rogations à roscoff - surnoms

17
Les surnoms à Roscoff Histoire écrite en breton par le Père Alexandre Séité Traduite en français par le Frère Albert Cabon Mise à disposition par Thérèse Beuzit Préambule : L’écriture en breton n’a pas été modifiée afin de respecter la “sonorité” d’origine.

Upload: webmaster

Post on 15-Oct-2014

606 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Histoire écrite en breton par le Père Alexandre Séité et traduite en français par le Frère Albert Cabon.Cette histoire permet de rappeler de nombreux surnoms de roscovites.

TRANSCRIPT

Page 1: Rogations à Roscoff - Surnoms

Les surnoms à Roscoff

Histoire écrite en breton par le Père Alexandre SéitéTraduite en français par le Frère Albert Cabon

Mise à disposition par Thérèse Beuzit

Préambule :L’écriture en breton n’a pas été modifiée afin de respecter la “sonorité” d’origine.

Kuign-Avalou

Klevit !Pa zaver euz al Lenn-vrasda baka ar Valanege treuzer Kernaoger.En eil ti koz a ziou e veve Saig ha Mari.Hen a oa dalhet en e zivesker Hi gand he horf pounnera ranke eur wech an amzerchom a zav da ehana. Pehini anezo o daou a yelo da genta ?Nag an ozac’h d’e hrwegnag ar gwreg d'he ozac'h n'o-deus kanet an diskan" Mall e gas ha ne da ket ".Kollet eo ganti he muian-karet, Saïg a zo tremenet, Doue r'e bardouno ! Merhed leun a druez o-deus hen lienet.An dud a deu beteg an tida deuleur dour war ar horf da lavared eur bedennigha da frealzi an Intanvez glaharet meurbet.Merhed all a zo bet aspedetda zont d'ar veilhadenn. Da zerr-noz, peder pe bempen em gav an eil gand eben en ti. Emgleo-mat a zo etrezo. Goude eur bedenn evid a re varoNag eun bedenn all evid a re veoe teu poent ar marvailhou,mare ar hafe krenv d'o zelher dihun.Tavom on marvailhou, greom eur frapad pedennou.Ken hir ha ken skwizus eo an nozvechadma n'e hell Mari padout da vont a eneb ar c’hoant-kousket.Gand eur zell a druez outi e pedont anezi : “Kea-ta Mari da ziskwiza,anez ez i buhan warlerc'h Saïg da bark Tonton Jopig.A v e c ’ h s a vet d'an ec'heman Mari morgousket.'D’an traon c'hwez ar c'houig avaloua z o savet beteg o fronellou" Klaskom emezo ha greom dilFurcha a reont er pres er hanastell, en daol-noz, dindan al liseriou.Mat ! manstrus eo memes -tra. Petra ar foultr a hoari gant Daoust na hoari ar mouchig-dall a viche bet desket dezan?Daoust ha n'en diche ket stanked on friouda lakaad ahanom da hwesa helkaoud a n tanva Kavet eo, e pelec'h-ta ? Dind a n ar holc'hed a oa dindan korf Saïg.

Tennom, trouhom, tanvom, ha da echui, evid Marie lavarom eur begennig.

Le gâteau aux pommes

Entendez Quand on remonte de Len VrasPour arriver au ValanegOn traverse KernaoguerDans la vieille maison, la deuxième à droiteVivaient Saïg et MariLui souffrait des jambesElle avec son corps pesant devait de temps en temps s’arrêter pour reprendre son souffle.Qui d’entre-eux ira le premier, ni le mari à sa femme, ni la femme à son mari n’a chanté le refrain :” J’ai hâte de le conduire mais il n’y va pas”.Elle a perdu son bien-aimé. Saïg est décédé “Que Dieu lui fasse paix”Les femmes pleines de compassion l’ont mis dans un cercueil. Les gens viennent à la maison pour jeter de l’eau sur le corps et dire une courte prière et de consoler la veuve pleine de douleur.D’autres femmes ont été invitées à venir à la veillée. Au crépuscule, quatre ou cinq arrivent l’une après l’autre dans la maison. Elles s’entendent bien. Après la prière pour les morts et une autre pour les vivants arrive le moment du bavardage et du café fort pour tenir éveillé. Cessons nos racontars, prions un peu.La nuit est si fatigante que Marie ne peut s’empêcher de somnoler. D’un regard apitoyé sur elle, elles lui disent:” Mari va te défatiguer, sinon tu vas suivre Saïg au champ de Tonton Jopig. A peine monté à l’étage, Marie s’endort. En bas l’odeur du gâteau aux pommes est monté à leurs narines; “Cherchons et faisons vite”.Elles cherchent dans l’armoire, le buffet, la table de nuit, sous les draps; “C’est pourtant cocasse,qu’est-ce qui arrive? Lui aurait t’on appris à jouer à colin-maillard ? Est-ce qu’il n’aurait pas bouché nos narines pour l’odeur sans pouvoir gouter.On l’a trouvé mais où donc ?Sous le matelas sur lequel était le corps de Saïg.

Tirons, coupons, goûtons et pour terminer une petite prière pour Marie.

Page 2: Rogations à Roscoff - Surnoms

War zao, Paotred ! Diskennom d’ar c’hav :

Ker buhan emaint d'an traon. " “ Pak krog en houman a lavar eman;dalc'h krog en hounnez a lavar hennez.Diwall da dreid en eur zevell ! Divount heb strakal ! Diskarg heb spouman."

En dro d'ar warva-kaona zinnt ar c'horf paour astennetpeb hini a zo gantan e vanne en e zourn.Laouen evel biken gant eur zell a draez,eur zell a garantez,hini ar goaperienn,a vouez ijel, holl a gevretlavaront d'an Aotrou:“ Yec'hed mat ! Beach vat! dit Saig !

Araog echui ar veilhadennar Mevel bras, eun den uhelAr voutou nevez Saïgas reas eur zel?.Ken prount e lavaras da Erig ?:" Peseurd ment-voutou a rez-te ?"«  Unan ha daou-uguent , eme Erig“ Ar re-mam a zo kenvent da re-te, Ne gav ket dit e zafent diouz da dreid ? Tenn da re, dougenn a re-man, rak n' int mui mad da netra nemed da vreina"

"Yehed Mat Dit"

War an aod a-dre da dietouesk ar bili an eskern hag ar plua lavare heb gaoulein-vras ar pennou-bras ha kovajou ar yaou.Nag a gig o-doa chaoget!Nag a vanneou o-doa evet!Gwin-gwenn, gwin-ruz lonketha meur a werennad Champagne lipet !

Eun dra am-eus da lavared dit: " Dreb hag ev ar pez a gari, med arabat eo dit den binvidik ober goap ouz ar micherour an devezour paourreuzeudik ha sioulik.

Penaoz e kredes goulenn digantan drebi kig-yar d'ar zul d'an nebeuta ? Daoust ha n'out ket eat e belbi ? Daoust ha n'eo ket trellet da zell ? Ne welles ket-ta paotred da vagajernn o trebi lein war al leur-zien dro d'eur gaoteriad patatez poazet gand ougnounha tammouigou kig-sall ?

G,wellet a ran da vûzell, Pot-teo dirag eur volennad leaz-teo.Goapaer! Goapeet e vezi! An touell a zo blazet mad keit ha ma pad.Ha goude ? Kleo-ta !

Tintal a ra kloc'h an Iliz. Eman an angoni o seni an tri daol evid eur gwaz . Evid piou ?

Debout Garçons, descendons à la cave

Aussitôt, ils sont en bas« Prend celle-ci dit celui-ci »« Prend celle-là dit celui là »Fais attention à tes pieds en montant.,Débouche sans éclat Et verse sans mousse.

Tout autour du lit funèbre,Face au corps allongé,Chacun a avec lui un verre à la mainJoyeux, comme toujoursD’un regard de pitié,Un regard d’amour,Celui de moquerieA voix basse tous ensembleIls disent au Monsieur,« Bonne santé et bon voyage » dit Saïg

Avant de terminer la veilléeAr Mevel Bras, un homme grand« Les sabots neufs Saïg »Tu les as vus ?Aussitôt dit à Erig « Quelle pointure ? tu fais toi ?"du quarante et un ? » dit ErigCeux-ci ont la même pointure ; tu ne penses pas qu’ils iraient à tes pieds ?Tire les tiens et prend ceux-ci car ils se sont plus bon à rien qu’à pourrir

« A ta santé »

Sur la grève derrière ta maison parmi les galets les os et les plumes disaient sans mensonges les repas des patrons, leurs ventrées du jeudi Que les viandes, ils avaient mâchéesde verres avalé,vin blanc, vin rouge avalé et la quantité de champagne gouté

J’ai une chose à te dire : » Bois et mange ce que tu veux, mais de grâce homme riche, ne te moque pas de l’ouvrier, le pauvre journalier malheureux et silencieux.

Comment oses-tu lui demander de manger de la viande de poulet au moins le dimanche. N’as-tu pas perdu la tête ? Ne serais-tu pas oublieux ? Ne vois-tu pas tes ouvriers de magasins dînant sur le parquet d’une potée de pommes de terre cuites avec des oignons et des petits morceaux de lard.

Je te vois avec tes lèvres, Gros lard, devant un bol caillé. Moqueur on te moquera. La tromperie a bon goût tant quelle dure et après ! Ecoutes donc.

La cloche de l’église tinte, ou sonne l’agonie, trois coups pour un homme. Pour qui ?

Page 3: Rogations à Roscoff - Surnoms

Gortoz hag e klevi Paotr an hospitala hej e hlohig en eur ober tro ker. Eman chomet a zav da embann ar c'helou-man:" An Aotrou ..Z.. a'zo tremenet, da zeg-eur, warhoaz-vintin e vo an interamant".

Evit ober ar veilhadennar gerent o-deus pedet eur vandenn, ya, eur vandenn forbanned; rak, daoust dezo beza badezet, ez int heb mar ebet,tost.a-walc'h da eur ouenn beo atao e Rosko,ha pell da veza merhed.

Ar merhed epad eur veilhadenn a ouie a bep eil mareober eur bedennig evit an Anaon, kas eur banne kafe d'an traon da heul eun tamm kouign-avalou.

A re-man a zo gwazed. Epad m'edo an Introunhag he bugale kousket mat edo ar gwazed azezet en dro d'ar vas-kanv. Buhan int deuet da inoui inouet o pedi.

A greiz-holl, eul luhedenna dreus penn Chob, penn ar vandenn. Deuet eo da zonj d'ezan euz ar brezegenn kant kwech kleuet er vagajenn: " Paotred : Grit eveldon, drebit kig-ponsin, d'ar zul d'an nebeuta ."

Neuze Chob a lavarasd'An Aoutrou astennet war ar-vas-kanv: " Diganeom az poa goulennet an nebeuta, med n'az poa lavaret netra diwarbenn ar Champagneo strakal d'ar vaou da esaad da hofajou.

Attends et tu entendras, le garçon de l’Hôpital, secouer sa clochette en faisant le tour de la ville. Il s’est arrêté pour annoncer « Un tel est mort à 10 heures. Demain matin aura lieu l'enterrement. ».

Pour la veillée,les parents ont invité une bandeOui, une bande de fripouillescar bien que baptisésils sont sans aucun doute assez proches de la race encore vivante à Roscoffet loin d’être des femmes

Les femmes pendant la veilléeSavaient de temps en tempsFaire une petite prière pour le défuntDescendre un verre de café Suivie d'un morceau de gâteau aux pommes.

Ceux-ci sont des hommes !Pendant que la dame et ses enfants bien endormis les hommes étaient assis autour du lit funèbre.Ils se sont ennuyés, ennuyés de prier.

Sur ce, tel un éclair passant dans la tête de Chob, la tête de la bandeIl se rappelle du discours cent fois entendu au magasin« Garçons faites comme moi, manger du poulet au moins le dimanche ».

Alors Chob dit au Monsieur allongé sur son lit funèbreDe nous tu avais demandé le peu Mais tu n’as rien dit du ChampagneQui sautait le jeudi pour digérer tes ventrées.

Teuz Wenn ha teuz du.

D’ar c'hereour a ra e vicher petra lavarfer ?Ma teu dezan c'hoari an teus hag ober an neusn'hen do nemed keus.

Gwech all goz e Rosko, war ribl ar mor,tost d'ar c'hellen,tost da aod an tevenn,an dud a dremene dre ar vanell-dreas. Heno eman atao adrenv an tour-tan. En eur dremen dreiz-hi ne weler nemed mogeriou ken uhelma ne heller lammed dreis-t-ho. Epad miz du, pa veze du-pod an noz, ar c'hereour a lakea en dro dezan eul liser wenn d'hen holoi penn-a-benn. Eat eo da baka ar penn uhela pa zaver eus an aodevid gortoz eur vaouez bennag daleet en tu bennag.Gedal a rea ma viche bet paket falle kreiz an toull-trap. Neuze, sioul ha mud, rak aoun en doa da veza gwerzet diouz e vouez, an Ankou gand e ardou a dosta kamm ha kamm en eur heja-diheja al liser. Aman an Anken dirak an Ankou, an aoun dirak an Anaon, he goad ne ra nemed eun dro, he youc'hadenrn skiltous skrijus a spountfe a re varoa zafe a re varo da veo. Mont a ra war he c'hiz, he lostenn a nij,he boutou-koad a za war nij,

Fantôme blanc et fantôme noir

Au cordonnier qui fait son métier, que disait-on ?S’il veut jouer au fantômeEt faire semblantIl n’aura que regret.

Autrefois, à Roscoff, en bord de mer,Près du Kelenn,Près de la grève de ThevennLes gens passaient par la venelle au sable.Elle est toujours là près du phare.En y passant, on n’y voit que des murs si élevés qu’on ne peut sauter par-dessus.En novembre, par nuit noire, le cordonnier mit autour de lui, un drap blanc pour d’en vêtir.Il va se mettre dans le coin le plus éloignéQuand on monte de la grèvePour attendre quelque femme attardée quelque part.Il attendait pour ne pas être pris dans une trappe.Alors silencieux et muet, car il avait peur d’être reconnu par la voix.Le spectre avec ses grimaces s’approche boitillant en balançant le drap.Voici la crainte devant le spectre, la peur devant le trépassé, son sang ne fait qu’un tour, son hurlement perçant, horrible, effraierait un mort, ressusciterait les morts. Elle recule, sa robe s’envole, ses sabots s’envolent

Page 4: Rogations à Roscoff - Surnoms

ha nijet ive he hwef diwar he fenn, ken soun eo savet he bleo. Ar c'housk pa deuio ec'h ehano, ha dioc'h ar mintin pa zavo,e do great eur gwall-hunvre.

An Ankou a gousk evel eun eal, a voursc'hoarz en eur hunvreal. Antornoz-mintin, laouen kenan ha lorc'h enan,ar c'hereour a gont d 'an hinia deu en ti, ar pez c'hoarien deuz c'hoariet diwar gousk eur vaouez. Eur gwaz a zo deuet da houlenn ha kelou mad a ioa bet, pe eun dra bennag nevez a ioa erruet er vro.Ar c'hereour neuze a zisplegee peleac'h ec'h en em guze, da bed eur e rea e daol,ha peur hen doa sounj hen renevezi. Eman deuet an noz ,eman dreus-wisket e gwenn. Ar gwaz dioc'h e du en em zreus-wisk e du,gant eul lostenn-zu, eur vantell-zu,evel ar grac'hed da houel an anaoun da viz du.Den an Ankou a hortoz en debvalijenn. Den an Anayfoun a zao eus an aod. Etre an du hag ar gwenn, eman krog an abadenn.Den an Anaoun, heb aoun,a zo digouezet e kreis ar vanell. An hini gwenn er penn uhelaa ziskenn en eur heja-diheja e liser. Ar vaouez e du ne you na ne gil. Sioul evel daou zen mud, kamm ha kamm he teuont da veza tostoc'h tosta.Kerkent ha m'en deus an hini gwennsavet e zourn da lopa,rn'en deus an hini duroet daou daol krenn,unan a ziou, unan a gleiz, evel taoliou didruezwar eul lisor el lenn.

Muzelleg diwar eur jodadfrieg diwar eur friad du-lagadeg diwar eun dournadan Ankou a zistro war e higda louzaoui dilerc'hiou an taoliou.Antronoz-vintin, toc'hor ha kitorr, tenval e benn, mezus ha truezus, ar c'hereour ne zut na ne vouskan. Ahanta ! Petra zo a nevez er vro a houlennas ar gwaz ? "." Kleo-ta, eme ar paourkeaz,En nozvez-man, evel ma'z oan boaz, oun eat da spounta,an hini a deufe da gentaSiouaz ! Biskoaz ker.ent all :Pe seurt maouez gwisket e dua zo deuet a benn euz ar gwaz ma'z oun ? Ne gredes ket oun me dizounet ? Daoust ha n'eo ket an Anaoun bennigeta zo bet treac'h d'an Ankou ? Etre ar gwenn hag an duar c'hrogad pell ne bad.Ha piou-ta en do ar ger divezad ?" Va breur ! ma karez ar wirionez diwarbenn ar vuhezger divezad ar re veo dirak ar Maro : Anat eo e teu an Ankou a benn eus ar re veo;ha d'e zro, anat-mat eoe teu d'an Anaoun kanna an Ankou.

Et sa coiffe aussi s’envole de sa tête.Ses cheveux s’étant redressésSon sommeil quand, elle viendra de là, au moment de se lever, elle pensera avoir fait un cauchemar.

Le spectre dort comme un ange,Sourit même en rêvant.Le lendemain, tout joyeux et fier, le cordonnier raconte à qui vient chez lui, le tourqu’il a joué à cette pauvre femme.Un homme est venu pour demanderLa bonne nouvelle qu’il y a eu Ou ce qu'il a de neuf au pays.Le cordonnier alors raconte où il s’est caché,A quelle heure il a fait le coup.Et quand il pensait recommencer.La nuit est venue,Il s’est habillé tout de blanc.L’homme de son côté s’habille tout de noir, une robe noire, un manteau noir,comme les femmes le jour des morts en novembre.L’homme au spectre attend dans le noir,L’homme âme des trépassés monte de la grève .Entre le noir et le blanc.La séance commence L’homme des trépassés, sans peurEst au milieu de la venelle.Le blanc, au bout, descend en agitant son drap blanc.La femme en noir ne crie ni ne reculeSilencieux comme deux muets.Boitillant, ils se rapprochent.Aussitôt que le blanc lève la main pour frapperQue le noir a donné deux coups secs,Un à droite, l’autre à gauche.Comme les coups sans pitié sur les draps au lavoir.

La lèvre épaisse par la gifleNé enflé comme par un rhumeœil au beurre noir d’un coup de poing.Le spectre reculePour soigner ses blessures.Le lendemain matin, faible, triste et honteux,Et pitoyableLe cordonnier ne siffle ni ne chantonne.« Alors quelles nouvelles du pays »demande l’homme.Ecoute donc, dit le pauvre hommecette nuit comme d’habitude, je suis allé faire peurà celle qui arriverait la première.Hélas, cela n’est jamais arrivé , une sorte de femme, vêtue de noirest venue à bout de l'homme que je suisNe crois-tu pas que je suis guéri.N’est-ce pas qu’un bon trépassé a vaincu un fantôme ?Entre le blanc et le noirLa lutte ne dure guère.Et qui donc aura le dernier mot ?Mon frère, si tu aimes la vérité sur la vieLe dernier mot du vivant sur la mort.On voit bien que la mort vient à bout du vivantEt à son tour, on voit bien que le trépassé vient à bout de la mort.

Page 5: Rogations à Roscoff - Surnoms

Alleluia ! Digoret int !

Nemet dall e viches anzao a rankeseman dirak da zaoulagadan Droug hag ar Mad,ar Gasoni hag ar Garantez, ar Gaou hag ar Gwir, ar Maro hag ar Vuhezan Denvalijenn hag ar Sklerijenn.

Re wir eo ar pez a lavares, rak pa ziskennes ennot da-unan e kaves freuz,reuz hag euzh, rann hag emgannetre an Du hag ar Gwenna hed da vuhez penn-a-benn.

Ha perak eman mesk ha mesk breman pe peb hini d'e dro goudean anken hag al levenez,samm ha disamm an droug-eur,an eur-vad, eur goueladenn breman,eur c'hoarzadenn goude?Daoust ha n'eo ket greet ar stal da vat,?

Peur-ta eo bet an dour stivellmesket gant an dour fankigell,dour an Hadour gand dour an Argader ? D'ar poent-se n'edon ket c'hoaz, d'ar poent-man e redont em diabarz. Dibab an hini a gari : neunv pe veuzi.

E pe lec'h eo bet ar Sklerijenn tenvaleet gant an Denvalijenn ?A zioc'h an oabl ? Uheloc'h c'hoaz! A zioc'h an envou ? Uheloc'h c'hoaz! E nep, lec'h-ta ?dindan da hrohenn? Dounoc'h c'hoaz :En donder da emskiant? Dounoc' h c’hoaz !Ya, en tu-all da bep lec’h

Piou eo an hini en-deus savet an emgann genta ?piou eo d'an Droug ar vamrnen, d'ar Maro an eienenn? Bez e tle beza eur Par ha n'e gavo ket e bar. Anzao da hano.

Fallakr m'az-out,te eo Tad an Ankou,Tad ar Gaou.Dizoloet ec'h eus da fallagriezpa az peus war eur groaz tachet ar Vadelez, p'az-peus lakeet d'ar Maro ar Vuhez.

Touellet out-te bet hag hen toui a res : “ An trec'h a zo din! ".Gaouiard ! Ar Ger-Meur a lavar :“ Sell ouz an toull-du siellet.Sell outan disiellet. Eat out ebiou.Greet eo da daol ! Greet eo hon taol ! Gwas a-ze dit !Gwell-a-ze din ! Digoret int !

Alleluia – les yeux sont ouverts

Si tu n’es pas aveugle, tu vois devant tes yeux le mal et le bienla haine et l’amourle mensonge et le vraila mort et la viel’ombre et la lumière

Il n’est que trop vrai ce que tu dis,Si tu descends en toi-mêmeTu trouves, désordre, ravage,horreur, partage et lutte entre le noir et le blanc, tout le long de la vie.

Et pourquoi sont mêlés, maintenant tour à tour en nous, l’angoisse, la joie, le malheur et le bonheur.Les pleurs maintenant, le sourire aprèsN’est-ce pas bien ainsi ?

Quand donc l’eau de la fontaine se mélange -t’elle à celle du bourbier ?l’eau du semeur à celle du guerrier.En ce temps là, je n’étais pas, maintenant ils sont à l’intérieur : choisis ce que tu veux nager ou te noyer

Où a été la lumière Assombrie par l'obscurité au-dessus des nuages, encore plus hautAu dessus des cieux, encore plus hautNulle part ?Sous ta peau, plus loin encoreDans la profondeur de la conscience Oui, plus loin que partout.

Qui est celui qui commencéLa première lutte ?Quelle est la provenance du mal, La source de la mort ?Y a t-il toujours un mâle qui trouvera sa femelleAccepte ton nom

Méchant comme tu es, tu es le père de la mort, père du mensongeLa méchanceté s’est montrée quand tu as sur la croix, cloué la Bonté quand tu as mis à mort, la vie.

Tu as été trompé et tu jures « J’ai gagné »Menteur ; le proverbe dit :« Regarde le trou noir scellé,regarde le descelléTu es passé à côtéTu as passé,Nous avons passéTant pis pour toiTant pis pour moi Ils sont ouverts

Page 6: Rogations à Roscoff - Surnoms

Rogasionou Roskoïs en envouDeom da ober eun droda daoler eun taol-lagadwar hon dud tremeneter baradoz unanet.Evel ma vevont en tu all d'an amzere poent vat ec'h en em gaver.An dro a reont heb ehanan'en-deus na penn na dibenn. N'eus paouez ebed d'al litaniou n'eus dervez ebed d'ar rogasionou,n'eus na deiz na nozna paouez na krog.Sellom-ta ouz eun dro ken iskis, tro ar zent hag ar zentezed.hon-deus gwechall anavezet.

N’e dall ket ar boan klask kwefou, rak dirak Doueeo re zivezad en em gaeraad: nag ijeloc'h war an talnag uheloc'h war ar c'hilpenn. Arabat eo deom klask roudouar bouteier war leur-zi an envou. Gened ha brud an dud euruseo gened ha brud an Doue Peurbadus.

Tavom ha selaouom outo o kana :“ Gwir vugale ar Verheza d'le beza santel..." Dirazom eman an Itron Varia. Du heul e teuont diou ha diou :Mari-fourn-ar-raz, Mari Leit,Marig ar furig, Marig ar Peskig,Mari Luidon, Mari Petitbon,Marig ar glan, Mari Petegan, Mari Letan, Mari Lali,Marig Madam, Mari Emili,Marig Bib,Mari ar Bi,Mari Broc' h , Mari Lell,Mari-jan-ar-bleud, Mari Koreiz,Marig Krampouez, Mari Pepou,Mari an Amploye ha Mari Paskal.

Rogations de Roscoff

Allons faire un tour, pour jeter un coup d’œil aux personnes décédées, réunies au paradis.Comme ils vivent hors du temps, nous arrivons au bon moment, ils font sans cesse le tour qui n’a ni début ni fin.Aucun arrêt pour les litanies, pas de jours pour les Rogations, ni jour, ni nuit, ni halte, ni début.Regardons donc cette étrange ronde, ronde des saints et des saintes que nous avons connus.

Inutile de mettre des coiffes, car devant Dieu, il est trop tard pour se parer ni plus bas sur le front, ni plus haut sur le sommet du crâne.Inutile des chercher les traces du passage des sabots sur le sol du ciel.Lignée et réputation des bienheureux sont naissance et réputation de Dieu éternel.

Taisons-nous et écoutons les chanter. « Les vrais enfants de la Vierge doivent être saints ».Devant nous la Vierge Marie. Derrière deux à deux Mari-fourn-ar-raz, Mari Leit,Marig ar furig, Marig ar Peskig,Mari Luidon, Mari Petitbon,Marig ar glan, Mari Petegan, Mari Letan, Mari Lali,Marig Madam, Mari Emili,Marig Bib,Mari ar Bi,Mari Broc' h , Mari Lell,Mari-jan-ar-bleud, Mari Koreiz,Marig Krampouez, Mari Pepou,Mari an Amploye ha Mari Paskal.

Mari an Amploye ha Mari Paskal.e teu Marianig ar rubanou, Mariaka.Mari Franjol Ken pounnerha ken franjol ha.biskoaz a houlenn diganeomano ar vaouez-ze a zo dirazia ne gan namet an diskan:tra-la-la." Kleo-ta Franjol,piou all e helfe bezaHe ano ? Marianig Tra-la-la.War renk, mar plij,ho tiou !Houman, pa veze gant ar zaouta roe dezo eun tamm-panez. Piou-ta ? Mari-Loiz-an-Tampane.War renk, mar.plij ho tiou !Gant piou ?-Gant Mari-Loiz ar c'hemener paour.Evel pa lavarfec'hunan a zo bec'h warni gant he karigell. Mari-Loiz-Augustin ar gwalc'herez.Mari-Loiz-Godonig.Ar moueziou a zao uheloc'h. Selaouom !“ D'hor àiamm Zantez Annad'an Itron Varia..."Tost da Vamm ar Vretonedevel stag outi gant eur jadennAnnaig Rokenn hag Anna ar Speger.Petra zo a nevez gant an teir- man "?

Marie une employée et Marie PascaleViennent Marianig ar rubanou, Mariaka.Mari Franjol si pesante et si Franjol comme toujours qui nous demande le nom de la femme que la précèdeQui ne chante qu’un refrain « tra la la »Ecoute donc Franjol, qui d’autre est-elle ? Son nom Mariannig tra la la.« En rang toutes les deux s’il vous plait » belle ci, quand elle était avec ses vachesleur donnait des morceaux de panaisQui ? Mari-Loïz an Tampané »En rang, SVP, toutes deux Avec qui ? Mari-Loïz, la pauvrecouturière comme si vous disiez, une qui peine avec sa brouette : Mari-Loïz Augustin, la blanchisseuse Marie Lïz Godonig, les voix s’élèvent : Ecoutons «  A votre mère Ste Anne, à la Vierge Marie » et Proche de la mère des Bretons comme attachées à elle par une chaîne : Annaïg Rokenn et Annaïg ar Speger.Quoi de nouveau avec ces trois-ci ?

Page 7: Rogations à Roscoff - Surnoms

Emaint o c'hoarzin a bouez-penn.Anna Letan, Annaig an Dorlehag Annaig Koko a zo chomet a zav.Eur gont farsus a zo etrezo.“ Krenvoc'h, mar plij ganeochsounn on diskouarn ".“ Red eo kredi , eme Annaig Koko n'hon doa war arn douar,nemet boued dister da derri hon naoun.Gant ar hoant da ober eur pred mad,evit netrae Kastell-Paol, da zeiz ar marhad,on doa lakeat klaoustre war ar pred.

Elles rient à gorges déployées.Anna Letan, Annaig an Dorleet Annaig Koko se sont arrêtées. Elles se racontent une histoire : « Plus fort s’il vous plaît « , oreilles dressées.Il faut croire dit Annaïg Koko, que nous n’avions sur terre que pauvre nourriture pour notre faim.Alors, avec l'envie de faire un bon repas, pour rien, le jour du marché à St Pol, nous toutes deux nous tenons le pari.

Ni on diou a oa en eur tu.An diou all a zalhe da wirne gredchem ket ober kement-se. La-kom pevar real peo hini en taol. Heb gweneg ebed er godell setu ni eet en ti-debrin. Servichet e oem evel Itroned.Laouen on doa lounket an digor-meuz. Sonjus on doa drebet ar pladad kig bevin. Da boent an dibenn-pred eman tenval or penn.Sonjal a reem:Ne vo ket eaz beza kites gant diwiskou-kwefou. Drebet on doa, on.gwalc'hheb netra er yalc'h.An ostiz a deuas da gaoud ahanom:“ Pevar real,peb hini, emezi". Kerkent ni a respontas dezi :“ N' on-deus gwvenneg ebed,mes, ma karit,ni a goumero an torch-listrida gempenn al listri-taol.““Aze e savan ganeoc'h ema an ostiz".Laouen evel biken,paeet ganeom on dle,ha neuze dizle, deuet er meaz euz an ti-debrin,e welom an diou all mantreto rei deom on diouc'hwezeg real war an taol.Epad ar gont Annaig Meleu a voursc'hoas en eur gana.Nanig ar Garo, gant eur zell a gorn a lonk eun teodad.Annaig Bolom gant unan a gleiza zigas an traou en o reiz. Sell-ta ! Anna Kapot hag Anna Kikiz.Annaïg Barba hag Annaïg an Domig.

Evel ma viche a bell e klevom" Sant Josef,pried MariTad mager da Jesus.."Tamm ebed treuteat,ken lard-kuilhChosef ar c’huil.

Toutes deux de notre côtéLes deux autres vont du leurNous ne pensions pas faire autantNous mettons 4 sous chacune sur la tableSans un sou en poche, nous voilà au restaurant.Nous fumes servies comme des damesL’entrée fût avalée avec plaisir, et songeuses nous avons mangé la viande de boeuf et arrivées au dessert nous étions inquiètes.Nous songionsCe ne sera pas facile d’être quitte, nous avons mangé à satiété, sans rien en bourse.L’hotesse vient nous trouver :” Un franc chacune“ dit-elle.Nous lui avons répondu: “Nous n’avons pas un sou, mais si vous voulez, nous prendrons la lavette et ferons la vaiselle. “D’accord” dit l’hotesse. Gaies comme jamais, notre dette réglée, et alors sans dette, sorties du restaurant, nous voyons les deux autres étonnées et nous donner quatre francs d’un coup.Pendant le récit, Anaïg Meleu sourit en chantant Nanig ar Garo, d’un regard de travers,se tait et Annaïg Bolom d’un autre côté remet tout en règle“ Regarde donc Anna Kapot et Anna KikizAnnaïg Barba et Annaïg an Domig.

Comme de loin, nous entendons“St Joseph, époux de marie,père nourricier de Jésus”Pas du tout amaigri, gras à lard :Chosef ar c’huil

Neuz-vat dezan, setu Josef an Aotrou. Bebig ar c'holen ha Josef Biribi a zo war o zeuliou.Eun nebeudig hent dioutoe tremen merhed Sant Josef : Josefig-Chan-Mar rann ha Finig mik, Pepig Alexis an Tet gant Fin ar c'heo.Selaouom an diskan:Per eo sturier an Iliz,hervez komz hor Zalver::San Per, loman an Iliza zo dirak on daoulagad.Ha piou a gaver en e vag ?Ar roueder en e roued en-deus paket ar Peskig hag ar Persoun.Dem war lerc'h setu ar Gobar,ha pell warlerc'h ar Vapeur. N'eman ken ar poent da chipotada houzoud piou a dreuzfe da gent

Et à côté voici Josef an Aotrou.Bebig ar c'holen et Josef BiribiSont à leur trousse.Pas loin derrrière viennent les filles de St JosephJosefig-Chan-Mar rann et Finig mik, Pepig Alexis an Tet et Fin ar c'heo.Ecoutons le refrain“Pierre est le pilote de l’église suivant la parole du Christ”Saint Pierre,patron de l’égliseest devant nos yeuxEt qui trouve t’on dans sa barque ? Le pêcheur dans son filet a prisar Peskig et ar Persoun.Pas loin derrière voici ar GobarEt loin derrière ar Vapeur.Ce n’est pas le moment de discuter de savoir qui traversera le premier

Page 8: Rogations à Roscoff - Surnoms

barierenn Kastell." Mar pli j ganeoc'h eme ar Vapeur d'ar Gobar, ar re vihan da genta". Mantret e chomom pa welomer penn-araok o tougen ar vag Perig-Chakez-e ha Per-ar-fars-fourn unan anezo gargadenneko daou evel war eur morgwagennek.En aroz Peter-Claud ha Per-al-loche a vale kamm-digamm evel martoloded. Gwint-diwint a zo gant ar vagig. Charlig-koz ha Cousin o-deus truez outan. " Biskoaz, emezo, on-deus-ni gwelet eur vaghorellet hag horjellet war eur mor ken diroll ".

Da heul Per e teu Andre e vreur hag Andre-ar-Maout e henvreur.Evel m'eo skrivet en Avielwarlerc'h Andre e teu Sant Jakez. 0 veza ma'z int daou henvel anvet Jakez-meur ha Jakez-bihane hellit gwelet gant heman Jack ar c'helornig ha gant hennez Jack-Su ha Jack Piti evel dibabet gant peb hini.

la barrière de St Pol.“S’il vous plaît, dit ar vapeur au Gobar ! les petits d’abordNous sommes étonnés quand nous voyons, en avant portant la barquePerig-Chakez-e et Per-ar-fars-fourn,Un boitillant,tous deux comme sur une mer démontée.En poupe, Peter-Claud et Per-al-loche a valeMarchant, chaloupant comme des marins,La barquette monte et descendCharlig-koz et Cousin en a pitié.« Jamais, nous n’avons vu une barque secouée sur une mer si démontée ».

A la suite de Pierre vient André son frèreEt Andre-ar-Maout, son frère aîné.Comme le dit l’Evangile, après André vient St JacquesComme ils sont deux du même nomJacques le Majeur et jacques le MineurVous pouvez voir Jack ar c'helornig ha gant hennez Jack-Su ha Jack Piticomme choisis par chacun.

D'o heul e teu Sant Yann. Eur guchennig a zo gantan : Yann-vras,Yannig Chakez, Yannig ar sellerYannig an Traou-bapa Chan-Mar-rann ha Chan-Mar Latan, Chan-Mar lein,Chan-Mar ar Broc' h Chan-Mar an toulou rouet Chan-mar BiliennChan-Mar ar SennGant Sant Maze eman Maze a Gergenek Matthieu-Saig-Maze, Matthieu bouzarha Matthieu Latoque.

Peoc'h; Sant Paol a deu dirazom. En em houlen a reom penaozen-deus Paolig an Diaoul en em zilet dre an nor dor-zigor ar baradoz.Daoust ha n'en diche ket laeret an alhouezen dounig-doun feunteun lenn-Baol ?N'eo ket brao en em luia e kudennou ar re all.Gwelloc'h eo deom beza brokusevel an den eurus Paol ar Jol heb ankounac'haad ar Pifik. C'hoarezed o-deus, anavezet int. Paolinig ar furig, Paolinig Kounig, Paolinig al lapin,Paolinig Mir, Paolinig Cheun,Paolinig al lag.

Piou a deuio a-benn da lakaad kemmgant e lagad lemmetre ar Saïgou,ar Fainchou, Ar Sazigou,ar Fantigou ken niverus en envou ? Saïg Euzen,Saïg ar Jeffrenha Saïg ar bara-gwenn.

Saïg lagad,Saïg ar Bemprad,Saïg a-benn-lann ha Saïg e-unan, Saïg rata ha Saïg kaka, Saïg Kalon, Saïg toulig ha Saïg fritig, Saïg ar Rusi ha Saïg an Dai, Saïg Piko ha Saïg Chocolat, Saïg vin ha Saïg ar fri-bougFainch trop-paye ha Fainch ar veuzit. Goude ar re-man petra hoarvez ? Lavaret e ve ez eo torret chadenn an tremen.

A la suite vient St Jean, avec une petite troupeYann-vras,Yannig Chakez, Yannig ar sellerYannig an Traou-bapa Chan-Mar-rann et Chan-Mar Latan, Chan-Mar lein,Chan-Mar ar Broc' h Chan-Mar an toulou rouet Chan-mar BiliennChan-Mar ar Sennavec Sant Maze sont Maze a Gergenek Matthieu-Saig-Maze, Matthieu bouzarha Matthieu Latoque.

Paix, voici St Pol devant nous : nous nous demandons comment Paolig an Diaoul A pu se glisser dans la porte ouverte du paradis. N’aurait t’il pas volé la clé au plus profond de la fontaine de lenn Baol ?Il n’est pas bon de s’occuper du probmème d’autrui.Il vaut mieux être condescendantComme le bien heureux Paol ar Jol.Sans oublier ar PifigIls ont des sœurs bien connues Paolinig ar furig, Paolinig Kounig, Paolinig al lapin,Paolinig Mir, Paolinig Cheun,Paolinig al lag.

Qui pourra différencierDe son oeil de lynxEntre les Saïgou,ar Fainchou, Ar Sazigou,ar Fantigou Si nombreux au ciel ? Saïg Euzen,Saïg ar Jeffrenet Saïg ar bara-gwenn.

Saïg lagad,Saïg ar Bemprad,Saïg a-benn-lann et Saïg e-unan, Saïg rata ha Saïg kaka, Saïg Kalon, Saïg toulig et Saïg fritig, Saïg ar Rusi et Saïg an Dai, Saïg Piko et Saïg Chocolat, Saïg vin ha Saïg ar fri-bougFainch trop-paye ha Fainch ar veuzit. Après ceux-ci qu'y a-t-il ?On dirait que la chaîne de la mort est brisée

Page 9: Rogations à Roscoff - Surnoms

N'emaom tamm ebed souezeto weled lod o c'hweza o fri,

rak war o lerc’h e teu Saïg ar c'haoc'h kicher.Pell awalc'h diouz e zeuliou ar gwragez santel a stank o friou. An dra-man moarvad n'eo ket c'houez ar chilgig eme Sazig Chilgig !Ha penaoz treutaad pa vezer c'houezetgant c'houez-fall ar flear eme Saz Teo.

N'e hellan ket harpa ouz eur c'houez ken krenvemaon o vont da zemplaeme Sazig ar brun da Zazig A-e. Saz Bariou, Saz trapig, Sazig Leon o-deus troet o fenn, da lavared d'ar re a-deu war o lerc'h: “ Digasit an ezans ! ".

Selaouom eur c'han on-deus kanet:Santez Barba 'zo ganet war dermen an eil kanvet.."En dro dezi, Barbaïg ha Barbaïg an espioun, sell-ta! Balaba sidol a lavare d'he mab:“Sao-ta Sidol da gleved Luidono kana : Ola plo nobis ".

Henchet gant banniel Santez Junodsetu Chan-zu, Chan al leke,

Je n’en suis pas surpris en voyant certains se moucher

Car après eux vient Saïg ar c'haoc'h kicher.Assez loin derrière, sur ses talons, des saintes femmes se bouchent le nez.Ceci n’est pas l’odeur de la saucisseDit Sazig ChilgigEt comment maigrir quand on est gonflé par la mauvaise odeur, dit Saz Teo

Je ne puis supporter une odeur si forteJe vais perdre conscience, dit Sazig ar brun à Zazig A-e. Saz Bariou, Saz trapig, Sazig LeonOnt tourné la tête pour dire à celles qui les suivent“Amenez l’encens !”

Ecoutons un chant que nous avons chanté :”“Ste barbe est née à la fin du 2 ème siècle”Autour d’elle Barbaïg et Barbaïg an espioun, Tient ! Balaba sidol disant à son fils:“Lève-toi Sidol pour écouter Luidonchanter : “ Ola plo nobis ".

Guidées par la bannière de Ste JeanneVoici Chan-zu, Chan al leke,

Chani strop ha Chanig ar haro,Chani Luidon ha Chanig Euzen, Chani-Loiz-Filip,Chani-Loiz ar hovel, Jani-ti-kear ha Chaned ar griz.

Ar zant-man hag e vreudreur a zougenn kalz anoiou dishenvel : Erwan,Ewan,Ewen,Iwen, Youen,Ivon,Eozen,Euzen,Cheun hag Ifig, er c'hornbroiou all Yves.Yves an ti-pella hag Yfig fri, Yfig peizant hag Yfig ar bleiz.Penaoz e helfem-ni kuitaad heb beza roet eun taol-lagad da Zant Herri ha ar vandenn a zo war e zro ?Herrig Piter, Herrig ar c'hevester, Herrig ar Jeink hag Herrit Chul, Herrig Babaod, Herrit Chachaouen Herrig an eac'h,Herrig an Oto Herrig Barba gant e hoarezed Herried-vras hag Herried lom.

Ar zantezed-man pa welonteo chomet Herrig Euzen a dreuz a houlenn digant e vreur-kaer Herrig Barba :• Lavarit deom-ta e pe lec'h eo chomet Herrig Euzen ? ".“Chomet eo a zav.,emezo,rak,en em gavet eo gant ar Grand, Choseb an ti-vourn hag an Hader. Eman en doa c'hoant trugarekaad paotred e vagajenn abalamour d'ar veihadennha d'ar pedennou o doa greet evitan p'edo war ar varz-skaonv.Tavit: ha digorit ho skouarniou.

Chani strop et Chanig ar haro,Chani Luidon et Chanig Euzen, Chani-Loiz-Filip,Chani-Loiz ar hovel, Jani-ti-kear et Chaned ar griz.

Ce saint et ses frères portent bien des noms semblablesErwan,Ewan,Ewen,Iwen, Youen,Ivon,Eozen,Euzen,Cheun et Ifig, Dans d’autres endroits Yves.Yves an ti-pella hag Yfig fri, Yfig peizant hag Yfig ar bleiz.Comment pourrions-nous quitter sans avoir jeter un coup d’oeilà St Henri et la suite qu'il a derrière lui.Herrig Piter, Herrig ar c'hevester, Herrig ar Jeink et Herrit Chul, Herrig Babaod, Herrit Chachaouen Herrig an eac'h,Herrig an Oto Herrig Barba et ses frères et soeurs Herried-vras hag Herried lom.

Ces saintes quand elles voient que Herrig Euzen s’est arrêtéen demandant à son beau-frèreHerrig Barba“ Dites-nous à quel endroit, est resté Herrig Euzen ?”“Il s’est arrêté répondit-ilcar il est arrivé ar Grand, Choseb an ti-vourn et an Hader Voulaient remercier les garçons du magasin pour la veilléeEt des prières dites quand il était sur son lit funèbre.Ecoutez et ouvrez vos oreilles.

Diwallit! Eman dirazomservicherez Santez Katarin.

En dro dezi evel dour eur vilin : Katou,Katarin an traou-mat, Katarin Seza ha Katarin gro.

Sant Gwilhermen deus eun anonag a zo douget gant ar Vretoned: Gwilhom,Lom ha Lomig.Laou ha Laouig a gaver e touesk Roskoïs.

Attention ! devant nous La servante de Sainte Catherine

Tout autour comme l’eau d'un moulinKatou,Katarin an traou-mat, Katarin Seza ha Katarin gro.

Saint Guillaume à un nom Qui est porté ar les BretonsGwilhom,Lom ha Lomig.Laou et Laouig ont les trouve parmi les Roscovites .

Page 10: Rogations à Roscoff - Surnoms

Lom ar Santegad,Laou ar paotr, Laouig Chim ha Laouig Paolig.Ne heller ket ankounac'haadan hini a zo bet diwar eun taol-valaennlesanvet "Gwilhomig.va mab ".Selaouit kentoc'h

Eur paotr en-deus sonj euz an ebadou-noza zirolle gant tiz war ar c'hea koz.E c'halon vad a vab a zo touellet gant eun Dousig.Tre ma rea dezi flourig e spered a zo redet pell dioc'h e vammig. Ober brao dezo o diou, beza aketus da bep hini ha beva disoursia zo kalz re da veur a hini.

A vamm er ger a zo dies he fenn. Eman deg eur o vont da zeni. Poent eo dezan distrei.“ Mad, emezi, dale ‘ra va mab,red eo din mont da weled e pe lec'h eo chomet ". Ker buhan, droug ennia krog er valaenn verr, ha dibadapa, diwar herr da glask he mabwar dachenn an abadenn.

Eno, Karedig ha Dousiga lamm a vriad an eil d'egile.

Lom ar Santegad,Laou ar paotr, Laouig Chim ha Laouig Paolig.On ne peut oublier celui qui devient d’un coup de balai, surnommé "Gwilhomig.va mab ".Ecoutez plutôt

Un garçon qui aimait les plaisirs du soirCourait vite sur le vieux quaiSon coeur de fils était touché par sa douce;Comme il lui contait “fleurette”Il ne pensait plus à sa maman, plaire aux deux faire plaisir aux deux, et vivre sans soucis C’est trop pour plusieurs.

Sa mère à la maison est inquiète.Bientôt dix heures, vont bientôt sonneril temps pour lui de rentrer.“ C’est bon dit-t’elle, mon fils tarde, il me faut voir où il est resté.Aussitôt mécontente, elle prend un balai court et à toute allure, elle court chercher son fils au lieu-dit.

Là, le chéri et la douce s’embrasse à tour de bras.

Du-man du-hont ar vamm a za goustadig. Ar valaenn a jom evel peget war he h'ein. ra bare he daoulagad war he mab ne hell nemet hen gelver:“ Lom ! Poent dont d'ar ger!"Hen sot-pitilh gant e hoantig,evel dall ha bouzar ne ra van ebed. Mes, ar vamm a zalc'h d'he mab:“ Lomig ! emezi, poent eo dit distrei !" Siwaz ! kalon ar mab a zo kiliet gant mouez sioulik e Zousig. Hi, gant ar valaenn savet uhel,a dro-vrec'h a sko eun taol en eur helver a vouez uhel:“ Gwilhomig va mab I D'ar gear dioc'h-tu!" Gant an taol balaenn eman diabafet, ha diouz e zousig dispartiet.

Setu eur mab glahareto vont war eun d'ar gerdirak eur vamm diboaniet.Abaoue an taol-zeeo bet kavet an tu gant an dudda helver Gwilhom " Gwilhomig va mab !

Da heul Sant Jerome teu ar Zent a n'o-deus nemet eur mab. Euz ouenn ar Charlezedn'e gaver nemet Charlez ar bleiz. Sant Herve en-deus eur penher, Herveig ar ramper.Sant Pastor en-deuz eur c'hender Pastor ar c'hicher.N'eo ket dies deom anaoud Sant Izidor,rak gantan eman Izidor ar Maout.Ar Zantezed-man n'o-deus nemet eur verc'h. Dindan o diou askelle tougont Terezig-Angel.Santez Ursul a zo ganti eur verhig, Sulaig Fritig.Hamonig la cleuche hag Azeline Alad a zo pennher ha pennherez.

Ici et là, la mère va doucement, le balai comme attaché sur son dos.Quand elle voit son fils, elle ne peut que l’appeler« Lom, il est temps de venir à la maison »Lui fou de joie avec sa désirée,aveugle et sourd ne bouge pasMais la mère lui répète « Lomig, il est temps de rentrer »Hélas le cœur du fils est envoutéPar la douce voix de sa bien-aiméeElle, avec son balai haut levé,à tour de bras frappe un coupen les appelant à haute voix : « Gwilhomig mon fils, à la maison tout de suite ».Le voilà, d’un coup de balai, complètement dégriséEt séparé de sa bonne amie.

Voilà un fils décontenancé, allant tout droit à la maison, devant sa mère soulagéeDepuis ce jour, les gens ont pris l’habitude de nommer Guilhom, Gwilhomig va mab !

A suivre St JérômeViennent les saints qui n’ont qu’un filsDe la lignée de CharlesOn ne trouve que Charles ar bleiz (le loup)St Hervé a un héritier : Herveig ar ramperSt Pastor a un cousinPastor ar c'hicher.Il nous est facile de connaître St IsidoreCar l’accompagne Izidor ar Maout.Ces saintes n’ont qu’une fille.Sous leurs deux ailes,elles portent Terezig-Angel.Santez Ursul a avec elle une petite filleSulaig Fritig.Hamonig la cleuche et Azeline Alad Sont fils unique et fille unique.

Page 11: Rogations à Roscoff - Surnoms

Sant Ler a vale etre e zaou vab, Ler ar houro ha Tier Gwenole. Sant Viktor sounn en e zav a vale gant Viktor an Da ha Viktor ar Petoun dourn-ouz-dourn.

Arabat eo deom goulen ano Sant Patron Loiz Gallik ha Loiz Kikik.

Re verr e viche an amzer da zaludi peb hini:Ar c'hataplaoer, ar Houracher,an Hader hag al Logoter,ar Fournier hag ar C'hereoura rea an neuz da hoari an Teuz.Petra ?Penaos ? Goustatoc'h mar plij ! Ehanom eur pennad da zelaou ar gont-se.Klevit

St Ler marche avec ses deux filsLer ar houro ha Tier Gwenole. St Victor, debout, tout raidemarche avec Viktor an Da et Viktor ar Petoun main dans la main.

Il ne faut pas ... le nom du saint patron De Loiz Gallik ha Loiz Kikik.

Nous manquons de temps de saluer chacunAr c'hataplaoer, ar Houracher,an Hader et al Logoter,ar Fournier et ar C'hereourqui fît mine de jouer au fantôme.Quoi, comment, doucement s’il vous plait.Arrêtons-nous un instant pour écouter ce récit.Entendez donc.

Rummajou 'zo a n'int anavezet nemet dre o zud:tud al luch, tud lell,tud ar seur, tud ar c'hreac'h,tud ar c'harr en-norTud an ti-bras, tud an ti-pella, Tud pot-kamm,tud ar rouz,Jeink ha Loïz.

Er baradoz dare eu an Onion. Eno, beo atao, ar hadig, gozig,an tarkashag ar Sidan.

Eno ive , war ribl ar mor pa vez al lusennkavom ar Petoun,krankig ha brinigmes ne gredom kete helfer kaoud eur spineg spinek.

Pe seurt anoiou kristenn rei d'ar pennou-man ? : Penn-feunteun, Penn-gwenn, Penn-kolo, Penn-kouevr

Bistrakig lavar deom-tapiou en-deus koumeret ar re-man en e warezFallou merc'h Barba an di,Yti breur da FainchigAr c'haille hag an torcher, Bizig ha Bizarig, Krohennig ha Pitirilig, An Ourzig,ar Moumounig, Ar c'hoazivig, ar Ruzig, Maoutig ha Miserig, Bilibaout ha Pisounig Ar Pensek hag al Luchig Nemedome hag ar c'hodell, An Din ha MardigelAr marechal,al Lutin,al Latig.

Des familles ne sont connues que par leur nom.Les gens du loucheur, tud ar louchCeux du sueur, Ceux du Creac’h, Ceux de C’harr en nor,Ceux de ti bras,Ceux de ti pella,Ceux de pot-kamm,Ceux du Rouz, Jeink et Loïz

Dans le paradis, l’oignon est mûr.Là toujours vivant,ar hadig, gozig,an tarkas et ar Sidan. ( lièvre, taupe et matou)

Là aussi, en bordure de mer, avec les myrtillesNous trouvons ar Petoun,krankig et brinigmais je ne crois pasqu’on puisse trouver la roussette chétive.

Quels noms chrétiensà donner à tous ces PEN.Penn-feunteun – chef fontaine , Penn-gwenn – Tête chauve, Penn-kolo – Tête légère, Penn-kouevr – rouquin.

Bistrakig dis-nous donc qui a inventé ceux qui sont tordus ?Fallou merc'h Barba an di,Yti breur da FainchigAr c'haille – vaurien et an torcher - torchon, Bizig ha Bizarig, Krohennig – (petitepeau) et Pitirilig, An Ourzig - Ours,ar Moumounig - Favoris, Ar c'hoazivig, ar Ruzig – le Rouge, Maoutig et Miserig, Bilibaout et Pisounig Ar Pensek et al Luchig Nemedome et ar c'hodell, An Din ha MardigelAr marechal,al Lutin,al Latig.

Potu a houlenn digant ar Palud-braDaoust ha n'eo ket bet da skouarniboudinellet gant emkleo kan an Anakanet gant Luidon hag e vab Alar poant eet beteg da zi evit sevel da horf ha deuet er meaz heb eur banne? Ar hiz ado koulskoude da ziskarga eur banne d'ar re a zougenne ar horf hag ar groaz evit o hennerza penn-a-benn. Ar chantr ive a grede en diche bet e vanne evit krenvaad e horzenn.Sonj-ta, eun interamant kenta-klas

Potu demande au Palut Bras: “Tes oreilles ne sont t’elles pas étourdies par le chant du trépassé ?chanté par Luidon et son fils Alar.Il a rpis la peine de venir chez toi pour la levée du corps et il est sorti sans un verre.Et pourtant, il est d’usage de verser à boire aux porteurs du corps et de la croix,pour donner la force de tenir le long du chemin.Le chantre aussi croyait qu’il aurait un verrePour renforcer son gosier.Pense donc, un enterrement de première classe

Page 12: Rogations à Roscoff - Surnoms

Sell ouz Luidon deuet er meaz euz an ti-brasheb kaoud netra.Selaou anezan p'oa staget da gana a vouez uhel :War lerc'h ar c'hanE teue an diskan kanet a vouez ijel : “ Biskoaz e miche-me kredete viche deuet ar Palud-braser meaz euz e di heb kaoud va banne.

Deo! deo ! mont sur a rieman deuet ar horf er meaz euz an ti ".Ya-ya, mad pell'zo a lavar Yaka.Ya-ta a lavar Bizig e doulig.Echuom gant a re all. :Ar Senn,ar Rozenn,ar Zoudanenn,Moko, Mekka, Maouez,Ar Marzin, ar Pint, Pison hag ar Rond,Ar Grand hag ar Zant,Pontorson ha Tonton,Lagad-du ha Bonedig-du,

An Aotrou ha Mamm al lapinedKou, Bibi,ar c'houk,an tougn En-a-marr,Petit-pot-a-tabac. Wimz, an Isser, ha Bistrom,Gallegach a zo mesk ha mesk breman, Selaouit ! ma karit ! La belle bretonne, la Grosse, La Bourrique,Frizetig.An tostennerPoent eo deom mont d'ar ger ! A-benn kant vloaz pa zistroim e welim :Bon-a-part, Ca-va-t-y ?J'embellis tous les jours ! Ar c'hrog-houarn, Riklus, La lune et les Etoiles, La Plume et la Joconde, L'oiseau-bleu, Monte-là-dessus, Madame Chapeau, Mireille-Matthieu, Les trois-moineaux, Nasser, Napoleon, Kresson, Kali, Kalan, Kuku-sale, Koko-bel-oeil, Pulo, Paoleu, Par-ci-pas-là, Poney du Shetland, Pudding, Pizani, Pibon, Lumumba, Ra-gla-gla, Siki, Shanghaiha Zoro da echui.

Regarde Luidon sorti de la grande maisonSans rien avoir.Ecoute quand il a commencé à chanter à haute voix“ Miserere mei, Deus..." Puis vint le refrain, chanté à voix basseJamais, je n’aurai cru que Palud bras Serait sorti de sa maison sans un verre.

Oui, oui, tu partiras sûrement, le corps est sorti de la maison.Ya-ya, mad pell'zo dit Yaka.Ya-ta dit Bizig e doulig.Finissons avec les autres.Ar Senn,ar Rozenn,ar Zoudanenn,Moko, Mekka, Maouez,Ar Marzin, ar Pint, Pison et ar Rond,Ar Grand et ar Zant,Pontorson et Tonton,Lagad-du et Bonedig-du,

An Aotrou et Mamm al lapinedKou, Bibi,ar c'houk,an tougn En-a-marr,Petit-pot-a-tabac. Wimz, an Isser, et Bistrom,Le français vient maintenant, Ecoutez si vous voulez ! La belle bretonne, la Grosse, La Bourrique,Frizetig.An tostennerIl est temps de rentrer.Au bout de cent ans, quand nous reviendrons, nous verrons.Bon-a-part, Ca-va-t-y ?J'embellis tous les jours ! Ar c'hrog-houarn, Riklus, La lune et les Etoiles, La Plume et la Joconde, L'oiseau-bleu, Monte-là-dessus, Madame Chapeau, Mireille-Matthieu, Les trois-moineaux, Nasser, Napoleon, Kresson, Kali, Kalan, Kuku-sale, Koko-bel-oeil, Pulo, Paoleu, Par-ci-pas-là, Poney du Shetland, Pudding, Pizani, Pibon, Lumumba, Ra-gla-gla, Siki, Shanghaiet Zoro pour finir.