s3 compta analytique compta analytiqe 2in1
TRANSCRIPT
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
1/87
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
2/87
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
3/87
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
4/87
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
5/87
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
6/87
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
7/87
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
8/87
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
9/87
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
10/87
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
11/87
LePortaildesEtudiantsdEconomie
www.e-tahero.tk1
Achat(1)
Stock(2)
Distribution(3)
NOTIONDEC
OUTETSESCARACTERISTIQUES
Laccumulationdechargessurunprodu
itdterminelecot.
Lecotdeceproduit,selonlestadedlaborationduproduit,diverscotspeuventtredtermins:cot
dachat,deproductionetcotderevient(distributionincluse).
Letermecotsappliqueauxproduitsm
aisaussitoutechose,dsignepourlaque
lle,ilestjugutile
dattribuerleschargesetdenfaireletotal.
Ladiffrenceentreleprixdeventedun
produitetsoncotderevientnousdonneleRsultatAnalytique.
Auniveaucomptable,uncotestlensembledecharges,correspondantunlmen
tdfiniauseindun
rseaucomptable.Etilatroiscaractristiques:Lechampdapplication,soncontenu,etlemomentde
calcul.
Lechampdapplication:
Lecalculduncotneconcernepasque
lesproduits,onpeutcalculerlescotspar:
-
Fonctiondelentreprise(production,distribution,administration).
-
Moyendexploitation(magasin,
usine,atelier).
-
Activitdexploitation(onpeut
calculerparfamilledeproduits).
-
Responsabilit:ensembledecha
rgesdontonpeutattribuerlaresponsabilit
unepersonne
(directeur,chefdatelierdeservice).
Lecontenuducot:
Pourunepriodedonne,uncotpeuttrecalculsoitenyincorporanttoutesleschargesdela
comptabilitgnrale,avecousansajustement,soitenyincorporantunepartiedec
escharges.
Danslepremiercasonparleducotcom
pletetdanslesecond,ducotpartiel.
Lecotcomplettraditionnel(comptable
):estuncotquiincorporetouteslescharg
esdelacomptabilit
gnralesansmodifications.
Lecotcompletconomiquecestunco
tquiincorporetouteslesmmeschargesd
elacomptabilit
gnrale,maisaprsajustementdecerta
inesdellesouajoutenvuedunemeilleurexpression
conomique.
Lecotpartielestobtenuenincorporantunepartiedeschargesilpeutsagirdoncd
uncotdirect
suivantletypedechargesquilrecouvre
.
Lemomentducalcul:
Parrapportlapriodeconsidre,leca
lculdescotspeuttreeffectu:
Apriori:ilesteffectusantrieurementauxfaitsquilengendre,ilsagitdu
cot(prvisionnel)
prtablit.
Aposteriori:ilportesurlescha
rgesdjenregistres,etgnredescotsc
onstatsou
historiques(cotrel).
Lescotsetcycledexploitation:
Entreprisecommerciale
1)
Cotdachatdesmatirespremires
2)Inventairepermanent
3)Cotderevient
LePortaildesEtudiantsdEconomie
www.e-tahero.tk2
Entrepriseindustrielle
1)Cotdachatdesmatires
premires
2)Inventairespermanentsur
matires
3)Calculdescotsdesproduitsfabriqus
4)Inventairepe
rmanentsurproduits
5)Cotderevient
6)Rsultatanalytique
Diffrencedinventaire=Stockfinalthorique(C.A)Stockfinalrel(C.G)
Tenuedesfichesetdescomptesd
estocks:
Touslesbiensachets(matiresoumarchandises)sontvalusleursco
tsdachat.
Touslesproduitsfabriqusso
ntvalusleurscotsdeproduction.
Application:
Soituneentreprisequidisposede
sdonnessuivantes,pourlemoisdefvrierdelanneN.
Stockinitialdematirepremireau01/01/Nestde10kgpour32DH/kg.
Entresdumois:
-
Le06/01/N30kg32,4DH/kg.
-
Le20/01/N40kg32,6D
H/kg.
Lessortiesdumois:
-
Le15/01/N26kg
-
Le25/01/N32kg
-
Le27/01/N12kg
T.A.F:
1.Etablirlesfichesdestocks,en
quantitsetenvaleursselonchacunedesm
thodes.
2.Montrerlincidenceduchoix
delunedecesmthodessurlescotsdeso
rtiesetsurlestockfinalde
lapriode.
MthodeCM
UP
(lafin
dela
p
riode):
C.M.U.P=Error!=Error!=32,45
Date
Libell
Q
C.U
M
Date
Libell
Q
C.U
M
01/01/N
S.I
10
32
32015/01/N
Sortie1
26
32,45
843,7
06/01/N
Entre1
30
32,4
97225/01/N
Sortie2
32
32,45
1038,4
20/01/N
Entre2
40
32,6130427/01/N
Sortie3
S.F
12
10
32,45
32,45
324,5
324,5
Total
80
32,452596
Total
80
32,45
2596
MthodeCM
UP
(aprschaqueentre):
Date
Libell
Entres
Sorties
Stocks
Q
C.U
M
Q
C.U
M
Q
C.U
M
01/01/N
S.I
10
32
320
10
32
320
06/01/N
Entre1
30
32,4
972
40
(1)32,2
1292
15/01/N
Sortie1
26
32,3
839,8
14
32,3
452,2
20/01/N
Entre2
40
32,6
1304
54
(2)32,52
1756,2
25/01/N
Sortie2
32
32,52
1040,62
22
32,52
715,44
27/01/N
Sortie3
12
32,52
390,24
10
32,52
325,20
1)CMUP1=Error!=32,3
Achat(1)
Stock(4)
Distribution(5)
Stock(2)
Production(3)
Client
LePortaildesEtudiantsdEconomie
www.e-tahero.tk3
2)CMUP2=1756
2;54=32,52
MthodeFIF
O(FirstInFirstO
ut)
Date
Libell
Entres
Sorties
Stocks
Q
C.U
M
Q
C.U
M
Q
C.U
M
01/01
S.I
10
32
320
1
0
32
320
06/01
Entre1
30
32,4
972
40
1
0
3
0
32
32,4
320
972
15/01
Sortie1
26
10
16
32
32,4
320
518,4
1
4
32,4
453,69
20/01
Entre2
40
32,6
1304
54
1
4
4
0
32,4
32,6
453,69
1304
25/01
Sortie2
32
14
18
32,4
32,6
453,69
586,8
2
2
32,6
717,2
27/01
Sortie3
12
32,6
391,2
1
0
32,6
326
MthodeLIF
O(LastInFirstO
ut)
Date
Libell
Entres
Sorties
Stocks
Q
C.U
M
Q
C.U
M
Q
C.U
M
01/01
S.I
10
32
320
1
0
32
320
06/01
Entre1
30
32,4
972
40
1
0
3
0
32
32,4
320
972
15/01
Sortie1
26
32,4
842,4
1
04
32
32,4
320
126,6
20/01
Entre2
40
32,6
1304
1
04
4
0
32
32,4
32,6
320
129,6
1304
25/01
Sortie2
32
32,6
1043,2
1
048
32
32,4
32,6
320
129,6
260,8
27/01
Sortie3
12
84
32,6
32,4
260,8
129,6
1
0
32
320
Daprslexempleonestensituationde
baissedesprix(32;32,4;32,6).
LamthodeFIFO,cettemthodevaluelestockfinalauprixrcent,elleperme
tdoncunevaluation
dustockfinal,etdoncunevaluationco
rrectedelactifetdelasituationdelentrep
rise.
Maislamthoderetientlesprixlesplus
anciens(petits)pourvaluerlessortiesdes
stocks.
LamthodeFIFOsous-valuelessortiesetdonclecotderevientensituationdehaussedesprix.Cequi
enrsulteungonflementfictifdursulta
t.
LamthodeLIFO,sous-valuelesto
ck(valueauprixleplusancien)doune
sous-valuationde
lactifdelactifetdelasituationdelentreprise.
Parcontrelamthodevaluelessortiesdestocksauxprixlesplusrcents(lessortiessontsur-values),
cequienrsulteunediminutiondursultat.
LamthodeCMUP,ellereprsenteunesolutiondecompromisentrelesdeuxm
thodes(FIFO,
LIFO).Ellepermetdelisserlesvariationsdescotsdesmatires.
Mthodes
Valo
risationdesorties
ValorisationdeS.F
FIFO
LIFO
CMUP
2
270(sous-value)
2276(sur-value)
2271,5(moyennee)
326(sur-valu)
320(sous-valu)
324,5(moyenne)
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
12/87
LePortaildesEtudiantsdEcon
omie
www.e-tahero.tk1
OBJECTIFSDELACOMPTABILITEANALY
TIQUE
Lacomptagnraleaunevisiong
lobalesurlaproduction,ellecachedesingalitsetnepermetpasde
jugerlaprofitabilitdesproduits,
parcontrelacomptabilitanalytiqueaunevisiondtaille,etpermetde
prendredesdcisionsparexemplesupprimerunproduitquiestdficitaire.
Lacomptabilitgnraleestintr
esseverslextrieur,maislacomptabilitanalytiquesintresseque
parlesacteurslintrieurdelentreprise:elleintresselesdirigeantsparlesinformationsquelle
produit.
Auniveaudelaloi,lacomptabilitgnraleestobligatoiremaislacomptabilitanalytiqueestfacultative.
Lacomptabilitanalytiquenousp
ermetdeconnatrelescotsdesdiffrentes
fonctionsdesentreprises
(achat,production,distribution,administration/cotdachat,cotdeproduction)
Ellenouspermetdvaluercertainspostesdubilancommelesstocksetlesimmobilisationsproduitespar
lentreprise.
Ellepermetdecalculerlesrsulta
tsdesproduitsaussidexpliqueretlesanalyser
R
evient=prixdeventecotdeRevient
Grcecetteinformationquivap
ermettreauxdirigeantsdejugerlesproduits(profitabilit),leproduit
estrentableoupas.
Lacomptabilitanalytiqueprvoi
tleschargesetlesproduits,comparelaralisationaveclesprvisionset
dgagelescarts.
Lacomptabilitanalytiqueestun
outildedcisionetunoutildecontrledeg
estion.Lecotestun
ensembledechargesrelativesunlmentdfinitauseindunrseaucomptable.Danslamesureouelle
nouspermetderesponsabiliserleschefsdesections.
Passagedeschargesdelacomptabilitgnraleauxchargesdelacomptabilitanalytique.
Dterminationdeschargesdelac
omptabilitanalytique
Chargesdelacomptabilitanalytique:
Chargesincorporables(courantes
)(delexploitation+financires)
Chargesnonincorporables(nonc
ourantes)
Chargesnoncourantes(IS,dons,
pnalits,VNAdesimmobilisationscdes
)quinerelventde
lexploitation(dficitaire).
Fraisquinerententpaslacharg
edelentreprise(transportsurvente)
Chargesserapportantauxexercic
esantrieurs.
Chargesquinerestentpasdfinitivementlachargedelentreprise.
Explication:
Lacomptabilitanalytiqueneprendpaslatotalitdeschargesdelacomptabilitgnrale,elleneprend
pasenconsidrationleschargesn
onincorporables,elleprenduniquementles
chargescourantes.
Parmiscescharges,certainesvontsubiredescorrections.
Correctionetajustement:
Pourlemoisdemars,lentreprise
Xaenregistrlesinformationssuivantes:
Achatsconsommsdematirepremire........................................100.000
Achatsconsommsdefourniture......................................................40.000
Loyer(trimestriel)..........................................................................30.000/3
Publicit..............................................................................................1.000
Chargesdeproduction....................................................................600.000
Dotationsauxamortissements(an
nuelles).......................................60.000
Dotationsauxprovisions(annuell
es)................................................18.000
LePortaildesEtudiantsdEconomie
www.e-tahero.tk2
Chargesincorporables=100.000+40.000+Error!+1.000+600.000+Error!+Error!
Diviserlachargesur3,6ou12,consiste
pratiquerlamthodedabonnement.
Cettemthodeconsisterpartirlachargeincorporablepar3,6et12pourlatenir
lapriodicitdu
calculquiestsouventlemois.
Exemple:leloyertrimestriel30.000;la
chargeincorporeraucotestError!=10
.000
Primedassurance(semestrielle)12.000
;lachargeincorporer=Error!=2.000
Dotationauxamortissements(annuelle)
60.000;Error!=5.000
Achatconsommdematirepremire=
Achatdematires+StockinitialStockfinal
Variationdestocks=StockinitialStockfinal
Cettevariationpeuttrepositiveoungative
Achatconsommdematires=AchatdematiresVariationdestocks
Achatdematirespremires100.000
Variationdestocksdematirespremire
s(soldecrditeur)20.000
Achatdefourniture60.000
Variationdestocksdefourniture(soldedbiteur)15.000
Achatconsommdematire=100.00020.000
Chargesde
substitution:
Lacomptabilitanalytiqueretientpours
eschargescalculesdescritrestechniques
etconomiquesalors
quelacomptabilitgnraleprendenco
mptedesconsidrationsfiscales,ondistinguetroistypes
Valeuractuelle(deremplacement)V
aleurdorigine
ChargedusageDotationauxAmortissementscomptables
ChargetaleDotationauxProvision
scomptables
Diffrencedincorporation=chargesde
captaanalytiquechargesdecomptagnrale
DI/matires=Valeuractuellevaleurdorigine
DI/amortissements=chargedusagedotationauxamortissementscomptables
DI/provisions=chargetaledotationauxprovisionscomptables
Diffrencedincorporationsurmatir
es
Danscertainscas,pourlecalculdesco
ts,ilestjugencomptant,desubstituerla
valeurdesortiedes
stocksobtenusselonlamthodechoisie,unevaleurconventionnelle.
Exemple:unchefadcidquelessortiesdelamatirepremireMdumagasinverslatelierde
productionseraientvaluesforfaitairem
entaumoisdavril(priodemensuelle)au
cotmoyen20,50DH
leKilo.
Enavril,ilatconsomm25.000kgdelamatireM.cessortiessontcomptabilis
esdanslescotsde
productionpourunmontantde25.000
20,50=512.500
Hors,lecotreldesortiedecettematireestde20,52DHparkg,lecotquilfau
tincorporeraucalcul
ducotdeproductionestde25.00020
,52=513.000
DI/matires=Valeurderemplacementv
aleurdorigine
=513.000512.500
=500
Diffrencedincorporationsuramortissement
Encomptabilitgnrale,lesamortissem
entssontcalculsselondescritresfiscaux
quinepeuventpas
toujourstreutilisspouruneconnaissanceraisonnedescots.
Lanotiondeschargesdusagesubstitueaudotationauxamortissementsdelacomptabilitgnraleest
sensereprsenterlamortissementcon
omique.
LePortaildesEtudiantsdEcon
omie
www.e-tahero.tk3
Exemple:pourunexercicedonn
,unmatrieldetransport,estfiscalementamortissur10ans,lematriel
cot120.000DH.
Lechefdentreprisepensequele
matrielvautactuellement125.000DH,estservirautilementpendant8
ans.
Quelleestlachargeincorporerauxcots?
Dotationauxamortissementscom
ptable=Error!=Error!=12.000
Chargedusage=Error!=Error
!=15.625
Vulapriodicitducalculestme
nsuelle,lachargedusageenregistrer=E
rror!=1.302,08
DI/amortissements=chargedusage
dotationauxamortissementscomptables
=15.62512.000
=+3.625
chargedusage=chargedelaC.A
=DotationauxAmort.ComptableD.I
=12.000+3.625=15.625/12=1.302,08
Diffrencedincorporationsurprovisions:
Encomptabilitgnralelaprovisionestdestinecouvrir:
-
Unedprciation(stocks,crance,actifimmobilis)
-
Unrisque(grosserparation,
perteetchargeaccidentelledexploitationn
oncouverteparles
assurances)
Lachargetalequisubstitueaux
dotationsauxprovisionsdelacomptabilit
gnrale,reprsentela
provisionconomique.
Lesprovisionsrglementes(pourhaussedesprixetpourfluctuationdesco
ts),vocationjuridiqueet
fiscale,ontdeseffetssouventexagrssurlesrsultatscomptables,ellesnes
ontplusincorporerdansle
calculdescots(chargesnonincorporablescarellesnontaucunejustificatio
nconomique.
Exemple:uneentreprisedoitengagerdans4ans,degrosserparationvalue600.000DH.Elledevait
chaqueanneconstitueruneprovisionError!=150.000DH
Pourdesraisonsdemventespassagresdesesproduits,elleneconstitueen
C.Gquuneprovisionde
37.500DH(annuelle).
DI/provisions=chargetaledotationauxprovisionscomptables
=150.00037.500=
112.500
=+112.500/12=9.375
Chargetale=dotationauxprov
.Economiquediffrencedincorporation
Error!=12.500chargeenregistrer(chargetale)
chargessuppltives:
Cesontdeschargesquinefigurentpasencomptabilitgnrale.Maisretenu
esparlacomptabilit
analytiquepourliminerlesdiffrencesduesaustatutsjuridiquedelentrepriseet/ousonmodede
financement.Ellescorrespondent
deschargesfictives.
Ilexistedeuxtypesdechargessuppltives:
Larmunrationdelexploitant
:danslesentreprisesindividuelles,lexploitantestrmunrparun
prlvementsurlesbnfice,ilnapasunsalairemaisiltoucheunepartiede
sdividendes).
Lapriseencomptedunetellermunrationfictivedanslescots,permetde
rendrecescots
comparablesentreentreprisesr
gimejuridiqueetfiscalediffrents.
Larm
unrationdescapitauxp
ropres:cettermunrationconstitueunechargeconomiqueenmme
titrequelescotsdescapitauxem
prunts.Lescotsdoiventdonccomprendr
eunermunration
conventionnelledescapitauxpropres.Lescotsobtenussontalorscomparab
lesceuxduneentreprise
financeparlesemprunts.
LePortaildesEtudiantsdEconomie
www.e-tahero.tk4
Letauxdermunrationpeuttreletauxmoyendescapitauxempruntsoulecot
dopportunitdes
capitauxengags.
Exemple:lescapitauxpropresduneentrepriseslventmillion,letauxdermunrationestde12%
lan.
1.000.00012%=120.000
Application1:
Uneentrepriseindividuelleaucapitalproprede500.000DH,tientunecomptabilit
analytique
trimestrielle.Lentreprisemetvotredispositionlesinformationssuivantes:
Chargesnoncourantesmensuelles..............................................4.000DH
Tauxdermunrationducapitale........................................................12%
TotaldeschargesdelaC.Gduderniertrimestrede2005....1.640.000DH
Rmunrationthoriquedelexploitant............................10.000parmois
T.A.F:dterminerleschargesdelacom
ptabilitanalytiquepourlederniertrimestre2005.
Chargesincorporablesduderniertrimestre2005:1.640.000(40003)=1.628.000
Rmunrationdelexploitant:10.000
3=30.000
Rmunrationdescapitauxpropres:500.00012%=Error!=15.000
ChargesdelaC.Aduderniertrimestre2
005:
chargedelaC.Gchargesnonincorpor
ables+chargessuppltives
1.640.000(4.0003)+30.000+15.000=1.673.000DH
Application2:
Lespostesdechargesduneentrepriseindustrielleseprsententau31.12.2005delamaniresuivante:
Achatsconsommsdematiresetfournitures....1.200.000DH
Autreschargesexternes...........................................20.000DH
Imptsettaxes.........................................................40.000DH
Chargesdupersonnel.............................................400.000DH
Autreschargesdexploitation..................................20.000DH
Dotationdamortissementdexploitation................90.000DH
Chargesdintrt......................................................44.000DH
Dotationsfinancires...............................................26.000DH
V.N.Adesimmobilisationscdes..........................66.000DH
Lesdotationsnoncourantes.....................................14.000DH
Imptssurlesrsultats.............................................35.000DH
Autresinformations:
Parmileschargescourantesfigurentdes
dotationsdesimmobilisationsennonvaleu
rpour12.500
Desdotationspourcrancesdouteuses7
.500
Achatduncarburantnoncomptabilisen2004,1.600DH
Capitauxpropresdelentrepriseslvent4.650.000DH
Tauxsurlemarchestde10%
T.A.F:Dterminer:
-
Letotaldeschargesdelacompta
bilitgnrale.
-
Lemontantdeschargesnoninco
rporables.
-
Lemontantdeschargessuppltiv
es.
-
LeschargesdelaC.A.
Rponse:
TotaledeschargesdelaC.G.............................1.995.000DH
AchatsconsommsdeM&F......................1.200.000DH
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
13/87
LePortaildesEtudiantsdEcon
omie
www.e-tahero.tk5
Autreschargesexternes.....................................20.000DH
Chargesdupersonnel......................................400.000DH
Imptsettaxes...................................................40.000DH
Autreschargesdexploitation............................20.000DH
Chargesdintrt...............................................90.000DH
Dotationdamortissementde
xploitation..........44.000DH
Dotationsfinancires.........................................26.000DH
V.N.Adesimmobilisationsc
des....................66.000DH
Dotationsnoncourantes....................................14.000DH
Imptssurrsultats............................................35.000DH
Totaledeschargesnonincorporab
les...................136.600DH
V.N.Adesimmob.Cdes................................66.000DH
Dotationsnoncourantes....................................14.000DH
Imptssurrsultats............................................35.000DH
Dotationsdesimmob.ennon
valeur.................12.500DH
Dotationspourcrancesdoute
uses......................7.500DH
Achatducarburant..............................................1.600DH
Montantdeschargessuppltives..........................465.000DH
4.650.00010%=........................................465.000DH
MontantdeschargesdelaC.A..........................2.283.400DH
ChargesdelaC.Gchargesnonincorporables+chargessuppltives
1.995.000136.600+465.000
chargedelaC.G=chargesnonin
c.chargesC.A=chargesdelaC.Gchargesnoninc.+chargessup.
=chargesinc.+chargessup.
chargesdelaC.Gchargesnoninc.=1.995.000(66.000+14.000+35.000)
chargesinc.(courantes)=1.818.4
00=1.840.00012.500(dotouamortdesimmobenNV)
7.500(chargenoninc.)
1.600
Vraiechargesincorporables=1.8
18.400+chargesuppltive(46.500)=2.283.400DH
Application2:
SocitBOTEX,aucoursdumoi
dedcembre,enregistreencomptabilitgnraleleschargessuivantes.
Chargespa
rnature
Priod
icit
Mensuelle
Trimestrielle
Annuelle
AchatsdeM&F
270.000
Variationdestocksdes
M&F(crditeur)
17.000
Achatsdeproduitsden
tretien
120.000
Autreschargesexternes
90.000
3
0.000
24.000
Imptsettaxes
48.000
Chargesdupersonnel
220.000
Dot.auxamortissementscomptables
180.000
Dot.auxprovisionscom
ptables
15.000
Chargesfinancires
1
7.000
Chargesnoncourantes(nonincorporables)
8.000
LePortaildesEtudiantsdEconomie
www.e-tahero.tk6
-Lavaleuractuelledesproduitsdentre
tiensestde254.000DH
-Lesamortissements,comprennent6.000DHdamortissementsdesimmobilisationsennonvaleur;par
ailleurs,lesamortissementsconomiquessontestims15.000DHparmois.
-Uneseulechargefinanciredunmontantde9.000DHestconsidrecommecha
rgelie
lexploitation.
-Lechefdentrepriseestimetalerladotationauxprovisionunmontantde18.00
0DH.
-Lechefdentreprisefourniuntravailquidevraitcorrespondreunermunration
de9.000/mois.
-LePassifdubilanrvleunmontantd
ecapitauxproprequiestgale1.250.000DH.
-Letauxdintrt12%/lan.
T.A.F:Dterminerlemontantdescharg
esincorporablesauxcotsautitredemoisdedcembre.
Quellessontlesdiffrencesdincorporationdumoisdedcembre?
ChargesdelaComptabilitAnalytique:
Chargessuppltives:
Rmunrationdescapitauxpropres=Error!=12.500
+Rmunrationdelexploitant=9.00021.500DH
chargesincorporables:
AchatsconsommsdeM&F=270.000
17.000=253.000
Achatsdeproduitsdentretien=120.000+134.000(DI)=254.000
Autreschargesexternes=90.000+30.000+24.000=144.00090.000+Error!+Error!=102.000
Imptsettaxes=Error!=4.000
Chargesdupersonnel=220.000
Dotationauxamortissementsconomiqu
e:
Vraiedotation=180.0006.000=174.000/12=14.500parmois.
15.000DH=14.500D.Isuramortissements
D.Isuramortissements=
chargedusagedotationauxamort.comp
table
=
15.00014.500=+500
Dotationauxprovision=Error!=1.500
ou(15.000D.Isurprovisions)
D.Isurprovisions=chargetaledot.provcomptable
=18.00015.000=
3.000/12=250
Error!+Error!=1.5
00
Chargesfinancires=Error!=3.000
Diffrencesdincorporation:
D.Isurmatires=valeuractuellevaleurdorigine
=254.000120.000=134.000
D.Isuramortissements=15.000-Error!=500
D.Isurprovisions=Error!=Error!=250
D.Ipourlmentssuppltifs(sonttoujou
rspositifs)=chargesC.AchargesC.G
=Error!-0=12.500+9.000=
21.500
D.Ipourchargesnonincorporables(toujoursngatifs)=chargesC.AchargesC.G
=08.000=-8.000
D.Isurchargesfinancires=08.000=
Error!=2.666,67
D.Ipourautrescharges:
LePortaildesEtudiantsdEcon
omie
www.e-tahero.tk7
Imptsettaxes:48.000(annuelle
)48.000/12=4.000
D.Isurimptsettaxes=chargesC.AchargesC.G
=4.00048.000=44.000
D.Ipourautreschargesexternes=
chargesC.AchargesC.G
=
(90.000+Error!+Error!)(90.000+30
.000+24.000)
=
102.000144.000=-42.000
CourscomptabilitAna
lytiqueS32010
1
INTRODUCTIONGENERALE
LAC.A.Eapourbutessentiel,ltudedelexploitationdelE
ntreprise.Elle
sintresseltudedescharges,descotsetduPR.
1Mcanisme:
LaC.Gregroupelescha
rgesetlesproduitsdexploitationdans
leC.P.Cpour
donnerainsiunrsultatfinal.
Dansloptiquedegestion,
onposesouventlaquestionsurlaffectation,limportance
etlutilitdeschargesainsiquesu
rlacompositiondeprixderevient.Cestc
equifaitlobjet
delaCAE.
LA
CAEestdoncunetechniquencessairepourlEntreprise
surtoutparce
quontrouvedanspresquetouteactivitindustrielle:
Plusieursproductionspossiblespartirdunemmematire
premire;
Plusieursateliersauniveaudelaproduction;
Plusieursfonctions:achat,transformation,distributionetc
LaCAEpermetalors:
-
Decalculerlescotsetprixderevientpourchaqueactivit(plusieurs
produits)etchaque
niveaudelactivit(achat,production,
distribution,)
-
Danalyserlersultatdexploitation,selonlesdiffrentes
catgoriesde
produit,etdemont
rercommentseformecersultaten
trelopration
dachatetcellesdeventes.
-
Deraliseruninventairepermanentdesstocksaussibienen
volumequon
valeur.
2Sujet:
LentreprisehtelireRE
GINA,possdedeuxactivitsessentielles:
-Lalocationdeschamb
res.
-Larestauration.
Le31Mars,autermede
lapremireannedexploitation,lesso
mmesfigurant
danslecompteCPCdecetteen
treprisesontlessuivantes:
-Achatconsomm
dedenresprissables:
..100000
-Achatsdesboissons:
48000
-Achatsdaliment
ation:
98000
Personneletchargessociales:
..164000
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
14/87
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
2
Servicesextrieurs:.....69000
Imptsett
axes:
58000
Transportsurachatetvente:
...3000
Chargesfinancires:
..1000
-Dotationsauxcomptesdamortissement:
...26000
Stockdeboissonau31Mars:
.14000
Stockdalimentationau31Mars:6000
Ventehte
l:.267000
Venteresta
urant:.
...335000
TRAVAILAFAIRE
1)Prsenterlecom
pteCPCdecetteentreprise.
2)APrsenterletableauderpartitiondeschargespar
activit
BPrsenterd
euxCPCpourlesdeuxactivitsdefa
onfaireapparatre
lersultatpour
chaquebranchedactivit,sachantque
:
Lesconsommationsde
denresprissables,de
boissonset
dalim
entationnintressentquelerestauran
t.
Lesfraisdepersonnelsontrpartirgalem
ententrelhteletle
restaurant.
Les
autres
charges
(y
compris
les
am
ortissements)
sont
impu
tablespour75%lactivitdelhtel
etpour25%celle
dure
staurant.
3)Quelleconclus
ionpeutontirerdelexamendescomptesdeproduitet
chargesdecetteactivit?
3Objectifsdelacomptabilitanalytique:
Lacomptabilitanalytiqueestunmodedetraitementdesdonn
esdontlesobjectifs
essentielssontlessuivants:
Connatrelescotsdesdiffrentesfonctionsassumes
parlentreprise.
Dterminerles
basesdvaluationdecertainslments
dubilan.
Expliquerles
rsultatsen
calculantlescotsdes
produitspourles
comparerauxp
rixdeventecorrespondante.
Etablirdesprv
isionsdechargesetdeproduitdexploitation.
Constaterlesr
alisationsetexpliquerlescartsaveclesprvisions.
Dunemanireg
nrale,laCAEdoitfournirtousleslmentsdenature
clairerlesprisesdedcision.
CourscomptabilitAna
lytiqueS32010
3
Pouratteindrecesobjectifs,lesystmedeCAEdelEntreprise
doittre
adaptexactementsastructur
eorganiqueetauxactivitsquelleexer
ce.
4Etudecomparativedesdeuxcomptabilits:
a)Champdapplication
:
LaC.G
rend
compte
desactivitsdelEntrepriseconcrt
isespardes
oprationsconomiquessous
formedefluxfinanciersentrelentrepriseetses
diffrentsacteurs.
Ainsilecomptabledela
C.Gesttournverslextrieur.Ilenregistretousles
flux,relsetmontaires,enprenantsoindeseconformerauprincipeduplan
comptable.
LaCAErendcomptedesprocessusdetransformationinterne.Ellesattache
valuerentermemontaireles
diffrentestapesdesprocessusdetran
sformation.
b)Lacomptabilit,outildegestion:
DanslecasdelentrepriseREGINA,onapuconstaterquelaC.Gdgageun
rsultatglobalquinepermetpasauchefdentreprisedavoirdesinformationssur:
-Leproduitquiamlioreoudtriorelersultat;
-Lescentresdactivitso
ulesfonctionsefficacesoudficientes.
CestlaCAEquipeutapporterleslmentsderponseces
questionspar
lintermdiairedelanalyseduprocessusdeproduction.
S
CHEMADELAC.G
EXTERIEUR
LINTERIE
UR
-
Clients,fournisseurs
-
banques
-
administrations
Traitement
Com
ptable
Pices
Comptable
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
4
SCHEMADELACAE
ENVIRONNEMENTEXTERNE
LINTERIE
URLELE/SE.
-
Clients,fournisseurs
-
Banques
-
Administration
LobjectifdelaCAE
estdedterminerquiconsommequoietcombienenquantitet
envaleur.Pouratteindrecetobjectif
ilestindispensabledesaisir
lesfluxinternes(en
quantit&
envaleur)ainsiqueleurdestination.Ceciimpliquede
mettreenplaceune
organisationrationnelleconcernantlesdocuments,leurscircuitsetleursutilisations.
5-Laconcordan
cedesrsultats:
1)principe:
Lecalculdescotsetdursultatanalytiqueestfaitpartirdes
chargesetproduitsde
la
comptabilit
gnrale.
Toutefois,toutes
les
charges
de
la
C.G.ne
sontpas
systmatiquementincorporesdanslecalculdescots(chargesnonincorporables)etau
contraire,deslmentsnoncomptabilissdoiventtresprisencompte(chargessuppltives).
Ainsi,lersultata
nalytiquenest-ilpasncessairement
galaursultatdela
C.G..Pourjustifierladiffrence,ilfauteffectuerunrapprochementdesdeux
rsultats.
2)Dmarche:
Afindevrifierle
rsultatobtenu,ilfautjustifierladiffr
enceentrelersultat
comptableetlersultatanal
ytique.
Ilsagit,partantdursultatcomptable,dajouterleschargesqui
nontpastprisesen
compteencomptabilitanalytiqueetderetrancherleschargesincorporesdanslescotset
quinontpastcomptabilisespourretrouverlersultatanalytique.
EtsdelaC.G
Traitement
Fonctions
(SS)
Fonction
Foncti
Fonction
Ch
CG=CCAE+CNI-CS
CourscomptabilitAna
lytiqueS32010
5
3)Exemple1:
Onvousdemandedecalculerlescotsdansuneentrepriseindustrielle
,lescomptesde
chargeslafindelexerciceslv
ent3700000DH.
Parmicescharges,vousjugezquilnyapaslieudeprendreencompte:
-
Leschargesexceptionnelles
quislvent15000DH.
-
Unepartiedesdotationsauxprovisionspourunmontantde8000DH.
Larmunrationdelexplo
itantquinapastporteencharge,estes
time216000
DH.Calculerleschargesquiseron
tincorporsdanslecots.
-
ChargesdelaC.G.
-
Chargesnonincorporables:
Chargesexceptionnelles
15000
Dotationsauxprovisions
+8000
=23000
-
Chargessuppltives:
Rmunrationdelexplo
itant
216000...
3700000
-23000
+216
000
TotaldeschargesdelaCAE
=3893
000
CHARGES
DE
LACOMPTABILITE
GENERALE
CHR
AGESNON
INCO
RPORABLES
C
HARGES
INCO
RPORABLES
ELEMENTS
CHARGES
COMPTABILITE
ANALYTIQUE
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
15/87
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
6
Exemple2:
LescomptesdechargesdelentrepriseMERROUNseprsententainsi(fin
Janvier):
-
Achatsconsomms
180000
-
Servicesextrie
urs
...
..43200
-
Aserviesextrieurs
.
..46400
-
Imptsettaxes
.10200
-
chargesdepers
onnel
..95000
-
chargesfinancires
...
.1300
-
Chargesexceptionnelles
...6200
-
DotationauxA
etprovision
..
29400
Leschargesexceptio
nnellesnesontpasincorporesdanslesco
ts.
Danslesdotation
s,uneprovisionpourrisquede3000nedoitpastre
incorporeparcontre,ilfauttenircompte:
-
Delarmunra
tiondutravaildeMrMERROUN,exploitant,soit:18000
-
Delarmunra
tionducapitalinvestidanslentreprise
parM.MERROUN.
-Cap
ital120000DH
-Rm
unrationannuelle6%
lan.
T.A.F.:dterminerpourlemoidejanvierleschargesdecomptabilit
gnrale,nonincorporable,incorporables,suppltives,etlecot
derevient.
CourscomptabilitAna
lytiqueS32010
7
1erPARTIE
:ANALYSEDEL'EXPLOITATION
1/REC
LASSEMENTDESCHARGESPAR
NATUREENCHARGESPARFONCTION
SECTION1:R
eclassem
entdescharges
Lenouveauplancomptab
leproposeunlargissementduchampd
'applicationdes
cotsparrapportauplancomptable1957.
Lesdiffrents"groupementsdecharges"quisontexpressmentcitsparmislesplus
usuels,correspondentdiffrentcritresdereclassementpossibles:
-
cotparfonctionconomique:administration,production,distribu
tionetc.
-
cotparmoyend'exploitation:magasin,usine,atelier,bureauetc.
-
cotparresponsabilit:directeurgnral,directeurcomme
rcial,directeur
technique,chefd'atelier
,chefdeserviceetc.
-
cotpargroupedeclien
t,parrgion.
Parmiscescritresdo
ntlalisten'estpasexhaustivefiguredescritresde
reclassementcommunsau
xproduitsetauxcharges,maisgalementdescritres
spcifiquesauxcharges.
1/Reclassementdes
chargesparfonction:
LecompteCPCdressenC
.G.classeleschargesd'exploitationparnature(chargesde
personnel,servicesextrieu
rs.etc).Cesmmechargessontreprises
parlaC.A.E.et
classsparfonction.
Onentendparfonction,un
eoudesdivisionsrellesdel'entreprise.Plusprcisment,
uneentrepriseestunensem
bledefonctionsautonomesetinteralliese
ntreelleenvue
d'atteindreunobjectifbiendtermin.
Principalement,uneE/seco
mmercialepeutcomprendredeuxfonctions
:
-
Unefonctionapprovisio
nnement.
-
"""""distributio
n.
ParcontreuneE/seindustriellepeutcomprendre:
-
Unefonctionapprovisio
nnement.
-
"""""production.
-
"""""distribution
.
Lereclassementpermetdeconnatrecequecotechaquefonction,desuivre
lvolutiondecotdechacuned
elle,deprendredesdcisionsdedvelo
ppementonde
freinageauniveaudunefonctiondonnepourprserveroupourtabliruncertainquilibre.
Ainsidonclereclassementdeschargeselonlecaractrefonction
nelconsistes
ventilerleschargeparnaturedela
C.GentrelesdiffrentesfonctionsdelE/se
.
Lereclassementpeutsefairesouslaformedutableauprsentci-des
sous(entreprise
industrielle)
ChargeparNature
App
rovisionnement
Production
Distribution
Administration
Dsignation
Montant
FraisdePersonnel
130000
10000
30000
40000
50000
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
8
EXEMPLEDAPPLICAT
ION:
SoitleslmentsduCPCsu
ivants:
-Dotationsaux
25700
-Chargesdepersonn
el
93000
-Achatsconsomms
29000
-Impts&taxes
33000
-Autreschargesext.
47000
-Achatsrevendus
509500
-Chargesfinancires
14000
-VentesdeM/ses
800000
Onrpartissantlescharg
esduC.P.Cselondesclsderpartitionbiendfinisnousaurons
larpartitionsuivante:
CHARGESPARNATURE
MONT
ApprovisionnementProductionDistributionAdministration
Chargesdupersonnel
Impts&taxes
Achatsconsomms
Autreschargesexternes
Chargesfinancires
Dotationsaux
93000
33000
29000
47000
14000
25700
20000
3000
4000
9000
7000
4000
40000
15000
13000
23000
2000
15000
13000
7000
10000
8000
1000
3700
20000
8000
2000
7000
4000
3000
Total
2
41700
47000
108000
42700
44000
AinsilarpartitionparfonctionnouspermetunevisionclairedesfonctionsdelE/se.cette
prsentationnouspermetun
emeilleurecomparaisonentrecotetrenta
bilit.
2)Reclassementdescharges
parvariabilit:
Unautretypedereclassementestindispensablelorsquelacomptabilitanalytiqueest
conuecommeunoutildaidelaprvisionetlaprisededcisio
n.Touteprvisionest
fondesuruneanalyseducomportementdescotsfaceunefluctuationduvolume
dactivit.
Cequiimpliqueunr
eclassementfondsurunedistinctionentre
leschargesfixesetles
chargesvariables.Ilestda
illeurscompatibleaveclereclassementtraditionnelparfonction
quenousvenonsdevoir,etilpeutvenirlecomplter,sanssesubstituer
celui-ci.
a)Chargesfixes:
Leurmontantpour
lapriodeconsidreestindpendantdu
volumedactivitde
lE/se.
Lieslastructure
delE/se,ceschargesconstituentenquelquesortelecotde
possessiondesmoyensdo
ntlE/sesestdotepourexercerson
activit:couramment
qualifiesdefixes,ellessontencoreappeleschargesdestructure.
Exp:
leloyerouldesbtiments.
Lesprime
sdassurance.
Salairede
sadministratifs.
Onconoitbienque
quelquesoitleCA,ilfaudrapayercescharges.
b)Chargesvariables:
Leurmontantvoluedemanirecontinueenfonctiondesventes.Lefaitquelles
soientliesauxactivitsop
rationnellesdeventeexpliquelesdeuxa
utresappellationsque
lonrencontredeplusenplu
sfrquemment:chargesdactivitetchargesoprationnelles.
CourscomptabilitAna
lytiqueS32010
9
c/Leschargessemi-variables:
Ellescomportentlafoisdeslmentsfixesetdeslmentsvariables.
Lexemplesouventcitestceluidunreprsentantcommercialquireoitunfixemensuelde
2000DHetunvariablede0.5%duCA.
Cidessousungraphiquereprsentantlafois,leschargesdestructure
toujours
constants,leschargesvariableslislactivitetlecottotal.
Ainsileschargesparnature
peuventtrereclassescommesuit:
D/Exercicedapplication:
LeslmentsdeCPCdelE/seCO
MAREBseprsententcommesuit:
AchatsrevendusdeM/ses
140000
Publicit
41000
Entretienetrparation
32000
Servicesbancaires
16200
Achatsnonstocks
16300
Imptsettaxes
3600
Locations
22800
Chargesdupersonnel
90000
Dotationaux
12300
Ventesdemarchandises423000
Onvouscommuniquezltatdeschargesfixes:
Achatsnonstocks
4
200
Servicesbancaires
15000
Locations
17800
Imptsettaxes
3600
Entretienrparation
12
400
Chargesdupersonnel
75000
Dotationaux
12300
Travailfaire:
Procderlarpartitiondeschargesdansuntableau
(V.T.D.)
CHARGEPAR
NATURE
COMPTABILITE
GENERALE
TABLEAU
DERECLASSEMENT
DES
CHARGES
C
HARGES
VA
RIABLES
C
HARGES
FIXES
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
16/87
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
10
3/Reclassementchargesdirectes,chargesindirectes:
A/Leschargesdirectes
:
Estconsidrecommechargesdirecte,toutechargeimputeunco
tparcequellele
concerneentotalit.
Leschargesdirectesdon
tlaffectationestsouventvidenteetneconcernequunseul
objetparexemplelesmatir
espremiresetletravailncessairepourla
fabricationdun
produitdonn.
B/Leschargesindirect
esoucommunes:
Ellesconcernentplusieursobjets(produitonfonction)ellesdoivent
tredoncsoumises
unerpartition.Exemple:l
nergie,ladministration,lentretien.etc.
LaffectationdeschargesdirectesetindirectesaucotetP.Rsefait
aussi:
REMARQUE:Leschargesdirectessontaffectesdirectementaucotdeproduction
(matirespremires,maind
uvredirecte)alorsqueleschargesindirectesvueleurnature
gnralesontrpartiessurlensembledessectionsquiexistentda
nslE/seavantdtre
imputesaucotdeproduction.
EXEMPLEDAPPLICATION:
LE/seMECHOIRexploitedeuxactivits:boulangerieetptis
serie.seschargespour
lapriodeconsidreseprsententcommesuit:
-AchatsdeM/ses
88000
-Publicit
6000
-Achatsnonstocks
6500
-Servicesbancaire1500
-Entretien&rparation
8000
-Impts&taxes
150
-
-Chargesdepersonne
l
70000
-Dotationsaux7800
Ilfautnoterparaille
ursqueparmisleschargesdepersonnelf
igurelescommissions
desreprsentantspourunev
aleurde15000.
Avantlarparationdeces
changes
onpeutconstaterquecertains
changespeuventtre
affectsdirectementauxco
tssansavoirtrereclasses.Cesont:
-
LesachatsM/ses88000DHquisontimputesdirectementau
cotvariabledachat.
-
Lescommissionsdesreprsentants15000DHquisontimputesdirectementaucot
variabledevente.
Ilneresteplusrpartirque
leschargesindirectes.
CHARGESDELA
COMPTABILITE
GENERALE
(Parnature)
CH
ARGES
DI
RECTES
CotR.C
CHAR
GES
INDIR
ECTES
Section
AFFECTATION
AFFECTATION
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
11
Tablea
udereclassementdescharges
Chargeparnature
Montant
F.achat
F.vente
F.administrat
Achatsnonstockes
Locations
Entretienetrparations
Publicit
Servicesbancaires
Imptsettaxes
Chargesdupersonnel
Droitaux
provision
6500
3500
8000
6000
1500
150
70000
7800
5000
1000
2000
-500-
10000
1200
1000
500
5000
6000
800
-
25000
4000
500
2000
1000
-200
150
35000
2600
TOTAL
103450
19700
42300
41450
Etlimputationauxcotspeutsefaireainsi:
-
Chargesdirectessurachats
88000
-
Chargesindirectessurach
ats
+19700
Co
tvariablesurachat
=107700
107700
-
Chargesdirectessurventes
15000
-
Chargesindirectessurven
tes
+42300
C
otvariablesurvente
=57300
+57300
Cotvariabletotal
165000
Fonctionadministration
+41450
COUTGLOBAL
=206450
On
suppose
que
limpu
tation
au
cot:boulangerie
etptisserie
estfaite
respectivementraisonde62%et38%,onauraainsiletableaudecottotalq
uisuit:
Chargesvariablessurachats
Chargesvariablessurventes
COUTVARIABLE
Chargesfixes
COUTTOTAL
TOTAL
boulangerie
ptisserie
107700
66774
40926
57300
35526
21774
165000
41450
206450
102300
25699
127999
62700
15751
78451
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
12
2meP
artie:LESCOUTSCOMPLE
TS
Introduction:
Danslapremirepa
rtie,ladmarcheabordeconduitprse
nterlersultatenun
tableaumettantenvidence
lescotsetlesmargescorrespondantes.S
icetteanalysesimple
peutconvenirdespetitesu
nits,ellen'estpasadaptedesE/sesindu
striellesimportantes.
Dansl'tudesuivanteserontabordesplusieursmthodesperm
ettantdecalculerles
cotsdesproduitsenprenan
tencomptelesdfrentestapesduprocessusdefabrication.Ces
mthodesreposentsurun
dcoupagedel'E/ses
encentresd'analyse,vritablesunits
d'activit.Cescentresd'anal
ysepermettentuneanalyseprcisedescharges.
Danscettepartienous
allonstraiterlescotscompletetafinde
faciliterl'tudenous
allonsdevisercettepartieen
deuxchapitres.
-
l'organisationdescots.
-
Imputationauxcots
etP.R
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
13
Chapitre
1:L'organisationdescots:
Section1/Principe:
C'estgrceuneorganisationdescotsprenantencomptelesdiffren
testapesdela
productionqu'ilserapossibledesu
ivrel'laborationdesproduits.
Section2/Etapedelamthode:
Lamthodeconsistedfinirdessectionsdeproductionettracerainsiunschma
techniquequinouspermettrad'organiserlescots.Lestapesserontalorscom
mesuit:
-
schmadefabrication
-
dterminationdesdiffrentscotscalculer
-
calculdescots
-
calculdursultatanalytique
-
concordancedesrsultats.
Pourcefaireuncertainnombre
deprincipesontretenir:
-
cotd'achat
=Prixd'achat+chargesd'achat.
-
cotdepro
=Cotd'achat+chargesdeproduction
-
CotdeRevient
=Cotdeproduction+chargededistribution.
-
Rsultatanalytique=prixd
evente-CotdeRevient
Section3/Mthodedessectionshomognes:
a)Dfinition:
Unesectionhomogneestuncentre
dactivitdanslE/seayantunrle
biendtermin,
etdisposantdesmoyensdactionquiluisontpropresetdontlactivitpeuttremesurepar
uneunitduvre.
Cetteunitduvrepermetga
lementdimputeraucotetP.R.lapartdeschargesquiles
concerne.Leslmentsdecharges
sontgroupsdansdessections.
b)Classificationdessections:
Certainssectionsoufonctions
danslE/seneparticipentpasdirectement
laproduction.
Exp.:administration,entretiene
tc.
Cetteconstatationmnelecom
ptablerpartirlessectionsendeuxcatgo
ries:
Sectionsprincipales
Sectionsaxillaires
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
17/87
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
14
1.Sectionprincipale:
Cestlasectiondontles
fraissimputentnormalementaucotetP.R.cesontdessections
dontlactivitestliedirectementauxoprationsdexploitation.
Exp.:Sectioncouturepour
lE/setextile.
Sectionventeetachatpourl
E/secommerciale.
2.Sectionauxiliaire:
Cestunesectiondontlactivitnestpasliedirectementlexploitationautrementdit,
ellefournitellemmeunservicedautressectionsprincipales,ouauxiliaires.
Engnral,chaqueE/sedfinieenfonctiondesastructureetse
sbesoinslessections
principalesetlessectionsau
xiliaires.
C/Rpartitiondeschargesdansuntableau.
Rpartitionprim
aire:
Leschargesindirectessontrpartiesentre
touteslessections(auxiliaireset
principales)parlintermdia
ireduntableauderpartitiondechargesin
directes.
Cetterpartitionestralisesoitparmesuredirectedescharges,soitenfonctiondes
clefsderpartition..
Rpartitionseco
ndaire:
Commenouslavonsvulessectionsprincipalessontles
seulesdontlesfrais
dimputentaucotetprixderevient.
Lessectionsauxiliai
resdontlactivitestconsacreauxautressectionsdoiventtre
rpartiesentrecessections.
Cequonappellelarpartitionsecondaire.
Exercicedapplication:
UneE/sefabriqueet
venddesarmoires.Leschargesengagespourcettefabricationse
divisentenchargesdirectes
etenchargesindirectesquisetrouventrpartiesdansletableau
quisuit:
CHARGESPARNATURE
TOTAL
Locationetchargelocatives
Imptsettaxes
Chargesexternes
AchatsnonstocksdeMat/F
ournitures
Transportsurachatetvente
2000
500
1800
1500
1000
TOTAL
6800
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
15
Larpartitionprimairesefa
itdelamaniresuivante:
Locationetchargeslocatives:1/8ladministration,1/8l
entretien
1/4distributionlerestelaproduction.
Imptsettaxes:
100%ladistribution
Personnel&
chargessociales:1/6
administration,1/6
entretien,1/3
production,1/3d
istribution.
AchatsconsommsdeMat/Fournitures:idemquechargesexternes
Transportsurachatetvente:1/10administration,1/10
entretien,6/10
productionleres
teladistribution.
Larpartitionsecondairesefaitdelamaniresuivante:
Lasectionadministrationse
rapartageraisonde1/3pourlestroisautressections.
Lasectionentretiendonne3/4laproductionet1/4ladistribution
Travailfaire:
Etablissezletableauderpartitionprimaireetsecondaire.
CorrectionVTD
SCHEMADEREPA
RTITIONPRIMAIREETSECONDAIRE
CHARGESDIRECTES
CHARGESINDIRECTES
CENTRES
AUXILIAIRES
CENTRES
PRINCIPAUX
COUT
ETPRIXDEREVIENT
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
16
Cha
pitre2:ImputationaucotetP.R
Letableauderpartitionqu'onvientdevoirdoittreterminenindiquantpourchaque
centreprincipal:
-
lanaturedel'unitd'uvreretenuepourmesurerl'activitducen
tre.
-
lenombred'unitd'
uvre
-
lecotdel'unitd'uvre.
Section1:Dfinitiondel'u
nitd'uvre:
C'estl'unitdemesuredel'activitducentreconsidr.Ellepermet
d'imputerlecotd'un
centred'analyseauxcomptesdecotsdesproduitsoudescommandesintresses.
Ilfautchoisiralorslecritrequimesurelemieuxl'activitdechaquecentre.Lesunits
d'uvrecourammentutilisesdiffrentselonlessections:
Exp:
-Centreappriv
oisement:matachet,prix,nombre,poid
s..etc.
-Sectionprod
uction
:laM.duvre,lheuremachine
,mattraiteetc.
-Centredistribution
:prix,nombre,poids
etc.
Section2:Lenombred'un
itsduvre:
Ayantchoisilesunitsd
uvre
significativespourchacundesce
ntred'analyse,ilfaut
alorschercherlenombre
partirdes"bonsd'entresetdesortie,"
desbonsdetravaux"
etc.
Section3:LeCotdel'un
itduvre:
Connaissantlecottotaldechacundescentresprincipaux,lenombre
desunitsd'uvrede
cescentres,ilestfacilealors
decalculerlecotdel'unitduvre.
C.U.O
=
FRAISD
UCENTRE
NOMBRED
'UNITESD'uvre
NB:Lersultatdela
division
nombrerarement"juste"ilfautdcidercentrepar
centre,lenombredesdcim
alesdechacundescotsdunitduvre
toujoursarrondirpar
dfaut(pournimputerqued
esfraisrelles).
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
17
Exercicedapplicationn1:
LentrepriseXestspcialisedans
lafabricationdunproduit,partirdesmatirespremires,
quincessitentlepassagedanstroisateliers:A,BetC.
Lestotauxdelarpartitionprimairedeschargesindirectesdanslesdiffrentes
sections
homognessontlessuivants:
Sectionadministration
8000DH
Sectionentretien
1000
Sectiontransport
1000
Sectionapprovisionnement
6000
AtelierA
40000
AtelierB
16000
AtelierC
31000
Sectiondistribution
5000
Etablirlarpartitionsecondaire
,sachantque:
Lasectionadministrativeestrpartiedanslesautressectionsdaprslesclefssuivantes:
Entretien
10%
Transport
10%
Approvisionnement
5%
AtelierA
30%
AtelierB
15%
AtelierC
25%
Distribution
5%
Lasectionentretienestimputeauxautressectionsproportionnellementaux
heuresde
travailquiyontteffectues:
AtelierA
300H
AtelierB
200H
AtelierC
100H
Etletransportproportionnellem
entaunombredeKilomtresparcourus:
-Approvisionnement
2500Km
-Distribution
3500Km
Ilatachetencoursdeprio
de7150kgdematirepremire.
Lesunitsdouvrepourlessectionsprincipalessont:
-
Lekgachetpourlapprovisionnement,
-
LH.M.O.Dpourlestroisatelie
rs,
-
LeKmdelivraisonpourladistribution.
TRAVAILAFAIRE:
Achevezletableauderpartitio
netdterminerlecotdelunitdouvre
Exercicedapplicationn2:
LentrepriseMOBINORDfabriqueetvend3produits:X;Y;Z.leschargesengages
pourcettefabricationsontlessuiva
ntes:
-
leproduitXncessite2kgdematire1reet1H.M.O.D,
-
leproduitYncessite3kgdematire1reet3H.M.O.D,
-
leproduitZncessite1kgdematire1reet2H.M.O.D.
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
18/87
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
18
Lekgdematirepremirecote3DH,uneheuredeM.O.Dcote8DH.
Leschargesindirectes,incorporables,setrouventrepartiescommesuit:
-Administration17
300
-Atelier2
7380
-Atelier1
15
400
-Distribution
15820
Lesfraisdadministrationdonnent25%latelier1,25%
alatelier2et50%la
distribution.
Dterminerpourc
haquesectionprincipale:lecotdelU.Osachantquelesunits
duvrepourlatelier1lheuremachine.Lenombredecesunitsest10
00raisonde:
-800HpourX
-100HpourY
-100HpourZ
Lesunitsduvrepour
latelier2:H.M.O.D.
Lesunitsduvrepour
ladistributionest:100DHduCA.
Ilatfabriquetvendu
aucoursdelapriode:
-400X100DHlunit,
-100Y200DHlunit,
-200Z125DHl
unit.
TRAVAILAFAIRE:
Complterletableau
derpartitiondeschargesetcalculerleco
tdelunitdouvre
pourchaquesectionprincipa
le.
Exercicedapplicationn3
:
Pendantlemoisdavril,les
fraisindirectspouruneentrepriseindustrielle,onttles
suivants:
ElmentsSectionsauxiliaires
Sectionsprincipale
s
F.motrice
Entretie
nApprov
Tours
machines
Traitemen
tFinition
Distribut
Rep.1er
F.motrice
Entrien
32400
0-
129600
1-
210800
23
488000
33
424000
21
328000
11
92000
11
232000
01
Unitsdouvre:
Centresdanalyse
Naturedelunitdouvre
Nombre
desunitsdouvre
Approvisionnement
Tours
Machines
Traitement
Finition
Distribution
Tonne
Mtre
Heures/machines
Sriesde1000pices
Sriesde1000pices
%duCA
520DH
220000
DH
7385DH
15200DH
15200DH
4391480
Travailfaire:
Complterletableauderpa
rtitionetcalculerlescotsdunitdouvre.
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
19
Section4:Leproblmedesprestationsrciproques
Lescentresauxiliairesfournissentdesprestationsauxcentresdanalyse(principauxet
auxiliaires).
Lescentresauxiliairespeuventserendredesservicesmutuelsetdanscecas,ilya
facturationrciproquedepresta
tion.
Exp.1:supposonsletableauderpartitiondeschargesquisuit:
Chargesimputables
montant
Centresauxiliaires
Centresprincipaux
Entretien
F.Motrice
Atelier1
Atelier2Distribution
Totalede1re
rpartition:
Clsderpartition:
Viremententretien
Virementnergie
2109000
13200
20%
32000
10%
--
675000
60%
50%
821000
30%
30%
567800
----
Rsolution:
Ilfautimprativementcomprendre,pourposerlesquations,quelesinconnus
(EetFM)sont
lescotsaprsvirementdesautres
centres.
Do:Elecotducentreentretien
aprsvirementducentrenergie.
FMlecotducentrenergieaprsvirementducentreentretien.
E=13200+0,2FM
Cequidonne:
FM=32000+0,1E
Systmedquation2inconnuesquivousdonne:
E
=20000
FM=34000
Cequi,appliquautableauderpa
rtition,donnelaprsentationsuivante:
Chargesimputables
montant
Centreauxiliaires
Centresprincipaux
Entretien
FMotrice
Atelier1
Atelier2Distribution
TOT.Rpart.primaire:
Entretien
Forcemotrice
2109000
13200
-20000
6800
32000
2000
-34000
675000
12000
17000
821000
6000
10200
567800
----
TOT.Rpart.secondaire
2109000
0
0
704000
837200
567800
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
20
ExercicedapplicationN2:
Dansuneentrepriseindu
strielle,lesmontantsdelarpartitionprimairesontlessuivants:
Fonctionsauxiliaires:
Fonctionsprincipales:
Entretien1750
AtelierA:1
5000
Forcemotrice20
00
AtelierB:
4800
AtelierC:4000
Onvousinformepar
ailleursquelafonctionentretienestrpartieentrelesautres
fonctionsraisonde1/4pou
rlerestedesautresfonctions.
Lafonctionforcemo
triceestrpartieentrelesautresfonctionsproportionnellement
auxnombre1,5,2,2.
Onvousdemandede
dterminerletotaldelarpartitionseconda
ire
ExercicedapplicationN3:
LE/sejouetsenboisfab
riquedesjouetsdcoupsdeboisdontonadmetquellefabrique
unproduituniqueP.
Elleutilisecommematirep
remiredespanneauxdecontreplaque.
Pourlebesoindelacomptab
ilitanalytique,lecomptableadivislE/seenquatrecentre
danalyse:entretien,administration,approvisionnementetproduction.
1/alafindemoisdejanvier
,larpartitiondeschargesindirectesestlasuivante:
Elments
Montants
Entretien
Administration
Approvisionnement
Production
TRP
Repsecond:
Entretien
Administration
65300
5000
-10%
8800
20%-
1500
15%
20%
50000
65%
70%
2/Sachantque:
-Ilyavaitenstockf
indcembre20panneauxvalues5200DH
-50panneauxontt
achetsdbutjanvierauprixdachatde20
0DHlunit.
LE/sevaloriselesso
rtiesdestockaucotmoyenpondr.
3/Sachantparailleurs:
-quelaproductiondecuirsatde10000picesP
-quelleancessitlutilisationde50panneaux
-quelamainduvreutilisedirectement(uniquementpourlasectionproduction)
sestleve600H21DH/lheure.
Travailfaire:
1/Effectuerlarpartition
secondairedeschargesindirecte
2/Calculerlecotdeproductiondes10000unitspproduites.
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
21
ExercicedapplicationN4:
LentrepriseNARGISfabriqueetvendunarticleuniquePpartirdedeuxma
tiresAetB
parpassagesuccessifdansdeuxate
liersdefabrication:
Atelierprparationetatelierfinition.
LafabricationdePncessitelesop
rationssuivantes:
TraitementdelamatireAdanslatelierprparation,traitementquilaisse
undchetsans
valeurgale5%dupoidsdelamatireutilise;
IncorporationdelamatireB
lamatireAtraitedanslatelierfinitionp
ourdonnerle
produitP.
Onvousfournitlesrenseignements
suivantsrelatifsaumoisdoctobre2001:
1/Stockau1eroctobre:
MatireA:5000kg12dhle
kg
MatireB:20000kg5dhle
kg
En-coursAtelierprparation:
900dh.
ProduitP:7500Articles36,6dhlun
2/Achatsdemois:
-MatireA10000kg11,50dhlekg.
-MatireB30000kg4,50dhle
kg.
3/Consommationdumois:
-
12000kgdelamatireA
-
40000kgdelamatireB
4/Fraisdemaindouvredirecte
:
-Atelierprparation:1500heures8dhlheure.
-Atelierfinition2500heures10dhlheure.
5/Ventesdumois:18000articlesP40dhlun.
6/Productiondumois:15000articlesP.
7/Stockau31octobre:
MatireA:2950kg.
MatireB:10000kg.
En-coursAtelierfinition:1150dh.
ProduitP:4490Articles.
Leschargesindirectessetrouventr
partiesdansletableauquisuit:
Elments
Admin
istEntretien
Approvisio.PrparationF
inition
Distribution
TOT.Rpart.primaire:
Administration
Entretien
NaturedelunitdO
55000
-10%
38000
20%
-
10000
1/3
40%
kgachet
46500
1/3
20%
kgprpar
7
2250
1
/15
1
0%
H
.M.O.D
13900
1/15
20%
Articles
vendus
Travailfaire:
1/Complterletableauderpartitiondeschargesindirectes.
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
19/87
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
22
ExercicedapplicationN5
:
Dansuneentrepriseindu
strielle,lesmontantsdessectionsaprsrpartitionprimairedes
chargesindirectes,pourlem
oisdeJanvier2002sontlessuivants:
ForceMotriceVapeur
ApprovisionnementAtelierA
AtelierB
Distribution
100
235
240
1000
40
0
500
Lessectionsforcemotriceetvapeursontdessectionsauxiliairesquiserpartissentainsi:
-Forcemotrice:10%
lavapeur
40%lAtelier
A
50%lAtelier
B
-Vapeur:20%laforcemotrice
40%lAtelierA
40%lAtelierB.
Lesunitsduvredessectionsprincipalessontlessuivantes:
-
Sectionapprovisionneme
nt:1Kgdematirepremireachete.
Lesachatsdemoisdejanvierslvent240Kgdematirepremir
e.
-
SectionatelierA1:heuremachine;letempsdexcutiondelaproductionslve220
heuresmachine.
-
SectionB:1heuredemainduvredirecte,laproductionaexig200heuresdemain
duvredirecte.
-
Distribution:1DHdesventesceuxciontatteint10000DH.
Travailfaire:
-Terminezletableauderpartitionetcalculezlec
otdelunit
duvredess
ectionsprincipales.
Section3:casparticuliers
decotdeproduction:
1/lesen-coursdefabrication:
Ilestrarequalafind
elapriodeconsidre,latotalitdecequiatlancen
fabricationsoitacheve.Ce
stcequiestappellesen-coursdefabrication.
Cesen-coursdoiventtrevalorissaucotdeproductioncorrespondantaustadede
fabricationoucesproduitssontparvenussavoir:
-
Cotdesmatiresincorp
ores.
-
Cotdemainduvred
irecteincorpore.
-
Autresfraisdirectsdefabrication.
-
Quottepartdeschargesi
ndirectes.
Alafindunepriode
decalculdescots,ilexistedanslesatelier
sdesproduitsnon
encorterminspourlesquelsdeschargesdirectesouindirectesontte
ngages.
Ilestncessairedeconnatre
leurvaleurpourdterminerlecotderevientdesproduits
fabriqus.
Unefoislavaleurdesen-coursestconnueonprocdealorsaucalc
uldecotde
productiondelapriodeenu
tilisantlaformule:
CtPodelapriode=en-coursinitiaux+chargesdelapriode
en-coursfinaux
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
23
ExercicedapplicationN1:
Dansuneentrepriseindustrielle,on
vousdonnelesrenseignementssuivants:
-En-coursle1/12/2000
3000
-En-coursle31/12/2000
7000
-
Chargesdeproductiondedcem
bre10000
-
Calculerlecotdeproductionpourlemoisdedcembre.
ExercicedapplicationN2:
LafabricationdunproduitMa
ncessitpourlemoisdefvrier:
-
50tonnesdematireA300D
Hlatonne.
-
8tonnesdematireB520DH
latonne
Lesfraisdirectslvent11000D
H
Leschargesindirectes:
-
3000unitsduvrepourlasectionS12DHlunit.
-
2000
S22.5DH
Len-coursdefabricationtaitd
e600DHaudbutdemoiset660safin.
TRAVAILAFAIRE:
Calculerlecotdeproduction:
3/Lecotdeproductionparcom
mande:
Certainentreprisesnefabriquen
tdesproduitsfinisquapartirdescommandespassespar
desclients.
Pourchaquecommande,onvatabliruntatdtailldesoprationsdefabricationavec
desprixestimatifs.
ExempledapplicationN1:
Ungrossisteenelectro-mnagers
dsiretablirunefichedeprixderevientpourchaque
commande.Ilvendspcialement3
produits:
-
rfrigrateurs
-
gazinires
-
machineslaver
Letableauderpartitiondescharg
esindirectesduderniertrimestredonnelesrenseignements
suivants:
Elments
Administration
Approvisionnement
Emballage
livraison
T.R.S
Nat.DelU.O
28000
1commande
expdie
10500
1appareil
achet
1400
1appareil
vendu
19000
1DH
factur
Durantcemmetrimestre,lactivitpeutsersumerainsi:
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
24
-
Nombredecommand
eexpdies:..400DH
-
Produitsvendus.:1000DH
-
C.Aralis
:380000DH
Lesstocksinitiauxetachats
sontrsumsdansletableauquisuit:
Elments
Stocksinitiaux
Achats
Quantit
PrixUnitaire
Quantit
PrixUnitaire
Rfrigrateurs
Gazinires
Machineslaver
70
13
0
30
725
460
850
280
650
120
850
520
1100
TRAVAILAFAIRE:
A/Etablirlafichedeprisderevientdunecommande,comprenant:
unrfrigra
teur
deuxgazin
ires
unemachin
elaver
B/Quelestlersultatanalytiquesachantquelaventeatfacture3
800DH.
ETUDEDECASN1:
LentrepriseOUTAH
ERtraiteunematirepremireAetunematireBdansun
atelierN1.Alasortiedece
tatelierestobtenuunproduitsemi-finiqui
estlobjetde
stockageenmagasin.Cepro
duitsemi-finisubitdanslatelierN2untraitement
complmentaire,lasuiteduquelsontlaborsleproduitfiniX
etlepr
oduitfiniYqui
entrentenmagasin.Touteslessortiesdemagasinsefontaucotmoyen
unitairepondr.
Lactivitdumoisdemars1
993sersumedanslesdonnessuivantes:
1Achatdumoisdemars1993:
-MatireA:24000Kg2.10DH/Kg
MatireB:18000Kg
2.20DH/Kg
2Stocksau01/01/93:
-Matire
A:12000Kg2.10Dh/Kg
-MatireB:36000
Kg2.65DH/Kg
Produitsemi-fini:n
ant
ProduitX:2860unit
s10.80Dh/unit
ProduitY:nant
3Consommationdemati
resparlatelierN1:
MatireA:18600Kg
MatireB:26400Kg
4ConsommationdePtsem
i-finiparlatelierN2
22000Kgayantservi
fabriquerleproduitX
9500Kgayantservifabriquerleproduit-Y
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
25
5Mainduvredirecteutilise
danslatelierN1:8080heures6DHlheure.
8080heurs6dhlheure.
6MainduvredirecteutilisedanslatelierN2:
4800heures6.40DHlhe
ureayantservifabriquerleproduitX
1800heures6.40DHlhe
ureayantservifabriquerleproduitY
7Productiondumois:
LatelierN1afabriqu3700
0Kgdeproduitsemi-fini
LatelierN21afabriqu137
00unitsdeproduitfiniXet3000unitsd
eproduitfiniY
8lestotauxdelarpartitionsep
rsententcommesuit:
Entretien:3900
Energie
:10000
Approvisionnement:11000
AtelierN1:22400
AtelierN2:24300
Distribution:13340
9letableauci-dessousregroupe
lesclsderpartitionsecondaireetlesunitsduvre:
EntretienEnergieAp
provisionnementAtelierN
1
AtelierN2
Distribution
Entretien
Energie
Unit
duvre
10%
20%
10%
10%
Kg
dematire
achete
40%
40%
Kgde
matire
utilise
20%
40%
Heurede
main
duvre
directe
10%
DhdeCA
10Ventedumois:
-ProduitX:14000units16.70Dh/Unit
-ProduitY:
2000units21.50Dh/Unit
TRAVAILAFAIRE:
1Etablirletableauderpartitiond
eschargesindirectesetfaitesapparatresurlacopiele
calculdesprestationsrciproques.
2Faireapparatredansunesried
etableauxsuccessifs:
-
Lescotsdachatdema
tiresAetBetcomptesdestockscorrespondants
-
Lecotdeproductiond
uproduitsemi-finietlescomptesdestockcorrespondants
-
Lescotsdeproduction
desproduitsfinisXetYetlescomptesde
stocks
correspondants
-
Lesprixderevientdesp
roduitsXetY
-
LesrsultatsanalytiquesdeXetY
ETUDEDECASN2:
LentrepriseILHAMfabriqueunp
roduitF,composde3lments:2pices
Aetunepice
B.
-LespicesAsontfabriquesdans
unatelierA1,partirde2matire:Met
N
-LespicesBsontobtenuesdansunatelierA2,partird'unematireP.
-L'atelierA3effectuelemontagedespicespourobtenirF.
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
20/87
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
26
INFORMATIONCONCERNANTLEMOISDECEMBRE1999.
Matire
Stockinitia
l
Achats
Consommation
StockF.Fabrication
Q
PU
V
Q
PU
V
MatireM
MatireN
MatireP
PicesA
PicesB
ProduitF
100
400
200
1000
400
150
2.6
1.2
2.71
1.80
2.60
7.0
260480542
1800
1040
1050
400
1000
500---
1,9
1,00
3,00
---
760
1000
1500
---
450
1200
450
---
50
180
210
300
250
95
---2000
1200
1350
MOD:danslesateliers:A1
=350h3dh,
A2=400h4dh
A3=
200h5dh
Onavendu:
1400produi
tsF,auprixunitairede10dh,
Sachantenoutre,quelesch
argesindirectes
rpartircomportentlar
munrationducapital
propreautauxde4%(montantducapital=165600dh)etquelecomptedotationcomprend
desprovisionspourunmontantde100DH:
Ondemande:
A-Complterletableaude
rpartitiondescharges.
B-Etablirsousformedetableaux,lecotdeproduction(unitairee
tglobal),leprix
de
revient(unitaireetglobal)etlersultatanalytiquesurlesproduitsF
vendus
C-Etablirlaconcordanceentrersultatanalytiqueetrsultatgnral(C.P.C)sachantque
toutesleschargesserapp
ortentl'exploitation.
TABLEAUDEREPARTITIONACOMPLETER:
Sectionsauxiliaires
Sectionsprincipales
Administration
Entretien.
Approvisionnement
A1
A2
A3
Distribution
302
256
284
891
341
555
314
Naturedel'unitduvre
KgAchetdeM.P
KgdeM.Ptrait
H.M.O
DhdeCA
Larpartitiondumontantdessectionsauxiliairessefaitselonlesgrillesci-dessous:
Lentretiensepartageproportionnellement:
Administration
1/16
Approvisionnem.
1/8
Atelier1
3/16
Atelier3
1/8
Distribution
1/2
Ladministrationsepartageselonlescoefficientssuivants:
0.1
Entretien.
0.1
dist.
0.075
app.
0.3
A1
0.3
A2
0.125
A3
N.BLessortiesdestockssontvalorisesaucotmoyenpondraveccumuldustock
initial.
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
27
ETUDEDECASN3:
LentrepriseMARZOUKIfabriqueunproduitfiniP2endeuxtapes:
*AprstransformationdunematirepremireMdanslatelier1,onobtientunproduit
semi-finiP1.
ChaqueunitP1donnenaissanceuneunitP2aprsadjonction
dunematire
premireNdanslatelier2.
Delacomptabilitgnrale,on
extraitlesdonnessuivantes:(moisde
Mai)
Matires
Stockinitial
Achats
Stockfinal
Quantit
Valeur
Quantit
Valeur
Quantit
Valeur
MatireM
MatireN
PSFp1
Produitp2
600
200
250
-
4200
2260
9700
-
3000
1000
--
20400
11700
--
1090
440
-425
7739
5236
-23375
-Chargessocialesetsalaires:Atelier1:18750dh.
Atelier2:6375dh.
-Autreschargesparnature:25200dh.
-VentesdumoisdeMai:
1075unitsP2untotalde86000dh.
Deslivresdelacomptabilitanalytiqueontirelesrenseignementssuiva
nts:
-Leschargessocialesetsalairessontdeschargesdirectes.
-
Lesautreschargesparn
aturesontrpartir:tenucomptede1600dhdecharges
exceptionnellesetde400dhdechargessuppltives.
ELEMENTS
APPROVISIONN.
ATELIER1
ATELIER2
DISTRIBUTION
1280
?
7500
1720
NaturedU.O.
1kgdematire
achete
3heures
machinespar
unitfabrique
heure
machinepar
unitfabrique
1dhduC.A.
-Aucorsdumois,laproductiona
tlasuivante:250UP1fabriqusqu
iontncessits
2500kgdelamatireM.
-1500UP2pourlesquelles
onautilis750kgdelamatireNetlatotalitdes
produitssemi-finisP1.
Travailfaire:
1-Compltezletableauderpartiti
onetcalculezlecotdelunitduvre.
1-Prsentezdansdestableauxconduisantladterminationdursultatanalytiquedela
priode.
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
28
ETUDEDECASN4:
ReprenezlecasdelentrepriseNARGISettablissezlecotderevient
etlersultat
analytique.
ETUDEDECASN5:
LentrepriseLAHLOUapourobjetlafabricationdesproduitschimiques.La
fabricationsefaitdanstrois
ateliersdiffrents:
-
Ateliern1,qui
traiteunematirepremireuniqueMetdonneunproduitsemi-
ouvr(PSO)mom
entanmentstock.
-
Ateliern2,qui
transformelePSOenunproduitP,latr
ansformationdonnant
galementunsous-produit(SP)brutQ.
-
Ateliern3,quitraiteleSPpourlerendrecommercialisable.
Lentreprisedispose
dunecomptabilitanalytiqueautonome,o
rganiseselonleplan
comptable.Cettecom
ptabilitpermetdedterminermensuellement.
-
LecotdachatdelamatireM,
-
Lecotdeproductionduproduitsemi-ouvr
-
Lecotdeprodu
ctionduproduitfiniP,etdonneenpermanencelinventairedes
stocks.
EncequiconcernelesousproduitQ,Celui-ciestvaluauprixdevente
probable:ceprixest
diminudesfraisdetransformationdansl
ateliern3etdesfrais
probablesdedistribution,ladiffrencetantconsidrecomme
venantrduirelecot
deproductionduproduitprincipalP.
Touteslessortiesdestockessontchiffresaucotmoyenpondrunitairedumois,9
Aupremierjanvier1996lesstocksetlesachatssontrsumsdan
sletableausuivant:
Matires
Stoc
kinitial(entonne)
Achats(entonne)
Q
PU
V
Q
PU
V
MatireM
Matireconsommable
Produit.semi-ouvr
ProduitfiniP
En-coursAtelier2
20
-85
90
-2000
4000
1800
5000
16000
20000
3600
100
-
92
-
9200
8000
Ilnexistaitpasdencoursau1/1/96danslesateliersn1et3.Lesoprationsdumoisde
janvier1996peuventsersumerainsi:
MainduvredirecteA1
:6400DH-A2:3000DH-
A3:10
00DH.
Fraisindirectsdeproduction:
ApprovisionnementAtelier
1
Atelier2
Atelier3
Distribution
1000pourM
12000
4000
200
500
Ilatmisentransfo
rmationdanslateliern1:60tonnesdem
atirepremireMet
2000DHdematiresconsommables;latelieraproduit12tonnesdeproduitssemi-ouvrs,
sansencoursdefabricationa
u31janvier1996.
Ilatmisentrans
formationdanslateliern2:10tonnesde
produitsemi-ouvret
3000DHdematireconsom
mable,latelieraproduit7tonnesdeprodu
itsfinisPet1.5tonne
desousproduitQ;ilrestaitau31janvierunencoursdefabricationvalu2000DH.
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
29
Lateliern3atravailllatotalitdusous-produitbrutfabriquparlateliern2eta
obtenuunetonnedesous-produit
commercialisablestock(prixdeventeprobable:2000
DH,fraisdedistributionprvoir10%duprixdevente).Ilnyapasdencou
rsdanslatelier
n3au31janvier.
Ventesdumoisdejanvier:
8tonnesdeproduitP5000DHlatonne.
Travailfaire:
Onvousdemandedecalculerlersultatanalytique
ETUDEDECASN6:
LeprocessusdefabricationdelentrepriseMAAMMARestlesuivant
Deuxmatires(A)et(B)sontassembles(2kgdeAavecunkgdeB)ettrait
esunatelier
1.Cetatelierdonneunproduitsemi-ouvr(P.S.O)momentanmentstocksetunsous
produit.LePSOestensuitetraitdanslesateliers2et3pourdonnerleproduit
(F).Latelier3
assembleleproduitaveclamatire
premire(C).
Lesousproduitesttraitimmdiatementdansunatelier4pourtrerenducommercialisable
(cesousproduitsupportedesfraisdedistribution).
Elments
Total
Approvisionne
ment
Atelier1Atelier2Atelier3
Atelier4Distribution
T.R.S.
NatdU.O
90123
22500
kgachet
28800
kg
trait
15000
kgtrait
16560
H.MOD
840
kgtrait
6423
100dhC.A
1.Stockau01/12/1997:
2.Stockau31/12/1997:
MatireA:500kg21dh/kg
-matireA:1400kg
MatireB:50kg25,90dh/kg
-matirB:750kg
-MatireC:20kg35,20dh/kg
-matireC:70kg
-PSO:200kg42,50dh/kg
-PSO:200kg
-PorduitF1200units57dh
-produitF:600units
-Sousproduit:10kg2dh/kg
-en-coursfinalatelier3:7350
3.Achatdumoisdedcembre1997:
4.Productiondumoisde12/97:
-MatireA:2500kg22dh/kg
-Latelier1aproduit2000kgde
-MatireB:1500kg24dh/kg
P.S.Oetobtenu400kgdeSP.
-MatireC:500kg25dh/kg
-LecotdeproductionduSPlasortiede
latelier1est2020dh
-Onaproduit2400unitsde
F:
-LaconsommationdeCatde450kg.
5.Ventedemoisde12/1997:
6.Fraisdirectsdemaind
uvre:
ProduitF:3000units70
dh/U.
-Atelier1:1000h4,50dh/h
Sousproduit:totalit10
dh/kg.
-Atelier2:800h5dh/kg
-Atelier3:1200h6dh/h
-Atelier4:100h4dh/h
Travailfaire:
calculerlersultatanalytiquesurle
produit(F)etlersultatdesousproduit?
ETUDEDECASN7:
LaS.A"METALDUNORD"fabriquedesmodulesutilissenfabricationsidrurgique
(poteaux,barres.)Sonprocessus
defabricationestlesuivant:
-
7/28/2019 S3 Compta Analytique Compta Analytiqe 2IN1
21/87
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
30
L'atelier1traiteleferetlafontepourobtenirdesplaques(produitse
mi-fini),
provisoirementstockes.
Lafabricationdesplaque
sncessitepour1kgdefer,3kgdefonte.C
etraitementlaisseun
dchetestim2%dupoidsdesmatiresutilises,dchetvenduu
nferrailleurvoisinau
prixde3DHlekg.
L'atelier2transformele
produitsemi-finiendeuxproduits:
-
DesmodulescatgorieAprtstrecommercialiss
-
DesmodulescatgoriesBquipassentdansl'atelier3poursubiruntraitement
supplmentaireav
antd'trecommercialiss
Cettesocitmetvotredispositionlesinformationssuivantesrelatives
aumoisdeMai2000
1-Tableauderpartitiond
eschargesindirectes:
Elments
Total
Energi
e
Adminis
t
Approv
Atelier
1
Atelier
2
Atelier
3
Distributi
on
*T.R.P
*Rpartiti
on
secondaire
:-Energie
-Administ
988
680
110
000
10%
82000
15%
130000
15%
25%
160000
30%
10%
180
000
15
%10
%
24
0
00
0
2
0%
1
0%
86680
5%
35%
Naturede
l'unit
d'uvre
1kgde
matires
achet
Hde
MOD
Hde
MOD
1article
fabriqu
e
100DH
de
C.A
2-Etatetmouvementdesm
atiresetduproduitsemi-fini:
Elment
s
Stocksau
01/05/2000
Entres
Consommations
Stocks
au31/05/2000
*Fer
6750kgpour
99500
DH
15250kg14
DH/kg
12000
kg
10000kg
*Fonte
12000kgpour2
80000
DH
28000kg16
DH/kg
?
3950kg
*Plaques23460kgpour5
53572
DH
?
60000kgdont
15000kg
pourlesmod
ulesA
10500kg
3-Etatetmouvementdesp
roduitsetencours:
Elments
Stocksau
01/05/20
00
Production
Ventes
Stocksau
31/05/00
Modules
catgorieA
1500articles70DH
l'un
7500
articles
8000articl
es120DH
l'un
1000
articles
Modules
catgorieB
5000articles76DH
l'un
20000
articles
24000articl
es150DH
l'un
1000
articles
EncoursAtelier
1
1
348DH
-
-
3540DH
N.B:Lessortiessontvalu
esselonlamthodeduCUMP
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
31
4-Maind'uvredirecte:
Atelier
Nombred'heures
Taux
horaire
1
4000heures
12DH
2
8000hdont3000hpourles
modulesA
15DH
3
800heures
20DH
5-Chargesdirectesdedistributio
n:
ModulescatgorieA:
13120DH
ModulescatgorieB:
43200DH
Travailfaire:
1-Prsenterletableauderpartition
deschargesindirectes
(Lecalculdesprestationsrcipro
quedoitfigurersurlacopie)
2-Calculerlescotsd'achatdesmatirespremires
3-Prsenterlesinventairespermane
ntscorrespondants
4-Calculerlecotdeproductiondesplaquesetprsenterl'inventairepermanent
correspondant
5-CalculerlescotsdeproductiondesmodulescatgorieAdesmodulescatg
orieB
6-Prsenterlesinventairespermane
ntsdesmodulescatgorieAetdesmodules
catgorieB
7-Calculerlescotsderevientetlesrsultatsanalytiquedesmodulescatgorie
Aetdes
modulescatgorieB
CourscomptabilitAnalytiqueS32010
32
Chapitre3:Limputa
tionrationnelledeschargesfixes:
Dansleschargesincorporsdanslescotsderevientcomplets,ilenestquivarientavecle
volumedeproductionoudevente:cesontdeschargesvariables.Dautres,aucontrairene
varientpassensiblementaveclevolumedeproductionoudevente:ces
ontleschargesfixes.
Eneffet,aveclamthodedescotscompletslorsqueleniveaudactivit
augmente,lecotde
revienttenddiminuerpuisq
ueleschargesfixesvontderpartirsurunplusgrandnombre
darticles,etonauraunesitu
ationinverseencasdercessiondelactivit.
Pourraisonnervolumeconstant,ilfautdoncneutraliserleschargesfixes.Cestceque
raliselamthodedelimputationrationnelle.
1-principe:
Lescotsvariablesdeproductionentrententotalitdanslecotcomplet.Toutefois,lescots
fixesnesontimputscecotcompletquedanslaproportion:
Activitrelle
n
K=
=
=
coefficientdimputationrationnelle.
Activitnormale
N
Lecotderevientunitairedevientindpendantdudegrdactivitetlo
nfaitapparaitre
distinctementlincidencede
lavariationdactivitsurlesrsultats.
Troiscassontdistinguer:
Lorsquelactivitest
normale,touslescotsfixessontimputsa
ucotcomplet.
Quandlactivitestinfrieureauniveaunormal,unepartieseulementdescotsfixes
estimputeaucotcomplet,lautrepartienommem
alusdeso
us-activits(oucot
dechmage)dbitedirectementaucomptedersultats.
Lorsquelactivitrelleestsuprieureauniveaunormal,uncot
fixesuprieurcelui
effectivementconstatestimputaucotcomplet.un
bonusde
sur-activits,inscrit
aucomptedersultat
rtablitlquilibrecomptable.
Ainsi,lamthodedelimputationrationnelle.Linactivitetlasuractivitsontmisesen
vidence,leurscausespeuventtrerecherchesetlesconditionsdefonctionnementde
lentrepriseamliores.
2-lamise
enpratique:
Cinqtapespeuventtredist
ingues:
Isolerlescotsfixes(CF)delensembledescots.
n
Dterminerlecoefficientdimputationrationnelle:K=
N
Calculerlescotsfixesincorporablesauxcots(CFi)enmultipliantlescotsfixes
rels(CFR)parlecoefficientdimputationrationnelle:CFi=CF
R*K.
CourscomptabilitAnal
ytiqueS32010
33
CalculerladiffrenceentreCFietCFR.
SiCFiCFR,rtablirlqui
librecomptable.
Exemple:danslatelierdemontagedesmoteurslectriquedelasocitBES,lunitduvre
estlheure/ouvrier.Lanormeat
tablie1000h/ouvrierdetravailparmois.
Lescots
fixesmensuelsslvent15000D
H;lescotsvariablessontde50DHparh/
ouvrier.
Lafabricationduneunitdeprodu
itncessiteuneheuredetravail.
Lactivitdestroispremiersmoisd
elanne1996stablitdelafaonsuivante
:
*Janvier:1000he
ures
*Fvrier:700heu
res
*Mars
:1300he
ures
Onvacalculerlescots,lunitd
uvre,selonlamthodedelimputationrationnelle.
Janvier
fvrier
mars
Activitrelle
Cotsfixeseffectifs
KCotsfixesincorpors
Cotsvariables
Cotstotal
Cotunitaire
Diffrence
dincorporation
1000h
15000
1000
=1
1000
15000*1=15000
1000*50=50000
65000
65000
=65DH
1000
15000-1
5000=0
700h
15000
700
=0,7
1000
15000*0,7=10500
700*50=35000
45500
45500
=65DH
700
10500-15000
=-4500
Malusdesous-
activit
1300
h
15000
1300
=1,3
1000
15000*1,3=19500
1300*50=65000
84500
84500
=65DH
1300
19500-15000
=+4500
Bonusdesur-
activi
ts
Sileprisdeventeduproduitest70
DH,lamargeunitairenormaleatteint70-65=5.
Lquilibrecomptableseratablitd
elafaonsuivante:
Janvier
Fvrier
Mars
Rsultatsanalytique
Incidencedelactivit
Rsultatsrel
5*100
0=5000