Romanika u Francuskoj

Najbogatija skupina arhitektonskih romanikih spomenika sa najveom raznovrsnou regionalnih tipova i najsmjelijim idejamaNajznaajnije regionalne kole romanike arhitekture u Francuskoj su:burgundijska,normandijska, provansanska, overnjaka, perigotska i poatavanska

Burgundijska kola CLUNYOsniva kraljevske regije u Clunyiju je opat Bernard910. g. William III je osnovao benediktinski samostan Cluny u BurgundijiCrkva u Clunyiju je postala uvena po svojim grandioznim arhitektonskim formama i izvanrednoj plastinoj, slikarskoj dekoraciji i mozaicima.Naalost ovaj izuzetno znaajan arhitektonski spomenik je uniten u periodu francuske revolucije

Crkva je graena u tri faze: Cluny I( prva monaka crkva iz perioda 915-927.g), Cluny II(crkva sv. Petra sagraena izmeu 955 i 1000.g.) i Cluny III( crkva sv. Huge sagraena izmeu 981 i 1045.g)Cluny II je bila trobrodna graevina sa jednim transeptom i apsidom sa paralelnim kapelamaDa bi se sagradio Cluny III sruena je starija graevina Cluny IICluny III je bila petobrodna graevina sa dva transepta i apsidom sa pet radijalnih kapela i trobrodnim predvorjem sa dva tornja.Gavni brod je imao visinu 29 m, 41 m, cijela graevina je bila duga 196, 14 m

Arhitekta je bio svetenik Gunzo koji je bio umirovljeni opat i muziar.Radio je sa Hezelonom, matematiarem.Raspored graevine i njeno modularno rjeenje bazira se na matematikim odnosima.Crkva Cluny je bila izuzetno znaajna za razvoj romanike arhitekture ne samo u Burgundiji ve i u drugim podrujima Francuske i Evrope. Bila je uzor za izgradnju mnogih romanikih spomenika.

Od velianstvenog manastirskog kompleksa u Clunyiju sauvani su samo juni dio transepta sa oktogonalnim tornjem.Sauvani kapiteli stubova Clunyija predstavljaju izvanredno majstorstvo skulptorske tehnike. Radi se o alegorijskim kompozicijama sa prikazom:etiri rajske rijeke, etiri godinja doba i osam tonova gregorijanske ljestvice

SAINT LAZAR U AUTUNUCrkvu je izgradio papa Inoccent II 1132. gTo je trobrodna graevina sa jednobrodnim transeptom i trolanom apsidom. Trolana elevacija unutranjeg prostora i krstasti svod pronalaze uzor u Clunyiju.Svoju slavu duguje izvanrednoj plastinoj dekoraciji fasade.

Timpanon sa prikazom Posljednjeg suda je jedno od najznaajnijih ostvarenja romanike skulpture. Hrist je prikazan kao sudija u sreditu kompozicije.Ispod njegovih nogu je potpis umjetnika, skulptora Giselbertusa.Za razliku od skulptura iz Vezlaya skulpture iz Autuna pokazuju stilsko jedinstvo.Strah, oaj prokletih sa tijelima deformisanim od stranog muenja je u kontrastu sa blaenim i mirnim pozama odabranih. U unutranjoj arhivolti timpanona prikazani su biljni ornamenti , a u vanjskoj znakovi zodijaka i mjeseni radovi

Tlocrt St.Lazar u Autunu

Timpanon s prikazom Posljedjeg suda

SAINT MADELEiNE U VEZELAYTrobrodna graevina sa transeptom, polukrunom apsidom sa dvostrukim deumblatorijumom(polukruni hodnik) i radijalnim kapelamaIzgradnja je zapoeta 1096.g., a crkva je posveena 1132.g. Dograivana je u gotikom stilu 1180.g. Radovi na izgradnji su zavreni 1215.g

Vezelay je postao znaajan u 11. st. Kada je crkva tvrdila da posajeduje kosti Marije Magdalene koje se danas uvaju u kriptiNaalost najvei dio manastira je uniten u periodu francuske revolucije. Sauvani su crkva i ulaz u kloster(unutranje dvorite)Glavni brod je izgraen u periodu 1120 i 1132.g.Poznat je svojoj harmoniji postignutoj proporcijama koje se baziraju na matematikim odnosima.Duina glavnog broda je 61 m, visina 18,3 i irina 12,2 m. Elevacija unutranjeg prostora je dvolana(zona arkada i prozora)

Brodovi su odijeljeni sa tekim poluobliastim lukovima oblikovanim od svijetlog i tamnog kamenja-klinastog oblika.Kamenje nije iste veliine tako da se dobija motiv nepravilnih zebra linija.Fasada je kombinacija romanikih i gotikih elemenata te restauracije iz 19.st.bila su planirana dva zvonika na zapadnom proelju ali je izgraen samo juni.

Timpanon centralnog portala je najznaajniji primjer monumentalne romanike skulpture u Burgundiji. Raen je izmeu 1120 i 1132.g., a nalazi se u narteksu.Tema je Odailjanje apostola tj. Sputanje duhova ili PentekosCentralna figura u kompoziciji izduena ukoena figura Hrista iz ijih ruku se sputaju zrake svjetlosi na apostole u misiji irenja hrianstva. U unutranjoj arhivolti na linteli su prikazani narodi iz najudaljenijih podruja( ljudi pseih glava iz Indije, Pigmeji,ljudi da praseom njukom iz Etijopije).

Zapadno proelje St. Madeleine u Vezelay

Tlocrt st. Madeleine u Vezelay

Unutranjost glavnog broda st. Madeleine u Vezelay

St. Madeleine u Vezelay

Tmpanon-Odailjanje apostola

Timopanon-Odailjanje apostola

Normandijska kolaST. ETIENNE U CAENUIzgraenaje izmeu 1064 i 1087.g kao grobna crkva Williama osvajaa(sahranjen je 1087.g u koru crkve).Ovo je najznaajnija graevina zlatnog doba normandijske arhitektureTrobrodna graevina sa dvostrukim transeptom sa apsidiolama na krakovima i polukrunom apsidom. U gotikom periodu su dograeni kor i polukruna apsida sa deumblatorijumom i radijalnim kapelama.

Fasada je jednostavna, stroga i otra. Zapadno proelje sa dva tornja ima tri portala i deset prozora.Timpanon iznad glavnog portala je iz 19.st. Lijevi toranj je stariji i ima visinu 82 m i istije forme, dok je desni toranj visok 80 m. Strijele tornjeva su zavrene u ranom gotikom periodu-romaniki i gotiki elementi su harmonino kombinovani.

Spoljanji izgled graevine odraava unutranju podjelu na tri broda. Unutranja elevacija se razvija u tri zone(zona arkada, galerija i prozora). Zona arkada i galerija je iste visine to je karakteristika normandijske kole.Graevina je natkrivena krstastim svodom.Originalno crkva je imala drvenu tavanicu koja je u 12. st. zamijenjena estolanim krstastim svodom.Ornamentike ima vrlo malo. Duina unutranjeg prostora je 107 m.

Zapadno proelje st. Etienne u Caenu

STE. TRINITE U CAENUTrobrodna graevina sa jednobrodnim transeptom polukrunom apsidom i dvije apsidiole na krakovima transepta.Na zapadnom proelju ima dva zvonika bez strijela.Elevacija unutranjeg prostora je trodijelna, a svod je krstasti.

KATEDRALA U BAYEUDonji dio graevine je romaniki a gornji gotiki.Apsida je raena u gotikom periodu, a zvonik je iz 15. st.U njoj se uva tapiserija Williama Osvajaa

ST. GEORGE SAINT MARTIN U BOSERVILUTrobrodna graevina sa transeptom, korskim prostorom i visokim proeljem koje je flankirano sa dva vitka tornja.Ima jedan portal na zapadnom proelju.Nad kriitem se uzdie kula.

Overnjaka kolaNOTRE DAME DI PORT U CLERMON FERANUTrobrodna graevina sa pet traveja, jednobrodnim transeptom sa dvije apsidiole i apsidom sa deumblatorijem i pet radijalnih apsidiola.Na kriitu je kupola a na zapadnom proelju tornjevi.

SAINT PAUL U ISSOIREUTrobrodna graevina sa transeptom koji ima dvije apsidiole, apsidom sa pet radijalnih apsidiole i dva zvonika na zapadnom proelju te zvonikom na kriitu. Graevina slijedi uzor crkve Notre Dame u Clermon Feranu.

Provansanska kolaSAINT TROPHINE U ARLESUTrobrodna graevina sa transeptom i trodijelnom apsidom.Portal je skulptoralno i arhitektonski naglaen.SAINT GILLES DU GARDSlino rjeenje kao kod Saint Trophine.Tri portala su uokvirena bogatom plastinom dekoracijom.

Poatavanska kolaNOTRE DAME LA GRANDE U POITIRESUTrobrodna graevina sa nekarakteristinim transeptom i bonim kapelama sa zapadne strane.Unutranji prostor ima jednolanu elevaciju.Fasada je flankirana sa dva tornja i ima bogatu plastinu dekoraciju.

Tlocrt Notre Dame u Poitiresu

Glavni brod

SAINT SAVIN SUR GARTEMPETrobrodna graevina sa transeptom sa apsidiolama i apsidom sa pet radijalnih apsidiola. Crkva je natkrivena poluobliastim svodom. Ukraena je freskama -30 zidnih slika u pet nizova sa temom Geneze od Stvaranja svijeta do Mojsije.

CRKVA U CHAROUXSastoji se od dva dijela, centralnog krunog sa tri broda i srednjeg istonog dijela sa tri broda i apsidom sa pet radijalnih apsidiola.

Perigotska kolaSAINT FRONT U PERIGUEUX Osnova graevine ima za uzor crkvu Sv. Marka u Veneciji-uticaj bizantske umjetnosti.Tlocrt je grki kri sa petokupolnim rjeenjem. U istonom dijelu je polukruna apsida i dvije apsidiole na krakovima kria. Crkva je izgraena 1120.g. sa bone strane ima zvonik

SAINT PIERE U MOASACUJednobrodna graevina sa transeptom i apsidom.Brod ima sedam traveja. Klaustar ima stubove sa bogato ukraenim kapitelima koji odraavaju uticaj islamske umjetnosti. Trideset kapitela je ukraeno ornamentikom, a pedeset figuralnim kompozicijama. U timpanonu junog portala iz 1125-1130.g. je prikaz Hrista u apokalipsi. U sreditu kompozicije je figura Hrista koji je okruen anelima i figurama 24 starca iz apokalipse predstavljenih u sjedeem stavu u nizu.

SAINT FOY U CONQUESUIzgradnja je zapoeta 1050.g. pod opatom Odolrikom.Graevina ima odlike hodoasnike crkve.To je trobrodna bazilika sa deumblatorijumom radijalnim kapelama, transeptom i oktogonalnim tornjem na kriittu sa spiralnim stepenitem.Transept je trobrodan sa apsidiolama-rjeenje podsjea na crkvu Saint Sernin u Tolouseu. Timpanon na fasadi ima sauvanu plastinu dekoraciju sa ostacima boje. Tema je Posljedni sud

Timpanon sa prikazom Posljednjeg suda

St Foy u Conquesu

Tlocrt st. Foy u Conquesu

SAINT SERNIN U TOLOUSEUKonstrukcija crkve zapoeta je 1070/72.g.Crkva je petobrodna graevina sa trobrodnim transeptom i apsidom sa pet radijalnih kapela i dvije apsidiole na krakovima transepta. Na kriitu je toranj visine 123 m.Glavni brod ima bavasti svod, a boni brodovi krstasti. Elevacija unutranjeg prostora je dvolana.U koru je plitki reljef sa prikazom Hrista u mandorli meu simbolima evanelista.

Tlocrt st. Sernin u Tolouseu

Crkva st. Sernin u Tolouseu

Toranj st. Sernin u Tolouseu

SAINT PIERE U ANGULIEMUJednobrodna graevina iz 1110.g. sa transeptom koji ima na krakovima ima apsidiole i polukrunom apsidom sa etiri apsidiole.Glavni brod je natkriven sa tri kupole i jednom na kriitu.Na zapadnom proelju su dva zvonika.