rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy

5/17/2018 Rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/rozwoj-resocjalizacji-jako-nauki-jej-teoretyczne-podtawy 1/11

Według Czesława Czapówa i Stanisława Jedlewskiego



Mówiąc o pedagogice resocjalizacyjnej, mamyna myśli naukę zajmującą się tą odmianą

rzeczywistości wychowawczej, którą można byokreślić jako wychowanie resocjalizujące. Wynikastąd, iż prezentowane tu pojmowanie pedagogiki

resocjalizacyjnej jest funkcją uznania definicyjnychustaleń wyznaczających znaczenie takich terminów, jak:

NAUKA,

RZECZYWISTOŚĆ WYCHOWAWCZA,WYCHOWANIE RESOCJALIZUJĄCE.



POJĘCIE NAUKI

NAUKA to działalność zbiorowa, której celem jest

eksplikatywny, czyli wyjaśniający, opis rzeczywistości.

Jest to wiec taki opis rzeczywistości, który umożliwia:1) porządkowanie i systematyzowanie naszych

wiadomości o rzeczywistości, tj. zaliczaniekonkretnych obiektów i zdarzeń do określonych, mniej lub bardziej ogólnych kategorii;

2) wyjaśnianie faktów i przewidywanie ichwystępowania oraz

3) projektowanie zmian i zmienianie rzeczywistości.



NAUKOWY OPIS RZECZYWISTOŚCI

Orzekając coś o rzeczywistości, badacz stara się dokonać

odpowiedniego pomiaru, a więc przyporządkować wartości liczbowe rozmaitym obiektom i cechującym je zdarzeniom.

Ujmowanie rzeczywistości, a więc zdarzeń i związanych znimi obiektów w określone kategorie, oznaczane za pomocą

odpowiednio definiowanych terminów, pozwala nam naformułowanie twierdzeń kumulujących i porządkujących to,czego dowiadujemy się o rzeczywistości. Z drugiej strony,pojęcia i sądy wypowiedziane w formie twierdzeń naukowychpozwalają nam wyjaśniać rzeczywistość.

Wyjaśnianie rzeczywistości można ujmować bądź jakowyjaśnianie faktów, bądź też jako wyjaśnianie obiektów.



RZECZYWISTOŚĆ WYCHOWAWCZA

Pedagogika jest nauką społeczną, a jej przedmiotem są ludzieznajdujący się w sytuacji wychowawczej, a więc w sytuacji

sprawiającej, iż psychika tych ludzi ulega swoistym zmianom.Kluczowym czynnikiem sytuacji wychowawczej jest specyficzne wzakresie środków oddziaływanie osób wychowujących,zmierzające do wywołania zmian w psychice osóbwychowywanych. W wypadku rzeczywistości wychowawczej mamy

więc do czynienia z osobami wychowującymi, z określonymi warunkami determinującymi to oddziaływanie oraz z osobamiwychowywanymi. Osoby te cechują określone stany i zmianyskładające się na proces wychowania. Można powiedzieć, iż obiekty rzeczywistości wychowawczej pozostają ze sobą w

określonym wzajemnym stosunku, warunkującym istnieniewzajemnie powiązanych ze sobą zdarzeń. Mówiąc inaczej,przedmiotem każdej pedagogiki są fakty wychowawcze.



FAKT WYCHOWAWCZY

Fakt wychowawczy istnieje dopiero wtedy, kiedy istnieje

podmiotowa czynność wychowawcza. Czynność ujmujemy tu jakopewną odmianę zachowania się.

Czynności są to procesy ukierunkowane znaczeniemzdarzeń i odpowiednio zorganizowane. Właśnie czynności człowieka wykazują w najwyższym stopniu — w porównaniu z

czynnościami zwierząt — ukierunkowany i zorganizowanycharakter. Czynności mają charakter zachowań ukierunkowanychznaczy, iż zmierzają one do określonego stanu końcowego.Czynnościami są zachowania zmierzające do tych lub innychwyników, czyli skutków zachowania, wyróżniających się wśród innych skutków tym, że właśnie do nich zmierza zachowanie iwłaśnie ze względu na nie jest organizowane. Czasem celczynności pokrywa się z jej wynikiem, ale nie zawsze tak jest.



PROCES WYCHOWANIA

Przedmiotem pedagogiki jest z reguły mniej lub więcej całościowo ujmowany proces wychowania, w toku którego z jednejstrony — zmienia się podmiot wychowania, a z drugiej strony — jego przedmiot. Zmiany te powodują, że przedmiot wychowaniastaje się jego podmiotem, a więc człowiek wychowywany w corazwiększym stopniu zaczyna wychowywać sam siebie (Walczyna,1964 s. 139). W toku tych zmian człowiek wychowywany staje się w

coraz większej mierze jednostką samodzielną, a zarazemuspołecznioną i społecznie przystosowaną. Zakres zaś jegosamodzielności, stopień uspołecznienia i związany z tym rodzajspołecznego przystosowania jest wyznaczony przez rzeczywiście respektowany ideał wychowawczy.

Kryterium społecznego przystosowania stanowi stopień przysposobienia jednostki do pełnienia roli społecznej.Równocześnie owo przystosowanie jest tym pełniejsze, w imwiększym stopniu człowiek jest przysposobiony do pełnienia wszystkich swoich ról społecznych.



Pełnienie roli społecznej to uregulowany normatywnie udział danej osoby w konkretnym procesie jej społecznej interakcji zodpowiednimi partnerami (Parsons, 1965, s. 42).

pełnienie roli społecznej jest z jednej strony uwarunkowaneswoistą strukturą określonych interakcji i czynności, a z drugiejstrony określonymi wzorami zachowania oraz dyspozycjamipsychicznymi, umożliwiającymi respektowanie tych wzorów(Homans, 1950, s. 87).

Wychowanie ujmowane jako funkcja systemu społecznego powinno polegać na zorganizowanych oddziaływaniach, które,

jeżeli są skuteczne, przygotowują człowieka do określonego uczestnictwa w życiu społecznym i eliminują te wszystkie cechy

zachowania się, które są dysfunkcjonalne w stosunku do danegosystemu czy konstelacji systemów społecznych.



W każdym jednak wypadku ostatecznym celem tak ujmowanegowychowania jest inicjowanie, ukierunkowywanie, korygowanie ipodtrzymywanie określonego procesu socjalizacji. Efektemkonstytuującym przebieg tych poczynań jest człowiek zdolny i

skłonny do uczestnictwa w określonych interakcjach społecznych,w sposób zgodny z określonym przez system obowiązującychnorm, interesem społecznym, którego manifestacją są określoneoczekiwania społeczne.

Wychowanie przysposabiające do pełnienia całokształtu rólspołecznych to także integrowanie wpajanych dyspozycji,realizowane zarówno w sferze pojęć i przekonań, jak i w sferzeuczuć i ciążeń oraz ogólnych nastawień realizacyjnych,manifestowanych w praktyce codziennego życia. Zadaniem

wychowania jest więc również wpajanie światopoglądu, wzorużyciowego sukcesu i nakazów określonej ideologii, wyrażającej interesy określonych zbiorowości społecznych, a ponadto wpajanienastawień preferujących określone sposoby rozwiązywania problemów życiowych.



Wychowanie jest integralnie związane z oddziaływaniem naokreślone osoby, zmierzającym do ukształtowania ich osobowości według pożądanego wzoru, czyli z określonym postępowaniem celowościowym (Szczepański, 1965, s. 47—48).

Wychowanie może pobudzać lub hamować proces rozwojuczłowieka, zależnie od rzeczywistych celów wychowawczych. Może ono być zgodne, lub nie, z wpływami otoczenia i może ono w tymczy innym stopniu podtrzymywać i aktywizować jedne procesy

socjalizacji, a przeciwstawiać się innym (Harris, 1948).

Jeżeli istotnie wychowanie stanowi najważniejszy czynnikdeterminujący przystosowanie społeczne, uspołecznienie isamodzielność człowieka, to należy stwierdzić, iż w ogromnejwiększości wypadków charakter przystosowania, rodzaj i stopień uspołecznienia oraz to, czy człowiek bardziej wyraża role niż je gra itworzy, zależy w znacznej mierze od rodzaju i dynamiki systemówspołecznych, których wychowanie jest funkcją.



Dziękuję za uwagę.

Przygotowała: Jolanta Paulina Bar

Nr albumu: 8761

rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy

Documents