Rządy Parlamentarne

• 26 stycznia 1919 odbyły się pierwsze wybory do sejmu ustawodawczego.Udział w nich mogli brać wszyscy obywatele Rzeczypospolitej powyżej 21. roku życia, bez względu na płeć, narodowość czy wyznanie.Jednak głosowanie odbyło się tylko na terenach Kongresówki oraz w zachodniej części Galicji.

• Najwięcej głosów otrzymała endecja zgromadzona w Związku Ludowo-Narodowym. Do sejmu weszły także ugrupowania chłopskie – Polskie Stronnictwo Ludowe- Wyzwolenie i Polskie Stronnictwo Ludowe- Piast oraz lewicowe, m.in. Polska Partia Socjalistyczna.

Scena polityczna II Rzeczypospolitej

• Polska scena polityczna była bardzo podzielona. Największą rolę odgrywały wówczas partie prawicowe, czyli endecja i chadecja oraz centrowe, czyli PSL- Piast.

• Natomiast niewielkie poparcie mieli komuniści, którzy domagali się rewolucyjnych rozwiązań i wprowadzenia systemu komunistycznego.

PSL-Piast Chrześcijańska Narodowai PSL- Wyzwolenie Demokracja Demokracja (endecja)Wincenty Witos Wojciech Korfanty Roman Dmowski

20 lutego 1919 sejm przyjął ustawę nazwaną małą konstytucją, która miała obowiązywać do momentu uchwalenia pełnej ustawy. Na mocy tego dokumentu:• określono zasady funkcjonowania najwyższych władz• uregulowano sprawowanie urzędu Naczelnika Państwa –

pełnił tą funkcję Józef Piłsudski Naczelnik wraz z rządem był odpowiedzialny przed parlamentem. Każda decyzja Naczelnika wymagała kontrasygnaty.

17 marca 1921 – sejm ustawodawczy przyjął konstytucję, która nazywana jest marcową.

• Najważniejszą rolę konstytucja przyznawała sejmowi uchwalającemu ustawy.Władzę wykonawczą sprawował rząd oraz prezydent.Konstytucja:

• poszerzała zakres opieko społecznej państwa nad obywatelami• gwarantowała niezawisłość władzy sądowniczej, wolność sumienia, wyznania oraz prasy,

równouprawnienie kobiet i mężczyzn oraz nienaruszalność własności prywatnej• dopuszczała możliwości przeprowadzenia wywłaszczeń, ale za pełnym odszkodowaniem• Kościół rzymskokatolicki otrzymał zaś „naczelne stanowisko wśród równouprawnionych

wyznań”

• Po kolejnych wyborach paramentu, które odbyły się w 1922, nowy sejm i senat stanęły przed koniecznością wyboru prezydenta.

• 9 grudnia 1922 – Gabriel Narutowicz został prezydentem • Niezadowolona endecja starała się przeszkodzić w

zaprzysiężeniu prezydenta.Działania te nie odniosły rezultatu, dlatego 16 grudnia 1922 doszło do zamachu prezydenta. Został on zastrzelony przez Eligiusza Niewiadomskiego – fanatycznego zwolennika endecji.

• Kolejnym prezydentem został związany z PSL- Piast Stanisław Wojciechowski.

Reformy Grabskiego• Po odbudowie państwa gospodarka i budżet państwa były zrujnowane. Drukowano pieniądze bez

pokrycia, wartość marki polskiej spadła, w 1923 zapanowała hiperinflacja, brakowało programu naprawczego finansów państwa. W związku z tym prezydent powołał ponadpartyjny rząd kierowany przez Władysława Grabskiego, który przeprowadził reformę walutową. W tym celu:

• nałożono nadzwyczajny podatek majątkowy• zwiększono możliwość egzekwowania zwrotu zadłużeń• podwyższono ceny• obniżono wydatki państwowe oraz koszty funkcjonowania administracji • wprowadzono nową walutę – polskiego złotego• zrealizowano ustawę o reformie rolnej

Mniejszości narodowe w II Rzeczypospolitej

• Najliczniejszą grupą byli Ukraińcy, którzy zamieszkiwali tereny południowo wschodniej RP i charakteryzowali się silnym poczuciem odrębności narodowej. Mieli oni legalnie działające partie, jednak w latach 30. członkowie Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów prowadzili akcje terrorystyczne przeciwko polskim politykom.

• Kresy Wschodnie zamieszkiwali również Białorusi i Litwinie. • W woj. zachodnich i centralnych żyli Niemcy.• W dawnym zaborze rosyjskim i Galicji mieszkali Żydzi, w Łódzkim i na Wołyniu – Tatarzy.• W górskich rejonach Karpat Wschodnich mieszkali Łemkowie, Bojkowie oraz Hucułowie.

Mimo różnych utrudnień z ludnością żydowską, mniejszości narodowe w II RP cieszyły się dużą swobodą działania.

Charakterystyka Rządów Parlamentarnych 1919-1926

• Od stycznia 1919 do maja 1926 władzę sprawowało kolejno 13 rządów. • Często programy polityczne poszczególnych koalicjantów były sprzeczne i

niestabilne, z wyjątkiem rządu Wł. Grabskiego, który utrzymał się od 1923 do 1925. • Życie polityczne pełne było skandali. • Słaba pozycja międzynarodowa.• Niemcy prowadzili z Polską wojnę celną.• Jednak mimo wielu niesprzyjających zjawisk był to okres stopniowej stabilizacji

państwa polskiego.• Szczególne znaczenie miały reformy walutowa i rolna.

Prezentację wykonała: Katarzyna Szopiak kl. I b