saĞlik turİzmİ

Salk Turizmi / Rusya Federasyonu lke Raporu

SATURK yayndr. Tm telif haklar sakldr.

SATUR

KSAT

URK

Tm YnleriyleSALIK TURZMRUSYA FEDERASYONU

LKE RAPORU

2015



SATUR

KSAT

URK

Tm haklar Trkiye Cumhuriyeti Salk Bakanl Saln Gelitirilmesi Genel Mdrl Salk Turizmi Daire Bakanlna aittir. Kaynak gsterilmeksizin alnt yaplamaz. Alnt yapldnda kaynak gsterimi: Editr/Yazar Adlar, Saln Gelitirilmesi Genel Mdrl, Salk Bakanl, Basm Yeri, Basm Yl belirtilmesi eklinde olmaldr. 5846 sayl yasa gerei Saln Gelitirilmesi Genel Mdrlnn onay olmakszn tamamen veya ksmen oaltlamaz.

ISBN No: 978-975-590-554-9

2015

YazanProf. Dr. Sezer AKARCALI

Grafik Tasarm / DizgiSelcan ZEN

EditrYrd. Do. Dr. H. mer TONTU

Aziziye Mahallesi Cinnah CaddesiKrkpnar Sokak No:20 ankaya /ANKARATel: +90 (312) 585 28 00 Fax: +90 (312) 585 28 53



SATUR

KSAT

URKRusya Federasyonuna Bak 9 1) Temel Bilgiler 9 2) Ekonomik Durum 10

3) letiim, Ulam 10

4) Trkiye ile Siyasi likiler 11

5) Vize 11

6) Genel Yatrm Ortam 12

7) Turizm 12

Rusya Federasyonunda Salk 13 1) Salk Gstergeleri 13

2) Salk Sistemi 20

3) Salk Hizmetlerinin Finansman 23

Genel Deerlendirme 27Strateji nerisi 40Kaynaka 48Rusyann 2011de Hastalk nsidansnn Tm Nfusta Genel Dalm 59

NDEKLER



SATUR

KSAT

URK

YAZAN



SATUR

KSAT

URK

- Rusya

ulusal ve uluslara

Fe

Raporda, s arak

Bu raporun

karar vericiler

Bu rapor, Prof. Dr. Sezer AKARCALI

Prof. Dr. Sezer AKARCALI

Datapoll Dan.



SATUR

KSAT

URK

NSZ



SATUR

KSAT

URK

Salk turizmi gnmzde, lkeler iin ok nemli bir ekonomik kaynak oluturmaktadr ve giderek birok lke iin nemli bir sektr haline gelmitir. Trkiyenin bu sektrde baarl olabilmesi iin doru yol haritasnn karlmas ve eyleme geilmesi kritik bir neme sahiptir. Doru stratejilerle doru hedef pazarlara yaklamak iin dier lkeleri doru ekilde analiz etmek nem tamaktadr. Bu noktadan hareketle, bu kitapta, salk turizmi temelinde Rusya Federasyonu incelenmitir.Yaplan almalar ve deerlendirmeler ortaya koymutur ki, Trkiyenin salk turizmi konusunda sektrel lider lkelerden biri haline gelebilmesi, sonrasnda ise lider lke konumunu srdrebilmesi, rekabet gcn arttrabilmesi iin sadece tp alannda deil yal salk bakm ve termal salk turizmi alanlar gibi daha dier birok sektrde de almalar yaplmas gerekmektedir. Trkiye, yalnzca corafi konumu ya da gelimi altyapya sahip salk kurulular ile deil ayn zamanda sektrdeki yetimi, eitimli insan gc, salk alannda teknik olarak ileri alt yaps, Avrupann en nemli jeotermal kaynaklarna sahip olmas, tarihi ve doal gzellikleri, zengin kltrel miras ve greceli uygun maliyetleri nedeniyle de salk turizmi alannda kendisini lider pozisyona tayacak nemli bir potansiyele sahiptir.Salkta dnm program ile DS tarafndan da takdirle karlanan byk bir ilerleme gsteren Trkiye salk turizminde blgesel gc elinde bulundurmaktadr.Bu yaklamla hazrlanan Rusya Federasyonu lke raporunun salk turizminin muhataplarnca kullanlacak faydal bir eser olduunu dnyor ve bata Prof. Dr. Sezer AKARCALI olmak zere emei geenlere teekkr ediyorum.

Dr. H. mer TONTUSaln Gelitirilmesi Genel Mdr



SATUR

KSAT

URK



SATUR

KSAT

URK

RUSYA FEDERASYONUNA GENEL BAKI1. TEMEL BLGLERDnyann en byk yzlmne sahip olan lkesi Rusya Federasyonu, 11 farkl zaman dilimine blnmtr. Rusya Federasyonu, 14 lkeyle snr komusudur. Sahip olduu yzlm 17.075.200 km2 olup, bu rakam

ABDnin yaklak 1,8 kat byklndedir. Toplam nfusu Haziran 2015 tarihi itibariyle 142.423.773 milyondur.8 Aadaki tabloda Rusya Federasyonunun 1950den 2014 ylna kadar olan nfus hareketleri gsterilmektedir.

Grafik 2: Rusya Federasyonu Nfusunun Geliimi (1950 - 2014)

Kaynak: http://www.worldometers.info/world-population/russia-population/ e.t: 08.10.2015

Kaynak: Salk bakanl (2013) Trkiye Medikal Turizm Deerlendirme Raporu. Saln Gelitirilmesi Genel Mdrl Ankara. Anl Matbaaclk.http:// www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rs.html, e.t. 12.09.2015

RUSYA FEDARASYONUNA GENEL BAKI

GSYH (Milyon $ )1.861.000

KBGSYH ( )24.590

Byme Oran (%)0,6 %

Nfus142.300.000

Yzlm ( km2)17.075.400

BakentMoskova

GSYH (Milyon $ )1.861.000

KBGSYH ( )24.590

Byme Oran (%)0,6 %

Nfus142.300.000

Yzlm ( km2)17.075.400

BakentMoskova



SATUR

KSAT

URK

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birlii (SSCB)nin dalmasyla 1991 ylnda Rusya Federasyonu kurulmutur. Rusya iki parlamentolu bir bakanlk sistemi ile ynetilen federal bir yapya sahiptir. Rusya Federasyonu, farkl idari birimlere blnmtr. Bu birimler merkezi devlete bal ama kendi yasalaryla yrtme, yasama ve yarg organlarna sahip zerk birimlerdir. Bunlarn 21i cumhuriyet, 9u kray, 49u vilayet (oblast), 2si federal statde kent, 1i zerk blge ve 4 zerk yredir (okrug). Rusya Federasyonuna bal olan 21 cumhuriyetin her birinin kendi anayasas ve devlet bakan vardr. Federasyonun yrtme erki Babakan bakanlndaki hkmet iken, yasama yetkisi alt meclis olan Duma ve st meclis olan Federal Meclise aittir. 2012de yaplan seimlerde Vladimir Vladimirovi Putin Devlet Bakan olarak seilmitir. Babakanlk grevine ise Dmitriy Medvedev Anatolyevich getirilmitir.9

2. EKONOMK DURUM

Rus ekonomisi Sovyetler Birlii daldktan sonra nemli lde klmtr. 1990l yllarn sonunda doal gaz ve petrol gibi doal kaynak rnlerinin dnya piyasalarnda deerlerinin artmasyla, Rus ekonomisi de yeniden bymeye balamtr. Bugn Rusya, sahip olduu zengin doal kaynaklar ve insan gcyle dnyann 7. byk ekonomisidir.10

Sovyetler Birliinin dalmasndan sonra merkezi planlama anlayyla ynetilen ekonomiden kresel pazarlarla entegre piyasa ekonomisine geen Rusya, 90lar boyunca enerji ve savunma sanayi haricinde sanayisinin nemli ksmn zelletirmitir. 1998 finansal krizinden sonra Rusyada ortalama reel byme hz %7, 2012 ylnda %3,4, 2015 yl itibariyle %0,6 olmutur.11

2014 yl iin Rusyann Gayrisafi Yurt i Hslas (GSYH) 1.906.000 trilyon $, kii bana den GSYH ise 13.860 dolar olmutur. 2014 ylnda reel byme % 4.8 olarak gereklemitir. lkede yoksulluk snr altndaki nfus oran 2013 yl verilerine gre %11dir.12

3. LETM ve ULAIM

Ulam sektrne bakldnda Rusya Federasyonunda 2013 verilerine gre 1.218 havaalan, 87.157 km uzunluunda demiryolu, 982.000 km karayolu ve 102.000 km denizyolu bulunduu grlmektedir.13 Rusyada tamamen veya ksmen federal veya yerel ynetimler tarafndan kontrol edilen ve olarak iletilen 3300 televizyon istasyonu, 2400 radyo istasyonu mevcuttur. Federal Hkmetin sahibi ve kontrol elinde bulundurduu 6 ulusal TV istasyonu, devlete ait Gazprom irketinin 3 ulusal TV istasyonu, Moskova ehir ynetiminin 5 TV istasyonu vardr.14

Televizyon, radyo, basl materyaller, billboardlar Rus pazarnda reklam ve promosyon faaliyetlerinde yaygn olarak kullanlmaktadr. lkede uluslararas standartlarda hizmet veren ok sayda yabanc ve yerli reklam ajans bulunmaktadr. Ek-1de lkedeki balca televizyon ve radyo kanallar verilmitir.

9 https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rs.html, e.t. 12.09.201510 IMF Dnya Ekonomik Grnm Raporu, Nisan 2012, Aktaran: Kalknma Bakanl, Dnya Ekonomisindeki Son Gelimeler, Temmuz 2012 Say: 711 https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rs.html, e.t. 12.09.201512 A.g.e13 A.g.e14 Benli A.(2011). Rusya Federasyonu lke Raporu. Babakanlk D Ticaret Mstearl hracat Gelitirme Etd Merkezi. Ankara.



SATUR

KSAT

URK

4 TRKYE LE SYAS LKLER

Trkiye, SSCBnin dalmasnn ardndan kurulan Rusya Federasyonunu 1991 ylnda tanmtr ve 1992 ylnda iki lke arasnda resmi ziyaretler yaplmaya balanmtr. ki lke arasndaki ibirliklerinin artrlmas amacyla 2001 ylnda Avrasya birlii Eylem Plan imzalanmtr. mzalanan planda daha ok ekonomik, gvenlik, politik ve enerji ibirliine vurgu yaplm ancak salk konusunda bir vurguya rastlanlmamtr.

Trkiyenin Moskovada Bykelilii, Kazan, St. Petersburg ve Novorossiskde ise Bakonsolosluklar bulunmaktadr. Rusya Federasyonunun ise Ankarada Bykelilii, stanbul, Trabzon ve Antalyada Bakonsolosluklar vardr.15

5. VZE

17 Nisan 2011 tarihinden itibaren hususi, hizmet ve umuma mahsus pasaport hamili Trk vatandalar ile hizmet ve umuma mahsus pasaport hamili Rus vatandalar arasnda birbirlerinin lkelerinde 30 gnden fazla kalmayacak vizesiz seyahat edebilmektedir. Transit seyahatleri de kapsayan vize muafiyeti 180 gn ierisinde 90 gn amayacak grafikde geerlidir. Bu erevede, Rusyaya girilerinden itibaren bir defada 30 gn amayacak grafikde ve giri k yapmak suretiyle 180 gn iinde azami toplam 90 gn Rusyada kalnabilmektedir.16



SATUR

KSAT

URK

6. GENEL YATIRIM ORTAMI

Rusya, ekonomik gelimede nemli rol oynayan yabanc yatrmlar lkeye ekmek amacyla zel dzenlemeler gerekletirmitir. 1991 ylnda kan Yatrm Kanununa gre yabanc yatrmclar, Rus yatrmclarla ayn haklara sahip olmutur ancak baz sektrlerde yabanc mlkiyet haklarnda kstlamalar vardr.1999da kan bir baka kanunla bu snrlamalar azaltlmtr. 2003-2010 yllar arasnda zel sektrn GSYH iindeki pay %70ten %65e dmtr.17

2010 itibariyle lkede bulunan 19 adet zel Ekonomik Blge 4 kategoriye ayrlmtr. Bunlar: Sna retim blgeleri (Lipetsk, Tataristan, Samara, Yekaterinburg); teknik aratrma ve uygulama blgeleri (St. Petersburg, Moskova, Tomsk); turizm- dinlenme blgeleri (Klaningrad, Kuzey Kafkasya, Stavropol, Altay, Irkutsk) ve liman blgeleridir (Ulyanovsk, Murmansk, Khaborovsk).

Her yl Dnya Bankas ve Uluslararas Finans Kurumunun belirli kriterleri deerlendirerek lkelerde i yapma kolayl ile ilgili hazrladklar Doing Business raporunda Rusya Federasyonu, 189 lke arasnda i yapma kolaylnda 62. srada bulunmaktadr.18

7. TURZM

Rusya ylda ortalama 22 milyon turist tarafndan ziyaret edilmektedir. Bu rakam 2000li yllarn balangcndan bu yana fazla bir deiiklik gstermemitir. Ziyaretilerin yaklak 2/3si eski Sovyet Cumhuriyetlerinden gelmektedir. Ancak bu ziyaretilerin ounluunu lkeye almak zere gelen gmenler tekil etmektedir.

Almanya, Finlandiya, ABD, ngiltere, talya, Fransa ve Japonya lke turizmi asndan balca pazarlardr. Son yllarda Gney Korede nemli bir pazar olmaya balamtr.

D kaynakl turizm gelirleri 2000 ylnda 3,4 milyar $ iken, 2006 ylnda 7,6 milyar $a ulamtr. 2007 ylnn ilk yarsnda ise turizm gelirleri bir nceki yln ayn dnemine gre yaklak %35 artmtr.19

Rusya, tur paketlerinin pahal olmas, otel altyapsnn yeterli olmamas ve otel fiyatlarnn yksek olmas, vize temininde skntlar bulunmas, gvenlikle ilgili olumsuz imaj gibi nedenlerle yeterli turist saysna ulaamamaktadr. lkenin turizm altyaps yeterince gelimemitir. Tesisler yeterli kalitede deildir. Bu durum uluslararas zincirler tarafndan yaplan yatrmlarn artmasyla birlikte deimeye balamtr. Yine de otel kapasitesi yeterli deildir. Otelcilik sektr 2000li yllarn bandan itibaren gelimeye balamtr.20

lkeyi ziyaret eden yabanc turistlerin en fazla tercih ettii kentler ise St. Petersburg, Moskova ve Moskovann kuzey dousundaki Altn Halka olarak adlandrlan blgedir. Rus turistler iin en popler lkeler Trkiye, in ve Msrdr. Bu lkelerin tercih edilmesinin ticari gerekeleri de bulunmaktadr.21

15 www.mfa.gov.tr/default.tr.mfa, e.t.12.09.2015 16 www.mfa.gov.tr/default.tr.mfa, e.t.12.09.2015 17 GEME Rusya lke Raporu, 201018 http://www.doingbu siness.org/data/exploreeconomies/russia, e.t.12.09.2015



SATUR

KSAT

URK

C. RUSYADA SALIK

Rusya Federasyonunda salk hizmetlerinin planlayc, uygulaycs ve denetleyicisi Salk ve Sosyal Kalknma Bakanldr. Rusya Federasyonunda salk hizmetleri tmyle cretsiz olarak sunulmaktadr.

Rusya Federasyonunda 700 binin zerinde hekim, 1,5 milyondan fazla salk personeli, 4400 hastane, yaklak 32 bin poliklinik ve 1,6 milyon hasta yata bulunmaktadr. Hastane ve polikliniklerin byk ounluu federal, blgesel veya yerel hkmetlere aittir. Bunlarn dnda Ulatrma Bakanl, Ekonomi Bakanl, Ticaret Bakanl ve Savunma Bakanlklarna ait ok sayda salk kuruluu bulunmaktadr.22

Rusya Federasyonu, 2010 sonrasnda izledii politikalar gereince GSYHnn yaklak olarak %5ini sala ayrmaktadr.23 Bu oran, bata OECD ve dier gelimi lkelerin ortalamalarnn altndadr.

1.SALIK GSTERGELER

a. Genel Salk Gstergeleri

Rusya Federasyonunun nfusunda son yllarda nemli dler yaanmtr. 2015 yl verilerine gre nfus art hz -0.04% olarak gereklemitir.24 Dnya Bankas tarafndan 2005 ylnda yaynlanan bir almaya gre nfustaki bu azalma bu oranda devam ettii takdirde, 2050 yl itibar ile lke nfusunun % 30 zerinde azalaca tahmin edilmektedir. Aadaki grafikte de, Rusya Federasyonunun 1950-2014 yllar arasndaki doum hzndaki d arpc bir ekilde grlmektedir.

19 GEME Rusya lke Raporu, 2010.20 GEME Rusya lke Raporu, 2010.21 Benli A.(2011). Rusya Federasyonu lke Raporu. Babakanlk D Ticaret Mstearl hracat Gelitirme Etd Merkezi. Ankara.22 Trkolu Y.(2009). Rusya Federasyonu Medikal Sektr. T.C. Babakanlk D Ticaret Mstearl hracat Gelitirme Etd Merkezi, Ankara23 a.g.e24 https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rs.html. e.t. 12.09.2015



SATUR

KSAT

URK

Grafik 3: Rusya Federasyonu Doum Hz (1950-2014)

Kaynak: http://www.worldometers.info/world-population/russia-population/ e.t: 08.10.2015

Rusya Federasyonu nfusunun ya gruplarna ayrntl dalm incelendiinde nfusun %16.68inin 0-14 ya aralnda olduu, %10.15nin 15-24 ya aralnda olduu, %45.54nn 25-54 ya aralnda olduu, %14.01nin 55-64 ya aralnda olduunu ve %13.61nin ise 65 ya ve zeri ya aralnda olduu grlmektedir.25

Grafik 4: Rusya Federasyonu Nfus Piramidi-2014

Kaynak: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rs.html



SATUR

KSAT

URK

Birlemi Milletler in lke nfusuna ynelik ngrleri ok daha karamsardr. 2008 ylnda yaklak 142 milyon olan lke nfusunun BM almalarna gre 2050 ylna doru 112 milyona gerilemesi beklenmektedir. Rusyada nfus yapsnn deimesi ciddi bir risk olarak deerlendirilmektedir. Doutan beklenen yaam sresi 2015 verilerine gre ortalama 70,4tr. Ancak kadn ve erkek asndan ciddi bir fark vardr. Erkelerde doumdan beklenen yaam sresi 64,7 iken kadnlarda bu oran 76,5tir.26

lm oranlar 1960larda 11-20 ya grubu haricindeki tm ya gruplarnda ykselme eilimi gstermeye balamtr. lm oranlarndaki bu negatif eilim 1990larda daha da belirgin hale gelmitir. 1990l yllarda lm oranlar ve yeni doan lmleri hzla artmtr. lm oranlarndaki sz konusu ykseli evresel faktrlerdeki olumsuzluklar, kt yaam koullar ve salk sistemindeki bozulmadan kaynaklanmtr.27

Rusya federasyonu, bebek lm oranlarnn azaltlmasnda nemli gelimeler kaydetmitir. Bin canl doumda bebek lm oran 2013 verilerine gre 9,97ye dmtr. Bu oran Trkiye iin 10,8dir. Rusyann dourganlk hz 1,61dir.28

Rusya Federasyonu Salk Bakanl verilerine gre 2010 ylnda toplam 226.159.577 kaytl hasta varken bu rakam 2011 ylnda 229.155.404, 2012 ylnda 229.717.126ya, 2013 ylnda ise 231.100.000 hastaya ulamtr. 29 30

Grafik 5: Rusya Federasyonu Toplam Kaytl Hasta Saylar (2010-2013)

Hasta saylarn gsteren yukardaki grafikten 2015 yl itibariyle nfusu 142.423.773 31 kii olan Rusya Federasyonunda salk hizmetlerine mracaatn olduka dk olduu anlalmaktadr. Yllk kii bana salk hizmetlerine mracaat saysnn OECD ve AB lkelerine gre daha dk kalmasnda salk hizmetlerinin yetersizlii, salk hizmetlerine ulamn gl, salk hizmetlerinin pahal olmas, kurulu ve personel yetersizliinin rol oynad dnlmektedir.

25 https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rs.html. e.t. 12.09.201526 http://stats.oecd.org/, e.t. 12.08.201527 Benli,A. (2011). Rusya Federasyonu lke Raporu. Babakanlk D Ticaret Mstearl hracat Gelitirme Etd Merkezi. Ankara.28 http://stats.oecd.org/, e.t. 12.08.201529 http://pandia.ru/text/78/620/59075.php , e.t: 26.09.210530 http://demoscope.ru/weekly/2015/0655/index.php, e.t: 08.10.201531 http://pandia.ru/text/78/620/59075.php , e.t: 26.09.2105

223.000.000

224.000.000

225.000.000

226.000.000

227.000.000

228.000.000

229.000.000

230.000.000

231.000.000

232.000.000

2010 2011 2012 2013

226.159.577

229.155.400229.717.126

231.100.000



SATUR

KSAT

URK

Rusya Federasyonundaki 2010 yl kaytl toplam kaytl hastalarnn federasyonu oluturan federal blgelere dalmlar aadaki grafikte verilmitir.

Grafik 5: Rusya Federasyonu Kaytl Hastalarn Federal Blgelere Dalm (2010)

Moskovann da iinde olduu Merkez Federal Blgenin toplam hasta says 56 milyondan fazladr. Merkez Federal Blge 18 alt blgeden olumaktadr. Bu blge ierisinde yer alan Moskovada 2010 ylnda 8.730.605 kaytl hasta bulunmaktadr. Bu rakam 2011 ylnda 9.169.440 hastaya kmtr. Volga Federal Blgesi ise 54 milyondan fazla hastayla ikinci srada gelmektedir. Volga Federal Blgesi ise, 14 alt blgeden olumaktadr.

Rusya Federasyonunda 2011 yl kaytl toplam hasta saylarnn federasyonu oluturan federal blgelere dalmlar aadaki grafikte verilmitir. 32


32 http://pandia.ru/text/78/620/59075.php , e.t: 26.09.2105

0

10.000.000

20.000.000

30.000.000

40.000.000

50.000.000

60.000.000

Merkez KuzeyBat

UzakDou

Gney KuzeyKafkasya Volga Ural Sibirya

56.485.941

24.283.31119.010.731

10.935.494

56.116.950

18.070.501

32.602.322

9.703.435

0

10.000.000

20.000.000

30.000.000

40.000.000

50.000.000

60.000.000

Merkez KuzeyBat

UzakDouGney

KuzeyKafkasya

Volga Ural Sibirya

57.429.209

24.539.42919.355.624

11.510.027

54.110.992

18.250.184

33.263.841

9.726.513



SATUR

KSAT

URK

Grafikten de grld zere hasta saylar 2011 ylnda artmaya devam etmitir. Merkez ve Volga Federal Blgeleri toplam hasta saylar bakmndan dier blgelerden ak ara ndedir. Gerek 2010 ve gerekse 2011 toplam hasta saylar dikkate alndnda, Moskovann da iinde olduu Merkez Federal Blge ve Volga Federal blgesi, salk turizmi asndan ciddi bir potansiyele sahip grnmektedir.


Grafik 7: Rusya Federasyonu Kaytl Hastalarn Federal Blgelere Dalm (2010-2012)

0

10.000.000

20.000.000

30.000.000

40.000.000

50.000.000

60.000.000

Merkez KuzeyBat

Gney KuzeyKafkasya

Volga Ural Sibirya UzakDou

57.564.984

24.962.75519.642.728

11.783.556

53.684.092

18.271.087

33.180.093

9.608.441

0

10.000.000

20.000.000

30.000.000

40.000.000

50.000.000

60.000.000

Merkez KuzeyBat

Gney KuzeyKafkasya

Volga Ural Sibirya UzakDou

2010 2011 2012



SATUR

KSAT

URK

Rusyann byk ehirler dnda kalan yerlerdeki hastanecilik hizmetleri yeterli deildir. Rusya Federasyonunda hastane saylar 1990dan itibaren srekli dmektedir. 33

Grafik 8: Rusya Federasyonunda Yllara Gre Hastane Saylar

T.C Salk Bakanl (2014). Salk statistii Yll 2013. Salk Aratrmalar Genel Mdrl

Yukardaki ekilde grld zere, Rusya Federasyonunda 1990 ylnda 12.800, 2000 ylnda 10.700, 2013 ylnda 5.900 ve 2015 ylnda ise 4.400 hastane bulunmaktadr. Yaklak olarak 1,6 milyon olan hastane yata says da srekli azalmaktadr. 2012 ylnda bu rakam 30 bin, 2013 ylnda 50 bin azalmtr. Yalnzca Moskovada toplam hastane yataklar %20 azaltlmtr. 34 2014-2018 yllar arasnda lkedeki hastanelerin saysnn %11 daha azalmas beklenmektedir. 35 Rusya Federasyonunda 10 bin kiiye den hasta yata says 2012 ylnda 1347, 2013 ylnda ise 1332 olmutur. Ayrca, lkede nitelikli salk personeli sorunu yaanmaktadr. 36 Rusya Federasyonunda 10 bin kiiye den hekim says 2012 ylnda 733, 2013 ylnda ise 703 kii olmutur.37

Grafik 9: Rusya Federasyonunda Yllara Gre Poliklinik Saylar

T.C Salk Bakanl (2014). Salk statistii Yll 2013. Salk Aratrmalar Genel Mdrl. Ankara

33 http://pandia.ru/text/78/620/59075.php , e.t: 26.09.210534 Federal State Statstcs Servce (Rosstat) Russa 2014 Statstcal Pocketbook, Moscow2014http://Www.Gks.Ru/Free_Doc/Doc_2014/Rus14_Eng.Pdf, e.t: 08.10.201535 http://www.statista.com/statistics/435859/healthcare-facts-in-russia/, e.t.08.10.201536 Trkolu, Y.(2009). Rusya Federasyonu Medikal Sektr. T.C. Babakanlk D Ticaret Mstearl hracat Gelitirme Etd Merkezi, Ankara37 Federal State Statstcs Servce (Rosstat) Russa 2014 Statstcal Pocketbook, Moscow2014http://Www.Gks.Ru/Free_Doc/Doc_2014/Rus14_Eng.Pdf, e.t: 08.10.2015

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

1400012.800

10.700

5.900

4.400

1990 2000 2013 2015

0

5000

10000

15000

20000

25000

1990 2000 2013

21500 21300

16500



SATUR

KSAT

URK

zellikle koruyucu hekimlik olarak adlandrlan birinci basamak salk hizmeti veren kurulularn saylarnda da azalma gzlenmektedir. 1990da 21.500 olan poliklinik says 2013 ylnda 16.500e dmtr.38

Rusyada bin kiiye den hastane yata says 9,1dir. 39 Trkiyede toplam hastane says 2013 verilerine gre 1517, hastane yata says 202.031, on bin kiiye den hasta yata says ise 15,8dir. Trkiye ve Rusya salk hizmetlerinin karlatrlmasnda fikir verebilecek baz salk gstergeleri ise yledir: Bin kiiye den hekim says 2013 verilerine gre; 4,9, hemire says ise 1,8dir. Kii bana hekime mracaat says 8.2, kii bana hastanelere mracaat says 4.9dur. Hastane doluluk oran ise %66, hastanede ortalama kal sresi 3.9dur. Yz bin kiiye den hekim says 174, hemire says 252dir.40

Rusyada hastanecilik hizmetlerinde grlen yetersizlik gibi ileri teknoloji gerektiren tbbi cihazlar konusunda da yetersizlik sz konusudur. 2014 verilerine gre yz bin kiiye den BT says 11.3 iken bir milyon kiiye den MR says 4tr. 41 2013 verilerine gre Trkiyede bir milyon kiiye den BT says 14.1 iken bir milyon kiiye den MR says 10.4, Mamografi cihaz says 11.8, USG cihaz says 62dir. Bir milyon kiiye den radyoterapi cihaz says 2.5, yz bin kii bana CT muayene says 145, MR muayene says ise 119dur.42 Radyoterapi, PET, Mamografi, USG, CT vb. cihaz saysna ulalamamtr. Ancak lke salk haberlerinde yaplan incelemede bu konuda da ciddi yetersizliklerin olduu izlenimi edinilmitir.

Grafik 10: Rusya Federasyonu- Trkiye BT ve MR Gstergeleri-2013

T.C

Salk Bakanl (2014). Salk statistii Yll 2013. Salk Aratrmalar Genel Mdrl

Rusya GSYHdan sala %6,5 pay ayrabilmektedir. Bu oran OECD ve dier gelimi lkelere nispeten olduka azdr. 2011de balayan salk reformu ile sala daha fazla fon taahht edilmi ancak henz gerekletiine dair kantlara ulalm deildir. Dnya Salk rgt 2010 verilerine gre lkede kii bana salk harcamas 1,277$ olarak bildirilmitir43.

38 Trkolu, Y.(2009). Rusya Federasyonu Medikal Sektr. T.C. Babakanlk D Ticaret Mstearl hracat Gelitirme Etd Merkezi, Ankara39 https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rs.html. e.t. 12.09.201540 T.C Salk Bakanl (2014). Salk statistii Yll 2013. Salk Aratrmalar Genel Mdrl41 http://www.who.int/chp/chronic_disase_report/. e.t:09.09.201542 T.C Salk Bakanl (2014). Salk statistii Yll 2013. Salk Aratrmalar Genel Mdrl43 Tontu, H..(2015).Tm Ynleriyle Salk Turizmi lkeler. T.C. Salk Bakanl Saln Gelitirilmesi Genel Mdrl, Ankara. Anl Matbaaclk s:74

0

5

10

15

BT

11,3

4

14,1

10,4

Trkiye



SATUR

KSAT

URK

Rusya Federasyonunun kii bana kamu salk harcamas 2013 verilerine gre 794 ABD dolar, kii bana zel salk harcamas ise 859 ABD dolardr.44

Tablo 2:Rusya Salk Harcamalar - 2013

Rusya iin belli bal salk riskleri sigara, alkol kullanm, giderek artan obezite, den doum oranlar ve artan lm oranlardr. 15 ya st nfusta sigara kullanm 24.2, alkol tketimi 11.2 litredir.45

Grafik11: 15 Ya st Nfusta Sigara Kullanm Oran

15 ya st nfusta obezite oran ise %26.4tr. Son yllarda bakteriyel ishal hastalk vakalarndaki art ve yksek derecede patojenik H5N1 virsnn grlm olmas Rusya iin balca bir risktir.46

Rusyann bin kiide canl doum oran 11.6 lm oran 13.69dur. Dourganlk hz ise 2015 verilerine gre 1.61dir. Rusyada lm oranlar 1960larda 11-20 ya grubu haricindeki tm ya gruplarnda ykselme eilimi gstermeye balamtr.lm oranlarndaki bu negatif eilim 1960larda daha belirgin hale gelmitir. lm oranlarndaki sz konusu ykseliin nemli nedenleri arasnda; evresel faktrlerdeki olumsuzluklar, kt yaam koullar, salk sistemindeki bozulma, alkol ve sigarann fazla tketimi ve kt beslenme gsterilmitir.47

2. SALIK SSTEM

Rusyann uygulamakta olduu salk sistemi Sosyalist Salk Sistemi olarak adlandrlmaktadr. Bu sistem, ilk defa 1917 Rusya ihtilalinden sonra Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliinde (SSCB) Marksist- Leninist teoriye gre kurulmu, zelliklerinin hemen hepsi SSCB salk sistemi iinde oluturulmu ve gelitirilmi olmas sebebiyle, bu lkenin salk sistemi ve politikalar dnya apnda bir rnek tekil etmitir. 48 Komnist salk sisteminde, piyasa koullar olumamtr ve tmyle kollektif hizmet alanlar sz konusudur. Sistem, tam gvence esasna gre ilemektedir.1917de ok kt durumda olan SSCBde, 1970 sonrasnda souk savan etkisiyle askeri harcamalara ayrlan kaynaklarn art salk hizmetlerindeki gelimeyi yavalatm olsa da, lke

GSYH Sala Ayrlan Pay %5

Kii ba kamusalk harcamas

Kii ba zelsalk harcamas

794 $

859 $

24,20%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00%



SATUR

KSAT

URK

salk sistemi ve gstergelerinin ulat seviye sebebiyle, 2000li yllarda reforma tabi tutulmutur.Dnyada cretsiz olarak salk hizmeti veren ilk lkedir. Rusya Federasyonu, halka %100 cretsiz salk hizmeti ve tedavisi anlayndan kopmamakla birlikte doktorlarn zel muayenehanesi olmadan neredeyse hastane iinde zel hizmet verilmeyen bir lke haline gelmitir. Prestroyka (deiim) ile 90l yllardan itibaren salk hizmetlerinin kapsam ve kalitesi erozyona urayarak gnmze tand. Rusya Federasyonu salk sektr, hem salk hizmetlerinin kalitesi bakmndan hem de teknolojik adan kresel rekabetin ok gerisinde kalmtr. Salk sektrnde alan tecrbeli personel says gn getike azalmaktadr.

Rusya Federasyonu GSYHdan sala ayrlan pay 2000lerden itibaren giderek artmasna ramen 2008 ylnda cretsiz olarak hizmet veren hastanelerin %36s (3900) kapatld. Bylece toplam hastane yatak says da %9 (150.000) azald.49

2013 ylnda Rusyada salk sektrnn modernize edilmesini ngren iki yllk program hayata geirilmitir. Bu kapsamda kk ve orta byklkteki kentler ve kasabalarn poliklinikleri ve hastanelerinin modernizasyonuna nem verilmektedir. Rusya Federasyonu, 2015 ylnda hastanelerin modernizasyonuna 300 milyon dolar bte ayrmay planlanmaktadr. Ayrlacak btenin; hastalarn tedavisinde, tp uzmanlarnn cretlerinin arttrlmasnda, yeni hastaneler ve polikliniklerin kurulmasnda ve mevcut olanlarnn restorasyonu ve modernizasyonunda kullanlmas beklenmektedir.50

Rusya salk hizmetleri bakmnda Trkiye gibi DS Avrupa Blgesine dhildir. Gelir bakmndan ise yksek gelirli lkeler ierisindedir.51

a) Hizmet Sunum Sistemi

Rusyann salk sistemi, irketlerin yerel ynetimlerle yapacaklar pazarlklar sonucu hizmet sunumunu kamu ya da -varsa- zel salk kurulularndan alnacak ekilde tasarlanmt. Salk sisteminin Sovyetler dneminden en nemli fark, salk etkinliinin hizmet sunma anlayndan, finans ynetme biimine dntrlmesidir. Bylece devletin salk planlamas ve dzenlemesine arln koymayaca, hizmeti satanlar safnda yer alaca ve karll denetleyecei varsaylmtr. Hizmet sunumunun tmyle Sovyet sistemindeki rgtlenme modeliyle yrtlmesi planlanmtr. Bu balamda zaman iinde zel sektrn gelimesine imkan tannmtr. Sigorta yasas kartlrken zel hastaneler ve vakf irketleri kurulmas planlanm, ancak bunlara ynelik yasal dzenlemeler yeterince dnlmemiti.52

b) Birinci Basamak Salk Hizmetleri

Birinci Basamak salk hizmetinin en iyi Sovyetler Birliinde rgtlendii ve iletildii tm dnya tarafndan bilinir ve kabul edilir. Reform sonrasnda birincil salk hizmetinin sunum modelinde nemli bir deiiklik yaplmad. Rusya Federasyonunda birinci basamak salk hizmetlerinin rgtlenme modeli, uastok (salk oca), kent poliklinii ve zel dal merkezleri eklindedir. Sovyet dneminden kalan birinci basamak salk hizmetleri sunan birimler sevk zinciriyle birlikte korunmutur.

46 http://stats.oecd.org/, e.t. 12.08.201547 Trkolu Y. (2009). Rusya Federasyonu Medikal Sektr. T. C. Babakanlk D Ticaret Mstearl hracat Gelitirme Etd Merkezi Ankara48 Sargutan E. (2005). -349 Timur Sarsoy (2009), Rusyada Dnden Bugne Salk, Gazetem, http://gazetem.ru/index.html, e.t.:08.09.201550 http://tr.sputniknews.com/turkish.ruvr.ru/2012/02/09/65682273/, e.t: 12.09.201551 http://www.who.int/chp/chronic_disase_report/. e.t:09.09.201552 Aksakolu G. (2003) Sovyetler Birlii zelinde Sosyalist lkelerde Salk Reformu, Toplum ve Hekim, 8:28-37.



SATUR

KSAT

URK

Uastok salk hizmetinin btncl olarak sunulduu birincil, ayn zamanda ilk bavuru yeri olduu iin birinci basamak salk birimidir. Genelde krsal alanda 4,000, geni krsal ve kentsel alanda 7,000 kiiye bir olmak zere kurulur. Personeli ounlukla felder ve hemireden oluur. 7,000 kiinin zerindeki yerlerde ek olarak erikin ve ocuk pratisyen hekimleri de grev yapar. Birimlerin ynetsel adan yalnzca st yerel ynetim birimleri ile iletiimde olmas ilkesi korunmutur. Bylece sigortalarn yerel ynetimlerle anlama imzalamalar salanarak, sigorta irketleriyle dorudan ilikileri engellenmeye allmtr.

Kent poliklinii, kentsel alanda oluturulur. Felder ve hemireler yannda, erikin pratisyen hekimine 1,700, ocuk pratisyen hekimine 800 kii decek ekilde nfusun dalm planlanr. Bireyler hekimlere liste halinde kaydolur. stek zerine ve zel bir onama ilemi yaplarak hekim seimi de yaplabilir. Kent polikliniklerine, yerleim yerinin ve toplumun zelliine gre kadn-doum, kardiyoloji, romatoloji, onkoloji uzmanlar da eklenebilir. Bu poliklinikler, yatakl olabildikleri gibi, cerrahi ilem yapabilecek zelliklere de sahiptirler.

zel Dal Poliklinii 15 ya altndakilere ynelik ve ender kurulan bir birimdir. yeri Poliklinikleri baz ar sanayi birimlerinde rastlanan, zel amal kk iyeri merkezleridir. Sal uzmanlar ve ender olarak hasta yata bulundurabilirler.53

Rusya Federasyonunda birinci basamak salk hizmetinin tm vergi kkenli kamusal bte ile finanse edilmektedir.

c) Hastane Hizmetleri

Hastane hizmetleri, birincil salk hizmetinde olduu gibi nfusun yerleim dalm dikkate alnarak oluturulmutur. Bu nemli ilke reform srecinde ayn biimde korundu. Uastok dzeyinde 30-50 yatakl birimler oluturulabilmektedir. Bu ekilde oluturulan salk birimleri genellikle sosyal hizmet amacyla, ender olarak da kk cerrahi giriimleri gerekletirmek amacyla kullanlrlar. Bu birimlerde; pratisyen hekim, ocuk hastalklar uzman ve cerrah yer alabilir.

Rayonlarn mutlaka (blge) hastaneleri bulunur. Bu hastaneler, 40-150 bin kiiye, 100-700 yatakla hizmet verirler. Her tr tbbi ve cerrahi olanaa sahiptirler. Ayrca yatarak hizmet almas gerekmeyen hastalara da bakmakla ykml uzman dzeyinde ilev gren poliklinikleri de vardr.

Oblast hastaneleri 10-50 rayona hizmet verir. Daha fazla eitlilik ierir ve tbbi anlamda gelikindirler. Her tr tbbi uzmanlk ve imkana sahiptirler. Bu hastaneler, ayn zamanda tp fakltelerine eitim hastanesi ilevi de grrler. Kendilerine bal poliklinikler de bulunur.

zel dal hastaneleri kadn ve zellikle ocuk sal konularnda ok ileri ilevler stlenirler. Dier tm yatakl birimler gibi sevk zinciri iinde grev yaparlar. yeri hastane ve poliklinikleri uzmanlam, bazen yatak da bulundurabilen birimlerdir.

Savunma Bakanl ve dier baz bakanlklarn, daha ok hastane niteliinde, kendi rgtlenmeleri bulunur. Federal hastane ve poliklinikler genellikle federal bakentte bulunur, ok ileri amal tan ve saaltm ilevleri stlenirler.54

d) Salk Hizmetlerinin Younlat Merkezler

Son 20 yldr zel salk hizmetlerine olan talepte ok byk artlar olmutur. zel hastane ve klinik saysnn yetersiz olmas nedeniyle taleplerin karlanmas kamuya ait hastaneler tarafndan karlanmaya allmaktadr. Ancak salk hizmetlerinin artan maliyetler nedeniyle



SATUR

KSAT

URK

finansmanda yaanan sorunlar, hastane says ve yatak kapasitesinin yetersizlii, yetimi nitelikli salk personeli yetersizlii gibi nedenlerle bu talepler istenen dzeyde karlanamamaktadr. Rusya Federasyonu zel salk hizmeti pazarnn 6,5 milyar dolar olduu tahmin edilmektedir.

zel sektre ait salk kurulular ekonomik olarak daha gelimi olan ve hasta saysnn fazla olduu merkezlerde bulunmaktadr. Moskova, St. Petersbug dnda Ural, Volga, Sibirya, Uzak Dou federal blgelerinde hizmet sunmaktadrlar. Balca byk zel salk kurulular; Meditsina, Endosurgery, Lithotripsi, Family Doktor Kliniidir.

3. SGORTA SSTEM VE SALIK HZMETLERNN FNANSMANI

A. Sigorta Sistemi

Zorunlu salk sigortas, nfusun salk karlarn gzetleyen sosyal koruma eklidir. Zorunlu salk sigortasnn amac, vatandalarn Rusya Federasyonu Anayasasnn 41. maddesinde zikedilen cretsiz tbbi yardm alma haklarn anayasal olarak koruma altna almaktr.

Rusya Federasyonunda uygulanmakta olan zorunlu salk sigortasn dzenleyen en nemli yasal dzenleme, 29 Kasm 2010 tarihli, 326-FZ numaral Rusya Federasyonu Zorunlu Salk Sigoras Hakknda Federal Kanun dur. Kanun Rusya Federasyonu salk sigortasnn, hukuki, ekonomik ve rgtsel temekini oluturmakta, salk kurumlarnn finansmanm zorunlu salk sigortasna yatrlan denekleri ile salamakta ve bylelikle lkedeki salk sigortalama modelinin temellerini atmaktadr. Zorunlu salk sigortas, devletin sosyal gvenlik sisteminin bir paras olup Rusya federasyonu vatandalarna eit artlarda salk ve ila yardm alma imkan salamakla haklarnn korunmasn garanti etmektedir. Sunulan haklar, zorunlu salk sigortas programlar erevesinde, hacim ve artlarda denekler ile salanmaktadr.

ZSS kanununda sigorta yapan ve yaptranlar, Federal Zorunlu Salk Sigortas Fonu, Blgesel fonlar, salk sigorta irketleri ve salk kurulular zikredilmektedir. u anda, zorunlu salk sigortas alannda devlet politikasnn uygulanmasn, 86 salk sigorta fonu gerekletirmektedir, bunlardan 2si Krm Federal blgede oluturulmutur.

Rusya Federasyonunda 1 Nisan 2014 tarihi itibariyle, zorunlu salk sigortas kapsamnda bulunan sigortal kii says, 143,8 milyon kiidir. Bunlarn 83,8 milyonu almayan ve 60 milyon alan vatandalardan olumaktadr.55

53 Aksakolu G. (2003) Sovyetler Birlii zelinde Sosyalist lkelerde Salk Reformu, Toplum ve Hekim, 8:28-37.54 Aksakolu G. (2003) Sovyetler Birlii zelinde Sosyalist lkelerde Salk Reformu, Toplum ve Hekim, 8:28-37.55 http://www.ffoms.ru/portal/page/top/about, e.t: 29.09.2015



SATUR

KSAT

URK

Grafik 12: Rusya Federasyonu Sigortal Kii Says (2015)

2013 ylnda, Rusya Federasyonunun ZSS sistemine 2012 ylna gre %15.7 artla (1.027,5) her sigortal bana ortalama 7.554,6 ruble sigorta primleri ve vergileri yatrlmtr.

2013 ylnda ZSS Fonu btesine 1.228,1 milyar Ruble aktarlmtr, 2012 ylna gre bu rakam 185,9 milyar Ruble (% 17,8) artmtr. 1.025,4 trilyon boyutu olan ZSS Federal Fonunun % 84,5 sbvansiyonlardan oluurken, % 13s Rusya Federasyonunda yaayanlardan salanan tutardan karlanmaktadr. 2013 ylnda ZSSBFnun btesine 1.228,1 milyar Ruble aktarlmtr.

2013 ylnda, zorunlu salk sigortas blgesel programlarn uygulanmas iin yaplan masraflar 1.1G7,9 milyar Ruble olmutur. Salk kurulularnn sigortalama programlarn hayata geirmesi iin harcanan 1.144,0 milyar Ruble buna dhildir. 2013 ylnn ilk yarsnda salk kurulularna 531.6 Milyar Ruble deme yaplmken, bu rakam 2014 ylnn ilk yarsnda 622,3 milyar Rubleye ulamtr. Bu rakamn ierisinde salk yardmlar iin yaplan harcamalar yaklak 621,6 milyar (%99.9) Rubledir. (%99,9). Ayn dnem ierisinde salk kurulularnn harcamalarnn dalm ise yledir. Emein karln demek iin yaplan harcamalar %72,4, ila ve pansuman gereleri, tbbi malzeme, kimyasallar ve dier edevatlar %11,1, gda malzemeleri %1,8, hizmet demeleri %9,95dir. 2014 tarihinde harcamalarn %98i (593,9 milyar ruble) sigortallarn salk yardmlarndan olumutur. 56

2013 ylnda, zorunlu salk sigortas alannda 8.225 salk kurumu, 67 salk sigorta kuruluu ve 212 Toplu Hizmet Sistemi ubesi grev almtr. 2014 ylnn ilk yarsnda ZSS erevesinde 8 554 salk kuruluu, 63 salk sigortalama irketi ve 216 toplu hizmet sistemi (sigortalama irketi) ubesi almtr. 57

13 byk salk sigorta irketlerinin sigortalama paynn % 80,1den fazla olduu anlalmaktadr. Bunlardan Rusyann en byk sigorta irketlerinden olan Rosgosstrakh, yaklak 20,8 milyon (toplam sigortal saysnn % 14,5) Maks-M Kapal Anonim irketi 20,0 (% 13,9), Ak Anonim irketi Rosno-MS ise 17,3 milyon (%12,1) vatandann sigorta ilemlerini gerekletirmilerdir. 58

56 http://www.ffoms.ru/portal/page/top/about, e.t: 29.09.201557 http://www.ffoms.ru/portal/page/top/about, e.t: 29.09.201558 http://www.ffoms.ru/portal/page/top/about, e.t: 29.09.2015

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

alan almayan

83,8 Milyon Kii

60 Milyon Kii



SATUR

KSAT

URK

Grafik 23: Rusya Federasyonun En Byk Sigorta irketlerinin Sigortalad Kii Says(2013)

b. Salk Hizmetlerinin Finansman

Rusya Anayasasnn 41.maddesinde btn salk hizmetlerinin tm vatandalara cretsiz olarak verilmesi hkm yer almasna ramen, salk sisteminde nemli sorunlar yaanmaktadr. 21 Kasm 2011 tarih ve 323-FZ sayl, Rusya Federasyonu Vatandalarnn Salnn Temelleri Hakknda Rusya Federasyonu Federal Yasas saln korunmas bir hak olarak tanmlamtr. Saln gelitirilmesini ise devletin grevi olarak tanmlamtr.59

Rusyada 1990 yllarda reform ad altnda merkezi salk sisteminden kommerchiski = zel = paral salk hizmetine geilmeye baland. 20 yl ncesinde hastaneye gelen her insana nce salk felsefesi zamanla kendini paray gieye de, sonra doktora grn anlayna devretti. Salk sisteminde dner sermaye sistemine geilmesiyle salk personeli dner sermayeden para almaya balad. Dner sermaye sistemine geilmesiyle birlikte salk sektrnde alanlarn maalarnda iyilemeler yaand.60

Hastalarn tedavi edilmesi Devlet Salk Sigortas (OMS) ad altnda cretsiz ve sosyal devlet anlay altnda devam ederken, zel Salk Sigortalar (DMS) ad altnda salk hizmetine destek verecek finansal yap olarak sektrde yerini ald. Zorunlu Salk sigortasnn ileyii bnyesinde ciddi sorunlar barndrmaktadr. Bu nedenle de sistemle ilgili Rus vatandalar arasnda genel bir memnuniyetsizlik sz konusudur. Aada verilen grafikte, sisteme ilikin vatandalar tarafndan yaplan ikayet saylar verilmitir.

59 http://www.mednet.ru/, e.t: 29.09.201560 Aksakolu G. (2003) Sovyetler Birlii zelinde Sosyalist lkelerde Salk Reformu, Toplum ve Hekim, 8:28-37.

0

5

10

15

20

25

Rosgosstrakh Maks-M Rosno-MS

20,8 milyon kii 20 milyon kii

17,3 milyon kii



SATUR

KSAT

URK

Grafik 14: 2000-2011 Zorunlu Salk Sigortalama sisteminin Eksikliklerine Yaplan ikayet Saylar

Kaynak: http://www.mednet.ru/, e.t: 29.09.2015

1996-2011 yllar arasnda mahkemeye bavurulmadan tartmal vakalarn zlmesi iin Rusya Federasyonu tarafndan denen tazminat toplam 352,7 milyon rubledir. Ayn yllar iin mahkeme kararyla zlen tartmal vakalara denen tazminat rakam ise 133,4 milyon rubledir.61

zel sigorta kurulular olarak deerlendirilebilecek bu kurulularn says 4 ile snrl kalmtr. Bu kurulular, yksek prim ve dk kaliteli hizmet ile birlikte tedavi etmekten uzak bir anlay iinde hizmet sunmaktadrlar. Getirilen bu sigorta sisteminde karmaa ve paradokslar mevcudiyetini devam ettirmektedir. Bunun en arpc rnei kiinin hastalnn tedavisinde ncelikle DMSnin sunduu hizmetler kapsamnda olup olmadnn belirlenmesi iin bir komisyondan gemesi ve tedavisinin g ve uzun sreli olmadnn ispatlanmas gerekmektedir. Bunun yaplabilmesi ise yaklak olarak 3 ay bulan prim deme kontrollerinin yaplmasn gerektirmektedir.62

Bu kurulular tarafndan, mterilerinden 2005 ylnda 46 milyar ruble zel salk sigorta paras toplanmtr. DMS, primini deyip hizmetten yararlanmak isteyenleri komisyonlara gnderip bunlardan sadece bir ksmnn tedavisine ynelik 35 milyar ruble yardm alabilmelerine izin verilmitir. Bu da gstermektedir ki, sektrnn aslnda prim deyene kaliteli salk ve tedavi sunmasn bir kenara koyup komisyonlar ve dier uygulamalar ile hastalarn tedavi isteini azaltmtr.

Sadece Moskovada devlete bal alan poliklinik says 223tr. ocuklara ynelik 176 adet poliklinik bulunmaktadr. Devlet di hastanesi ise 43 adettir. 63

Rusya Federasyonu salk btesi artmasna ramen 2000li yllara nazaran 2008 ylnda cretsiz olarak hizmet veren 3900 hastane (tm hastanelerin %36s ) kapatld. Hastanedeki yatak says da 150 bin adet (tm yataklarn %9u) azald. Rusya, 2004 ylnda salk hizmetleri iin 29 milyar dolar, 2006 ylnda 38 milyar dolar bte ayrmtr. 2008 ylnda salk btesinin toplam bte ierisindeki pay, %3 yani 850 milyar ruble olmutur.64

61 http://www.mednet.ru/, e.t: 29.09.201562 http://www.mednet.ru/, e.t: 29.09.201563 http://www.mednet.ru/, e.t: 29.09.201564 A.g.e.

0

2000

4000

6000

8000

10000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

9147 9357

7780 7470 7140

5658 54826331 5933 6275

5411 53415048 49554136 3968 3519

3043 2738 3103 2976 2890 2700 2728

ikayet says kantlanan ikayet says



SATUR

KSAT

URK

2020 yl iin Rusya Federasyonunun salkta hedefi, devlet salk sigortas ve zel salk sigortasnn yeni kapsamlarnn hazrlanmas, yeni ekipmanlarn 35 milyar dolarlk harcama ile teknolojiyi yakalayacak hale getirmesi, doktor ve dier salk personelinin eitim ve retimlerine 26 milyar dolarlk ek yardm yaplmas, maalardan kesilen salk sigorta vergisinin %3den %5e kartlmas, btedeki %3 salk harcamasnn %5,1e kartlarak uluslararas salk rgtnn salk politika desteinden faydalanlmas, evlere cretsiz gnderilen ambulans hizmetlerinin kalitesinin arttrlmas, zel hastane almas konusunda yerel ynetimlere destek ve yn verilmesi ynnde kararl admlar atlmas planlanmaktadr.65

D. GENEL DEERLENDRME

Trkiye ile Rusya Federasyonu arasnda salk turizmi imkanlarnn gelitirilmesi iin hazrlanacak ulusal strateji belirleme almalarna yol gstermesi amacyla hazrlanan bu almada deerlendirme eitli balklar dikkate alnarak yaplmtr.

Deerlendirmeye konu olan balklardan birincisi salk turizminin kapsamndaki hizmet alanlardr.Yukarda da akland zere salk turizmi kapsamnda sunulan hizmetler alt balkla toplanmaktadr. Bunlar; sal gelitirmeye ynelik hizmetler, tedavi hizmetleri ve rehabilitasyon hizmetleridir. Trkiye ile Rusya Federasyonu arasnda salk turizmine ilikin almalarda dikkate alnmas gereken balklardan birisi bu hizmet gruplardr.

lkemizi sal gelitirmeye ynelik hizmetlerden yararlanmak zere tercih edenler daha ok orta ve st dzey gelir grubunda olan insanlardr. Bu gruptaki insanlar, salkl veya salk sorunu yaayan btn ya gubundaki insanlar olabilmektedir. Bu gruptaki insanlarn iyi bir temel salk hizmeti alma ve hastane hizmetlerinden yararlanma beklentisi vardr. Rusya Federasyonunda bu hizmetlerden yararlanmak isteyecek gelir dzeyine sahip byk bir grup bulunmaktadr.

Grafik 25:Rusya Federasyonundan Gelen Termal Turistlerin Ya Aralklar (2012-2014)

Rusya Federasyonundan 2012-2014 yllar arasnda gelen termal turistlerinin ya aralklarnn verildii yukardaki grafik incelendiinde zellikle 2013-2014 yllarnda 55 ya ve altndakilerin ounlukta olduu grlmektedir. Bu lkeye ynelik termal turizm stratejisinde 55 ya ve alt ya grubu zerinde ayrntl olarak durulmaldr.

65 Timur Sarsoy (2009), Rusyada Dnden Bugne Salk, Gazetem, http://gazetem.ru/index.html, e.t.:08.09.2015

0

1000

2000

3000

4000

5000

2012 2013 2014

14161965

1671

4591

841 7221034 1204

1453

55 ya ve alt 55 ya ve st Ya belirtilmemi



SATUR

KSAT

URK

Rusya Federasyonunda kii bana milli gelir 14 bin ABD $ civarndadr. zellikle lkenin byk ehirlerinde yaayan insanlarn gelir dzeyinin ortalamann stnde olduu varsaylrsa bu alandaki frsatlar iyi deerlendirilmelidir. lke hizmet bal esas alnarak deerlendirilmeli ve hangi ehirlerden insanlarn hangi kapsamda ele alnaca ayrntl olarak belirlenmelidir. Rusya Federasyonundan 2012-2014 yllar arasnda lkemize gelen uluslararas hastalarn says aadaki grafikten de anlalaca zere srekli artmaktadr.

Grafik 16: Rusya Federasyonundan lkemize Gelen Uluslararas Hasta Saylarnn Yllara

Gre Dalm (2012-2014)

Rusya Federasyonu ile salk turizmi kapsamndaki hasta saysnn artrlmas nem tamaktadr. Salk turizmi kapsamnda gelen hasta saylara bakldnda bu lkenin potansiyelinin ok altnda olduu dnlmektedir. Rusya Federasyonundan uluslararas hasta kapsamnda gelen hastalardan 2012 yl iin sadece % 29,9u, 2013 iin %8,3 ve 2014 yl iin de %7,5i salk turizminden yararlanmtr.

Grafik 17: Rusya Federasyonundan lkemize Salk Turizmi Kapsamnda Gelen Hasta Saylarnn Uluslararas Hasta Saylaryla Karlatrlmas (2012-2014)

Rusya Federasyonundan 2012, 2013, 2014 yllarnda termal turizm kapsamnda gelen termal turist saylar aadaki grafikte gsterilmitir.

05000

100001500020000250003000035000400004500050000

2012 2013 2014

82713518 3688

19333

38631

44919

27604

42149

48607

Salk Turizmi Turistin Sal Toplam

82713518 3688

27604

4214948607

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

2012 2013 2014

Salk Turizmi Uluslararas Hasta Toplam



SATUR

KSAT

URK

Grafik 18: Yllara Gre Trkiyeyi Ziyaret Eden Termal Turist Saylar le Rusya Federasyonundan Gelen Termal Turist Saylar (2012-2014)

Rusyadan 2013 ylnda, 2012 ylna gre gelen termal turist saysnda bir art olmakla birlikte 2014 ylnda gelen termal turist saysnda azalma olmu ve Rusya ilk on lke arasnda 4. sraya gerilemitir. Termal Turizm kapsamnda gelen turistler Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon, Dermatoloji ve Alternatif Tamamlayc Tp Branlarn tercih etmektedirler. Rusya Federasyonu vatandalar termal turizm kapsamnda 2014 ylnda en ok (1253 kii) Yalova ilini tercih ederken ikinci olarak Afyonkarahisar ilini (722) tercih etmilerdir.66

Trkiyeyi tedaviye ynelik hizmetlerden yararlanmak zere tercih edenler ise; daha ok orta ve st dzey gelir grubunda olanlardan olumaktadr. Bu gruptaki insanlar seyahat edebilecek kadar salkl, orta ve zeri ya grubunda olan insanlardr. Bu gruptaki insanlarn tercihlerinde belirleyici olan ileri derecede uzmanlk isteyen mdahale ve ileri teknolojiye duyulan ihtiyatr. Yukarda akland zere Rusya Federasyonu salk sistemi (salk hizmet sunumu ve salk finansman) tesisi says, yatak says, sahip olunan ileri teknolojili tbbi cihaz ve ileri derecede uzmanlam personel ynnden ciddi sorunlar yaamaktadr. Rusya Federasyonu iin kriz olarak grlen bu durum Trkiye iin frsat olarak grlmelidir. Trkiye son 15 yldr uygulam olduu Salk Dnm Program sayesinde salk sektrnde nemli gelimelere sahne olmutur. Kamu ve zel salk yatrmlar artm, ileri teknolojili tbbi cihazlarn ortalamas OECD lkelerinin birounun stne kmtr. zellikle ileri dzeyde uzmanlam personel saylarndaki art bu alanda sunulacak hizmetler iin Trkiyenin elini glendirmektedir. zellikle zel salk kurulular bakmndan uluslararas akreditasyona sahip olan hastane says birok lkeden daha fazladr. Gerek kamu ve gerekse zel sektr yatrmlarnn lke ekonomisi iin daha verimli kullanlmasnda salk turizmi kapsamnda tedaviye ynelik hizmetler yksek katma deere sahip olmas nedeniyle ncelikle tercih edilmelidir. Bu gruptaki hizmetlerden yararlanmak zere gelenler, kendi lkelerinde bu hizmetlerin yetersizlii, uzun bekleme sreleri ve personel azl nedeniyle Trkiyeyi tercih etmektedir. Bu gruptaki insanlarn tedavi olma ncelii tercihte belirleyicidir. Bu gruptaki kiiler iin en baarl zel ve kamu salk kurulular tercih edilmelidir. zellikle ileri teknolojiye sahip ve ileri uzmanla sahip personelin bulunduu kurulular bu grup hizmetlerde ne kartlmaldr. rnein bu grup hizmetlerde sorunlar (hizmet kalitesi, tbbi yanl uygulamalar, hizmetin cretlendirilmesi vb) en aza indirmek iin uluslararas akreditasyona sahip kurululara ncelik verilmelidir. Bu kapsamda, bata stanbul olmak zere Antalya, zmir, Adana, Mula, Aydn, Kayseri, Bursa, Gaziantep gibi iller bu amala deerlendirilebilecek illerin banda gelmektedir.

lkemizi rehabilitasyon hizmetlerinden yararlanmak zere tercih edenler de daha ok st dzey gelir grubunda olan ve yal olarak kabul edilen insanlardr. Bu gruptaki kiilerde yaa bal salk sorunlar yannda dkten orta dzeye doru eitli salk riskleri bulunmaktadr.

66 Salk Bakanl (2015), Trkiye Medikal Turizmi Deerlendirme Raporu 2014. Saln Gelitirilmesi Genel Mdrl. Ankara. Anl

Matbaaclk.

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

2012 2013 2014

24462

3800339453

2941 40103846

Toplam Termal Turist Says Rusya Fed. Gelen Termal Turist Says



SATUR

KSAT

URK

Bu grupta yer alan kiilerin tercihlerinde belirleyici olan, salk sorunlar iin ileri derecede uzmanlk, ileri teknoloji ve zellikle de saln psiko-sosyal boyutlarn ieren hizmet beklentileridir. Bu hizmet alannda Rusya Federasyonunun aadaki grafikten de anlalaca zere %14lere ulam olan yal nfusu byk bir frsat oluturmaktadr.

Grafik19: Rusya Federasyonu Nfusunun Yalara Gre Dalm-2014

zellikle byk ehirlerde yaayan, ortann st ve yksek gelir dzeyine sahip kiiler bu hizmet alannn hedefini oluturmaktadr. Bu grupta yer alan kimselere verilecek rehabilitasyon hizmetleri, sosyal hizmetler, psikolojik hizmetler ve inan turizmi ile desteklenmelidir. Ortodoks ve Katolik Hristiyan nfus iin Trkiyenin eiz stnl bu hizmet kapsamnda deerlendirilmelidir. Yaplan bir aratrma sonularna gre yal nfus grubunda olan ve lkemizi tercih edenlerin tercihinde kendi lkelerindeki bakmn yetersiz olmas ve tedavi, bakm maliyetlerinin yksek olmasnn etkili olduu ifade edilmitir.67

Grafik 20:Rusya Federasyonundan Gelen Termal Turistlerin Ya Aralklar (2012-2014)

67 Barca M., Akde E., Gedik Balbay . (2013). Trkiye Salk Turizm Sektrnn Analizi ve Strateji nerileri. letme AratrmalarDergisi, 5/3:64-92.

16,68

10,15

45,54

14,01 13,61

%

0500

100015002000250030003500400045005000

2012 2013 2014

1416

19651671

4591

841722

1034 12041453

55 ya ve alt 55 ya ve st Ya belirtilmemi



SATUR

KSAT

URK

Rusya Federasyonundan lkemize gelen termal turistlerin ya aralklar incelendiinde 55 ya ve alt grubun nemli bir yer tuttuu grlmektedir. Rusyann ortalama yaam sresi dikkate alndnda (zellikle erkekler asndan) bu ya grubunun yal grubu olarak kabul edilmesi ve buna uygun hizmetlerin eitlendirilmesi yararl olacaktr. Bu gruplara ynelik sunulacak hizmetlerin hem kaliteli ve hem de memnuniyet dzeyinin yksek olmas beklentisi unutulmamaldr.

Deerlendirmeye konu olan balklardan ikincisi lkelerin salk turisti gnderme nedenleridir. Bunun iin de lkemize en ok turist gnderen lkeler ve turist gnderme sebepleri zerinde durulmaldr.

lkemize yllar itibariyle gelen uluslararas hasta says her geen gn artmaktadr. Aadaki grafikte 2013-2014 yllarnda lkemize salk turizmi ve turistin sal kapsamnda gelen toplam hasta saylar gsterilmitir.

Grafik 21: Trkiyeye Gelen Uluslararas Hasta Saylar-2013-2014

Kaynak: TC Salk Bakanl 2014 Trkiye Medikal Turizm Deerlendirme Raporu

lkemize salk turizmi kapsamnda gelen hastalarn lkelerine bakldnda Azerbaycan 449 hasta (%22) ile birincidir. Onu srasyla Almanya (%21), Bulgaristan (%10), Grcistan (%10), Rusya (%8), Trkmenistan (%7), Fransa (%5) izlemektedir.

ngiltere ve Amerika gibi gelimi lkelerden de lkemize salk turisti gelmektedir. lkemize salk turisti gnderen lkeler tek tek ele alnmak yerine gelir dzeyine gre gelimi lkeler ve gelimemi lkeler olarak iki balkta toplanmasnn yararl olabilecei dnlmektedir. Gelimi lkelerden gelen hastalar ile gelimemi lkelerden gelen hastalarn beklentileri farkllamaktadr. Her hastaya ayn hizmetin sunulmas hem maliyet hem de memnuniyet asndan beklenen sonular vermeyebilecektir. Gelimi lkelerden (Amerika, Avrupa) gelen hastalar, lkemizi salk hizmetlerinin kendi lkelerinde pahal ve hasta bekleme listelerinin uzun olmas nedeniyle tercih etmektedirler. Bu lkelerden yal nfusu ok olan lkeler ise yal nfusunun ok olmas, personel yetersizlii ve bakm maliyetlerinin yksek olmas nedeniyle lkemizi tercih etmektedir. Gelimemi lkelerden (Sudan, Somali, Afganistan, Libya, Pakistan, Irak ve Asya lkeleri v.b.) gelenler kendi lkelerinde salk hizmetlerinin yetersizlii ve personel azl nedeniyle lkemizi tercih etmektedirler.

Rusya Federasyonu gelimi lkeler grubunda deerlendirilmektedir. Ancak salk hizmetleri bakmndan gelimemi lkelerden gelen kiilerin tercih nedenleri ve Rusya vatandalarnn

172,537

218,138236,791

278,186

0

50

100

150

200

250

300

2013 2014

Salk Turizmi Turistin Sal



SATUR

KSAT

URK

zellemi beklentileri de dikkate alnmaldr. Bu lke, hem yksek gelirli hasta profiline, hem de dk ve orta dzey gelire sahip hasta profiline sahiptir.Rusya Federasyonuna ynelik salk turizmi planlamasnda; bu lke vatandalarnn tedavi ve bakm hizmetlerinin yetersizlii, ileri dzeyde uzman personel eksiklii, yksek teknolojili tbbi cihazlarn bulunmamas veya yetersiz olmas, salk hizmetlerine ulam zorluu, maliyetler gibi nedenlerle Trkiyeyi tercih ettikleri dikkate alnmaldr.

Deerlendirmeye konu olan balklardan ncs lkelerin tercih ettikleri tp uzmanlklardr. Yabanc hastalarn salk turizmi kapsamnda Trkiyede tercih ettikleri tp uzmanlk alanlar srayla yledir: Gz, ortopedi, i hastalklar (KVC, kardiyoloji) kulak burun boaz, kadn hastalklar, onkoloji, genel cerrahi, beyin cerrahi, di ve plastik cerrahidir.

2012 yl itibariyle toplamda 156.176 68 turist Trkiyede salk hizmetlerinden yararlanmlardr. Bu kiilerin %62si tedavi dndaki amalarla lkeye yaptklar seyahat esnasnda (tatil esnasnda) geirdikleri rahatszlklar sonucu tedavi grrken %38i ise tedavi amacyla Trkiyeye seyahat eden turistlerden olumaktadr. Tpta uzmanlk alanndaki tercihleri yapanlar %38lik kesimdir. 2012 yl itibariyle Rusya Federasyonundan lkemize salk turizmi kapsamnda gelen hasta says 8281dir. Rusya bu sayyla en ok hasta gelen beinci lke konumundadr.69 Turistin sal kapsamnda ise Rusya 19.323 hastayla ilk sradadr. Turistin sal kapsamnda salk hizmeti alan hastalarn Trkiyede ilk tercihleri 18.175 kii ile zel hastanelerdir. Bunlarn aldklar hizmetlere bakldnda acil hizmetlerin arlkta olduu grlmektedir. Buradan da anlalan Rusya en ok turist gnderen lkelerden olmasna ramen salk turizmi bakmndan lkemizi beklenen dzeyde tercih etmemektedir. Rus vatandalarnn salk turizmi kapsamnda Trkiyeyi tercih etmemelerinin nedenleri ayr bir aratrma ile ortaya koyulmaldr.

Rusya Federasyonu konusunda yaplacak deerlendirmelerin doru anlalabilmesi iin ilgili lkelerin salk gstergelerinin incelenmesi ve doru okunmas gerekmektedir. Bu kapsamda Rusya Federasyonu hakknda doru bir yorum yapabilmek iin DSnn lke salk gstergelerini ieren Dnya Salk Raporu verileri, OECD verileri, Rusya federasyonu Salk Bakanlnn verileri dikkate alnmaldr.

DS verilerine gre Rusya Federasyonunda zellikle erkekler arasnda kardiyovaskler hastalklara bal lm oranlarnn yksek olduu grlmektedir. Rusya Federasyonu, kalp hastalklarna bal lmlerin dnyada en yksek olduu be lkeden biridir. 70 Bu lkede hastalklara bal lm oranlar incelendiinde; kardiyovaskler hastalklarn birinci, kanser hastalklarnn ise en yksek ikinci lm nedeni olduu grlmektedir. DS 2005 verilerine gre hastala bal lmlerin %61i kardiyovaskler hastalklardan, %12si kanserden %6s kronik hastalklardan ve %5i de bulac hastalklar, yetersiz beslenme ve doum hastalklardan kaynaklanmaktadr.71

68 Bu rakam 2012 ylnda 261.999a , 2013 ylnda 300.000e ulamtr.69 Salk Bakanl (2012), Trkiye Medikal Turizmi Deerlendirme Raporu. http://www.saglik.gov.tr, et:09.09.2015.70 http://www.healthline.com/health/heart-disease/statistics#2, e.t: 08.10.201571 http://www.who.int/chp/chronic_disase_report/. e.t:09.09.2015



SATUR

KSAT

URK

Grafik 22:Rusya Federasyonunda Hastalklara Bal lm Yzdeleri (2005)

Kaynak: 1 http://www.who.int/chp/chronic_disase_report/

Rusya Federasyonuna ynelik salk turizmi almalarnda bu hastalk bilgileri dikkate alnmaldr. Rusya Federasyonunda toplam hasta saylar dikkate alndnda 2010 ylnda dier kalp hastalklar kapsamnda 1.283.736 hasta, 2011 ylnda ise 1.268.937 hasta vardr. 2010 ylnda toplam kardimiyopati hasta says 150.783, 2011 ylnda 151.505 kii olmutur. Kanser hastalarnn says 2010 ylnda 5.847.036 kii, 2011 ylnda ise 5.968.860 kii olmutur.72 Rusya Federasyonu iin, kardiovaskler hastalklar ve kanser hastalklarna ynelik zel planlamalar gelitirilmesi yararl olacaktr.

Rusya ernobil faciasn yaam bir lke olarak kanser vakalarnn art gsterdii bir lkedir. Ancak lkenin sahip olduu kurulu, personel ve radyoterapi imkanlarnn yetersiz olduuna dair bilgiler vardr. DSnn 2013 Dnya Salk Raporunda pek ok lkenin Radyoterapi, PET, Mamografi, USG, CT vb. cihaz says bulunmaktayken Rusya Federasyonuna ait veri bulunmamaktadr. Rusya tarafndan kanser tedavi ve bakm hizmetlerine byk ihtiya duyulduu yerel raporlardan anlalmaktadr. 73 Ancak, kanser vakalar uzun sreli tedavi ve bakm protokolleri gerektirmektedir. Bu hastalklarn yurt dnda ya da uzakta gerekletirilmesi bir zorluk olarak karmza kmaktadr. Ancak zellikle Trabzon, Samsun gibi illerimizde bu amaca uygun olarak oluturulacak salk yaplanmas ve ok iyi organize edilecek bir ulam, konaklama ile bu sorunun alabilecei dnlmektedir. rnein Bulgaristandan gelen 4169 hasta onkoloji blmlerini tercih etmitir. Rusya zelinde zellikle 35-40 ya alt kiiler (yaama ballklar asndan) hedef alnmaldr.

Rusya Federasyonunda en sk grlen hastalklar ve saylar aadaki tabloda verilmitir. 74

72 Rusya Federasyonu Salk Bakanl Devlet Tekilat Salk ve Tp Biliminin Geliimi, Tahmini Ve Analizi Blm (FGBU), Salk Organizasyonu ve Bilgilendirme Merkezi Aratrma Enstits http://www.mednet.ru/, e.t: 29.09.201573 ernobil 20. Yl Salk Raporu zeti, www.greenpeace.org/turkey/Global/.../report/.../ernobil-sa-l-k-raporu.pdf, e.t: 08.09.201574 http://pandia.ru/text/78/620/59075.php , e.t: 26.09.2105

61

12

6 5

%

Kardiyovaskler Hastalklar kanser

kronik hastalklar bulac hastalklar, yetersiz beslenme



SATUR

KSAT

URK

Tablo 3: Rusya Federasyonunda En Sk Grlen Baz Hastalklarn Yllara Gre Saylar(2010-2011)

Tablodan da anlalaca zere 2011 ylnda, en fazla hasta 55 milyonla solunum yolu hastalklarnda grlmektedir. Bunu 32.4 milyon hastayla dolam sistemi hastalklar, 16 milyon hastayla genitoriner sistem hastalklar, 16 milyon hastayla sindirim sistemi hastalklar,15.8 milyon hastayla gz hastalklar izlemektedir. 75

75 http://pandia.ru/text/78/620/59075.php , e.t: 26.09.2105

Hastalk 2010 2011eker Hastal 3.377.965 3.592.437Mental Ve Davran Bozukluu Hastalklar 7.222.792 7.071.668Sinir Sistemi Hastalklar 8.162.452 8.268.958Multiple Skleroz 53.934 58.078Gz Hastalklar 15.803.077 15.824.614Katarakt 2.649.295 2.617.760Miyopi 3.042.423 3.049.228Kulak Ve Mastoid Hastalklar 5.882.465 5.904.196Dolam Sistemi Hastalklar 32.435.783 32.490.372Kronik Romatizmal Kalp Hastalklar Ve Dier Kalp Hastalklar

1.489.109 1.466.943

SVO 7.031.427 6.805.385Hipertansif Kalp Hastalklar (Kalp Ve Bbrekleri Etkileyen)

8.885.290 9.273.223

skemik Kalp Hastalklar 7.374.359 7.411.472Solunum Yolu Hastalklar 54.187.046 55.759.351Kronik Bronit Ve KOAH 2.523.827 2.753.780Astm 1.336.771 1.359.567Sindirim Sistemi Hastalklar 16.069.504 16.041.957Mide Ve Duodenum lseri 1.495.654 1.438.535Gastrit Ve Duudenit 3.850.571 3.832.591Safra Kesesi Ve Yollar Hastalklar 2.675.188 2.625.694Pnakreas Hastalklar 1.105.519 1.131.429Karacier Hastalklar 433.543 439.521Deri Ve Derialt Dokular Hastalklar 8.793.977 8.772.283Genitoriner Sistem Hastalklar 15.775.855 16.337.742



SATUR

KSAT

URK

Rusya Federasyonunda hasta says en fazla olan hastalklarn saysn bir grafikte gsterilecek olursak durum yledir: 76

Grafik 23:Rusya Federasyonunda En ok Grlen Hastalklarn Dalm (2010-2011)

Rusyada en sk grlen hastalklarn burada konu edilmesinin nedeni, bu konuda ciddi almalarn ortaya koyulabilmesi iindir. Bu kapsamda ncelikle son be yln hastalklara gre hasta saylarnn temin edilmesi, bu hastalklardan Trkiyede tedavi ve bakmlar yaplabilecek hastalklarn ve bunlarn hangi salk kurulularnda salanabileceinin belirlenmesi yararl olacaktr. Bu yaplrken, kamu ve zel salk kurulular tarafndan kabul edilebilecek hastalklarn neler olabilecei konusunda, taraflarn katlmyla arama toplantlarnn yaplmas yararl olacaktr.

Saysal olarak bu hastalklara gre daha az olmakla birlikte zellikle ileri tbbi tehis ve tedavi gerektiren Multiple Skleroz (58.078), Pankreas hastalklar (1.131.429) ve karacier hastalklarna (439.521) zel nem verilerek, salk turizmine dahil edilmeli ve bu hastalklar zellikle lkemiz niversite hastanelerinde kabul edilmelidir. Gz hastalklar, katarakt ve miyopi olarak ayr ayr verilen hastalklarn toplam 21.491.602 kii yapmaktadr. lkemiz zellikle gz hastalklar konusunda kaliteli ve hesapl hizmet sunan zel salk kurulularyla bu hastalara talip olmaldr.

Deerlendirmeye konu olan balklardan drdncs tercih edilen kamu veya zel salk kurululardr. Trkiyede salk turizmi kapsamndaki hareketliliin artmasnda hizmet kalitesi ve standartlar yksek olan zel hastane saysndaki art nemli bir rol oynamaktadr. Trkiyede tedavi grmeyi tercih eden salk turistleri, eitli illerde bulunan 165 hastanede salk hizmeti almay tercih etmilerdir. Bu hastanelerin, 72si devlet hastanesi, 14 eitim ve aratrma hastanesi, 10u niversite hastanesi ve 69u ise zel hastanedir.77 Barca ve arkadalar (2013) tarafndan yaplan aratrmaya gre Trkiyede salk hizmeti alan turistlerin says 2008de 74.093, 2009da 91.961, 2010da 109.678, 2011de 156.176 kii olmutur. 2011 yl iin salk hizmeti alan turistlerin 41.847si (%23) kamu hastanelerinde tedavi grrken, 114.329u (%73) zel hastaneleri tercih etmitir.78

76 http://pandia.ru/text/78/620/59075.php , e.t: 26.09.210577 Barca M., Akde E., Gedik Balbay . (2013). Trkiye Salk Turizm Sektrnn Analizi ve Strateji nerileri. letme AratrmalarDergisi, 5/3:64-9278 Barca M., Akde E., Gedik Balbay . (2013). Trkiye Salk Turizm Sektrnn Analizi ve Strateji nerileri. letme AratrmalarDergisi, 5/3:64-92.

0

10.000.000

20.000.000

30.000.000

40.000.000

50.000.000

60.000.000 2010 2011



SATUR

KSAT

URK

Grafik 24: Trkiyede Salk Turizmi Kapsamnda Hastalarn Kamu ve zel HastaneTercihleri 2011-2014

Kaynak: TC Salk Bakanl 2014 Trkiye Medikal Turizm Deerlendirme Raporu (2013-2014)

2013 ylnda kamu hastanelerini tercih edeneler 55.031 kiiyken (%25), zel hastaneleri tercih edenler 163,107 kii (%75) olmutur.79 2012 ylnda ise bu oran43.904 (%16,8) kamu, 218.095 (%83) zel eklinde gereklemitir.80

Rusya Federasyonundan salk turizmi kapsamnda gelen hastalarn devlet ve zel hastane tercihlerine bakldnda Rusya Federasyonundan gelen hastalarn devlet hastanelerini, eitim aratrma hastanelerini ve niversite hastanelerini tercih etmedikleri anlalmaktadr. Salk turizmi kapsamnda gelen hastalarn daha ok zel hastaneleri tercih ettikleri aadaki grafikten anlalmaktadr.

79 Salk Bakanl (2015), Trkiye Medikal Turizmi Deerlendirme Raporu 2014. Ankara. Saln Gelitirilmesi Genel Mdrl. Ankara. Anl matbaaclk.80 Salk Bakanl (2012), Trkiye Medikal Turizmi Deerlendirme Raporu. ,http://www.saglik.gov.tr, et:09.09.2015

23%16,80%

25%

73%83%

75%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

2011 2012

Kamu zel



SATUR

KSAT

URK

Grafik 25:Rusya Federasyonundan Salk Turizmi Kapsamnda Gelen Hastalarn zel Hastaneleri Tercih Etme Dalmlar (2012-2014)

Grafikten de anlalaca zere Rusya Federasyonundan gelen hastalarn % 93 zel hastaneleri tercih etmektedir. 2013 ylnda Turistin sal kapsamnda Rusya Federasyonundan gelen 36.562 hasta, zel hastaneleri tercih etmitir. 2014 ylnda ise bu kapsamda 41.739 hasta zel hastaneleri tercih etmitir. Gerek salk turizmi ve gerekse turistin sal kapsamnda lkemize gelen hastalar daha ok zel hastaneleri tercih etmektedirler. Bu lkeye ynelik oluturulacak stratejide zel sektrn yakalam olduu baar zerinden hareket edilmesinde yarar grlmektedir. zel hastaneler tarafndan yakalanan baar, yaplan yatrmlarn daha iyi deerlendirilmesi, esnek yaplar, fiyatlarn kamuya gre daha kolay belirlenebilmesi ve oluturulan marka deeri bakmndan daha yararl olacaktr. Trkiyeyi salk ve tedavi amacyla tercih eden ciddi bir hasta profili olumutur. Bu kesimin Trkiyenin salk hizmetlerine gvendii varsaylrsa nemli bir tantm kitlesi oluturulmutur. Bu kitlenin eitli iletiim kanallar araclyla salk turizminin gelitirilmesinde ve hedef lkelerdeki tantm faaliyetlerinde kullanlmas akllca olacaktr.

Ortaya kan baka bir sonu ise kamu salk kurumlarnn salk turizmiyle yeterince ilgilenmedikleridir. Salk Bakanlnn sahip olduu byk potansiyele ramen kamu salk kurulularn salk turizmi asndan tercih eden kiilerin orannn %20lerde olmas olduka arpcdr. Bunun altnda bakanln i talebe odaklanmas, yneticiler ve uygulayclarn salk turizmine bak asndaki eksiklikler, yasal sorunlar ve personel motivasyonunun olabilecei dnlmektedir.

0

2000

4000

6000

8000

10000

2012 2013 2014

8271

3518 3688

7742

3288 3428

Salk Turizmi Kapsamnda gelen Toplam Hasta zel Hastaneyi Tercihi eden Hasta



SATUR

KSAT

URK

Rusya Federasyonu ile salk turizminin gelitirilmesine ynelik her trl almada lokomotifinin, zel sektr olaca ortadadr. zel salk kurular iletme mantyla hareket etmektedir. Bu dnceyle srekli olarak sunduu hizmetleri eitlendirmeyi nemsemektedir. Yatrm maliyetlerini drecek araylar hem yatrmclar hem de yneticiler tarafndan tevik edilmektedir. zel hastaneler iletmenin optimum dzeyde almasn salamak iin yurt ii ve yurt d talebi artrmaya almaktadr. Bu ynde kendilerini snrlayan bir yasal snrllk bulunmamaktadr. Yurt d hastalarn ekilmesi adna bir tantm ve pazarlama stratejileri uygulamaktadrlar. htiya duyduklar uzman personel ve tbbi cihazlar hzla temin edebilmektedirler. zel salk kurulular sahip olduklar bu stnlkleri gerek yurt iinde ve gerekse yurt dnda rekabet unsuru olarak kullanarak ne kmaktadrlar. rnein Kocaelinde bulunan bir zel hastanenin onkoloji brannda salk turizmine yapm olduu katk dikkat ekicidir. Bulgaristandan gelen 4169 hasta, Almanyadan gelen 2580 hasta, Iraktan gelen 1668 hasta, Azerbaycandan gelen 1132 hasta zel hastaneleri tercih etmitir. Azerbaycandan di hastalklar tedavisi iin lkemize gelen 29 hasta da zel hastaneleri tercih etmitir. Bu da zel hastanelerin bu srecin ncleri olarak kabul edilmesi gerektiine ilikin grmz desteklemektedir.

Salk Turizmi kapsamnda hastalarn bavurduklar ilk be tp uzmanlk alanlar; ortopedi ve travmatoloji, kadn hastalklar ve doum, KBB, Kardiyoloji, roloji ve genel cerrahi branlardr. Salk turizmi kapsamnda lkemize gelenlerin en ok tercih ettikleri tp uzmanl dallar aadaki grafikte gsterilmitir.

Grafik 26: Salk Turizmi kapsamnda En ok Mracaat Edilen Uzmanlk Dallar ve Saylar (2013-2014)


Bulgaristandan gelen hastalar zel hastanelerin onkoloji uzmanlk alann tercih ederken, ran ve Azerbaycandan gelen hastalar kardiyoloji blmlerini tercih etmileridir. Almanyadan, Azerbaycandan ve lraktan gz hastalklar uzmanlk alannda tedavi grmek amacyla gelen hastalarn byk ounluu da zel hastaneleri tercih etmektedirler.

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

ortopedi vetarvmatoloji

kadnhastalklarve doum

KBB kardiyoloji ocuksal ve

hastalklar

roloji genelcerrahi

13419

10731

852710108

80676996

7877

1779316384

12884 12697

1221

9687 9439

2013 2014



SATUR

KSAT

URK

Grafik 27: Rusya Federasyonundan Salk Turizmi Kapsamnda Gelen Hastalarn Tp Uzmanlklarna Dalm (2013)


Rusyadan turistin sal kapsamnda gelen hastalarn 2012 ylnda en ok tercih ettikleri tpta uzmanlk branlar incelendiinde ilk sray ortopedi ve travmatoloji bran almaktadr. Turistin sal kapsamnda lkemizde salk hizmeti alan Rusya vatandalarnn en ok tercih ettikleri branlar kadn hastalklar (1494), ortopedi ve travmatoloji (1106), hastalklar (849), KBB (797), genel cerrahi (709) olmutur.81

Grafik 28: Rusya Federasyonundan Salk Turizmi Kapsamnda Gelen Hastalarn Tp Uzmanlklarna Dalm (2013-2014)


81 Salk Bakanl (2012), Trkiye Medikal Turizmi Deerlendirme Raporu. http://www.saglik.gov.tr, et:09.09.2015

0

200

400

600

800

1000

12001147

153 185 177 185 139 197364

75

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000 201220132014



SATUR

KSAT

URK

2013-2014 yllarnda salk turizmi kapsamnda Rusya Federasyonundan gelen hastalarn tercih ettikleri tp uzmanlk alanlar incelendiinde ise ilk sray kadn hastalklar ve doum bran almaktadr. Salk turizmi kapsamnda gelen hastalarn tercih ettikleri ilk tp uzmanl bran; kadn hastalklar ve doum, i hastalklar ve ocuk sal ve hastalklardr.

Rusya Federasyonu ile Trkiye arasndaki salk turizminin gelitirilmesine ynelik almalarn zel sektr odakl olmas gerektii yukarda aklanmt. Ancak kamu sektrnn - zellikle Salk Bakanl hastanelerinin- bu alandaki paynn mutlaka arttrlmas gerekmektedir. Bunun iin, Rusya Federasyonu ile Trkiye arasnda 19 temmuz 1994 tarihinde Salk ve Tp Alannda birlii Anlamasnn salk turizmini de iine alacak ekilde yenilenmesi gndeme alnmaldr. zellikle kamu hastanelerinde uygulanmakta olan indirim oranlar halen %20 yeniden gzden geirilerek daha cazip hale getirilmelidir. Rusya vatandalarnn kamu salk kurulularndan hizmet almalarn tevik edecek eitlilik salanmaldr. Ksa vadede niversite hastanelerinin iinde bulunduu sorunlarn zlmesi beklenmediinden bu ynde hedef koyulmamas isabetli olacaktr. Ancak niversitelerin tevik edilmeleri iinde bulunduklar mali dar boazn almasnda yardmc olabilmektedir.

Turistin sal kapsamnda salk kurulularmza bavuran hastalarn geldikleri lkelere gre dalmna bakldnda, en fazla gelinen ilk 3 lkenin Rusya, Almanya ve ngiltere olduu grlmektedir. T.C. Kltr ve Turizm Bakanlnn verilerine gre, 2012 yl Ocak-Aralk dneminde lkemize en ok ziyareti gnderen lkeler sralamasnda Almanya %15,8 (5.028.745) ile birinci, Rusya %11,3 (3.599.925) ile ikinci, ngiltere %7,7 (2.456.519) ile nc sradadr. ngiltereyi Bulgaristan, Grcistan, Hollanda, ran, Fransa, Amerika Birleik Devletleri ve Suriye izlemektedir. Bu dorultuda Rusya, Almanya ve ngiltereden gelen turist saysnn fazla olmas nedeniyle turistin sal verilerinin yksek olmas da beklenen bir sonutur.82

E. TRKYE RUSYA SALIK TURZMNE YNELK STRATEJ NERLER

Son yllarda, medikal turizm tm dnyada rabet gren bir pazar halini almtr. Dnya lkeleri, bu pazardan pay alabilmek iin byk bir rekabet iine girmilerdir. Trkiye, salk alannda hem nitelikli insan gcne hem de salk altyaps ve teknolojisine sahip olmas nedeniyle rekabeti lkeler arasndadr.

Rusya Federasyonu ile Trkiye arasnda 19 Temmuz 1994 tarihinde Salk ve Tp Alannda birlii Anlamasimzalanmtr. Ancak bu anlamada salk turizmini ieren veya atfta bulunan herhangi bir madde bulunmamaktadr. Bu eksikliin giderilmesi zellikle lkemiz asndan hareket kabiliyetimizi arttrabilecektir. Hali hazrda lkemizde kamu hastanelerine mracat eden Rusya Federasyonu vatandalarna Salk Bakanlnn belirledii paket fiyatlar zerinden %20 orannda indirim uygulanmaktadr. Trkiyenin salk turizminden elde ettii gelir 2.5 milyar dolar dzeyindedir. Salk Bakanlnn hedeflerine gre bu rakamn 2017 ylnda 8 milyar dolara, 2013 ylnda ise 20 milyar dolara ulamas hedefleniyor. Yurtdndan Trkiyeye gelen hasta saysnda ise zellikle 2019 ylndan itibaren hzl bir ykseli beklenmektedir. Buna gre yabanc hasta saysnn 2019da 1 milyona ulaaca tahmin edilmektedir.83 Bu tahminlerin gereklemesi ancak baz ciddi almalarn yaplmasyla ve atlan admlarn kurumsallamasyla mmkndr.

Hzla gelien salk turizmi alannda Trkiyenin rekabet ettii lkelere nazaran baz stnlkleri bulunmaktadr. Bunlardan bazlar yledir:

82 Salk Bakanl (2013) Trkiye Medikal Turizmi Deerlendirme Raporu 2013, Saln Gelitirilmesi Genel Mdrl, Ankara. Anl Matbaaclk83 TRSAB, 2014 Salk Turizmi Raporu,http://www.tursab.org.tr/dosya/12186/saglikturizmiraporu_12186_5485299.pdf, et.:10.09.2015

a) Trkiye rekabet ettii dier lkelere nazaran kltr turizmi, inan turizmi, deniz turizmi, doa



SATUR

KSAT

URK

turizmi, salk-kaplca turizmini ayn anda kullanabilecek zelliklere sahiptir. Ayn zamanda hizmet sektrnde sahip olduu rekabet stnl bulunmaktadr. Ancak bunlar kullanma konusunda danklk sz konusudur.b) Trkiyenin, salk turizmi alannda rekabet edebilecek gte olmasnn bir sebebi de, Trkiyenin salk turizmi hizmetini sunan ilk lkeler arasnda yer almas ve bu konuda deneyim kazanm olmasdr.c) Trkiyeye rekabet stnl salayan dier bir faktr ise salk hizmet fiyatlarnn, dier lkelere gre grece ucuz olmasdr.

Trkiyenin salk turizminde balang aamasnda olduu, ancak sahip olduu baz stnlkler nedeniyle hzla ilerledii kabul edilmelidir. Sektrde byk bir pazar pay elde etmek ve lider olabilmek Trkiye iin hayal deildir. Ancak uzun dnemli ve kararl stratejiler gerektirmektedir. Bunun iin bir yandan gl yanlarn gelitirmesi ve zayf yanlarn telafi etmesi, dier yandan her lkeye uygun frsatlar olduunu kabul ederek esnek hareket etmesi gerekmektedir.

Yukarda belirtilen Trkiyenin salk turizmi alannda gl ynlerinin yan sra, baz zayflklar da bulunmaktadr. Trkiyenin salk turizminde yaad zayflklar, phesiz tm lkeler iin ayn olumsuz sonular dourmaktadr. Buradan hareketle Rusya Federasyonu ile gerekletirilecek salk turizmi almalarnda ayn zorluklarn yaanmamas adna ve hazrlanacak ulusal strateji belgesine de kolaylk salamak zere aada baz neriler yaplmtr.

1. Salk turizmi konusunda hastaneleri tevik edici ortak bir anlay bulunmamaktadr. 1517 84 hastanenin hizmet verdii kamu salk sektrnde ok az sayda kurulu (%9) salk turizmi konusunda aktif bir aba ierisindedir. 550 zel hastanenin bulunduu zel salk sektrnde hastanelerin salk turizmindeki pay %91dir. Buradan hareketle Trkiyenin salk turizmi stratejisi zel salk sektr zerine ina edilmelidir. Rusya Federasyonu asndan da bu strateji kabul edilmelidir. Yukarda aklanan Rusya Federasyonu ile ilgili bilgiler dikkate alndnda bunun daha doru olaca dnlmektedir. Ancak zellikle kanser hastalklar konusunda niversite hastaneleri ve Salk Bakanl hastaneleri aktif hale getirilmelidir.

2. Salk sektr hizmet sunumuna odaklanarak pazarlama ve tantm ihmal etmektedir. Salk turizminde baar byk lde pazarlama ve tantma baldr. Rusya Federasyonuna ynelik pazarlama ve tantmda bu lke vatandalarndan daha fazla yararlanlmaldr. Trkiyenin Rusya federasyonuna ynelik salk turizmi pazarlama ve tantm stratejisi reklama deil bilgilendirmeye dayanmaldr. Bunun iin de daha ok yz yze iletiim, online iletiimi, yaynlar, fuarlar gibi yntemlerden yararlanlmas ncelikli olmaldr. Bu kapsamda karlkl olarak lke elilikleri ve dier ilgililerin bilgilendirilmesi yararl olacaktr. Ayrca lke eliliklerinin kullanmna ynelik dokmanlar hazrlanmaldr. Rus vatandalarnn Trkiye snrlarna girdikleri andan itibaren mobil telefon servis salayclar tarafndan salk turizmi konusunda bilgilendirmelerini salayacak bir alma yaplmaldr.

Yurtdnda pazarlama faaliyetlerine arlk vermeyi gerektiren salk turizmi ok ynl ve profesyonel bir pazarlama almas gerekmektedir. Dnyada kaytl JCl akredite hastanelerin yaklak %10una tek bana sahip Trkiye gibi bir lkenin, salk turizmi sektrn gelitirmesindeki en byk kayg, kalite ve insan kaynandan daha ziyade tantm eksikliidir.

84 T.C Salk Bakanl (2014). Salk statistii Yll 2013. Salk Aratrmalar Genel Mdrl. Ankara.



SATUR

KSAT

URK

Salk turizminin lokomitifi konumundaki zel salk sektr salk turizminin gerektirdii entegre yaklam (salk kurulular, turizm kurulular, pazarlama kurulular, lojistik ve ulam kurulular vs.) zorluklar yaamaktadr. Bu konuda yaanan zorluk, hasta saylarna yansmaktadr. Bunun alabilmesi iin entegre yaklam konusunda ibirliinin artrlmas gerekmektedir. Bu zorluk Rusya Federasyonu ile gelitirilecek salk turizmi almalar iin de geerlidir. Byk bir potansiyele sahip olan Rusya Federasyonundan lkemize salk turizmi amacyla gelen hasta saysndaki dk rakamlar koordineli bir ekilde amak mmkn olabilecektir.

3. Trkiyede salk turizmi alannda tm kurum ve kurulular kapsayacak, uluslararas rekabet gcne sahip bir salk turizmi hizmeti sunulabilmesi iin ulusal bir strateji oluturulmaldr. Ulusal bir stratejinin bulunmamas salk turizmi alanndaki gelimeyi yavalatan en nemli unsurdur. Bu dorultuda Ekonomi Bakanl salk hizmetleri ihracatna (aratrma destei, yurtdna ofis ama destei, tantm destei vs.) destek vermeye balamtr. Ancak bunlar yeterli deildir. Sektr temsilcileri ve sivil toplum kurulularnn da taleplerinin dikkate alnmas sektrn geliimi ve rekabet asndan son derece nemlidir. rnein salk turizmi hizmetleri ihra rnleri kapsamna alnabilir ve ihracata verilen teviklerden de yararlandrlabilir. Ayrca salk turizmi faaliyetlerine KDV muafiyeti gibi farkl tevikler tartlmaldr.

Rusya Federasyonu ile gelitirilecek bir salk turizmi iin ncelikle bu lkenin artlarna uygun bir strateji hazrlanmaldr. Hazrlanacak lke stratejisinde; lke iin gelir gruplar, tedavi hizmetleri, saln gelitirilmesi ve rehabilitasyon hizmetleri iin ayr ayr olmak zere alma yaplmaldr. Bu almalarda lkenin gelimi ehirlerinde yaayanlara, genlere ve farkl ya gruplar ile kadnlara odaklanlmaldr. Salk gstergeleri titizlikle incelenmeli ulusal ve yerel dzeyde ihtiyalar belirlenmeli ve bunlara ynelik hizmetler ne kartlmaldr. Ulusal ve yerel dzeyde en sk grlen hastalklar iin ayr ayr olmak zere tedavi bakm ve rehabilitasyon paketleri hazrlanmaldr.

Kamu ve zel salk kurulularnn Rusya Federasyonu ile katma deeri yksek salk turizmine ynelmeleri tevik edilmelidir. Bu kapsamda Rusya Federasyonu vatandalarnn medikal turizm kapsamnda lkemizi tercih nedenlerinin verildii aadaki tabloda yer alan bilgiler dikkate alnmaldr.

Tablo 4: Rusya federasyonu Vatandalarnn Medikal Turizmde Trkiyeyi Tercih Nedenleri

Kaynak: Tontu, H..(2015).Tm Ynleriyle Salk Turizmi lkeler. Saln Gelitirilmesi Genel Mdrl, Ankara. Anl Matbaaclk s:74

Ulusal ve uluslararas akreditasyon kurulularyla hizmet standartlarnn belirlenmesi ve hayata geirilmesi, salk turizmi baars asndan kritik hususlardan biridir. Rusya salk ve sosyal gvenlik sisteminin yardm artlar, hasta haklar ve salk hukukunun salk turizmi kapsamnda belirledii standartlar bilinmeli ve uygulamaya yanstlmaldr. Rusya bu kapsamda artan ikayetleri azaltmak, salk hizmetlerinin kalitesini artrmak, salk yardmlar ile ilgili sorunlar zmlemek amacyla Rusya Federasyonu Ulusal Salk Sistemi Kontrol Tekilat tarafndan bir akreditasyon program yrtlmektedir.

Fiyat Farkll

Uzun bekleme Sreleri

Tbbi teknolojik yetersizlik

Salk alanlarnn st htisas yetersizlii

Akrabalk ilikileri

Diyaspora Sigorta kapsamnda olmayan ilemler

zellikli tedavi ihtiyac

Sosyo kltrel benzerlik

Geleneksel turizm imkanlar

X X X X X



SATUR

KSAT

URK

Rusya Federasyonu bu kapsamda salk hizmetlerinde kalite standartlarnn belirlenmesi ve uygulanmas amacyla; Kalite Gvence Sistemleri, Akreditasyon ve Sertifikasyon Sistemlerini gelitirmeye almaktadr. Trkiye bu program ve ieriini yakndan takip ederek kendi sistemini en ksa srede uyumlu hale getirmeli ve bu gelimeden yaralanan ilk lke olmaldr.

Ayrca, Trkiye, Rusya Federasyonu DMS ve OMS sistemlerini her ynyle incelemelidir. Hasta akn kolaylatracak, maliyetlerin kontrol ve effafln salamal, ortaya kabilecek sorunlar iin izlenecek prosedrleri aka ortaya koymaldr. zellikle faturalandrma, salk hizmeti sonras ortaya kabilecek komplikasyonlara kar alacak davalar asndan bu son derece nemlidir.

Trkiyenin uluslararas hasta trafii incelendiinde aklanmas zor bir ironik durum karmza kmaktadr. Trkiyeyi tercih eden hastalarn (hangi balkta olursa olsun) tercihlerinde akreditasyonunun nemsenmedii, hatta akredite olmayan kurulularn daha ok tercih edildii aadaki tablodan anlalmaktadr.

Tablo 5: Akredite Olan ve Olmayan Hastaneler Bana Den Hasta Saylar, 2012 85

Toplam stununa, kili Anlamal lkeler ve SGK ile Anlamal lkeler kapsamnda bavuran hastalar ve bu hastalarn bavurduu hastaneler de dahildir.

Akredite olmayan hastanelerin, akredite olan hastanelere gre daha fazla uluslararas hasta tarafndan tercih edilmesi bir aratrma konusudur. Bunun nedeni lke stratejilerinin belirlenmesi asndan ortaya koyulmaldr. AB lkelerinden gelen hastalar ile dier lkelerden gelen hastalarn akreditasyon tercihleri de ortaya koyulmaldr. Salk turizminde Rusya Federasyonu vatandalar iin Trkiye tercihlerinde maliyetin veya akreditasyonunun nem dereceleri ortaya koyulmaldr.

85 Salk Bakanl (2012), Trkiye Medikal Turizmi Deerlendirme Raporu.

Medikal Turizm Turistin Sal Toplam*

Akr

edite

O

lan

Has

tane

ler

Akr

edite

O

lmay

an

Has

tane

ler

Top

lam

Akr

edite

O

lan

Has

tane

ler

Akr

edite

O

lmay

an

Has

tane

ler

Top

lam

Akr

edite

O

lan

Has

tane

ler

Akr

edite

O

lmay

an

Has

tane

ler

Bavuran Hasta Says 62914 106548 169462 4939 65524 70463 71679 190320

Bavurulan Hastane Says 33 755 788 30 601 631 33 866

Hastane Bana Den Hasta Says

1906 141 215 164 109 112 2172 220



SATUR

KSAT

URK

5. Ulusal lekte salk turizmi alanndaki hareketlilii kayt altna alacak ve denetleyecek kapsaml bir veri sistemi kurulmaldr. Bu sistem lkelere gre sorgulamaya imkn vermelidir. En nemlisi salk turizmi kapsamnda alma yrten kamu, zel kurulular ile sivil toplum kurulularna ve akademisyenlere ak olmaldr. Bu veri tabanndan rnein Rusyadan gelen hastalarn talepleri, tercihler, yaadklar sorunlara ilikin bilgilere ulalabilmelidir. Bylece hizmetin gelitirilmesi ve sorunlarn tekrarlanmamas salanabilecektir.

6. Trkiye, corafi, jeopolitik ve sosyo-politik konumu itibariyle hem turizm hem de salk turizmi asndan tercih edilen bir lkedir. Salk hizmetinde artan yurtii rekabet, yurtdna salk hizmeti ihracn tevik etmektedir. Trkiye d politika karlar iin salk turizmini kullanacak bir salk stratejisi benimsemelidir. Bu strateji gereince baz lkelerin vatandalarnn salk turizmi kapsamnda lkemizin kamu kurumlarnda salk hizmeti almalar daha fazla tevik edilmelidir. Bu yolla kamu kurumlarna ait salk kurulularnn salk turizmindeki paylar artrlm olaca gibi lkemizin salk alanndaki tannrlna da katkda bulunulmu olacaktr. Bu strateji kapsamnda Rusya Federasyonundan belirlenecek hastalk ve gelir grubundaki insanlarn salk turizmi amacyla lkemize getirilmeleri mmkn olabilecektir.

7. Salk turizmi kapsamndaki faaliyetleri dzenleyen mevzuatn dinamik olmas salanmaldr. lgili mevzuat ihtiyalara gre ksa zamanda deitirilebilir olmaldr. Bu mmkn deilse bu faaliyet alanndaki her ayrnt ynetmeliklerle dzenlenmelidir. Gerek mevzuat deiiklikleri ve gerekse yaplan brokratik denetimler nedeniyle sektr kurulular (kamu ve zel) deiimlere uyum iin zaman ve kaynak harcamaya mecbur kalmaktadrlar. Bu nedenle salk turizmi gibi uzun vadeli stratejik yaklamlar gerektiren hususlara yeterince odaklanlamamaktadr.

8. Trkiye - Rusya Federasyonu arasnda salk turizminin gelitirilmesi amacyla Salk Turizmi Strateji Belgesi hazrlanmaldr. Bu belgenin hazrlanabilmesi iin u sorularn cevaplanmas gerekmektedir.

a. Rusya asndan, hangi alanlara younlamal veya ncelik vermelidir? b. Rus vatandalar arasndan birinci derecede nemli stratejik mteriler kimlerdir? c. ncelikli hastalk gruplar nelerdir? d. Salk turizmi sektrndeki yurtii ve yurtd tedarikilerin pazarlk gc nedir? e. Trkiye uluslararas salk turizmi pazarnda kendini nerede ve nasl konumlandrmaldr? f. Salk turizmi sektrne ynelik jenerik stratejiler ne olmaldr? g. Sigorta, finansman, d ilikiler ve salk hukuku asndan kabilecek zorluklar nelerdir? Bunlara ynelik zmler nelerdir? h. Rusya Federasyonuna ynelik ulusal, blgesel v

saĞlik turİzmİ

Documents