhẩumặthànggỗcủaHappyFurnituretrong7tháng2020(USD)


CácmặthàngthuộcnhómmãHS9401(ghế,bộphậnghế)và4421(gỗdán,địnhhình)nhậpkhẩuvàoViệtNamchủyếuthôngquaHainingHappyImportandExportCo,vớikimngạchnhậpkhẩutừcôngtynàychiếm95,4%trongtổngkimngạchnhậpkhẩu.

• NhậpkhẩucủaCôngtySmartFurniture

Trong7thángđầu2020kimngạchnhậpkhẩucủaSmartFurnituređạtkhoảng4,33triệuUSD.Ghếsofavàkhungghếsofa(9401)lànhómmặthàngcókimngạchnhậpkhẩulớnnhất,chiếm67%trongtổngkimngạchnhậpkhẩu,tiếpđếnlàbộphậncủaghếsofa(9403)(13%),vàchânghếvánépđãđịnhhình(HS4421)(11%)(Hình19)

137,642133,935

70,724

233,439

11,359

176,948263,487

170,385

22,296 101,762

45,538

195,182

287,753

621,927

1 / 2 0 2 0 2 / 2 0 2 0 3 / 2 0 2 0 4 / 2 0 2 0 5 / 2 0 2 0 6 / 2 0 2 0 7 / 2 0 2 0

HS44 HS94

22

Hình19.KimngạchnhậpkhẩumặthànggỗcủaSmartFurnituretrong7tháng2020(USD)


98%kimngạchnhậpkhẩucủacôngtySmartFurnituretạiViệtNamlàtừTrungQuốc,trongđógầnnhưtoànbộlàtừtừcôngtyHainingHappyImportandExportCo.ĐâycũngchínhlàcôngtycungcácsảnphẩmghếsofavàbộphậnghếsofachocôngtyHappyFurniturenêutrên.

CôngtyHainingHappyImportandExportCo.nằmtrongdanhsáchbịthuếchốngbánphágiáđượcápdụngbởiChínhphủMỹvớimứcthuế70.71%.

SmartFurniturebắtđầunhậpkhẩugỗvàsảnphẩmgỗtừtháng7/2019.Hình20chothấycôngtynàychủyếunhậpkhẩucácmặthàngthuộcnhómghếngồi(HS9401)vớikimngạchnhậpkhẩucácmặthàngtrongnhómnàyngàycàngtăng(Hình20)

Hình20.KimngạchnhậpkhẩumặthànggỗcủaSmartFurniture7/2019-7/2020


147,127

215,308

4,117

16,840

473,911 2,897,737

578,252

GỖXẺ(4407)

GỖDÁN(4412)

GIÁ ĐỰNG(4415)

HỘPĐỰNG(4420)

CHÂNGHẾ(4421)

GHẾSOFA / KHUNG

GHẾ(9401)

BỘPHẬNGHẾSOFA (9403)

5,280 125,619 218,545408,950 393,184 315,717

135,198 162,540 177,865 100,618 67,816 92,208 121,059146,672

155,826

483,134 613,031

318,882

129,170 161,178455,959

576

645,173 677,239

1,406,694

7/2019 8/2019 9/2019 10/2019 11/2019 12/2019 1/2020 2/2020 3/2020 4/2020 5/2020 6/2020 7/2020

HS44 HS94

23

Rápnốicáckhâutrongxuất,nhậpkhẩumặthàngghếsofa/bộphậnghếsofacủacáccôngtynêutrênchothấycáccôngtytạiTrungQuốcvàViệtNamđềucóliênquantrựctiếptới1côngtytạiTrungQuốc–côngtybịChínhphủMỹápdụngmứcthuếchốngbánphágiá.CôngtytừTrungQuốcnàycungcácbộphậnchitiếtcácmặthàngchocáccôngtytạiViệtNamnhằmránhcácmứcthuếnày.CáccôngtytạiViệtNamđềulàcáccôngtymới,chủyếuhoạtđộngởkhâulắprápsảnphẩmnhậpkhẩu.CácsảnphẩmnàysauđóđượclấynhãnmácvàxuấtxứtừViệtNamvàxuấtkhẩusangMỹ.Hình21chỉraquytrìnhcủacáchoạtđộngnày.

Hình21.Quytrìnhgianlậnthươngmạicủachuỗicungghế/bộphậnsofa

Nguồn:Nhómnghiêncứu

Phần6dướiđâythảoluậnvềmộtsốkhíacạnhcủagianlậnthươngmạivàđưaramộtsốkiếnnghịđốicáccơquanquảnlý,nhằmkiểmsoáttìnhtrạngnày.

6.Kếtluận:Gianlậnthươngmạivàhìnhthứckiểmsoát6.1.Gianlậnthươngmại:ThựctrạngvàchínhsáchhiệnnayGianlậnthươngmạilàhệquảtấtyếutronghộinhậpquốctế.GianlậncóthểxảyravớibấtkỳquốcgianàokhiquốcgianàyhộinhậpvàViệtNamkhôngphảilàtrườnghợpngoạilệ.Tuynhiên,cótínhiệuchothấycáchìnhthứcgianlậnthươngmạigiatăngtạiViệtNam,đặcbiệtkểtừkhicuộcchiếnthươngmạiMỹ-Trungbắtđầukhởisắc,vớigianlậnxuấtxứlàmộttrongnhữnghìnhthứcgianlậnđiểnhình.ĐiềunàyxảyrakhicácdoanhnghiệpTrungQuốcdichuyểnhoạtđộngsảnxuấtcủamìnhsangViệtNam,thayvìđầutưvàocáchoạtđộngsảnxuất,sửdụngnguồncungnguyênliệutạiđây,cácdoanhnghiệpnàychủyếunhậpkhẩuhànghóahoànthiệnhoặcbộphậncủahànghóavàoViệtNam.CáchoạtđộngtạiViệtNamchủyếulàlắpráp,hoànthiện.CácsảnphẩmnàysauđólấynhãnmácxuấtxứcủaViệtNamvàxuấtkhẩuvàoMỹ.ĐiềunàygiúpchocácdoanhnghiệpTrungQuốctránhđượccácmứcthuếcaocủaChínhphủMỹápdụngđốivớicáchànghóatừTrungQuốc.

Xuấtkhẩu

1. Haining Happy Import AndExport co., Ltd. 2. HainingHappy Leather Furnitureco.,ltd. 3. Zhejiang HappySmart Furnishings Co., Ltd. 4.Berneck S.A Paineis ESerrados Vs. 5. Colia Leather(Cambodia)Co., Ltd

Sản xuất tại ViệtNam

NhậpkhẩuCôngtyHappyFurniture

1. Oumazing InternationalFurniture Pte Ltd.

2. Rooms To Go.

3. Haverty FurnitureCompanies, Inc.

CôngtySmartFurniture

CO

CO

2,47triệuUSD

4,33triệuUSD

6,80triệuUSD

1,68triệuUSD

24

VớiMỹlàmộttrongnhữngthịtrườngxuấtkhẩulớnnhấtcủaViệtNam,kiểmsoáthiệuquảvấnđềgianlậnthươngmạicóvaitròsốngcònđốivớicácngànhhàngxuấtkhẩu.Nhậnbiếtđượctầmquantrọngnày,trongthờigianvừaquaChínhphủViệtNamđãvànỗlựcđưaracáccơchế,chínhsáchnhằmkiểmsoátrủirovềgianlậnthươngmại.Vídụ,ngày4/7/2019Chínhphủphêduyệtđềápvềtăngcườngquảnlýnhànướcvềchốnglẩntránhbiệnphápphòngvệthươngmạivàgianlậnxuấtxứ.9Mộttrongnhữngmụctiêucơbảncủađềánlà“ngănchặncáchànhvilẩntránhbiệnphápphòngvệthươngmại,đặcbiệtlàgianlậnxuấtxứhànghóa.”Bêncạnhđó,thờigianvừaquacáccơquanquảnlýnhànướccũngtăngcườngcácbiệnphápkiểmtragiámsátđốivớicácnhómhànghóaxuấtnhậpkhẩucótínhiệurủirovềgianlận.Mặcdùcáccơchế,chínhsáchvàcácbiệnphápthựcthinàytrựctiếpgópphầngiảmrủirotronggianlận,cáchìnhthứcnàycầnliêntụcđượcduytrìvàđẩymạnhnhằmđạtđượchiệuquảtrongkiểmsoátrủiro.

6.2.Gianlậnthươngmạitrongngànhgỗ:Cáctínhiệunhậnbiết

Cácmặthànggỗlàmộttrongnhữngnhómmặthàngcóđộrủirorấtlớnvềgianlậnthươngmại.Đâylàcáccảnhbáođượccơquanquảnlýcáchoạtđộngxuấtnhậpkhẩuđưara.MộtvídụđiểnhìnhvềrủirolàhiệnChínhphủMỹđangchínhthứcđiềutramặthànggỗdánđượcxuấtkhẩuvàoMỹtừViệtNam.ĐiềutranàyđượcdựatrêncáccáobuộcrằnggỗdánđượcnhậpkhẩuvàoViệtNam,sửdụngnhãnmácxuấtxứcủaViệtNamvàxuấtkhẩuvàoMỹ.CácnghiêncứucủaForestTrendsvàcáchiệphộigỗcũngđãnhiềulầnnhấnmạnhvềkhíacạnhrủironày.10

Tủbếp,ghếsofavàcácbộphậncủacácmặthàngnàyđangẩnchứacáctínhiệuvềrủirothươngmại,đặcbiệttrongkhâuxuấtxứ.Nhưđãđềcậptrongphầngiớithiệu,cáctínhiệnnàythểhiệnquacáckhíacạnhsau:

• GiátrịxuấtkhẩucủacácmặthàngnàytừTrungQuốcsangMỹgiảmmạnhkểtừkhicuộcchiếnthươngmạiMỹ-Trungbắtđầu.LýdochủyếulàbởicácmứcthuếmớiđượcChínhphủMỹápchocácmặthàngnàytừTrungQuốc.

• GiátrịkimngạchxuấtkhẩucủamặthàngnàytừViệtNamsangMỹtăngnhanhtrongthờigianvừaqua.Kimngạchxuấtkhẩumởkhôngbaogồmcảphầnkimngạchcủacácdoanhnghiệpkhôngliênquantớicáchànhvivềgianlậnthươngmại(môhình1).TuynhiêncóthểmộtphầnkimngạchmởrộnglàdocáccôngtycủaTrungQuốccócáchànhvigianlậnthươngmại(Môhình2).

• Giátrịkimngạchnhậpkhẩumặthàngđó,hoặccácbộphậnhìnhthànhmặthàngđó,từTrungQuốcvàoViệtNamtăngnhanh.Thốngkênhậnkhẩu2nhómmặthàngnàyvà/hoặccácbộphậncủa2mặthàngnàytừTrungQuốcvàoViệtNamchothấymứcgiatăngrấtnhanhtrongnhậpkhẩucácbộphậnnàyvàoViệtNam.

9https://luatvietnam.vn/thuong-mai/quyet-dinh-824-qd-ttg-2019-ve-chong-lan-tranh-bien-phap-phong-ve-thuong-mai-175058-d1.html10TrongcácBáocáoThángcủaNhómnghiêncứuđãcảnhbáovềrủirotrongnhómsảnphẩmtủbếp,đồnhàtắmvàbộphậnghếsofa.Báocáotháng9:https://goviet.org.vn/upload/aceweb/content/XNK%20Go%20va%20SPG%207%20thang%202020.pdf;Báocáotháng;Báocáotháng8:https://goviet.org.vn/upload/aceweb/content/Bao%20cao%20XNK%20G&SPG%206%20thang%202020.pdf,vàmộtsốbáocáotrướcđó:https://goviet.org.vn/bai-viet/thuong-mai-go-dan-giua-viet-nam-voi-trung-quoc-va-hoa-ky-9018.

25

• SảnxuấtmặthàngđóhoặcbộphậncủacácmặthàngđótạiViệtNamkhôngmởrộngnhiều.NghiêncứutrườnghợpcủacáccôngtycủaTrungQuốcthamgiavàosảnxuấttủbếpvàghếsofachothấyhầuhếtcáchoạtđộngsảnxuấttrongnước(ViệtNam)làrấthạnchế,chủyếucómụctiêucheđậychocáchànhvigianlận.Khicáccôngtynàysửdụngnguồnnguyênliệutrongnước,nguồncungđầuvàovôcùngphứctạp,nhằmgâykhókhănchocáccơquanchứcnăngtrongquátrìnhkiểmtragiámsát(nếucó).Sửdụngnguồnnguyênliệuđầuvàotrongnướcnhằmmụcđíchchemắtcáccơquancấpchứngnhậnxuấtxứ.

• Cáccôngtythamgiavàocáchoạtđộngsảnxuấtvàxuấtnhậpkhẩumặthàngnàychỉtậptrungvào1mặthàngduynhấthoặccácbộphậncủamặthàngnàymàkhôngđadạnghóađầuracủasảnphẩm.Côngtynàytrựctiếpthamgianhậpkhẩumặthàng/bộphậnmặthàngnàytừTrungQuốcvàtrựctiếpthamgiaxuấtkhẩumặthàng/bộphậncủamặthàngnàysangMỹ.

• TạiViệtNam,hầuhếtcáccôngtymớithànhlậptừ2018trởlạiđây.Mộtsốcôngtyđượcthànhlậpmới,mộtsốcôngtyđượctáchratừcôngtytrướcđóđãthànhlậptạiViệtNam.CónhiềudấuhiệuchothấyrằngtoànbộcáccôngtymớiđượcthànhlậpcóliênquantrựctiếptớicôngtymẹtạiTrungQuốc.CáccôngtytạiTrungQuốccũngchínhlàcáccôngtycungcấpcácmặthàng/bộphậncácmặthàngchocáccôngtytạiViệtNam.

• ToànbộcáccôngtyhoặcnhàcungcấpchínhtạiTrungQuốccungcấpmặthàngđóchocôngtyởViệtNamnằmtrongdanhsáchbịthuếchốngbánphágiá,chốngtrợcấpởmứcthuếcao.CôngtymớiđượcthànhlậptạiViệtNamnhậpkhẩumặthàng/bộphậncácmặthàngnàytừTrungQuốcđểxuấtkhẩuvàoMỹđểtránhcácmứcthuếmớicủaMỹ.

• HệthốngtiêuthụsảnphẩmtạithịtrườngMỹđượckếthừatừhệthốngmàcôngtytừTrungQuốcxuấtkhẩumặthàngđó/bộphậncủamặthàngđóchoViệtNamđãthiếtlậptrướcđó.NghiêncứutrườnghợptrongBáocáonàychothấycácmặthàngđượccáccôngtyTrungQuốctừViệtNamxuấtkhẩuvàoMỹđềuđượcbánquakênhphânphốimàcôngtymẹtừTrungQuốcđãthiếtlậptrướcđó.

6.2.KiểmsoátrủirotronggianlậnxuấtxứNhưtrênđãđềcập,kiểmsoáthiệuquảgianlậnthươngmạilàvấnđềsốngcòncủangànhgỗnóiriêngvàtấtcảcácngànhkinhtếnóichung.CácthôngtintrongphầnPhần6.1nêutrênđãđưaramộtsốtínhiệunhậnbiếthànhvigianlậnthươngmại,từđógiúpchocáccơquanquảnlývàcộngđồngdoanhnghiệpđịnhvịđượccácrủironày.Vấnđềquantrọngtiếptheolàlàmthếnàođểkiểmsoátđượccácrủironày.Báocáokiếnnghịmộtsốcơchế,chínhsáchvàbiệnphápsau.

• Từnguồndữliệuthốngkêxuất,nhậpkhẩu,cơquanHảiquanphốihợpvớithôngtintừdoanhnghiệpvàcáchộihộixácđịnhcácsảnphẩmcódấuhiệurủiro.NguồnthôngtinthốngkêxuấtnhậpkhẩutừcơquanhảiquanchophépxácđịnhđượcviệcgiatăngbấtthườngtrongkhâuxuấtkhẩucácmặthàngnàytừViệtNamvàoMỹ,vàtrongkhâunhậpkhẩumặthàngnày,hoặcbộphậncủamặthàngnàytừTrungQuốcvàoViệtNam.Tuynhiên,dosốmặthàngxuấtnhậpkhẩuvôcùnglớn,cơquanhảiquancầndựavàonguồnthôngtintừcáchiệphộigỗvàcácdoanhnghiệptrongngànhnhằmkhoanhvùngđượcnhómcácmặthàngcótínhiệugianlận.

• Hiệphộixâydựngmạnglướithuthậpthôngtinthôngquacácdoanhnghiệpvàcáchiệphộiđịaphương.CácdoanhnghiệptrongngànhtrựctiếpthamgiacáchoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcácmặthàngcódấuhiệugianlậnbởicáccôngtyTrungQuốc(hoặccáccôngtycủaViệtNamlàmthuêchocáccôngtyTrungQuốc)lànguồnthôngtinquantrọngnhất,giúpchocáccơquanquảnlýkhutrúđượccáccôngtycócáchànhvigianlận.Cáchiệphộiđịaphươngcầnduytrìkênhthôngtinchặt

26

chẽvớicácthànhviêncủamìnhnhằmnắmbắtđượccácthôngtinvềcáchànhvi/côngtycódấuhiệngianlận,từđóchiasẻvớihiệphộiquốcgiavàcơquanquảnlý.Đểđạthiệuquả,kênhthôngtinnàycầnđảmbảotínhkịpthờivàbảomật.

• HiệphộiquốcgiavàcáchiệphộiđịaphươngxâydựngcácliênkếtvớicáccôngtyTrungQuốclàm

ănnghiêmtúctạiViệtNam,khaithácvàtiếpnhậnthôngtintừmạnglướiliênkếtnàynhằmđịnhvicáccôngtycóhànhvigianlận.GianlậnthươngmạikhichỉảnhhưởngđếncácdoanhnghiệpViệtNammàcòntrựctiếpảnhhưởngtớicáccôngtycủaTrungQuốclàmănnghiêmtúctạiViệtNam.NguồnthôngtintừcáccôngtyTrungQuốcnàycóthểlànguồnthôngtinquý,baogồmcáccôngtycóhànhvigianlận,kếtnốicủacáccôngtygianlậnđanghoạtđộngtạiViệtNam,vàkếtnốivớicáccôngtymẹtạiTrungQuốc.Đâylànhữngthôngtinquantrọng,vàkhikhớpnốivớicácthôngtinxuấtnhập,khẩucủacáccôngtycótínhiệugianlậnsẽlàmchobứctranhgianlậnđượcrõnéthơn.

• Cơquanquảnlýthànhlậpnhómhànhđộng,vớisựthamgiacủacácbênliênquan,nhằmpháthiện

vàxửlývấnđềnhanhvàhiệuquảnhất.Tínhphứctạpcủacáchànhvigianlậnthươngmạiđòiviệcxửlýkịpthờivàhiệuquảvượtkhỏiphạmvicủacơquanhảiquan.Điềunàyhỏisựthamgiacủacácbênliênquankhác,baogồmcôngthương,thuế,tàichính.Thànhlậpnhómhànhđộngnhằmgiảiquyếtvấnđềvớisựthamgiađầyđủcủacácbênliênquanlàđiềutốiquantrọng.Nhómhànhđộngcùngcầnbaogồmcácthànhviênhiểurấtrõvềngành,đặcbiệttrongkhâusảnxuất,chếbiếntừđócóthểcungcấpcácthôngtinvềtìnhtrạngsửdụngcácnguồnnguyênliệuđầuvào,tìnhtrạngcôngnghệ,sửdụnglaođộng…Bêncạnhđó,cáccơquanquảnlýcầntăngcườngnguồnlực,kiểmtragiámsátchặtchẽkhâucấpchứngnhậnnguồngốcxuấtxứsảnphẩmxuấtkhẩu./.

r˜i ro trong gian l˚n thƯƠng m˙i cÁc mˆt hÀng Đ˘ g cao... · hoạt động sản xuất...

Documents