11

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

de fietstocht met de vele gezichten

Reis- en Routegids

Duitse Veenroute

www.fietseninhetnoorden.nlwww.ems-dollart-routenplaner.de

Mijn fietsland vakantieEen andere kijk op het hoge noorden!

Wordt medeburger van www.fietseninhetnoorden.nl en doe actief mee met het vormgeven van uw virtuele fietsparadijs. Bovendien kunt u op www.ems-dollart-routenplaner.de uw eigen droomroute met alle nodige informatie samenstellen.

Veel plezier op uw ontdekkingstocht!

"

Lieve Rineke, ik schrijf je vanuit het schitterende

Fietsland, waar ik op vakantie ben.

We hebben onze reis zelf gepland op

www.fietseninhetnoorden.nl.

Je gelooft nooit wat we hier allemaal al

hebben gezien! Op onze volgende vakantie

doen we het weer zo. Liefs, Wietse P. S.: op www.ems-dollart-routenplaner.de kun je overigens ook eigen routes plannen!

Daar heeft Martijn deze speciale tip in

Wilhelmshaven gevonden :)

radpost

20-08-11

Anz_OTG_Radland_2011_nl.indd 1 05.08.2011 12:10:13

33

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

Gemeente Apen

Veen en veencultuur

Woorden van de streek

Fietsverhuur en reparatie

Checklist

Peddel en Pedaal / Melkhuske

Etappeplanner / Veenroute interactief

20 jaar Duitse Veenroute

Kaarten en souvenirs / Fietstaxi

Het veenlandschap ontdekken en beleven

Ligging / Routekaart

Gemeente Barel

Gemeente Saterland

Gemeente Ostrhauderfehn

Gemeente Rhauderfehn

Stadt Papenburg

Gemeente Westoverledingen

Samtgemeinde Jmme

Stadt Leer

Gemeente Moormerland

Samtgemeinde Hesel

Gemeente Groefehn

Stadt Wiesmoor

inhoud4-5

6-7

8-9

10-11

12-13

14-15

16-17

18-19

20-21

22-23

24-27

28-31

32-35

36-39

40-43

44-51

52-55

56-59

60-65

66-69

70-73

74-79

80-83

84-86

Aantekeningen 87

Gemeente Uplengen

Aan

bod en in

form

atie

Plaatsbeschrijvingen Overnachtingen Bezienswaa

rdigheden

Uitgever:Duitse Veenroute e. V. Ledastrae 10, 26789 LeerTelefoon: +49 491 / 91 96 96 40Fax: +49 491 / 28 60info@deutsche-fehnroute.dewww.deutsche-fehnroute.de

Redactie:Ulrich SchmunkampLidgemeenten van de Duitse Veenroute

Vertaling:NL Connection, Bremen

Vormgeving en druk:Risius KG, Weener

Kaarten: art-studio ManitzkeRhauderfehn

Fotos: Duitse Veenroute e. V.Int. Dollard Route e. V.SKN / Ostfriesland BildUwe Steen, Klaus Tietjen, Ulrich Schmunkamp

Oplage:90.000 Duitse, 30.000 Nederlandse exemplaren

Colofon

D U I T S E V E E n r o U T E

4Ligging

A

Borden met toeristische tips langs de snelwegen geven aan waar het

veenlandschap begint

Ditzum 33kmBunde 13km

90 86 B.4

Aschendorf 12kmPapenburg 6,1km

90 86 B.2

Markering van de hoofdroute

Markering van fietsroute voor zover deze van de hoofdroute afwijkt

De witte punt betekent:

De route wordt tegen de wijzers van de

klok in gereden

Voor fietsers die de rondrit van 163 km

te lang vinden, hebben we een alterna-tieve route samengesteld van Amdorf

naar Augustfehn (gemarkeerd met het fietssym-

bool en een A). De Duitse Veenroute wordt zo in

tween gedeeld. Hierdoor kunt u kiezen voor ofwel

het noordelijke ofwel het zuidelijke deel van de

route.

Als u een keer van de Duitse Veen-

route wilt afwijken, kunt u zich pri-

ma orinteren aan de hand van ons

netwerk voor fietsers. Dit netwerk

bestaat zoveel mogelijk uit fiets-

vriendelijke wegen en paden door

heel Ostfriesland.

De pijlwegwijzers geven altijd zowel de eerstvol-gende bestemming als de bestemming over grotere

afstand aan, met de respectievelijke kilometeraan-

duidingen.

De tussenwegwijzers leiden u betrouwbaar door het landschap tot u weer bij een pijlwegwijzer komt,

die u de mogelijkheid biedt zich te orinteren.

Bewegwijzering langs de Duitse Veenroute

D U I T S E V E E n r o U T E

5

routekaart

6 het veenlandschap ontdekken en beleven

De Duitse Veenroute heeft niet alleen een klin-kende naam, maar hoort ook bij de bekendste fietsroutes van Noord-Duitsland. Sinds de opening op 2 mei 1992 heeft deze landschap-pelijk zeer aantrekkelijke rondrit alle ver-wachtingen overtroffen.

Wij vinden het fijn dat u zich voor de Duitse Veenroute interesseert en doen er alles aan om u een onvergetelijke vakantie te bezor-gen!

In deze Reis- en Routegids geven we u daarom nuttige tips voor de voorbereiding van de reis. Met veel praktische suggesties zorgen we ervoor dat u optimaal voorbereid aan uw fiets-vakantie kunt beginnen. Ook later, tijdens de boeiende fietstocht op de Veenroute, zal de Routegids van pas komen: u vindt hierin, behalve gedetailleerde informatie over het ver-

loop van de route, talloze wetenswaardigheden over de veencultuur en belangrijke Ostfriese begrippen. Een uitvoerig overzicht van gunstig gelegen overnachtingsmogelijkheden en eet-gelegenheden vindt u steeds onder de plaats-beschrijvingen. Verder vindt u veel handige gegevens over bezienswaardigheden, molens en musea, die in de veengemeentes te bezich-tigen zijn. Vakantiegangers die nog meer wil-len weten, kunnen terecht bij de toeristische informatiebureaus ter plaatse (voor contactge-gevens zie plaatsbeschrijvingen).

Hebt u nu zin gekregen om Ostfriesland te bezoeken? Hopelijk is er dan niets meer wat uw vakantie bij ons nog in de weg staat! Mocht u kiezen voor de Duitse Veenroute, dan wensen we u nu alvast een fijne fiets-tocht toe onder een stralend blauwe hemel en natuurlijk met de wind in de rug!

Informatiebureau Duitse Veenroute

Ledastr. 10 D-26789 Leer Telefoon: +49 491 / 91 969640 Fax: +49 491 / 28 60

E-mail: info@deutsche-fehnroute.deInternet: www.deutsche-fehnroute.de

7fietsvakantieservice

We bieden u de Zorgeloos-op-vakantie-service. Boek zonder stress uw fietstocht op de Duitse Veenroute. U hoeft alleen maar de gewenste reisdatum, het aantal personen, het aantal kilometers per dag of de plaatsen waar u wilt overnachten op te geven en wij ma-ken, geheel vrijblijvend, een offerte. De tocht wordt helemaal op uw individuele wensen af-gestemd. Voorts hebben onze arrangementen kleine extras, zoals bonnen voor middag- of avondeten, toegangskaartjes voor de bezichti-ging van de veenmusea enz.Voorbeelden van een fietsreis met bagagever-voer vindt u op onze website of in onze bro-chure, die elk jaar verschijnt en bij ons infor-matiekantoor te bestellen is (adres hieronder).

Boeken zonder zoeken! Gratis kamerbemiddeling langs de Veenroute. Als u uw bagage liever bij u houdt, is het natu-urlijk ook mogelijk alleen het onderdak door ons te laten regelen.

Meer mogelijkhedenVerder kunnen wij voor u organiseren en boe-ken: stads- en dorpsbezichtigingen molenbezichtiging (in bijna alle plaatsen aan de route mogelijk)

gekwalificeerde reisleiders, die met u meegaan

Rondleidingen op de landelijk bekende Meyer Werf

Annuleringsverzekering

Fietstochten met bagagevervoer

Boekingen en adviesIG Duitse Veenroute e.V.Ledastrae 10 26789 LeerTelefoon: +49 491 / 91 96 96 40Fax: +49 491 / 28 60E-mail: info@deutsche-fehnroute.deInternet: www.deutsche-fehnroute.de

D U I T S E V E E n r o U T E

8Kaartmateriaal en nog veel meer

Maak een keuze uit de talrijke artikelen van de Dollardroute! Bestellingen via +49 491 91 96 96 52 of in onze webshop via www.deutsche-fehnroute.de.

Duitse Veenroute Titel Beschrijving Prijs

KV-kaart Gedetailleerdelandkaartschaal 5,00 E 1:50.000metplattegronden opdeachterkant

Bikeline Kaartschaal1:50.000,indelen, 1,00 E samengevoegdineenringband

Fotoboek In2010verschenen 14,80 E Deutsche fotoboekmetveel Fehnroute impressiesuithetveengebied enkortebeschrijvingen

Speld Speldmethetlogovanderoute 1,50 EPet Pet metgeborduurdlogo(zwartenrood) 5,00 E

Fehntjer Kruidenlikeur0,1l(33%) 2,50 E Mhlenspke

Fehntjer Kruidenlikeurverfijndmet 2,50 E Mhlenspke duindoorn0,1l(33%) Sanddorn

Mooro 0,5 l Maagbitteruitderegio(33%) 14,95 E methetverloopvandeVeenroute opdeachterkantvandefles Mooro 0,2 l Maagbitteruitderegio(33%) 8,95 E methetverloopvandeVeenroute opdeachterkantvandefles

Hoogwaardig met geborduurd logo van de route 19,99 E poloshirt in de maten S XXL (in zwart en rood)

9de fietstaxi van ostfriesland

U heeft vast weleens meegemaakt dat u met de fiets een dagtocht wilde maken, maar het plan moest bijstellen, omdat de gekozen bestem-ming te ver verwijderd was van de plek waar u overnachtte. Met de Ostfriesland-fietstaxi is daar wat aan te doen.

Een voorbeeldU overnacht in Leer en wilt een fietstocht ma-ken naar Wiesmoor. Omdat terugfietsen te ver zou zijn, kunt u voor de terugweg gebruikma-ken van de fietstaxi.

Waar u op moet letten bij het boeken Om de ritten goed te kunnen inplannen, moet de definitieve boeking ten minste 1 week voor de geplande rit binnen zijn.

Er kunnen per rit maximaal 28 personen mee.

Omdat de prijs wordt berekend naar het aantal gereden kilometers, is het raadzaam de fietstaxi voor een grote groep te boeken.

Prijs & planningDe prijs wordt per gereden kilometer be-rekend. U kunt de kosten van uw individuele tocht ook online via www.deutsche-fehnrou-te.de berekenen.

AdviesWe geven graag advies over de verschillende mogelijkheden van onze fietstaxi via +49 491 91 96 96 52 of info@deutsche-fehnroute.de.

De fietstaxi van Ostfriesland

D U I T S E V E E n r o U T E

Langs10

peddel & pedaal

Langs de Duitse Veenroute en de Internati-onale Dollardroute vindt u in totaal 15 ped-del- en pedaalstations. Volgens het motto hier starten, daar afgeven worden kanos en fietsen verhuurd voor dagtochten, maar ook voor uitgestrekte rondvaarten of rondritten. Ostfriesland op twee wielen ontdekken en gebruikmaken van het goed bewegwijzerde fietsnetwerk. Naar believen stapt u van de fiets in een (Canadese) kano of een kajak. En wat zo leuk is: sommige routes kunnen zowel stroomafwaarts als stroomopwaarts worden

afgelegd. In het afwisselende landschap tussen het veen en de zee wordt elke rondtocht die u onderneemt een heuse belevenis.U kunt flinke stukken van beide routes met de kano afleggen. U stapt gewoon bij het ene station in en vaart dan naar het andere. Hier staat uw per aanhanger vervoerde fiets of een huurfiets voor u klaar en u kunt uw fietstocht vervolgen. Waar zich peddel- en pedaalsta-tions bevinden, ziet u op pagina 16 en 17 of in de advertenties bij de plaatsbeschrijvingen.

Natuurbelevenis peddel & pedaal

Info

.meer informatie:Boekingen en informatie bij:Touristik GmbH Sdliches OstfrieslandLedastrae 1026789 LeerTelefoon: +49 491 / 91 96 96 30Fax: +49 491 / 28 60E-mail: info@suedliches-ostfriesland.deInternet: www.paddelundpedal.de

...langs

11

melkhuske

langs de Duitse Veenroute worden zuivel-producten aangeboden in het Melkhuske. Gastvrije boerinnen nodigen u uit voor een korte pauze in gezellige houten huisjes of in de openlucht. Met een glas verfrissende melk, milkshakes, karnemelk, koffie verkeerd, zelf-gebakken taart of andere specialiteiten, zoals Krinstuut mit Kse (rozijnenbrood), kunt u zich hier laten verwennen en energie tanken voor het vervolg van de Veenroute.

Bij grotere groepen is aanmelding gewenst! Overnachtingen in het hooi, boerderijbezich-tigingen en ritten per koets op aanvraag!

Melk en meer is te vinden bij:

Tjaberta Collmann In Filsum (p. 58)

Jula Weers In Ostrhauderfehn (p. 38)

MelkhuskeMelkhuske

Info

meer informatie:Interessengemeinschaft Duitse Veenroute e. V. Ledastrae 10 26789 LeerTelefoon: +49 491 / 91 96 96 40Fax: +49 491 / 28 60E-mail: info@deutsche-fehnroute.deInternet: www.deutsche-fehnroute.de

Laat u verrassen!

D U I T S E V E E n r o U T E

12

Etappeplanner

E T a P P E S

Met de etappeplanner kunt u uw dagetappes nauwkeurig plannen en voorbereiden. De kilome-ters komen overeen met die op onze actuele KV-kaart, die u voor E 5,- bij ons kunt bestellen (zie pagina 8).

Startpunt Eindpunt Kilometers*Leer Jheringsfehn (Gemeente Moormerland) 20,4

Jheringsfehn Timmel (via Gut Stikelkamp) 11

Jheringsfehn Timmel (via ayenwolde en Hatshausen) 14,8

Timmel Groefehn 9

Groefehn Wiesmoor 10,4

Wiesmoor Remels 12,7

Remels augustfehn 28,5

augustfehn Barel 7,3

Barel Elisabethfehn 3,3

Elisabethfehn Ostrhauderfehn (via Strcklingen) 11,8

Elisabethfehn Ostrhauderfehn (door het veenlandschap) 10,7

Ostrhauderfehn Westrhauderfehn 2,6

Westrhauderfehn Klosterfehn (Langs het Fehn- und Schifffahrtsmuseum) 5,5

Westrhauderfehn Klosterfehn (langs de molen Hahnentange) 5,6

Klosterfehn Papenburg 13,2Papenburg Hilkenborg 11,9 (AansluitingaandeInt.DollardRoute viadespoorbrug)

Hilkenborg Leer (Eisenbahnbrcke) 10,3

Leer Eisenbahnbrcke Leer Innenstadt 4

Alternatieve trajecten en afkortingen Startpunt Eindpunt Kilometers*Leer wijk Loga amdorf 4,1

amdorf Stickhausen 11

Stickhausen Detern 1,2

Detern augustfehn 6,6

* Het aantal kilometers kan door kleine omleggingen en wijzigingen variren.

13

modern en interactief

www.deutsche-fehnroute.deOp onze website vindt u veel nuttige infor-matie over onze fietstour. U kunt uw route bijvoorbeeld online plannen en gratis folders aanvragen als u meer wilt weten, of gedetail-leerde fietskaarten kopen in onze webwinkel. Informeer naar overnachtingen in verschil-lende soorten onderkomens langs de route of zelfs naar complete fietsvakantieaanbiedin-gen.

GPS-tracks & fietsrouteplanner. Op onze website kunt u de actuele GPS-track voor uw GPS-ontvanger, smartphone of com-

puter downloaden om op koers te blijven. Als u zich niet alleen aan de vaste routes wilt houden, kunt u met onze routeplanner ook uw eigen tocht door het veengebied uitwer-ken. Meer informatie op pagina 79. Op onze Facebook-pagina vindt u de belangrijkste nieuwtjes met betrekking tot onze fietstour. Bijvoorbeeld reisaanbiedingen, evenementen, de beurzen die wij bezoeken enz.

De Veenroute modern en interactief

D U I T S E V E E n r o U T E

de fietstocht met de vele gezichten

Duitse Veenroute

20 jaar Duitse Veenroute Dat betekent:

20 jaar het veenlandschap ontdekken en beleven

20 jaar ontspannen fietsen in een voor

Duitsland unieke regio

20 jaar service voor fietsers

Vier met ons dit bijzondere jubileum met alle mogelijke

grote en kleine activiteiten, zoals een jubileumfeest naar

aanleiding van de opening van de intussen 173 km lange

fietstour. Meer informatie over het jubileum en de geschie-

denis van de Duitse Veenroute vindt u op

www.deutsche-fehnroute.de of bel +49 491 / 91 96 96 40

Fahrradvermieter Achtermann Hauptstr. 544, 26689 Apen +49 4489 / 94 19 64 taxi-achtermann@t-online.de Peddel- en pedaalstation Steges Helgen 17, 26689 Apen-Augustfehn Augustfehn +49 491 / 91 96 96 30 augustfehn@paddel-und-pedal.de, www.augustfehn.de Peddel- en pedaalstation Barel Deichstrae, 26676 Barel +49 491 / 91 96 96 30 barssel@paddel-und-pedal.de www.paddel-und-pedal.de 2-Rad Meiners-Hagen Ammerlnder Str. 15, 26676 Barel +49 4499 / 26 22 meiners-hagen@gmx.de, www.fahrrad-meiners-hagen.deCarl-Heinz Vehn Hauptstrae 31, 26676 Barel-Elisabethfehn +49 4499/20 25, www.vehn.dePeddel- en pedaalstation Hauptstrae 640, 26683 Saterland-Stcklingen +49 491 / 91 96 96 30 struecklingen@paddel-und-pedal.de www.paddel-und-pedal.de Wilken-Plker Langholter Str. 43, 26842 Ostrhauderfehn +49 4952 / 53 04 wilkenpoelker@t-online.de, www.wilkenpoelker.dePeddel- en pedaalstation Am Siel 6a, 26817 Rhauderfehn-Westrhauderfehn +49 491 / 91 96 96 30 rhauderfehn@paddel-und-pedal.de www.paddel-und-pedal.de ZAK Zweirad 3. Sdwieke 160, 26817 Rhauderfehn Achim Karels +49 4952 / 89 99 03, zak@ewetel.netSchomaker 2 Rad Lchtenburg lks. 65, 26871 Papenburg +49 4961 / 7 34 70 Zweirad.schomaker@t-online.de www.zweirad-schomaker.deGZM-Fahrrder Von-Herz-Str. 9, 26871 Papenburg +49 4961 / 99 22 45 www.gzm-papenburg.deFahrzeughaus Meyer Splitting rechts 48, 26871 Papenburg +49 4961 / 7 34 70 fahrzeughaus.meyer@ewetel.net www.meyer-papenburg.deZweiradhandlung Voget & Sohn Leerer Strae 37, 26810 Westoverledingen-Folmusen +49 4955 / 53 01 info@fahrrad-voget.dePeddel- en pedaalstation Alte Heerstrae 6, 26847 Detern-Stickhausen +49 491 / 91 96 96 30 stickhausen@paddel-und-pedal.de www.paddel-und-pedal.deBike Arena Oltmanns OHG Am Nttermoorer Sieltief 7, 26789 Leer +49 491 / 9 99 26 60 info@bikearena-oltmanns.de www.bikearena-oltmanns.dePeddel- en pedaalstation Fhrstrae 6, 26789 Leer-Loga +49 491 / 91 96 96 30, 0160 / 5 83 99 41 leer@paddel-und-pedal.de www.paddel-und-pedal.de

Bedrijfsnaam Adres/contact Verhuur Reparatie

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

Fietsverhuur en reparatie

16

Hajo Otten Heisfelder Strae 33, 26789 Leer +49 491 / 24 30 hajo.otten@ewetel.net, www.hajootten.deAuto & Rad Multimarkt Sd Sdring, 26789 Leer +49 491 / 9 60 61 88 info@multi-markt.com Fahrrad Oase Bremer Strae, 26789 Leer +49 491 / 1 51 15 post@fahrradoase.de, www.fahrradoase.de Karl Oltmanns Auricherstrae 5, 26835 Hesel +49 4950 / 20 18 andre.oltmanns@web.dePeddel- en pedaalstation Kampstrae 31, 26802 Moormerland-Rorichum +49 491 / 91 96 96 30 rorichum@paddel-und-pedal.de www.paddel-und-pedal.deZweirad Erlenborn Westerwieke 24, 26802 Moormerland-Jheringsfehn +49 4954 / 94 22 94 info@erlenborn.de, www.erlenborn.deZweirad Oltmanns Heinrich-Lbke-Strae 6, 26802 Moormerland +49 4954 / 92 25 66 Zweirad-oltmanns@web.deReparatur-Werkstatt H. Lauer Posener Str. 13, 26802 Neermoor +49 4954 / 32 83 Fahrradrampe.neermoor@ewetel.netFahrradvermietung Siegfried Mller Jahnstr. 3, 26629 Groefehn-Ostgroefehn +49 4943 / 99 01 11 Zweirad.s.mueller@t-online.de, www.mueller-zweirad.dePeddel- en pedaalstation Zum Timmeler Meer, 26629 Groefehn-Timmel +49 491 / 91 96 96 30 timmel@paddel-und-pedal.de, www.paddel-und-pedal.deFahrradvermieter Fahrrad Block Haupstrae 162, 26639 Wiesmoor +49 4944 / 21 20 info@fahrrad-block.de, www.fahrrad-block.deZweirad Romller Neuer Weg 9, 26639 Wiesmoor +49 4944 / 63 29 www.zweirad-shop.comPeddel- en pedaalstation Am Marktplatz, 26639 Wiesmoor +49 491 / 91 96 96 30 wiesmoor@paddel-und-pedal.de www.paddel-und-pedal.dePeddel- en pedaalstation Uferstr. 1, 26670 Uplengen-Remels +49 491 / 91 96 96 30 remels@paddel-und-pedal.de, www.paddel-und-pedal.deZweirad Oltmanns Ostertorstr. 29, 26670 Uplengen-Remels +49 4956 / 92 62 26 Fahrradhandel Wolff Ostertorstr. 82, 26670 Uplengen-Remels +49 4956 / 78 29 72 wolff-fahrradwelt@ewetel.netFahrradwerkstatt Heino Mindrup Knigsstr. 6, 26802 Moormerland-Veenhusen +49 4954 / 93 61 74

Bedrijfsnaam Adres/contact Verhuur Reparatie

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

fietsverhuur

17

D U I T S E V E E n r o U T E

Checklist

Wilhelmine Wulff /Pixelio.de

Olga Meier-Sander/Pixelio.de

Uw fiets:

Controleer de bandenspanning en de toe-stand van de buitenband. Rijd steeds met banden waar voldoende lucht in zit.

Controleer of er geen slag in de wielen zit, zodat ze soepel draaien, en of alle spaken goed gespannen zijn.

Controleer de remmen door de remgrepen tot maximaal een derde in te knijpen. De wielen moeten dan blokkeren.

Smeer de ketting en de versnellingen.

Controleer of de versnellingen goed wer-ken. Heeft uw fiets derailleurschakeling, schakel dan voor op het grootste en klein-ste kettingblad, en achter op het kleinste en grootste tandwiel om er zeker van te zijn dat de ketting er niet afloopt. Anders moeten de versnellingen afgesteld worden.

Controleer of de fietspomp het doet.

De verlichting voor en achter moet func-tioneren.

De verplichte reflectoren moeten aanwezig zijn: voor een witte, achter een rode, even- als twee gele in de spaken van beide wielen (of reflectiestrepen op de buitenbanden) en twee gele reflectoren op beide pedalen.

Fietsuitrusting:

fietsslot reserveband en/of reparatieset bidon fietspomp multifunctioneel gereedschap (minstens

inbussleutelset, sleufkop- en kruiskopschroevendraaier, eventueel spa-kenspanner, kettingpons)

reservekabels voor remmen en schakeling 1 kleine tube solutie doekje

18

19

checklist

Kleding en bagage:

korte en lange fietsbroek of beenstukken sportondergoed fietsshirt met korte of lange mouwen,

eventueel ook armstukken windjack (regendicht) fietsschoenen, wanneer u geen klikpedalen

heeft, zorg er dan voor dat uw schoenen geen gladde zolen hebben.

fietstassen, zo mogelijk regenbestendig extra paar schoenen/sandalen fietshandschoenen fietshelm zonnebril / fietsbril muggenolie horloge zakmes telefoonkaart / mobiele telefoon fiets-/fietsroutekaarten (te bestellen in

onze winkel, pagina 8) fietsreisgids fototoestel

zwemspullen kaartjes voor de trein / veerdiensten enz. identiteitskaart / paspoort / kortingskaart

openbaar vervoer geld / bankpas / creditcard toiletpapier blocnote en pen notitieboekje met adressen voldoende te drinken

Reisapotheek:

eerstehulpsetje pleisters/ elastisch verband oordopjes zonnebrandcrme

Jrgen Frey/Pixelio.de

D U I T S E V E E n r o U T E

20

Woorden van de streek

Moin!Deze vriendelijke groet zult u op uw tocht op de

Duitse Veenroute beslist heel vaak horen. En dat

van de vroege morgen tot de late avond. Men

heet zo vooral in Ostfriesland zijn gasten van

harte welkom. Overigens heeft dit intussen

wereldwijd bekende Moin! helemaal niets van

doen met het qua klank verwante Hoogduitse

Guten Morgen. Moin! is in werkelijkheid een

van de afkortingen die de dikwijls niet al te

spraakzame Ostfriesen gebruiken voor: Ich

wnsche Dir einen guten Tag.

Meer en SeeIn Ostfriesland wordt Meer (Duits voor zee)

meestal aangeduid als See. Men spreekt dus van

die Nordsee. Waar je See (Duits voor meer)

zou verwachten, zegt men daarentegen Meer.

Tide Tide noemt men aan de kust de ongeveer twaalf

uur durende tijdspanne van de getijden, waarbij

de Tidenhub het getijverschil aanduidt.

TjalkHet begrip Tjalk is een verzamelbegrip voor

kanaalschepen van het gebruikelijke type. Het is

afgeleid van het Friese woord kjal, dat zoveel als

schip betekent. De Ostfriese tjalk werd ongeveer

vanaf het midden van de 18e eeuw in oude Frie-

se rondhoutvorm gebouwd, zonder de verwante

Nederlandse schepen te kopiren. Alleen al hun

bouwwijze maakt van de Ostfriese tjalk een kust-

vaartuig, dat bovenal bedoeld was voor het beva-

ren van ondiep

water, zoals de

Waddenzee of

kanalen en rivie-

ren in het bin-

nenland.

HammrichL a a g g e l e g en ,

meestal drassig

land achter de zeedijk en nabij rivieren.

Deiche Dijken vormen niet alleen langs de kust een

onmisbare bescherming tegen stormvloed. Ook

langs de getijrivieren landinwaarts zijn dijken

absoluut noodzakelijk om het vaak onder zeeni-

veau gelegen land tegen hoogwater en overstro-

mingen te beschermen.

Verlaat = sluis

Siel (=zijl)Dit is een beveiligde opening in de dijk om water

te laten weglopen. Gemalen en poldermolens

zijn andere afwateringsvoorzieningen.

Schloot (=sloot)Aangelegd voor de afwatering van het land.

Dker (=duiker)Buis of boog die water of gas onder dijken,

stroompjes, kanalen, wegen, straten e.d. door

leidt.

Wallhecken (=houtwallen)Houtwallen zijn door mensenhand aangelegde

wallen, waarvan de oorsprong meer dan 1000

jaar teruggaat. Ze bepalen het agrarische cul-

tuurlandschap op de Ostfriese geestgronden. De

tot 1,50 meter hoge wallen zijn begroeid met

grote bomen (eiken, berken, elzen), struiken

21

woorden van de streek

(lijsterbes, hazelnoot, sleedoorn, meidoorn,

braam) en verder kruiden, grassen, varens, wilde

bloemen, mossen, paddenstoelen en korstmos-

sen. De houtwallen waren een omheining voor

het vee en boden bescherming tegen winderosie.

Ze hebben tegenwoordig een bijzondere beteke-

nis als kleine biotoop, die zich als een net over het

landschap uitspreidt. Talloze dieren vinden er

dekking, leefruimte, nestplaatsen en voedsel.

Warft (=terp of wierde)Opgeworpen heuvel op de marsgronden, waarop

n enkel gehucht of dorpje ligt.

GulfhausTypisch Ostfriese boerderij. Hier woonden men-

sen en vee onder n dak. De Fehntjerhuser

stonden vaak in rijen dicht aaneen langs de kana-

len, als kralen aan een ketting.

KlnschnackAanduiding voor een gezellig gesprek.

Galeriehollnder (=stellingmolen)Molen van het Hollandse type, die nog altijd veel

voorkomt in Ostfriesland. De onderbouw is

doorgaans opgemetseld uit baksteen en geeft de

molen een stevige basis.

Wetterfahnen (=windwijzers)Een op een kerk aangebrachte windwijzer in de

vorm van een schip duidt altijd op een evange-

lisch-gereformeerde kerk en symboliseert het

levensschip van Christus. Een op een kerk aan-

gebrachte windwijzer in de vorm van een zwaan

duidt altijd op een evangelisch-lutherse kerk.

Aan een haan als windwijzer is een katholieke

kerk te herkennen.

Boeln (=klootschieten)Een belangrijke tak van sport in Ostfriesland. Bij

het klootschieten wordt een bal van hardhout of

hard rubber over de weg geslingerd. Naast de

wedstrijdvariant van deze teamsport bestaat er

ook een gezelschapsvariant. Veel VVVs organi-

seren in de herfst- en wintertijd vrolijke Boel-

touren voor verenigingen en reisgezelschappen.

Het Duits kent ook de term Klootschieen. Dat

wordt gespeeld op een bevroren akker. Een hou-

ten bal moet zo ver mogelijk worden weggewor-

pen.

Bogen en BogenmacherBij familiefeesten, zoals Grne Hochzeit, Och-

senhochzeit = 5 jaar getrouwd, Holz = 10 jaar

getrouwd, Porzellan = 20 jaar getrouwd, Silber

= 25 jaar getrouwd, Gold = 50 jaar getrouwd, bij

het bereiken van een hoge leeftijd enz. versieren

de buren van het huwelijkspaar of de jubilaris

een boog, die van de poort tot de huisdeur loopt.

Het maken van de boog, het versieren en afbre-

ken is telkens weer een buurtfeestje.

D U I T S E V E E n r o U T E

22

Veen en veencultuur

Veen en veencultuurDe naam Fehn is overgenomen uit het Neder-lands (veen) en heeft betrekking op drassige grond, die grotendeels is samengesteld uit ver-koolde planten. Rond de plaatsen die eindigen op fehn werd een strikte ontginningsmethode toegepast, waarmee de drassige gronden sinds de 17e eeuw in cultuur werden gebracht. Bij de ontginning van het veen werden eerst bevaarba-re kanalen vaak ook zijvaarten (= wieken) aangelegd. Daardoor kon het aangrenzende veen gedeeltelijk ontwaterd worden. De bewoners hadden de dieper gelegen zogenaamde zwarte turf gestoken, gedroogd, met zeilschepen (turf-schuit, tjalk, Pogge) vervoerd en als brandstof verkocht. Op de terugweg werd dan uit de rivie-ren slik meegebracht. Die kon met de onder de turf gelegen zandbodem en de hoger gelegen witte turf worden vermengd en dan agrarisch worden benut. Aan weerszijden van de kanalen en wieken verrezen meer en meer typische veen-kolonie huizen, als kralen aan een ketting.In veel gemeentes aan de route is het oorspron-kelijke karakter van de veenkolonies nog behouden gebleven. Er zijn nog veel getuigenis-sen van een opmerkelijke geschiedenis: veenka-

nalen, sluizen, ophaalbruggen en windmolens. In de oude dorpen op de geestgronden kunnen romantische en gotische baksteenkerken wor-den bewonderd. In verscheidene musea kunt u beleven hoe de ontginning van het veen meer dan 200 jaar geleden begon. Het ontstaan en voortbestaan van de veenkolonies is aan-schouwelijk gemaakt. Ook tegenwoordig nog herkent men een nauwe verbondenheid van deze regio met de christelijke zeevaart.

FehnTalrijke Ostfriese plaatsnamen eindigen op de lettergreep Fehn. Deze naamgeving kenmerkt de veenkolonies niet alleen als samenhangende groep, ze geeft ook opheldering over de ont-staanswijze en ontwikkeling van dit nederzet-tingstype, dat alleen voorkomt in Nederland en het Ostfriese/Oldenburger hoogveengebied.

VeenkanalenBij de veenkanalen, die dienen voor de afwate-ring, zijn hoofdkanalen en daarvan aftakkende zijkanalen te onderscheiden. Ze worden in het Duits Wieken, Inwieken en Hinterwieken genoemd. Ook het Nederlands kent in dit ver-band de term wijk of wiek.

Moor (=veen)De beide belangrijkste soorten zijn Hochmoor en Niedermoor, hoogveen en laagveen.

Hochmoore (=hoogvenen)Dit zijn in hun oervorm boom- en struikloze vlakten met in het midden een lichte opwelving. De vegetatie van hoogveengebieden wordt bepaald door planten die geen eisen stellen en hun voedingsstoffen uit regenwater en het stof in de lucht halen. Het betreft vooral verscheidene turfmossen, zoals zonnedauw, wolgras, enkele rietgrassen en aan de randen ook heideplanten.

Drogen van turfplaggen

23De groei van het hoogveen begon in het vroege atlanticum (ca. 5500 v. Chr.). Door het vertur-ven van planten is het hoogveen ongeveer n millimeter per jaar gegroeid, zodat zich in de loop van de millennia metersdikke turflagen konden vormen.

Niedermoore (=laagvenen)Deze ontstaan door het droogvallen van meren en rivierarmen en verder overal waar grondwa-ter aan de oppervlakte komt. De plantenfamilies zijn vooral drijvende planten en moerasplanten, riet en zegge.

Torf (=turf)Turf is het materiaal waaruit het veen bestaat. Het is deels vergaan organisch materiaal, dat zich bijna uitsluitend uit afgestorven planten (bij hoogveen hoofdzakelijk turfmossen) heeft gevormd. Belangrijk daarbij zijn een overvloed aan water en een tekort aan lucht.

GeestHooggelegen zandgronden. Kenmerkend voor het geestlandschap zijn de houtwallen met een afwisselend bomenbestand, fungerend als begrenzing en windscherm voor akkers en wei-landen.

Marsch (=marsland)Het vruchtbare, aangeslibde land aan de kust en langs de kustrivie-ren die naar de Noordzee stro-men.

Turfsteker aan het werk

Pogge

Elisabethfehn-Dreibrcken (1913)

veen en veencultuur

D U I T S E V E E n r o U T E

24

apen

Info

apen TouristikHauptstrae20326689ApenTelefoon:+494489/7373Fax:+494489/95999E-mail:info@verkehrsverein-apen.deInternet:www.verkehrsverein-apen.de

RecreatievoorzieningenVerwarmdbuitenbadinHengst-forde(met70mglijbaan,ouder-kindgedeelte);camping,tennis-baan,peddel-enpedaalstation,klootschieten,hengelen,goedbewegwijzerdefiets-enwandel-paden.

BezienswaardighedenSt.Nikolaikirche(13eeeuwmeteenkanseluit1625,gesnedendoorLudwigMnstermann);kapel(Bethaus)inVreschen-Bokel;stellingmolen;Hammuse-um;bronzenbustevangroother-togPaulFriedrichAugustvonOldenburg(naamgevervanhetdorpAugustfehn);beschermdnatuurgebiedmetzoetwaterwad;LandschaftsfensterWasser.

Feesten/evenementenVoor-ennajaarsmarktinApen;voor-ennajaarsbijeenkomstinAugustfehn;Feestvande1000lantaarns;traditioneelkorenmaaien;boerenmarkt;Matjes-fest;oktoberfeest;begeleidedijk-wandelinglangshetbeschermdenatuurgebied(woensdags15.00uur,opafspraak).

Culturele voorzieningenPoppentheater;Mnneken-Theater.

Ammerlnder boerderij

25

Grenzen

Info

Vissers bij het Aper Tief

Grenzenzijn inonsEuropese tijdperknage-noegbetekenisloosgeworden.Datwasvroegerniet zo.OmdathundorpmaareenhalfuurlopenverwijderdlagvandeOldenburgs-Ost-friesegrens,raaktendeinwonersvanApenindevoorbijeeeuwenregelmatiginhetnauwalsde Oldenburgers en de Ostfriesen hunmeningsverschillenweereensmetzwaarden,hellebaardenenmuskettenuitvochten.Welnu,datislanggeledenenbehalveeenpaarstraat-en veldnamen herinnert niets in de in hetwestelijkeAmmerlandgelegengemeenteApenaandieoorlogszuchtige tijden.DebewonersvanhetAmmerlandenOstfrieslandkunnenprima met elkaar overweg en zelfs hetlandschapstraalteenvredigerustuit.Golvendekorenvelden,groeneweiden,uiter-waarden, kaarsrechte kanalen met witteophaalbruggen en het over het algemeenwaterrijkelandschapzijnkenmerkendvoorde

gemeenteApen.Deomgevingleentzichuit-stekend voor wandelingen en fietstochten,voorhengel-enwatersport.InApen/Hengstforde bevindt zich het enigezoetwaterwadinhetnoordwestenvanDuits-land.Hetontstondtoendedijkwerdterugge-legdtervoorkomingvanoverstromingen. Inditbeschermdenatuurgebied,datdoorebenvloedwordtbepaald,voelenzeldzaamgewor-dendierenenplantenzichthuis.Eendijkwan-delingopdezebijzondereplekmoetmennietoverslaan.Nietalleenderustzoekerishieropzijnplek,ookdegenedievandejaarlijksefeesteneneve-nementenhoudt.HetFeestvande1000lantaarnsofhettradi-tionele korenmaaien, om er slechts twee tenoemen,zijnoverhethelelandbekend.

apen

D U I T S E V E E n r o U T E

26

apen

Restaurant buurthuisFamiliehotel. Duitse keuken met streekgerechten. Com-fortabele kamers met douche/wc, kabel-tv en tel., sauna met solarium. Gunstig gelegen aan de Duitse Veenroute, ca. 700 m van de dorpskern van Barel. Bergruimte/stalling voor hengels en fietsen. Voor groepen vanaf 10 pers. stellen we desgewenst graag een vrijetijdsprogram-ma samen. Door de ADAC gekwalificeerd als fietsvrien-delijk bedrijf. Openingstijden: ma. t/m vr. 7.00 - 10.00 en vanaf 16.00 uur, za. en zo. onafgebroken vanaf 8.00 uur.Familie Reil Bucksande1 26689 Apen/Barel Tel. +49 4499 / 15 30 Fax 71 71 www.bucksande.de

Hotel Gasthof Bucksande

n 53 10.464 E 7 45.298

Familiebedrijf. Zeer rustige, mooie, gelijkvloerse kamers met douche/wc, haarfhn, radio, tv, WLAN, telefoon & terras. Ligweide. Biergarten en serre. Dage-lijks zelfgebakken taart en vanaf 18.00 uur avondkaart met regionale specialiteiten, bijv. een fietsersschotel / Ammerlandschotel / dijkschotel en diverse visvarian-ten. Fietsvriendelijk bedrijf met fietsenstalling. Vraag vrijblijvend folder / prijslijst / arrangementen. Hotel hele jaar geopend.Restaurant /caf zomerseizoen: 11.00 - 23.00 uur. Winterseizoen: 17.00 - 23.00 uur.Familie Elbers An der Wiek 42 26689 ApenTel.+49 4489 / 52 10 Fax 65 50www.hotel-apen.de

Hotel-Restaurant Am Deich

n 53 12.748 E 7 48.241

Duitse keuken, Ons hotel-restaurant onderscheidt zich vooral door seizoensgerechten uit Ammerland en Ost-friesland. We zijn het hele jaar open en u heeft daarnaast de mogelijkheid fietsen te huren en te stallen. Verder een zaal voor bijeenkomsten of feesten voor 50 en 80 perso-nen, een rustieke schuur voor alle feesten en een Caf-Biergarten met zonneterras en barbecueplaats. Ieder uur trein naar de Noordzeekust of Bad Zwischenahn - Oldenburg. A28-afrit Apen/Remels ca. 5 min.

Bahnhofstrae 2 26689 Augustfehn Tel.+49 4489 / 38 33 Fax 20 90 www.bahnhof-augustfehn.de

Hotel-Restaurant Fehntreff

n 53 13.247 E 7 45.535

Overnachtingen

Gut ankommen gut unterkommenDas Bett+Bike-Zeichen fhrt Sie zur richtigen Unterkunft: Wo Sie auch fr nur eine Nacht bleiben knnen, Ihr Radsicher verwahrt ist, nasse Kleidungtrocknen kann und der Tag mit einemreichhaltigen Frhstck beginnt.

Allgemeiner DeutscherFahrrad-Club

Alle Infos zur Reise-vorbereitung unter www.adfc.de/reisenplus

5.000 fahrradfreundliche Gastbetriebe im aktuellen Deutschlandverzeichnis und auf www.bettundbike.de

1

3

2

27

apen

BezienswaardighedenSchinkenmuseum

n 53 13.081 E 7 48.300

De baas zelf legt uit wanneer de koekoek roept en hoe je net als 160 jaar geleden een goede ham maakt.Terwijl de Bentheimer achterham hier ligt te rijpen in de kamer van over-over-overgrootvader, leer je de ham-cultuur van het noordwesten kennen.Geopend april t/m septemberwo. t/m za. 9-13 + wo t/m vr. 15-19ook op afspraak +49 4489 / 65 01www.schinkenmuseum.de

n 53 13.026 E 7 47.162

Stellingmolen met bakhuis uit 1742/1882, tussen 1998 en 2000 volledig herbouwd. Er wordt gemalen op vast-gestelde data. Molenbezichtigingen en wisselende ten-toonstellingen.

Openingstijden van februari t/m oktoberzo. 10:00 - 12:00 uur.Hauptstr. 308, 26689 HengstfordeTel. +49 4489 / 55 58

Windmolen Hengstforde

Camperplaats Augustfehn

n 5313.115 E 7 45.380

Campers en camping

Camperplaats Hengstforde

Straat: Hauptstrae 26689 Apen-HengstfordeGeopend: het hele jaarMax. verblijfsduur: onbeperktPrijs per nacht: gratisaantal plaatsen: 10 plaatsenStroom: neeDouche/wc: neeVerzorging en afvalverwijdering: afvalverwijdering bij de wa-terzuiveringsinstallatie, sleutel Apen-Touristik in het seizoen (01-05 t/m 30-08), bij het openluchtzwembad.

n 53 13.064 E 746.844

Camperplaats Viehmarktplatz

Straat: Viehmarktplatz 26689 ApenGeopend: het hele jaarMax. verblijfsduur: onbeperktPrijs per nacht: gratisaantal plaatsen: 10 plaatsen

n 53 13.094 E 7 48.133

Stroom: neeDouche/wc: neeVerzorging en afvalverwijdering: afvalverwijdering bij de wa-terzuiveringsinstallatie, sleutel Apen-Touristik in het seizoen (01-05 t/m 30-08), bij het openluchtzwembad.

Peddel- en pedaalstation

n 53 12.886 E 7 45.731

Recreatievoorzieningen

Kano- en fietsverhuur, trekkingtochten enz.Straat: Steges Helgen 17 26689 Apen-Augustfehn Telefoon: +49 491 / 91 96 96 30 E-Mail: augustfehn@paddel-und-pedal.de Internet: www.paddel-und-pedal.de

Straat: Mhlenstr. 25 26689 ApenGeopend: het hele jaarMax. verblijfsduur: onbeperktPrijs per nacht: gratisaantal plaatsen: 10 plaatsenStroom: neeDouche/wc: neeVerzorging en afvalverwijdering: afvalverwijdering bij de wa-terzuiveringsinstallatie, sleutel Apen-Touristik in het seizoen (01-05 t/m 30-08), bij het openluchtzwem-bad.

D U I T S E V E E n r o U T E

28

Barel

Info

Tourist-InformationErholungsgebietBarel-Saterlande.V.Theodor-Klinker-Platz126676BarelTelefoon:+494499/938080Fax:+494499/938082E-mail:info@barssel-saterland.deInternet:www.barssel-saterland.de

RecreatievoorzieningenPassagiersschipMSSPITZ-HRN;peddel-enpedaalstation;jeugdkampeerterrein;camping;overdektzwembadmetligweide;tennisbanenensportterrein;cam-perplaatsenbijdehaven;aanleg-plaatsenvoorpleziervaartuigen;visrijkwatervoorhengelaars;bowlingbaan;goedfietspadennet-werk;talrijkearrangementenvoorgroepen,gezinnenenindividuen.

BezienswaardighedenMoor-undFehnmuseumElisa-bethfehnineenkanaalwach-tershuisuit1896;EbkensscheMhleinBareluit1717;tjalkAngelavonBarel,gebouwdin1896;Elisabethfehnkanaal,hetlangstenogvolledigbevaarbareveenkanaalvanDuitsland,werdin1893ingewijd;talrijkesluizenenophaalbruggen;beleveniswan-delpadlangsdeSoeste;vuurtorenRoterSandinhethavengebied.

Evenementen/feesten4eweekendinaugustus:groothavenfeestinBarelHemelvaartsdag:omvangrijkevlooienmarktlangshetElisabeth-fehnkanaal3deweekendinoktober:herfst-marktinBarel;indeadventtijdverschillendekerstmarkten;talrij-kedorpsenschuttersfeesten.

Culturele voorzieningenKulturscheuneBarel-Caroli-nenhof

Moor- und Fehnmuseum

29

Info

MS Spitzhrn

WaterWater is het bepalende element in het weidse, lage land langs de Soeste. De onmiddellijke na-bijheid van bevaarbare rivieren en kanalen is eeuwenlang medebepalend geweest voor de ont-wikkeling van Barel. Nog altijd is hier, ver land-inwaarts, de maritieme geschiedenis alomtegen-woordig. Je bespeurt haar bij de plezierschepen in de jachthaven, het gedenkteken in de zee-mansplaats Barel en het jaarlijkse havenfeest. Om het authentieke rivierlandschap rond Bar-el echt te leren kennen, moet je het water op. Je kunt een kleine cruise maken met het passa-giersschip MS SPITZHRN of een tochtje met de oude Angela von Barel. Aan boord van de SPITZHRN kunnen gasten, en de lokale bevolking trouwens ook, het Klabautermann-Patent afleggen (een ludiek, regionaal drinkdi-ploma). Ook bij sportvissers heeft de waterrijke omgeving een goede naam. Zij vinden er prima

viswater in ruim 60 kilometer rivieren, kanalen en meren. Een bijzonder stuk streekgeschiedenis wordt in het Moor- en Fehnmuseum Elisabeth-fehn in beeld gebracht. Het museum heeft zijn domicilie pal aan het Elisabethfehnkanaal. Het biedt in verschillende afdelingen een breed over-zicht van het thema veen, van turfwinning tot de landontginning. De overzichtelijke tentoonstel-ling wordt aangevuld met een educatieve veen-tuin, een veenvoetenbad en een 1,5 hectare groot terrein met machines en apparaten van de industrile turfwinning. De laatste aanwinsten zijn een nog functionerende locomobiel en de turfschuit Johanna, die in het museum naar ori-ginele ontwerpen is nagebouwd.

barel

D U I T S E V E E n r o U T E

30

Barel

Welkom in het smulparadijsHotel en restaurant met regionale keuken. Dagelijks wis-selende middagmaaltijd, s Avonds la carte. Elke zondag middagbuffet, van september t/m april. Om de 14 dagen visbuffet. Gezellige kamers (douche/wc/kabel-tv/tel./WLAN); grote clublokalen, terras, eigen visvijver met goede visstand. Smulweekend: 2 overnachtingen met ontbijt, 3 x 4-gangenmenu 95,00 euro per persoon.Friesoyther Strae 2 26676 Barel Tel. +49 4499/15 76 o. 2005 Fax 0 44 99 / 7 43 42www.hotel-ummen.de hotelummen@aol.com

Hotel Ummen

n 53 9.919 E 744.859

Ons hotel, met zijn rijke traditie, is rustig en romantisch gelegen. Geniet dus van de bijzondere sfeer, bestaande uit rust, natuur, en gastvrijheid in onze serre. Alle kamers zijn comfortabel ingericht met douche, bad en wc. Fietsenstalling, eigen wildpark. Duitse keuken.

Carolinenhofstrae 10 26676 Barel Tel. +49 4499 / 15 39 Fax 0 44 99 / 7 45 55www.hotel-landgasthof.de

Teestubebij het Moor- u. Fehn-museum EfehnBij de echte Ostfriese thee op een stoofje adviseren we zelfgemaakt gebak. Onze streekspecialiteit zijn de lekkere boekweitpannenkoeken. Voor reisge-zelschappen of familiefeestjes stellen we op afspraak complete menus samen. We hebben plaats voor groepen tot 130 pers. Openingstijden: di. t/m zo. 10.00 - 17.00 uur of op afspraak. Elke zo. vanaf 9:00 uur ontbijt op afspraak.

Oldenburger Strae 1 26676 Elisabethfehn Tel. +49 4499 / 9 14 38Privat: +49 4498 / 21 21

Hotel & Landgasthof Herzog

Teestube bij het Moormuseum

n 53 10.291 E 7 47.433 n 53 9.068 E 7 42.766

Hotel Zum weien Ro

n 53 10.191 E 7 44.474

Rustige ligging in het centrum, dicht bij de jachthaven. Direct aan de Duitse Veenroute, de Cloppenburger fiet-stoer en de fietsroute van het Ammerland. Fietsen stal-len mogelijk. Alle kamers zijn up-to-date. Ruimtes voor bijeenkomsten van 30 t/m 150 personen. Duitse keu-ken.Eigenaar Eilert Niehaus Lange Strae 3 26676 Barel Tel. +49 4499 / 87 05 Fax 7 4497www.hotel-zum-weissen-ross.de Hotel-Niehaus@t-online.de

Overnachtingen

Eten en drinken

Ke.We.

1

3

2

1

31

barel

Aan de Mhlenweg in Barel staat de Ebkenssche Mhle. In 1720 standerdmolen, later stellingmolen met drie maalinrichtingen voor graan en een olieslage-rij. Van het hele gebouwencomplex zijn de molen met molenaarswoning, machinehuis, stallen en molenvijver een bouwhistorisch monument, voor de regio uniek in zijn soort. Molenbezichtigingen op afspraak bij de

Tourist-Info, Tel. +49 4499 / 93 80 80

Het motorzeilschip Angela von Barel werd als tjalk in 1896 op de Hollandse werf A. Muler gebouwd. De tjalk is een wijdverbreid scheepstype in de Friese, Ems-landse en Oldenburger rivier- en kustscheepvaart in de 19e eeuw. Tjalken transporteerden brandstof naar de grote steden en naar de steenfabrieken aan de Ems. De Angela von Barel werd in 1985/86 met zorg ge-restaureerd door de leden van een speciaal opgerichte vereniging. De thuishaven is Barel in het Oldenburger Mnsterland.

Ebkenssche Mhle

Angela von Barel

n 53 9.770 E 7 44.863

n 53 10.051 E 7 44.145

Bezienswaardigheden Recreatievoorzieningen

Camperplaats Deichstrae

Straat: Deichstrae (aangegeven), 26676 BarelGeopend: het hele jaarMax. verblijfsduur: onbeperktPrijs per nacht: 6,00 euro per nachtaantal plaatsen: 14 plaatsen aan het water, meer plaatsen aan de over- kantStroom: 0,40 euro/kWhDouche/wc: aanwezigVerzorging en afvalverwijdering: gratis

n 53 10.086 E 7 44.035

Campers en camping

Peddel- en pedaalstation

n 53 10.131 E 7 43.953

Kano- en fietsverhuur, trekkingtochten enz.Straat: Deichstrae 26676 Barel Telefoon: +49 491 / 91 96 96 30 E-Mail: barssel@paddel-und-pedal.de Internet: www.paddel-und-pedal.de

Reiselust erlebenelu

Unbeschwert per Rad

RckenwindErlebnisreisen mit dem Rad

www.rueckenwind.de Tel. 0441/485 97-0

Anz_RWi_62x87.indd 1 28.03.11 10:14D U I T S E V E E n r o U T E

32

Saterland

Info

Tourist-InformationErholungsgebietBarel-Saterlande.V.Hauptstrae50726683Saterland/RamslohTelefoon:+494498/940-115Fax:+494498/940-200E-mail:info@barssel-saterland.deInternet:www.barssel-saterland.de

RecreatievoorzieningenVeentreinSeelterFoonkieker;peddel-enpedaalstation;zwem-badRamsloh;tennisbanen(bin-nenenbuiten);jeugdkampeer-terrein;camperplaatsenbijjacht-havenStrcklingenenaandeMaiglckchenseeinScharrel;strandbadinRamsloh-Hollen;volopviswater;arrangementenzoalshetSeelterTjuchnisenz.;kartingbanen.

BezienswaardighedenStellingmolensinScharrelenRamsloh;ruim600jaaroudejohannieterkapelmetinforma-tiecentrumFriesischeJohanniterinBokelesch;natuurmonumentMaiglckchenwald;roekenkolo-nieinScharrel;talrijkewegkrui-sen.Hetbeschermdenatuurge-biedImkehrniseenindeoor-spronkelijkestaathersteldveen-gebied.Eenbezichtigingiszeerleerzaam.

Evenementen/feestenTraditioneleRamsloherrommel-marktinseptember;carnavalsac-tiviteiten;dorps-,parochie-enschuttersfeesteninalledorpenvandegemeente;indeadventtijdmeerderekerstmarkten.

Culturele voorzieningenMolen-enstreekmuseumSchar-rel,informatiecentrumFriesischeJohanniterBokelesch.

Johannieter kapel Bokelesch

33

Info

Hollener See bij Ramsloh

Toen dr. HocheToen dr. Hoche, lid van de Kniglich Literari-schen Gesellschaft zu Halberstadt 200 jaar geleden het Saterland bezocht om zich een beeld te vormen van de streek waar men noch te voet noch te paard kan komen, moest hij allerlei ongemakken voor lief nemen. De nederzettingen van de Saterfriezen waren door weidse hoogvenen zonder wegen praktisch van de buitenwereld afgesloten. Ze waren alleen na een lange vorstperiode veilig te door-kruisen. In de zomer was het Saterland echter over water bereikbaar. Eeuwenlang leefden de mensen hier van en met dit veen. Tegenwoor-dig wordt in de nog altijd imposante vlakten van het Oster- en Westermoor (deel van de Esterweger Dose, met ca. 6000 ha de grootste hoogveenvlakte van West-Europa) weliswaar nog turf gewonnen, door een dicht wegennet is het Saterland echter vanuit alle richtingen toegankelijk. De Saterfriese taal is tot op heden bewaard gebleven. Zelfs in de lesprogrammas van de scholen is deze taal opgenomen. Direct

samenhangend met de taal heeft het Saterland nog iets bijzonders te bieden: de plaatsnaam-borden zijn tweetalig (Hoogduits en Sater-fries).

De heemkundevereniging Seelter Buund houdt, behalve de taal, ook oude zeden en gebruiken in stand. Het nieuwe en eigentijdse krijgt een plek naast het verleden, zodat de gemeente Saterland niet alleen rijke tradities kent, maar ook energiek en levendig is. Een wijdvertakt wandel- en fietspadennetwerk, verscheidene natuurmeren, een modern zwembad, een manege en tennisbaan, talrijke sport- en speelterreinen en het peddel- en pe-daalstation in Strcklingen bieden volop afwisseling en mogelijkheden voor een attrac-tieve vrijetijdsbesteding.

saterland

D U I T S E V E E n r o U T E

34

Saterland

Historische herberg sinds 1863Gelegen in het dorp Strcklingen aan de Duitse Veenrou-te, met zaal voor feesten tot 400 pers. Goede keuken met Saterlandse specialiteiten en lekkere visgerechten. Rustie-ke vertrekken, zoals kamer met open haard, postkamer, gezellig van sfeer. Grillhaus, botenhuis voor 60 pers. met barbecue, peddel- en pedaalstation, camperplaats, tuin-terras, dag. geopend van 10:00 - 1:00 uur, dinsdag gesloten.

Hauptstrae 640 26683 Saterland/Strcklingen Tel. +49 4498 / 21 21 Fax 0 44 98 / 7241www.kallage-online.de

Restaurant Strcklinger Hof

n 53 7.687 E 7 40.079

Eten en drinken

Camperplaats Scharrel

Straat: Am Sportplatz 20 26683 ScharrelGeopend: hethelejaarMax. verblijfsduur: onbeperktPrijs per nacht: 4,00europernachtaantal plaatsen: 30plaatsenStroom: 1,00euroDouche/wc: wcgratis,douche0,50euroVerzorging en afvalverwijdering: 1,00europerkeer

n 53 4.241 E 7 41.882

Campers en camping

Camperplaats Strcklingen

Straat: Hauptstr. 640 26683 SaterlandGeopend: hethelejaarMax. verblijfsduur: onbeperktPrijs per nacht: 3,00europernachtaantal plaatsen: 15plaatsenStroom: 1,50eurovoor24uurDouche/wc: douche/wc1,00europerdagVerzorging en afvalverwijdering: 1,00europerkeer

n 53 7.700 E 7 40.072

Windmolen Scharrel

Deze in 1870 gebouwde molen is in bedrijf. Er is een tentoonstelling van landbouwwerktuigen en nu en dan zijn er schilderij- ententoonstellingen.Molenbezichtiging op aan-vraag.

Tel. +49 4492 / 2 12Eisenbahnstrae 8, 26683 ScharrelDe gemeente Saterland biedt huwelijksvoltrekkin-gen in de molen aan.

n 53 4.307 E 7 42.345

Bezienswaardigheden

Recreatievoorzieningen

Peddel- en pedaalstation

n 53 7.687 E 7 40.079

Peddel- en pedaalstationStraat: Hauptstrae 640 Saterland-Strcklingen Telefoon: +49 491 / 91 96 96 30 E-Mail: strcklingen@paddel-und-pedal.de Internet: www.paddel-und-pedal.de

corradox

Fotoboek Duitse VeenrouteFotoboek met veel impressies uit het veengebied en korte beschrijvingen

slechts 14,80 E

Duitse Veenroute

1

35

saterland

D U I T S E V E E n r o U T E

36

Ostrhauderfehn

Info

Tourist-InformationHeimat-,Gewerbe-undVerkehrsvereinOstrhauderfehne.V.Hauptstr.11526842OstrhauderfehnTelefoon:+494952/805-44Fax:+494952/805-644e-mail:info@ostrhauderfehn.deInternet:www.ostrhauderfehn.dewww.fehn-urlaub.de

RecreatievoorzieningenCamperplaatsbijhetraadhuisvanOstrhauderfehnIdaseestrandbadindenatuur,waterskin,padenrondomhetmeerWiekenTour,fietsrondritvan29kmdoorOstrhauderfehnTennis,klootschieten,hengel-sport

BezienswaardighedenVeenlandschapmetlintbebou-winglangsdekanalenVeenkanalenmetophaalbruggen,sluizenenkeerbekkensMolenIdafehnKerkOstrhauderfehnKerkPotshausen

FeestenSchuttersfeestOstrhauderfehnjaarlijksinhet2eweekendvanaugustusStraatfeestjaarlijksinoktober(zondagnadeGalli-MarktinLeer)Kerstmarktjaarlijkstijdensde2eadvent

Culturele voorzieningenEv.LandvolkshochschulePots-hausenCultuurweekinaprilBootsteiger Hauptfehnkanal

37

Info

Schifferstrae in Ostrhauderfehn

MarslandMarsland, geestgronden en veen zijn de over-heersende landschapsvormen van Ostfries-land. Ze bepalen ook het beeld van de gemeen-te Ostrhauderfehn. In het zuiden vormen het Westermoor, het Klostermoor en de Esterwe-ger Dose tezamen een bijna ononderbroken veengebied dat reikt tot aan het Kstenkanal. In het noorden bepaalt het vruchtbare mars-land langs de Leda het beeld. Omzoomd door groene dijken slingert de bochtige rivier door het vlakke land. Doordat het water in het eeu-wige ritme van eb en vloed twee keer per dag komt en gaat, bespeur je hier, vooral op dagen dat het waait, nog de adem van de Noordzee; in een uurtje rijd je naar de kust. Op de rustige dijkwegen en bewegwijzerde fiets- en wandel-routes kan men het veen en drassige land echt ervaren en bovendien veel zeldzaam gewor-den dier- en plantensoorten ontdekken. Sport-vissers waarderen het visrijke water met zijn soortenrijkdom. Ook recreatievoorzieningen zijn ruimschoots voorhanden: de Idasee, een

in de natuur gelegen meer met strandbad en speelgelegenheid, waterskivoorziening en camping, alsmede de WiekenTour, een 29 km lange fietsrondrit door de gemeente Ostrhau-derfehn. Wie genteresseerd is, kan tijdens deze educatieve route meer over de betekenis van de wieken (zijkanalen) voor Ostrhauderfehn te weten komen. Langs de route, niet ver van het keerbekken en de sluis aan het Untenende, vindt de gast op het boerenbedrijf van de fami-lie Weers het Melkhuske, een gezellig boerde-rijcaf. Eveneens langs de WiekenTour ligt de molen Idafehn. Deze stellingmolen met pak-huis werd bij de storm van de eeuw in 1972 door brand verwoest en in 1999 door de gemeente gerestaureerd. Bij het raadhuis van Ostrhauderfehn is een goed geoutilleerde camperplaats. Tenslotte heeft de gemeente Ostrhauderfehn een verrassend goede infra-structuur.

ostrhauderfehn

D U I T S E V E E n r o U T E

38

Ostrhauderfehn

Holterfehner Strae 4926 842 OstrhauderfehnOrtsteil Holterfehn

Telefon (0 49 52) 51 22Telefax (0 49 52) 66 55www.hotel-meyerhoff.de

Direkt an der Fehnroute

Bekannt fr gute Kche, insb. WildZimmer 2007 renoviert und neu mbliert

Baden und Wasserski (800 m)Fahrradgarage inklusive

Unser

Radler- Angebot: EZ/F 35,50 DZ/F 66,- Euro

Kampeer- en recreatieterrein Idasee

Het terrein ligt direct aan de Ida-see. U vindt hier ontspanning en rust, maar ook veel recreatie- en sportmogelijkheden zoals: wa-terskin, zwemmen, hengelen, fietsen, avonturenspeeltuin, een peddel- en pedaalstation in de

buurt en nog veel meer. Groot tentenveld met overdekte tafels en banken en een grote tent voor onze kampeerders. Comfortabele plaatsen voor caravans met water en wateraf-voer. Modern sanitair. Gunstige seizoens- en jaarplaatsen voor caravans en campers. Uitvoerige gegevens op aanvraag. Het hele jaar open.

Idafehn Nord 77 B . 26842 OstrhauderfehnTel. +49 4952 / 99 42 97 . Fax +49 4952 / 80 86 28www. Campingidasee.deE-Mail: info@campingidasee.de

n 53 9.244 E 7 38.584

Camperplaats Ostrhauderfehn

n 53 8.350 E 7 37.383

Overnachtingen

Campers en camping

Gasthof in het dorp Idafehn, rustige ligging in de buurt van de Idasee, 14 bedden, 7 tweepersoonskamers met douche/wc, extra bedden, terras, tuin, restaurant, schietbaan.

Landgasthof LindenkrugInh. Rainer MeindersIdafehn-Nord 102, 26842 OstrhauderfehnTel. +49 4952 / 9 41 00, Fax+49 4952 / 48 28

Landgasthof Lindenkrug

n 53 9.652 E 7 38.454

LANDGASTHOF LINDENKRUGGutbrgerliches Gasthaus im Orts teil Idafehn, ruhige Lage in der Nhe des Idasees. 14 Betten, 7 Dop pel zim mer mit Dusche/WC, Zustellbetten, Terrasse, Garten, Restaurant, Schie stand.Alle Zimmer ebenerdig, be hin der- ten ge eig net.

Landgasthof LindenkrugInh. Rainer MeindersIdafehn-Nord 10226842 Ostrhau der fehnTelefon 0 49 52 / 9 41 00Telefax 0 49 52 / 48 28

Gesamtbetten 14

Preis pro Person DZ

Preis /F / DU / WC J 30, (p. P.)

Anzahl EZ / DZ / MB 0 / 7 / 0

ZB/KB 3 / 0

Bu chungs num mer

84003n 53 9.743 E 7 37.295

Melkhuske

n 538.724 E 7 36.005

melk en meer

Hofcaf Jula Weers Untenende 4026842 Ostrhauderfehn Tel. +49 4952 / 6 15 39

MelkhuskeMelkhuske

Eten en drinken1

2

Informatie: Tourist-Info Hauptstr. 115Toegang camperplaats: Liebigstr. 8 26842 OstrhauderfehnTel.: +49 4952 / 805-44Geopend: hethelejaarMax. verblijfsduur: totaal3maandenperjaarPrijs per nacht: 5,00euroaantal plaatsen: 60plaatsenStroom: stroompalen1,00euro voor2kWhmax.24uurDouche/wc: sleutel10,00euroon-derpand,wcgratis/douche0,50euroVerzorging en afvalverwijdering:sani-stationisbijdeprijsinbegrepen

GENUSSROUT ED E U T S C H L A N D

3IFJOJTDIFS4BHFOXFHAuf den Spuren der schnsten Sagen und Geschichten entlang Rhein, Mosel, Lahn und Nahe

-2*361%8-327&637',i6)92(6398)2&)7',6)-&92+6IMWIJLVIV^YHIR7XEXMSRIR7ILIRW[VHMKOIMXIRQMX/EVXI6SYXIRZIVPEYJ

40

Rhauderfehn

Info

Tourist-InformationRhauderfehn-Information1.Sdwieke2a26817RhauderfehnTelefoon:+494952/903230Fax:+494952/903130E-mail:info@rhauderfehn.deInternet:www.rhauderfehn-tourismus.de

RecreatievoorzieningenTennisopbuiten-enbinnenba-nen;manegeenrijbaan;peddel-enpedaalstation;vissport,kloot-schieten,meevarenmetbarkasofsportboot

BezienswaardighedenFehnundSchiffahrtsmuseumineenjugendstilvillavanrond1900metgroteGulfscheune(schuur),smederijendetjalkEngelina;windmolensinBurlage,RhaudeeninHahnentange;cultuurenvrijetijdscentrumHahnentangerMhle,sluismetophaalbrugenligplaatsenvoorplatbodems;romaansekerkenindedorpenBackemoor,CollinghorstenRhaude,overlooppolderHolterHammrich.

FeestenFehntjerFrhjahrsmarkt(jaar-lijksmetHemelvaart),raadhuis-feest,molendagoptweedepink-sterdag,FehntjerHerbstmarktinseptember,oogstfeestKloster-moormetoptocht(jaarlijksinseptember);platbodemdag.

Culturele voorzieningenVrijeacademieAlterBrunsel.

Peddel- en pedaalstation Rhauderfehn

41

Info

Kleine haven aan het Untenende

KilometerslangeKilometerslange kanalen, ophaalbruggen, schepen met bruine zeilen, majesteitelijke windmolens en gezellige baksteenhuizen met helderrode pannendaken aan weerszijden van de kaarsrechte wieken (zijvaarten) dat waren bijna 200 jaar de karakteristieken van alle Ost-friese veengebieden. Veel van deze kenmerken zijn in de voorbije decennia opgeofferd aan structurele veranderingen. Maar ondanks alle vernieuwingen heeft Westrhauderfehn zijn oorspronkelijke karakter grotendeels behouden. Witte ophaalbruggen en kanalen die langs een liniaal getrokken lijken, een jachthaven midden in het dorp en de als een vinger omhoog wijzende kerktoren zijn de aloude kenmerken van de tussen zee en veen gelegen gemeente Rhauderfehn. Niet minder indrukwekkend is het parkachtige houtwal-landschap rondom de oude dorpen op de geestgronden met oeroude weerbare kerken als dominante herkenningstekens. Onder de

treurige, beroemd geworden spreuk Des ersten Tod, des zweiten Not, des dritten Brot biedt het in een mooie jugendstilvilla onderge-brachte Fehn- und Schiffahrtmuseum uitge-breide informatie over het ontstaan en de ont-wikkeling van het Rhauderfehn. Er bestaat een nauwe band tussen de bewoners van Rhauder-fehn en de scheepvaart. Dat deze maritieme verbondenheid geen museaal karakter heeft, maar nog springlevend is, hebben veel jonge mensen kunnen ervaren bij een zeiltocht op een bijna 100 jaar oud vrachtzeilschip, de zee-tjalk Ebenhaezer. Een ander en al even be-langrijk stuk cultuurgoed wordt onderhouden door drie actieve molenverenigingen. In Westrhauderfehn, Rhaude en Burlage zorgen zij ervoor dat de wieken van drie windmolens nog steeds of inmiddels weer draaien in de wind.

rhauderfehn

D U I T S E V E E n r o U T E

42

Rhauderfehn

In een mooie jugendstilvilla van rond 1900 worden de vaste verzamelgebieden veencultuur, scheepsbouw en scheepvaart ten-toongesteld.Openingstijden:wo. t/m zo. 10.00 - 17.00 uur, 01-05 t/m 30-09 ook op dinsdag.Groepen op afspraak, met rond-leiding en theetafel.

Rajen 5, 26817 RhauderfehnTel. +49 4952 / 90 32 80www.fehn-schiffahrtsmuseum.deE-Mail: fs-museum@t-online.de

Fehn- und Schiffahrtsmuseum

n 53 8.125 E 7 34.306

Restaurant Verlaatshus

n 53 8.242 E 7 35.163

Stellingmolen Hahnentange

Dit mechanische meesterwerk kunt u in Rhauderfehn op de Hahnentange bezichtigen. Volg op de rotonde de richtingwijzer Reilstift en rijd ongeveer 2 km langs de 1e Sdwieke.Openingstijden: maart t/m 1e advent zondags 14.00 - 18.00 uurGroepen op afspraak

1. Sdwieke 207, 26817 RhauderfehnTel. +49 4952 / 21 69 und 87 00

n 53 6.682 E 7 33.985

Camperplaats Rhauderfehn

Straat: Paddel & Pedalstation Am Siel 6a 26817 RhauderfehnGeopend: hethelejaarMax. verblijfsduur: onbeperktPrijs per nacht: 5,00europernachtaantal plaatsen: 20plaatsenStroom: 3,00euroDouche/wc: 2,00euroVerzorging en afvalverwijdering: gratisTelefoonnummer: 0049(0)4952/921441of 0049(0)174/9937338

n 53 8.275 E 7 35.213

Etappeplaats Duitse Veenroute. Veenbelevenisroute, Ostfriesland-Wanderweg bereikt! Er wacht u een ge-zellig verblijf: 3 vakantiewoningen en 4 tweepersoons-kamers; barbecueplaats en gemeenschappelijke ruimte; groepen tot 20 personen. Voorzien van kaarten begint u aan de volgende etappe. We hebben het predicaat ADFC Bett & Bike en honden zijn bij ons natuurlijk welkom.Potshauser Str. 13b, 26817 RhauderfehnTel. +49 4952 / 89 52 15, info@storkenhus.dewww.storkenhus.de

Storkenhus ***/****

n 53 10.165 E 7 34.576

Eten en drinken

Campers en camping

Recreatievoorzieningen

Peddel- en pedaalstation

n 53 8.332 E 7 35.218

Kano- en fietsverhuur, trekkingtochten enz.Straat: Am Siel 6a 26817 Rhauderfehn Telefoon: +49 491 / 91 96 96 30 E-Mail: rhauderfehn@paddel-und-pedal.de Internet: www.paddel-und-pedal.de

Ons historische hotel ligt centraal in Rhauderfehn en aan de Duitse Veenroute en de Veenbelevenisroute. Geniet van onze lichte, rustige kamers met gratis inter-netaansluiting. Vlakbij: peddel- en pedaalstation, manege en strandbad.Verlaatshus GmbHAm Deich 1, 26817 Rhauderfehn Tel. +49 4952 / 12 66, Fax +49 4952 / 8 16 36E-Mail: kontakt@verlaatshus-rhauderfehn.de, www.verlaatshus-rhauderfehn.de

Bezienswaardigheden

1 2

43

rhauderfehn

Rhauder molen Burlager molen

Stellingmolen, gebouwd in 1852. Na omvangrijke re-novatie sinds 1997 weer helemaal compleet. De molen wordt gebruikt voor evenementen en tentoonstellin-gen.Openingstijden: op aanvraag bij de naastgelegen wo-ning.

Tel. +49 4952 / 29 13

Zogenaamde grondzeiler, werd herbouwd door de heemkundekring Burlage op zijn oorspronkelijke plaats, ten westen van de landweg ter hoogte van de Breite Pol. In de molen is een natuurhistorische af-deling ingericht. Openingstijden: de sleutel kan bij de naastgelegen woning worden afgehaald.

Tel. +49 4967 / 3 18

n 53 9.831 E 7 34.134 n 53 3.123 E 7 33.288

Bezienswaardigheden

www.thuelsfelder-talsperre.de

Telefon (0 44 71) 1 52 56

Radtouren genieen

Mooro

Duitse Veenroute Maagbitter uit de regio (33%) met het verloop van de Veenroute op de achterkant van de fles

0,2 l 8,95 E0,5 l 14,95 E

D U I T S E V E E n r o U T E

44

Papenburg

Info

Tourist-InformationHauptkanalrechts68/69opdeBriggFriederikePapenburgTourismusGmbHlmhlenweg(indePapenburgerZeitspeicher)26871PapenburgTelefoon:+494961/8396-0Fax:+494961/8396-96E-mail:info@papenburg-tourismus.deInternet:www.papenburg-tourismus.de

RecreatievoorzieningenKlabautermannpatent(scheeps-kabouterdiploma)DemonstratiebosKanalpatent(kanaaldiploma):klootschieten;overdektenopen-luchtzwembad;havenrondvaar-ten;camping;golf;tennis(bin-nen-enbuitenbanen);bioscoop;discotheken

BezienswaardighedenBezoekerscentrumMeyerWerf;PapenburgerZeitspeicher;Von-Velen-Anlage;LandgoedAlten-kamp;scheepvaart-enopenlucht-museum;streekmuseum;ForumAlteWerft;Meyersmolen.

FeestenBloemententoonstelling(elke3jaar);meimarktindelente;stads-feestindezomer;braderienacht(juli);augustusmarktmetvee-markt;kerstmarkten.

Culturele voorzieningenForumAlteWerft;Stadthalle;theater;ketelmaker;galerie,schil-derschoolvoorkinderen;villa:jugendstilhuis,zetelvandedienstcultuur;landgoedAltenkamp:concerten,lezingen,tentoonstel-lingen.

De Thekla von Papenburg

45

Info

Stadhuis met museumschip Friederike

In de

papenburg

In de oudste en langste veenkolonie van Duitsland herinnert nog veel aan de tijd van turfwinning en scheepvaart. 40 km kanalen met schoon water, romantische ophaalbrug-gen en aangemeerde schepen geven Papen-burg een geheel eigen, karakteristieke aanblik. Je hebt hier soms de indruk dat de tijd heeft stilgestaan. De sfeer van het veen en de zee is alomtegenwoordig.In de kanalen verspreid over de hele stad zijn oude schepen te vinden, nagebouwd naar ori-ginele tekeningen. De brik Friederike voor het raadhuis is info- en bezoekerscentrum, en er vinden ook huwelijken plaats.Maar Papenburg leeft niet alleen van het ver-leden ook vandaag is de scheepsbouw hier nog van grote betekenis. De naam Papenburg staat wereldwijd voor kwaliteit, innovatie en

technische superlatieven. Veel droomschepen komen tenslotte uit deze stad. En het eind van deze ontwikkeling is gelukkig nog niet in zicht. Wie wist bijvoorbeeld dat in Papenburg het grootste dok ter wereld te vinden is? Het is 75 m hoog en ruim 500 m lang! Meer dan 2500 personen bouwen hier oceaanreuzen en cruiseschepen van wel 140.000 brutoregister-ton!De hal van de werf is te bezichtigen. Na een korte klim via de glazen toren bereik je het bezoekerscentrum met twee filmzalen, talrijke scheepsmodellen, een originele scheepshut en nog veel meer. Hier van bovenaf is het moge-lijk de doorsnede van een schip in aanbouw te bekijken.De arbeiders van de werf krioelen als mieren in de buik en op de rug van het stalen mons-

D U I T S E V E E n r o U T E

46

Papenburg

ter. Wat een imponerende prestatie om zulke gigantische projecten werkelijkheid te laten worden!Het oude terrein van de Meyer Werf toont een prachtige combinatie van oud en nieuw, industrie en cultuur. Midden in Papenburg werd het oude werfterrein steen voor steen herbouwd en sinds 1992 wordt het als cul-tuur- en vrijetijdscentrum Forum Alte Werft gebruikt. Een unieke mix van heden en verle-den! Om bij de ingang te komen, moet je langs een reusachtige hijskraan. Hier kan men zich overgeven aan toneel, concerten, congressen, kleinkunst, rockconcerten of welk cultuurge-not dan ook. En dat alles in deze fantastische omgeving!Papenburg is ook om andere redenen een bezoek waard: de indrukwekkende natuur, het landschap, sportieve activiteit en culinair genieten. Kunstliefhebbers vinden in de Villa wisseltentoonstellingen. In dit mooie jugend-stilhuis is ook de gemeentelijke cultuurdienst gevestigd en het fungeert bovendien als cen-trum voor lezingen, concerten en presentaties.Het landhuis Altenkamp, vroeger de woning van de drost, is gebouwd in Nederlandse ba-rokstijl. Het huis doet dienst als tentoonstel-

lingscentrum en bedient niet alleen de regio. De mooi aangelegde plantsoenen van de ruim 200 jaar oude baroktuin bij het huis verdienen onze aandacht.Verder vormt Papenburg zo ongeveer de con-fessionele grens tussen het katholieke Ems-land en het evangelisch-lutherse Ostfriesland. De oudste kerk is de St. Amanduskirche uit de 13e eeuw. Deze werd in 1498 verbouwd tot een driebeukige hallenkerk en bekoort de bezoe-ker met laatbarokke beelden en zijaltaren.Papenburg is tevens het economische en han-delscentrum van het noordelijke Emsland. Het drukke woon-werkverkeer getuigt daar-van. En Papenburg is natuurlijk ook een aan-trekkelijke winkelstad, met een geweldige at-mosfeer en een winkelaanbod dat verdergaat dan de dagelijkse levensbehoeften.Papenburg is een ongewone en interessante, een afwisselende en levendige stad, die, hoewel klein qua inwonertal, meer te bieden heeft dan menige grote stad. In Papenburg beleeft u industrie en ambacht, maar ook natuur, sport en cultuur op een pure manier. Papenburg heeft vele kanten Papenburg is ondeugend, vrolijk, vitaal en dat terwijl het in de perife-rie van Duitsland ligt, juist daar waar je zon

kleinood niet zou verwachten.

Von-Velen-complex

47

papenburg

Papenburg is de langste en oudste veenkolonie van Duitsland, de zuidelijkste zeehaven van Duitsland en tevens de thuisbasis van de mooiste en meest luxueuze cruiseschepen ter wereld.

Openbare bezichtigingvan de Meyer WerfApril t/m oktober:dagelijks 10.30 en 14.30 uur(afhalen tickets / vertrek bustransfer vanaf de brik Friederike)November t/m maart:woensdag, vrijdag en

Papenburg Op bezoek bij de oceaanreuzen

zaterdag 14.00 uurafhalen tickets / vertrek bustransfer vanaf Papen-burger Zeitspeicher)Verdere tijdstippen op aanvraag

Prijzen:volwassenen:9,00 euro p.p.kinderen/scholieren:5,50 euro p.p.kinderen tot 6 j.:1,00 euro p.p.invaliden:8,00 euro p.p.Prijzen incl. bustransfer naar de Meyer Werf en

terug. Groepsprijzen op aanvraag. Wijzigingen voorbehouden.

Ticketreservering is noodzakelijk:online op www.papenburg-tourismus.de, telefonisch via 0049 (0)4961 8396-0 of bij de toeristische infor-matiekantoren.

Stand: mei 2011

Informatie en boekingen:Papenburg Tourismus GmbHlmhlenweg 21 (in dePapenburger Zeitspeicher)26871 PapenburgTel: +49 4961 8396-0E-mail: info@papenburg-tourismus.dewww.papenburg-tourismus.de

n 52 23.305 E 9 59.819

D U I T S E V E E n r o U T E

48

Papenburg

Dit oude Papenburgse kapiteinshuis is tegenwoordig een pension met caf en Teestube.Een overnachting met ontbijt in een van onze 7 tweepersoonskamers kost Euro 55,00 per nacht. Laat u verwennen in een buitengewone ambiance.

Familie Schmitz Splitting li. 32 26871 Papenburg / Obenende Tel. +49 4961 / 7 63 26 Fax +49 4961 / 9 42 40 95E-Mail: stoevchen1@yahoo.dewww.pension-alt-papenburg.de

Alt Papenburg

n 53 4.253 E 7 26.656

Entdecken und erleben Sie das Emsland mit unserem Kennenlern-Package EEE - Emsland entdecken und er-leben. Lernen Sie Kultur, Sehenswrdigkeiten und Frei-zeitaktivitten des rauhen Nordens kennen ohne auf den ntigen Komfort zu verzichten:

n 3 bernachtungen inkl. Frhstck n 2x 3-Gang-Dinnern Fitness- und Wellnessarea, Saunan Besichtigung der Meyer Werft n Friesische Teezeremonien Inkl. Leihfahrrder

Emsland entdecken und erleben

Park Inn PapenburgHauptkanal rechts 7, 26871 Papenburg T: +49 4961 6640-0 F: +49 4961 6640-444papenburg@proventhotels.comwww.park-inn-papenburg.de

Jetzt informieren und buchen unter www.park-inn-papenburg.de

Door de regio Emsland gekwalificeerd als: aanbevelens-waardig, familie- en fietsvriendelijk. Modern familieho-tel in rustieke stijl op een rustige plek. Aangename kamers met douche/wc, telefoon en kleuren-tv. Par-keerplaats voor personenautos en bussen aanwezig. Gratis fietsenstalling. Zalen voor 20-120 personen. Vak-werkrestaurant (70 plaatsen) met regionale en interna-tionale gerechten en specialiteiten bereid boven het open vuur.

Mittelkanal rechts 97 26871 Papenburg Tel. +49 4961 / 89 90 Fax +49 4961 / 89 91 09www.hotel-engeln.de E-Mail: info@hotel-engeln.de

Hotel-Restaurant Engeln

n 53 4.693 E 7 26.260

Onze in 2009 vernieuwde zaal is geschikt voor groepen van 10 tot 450 personen en biedt de juiste ambiance voor uw familie- of verenigingsfeest of andere grote bijeenkomsten. 41 moderne en comfortabele kamers met douche/wc, telefoon en tv. In ons nieuwe restaurant wordt u verwend met traditionele en seizoensspeciali-teiten. Parkeerplaatsen voor personenautos en bussen zijn voldoende aanwezig.

Mittelkanal links 94, 26871 PapenburgTel. +49 4961 / 9 77 60, Fax +49 4961 / 97 76 55www.hotel-hilling.de info@hotel-hilling.de

Hotel-Restaurant Hilling

n 53 4.746 E 7 26.282

n 53 5.151 E 7 23.294

Overnachtingen

1 2

36

49

papenburg

Ons familiehotel heeft 22 behaaglijk ingerichte een- en tweepersoonskamers, die allemaal zijn voorzien van douche/wc, telefoon, sat.-tv en deels minibar en bal-kon. Ons restaurant serveert Duitse en internationale gerechten. Op de gezellige binnenplaats en in de serre kunt u aangenaam verpozen en uitrusten. Ons fiets-vriendelijke hotel biedt speciale fietsarrangementen aan, er is een afsluitbare stalling en er kunnen fietsen worden gehuurd.

Fam. Stubbe Dieckhausstr. 122 26871 Papenburg Tel. +49 4961 / 21 80 Fax +49 4961 / 6 7240www.hotel-stubbe.de info@hotel-stubbe.de

Hotel-Restaurant Stubbe

n 53 3.798 E 7 24.363

Overnachtingen

Hotel Aquamarin***

n 53 4.600 E 7 23.255

Eten en drinken

Camperplaats Poggenpoel

Zum Poggenpoel, 26781 Papenburginfo@papenburg-camping.deTelefoon: 04961/974026Fax: 04961/974027Straat: Mittelkanal links 94Max. verblijfsduur: onbeperktPrijs per nacht: 7,50europernachtaantal plaatsen: onbekendStroom: 0,50euroDouche/wc: onbekendVerzorging en afvalverwijdering: 0,50europerdag

n 53 3.895 E 7 25.636

Campers en camping

Camperplaats Hotel Hilling

Openingstijden: helejaarMax. verblijfsduur: onbeperktPrijs per nacht: 7,50europernachtaantal plaatsen: 22plaatsenStroom: aanwezigDouche/wc: neeVerzorging en afvalverwijdering:ja

n 53 4.746 E 7 26.282

Geniet van de stijl en gezelligheid van onze ruime, mo-dern ingerichte kamers! De kamers zijn uitgerust met douche/wc, sat.-tv, telefoon, safe, gratis internetaan-sluiting (DSL), bureau, waterkoker en fhn. Het hotel ligt centraal en toch zeer rustig.

Feilings Goarden 7, 26871 PapenburgTel. +49 4961 / 6 64 50, Fax: +49 4961 / 6 64 51 28info@hotelaquamarin.dewww.hotelaquamarin.de

Wij zijn een caf en restaurant, centraal gelegen aan het mooie Hauptkanal. In de zomermaanden kan de gast s morgens genieten van een lekker ontbijt op het sfeervolle zonneterras. Onze specialiteiten zijn o.m. originele Ostfriesenthee, Jacobs koffie en ijs van

Mvenpick.s Middags kunt u als alternatief voor onze vis- en vleesgerechten ook kleine gerechten bestellen.

We verheugen ons op uw komst.Ihre Familie van Ellen

Hauptkanal links 56 26871 Papenburg Tel. +49 4961 / 68 38 dag. van 9.00 tot 18.00 uur

www.cafemozart.-papenburg.de

n 53 4.808 E 7 23.549

Ideaal voor reisgezelschappen

4 5

1

D U I T S E V E E n r o U T E

50

Papenburg

Meyer Werf

n 53 5.655 E 7 21.690

Kom van dichtbij kijken naar cruiseschepen in het be-zoekerscentrum van de Meyer Werf. Een unieke blik in de dokhal, scheepshutten, objecten en het Disney-gedeelte.

www.papenburg-tourismus.de

Papenburger Zeitspeicher

n 53 5.174 E 7 23.135

Interactieve tentoonstelling over de geschiedenis van Papenburg, de bouw van stalen schepen en het Papen-burgse Autotestbedrijf ATP.

www.papenburg-tourismus.delmhlenweg 1, 26871 Papenburg

Landgoed Altenkamp

n 53 3.139 E 7 20.473

Het herenhuis Altenkamp is in 1730 in Hollandse/Noord-Duitse barokstijl gebouwd en wordt tegen-woordig gebruikt voor tentoonstellingen en concerten.

www.papenburg-tourismus.deAm Altenkamp 1, 26871 Papenburg

Forum Alte Werft

n 53 5.254 E 723.259

In het huidige cultuurcentrum van Papenburg zetelde vroeger de Meyer Werf. Tegenwoordig zijn er evene-menten van hoge kwaliteit te zien.

www.papenburg-tourismus.de lmhlenweg 1, 26871 Papenburg

ADO Goldkante

n 53 2.537 E 719.438

Maak een rondleiding door het moederbedrijf van ADO Goldkante in Aschendorf en zie hoe de bekende gordijn- en decoratiestoffen worden geproduceerd.www.papenburg-tourismus.deHntestrae 68, 26871 Papenburg

Meyers molen

n 53 4.917 E 723.382

De stellingmolen functioneert nog steeds en wordt tegenwoordig voor tentoonstellingen gebruikt. Mooi uitzicht vanaf de stelling over de daken van Papenburg.www.papenburg-tourismus.deMhlenplatz, 26871 Papenburg

Bockwindmolen

n 53 5.428 E 7 24.294

De Bockwindmolen is de laatste in zijn soort in het Emsland. Omdat de molen kan kruien, wordt de wind optimaal benut.

www.papenburg-tourismus.deHauptstrae, 26871 Papenburg

Brik Friederike

n 53 4.712 E 7 23.662

Tegenover het raadhuis vindt u een nagebouwde hou-ten brik, de Friederike van Papenburg. In de romp van het schip vinden huwelijksvoltrekkingen en officile ontvangsten plaats.

www.papenburg-tourismus.deHauptkanal Rechts 68/69, 26871 Papenburg

n 53 4.145 E 7 26.742

Het openluchtmuseum informeert bezoekers over het leven van de eerste bewoners van Papenburg.

www.papenburg-tourismus.deSplitting Links 42, 26871 Papenburg

Von-Velen-Anlage

Bezienswaardigheden

51

Emsland - Route

Natur - Kultur - Erleben

Erkunden Sie das Emsland auf dem 300 km langen

Rundkurs von Rheine im Sden bis ins nrdliche Pa-

penburg. Genieen Sie die Naturschnheiten links und

rechts der Ems und radeln Sie in bequemen Etappen.

Emsland Touristik GmbH

Tel.: 0 59 31 - 44 22 66 www.emsland.com

Weitere Informationen und Reservierung:

Unsere Serviceangebote machen es mglich:

Koffertaxi

GPS-Tracks

Emsland-RADexpress: Fahrradbus

Emsland-Touren-Ticket: Kombiticket Bus + Bahn

Arrangements ab 99,- pro Person

papenburg

D U I T S E V E E n r o U T E

52

Westoverledingen

Info

Touristik InformationDeichstrae7a26810WestoverledingenTelefoon:+494955/9200-40Fax:+494955/9200-41E-mail:freizeitpark@westoverledingen.deInternet:www.westoverledingen.de

RecreatievoorzieningenVrijetijdsparkAmEmsdeichmetstrandbad,pierenbad,ligweide,grootspeelterrein,discgolfterreinencomfortcamping;strandbadinVllenenSteenfelde;sportcen-truminIhrhovemetmanegeenbinnenspeeltuin.

BezienswaardighedenHistorischezijleninWeekeborgenEsklum;molenensembleMit-ling-Mark(stellingmolenuit1843);cursusbroodbakken,verz-amelingOmasKeuken;GezichtopdeEmsinKloster-Muhde(samenvloeiingEmsenLeda);historischekerkenindiversedor-pen,bijv.Vllen,Mitling-Mark,Grotegaste,Driever,Esklum;dorpspleinmetherbouwdeGulf-huserninvrijetijdsparkAmEmsdeich;museumboerderijNeemann.

FeestenJiroverBottermarktinIhrhoveinhetlaatsteweekendvanjuni;optochtoogstfeestinVllener-Knigsfehn(eindseptember);BuurnmarktinIhren(beginoktober);schutters-,dorps-enbrandweerfeesten.

Culturele voorzieningenOstfr.SchulmuseumFolmhus-en;intern.jazzconcertenindeherfst.

Zijl in Esklum

53

Info

Ostfriesisches Schulmuseum in Folmhusen

In kerkboedenIn kerkboeken en kronieken van de boeren-dorpen tussen Leer en Papenburg, op de ooste-lijke oever van de Ems, wordt in de afgelopen eeuwen telkens weer melding gemaakt van veel slachtoffers en grote schade ten gevolge van verwoestende watermassas. Tegenwoordig bieden de dijken afdoende bescherming tegen stormvloeden. De op hoge terpen gebouwde kerken herinneren aan de tijd dat de mensen hier niet alleen samenkwamen om God te loven en prijzen. Bij stormvloed en dijkdoor-braken waren de godshuizen een laatste toe-vluchtoord voor de mensen uit de dorpen aan de Ems. Eigenlijk betekent de naam Overle-dingen zoveel als land over de Leda Bij de gemeentelijke herindeling in Nedersaksen zijn de kleine Emsdorpen met talrijke andere plaatsen op de Overledinger Geest samenge-voegd tot n grote gemeente.

Zo heeft Westoverledingen veel bezienswaar-digheden, gelegen langs een 150 km lang fiets-netwerk en wachtend op belangstellende bezoekers. Zoals de historische zijl in de dijk in Weekeborg, het onovertroffen molenensemble aan de Emsdijk in Mitling-Mark of het school-museum in Folmhusen. Heel attractief en bij-zonder is het recreatiepark in Grotegaste. Rond een groot meer bieden een ruim strand-bad met reuzenglijbaan, ligweide, een dorps-plein met museumboerderij Neemann en een comfortabele camping talloze mogelijkheden voor ontspanning en een actieve vrijetijdsbe-steding.

westoverledingen

D U I T S E V E E n r o U T E

54

Westoverledingen

Recreatiepark Am Emsdeich Grotegaste

n 53 10.438 E 7 25.175

Bezoek het prachtige recreatiepark Am Emsdeich, slechts 500 m van de Duitse Veenroute verwijderd. Groot speel-terrein, strandbad, ligweide, pierenbadje en nog veel meer. Comfortcamping met voortreffelijk sanitair, histo-risch dorpsplein met museumboerderij en restaurant, mooi terrein voor tenten. Romantische vakantiewoning in Gulfhaus Mitling-Mark. Nieuw: discogolfterrein.

Deichstrae 7 a 26810 Westoverledingen Tel. +49 4955 / 920040 Fax +49 4955 / 920041www.freizeitpark-am-emsdeich.de www.ostfriesland-camping.de

Hotel-restaurant Jacobsbrunnen vindt u in Ihrhove, een rustig dorp in het hart van Westoverledingen in zuidelijk Ostfriesland, tussen de steden Leer in Ost-friesland en Papenburg in het Emsland.Het schitterende landschap rondom Ihrhove is ideaal voor uitstapjes, vooral uitgebreide fiets- en wandel-tochten. Culturele dagtrips naar onze musea, windmo-lens, Gulfhusern of de vesting Bourtange zijn unieke belevenissen niet ver van Ostfriesland.Wat verder weg, maar niettemin vlot bereikbaar en de moeite waard, is een uitstapje naar de Noordzee of de Ostfriese eilanden.Voor talrijke adviezen, informatie en fiets- en wandel-kaarten kunt u terecht bij onze receptie.

Eigenaar Ingo Gerlach Bahnhofstr. 10 26810 Ihrhove-Westoverledingen Tel. +49 4955 / 4545 Fax +49 4955 / 936222 E-Mail: info@hotel-jacobsbrunnen.de www.hotel-jacobsbrunnen.de

Hotel-Restaurant Jacobsbrunnen

n 53 9.949 E 7 27.009

Gaststtte Reepmeyer

Straat: Papenburger Str. 74 26810 WestoverledingenOpeningstijden: hethelejaarMax. verblijfsduur: onbeperktPrijs per nacht: 5,00euroaantal plaatsen: 10plaatsenStroom: bijdeprijsinbegrepenDouche/wc: bijdeprijsinbegrepenVerzorging en afvalverwijdering: bijdeprijsinbegrepen

n 53 7.602 E 7 27.795

Overnachtingen Campers en camping1

Camperplaats Ihrhove bij het raadhuis

Straat: Bahnhofsstrae 18 26810 WestoverledingenOpeningstijden: hethelejaarMax. verblijfsduur: max.3dagenPrijs per nacht: gratisaantal plaatsen: 4plaatsenStroom: neeDouche/wc: neeVerzorging en afvalverwijdering: 1,00europerkeer

n 539.959 E 7 27.099

Gaststtte Zur Mhle

Straat: Mhlenstrae 214 26810 WestoverledingenOpeningstijden: hethelejaarMax. verblijfsduur: onbeperktPrijs per nacht: 5,00euroaantal plaatsen: 30plaatsenStroom: bijdeprijsinbegrepenDouche/wc: bijdeprijsinbegrepenVerzorging en afvalverwijdering: bijdeprijsinbegrepen

n 53 8.492 E 7 22.603

55

westoverledingen

Ostfriesisches Schulmuseum Folmhusen

Openingstijden: wo. vr. en zo. van 15.00 - 17.00. Van 1 dec. t/m 28 feb. alleen zondag 15.00 - 17.00 uur. Groepen op afspraak.

Tel. +49 4955 / 49 89www.ostfriesisches-schulmuseum.deLeerer Str 7, 26810 Westoverledingen, an der B70

Verzameling Omas keuken, cursussen broodbakken op afspraak.Openingstijden: 01-04 t/m 31-10, vr. en zo. 14.30 - 17.30 uur, groepen ook op afspraak.Romantische trouwerijen mogelijk in de trouwkamer van de gerestaureerde molen. Nadere inlichtingen bij de burgerlijke stand, tel. 0049 (0)4955 / 933 107.

Marker Mhlenweg 2, Mitling-Mark26810 Westoverledingen, Mhlenwart: Siegfried Brink, Tel. +49 4951 / 88 72

Molenensemble Mitling-Mark

n 53 8.492 E 7 22.603

n 53 10.367 E 7 28.623

Op het historische dorpsplein bij de Ulenhoff in het vrijetijdspark Am Emsdeich. Tentoonstelling land-bouwwerktuigen, presentatie oude ambachten, wonen en leven zoals vroeger, buurtwinkeltje. Openingstij-den: zo. van 13.00 - 17.00 uur (april t/m sept.) en op afspraak.Inlichtingen: +49 4955 / 933225Nordwallschloot 4, 26810 Westoverledingen

n 53 10.232 E 7 25.426

Bezienswaardigheden

Museumboerderij Neemann

EngbertsEngbertsEngbertsBusreizen Otto-Hahn-Str. 21 26810 Westoverledingen

Tel. +49 4955 / 92 09 99 Fax +49 4955 / 92 09 88Internet: www.engberts-busreisen.de

Met onze moderne, comfortabele tou-ringcars en busjes zijn alle soorten reizen mogelijk.

Voor reisgezelschappen of groepen hebben we de passende bus, zowel voor een- als meerdaagse tochten. Noem uw bestemming en u ontvangt van ons een vrijblijvende offerte.

Bagagevervoer voor fietsers

Wij bieden bovendien programmas op locatie, zoals rondritten door Ostfriesland, stedentrips, bezichtigingen of wadlooptoch-ten, ook voor schoolklassen.

Fietsenaanhangers van verschillende groot-te.

D U I T S E V E E n r o U T E

56

Jmme

Info

Tourist-InformationAlteHeerstrae626847Detern/StickhausenTelefoon:+494957/711Fax:+494957/8112E-mail:info@detern.deInternet:www.detern.deundwww.juemme.de

RecreatievoorzieningenFamiliecampingAmJmmesee(recreatieterreinmetnatuurbad,caf-restaurantenkiosk,barbe-cuehut,speeltuinenbeachvolley-balveld);vakantiewoningen;royalespeelvoorzieningen,street-ballveld,kegelbaan,tennisbanenenmanege(beideookoverdekt),verhuurstationpeddelenpedaal,botensteiger,zeergoedviswater.

BezienswaardighedenBurchtStickhausenmetversterk-tetorenenmuseum;dePnte(historischveer)bijAmdorf;Amdorferbrug;trekpontoverhetHoltlnderEhetief;kerkeninDetern,Filsum,Nortmoor,AmdorfenNeuburg;FilsumerHochmoor,JmmigerHamm-rich.

FeestenKasteeltuinStickhausen,schut-ters-,dorps-,klootschietfeest;kerstmarkt;diverseverenigings-feestenensportweken;talrijkeevenementen.

Culturele voorzieningenBurchtmuseumStickhausen;cul-tureleevenementen.

Burcht Stickhausen

57

Info

Rivierlandschap met Amdorfer brug

EenEen reiziger met veel fantasie heeft het weidse, vlakke land van de Jmmiger Hammrich ooit het Mesopotami van Ostfriesland genoemd. Ook al gaat deze vergelijking enigszins mank, toch heeft het toeristische gebied tussen Leda en Jmme met de vakantieplaats Detern (met het door de staat verleende predicaat recreatie-oord) veel te bieden, vooral voor natuurlief-hebbers. Daarnaast is het Tweestromenland tussen de dijken slechts een deel van het gewest Jmme. De geestgronden met boomrijke houtwallen en de resten van een hoogveen dat eens boom- en struikloos was, staan in schril contrast met de diepgroene uiterwaarden langs de rivier. Maar de rivieren Leda en Jm-me beheersen de omgeving. Om de zuidwaarts stromende waterwegen te controleren, bouw-den de Hamburgers al in de 15e eeuw een burcht aan de Jmme. Vanaf de versterkte toren van het oude vestingwerk, waarin een

museum is gehuisvest, kan men ook in onze tijd nog ver uitkijken over het land. Een min-der strijdbaar relict uit vervlogen tijden en wel-haast een monument op het water is de histo-rische Pnte bij Amdorf.In de zomer zet de veerman hier nog, zoals in vroegere tijden, met zijn trekpont voetgangers, fietsers en personenwagens over.Uitnodigend voor een actieve vakantie in het gebied tussen Leda en Jmme is het vakantie-dorp aan de Jmmedijk en het slechts op een steenworp afstand gelegen natuurbad met speelweide en camping, een uitgestrekt fiets-padennetwerk en ideale hengelmogelijkheden.

jmme

D U I T S E V E E n r o U T E

58

Jmme

Natuurkunde, cultuurgeschiedenis, volkenkunde van plaats en streek.Geopend:Di.- za. 14 - 16 uurZo. en feestdagen: 14 - 18 uurIndividuele bezichtigingen op aanvraag mogelijk.

Burgstrae 326847 Detern-StickhausenTel. +49 4957 / 7 07

Burcht Stickhausen

n 53 13.079 E 7 38.593

Camping Jmmesee

n 53 12.315 E 7 38.346

De camping met recreatievoorzieningen, avonturen-speeltuin en de ca. 11 ha grote Jmmesee met strandbad is ideaal voor zwemmen, zonnen en hengelen. Een caf-restaurant, kiosk, cafetaria en het goed onderhouden sanitair maken het verblijf zeer aangenaam. Dankzij 110 km fietsroutes in mooie natuur en zuivere lucht komen recreatieve n sportieve fietsers, maar ook skaters aan hun trekken. De camping tussen de Jmme en de Jm-mesee biedt de perfecte omstandigheden voor actieve vakantiegangers en rustzoekers. Vissers vinden in de directe omgeving zowel stromend als stilstaand water.

Zum See 2 26847 Detern-Stickhausen Tel. +49 4957 / 1808 und 7 11 Fax +49 4957/81 12info@detern.de www.deter